TUỆ QUANG 慧光 FOUNDATION http://www.vnbaolut.com/daitangvietnam Nguyên Tánh Trần Tiễn Khanh & Nguyên Hiển Trần Tiễn Huyến Phiên Âm Mon Oct 22 19:39:03 2018 ============================================================ No. 1788 (cf. No. 665) No. 1788 (cf. No. 665) 金光明最勝王經疏卷第一 Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh sớ quyển đệ nhất 唐三藏法師義淨奉　制譯 đường Tam tạng Pháp sư NghĩaTịnh phụng 　chế dịch 翻經沙門慧沼撰 phiên Kinh Sa Môn tuệ chiểu soạn 諸有三德圓 chư hữu tam đức viên 群生正調御 quần sanh chánh điều ngự 所證演真教 sở chứng diễn chân giáo 深妙諸法門 thâm diệu chư Pháp môn 隨學聖賢僧 tùy học thánh hiền tăng 淨信歸依者 tịnh tín quy y giả 我今讚斯典 ngã kim tán tư điển 弘法益自他 hoằng pháp ích tự tha 迴向大菩提 hồi hướng Đại bồ-đề 共生登妙覺 cộng sanh đăng diệu giác 虔誠三業禮 kiền thành tam nghiệp lễ 唯願各加護 duy nguyện các gia hộ 將釋此經先以五門分別。一敘經之起因。二彰經之宗體。三明經之時利。四辨經之得名。五依文科釋。第一經之起因復有其二。一通起因。二別起因。通謂通諸經。別謂局此教。初通因者。夫一切如來離諸分別。心證定海。智等如如。物我俱亡形聲雙寂。然因修宿願任感機緣。若圓鏡之現形。等虛巖之發響。故有應化垂迹振隨類音。教雖萬差起緣唯二。一由如來大悲所流。二由有情性欲所感。然諸教中隨舉不定。如無量義經。但舉由生性欲所感故彼經云。法無量者。以諸眾生性欲無量。教其所說法亦復無量。法華經第一云。我今亦復如是。知諸眾生有種種欲深心所著。隨其本性以種種因緣譬喻言辭。方便力故而為說法。此經夢見懺悔品云。住壽不可思議劫。隨機說法利群生。天親攝論云。且約由悲云大悲所流十二部經。無性攝論即約機性云自善根力識心所起。二十唯識合說。起因頌云。展轉增上力二識成決定。釋云。謂餘相續識差別故。令餘差別相續識生。此言相續者身。差別者教。此意由佛身識現名句義。令聞者識名句義生。此由生根熟為能感。如來大悲為能應。多據大悲。利他所以又有二緣。一為法久住。二為利有情故。法華經第一云。種種因緣以無量喻照明佛法開悟眾生。照明佛法為令法久住。是大智。開悟眾生為利有情。是大悲。此經亦爾。懺悔品云住壽不可思議劫隨機說法利群生大悲。如付屬品云汝等誰能發心守護廣宣流布。能令正法久住世間大智也。或可。令法久住意利有情為大悲也。或可。利益群生令法久住為大智也。亦令聞者修於二利。令法久住修自利。為益有情修利他故。瑜伽論八十二云。若具如是五分說法如五分樂。能令自他生大喜樂。又能引發自他利益。釋此五分如仁王般若疏中具明。又有三緣。一令生欲樂。二令修行。三令斷障。即明。眾生欲聞之法莫過三種。一願求勝果并利有情。二所修之行。三所除之障。如般若經善現所問。既云諸有發趣菩薩乘者云何住等。明知發趣所餘之乘亦有三種。人天乘中雖不斷種。亦能制伏三惡道障得生人天故各有三。此由機感。又有四緣。一未離苦者欲令離苦。未得樂者欲令得樂。未能發心斷惡修善者欲令斷惡修善。未成佛者願早成佛。此由悲願。故法華經第三云。未度者令度。度是離苦義。未解者令解。解者斷惡修善義。未安者令安。安者令得樂義。未涅槃者令得涅槃。即未成佛願成佛義。即是如次依四弘願化生次第。法華第三云。眾生常苦惱盲冥無導師。不識苦盡道不知求解脫。乃至云。今佛得最上安穩無漏道。我等及天人為得最大利。此意常苦惱是苦諦。盲冥無導師是集諦。不識苦盡道道諦。不知求解脫滅諦。明先不解。今佛出世示悟使解。令知苦斷集證滅修道。又有五緣。如思益經第二云。若人能於如來所說文字言說章句通達隨順。乃至云。能知如來以何說法。以何隨宜說。以何方便說。以何法門說。以何大悲說。梵天若菩薩能知如來以是五力說。是菩薩能作佛事。以何說法即談法體。以何隨宜即隨機所應。以何方便即示教利喜。於無名言而方便說諸善巧等。以何法門謂於一法諸門辨說。以何大悲謂三十二種大悲。如言諸法無我。而諸眾生不能信解。如來於此而起大悲說令信解。廣如彼說。初四即為大智。第五即為大悲。又初四所起。第五能起。此即眾生為能感如來為能應。由雖迷愚不信不解。然有善根感佛為說。隨此經中所說之法。即為眾生不能信解。佛起大悲而為演說。如不能解如來壽命。如來悲愍而為說之。準知即是若干大悲。上之三門觀文分別屬。恐煩不舉。又有六緣。如無著般若論說。何故上座須菩提問釋有六因。為斷疑故。為起信故。為入深法故。為不退轉故。為生喜故。為正法久住故。故世尊答亦為斯六。彼論釋意。若有疑者得斷疑故。若已斷疑有樂福德而心未成就。諸菩薩等聞多福德。於般若經起信解故。已成就心者入甚深義故。已得不自輕賤者。由貪受持修行有多功德不復退轉故。已得順攝及淨心者於法自入。及見生喜故。能令未來大乘教法久住者故。此意即為於住修伏有疑之者請說除疑。雖得除疑心樂福德而根未熟。謂於此經持讀之者無多功德故。說校量持經福多令生信解。既生信解成就心者。而能入解甚深之義。既入深義知自堪能修行得果不自輕賤。貪多功德受持。修行不復退轉。既久不退。至決擇位漸入見道名得順攝及淨心者。於法自悟。及見他入生歡喜故。由此能令法久住不滅。今者此經亦有六義。如如來壽量品妙幢菩薩云。亦復思惟。釋迦如來無量功德。唯於壽命生疑惑心。云何短促唯八十年。四佛為說。即有疑者令得斷疑。又下文云。於百千大劫修行六度而無方便。不如聞此經所生福。又無染著陀羅尼品云。若阿僧企耶三千大千世界。滿中七寶奉施諸佛。及以上妙衣服飲食種種供養經無數劫。若復有人。於此陀羅尼乃至一句能受持者。所生之福倍多於彼。此意即局心樂福德而根未熟。謂持此經無多功德故。說校量持經福多。令生信解受持讀誦。如空性品云。時諸大眾聞佛說此甚深空性。有無量眾生悉能了達四大五蘊性俱空。六根六境妄生繫縛等。即能入解甚深之義。依空滿願品云。有三千億菩薩於阿耨菩提得不退轉。即是已入深法。知自堪能修行得果不自輕賤。貪多功德受持不退。空性品云。願捨輪迴正修出離。深心慶喜如法奉持。即名已得順攝。在四善根。何以得知。既云願捨輪迴。明未登地。又云正修出離深心慶喜。即求住唯識真勝義性名正修出離。多喜勤故深心慶喜。淨地陀羅尼品云。說是法時三萬億菩薩摩訶薩得無生法忍。依空滿願品云。無數國王臣人遠塵離垢得法眼淨。此即入淨地。由此自喜見入亦喜。故亦能令正法久住。如下諸品願流通者。皆此所攝。由此亦成轉法輪義。何者。自既聞法除疑得入。乃至得聖成其初轉。見他得入心生歡喜。復令正法久住流布。即是令他除疑入法乃至得聖。是故得名轉法輪也。又約八義。謂欲說大法等義準引解。略指少文。餘者準知。上通起因。別起因者。準智度論釋經起因。隨此經中所說之法即是起因。如說壽量。三身。差別。懺悔。淨地。各各多法皆別起因。然佛說法文義包含。一文義中各現無量。今且略明有其六義。一明菩提涅槃無漏之果。二明除去不善之因。三身令脫不善之報。四者令修菩提涅槃無漏之因。五者令修有漏善因。六者令得人天之樂。世出世中無漏果勝。諸佛出世為斯大事。故先明之。令欣樂故。次欲令求學教懺悔除不善因。不善因亡不善果滅。不爾不能求無上果。既悔除彼不善因果。次應修習無漏果因。然此因中有其緣正。有漏之行無漏助緣。有漏正因故。次第五明有漏因。有漏因得人天樂報故。次第六明有漏果。又復有情種性差別。為有大乘性明前二義。為決定小乘及無種性明後二門。又久修者能得前二。初修之者能得後二。不善因果通為二明。以有無性及近遠修皆能行故。又不善因若不先悔不可發心緣無上覺。此且略依六門陀羅尼經明起因故。壽量三身品明無漏果。懺悔滅障明除不善所有因果。淨地品已下明無漏因。四天王觀察品下。通明有漏無漏因果得無生忍。遠塵離垢得法眼淨等是無漏因果。望前為果。據後是因。持呪求福得財飲食。此等亦是有漏因果。引文可知。二明經之宗體者。初明經宗。後明經體。言經宗者傳真諦釋云。此經示三身本有顯四德無生。開果果忘緣解如如真實。又有。說云。此經菩提涅槃因果為宗。究暢本始二果備顯緣正兩因。二俱有過。初云三身本有。據因可爾。說果即非。何者。豈報化身未修已得。如在因位名如來藏。非名法身故。四德無生據法身說。理即為正。約報化說非定無生。如涅槃經說。如來有八自在我等。據遍計說理亦無違。有說言暢本始二果明緣正兩因。理亦有失。何者。真如雖是本有。在因不得名果。報化必在修成。何名本始二果。又因雖有緣正。舊說多以真如為三身之正因。此不應理。如能顯中邊慧日論中廣辨。今辨經宗略有二解。一云。唯以菩提因果為經正宗。何以故。但說壽量及三身差別。又此經第四卷。但問菩提心因佛答但說十度之行。又付囑品云。汝等當知我於無量無數大劫勤修苦行獲甚深法。菩提正因已為汝說。故知但以菩提因果為經正宗。一云。亦說涅槃因果為宗故。壽量品中以三復次各十義故名為涅槃。又辨如來十種行已云。善男子如是當知。如來應正等覺說有如是無邊正行。汝等當知。是謂涅槃真實之相。又十方菩薩讚歎品云。常為宣說第一義令證涅槃真寂靜。佛說甘露殊勝法能與甘露微妙義。引入甘露涅槃城令受甘露無為樂。問。若其涅槃亦經宗者。何故壽量品下重明三身。最淨地已下明菩提因。及付囑品世尊自云菩提正因。何不重明涅槃因果。答。二因不別故合說之。但望其果因分生了。因體既同。故不別說。果不重說者。以法身體即是涅槃故。壽量品云。如來法身體是真實名為涅槃。又云。空性即是真法身故名為涅槃。問。若爾法身即涅槃者二義何別。答。言法身者據功德依義邊。言涅槃者取息苦等義。故二有別。又影略故不重說之。任意取捨。然雙取勝。何以故。說壽量三身。即以菩提為宗。既說涅槃。何故不取涅槃為宗。若云經內但說獲甚深法菩提正因不言涅槃正因。故知但取菩提為宗者。若爾涅槃離菩提因別修何法為涅槃因。故菩提因亦涅槃因。又菩提果望於涅槃亦得名因。如瑜伽論九十五說轉法輪相。有五種相。一為得所得所緣相故。二為得所得之方便。方便者即三轉相皆名方便。方便即因。前為後因。既第三轉亦名方便。明知菩提望證涅槃亦得名因。故不別說。次明經體者。初出教體次辨聚集。出教體中總有五門。一攝相歸性體。二攝餘從識體。三攝假從實體。四性用別論體。五總攝諸法體。此五門中初辨五體。次明得失。初辨體中。前之四門如本法苑總聊簡義林廣說。五總攝諸法體者。據實亦是性用別論門。今更廣明。以未說故。瑜伽八十一云。云何為體。所謂契經略有二種。一文二義。文是所依。義是能依。如是二種總名一切所知境界。又云。如是建立諸經文義體已故。得名為總攝諸法體。言文義者論云。文有六種。一者名身。二者句身。三者文身。四者語。五者行相。六者機請。此中正文唯文身是。餘名文者。名句從所依。語從能依。行相約所顯并能說者。機請據能起。相從名文故。論云。如是六種皆顯於文。由能顯義。是故名文。義有十種。一者地義謂九定地及十地等。二者相義謂諸法體相。三者作意義謂諸作意等。四者依處義謂事依處時依處數取趣依處。五過患義謂可呵法。六勝利義謂可讚法。七所治義謂雜染法。八能治義謂清淨法。九略義。十廣義。此中依所詮及所為竝名為義。十俱所詮。依處之中補特伽羅亦是所為。為此有情說諸法故且取所詮。六文十義俱經體者有其三義。一剋性體。二所依體。三所為體。文為能詮義是所詮。就能詮中。名句二法體是能詮即剋性體。文及語二是所依體。故成唯識云。名詮自性句詮差別。文即是字為二所依。語者是聲。由帶名句名之為語。故成唯識云。語不異能詮故。從能依名能詮體。行相通二。謂剋性所依。但約所詮及能說者辨其行相。故行相體即聲名句文。故通二種。機請名文是文所為。或為請起文故說機請名為文者是所為體。所詮體中補特伽羅依處。通是剋性及於所為。亦為此補特伽羅說彼伽羅。說彼伽羅即是所詮。依處少分餘九竝是剋性所詮。此言義者非唯道理。但所詮者并得名義。故總攝體有此三義。然三科法相出體性者。竝是性用別論門收。此之五門偏據大乘。三科法相通三乘故略不具述。辨得失者如唯識義燈說。次辨聚集者廣如法苑總章義林及唯識義燈辨。三明時利復分為二。初明時後明利。時中復二。初明世尊起說經時。後明弟子翻譯年代。初佛說時復分為二。初辨時不同。二辨教時攝。辨時不同者。如法苑中總章義林及能斷般若疏并慧日論等廣明。上明世尊起說經時。二明教時攝者是第三時。何以知者。下文亦說十二行法輪。又滿願品云。八千億天子國王臣民遠塵離垢得法眼淨。準瑜伽論得預流果。無間道遠塵解脫道離垢。故通為一切乘。後弟子翻譯年代者。此經述三身之祕賾談四德之玄樞。涉彼岸之龍輿。出炎莊之象駕。所以累祛三障。行備二因。護王國之堅城作降魔之劍甲。由此十方剎土頂戴流行。故斯振旦已經五譯。曇無讖三藏創傳於北涼。耶舍法師後周復翻於歸聖寺內。真諦重翻於建鄴。闍那更譯於隋朝。雖各依梵本竝竭專誠。但為貝葉傳文時有脫漏。致令譯者增減不同。三藏義淨法師明悟秀出標奇於救蟻之年。風鑒挺生拔萃於進具之岸。四韋三藏皎越朝曦。五篇七略明逾夕月。志懷舟濟情切紹隆。殉道忘疲何辭折骨。周遊西夏二十餘年。天藏龍宮備皆探賾。尋諸梵本考較無遺。振錫東歸奉勅翻譯。長安二年次在壬寅。受筆斯經精勤莫輟。至長安三載次在癸卯十月四日。修飾畢周寫成十卷三十一品。文圓理具華質得中。始得髻珠同開寶塔。凡聖欣慶上簡帝心。聲教所覃勅令抄寫。其間闕具義至方明。斯即弟子翻譯時代。二種不同竝是辨時。第二辨利者。利謂利益。此經為利何等機性。於中分二。初辨機性不同。後明所利機性。辨不同者。諸教之中說機差別各各有異。如涅槃經但說一機。故彼經云。凡有心者皆當作佛。此經一會多宜聞有。談有藏無言皆作佛。法華亦同。故云若有聞法者無一不成佛等。若善戒經地持論等說有二機。一謂有性。二謂無性。故彼經云。性種性者從無始來展轉相續。法爾所得六處殊勝此有性也。又云。無種性人無種性故。雖復發心行菩薩道。終不能得無上菩提。此無性也。顯了說也。若法華經說有三機。序品云。為求聲聞者說應四諦法。為求辟支佛者說應十二法。為諸菩薩說應六波羅蜜。亦隱無性。由於此會多對不定聲聞而說云皆作佛。更有多類。如慈恩樞要法華經疏。及慧日論能斷般若疏述。明所利機性者。初明所利之機。後明得利多少。明所利機略有二解。一云。唯備大乘根性。通定不定性有聲聞故。何故不備定性聲聞等耶。答。準法華經及大寶積經論云。所以聲聞問者。為聲聞人所作事故此經初問。既是妙幢菩薩。又但問如來壽量廣說三身故知。但為菩薩根性。而下得利云遠塵離垢等者。準大莊嚴論得入初地亦云得法眼淨。不唯聲聞故。一云。既第三時教通備五乘。會列聲聞復有遠塵離垢。準瑜伽論得預流果文無定說故可通備。然正宗內但為菩薩。四天王品已下可通備餘。以皆令得人天果故。二解後勝。許是第三時法輪所攝故。後明得利多少者復分為二。初明得現利。次明得後利。現利即坐得益。後利即佛說之後得。現利有二。一得果利二得因利。果有兩種。一出世果二世間果。出世果者總有七類。五是大乘二是小乘。依空滿願品有一云。爾時會中有五十億苾芻。行菩薩行欲退菩提心。聞如意寶光燿菩薩說是法時。皆得堅固不可思議滿足上願。更復發起菩提之心。即為授記。汝諸苾芻過三十阿僧祇劫當得作佛。劫名難勝光王。國名無垢光。同時作佛皆同一號名願莊嚴間飾王如來。授記品有四。初授妙幢菩薩記云。汝於金光明世界當成阿耨多羅三藐三菩提。號金寶山王如來。二云。時此如來法皆滅盡時彼長子名曰銀幢。即於此界當得作佛。名曰金幢光如來。三云。時此如來所有教法悉皆滅盡。次子銀光當得作佛。號曰金光明如來。四云。是時十千天子聞三大士得授記已。復聞如是最勝王經。心喜清淨無垢如空。爾時如來知是十千天子善根成熟即與授記。汝等當來於最勝因陀羅高幢世界得成阿耨多羅三藐三菩提。同一種性又同一名號。曰面目清淨優鉢羅香山十號具足。如是次第十千諸佛出現於世。六淨地陀羅尼品云。無量無邊苾芻苾芻尼得法眼淨此得初果。若據大乘得法眼淨是初地位。即因利攝。且依瑜伽說是小果。七依空滿願品云。說是品時有八千億天子無數國王臣人。遠塵離垢得法眼淨。二世間果者。略舉十七類。如來壽量品中云。三千大千世界所有眾生。以佛威力受勝妙樂無有乏少。若身不具悉蒙具足。盲者能視。聾者得聞。瘂者能言。愚者得智。若心亂者得本心。若無衣者得衣服。被惡賤者人所敬。有垢穢者身清潔。於此世間所有利益未曾有事悉皆顯現。此有九益。一得樂具。二具諸根。三得舌用。四得智慧。五不失心。六得衣服。七得敬仰。八身清淨。九得雜益。四天王護國品末云。說是法時無量眾生皆得大智。聰叡辨才攝受無量功德之聚。離諸憂苦發喜樂心善明眾論。此中八益。如文可知。已上世界登出離道不復退轉速證菩提。此出世因利。二得因利中復二。初得出世因後得世間因。出世因利有十五類。一壽量品有二云。爾時會中三萬二千天子皆發阿耨菩提之心。二又云。說是如來壽量品時。無量無數無邊眾生皆發阿耨菩提之心。三懺悔品云。若有善男子善女人。聞是寶王大光照如來名號者。於菩薩地得不退轉。至大涅槃時會既聞明得此益。四品末云。時諸大眾聞佛說已皆蒙勝益歡喜奉行。五淨地陀羅尼品云。說是法時三萬億菩薩摩訶薩得無生法忍。六又云。無量諸菩薩不退菩提心。七又云。無量無邊苾芻苾芻尼得法眼淨。八又云。無量眾生發菩薩心。九蓮華喻讚品云。大眾聞是說皆發菩提心。願現在未來常依此懺悔。十重顯空性品云。時諸大眾聞佛說此甚深空性。有無量眾生悉能了達四大五蘊體性俱空六根六境妄生繫縛。願捨輪迴正修出離。十一依空滿願品云。說是法時有三千億菩薩。於阿耨菩提得不退轉。十二又云。會中有五十億苾芻。行菩薩行欲退菩提。聞如意寶光燿菩薩說是法時。皆得堅固不可思議滿足上願。更復發菩提之心。十三四天王護國品云。無量無邊眾生登出離道不復退轉速證菩提。具如前引。十四流水品云。汝等皆應勤求出離勿為放逸。大眾聞已悉皆悟解。由大慈悲救護一切。勤修苦行方能證獲無上菩提。咸發深心信受歡喜。十五捨身品云。說是往昔因緣之時。無量阿僧企耶人天大眾皆大歡喜。歎未曾有悉發阿耨菩提之心。後明得現世因利者懺悔品云。若有女人聞是佛名者。臨命終時得見彼佛來至其所。既見佛已究竟不復更受女身。既為眾說時諸女人聞此佛名亦現得因。於當來世不受女報。次明得後世利者。即鷲峯會說此經已。後依修學所得利者竝是後利。略舉少分。一明聞經益。四天王護國品云。若有眾生聞是金光明經者。即於阿耨菩提不復退轉。二明讀誦益。大辯才天女品云。辯才天女白佛言。世尊若有法師說是金光明最勝王經者。我當益其智慧具足莊嚴言說之辯。若彼法師於此經中文字句義。所有忘失皆令憶持。能善聞悟復與陀羅尼總持無礙。三明受持益。無染著陀羅尼品云。若有十阿僧祇三千大千世界滿中七寶奉施諸佛。及以上妙衣服飲食種種供養經無量劫。若復有人。於此陀羅尼乃至一句能受持者所生之福倍多於彼。何以故。此無染著陀羅尼甚深法門是諸佛母故。此意由經能生諸佛故名佛母。四明流通益。三身品云。若所在處講說是經。於其國土有四種益。一者國王軍眾強盛無諸怨敵。離於疾疫壽命延長。吉祥安樂正法興顯。二者中宮后妃王子諸臣和悅無諍。離於諂佞王所愛重。三者沙門婆羅門及諸國人。修行正法無病安樂無枉死者。於諸福田悉皆修立。四者於三時中四大調適。常為諸天增加守護。慈悲平等無傷害心。令諸眾生歸敬三寶修習阿耨菩提之行。又三身品明聞經益云。若有善男子善女人。於此金光明經聽聞信解。不墮地獄餓鬼傍生阿蘇羅道。常處人天不生下賤。恒得親近諸佛如來聽受正法。常生諸佛清淨國土。所以者何。由得聞此甚深法故。是善男女則為如來已知已記。當得不退阿耨菩提。於此甚深微妙之法一經耳者。當知是人不謗如來不毀正法不輕聖眾。一切眾生未種善根令得種故。已種善根令增長成就故。一切世界所有眾生皆勤修行六波羅蜜多。又懺悔品明流通益云。若有四眾。隨在何處為人講說是金光明微妙經典。於其國土皆獲四種福利善根。一者國王無病離諸災厄。二者壽命延長無有障礙。三者無諸怨敵兵眾勇健。四者安穩豐樂正法流通。又云。於其國中大臣輔相有四種益。一者更相親穆尊重愛念。二者常為人王心所愛重。亦為沙門婆羅門大國小國之所遵敬。三者輕財重法不求世利。嘉名普暨眾所欽仰。四者壽命延長安穩快樂。沙門婆羅門亦得四勝利。一四事無乏。二安心思惟。三依山林得安樂住。四隨願得滿。人民皆得豐樂無諸疾疫。商估往還多獲寶貨具足勝福。已外諸品說得利益雖無量種類不過此。利益既多。諸有聞者應如法學。四明經之得名者。復分為二。初汎論釋名。次釋此經目。初中有二。初汎論釋名。次辨釋意。此廣具如法華義決及唯識義燈。次釋經目者。初釋經都名。次別釋品目。釋經都名。初依古次述今。依古釋者。傳真諦云。外國言修跋拏此曰金。婆頗婆此曰光。欝多摩此言明。因陀羅此曰帝。邏閱那此曰王。故西土出本云佛陀經金光明經帝王經也。此意佛陀經從所詮為名。金光明法喻合名。亦從功用號帝王經。但從喻稱言金光明者。此三字表經三種三為體。一三身。二三德。謂般若解脫法身。三三位。即道前道中道後。道前即住自性佛性。道中即引出佛性。道後即至得果佛性。準舊解亦即應得因加行因因滿因。如次配前三種佛性。初三身者。一金體本有真實以譬法身。二光明能照以譬應身。三明能遍益以喻化身。二譬三德者。一金譬法身有四義。一色無變如常。二體無染如淨。三轉作萬物無礙如我。四令人富貴如樂。次光有二義。一能照了二能除闇。如般若。次明有兩義。一無闇二廣遠。如解脫。總無眾患。三譬三位者。金是本有如道前正因。此意用如以為三佛。光是始有如道中了因。此意對緣起修功能始起。非體本有。故望果德名為了因。明是無闇如道後之果。三身中法身宜取真實義。二身不實也。以是功能始起名假。三德中法身宜取無染等四義。具四方是法身也。三位中法身宜明本有義。對緣與果是始有也。此意道後約修行明談如。本性不有三別故。剋取體取本有義。即道前如。此三次第前後者。有因緣修故得果。得果故有三德。三德圓故以三身化物。此意由有三位之中道前如故為正因。道中修滿至道後位具足三德。三德圓故方可三身化物。逆為次第。此三種之三三位為正體。故壽量一品明果在道後。三身一品明因在道前。懺悔已下明在道內也。此意經中正明三位為經正宗也。三帝王者有三義。一明法身攝華嚴。華嚴以法身為體。二明智慧貫波若。波若智慧為體。三明四德收涅槃。涅槃常等為正體也。此意由貫斯三故曰帝王經。有三種正。一正說十二部文。二正行文下所學之行。三正果四德之法也。正說出正行。正行出正果。一能顯二能行三能到故同曰經。今此言經正是初一。次述今者梵音舊訛。今者正云蘇跋那婆婆娑欝多摩囉闍蘇怛纜。蘇跋那(此云金)婆婆娑(此云光)言光明者遂言便也。欝多摩(此云最勝)囉闍(此云王)蘇怛纜(此義云綎索經)應言金光最勝王經。金王二字一向是喻。光明最勝竝通法喻。今於此目略為五釋。一依教理行果四法解釋。二依三寶。三依菩提涅槃。四依法喻。五依人法。一依教等者。此能詮教如似光明。故無垢稱序品云。演法寶光。瑜伽四十四云。欲聽法時作五種想。第一作寶想。極難得故。二作眼想。得俱生慧目故。三作明想。已得廣慧於一切種等照義故。四作大果勝功德想。能得涅槃及三菩提。無上妙迹因性義故。五作無罪大適悅想。於現法中未得涅槃及三菩提。於法如實簡擇止觀。無罪大樂因性義故。取第三義以能顯理如似光明。雙舉光明者意顯二空。或復福智。或菩提涅槃各有因果。不爾光明隨舉於一。何假二耶。教中最勝如似於王。故付囑品云。我親從佛聞無量眾經典。未曾聞如是深妙法中王。何等是勝。如經中說諸勝妙事。恐煩不引。披者應敘。故但取金及王為喻。且取金喻略舉四義。一性本有。二極難得。三為金輪。四寶中勝。一性本有者。喻此教法真如所流。攝相歸性故皆本有。又諸佛說無初際故。二極難得者。序品云。我當說是經甚深佛行處。諸佛祕密教千萬劫難逢。付囑品云。汝等當知。我於無量無數大劫勤修苦行。獲甚深法菩提正因。已為汝說。又如貧者終不能得。要有福因故。大辯天女品云。此金光明最勝王經。為彼有情已於百千佛所種諸善根當受持者。於贍部洲廣行流布乃至而演說之。三為金輪者。如輪王出用金為輪。能降未伏能鎮已伏。此經亦爾。懺悔滅障及淨地品說斷諸障如降未伏。諸品中說聞已證得不過轉者如鎮已伏。其理極成。煩不引文。四寶中勝者。如七寶中金第一故。故但取金喻於此經法寶中勝亦復如是。取王喻者亦略舉四義。一能摧怨敵義。二能集諸寶義。三能遍化生義。四令位不絕義。且如輪王有此四義。一有千子及主兵臣故能降敵。喻於此經有懺悔法。及行十度滅除十障二十二無明等。二能集諸寶義故。諸論說集福德王定。此經滿願品云。若王在世七寶不滅。王若過去世一切七寶自然而盡。是金光明微妙經典。若現在世大正法寶皆悉不滅。又如輪王既出於世七寶應現。此之經王既演說已。七聖財寶悉皆顯現。三能遍化生義者。如金輪王遍化四洲。此之經王遍化四生。壽量品云。三千大千界所有眾生。以佛威力受勝妙樂無有乏少等故。四令位不絕義。如金輪王必定傳位使不斷絕。此經亦爾。能令佛種相續不絕故。授記品與妙幢菩薩及以二子而授記別。十千天人因聞此三得授記別。起慇淨心亦得授記故喻於王。二依理者。三身品云。由三淨故名極清淨。一煩惱淨。二苦淨。三相淨。譬如真金鎔銷冶鍊。既燒打已無復塵垢。為顯金性本清淨故。金體清淨非謂無金。乃至云。為顯佛性本清淨故。非謂無體此喻理也。真如本有自性清淨障隱不現。離障時顯。非始有淨。以真如理勝故。如王為依持故有餘功德。三依行者。三身品云。如諸善男子白佛言。世尊何者為善。何者不善。何者正修得清淨行。諸佛如來及弟子眾。即便為說令其聞悟。彼既聞已正念憶持。發心修行即斷十一障。得入十一地。乃至舉喻。譬如真金鎔銷冶鍊。此喻修行。既燒打已無復塵垢。此喻得果。即所修行亦得喻金。亦如光明。故四天王護國品云。我等四王藥叉眷屬擁護是經及說法師。以智光明而為助衛等。此即修行。能修行者亦得名為最王。如王王子位等。又人天八部所有諸王能行此經。亦王中勝名最勝王。故觀察品云。當令彼王於諸王中最為第一等。斯即依行。四依果者如前舊釋。依於三身三德者。是此意欲顯教理行果四種皆勝俱得名經。由依勝教能顯勝理。依於勝理能起勝行。由勝行故能得勝果。故通依四以立經名。二依三寶釋經名者。此經或依佛寶立名。以明三身及壽量故。或依法寶立名。以通教理行果故。或依僧寶立名明十地行。能行假者是僧寶故。或通依三寶以立經名故。八卷經夢懺願云。我當安止住於十地。十種珍寶以為脚足。成佛無上功德光明。能安住者僧。所住十地是法。所成者佛功德光明通於三種。三寶光明如何名勝。且佛光明如滅業障品云。依妙靜慮從身毛孔放大光明。無量百千種種諸色諸佛剎土悉現光中。十方恒河沙校量辟喻所不能及。五濁惡世為光所照。是諸眾生作十惡業五無間罪。誹謗三寶不孝尊親。輕慢師長婆羅門眾應墮地獄餓鬼傍生。彼各蒙光至所住處。乃至云。因光力故皆得安樂。端正殊妙色相具足。福智莊嚴得見諸佛。此中有十二種勝餘光明。一因勝。從妙靜慮。二能起發勝。佛身故。三自性勝。百千色。四能現勝。諸佛土。五校量勝。喻不及。六慈悲勝。照五濁。七滅惡勝。作十惡業至婆羅門眾。八拔苦勝。應墮地獄。乃至云。至所住處。九與樂勝。因光力故皆得安樂。十莊嚴勝。端正殊妙色相具足。十一菩提資糧勝。福智莊嚴。十二親近勝。得見諸佛。法僧光勝引文可知。三依菩提涅槃釋經名者。壽量三身是菩提。有多復次說大涅槃是涅槃義。以金光明配菩提。三身配涅槃義。三事義同於古。引文可知。四依法喻釋經名者或是喻名。以金有光明寶中最勝。如人天王人天中最勝。最勝通二處。此經如彼故從喻名。或法喻名。金光明是喻。最勝王是法。故付屬品云。我親從佛聞無量眾經典。未曾聞如是深妙法中王。或復光明通於法喻。以法光明光明中勝故。蓮華喻讚歎品云。願我身光等諸佛。福德智慧亦復然。一切世界獨稱尊。威力自在無倫匹。五依人法釋經名者。或金光明是人。故授記品云。其子銀光還於金光明世界當得作佛。號金光明。又釋。金光明是法名。以其國界名金光明故。又夢懺悔品云。夢見金鼓放大光明。於此光中得見十方無量諸佛。又第三云。放金色光遍十方界。是經威力。或通人法。由前二文影略說故。雖理事殊俱得名法。理亦得通人法喻名。正意法喻以為經名。依六釋者。此最勝王經或法光明即如金光明。或法最勝即如王名金光明最勝王。竝持業釋。不欲別解金光明及最勝王。故非相違。不欲詮金光明。故非有財釋。金光明最勝王是所詮理。經者是能詮教。即是依主。若俱是教金光明即經是持業釋。俱理亦然。中間差別更有多門。恐煩不述。次別釋品名復分為四。一列品名。二明別得名。三明有無開合。四明次第。初列品名者。謂序品．壽量品．三身品．夢見懺悔品．滅業障品．淨地陀羅尼品．蓮華喻讚品．金勝陀羅尼品．重顯空性品．依空滿願品．四天王觀察人天品．四天王護國品．無染著陀羅尼品．如意寶珠品．大辯才天女品．大吉祥天女品．大吉祥天女增長財物品．堅牢地神品．僧慎爾耶藥叉大將品．王法正論品．善生王品．諸天藥叉護持品．授記品．除病品．長者子流水品．捨身品．十方菩薩讚歎品．妙幢菩薩讚歎品．菩提樹神讚歎品．大辯才天女讚歎品．付囑品。二明別得名者三十一品分為二類。一法為名有二十。二法為名有十一。初中復四。從事為名有三。謂序品．捨身品．付囑品。從法為名有十。謂壽量品．三身品．夢見懺悔品．滅業障品．淨地陀羅尼品．重顯空性品．依空滿願品．無染著陀羅尼品．授記品．除病品。從喻為名有一。如意寶珠品。從人為名有六。大辯才天女品．大吉祥天女品．堅牢地神品．僧慎爾耶藥叉大將品．善生王品．長者子流水品。二法名中復分為二。法喻為名有二。蓮華喻讚品．金勝陀羅尼品。人法為名有九。四天王觀察人天品．四天王護國品．大吉祥天女增長財物品．王法正論品．諸天藥叉護持品．十方菩薩讚歎品．妙幢菩薩讚歎品．菩提樹神讚歎品．大辯才天女讚歎品。三有無開合者。初明有無不同。西涼曇無讖所譯有十八品。闕十三品。五品開出猶闕八品。梁真諦譯者有二十二品。加三身品．淨障品．最淨地品．依空滿願品。除開出者猶少四品。隋闍那崛多出二十四品。加銀主陀羅尼品。即今無染陀羅尼品。及囑累品。除開出者仍少兩品。大唐中興三藏法師。勘諸梵本譯其脫略具獲諸品及其品名。更加金勝陀羅尼品．如意寶珠品。舊本所無。二開合有異者。舊本觀察人天品．護國品合名四天王品。大吉祥天女品．大吉祥天女增長財物品合為功德天女品。十方菩薩讚歎品．妙幢菩薩讚歎品．菩薩樹神讚歎品．大辯才天女讚歎品合名讚佛品。今各開之。據其人殊或事別故成三十一品。四明次第者。如來說法必有所由。若眾集緣和。機器符會。虔誠渴仰願樂欲聞。有此因由方可陳說。故有初序品。眾既集而渴仰。須應物以宣揚。眾意希樂無上果因。故假妙幢等而為開請。因斯為說菩提涅槃。故有壽量品起。雖總開說未差別知。故別說涅槃菩提。據總別異應別說涅槃三身。以涅槃文少雖更別說通入壽量。三身文廣因虛空藏請方為別說。有三身品起既知勝果不可虛成。必待修因方能剋會。將修勝行先須改責前非宿善能悔往愆。是故佛加妙幢令得夢悔其前非。故有夢見懺悔品。雖有夢中除過未為明了。故心滅障惡在勝因。是故因如來放光驚覺帝釋。因茲啟請願說懺洗之方。佛為廣陳。故次懺悔品起。既悔先非已應修正行。故師子相發扣幽機。如來大悲次第陳說。發心修行斷障證真神呪護持。故有淨陀羅尼品。此等勝業肇因妙幢。眾欲願知何能如是。故佛為說往昔因緣曰。其過去名金龍主。以蓮華喻讚歎諸佛。藉斯勝業故能發揚壽量創啟懺方。故有蓮華喻讚品。既由供讚諸佛為因故教持呪令恒見佛。故有金勝陀羅尼品。雖復廣明因果令願修行。未顯二空蕩其情執。又前諸品多據俗諦勸物起修。明其二空依勝義諦令除封著。前隨諸義雖略明之。今更廣陳令得開悟。故有重顯空性品。已前多明有行。恐滯住有而不證真。今者廣顯二空。復恐滯空而不修行。欲令依方便而起行。即諸行而觀空。依勝空而證真。即觀空而習有。雙泯空有都無所著。方成勝行能證菩提。故有依空滿願品。上明為於即席廣明菩提涅槃因果。果求因習真俗雙觀。能事既周現座得益。欲使法流後代有識修行。末代多有障緣恐難修習。若不加其衛護助以眾緣。即生有障而不能修。法無人修何由布世。故假四王之福力八部之加威。人天敬重始得流布。故有四天王觀察人天品。又經行之處利益良多。所至處方咸應敬養。敬養令法增長廣。天神喜而加護。故有四天王護國品。然恐學者染著諸境退大菩提。故說神呪。能誦之者令無染著。生死輪迴求無上果而心不退。故無染著陀羅尼品起。雖令無退猶有難緣。恐怖諸橫來侵妨其修習。故說神呪除怖抂死無怖修行。故有如意寶珠品。既不退離怖能自修行。菩薩為懷必須弘法濟物。弘法濟物必假身安具足四辨。故辯才天女說呪護助。兼教洗浴得辯身安。故有大辯才天女品。雖得身安具辯必藉四事。資緣若闕緣求事妨弘濟。次教小用功力多具資緣。故有大吉祥天女品。持經之者雖自豐四事不假外求。聞者亦須供養。行學貧乏心求不遂。勝福無因得生。故教福足之方令依得流聖教。故有大吉祥天女增長財物品。雖復財豐五穀恐非香美。欲令流經之處地味精芳故。有堅牢地神品。又復通經利物要假智慧。了俗達真常生善道。為教得此二因故有僧慎爾耶藥叉大將品。又復國王勢力能為損益。若不正理災變多生。眾長邪心難聞此教。須教王正理弘揚此經。故有王法正論品。雖說多行恐不依行。舉昔自因勸勉時會。故有善生王品。雖舉昔事以勸時會。恐不專心勤勵行學。復說修學之軌。舉前諸事更廣功能。重曉大會堅崇其意。故有諸天藥叉護持品。為顯經利廣大獲益殊多。聞者得證菩提記。益明其授記。若不授記眾疑不能決定行學。故說當記令仰修行。故有授記品。十千天子暫得聞經佛與授記。眾生疑惑。植何善本得菩提記。如何世尊令為說法。故說往因。有除病品及流水品。眾聞世尊過去療病濟魚施水。謂修少行即得菩提。佛為廣明。非但爾許更多無量。略舉一代苦行(飢-几+又)虎。故有捨身品。大眾聞深妙法復聞苦行等因。大會靡不歡喜。故先他土菩薩讚揚故有十方菩薩讚嘆品。他土讚訖此方菩薩及天地神等亦復同讚。故有妙幢菩薩等三讚嘆品。說讚事訖委記令行。大眾奉持故有付囑品。此依九品為經正宗。略舉大意。明其次第。中間差別非無異義。依二十八品為經正宗。次第準悉。五依文科釋者經有三十一品。依真諦判分為三分。初之一品是序分十九品為正說。後兩品屬流通。嘆佛品中明他方大士還他土而歎彼佛。次文方明此土大士嘆此方佛。說法既了他土菩薩還他方方說此品。故非正說。故此品是大眾領解歎能說人耳。非經正意。後之一品如來付囑所弘之法。正是流通。問他方歸讚合在囑累後明。何故囑累居嘆佛品後。解云應爾。但出結集者。合此兩品共一處故。囑累奉行在最後也。今準新翻。初他方菩薩讚此如來。非是往彼而讚彼佛。今為二解。一云。初之一品同於今古。從壽量品盡依空滿願品。此之九品明經正宗。餘二十一品竝是流通。何以故。妙幢等情欲聞菩提涅槃果及於因。世尊為說壽量無盡。是明菩提。陳如疑情壽命無窮如何復說入般涅槃。請說涅槃真實之義。不爾四佛已為妙幢說示涅槃之所以訖。何故陳如復請舍利。故是為明涅槃之義發斯請問。故舊本云。如如來說如是之義我已聞知。為請如來廣開分別真實之義故。求舍利開方便門。今本下文廣說涅槃真實之義。舊本闕無。既聞佛說壽量無邊。佛有三身未知差別。復欲修學請佛。為陳若不明其差別不知證之果因故。佛先陳三身差別。次教修學。修學正則斷惡修善。斷惡即懺悔滅障。修善即依五位三祇修十勝行。行依境起。須知俗真後更重明二空之性。空有雙習依空滿願。所以行備果圓。故經正宗意在於此。四天王觀察人天品等下。即但觀彼持讀流通。所有處方加其守護。增財益辯助智除災說自勸他。意令行學菩薩聞讚如來付之故竝流通。雖下方有授妙幢等菩提之記。意明經益。得記當成勸發時眾依言修學。不爾應前說壽量品乃至蓮華喻讚品訖即與授記。何故待說諸天藥叉護持品後。由此故知屬流通分。然傳真諦法師云。若四天王已下判是流通者此過謬也。何也壽量明釋迦果。何故但是正說。授記明弟子果。何故屬流通。善集捨身明釋迦了因。何忽但是流通。懺悔空等明弟子了因。何故是正說。又三身品通明兩家正因。何故但在正說。故從壽量乃至捨身總是正宗。今者釋云。壽量雖明釋迦之果正是所求。授記雖明弟子之果意為傳經。說益勸眾。故在流通。懺悔等品雖正是因為弟子說。說果正擬令使行因。淨地等品通諸佛因。不唯今日弟子。故懺悔等得在正說。捨身等品說過去事。舉自勸他非是今會始自行學。故囑流通。不爾蓮華喻讚。讚佛功德即是正宗。菩薩讚佛何故即屬流通。又若四天王等品。世尊命護彼等。依命護持即是正宗。付囑亦是令行。何乃屬流通。由此授記雖明來果。捨身明其往因。為勸而來故流通攝。 tướng thích thử Kinh tiên dĩ ngũ môn phân biệt 。nhất tự Kinh chi khởi nhân 。nhị chương Kinh chi tông thể 。tam minh Kinh chi thời lợi 。tứ biện Kinh chi đắc danh 。ngũ y văn khoa thích 。đệ nhất Kinh chi khởi nhân phục hưũ kỳ nhị 。nhất thông khởi nhân 。nhị biệt khởi nhân 。thông vị thông chư Kinh 。biệt vị cục thử giáo 。sơ thông nhân giả 。phu nhất thiết Như Lai ly chư phân biệt 。tâm chứng định hải 。trí đẳng như như 。vật ngã câu vong hình thanh song tịch 。nhiên nhân tu tú nguyện nhâm cảm ky duyên 。nhược/nhã viên kính chi hiện hình 。đẳng hư nham chi phát hưởng 。cố hữu ưng hóa thùy tích chấn tùy loại âm 。giáo tuy vạn sái khởi duyên duy nhị 。nhất do Như Lai đại bi sở lưu 。nhị do hữu tình tánh dục sở cảm 。nhiên chư giáo trung tùy cử bất định 。như vô lượng nghĩa Kinh 。đãn cử do sanh tánh dục sở cảm cố bỉ Kinh vân 。Pháp vô lượng giả 。dĩ chư chúng sanh tánh dục vô lượng 。giáo kỳ sở thuyết pháp diệc phục vô lượng 。Pháp Hoa Kinh đệ nhất vân 。ngã kim diệc phục như thị 。tri chư chúng sanh hữu chủng chủng dục thâm tâm sở trước/trứ 。tùy kỳ bổn tánh dĩ chủng chủng nhân duyên thí dụ ngôn từ 。phương tiện lực cố nhi vi thuyết Pháp 。thử Kinh mộng kiến sám hối phẩm vân 。trụ/trú thọ bất khả tư nghị kiếp 。tùy ky thuyết Pháp lợi quần sanh 。Thiên thân nhiếp luận vân 。thả ước do bi vân đại bi sở lưu thập nhị bộ Kinh 。Vô tánh nhiếp luận tức ước ky tánh vân tự thiện căn lực thức tâm sở khởi 。nhị thập duy thức hợp thuyết 。khởi nhân tụng vân 。triển chuyển tăng thượng lực nhị thức thành quyết định 。thích vân 。vị dư tướng tục thức sái biệt cố 。lệnh dư sái biệt tướng tục thức sanh 。thử ngôn tướng tục giả thân 。sái biệt giả giáo 。thử ý do Phật thân thức hiện danh cú nghĩa 。lệnh văn giả thức danh cú nghĩa sanh 。thử do sanh căn thục vi năng cảm 。Như Lai đại bi vi năng ưng 。đa cứ đại bi 。lợi tha sở dĩ hựu hữu nhị duyên 。nhất vi Pháp cửu trụ 。nhị vi lợi hữu tình cố 。Pháp Hoa Kinh đệ nhất vân 。chủng chủng nhân duyên dĩ vô lượng dụ chiếu minh Phật Pháp khai ngộ chúng sanh 。chiếu minh Phật Pháp vi lệnh Pháp cửu trụ 。thị đại trí 。khai ngộ chúng sanh vi lợi hữu tình 。thị đại bi 。thử Kinh diệc nhĩ 。sám hối phẩm vân trụ/trú thọ bất khả tư nghị kiếp tùy ky thuyết Pháp lợi quần sanh đại bi 。như phó chúc phẩm vân nhữ đẳng thùy năng phát tâm thủ hộ quảng tuyên lưu bố 。năng lệnh chánh pháp cửu trụ thế gian đại trí dã 。hoặc khả 。lệnh Pháp cửu trụ ý lợi hữu tình vi đại bi dã 。hoặc khả 。lợi ích quần sanh lệnh Pháp cửu trụ vi đại trí dã 。diệc lệnh văn giả tu ư nhị lợi 。lệnh Pháp cửu trụ tu tự lợi 。vi ích hữu tình tu lợi tha cố 。du già luận bát thập nhị vân 。nhược/nhã cụ như thị ngũ phần thuyết Pháp như ngũ phần lạc/nhạc 。năng lệnh tự tha sanh Đại thiện lạc 。hựu năng dẫn phát tự tha lợi ích 。thích thử ngũ phần như nhân vương Bát-nhã sớ trung cụ minh 。hựu hữu tam duyên 。nhất lệnh sanh dục lạc/nhạc 。nhị lệnh tu hành 。tam lệnh đoạn chướng 。tức minh 。chúng sanh dục văn chi Pháp mạc quá/qua tam chủng 。nhất nguyện cầu thắng quả tinh lợi hữu tình 。nhị sở tu chi hạnh/hành/hàng 。tam sở trừ chi chướng 。như Bát-nhã Kinh thiện hiện sở vấn 。ký vân chư hữu phát thú Bồ-tát thừa giả vân hà trụ/trú đẳng 。minh tri phát thú sở dư chi thừa diệc hữu tam chủng 。nhân thiên thừa trung tuy bất đoạn chủng 。diệc năng chế phục tam ác đạo chướng đắc sanh nhân thiên cố các hữu tam 。thử do ky cảm 。hựu hữu tứ duyên 。nhất vị ly khổ giả dục lệnh ly khổ 。vị đắc lạc/nhạc giả dục lệnh đắc lạc/nhạc 。vị năng phát tâm đoạn ác tu thiện giả dục lệnh đoạn ác tu thiện 。vị thành Phật giả nguyện tảo thành Phật 。thử do bi nguyện 。cố Pháp Hoa Kinh đệ tam vân 。vị độ giả lệnh độ 。độ thị ly khổ nghĩa 。vị giải giả lệnh giải 。giải giả đoạn ác tu thiện nghĩa 。vị an giả lệnh an 。an giả lệnh đắc lạc/nhạc nghĩa 。vị Niết-Bàn giả lệnh đắc Niết Bàn 。tức vị thành Phật nguyện thành Phật nghĩa 。tức thị như thứ y tứ hoằng nguyện hóa sanh thứ đệ 。Pháp hoa đệ tam vân 。chúng sanh thường khổ não manh minh vô Đạo sư 。bất thức khổ tận đạo bất tri cầu giải thoát 。nãi chí vân 。kim Phật đắc tối thượng an ổn vô lậu đạo 。ngã đẳng cập Thiên Nhân vi đắc tối Đại lợi 。thử ý thường khổ não thị khổ đế 。manh minh vô Đạo sư thị tập đế 。bất thức khổ tận đạo đạo đế 。bất tri cầu giải thoát diệt đế 。minh tiên bất giải 。kim Phật xuất thế thị ngộ sử giải 。lệnh tri khổ đoạn tập chứng diệt tu đạo 。hựu hữu ngũ duyên 。như tư ích Kinh đệ nhị vân 。nhược/nhã nhân năng ư Như Lai sở thuyết văn tự ngôn thuyết chương cú thông đạt tùy thuận 。nãi chí vân 。năng tri Như Lai dĩ hà thuyết Pháp 。dĩ hà tùy nghi thuyết 。dĩ hà phương tiện thuyết 。dĩ hà Pháp môn thuyết 。dĩ hà đại bi thuyết 。Phạm Thiên nhược/nhã Bồ Tát năng tri Như Lai dĩ thị ngũ lực thuyết 。thị Bồ Tát năng tác Phật sự 。dĩ hà thuyết Pháp tức đàm pháp thể 。dĩ hà tùy nghi tức tùy ky sở ưng 。dĩ hà phương tiện tức thị giáo lợi hỉ 。ư vô danh ngôn nhi phương tiện thuyết chư thiện xảo đẳng 。dĩ hà Pháp môn vị ư nhất pháp chư môn biện thuyết 。dĩ hà đại bi vị tam thập nhị chủng đại bi 。như ngôn chư pháp vô ngã 。nhi chư chúng sanh bất năng tín giải 。Như Lai ư thử nhi khởi đại bi thuyết lệnh tín giải 。quảng như bỉ thuyết 。sơ tứ tức vi đại trí 。đệ ngũ tức vi đại bi 。hựu sơ tứ sở khởi 。đệ ngũ năng khởi 。thử tức chúng sanh vi năng cảm Như Lai vi năng ưng 。do tuy mê ngu bất tín bất giải 。nhiên hữu thiện căn cảm Phật vi thuyết 。tùy thử Kinh trung sở thuyết chi Pháp 。tức vi chúng sanh bất năng tín giải 。Phật khởi đại bi nhi vi diễn thuyết 。như bất năng giải Như Lai thọ mạng 。Như Lai bi mẫn nhi vi thuyết chi 。chuẩn tri tức thị nhược can đại bi 。thượng chi tam môn quán văn phân biệt chúc 。khủng phiền bất cử 。hựu hữu lục duyên 。như Vô Trước Bát-nhã luận thuyết 。hà cố Thượng tọa Tu-bồ-đề vấn thích hữu lục nhân 。vi đoạn nghi cố 。vi khởi tín cố 。vi nhập thâm pháp cố 。vi ất-thoái-chuyển cố 。vi sanh hỉ cố 。vi chánh pháp cửu trụ cố 。cố Thế Tôn đáp diệc vi tư lục 。bỉ luận thích ý 。nhược hữu nghi giả đắc đoạn nghi cố 。nhược/nhã dĩ đoạn nghi hữu lạc/nhạc phước đức nhi tâm vị thành tựu 。chư Bồ-tát đẳng văn đa phước đức 。ư Bát-nhã Kinh khởi tín giải cố 。dĩ thành tựu tâm giả nhập thậm thâm nghĩa cố 。dĩ đắc bất tự khinh tiện giả 。do tham thọ trì tu hành hữu đa công đức bất phục thoái chuyển cố 。dĩ đắc thuận nhiếp cập tịnh tâm giả ư Pháp tự nhập 。cập kiến sanh hỉ cố 。năng lệnh vị lai Đại thừa giáo Pháp cửu trụ giả cố 。thử ý tức vi ư trụ/trú tu phục hữu nghi chi giả thỉnh thuyết trừ nghi 。tuy đắc trừ nghi tâm lạc/nhạc phước đức nhi căn vị thục 。vị ư thử Kinh trì độc chi giả vô đa công đức cố 。thuyết giáo lượng trì Kinh phước đa lệnh sanh tín giải 。ký sanh tín giải thành tựu tâm giả 。nhi năng nhập giải thậm thâm chi nghĩa 。ký nhập thâm nghĩa tri tự kham năng tu hành đắc quả bất tự khinh tiện 。tham đa công đức thọ trì 。tu hành bất phục thoái chuyển 。ký cửu bất thoái 。chí quyết trạch vị tiệm nhập kiến đạo danh đắc thuận nhiếp cập tịnh tâm giả 。ư Pháp tự ngộ 。cập kiến tha nhập sanh hoan hỉ cố 。do thử năng lệnh Pháp cửu trụ bất diệt 。kim giả thử Kinh diệc hữu lục nghĩa 。như Như Lai thọ lượng phẩm diệu Tràng Bồ-tát vân 。diệc phục tư tánh 。Thích-Ca Như Lai vô lượng công đức 。duy ư thọ mạng sanh nghi hoặc tâm 。vân hà đoản xúc duy bát thập niên 。tứ Phật vi thuyết 。tức hữu nghi giả lệnh đắc đoạn nghi 。hựu hạ văn vân 。ư bách thiên Đại kiếp tu hành lục độ nhi vô phương tiện 。bất như văn thử Kinh sở sanh phước 。hựu vô nhiễm trước/trứ Đà-la-ni phẩm vân 。nhược/nhã A tăng xí da tam thiên đại thiên thế giới 。mãn trung thất bảo phụng thí chư Phật 。cập dĩ thượng diệu y phục ẩm thực chủng chủng cúng dường Kinh vô số kiếp 。nhược/nhã phục hưũ nhân 。ư thử Đà-la-ni nãi chí nhất cú năng thọ trì giả 。sở sanh chi phước bội đa ư bỉ 。thử ý tức cục tâm lạc/nhạc phước đức nhi căn vị thục 。vị trì thử Kinh vô đa công đức cố 。thuyết giáo lượng trì Kinh phước đa 。lệnh sanh tín giải thọ trì đọc tụng 。như không tánh phẩm vân 。thời chư Đại chúng văn Phật thuyết thử thậm thâm không tánh 。hữu vô lượng chúng sanh tất năng liễu đạt tứ đại ngũ uẩn tánh câu không 。lục căn lục cảnh vọng sanh hệ phược đẳng 。tức năng nhập giải thậm thâm chi nghĩa 。y không mãn nguyên phẩm vân 。hữu tam thiên ức Bồ Tát ư A nậu Bồ-đề đắc Bất-thoái-chuyển 。tức thị dĩ nhập thâm pháp 。tri tự kham năng tu hành đắc quả bất tự khinh tiện 。tham đa công đức thọ trì bất thoái 。không tánh phẩm vân 。nguyện xả Luân-hồi chánh tu xuất ly 。thâm tâm khánh hỉ như pháp phụng trì 。tức danh dĩ đắc thuận nhiếp 。tại tứ thiện căn 。hà dĩ đắc tri 。ký vân nguyện xả Luân-hồi 。minh vị đăng địa 。hựu vân chánh tu xuất ly thâm tâm khánh hỉ 。tức cầu trụ/trú duy thức chân thắng nghĩa tánh danh chánh tu xuất ly 。đa hỉ cần cố thâm tâm khánh hỉ 。tịnh địa Đà-la-ni phẩm vân 。thuyết thị pháp thời tam vạn ức Bồ-Tát Ma-ha-tát đắc Vô sanh Pháp nhẫn 。y không mãn nguyên phẩm vân 。vô số Quốc Vương Thần nhân viễn trần ly cấu đắc pháp nhãn tịnh 。thử tức nhập tịnh địa 。do thử tự hỉ kiến nhập diệc hỉ 。cố diệc năng lệnh chánh pháp cửu trụ 。như hạ chư phẩm nguyện lưu thông giả 。giai thử sở nhiếp 。do thử diệc thành chuyển pháp luân nghĩa 。hà giả 。tự ký văn Pháp trừ nghi đắc nhập 。nãi chí đắc Thánh thành kỳ sơ chuyển 。kiến tha đắc nhập tâm sanh hoan hỉ 。phục lệnh chánh pháp cửu trụ lưu bố 。tức thị lệnh tha trừ nghi nhập Pháp nãi chí đắc Thánh 。thị cố đắc danh chuyển pháp luân dã 。hựu ước bát nghĩa 。vị dục thuyết đại pháp đẳng nghĩa chuẩn dẫn giải 。lược chỉ thiểu văn 。dư giả chuẩn tri 。thượng thông khởi nhân 。biệt khởi nhân giả 。chuẩn Trí độ luận thích Kinh khởi nhân 。tùy thử Kinh trung sở thuyết chi Pháp tức thị khởi nhân 。như thuyết thọ lượng 。tam thân 。sái biệt 。sám hối 。tịnh địa 。các các đa Pháp giai biệt khởi nhân 。nhiên Phật thuyết Pháp văn nghĩa bao hàm 。nhất văn nghĩa trung các hiện vô lượng 。kim thả lược minh hữu kỳ lục nghĩa 。nhất minh Bồ-đề Niết Bàn vô lậu chi quả 。nhị minh trừ khứ bất thiện chi nhân 。tam thân lệnh thoát bất thiện chi báo 。tứ giả lệnh tu Bồ-đề Niết Bàn vô lậu chi nhân 。ngũ giả lệnh tu hữu lậu thiện nhân 。lục giả lệnh đắc nhân thiên chi lạc/nhạc 。thế xuất thế trung vô lậu quả thắng 。chư Phật xuất thế vi tư Đại sự 。cố tiên minh chi 。lệnh hân lạc/nhạc cố 。thứ dục lệnh cầu học giáo sám hối trừ bất thiện nhân 。bất thiện nhân vong bất thiện quả diệt 。bất nhĩ bất năng cầu vô thượng quả 。ký hối trừ bỉ bất thiện nhân quả 。thứ ưng tu tập vô lậu quả nhân 。nhiên thử nhân trung hữu kỳ duyên chánh 。hữu lậu chi hạnh/hành/hàng vô lậu trợ duyên 。hữu lậu chánh nhân cố 。thứ đệ ngũ minh hữu lậu nhân 。hữu lậu nhân đắc nhân Thiên nhạc báo cố 。thứ đệ lục minh hữu lậu quả 。hựu phục hưũ Tình chủng tánh sái biệt 。vi hữu Đại-Thừa tánh minh tiền nhị nghĩa 。vi quyết định Tiểu thừa cập vô chủng tánh minh hậu nhị môn 。hựu cửu tu giả năng đắc tiền nhị 。sơ tu chi giả năng đắc hậu nhị 。bất thiện nhân quả thông vi nhị minh 。dĩ hữu Vô tánh cập cận viễn tu giai năng hạnh/hành/hàng cố 。hựu bất thiện nhân nhược/nhã bất tiên hối bất khả phát tâm duyên vô thượng giác 。thử thả lược y Lục Môn Đà La Ni Kinh minh khởi nhân cố 。thọ lượng tam thân phẩm minh vô lậu quả 。sám hối diệt chướng minh trừ bất thiện sở hữu nhân quả 。tịnh địa phẩm dĩ hạ minh vô lậu nhân 。Tứ Thiên Vương quan sát phẩm hạ 。thông minh hữu lậu vô lậu nhân quả đắc vô sanh nhẫn 。viễn trần ly cấu đắc pháp nhãn tịnh đẳng thị vô lậu nhân quả 。vọng tiền vi quả 。cứ hậu thị nhân 。trì chú cầu phước đắc tài ẩm thực 。thử đẳng diệc thị hữu lậu nhân quả 。dẫn văn khả tri 。nhị minh Kinh chi tông thể giả 。sơ minh Kinh tông 。hậu minh Kinh thể 。ngôn Kinh tông giả truyền chân đế thích vân 。thử Kinh thị tam thân bản hữu hiển tứ đức vô sanh 。khai quả quả vong duyên giải như như chân thật 。hựu hữu 。thuyết vân 。thử Kinh Bồ-đề Niết Bàn nhân quả vi tông 。cứu sướng bổn thủy nhị quả bị hiển duyên chánh lượng (lưỡng) nhân 。nhị câu hữu quá 。sơ vân tam thân bản hữu 。cứ nhân khả nhĩ 。thuyết quả tức phi 。hà giả 。khởi báo hóa thân vị tu dĩ đắc 。như tại nhân vị danh Như Lai tạng 。phi danh Pháp thân cố 。tứ đức vô sanh cứ Pháp thân thuyết 。lý tức vi chánh 。ước báo hóa thuyết phi định vô sanh 。như Niết Bàn Kinh thuyết 。Như Lai hữu bát tự tại ngã đẳng 。cứ biến kế thuyết lý diệc vô vi 。hữu thuyết ngôn sướng bổn thủy nhị quả minh duyên chánh lượng (lưỡng) nhân 。lý diệc hữu thất 。hà giả 。chân như tuy thị bản hữu 。tại nhân bất đắc danh quả 。báo hóa tất tại tu thành 。hà danh bổn thủy nhị quả 。hựu nhân tuy hữu duyên chánh 。cựu thuyết đa dĩ chân như vi tam thân chi chánh nhân 。thử bất ưng lý 。như năng hiển trung biên tuệ nhật luận trung quảng biện 。kim biện Kinh tông lược hữu nhị giải 。nhất vân 。duy dĩ Bồ-đề nhân quả vi Kinh chánh tông 。hà dĩ cố 。đãn thuyết thọ lượng cập tam thân sái biệt 。hựu thử Kinh đệ tứ quyển 。đãn vấn Bồ-đề tâm nhân Phật đáp đãn thuyết thập độ chi hạnh/hành/hàng 。hựu phó chúc phẩm vân 。nhữ đẳng đương tri ngã ư vô lượng vô số đại kiếp cần tu khổ hạnh hoạch thậm thâm Pháp 。Bồ-đề chánh nhân dĩ vi nhữ thuyết 。cố tri đãn dĩ ồ-đề nhân quả vi Kinh chánh tông 。nhất vân 。diệc thuyết Niết-Bàn nhân quả vi tông cố 。thọ lượng phẩm trung dĩ tam phục thứ các thập nghĩa cố danh vi Niết-Bàn 。hựu biện Như Lai thập chủng hạnh/hành/hàng dĩ vân 。Thiện nam tử như thị đương tri 。Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác thuyết hữu như thị vô biên chánh hạnh 。nhữ đẳng đương tri 。thị vị Niết-Bàn chân thật chi tướng 。hựu thập phương Bồ Tát tán thán phẩm vân 。thường vi tuyên thuyết đệ nhất nghĩa lệnh chứng Niết Bàn chân tịch tĩnh 。Phật thuyết cam lồ thù thắng Pháp năng dữ cam lồ vi diệu nghĩa 。dẫn nhập cam lồ Niết Bàn thành lệnh thọ/thụ cam lồ vô vi lạc/nhạc 。vấn 。nhược/nhã kỳ Niết-Bàn diệc Kinh tông giả 。hà cố thọ lượng phẩm hạ trọng minh tam thân 。tối tịnh địa dĩ hạ minh Bồ-đề nhân 。cập phó chúc phẩm Thế Tôn tự vân Bồ-đề chánh nhân 。hà bất trọng minh Niết-Bàn nhân quả 。đáp 。nhị nhân bất biệt cố hợp thuyết chi 。đãn vọng kỳ quả nhân phần sanh liễu 。nhân thể ký đồng 。cố bất biệt thuyết 。quả bất trọng thuyết giả 。dĩ pháp thân thể tức thị Niết-Bàn cố 。thọ lượng phẩm vân 。Như Lai pháp thân thể thị chân thật danh vi Niết-Bàn 。hựu vân 。không tánh tức thị chân Pháp thân cố danh vi Niết-Bàn 。vấn 。nhược nhĩ Pháp thân tức Niết-Bàn giả nhị nghĩa hà biệt 。đáp 。ngôn Pháp thân giả cứ công đức y nghĩa biên 。ngôn Niết-Bàn giả thủ tức khổ đẳng nghĩa 。cố nhị hữu biệt 。hựu ảnh lược cố bất trọng thuyết chi 。nhâm ý thủ xả 。nhiên song thủ thắng 。hà dĩ cố 。thuyết thọ lượng tam thân 。tức dĩ ồ-đề vi tông 。ký thuyết Niết-Bàn 。hà cố bất thủ Niết-Bàn vi tông 。nhược/nhã vân Kinh nội đãn thuyết hoạch thậm thâm Pháp Bồ-đề chánh nhân bất ngôn Niết-Bàn chánh nhân 。cố tri đãn thủ Bồ-đề vi tông giả 。nhược nhĩ Niết-Bàn ly Bồ-đề nhân biệt tu hà Pháp vi Niết-Bàn nhân 。cố Bồ-đề nhân diệc Niết-Bàn nhân 。hựu Bồ-đề quả vọng ư Niết-Bàn diệc đắc danh nhân 。như du già luận cửu thập ngũ thuyết chuyển pháp luân tướng 。hữu ngũ chủng tướng 。nhất vi đắc sở đắc sở duyên tướng cố 。nhị vi đắc sở đắc chi phương tiện 。phương tiện giả tức tam chuyển tướng giai danh phương tiện 。phương tiện tức nhân 。tiền vi hậu nhân 。ký đệ tam chuyển diệc danh phương tiện 。minh tri Bồ-đề vọng chứng Niết Bàn diệc đắc danh nhân 。cố bất biệt thuyết 。thứ minh Kinh thể giả 。sơ xuất giáo thể thứ biện tụ tập 。xuất giáo thể trung tổng hữu ngũ môn 。nhất nhiếp tướng quy tánh thể 。nhị nhiếp dư tùng thức thể 。tam nhiếp giả tùng thật thể 。tứ tánh dụng biệt luận thể 。ngũ tổng nhiếp chư pháp thể 。thử ngũ môn trung sơ biện ngũ thể 。thứ minh đắc thất 。sơ biện thể trung 。tiền chi tứ môn như bổn pháp uyển tổng liêu giản nghĩa lâm quảng thuyết 。ngũ tổng nhiếp chư pháp thể giả 。cứ thật diệc thị tánh dụng biệt luận môn 。kim cánh quảng minh 。dĩ vị thuyết cố 。du già bát thập nhất vân 。vân hà vi thể 。sở vị khế Kinh lược hữu nhị chủng 。nhất văn nhị nghĩa 。văn thị sở y 。nghĩa thị năng y 。như thị nhị chủng tổng danh nhất thiết sở tri cảnh giới 。hựu vân 。như thị kiến lập chư Kinh văn nghĩa thể dĩ cố 。đắc danh vi tổng nhiếp chư pháp thể 。ngôn văn nghĩa giả luận vân 。văn hữu lục chủng 。nhất giả danh thân 。nhị giả cú thân 。tam giả văn thân 。tứ giả ngữ 。ngũ giả hành tướng 。lục giả ky thỉnh 。thử trung chánh văn duy văn thân thị 。dư danh văn giả 。danh cú tùng sở y 。ngữ tùng năng y 。hành tướng ước sở hiển tinh năng thuyết giả 。ky thỉnh cứ năng khởi 。tướng tùng danh văn cố 。luận vân 。như thị lục chủng giai hiển ư văn 。do năng hiển nghĩa 。thị cố danh văn 。nghĩa hữu thập chủng 。nhất giả địa nghĩa vị cửu định địa cập Thập Địa đẳng 。nhị giả tướng nghĩa vị chư pháp thể tướng 。tam giả tác ý nghĩa vị chư tác ý đẳng 。tứ giả y xứ nghĩa vị sự y xứ thời y xứ số thủ thú y xứ 。ngũ quá hoạn nghĩa vị khả ha pháp 。lục thắng lợi nghĩa vị khả tán Pháp 。thất sở trì nghĩa vị tạp nhiễm Pháp 。bát năng trì nghĩa vị thanh tịnh Pháp 。cửu lược nghĩa 。thập quảng nghĩa 。thử trung y sở thuyên cập sở vi tịnh danh vi nghĩa 。thập câu sở thuyên 。y xứ chi trung Bổ-đặc-già-la diệc thị sở vi 。vi thử hữu tình thuyết chư Pháp cố thả thủ sở thuyên 。lục văn thập nghĩa câu Kinh thể giả hữu kỳ tam nghĩa 。nhất khắc tánh thể 。nhị sở y thể 。tam sở vi thể 。văn vi năng thuyên nghĩa thị sở thuyên 。tựu năng thuyên trung 。danh cú nhị pháp thể thị năng thuyên tức khắc tánh thể 。văn cập ngữ nhị thị sở y thể 。cố thành duy thức vân 。danh thuyên tự tánh cú thuyên sái biệt 。văn tức thị tự vi nhị sở y 。ngữ giả thị thanh 。do đái danh cú danh chi vi ngữ 。cố thành duy thức vân 。ngữ bất dị năng thuyên cố 。tùng năng y danh năng thuyên thể 。hành tướng thông nhị 。vị khắc tánh sở y 。đãn ước sở thuyên cập năng thuyết giả biện kỳ hành tướng 。cố hành tướng thể tức thanh danh cú văn 。cố thông nhị chủng 。ky thỉnh danh văn thị văn sở vi 。hoặc vi thỉnh khởi văn cố thuyết ky thỉnh danh vi văn giả thị sở vi thể 。sở thuyên thể trung Bổ-đặc-già-la y xứ 。thông thị khắc tánh cập ư sở vi 。diệc vi thử Bổ-đặc-già-la thuyết bỉ già la 。thuyết bỉ già la tức thị sở thuyên 。y xứ thiểu phần dư cửu tịnh thị khắc tánh sở thuyên 。thử ngôn nghĩa giả phi duy đạo lý 。đãn sở thuyên giả tinh đắc danh nghĩa 。cố tổng nhiếp thể hữu thử tam nghĩa 。nhiên tam khoa Pháp tướng xuất thể tánh giả 。tịnh thị tánh dụng biệt luận môn thu 。thử chi ngũ môn Thiên cứ Đại-Thừa 。tam khoa Pháp tướng thông tam thừa cố lược bất cụ thuật 。biện đắc thất giả như duy thức nghĩa đăng thuyết 。thứ biện tụ tập giả quảng như pháp uyển tổng chương nghĩa lâm cập duy thức nghĩa đăng biện 。tam minh thời lợi phục phần vi nhị 。sơ minh thời hậu minh lợi 。thời trung phục nhị 。sơ minh Thế Tôn khởi thuyết Kinh thời 。hậu minh đệ-tử phiên dịch niên đại 。sơ Phật thuyết thời phục phần vi nhị 。sơ biện thời bất đồng 。nhị biện giáo thời nhiếp 。biện thời bất đồng giả 。như pháp uyển trung tổng chương nghĩa lâm cập năng đoạn Bát-nhã sớ tinh tuệ nhật luận đẳng quảng minh 。thượng minh Thế Tôn khởi thuyết Kinh thời 。nhị minh giáo thời nhiếp giả thị đệ tam thời 。hà dĩ tri giả 。hạ văn diệc thuyết thập nhị hạnh/hành/hàng Pháp luân 。hựu mãn nguyên phẩm vân 。bát thiên ức Thiên Tử Quốc Vương thần dân viễn trần ly cấu đắc pháp nhãn tịnh 。chuẩn du già luận đắc dự lưu quả 。vô gian đạo viễn trần giải thoát đạo ly cấu 。cố thông vi nhất thiết thừa 。hậu đệ-tử phiên dịch niên đại giả 。thử Kinh thuật tam thân chi bí trách đàm tứ đức chi huyền xu 。thiệp bỉ ngạn chi long dư 。xuất viêm trang chi tượng giá 。sở dĩ luy khư tam chướng 。hạnh/hành/hàng bị nhị nhân 。hộ Vương quốc chi kiên thành tác hàng ma chi kiếm giáp 。do thử thập phương sát độ đảnh đái lưu hạnh/hành/hàng 。cố tư Chấn đán dĩ Kinh ngũ dịch 。Đàm Vô Sấm Tam Tạng sang truyền ư Bắc Lương 。Da xá Pháp sư hậu châu phục phiên ư quy Thánh tự nội 。chân đế trọng phiên ư kiến nghiệp 。xà/đồ na cánh dịch ư tùy triêu 。tuy các y phạm bản tịnh kiệt chuyên thành 。đãn vi bối diệp truyền văn thời hữu thoát lậu 。trí lệnh dịch giả tăng giảm bất đồng 。Tam Tạng nghĩa tịnh Pháp sư minh ngộ tú xuất tiêu kì ư cứu nghĩ chi niên 。phong giám đĩnh sanh bạt tụy ư tiến cụ chi ngạn 。tứ vi Tam Tạng kiểu việt triêu hi 。ngũ thiên thất lược minh du tịch nguyệt 。chí hoài châu tế Tình thiết thiệu long 。tuẫn đạo vong bì hà từ chiết cốt 。châu du Tây hạ nhị thập dư niên 。Thiên tạng long cung bị giai tham trách 。tầm chư phạm bản khảo giác vô di 。chấn tích Đông quy phụng sắc phiên dịch 。Trường An nhị niên thứ tại nhâm dần 。thọ/thụ bút tư Kinh tinh cần mạc xuyết 。chí Trường An tam tái thứ tại quý mão thập nguyệt tứ nhật 。tu sức tất châu tả thành thập quyển tam thập nhất phẩm 。văn viên lý cụ hoa chất đắc trung 。thủy đắc kế châu đồng khai bảo tháp 。phàm Thánh hân khánh thượng giản đế tâm 。thanh giáo sở đàm sắc lệnh sao tả 。kỳ gian khuyết cụ nghĩa chí phương minh 。tư tức đệ-tử phiên dịch thời đại 。nhị chủng bất đồng tịnh thị biện thời 。đệ nhị biện lợi giả 。lợi vị lợi ích 。thử Kinh vi lợi hà đẳng ky tánh 。ư trung phần nhị 。sơ biện ky tánh bất đồng 。hậu minh sở lợi ky tánh 。biện bất đồng giả 。chư giáo chi trung thuyết ky sái biệt các các hữu dị 。như Niết Bàn Kinh đãn thuyết nhất ky 。cố bỉ Kinh vân 。phàm hữu tâm giả giai đương tác Phật 。thử Kinh nhất hội đa nghi văn hữu 。đàm hữu tạng vô ngôn giai tác Phật 。Pháp hoa diệc đồng 。cố vân nhược hữu văn Pháp giả vô nhất bất thành Phật đẳng 。nhược/nhã Thiện Giới Kinh địa trì luận đẳng thuyết hữu nhị ky 。nhất vị hữu tánh 。nhị vị Vô tánh 。cố bỉ Kinh vân 。tánh chủng tánh giả tùng vô thủy lai triển chuyển tướng tục 。Pháp nhĩ sở đắc lục xứ thù thắng thử hữu tánh dã 。hựu vân 。vô chủng tánh nhân vô chủng tánh cố 。tuy phục phát tâm hành Bồ Tát đạo 。chung bất năng đắc vô thượng Bồ-đề 。thử Vô tánh dã 。hiển liễu thuyết dã 。nhược/nhã Pháp Hoa Kinh thuyết hữu tam ky 。tự phẩm vân 。vi cầu thanh văn giả thuyết ưng tứ đế pháp 。vi cầu Bích Chi Phật giả thuyết ưng thập nhị Pháp 。vi chư Bồ-tát thuyết ưng lục Ba la mật 。diệc ẩn Vô tánh 。do ư thử hội đa đối bất định thanh văn nhi thuyết vân giai tác Phật 。cánh hữu đa loại 。như từ ân xu yếu Pháp Hoa Kinh sớ 。cập tuệ nhật luận năng đoạn Bát-nhã sớ thuật 。minh sở lợi ky tánh giả 。sơ minh sở lợi chi ky 。hậu minh đắc lợi đa thiểu 。minh sở lợi ky lược hữu nhị giải 。nhất vân 。duy bị Đại-Thừa căn tánh 。thông định bất định tánh hữu Thanh văn cố 。hà cố bất bị định tánh Thanh văn đẳng da 。đáp 。chuẩn Pháp Hoa Kinh cập đại bảo tích Kinh luận vân 。sở dĩ Thanh văn vấn giả 。vi Thanh văn nhân sở tác sự cố thử Kinh sơ vấn 。ký thị diệu Tràng Bồ-tát 。hựu đãn vấn Như Lai thọ lượng quảng thuyết tam thân cố tri 。đãn vi ồ Tát căn tánh 。nhi hạ đắc lợi vân viễn trần ly cấu đẳng giả 。chuẩn Đại trang nghiêm luận đắc nhập sơ địa diệc vân đắc pháp nhãn tịnh 。bất duy Thanh văn cố 。nhất vân 。ký đệ tam thời giáo thông bị ngũ thừa 。hội liệt Thanh văn phục hưũ viễn trần ly cấu 。chuẩn du già luận đắc dự lưu quả văn vô định thuyết cố khả thông bị 。nhiên chánh tông nội đãn vi ồ Tát 。Tứ Thiên Vương phẩm dĩ hạ khả thông bị dư 。dĩ giai lệnh đắc nhân thiên quả cố 。nhị giải hậu thắng 。hứa thị đệ tam thời Pháp luân sở nhiếp cố 。hậu minh đắc lợi đa thiểu giả phục phần vi nhị 。sơ minh đắc hiện lợi 。thứ minh đắc hậu lợi 。hiện lợi tức tọa đắc ích 。hậu lợi tức Phật thuyết chi hậu đắc 。hiện lợi hữu nhị 。nhất đắc quả lợi nhị đắc nhân lợi 。quả hữu lượng (lưỡng) chủng 。nhất xuất thế quả nhị thế gian quả 。xuất thế quả giả tổng hữu thất loại 。ngũ thị Đại-Thừa nhị thị Tiểu thừa 。y không mãn nguyên phẩm hữu nhất vân 。nhĩ thời hội trung hữu ngũ thập ức Bí-sô 。hạnh/hành/hàng Bồ Tát hạnh dục thoái Bồ-đề tâm 。văn như ý Bảo quang diệu Bồ-tát thuyết thị pháp thời 。giai đắc kiên cố bất khả tư nghị mãn túc thượng nguyện 。cánh phục phát khởi Bồ-đề chi tâm 。tức vi thọ kí 。nhữ chư Bí-sô quá/qua tam thập a-tăng-kì kiếp đương đắc tác Phật 。kiếp danh nạn/nan thắng quang Vương 。quốc danh vô cấu quang 。đồng thời tác Phật giai đồng nhất hiệu danh nguyện trang nghiêm gian sức Vương Như Lai 。thọ kí phẩm hữu tứ 。sơ thọ/thụ diệu Tràng Bồ-tát kí vân 。nhữ ư kim quang minh thế giới đương thành A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề 。hiệu kim bảo sơn vương Như Lai 。nhị vân 。thời thử như lai Pháp giai diệt tận thời bỉ trưởng tử danh viết ngân tràng 。tức ư thử giới đương đắc tác Phật 。danh viết kim tràng quang Như Lai 。tam vân 。thời thử như lai sở hữu giáo pháp tất giai diệt tận 。thứ tử ngân quang đương đắc tác Phật 。hiệu viết kim quang minh Như Lai 。tứ vân 。Thị thời thập thiên Thiên Tử văn tam đại sĩ đắc thọ kí dĩ 。phục Văn như thị tối thắng vương Kinh 。tâm hỉ thanh tịnh vô cấu như không 。nhĩ thời Như Lai tri thị thập thiên Thiên Tử thiện căn thành thục tức dữ thọ kí 。nhữ đẳng đương lai ư tối thắng Nhân-đà-la cao tràng thế giới đắc thành A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề 。đồng nhất chủng tánh hựu đồng nhất danh hiệu 。viết diện mục thanh tịnh Ưu bát la hương sơn thập hiệu cụ túc 。như thị thứ đệ thập thiên chư Phật xuất hiện ư thế 。lục tịnh địa Đà-la-ni phẩm vân 。vô lượng vô biên Bí-sô Bật-sô-ni đắc pháp nhãn tịnh thử đắc sơ quả 。nhược/nhã cứ Đại-Thừa đắc pháp nhãn tịnh thị sơ địa vị 。tức nhân lợi nhiếp 。thả y du già thuyết thị tiểu quả 。thất y không mãn nguyên phẩm vân 。thuyết thị phẩm thời hữu bát thiên ức Thiên Tử vô số Quốc Vương Thần nhân 。viễn trần ly cấu đắc pháp nhãn tịnh 。nhị thế gian quả giả 。lược cử thập thất loại 。Như Lai thọ lượng phẩm trung vân 。tam thiên đại thiên thế giới sở hữu chúng sanh 。dĩ Phật uy lực thọ/thụ thắng diệu lạc/nhạc vô hữu phạp thiểu 。nhược/nhã thân bất cụ tất mông cụ túc 。manh giả năng thị 。lung giả đắc văn 。ngọng giả năng ngôn 。ngu giả đắc trí 。nhược/nhã tâm loạn giả đắc bản tâm 。nhược/nhã vô y giả đắc y phục 。bị ác tiện giả nhân sở kính 。hữu cấu uế giả thân thanh khiết 。ư thử thế gian sở hữu lợi ích vị tằng hữu sự tất giai hiển hiện 。thử hữu cửu ích 。nhất đắc lạc/nhạc cụ 。nhị cụ chư căn 。tam đắc thiệt dụng 。tứ đắc trí tuệ 。ngũ bất thất tâm 。lục đắc y phục 。thất đắc kính ngưỡng 。bát thân thanh tịnh 。cửu đắc tạp ích 。Tứ Thiên Vương hộ quốc phẩm mạt vân 。thuyết thị pháp thời vô lượng chúng sanh giai đắc đại trí 。thông duệ biện tài nhiếp thọ vô lượng công đức chi tụ 。ly chư ưu khổ phát thiện lạc tâm thiện minh chúng luận 。thử trung bát ích 。như văn khả tri 。dĩ thượng thế giới đăng xuất ly đạo bất phục thoái chuyển tốc chứng Bồ-đề 。thử xuất thế nhân lợi 。nhị đắc nhân lợi trung phục nhị 。sơ đắc xuất thế nhân hậu đắc thế gian nhân 。xuất thế nhân lợi hữu thập ngũ loại 。nhất thọ lượng phẩm hữu nhị vân 。nhĩ thời hội trung tam vạn nhị thiên Thiên Tử giai phát A nậu Bồ-đề chi tâm 。nhị hựu vân 。thuyết thị Như Lai thọ lượng phẩm thời 。vô lượng vô số vô biên chúng sanh giai phát A nậu Bồ-đề chi tâm 。tam sám hối phẩm vân 。nhược hữu Thiện nam tử thiện nữ nhân 。văn thị bảo vương đại quang chiếu Như Lai danh hiệu giả 。ư  Bồ Tát địa đắc Bất-thoái-chuyển 。chí đại Niết Bàn thời hội ký văn minh đắc thử ích 。tứ phẩm mạt vân 。thời chư Đại chúng văn Phật thuyết dĩ giai mông thắng ích hoan hỉ phụng hành 。ngũ tịnh địa Đà-la-ni phẩm vân 。thuyết thị pháp thời tam vạn ức Bồ-Tát Ma-ha-tát đắc Vô sanh Pháp nhẫn 。lục hựu vân 。vô lượng chư Bồ-tát bất thoái Bồ-đề tâm 。thất hựu vân 。vô lượng vô biên Bí-sô Bật-sô-ni đắc pháp nhãn tịnh 。bát hựu vân 。vô lượng chúng sanh phát Bồ Tát tâm 。cửu liên hoa dụ tán phẩm vân 。Đại chúng văn thị thuyết giai phát Bồ-đề tâm 。nguyện hiện tại vị lai thường y thử sám hối 。thập trọng hiển không tánh phẩm vân 。thời chư Đại chúng văn Phật thuyết thử thậm thâm không tánh 。hữu vô lượng chúng sanh tất năng liễu đạt tứ đại ngũ uẩn thể tánh câu không lục căn lục cảnh vọng sanh hệ phược 。nguyện xả Luân-hồi chánh tu xuất ly 。thập nhất y không mãn nguyên phẩm vân 。thuyết thị pháp thời hữu tam thiên ức Bồ Tát 。ư A nậu Bồ-đề đắc Bất-thoái-chuyển 。thập nhị hựu vân 。hội trung hữu ngũ thập ức Bí-sô 。hạnh/hành/hàng Bồ Tát hạnh dục thoái Bồ-đề 。văn như ý Bảo quang diệu Bồ-tát thuyết thị pháp thời 。giai đắc kiên cố bất khả tư nghị mãn túc thượng nguyện 。cánh phục phát Bồ-đề chi tâm 。thập tam Tứ Thiên Vương hộ quốc phẩm vân 。vô lượng vô biên chúng sanh đăng xuất ly đạo bất phục thoái chuyển tốc chứng Bồ-đề 。cụ như tiền dẫn 。thập tứ lưu thủy phẩm vân 。nhữ đẳng giai ưng cần cầu xuất ly vật vi phóng dật 。Đại chúng văn dĩ tất giai ngộ giải 。do đại từ bi cứu hộ nhất thiết 。cần tu khổ hạnh phương năng chứng hoạch vô thượng Bồ-đề 。hàm phát thâm tâm tín thọ hoan hỉ 。thập ngũ xả thân phẩm vân 。thuyết thị vãng tích nhân duyên chi thời 。vô lượng A tăng xí da nhân thiên Đại chúng giai đại hoan hỉ 。thán vị tằng hữu tất phát A nậu Bồ-đề chi tâm 。hậu minh đắc hiện thế nhân lợi giả sám hối phẩm vân 。nhược hữu nữ nhân văn thị Phật danh giả 。lâm mạng chung thời đắc kiến bỉ Phật lai chí kỳ sở 。ký kiến Phật dĩ cứu cánh bất phục cánh thọ/thụ nữ thân 。ký vi chúng thuyết thời chư nữ nhân văn thử Phật danh diệc hiện đắc nhân 。ư đương lai thế bất thọ/thụ nữ báo 。thứ minh đắc hậu thế lợi giả 。tức Thứu Phong hội thuyết thử Kinh dĩ 。hậu y tu học sở đắc lợi giả tịnh thị hậu lợi 。lược cử thiểu phần 。nhất minh văn Kinh ích 。Tứ Thiên Vương hộ quốc phẩm vân 。nhược hữu chúng sanh văn thị kim quang minh Kinh giả 。tức ư A nậu Bồ-đề bất phục thoái chuyển 。nhị minh độc tụng ích 。Đại biện tài Thiên nữ phẩm vân 。Biện tài Thiên nữ bạch Phật ngôn 。Thế Tôn nhược hữu Pháp sư thuyết thị Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh giả 。ngã đương ích kỳ trí tuệ cụ túc trang nghiêm ngôn thuyết chi biện 。nhược/nhã bỉ Pháp sư ư thử Kinh trung văn tự cú nghĩa 。sở hữu vong thất giai lệnh ức trì 。năng thiện văn ngộ phục dữ Đà-la-ni tổng trì vô ngại 。tam minh thọ trì ích 。vô nhiễm trước/trứ Đà-la-ni phẩm vân 。nhược hữu thập a-tăng-kì tam thiên đại thiên thế giới mãn trung thất bảo phụng thí chư Phật 。cập dĩ thượng diệu y phục ẩm thực chủng chủng cúng dường Kinh vô lượng kiếp 。nhược/nhã phục hưũ nhân 。ư thử Đà-la-ni nãi chí nhất cú năng thọ trì giả sở sanh chi phước bội đa ư bỉ 。hà dĩ cố 。thử vô nhiễm trước/trứ Đà-la-ni thậm thâm pháp môn thị chư Phật mẫu cố 。thử ý do Kinh năng sanh chư Phật cố danh Phật mẫu 。tứ minh lưu thông ích 。tam thân phẩm vân 。nhược/nhã sở tại xứ/xử giảng thuyết thị Kinh 。ư kỳ quốc độ hữu tứ chủng ích 。nhất giả Quốc Vương quân chúng cường thịnh vô chư oán địch 。ly ư tật dịch thọ mạng duyên trường/trưởng 。cát tường an lạc chánh pháp hưng hiển 。nhị giả trung cung hậu phi Vương tử chư Thần hòa duyệt vô tránh 。ly ư siểm nịnh Vương sở ái trọng 。tam giả Sa môn Bà la môn cập chư quốc nhân 。tu hành chánh pháp vô bệnh an lạc vô uổng tử giả 。ư chư phước điền tất giai tu lập 。tứ giả ư tam thời trung tứ đại điều thích 。thường vi chư Thiên tăng gia thủ hộ 。từ bi bình đẳng vô thương hại tâm 。lệnh chư chúng sanh quy kính Tam Bảo tu tập A nậu Bồ-đề chi hạnh/hành/hàng 。hựu tam thân phẩm minh văn Kinh ích vân 。nhược hữu Thiện nam tử thiện nữ nhân 。ư thử kim quang minh Kinh thính văn tín giải 。bất đọa địa ngục ngạ quỷ bàng sanh A-tô-la đạo 。thường xứ/xử nhân thiên bất sanh hạ tiện 。hằng đắc thân cận chư Phật Như Lai thính thọ chánh pháp 。thường sanh chư Phật thanh tịnh quốc độ 。sở dĩ giả hà 。do đắc văn thử thậm thâm Pháp cố 。thị thiện nam nữ tức vi Như Lai dĩ tri dĩ kí 。đương đắc bất thoái A nậu Bồ-đề 。ư thử thậm thâm vi diệu chi Pháp nhất Kinh nhĩ giả 。đương tri thị nhân bất báng Như Lai bất hủy chánh pháp bất khinh Thánh chúng 。nhất thiết chúng sanh vị chủng thiện căn lệnh đắc chủng cố 。dĩ chủng thiện căn lệnh tăng trưởng thành tựu cố 。nhất thiết thế giới sở hữu chúng sanh giai cần tu hành lục Ba-la-mật-đa 。hựu sám hối phẩm minh lưu thông ích vân 。nhược hữu Tứ Chúng 。tùy tại hà xứ/xử vi nhân giảng thuyết thị kim quang minh vi diệu Kinh điển 。ư kỳ quốc độ giai hoạch tứ chủng phước lợi thiện căn 。nhất giả Quốc Vương vô bệnh ly chư tai ách 。nhị giả thọ mạng duyên trường/trưởng vô hữu chướng ngại 。tam giả vô chư oán địch binh chúng dũng kiện 。tứ giả an ổn phong lạc/nhạc chánh pháp lưu thông 。hựu vân 。ư kỳ quốc trung đại thần phụ tướng hữu tứ chủng ích 。nhất giả cánh tướng thân mục tôn trọng ái niệm 。nhị giả thường vi nhân Vương tâm sở ái trọng 。diệc vi Sa môn Bà la môn Đại quốc tiểu quốc chi sở tuân kính 。tam giả khinh tài trọng Pháp bất cầu thế lợi 。gia danh phổ kỵ chúng sở khâm ngưỡng 。tứ giả thọ mạng duyên Trường An ổn khoái lạc 。Sa môn Bà la môn diệc đắc tứ thắng lợi 。nhất tứ sự vô phạp 。nhị an tâm tư tánh 。tam y sơn lâm đắc an lạc trụ 。tứ tùy nguyện đắc mãn 。nhân dân giai đắc phong lạc/nhạc vô chư tật dịch 。thương cổ vãng hoàn đa hoạch bảo hóa cụ túc thắng phước 。dĩ ngoại chư phẩm thuyết đắc lợi ích tuy vô lượng chủng loại bất quá thử 。lợi ích ký đa 。chư hữu văn giả ưng như pháp học 。tứ minh Kinh chi đắc danh giả 。phục phần vi nhị 。sơ phiếm luận thích danh 。thứ thích thử Kinh mục 。sơ trung hữu nhị 。sơ phiếm luận thích danh 。thứ biện thích ý 。thử quảng cụ như Pháp hoa nghĩa quyết cập duy thức nghĩa đăng 。thứ thích Kinh mục giả 。sơ thích Kinh đô danh 。thứ biệt thích phẩm mục 。thích Kinh đô danh 。sơ y cổ thứ thuật kim 。y cổ thích giả 。truyền chân đế vân 。ngoại quốc ngôn tu bạt nã thử viết kim 。Bà phả Bà thử viết quang 。uất đa ma thử ngôn minh 。Nhân-đà-la thử viết đế 。lá duyệt na thử viết Vương 。cố Tây độ xuất bổn vân Phật-đà Kinh kim quang minh Kinh đế Vương Kinh dã 。thử ý Phật-đà Kinh tùng sở thuyên vi danh 。kim quang minh Pháp dụ hợp danh 。diệc tùng công dụng hiệu đế Vương Kinh 。đãn tùng dụ xưng ngôn kim quang minh giả 。thử tam tự biểu Kinh tam chủng tam vi thể 。nhất tam thân 。nhị tam đức 。vị Bát-nhã giải thoát Pháp thân 。tam tam vị 。tức đạo tiền đạo trung đạo hậu 。đạo tiền tức trụ/trú tự tánh Phật tánh 。đạo trung tức dẫn xuất Phật tánh 。đạo hậu tức chí đắc quả Phật tánh 。chuẩn cựu giải diệc tức ưng đắc nhân gia hạnh/hành/hàng nhân nhân mãn nhân 。như thứ phối tiền tam chủng Phật tánh 。sơ tam thân giả 。nhất kim thể bản hữu chân thật dĩ thí Pháp thân 。nhị quang minh năng chiếu dĩ thí ứng thân 。tam minh năng biến ích dĩ dụ hóa thân 。nhị thí tam đức giả 。nhất kim thí Pháp thân hữu tứ nghĩa 。nhất sắc vô biến như thường 。nhị thể vô nhiễm như tịnh 。tam chuyển tác vạn vật vô ngại như ngã 。tứ lệnh nhân phú quý như lạc/nhạc 。thứ quang hữu nhị nghĩa 。nhất năng chiếu liễu nhị năng trừ ám 。như Bát-nhã 。thứ minh hữu lượng (lưỡng) nghĩa 。nhất vô ám nhị quảng viễn 。như giải thoát 。tổng vô chúng hoạn 。tam thí tam vị giả 。kim thị bản hữu như đạo tiền chánh nhân 。thử ý dụng như dĩ vi tam Phật 。quang thị thủy hữu như đạo trung liễu nhân 。thử ý đối duyên khởi tu công năng thủy khởi 。phi thể bản hữu 。cố vọng quả đức danh vi liễu nhân 。minh thị vô ám như đạo hậu chi quả 。tam thân trung Pháp thân nghi thủ chân thật nghĩa 。nhị thân bất thật dã 。dĩ thị công năng thủy khởi danh giả 。tam đức trung Pháp thân nghi thủ vô nhiễm đẳng tứ nghĩa 。cụ tứ phương thị pháp thân dã 。tam vị trung Pháp thân nghi minh bổn hữu nghĩa 。đối duyên dữ quả thị thủy hữu dã 。thử ý đạo hậu ước tu hành minh đàm như 。bổn tánh bất hữu tam biệt cố 。khắc thủ thể thủ bổn hữu nghĩa 。tức đạo tiền như 。thử tam thứ đệ tiền hậu giả 。hữu nhân duyên tu cố đắc quả 。đắc quả cố hữu tam đức 。tam đức viên cố dĩ tam thân hóa vật 。thử ý do hữu tam vị chi trung đạo tiền như cố vi chánh nhân 。đạo trung tu mãn chí đạo hậu vị cụ túc tam đức 。tam đức viên cố phương khả tam thân hóa vật 。nghịch vi thứ đệ 。thử tam chủng chi tam tam vị vi chánh thể 。cố thọ lượng nhất phẩm minh quả tại đạo hậu 。tam thân nhất phẩm minh nhân tại đạo tiền 。sám hối dĩ hạ minh tại đạo nội dã 。thử ý Kinh trung chánh minh tam vị vi Kinh chánh tông dã 。tam đế Vương giả hữu tam nghĩa 。nhất minh Pháp thân nhiếp hoa nghiêm 。hoa nghiêm dĩ Pháp thân vi thể 。nhị minh trí tuệ quán ba nhược 。ba nhược trí tuệ vi thể 。tam minh tứ đức thu Niết-Bàn 。Niết-Bàn thường đẳng vi chánh thể dã 。thử ý do quán tư tam cố viết đế Vương Kinh 。hữu tam chủng chánh 。nhất chánh thuyết thập nhị bộ văn 。nhị chánh hạnh văn hạ sở học chi hạnh/hành/hàng 。tam chánh quả tứ đức chi Pháp dã 。chánh thuyết xuất chánh hạnh 。chánh hạnh xuất chánh quả 。nhất năng hiển nhị năng hạnh/hành/hàng tam năng đáo cố đồng viết Kinh 。kim thử ngôn Kinh chánh thị sơ nhất 。thứ thuật kim giả Phạm Âm cựu ngoa 。kim giả chánh vân tô bạt na bà Bà sa uất đa ma La xà/đồ tô đát lãm 。tô Bạt na (thử vân kim )Bà bà sa (thử vân quang )ngôn quang minh giả toại ngôn tiện dã 。uất đa ma (thử vân tối thắng )La xà/đồ (thử vân Vương )tô đát lãm (thử nghĩa vân 綎tác/sách Kinh )ưng ngôn kim quang tối thắng vương Kinh 。kim Vương nhị tự nhất hướng thị dụ 。quang minh tối thắng tịnh thông Pháp dụ 。kim ư thử mục lược vi ngũ thích 。nhất y giáo lý hạnh/hành/hàng quả tứ pháp giải thích 。nhị y Tam Bảo 。tam y Bồ-đề Niết Bàn 。tứ y Pháp dụ 。ngũ y nhân pháp 。nhất y giáo đẳng giả 。thử năng thuyên giáo như tự quang minh 。cố vô cấu xưng tự phẩm vân 。diễn pháp bảo quang 。du già tứ thập tứ vân 。dục thính pháp thời tác ngũ chủng tưởng 。đệ nhất tác bảo tưởng 。cực nan đắc cố 。nhị tác nhãn tưởng 。đắc câu sanh tuệ mục cố 。tam tác minh tưởng 。dĩ đắc quảng tuệ ư nhất thiết chủng đẳng chiếu nghĩa cố 。tứ tác đại quả thắng công đức tưởng 。năng đắc Niết Bàn cập tam-Bồ-đề 。vô thượng diệu tích nhân tánh nghĩa cố 。ngũ tác vô tội Đại Thích-duyệt tưởng 。ư hiện pháp trung vị đắc Niết Bàn cập tam-Bồ-đề 。ư Pháp như thật giản trạch chỉ quán 。vô tội Đại lạc/nhạc nhân tánh nghĩa cố 。thủ đệ tam nghĩa dĩ năng hiển lý như tự quang minh 。song cử quang minh giả ý hiển nhị không 。hoặc phục phước trí 。hoặc Bồ-đề Niết Bàn các hữu nhân quả 。bất nhĩ quang minh tùy cử ư nhất 。hà giả nhị da 。giáo trung tối thắng như tự ư Vương 。cố phó chúc phẩm vân 。ngã thân tùng Phật văn vô lượng chúng Kinh điển 。vị tằng Văn như thị thâm diệu Pháp trung Vương 。hà đẳng thị thắng 。như Kinh trung thuyết chư thắng diệu sự 。khủng phiền bất dẫn 。phi giả ưng tự 。cố đãn thủ kim cập Vương vi dụ 。thả thủ kim dụ lược cử tứ nghĩa 。nhất tánh bản hữu 。nhị cực nan đắc 。tam vi kim luân 。tứ bảo trung thắng 。nhất tánh bản hữu giả 。dụ thử giáo pháp chân như sở lưu 。nhiếp tướng quy tánh cố giai bản hữu 。hựu chư Phật thuyết vô sơ tế cố 。nhị cực nan đắc giả 。tự phẩm vân 。ngã đương thuyết thị Kinh thậm thâm Phật hành xử 。chư Phật bí mật giáo thiên vạn kiếp nạn/nan phùng 。phó chúc phẩm vân 。nhữ đẳng đương tri 。ngã ư vô lượng vô số đại kiếp cần tu khổ hạnh 。hoạch thậm thâm Pháp Bồ-đề chánh nhân 。dĩ vi nhữ thuyết 。hựu như bần giả chung bất năng đắc 。yếu hữu phước nhân cố 。đại biện thiên nữ phẩm vân 。thử Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh 。vi bỉ hữu tình dĩ ư bách thiên Phật sở chủng chư thiện căn đương thọ trì giả 。ư thiệm bộ châu quảng hạnh/hành/hàng lưu bố nãi chí nhi diễn thuyết chi 。tam vi kim luân giả 。như luân Vương xuất dụng kim vi luân 。năng hàng vị phục năng trấn dĩ phục 。thử Kinh diệc nhĩ 。sám hối diệt chướng cập tịnh địa phẩm thuyết đoạn chư chướng như hàng vị phục 。chư phẩm trung thuyết văn dĩ chứng đắc bất quá chuyển giả như trấn dĩ phục 。kỳ lý cực thành 。phiền bất dẫn văn 。tứ bảo trung thắng giả 。như thất bảo trung kim đệ nhất cố 。cố đãn thủ kim dụ ư thử Kinh pháp bảo trung thắng diệc phục như thị 。thủ Vương dụ giả diệc lược cử tứ nghĩa 。nhất năng tồi oán địch nghĩa 。nhị năng tập chư bảo nghĩa 。tam năng biến hóa sanh nghĩa 。tứ lệnh vị bất tuyệt nghĩa 。thả như luân Vương hữu thử tứ nghĩa 。nhất hữu thiên tử cập chủ binh Thần cố năng hàng địch 。dụ ư thử Kinh hữu sám hối Pháp 。cập hạnh/hành/hàng thập độ diệt trừ thập chướng nhị thập nhị vô minh đẳng 。nhị năng tập chư bảo nghĩa cố 。chư luận thuyết tập phước đức Vương định 。thử Kinh mãn nguyên phẩm vân 。nhược/nhã Vương tại thế thất bảo bất diệt 。Vương nhược/nhã quá khứ thế nhất thiết thất bảo tự nhiên nhi tận 。thị kim quang minh vi diệu Kinh điển 。nhược/nhã hiện tại thế Đại chánh pháp bảo giai tất bất diệt 。hựu như luân Vương ký xuất ư thế thất bảo ưng hiện 。thử chi Kinh Vương ký diễn thuyết dĩ 。thất thánh tài bảo tất giai hiển hiện 。tam năng biến hóa sanh nghĩa giả 。như Kim luân Vương biến hóa tứ châu 。thử chi Kinh Vương biến hóa tứ sanh 。thọ lượng phẩm vân 。tam thiên Đại Thiên giới sở hữu chúng sanh 。dĩ Phật uy lực thọ/thụ thắng diệu lạc/nhạc vô hữu phạp thiểu đẳng cố 。tứ lệnh vị bất tuyệt nghĩa 。như Kim luân Vương tất định truyền vị sử bất đoạn tuyệt 。thử Kinh diệc nhĩ 。năng lệnh Phật chủng tướng tục bất tuyệt cố 。thọ kí phẩm dữ diệu Tràng Bồ-tát cập dĩ nhị tử nhi thọ kí biệt 。thập thiên Thiên Nhân nhân văn thử tam đắc thọ kí biệt 。khởi ân tịnh tâm diệc đắc thọ kí cố dụ ư Vương 。nhị y lý giả 。tam thân phẩm vân 。do tam tịnh cố danh cực thanh tịnh 。nhất phiền não tịnh 。nhị khổ tịnh 。tam tướng tịnh 。thí như chân kim dong tiêu dã luyện 。ký thiêu đả dĩ vô phục trần cấu 。vi hiển kim tánh bổn thanh tịnh cố 。kim thể thanh tịnh phi vị vô kim 。nãi chí vân 。vi hiển Phật tánh bổn thanh tịnh cố 。phi vị vô thể thử dụ lý dã 。chân như bản hữu tự tánh thanh tịnh chướng ẩn bất hiện 。ly chướng thời hiển 。phi thủy hữu tịnh 。dĩ chân như lý thắng cố 。như Vương vi y trì cố hữu dư công đức 。tam y hành giả 。tam thân phẩm vân 。như chư Thiện nam tử bạch Phật ngôn 。Thế Tôn hà giả vi thiện 。hà giả bất thiện 。hà giả chánh tu đắc thanh tịnh hạnh 。chư Phật Như Lai cập đệ-tử chúng 。tức tiện vi thuyết lệnh kỳ văn ngộ 。bỉ ký văn dĩ chánh niệm ức trì 。phát tâm tu hành tức đoạn thập nhất chướng 。đắc nhập thập nhất địa 。nãi chí cử dụ 。thí như chân kim dong tiêu dã luyện 。thử dụ tu hành 。ký thiêu đả dĩ vô phục trần cấu 。thử dụ đắc quả 。tức sở tu hành diệc đắc dụ kim 。diệc như quang minh 。cố Tứ Thiên Vương hộ quốc phẩm vân 。ngã đẳng tứ vương dược xoa quyến thuộc ủng hộ thị Kinh cập thuyết pháp sư 。dĩ trí quang minh nhi vi trợ vệ đẳng 。thử tức tu hành 。năng tu hành giả diệc đắc danh vi tối Vương 。như Vương Vương tử vị đẳng 。hựu nhân thiên bát bộ sở hữu chư Vương năng hạnh/hành/hàng thử Kinh 。diệc Vương trung thắng danh tối thắng Vương 。cố quan sát phẩm vân 。đương lệnh bỉ Vương ư chư Vương trung tối vi đệ nhất đẳng 。tư tức y hạnh/hành/hàng 。tứ y quả giả như tiền cựu thích 。y ư tam thân tam đức giả 。thị thử ý dục hiển giáo lý hạnh/hành/hàng quả tứ chủng giai thắng câu đắc danh Kinh 。do y thắng giáo năng hiển thắng lý 。y ư thắng lý năng khởi thắng hành 。do thắng hành cố năng đắc thắng quả 。cố thông y tứ dĩ lập Kinh danh 。nhị y Tam Bảo thích Kinh danh giả 。thử Kinh hoặc y Phật bảo lập danh 。dĩ minh tam thân cập thọ lượng cố 。hoặc y pháp bảo lập danh 。dĩ thông giáo lý hạnh/hành/hàng quả cố 。hoặc y tăng bảo lập danh minh Thập Địa hạnh/hành/hàng 。năng hạnh/hành/hàng giả giả thị tăng bảo cố 。hoặc thông y Tam Bảo dĩ lập Kinh danh cố 。bát quyển Kinh mộng sám nguyện vân 。ngã đương an chỉ trụ ư Thập Địa 。thập chủng trân bảo dĩ vi cước túc 。thành Phật vô thượng công đức quang minh 。năng an trụ giả tăng 。sở trụ Thập Địa thị pháp 。sở thành giả Phật công đức quang minh thông ư tam chủng 。Tam Bảo quang minh như hà danh thắng 。thả Phật quang minh như diệt nghiệp chướng phẩm vân 。y diệu tĩnh lự tùng thân mao khổng phóng đại quang minh 。vô lượng bách thiên chủng chủng chư sắc chư Phật sát độ tất hiện quang trung 。thập phương Hằng hà sa giáo lượng tích dụ sở bất năng cập 。ngũ trược ác thế vi quang sở chiếu 。thị chư chúng sanh tác thập ác nghiệp ngũ Vô gián tội 。phỉ báng Tam Bảo bất hiếu tôn thân 。khinh mạn sư trường/trưởng Bà-la-môn chúng ưng đọa địa ngục ngạ quỷ bàng sanh 。bỉ các mông quang chí sở trụ xứ 。nãi chí vân 。nhân quang lực cố giai đắc an lạc 。đoan chánh thù diệu sắc tướng cụ túc 。phước trí trang nghiêm đắc kiến chư Phật 。thử trung hữu thập nhị chủng thắng dư quang minh 。nhất nhân thắng 。tùng diệu tĩnh lự 。nhị năng khởi phát thắng 。Phật thân cố 。tam tự tánh thắng 。bách thiên sắc 。tứ năng hiện thắng 。chư Phật thổ 。ngũ giáo lượng thắng 。dụ bất cập 。lục từ bi thắng 。chiếu ngũ trược 。thất diệt ác thắng 。tác thập ác nghiệp chí Bà-la-môn chúng 。bát bạt khổ thắng 。ưng đọa địa ngục 。nãi chí vân 。chí sở trụ xứ 。cửu dữ lạc/nhạc thắng 。nhân quang lực cố giai đắc an lạc 。thập trang nghiêm thắng 。đoan chánh thù diệu sắc tướng cụ túc 。thập nhất Bồ-đề tư lương thắng 。phước trí trang nghiêm 。thập nhị thân cận thắng 。đắc kiến chư Phật 。Pháp tăng quang thắng dẫn văn khả tri 。tam y Bồ-đề Niết Bàn thích Kinh danh giả 。thọ lượng tam thân thị Bồ-đề 。hữu đa phục thứ thuyết đại Niết Bàn thị Niết-Bàn nghĩa 。dĩ kim quang minh phối Bồ-đề 。tam thân phối Niết-Bàn nghĩa 。tam sự nghĩa đồng ư cổ 。dẫn văn khả tri 。tứ y Pháp dụ thích Kinh danh giả hoặc thị dụ danh 。dĩ kim hữu quang minh bảo trung tối thắng 。như nhân Thiên Vương nhân thiên trung tối thắng 。tối thắng thông nhị xứ/xử 。thử Kinh như bỉ cố tùng dụ danh 。hoặc Pháp dụ danh 。kim quang minh thị dụ 。tối thắng Vương thị pháp 。cố phó chúc phẩm vân 。ngã thân tùng Phật văn vô lượng chúng Kinh điển 。vị tằng Văn như thị thâm diệu Pháp trung Vương 。hoặc phục quang minh thông ư Pháp dụ 。dĩ pháp quang minh quang minh trung thắng cố 。liên hoa dụ tán thán phẩm vân 。nguyện ngã thân quang đẳng chư Phật 。phước đức trí tuệ diệc phục nhiên 。nhất thiết thế giới độc xưng tôn 。uy lực tự tại vô luân thất 。ngũ y nhân pháp thích Kinh danh giả 。hoặc kim quang minh thị nhân 。cố thọ kí phẩm vân 。kỳ tử ngân quang hoàn ư kim quang minh thế giới đương đắc tác Phật 。hiệu kim quang minh 。hựu thích 。kim quang minh thị pháp danh 。dĩ kỳ quốc giới danh kim quang minh cố 。hựu mộng sám hối phẩm vân 。mộng kiến kim cổ phóng đại quang minh 。ư thử quang trung đắc kiến thập phương vô lượng chư Phật 。hựu đệ tam vân 。phóng kim sắc quang biến thập phương giới 。thị Kinh uy lực 。hoặc thông nhân pháp 。do tiền nhị văn ảnh lược thuyết cố 。tuy lý sự thù câu đắc danh Pháp 。lý diệc đắc thông nhân pháp dụ danh 。chánh ý Pháp dụ dĩ vi Kinh danh 。y lục thích giả 。thử tối thắng vương Kinh hoặc pháp quang minh tức như kim quang minh 。hoặc Pháp tối thắng tức như Vương danh kim quang minh tối thắng Vương 。tịnh trì nghiệp thích 。bất dục biệt giải kim quang minh cập tối thắng Vương 。cố phi tướng vi 。bất dục thuyên kim quang minh 。cố phi hữu tài thích 。kim quang minh tối thắng Vương thị sở thuyên lý 。Kinh giả thị năng thuyên giáo 。tức thị y chủ 。nhược/nhã câu thị giáo kim quang minh tức Kinh thị trì nghiệp thích 。câu lý diệc nhiên 。trung gian sái biệt cánh hữu đa môn 。khủng phiền bất thuật 。thứ biệt thích phẩm danh phục phần vi tứ 。nhất liệt phẩm danh 。nhị minh biệt đắc danh 。tam minh hữu vô khai hợp 。tứ minh thứ đệ 。sơ liệt phẩm danh giả 。vị tự phẩm ．thọ lượng phẩm ．tam thân phẩm ．mộng kiến sám hối phẩm ．diệt nghiệp chướng phẩm ．tịnh địa Đà-la-ni phẩm ．liên hoa dụ tán phẩm ．kim thắng Đà-la-ni phẩm ．trọng hiển không tánh phẩm ．y không mãn nguyên phẩm ．Tứ Thiên Vương quan sát nhân thiên phẩm ．Tứ Thiên Vương hộ quốc phẩm ．vô nhiễm trước/trứ Đà-la-ni phẩm ．như ý bảo châu phẩm ．Đại biện tài Thiên nữ phẩm ．đại cát tường thiên nữ phẩm ．đại cát tường thiên nữ tăng trưởng tài vật phẩm ．Kiên lao địa Thần phẩm ．tăng thận nhĩ da dược xoa Đại tướng phẩm ．vương pháp chánh luận phẩm ．thiện sanh Vương phẩm ．chư Thiên dược xoa hộ trì phẩm ．thọ kí phẩm ．trừ bệnh phẩm ．Trưởng-giả tử lưu thủy phẩm ．xả thân phẩm ．thập phương Bồ Tát tán thán phẩm ．diệu Tràng Bồ-tát tán thán phẩm ．Bồ-đề thụ Thần tán thán phẩm ．Đại biện tài Thiên nữ tán thán phẩm ．phó chúc phẩm 。nhị minh biệt đắc danh giả tam thập nhất phẩm phần vi nhị loại 。nhất pháp vi danh hữu nhị thập 。nhị Pháp vi danh hữu thập nhất 。sơ trung phục tứ 。tòng sự vi danh hữu tam 。vị tự phẩm ．xả thân phẩm ．phó chúc phẩm 。tùng Pháp vi danh hữu thập 。vị thọ lượng phẩm ．tam thân phẩm ．mộng kiến sám hối phẩm ．diệt nghiệp chướng phẩm ．tịnh địa Đà-la-ni phẩm ．trọng hiển không tánh phẩm ．y không mãn nguyên phẩm ．vô nhiễm trước/trứ Đà-la-ni phẩm ．thọ kí phẩm ．trừ bệnh phẩm 。tùng dụ vi danh hữu nhất 。như ý bảo châu phẩm 。tùng nhân vi danh hữu lục 。Đại biện tài Thiên nữ phẩm ．đại cát tường thiên nữ phẩm ．Kiên lao địa Thần phẩm ．tăng thận nhĩ da dược xoa Đại tướng phẩm ．thiện sanh Vương phẩm ．Trưởng-giả tử lưu thủy phẩm 。nhị Pháp danh trung phục phần vi nhị 。Pháp dụ vi danh hữu nhị 。liên hoa dụ tán phẩm ．kim thắng Đà-la-ni phẩm 。nhân pháp vi danh hữu cửu 。Tứ Thiên Vương quan sát nhân thiên phẩm ．Tứ Thiên Vương hộ quốc phẩm ．đại cát tường thiên nữ tăng trưởng tài vật phẩm ．vương pháp chánh luận phẩm ．chư Thiên dược xoa hộ trì phẩm ．thập phương Bồ Tát tán thán phẩm ．diệu Tràng Bồ-tát tán thán phẩm ．Bồ-đề thụ Thần tán thán phẩm ．Đại biện tài Thiên nữ tán thán phẩm 。tam hữu vô khai hợp giả 。sơ minh hữu vô bất đồng 。Tây lương Đàm Vô Sấm sở dịch hữu thập bát phẩm 。khuyết thập tam phẩm 。ngũ phẩm khai xuất do khuyết bát phẩm 。lương chân đế dịch giả hữu nhị thập nhị phẩm 。gia tam thân phẩm ．tịnh chướng phẩm ．tối tịnh địa phẩm ．y không mãn nguyên phẩm 。trừ khai xuất giả do thiểu tứ phẩm 。tùy Xà-na-quật đa xuất nhị thập tứ phẩm 。gia ngân chủ Đà-la-ni phẩm 。tức kim vô nhiễm Đà-la-ni phẩm 。cập chúc luỹ phẩm 。trừ khai xuất giả nhưng thiểu lượng (lưỡng) phẩm 。Đại Đường trung hưng Tam tạng Pháp sư 。khám chư phạm bản dịch kỳ thoát lược cụ hoạch chư phẩm cập kỳ phẩm danh 。cánh gia kim thắng Đà-la-ni phẩm ．như ý bảo châu phẩm 。cựu bổn sở vô 。nhị khai hợp hữu dị giả 。cựu bổn quan sát nhân thiên phẩm ．hộ quốc phẩm hợp danh Tứ Thiên Vương phẩm 。đại cát tường thiên nữ phẩm ．đại cát tường thiên nữ tăng trưởng tài vật phẩm hợp vi Công đức Thiên nữ phẩm 。thập phương Bồ Tát tán thán phẩm ．diệu Tràng Bồ-tát tán thán phẩm ．Bồ Tát thụ/thọ Thần tán thán phẩm ．Đại biện tài Thiên nữ tán thán phẩm hợp danh tán Phật phẩm 。kim các khai chi 。cứ kỳ nhân thù hoặc sự biệt cố thành tam thập nhất phẩm 。tứ minh thứ đệ giả 。Như Lai thuyết Pháp tất hữu sở do 。nhược/nhã chúng tập duyên hòa 。ky khí phù hội 。kiền thành khát ngưỡng nguyện lạc/nhạc dục văn 。hữu thử nhân do phương khả trần thuyết 。cố hữu sơ tự phẩm 。chúng ký tập nhi khát ngưỡng 。tu ưng vật dĩ tuyên dương 。chúng ý hy lạc/nhạc vô thượng quả nhân 。cố giả diệu tràng đẳng nhi vi khai thỉnh 。nhân tư vi thuyết Bồ-đề Niết Bàn 。cố hữu thọ lượng phẩm khởi 。tuy tổng khai thuyết vị sái biệt tri 。cố biệt thuyết Niết-Bàn Bồ-đề 。cứ tổng biệt dị ưng biệt thuyết Niết-Bàn tam thân 。dĩ Niết-Bàn văn thiểu tuy cánh biệt thuyết thông nhập thọ lượng 。tam thân văn quảng nhân hư không tạng thỉnh phương vi biệt thuyết 。hữu tam thân phẩm khởi ký tri thắng quả bất khả hư thành 。tất đãi tu nhân phương năng khắc hội 。tướng tu thắng hành tiên tu cải trách tiền phi tú thiện năng hối vãng khiên 。thị cố Phật gia diệu tràng lệnh đắc mộng hối kỳ tiền phi 。cố hữu mộng kiến sám hối phẩm 。tuy hữu mộng trung trừ quá/qua vị vi minh liễu 。cố tâm diệt chướng ác tại thắng nhân 。thị cố nhân Như Lai phóng quang Kinh giác Đế Thích 。nhân tư khải thỉnh nguyện thuyết sám tẩy chi phương 。Phật vi quảng trần 。cố thứ sám hối phẩm khởi 。ký hối tiên phi dĩ ưng tu chánh hạnh 。cố Sư Tử Tướng phát khấu u ky 。Như Lai đại bi thứ đệ trần thuyết 。phát tâm tu hành đoạn chướng chứng chân Thần chú hộ trì 。cố hữu tịnh Đà-la-ni phẩm 。thử đẳng thắng nghiệp triệu nhân diệu tràng 。chúng dục nguyện tri hà năng như thị 。cố Phật vi thuyết vãng tích nhân duyên viết 。kỳ quá khứ danh kim long chủ 。dĩ liên hoa dụ tán thán chư Phật 。tạ tư thắng nghiệp cố năng phát dương thọ lượng sang khải sám phương 。cố hữu liên hoa dụ tán phẩm 。ký do cung/cúng tán chư Phật vi nhân cố giáo trì chú lệnh hằng kiến Phật 。cố hữu kim thắng Đà-la-ni phẩm 。tuy phục quảng minh nhân quả lệnh nguyện tu hành 。vị hiển nhị không đãng kỳ Tình chấp 。hựu tiền chư phẩm đa cứ tục đế khuyến vật khởi tu 。minh kỳ nhị không y thắng nghĩa đế lệnh trừ phong trước/trứ 。tiền tùy chư nghĩa tuy lược minh chi 。kim cánh quảng trần lệnh đắc khai ngộ 。cố hữu trọng hiển không tánh phẩm 。dĩ tiền đa minh hữu hạnh/hành/hàng 。khủng trệ trụ/trú hữu nhi bất chứng chân 。kim giả quảng hiển nhị không 。phục khủng trệ không nhi bất tu hành 。dục lệnh y phương tiện nhi khởi hạnh/hành/hàng 。tức chư hạnh nhi quán không 。y thắng không nhi chứng chân 。tức quán không nhi tập hữu 。song mẫn không hữu đô vô sở trước 。phương thành thắng hành năng chứng Bồ-đề 。cố hữu y không mãn nguyên phẩm 。thượng minh vi ư tức tịch quảng minh Bồ-đề Niết Bàn nhân quả 。quả cầu nhân tập chân tục song quán 。năng sự ký châu hiện tọa đắc ích 。dục sử Pháp lưu hậu đại hữu thức tu hành 。mạt đại đa hữu chướng duyên khủng nạn/nan tu tập 。nhược/nhã bất gia kỳ vệ hộ trợ dĩ chúng duyên 。tức sanh hữu chướng nhi bất năng tu 。Pháp vô nhân tu hà do bố thế 。cố giả tứ vương chi phước lực bát bộ chi gia uy 。nhân thiên kính trọng thủy đắc lưu bố 。cố hữu Tứ Thiên Vương quan sát nhân thiên phẩm 。hựu kinh hành chi xứ/xử lợi ích lương đa 。sở chí xứ/xử phương hàm ưng kính dưỡng 。kính dưỡng lệnh Pháp tăng trưởng quảng 。thiên thần hỉ nhi gia hộ 。cố hữu Tứ Thiên Vương hộ quốc phẩm 。nhiên khủng học giả nhiễm trước chư cảnh thoái Đại bồ-đề 。cố thuyết Thần chú 。năng tụng chi giả lệnh vô nhiễm trước/trứ 。sanh tử luân hồi cầu vô thượng quả nhi tâm bất thoái 。cố vô nhiễm trước/trứ Đà-la-ni phẩm khởi 。tuy lệnh vô thoái do hữu nạn/nan duyên 。khủng bố chư hoạnh lai xâm phương kỳ tu tập 。cố thuyết Thần chú trừ bố/phố 抂tử vô bố/phố tu hành 。cố hữu như ý bảo châu phẩm 。ký bất thoái Li Bố Uý năng tự tu hành 。Bồ Tát vi hoài tất tu hoằng pháp tế vật 。hoằng pháp tế vật tất giả thân an cụ túc tứ biện 。cố Biện tài Thiên nữ thuyết chú hộ trợ 。kiêm giáo tẩy dục đắc biện thân an 。cố hữu Đại biện tài Thiên nữ phẩm 。tuy đắc thân an cụ biện tất tạ tứ sự 。tư duyên nhược/nhã khuyết duyên cầu sự phương hoằng tế 。thứ giáo tiểu dụng công lực đa cụ tư duyên 。cố hữu đại cát tường thiên nữ phẩm 。trì Kinh chi giả tuy tự phong tứ sự bất giả ngoại cầu 。văn giả diệc tu cúng dường 。hạnh/hành/hàng học bần phạp tâm cầu bất toại 。thắng phước vô nhân đắc sanh 。cố giáo phước túc chi phương lệnh y đắc lưu Thánh giáo 。cố hữu đại cát tường thiên nữ tăng trưởng tài vật phẩm 。tuy phục tài phong ngũ cốc khủng phi hương mỹ 。dục lệnh lưu Kinh chi xứ/xử địa vị tinh phương cố 。hữu Kiên lao địa Thần phẩm 。hựu phục thông Kinh lợi vật yếu giả trí tuệ 。liễu tục đạt chân thường sanh thiện đạo 。vi giáo đắc thử nhị nhân cố hữu tăng thận nhĩ da dược xoa Đại tướng phẩm 。hựu phục Quốc Vương thế lực năng vi tổn ích 。nhược/nhã bất chánh lý tai biến đa sanh 。chúng trường/trưởng tà tâm nạn/nan văn thử giáo 。tu giáo Vương chánh lý hoằng dương thử Kinh 。cố hữu vương pháp chánh luận phẩm 。tuy thuyết đa hạnh/hành/hàng khủng bất y hạnh/hành/hàng 。cử tích tự nhân khuyến miễn thời hội 。cố hữu thiện sanh Vương phẩm 。tuy cử tích sự dĩ khuyến thời hội 。khủng bất chuyên tâm cần lệ hạnh/hành/hàng học 。phục thuyết tu học chi quỹ 。cử tiền chư sự cánh quảng công năng 。trọng hiểu đại hội kiên sùng kỳ ý 。cố hữu chư Thiên dược xoa hộ trì phẩm 。vi hiển Kinh lợi quảng đại hoạch ích thù đa 。văn giả đắc chứng Bồ-đề kí 。ích minh kỳ thọ kí 。nhược/nhã bất thọ kí chúng nghi bất năng quyết định hạnh/hành/hàng học 。cố thuyết đương kí lệnh ngưỡng tu hành 。cố hữu thọ kí phẩm 。thập thiên Thiên Tử tạm đắc văn Kinh Phật dữ thọ kí 。chúng sanh nghi hoặc 。thực hà thiện bản đắc Bồ-đề kí 。như hà Thế Tôn lệnh vi thuyết Pháp 。cố thuyết vãng nhân 。hữu trừ bệnh phẩm cập lưu thủy phẩm 。chúng văn Thế Tôn quá khứ liệu bệnh tế ngư thí thủy 。vị tu thiểu hạnh/hành/hàng tức đắc Bồ-đề 。Phật vi quảng minh 。phi đãn nhĩ hứa cánh đa vô lượng 。lược cử nhất đại khổ hạnh (cơ -kỷ +hựu )hổ 。cố hữu xả thân phẩm 。Đại chúng văn thâm diệu Pháp phục văn khổ hạnh đẳng nhân 。đại hội mĩ/mị bất hoan hỉ 。cố tiên tha thổ Bồ Tát tán dương cố hữu thập phương Bồ Tát tán thán phẩm 。tha thổ tán cật thử phương Bồ Tát cập Thiên địa thần đẳng diệc phục đồng tán 。cố hữu diệu Tràng Bồ-tát đẳng tam tán thán phẩm 。thuyết tán sự cật ủy kí lệnh hạnh/hành/hàng 。Đại chúng phụng trì cố hữu phó chúc phẩm 。thử y cửu phẩm vi Kinh chánh tông 。lược cử đại ý 。minh kỳ thứ đệ 。trung gian sái biệt phi vô dị nghĩa 。y nhị thập bát phẩm vi Kinh chánh tông 。thứ đệ chuẩn tất 。ngũ y văn khoa thích giả Kinh hữu tam thập nhất phẩm 。y chân đế phán phần vi tam phần 。sơ chi nhất phẩm thị tự phần thập cửu phẩm vi chánh thuyết 。hậu lượng (lưỡng) phẩm chúc lưu thông 。thán Phật phẩm trung minh tha phương đại sĩ hoàn tha thổ nhi thán bỉ Phật 。thứ văn phương minh thử độ đại sĩ thán thử phương Phật 。thuyết Pháp ký liễu tha thổ Bồ Tát hoàn tha phương phương thuyết thử phẩm 。cố phi chánh thuyết 。cố thử phẩm thị Đại chúng lĩnh giải thán năng thuyết nhân nhĩ 。phi Kinh chánh ý 。hậu chi nhất phẩm Như Lai phó chúc sở hoằng chi Pháp 。chánh thị lưu thông 。vấn tha phương quy tán hợp tại chúc luỹ hậu minh 。hà cố chúc luỹ cư thán Phật phẩm hậu 。giải vân ưng nhĩ 。đãn xuất kết tập giả 。hợp thử lượng (lưỡng) phẩm cọng nhất xứ/xử cố 。chúc luỹ phụng hành tại tối hậu dã 。kim chuẩn tân phiên 。sơ tha phương Bồ Tát tán thử như lai 。phi thị vãng bỉ nhi tán bỉ Phật 。kim vi nhị giải 。nhất vân 。sơ chi nhất phẩm đồng ư kim cổ 。tùng thọ lượng phẩm tận y không mãn nguyên phẩm 。thử chi cửu phẩm minh Kinh chánh tông 。dư nhị thập nhất phẩm tịnh thị lưu thông 。hà dĩ cố 。diệu tràng đẳng Tình dục văn Bồ-đề Niết Bàn quả cập ư nhân 。Thế Tôn vi thuyết thọ lượng vô tận 。thị minh Bồ-đề 。trần như nghi tình thọ mạng vô cùng như hà phục thuyết nhập Bát Niết Bàn 。thỉnh thuyết Niết-Bàn chân thật chi nghĩa 。bất nhĩ tứ Phật dĩ vi diệu tràng thuyết thị Niết-Bàn chi sở dĩ cật 。hà cố trần như phục thỉnh xá lợi 。cố thị vi minh Niết-Bàn chi nghĩa phát tư thỉnh vấn 。cố cựu bổn vân 。như Như Lai thuyết như thị chi nghĩa ngã dĩ văn tri 。vi thỉnh Như Lai quảng khai phân biệt chân thật chi nghĩa cố 。cầu xá lợi khai phương tiện môn 。kim bổn hạ văn quảng thuyết Niết-Bàn chân thật chi nghĩa 。cựu bổn khuyết vô 。ký văn Phật thuyết thọ lượng vô biên 。Phật hữu tam thân vị tri sái biệt 。phục dục tu học thỉnh Phật 。vi trần nhược/nhã bất minh kỳ sái biệt bất tri chứng chi quả nhân cố 。Phật tiên trần tam thân sái biệt 。thứ giáo tu học 。tu học chánh tức đoạn ác tu thiện 。đoạn ác tức sám hối diệt chướng 。tu thiện tức y ngũ vị tam kì tu thập thắng hành 。hạnh/hành/hàng y cảnh khởi 。tu tri tục chân hậu cánh trọng minh nhị không chi tánh 。không hữu song tập y không mãn nguyên 。sở dĩ hạnh/hành/hàng bị quả viên 。cố Kinh chánh tông ý tại ư thử 。Tứ Thiên Vương quan sát nhân thiên phẩm đẳng hạ 。tức đãn quán bỉ trì độc lưu thông 。sở hữu xứ/xử phương gia kỳ thủ hộ 。tăng tài ích biện trợ trí trừ tai thuyết tự khuyến tha 。ý lệnh hạnh/hành/hàng học Bồ Tát văn tán Như Lai phó chi cố tịnh lưu thông 。tuy hạ phương hữu thọ/thụ diệu tràng đẳng Bồ-đề chi kí 。ý minh Kinh ích 。đắc kí đương thành khuyến phát thời chúng y ngôn tu học 。bất nhĩ ưng tiền thuyết thọ lượng phẩm nãi chí liên hoa dụ tán phẩm cật tức dữ thọ kí 。hà cố đãi thuyết chư Thiên dược xoa hộ trì phẩm hậu 。do thử cố tri chúc lưu thông phần 。nhiên truyền chân đế Pháp sư vân 。nhược/nhã Tứ Thiên Vương dĩ hạ phán thị lưu thông giả thử quá/qua mậu dã 。hà dã thọ lượng minh Thích Ca quả 。hà cố đãn thị chánh thuyết 。thọ kí minh đệ tử quả 。hà cố chúc lưu thông 。thiện tập xả thân minh Thích Ca liễu nhân 。hà hốt đãn thị lưu thông 。sám hối không đẳng minh đệ-tử liễu nhân 。hà cố thị chánh thuyết 。hựu tam thân phẩm thông minh lượng (lưỡng) gia chánh nhân 。hà cố đãn tại chánh thuyết 。cố tùng thọ lượng nãi chí xả thân tổng thị chánh tông 。kim giả thích vân 。thọ lượng tuy minh Thích Ca chi quả chánh thị sở cầu 。thọ kí tuy minh đệ-tử chi quả ý vi truyền Kinh 。thuyết ích khuyến chúng 。cố tại lưu thông 。sám hối đẳng phẩm tuy chánh thị nhân vi đệ-tử thuyết 。thuyết quả chánh nghĩ lệnh sử hạnh/hành/hàng nhân 。tịnh địa đẳng phẩm thông chư Phật nhân 。bất duy kim nhật đệ-tử 。cố sám hối đẳng đắc tại chánh thuyết 。xả thân đẳng phẩm thuyết quá khứ sự 。cử tự khuyến tha phi thị kim hội thủy tự hạnh/hành/hàng học 。cố chúc lưu thông 。bất nhĩ liên hoa dụ tán 。tán Phật công đức tức thị chánh tông 。Bồ Tát tán Phật hà cố tức chúc lưu thông 。hựu nhược/nhã Tứ Thiên Vương đẳng phẩm 。Thế Tôn mạng hộ bỉ đẳng 。y mạng hộ trì tức thị chánh tông 。phó chúc diệc thị lệnh hạnh/hành/hàng 。hà nãi chúc lưu thông 。do thử thọ kí tuy minh lai quả 。xả thân minh kỳ vãng nhân 。vi khuyến nhi lai cố lưu thông nhiếp 。 序品第一 tự phẩm đệ nhất 就序品中有七圓滿。一序圓滿。二三昧圓滿。三聽眾圓滿。四說因圓滿。五說時圓滿。六審機圓滿。七標說圓滿。序圓滿中有二種勝。謂城勝餘城山勝餘山。顯此法門及功德勝。如法華經論釋。三昧圓滿者。如經於最清淨甚深法界等故。佛地論第二云。得佛無二住勝彼岸者。乃至釋云。佛無二住即是法身真如為體。無差別相於中一切二相分別。皆不現行。緣彼勝定當住其中。故名為住。即無二住名勝彼岸。佛已窮到故名為得。此意即顯法身真如更無別體。但性相異。由能窮證名得法身。真理是究竟故名勝彼岸。以大智定常緣證之。故名為住。對機示相下云。晡時從定而起。若此非定從何定起。願樂欲聞說因圓滿如經。與大苾芻等聽眾圓滿。於日晡時從定而起說時圓滿。如經。觀察大眾審機圓滿佛若說法必等心慈觀。視彼機性樂欲願聞。令其各謂獨為己說。說頌曰下標說。圓滿此七圓滿分為二序。初及第三名通序。亦名證信。餘別序。亦名發起。問。住定別序應在後明。何故眾前明之不次。答。以身心住俱名住故。又二義故合一處明。通序有五。如佛地論判。 tựu tự phẩm trung hữu thất viên mãn 。nhất tự viên mãn 。nhị tam muội viên mãn 。tam thính chúng viên mãn 。tứ thuyết nhân viên mãn 。ngũ thuyết thời viên mãn 。lục thẩm ky viên mãn 。thất tiêu thuyết viên mãn 。tự viên mãn trung hữu nhị chủng thắng 。vị thành thắng dư thành sơn thắng dư sơn 。hiển thử pháp môn cập công đức thắng 。như Pháp Hoa Kinh luận thích 。tam muội viên mãn giả 。như Kinh ư tối thanh tịnh thậm thâm Pháp giới đẳng cố 。Phật địa luận đệ nhị vân 。đắc Phật vô nhị trụ/trú thắng bỉ ngạn giả 。nãi chí thích vân 。Phật vô nhị trụ/trú tức thị Pháp thân chân như vi thể 。vô sái biệt tướng ư trung nhất thiết nhị tướng phân biệt 。giai bất hiện hành 。duyên bỉ thắng định đương trụ/trú kỳ trung 。cố danh vi trụ/trú 。tức vô nhị trụ/trú danh thắng bỉ ngạn 。Phật dĩ cùng đáo cố danh vi đắc 。thử ý tức hiển Pháp thân chân như cánh vô biệt thể 。đãn tánh tướng dị 。do năng cùng chứng danh đắc Pháp thân 。chân lý thị cứu cánh cố danh thắng bỉ ngạn 。dĩ đại trí định thường duyên chứng chi 。cố danh vi trụ/trú 。đối ky thị tướng hạ vân 。bô thời tùng định nhi khởi 。nhược/nhã thử phi định tùng hà định khởi 。nguyện lạc/nhạc dục văn thuyết nhân viên mãn như Kinh 。dữ Đại Bí-sô đẳng thính chúng viên mãn 。ư nhật bô thời tùng định nhi khởi thuyết thời viên mãn 。như Kinh 。quan sát Đại chúng thẩm ky viên mãn Phật nhược/nhã thuyết Pháp tất đẳng tâm từ quán 。thị bỉ ky tánh lạc/nhạc dục nguyện văn 。lệnh kỳ các vị độc vi kỷ thuyết 。thuyết tụng viết hạ tiêu thuyết 。viên mãn thử thất viên mãn phần vi nhị tự 。sơ cập đệ tam danh thông tự 。diệc danh chứng tín 。dư biệt tự 。diệc danh phát khởi 。vấn 。trụ định biệt tự ưng tại hậu minh 。hà cố chúng tiền minh chi bất thứ 。đáp 。dĩ thân tâm trụ/trú câu danh trụ/trú cố 。hựu nhị nghĩa cố hợp nhất xứ minh 。thông tự hữu ngũ 。như Phật địa luận phán 。 經。如是我聞一時薄伽梵在王舍城鷲峯山頂。 Kinh 。như thị ngã văn nhất thời Bạc Già Phạm tại Vương-Xá thành Thứu Phong sơn đính 。 贊曰。此即通序初之四文。第四說處復有二種。一色身住處。二法身住處。此王舍城等是色身住處。又共不共。王舍城等凡聖三乘之所共居。下明諸佛不共所居。共居已前廣如慈恩法華疏辨。問。何須說處。答。功德施菩薩般若論中云。令知世尊所行之處令生敬重成勝福故。智論云。說時方人令生信故。應合二義亦應為好。 tán viết 。thử tức thông tự sơ chi tứ văn 。đệ tứ thuyết xứ/xử phục hữu nhị chủng 。nhất sắc thân trụ xứ 。nhị pháp thân trụ xứ 。thử Vương-Xá thành đẳng thị sắc thân trụ xứ 。hựu cọng bất cộng 。Vương-Xá thành đẳng phàm Thánh tam thừa chi sở cọng cư 。hạ minh chư Phật bất cộng sở cư 。cọng cư dĩ tiền quảng như từ ân Pháp hoa sớ biện 。vấn 。hà tu thuyết xứ/xử 。đáp 。công đức thí bồ tát bát-nhã luận trung vân 。lệnh tri Thế Tôn sở hạnh chi xứ/xử lệnh sanh kính trọng thành thắng phước cố 。Trí luận vân 。thuyết thời phương nhân lệnh sanh tín cố 。ưng hợp nhị nghĩa diệc ưng vi hảo 。 經。於最清淨甚深法界諸佛之境如來所居。 Kinh 。ư tối thanh tịnh thậm thâm Pháp giới chư Phật chi cảnh Như Lai sở cư 。 贊曰。明佛法身住依止成就分。即三昧成就分。何故須現三昧分耶。答。如法華經論及無著菩薩般若論辨。離二障故名最清淨。不共二乘名甚深。諸法自性名法界。即此法界是諸佛境智所緣故。功德性邊即為佛土。法身所依名如來所居。故解深密經第五云。如來所行謂一切種如來共有。不可思議無量功德眾所莊嚴清淨佛土。即功德義相邊名自性法身。以功德相即依真如。不離性故名之為住。或智內證云如來居。又佛地論云。佛無二住即是法身真如為體無差別相。又解。離障真如名最清淨等。即能證智常證如故名之為住。故佛地第二云。於中一切二相分別皆不現行。緣彼勝定常住其中故名為住。住即居義。何故須明二種住處。答。欲顯三身非即離故。問。準下文說如來壽量在妙幢室。何故通序但云鷲山。答。準文妙幢至釋迦所對佛重說。如來印可阿難得聞亦名佛說。故結集說但住王城。又彼淨土非三乘人皆悉同見。據共見者且說王城。又舊人解云。四時三處。四時者。一謂四如來在妙幢室時。二世尊在鷲峯時。三妙幢亦至佛所時。四他方還土時。山峯妙幢室及他方故四時三處。今者解云。但是一時一處。以妙幢聞四佛所說。共諸大眾往至佛所重更說之。十方菩薩俱讚此佛。非往他土讚彼如來。故一時處。若不如是在室夢見金鼓寤往佛說。即應五時四處。夢見鼓時不言室淨。說壽量時變室淨故。故為二處。夢時說時晨夕別故。彼既不別為時。明知在室四如來說。不得別為時處。或可。二時二處。妙幢室夢未對佛前。未得云說。故非時處。以四如來在妙幢室說佛壽量故為時處。然前釋勝。以其阿難稱我聞故四佛說壽。阿難時在釋迦佛所。不得云我聞故。若爾如金剛華經言。阿難比丘得法性覺性自在王三昧。以三昧力知所說經皆能憶持。又觀佛三昧經云。阿難因聞佛說念佛。阿難見佛即憶過去九十億佛所說經藏。憶持不忘今亦何妨。佛力加被見佛聞經。竝能記憶得云我聞。答曰。不例。彼等經說皆昔曾聞蒙餘力加。即便能憶持之不忘。非未聞者。今妙幢室四如來說。阿難未聞故不能憶念。緣曾受境方言憶故。 tán viết 。minh Phật Pháp thân trụ y chỉ thành tựu phần 。tức tam muội thành tựu phần 。hà cố tu hiện tam muội phần da 。đáp 。như Pháp Hoa Kinh luận cập Vô Trước bồ tát bát-nhã luận biện 。ly nhị chướng cố danh tối thanh tịnh 。bất cộng nhị thừa danh thậm thâm 。chư pháp tự tánh danh Pháp giới 。tức thử pháp giới thị chư Phật cảnh trí sở duyên cố 。công đức tánh biên tức vi Phật thổ 。Pháp thân sở y danh Như Lai sở cư 。cố Giải Thâm Mật Kinh đệ ngũ vân 。Như Lai sở hạnh vị nhất thiết chủng Như Lai cọng hữu 。bất khả tư nghị vô lượng công đức chúng sở trang nghiêm thanh tịnh Phật độ 。tức công đức nghĩa tướng biên danh tự tánh Pháp thân 。dĩ công đức tướng tức y chân như 。bất ly tánh cố danh chi vi trụ/trú 。hoặc trí nội chứng vân Như Lai cư 。hựu Phật địa luận vân 。Phật vô nhị trụ/trú tức thị Pháp thân chân như vi thể vô sái biệt tướng 。hựu giải 。ly chướng chân như danh tối thanh tịnh đẳng 。tức năng chứng trí thường chứng như cố danh chi vi trụ/trú 。cố Phật địa đệ nhị vân 。ư trung nhất thiết nhị tướng phân biệt giai bất hiện hành 。duyên bỉ thắng định thường trụ kỳ trung cố danh vi trụ/trú 。trụ/trú tức cư nghĩa 。hà cố tu minh nhị chủng trụ xứ 。đáp 。dục hiển tam thân phi tức ly cố 。vấn 。chuẩn hạ văn thuyết Như Lai thọ lượng tại diệu tràng thất 。hà cố thông tự đãn vân Thứu sơn 。đáp 。chuẩn văn diệu tràng chí Thích Ca sở đối Phật trọng thuyết 。Như Lai ấn khả a nan đắc văn diệc danh Phật thuyết 。cố kết tập thuyết đãn trụ/trú vương thành 。hựu bỉ tịnh thổ phi tam thừa nhân giai tất đồng kiến 。cứ cọng kiến giả thả thuyết vương thành 。hựu cựu nhân giải vân 。tứ thời tam xứ/xử 。tứ thời giả 。nhất vị tứ Như Lai tại diệu tràng thất thời 。nhị Thế Tôn tại Thứu Phong thời 。tam diệu tràng diệc chí Phật sở thời 。tứ tha phương hoàn độ thời 。sơn phong diệu tràng thất cập tha phương cố tứ thời tam xứ/xử 。kim giả giải vân 。đãn thị nhất thời nhất xứ/xử 。dĩ diệu tràng văn tứ Phật sở thuyết 。cọng chư Đại chúng vãng chí Phật sở trọng cánh thuyết chi 。thập phương Bồ Tát câu tán thử Phật 。phi vãng tha thổ tán bỉ Như Lai 。cố nhất thời xứ/xử 。nhược/nhã bất như thị tại thất mộng kiến kim cổ ngụ vãng Phật thuyết 。tức ưng ngũ thời tứ xứ 。mộng kiến cổ thời bất ngôn thất tịnh 。thuyết thọ lượng thời biến thất tịnh cố 。cố vi nhị xứ/xử 。mộng thời thuyết thời Thần tịch biệt cố 。bỉ ký bất biệt vi thời 。minh tri tại thất tứ Như Lai thuyết 。bất đắc biệt vi thời xứ/xử 。hoặc khả 。nhị thời nhị xứ/xử 。diệu tràng thất mộng vị đối Phật tiền 。vị đắc vân thuyết 。cố phi thời xứ/xử 。dĩ tứ Như Lai tại diệu tràng thất thuyết Phật thọ lượng cố vi thời xứ/xử 。nhiên tiền thích thắng 。dĩ kỳ A-nan xưng ngã văn cố tứ Phật thuyết thọ 。A-nan thời tại Thích Ca Phật sở 。bất đắc vân ngã văn cố 。nhược nhĩ như Kim cương hoa Kinh ngôn 。A-nan Tỳ-kheo đắc pháp tánh giác tánh tự tại vương tam muội 。dĩ tam muội lực tri sở thuyết Kinh giai năng ức trì 。hựu quán Phật tam muội Kinh vân 。A-nan nhân văn Phật thuyết niệm Phật 。A-nan kiến Phật tức ức quá khứ cửu thập ức Phật sở thuyết Kinh tạng 。ức trì bất vong kim diệc hà phương 。Phật lực gia bị kiến Phật văn Kinh 。tịnh năng kí ức đắc vân ngã văn 。đáp viết 。bất lệ 。bỉ đẳng Kinh thuyết giai tích tằng văn mông dư lực gia 。tức tiện năng ức trì chi bất vong 。phi vị văn giả 。kim diệu tràng thất tứ Như Lai thuyết 。A-nan vị văn cố bất năng ức niệm 。duyên tằng thọ/thụ cảnh phương ngôn ức cố 。 經。與大苾芻眾九萬八千人。 Kinh 。dữ Đại Bí-sô chúng cửu vạn bát thiên nhân 。 贊曰。教所被機眾成就分五門分別。一來意。二權實。三多少。四有無。五解文。來意有五。如本法華經疏。又準大寶積經論。三因緣故列聲聞眾。一於大乘中有疑令除。二有不定助成正信。三除所作已辦之心。令除智障得上果報。五因緣故列菩薩眾。一為除疑。二為益此界諸有情故。三令知他方有無量佛。令生渴仰起親近心。四是釋迦本所化故。五顯示為法從餘方遠來。此諸菩薩已得佛位尚為法來。況於餘有。言權實者準佛地經論云。釋迦牟尼說此經。時。地前大眾見變化身居此穢土為其說法。地上大眾見受用身居佛淨土為其說法。所聞雖同所見各別。準此經文既在穢土為地前眾。即聲聞是實。諸大菩薩應在淨土。既亦列在穢土之中。即是變化。不爾此等諸大菩薩八地已上受變易身。如何此界有情得見。又釋。說此經佛實通變化及他受用。由是菩薩若其實身恒居淨土佛所聞經。結集之者不可雙舉。但說三乘通所見土。或最清淨如來所居。即彰菩薩同能智證亦在彼土。即淨土攝。然諸聲聞準入大乘論。千二百人皆是變化。據攝大乘舍利弗等有其三種。一不定性。二者定性。三者變化。論云。無量舍利弗與彼名同。故知有多類。又菩提資糧論云。法華經所記舍利弗是佛菩薩之化作。皆是化也。法華第二云。我昔曾於二萬億佛所亦教化汝。汝今悉忘即不定性。法華經論云。為二聲聞。除決定性及增上慢。以根未熟故。今此經會或可通三。所餘諸眾權實難悉。三多少者。初眾成就總有十八。一聲聞眾。二菩薩眾。三離車毗眾。四諸天眾。五龍王眾。六藥叉四王眾。七揭路荼眾。八香象王眾。九犍闥婆眾。十阿蘇羅眾。十一緊那羅眾。十二莫呼洛伽眾。十三諸神眾。十四諸仙眾。十五人王眾。十六后妃眾。十七近事男眾。十八近事女眾。此初時眾。復有四眾。一下云。妙幢菩薩與無量百千菩薩及無量億那庾多百千眾生。俱共往詣鷲峯山中。此聞壽量眾。滅業障品云。時帝釋一切天眾及恒河女神。并諸大眾蒙希有光皆至佛所。此欲聞懺悔眾。授記品云。欲與妙幢菩薩等記時有十千天子。從天下來欲得授記眾。十方菩薩讚歎品云。說是經時於十方界有無量百千萬億菩薩眾。各從本土詣鷲峯山聞經讚歎眾。四有無者。一三乘眾中無獨覺眾。二四部眾中無苾芻尼眾。三二王之中無輪王眾。四六趣之中無地獄眾。五三界之中無上二界眾。然準下文。欲色界天人妙幢菩薩室復俱來會有色界眾。又第十末有苾芻尼眾。問。說仁王般若經有獨覺眾并無色天。說法華經有二種王。謂金輪粟散。說陀羅尼經有地獄趣。此會何無。答。或略不論。據實應得有。如苾芻尼序品不列。舊金光明總不列眾。豈可無耶。二云。尼及色界初雖不列下文說有。獨覺輪王地獄無色上下文無。或時未熟或不能行故無餘也。依文釋者。初列十八眾後明威儀。初中復二。初別列六眾次總列餘。十二眾或可分二。初列聖眾後列凡眾。列聖眾中。初聲聞眾文分為四。一標類舉數。二歎其德。三列其名。四明詣佛。初標類舉數如本法華疏述。 tán viết 。giáo sở bị ky chúng thành tựu phần ngũ môn phân biệt 。Nhất lai ý 。nhị quyền thật 。tam đa thiểu 。tứ hữu vô 。ngũ giải văn 。lai ý hữu ngũ 。như bổn Pháp Hoa Kinh sớ 。hựu chuẩn đại bảo tích Kinh luận 。tam nhân duyên cố liệt Thanh văn chúng 。nhất ư Đại-Thừa trung hữu nghi lệnh trừ 。nhị hữu bất định trợ thành chánh tín 。tam trừ sở tác dĩ biện chi tâm 。lệnh trừ trí chướng đắc thượng quả báo 。ngũ nhân duyên cố liệt Bồ Tát chúng 。nhất vi trừ nghi 。nhị vi ích thử giới chư hữu tình cố 。tam lệnh tri tha phương hữu vô lượng Phật 。lệnh sanh khát ngưỡng khởi thân cận tâm 。tứ thị Thích Ca bổn sở hóa cố 。ngũ hiển thị vi Pháp tùng dư phương viễn lai 。thử chư Bồ-tát dĩ đắc Phật vị thượng vi Pháp lai 。huống ư dư hữu 。ngôn quyền thật giả chuẩn Phật Địa Kinh Luận vân 。Thích-Ca Mâu Ni thuyết thử Kinh 。thời 。địa tiền Đại chúng kiến biến hóa thân cư thử uế thổ vi kỳ thuyết Pháp 。địa thượng Đại chúng kiến thọ dụng thân cư Phật tịnh thổ vi kỳ thuyết Pháp 。sở văn tuy đồng sở kiến các biệt 。chuẩn thử Kinh văn ký tại uế thổ vi địa tiền chúng 。tức Thanh văn thị thật 。chư đại Bồ-tát ưng tại tịnh thổ 。ký diệc liệt tại uế thổ chi trung 。tức thị biến hóa 。bất nhĩ thử đẳng chư đại Bồ-tát bát địa dĩ thượng thọ/thụ biến dịch thân 。như hà thử giới hữu tình đắc kiến 。hựu thích 。thuyết thử Kinh Phật thật thông biến hóa cập tha thọ dụng 。do thị Bồ Tát nhược/nhã kỳ thật thân hằng cư tịnh thổ Phật sở văn Kinh 。kết tập chi giả bất khả song cử 。đãn thuyết tam thừa thông sở kiến độ 。hoặc tối thanh tịnh Như Lai sở cư 。tức chương Bồ Tát đồng năng trí chứng diệc tại bỉ độ 。tức tịnh thổ nhiếp 。nhiên chư Thanh văn chuẩn nhập Đại thừa luận 。thiên nhị bách nhân giai thị biến hóa 。cứ nhiếp Đại thừa Xá-lợi-phất đẳng hữu kỳ tam chủng 。nhất bất định tánh 。nhị giả định tánh 。tam giả biến hóa 。luận vân 。vô lượng Xá-lợi-phất dữ bỉ danh đồng 。cố tri hữu đa loại 。hựu Bồ-đề tư lương luận vân 。Pháp Hoa Kinh sở kí Xá-lợi-phất thị Phật Bồ-tát chi hóa tác 。giai thị hóa dã 。Pháp hoa đệ nhị vân 。ngã tích tằng ư nhị vạn ức Phật sở diệc giáo hóa nhữ 。nhữ kim tất vong tức bất định tánh 。Pháp Hoa Kinh luận vân 。vi nhị Thanh văn 。trừ quyết định tánh cập tăng thượng mạn 。dĩ căn vị thục cố 。kim thử Kinh hội hoặc khả thông tam 。sở dư chư chúng quyền thật nạn/nan tất 。tam đa thiểu giả 。sơ chúng thành tựu tổng hữu thập bát 。nhất Thanh văn chúng 。nhị Bồ Tát chúng 。tam ly xa bì chúng 。tứ chư Thiên Chúng 。ngũ long Vương chúng 。lục dược xoa tứ vương chúng 。thất yết lộ đồ chúng 。bát hương Tượng Vương chúng 。cửu Càn-thát-bà chúng 。thập A-tô-la chúng 。thập nhất Khẩn-na-la chúng 。thập nhị mạc hô lạc già chúng 。thập tam chư Thần chúng 。thập tứ chư tiên chúng 。thập ngũ nhân Vương chúng 。thập lục hậu phi chúng 。thập thất cận sự nam chúng 。thập bát cận sự nữ chúng 。thử sơ thời chúng 。phục hưũ Tứ Chúng 。nhất hạ vân 。diệu Tràng Bồ-tát dữ vô lượng bách thiên Bồ Tát cập vô lượng ức na dữu đa bách thiên chúng sanh 。câu cọng vãng nghệ Thứu Phong sơn trung 。thử văn thọ lượng chúng 。diệt nghiệp chướng phẩm vân 。thời Đế Thích nhất thiết Thiên Chúng cập hằng hà nữ Thần 。tinh chư Đại chúng mông hy hữu quang giai chí Phật sở 。thử dục văn sám hối chúng 。thọ kí phẩm vân 。dục dữ diệu Tràng Bồ-tát đẳng kí thời hữu thập thiên Thiên Tử 。tùng thiên hạ lai dục đắc thọ kí chúng 。thập phương Bồ Tát tán thán phẩm vân 。thuyết thị Kinh thời ư thập phương giới hữu vô lượng bách thiên vạn ức Bồ Tát chúng 。các tùng bản độ nghệ Thứu Phong sơn văn Kinh tán thán chúng 。tứ hữu vô giả 。nhất tam thừa chúng trung vô độc giác chúng 。nhị tứ bộ chúng trung vô Bật-sô-ni chúng 。tam nhị vương chi trung vô luân Vương chúng 。tứ lục thú chi trung vô địa ngục chúng 。ngũ tam giới chi trung vô thượng nhị giới chúng 。nhiên chuẩn hạ văn 。dục sắc giới Thiên Nhân diệu Tràng Bồ-tát thất phục câu lai hội hữu sắc giới chúng 。hựu đệ thập mạt hữu Bật-sô-ni chúng 。vấn 。thuyết nhân vương Bát-nhã Kinh hữu độc giác chúng tinh vô sắc Thiên 。thuyết Pháp Hoa Kinh hữu nhị chủng Vương 。vị kim luân túc tán 。thuyết Đà-la-ni Kinh hữu địa ngục thú 。thử hội hà vô 。đáp 。hoặc lược bất luận 。cứ thật ưng đắc hữu 。như Bật-sô-ni tự phẩm bất liệt 。cựu kim quang minh tổng bất liệt chúng 。khởi khả vô da 。nhị vân 。ni cập sắc giới sơ tuy bất liệt hạ văn thuyết hữu 。độc giác luân Vương địa ngục vô sắc thượng hạ văn vô 。hoặc thời vị thục hoặc bất năng hạnh/hành/hàng cố vô dư dã 。y văn thích giả 。sơ liệt thập bát chúng hậu minh uy nghi 。sơ trung phục nhị 。sơ biệt liệt lục chúng thứ tổng liệt dư 。thập nhị chúng hoặc khả phần nhị 。sơ liệt Thánh chúng hậu liệt phàm chúng 。liệt Thánh chúng trung 。sơ Thanh văn chúng văn phần vi tứ 。nhất tiêu loại cử số 。nhị thán kỳ đức 。tam liệt kỳ danh 。tứ minh nghệ Phật 。sơ tiêu loại cử số như bổn Pháp hoa sớ thuật 。 經。皆是阿羅漢能善調伏如大象王諸漏已除無復煩惱。 Kinh 。giai thị A-la-hán năng thiện điều phục như Đại Tượng Vương chư lậu dĩ trừ vô phục phiền não 。 贊曰。歎德準法華經論有十六句。歎羅漢德。今此經文次第雖別大意共同。準彼論釋為十六句。彼論牒經云。皆是阿羅漢諸漏已盡無復煩惱。得真自在即此經云得大自在。善得心解脫善得慧解脫。即此經云心善解脫慧善解脫。心善調伏即此經云能善調伏。亦如大龍王即此經云如大象王。已作所作即此經云住清淨戒。已辦所辦即此經云所作已畢棄諸重擔逮得己利盡諸有結。善得正智心解脫。即此經云證八解脫。至心自在即此經云善巧方便智慧莊嚴。善巧方便亦智慧攝故第一究竟。已到彼岸即此經云已到彼岸。論三番釋。第一上上起門。二總別相門。三攝取事門。上上起門者。今且依論指配其文。具釋如本法華疏解。或由上句故下句得起。或由下句上句得起。非唯一故名上上起。準論今當以第四句釋第一句。以第六第七句釋第二句如大象王。以第九第十句釋第三句。以第十二句釋第四句。以第四句釋第五句。 tán viết 。thán đức chuẩn Pháp Hoa Kinh luận hữu thập lục cú 。thán La-hán đức 。kim thử Kinh văn thứ đệ tuy biệt đại ý cộng đồng 。chuẩn bỉ luận thích vi thập lục cú 。bỉ luận điệp Kinh vân 。giai thị A-la-hán chư lậu dĩ tận vô phục phiền não 。đắc chân tự tại tức thử Kinh vân đắc đại tự tại 。thiện đắc tâm giải thoát thiện đắc tuệ giải thoát 。tức thử Kinh vân tâm thiện giải thoát tuệ thiện giải thoát 。tâm thiện điều phục tức thử Kinh vân năng thiện điều phục 。diệc như Đại long Vương tức thử Kinh vân như Đại Tượng Vương 。dĩ tác sở tác tức thử Kinh vân trụ/trú thanh tịnh giới 。dĩ biện/bạn sở biện/bạn tức thử Kinh vân sở tác dĩ tất khí chư trọng đam/đảm đãi đắc kỷ lợi tận chư hữu kết 。thiện đắc chánh trí tâm giải thoát 。tức thử Kinh vân chứng bát giải thoát 。chí tâm tự tại tức thử Kinh vân thiện xảo phương tiện trí tuệ trang nghiêm 。thiện xảo phương tiện diệc trí tuệ nhiếp cố đệ nhất cứu cánh 。dĩ đáo bỉ ngạn tức thử Kinh vân dĩ đáo bỉ ngạn 。luận tam phiên thích 。đệ nhất thượng thượng khởi môn 。nhị tổng biệt tướng môn 。tam nhiếp thủ sự môn 。thượng thượng khởi môn giả 。kim thả y luận chỉ phối kỳ văn 。cụ thích như bổn Pháp hoa sớ giải 。hoặc do thượng cú cố hạ cú đắc khởi 。hoặc do hạ cú thượng cú đắc khởi 。phi duy nhất cố danh thượng thượng khởi 。chuẩn luận kim đương dĩ đệ tứ cú thích đệ nhất cú 。dĩ đệ lục đệ thất cú thích đệ nhị cú như Đại Tượng Vương 。dĩ đệ cửu đệ thập cú thích đệ tam cú 。dĩ đệ thập nhị cú thích đệ tứ cú 。dĩ đệ tứ cú thích đệ ngũ cú 。 經。心善解脫慧善解脫所作已畢捨諸重擔逮得己利。 Kinh 。tâm thiện giải thoát tuệ thiện giải thoát sở tác dĩ tất xả chư trọng đam/đảm đãi đắc kỷ lợi 。 贊曰。準論心慧二種解脫文中。不以上下句義來解。所作已畢準論當句自釋。捨諸重擔準論今當通上下釋。以其第八第十三句釋。逮得己利準論今當以第九句釋第十句。 tán viết 。chuẩn luận tâm tuệ nhị chủng giải thoát văn trung 。bất dĩ thượng hạ cú nghĩa lai giải 。sở tác dĩ tất chuẩn luận đương cú tự thích 。xả chư trọng đam/đảm chuẩn luận kim đương thông thượng hạ thích 。dĩ kỳ đệ bát đệ thập tam cú thích 。đãi đắc kỷ lợi chuẩn luận kim đương dĩ đệ cửu cú thích đệ thập cú 。 經。盡諸有結得大自在住清淨戒善巧方便智慧莊嚴證八解脫已到彼岸。 Kinh 。tận chư hữu kết đắc đại tự tại trụ/trú thanh tịnh giới thiện xảo phương tiện trí tuệ trang nghiêm chứng bát giải thoát dĩ đáo bỉ ngạn 。 贊曰。盡諸有結準論今當以第十句釋。此第十一得大自在準論次第應第四句。今在第十二以第四五六七四句釋。第十二住清淨戒者準論應當已作所作。戒學圓滿道諦所收。即此淨戒是所應作。準論當句自釋。善巧方便智慧莊嚴合為一句。同因智故準論應當至心自在。論云善過見道修道智故。當句自釋。證八解脫者準論今當以第四句釋。第十五句已到彼岸者準論今當第十五句釋。第十六準即有四句。為下向上釋。謂第一句以第四句釋。第二句為第六七釋。第三句為第九十釋。第四句為第十二句釋。有六句經為上向下釋。謂第五句為第四句釋。第十句為第九釋。第十一句為第十句釋。第十二句為第四五六七句釋。第十五句為第四句釋。第十六句為第十五句釋。三句當自解釋。謂所作已畢住清淨戒善巧方便智慧莊嚴二句不釋。謂心善解脫慧善解脫。一句通為上下句釋。謂捨諸重擔。頌曰下釋上有四。上釋下有六。三單二不釋。一通於上下。總別相門者。初阿羅漢是總應義。下十五句是別應義。由無學者成下十五差別應義名阿羅漢。然準論文次第不同。取彼論意依此次第釋十五應。一應不疾不遲。說法如法相應不疲倦故如經能善調伏。二應淨坐空閑處。飲食衣服一切資生不積不聚少欲知足故如經如大象王。即餘經說如大龍王。如善住龍王作象形故云如大象王。三應受飲食臥具供養恭敬等故如經諸漏已除。四應將大眾教化一切故如經無復煩惱。五應降伏諸外道等故如經心善解脫。六應以智慧速觀察法故如經慧善解脫。七應行空聖行故如經所作已畢。八應行無相聖行如經捨諸重擔。九應行無願聖行如經逮得己利。十應降伏世間禪淨心故如經盡諸有結。十一應入聚落城邑等故如經得大自在。即是舊經第四得真自在。十二應一向行善行不著諸禪故如經住清淨戒。十三應證第一義功德故如經善巧方便智慧莊嚴。十四應起諸通勝功德故如經證八解脫。十五應如實知同生眾。得諸功德為利益一切諸眾生故如經已到彼岸。頌曰。中．靜．受．將．伏．以．空．相．願．降．入．向．證．起通．如實應．十五。攝取事門者。準法華論攝取十種功德。今為十一。以第二攝取諸功德中攝於三句。分之為二。一降伏世間。二降出世間。今既與彼次第不同故。開第二為兩功德成十一種。一攝取不違功德隨順如來教行故。如經能善調伏。二攝取勝功德。如經如大象王。三攝取功德如經諸漏已除無復煩惱。四攝取降伏出世間學人功德。如經心善解脫慧善解脫。五攝取滿足功德滿足學地故。如經所作已畢。六攝取過一切功德。一者過愛故。二者過求命供養恭敬故。三過上下界已過學地故如經捨諸重擔逮得己利盡諸有結。七攝取降伏世間功德。如經得大自在。八攝取所應作勝功德。所應作者依法供養恭敬尊重如來故。如經住清淨戒。九攝取應作利益眾生功德。如經善巧方便智慧莊嚴。十攝取上上功德。如經證八解脫。十一攝取上首功德。如經已到彼岸。此但略配經文。解文如本法華疏辨。頌曰。不違．勝．功德．降．滿．三種過．伏世．所應作．利益．上上首。 tán viết 。tận chư hữu kết chuẩn luận kim đương dĩ đệ thập cú thích 。thử đệ thập nhất đắc đại tự tại chuẩn luận thứ đệ ưng đệ tứ cú 。kim tại đệ thập nhị dĩ đệ tứ ngũ lục thất tứ cú thích 。đệ thập nhị trụ thanh tịnh giới giả chuẩn luận ứng đương dĩ tác sở tác 。giới học viên mãn đạo đế sở thu 。tức thử tịnh giới thị sở ưng tác 。chuẩn luận đương cú tự thích 。thiện xảo phương tiện trí tuệ trang nghiêm hợp vi nhất cú 。đồng nhân trí cố chuẩn luận ứng đương chí tâm tự tại 。luận vân thiện quá/qua kiến đạo tu đạo trí cố 。đương cú tự thích 。chứng bát giải thoát giả chuẩn luận kim đương dĩ đệ tứ cú thích 。đệ thập ngũ cú dĩ đáo bỉ ngạn giả chuẩn luận kim đương đệ thập ngũ cú thích 。đệ thập lục chuẩn tức hữu tứ cú 。vi hạ hướng thượng thích 。vị đệ nhất cú dĩ đệ tứ cú thích 。đệ nhị cú vi đệ lục thất thích 。đệ tam cú vi đệ cửu thập thích 。đệ tứ cú vi đệ thập nhị cú thích 。hữu lục cú Kinh vi thượng hướng hạ thích 。vị đệ ngũ cú vi đệ tứ cú thích 。đệ thập cú vi đệ cửu thích 。đệ thập nhất cú vi đệ thập cú thích 。đệ thập nhị cú vi đệ tứ ngũ lục thất cú thích 。đệ thập ngũ cú vi đệ tứ cú thích 。đệ thập lục cú vi đệ thập ngũ cú thích 。tam cú đương tự giải thích 。vị sở tác dĩ tất trụ/trú thanh tịnh giới thiện xảo phương tiện trí tuệ trang nghiêm nhị cú bất thích 。vị tâm thiện giải thoát tuệ thiện giải thoát 。nhất cú thông vi thượng hạ cú thích 。vị xả chư trọng đam/đảm 。tụng viết hạ thích thượng hữu tứ 。thượng thích hạ hữu lục 。tam đan nhị bất thích 。nhất thông ư thượng hạ 。tổng biệt tướng môn giả 。sơ A-la-hán thị tổng ưng nghĩa 。hạ thập ngũ cú thị biệt ưng nghĩa 。do vô học giả thành hạ thập ngũ sái biệt ưng nghĩa danh A-la-hán 。nhiên chuẩn luận văn thứ đệ bất đồng 。thủ bỉ luận ý y thử thứ đệ thích thập ngũ ưng 。nhất ưng bất tật bất trì 。thuyết Pháp như pháp tướng ứng bất bì quyện cố như Kinh năng thiện điều phục 。nhị ưng tịnh tọa không nhàn xứ 。ẩm thực y phục nhất thiết tư sanh bất tích bất tụ thiểu dục tri túc cố như Kinh như Đại Tượng Vương 。tức dư Kinh thuyết như Đại long Vương 。như thiện trụ long vương tác tượng hình cố vân như Đại Tượng Vương 。tam ưng thọ/thụ ẩm thực ngọa cụ cúng dường cung kính đẳng cố như Kinh chư lậu dĩ trừ 。tứ ưng tướng Đại chúng giáo hóa nhất thiết cố như Kinh vô phục phiền não 。ngũ ưng hàng phục chư ngoại đạo đẳng cố như Kinh tâm thiện giải thoát 。lục ưng dĩ trí tuệ tốc quan sát Pháp cố như Kinh tuệ thiện giải thoát 。thất ưng hạnh/hành/hàng không thánh hạnh/hành/hàng cố như Kinh sở tác dĩ tất 。bát ưng hạnh/hành/hàng vô tướng Thánh hạnh/hành/hàng như Kinh xả chư trọng đam/đảm 。cửu ưng hạnh/hành/hàng vô nguyện Thánh hạnh/hành/hàng như Kinh đãi đắc kỷ lợi 。thập ưng hàng phục thế gian Thiền tịnh tâm cố như Kinh tận chư hữu kết 。thập nhất ưng nhập tụ lạc thành ấp đẳng cố như Kinh đắc đại tự tại 。tức thị cựu Kinh đệ tứ đắc chân tự tại 。thập nhị ưng nhất hướng hạnh/hành/hàng thiện hạnh/hành/hàng bất trước chư Thiền cố như Kinh trụ/trú thanh tịnh giới 。thập tam ưng chứng đệ nhất nghĩa công đức cố như Kinh thiện xảo phương tiện trí tuệ trang nghiêm 。thập tứ ưng khởi chư thông thắng công đức cố như Kinh chứng bát giải thoát 。thập ngũ ưng như thật tri đồng sanh chúng 。đắc chư công đức vi lợi ích nhất thiết chư chúng sanh cố như Kinh dĩ đáo bỉ ngạn 。tụng viết 。trung ．tĩnh ．thọ/thụ ．tướng ．phục ．dĩ ．không ．tướng ．nguyện ．hàng ．nhập ．hướng ．chứng ．khởi thông ．như thật ưng ．thập ngũ 。nhiếp thủ sự môn giả 。chuẩn Pháp hoa luận nhiếp thủ thập chủng công đức 。kim vi thập nhất 。dĩ đệ nhị nhiếp thủ chư công đức trung nhiếp ư tam cú 。phần chi vi nhị 。nhất hàng phục thế gian 。nhị hàng xuất thế gian 。kim ký dữ bỉ thứ đệ bất đồng cố 。khai đệ nhị vi lượng (lưỡng) công đức thành thập nhất chủng 。nhất nhiếp thủ bất vi công đức tùy thuận Như Lai giáo hạnh/hành/hàng cố 。như Kinh năng thiện điều phục 。nhị nhiếp thủ thắng công đức 。như Kinh như Đại Tượng Vương 。tam nhiếp thủ công đức như Kinh chư lậu dĩ trừ vô phục phiền não 。tứ nhiếp thủ hàng phục xuất thế gian học nhân công đức 。như Kinh tâm thiện giải thoát tuệ thiện giải thoát 。ngũ nhiếp thủ mãn túc công đức mãn túc học địa cố 。như Kinh sở tác dĩ tất 。lục nhiếp thủ quá/qua nhất thiết công đức 。nhất giả quá/qua ái cố 。nhị giả quá/qua cầu mạng cúng dường cung kính cố 。tam quá thượng hạ giới dĩ quá/qua học địa cố như Kinh xả chư trọng đam/đảm đãi đắc kỷ lợi tận chư hữu kết 。thất nhiếp thủ hàng phục thế gian công đức 。như Kinh đắc đại tự tại 。bát nhiếp thủ sở ưng tác thắng công đức 。sở ưng tác giả y pháp cúng dường cung kính tôn trọng Như Lai cố 。như Kinh trụ/trú thanh tịnh giới 。cửu nhiếp thủ ưng tác lợi ích chúng sanh công đức 。như Kinh thiện xảo phương tiện trí tuệ trang nghiêm 。thập nhiếp thủ thượng thượng công đức 。như Kinh chứng bát giải thoát 。thập nhất nhiếp thủ thượng thủ công đức 。như Kinh dĩ đáo bỉ ngạn 。thử đãn lược phối Kinh văn 。giải văn như bổn Pháp hoa sớ biện 。tụng viết 。bất vi ．thắng ．công đức ．hàng ．mãn ．tam chủng quá/qua ．phục thế ．sở ưng tác ．lợi ích ．thượng thượng thủ 。 經。其名曰具壽阿若憍陳如具壽阿說侍多具壽婆涅波具壽摩訶那具壽婆帝利迦。 Kinh 。kỳ danh viết cụ thọ A-nhã Kiều-trần-như cụ thọ a thuyết thị đa cụ thọ Bà niết ba cụ thọ Ma-ha na cụ thọ Bà đế lợi Ca 。 贊曰。後列名也。有二。初列無學。次簡別有學。列無學中有十一人。諸經列名前後不定。今此多依出家前後。如報恩經說。此即最初五苾芻也。先度因緣及釋陳如名如本法華疏。言具壽者具福慧二命。然舊翻者多云慧命。今顯雙成故云具壽。阿說侍多者阿說云馬侍多云勝。亦云阿說婆侍多。即舊所說馬勝苾芻。婆涅波者此云氣息。摩訶那摩此云大名。甘露飯王之第二子。王有二子。一云阿泥律陀。二名摩訶那摩。婆帝梨迦此云善賢。是白飯王第二子也。王有二子。一名難提迦。二名婆帝利迦。 tán viết 。hậu liệt danh dã 。hữu nhị 。sơ liệt vô học 。thứ giản biệt hữu học 。liệt vô học trung hữu thập nhất nhân 。chư Kinh liệt danh tiền hậu bất định 。kim thử đa y xuất gia tiền hậu 。như báo ân Kinh thuyết 。thử tức tối sơ ngũ Bí-sô dã 。tiên độ nhân duyên cập thích trần như danh như bổn Pháp hoa sớ 。ngôn cụ thọ giả cụ phước tuệ nhị mạng 。nhiên cựu phiên giả đa vân tuệ mạng 。kim hiển song thành cố vân cụ thọ 。a thuyết thị đa hiền giả thuyết vân mã thị đa vân thắng 。diệc vân a thuyết Bà thị đa 。tức cựu sở thuyết Mã thắng Bí-sô 。Bà niết ba giả thử vân khí tức 。Ma ha-na-ma thử vân Đại danh 。cam lộ phạn Vương chi đệ nhị tử 。Vương hữu nhị tử 。nhất vân A-nê-luật-đà 。nhị danh Ma ha-na-ma 。Bà đế lê Ca thử vân thiện hiền 。thị bạch phạn vương đệ nhị tử dã 。Vương hữu nhị tử 。nhất danh Nan đề ca 。nhị danh Bà đế lợi Ca 。 經。大迦葉波優樓頻螺迦葉伽耶迦葉那提迦葉舍利子大目乾連。 Kinh 。đại Ca-diếp ba Ưu lâu tần loa Ca Diếp già da Ca-diếp Na-đề Ca-diếp Xá-lợi-tử Đại Mục kiền liên 。 贊曰。此之六人如本法華疏辨。 tán viết 。thử chi lục nhân như bổn Pháp hoa sớ biện 。 經。唯阿難陀住於學地。 Kinh 。duy A-nan-đà trụ/trú ư học địa 。 贊曰。簡別有學。 tán viết 。giản biệt hữu học 。 經。如是等諸大聲聞。 Kinh 。như thị đẳng chư đại Thanh văn 。 贊曰。結歎也。以具前十六句功德故云大聲聞。 tán viết 。kết/kiết thán dã 。dĩ cụ tiền thập lục cú công đức cố vân đại Thanh văn 。 經。各於晡時從定而起往詣佛所頂禮佛足右繞三匝退坐一面。 Kinh 。các ư bô thời tùng định nhi khởi vãng nghệ Phật sở đảnh lễ Phật túc hữu nhiễu tam tạp/táp thoái tọa nhất diện 。 贊曰。第四詣佛。文分為四。一來時。二出定。三詣佛。四到儀。餘皆準此。 tán viết 。đệ tứ nghệ Phật 。văn phần vi tứ 。Nhất lai thời 。nhị xuất định 。tam nghệ Phật 。tứ đáo nghi 。dư giai chuẩn thử 。 經。復有菩薩摩訶薩百千萬億人俱。 Kinh 。phục hưũ Bồ-Tát Ma-ha-tát bách thiên vạn ức nhân câu 。 贊曰。明菩薩眾。文亦分四。此即標類舉數。亦如本法華疏大般若四百八十六廣說名摩訶薩。諸經論說數大小別。此應云百分千萬億菩薩。○第二歎德有二十五句經文。分為二十二種德。一具大神通德。二名高他委德。三修因圓滿德。四現相利生德。五具辯說法德。六離諸障染德。七紹佛不斷德。八降伏魔怨德。九摧諸外道德。十繼佛宣揚德。十一嚴淨佛土德。十二他利不虛德。十三自利具忍德。十四常攝有情德。十五侍佛不滅德。十六弘誓無窮德。十七深殖善因德。十八了法無生德。十九緣境不共德。二十善巧化生德。二十一闡揚聖教德。二十二證法無疑德。 tán viết 。minh Bồ Tát chúng 。văn diệc phần tứ 。thử tức tiêu loại cử số 。diệc như bổn Pháp hoa sớ đại Bát-nhã tứ bách bát thập lục quảng thuyết danh Ma-ha tát 。chư Kinh luận thuyết số đại tiểu biệt 。thử ưng vân bách phần thiên vạn ức Bồ Tát 。○đệ nhị thán đức hữu nhị thập ngũ cú Kinh văn 。phần vi nhị thập nhị chủng đức 。nhất cụ đại thần thông đức 。nhị danh cao tha ủy đức 。tam tu nhân viên mãn đức 。tứ hiện tướng lợi sanh đức 。ngũ cụ biện thuyết Pháp đức 。lục ly chư chướng nhiễm đức 。thất thiệu Phật bất đoạn đức 。bát hàng phục ma oán đức 。cửu tồi chư ngoại đạo đức 。thập kế Phật tuyên dương đức 。thập nhất nghiêm tịnh Phật độ đức 。thập nhị tha lợi bất hư đức 。thập tam tự lợi cụ nhẫn đức 。thập tứ thường nhiếp hữu tình đức 。thập ngũ thị Phật bất diệt đức 。thập lục hoằng thệ vô cùng đức 。thập thất thâm thực thiện nhân đức 。thập bát liễu Pháp vô sanh đức 。thập cửu duyên cảnh bất cộng đức 。nhị thập thiện xảo hóa sanh đức 。nhị thập nhất xiển dương Thánh giáo đức 。nhị thập nhị chứng Pháp vô nghi đức 。 經。有大威德如大龍王。 Kinh 。hữu đại uy đức như Đại long Vương 。 贊曰。第一德具大神通名大威德。能除不信能生善根猶如大龍。能降雹除不信。能注雨生善芽。又有威力。準瑜伽三十七廣釋威力。或此威力即諸句之總。威力多種故。 tán viết 。đệ nhất đức cụ đại thần thông danh đại uy đức 。năng trừ bất tín năng sanh thiện căn do như Đại long 。năng hàng bạc trừ bất tín 。năng chú vũ sanh thiện nha 。hựu hữu uy lực 。chuẩn du già tam thập thất quảng thích uy lực 。hoặc thử uy lực tức chư cú chi tổng 。uy lực đa chủng cố 。 經。名稱普聞眾所知識。 Kinh 。danh xưng phổ văn chúng sở tri thức 。 贊曰。第二德名稱普聞無量世界。咸為一切眾生所識。 tán viết 。đệ nhị đức danh xưng phổ văn vô lượng thế giới 。hàm vi nhất thiết chúng sanh sở thức 。 經。施戒清淨常樂奉持。 Kinh 。thí giới thanh tịnh thường lạc/nhạc phụng trì 。 贊曰。第三德總攝六度。修因始圓。七最勝中無染最勝名為清淨。或三輪淨如解深密等。六度各有十種清淨。廣如彼明。修恒不捨名樂奉持。即長時意樂。七最勝六意樂。各舉於一以顯其餘。 tán viết 。đệ tam đức tổng nhiếp lục độ 。tu nhân thủy viên 。thất tối thắng trung vô nhiễm tối thắng danh vi thanh tịnh 。hoặc tam luân tịnh như giải thâm mật đẳng 。lục độ các hữu thập chủng thanh tịnh 。quảng như bỉ minh 。tu hằng bất xả danh lạc/nhạc phụng trì 。tức trường/trưởng thời ý lạc 。thất tối thắng lục ý lạc 。các cử ư nhất dĩ hiển kỳ dư 。 經。忍行精勤經無量劫。 Kinh 。nhẫn hạnh/hành/hàng tinh cần Kinh vô lượng kiếp 。 贊曰。七大性中精進大性。亦影攝餘。 tán viết 。thất đại tánh trung tinh tấn đại tánh 。diệc ảnh nhiếp dư 。 經。超諸靜慮繫念現前開闡慧門善修方便。 Kinh 。siêu chư tĩnh lự hệ niệm hiện tiền khai xiển tuệ môn thiện tu phương tiện 。 贊曰。此諸菩薩八地已上念念倍前。及過二乘名超。恒在定故名繫念現前。敷揚法教名開闡慧門。故法華論云。其智慧門名阿含甚深。決擇會通名善修方便。又復善修方便願力等。或復具修十二善巧。此經文意。清淨奉持經無量劫竝通諸度。六度略章如本無垢稱疏。 tán viết 。thử chư Bồ-tát bát địa dĩ thượng niệm niệm bội tiền 。cập quá/qua nhị thừa danh siêu 。hằng tại định cố danh hệ niệm hiện tiền 。phu dương pháp giáo danh khai xiển tuệ môn 。cố Pháp hoa luận vân 。kỳ trí tuệ môn danh A Hàm thậm thâm 。quyết trạch hội thông danh thiện tu phương tiện 。hựu phục thiện tu phương tiện nguyện lực đẳng 。hoặc phục cụ tu thập nhị thiện xảo 。thử Kinh văn ý 。thanh tịnh phụng trì Kinh vô lượng kiếp tịnh thông chư độ 。lục độ lược chương như bổn vô cấu xưng sớ 。 經。自在遊戲微妙神通。 Kinh 。tự tại du hí vi diệu thần thông 。 贊曰。第四德準華嚴經。佛子有十種遊戲神通。謂一現捨天壽。二現受生。三現為童子。四現出家。五樂苦行。六向菩提樹。七現降魔。八現樂寂靜成無上覺。九轉法輪。十入涅槃。意示諸相為利眾生。廣如大般若最勝天王會釋。 tán viết 。đệ tứ đức chuẩn Hoa Nghiêm kinh 。Phật tử hữu thập chủng du hí thần thông 。vị nhất hiện xả Thiên thọ 。nhị hiện thọ sanh 。tam hiện vi Đồng tử 。tứ hiện xuất gia 。ngũ lạc/nhạc khổ hạnh 。lục hướng Bồ-đề thụ 。thất hiện hàng ma 。bát hiện lạc/nhạc tịch tĩnh thành vô thượng giác 。cửu chuyển pháp luân 。thập nhập Niết Bàn 。ý thị chư tướng vi lợi chúng sanh 。quảng như đại Bát-nhã tối thắng Thiên Vương hội thích 。 經。逮得總持辯才無盡。 Kinh 。đãi đắc tổng trì biện tài vô tận 。 贊曰。第五德。逮謂及至。得四總持及四辯才皆悉無盡。不唯七中不斷盡一勝故無盡故。由利他不息故皆無盡。 tán viết 。đệ ngũ đức 。đãi vị cập chí 。đắc tứ tổng trì cập tứ biện tài giai tất vô tận 。bất duy thất trung bất đoạn tận nhất thắng cố vô tận cố 。do lợi tha bất tức cố giai vô tận 。 經。斷諸煩惱累染皆亡。 Kinh 。đoạn chư phiền não luy nhiễm giai vong 。 贊曰。第六德。惑業苦三如次煩惱累染。或復惱累是種現。染即習氣并所知障。以煩惱俱同一名說。已正將斷故得云皆。 tán viết 。đệ lục đức 。hoặc nghiệp khổ tam như thứ phiền não luy nhiễm 。hoặc phục não luy thị chủng hiện 。nhiễm tức tập khí tinh sở tri chướng 。dĩ phiền não câu đồng nhất danh thuyết 。dĩ chánh tướng đoạn cố đắc vân giai 。 經。不久當成一切種智。 Kinh 。bất cửu đương thành nhất thiết chủng trí 。 贊曰。第七紹佛不斷德。此諸菩薩越前二劫。或處法雲皆補一生稱為不久。菩提在未。故曰當成。得薩般若云一切種智。種謂種類。若空若有若理若事名一切種。於此咸達名一切種智。依主釋也。一切種者於是境聲。 tán viết 。đệ thất thiệu Phật bất đoạn đức 。thử chư Bồ-tát việt tiền nhị kiếp 。hoặc xứ/xử pháp vân giai bổ nhất sanh xưng vi ất cửu 。Bồ-đề tại vị 。cố viết đương thành 。đắc tát bát-nhã vân nhất thiết chủng trí 。chủng vị chủng loại 。nhược/nhã không nhược hữu nhược/nhã lý nhược sự danh nhất thiết chủng 。ư thử hàm đạt danh nhất thiết chủng trí 。y chủ thích dã 。nhất thiết chủng giả ư thị cảnh thanh 。 經。降魔軍眾而擊法鼓。 Kinh 。hàng ma quân chúng nhi kích pháp cổ 。 贊曰。第八降伏魔怨德。魔即四魔。軍即十軍。廣如法苑破魔章辨。魔軍從化勝敵先鳴。顯實開權為擊法鼓。 tán viết 。đệ bát hàng phục ma oán đức 。ma tức tứ ma 。quân tức thập quân 。quảng như pháp uyển phá ma chương biện 。ma quân tùng hóa thắng địch tiên minh 。hiển thật khai quyền vi kích pháp cổ 。 經。制諸外道令起淨心。 Kinh 。chế chư ngoại đạo lệnh khởi tịnh tâm 。 贊曰。第九摧諸外道德。具四無畏摧諸外道。令生正信云起淨心。 tán viết 。đệ cửu tồi chư ngoại đạo đức 。cụ tứ vô úy tồi chư ngoại đạo 。lệnh sanh chánh tín vân khởi tịnh tâm 。 經。轉妙法輪度人天眾。 Kinh 。chuyển diệu pháp luân độ nhân Thiên Chúng 。 贊曰。第十繼佛宣揚德。於資糧等五位轉其四位二不退法輪。如本法華疏辨。 tán viết 。đệ thập kế Phật tuyên dương đức 。ư tư lương đẳng ngũ vị chuyển kỳ tứ vị nhị bất thoái Pháp luân 。như bổn Pháp hoa sớ biện 。 經。十方佛土悉已莊嚴。 Kinh 。thập phương Phật đổ tất dĩ trang nghiêm 。 贊曰。第十一嚴淨佛土德。關閉一切諸惡趣門淨土之義。如本無垢稱疏。 tán viết 。đệ thập nhất nghiêm tịnh Phật độ đức 。quan bế nhất thiết chư ác thú môn tịnh thổ chi nghĩa 。như bổn vô cấu xưng sớ 。 經。六趣有情無不蒙益。 Kinh 。lục thú hữu tình vô bất mông ích 。 贊曰。十二利他不虛德。梵云底利瞿尼多。此義譯為傍生。梵云那麗多。義譯云餓鬼。亦云閉戾多。梵云末奴沙。義譯云人。天趣．修羅。那落迦三趣之名及六趣義。如本法華疏。善知根性而於五道以現其身。善巧方便力現形說法。其見聞者無不蒙益。由能成就四種法故。能化眾生皆蒙利益故。思益第一云。一常求利安眾生。二自捨己樂。三心和忍。四除憍慢。 tán viết 。thập nhị lợi tha bất hư đức 。phạm vân để lợi Cồ ni đa 。thử nghĩa dịch vi àng sanh 。phạm vân na lệ đa 。nghĩa dịch vân ngạ quỷ 。diệc vân bế lệ đa 。phạm vân mạt nô sa 。nghĩa dịch vân nhân 。thiên thú ．tu la 。na lạc ca tam thú chi danh cập lục thú nghĩa 。như bổn Pháp hoa sớ 。thiện tri căn tánh nhi ư ngũ đạo dĩ hiện kỳ thân 。thiện xảo phương tiện lực hiện hình thuyết Pháp 。kỳ kiến văn giả vô bất mông ích 。do năng thành tựu tứ chủng pháp cố 。năng hóa chúng sanh giai mông lợi ích cố 。tư ích đệ nhất vân 。nhất thường cầu lợi an chúng sanh 。nhị tự xả kỷ lạc/nhạc 。tam tâm hòa nhẫn 。tứ trừ kiêu mạn 。 經。成就大智具足不忍。 Kinh 。thành tựu đại trí cụ túc bất nhẫn 。 贊曰。第十三自利具忍德。成智自利。大忍具三。即由與彼七大相應故皆名大。或復大智即智大性。具解二空故。然瑜伽攝異門分云。大智者經無量劫修名為大智。即七大性中時大性也。故知忍名為大亦同於智。又釋。如智度論第六言。大忍成就者。以等忍法忍此二增故名為大忍。具足即成就義。有多復次。或可。成就是得。謂得勝品名之為大忍。故彼論釋云。此二忍增長名為大忍。又解。今言具足即具三忍。謂耐怨害忍．安受苦忍．諦察法忍。然準無盡意經。即由具足大忍能成就大智。彼經云。修四忍具足智慧。一於求法時忍他惡罵。二不避寒熱風雨等。三隨和上阿闍梨行。四於求法時忍空無相。準此即應以下釋上大智所以。 tán viết 。đệ thập tam tự lợi cụ nhẫn đức 。thành trí tự lợi 。Đại nhẫn cụ tam 。tức do dữ bỉ thất đại tướng ứng cố giai danh Đại 。hoặc phục đại trí tức trí đại tánh 。cụ giải nhị không cố 。nhiên du già nhiếp dị môn phần vân 。Đại trí giả Kinh vô lượng kiếp tu danh vi đại trí 。tức thất đại tánh trung thời đại tánh dã 。cố tri nhẫn danh vi Đại diệc đồng ư trí 。hựu thích 。như Trí độ luận đệ lục ngôn 。Đại nhẫn thành tựu giả 。dĩ đẳng nhẫn pháp nhẫn thử nhị tăng cố danh vi Đại nhẫn 。cụ túc tức thành tựu nghĩa 。hữu đa phục thứ 。hoặc khả 。thành tựu thị đắc 。vị đắc thắng phẩm danh chi vi Đại nhẫn 。cố bỉ luận thích vân 。thử nhị nhẫn tăng trưởng danh vi Đại nhẫn 。hựu giải 。kim ngôn cụ túc tức cụ tam nhẫn 。vị nại oán hại nhẫn ．an thọ khổ nhẫn ．đế sát pháp nhẫn 。nhiên chuẩn Vô tận ý Kinh 。tức do cụ túc Đại nhẫn năng thành tựu đại trí 。bỉ Kinh vân 。tu tứ nhẫn cụ túc trí tuệ 。nhất ư cầu Pháp thời nhẫn tha ác mạ 。nhị bất tị hàn nhiệt phong vũ đẳng 。tam tùy hòa thượng A-xà-lê hạnh/hành/hàng 。tứ ư cầu Pháp thời nhẫn không vô tướng 。chuẩn thử tức ưng dĩ hạ thích thượng đại trí sở dĩ 。 經。住大慈悲心有大堅固力。 Kinh 。trụ/trú đại từ bi tâm hữu Đại kiên cố lực 。 贊曰。常攝有情德。故法華經論云。攝取眾生方便者如經以慈修身。既慈能無樂與樂。悲有苦能拔其苦。故能攝取眾生。俱言大者。異二乘故非佛不共德中大悲。彼唯佛成名不共。故有大堅固力者。常行不捨名為堅固故。思益經第一云。菩薩有四法。堅固其心而不疲倦。一於眾生起大悲。二精進不懈。三信解生死如夢。四正思惟佛之智慧。此意由愍眾生精進不懈。見生死苦如夢不實。思求佛智故行慈悲其心堅固。 tán viết 。thường nhiếp hữu tình đức 。cố Pháp Hoa Kinh luận vân 。nhiếp thủ chúng sanh phương tiện giả như Kinh dĩ từ tu thân 。ký từ năng vô lạc/nhạc dữ lạc/nhạc 。bi hữu khổ năng bạt kỳ khổ 。cố năng nhiếp thủ chúng sanh 。câu ngôn Đại giả 。dị nhị thừa cố phi Phật bất cộng đức trung đại bi 。bỉ duy Phật thành danh bất cộng 。cố hữu Đại kiên cố lực giả 。thường hạnh/hành/hàng bất xả danh vi kiên cố cố 。tư ích Kinh đệ nhất vân 。Bồ Tát hữu tứ pháp 。kiên cố kỳ tâm nhi bất bì quyện 。nhất ư chúng sanh khởi đại bi 。nhị tinh tấn bất giải 。tam tín giải sanh tử như mộng 。tứ chánh tư duy Phật chi trí tuệ 。thử ý do mẫn chúng sanh tinh tấn bất giải 。kiến sanh tử khổ như mộng bất thật 。tư cầu Phật trí cố hạnh/hành/hàng từ bi kỳ tâm kiên cố 。 經。歷事諸佛不般涅槃。 Kinh 。lịch sự chư Phật bất Bát Niết Bàn 。 贊曰。侍佛不滅德。於一切佛常修正行云歷事諸佛。為度眾生無息時故。不求般涅槃故。辨中邊論云。由利他不息。 tán viết 。thị Phật bất diệt đức 。ư nhất thiết Phật thường tu chánh hạnh vân lịch sự chư Phật 。vi độ chúng sanh vô tức thời cố 。bất cầu Bát Niết Bàn cố 。biện trung biên luận vân 。do lợi tha bất tức 。 經。發弘誓心盡未來際。 Kinh 。phát hoằng thệ tâm tận vị lai tế 。 贊曰。弘誓無窮德。發四弘願能盡未來。 tán viết 。hoằng thệ vô cùng đức 。phát tứ hoằng nguyện năng tận vị lai 。 經。廣於佛所深種淨因。 Kinh 。quảng ư Phật sở thâm chủng tịnh nhân 。 贊曰。深殖善因德。即法華經等云。於諸佛所殖眾德本。即於佛所修十供養名為淨因。所求菩提所修十供養二種俱因。或淨之因。或因即淨。 tán viết 。thâm thực thiện nhân đức 。tức Pháp Hoa Kinh đẳng vân 。ư chư Phật sở thực chúng đức bổn 。tức ư Phật sở tu thập cúng dường danh vi tịnh nhân 。sở cầu Bồ-đề sở tu thập cúng dường nhị chủng câu nhân 。hoặc tịnh chi nhân 。hoặc nhân tức tịnh 。 經。於三世法悟無生忍。 Kinh 。ư tam thế Pháp ngộ vô sanh nhẫn 。 贊曰。了法無生德。悟三無生忍。依空脫門觀遍計性。悟本性無生忍。依無願脫門觀依他起。悟自然無生忍。依無相脫門觀圓成實。悟惑苦無生忍。問。遍計體無。圓成常住。今此經文云三世法。如何得云觀於三性得三種忍。答。於依他上觀二我無。即依他中亦有圓成。非即離故。故辨中邊頌曰。虛妄分別有。於此二都無。此中唯有空。此意有虛妄分別。於此之上二我皆無。此依他中唯有真空。故三世者但舉依他顯餘二性。 tán viết 。liễu Pháp vô sanh đức 。ngộ tam vô sanh nhẫn 。y không thoát môn quán biến kế tánh 。ngộ bổn tánh vô sanh nhẫn 。y vô nguyện thoát môn quán y tha khởi 。ngộ tự nhiên vô sanh nhẫn 。y vô tướng thoát môn quán viên thành thật 。ngộ hoặc khổ vô sanh nhẫn 。vấn 。biến kế thể vô 。viên thành thường trụ 。kim thử Kinh văn vân tam thế Pháp 。như hà đắc vân quán ư tam tánh đắc tam chủng nhẫn 。đáp 。ư y tha thượng quán nhị ngã vô 。tức y tha trung diệc hữu viên thành 。phi tức ly cố 。cố biện trung biên tụng viết 。hư vọng phân biệt hữu 。ư thử nhị đô vô 。thử trung duy hữu không 。thử ý hữu hư vọng phân biệt 。ư thử chi thượng nhị ngã giai vô 。thử y tha trung duy hữu chân không 。cố tam thế giả đãn cử y tha hiển dư nhị tánh 。 經。逾於二乘所行境界。 Kinh 。du ư nhị thừa sở hạnh cảnh giới 。 贊曰。緣境不共德。二乘緣境行相可得。菩薩不爾。故無性攝論第八云。無分別智於真如境相似而行。此意真如無一切相。智稱於如亦無行相。又了二空。彼唯了一故逾二乘。 tán viết 。duyên cảnh bất cộng đức 。nhị thừa duyên cảnh hành tướng khả đắc 。Bồ Tát bất nhĩ 。cố Vô tánh nhiếp luận đệ bát vân 。vô phân biệt trí ư chân như cảnh tương tự nhi hạnh/hành/hàng 。thử ý chân như vô nhất thiết tướng 。Trí Xứng ư như diệc vô hành tướng 。hựu liễu nhị không 。bỉ duy liễu nhất cố du nhị thừa 。 經。以大善巧化世間。 Kinh 。dĩ Đại thiện xảo hóa thế gian 。 贊曰。善巧化生德。依六神通及十二種方便善巧。外六種中而化世間。或依大乘說蘊界等。諸善巧法以化世間。簡小乘故名大善巧。 tán viết 。thiện xảo hóa sanh đức 。y lục Thần thông cập thập nhị chủng phương tiện thiện xảo 。ngoại lục chủng trung nhi hóa thế gian 。hoặc y Đại-Thừa thuyết uẩn giới đẳng 。chư thiện xảo Pháp dĩ hóa thế gian 。giản Tiểu thừa cố danh Đại thiện xảo 。 經。於大師教能敷演。 Kinh 。ư Đại sư giáo năng phu diễn 。 贊曰。闡揚聖教德。以能依彼瑜伽八十一攝釋分中解釋之法。故云於大師教能敷演。已得總持殊勝四辨故能敷演。住善慧地故。 tán viết 。xiển dương Thánh giáo đức 。dĩ năng y bỉ du già bát thập nhất nhiếp thích phần trung giải thích chi Pháp 。cố vân ư Đại sư giáo năng phu diễn 。dĩ đắc tổng trì thù thắng tứ biện cố năng phu diễn 。trụ/trú thiện tuệ địa cố 。 經。祕密之法甚深空性皆已了知無復疑惑。 Kinh 。bí mật chi Pháp thậm thâm không tánh giai dĩ liễu tri vô phục nghi hoặc 。 贊曰。了法無疑德。祕密即四祕密。即三空性名為甚深。如法華論釋。諸佛智慧有五甚深。智慧之性亦名智慧故。一義甚深。二體。三內證。四依止。五無上。非二乘境故名甚深。後智能了根本智知。事理疑盡故無復惑。 tán viết 。liễu Pháp vô nghi đức 。bí mật tức tứ bí mật 。tức tam không tánh danh vi thậm thâm 。như Pháp hoa luận thích 。chư Phật trí tuệ hữu ngũ thậm thâm 。trí tuệ chi tánh diệc danh trí tuệ cố 。nhất nghĩa thậm thâm 。nhị thể 。tam nội chứng 。tứ y chỉ 。ngũ vô thượng 。phi nhị thừa cảnh cố danh thậm thâm 。hậu trí năng liễu căn bổn trí tri 。sự lý nghi tận cố vô phục hoặc 。 經。其名曰無障礙轉法輪菩薩常發心轉法輪菩薩常精進菩薩不休息菩薩。 Kinh 。kỳ danh viết vô chướng ngại chuyển pháp luân Bồ-tát thường phát tâm chuyển pháp luân Bồ-tát Thường-tinh-tấn Bồ Tát Bất-hưu-tức Bồ-tát 。 贊曰。第三列名有五十三。德廣名高見聞獲益。不可具列。略舉爾許。於中立名或從本願或從德行。自他勝利以立其名。初二說法後二精勤說法修勤對。皆以能降二四種魔。故轉法輪無有障礙。得說不退轉故轉不退輪。故無障礙。弘法無息悲念有情故。常發心為物轉法。得樂說不退轉故。以得樂說無斷辨故。常發心轉自利恒勤故名常精進。利他常策故名不休息。或他利自利對。 tán viết 。đệ tam liệt danh hữu ngũ thập tam 。đức quảng danh cao kiến văn hoạch ích 。bất khả cụ liệt 。lược cử nhĩ hứa 。ư trung lập danh hoặc tùng Bổn Nguyện hoặc tùng đức hạnh/hành/hàng 。tự tha thắng lợi dĩ lập kỳ danh 。sơ nhị thuyết Pháp hậu nhị tinh cần thuyết Pháp tu cần đối 。giai dĩ năng hàng nhị tứ chủng ma 。cố chuyển pháp luân vô hữu chướng ngại 。đắc thuyết Bất-thoái-chuyển cố chuyển bất thoái luân 。cố vô chướng ngại 。hoằng pháp vô tức bi niệm hữu tình cố 。thường phát tâm vi vật chuyển Pháp 。đắc lạc/nhạc thuyết Bất-thoái-chuyển cố 。dĩ đắc lạc/nhạc thuyết vô đoạn biện cố 。thường phát tâm chuyển tự lợi hằng cần cố danh Thường-tinh-tấn 。lợi tha thường sách cố danh bất hưu tức 。hoặc tha lợi tự lợi đối 。 經。慈氏菩薩妙吉祥菩薩觀自在菩薩。 Kinh 。từ thị Bồ Tát diệu cát tường Bồ Tát Quán Tự Tại Bồ Tát 。 贊曰。慈氏梵音梅呾麗曳。此云慈氏。或云那。即慈姓中生。或本性行慈。或云曳尼即女聲中。以母懷慈。曼殊室利此云妙吉祥。阿縛慮枳帝濕伐邏耶此云觀自在。此三初即與樂拔苦。吉祥與樂。觀音拔苦。與樂拔苦對。 tán viết 。từ thị Phạm Âm mai đát lệ duệ 。thử vân từ thị 。hoặc vân na 。tức từ tính trung sanh 。hoặc bổn tánh hạnh/hành/hàng từ 。hoặc vân duệ ni tức nữ thanh trung 。dĩ mẫu hoài từ 。Mạn thù thất lợi thử vân diệu cát tường 。a phược lự chỉ đế thấp phạt lá da thử vân Quán Tự Tại 。thử tam sơ tức dữ lạc/nhạc bạt khổ 。cát tường dữ lạc/nhạc 。Quán-Âm bạt khổ 。dữ lạc/nhạc bạt khổ đối 。 經。總持自在王菩薩大辯莊嚴王菩薩。 Kinh 。tổng trì tự tại Vương Bồ Tát Đại biện trang nghiêm Vương Bồ Tát 。 贊曰。於第九地能離二愚具足四辯。故總持自在。具足七辯常為大乘名大辯莊嚴。持法說法對。 tán viết 。ư đệ cửu địa năng ly nhị ngu cụ túc tứ biện 。cố tổng trì tự tại 。cụ túc thất biện thường vi Đại-Thừa danh Đại biện trang nghiêm 。Trì Pháp thuyết Pháp đối 。 經。妙高山王菩薩大海深王菩薩。 Kinh 。diệu cao sơn Vương Bồ Tát đại hải thâm Vương Bồ Tát 。 贊曰。智慧難仰如妙高山王。其定叵測猶如大海。智定自在俱譬如王。智高定邃對。 tán viết 。trí tuệ nạn/nan ngưỡng như diệu cao sơn Vương 。kỳ định phả trắc do như đại hải 。trí định tự tại câu thí như Vương 。trí cao định thúy đối 。 經。寶幢菩薩大寶幢菩薩地藏菩薩虛空藏菩薩。 Kinh 。bảo Tràng Bồ-tát đại bảo Tràng Bồ-tát Địa Tạng Bồ Tát Hư-không-tạng Bồ Tát 。 贊曰。了有高勝如寶幢。了空高勝名大寶幢。了有了空對。大悲荷負遍地為藏。能以虛空而為寶藏。大悲大智對。 tán viết 。liễu hữu cao thắng như bảo tràng 。liễu không cao thắng danh đại bảo tràng 。liễu hữu liễu không đối 。đại bi hà phụ biến địa vi tạng 。năng dĩ hư không nhi vi Bảo Tạng 。đại bi đại trí đối 。 經。寶手自在菩薩金剛手菩薩歡喜力菩薩大法力菩薩。 Kinh 。bảo thủ tự tại Bồ Tát Kim Cương Thủ Bồ-tát hoan hỉ lực Bồ Tát Đại pháp lực Bồ Tát 。 贊曰。此有二對。手出珍寶能破貧窮。智手能壞自他二障名金剛手。濟貧破障對。歡喜意樂常行難屈云歡喜力。大乘法施能摧伏他無明等障。或自依法除諸障故名大法力。難屈降他對。 tán viết 。thử hữu nhị đối 。thủ xuất trân bảo năng phá bần cùng 。trí thủ năng hoại tự tha nhị chướng danh Kim Cương Thủ 。tế bần phá chướng đối 。hoan hỉ ý lạc thường hạnh/hành/hàng nạn/nan khuất vân hoan hỉ lực 。Đại-Thừa pháp thí năng tồi phục tha vô minh đẳng chướng 。hoặc tự y Pháp trừ chư chướng cố danh Đại pháp lực 。nạn/nan khuất hàng tha đối 。 經。大莊嚴光菩薩大金光莊嚴菩薩。 Kinh 。đại trang nghiêm quang Bồ Tát Đại kim quang trang nghiêm Bồ Tát 。 贊曰。以大智定光。而自莊嚴名大莊嚴光。以金光明最勝王經。而利於物名大金光莊嚴。簡自利他故名為大。自嚴嚴他對。 tán viết 。dĩ đại trí định quang 。nhi tự trang nghiêm danh đại trang nghiêm quang 。dĩ Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh 。nhi lợi ư vật danh Đại kim quang trang nghiêm 。giản tự lợi tha cố danh vi Đại 。tự nghiêm nghiêm tha đối 。 經。淨戒菩薩常定菩薩極清淨慧菩薩。 Kinh 。tịnh giới Bồ Tát thường định Bồ Tát cực thanh tịnh tuệ Bồ Tát 。 贊曰。此三三學因各得圓備。據實齊修從本願說。大福大智對。戒福慧智。定通二種。或從於智。能發智故。 tán viết 。thử tam tam học nhân các đắc viên bị 。cứ thật tề tu tùng Bổn Nguyện thuyết 。Đại phước đại trí đối 。giới phước tuệ trí 。định thông nhị chủng 。hoặc tùng ư trí 。năng phát trí cố 。 經。堅固精進菩薩心如虛空菩薩不斷大願菩薩。 Kinh 。kiên cố tinh tấn Bồ Tát tâm như hư không Bồ Tát bất đoạn đại nguyện Bồ Tát 。 贊曰。以三練磨策勤無退名堅固精進。其心無礙如虛空。四弘不捨名不斷大願。不退常修對。如空通二。 tán viết 。dĩ tam luyện ma sách cần vô thoái danh kiên cố tinh tấn 。kỳ tâm vô ngại như hư không 。tứ hoằng bất xả danh bất đoạn đại nguyện 。bất thoái thường tu đối 。như không thông nhị 。 經。施藥菩薩療諸煩惱病菩薩醫王菩薩。 Kinh 。thí dược Bồ Tát liệu chư phiền não bệnh Bồ Tát y Vương Bồ Tát 。 贊曰。施藥療身病。療煩惱者除心疾。醫王具除。療身療心對。 tán viết 。thí dược liệu thân bệnh 。liệu phiền não giả trừ tâm tật 。y vương cụ trừ 。liệu thân liệu tâm đối 。 經。歡喜高王菩薩得上授記菩薩。 Kinh 。hoan hỉ cao Vương Bồ Tát đắc thượng thọ kí Bồ Tát 。 贊曰。若見眾生含咲。先言令生歡喜。而得自在名高王。處灌頂位得上授記。他進自進對。 tán viết 。nhược/nhã kiến chúng sanh hàm tiếu 。tiên ngôn lệnh sanh hoan hỉ 。nhi đắc tự tại danh cao Vương 。xứ/xử quán đảnh vị đắc thượng thọ kí 。tha tiến/tấn tự tiến/tấn đối 。 經。大雲淨光菩薩大雲持法菩薩大雲名稱喜樂菩薩大雲現無邊稱菩薩。 Kinh 。đại vân Tịnh Quang Bồ Tát đại vân Trì Pháp Bồ Tát đại vân danh xưng thiện lạc Bồ Tát đại vân hiện vô biên xưng Bồ Tát 。 贊曰。大法智雲含眾德雨名大雲。餘皆準此。智能除垢闇名淨光。貪諸功德名持法。除闇持法對。美名遐布聞者皆喜樂。樂音五孝反名。遍十方云現無邊稱。他樂遠聞對。 tán viết 。Đại Pháp trí vân hàm chúng đức vũ danh đại vân 。dư giai chuẩn thử 。trí năng trừ cấu ám danh Tịnh Quang 。tham chư công đức danh Trì Pháp 。trừ ám Trì Pháp đối 。mỹ danh hà bố văn giả giai thiện lạc 。nhạc âm ngũ hiếu phản danh 。biến thập phương vân hiện vô biên xưng 。tha lạc/nhạc viễn văn đối 。 經。大雲師子吼菩薩大雲牛王吼菩薩大雲吉祥菩薩大雲寶德菩薩。 Kinh 。đại vân sư tử hống Bồ Tát đại vân ngưu vương hống Bồ Tát đại vân cát tường Bồ Tát đại vân Bảo Đức Bồ Tát 。 贊曰。所作決定名大師子吼。能摧怨敵名大雲牛王吼。上二能作能降對。能生大福利名吉祥。善法自嚴名寶德。他自獲益對。 tán viết 。sở tác quyết định danh Đại sư tử hống 。năng tồi oán địch danh đại vân ngưu vương hống 。thượng nhị năng tác năng hàng đối 。năng sanh Đại phước lợi danh cát tường 。thiện Pháp tự nghiêm danh Bảo Đức 。tha tự hoạch ích đối 。 經。大雲日藏菩薩大雲月藏菩薩大雲星光菩薩大雲火光菩薩。 Kinh 。đại vân nhật tạng Bồ Tát đại vân Nguyệt tạng Bồ Tát đại vân tinh quang Bồ Tát đại vân hỏa quang Bồ Tát 。 贊曰。破不善闇如日。能令安樂如月。破惡證真對。種種明照如星。隨情成就如火光。能照能成對。 tán viết 。phá bất thiện ám như nhật 。năng lệnh an lạc như nguyệt 。phá ác chứng chân đối 。chủng chủng minh chiếu như tinh 。tùy tình thành tựu như hỏa quang 。năng chiếu năng thành đối 。 經。大雲電光菩薩大雲雷音菩薩。 Kinh 。đại vân điện quang Bồ Tát Đại vân lôi âm Bồ Tát 。 贊曰。於生死夜能作照明。示於正道名電光。說法驚利如雷音。示道驚悟對。 tán viết 。ư sanh tử dạ năng tác chiếu minh 。thị ư chánh đạo danh điện quang 。thuyết Pháp kinh lợi như lôi âm 。thị đạo kinh ngộ đối 。 經。大雲慧雨充遍菩薩大雲清淨雨王菩薩。 Kinh 。đại vân tuệ vũ sung biến Bồ Tát đại vân thanh tịnh vũ Vương Bồ Tát 。 贊曰。法能生智名慧雨。法能除障名清淨雨。有威力故如雨。無不利故充遍。生善滅惡對。 tán viết 。Pháp năng sanh trí danh tuệ vũ 。Pháp năng trừ chướng danh thanh tịnh vũ 。hữu uy lực cố như vũ 。vô bất lợi cố sung biến 。sanh thiện diệt ác đối 。 經。大雲華樹王菩薩大雲青蓮華香菩薩大雲寶旃檀香清涼身菩薩。 Kinh 。đại vân hoa thụ/thọ Vương Bồ Tát đại vân thanh liên hoa hương Bồ Tát đại vân bảo chiên đàn hương thanh lương thân Bồ Tát 。 贊曰。因行已圓將得覺果。名華樹王。能敷妙理開眾生眼功德遠聞名青蓮華香。得清淨法身具五分香名寶栴檀香。清涼身在法雲地得諸功德充滿法身。成因現果對。初二是因。以華得果故。後一為果。云涼身故。 tán viết 。nhân hành dĩ viên tướng đắc giác quả 。danh hoa thụ/thọ Vương 。năng phu diệu lý khai chúng sanh nhãn công đức viễn văn danh thanh liên hoa hương 。đắc thanh tịnh Pháp thân cụ ngũ phần hương danh bảo chiên đàn hương 。thanh lương thân tại Pháp vân địa đắc chư công đức sung mãn Pháp thân 。thành nhân hiện quả đối 。sơ nhị thị nhân 。dĩ hoa đắc quả cố 。hậu nhất vi quả 。vân lương thân cố 。 經。大雲除闇菩薩大雲破翳菩薩。 Kinh 。đại vân trừ ám Bồ Tát đại vân phá ế Bồ Tát 。 贊曰。能破癡闇名除闇。能破二執名破翳。破闇除執對。 tán viết 。năng phá si ám danh trừ ám 。năng phá nhị chấp danh phá ế 。phá ám trừ chấp đối 。 經。如是等無量大菩薩眾。 Kinh 。như thị đẳng vô lượng đại Bồ-tát chúng 。 贊曰。總結。 tán viết 。tổng kết 。 經。各於晡時從定而起往詣佛所。頂禮佛足右繞三匝退坐一面。 Kinh 。các ư bô thời tùng định nhi khởi vãng nghệ Phật sở 。đảnh lễ Phật túc hữu nhiễu tam tạp/táp thoái tọa nhất diện 。 贊曰。詣佛文段有四。如前分別。 tán viết 。nghệ Phật văn đoạn hữu tứ 。như tiền phân biệt 。 經。復有梨車毘童子五億八千。 Kinh 。phục hưũ lê xa-tỳ Đồng tử ngũ ức bát thiên 。 贊曰。第三文段分為四。此標類舉數。舊云。離車或云離咕毘。今云利車毘。有云王種。有云婆羅門姓。準維摩經無垢稱云五百長者子。不言王種或是王種亦名長者。如祇域長者。 tán viết 。đệ tam văn đoạn phần vi tứ 。thử tiêu loại cử số 。cựu vân 。ly xa hoặc vân ly cô Tì 。kim vân lợi xa Tì 。hữu vân Vương chủng 。hữu vân Bà-la-môn tính 。chuẩn duy ma Kinh vô cấu xưng vân ngũ bách Trưởng-giả tử 。bất ngôn Vương chủng hoặc thị Vương chủng diệc danh Trưởng-giả 。như kì vực Trưởng-giả 。 經。其名曰師子光童子師子慧童子法授童子。 Kinh 。kỳ danh viết Sư tử quang Đồng tử sư tử tuệ Đồng tử Pháp thọ/thụ Đồng tử 。 贊曰。第二列名有二。初列後結。有決定智光有決定慧。能以正法授諸有情。如次配三。 tán viết 。đệ nhị liệt danh hữu nhị 。sơ liệt hậu kết/kiết 。hữu quyết định trí quang hữu quyết định tuệ 。năng dĩ chánh Pháp thọ/thụ chư hữu tình 。như thứ phối tam 。 經。因陀羅授童子大光童子大猛童子佛護童子法護童子僧護童子。 Kinh 。Nhân-đà-la thọ/thụ Đồng tử đại quang Đồng tử Đại mãnh Đồng tử Phật hộ đồng tử pháp hộ Đồng tử tăng hộ Đồng tử 。 贊曰。從天帝乞。帝所授與名因陀羅授。能以智火破自他闇名火光。勇決修道名大猛。佛法僧念名佛護等。 tán viết 。tùng Thiên đế khất 。đế sở thụ dữ danh Nhân-đà-la thọ/thụ 。năng dĩ trí hỏa phá tự tha ám danh hỏa quang 。dũng quyết tu đạo danh Đại mãnh 。Phật pháp tăng niệm danh Phật hộ đẳng 。 經。金剛護童子虛空護童子虛空吼童子寶藏童子吉祥妙藏童子。 Kinh 。Kim cương hộ Đồng tử hư không hộ Đồng tử hư không hống Đồng tử Bảo Tạng Đồng tử cát tường diệu tạng Đồng tử 。 贊曰。如名準釋。 tán viết 。như danh chuẩn thích 。 經。如是等人而為上首。 Kinh 。như thị đẳng nhân nhi vi thượng thủ 。 贊曰。結。 tán viết 。kết/kiết 。 經。悉皆安住無上菩提於大乘中深信歡喜。 Kinh 。tất giai an trụ vô thượng Bồ-đề ư Đại-Thừa trung thâm tín hoan hỉ 。 贊曰。歎德。至不退位云安住菩提。又能為護法城住持正法云安住菩提。證不壞信深生歡喜。 tán viết 。thán đức 。chí bất thoái vị vân an trụ Bồ-đề 。hựu năng vi hộ pháp thành trụ trì chánh pháp vân an trụ Bồ-đề 。chứng bất hoại tín thâm sanh hoan hỉ 。 經。各於晡時往詣佛所頂禮佛足右繞三匝退坐一面。 Kinh 。các ư bô thời vãng nghệ Phật sở đảnh lễ Phật túc hữu nhiễu tam tạp/táp thoái tọa nhất diện 。 贊曰。詣佛。 tán viết 。nghệ Phật 。 經。復有四萬二千天子。其名曰喜見天子．喜悅天子．日光天子．月髻天子．明慧天子．虛空淨慧天子．除煩惱天子．吉祥天子。如是等天子而為上首。皆發弘願護持大乘。紹隆正法能使不絕。各於晡時往詣佛所。頂禮佛足右繞三匝退坐一面。 Kinh 。phục hưũ tứ vạn nhị thiên Thiên Tử 。kỳ danh viết hỉ kiến thiên tử ．hỉ duyệt Thiên Tử ．nhật quang Thiên Tử ．nguyệt kế Thiên Tử ．minh tuệ Thiên Tử ．hư không tịnh tuệ Thiên Tử ．trừ phiền não Thiên Tử ．Cát tường Thiên tử 。như thị đẳng Thiên Tử nhi vi thượng thủ 。giai phát hoằng nguyện hộ trì Đại-Thừa 。thiệu long chánh pháp năng sử bất tuyệt 。các ư bô thời vãng nghệ Phật sở 。đảnh lễ Phật túc hữu nhiễu tam tạp/táp thoái tọa nhất diện 。 贊曰。次列諸天文亦有四。如前。多是三十三天及四王天。以近先列。世俗立名不可具釋。歎德中有二。一發四弘願。二守護大乘。守護大乘即攝受正法。攝受正法堪能荷負四種重任。如勝鬘經說。故能紹隆正法。正法有三。謂正證正行正教。自能令他依正教起正行證正果。故使不絕。彌勒問論有五法。攝取妙法。一為報佛恩故。二為自身令妙法久住。三供養諸佛。四為欲利益眾生。五難得妙法故。準寶雨經第十成就十法能攝正法。一於末法無有能持。有能受大素呾纜者恭敬供養。二為他說法。三見能修學深生歡喜。四聽聞正法無有希望。五於法師起導師想。六能於正法起甘露想。七能於正法仙起藥想。八能於正法起良藥想。九能專求正法不顧身命。十希求正法起修行想。 tán viết 。thứ liệt chư Thiên văn diệc hữu tứ 。như tiền 。đa thị tam thập tam thiên cập tứ vương thiên 。dĩ cận tiên liệt 。thế tục lập danh bất khả cụ thích 。thán đức trung hữu nhị 。nhất phát tứ hoằng nguyện 。nhị thủ hộ Đại-Thừa 。thủ hộ Đại-Thừa tức nhiếp thọ chánh pháp 。nhiếp thọ chánh pháp kham năng hà phụ tứ chủng trọng nhâm 。như thắng man Kinh thuyết 。cố năng thiệu long chánh pháp 。chánh pháp hữu tam 。vị chánh chứng chánh hạnh chánh giáo 。tự năng lệnh tha y chánh giáo khởi chánh hạnh chứng chánh quả 。cố sử bất tuyệt 。Di Lặc vấn luận hữu ngũ pháp 。nhiếp thủ diệu pháp 。nhất vi báo Phật ân cố 。nhị vi tự thân lệnh diệu pháp cửu trụ 。tam cúng dường chư Phật 。tứ vi dục lợi ích chúng sanh 。ngũ nan đắc diệu pháp cố 。chuẩn bảo vũ Kinh đệ thập thành tựu thập pháp năng nhiếp chánh pháp 。nhất ư mạt pháp vô hữu năng trì 。hữu năng thọ Đại tố đát lãm giả cung kính cúng dường 。nhị vi tha thuyết Pháp 。tam kiến năng tu học thâm sanh hoan hỉ 。tứ thính văn chánh pháp vô hữu hy vọng 。ngũ ư Pháp sư khởi Đạo sư tưởng 。lục năng ư chánh pháp khởi cam lồ tưởng 。thất năng ư chánh pháp tiên khởi dược tưởng 。bát năng ư chánh pháp khởi lương dược tưởng 。cửu năng chuyên cầu chánh pháp bất cố thân mạng 。thập hy cầu chánh pháp khởi tu hành tưởng 。 經。復有二萬八千龍王蓮華龍王(醫-酉+言)羅葉能王大力龍王大吼龍王小波龍王持駛水龍王金面龍王如意龍王如是等龍王而為上首於大乘法常樂受持發深信心稱揚擁護各於晡時往詣佛所頂禮佛足右繞三匝退坐一面。 Kinh 。phục hưũ nhị vạn bát thiên long Vương liên hoa long Vương (y -dậu +ngôn )La diệp năng Vương Đại lực long Vương Đại hống long Vương tiểu ba long Vương trì sử thủy long Vương kim diện long Vương như ý long Vương như thị đẳng long Vương nhi vi thượng thủ ư Đại-Thừa Pháp thường lạc/nhạc thọ trì phát thâm tín tâm xưng dương ủng hộ các ư bô thời vãng nghệ Phật sở đảnh lễ Phật túc hữu nhiễu tam tạp/táp thoái tọa nhất diện 。 贊曰。文亦有四。如前。蓮華此依華池住。翳羅此云樹。鉢拏此云葉。依此樹葉住。或食此葉即善住龍王。乃至如意依珠說名。歎德有三。一受持正法。二起深信心。三讚說守護。 tán viết 。văn diệc hữu tứ 。như tiền 。liên hoa thử y hoa trì trụ/trú 。ế La thử vân thụ/thọ 。bát nã thử vân diệp 。y thử thụ/thọ diệp trụ/trú 。hoặc thực/tự thử diệp tức thiện trụ long vương 。nãi chí như ý y châu thuyết danh 。thán đức hữu tam 。nhất thọ trì chánh pháp 。nhị khởi thâm tín tâm 。tam tán thuyết thủ hộ 。 經。復有三萬六千諸藥叉眾毘沙門天王而為上首其名曰菴婆藥叉持菴婆藥叉蓮華光藏藥叉蓮華面藥叉顰眉藥叉現大怖藥叉動地藥叉吞食藥叉是等藥叉悉皆愛樂如來正法深心護持不生疲懈各於晡時往詣佛所頂禮佛足右繞三匝退坐一面。 Kinh 。phục hưũ tam vạn lục thiên chư dược xoa chúng Tì sa môn Thiên Vương nhi vi thượng thủ kỳ danh viết am Bà dược xoa trì am Bà dược xoa Liên Hoa Quang tạng dược xoa liên hoa diện dược xoa tần my dược xoa hiện Đại bố/phố dược xoa động địa dược xoa thôn thực/tự dược xoa thị đẳng dược xoa tất giai ái lạc Như Lai chánh pháp thâm tâm hộ trì bất sanh bì giải các ư bô thời vãng nghệ Phật sở đảnh lễ Phật túc hữu nhiễu tam tạp/táp thoái tọa nhất diện 。 贊曰。列藥叉眾。文亦分四。藥叉此云勇健。亦云捷疾。亦攝地行諸邏剎娑。邏剎娑此云暴惡。歎德有三。一愛正法。二能護持。三不疲倦。 tán viết 。liệt dược xoa chúng 。văn diệc phần tứ 。dược xoa thử vân dũng kiện 。diệc vân tiệp tật 。diệc nhiếp địa hạnh/hành/hàng chư lá sát sa 。lá sát sa thử vân bạo ác 。thán đức hữu tam 。nhất ái chánh pháp 。nhị năng hộ trì 。tam bất bì quyện 。 經。復有四萬九千揭路荼王香象勢力王而為上首。 Kinh 。phục hưũ tứ vạn cửu thiên yết lộ đồ Vương hương tượng thế lực Vương nhi vi thượng thủ 。 贊曰。鳥王眾此云妙翅。下隨舊譯亦云金翅。力勢如香象。或有勢力能怖香象。或可。鳥象類別。即香象王。 tán viết 。điểu Vương chúng thử vân diệu sí 。hạ tùy cựu dịch diệc vân kim sí 。lực thế như hương tượng 。hoặc hữu thế lực năng bố/phố hương tượng 。hoặc khả 。điểu tượng loại biệt 。tức hương Tượng Vương 。 經。及餘健闥婆阿蘇羅緊那羅莫呼洛伽等山林河海一切神仙并諸大國所有王眾中宮后妃淨信男女人天大眾悉皆雲集。 Kinh 。cập dư kiện thát bà A-tô-la Khẩn-na-la mạc hô lạc già đẳng sơn lâm hà hải nhất thiết thần tiên tinh chư Đại quốc sở hữu Vương chúng trung cung hậu phi tịnh tín nam nữ nhân Thiên Đại chúng tất giai vân tập 。 贊曰。總舉餘眾。 tán viết 。tổng cử dư chúng 。 經。咸願擁護無上大乘讀誦受持書寫流布。 Kinh 。hàm nguyện ủng hộ vô thượng Đại-Thừa độc tụng thọ/thụ trì thư tả lưu bố 。 贊曰。歎德有四。一願擁護。二自誦持。三書寫。四流布。 tán viết 。thán đức hữu tứ 。nhất nguyện ủng hộ 。nhị tự tụng trì 。tam thư tả 。tứ lưu bố 。 經。各於晡時往詣佛所頂禮佛足右繞三匝退坐一面。 Kinh 。các ư bô thời vãng nghệ Phật sở đảnh lễ Phật túc hữu nhiễu tam tạp/táp thoái tọa nhất diện 。 贊曰。詣佛。 tán viết 。nghệ Phật 。 經。如是等聲聞菩薩人天大眾龍神八部既雲集已各各至心合掌恭敬瞻仰尊容目未曾捨。 Kinh 。như thị đẳng Thanh văn Bồ Tát nhân thiên Đại chúng long thần bát bộ ký vân tập dĩ các các chí tâm hợp chưởng cung kính chiêm ngưỡng tôn dung mục vị tằng xả 。 贊曰。總結有二。初結次儀軌。求法專誠故至心。表冥所說故合掌。崇仰曰恭恭深曰敬。覩相嚴形希成佛果。故瞻仰尊容。更無異盻云不暫捨。 tán viết 。tổng kết hữu nhị 。sơ kết/kiết thứ nghi quỹ 。cầu Pháp chuyên thành cố chí tâm 。biểu minh sở thuyết cố hợp chưởng 。sùng ngưỡng viết cung cung thâm viết kính 。đổ tướng nghiêm hình hy thành Phật quả 。cố chiêm ngưỡng tôn dung 。cánh vô dị hễ vân bất tạm xả 。 經。願樂欲聞殊勝妙法。 Kinh 。nguyện lạc/nhạc dục văn thù thắng diệu pháp 。 贊曰。說因成就。因眾欲聞佛方可說。 tán viết 。thuyết nhân thành tựu 。nhân chúng dục văn Phật phương khả thuyết 。 經。爾時薄伽梵於日晡時從定而起觀察大眾。 Kinh 。nhĩ thời Bạc Già Phạm ư nhật bô thời tùng định nhi khởi quan sát Đại chúng 。 贊曰。發起序有二。此初時成就及說法所依威儀成就。即審機宜也。或名說儀圓滿。具包義故。 tán viết 。phát khởi tự hữu nhị 。thử sơ thời thành tựu cập thuyết Pháp sở y uy nghi thành tựu 。tức thẩm ky nghi dã 。hoặc danh thuyết nghi viên mãn 。cụ bao nghĩa cố 。 經。而說頌曰金光明妙法最勝諸經王甚深難得聞諸佛之境界我當為大眾宣說如是經。 Kinh 。nhi thuyết tụng viết kim quang minh diệu pháp tối thắng chư Kinh Vương thậm thâm nan đắc văn chư Phật chi cảnh giới ngã đương vi Đại chúng tuyên thuyết như thị Kinh 。 贊曰。此標說成就。有二十四頌大分為三。初一行半總標深妙。許為眾宣。次二十行半別標所說。歎勝令習。後有二行總結勝益。讚人勸學此即初也。頌者舊曰偈梵云伽他。訛故云偈。頌歌美之義。即此諷誦。前未長行即作誦故。問。諷誦應頌二頌何別。答。應頌之頌是教。諷誦之誦是言。問云。何諷誦是言應頌是教。答。瑜伽八十一云。應頌者謂長行後宣伽陀。此意此伽陀直詮諸義。諷誦者論云。謂以句說。此意以句說彼所說。一行半中初二句標能詮教。次二句標所詮義。後二句許當為說。以能詮彼菩提涅槃深因妙果故為最勝。是諸經王。標所詮中準大乘莊嚴經論云。求法有四因緣。一為色。二為非色。三為神通。四為正法。為色者相好因故。為非色者滅煩惱病因故。為神通者自在因故。為正法者無盡因故。如梵天王問經說。菩薩求法具足四想。一者如妙寶。想難得義故。二如良藥。想除病義故。三如財物。想不散義故。四者如涅槃。想苦滅義故。由法是相好莊嚴因故如妙寶想。由法是滅煩惱病因故。如良藥想。由法是神通自在因故。如財物想。由法是正法無盡因故如涅槃想。今此經中甚深難得聞。標初三因。俱難得故。諸佛之境界標第四因。以大涅槃唯佛與佛乃能究盡。是佛所得云是佛境界。此標下所說。世出世間因果皆盡如是者總指此經。 tán viết 。thử tiêu thuyết thành tựu 。hữu nhị thập tứ tụng Đại phần vi tam 。sơ nhất hạnh/hành/hàng bán tổng tiêu thâm diệu 。hứa vi chúng tuyên 。thứ nhị thập hành bán biệt tiêu sở thuyết 。thán thắng lệnh tập 。hậu hữu nhị hạnh/hành/hàng tổng kết thắng ích 。tán nhân khuyến học thử tức sơ dã 。tụng giả cựu viết kệ phạm vân già tha 。ngoa cố vân kệ 。tụng Ca mỹ chi nghĩa 。tức thử phúng tụng 。tiền vị trường hàng tức tác tụng cố 。vấn 。phúng tụng ưng tụng nhị tụng hà biệt 。đáp 。ưng tụng chi tụng thị giáo 。phúng tụng chi tụng thị ngôn 。vấn vân 。hà phúng tụng thị ngôn ưng tụng thị giáo 。đáp 。du già bát thập nhất vân 。ưng tụng giả vị trường hàng hậu tuyên già đà 。thử ý thử già đà trực thuyên chư nghĩa 。phúng tụng giả luận vân 。vị dĩ cú thuyết 。thử ý dĩ cú thuyết bỉ sở thuyết 。nhất hạnh/hành/hàng bán trung sơ nhị cú tiêu năng thuyên giáo 。thứ nhị cú tiêu sở thuyên nghĩa 。hậu nhị cú hứa đương vi thuyết 。dĩ năng thuyên bỉ Bồ-đề Niết Bàn thâm nhân diệu quả cố vi tối thắng 。thị chư Kinh Vương 。tiêu sở thuyên trung chuẩn Đại Thừa Trang Nghiêm Kinh Luận vân 。cầu pháp hữu tứ nhân duyên 。nhất vi sắc 。nhị vi phi sắc 。tam vi thần thông 。tứ vi chánh pháp 。vi sắc giả tướng hảo nhân cố 。vi phi sắc giả diệt phiền não bệnh nhân cố 。vi thần thông giả tự tại nhân cố 。vi chánh pháp giả vô tận nhân cố 。như phạm thiên vương vấn Kinh thuyết 。Bồ Tát cầu pháp cụ túc tứ tưởng 。nhất giả như diệu bảo 。tưởng nan đắc nghĩa cố 。nhị như lương dược 。tưởng trừ bệnh nghĩa cố 。tam như tài vật 。tưởng bất tán nghĩa cố 。tứ giả như Niết-Bàn 。tưởng khổ diệt nghĩa cố 。do Pháp thị tướng hảo trang nghiêm nhân cố như diệu bảo tưởng 。do Pháp thị diệt phiền não bệnh nhân cố 。như lương dược tưởng 。do Pháp thị thần thông tự tại nhân cố 。như tài vật tưởng 。do Pháp thị chánh pháp vô tận nhân cố như Niết-Bàn tưởng 。kim thử Kinh trung thậm thâm nan đắc văn 。tiêu sơ tam nhân 。câu nan đắc cố 。chư Phật chi cảnh giới tiêu đệ tứ nhân 。dĩ đại Niết Bàn duy Phật dữ Phật nãi năng cứu tận 。thị Phật sở đắc vân thị Phật cảnh giới 。thử tiêu hạ sở thuyết 。thế xuất thế gian nhân quả giai tận như thị giả tổng chỉ thử Kinh 。 經。并四方四佛威神共加護東方阿閦尊南方寶相佛西方無量壽北方天鼓音。 Kinh 。tinh tứ phương tứ Phật uy thần cọng gia hộ Đông phương A-súc tôn Nam phương Bảo-Tướng Phật Tây phương Vô-Lượng-Thọ Bắc phương thiên cổ âm 。 贊曰。下二十行半別標也。於中分四。初三行半標壽命下盡滿願品經之正宗。正所明法謂二因二果。二眾生身不具下有六行頌。標正宗之中舉能勸學。三護世四王眾下有五行頌。標觀察品已下乃至付囑流通分中正所修行。四若有聞是經下六頌。標諸品中讚勸持讀。初三行半中復分為七。一一行半標壽量品。二我復演妙法一句標三身品。三吉祥懺中勝等二句標懺悔品。四淨除諸惡業等二句標滅業障品。五常與無量樂標淨地品．蓮華喻讚品．金勝陀羅尼品．六一切智根本標重顯空性品。七諸功德莊嚴標依空滿願品。此即初也。釋迦四佛同說此經故云并四方四佛。四佛因緣如觀佛三昧海經第七說。阿閦佛等四佛言。我念曾昔空王佛所出家學道。時四比丘共為同學。佛涅槃後入塔觀像。見眉間相如佛無異願除我罪。如大山崩五體投地懺悔諸罪。依此因緣後八十億阿僧祇劫不墮惡道。常見諸佛於諸佛所受持甚深念佛三昧。得三昧已諸佛現前授我記別。東方有國名妙喜。彼佛名阿閦。即第一比丘是。南方有國名歡喜。佛名寶相。即第二比丘是。西方有國名極樂。佛名無量壽。即第三比丘是。北方有國名蓮華莊嚴。佛名微妙音。即第四比丘是。問。何故四佛同說此經。答。為彰四德并釋迦。即顯佛果所有五法。謂四智真如。攝得菩提涅槃皆盡。 tán viết 。hạ nhị thập hành bán biệt tiêu dã 。ư trung phần tứ 。sơ tam hành bán tiêu thọ mạng hạ tận mãn nguyên phẩm Kinh chi chánh tông 。chánh sở minh pháp vị nhị nhân nhị quả 。nhị chúng sanh thân bất cụ hạ hữu lục hạnh/hành/hàng tụng 。tiêu chánh tông chi trung cử năng khuyến học 。tam hộ thế tứ vương chúng hạ hữu ngũ hành tụng 。tiêu quan sát phẩm dĩ hạ nãi chí phó chúc lưu thông phần trung chánh sở tu hành 。tứ nhược hữu văn thị Kinh hạ lục tụng 。tiêu chư phẩm trung tán khuyến trì độc 。sơ tam hành bán trung phục phần vi thất 。nhất nhất hạnh/hành/hàng bán tiêu thọ lượng phẩm 。nhị ngã phục diễn diệu pháp nhất cú tiêu tam thân phẩm 。tam cát tường sám trung thắng đẳng nhị cú tiêu sám hối phẩm 。tứ tịnh trừ chư ác nghiệp đẳng nhị cú tiêu diệt nghiệp chướng phẩm 。ngũ thường dữ vô lượng lạc/nhạc tiêu tịnh địa phẩm ．liên hoa dụ tán phẩm ．kim thắng Đà-la-ni phẩm ．lục nhất thiết trí căn bản tiêu trọng hiển không tánh phẩm 。thất chư công đức trang nghiêm tiêu y không mãn nguyên phẩm 。thử tức sơ dã 。Thích Ca tứ Phật đồng thuyết thử Kinh cố vân tinh tứ phương tứ Phật 。tứ Phật nhân duyên như quán Phật tam muội hải Kinh đệ thất thuyết 。A-Súc Phật đẳng tứ Phật ngôn 。ngã niệm tằng tích Không Vương Phật sở xuất gia học đạo 。thời tứ bỉ khâu cọng vi đồng học 。Phật Niết-Bàn hậu nhập tháp quán tượng 。kiến my gian tướng như Phật vô dị nguyện trừ ngã tội 。như Đại sơn băng ngũ thể đầu địa sám hối chư tội 。y thử nhân duyên hậu bát thập ức a-tăng-kì kiếp bất đọa ác đạo 。thường kiến chư Phật ư chư Phật sở thọ trì thậm thâm niệm Phật tam muội 。đắc tam muội dĩ chư Phật hiện tiền thọ/thụ ngã kí biệt 。Đông phương hữu quốc danh diệu hỉ 。bỉ Phật danh A-súc 。tức đệ nhất Tỳ-kheo thị 。Nam phương hữu quốc danh hoan hỉ 。Phật danh Bảo-Tướng 。tức đệ nhị Tỳ-kheo thị 。Tây phương hữu quốc danh Cực-Lạc 。Phật danh Vô-Lượng-Thọ 。tức đệ tam Tỳ-kheo thị 。Bắc phương hữu quốc danh liên hoa trang nghiêm 。Phật danh vi diệu âm 。tức đệ tứ bỉ khâu thị 。vấn 。hà cố tứ Phật đồng thuyết thử Kinh 。đáp 。vi chương tứ đức tinh Thích Ca 。tức hiển Phật quả sở hữu ngũ pháp 。vị tứ trí chân như 。nhiếp đắc Bồ-đề Niết Bàn giai tận 。 經。我復演妙法吉祥懺中勝能滅一切罪。淨除諸惡業。 Kinh 。ngã phục diễn diệu pháp cát tường sám trung thắng năng diệt nhất thiết tội 。tịnh trừ chư ác nghiệp 。 贊曰。第二三四。復演妙法標三身無上菩提。故云妙法。吉祥懺中勝。依願三身而行懺悔。懺悔中勝。能滅一切罪者。三世三業三界苦果及三煩惱。其能折伏除滅故。下經云。金光明鼓出妙聲。遍至三千大千界能滅三途極重罪及以人天諸苦厄。言淨除諸惡業標下滅業障品。業及業因俱名惡業。故唯識論云。業之眷屬亦立業名。或惡因所發業感惡果業亦名惡業。以可惡故三界俱是。或無種性者但除三途八難之業。 tán viết 。đệ nhị tam tứ 。phục diễn diệu pháp tiêu tam thân vô thượng Bồ-đề 。cố vân diệu pháp 。cát tường sám trung thắng 。y nguyện tam thân nhi hạnh/hành/hàng sám hối 。sám hối trung thắng 。năng diệt nhất thiết tội giả 。tam thế tam nghiệp tam giới khổ quả cập tam phiền não 。kỳ năng chiết phục trừ diệt cố 。hạ Kinh vân 。kim quang minh cổ xuất diệu thanh 。biến chí tam thiên Đại Thiên giới năng diệt tam đồ cực trọng tội cập dĩ nhân thiên chư khổ ách 。ngôn tịnh trừ chư ác nghiệp tiêu hạ diệt nghiệp chướng phẩm 。nghiệp cập nghiệp nhân câu danh ác nghiệp 。cố duy thức luận vân 。nghiệp chi quyến thuộc diệc lập nghiệp danh 。hoặc ác nhân sở phát nghiệp cảm ác quả nghiệp diệc danh ác nghiệp 。dĩ khả ác cố tam giới câu thị 。hoặc vô chủng tánh giả đãn trừ tam đồ bát nạn chi nghiệp 。 經。及消眾苦患常與無量樂一切智根本諸功德莊嚴。 Kinh 。cập tiêu chúng khổ hoạn thường dữ vô lượng lạc/nhạc nhất thiết trí căn bản chư công đức trang nghiêm 。 贊曰。初句屬標滅業障品。前句諸惡業是因。此所感惡果通三界果。若約無性但三塗八難及八苦少分。不離生老死并五盛蘊苦。常與無量樂。標下淨地蓮華讚金勝三品。修六度行得十王果并佛位故。無性與人天樂。有性與佛位等。一切智根本標重顯空性品。以真如理是真空性名如來藏。與諸功德為依為持故。寶性論釋。無始時界。界是法因。即以真如為諸法因。因稱為本故為智本。以一切智證真如故偏言一切智本。據實了俗由證於真。亦為一切種智本。據證智說略其種智。或一切智非是二中一切智也。此是總言一切諸智。即十智四智等名一切智。如皆是本故云一切智根本。諸功德莊嚴標依空滿願品。由依真理而以起修既證德本。故能圓滿一切功德真實莊嚴。如般若經。嚴土嚴身皆令觀理方始得圓。此經亦爾。 tán viết 。sơ cú chúc tiêu diệt nghiệp chướng phẩm 。tiền cú chư ác nghiệp thị nhân 。thử sở cảm ác quả thông tam giới quả 。nhược/nhã ước Vô tánh đãn tam đồ bát nạn cập bát khổ thiểu phần 。bất ly sanh lão tử tinh ngũ thịnh uẩn khổ 。thường dữ vô lượng lạc/nhạc 。tiêu hạ tịnh địa liên hoa tán kim thắng tam phẩm 。tu lục độ hạnh/hành/hàng đắc thập vương quả tinh Phật vị cố 。Vô tánh dữ nhân Thiên nhạc 。hữu tánh dữ Phật vị đẳng 。nhất thiết trí căn bản tiêu trọng hiển không tánh phẩm 。dĩ chân như lý thị chân không tánh danh Như Lai tạng 。dữ chư công đức vi y vi trì cố 。Bảo Tánh Luận thích 。vô thủy thời giới 。giới thị pháp nhân 。tức dĩ chân như vi chư Pháp nhân 。nhân xưng vi bổn cố vi trí bổn 。dĩ nhất thiết trí chứng chân như cố Thiên ngôn nhất thiết trí bổn 。cứ thật liễu tục do chứng ư chân 。diệc vi nhất thiết chủng trí bổn 。cứ chứng trí thuyết lược kỳ chủng trí 。hoặc nhất thiết trí phi thị nhị trung nhất thiết trí dã 。thử thị tổng ngôn nhất thiết chư trí 。tức thập trí tứ trí đẳng danh nhất thiết trí 。như giai thị bổn cố vân nhất thiết trí căn bản 。chư công đức trang nghiêm tiêu y không mãn nguyên phẩm 。do y chân lý nhi dĩ khởi tu ký chứng đức bổn 。cố năng viên mãn nhất thiết công đức chân thật trang nghiêm 。như Bát-nhã Kinh 。nghiêm độ nghiêm thân giai lệnh quán lý phương thủy đắc viên 。thử Kinh diệc nhĩ 。 經。眾生身不具壽命將損減諸惡相現前天神皆捨離。 Kinh 。chúng sanh thân bất cụ thọ mạng tướng tổn giảm chư ác tướng hiện tiền thiên thần giai xả ly 。 贊曰。下標正宗之中舉能勸學。於中分二。初三行半舉諸苦難。令生厭離。後兩行半顯經能除令忻修學。初復分二。初二行明惡果。後一行半明苦因。初中又二。初一行內身苦。後一行外緣苦。此即內身。身不具闕諸根。即生苦收。或病苦攝。壽命將滅業盡緣終。或枉橫捨壽。即死苦也。諸惡相現者鳥鳴百怪。頭上華委四大乖違色相衰變。即病老苦。如次生死老病苦。壽命未盡由修福業百神扶衛諸業盡。若現前不能修善善神捨離。 tán viết 。hạ tiêu chánh tông chi trung cử năng khuyến học 。ư trung phần nhị 。sơ tam hành bán cử chư khổ nạn 。lệnh sanh yếm ly 。hậu lượng (lưỡng) hạnh/hành/hàng bán hiển Kinh năng trừ lệnh hãn tu học 。sơ phục phần nhị 。sơ nhị hạnh/hành/hàng minh ác quả 。hậu nhất hạnh/hành/hàng bán minh khổ nhân 。sơ trung hựu nhị 。sơ nhất hạnh/hành/hàng nội thân khổ 。hậu nhất hạnh/hành/hàng ngoại duyên khổ 。thử tức nội thân 。thân bất cụ khuyết chư căn 。tức sanh khổ thu 。hoặc bệnh khổ nhiếp 。thọ mạng tướng diệt nghiệp tận duyên chung 。hoặc uổng hoạnh xả thọ 。tức tử khổ dã 。chư ác tướng hiện giả điểu minh bách quái 。đầu thượng hoa ủy tứ đại quai vi sắc tướng suy biến 。tức bệnh lão khổ 。như thứ sanh tử lão bệnh khổ 。thọ mạng vị tận do tu phước nghiệp bách Thần phù vệ chư nghiệp tận 。nhược/nhã hiện tiền bất năng tu thiện thiện thần xả ly 。 經。親友懷瞋恨眷屬悉分離彼此共乖違珍財皆散失。 Kinh 。thân hữu hoài sân hận quyến thuộc tất phần ly bỉ thử cọng quai vi trân tài giai tán thất 。 贊曰。外緣苦。親友懷瞋恨怨憎會苦。眷屬悉分離愛別離苦。彼此共乖違下二句求不得苦。 tán viết 。ngoại duyên khổ 。thân hữu hoài sân hận oán tắng hội khổ 。quyến thuộc tất phần ly ái biệt ly khổ 。bỉ thử cọng quai vi hạ nhị cú cầu bất đắc khổ 。 經。惡星為變怪或被邪蠱侵若復多憂愁眾苦之所逼。 Kinh 。ác tinh vi biến quái hoặc bị tà cổ xâm nhược phục đa ưu sầu chúng khổ chi sở bức 。 贊曰。明苦因初一行外苦因。後半行內苦因。 tán viết 。minh khổ nhân sơ nhất hạnh/hành/hàng ngoại khổ nhân 。hậu bán hạnh/hành/hàng nội khổ nhân 。 經。睡眠見惡夢因此生煩惱。 Kinh 。thụy miên kiến ác mộng nhân thử sanh phiền não 。 贊曰。內苦因。 tán viết 。nội khổ nhân 。 經。是人當澡浴應著鮮潔衣於此妙經王甚深佛所讚專注心無亂讀誦聽受持。 Kinh 。thị nhân đương táo dục ưng trước/trứ tiên khiết y ư thử diệu Kinh Vương thậm thâm Phật sở tán chuyên chú tâm vô loạn độc tụng thính thọ trì 。 贊曰。下明經力能除。令忻修學有三。初半修行儀。次一行正修行。後一行結經功力。正修行中初二句明所學法。後二句明正修行。於讀及誦若聽并受持。皆須專注心無散亂。即讀誦等生聞慧。受持生修慧。影顯思慧。或專注心不亂生思。餘是聞修。三慧具足。又澡浴著淨衣是戒學。專注是定學。讀誦等是慧學。令依此經修其三學。 tán viết 。hạ minh Kinh lực năng trừ 。lệnh hãn tu học hữu tam 。sơ bán tu hành nghi 。thứ nhất hạnh/hành/hàng chánh tu hành 。hậu nhất hạnh/hành/hàng kết Kinh công lực 。chánh tu hành trung sơ nhị cú minh sở học Pháp 。hậu nhị cú minh chánh tu hành 。ư độc cập tụng nhược/nhã thính tinh thọ trì 。giai tu chuyên chú tâm vô tán loạn 。tức độc tụng đẳng sanh văn tuệ 。thọ trì sanh tu tuệ 。ảnh hiển tư tuệ 。hoặc chuyên chú tâm bất loạn sanh tư 。dư thị văn tu 。tam tuệ cụ túc 。hựu táo dục trước/trứ tịnh y thị giới học 。chuyên chú thị định học 。độc tụng đẳng thị tuệ học 。lệnh y thử Kinh tu kỳ tam học 。 經。由此經威力能離諸災橫及餘眾苦難無不皆除滅。 Kinh 。do thử Kinh uy lực năng ly chư tai hoạnh cập dư chúng khổ nạn vô bất giai trừ diệt 。 贊曰。結功德力。 tán viết 。kết/kiết công đức lực 。 經。護世四王眾及大臣眷屬無量諸藥叉一心皆擁衛。 Kinh 。hộ thế tứ vương chúng cập đại thần quyến thuộc vô lượng chư dược xoa nhất tâm giai ủng vệ 。 贊曰。下標流通分有五行。標正所修行。此標觀察人天品．四天王護國品．無染著品．如意品。 tán viết 。hạ tiêu lưu thông phần hữu ngũ hành 。tiêu chánh sở tu hành 。thử tiêu quan sát nhân thiên phẩm ．Tứ Thiên Vương hộ quốc phẩm ．vô nhiễm trước/trứ phẩm ．như ý phẩm 。 經。大辯財天女尼連河水神訶利底母神堅牢地神眾。 Kinh 。Đại biện tài Thiên nữ ni Liên hà thủy thần ha lợi để mẫu Thần Kiên lao địa Thần chúng 。 贊曰。此一行標大辯財天女品．吉祥天女及增長財物品．堅牢地神品。訶利底此云青色。是羅叉鬼母。有五百子。極護三寶并小男女。 tán viết 。thử nhất hạnh/hành/hàng tiêu Đại biện tài Thiên nữ phẩm ．Cát tường Thiên nữ cập tăng trưởng tài vật phẩm ．Kiên lao địa Thần phẩm 。ha lợi để thử vân thanh sắc 。thị La xoa quỷ mẫu 。hữu ngũ bách tử 。cực hộ Tam Bảo tinh tiểu nam nữ 。 經。梵王帝釋主龍王緊那羅及金翅鳥王阿穌羅天眾如是天神等并將其眷屬皆來護是人晝夜常不離。 Kinh 。Phạm Vương Đế Thích chủ long Vương Khẩn-na-la cập kim-sí điểu Vương a tô La Thiên Chúng như thị thiên thần đẳng tinh tướng kỳ quyến thuộc giai lai hộ thị nhân trú dạ thường bất ly 。 贊曰。標僧慎爾耶藥叉大將品．王法正論品．善生王品．及諸天藥叉守護品。又解。正了知即訶利底母神中標。若王法正論善生王品皆在我當說是經頌中標。以同佛說故一處標。 tán viết 。tiêu tăng thận nhĩ da dược xoa Đại tướng phẩm ．vương pháp chánh luận phẩm ．thiện sanh Vương phẩm ．cập chư Thiên dược xoa thủ hộ phẩm 。hựu giải 。chánh liễu tri tức ha lợi để mẫu Thần trung tiêu 。nhược/nhã vương pháp chánh luận thiện sanh Vương phẩm giai tại ngã đương thuyết thị Kinh tụng trung tiêu 。dĩ đồng Phật thuyết cố nhất xứ/xử tiêu 。 經。我當說是經甚深佛行處諸佛祕密教千萬劫難逢。 Kinh 。ngã đương thuyết thị Kinh thậm thâm Phật hành xử chư Phật bí mật giáo thiên vạn kiếp nạn/nan phùng 。 贊曰。標授記品已下。甚深佛行處標授記品．療病品．長者子流水品．捨身品。無上菩提唯佛能了名佛所行處。療病等品是佛因行。諸佛祕密教等二句標已下諸品。諸佛所護要大乘根熟而方與之名祕。深妙難解名密。由此千萬劫難得聽聞。故今得聞讀歎并付囑。 tán viết 。tiêu thọ kí phẩm dĩ hạ 。thậm thâm Phật hành xử tiêu thọ kí phẩm ．liệu bệnh phẩm ．Trưởng-giả tử lưu thủy phẩm ．xả thân phẩm 。vô thượng Bồ-đề duy Phật năng liễu danh Phật sở hạnh xứ/xử 。liệu bệnh đẳng phẩm thị Phật nhân hạnh/hành/hàng 。chư Phật bí mật giáo đẳng nhị cú tiêu dĩ hạ chư phẩm 。chư Phật sở hộ yếu Đại-Thừa căn thục nhi phương dữ chi danh bí 。thâm diệu nạn/nan giải danh mật 。do thử thiên vạn kiếp nan đắc thính văn 。cố kim đắc văn độc thán tinh phó chúc 。 經。若有聞是經能為他演說若心生隨喜或設於供養。 Kinh 。nhược hữu văn thị Kinh năng vi tha diễn thuyết nhược/nhã tâm sanh tùy hỉ hoặc thiết ư cúng dường 。 贊曰。下六行第四段標流通分諸品之中勸讚持讀。於中分三。初一行標勸持讀。次三行明得益。後二行教持軌。此即初也。辨中邊論有十法行頌。謂供養．書寫．施他．聽．披讀．受持．并開演．諷誦．及思．修。一謂供養。二書寫。三施他。四聽聞。五披讀。六受持。七開演。八諷誦。九思惟。十修習。初八聞慧。思惟思慧。修習修慧。此中聞是經是聽聞。演說即開演。供養即初行。略舉三行。聽聞供養自利。演說利他。故且舉三。實有十種。隨喜者於十法行各有四種。一自作十法行。二教他。三慶慰。四隨喜。此且舉易影彰於餘。 tán viết 。hạ lục hạnh/hành/hàng đệ tứ đoạn tiêu lưu thông phần chư phẩm chi trung khuyến tán trì độc 。ư trung phần tam 。sơ nhất hạnh/hành/hàng tiêu khuyến trì độc 。thứ tam hành minh đắc ích 。hậu nhị hạnh/hành/hàng giáo trì quỹ 。thử tức sơ dã 。biện trung biên luận hữu thập Pháp hạnh tụng 。vị cúng dường ．thư tả ．thí tha ．thính ．phi độc ．thọ trì ．tinh khai diễn ．phúng tụng ．cập tư ．tu 。nhất vị cúng dường 。nhị thư tả 。tam thí tha 。tứ thính văn 。ngũ phi độc 。lục thọ trì 。thất khai diễn 。bát phúng tụng 。cửu tư tánh 。thập tu tập 。sơ bát văn tuệ 。tư tánh tư tuệ 。tu tập tu tuệ 。thử trung văn thị Kinh thị thính văn 。diễn thuyết tức khai diễn 。cúng dường tức sơ hạnh/hành/hàng 。lược cử tam hành 。thính văn cúng dường tự lợi 。diễn thuyết lợi tha 。cố thả cử tam 。thật hữu thập chủng 。tùy hỉ giả ư thập Pháp hạnh các hữu tứ chủng 。nhất tự tác thập Pháp hạnh 。nhị giáo tha 。tam khánh úy 。tứ tùy hỉ 。thử thả cử dịch ảnh chương ư dư 。 經。如是諸人等當於無量劫常為諸天人龍神所恭敬。 Kinh 。như thị chư nhân đẳng đương ư vô lượng kiếp thường vi chư Thiên Nhân long thần sở cung kính 。 贊曰。第二明得益有三。初得衛護此初也。 tán viết 。đệ nhị minh đắc ích hữu tam 。sơ đắc vệ hộ thử sơ dã 。 經。此福聚無量數過於恒沙讀誦是經者當獲斯功德。 Kinh 。thử phước tụ vô lượng số quá/qua ư hằng sa độc tụng thị Kinh giả đương hoạch tư công đức 。 贊曰。第二成勝因。 tán viết 。đệ nhị thành thắng nhân 。 經。亦為十方尊深行諸菩薩擁護持經者令離諸苦難。 Kinh 。diệc vi thập phương tôn thâm hạnh/hành/hàng chư Bồ-tát ủng hộ trì Kinh giả lệnh ly chư khổ nạn 。 贊曰。三聖所護。 tán viết 。tam thánh sở hộ 。 經。供養是經者如前澡浴身飲食及香華恒起慈悲意若欲聽是經令心淨無垢常生歡喜念能長諸功德。 Kinh 。cúng dường thị Kinh giả như tiền táo dục thân ẩm thực cập hương hoa hằng khởi từ bi ý nhược/nhã dục thính thị Kinh lệnh tâm tịnh vô cấu thường sanh hoan hỉ niệm năng trường/trưởng chư công đức 。 贊曰。教持經軌分二。初一行令利他。後一自利。 tán viết 。giáo trì Kinh quỹ phần nhị 。sơ nhất hạnh/hành/hàng lệnh lợi tha 。hậu nhất tự lợi 。 經。若以尊重心聽聞是經者若生於人趣遠離諸苦難彼人善根熟諸佛之所讚方得聞是經及以懺悔法。 Kinh 。nhược/nhã dĩ tôn trọng tâm thính văn thị Kinh giả nhược/nhã sanh ư nhân thú viễn ly chư khổ nạn bỉ nhân thiện căn thục chư Phật chi sở tán phương đắc văn thị Kinh cập dĩ sám hối Pháp 。 贊曰。總結勸有二。初一行結得勝果勸。後一行結成勝因勸。得果有二。初生人趣有漏果。遠離諸苦難非但離諸難亦得涅槃果。或創標宗未說深果。但云人趣得離八難。若說勝果恐初機人未能信故。 tán viết 。tổng kết khuyến hữu nhị 。sơ nhất hạnh/hành/hàng kết/kiết đắc thắng quả khuyến 。hậu nhất hạnh/hành/hàng kết thành thắng nhân khuyến 。đắc quả hữu nhị 。sơ sanh nhân thú hữu lậu quả 。viễn ly chư khổ nạn phi đãn ly chư nạn diệc đắc Niết Bàn quả 。hoặc sang tiêu tông vị thuyết thâm quả 。đãn vân nhân thú đắc ly bát nạn 。nhược/nhã thuyết thắng quả khủng sơ ky nhân vị năng tín cố 。 金光明最勝王經疏卷第一 Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh sớ quyển đệ nhất 金光明最勝王經疏卷第二(本) Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh sớ quyển đệ nhị (bổn ) 翻經沙門慧沼撰 phiên Kinh Sa Môn tuệ chiểu soạn 如來壽量品第二 Như Lai thọ lượng phẩm đệ nhị 如來壽量品略以三門分別。一來意。二釋名。三解難。言來意者略且有五。一令生正解。二令得菩提。三令得涅槃。四令起妙行。五為機感。言生正解者。從此品已下至依空滿願品來九品明經正宗。初二品明果。次五品明行。後二品明境。又解。初二品總別明果令其欣樂。次夢懺悔品已下欲令修行。修行之本無過斷惡修善。懺悔滅障二品斷惡。已下修善。修善之中初淨修諸地。次蓮華喻讚除疑說因。金勝陀羅尼令見諸佛使行不退。重顯空性欲令行契於真。依空滿願證理行圓。今此一品即是總明菩提涅槃竝別明涅槃。眾若不聞如來為說菩提涅槃則不能正解。既不正知何能求習菩提涅槃無上勝果。故此先果令生解悟。故下文云。為欲利益此諸異生及眾外道。如是等類令生正解。二令得菩提者。諸佛出世本欲令生獲菩提果。果不虛得必藉行因。因託境生行方得立。若不先明其果不能令起忻心。忻心既生即願修行。既令修行次明其境。前既陳其由致眾各希渴聞經。世尊正為陳宗先說如來壽量。欲令聞者證得菩提。故次下云。為欲利益此諸異生及眾外道如是等類。令生正解速得成就無上菩提。故序品後有此品生。三為得涅槃者。下云。然彼如來欲令眾生見涅槃已生難遭想等。又攝大乘論云。佛為見如來常不樂涅槃者故。現涅槃令樂圓寂。故序品後明如來壽量。四令起妙行者下文云。於佛世尊所說經教。速當受持讀誦通利。為人解說不生謗毀。是故如來現斯短壽即令起行。故此品生。五為機感者。三萬二千天子聞說壽量皆發菩提心。為機感應聞聞即獲益。餘益準知。言釋名者。三身諸佛俱號如來。壽即是命。量謂限量。或謂量度。即量度貶量佛壽之限齊。即如來之壽量。或如來壽之量。皆依主釋。即任法性而凝然。隨願緣而相續。應物機而無斷。壽德難測。即依法性持功德相。決定凝湛是法身命根。如佛及土性相有異此亦應爾。或即功德相自凝然能持自體名為壽量。依鏡智種由大願種力令四智品決定相續盡眾生界。是報身壽。由大悲種力隨生感緣。現色蘊身決定分限。是他受變化二身壽。體許假立故思亦願收。不違唯識。由業所引。三解妨難者。問。佛有三身今明何身壽命。答。具明三身。故陳如領解云。法身性常住。修行無差別諸佛體皆同。所說法亦爾法身也。諸佛無作者亦復本無生解云。諸無作者非業煩惱作。亦復本無生不有煩惱生故。天親般若論明受樂報佛云。遠離於諸漏及有為法故。遠離諸漏即此本無生。及有為法故即此無作者。或可。非有漏業作非煩惱生。又云諸佛金剛體權現於化身即化身也。故通三佛。問。應化行法由二因感。見可生疑。自性非因生。自受用身非餘見境。不於彼疑何須說壽。答。自性雖非因生然由因證。自受雖非餘見說二欲令欣求。妙幢假化生疑。佛因具說三壽。問。何故釋迦現居此界不自說壽令他說耶。答。生宜聞故。彰四德故。除疑勝故。若唯自說他非決故。問。四佛說壽妙幢解生。何假釋迦重復陳說。答。菩提涅槃無上妙果。若不三說餘不能解。故四佛創談釋迦重說。陳如覆問喜見更彰。四佛即顯四德。三說即為三身。由此多因不唯一說。問。準文驗理但說菩提。如何今言亦明圓寂。答。準此經文下。聞壽量時眾得益。又妙幢云。親於佛前及四如來并二大士諸天子所。聞說釋迦牟尼如來壽量事已復從坐起白言。世尊若實如是不般涅槃無舍利者。云何經中說有涅槃及佛舍利。此既時眾得益。復云說已。即明佛前聞壽已了。今更請問說有涅槃。佛復答云。如是應知有其十法。能解如來應正等覺真實理趣說有究竟大般涅槃。又準天親菩薩法華經論釋。壽量品文初說壽量明菩提無上。說醫師喻明涅槃無上。今此經中初說壽長明菩提也。後說父母多財等喻明涅槃也。問。若爾何故二喻不同。答。彼據除惡故喻醫王。此喻生善故喻父母。又復醫王父母二雖不同。不滅示現令生慕仰義意相似。問。四佛如來妙幢室說。爾時慶喜在鷲峯山。如何結集云我聞等。答。準下文云。妙幢菩薩與無量大眾詣鷲峯山頂禮佛足。以如上事具白世尊。是故得云我聞如是。問。文中既有總別不同。涅槃何故不如三身別品。答。以文少故。事相同故合為一品。 Như Lai thọ lượng phẩm lược dĩ tam môn phân biệt 。Nhất lai ý 。nhị thích danh 。tam giải nạn/nan 。ngôn lai ý giả lược thả hữu ngũ 。nhất lệnh sanh chánh giải 。nhị lệnh đắc Bồ-đề 。tam lệnh đắc Niết Bàn 。tứ lệnh khởi diệu hạnh/hành/hàng 。ngũ vi ky cảm 。ngôn sanh chánh giải giả 。tòng thử phẩm dĩ hạ chí y không mãn nguyên phẩm lai cửu phẩm minh Kinh chánh tông 。sơ nhị phẩm minh quả 。thứ ngũ phẩm Minh Hạnh 。hậu nhị phẩm minh cảnh 。hựu giải 。sơ nhị phẩm tổng biệt minh quả lệnh kỳ hân lạc/nhạc 。thứ mộng sám hối phẩm dĩ hạ dục lệnh tu hành 。tu hành chi bổn vô quá đoạn ác tu thiện 。sám hối diệt chướng nhị phẩm đoạn ác 。dĩ hạ tu thiện 。tu thiện chi trung sơ tịnh tu chư địa 。thứ liên hoa dụ tán trừ nghi thuyết nhân 。kim thắng Đà-la-ni lệnh kiến chư Phật sử hạnh/hành/hàng bất thoái 。trọng hiển không tánh dục lệnh hạnh/hành/hàng khế ư chân 。y không mãn nguyên chứng lý hạnh/hành/hàng viên 。kim thử nhất phẩm tức thị tổng minh Bồ-đề Niết Bàn tịnh biệt minh Niết-Bàn 。chúng nhược/nhã bất văn Như Lai vi thuyết Bồ-đề Niết Bàn tức bất năng chánh giải 。ký bất chánh tri hà năng cầu tập Bồ-đề Niết Bàn vô thượng thắng quả 。cố thử tiên quả lệnh sanh giải ngộ 。cố hạ văn vân 。vi dục lợi ích thử chư dị sanh cập chúng ngoại đạo 。như thị đẳng loại lệnh sanh chánh giải 。nhị lệnh đắc Bồ-đề giả 。chư Phật xuất thế bổn dục lệnh sanh hoạch Bồ-đề quả 。quả bất hư đắc tất tạ hạnh/hành/hàng nhân 。nhân thác cảnh sanh hạnh/hành/hàng phương đắc lập 。nhược/nhã bất tiên minh kỳ quả bất năng lệnh khởi hãn tâm 。hãn tâm ký sanh tức nguyện tu hành 。ký lệnh tu hành thứ minh kỳ cảnh 。tiền ký trần kỳ do trí chúng các hy khát văn Kinh 。Thế Tôn chánh vi trần tông tiên thuyết Như Lai thọ lượng 。dục lệnh văn giả chứng đắc Bồ-đề 。cố thứ hạ vân 。vi dục lợi ích thử chư dị sanh cập chúng ngoại đạo như thị đẳng loại 。lệnh sanh chánh giải tốc đắc thành tựu vô thượng Bồ-đề 。cố tự phẩm hậu hữu thử phẩm sanh 。tam vi đắc Niết Bàn giả 。hạ vân 。nhiên bỉ Như Lai dục lệnh chúng sanh kiến Niết-Bàn dĩ sanh nạn/nan tao tưởng đẳng 。hựu Nhiếp Đại Thừa Luận vân 。Phật vi kiến Như Lai thường bất lạc/nhạc Niết-Bàn giả cố 。hiện Niết-Bàn lệnh lạc/nhạc viên tịch 。cố tự phẩm hậu minh Như Lai thọ lượng 。tứ lệnh khởi diệu hành giả hạ văn vân 。ư Phật Thế tôn sở thuyết Kinh giáo 。tốc đương thọ trì đọc tụng thông lợi 。vì nhân giải thuyết bất sanh báng hủy 。thị cố Như Lai hiện tư đoản thọ tức lệnh khởi hạnh/hành/hàng 。cố thử phẩm sanh 。ngũ vi ky cảm giả 。tam vạn nhị thiên Thiên Tử văn thuyết thọ lượng giai phát Bồ-đề tâm 。vi ky cảm ưng văn văn tức hoạch ích 。dư ích chuẩn tri 。ngôn thích danh giả 。tam thân chư Phật câu hiệu Như Lai 。thọ tức thị mạng 。lượng vị hạn lượng 。hoặc vị lượng độ 。tức lượng độ biếm lượng Phật thọ chi hạn tề 。tức Như Lai chi thọ lượng 。hoặc Như Lai thọ chi lượng 。giai y chủ thích 。tức nhâm pháp tánh nhi ngưng nhiên 。tùy nguyện duyên nhi tướng tục 。ưng vật ky nhi vô đoạn 。thọ đức nạn/nan trắc 。tức y pháp tánh trì công đức tướng 。quyết định ngưng trạm thị pháp thân mạng căn 。như Phật cập độ tánh tướng hữu dị thử diệc ưng nhĩ 。hoặc tức công đức tướng tự ngưng nhiên năng trì tự thể danh vi thọ lượng 。y kính trí chủng do đại nguyện chủng lực lệnh tứ trí phẩm quyết định tướng tục tận chúng sanh giới 。thị báo thân thọ 。do đại bi chủng lực tùy sanh cảm duyên 。hiện sắc uẩn thân quyết định phần hạn 。thị tha thọ/thụ biến hóa nhị thân thọ 。thể hứa giả lập cố tư diệc nguyện thu 。bất vi duy thức 。do nghiệp sở dẫn 。tam giải phương nạn/nan giả 。vấn 。Phật hữu tam thân kim minh hà thân thọ mạng 。đáp 。cụ minh tam thân 。cố trần như lĩnh giải vân 。Pháp thân tánh thường trụ 。tu hành vô sái biệt chư Phật thể giai đồng 。sở thuyết pháp diệc nhĩ Pháp thân dã 。chư Phật vô tác giả diệc phục bổn vô sanh giải vân 。chư vô tác giả phi nghiệp phiền não tác 。diệc phục bổn vô sanh bất hữu phiền não sanh cố 。Thiên thân Bát-nhã luận minh thọ/thụ lạc/nhạc báo Phật vân 。viễn ly ư chư lậu cập hữu vi Pháp cố 。viễn ly chư lậu tức thử bổn vô sanh 。cập hữu vi Pháp cố tức thử vô tác giả 。hoặc khả 。phi hữu lậu nghiệp tác phi phiền não sanh 。hựu vân chư Phật Kim Cương thể quyền hiện ư hóa thân tức hóa thân dã 。cố thông tam Phật 。vấn 。ưng hóa hạnh/hành/hàng Pháp do nhị nhân cảm 。kiến khả sanh nghi 。tự tánh phi nhân sanh 。tự thọ dụng thân phi dư kiến cảnh 。bất ư bỉ nghi hà tu thuyết thọ 。đáp 。tự tánh tuy phi nhân sanh nhiên do nhân chứng 。tự thọ tuy phi dư kiến thuyết nhị dục lệnh hân cầu 。diệu tràng giả hóa sanh nghi 。Phật nhân cụ thuyết tam thọ 。vấn 。hà cố Thích Ca hiện cư thử giới bất tự thuyết thọ lệnh tha thuyết da 。đáp 。sanh nghi văn cố 。chương tứ đức cố 。trừ nghi thắng cố 。nhược/nhã duy tự thuyết tha phi quyết cố 。vấn 。tứ Phật thuyết thọ diệu tràng giải sanh 。hà giả Thích Ca trọng phục trần thuyết 。đáp 。Bồ-đề Niết Bàn vô thượng diệu quả 。nhược/nhã bất tam thuyết dư bất năng giải 。cố tứ Phật sang đàm Thích Ca trọng thuyết 。trần như phước vấn hỉ kiến cánh chương 。tứ Phật tức hiển tứ đức 。tam thuyết tức vi tam thân 。do thử đa nhân bất duy nhất thuyết 。vấn 。chuẩn văn nghiệm lý đãn thuyết Bồ-đề 。như hà kim ngôn diệc minh viên tịch 。đáp 。chuẩn thử Kinh văn hạ 。văn thọ lượng thời chúng đắc ích 。hựu diệu tràng vân 。thân ư Phật tiền cập tứ Như Lai tinh nhị đại sĩ chư Thiên Tử sở 。văn thuyết Thích-Ca Mâu Ni Như Lai thọ lượng sự dĩ phục tùng tọa khởi bạch ngôn 。Thế Tôn nhược/nhã thật như thị bất Bát Niết Bàn vô xá lợi giả 。vân hà Kinh trung thuyết hữu Niết-Bàn cập Phật xá lợi 。thử ký thời chúng đắc ích 。phục vân thuyết dĩ 。tức minh Phật tiền văn thọ dĩ liễu 。kim cánh thỉnh vấn thuyết hữu Niết-Bàn 。Phật phục đáp vân 。như thị ứng tri hữu kỳ thập pháp 。năng giải Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác chân thật lý thú thuyết hữu cứu cánh Đại bát Niết Bàn 。hựu chuẩn Thiên thân Bồ Tát Pháp Hoa Kinh luận thích 。thọ lượng phẩm văn sơ thuyết thọ lượng minh Bồ-đề vô thượng 。thuyết y sư dụ minh Niết-Bàn vô thượng 。kim thử Kinh trung sơ thuyết thọ trường/trưởng minh Bồ-đề dã 。hậu thuyết phụ mẫu đa tài đẳng dụ minh Niết-Bàn dã 。vấn 。nhược nhĩ hà cố nhị dụ bất đồng 。đáp 。bỉ cứ trừ ác cố dụ y vương 。thử dụ sanh thiện cố dụ phụ mẫu 。hựu phục y vương phụ mẫu nhị tuy bất đồng 。bất diệt thị hiện lệnh sanh mộ ngưỡng nghĩa ý tương tự 。vấn 。tứ Phật Như Lai diệu tràng thất thuyết 。nhĩ thời khánh hỉ tại Thứu Phong sơn 。như hà kết tập vân ngã văn đẳng 。đáp 。chuẩn hạ văn vân 。diệu Tràng Bồ-tát dữ vô lượng Đại chúng nghệ Thứu Phong sơn đính lễ Phật túc 。dĩ như thượng sự cụ bạch Thế Tôn 。thị cố đắc vân ngã Văn như thị 。vấn 。văn trung ký hữu tổng biệt bất đồng 。Niết-Bàn hà cố bất như tam thân biệt phẩm 。đáp 。dĩ văn thiểu cố 。sự tướng đồng cố hợp vi nhất phẩm 。 經。爾時王舍「大城有一菩薩摩訶薩」名曰妙幢。 Kinh 。nhĩ thời Vương Xá 「đại thành hữu nhất Bồ-Tát Ma-ha-tát 」danh viết diệu tràng 。 贊曰。就此品中大文分二。初總說菩提涅槃。二爾時妙幢菩薩親於佛前已下別明涅槃。初文有五。一妙幢疑佛壽促。二他佛說命無窮。三釋迦自陳常安。四喜見重成不滅。五時眾領解獲益結成。初文有三。一舉念請人。二明所疑境。三述疑所因。初文又三。一明住處。二列其名。三略歎德。此初二文。勝智逈秀獨超群表。假喻立稱名曰妙幢。梵云鴝嚧只囉。此云妙鷄頭云幢彗星名幢舊云信相。相者梵云耶瑟致。今既云鴝嚧只囉。鷄頭故名妙幢。信性是淨。妙義相似。幢者高顯。故謬云相。 tán viết 。tựu thử phẩm trung Đại văn phần nhị 。sơ tổng thuyết Bồ-đề Niết Bàn 。nhị nhĩ thời diệu Tràng Bồ-tát thân ư Phật tiền dĩ hạ biệt minh Niết-Bàn 。sơ văn hữu ngũ 。nhất diệu tràng nghi Phật thọ xúc 。nhị tha Phật thuyết mạng vô cùng 。tam Thích Ca tự trần thường an 。tứ hỉ kiến trọng thành bất diệt 。ngũ thời chúng lĩnh giải hoạch ích kết thành 。sơ văn hữu tam 。nhất cử niệm thỉnh nhân 。nhị minh sở nghi cảnh 。tam thuật nghi sở nhân 。sơ văn hựu tam 。nhất minh trụ xứ 。nhị liệt kỳ danh 。tam lược thán đức 。thử sơ nhị văn 。thắng trí huýnh tú độc siêu quần biểu 。giả dụ lập xưng danh viết diệu tràng 。phạm vân cù lô chỉ La 。thử vân diệu kê đầu vân tràng tuệ tinh danh tràng cựu vân tín tướng 。tướng giả phạm vân da sắt trí 。kim ký vân cù lô chỉ La 。kê đầu cố danh diệu tràng 。tín tánh thị tịnh 。diệu nghĩa tương tự 。tràng giả cao hiển 。cố mậu vân tướng 。 經。已於過去「無量俱胝那庾多百千佛所承事供養植諸」善根。 Kinh 。dĩ ư quá khứ 「vô lượng câu-chi na dữu đa bách thiên Phật sở thừa sự cúng dường thực chư 」thiện căn 。 贊曰。歎德。俱胝者準俱舍論十億為一俱胝。準華嚴經心王菩薩問僧祇品。萬萬為億。億億為一(牛*句)梨(牛*句)梨者是俱胝。音少訛耳。無量者是數名。以無量數數俱胝那庾多。準十千為一萬。百千當十萬。即無量箇俱胝那庾多十萬諸佛。當俱舍論十萬為一億。大智度論以千萬為億。華嚴經以萬萬為億。此數有三。謂小中大。俱舍．智論．華嚴如次依小中大數。今此不定。承事即親近。供養修十供養。善根即福智。殖謂種也。 tán viết 。thán đức 。câu-chi giả chuẩn câu xá luận thập ức vi nhất câu-chi 。chuẩn Hoa Nghiêm kinh tâm Vương Bồ Tát vấn tăng kì phẩm 。vạn vạn vi ức 。ức ức vi nhất (ngưu *cú )lê (ngưu *cú )lê giả thị câu-chi 。âm thiểu ngoa nhĩ 。vô lượng giả thị số danh 。dĩ vô lượng sát sát câu-chi na dữu đa 。chuẩn thập thiên vi nhất vạn 。bách thiên đương thập vạn 。tức vô lượng cá câu-chi na dữu đa thập vạn chư Phật 。đương câu xá luận thập vạn vi nhất ức 。Đại Trí Độ Luận dĩ thiên vạn vi ức 。Hoa Nghiêm kinh dĩ vạn vạn vi ức 。thử số hữu tam 。vị tiểu trung Đại 。câu xá ．Trí luận ．hoa nghiêm như thứ y tiểu trung Đại số 。kim thử bất định 。thừa sự tức thân cận 。cúng dường tu thập cúng dường 。thiện căn tức phước trí 。thực vị chủng dã 。 經。是時妙「幢菩薩獨於靜處作是思惟以何因緣釋迦牟尼如來壽命短促唯」八十年。 Kinh 。Thị thời diệu 「Tràng Bồ-tát độc ư tĩnh xứ/xử tác thị tư tánh dĩ hà nhân duyên Thích-Ca Mâu Ni Như Lai thọ mạng đoản xúc duy 」bát thập niên 。 贊曰。所疑境。 tán viết 。sở nghi cảnh 。 經。復作「是念如佛所說有二因緣得壽」命長。 Kinh 。phục tác 「thị niệm như Phật sở thuyết hữu nhị nhân duyên đắc thọ 」mạng trường/trưởng 。 贊曰。述疑所因有三。初牒所疑因。二假為徵釋。三成前疑意。此即初。 tán viết 。thuật nghi sở nhân hữu tam 。sơ điệp sở nghi nhân 。nhị giả vi trưng thích 。tam thành tiền nghi ý 。thử tức sơ 。 經。云何「為二一者不害生命二者施他」飲食。 Kinh 。vân hà 「vi nhị nhất giả bất hại sanh mạng nhị giả thí tha 」ẩm thực 。 贊曰。假為徵釋。 tán viết 。giả vi trưng thích 。 經。然釋迦牟「尼如來曾於無量百千萬億無數大劫不害生命行十善道常以飲食惠施一切餓餓眾生乃至己身血肉骨髓亦持施與令得飽滿」況餘飲食。 Kinh 。nhiên Thích Ca mưu 「ni Như Lai tằng ư vô lượng bách thiên vạn ức vô số đại kiếp bất hại sanh mạng hạnh/hành/hàng thập thiện đạo thường dĩ ẩm thực huệ thí nhất thiết ngạ ngạ chúng sanh nãi chí kỷ thân huyết nhục cốt tủy diệc trì thí dữ lệnh đắc bão mãn 」huống dư ẩm thực 。 贊曰。此成前疑意。準此經文及涅槃第三。長壽因緣萬行皆是。得三身故。但舉施食及不殺生此通。有情壽命因緣故偏舉問。恐生見佛壽八十年便疑。不殺及布施食非感長壽。欲令依身長道接物便宜故也。 tán viết 。thử thành tiền nghi ý 。chuẩn thử Kinh văn cập Niết-Bàn đệ tam 。trường thọ nhân duyên vạn hạnh/hành/hàng giai thị 。đắc tam thân cố 。đãn cử thí thực cập bất sát sanh thử thông 。hữu tình thọ mạng nhân duyên cố Thiên cử vấn 。khủng sanh kiến Phật thọ bát thập niên tiện nghi 。bất sát cập bố thí thực phi cảm trường thọ 。dục lệnh y thân trường/trưởng đạo tiếp vật tiện nghi cố dã 。 經。時彼菩薩「於世尊所」作是念時。 Kinh 。thời bỉ Bồ Tát 「ư Thế Tôn sở 」tác thị niệm thời 。 贊曰。第二他佛說壽無窮有六。一他佛現身。二妙幢喜問。三彼佛為答。四妙幢重問。五佛更為陳。六說已不現。此即第一他佛現身。文分為八。一應時節現。二變土淨方。三寶座莊嚴。四佛身垂降。五放光照境。六光現嘉祥。七光利群生。八略指總結。此即初也。以佛說法無罪故。所以應於菩薩念時現故。 tán viết 。đệ nhị tha Phật thuyết thọ vô cùng hữu lục 。nhất tha Phật hiện thân 。nhị diệu tràng hỉ vấn 。tam bỉ Phật vi đáp 。tứ diệu tràng trọng vấn 。ngũ Phật cánh vi trần 。lục thuyết dĩ bất hiện 。thử tức đệ nhất tha Phật hiện thân 。văn phần vi bát 。nhất ưng thời tiết hiện 。nhị biến độ tịnh phương 。Tam Bảo tọa trang nghiêm 。tứ Phật thân thùy hàng 。ngũ phóng quang chiếu cảnh 。lục quang hiện gia tường 。thất quang lợi quần sanh 。bát lược chỉ tổng kết 。thử tức sơ dã 。dĩ Phật thuyết Pháp vô tội cố 。sở dĩ ưng ư Bồ Tát niệm thời hiện cố 。 經。以佛威力「其室忽然廣博嚴淨帝青瑠璃種種眾寶雜彩閒飾如佛淨土有妙香氣過諸天香芬馥」充滿。 Kinh 。dĩ Phật uy lực 「kỳ thất hốt nhiên quảng bác nghiêm tịnh đế thanh lưu ly chủng chủng chúng bảo tạp thải gian sức như Phật tịnh thổ hữu diệu hương khí quá/qua chư thiên hương phân phức 」sung mãn 。 贊曰。變土淨方有四。一舉能變人。二明變土量。三所變土相。四明香薰。問。此何佛變。答。一解是釋迦變。如法華經。化佛欲集釋迦變故。一解是四佛變。亦如妙音將至此土預現華座等。二解此正。何以故。下放光現瑞令生愛樂皆四如來。故知淨土亦四佛變。言帝青瑠璃者是天帝釋青琉璃寶。寶中勝故故偏舉之。有漏情局無漏心通。故廣博淨。由無分別智故有帝青。雖妙幢舍淨如佛土。具五分香釋文可知。 tán viết 。biến độ tịnh phương hữu tứ 。nhất cử năng biến nhân 。nhị minh biến độ lượng 。tam sở biến độ tướng 。tứ minh hương huân 。vấn 。thử hà Phật biến 。đáp 。nhất giải thị Thích Ca biến 。như Pháp Hoa Kinh 。hóa Phật dục tập Thích Ca biến cố 。nhất giải thị tứ Phật biến 。diệc như Diệu-Âm tướng chí thử độ dự hiện hoa tọa đẳng 。nhị giải thử chánh 。hà dĩ cố 。hạ phóng quang hiện thụy lệnh sanh ái lạc giai tứ Như Lai 。cố tri tịnh thổ diệc tứ Phật biến 。ngôn đế thanh lưu ly giả thị Thiên đế thích thanh lưu ly bảo 。bảo trung thắng cố cố Thiên cử chi 。hữu lậu Tình cục vô lậu tâm thông 。cố quảng bác tịnh 。do vô phân biệt trí cố hữu đế thanh 。tuy diệu tràng xá tịnh như Phật thổ 。cụ ngũ phần hương thích văn khả tri 。 經。於其「四面各有上妙師子之座四寶所成以天寶衣而敷其上復於此座有妙蓮華種種珍寶以為嚴飾量等如來自然」顯現。 Kinh 。ư kỳ 「tứ diện các hữu thượng diệu sư tử chi tọa tứ bảo sở thành dĩ Thiên bảo y nhi phu kỳ thượng phục ư thử tọa hữu diệu liên hoa chủng chủng trân bảo dĩ vi nghiêm sức lượng đẳng Như Lai tự nhiên 」hiển hiện 。 贊曰。三變寶座有四。一座體座四者表四生類皆得成佛故以四寶成。如師子王之所處故。言四寶者。一金。二銀。三吠琉璃。四頗胝迦。表四無畏故。以天寶衣等者二明敷設。表其淨命。復於此座等三莊嚴。表出生死得七覺華。珍寶為飾亦七聖財之所嚴故。四坐量寶座稱身故量等如來。不由妙幢之力故云自然顯現。 tán viết 。tam biến bảo tọa hữu tứ 。nhất tọa thể tọa tứ giả biểu tứ sanh loại giai đắc thành Phật cố dĩ tứ bảo thành 。như Sư tử Vương chi sở xứ/xử cố 。ngôn tứ bảo giả 。nhất kim 。nhị ngân 。tam phệ lưu ly 。tứ pha chi ca 。biểu tứ vô úy cố 。dĩ Thiên bảo y đẳng giả nhị minh phu thiết 。biểu kỳ tịnh mạng 。phục ư thử tọa đẳng tam trang nghiêm 。biểu xuất sanh tử đắc thất giác hoa 。trân bảo vi sức diệc thất thánh tài chi sở nghiêm cố 。tứ tọa lượng bảo tọa xưng thân cố lượng đẳng Như Lai 。bất do diệu tràng chi lực cố vân tự nhiên hiển hiện 。 經。於蓮華上「有四如來東方不動南方寶相西無量壽北天鼓音是四如來各於其座加趺」而坐。 Kinh 。ư liên hoa thượng 「hữu tứ Như Lai Đông phương bất động Nam phương Bảo-Tướng Tây Vô-Lượng-Thọ Bắc thiên cổ âm thị tứ Như Lai các ư kỳ tọa gia phu 」nhi tọa 。 贊曰。四如來垂降華坐喻法身。四佛表四德。何故四方各現一佛表四德耶。答如經中說。四方喻於生住異滅。此有為相。四德翻彼不生住異滅故四方現。問。四威儀中皆得說法。何故要現結加趺坐。答。隨彼機宜所樂現故。準瑜伽論第三十說五因緣故。一由身攝歛速發輕安。二由宴坐能經久住。三由此宴坐是不共法。四由此宴坐形相端嚴。五由此宴坐佛及弟子共所許故。準智度論為降魔故。彼論云。見畫結跏坐魔王自驚怖。何況入道人。端坐不傾動。無著般若論云。唯寂靜坐者能覺說諸法故。此住定儀坐相順故。為示能覺諸法能說諸法。要由得定得定由坐。 tán viết 。tứ Như Lai thùy hàng hoa tọa dụ Pháp thân 。tứ Phật biểu tứ đức 。hà cố tứ phương các hiện nhất Phật biểu tứ đức da 。đáp như Kinh trung thuyết 。tứ phương dụ ư sanh trụ dị diệt 。thử hữu vi tướng 。tứ đức phiên bỉ bất sanh trụ dị diệt cố tứ phương hiện 。vấn 。tứ uy nghi trung giai đắc thuyết Pháp 。hà cố yếu hiện kiết già phu tọa 。đáp 。tùy bỉ ky nghi sở lạc/nhạc hiện cố 。chuẩn du già luận đệ tam thập thuyết ngũ nhân duyên cố 。nhất do thân nhiếp liễm/liệm tốc phát khinh an 。nhị do yến tọa năng Kinh cửu trụ 。tam do thử yến tọa thị bất cộng pháp 。tứ do thử yến tọa hình tướng đoan nghiêm 。ngũ do thử yến tọa Phật cập đệ-tử cọng sở hứa cố 。chuẩn Trí độ luận vi hàng ma cố 。bỉ luận vân 。kiến họa kiết già tọa Ma Vương tự kinh phố 。hà huống nhập đạo nhân 。đoan tọa bất khuynh động 。Vô Trước Bát-nhã luận vân 。duy tịch tĩnh tọa giả năng giác thuyết chư Pháp cố 。thử trụ định nghi tọa tướng thuận cố 。vi thị năng giác chư Pháp năng thuyết chư Pháp 。yếu do đắc định đắc định do tọa 。 經。放大光明「周遍照曜王舍大城及此三千大千世界乃至十方恒河沙等」諸佛國土。 Kinh 。phóng đại quang minh 「chu biến chiếu diệu Vương Xá đại thành cập thử tam thiên đại thiên thế giới nãi chí thập phương hằng hà sa đẳng 」chư Phật quốc độ 。 贊曰。五放光照境。準伽耶山頂經論。放光有七義。一令生淨信。知是勝人。二者破闇愚癡屏蕩。具如本法華疏述。光有三節。一王舍。二大千。三十方欲顯三身故現三等。又明得見三身前後。故初見化次見應後覩法。舉恒河沙有其五意。亦如法華疏。大千界境數量不定。檢瑜伽鈔。 tán viết 。ngũ phóng quang chiếu cảnh 。chuẩn già da sơn đảnh/đính Kinh luận 。phóng quang hữu thất nghĩa 。nhất lệnh sanh tịnh tín 。tri thị thắng nhân 。nhị giả phá ám ngu si bình đãng 。cụ như bổn Pháp hoa sớ thuật 。quang hữu tam tiết 。nhất Vương Xá 。nhị Đại Thiên 。tam thập phương dục hiển tam thân cố hiện tam đẳng 。hựu minh đắc kiến tam thân tiền hậu 。cố sơ kiến hóa thứ kiến ưng hậu đổ Pháp 。cử Hằng hà sa hữu kỳ ngũ ý 。diệc như Pháp hoa sớ 。Đại Thiên giới cảnh số lượng bất định 。kiểm du già sao 。 經。雨諸天華奏諸天樂。 Kinh 。vũ chư thiên hoa tấu chư Thiên nhạc 。 贊曰。六光現嘉祥。雨華五義如法華疏。奏樂表得聞法嘉樂。 tán viết 。lục quang hiện gia tường 。vũ hoa ngũ nghĩa như Pháp hoa sớ 。tấu lạc/nhạc biểu đắc văn Pháp gia lạc/nhạc 。 經。爾時於此「瞻部洲中及三千大千世界所有眾生以佛威力受勝妙樂無」有乏少。 Kinh 。nhĩ thời ư thử 「chiêm bộ châu trung cập tam thiên đại thiên thế giới sở hữu chúng sanh dĩ Phật uy lực thọ/thụ thắng diệu lạc/nhạc vô 」hữu phạp thiểu 。 贊曰。七光利群生有二。初得樂後離苦。此初也。問。光燿此界此界覩光得益亦至十方。十方何不蒙益。答。準應俱益。但略不論。 tán viết 。thất quang lợi quần sanh hữu nhị 。sơ đắc lạc/nhạc hậu ly khổ 。thử sơ dã 。vấn 。quang diệu thử giới thử giới đổ quang đắc ích diệc chí thập phương 。thập phương hà bất mông ích 。đáp 。chuẩn ưng câu ích 。đãn lược bất luận 。 經。若身不具「皆蒙具足盲者能視聾者得聞瘂者能言愚者得智若心亂者得本心若無衣者得衣服被惡賤者人所敬有垢穢者」身清潔。 Kinh 。nhược/nhã thân bất cụ 「giai mông cụ túc manh giả năng thị lung giả đắc văn ngọng giả năng ngôn ngu giả đắc trí nhược/nhã tâm loạn giả đắc bản tâm nhược/nhã vô y giả đắc y phục bị ác tiện giả nhân sở kính hữu cấu uế giả 」thân thanh khiết 。 贊曰。離苦。雖離苦時翻彼得樂且說離苦。此離九苦。準文可知。準瑜伽論諸佛如來俱生威力能令有情見得是益。若身不具謂闕手足。黃門二形等。此等惡果報因可知。然智度論第八及業報差別等。皆悉廣說。 tán viết 。ly khổ 。tuy ly khổ thời phiên bỉ đắc lạc/nhạc thả thuyết ly khổ 。thử ly cửu khổ 。chuẩn văn khả tri 。chuẩn du già luận chư Phật Như Lai câu sanh uy lực năng lệnh hữu Tình kiến đắc thị ích 。nhược/nhã thân bất cụ vị khuyết thủ túc 。hoàng môn nhị hình đẳng 。thử đẳng ác quả báo nhân khả tri 。nhiên Trí độ luận đệ bát cập nghiệp báo sái biệt đẳng 。giai tất quảng thuyết 。 經。於此「世間所有利益未曾有事悉皆」顯現。 Kinh 。ư thử 「thế gian sở hữu lợi ích vị tằng hữu sự tất giai 」hiển hiện 。 贊曰。略指總結。 tán viết 。lược chỉ tổng kết 。 經。爾時「妙幢菩薩見四如來及希有事歡喜踊躍合掌一心瞻仰諸佛殊勝」之相。 Kinh 。nhĩ thời 「diệu Tràng Bồ-tát kiến tứ Như Lai cập hy hữu sự hoan hỉ dũng dược hợp chưởng nhất tâm chiêm ngưỡng chư Phật thù thắng 」chi tướng 。 贊曰。第二妙幢喜問。於中有二。初覩佛情欣。二請除疑惑。此初也。現淨坐華放光益物竝希有事。觀四如來大人之相云殊勝相。 tán viết 。đệ nhị diệu tràng hỉ vấn 。ư trung hữu nhị 。sơ đổ Phật Tình hân 。nhị thỉnh trừ nghi hoặc 。thử sơ dã 。hiện tịnh tọa hoa phóng quang ích vật tịnh hy hữu sự 。quán tứ Như Lai đại nhân chi tướng vân thù thắng tướng 。 經。亦復「思惟釋迦牟尼如來無量功德唯於壽命生疑惑心云何如來功德無量壽命短促」唯八十年。 Kinh 。diệc phục 「tư tánh Thích-Ca Mâu Ni Như Lai vô lượng công đức duy ư thọ mạng sanh nghi hoặc tâm vân hà Như Lai công đức Vô-Lượng-Thọ mạng đoản xúc 」duy bát thập niên 。 贊曰。請除疑惑有二。初心疑後言請。相好等同諸佛。情不生疑。壽命異彌陀等。故言唯於壽命生疑。 tán viết 。thỉnh trừ nghi hoặc hữu nhị 。sơ tâm nghi hậu ngôn thỉnh 。tướng hảo đẳng đồng chư Phật 。Tình bất sanh nghi 。thọ mạng dị Di Đà đẳng 。cố ngôn duy ư thọ mạng sanh nghi 。 經。爾時四佛「告妙幢菩薩言善男子汝今不應思忖如來壽命長短何以故善男子我等不見諸天世間梵魔沙門婆羅門等人及非人有能算知佛之壽量知其」齊限。 Kinh 。nhĩ thời tứ Phật 「cáo diệu Tràng Bồ-tát ngôn Thiện nam tử nhữ kim bất ưng tư thốn Như Lai thọ mạng trường/trưởng đoản hà dĩ cố Thiện nam tử ngã đẳng bất kiến chư Thiên thế gian phạm ma Sa môn Bà la môn đẳng nhân cập phi nhân hữu năng toán tri Phật chi thọ lượng tri kỳ 」tề hạn 。 贊曰。第三彼佛為答有三。初略舉難思。次集眾為釋。後結成因果勸勿生疑頌後三頌。是此初也。有二。初餘不能測。後唯佛能知。初中有三。一止非。二却結。三為釋。 tán viết 。đệ tam bỉ Phật vi đáp hữu tam 。sơ lược cử nạn/nan tư 。thứ tập chúng vi thích 。hậu kết thành nhân quả khuyến vật sanh nghi tụng hậu tam tụng 。thị thử sơ dã 。hữu nhị 。sơ dư bất năng trắc 。hậu duy Phật năng tri 。sơ trung hữu tam 。nhất chỉ phi 。nhị khước kết/kiết 。tam vi thích 。 經。唯除無上正遍知者。 Kinh 。duy trừ vô thượng Chánh-biến-Tri giả 。 贊曰。唯佛能知。 tán viết 。duy Phật năng tri 。 經。時四「如來欲說釋迦牟尼佛所有壽量以佛威力欲色界天諸龍鬼神健闥婆阿蘇羅揭路茶緊那羅莫呼洛伽及無量百千億那庾多菩薩摩訶薩悉來集會入妙幢菩薩淨」妙室中。 Kinh 。thời tứ 「Như Lai dục thuyết Thích Ca Mâu Ni Phật sở hữu thọ lượng dĩ Phật uy lực dục sắc giới Thiên chư long quỷ thần kiện thát bà A-tô-la yết lộ trà Khẩn-na-la mạc hô lạc già cập vô lượng bách thiên ức na dữu đa Bồ-Tát Ma-ha-tát tất lai tập hội nhập diệu Tràng Bồ-tát tịnh 」diệu thất trung 。 贊曰。集眾為釋。初集眾後為辨。此集眾。前雖列有八部之眾然有來不來。今因佛放光威力加召始能俱集。問。餘經放光。眾覩即集。何故此眾蒙光不來。答熟。有先後雖蒙光明初未能來。因佛更加方始能赴。或佛威力即是光召。 tán viết 。tập chúng vi thích 。sơ tập chúng hậu vi biện 。thử tập chúng 。tiền tuy liệt hữu bát bộ chi chúng nhiên hữu lai Bất-lai 。kim nhân Phật phóng quang uy lực gia triệu thủy năng câu tập 。vấn 。dư Kinh phóng quang 。chúng đổ tức tập 。hà cố thử chúng mông quang Bất-lai 。đáp thục 。hữu tiên hậu tuy mông quang minh sơ vị năng lai 。nhân Phật cánh gia phương thủy năng phó 。hoặc Phật uy lực tức thị quang triệu 。 經。爾時四佛「於大眾中欲顯釋迦牟尼如來所有壽量」而說頌曰。 Kinh 。nhĩ thời tứ Phật 「ư Đại chúng trung dục hiển Thích-Ca Mâu Ni Như Lai sở hữu thọ lượng 」nhi thuyết tụng viết 。 贊曰。為釋有二。初結集敘。後佛為說。此初也。 tán viết 。vi thích hữu nhị 。sơ kết tập tự 。hậu Phật vi thuyết 。thử sơ dã 。 經。一切「諸海水可知其滴數無有能數知釋迦之壽量析諸妙高山如芥可知數無有能數知釋迦之壽量一切大地土可知其塵數無有能算知釋迦之壽量假使量虛空可得盡邊際無有能數知釋」迦之壽量。 Kinh 。nhất thiết 「chư hải thủy khả tri kỳ tích số vô hữu năng số tri Thích Ca chi thọ lượng tích chư diệu cao sơn như giới khả tri số vô hữu năng số tri Thích Ca chi thọ lượng nhất thiết Đại địa độ khả tri kỳ trần số vô hữu năng toán tri Thích Ca chi thọ lượng giả sử lượng hư không khả đắc tận biên tế vô hữu năng số tri thích 」Ca chi thọ lượng 。 贊曰。為說也。分二。初四行過喻分。第五一行過算分。喻四行中相傳兩釋。一云。四行如次顯淨我樂常四德。如次能除不信．著我．畏苦．捨心四障。一云。約佛四身以顯壽量。謂化．應亦應亦化．非應非化。如次為喻化身此沒彼現故以水喻。化依應現如水出山。故以山為喻。俱句自受用如地為山水二依。第四喻法。以無形相故。 tán viết 。vi thuyết dã 。phần nhị 。sơ tứ hạnh/hành/hàng quá/qua dụ phần 。đệ ngũ nhất hạnh/hành/hàng quá/qua toán phần 。dụ tứ hạnh/hành/hàng trung tướng truyền lượng (lưỡng) thích 。nhất vân 。tứ hạnh/hành/hàng như thứ hiển tịnh ngã lạc/nhạc thường tứ đức 。như thứ năng trừ bất tín ．trước ngã ．úy khổ ．xả tâm tứ chướng 。nhất vân 。ước Phật tứ thân dĩ hiển thọ lượng 。vị hóa ．ưng diệc ưng diệc hóa ．phi ưng phi hóa 。như thứ vi dụ hóa thân thử một bỉ hiện cố dĩ thủy dụ 。hóa y ưng hiện như thủy xuất sơn 。cố dĩ sơn vi dụ 。câu cú tự thọ dụng như địa vi sơn thủy nhị y 。đệ tứ dụ Pháp 。dĩ vô hình tướng cố 。 經。若人「住億劫盡力常算數亦復不能知世尊」之壽量。 Kinh 。nhược/nhã nhân 「trụ/trú ức kiếp tận lực thường toán số diệc phục bất năng trai Thế Tôn 」chi thọ lượng 。 贊曰。過算分故。 tán viết 。quá/qua toán phần cố 。 經。不害「眾生命及施於飲食由斯二種因得壽命長遠是故大覺尊壽命難知數如劫無邊際壽量」亦如是。 Kinh 。bất hại 「chúng sanh mạng cập thí ư ẩm thực do tư nhị chủng nhân đắc thọ mạng trường/trưởng viễn thị cố đại giác tôn thọ mạng nạn/nan tri số như kiếp vô biên tế thọ lượng 」diệc như thị 。 贊曰。結成因果勸勿生疑。此二頌結成二因感長壽果。 tán viết 。kết thành nhân quả khuyến vật sanh nghi 。thử nhị tụng kết thành nhị nhân cảm trường thọ quả 。 經。妙幢「汝當知不應起疑惑最勝壽無量莫能」知數者。 Kinh 。diệu tràng 「nhữ đương tri bất ưng khởi nghi hoặc tối thắng thọ vô lượng mạc năng 」tri số giả 。 贊曰。勸勿生疑。 tán viết 。khuyến vật sanh nghi 。 經。爾時妙幢「菩薩聞四如來說釋迦牟尼佛壽量無限白言世尊云何如來示現如是」短促壽量。 Kinh 。nhĩ thời diệu tràng 「Bồ Tát văn tứ Như Lai thuyết Thích Ca Mâu Ni Phật thọ lượng vô hạn bạch ngôn Thế Tôn vân hà Như Lai thị hiện như thị 」đoản xúc thọ lượng 。 贊曰。第四妙幢重請。佛實壽長我已略解。有何所以現斯短促。前但答長未釋促壽所以。故今重問。準瑜伽八十一云。釋難者。若自若他難皆應釋。當知此難略由五相。一者為未了義得顯了故。如言此文有何義耶。二者語相違故。言何故先所說異。三者道理相違故。如有顯示與四道理相違之義。四者不決定顯示故。如言何故於一種義種種異門差別顯示。五者究竟非理現見故。如言內我有何體性。有何色相而言常恒等。於此五難隨次應釋。謂於不了義難方便顯了。於語相違難顯示意趣隨順會通。如是於不決定顯示難。於究竟非現見難。當知亦爾。於道理相違難。或以黑教而決判。此意不了依小乘說名為黑教。或依道理。或為增果。或為增因。此意或隨轉或方便。為斷惡修善。所有因果說有乖返理實不違。然難雖有五。準瑜伽釋於一一難各有五意。一者為不解。二為疑惑。三為試驗。四為輕觸。五為利樂。今五難中是語相違難。釋迦說短四佛說長。有此相違故舉為難。五意之中是為利益意故問。 tán viết 。đệ tứ diệu tràng trọng thỉnh 。Phật thật thọ trường/trưởng ngã dĩ lược giải 。hữu hà sở dĩ hiện tư đoản xúc 。tiền đãn đáp trường/trưởng vị thích xúc thọ sở dĩ 。cố kim trọng vấn 。chuẩn du già bát thập nhất vân 。thích nạn/nan giả 。nhược/nhã tự nhược/nhã tha nạn/nan giai ưng thích 。đương tri thử nạn/nan lược do ngũ tướng 。nhất giả vi vị liễu nghĩa đắc hiển liễu cố 。như ngôn thử văn hữu hà nghĩa da 。nhị giả ngữ tướng vi cố 。ngôn hà cố tiên sở thuyết dị 。tam giả đạo lí tương vi cố 。như hữu hiển thị dữ tứ đạo lí tương vi chi nghĩa 。tứ giả bất quyết định hiển thị cố 。như ngôn hà cố ư nhất chủng nghĩa chủng chủng dị môn sái biệt hiển thị 。ngũ giả cứu cánh phi lý hiện kiến cố 。như ngôn nội ngã hữu hà thể tánh 。hữu hà sắc tướng nhi ngôn thường hằng đẳng 。ư thử ngũ nạn/nan tùy thứ ưng thích 。vị ư bất liễu nghĩa nạn/nan phương tiện hiển liễu 。ư ngữ tướng vi nạn/nan hiển thị ý thú tùy thuận hội thông 。như thị ư bất quyết định hiển thị nạn/nan 。ư cứu cánh phi hiện kiến nạn/nan 。đương tri diệc nhĩ 。ư đạo lí tương vi nạn/nan 。hoặc dĩ hắc giáo nhi quyết phán 。thử ý bất liễu y Tiểu thừa thuyết danh vi hắc giáo 。hoặc y đạo lý 。hoặc vi tăng quả 。hoặc vi tăng nhân 。thử ý hoặc tùy chuyển hoặc phương tiện 。vi đoạn ác tu thiện 。sở hữu nhân quả thuyết hữu quai phản lý thật bất vi 。nhiên nạn/nan tuy hữu ngũ 。chuẩn du già thích ư nhất nhất nạn/nan các hữu ngũ ý 。nhất giả vi ất giải 。nhị vi nghi hoặc 。tam vi thí nghiệm 。tứ vi khinh xúc 。ngũ vi lợi lạc 。kim ngũ nạn/nan trung thị ngữ tướng vi nạn/nan 。Thích Ca thuyết đoản tứ Phật thuyết trường/trưởng 。hữu thử tướng vi cố cử vi nạn/nan 。ngũ ý chi trung thị vi lợi ích ý cố vấn 。 經。時四世尊「告妙幢菩薩言善男子彼釋迦牟尼佛於五濁世」出現之時。 Kinh 。thời tứ thế tôn 「cáo diệu Tràng Bồ-tát ngôn Thiện nam tử bỉ Thích Ca Mâu Ni Phật ư ngũ trược thế 」xuất hiện chi thời 。 贊曰。第五彼佛廣陳。文分為三。一標。二釋。三成。善男子是諸如來下是就初標中有三。一標現短壽時。二標現促所以。三結標短壽。此標時也。五濁之義如法華疏辨。亦即總標五濁。 tán viết 。đệ ngũ bỉ Phật quảng trần 。văn phần vi tam 。nhất tiêu 。nhị thích 。tam thành 。Thiện nam tử thị chư Như Lai hạ thị tựu sơ tiêu trung hữu tam 。nhất tiêu hiện đoản thọ thời 。nhị tiêu hiện xúc sở dĩ 。tam kết tiêu đoản thọ 。thử tiêu thời dã 。ngũ trược chi nghĩa như Pháp hoa sớ biện 。diệc tức tổng tiêu ngũ trược 。 經。人壽百年「稟性下劣善根微薄」復無信解。 Kinh 。nhân thọ bách niên 「bẩm tánh hạ liệt thiện căn vi bạc 」phục vô tín giải 。 贊曰。標現促所以。所以有二。一為滅惡即捨生死。二為生善即令得菩提。此為滅惡。亦別釋五濁。濁有五種。此中舉四。一命濁。謂人壽百年。二有情濁。有情濁中有三。一喜意不弘。謂稟性下劣。二宿無福慧。謂善根微薄。三多有迷愚。謂無信解。 tán viết 。tiêu hiện xúc sở dĩ 。sở dĩ hữu nhị 。nhất vi diệt ác tức xả sanh tử 。nhị vi sanh thiện tức lệnh đắc Bồ-đề 。thử vi diệt ác 。diệc biệt thích ngũ trược 。trược hữu ngũ chủng 。thử trung cử tứ 。nhất mạng trược 。vị nhân thọ bách niên 。nhị hữu tình trược 。hữu tình trược trung hữu tam 。nhất hỉ ý bất hoằng 。vị bẩm tánh hạ liệt 。nhị tú vô phước tuệ 。vị thiện căn vi bạc 。tam đa hữu mê ngu 。vị vô tín giải 。 經。此諸「眾生多有我見人見眾生壽者養育邪見我我所見」斷常見等。 Kinh 。thử chư 「chúng sanh đa hữu ngã kiến nhân kiến chúng sanh thọ giả dưỡng dục tà kiến ngã ngã sở kiến 」đoạn thường kiến đẳng 。 贊曰。此見濁也。諸經論中所說我見有多不同。如成唯識義燈廣說。今但依文略解。言我見者瑜伽八十三總有八種。此但舉五。一我見論云。依五取蘊我我所見現前行故。今者此文既別說我我所見。即總別異。瑜伽據總。此通總別。此言我見即無我我所。人見即有情見。謂諸賢聖如實了知唯有此法更無餘故。又復有愛著故。眾生見即數取趣見。謂能數數往取諸趣無厭足故。此三依羅什譯云我人眾生壽者見。即瑜伽云命者。謂即壽和合現存活故名為命者。依天親菩薩般若論。云我眾生命者。解云。見五蘊差別一一陰是我。如是妄取是名我見。此意總計三世五蘊差別為我見。身相續不斷是名眾生。此計五蘊從前際來相續不斷故名眾生。一報命根不斷住故。是命者。此計現在現有命故。命根斷已後生六道。是名壽者。此見未來生壽更起故。此依五蘊總別異故。養育者即養育現在。能作士夫用故。又能增長後有業故。邪見者即五見中邪見。我我所見謂依五蘊起十五見等。斷常見者即是邊見。斷謂七斷滅。常謂四遍常等。復言等者等取見惑取見及隨煩惱。略無劫濁。以其外境非所化故。非惡體故略不舉之。 tán viết 。thử kiến trược dã 。chư Kinh luận trung sở thuyết ngã kiến hữu đa bất đồng 。như thành duy thức nghĩa đăng quảng thuyết 。kim đãn y văn lược giải 。ngôn ngã kiến giả du già bát thập tam tổng hữu bát chủng 。thử đãn cử ngũ 。nhất ngã kiến luận vân 。y ngũ thủ uẩn ngã ngã sở kiến hiện tiền hạnh/hành/hàng cố 。kim giả thử văn ký biệt thuyết ngã ngã sở kiến 。tức tổng biệt dị 。du già cứ tổng 。thử thông tổng biệt 。thử ngôn ngã kiến tức vô ngã ngã sở 。nhân kiến tức hữu Tình kiến 。vị chư hiền thánh như thật liễu tri duy hữu thử pháp cánh vô dư cố 。hựu phục hưũ ái trước cố 。chúng sanh kiến tức số thủ thú kiến 。vị năng sát sát vãng thủ chư thú Vô yếm túc cố 。thử tam y La thập dịch vân ngã nhân chúng sanh thọ giả kiến 。tức du già vân mạng giả 。vị tức thọ hòa hợp hiện tồn hoạt cố danh vi mạng giả 。y Thiên thân bồ tát bát-nhã luận 。vân ngã chúng sanh mạng giả 。giải vân 。kiến ngũ uẩn sái biệt nhất nhất uẩn thị ngã 。như thị vọng thủ thị danh ngã kiến 。thử ý tổng kế tam thế ngũ uẩn sái biệt vi ngã kiến 。thân tướng tục bất đoạn thị danh chúng sanh 。thử kế ngũ uẩn tùng tiền tế lai tướng tục bất đoạn cố danh chúng sanh 。nhất báo mạng căn bất đoạn trụ/trú cố 。thị mạng giả 。thử kế hiện tại hiện hữu mạng cố 。mạng căn đoạn dĩ hậu sanh lục đạo 。thị danh thọ giả 。thử kiến vị lai sanh thọ cánh khởi cố 。thử y ngũ uẩn tổng biệt dị cố 。dưỡng dục giả tức dưỡng dục hiện tại 。năng tác sĩ phu dụng cố 。hựu năng tăng trưởng hậu hữu nghiệp cố 。tà kiến giả tức ngũ kiến trung tà kiến 。ngã ngã sở kiến vị y ngũ uẩn khởi thập ngũ kiến đẳng 。đoạn thường kiến giả tức thị biên kiến 。đoạn vị thất đoạn điệt 。thường vị tứ biến thường đẳng 。phục ngôn đẳng giả đẳng thủ kiến hoặc thủ kiến cập tùy phiền não 。lược vô kiếp trược 。dĩ kỳ ngoại cảnh phi sở hóa cố 。phi ác thể cố lược bất cử chi 。 經。為欲利「益此諸異生及諸外道如是等類令生正解速得成就無」上菩提。 Kinh 。vi dục lợi 「ích thử chư dị sanh cập chư ngoại đạo như thị đẳng loại lệnh sanh chánh giải tốc đắc thành tựu vô 」thượng Bồ-đề 。 贊曰。欲令生善得菩提故。異生外道即所為人。簡諸入地大菩薩眾。初地已上更見長故。非不現滅。 tán viết 。dục lệnh sanh thiện đắc Bồ-đề cố 。dị sanh ngoại đạo tức sở vi nhân 。giản chư nhập địa đại Bồ-tát chúng 。sơ địa dĩ thượng cánh kiến trường/trưởng cố 。phi bất hiện diệt 。 經。是故釋「迦牟尼如來示現如是短促」壽命。 Kinh 。thị cố thích 「Ca Mâu Ni Như Lai thị hiện như thị đoản xúc 」thọ mạng 。 贊曰。結標短壽。 tán viết 。kết/kiết tiêu đoản thọ 。 經。善男「子然彼如來欲命眾生見涅槃已生難遭想」憂苦等想。 Kinh 。thiện nam 「tử nhiên bỉ Như Lai dục mạng chúng sanh kiến Niết-Bàn dĩ sanh nạn/nan tao tưởng 」ưu khổ đẳng tưởng 。 贊曰。下第二為釋。文分為三。一法說。二喻合。三結說。初法說中復分為五。一解釋。二假徵。三為通。四却詰。五解難。此釋有三。一令於佛起希慕心。二令於法生修習意。三者曲結。此即初。故法華經云。若我久住眾生不能生難遭想起渴仰心等。意與此同。然現涅槃準大般若最勝天王會有一因。為諸有情樂聞圓寂故現涅槃。法華論云。為對除於大乘不集善根起增上慢。為對治此說醫師喻。示現如來般涅槃量。無性攝論有六因故。如來化身不究竟住。具如彼辨。依華嚴經云。究竟佛事已有十種義。示現大涅槃。一明一切行悉無常故。二明一切有為非安穩故。三明涅槃趣最安穩故。四明涅槃遠離一切諸怖畏故。五以諸人天樂著色身。明色身無常是磨滅法。令彼求淨法身故。此當攝論第二義也。六明無常力強不可轉故。七明有為法不自在故。八明三界法悉如坏器無堅牢故。九明般涅槃最為真實不可壞故。十明般涅槃遠離生死非起滅故。以此十義示現涅槃。今此經文總有六義。一令生正解故。二速得成就無上菩提故。三令見滅已於諸佛所起難遭想故。四令於佛教速修行故。即前標文及此釋文具有此四。亦是為令種諸善根起修信解斷除邪見。五者為留骨身舍利令生供養獲諸福故。即下陳如請佛舍利。乃至經末佛答妙幢云。或時見有般涅槃者。是權方便。及留舍利令諸有情恭敬供養。若供養者於未來世遠離八難。逢事諸佛遇善知識。不失善心福報無邊。六為令有情得證圓寂。即末下云。速當出離不為生死之所纏縛。此準攝大乘。亦為樂常不希圓寂者示涅槃故。 tán viết 。hạ đệ nhị vi thích 。văn phần vi tam 。nhất pháp thuyết 。nhị dụ hợp 。tam kết thuyết 。sơ pháp thuyết trung phục phần vi ngũ 。nhất giải thích 。nhị giả trưng 。tam vi thông 。tứ khước cật 。ngũ giải nạn/nan 。thử thích hữu tam 。nhất lệnh ư Phật khởi hy mộ tâm 。nhị lệnh ư Pháp sanh tu tập ý 。tam giả khúc kết/kiết 。thử tức sơ 。cố Pháp Hoa Kinh vân 。nhược/nhã ngã cửu trụ chúng sanh bất năng sanh nạn/nan tao tưởng khởi khát ngưỡng tâm đẳng 。ý dữ thử đồng 。nhiên hiện Niết-Bàn chuẩn đại Bát-nhã tối thắng Thiên Vương hội hữu nhất nhân 。vi chư hữu tình lạc/nhạc văn viên tịch cố hiện Niết-Bàn 。Pháp hoa luận vân 。vi đối trừ ư Đại-Thừa bất tập thiện căn khởi tăng thượng mạn 。vi đối trì thử thuyết y sư dụ 。thị hiện Như Lai Bát Niết Bàn lượng 。Vô tánh nhiếp luận hữu lục nhân cố 。Như Lai hóa thân bất cứu cánh trụ/trú 。cụ như bỉ biện 。y Hoa Nghiêm kinh vân 。cứu cánh Phật sự dĩ hữu thập chủng nghĩa 。thị hiện đại Niết Bàn 。nhất minh nhất thiết hành tất vô thường cố 。nhị minh nhất thiết hữu vi phi an ổn cố 。tam minh Niết-Bàn thú tối an ổn cố 。tứ minh Niết-Bàn viễn ly nhất thiết chư bố úy cố 。ngũ dĩ chư nhân Thiên nhạc trước/trứ sắc thân 。minh sắc thân vô thường thị ma diệt pháp 。lệnh bỉ cầu tịnh Pháp thân cố 。thử đương nhiếp luận đệ nhị nghĩa dã 。lục minh vô thường lực cường bất khả chuyển cố 。thất minh hữu vi Pháp bất tự tại cố 。bát minh tam giới Pháp tất như khôi khí vô kiên lao cố 。cửu minh Bát Niết Bàn tối vi chân thật bất khả hoại cố 。thập minh Bát Niết Bàn viễn ly sanh tử phi khởi diệt cố 。dĩ thử thập nghĩa thị hiện Niết-Bàn 。kim thử Kinh văn tổng hữu lục nghĩa 。nhất lệnh sanh chánh giải cố 。nhị tốc đắc thành tựu vô thượng Bồ-đề cố 。tam lệnh kiến diệt dĩ ư chư Phật sở khởi nạn/nan tao tưởng cố 。tứ lệnh ư Phật giáo tốc tu hành cố 。tức tiền tiêu văn cập thử thích văn cụ hữu thử tứ 。diệc thị vi lệnh chủng chư thiện căn khởi tu tín giải đoạn trừ tà kiến 。ngũ giả vi lưu cốt thân xá lợi lệnh sanh cúng dường hoạch chư phước cố 。tức hạ trần như thỉnh Phật xá lợi 。nãi chí Kinh mạt Phật đáp diệu tràng vân 。hoặc thời kiến hữu Bát Niết Bàn giả 。thị quyền phương tiện 。cập lưu xá lợi lệnh chư hữu tình cung kính cúng dường 。nhược/nhã cúng dường giả ư vị lai thế viễn ly bát nạn 。phùng sự chư Phật ngộ thiện tri thức 。bất thất thiện tâm phước báo vô biên 。lục vi lệnh hữu tình đắc chứng viên tịch 。tức mạt hạ vân 。tốc đương xuất ly bất vi sanh tử chi sở triền phược 。thử chuẩn nhiếp Đại thừa 。diệc vi lạc/nhạc thường bất hy viên tịch giả thị Niết-Bàn cố 。 經。於佛世尊「所說經教速當受持讀誦通利為人解說」不生謗毀。 Kinh 。ư Phật Thế tôn 「sở thuyết Kinh giáo tốc đương thọ trì đọc tụng thông lợi vì nhân giải thuyết 」bất sanh báng hủy 。 贊曰。二令於法起修習意有十法行。此略舉四。一受持。二披讀。三諷誦。四解說。初三自利行。後一利他行。影顯餘行。於十法行各各有四。謂自作等。今言不謗毀者即生隨喜。於佛所說生隨喜心。顯於持人亦生隨喜而不謗毀。且舉易行。 tán viết 。nhị lệnh ư Pháp khởi tu tập ý hữu thập Pháp hạnh 。thử lược cử tứ 。nhất thọ trì 。nhị phi độc 。tam phúng tụng 。tứ giải thuyết 。sơ tam tự lợi hạnh/hành/hàng 。hậu nhất lợi tha hạnh/hành/hàng 。ảnh hiển dư hạnh/hành/hàng 。ư thập Pháp hạnh các các hữu tứ 。vị tự tác đẳng 。kim ngôn bất báng hủy giả tức sanh tùy hỉ 。ư Phật sở thuyết sanh tùy hỉ tâm 。hiển ư trì nhân diệc sanh tùy hỉ nhi bất báng hủy 。thả cử dịch hạnh/hành/hàng 。 經。是故如來現斯短壽。 Kinh 。thị cố Như Lai hiện tư đoản thọ 。 贊曰。曲結。 tán viết 。khúc kết/kiết 。 經。何以故。 Kinh 。hà dĩ cố 。 贊曰。假徵也。何以故見佛涅槃。生難遭想起持法等心。 tán viết 。giả trưng dã 。hà dĩ cố kiến Phật Niết-Bàn 。sanh nạn/nan tao tưởng khởi Trì Pháp đẳng tâm 。 經。彼諸「眾生若見如來不般涅槃不生恭敬難遭」之想。 Kinh 。bỉ chư 「chúng sanh nhược/nhã kiến Như Lai bất Bát Niết Bàn bất sanh cung kính nạn/nan tao 」chi tưởng 。 贊曰。三為通。此生難遭想。 tán viết 。tam vi thông 。thử sanh nạn/nan tao tưởng 。 經。如來所說「甚深經典亦不受持讀誦通利為人」宣說。 Kinh 。Như Lai sở thuyết 「thậm thâm Kinh điển diệc bất thọ trì đọc tụng thông lợi vi nhân 」tuyên thuyết 。 贊曰。此通起持法心。 tán viết 。thử thông khởi Trì Pháp tâm 。 經。所以者何。 Kinh 。sở dĩ giả hà 。 贊曰。四却詰。若見如來不般涅槃。不起難遭及持法之意。所以者何謂也。 tán viết 。tứ khước cật 。nhược/nhã kiến Như Lai bất Bát Niết Bàn 。bất khởi nạn/nan tao cập Trì Pháp chi ý 。sở dĩ giả hà vị dã 。 經。以常見佛不尊重故。 Kinh 。dĩ thường kiến Phật bất tôn trọng cố 。 贊曰。釋難。若見佛滅恐更不逢生難遭想。既見久住便謂常在。不生希有難見之想欲供養心故不尊重於佛。既不尊重於所說法亦不謂為希得聞。故不修行。 tán viết 。thích nạn/nan 。nhược/nhã kiến Phật diệt khủng cánh bất phùng sanh nạn/nan tao tưởng 。ký kiến cửu trụ tiện vị thường tại 。bất sanh hy hữu nạn/nan kiến chi tưởng dục cúng dường tâm cố bất tôn trọng ư Phật 。ký bất tôn trọng ư sở thuyết pháp diệc bất vị vi hy đắc văn 。cố bất tu hành 。 經。善男子「譬如有人見其父母多有財產珍寶豐盈便於財物不生希有」難遭之想。 Kinh 。Thiện nam tử 「thí như hữu nhân kiến kỳ phụ mẫu đa hữu tài sản trân bảo phong doanh tiện ư tài vật bất sanh hy hữu 」nạn/nan tao chi tưởng 。 贊曰。二喻合有二。初久住不欣喻。後見滅受敬喻。初中有二。初喻後合。初喻中有三。初喻。次徵。後釋解。有人喻異生外道。父母喻佛。以能生長福智身故多有財產等者。喻佛久住法財豐盈故。不能生難遭之想。準文但於法不能生難遭之想。實影顯佛。故下合中即偏合佛。釋中通二。 tán viết 。nhị dụ hợp hữu nhị 。sơ cửu trụ bất hân dụ 。hậu kiến diệt thọ/thụ kính dụ 。sơ trung hữu nhị 。sơ dụ hậu hợp 。sơ dụ trung hữu tam 。sơ dụ 。thứ trưng 。hậu thích giải 。hữu nhân dụ dị sanh ngoại đạo 。phụ mẫu dụ Phật 。dĩ năng sanh trường/trưởng phước trí thân cố đa hữu tài sản đẳng giả 。dụ Phật cửu trụ pháp tài phong doanh cố 。bất năng sanh nạn/nan tao chi tưởng 。chuẩn văn đãn ư Pháp bất năng sanh nạn/nan tao chi tưởng 。thật ảnh hiển Phật 。cố hạ hợp trung tức Thiên hợp Phật 。thích trung thông nhị 。 經。所以者何。 Kinh 。sở dĩ giả hà 。 贊曰。徵。 tán viết 。trưng 。 經。於父財物生常想故。 Kinh 。ư phụ tài vật sanh thường tưởng cố 。 贊曰。釋也。應云於父生常想故。於父財物生常想故。二義合明。或由前喻但喻於財不生難遭想故。今亦但徵釋於財。 tán viết 。thích dã 。ưng vân ư phụ sanh thường tưởng cố 。ư phụ tài vật sanh thường tưởng cố 。nhị nghĩa hợp minh 。hoặc do tiền dụ đãn dụ ư tài bất sanh nạn/nan tao tưởng cố 。kim diệc đãn trưng thích ư tài 。 經。善男子「彼諸眾生亦復如是若見如來不入涅槃不生希有難遭之想所以者何由」常見故。 Kinh 。Thiện nam tử 「bỉ chư chúng sanh diệc phục như thị nhược/nhã kiến Như Lai bất nhập Niết Bàn bất sanh hy hữu nạn/nan tao chi tưởng sở dĩ giả hà do 」thường kiến cố 。 贊曰。合也。文亦有三。初合。次徵。後釋。三文別故。 tán viết 。hợp dã 。văn diệc hữu tam 。sơ hợp 。thứ trưng 。hậu thích 。tam văn biệt cố 。 經。善男子「譬如有人父母貧窮資財」乏少。 Kinh 。Thiện nam tử 「thí như hữu nhân phụ mẫu bần cùng tư tài 」phạp thiểu 。 贊曰。見滅愛敬喻文二。如前。喻文有五。初佛為示滅喻。二敬佛難遭喻。三愛法求學喻。四徵。五釋。此初也。 tán viết 。kiến diệt ái kính dụ văn nhị 。như tiền 。dụ văn hữu ngũ 。sơ Phật vi thị diệt dụ 。nhị kính Phật nạn/nan tao dụ 。tam ái Pháp cầu học dụ 。tứ trưng 。ngũ thích 。thử sơ dã 。 經。然彼「貧人或詣王家或大臣舍見其倉庫種種珍財悉皆盈滿生希有心難遭」之想。 Kinh 。nhiên bỉ 「bần nhân hoặc nghệ vương gia hoặc đại thần xá kiến kỳ thương khố chủng chủng trân tài tất giai doanh mãn sanh hy hữu tâm nạn/nan tao 」chi tưởng 。 贊曰。無是救護故起愛求。此即敬佛難逢喻。言然彼貧人者喻異生外道。其心下劣善根薄少。或詣王家者。喻其覺悟方於世尊起難逢見想故如國王。或大臣者如大菩薩。壽命亦長為生現促因亦覺悟。 tán viết 。vô thị cứu hộ cố khởi ái cầu 。thử tức kính Phật nạn/nan phùng dụ 。ngôn nhiên bỉ bần nhân giả dụ dị sanh ngoại đạo 。kỳ tâm hạ liệt thiện căn bạc thiểu 。hoặc nghệ vương gia giả 。dụ kỳ giác ngộ phương ư Thế Tôn khởi nạn/nan phùng kiến tưởng cố như Quốc Vương 。hoặc đại thần giả như đại Bồ-tát 。thọ mạng diệc trường/trưởng vi sanh hiện xúc nhân diệc giác ngộ 。 經。時彼「貧人為欲求財廣設方便策勤」無怠。 Kinh 。thời bỉ 「bần nhân vi dục cầu tài quảng thiết phương tiện sách cần 」vô đãi 。 贊曰。愛法求學喻。 tán viết 。ái pháp cầu học dụ 。 經。所以「者何為捨貧窮受」安樂故。 Kinh 。sở dĩ 「giả hà vi xả bần cùng thọ/thụ 」an lạc cố 。 贊曰。徵釋可知。 tán viết 。trưng thích khả tri 。 經。善男子「彼諸眾生亦復如是若見如來入於涅槃生難遭想乃至憂」苦等想。 Kinh 。Thiện nam tử 「bỉ chư chúng sanh diệc phục như thị nhược/nhã kiến Như Lai nhập ư Niết-Bàn sanh nạn/nan tao tưởng nãi chí ưu 」khổ đẳng tưởng 。 贊曰。合也。此合佛為示滅喻。 tán viết 。hợp dã 。thử hợp Phật vi thị diệt dụ 。 經。復作是「念於無量劫諸佛如來出現於世如烏曇跋華時乃一現彼諸眾生發希有心起難遭想若遇如來心生」敬信。 Kinh 。phục tác thị 「niệm ư vô lượng kiếp chư Phật Như Lai xuất hiện ư thế như ô đàm bạt hoa thời nãi nhất hiện bỉ chư chúng sanh phát hy hữu tâm khởi nạn/nan tao tưởng nhược/nhã ngộ Như Lai tâm sanh 」kính tín 。 贊曰。合敬佛難逢喻。文有其三。謂法喻合。 tán viết 。hợp kính Phật nạn/nan phùng dụ 。văn hữu kỳ tam 。vị Pháp dụ hợp 。 經。聞說正法「生實語想所有經典悉皆受持不生」毀謗。 Kinh 。văn thuyết Chánh Pháp 「sanh thật ngữ tưởng sở hữu Kinh điển tất giai thọ trì bất sanh 」hủy báng 。 贊曰。合愛法求學喻。 tán viết 。hợp ái pháp cầu học dụ 。 經。善男子「以是因緣彼佛世尊不久住世速」入涅槃。 Kinh 。Thiện nam tử 「dĩ thị nhân duyên bỉ Phật Thế tôn bất cửu trụ thế tốc 」nhập Niết Bàn 。 贊曰。結喻也。 tán viết 。kết/kiết dụ dã 。 經。善男子「是諸如來以如是等善巧方便」成就眾生。 Kinh 。Thiện nam tử 「thị chư Như Lai dĩ như thị đẳng thiện xảo phương tiện 」thành tựu chúng sanh 。 贊曰。總成也。 tán viết 。tổng thành dã 。 經。爾時「四佛說是語已忽然」不現。 Kinh 。nhĩ thời 「tứ Phật thuyết thị ngữ dĩ hốt nhiên 」bất hiện 。 贊曰。第六說已不現。已上總是他佛說命無窮。 tán viết 。đệ lục thuyết dĩ bất hiện 。dĩ thượng tổng thị tha Phật thuyết mạng vô cùng 。 經。爾時「妙幢菩薩摩訶薩與無量百千菩薩及無量億那庾多百千眾生俱共往詣鷲峯山中釋迦牟尼如來正遍知所頂禮佛足在」一面立。 Kinh 。nhĩ thời 「diệu tràng Bồ-Tát Ma-ha-tát dữ vô lượng bách thiên Bồ Tát cập vô lượng ức na dữu đa bách thiên chúng sanh câu cọng vãng nghệ Thứu Phong sơn trung Thích-Ca Mâu Ni Như Lai Chánh-biến-Tri sở đảnh lễ Phật túc tại 」nhất diện lập 。 贊曰。釋迦自陳常安。文段有四。一妙幢來至。二啟白所聞。三四佛請陳。四釋迦為說。此初也。 tán viết 。Thích Ca tự trần thường an 。văn đoạn hữu tứ 。nhất diệu tràng lai chí 。nhị khải bạch sở văn 。tam tứ Phật thỉnh trần 。tứ Thích Ca vi thuyết 。thử sơ dã 。 經。時妙幢「菩薩以如上事」具白世尊。 Kinh 。thời diệu tràng 「Bồ Tát dĩ như thượng sự 」cụ bạch Thế Tôn 。 贊曰。啟白所聞。 tán viết 。khải bạch sở văn 。 經。時四如來「亦詣鷲峯至釋迦牟尼佛所各隨本方就座」而坐。 Kinh 。thời tứ Như Lai 「diệc nghệ Thứu Phong chí Thích Ca Mâu Ni Phật sở các tùy bổn phương tựu tọa 」nhi tọa 。 贊曰。四佛請陳。文分為三。初四佛俱來。次遣使陳請。後使者傳命。此即初也。問。四佛將往妙幢其室忽然變座。詣山不言變座。四佛如何以安。答。此中應是釋迦變座。文略不言。問。何故至妙幢室四佛自變。來詣靈山即釋迦變。答。下人不測上來。所以四佛自變。釋迦能知佛至故變座安。 tán viết 。tứ Phật thỉnh trần 。văn phần vi tam 。sơ tứ Phật câu lai 。thứ khiển sử trần thỉnh 。hậu sử giả truyền mạng 。thử tức sơ dã 。vấn 。tứ Phật tướng vãng diệu tràng kỳ thất hốt nhiên biến tọa 。nghệ sơn bất ngôn biến tọa 。tứ Phật như hà dĩ an 。đáp 。thử trung ưng thị Thích Ca biến tọa 。văn lược bất ngôn 。vấn 。hà cố chí diệu tràng thất tứ Phật tự biến 。lai nghệ Linh Sơn tức Thích Ca biến 。đáp 。hạ nhân bất trắc thượng lai 。sở dĩ tứ Phật tự biến 。Thích Ca năng tri Phật chí cố biến tọa an 。 經。告侍者「菩薩言善男子汝今可詣釋迦牟尼佛所為我致問少病少惱起居輕利安樂」行不。 Kinh 。cáo thị giả 「Bồ Tát ngôn Thiện nam tử nhữ kim khả nghệ Thích Ca Mâu Ni Phật sở vi ngã trí vấn thiểu bệnh thiểu não khởi cư khinh lợi an lạc 」hạnh/hành/hàng bất 。 贊曰。二遣使陳請有三。初通問。次陳請。後隨喜。初也。 tán viết 。nhị khiển sử trần thỉnh hữu tam 。sơ thông vấn 。thứ trần thỉnh 。hậu tùy hỉ 。sơ dã 。 經。復作是言「善哉善哉釋迦牟尼如來今可演說金光明經甚深法要為欲饒益一切眾生除去饑饉令得安樂」我當隨喜。 Kinh 。phục tác thị ngôn 「Thiện tai thiện tai Thích-Ca Mâu Ni Như Lai kim khả diễn thuyết kim quang minh Kinh thậm thâm pháp yếu vi dục nhiêu ích nhất thiết chúng sanh trừ khứ cơ cận lệnh đắc an lạc 」ngã đương tùy hỉ 。 贊曰。陳請隨喜也。 tán viết 。trần thỉnh tùy hỉ dã 。 經。時彼「侍者各詣釋迦牟尼佛所頂禮雙足却住一面俱白佛言彼天人師致問無量少病少惱起居輕利安樂行不復作是言善哉善哉釋迦牟尼如來今可演說金光明經甚深法要為欲利益一切眾生除去饑饉」令得安樂。 Kinh 。thời bỉ 「thị giả các nghệ Thích Ca Mâu Ni Phật sở đảnh lễ song túc khước trụ/trú nhất diện câu bạch Phật ngôn bỉ Thiên Nhân Sư trí vấn vô lượng thiểu bệnh thiểu não khởi cư khinh lợi an lạc hạnh/hành/hàng bất phục tác thị ngôn Thiện tai thiện tai Thích-Ca Mâu Ni Như Lai kim khả diễn thuyết kim quang minh Kinh thậm thâm pháp yếu vi dục lợi ích nhất thiết chúng sanh trừ khứ cơ cận 」lệnh đắc an lạc 。 贊曰。使者傳命。 tán viết 。sử giả truyền mạng 。 經。爾時「釋迦牟尼如來應正等覺告彼侍者諸菩薩言善哉善哉彼四如來乃能為諸眾生饒益安樂勸請於我」宣揚正法。 Kinh 。nhĩ thời 「Thích-Ca Mâu Ni Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác cáo bỉ thị giả chư Bồ-tát ngôn Thiện tai thiện tai bỉ tứ Như Lai nãi năng vi chư chúng sanh nhiêu ích an lạc khuyến thỉnh ư ngã 」tuyên dương chánh pháp 。 贊曰。釋迦為說。文分為二。初贊。後陳。此讚也。 tán viết 。Thích Ca vi thuyết 。văn phần vi nhị 。sơ tán 。hậu trần 。thử tán dã 。 經。爾時「世尊而說頌曰我常在鷲山宣說此經寶成就眾生故示現般」涅槃。 Kinh 。nhĩ thời 「Thế Tôn nhi thuyết tụng viết ngã thường tại Thứu sơn tuyên thuyết thử Kinh bảo thành tựu chúng sanh cố thị hiện ba/bát 」Niết-Bàn 。 贊曰。後陳也。分文為三。上二句顯法報常。以報顯法。靈山報法土中無約處而顯。下二句顯化滅。 tán viết 。hậu trần dã 。phần văn vi tam 。thượng nhị cú hiển Pháp báo thường 。dĩ báo hiển Pháp 。Linh Sơn báo Pháp độ trung vô ước xứ/xử nhi hiển 。hạ nhị cú hiển hóa diệt 。 經。凡夫「起邪見不信我所說為成就彼故示現」般涅槃。 Kinh 。phàm phu 「khởi tà kiến bất tín ngã sở thuyết vi thành tựu bỉ cố thị hiện 」Bát Niết Bàn 。 贊曰。後一行重成化滅。所為眾生簡大菩薩。 tán viết 。hậu nhất hạnh/hành/hàng trọng thành hóa diệt 。sở vi chúng sanh giản đại Bồ-tát 。 經。時大會中「有婆羅門姓憍陳如名曰法師授記與無量百千婆羅門眾」供養佛已。 Kinh 。thời Đại hội trung 「hữu Bà-la-môn tính Kiều-trần-như danh viết Pháp sư thọ kí dữ vô lượng bách thiên Bà-la-môn chúng 」cúng dường Phật dĩ 。 贊曰。第四喜見重成不滅。文分為八。一陳如寄迹求願。二如來方便默然。三佛加喜見令徵。四陳如答請舍利。五喜見別示修福。六陳如更復固求。七喜見答不可得。八陳如領知常住。此中問答人及所說法。與大方等無相大雲經第四說同。彼能請人名善德。能答之者名一切眾生樂見。并說宿緣來生見會今古名字。故彼經云。爾時善德請願。世尊不答。時眾中有梨車子。名曰一切眾生樂見。語善德云。如來默然已不相許。我今當答隨疑致問。問言。若能供養如來舍利如芥子許福報應得忉利天主。梨車為說如來曾偈有十二行。少此瞻部樹能生多羅菓及法合兩行餘言。毛作僧伽梨。冬日能消氷鼠緣兔角梯在上而食月。假使蠅能飲鍾石淳好酒迷荒而耽醉。假使棘刺葉周遍覆三千。假使小舟船能載須彌山渡於大海水。爾時眾中有天女。名曰淨光。問世尊云。如是二賢從何處來。唯願演說。佛言。過去無量阿僧祇劫。爾時有佛號同性燈。其地廣博縱廣六萬八千由旬。有七萬八千大城。爾時大城名曰寶聚。即是今之王舍城也。時同性燈佛說大雲經。時彼城中有王名大精進龍王。王有夫人名曰護法。有一大臣名法林樹大臣。白佛。如來舍利為可得不。世尊不答。爾時大王為正法故與共大臣論講舍利。佛有弟子名摩訶男。心生歡喜。世尊讚歎。王聞讚已歡喜發願。願於當來釋迦正法滅時。於中出家為正法故不惜身命。大臣亦願。釋迦法中作大國王持如來法。夫人亦願。釋迦法中能伏邪見。時摩訶男願。如為彼佛作大弟子。佛告天女。如是四人今於我世為法重任。不但今日方於未來復當護持我之正法。天女爾時大臣今善德婆羅門是。是婆羅門我滅度後百二十年。王閻浮提字阿叔迦住婆梨弗羅城中。姓無耶氏。得轉輪王所有福德二分之一。時王夫人即汝天女是。汝得暫聞今得值我。捨是天形即以女身當王國土。得轉輪王所王領處四分之一。教化所屬受持五戒。護正法摧外道。爾時王者今一切眾生喜見梨車子是。深達正法能開妙義護法無損。時摩訶男即今大雲密藏菩薩是。得我真身二分之一。知恩報恩護持正法深義無滯。初文分三。一陳如詣佛供養。二聞佛入滅悲哀。三者舉佛功德為求願之所以。此初文有四。一標時處。二明姓名。三明同類。四陳供養。言法師授記者法師是佛。與其授記彰德位勝。故立此名。在第十迴向於此位中得法師授記。故此住靈山既是化佛。對機能請故在地前。又解。是入十地故真諦本云。佛身如是如如來說如是之義。我已聞知為請如來廣開分別真實之義。故求舍利開方便門。既云我已聞知。明是已悟。但為利樂故居斯請供養者。大莊嚴論發十大願一切供養一切諸佛。供養有三。一一切佛無餘。二供養無餘。三恭敬無餘。供養有三。一利供養謂衣服等。二敬供養謂香華。三修行供養謂修信戒等。又瑜伽菩薩地有十供養。此三攝盡。敬供養無餘亦三。一給侍恭敬。二迎送恭敬。三修行恭敬。此言供養即具前三義。一佛即一切佛故。 tán viết 。đệ tứ hỉ kiến trọng thành bất diệt 。văn phần vi bát 。nhất trần như kí tích cầu nguyện 。nhị Như Lai phương tiện mặc nhiên 。tam Phật gia hỉ kiến lệnh trưng 。tứ trần như đáp thỉnh xá lợi 。ngũ hỉ kiến biệt thị tu phước 。lục trần như cánh phục cố cầu 。thất hỉ kiến đáp bất khả đắc 。bát trần như lĩnh tri thường trụ 。thử trung vấn đáp nhân cập sở thuyết pháp 。dữ Đại phương đẳng vô tướng đại vân Kinh đệ tứ thuyết đồng 。bỉ năng thỉnh nhân danh thiện đức 。năng đáp chi giả danh nhất thiết chúng sanh lạc/nhạc kiến 。tinh thuyết tú duyên lai sanh kiến hội kim cổ danh tự 。cố bỉ Kinh vân 。nhĩ thời thiện đức thỉnh nguyện 。Thế Tôn bất đáp 。thời chúng trung hữu Lê xa tử 。danh viết nhất thiết chúng sanh lạc/nhạc kiến 。ngữ thiện đức vân 。Như Lai mặc nhiên dĩ bất tướng hứa 。ngã kim đương đáp tùy nghi trí vấn 。vấn ngôn 。nhược/nhã năng cúng dường Như Lai xá lợi như giới tử hứa phước báo ưng đắc Đao Lợi Thiên chủ 。Lê xa vi thuyết Như Lai tằng kệ hữu thập nhị hạnh/hành/hàng 。thiểu thử chiêm bộ thụ/thọ năng sanh Ta-la quả cập Pháp hợp lượng (lưỡng) hạnh/hành/hàng dư ngôn 。mao tác tăng già lê 。đông nhật năng tiêu băng thử duyên thỏ giác thê tại thượng nhi thực/tự nguyệt 。giả sử dăng năng ẩm chung thạch thuần hảo tửu mê hoang nhi đam túy 。giả sử cức thứ diệp chu biến phước tam thiên 。giả sử tiểu châu thuyền năng tái Tu-di sơn độ ư đại hải thủy 。nhĩ thời chúng trung hữu Thiên nữ 。danh viết Tịnh Quang 。vấn Thế Tôn vân 。như thị nhị hiền tùng hà xứ/xử lai 。duy nguyện diễn thuyết 。Phật ngôn 。quá khứ vô lượng a-tăng-kì kiếp 。nhĩ thời hữu Phật hiệu đồng tánh đăng 。kỳ địa quảng bác túng quảng lục vạn bát thiên do-tuần 。hữu thất vạn bát thiên đại thành 。nhĩ thời đại thành danh viết bảo tụ 。tức thị kim chi Vương-Xá thành dã 。thời đồng tánh đăng Phật thuyết đại vân Kinh 。thời bỉ thành trung hữu Vương danh đại tinh tấn long Vương 。Vương hữu phu nhân danh viết Hộ Pháp 。hữu nhất đại thần danh Pháp lâm thụ/thọ đại thần 。bạch Phật 。Như Lai xá lợi vi khả đắc bất 。Thế Tôn bất đáp 。nhĩ thời Đại Vương vi chánh pháp cố dữ cọng đại thần luận giảng xá lợi 。Phật hữu đệ-tử danh Ma-ha nam 。tâm sanh hoan hỉ 。Thế Tôn tán thán 。Vương văn tán dĩ hoan hỉ phát nguyện 。nguyện ư đương lai Thích Ca chánh pháp diệt thời 。ư trung xuất gia vi chánh pháp cố bất tích thân mạng 。đại thần diệc nguyện 。Thích Ca Pháp trung tác Đại Quốc Vương trì Như Lai Pháp 。phu nhân diệc nguyện 。Thích Ca Pháp trung năng phục tà kiến 。thời Ma-ha nam nguyện 。như vi ỉ Phật tác Đại đệ-tử 。Phật cáo Thiên nữ 。như thị tứ nhân kim ư ngã thế vi Pháp trọng nhâm 。bất đãn kim nhật phương ư vị lai phục đương hộ trì ngã chi chánh pháp 。Thiên nữ nhĩ thời đại thần kim thiện đức Bà-la-môn thị 。thị Bà-la-môn ngã diệt độ hậu bách nhị thập niên 。Vương Diêm-phù-đề tự a thúc ca trụ/trú Bà lê phất La thành trung 。tính vô da thị 。đắc Chuyển luân Vương sở hữu phước đức nhị phần chi nhất 。thời Vương phu nhân tức nhữ Thiên nữ thị 。nhữ đắc tạm văn kim đắc trị ngã 。xả thị Thiên hình tức dĩ nữ thân đương Vương quốc độ 。đắc Chuyển luân Vương sở Vương lĩnh xứ/xử tứ phân chi nhất 。giáo hóa sở chúc thọ trì ngũ giới 。hộ chánh pháp tồi ngoại đạo 。nhĩ thời Vương giả kim nhất thiết chúng sanh hỉ kiến Lê xa tử thị 。thâm đạt chánh pháp năng khai diệu nghĩa Hộ Pháp vô tổn 。thời Ma-ha nam tức kim đại vân mật tạng Bồ Tát thị 。đắc ngã chân thân nhị phần chi nhất 。tri ân báo ân hộ trì chánh pháp thâm nghĩa vô trệ 。sơ văn phần tam 。nhất trần như nghệ Phật cung dưỡng 。nhị văn Phật nhập diệt bi ai 。tam giả cử Phật công đức vi cầu nguyện chi sở dĩ 。thử sơ văn hữu tứ 。nhất tiêu thời xứ/xử 。nhị minh tính danh 。tam minh đồng loại 。tứ trần cúng dường 。ngôn Pháp sư thọ kí giả Pháp sư thị Phật 。dữ kỳ thọ kí chương đức vị thắng 。cố lập thử danh 。tại đệ thập hồi hướng ư thử vị trung đắc Pháp sư thọ kí 。cố thử trụ Linh Sơn ký thị hóa Phật 。đối ky năng thỉnh cố tại địa tiền 。hựu giải 。thị nhập Thập Địa cố chân đế bổn vân 。Phật thân như thị như Như Lai thuyết như thị chi nghĩa 。ngã dĩ văn tri vi thỉnh Như Lai quảng khai phân biệt chân thật chi nghĩa 。cố cầu xá lợi khai phương tiện môn 。ký vân ngã dĩ văn tri 。minh thị dĩ ngộ 。đãn vi lợi lạc cố cư tư thỉnh cúng dường giả 。Đại trang nghiêm luận phát thập đại nguyện nhất thiết cúng dường nhất thiết chư Phật 。cúng dường hữu tam 。nhất nhất thiết Phật vô dư 。nhị cúng dường vô dư 。tam cung kính vô dư 。cúng dường hữu tam 。nhất lợi cúng dường vị y phục đẳng 。nhị kính cúng dường vị hương hoa 。tam tu hành cúng dường vị tu tín giới đẳng 。hựu du già  Bồ Tát địa hữu thập cúng dường 。thử tam nhiếp tận 。kính cúng dường vô dư diệc tam 。nhất cấp thị cung kính 。nhị nghênh tống cung kính 。tam tu hành cung kính 。thử ngôn cúng dường tức cụ tiền tam nghĩa 。nhất Phật tức nhất thiết Phật cố 。 經。聞世尊「說入般涅槃涕淚」交流。 Kinh 。văn Thế Tôn 「thuyết nhập Bát Niết Bàn thế lệ 」giao lưu 。 贊曰。聞佛入滅悲哀。此即聞前示現般涅槃亦示相。謂佛欲般涅槃故現流淚。如涅槃經第一卷說悲苦等相。鼻所流為涕。目所出為淚。兩相雜落為交流。 tán viết 。văn Phật nhập diệt bi ai 。thử tức văn tiền thị hiện Bát Niết Bàn diệc thị tướng 。vị Phật dục Bát Niết Bàn cố hiện lưu lệ 。như Niết Bàn Kinh đệ nhất quyển thuyết bi khổ đẳng tướng 。Tỳ sở lưu vi thế 。mục sở xuất vi lệ 。lượng (lưỡng) tướng tạp lạc vi giao lưu 。 經。前禮「佛足白言世尊若實如來於諸眾生有大慈悲憐愍利益令得安樂猶如父母」餘無等者。 Kinh 。tiền lễ 「Phật túc bạch ngôn Thế Tôn nhược/nhã thật Như Lai ư chư chúng sanh hữu đại từ bi liên mẫn lợi ích lệnh đắc an lạc do như phụ mẫu 」dư vô đẳng giả 。 贊曰。三舉佛功德為求願所以。於中分三。初歸誠敬禮。次陳佛有能為請願由。後正求心願。前禮佛足即歸誠敬禮。若實如來下陳佛有能為請法由。中有二。一明世尊慈憐利益。二明世尊三德俱備所以陳請。初文有二。一法二喻。由大慈故憐之與樂。由大悲故愍拔其苦。準瑜伽四十七。哀愍依處明有五種。一有苦有情。二惡行有情。三放逸有情。四邪行有情。五煩惱隨眠有情。八難等有苦。不律儀為惡行。耽染境界為放逸。依諸妄見惡說法中出家等為邪行。煩惱可知。言大慈悲者無性攝論第九云。此言大者福智資糧圓滿證故令脫三苦。為行相故。二界有情為所緣故。於諸有情心平等故。決定無有勝此者故。由此令得利益安樂。利益安樂即世出世果。福之與智隨其所應配之無爽。或利即十利。樂謂五樂。又憐愍有七種。一無畏。二如理。三無倦。四無求。五無染。六廣大。七平等。不為畏彼而憐愍。依正法教為如理。恒起饒益為無倦。不待彼求而為憐愍名無求。無愛染心亦不希報為無染。為利有情寧棄身命。不以惡加名廣大。於有情界無有分限名平等憐愍。猶如父母者喻。莊嚴論第十二。菩薩有七似饒益。一似母。二似父。三似善友。四似同侶。五似健奴。六似闍梨。七似和上。譬如慈母於子作五饒益業。一懷胎。二出生。三長養。四防害。五教語。菩薩饒益眾生五業亦爾。一等心向眾生。二生之於聖地。三長養諸善根。四防護諸惡作。五教習以多聞。譬如慈父於子作五饒益。一下種子。二教工巧。三為娉室。四付善友。五為絕債不令後償。菩薩五業亦爾。一令起信以為聖體種子。二令學增上戒定以為工巧。三令得解脫喜樂以為娉室。法喜為妻也。四勸請諸佛以為善友。五為遮諸障以為絕債。由此等義故餘無有能與等者。 tán viết 。tam cử Phật công đức vi cầu nguyện sở dĩ 。ư trung phần tam 。sơ quy thành kính lễ 。thứ trần Phật hữu năng vi thỉnh nguyện do 。hậu chánh cầu tâm nguyện 。tiền lễ Phật túc tức quy thành kính lễ 。nhược/nhã thật Như Lai hạ trần Phật hữu năng vi thỉnh Pháp do 。trung hữu nhị 。nhất minh Thế Tôn từ liên lợi ích 。nhị minh Thế Tôn tam đức câu bị sở dĩ trần thỉnh 。sơ văn hữu nhị 。nhất pháp nhị dụ 。do đại từ cố liên chi dữ lạc/nhạc 。do đại bi cố mẫn bạt kỳ khổ 。chuẩn du già tứ thập thất 。ai mẩn y xứ minh hữu ngũ chủng 。nhất hữu khổ hữu tình 。nhị ác hành hữu tình 。tam phóng dật hữu tình 。tứ tà hạnh/hành/hàng hữu tình 。ngũ phiền não tùy miên hữu tình 。bát nạn đẳng hữu khổ 。bất luật nghi vi ác hành 。đam nhiễm cảnh giới vi phóng dật 。y chư vọng kiến ác thuyết Pháp trung xuất gia đẳng vi tà hành 。phiền não khả tri 。ngôn đại từ bi giả Vô tánh nhiếp luận đệ cửu vân 。thử ngôn Đại giả phước trí tư lương viên mãn chứng cố lệnh thoát tam khổ 。vi hành tướng cố 。nhị giới hữu tình vi sở duyên cố 。ư chư hữu tình tâm bình đẳng cố 。quyết định vô hữu thắng thử giả cố 。do thử lệnh đắc lợi ích an lạc 。lợi ích an lạc tức thế xuất thế quả 。phước chi dữ trí tùy kỳ sở ưng phối chi vô sảng 。hoặc lợi tức thập lợi 。lạc/nhạc vị ngũ lạc/nhạc 。hựu liên mẫn hữu thất chủng 。nhất vô úy 。nhị như lý 。tam vô quyện 。tứ vô cầu 。ngũ vô nhiễm 。lục quảng đại 。thất bình đẳng 。bất vi úy bỉ nhi liên mẫn 。y chánh pháp giáo vi như lý 。hằng khởi nhiêu ích vi vô quyện 。bất đãi bỉ cầu nhi vi liên mẫn danh vô cầu 。vô ái nhiễm tâm diệc bất hy báo vi vô nhiễm 。vi lợi hữu tình ninh khí thân mạng 。bất dĩ ác gia danh quảng đại 。ư hữu tình giới vô hữu phần hạn danh bình đẳng liên mẫn 。do như phụ mẫu giả dụ 。trang nghiêm luận đệ thập nhị 。Bồ Tát hữu thất tự nhiêu ích 。nhất tự mẫu 。nhị tự phụ 。tam tự thiện hữu 。tứ tự đồng lữ 。ngũ tự kiện nô 。lục tự Xà-lê 。thất tự hòa thượng 。thí như từ mẫu ư tử tác ngũ nhiêu ích nghiệp 。nhất hoài thai 。nhị xuất sanh 。tam trường/trưởng dưỡng 。tứ phòng hại 。ngũ giáo ngữ 。Bồ Tát nhiêu ích chúng sanh ngũ nghiệp diệc nhĩ 。nhất đẳng tâm hướng chúng sanh 。nhị sanh chi ư thánh địa 。tam trường/trưởng dưỡng chư thiện căn 。tứ phòng hộ chư ác tác 。ngũ giáo tập dĩ đa văn 。thí như Từ Phụ ư tử tác ngũ nhiêu ích 。nhất hạ chủng tử 。nhị giáo công xảo 。tam vi phinh thất 。tứ phó thiện hữu 。ngũ vi tuyệt trái bất lệnh hậu thường 。Bồ Tát ngũ nghiệp diệc nhĩ 。nhất lệnh khởi tín dĩ vi Thánh thể chủng tử 。nhị lệnh học tăng thượng giới định dĩ vi công xảo 。tam lệnh đắc giải thoát thiện lạc dĩ vi phinh thất 。pháp hỉ vi thê dã 。tứ khuyến thỉnh chư Phật dĩ vi thiện hữu 。ngũ vi già chư chướng dĩ vi tuyệt trái 。do thử đẳng nghĩa cố dư vô hữu năng dữ đẳng giả 。 經。能與世間「作歸依處」如淨滿月。 Kinh 。năng dữ thế gian 「tác quy y xứ 」như tịnh mãn nguyệt 。 贊曰。此明三德備。此即斷德。如涅槃經月愛三昧能作清涼。又復尸羅此云清涼。清涼即涅槃。由戒能為清涼涅槃因故名為清涼。故以月喻涅槃斷德。故經頌云。法歸分別聖歸涅槃。十地論云。如眾蜂依蜜。故與世間作歸依處。即是涅槃。涅槃即斷德。 tán viết 。thử minh tam đức bị 。thử tức đoạn đức 。như Niết Bàn Kinh nguyệt ái tam muội năng tác thanh lương 。hựu phục thi-la thử vân thanh lương 。thanh lương tức Niết-Bàn 。do giới năng vi thanh lương Niết-Bàn nhân cố danh vi thanh lương 。cố dĩ nguyệt dụ Niết-Bàn đoạn đức 。cố Kinh tụng vân 。Pháp quy phân biệt Thánh quy Niết-Bàn 。thập địa luận vân 。như chúng phong y mật 。cố dữ thế gian tác quy y xứ 。tức thị Niết-Bàn 。Niết-Bàn tức đoạn đức 。 經。以大「智慧能為照明」如日初出。 Kinh 。dĩ Đại 「trí tuệ năng vi chiếu minh 」như nhật sơ xuất 。 贊曰。顯智德。智能破闇如初日出。 tán viết 。hiển trí đức 。trí năng phá ám như sơ nhật xuất 。 經。普觀「眾生愛無偏黨如羅」怙羅。 Kinh 。phổ quán 「chúng sanh ái vô thiên đảng như La 」hỗ La 。 贊曰。顯恩德也。 tán viết 。hiển ân đức dã 。 經。惟願世尊施我一願。 Kinh 。duy nguyện Thế Tôn thí ngã nhất nguyện 。 贊曰。求佛心願。佛有慈悲。復具三德能滿我願。故今求願。 tán viết 。cầu Phật tâm nguyện 。Phật hữu từ bi 。phục cụ tam đức năng mãn ngã nguyện 。cố kim cầu nguyện 。 經。爾時「世尊默然」而止。 Kinh 。nhĩ thời 「Thế Tôn mặc nhiên 」nhi chỉ 。 贊曰。方便默然。默然有五意。一為除譏恐得稱讚即與他願。二為宜聞。三避相違。前言入涅槃。今復云常不入涅槃。與前相違。四顯佛德高。弟子尚能答問。況如來也。五他除疑。勝他說為證故。 tán viết 。phương tiện mặc nhiên 。mặc nhiên hữu ngũ ý 。nhất vi trừ ky khủng đắc xưng tán tức dữ tha nguyện 。nhị vi nghi văn 。tam tị tướng vi 。tiền ngôn nhập Niết Bàn 。kim phục vân thường bất nhập Niết Bàn 。dữ tiền tướng vi 。tứ hiển Phật đức cao 。đệ-tử thượng năng đáp vấn 。huống Như Lai dã 。ngũ tha trừ nghi 。thắng tha thuyết vi chứng cố 。 經。佛威力「故於此眾中有梨車毘童子名一切眾生」喜見。 Kinh 。Phật uy lực 「cố ư thử chúng trung hữu lê xa-tỳ Đồng tử danh nhất thiết chúng sanh 」hỉ kiến 。 贊曰。三佛加喜見徵問。文中分五。初舉處。二明族類。三列其名。四喜見問知願。五喜見等能。此初三也。 tán viết 。tam Phật gia hỉ kiến trưng vấn 。văn trung phần ngũ 。sơ cử xứ/xử 。nhị minh tộc loại 。tam liệt kỳ danh 。tứ hỉ kiến vấn tri nguyện 。ngũ hỉ kiến đẳng năng 。thử sơ tam dã 。 經。語婆羅「門憍陳如言大婆羅門汝今從佛欲乞何願我」能與汝。 Kinh 。ngữ Bà la 「môn Kiều-trần-như ngôn đại Bà la môn nhữ kim tùng Phật dục khất hà nguyện ngã 」năng dữ nhữ 。 贊曰。後二也。 tán viết 。hậu nhị dã 。 經。婆羅門「言童子我欲供養無上世尊今從如來求請舍利」如芥子許。 Kinh 。Bà-la-môn 「ngôn Đồng tử ngã dục cúng dường vô thượng Thế Tôn kim tùng Như Lai cầu thỉnh xá lợi 」như giới tử hứa 。 贊曰。四陳如答求舍利。冀欲顯常希求舍利。初文分為三。初陳如答願。次假設外徵。後答願所以。初也。 tán viết 。tứ trần như đáp cầu xá lợi 。kí dục hiển thường hy cầu xá lợi 。sơ văn phần vi tam 。sơ trần như đáp nguyện 。thứ giả thiết ngoại trưng 。hậu đáp nguyện sở dĩ 。sơ dã 。 經。何以故「我曾聞說若善男子善女人得佛舍利如芥子許恭敬供養是人當生三十三天而為」帝釋。 Kinh 。hà dĩ cố 「ngã tằng văn thuyết nhược/nhã Thiện nam tử thiện nữ nhân đắc Phật xá lợi như giới tử hứa cung kính cúng dường thị nhân đương sanh tam thập tam thiên nhi vi 」Đế Thích 。 贊曰。後二文也。假近麁事欲望喜見。為顯常因當得常果。如菩薩處胎經無上依密迹力士西域傳等。皆說舍利多少供養及功德等。 tán viết 。hậu nhị văn dã 。giả cận thô sự dục vọng hỉ kiến 。vi hiển thường nhân đương đắc thường quả 。như Bồ Tát xứ thai Kinh vô thượng y mật tích lực sĩ Tây Vực truyền đẳng 。giai thuyết xá lợi đa thiểu cúng dường cập công đức đẳng 。 經。是時「童子語婆羅門曰若欲願生三十三天受勝報者應當至心聽是金光明」最勝王經。 Kinh 。Thị thời 「Đồng tử ngữ Bà-la-môn viết nhược/nhã dục nguyện sanh tam thập tam thiên thọ/thụ thắng báo giả ứng đương chí tâm thính thị kim quang minh 」tối thắng vương Kinh 。 贊曰。喜見別示福門。即為顯常因。長行答詮。頌中答理。長行有其三。一令聽此經。二明其所以。三者結略。此即初也。 tán viết 。hỉ kiến biệt thị phước môn 。tức vi hiển thường nhân 。trường hàng đáp thuyên 。tụng trung đáp lý 。trường hàng hữu kỳ tam 。nhất lệnh thính thử Kinh 。nhị minh kỳ sở dĩ 。tam giả kết/kiết lược 。thử tức sơ dã 。 經。於諸經「中最為殊勝難解難入聲聞獨覺」所不能知。 Kinh 。ư chư Kinh 「trung tối vi thù thắng nạn/nan giải nạn/nan nhập thanh văn độc giác 」sở bất năng trai 。 贊曰。明其所以有二。初示二乘不知。二能為勝因。此不能知以聽此經能為報法生了二因。如天親菩薩等般若論說。於法為了因。亦為餘生因。報是法餘。有為始起故為生因。此能詮顯理行果故。依詮起行能證法身。故為二因。 tán viết 。minh kỳ sở dĩ hữu nhị 。sơ thị nhị thừa bất tri 。nhị năng vi thắng nhân 。thử bất năng trai dĩ thính thử Kinh năng vi báo Pháp sanh liễu nhị nhân 。như Thiên thân Bồ Tát đẳng Bát-nhã luận thuyết 。ư Pháp vi liễu nhân 。diệc vi dư sanh nhân 。báo thị pháp dư 。hữu vi thủy khởi cố vi sanh nhân 。thử năng thuyên hiển lý hạnh/hành/hàng quả cố 。y thuyên khởi hạnh/hành/hàng năng chứng Pháp thân 。cố vi nhị nhân 。 經。此經「能生無量無邊福德果報乃至成辦」無上菩提。 Kinh 。thử Kinh 「năng sanh vô lượng vô biên phước đức quả báo nãi chí thành biện/bạn 」vô thượng Bồ-đề 。 贊曰。能為勝因能生果報者為十王因。成辦菩提為三身因。真勝果報意令彼求。 tán viết 。năng vi thắng nhân năng sanh quả báo giả vi thập vương nhân 。thành biện/bạn Bồ-đề vi tam thân nhân 。chân thắng quả báo ý lệnh bỉ cầu 。 經。我今為汝略說其事。 Kinh 。ngã kim vi nhữ lược thuyết kỳ sự 。 贊曰。結略。 tán viết 。kết/kiết lược 。 經。婆羅門言「善哉童子此金光明甚深最上難解難入聲聞獨覺」尚不能知。 Kinh 。Bà-la-môn ngôn 「Thiện tai Đồng tử thử kim quang minh thậm thâm tối thượng nạn/nan giải nạn/nan nhập thanh văn độc giác 」thượng bất năng trai 。 贊曰。陳如方便更復固求。分文為三。初歎經深妙勝者不知。次我等智微不能依習。後殷求舍利此初也。明菩提涅槃二空理故甚深。除二障盡故無上。凡夫比智難解現智難入。二乘定姓不能趣悟。故不能知。 tán viết 。trần như phương tiện cánh phục cố cầu 。phần văn vi tam 。sơ thán Kinh thâm diệu thắng giả bất tri 。thứ ngã đẳng trí vi bất năng y tập 。hậu ân cầu xá lợi thử sơ dã 。minh Bồ-đề Niết Bàn nhị không lý cố thậm thâm 。trừ nhị chướng tận cố vô thượng 。phàm phu tỉ trí nạn/nan giải hiện trí nạn/nan nhập 。nhị thừa định tính bất năng thú ngộ 。cố bất năng trai 。 經。何況「我等邊鄙之人智慧微淺而能」解了。 Kinh 。hà huống 「ngã đẳng biên bỉ chi nhân trí tuệ vi thiển nhi năng 」giải liễu 。 贊曰。我等智微不能依習。 tán viết 。ngã đẳng trí vi bất năng y tập 。 經。是故「我今求佛舍利如芥子許持還本處置寶函中恭敬供養命終之後得為帝釋常」受安樂。 Kinh 。thị cố 「ngã kim cầu Phật xá lợi như giới tử hứa trì hoàn bổn xứ trí bảo hàm trung cung kính cúng dường mạng chung chi hậu đắc vi Đế Thích thường 」thọ/thụ an lạc 。 贊曰。後慇求舍利分二。初述意所求。後徵。云何不為我乞。此述意所求望。答常住真無舍利。 tán viết 。hậu ân cầu xá lợi phần nhị 。sơ thuật ý sở cầu 。hậu trưng 。vân hà bất vi ngã khất 。thử thuật ý sở cầu vọng 。đáp thường trụ chân vô xá lợi 。 經。云何「汝今不能為我從明行足求斯一願作是」語已。 Kinh 。vân hà 「nhữ kim bất năng vi ngã tùng Minh-hạnh-Túc cầu tư nhất nguyện tác thị 」ngữ dĩ 。 贊曰。此徵云何不為我乞佛身舍利。令我供養得常樂果。 tán viết 。thử trưng vân hà bất vi ngã khất Phật thân xá lợi 。lệnh ngã cúng dường đắc thường lạc/nhạc quả 。 經。爾時「童子即為婆羅門而說頌曰恒河駛流水」可生白蓮華。 Kinh 。nhĩ thời 「Đồng tử tức vi Bà-la-môn nhi thuyết tụng viết hằng hà sử lưu thủy 」khả sanh bạch liên hoa 。 贊曰。喜見答不可得。此文大意。或約因緣唯識無相真如四種觀門云無舍利。或約三無性觀云無舍利。或依三性云無舍利。或總約三身明無。或但約法應知無。意為除八倒及以四障。明菩提涅槃具有四德。故三身壽皆無分限。以陳如假以執佛從於有漏因生。猶如世報死留身骨應是無常。今答云無。據前道理令餘悟解。知佛常住是真安樂。稱理而修是此中本意。有十四頌分之為四。初三行明離有漏之三相故無舍利。次三行明具涅槃之三德故無舍利。次四行明四人有障。不得真實故無舍利。後四行明真實身具足四德故無舍利。此初也。半行明法身無生相。恒河喻真理故。涅槃經及寶性論皆以河水喻於真如。駛流者喻如。自性無有垢染。自性解脫自性智慧非同有為。能生諸法故無舍利。猶如駛流不生蓮華。或自受用身大悲般若信定所成。猶如駛流盡未來際剎那相續故無舍利。不同有漏惑業所成生滅彼生可留身骨。此約依他無自然生要假眾緣。此無漏身非有漏因故不得有血肉等身。白蓮華者梵云奔荼利迦。故新舊經皆云優鉢羅華．(牛*句)物頭華．婆頭摩華．奔陀利華。如次四色青黃赤白。然舊本云(牛*句)物此云白蓮華。以駛水中俱不生故。隨舉於一取文言便。見水應生物駛流尚不得生。無為非生無漏非染。與染法違故無舍利。 tán viết 。hỉ kiến đáp bất khả đắc 。thử văn đại ý 。hoặc ước nhân duyên duy thức vô tướng chân như tứ chủng quán môn vân vô xá lợi 。hoặc ước tam vô tánh quán vân vô xá lợi 。hoặc y tam tánh vân vô xá lợi 。hoặc tổng ước tam thân minh vô 。hoặc đãn ước pháp ứng tri vô 。ý vi trừ bát đảo cập dĩ tứ chướng 。minh Bồ-đề Niết Bàn cụ hữu tứ đức 。cố tam thân thọ giai vô phần hạn 。dĩ trần như giả dĩ chấp Phật tùng ư hữu lậu nhân sanh 。do như thế báo tử lưu thân cốt ưng thị vô thường 。kim đáp vân vô 。cứ tiền đạo lý lệnh dư ngộ giải 。tri Phật thường trụ thị chân an lạc 。xưng lý nhi tu thị thử trung bản ý 。hữu thập tứ tụng phần chi vi tứ 。sơ tam hành minh ly hữu lậu chi tam tướng cố vô xá lợi 。thứ tam hành minh cụ Niết-Bàn chi tam đức cố vô xá lợi 。thứ tứ hạnh/hành/hàng minh tứ nhân hữu chướng 。bất đắc chân thật cố vô xá lợi 。hậu tứ hạnh/hành/hàng minh chân thật thân cụ túc tứ đức cố vô xá lợi 。thử sơ dã 。bán hạnh/hành/hàng minh Pháp thân vô sanh tướng 。hằng hà dụ chân lý cố 。Niết Bàn Kinh cập Bảo Tánh Luận giai dĩ hà thủy dụ ư chân như 。sử lưu giả dụ như 。tự tánh vô hữu cấu nhiễm 。tự tánh giải thoát tự tánh trí tuệ phi đồng hữu vi 。năng sanh chư Pháp cố vô xá lợi 。do như sử lưu bất sanh liên hoa 。hoặc tự thọ dụng thân đại bi Bát-nhã tín định sở thành 。do như sử lưu tận vị lai tế sát-na tướng tục cố vô xá lợi 。bất đồng hữu lậu hoặc nghiệp sở thành sanh diệt bỉ sanh khả lưu thân cốt 。thử ước y tha vô tự nhiên sanh yếu giả chúng duyên 。thử vô lậu thân phi hữu lậu nhân cố bất đắc hữu huyết nhục đẳng thân 。bạch liên hoa giả phạm vân bôn đồ lợi ca 。cố tân cựu Kinh giai vân ưu-bát-la hoa ．(ngưu *cú )vật đầu hoa ．Bà đầu ma hoa ．bôn đà lợi hoa 。như thứ tứ sắc thanh hoàng xích bạch 。nhiên cựu bổn vân (ngưu *cú )vật thử vân bạch liên hoa 。dĩ sử thủy trung câu bất sanh cố 。tùy cử ư nhất thủ văn ngôn tiện 。kiến thủy ưng sanh vật sử lưu thượng bất đắc sanh 。vô vi phi sanh vô lậu phi nhiễm 。dữ nhiễm pháp vi cố vô xá lợi 。 經。黃鳥「作白形黑烏變」為赤。 Kinh 。hoàng điểu 「tác bạch hình hắc ô biến 」vi xích 。 贊曰。明無變異相故無舍利。黃鳥者舊本云(牛*句)枳羅此云黃鳥。應是此間黃戾婁鳥。又解。無正相翻。西方有此鳥形如鴝鴿。黃鳥形小。喻色蘊老不遍三界。分段老不遍無漏地。烏形稍大喻四蘊老遍三界故。喻變易老遍無漏地故。今此法報二老俱無。故無舍利。 tán viết 。minh vô biến dị tướng cố vô xá lợi 。hoàng điểu giả cựu bổn vân (ngưu *cú )chỉ La thử vân hoàng điểu 。ưng thị thử gian hoàng lệ lâu điểu 。hựu giải 。vô chánh tướng phiên 。Tây phương hữu thử điểu hình như cù cáp 。hoàng điểu hình tiểu 。dụ sắc uẩn lão bất biến tam giới 。phần đoạn lão bất biến vô lậu địa 。ô hình sảo Đại dụ tứ uẩn lão biến tam giới cố 。dụ biến dịch lão biến vô lậu địa cố 。kim thử pháp báo nhị lão câu vô 。cố vô xá lợi 。 經。假使「贍部樹可生多羅果朅樹羅枝中能出菴」羅葉。 Kinh 。giả sử 「thiệm bộ thụ/thọ khả sanh Ta-la quả khiết thụ/thọ La chi trung năng xuất am 」La diệp 。 贊曰。明法身等無滅相故無舍利。贍部樹者此洲北臨大海多有此樹。樹子極大。亦復堪食。樹下海內多有好金。舊云閻浮檀金者訛。瑜伽論云。無熱池側有大贍部樹。此洲因樹而以立名。多羅樹者傳云。形大葉狹長。即貝多羅葉。西國書此樹葉。朅樹羅者此亦無翻。舊云佉受羅樹子。如漢苽。內有小子。子大如蒜。食之甘美。傳西國說。摩揭提國著子。餘處不多著子。菴羅(傳云此云甘子子小)如是異類雖有生滅。尚無此類果等滅已而生彼等。云何無為法得有前滅而留舍利。若據自性法身。般若論云。三相異體故離彼是如來。 tán viết 。minh Pháp thân đẳng vô diệt tướng cố vô xá lợi 。thiệm bộ thụ/thọ giả thử châu Bắc lâm đại hải đa hữu thử thụ/thọ 。thụ/thọ tử cực đại 。diệc phục kham thực/tự 。thụ hạ hải nội đa hữu hảo kim 。cựu vân diêm phù đàn kim giả ngoa 。du già luận vân 。vô nhiệt trì trắc hữu Đại thiệm bộ thụ/thọ 。thử châu nhân thụ/thọ nhi dĩ lập danh 。Ta-la thụ giả truyền vân 。hình Đại diệp hiệp trường/trưởng 。tức bối Ta-la diệp 。Tây quốc thư thử thụ/thọ diệp 。khiết thụ/thọ La giả thử diệc vô phiên 。cựu vân khư thọ/thụ La thụ/thọ tử 。như hán cô 。nội hữu tiểu tử 。tử Đại như toán 。thực/tự chi cam mỹ 。truyền Tây quốc thuyết 。ma yết Đề quốc trước/trứ tử 。dư xứ bất đa trước/trứ tử 。am la (truyền vân thử vân cam tử tử tiểu )như thị dị loại tuy hữu sanh diệt 。thượng vô thử loại quả đẳng diệt dĩ nhi sanh bỉ đẳng 。vân hà vô vi Pháp đắc hữu tiền diệt nhi lưu xá lợi 。nhược/nhã cứ tự tánh Pháp thân 。Bát-nhã luận vân 。tam tướng dị thể cố ly bỉ thị Như Lai 。 經。斯等希「有物或容可轉變世尊之舍利畢竟」不可得。 Kinh 。tư đẳng hy 「hữu vật hoặc dung khả chuyển biến Thế Tôn chi xá lợi tất cánh 」bất khả đắc 。 贊曰。法合。彼等有為設可轉變故云或容容彼不定。如來法身必無生滅留骨舍利。若報化身義準可知。 tán viết 。Pháp hợp 。bỉ đẳng hữu vi thiết khả chuyển biến cố vân hoặc dung dung bỉ bất định 。Như Lai pháp thân tất vô sanh diệt lưu cốt xá lợi 。nhược/nhã báo hóa thân nghĩa chuẩn khả tri 。 經。假使用龜毛「織成上妙服寒時可披著」方求佛舍利。 Kinh 。giả sử dụng quy mao 「chức thành thượng diệu phục hàn thời khả phi trước/trứ 」phương cầu Phật xá lợi 。 贊曰。此下三行明具三德故無舍利。初一行明般若真實離虛妄故。龜毛本無喻實性。般若無有骨分。織成妙服喻因舍利而修勝行。寒時可披著喻望當得常果。若妄計心謂佛真身實有骨等。有漏身分如毛。執我能依修得實果如衣。是遍計妄。妄等即無。故自性般若據實無舍利。或可。計用血肉筋骨集成法身。如以龜毛集成衣服用以禦寒。此事既無。故無舍利。離前生相。 tán viết 。thử hạ tam hành minh cụ tam đức cố vô xá lợi 。sơ nhất hạnh/hành/hàng minh Bát-nhã chân thật ly hư vọng cố 。quy mao bản vô dụ thật tánh 。Bát-nhã vô hữu cốt phần 。chức thành diệu phục dụ nhân xá lợi nhi tu thắng hành 。hàn thời khả phi trước/trứ dụ vọng đương đắc thường quả 。nhược/nhã vọng kế tâm vị Phật chân thân thật hữu cốt đẳng 。hữu lậu thân phần như mao 。chấp ngã năng y tu đắc thật quả như y 。thị biến kế vọng 。vọng đẳng tức vô 。cố tự tánh Bát-nhã cứ thật vô xá lợi 。hoặc khả 。kế dụng huyết nhục cân cốt tập thành Pháp thân 。như dĩ quy mao tập thành y phục dụng dĩ ngữ hàn 。thử sự ký vô 。cố vô xá lợi 。ly tiền sanh tướng 。 經。假使蚊「蚋足可使成樓觀堅固不搖動方求」佛舍利。 Kinh 。giả sử văn 「nhuế túc khả sử thành lâu quán kiên cố bất dao động phương cầu 」Phật xá lợi 。 贊曰。喻法身真實微細之法。不可轉異成有為麁血肉舍利。離前異相。 tán viết 。dụ Pháp thân chân thật vi tế chi Pháp 。bất khả chuyển dị thành hữu vi thô huyết nhục xá lợi 。ly tiền dị tướng 。 經。假使水「蛭蟲口中生白齒長大利如鋒方求佛」舍利。 Kinh 。giả sử thủy 「điệt trùng khẩu trung sanh bạch xỉ trường đại lợi như phong phương cầu Phật 」xá lợi 。 贊曰。喻解脫自性不可得有有漏血肉繫縛之法。如蛭生齒而為縛礙。既不有生故定無滅。離前滅相。或復初喻地前真如。非客塵染故不生故經云不生不滅。十地真如雖分澄淨。非轉染成故不異故經云不增不減。非隨功德生增。非隨煩惱滅減。後喻道後解脫之身。已離縛故故無舍利。又解。前三行喻生無自性性。次三行喻相無自性性。後八行喻勝義無自性性。如次即於依他遍計圓成三性令修觀行。 tán viết 。dụ giải thoát tự tánh bất khả đắc hữu hữu lậu huyết nhục hệ phược chi Pháp 。như điệt sanh xỉ nhi vi phược ngại 。ký bất hữu sanh cố định vô diệt 。ly tiền diệt tướng 。hoặc phục sơ dụ địa tiền chân như 。phi khách trần nhiễm cố bất sanh cố Kinh vân bất sanh bất diệt 。Thập Địa chân như tuy phần trừng tịnh 。phi chuyển nhiễm thành cố bất dị cố Kinh vân bất tăng bất giảm 。phi tùy công đức sanh tăng 。phi tùy phiền não diệt giảm 。hậu dụ đạo hậu giải thoát chi thân 。dĩ ly phược cố cố vô xá lợi 。hựu giải 。tiền tam hành dụ sanh vô tự tánh tánh 。thứ tam hành dụ tướng vô tự tánh tánh 。hậu bát hạnh/hành/hàng dụ thắng nghĩa vô tự tánh tánh 。như thứ tức ư y tha biến kế viên thành tam tánh lệnh tu quán hạnh/hành/hàng 。 經。假使持「兔角用成於梯磴可升上天宮方求佛」舍利。 Kinh 。giả sử trì 「thỏ giác dụng thành ư thê đặng khả thăng thượng Thiên cung phương cầu Phật 」xá lợi 。 贊曰。下四行明四人有障不得四德。此意即明法身是常樂等。今此中以兔喻法身。常作無常想如依兔求角。為梯天宮者喻涅槃常德。以無常想梯悕得入涅槃宮。無有是處。由此故知無有舍利。準此即明。欲求法身舍利畢竟不得。此初即除緣覺捨心。由此世尊作無常想故。欲捨心入大涅槃必定不得。故知法身必無無常。為無常觀如依於兔求角作梯望昇天宮。必定不得。故二乘云得者是方便說。如勝鬘經云。去涅槃界近言得涅槃。實不得也。今使觀常修大悲故。除捨心障能為常因證佛常德。又依法身觀有無常骨肉舍利。望求供養為法身因。亦必不得。如依於兔求角成梯磴以昇天。故不可得。上約倒觀障自不得法身常德。此約邪觀求佛舍利不得。既無舍利。依何修行能為常因。 tán viết 。hạ tứ hạnh/hành/hàng minh tứ nhân hữu chướng bất đắc tứ đức 。thử ý tức minh Pháp thân thị thường lạc/nhạc đẳng 。kim thử trung dĩ thỏ dụ Pháp thân 。thường tác vô thường tưởng như y thỏ cầu giác 。vi thê Thiên cung giả dụ Niết-Bàn thường đức 。dĩ vô thường tưởng thê hi đắc nhập Niết Bàn cung 。vô hữu thị xứ 。do thử cố tri vô hữu xá lợi 。chuẩn thử tức minh 。dục cầu pháp thân xá lợi tất cánh bất đắc 。thử sơ tức trừ duyên giác xả tâm 。do thử thế tôn tác vô thường tưởng cố 。dục xả tâm nhập đại Niết Bàn tất định bất đắc 。cố tri Pháp thân tất vô vô thường 。vi vô thường quán như y ư thỏ cầu giác tác thê vọng thăng Thiên cung 。tất định bất đắc 。cố nhị thừa vân đắc giả thị phương tiện thuyết 。như thắng man Kinh vân 。khứ Niết Bàn giới cận ngôn đắc Niết Bàn 。thật bất đắc dã 。kim sử quán thường tu đại bi cố 。trừ xả tâm chướng năng vi thường nhân chứng Phật thường đức 。hựu y Pháp thân quán hữu vô thường cốt nhục xá lợi 。vọng cầu cúng dường vi Pháp thân nhân 。diệc tất bất đắc 。như y ư thỏ cầu giác thành thê đặng dĩ thăng thiên 。cố bất khả đắc 。thượng ước đảo quán chướng tự bất đắc Pháp thân thường đức 。thử ước tà quán cầu Phật xá lợi bất đắc 。ký vô xá lợi 。y hà tu hành năng vi thường nhân 。 經。鼠緣「此梯上除去阿蘇羅能障空中月方求佛」舍利。 Kinh 。thử duyên 「thử thê thượng trừ khứ A-tô-la năng chướng không trung nguyệt phương cầu Phật 」xá lợi 。 贊曰。除聲聞畏苦障。聲聞之人觀佛法身有漏苦想。如似於鼠。依法身樂德上無如兔角為梯。計此苦想能除諸障。能降諸魔得大涅槃。如鼠緣兔角上天。除怨必定不得。或鼠喻聲聞。兔角梯喻於樂德作真苦想。實無苦故計為有苦。有苦故即有無常。謂有骨肉舍利故今求之。即用此因希得樂德。如緣兔角梯除阿修羅不令障月。月喻涅槃既不稱實。明定不得。令修大定為能證得大樂德因。 tán viết 。trừ Thanh văn úy khổ chướng 。Thanh văn chi nhân quán Phật Pháp thân hữu lậu khổ tưởng 。như tự ư thử 。y Pháp thân lạc/nhạc đức thượng vô như thỏ giác vi thê 。kế thử khổ tưởng năng trừ chư chướng 。năng hàng chư ma đắc đại Niết Bàn 。như thử duyên thỏ giác thượng Thiên 。trừ oán tất định bất đắc 。hoặc thử dụ Thanh văn 。thỏ giác thê dụ ư lạc/nhạc đức tác chân khổ tưởng 。thật vô khổ cố kế vi hữu khổ 。hữu khổ cố tức hữu vô thường 。vị hữu cốt nhục xá lợi cố kim cầu chi 。tức dụng thử nhân hy đắc lạc/nhạc đức 。như duyên thỏ giác thê trừ A-tu-la bất lệnh chướng nguyệt 。nguyệt dụ Niết-Bàn ký bất xưng thật 。minh định bất đắc 。lệnh tu Đại định vi năng chứng đắc Đại lạc/nhạc đức nhân 。 經。若蠅「飲酒醉周行村邑中廣造於舍宅方求佛」舍利。 Kinh 。nhược/nhã dăng 「ẩm tửu túy châu hạnh/hành/hàng thôn ấp trung quảng tạo ư xá trạch phương cầu Phật 」xá lợi 。 贊曰。除外道著我障。由除世尊於餘有漏觀有我樂以顛倒故。如蠅飲醉當處便臥。不能飛歷村邑造於窟宅。因中十地法如城擇滅如村邑。涅槃樂德如舍宅故智度論引。有一外道為舍利子說一頌云。我飲粳米酒竊持一瓶來。山地諸草木視之如金色。此喻外道於有漏法作不空有相有願。今據無為。不得云造作舍宅。但云造詣。或依了因假喻造舍者。今除妄執倒故修於般若智慧明覺。能得如來涅槃大我。或如外道。雖計我常然有捨身受身之義。故謂世尊常我之身有其舍利。既是顛倒。故無舍利。 tán viết 。trừ ngoại đạo trước ngã chướng 。do trừ Thế Tôn ư dư hữu lậu quán hữu ngã lạc/nhạc dĩ điên đảo cố 。như dăng ẩm túy đương xứ/xử tiện ngọa 。bất năng phi lịch thôn ấp tạo ư quật trạch 。nhân trung Thập Địa Pháp như thành trạch diệt như thôn ấp 。Niết-Bàn lạc/nhạc đức như xá trạch cố Trí độ luận dẫn 。hữu nhất ngoại đạo vi Xá-lợi-tử thuyết nhất tụng vân 。ngã ẩm canh mễ tửu thiết trì nhất bình lai 。sơn địa chư thảo mộc thị chi như kim sắc 。thử dụ ngoại đạo ư hữu lậu pháp tác bất không hữu tướng hữu nguyện 。kim cứ vô vi 。bất đắc vân tạo tác xá trạch 。đãn vân tạo nghệ 。hoặc y liễu nhân giả dụ tạo xá giả 。kim trừ vọng chấp đảo cố tu ư Bát-nhã trí tuệ minh giác 。năng đắc Như Lai Niết-Bàn Đại ngã 。hoặc như ngoại đạo 。tuy kế ngã thường nhiên hữu xả thân thọ/thụ thân chi nghĩa 。cố vị Thế Tôn thường ngã chi thân hữu kỳ xá lợi 。ký thị điên đảo 。cố vô xá lợi 。 經。若使驢「脣色赤如頻婆果善作於歌舞方求佛」舍利。 Kinh 。nhược/nhã sử lư 「thần sắc xích như Tần-bà quả thiện tác ư ca vũ phương cầu Phật 」xá lợi 。 贊曰。除闡提不信障。由癡不信法身四德。以愚闇故喻驢脣黑。以不信故不得如來涅槃大淨。如驢黑脣不可令赤如頻波果。闡提不信不可得於法身之上謂有舍利故。令修信能為淨德因證得大淨。此之四德各據增障增因而說。準修行位此逆次第。據四德次故先說捨心等。善作於歌舞者歌喻說法。即利他。行舞喻自利行。準此經文似總喻第四。據真諦本即善作下通結前四。故彼經云。凡夫及二無能說及能行自他無是處故總不能說如來四德及修四因。然此文意或暫不能說及修行。或據定性二乘及無性闡提外道。然可得云為不定姓及有種姓以令除障。修四德因證四德故。或可。定姓不愚法者亦得。為說令知故少化他故。或可。此文但喻結第四影前三人。 tán viết 。trừ xiển đề bất tín chướng 。do si bất tín Pháp thân tứ đức 。dĩ ngu ám cố dụ lư Thần hắc 。dĩ ất tín cố bất đắc Như Lai Niết-Bàn Đại tịnh 。như lư hắc thần bất khả lệnh xích như tần ba quả 。xiển đề bất tín bất khả đắc ư Pháp thân chi thượng vị hữu xá lợi cố 。lệnh tu tín năng vi tịnh đức nhân chứng đắc Đại tịnh 。thử chi tứ đức các cứ tăng chướng tăng nhân nhi thuyết 。chuẩn tu hành vị thử nghịch thứ đệ 。cứ tứ đức thứ cố tiên thuyết xả tâm đẳng 。thiện tác ư ca vũ giả Ca dụ thuyết Pháp 。tức lợi tha 。hạnh/hành/hàng vũ dụ tự lợi hạnh/hành/hàng 。chuẩn thử Kinh văn tự tổng dụ đệ tứ 。cứ chân đế bổn tức thiện tác hạ thông kết/kiết tiền tứ 。cố bỉ Kinh vân 。phàm phu cập nhị vô năng thuyết cập năng hạnh/hành/hàng tự tha vô thị xứ cố tổng bất năng thuyết Như Lai tứ đức cập tu tứ nhân 。nhiên thử văn ý hoặc tạm bất năng thuyết cập tu hành 。hoặc cứ định tánh nhị thừa cập Vô tánh xiển đề ngoại đạo 。nhiên khả đắc vân vi ất định tính cập hữu chủng tính dĩ lệnh trừ chướng 。tu tứ đức nhân chứng tứ đức cố 。hoặc khả 。định tính bất ngu pháp giả diệc đắc 。vi thuyết lệnh tri cố thiểu hóa tha cố 。hoặc khả 。thử văn đãn dụ kết/kiết đệ tứ ảnh tiền tam nhân 。 經。烏與「鵂鶹鳥同共一處遊彼此相順從方求佛」舍利。 Kinh 。ô dữ 「hưu lưu điểu đồng cộng nhất xứ/xử du bỉ thử tướng thuận tùng phương cầu Phật 」xá lợi 。 贊曰。明真實法身具足四德故無舍利。亦分為四。此初明常實德不與無常虛妄同處故無舍利。又無常觀不得常德。設若得者可求舍利。既不可得故不可求。 tán viết 。minh chân thật Pháp thân cụ túc tứ đức cố vô xá lợi 。diệc phần vi tứ 。thử sơ minh thường thật đức bất dữ vô thường hư vọng đồng xứ/xử cố vô xá lợi 。hựu vô thường quán bất đắc thường đức 。thiết nhược/nhã đắc giả khả cầu xá lợi 。ký bất khả đắc cố bất khả cầu 。 經。假使「波羅葉可成於傘蓋能遮於大雨方求佛」舍利。 Kinh 。giả sử 「ba la diệp khả thành ư tản cái năng già ư Đại vũ phương cầu Phật 」xá lợi 。 贊曰。明大樂德。若謂為苦如波羅葉。波羅葉傳云各分三道。不可為蓋而遮大雨。大雨喻變易苦。聲聞謂苦故不能破變易四魔大雨之苦。二乘作無常及苦觀不能得常樂。 tán viết 。minh Đại lạc/nhạc đức 。nhược/nhã vị vi khổ như ba la diệp 。ba la diệp truyền vân các phần tam đạo 。bất khả vi cái nhi già Đại vũ 。Đại vũ dụ biến dịch khổ 。Thanh văn vị khổ cố bất năng phá biến dịch tứ ma Đại vũ chi khổ 。nhị thừa tác vô thường cập khổ quán bất năng đắc thường lạc/nhạc 。 經。假使「大船舶盛滿諸財寶能令陸地行方求佛」舍利。 Kinh 。giả sử 「đại thuyền bạc thịnh mãn chư tài bảo năng lệnh lục địa hạnh/hành/hàng phương cầu Phật 」xá lợi 。 贊曰。明大我德。以法身我如大船舶。具恒沙德如滿財寶。令陸地行喻外道我見。外道我見心不能見真我。真我如舟。不於外道我見陸地心行。 tán viết 。minh Đại ngã đức 。dĩ Pháp thân ngã như đại thuyền bạc 。cụ hằng sa đức như mãn tài bảo 。lệnh lục địa hạnh/hành/hàng dụ ngoại đạo ngã kiến 。ngoại đạo ngã kiến tâm bất năng kiến chân ngã 。chân ngã như châu 。bất ư ngoại đạo ngã kiến lục địa tâm hành 。 經。假使「鷦鷯鳥以嘴銜香山隨處任遊行方求佛」舍利。 Kinh 。giả sử 「tiêu liêu điểu dĩ chủy hàm hương sơn tùy xử nhâm du hạnh/hành/hàng phương cầu Phật 」xá lợi 。 贊曰。明大淨德。外道不信涅槃淨德。妄計餘淨能得涅槃之真淨德。如鷦鷯鳥不能銜香山遊。香山喻大涅槃淨德。鳥喻外道。不信佛說依自見行謂得真淨。決定不得。既真法身不無常苦無我不淨。明知舍利決不可得故。求舍利依供養故。為安樂因。成本願者必不可得故。應觀佛離三相成三德。除四障修四因。定得願滿。 tán viết 。minh Đại tịnh đức 。ngoại đạo bất tín Niết-Bàn tịnh đức 。vọng kế dư tịnh năng đắc Niết Bàn chi chân tịnh đức 。như tiêu liêu điểu bất năng hàm hương sơn du 。hương sơn dụ đại Niết Bàn tịnh đức 。điểu dụ ngoại đạo 。bất tín Phật thuyết y tự kiến hạnh/hành/hàng vị đắc chân tịnh 。quyết định bất đắc 。ký chân Pháp thân bất vô thường khổ vô ngã bất tịnh 。minh tri xá lợi quyết bất khả đắc cố 。cầu xá lợi y cúng dường cố 。vi an lạc nhân 。thành Bổn Nguyện giả tất bất khả đắc cố 。ưng quán Phật ly tam tướng thành tam đức 。trừ tứ chướng tu tứ nhân 。định đắc nguyện mãn 。 經。爾時「法師授記婆羅門聞此頌已亦以伽他答一切眾生喜見」童子曰。 Kinh 。nhĩ thời 「Pháp sư thọ kí Bà-la-môn văn thử tụng dĩ diệc dĩ già tha đáp nhất thiết chúng sanh hỉ kiến 」Đồng tử viết 。 贊曰。第八陳如領解常住。文有二別。初經家標。後正領解。初也。 tán viết 。đệ bát trần như lĩnh giải thường trụ 。văn hữu nhị biệt 。sơ Kinh gia tiêu 。hậu chánh lĩnh giải 。sơ dã 。 經。善哉「大童子此眾中吉祥善巧方便心得佛」無上記。 Kinh 。Thiện tai 「Đại Đồng tử thử chúng trung cát tường thiện xảo phương tiện tâm đắc Phật 」vô thượng kí 。 贊曰。正陳領解。七頌分三。初二行歎德將陳。次四行正明所解。後一行結佛身常。初文分三。初一行歎喜見德。次半行標佛所成。次半行告聽將說。此即歎喜見。初通讚次別讚。通讚讚前說法及讚內德。以前所說依無染智說佛四德。今生除障修因當證故讚善哉。讚內德者即下所歎諸功德是。有六勝德。一相應勝德。二生位勝德。三發願勝。四善巧勝。五方便勝。六攝受勝。言大童子由與七大性相應故。如無著菩薩般若論云。此菩薩與七大性相應故名為大。此義同彼。言童子顯生位勝。以登初地生如來家名為童子。即真佛子義。此復有四。一種子勝。信大法為種子。二生母勝。以般若為生母。三胎藏勝。以禪定為胎藏。四乳母勝。以大悲長養為乳母。眾中吉祥即大願勝。謂發十大願或四弘願。言善巧者即善巧勝。得進上地方便故。言方便心者即方便勝。依二利生。一知自近菩提。二知利他方便故言得佛記者攝受勝。蒙諸如來攝受記分故。 tán viết 。chánh trần lĩnh giải 。thất tụng phần tam 。sơ nhị hạnh/hành/hàng thán đức tướng trần 。thứ tứ hạnh/hành/hàng chánh minh sở giải 。hậu nhất hạnh/hành/hàng kết/kiết Phật thân thường 。sơ văn phần tam 。sơ nhất hạnh/hành/hàng thán hỉ kiến đức 。thứ bán hạnh/hành/hàng tiêu Phật sở thành 。thứ bán hạnh/hành/hàng cáo thính tướng thuyết 。thử tức thán hỉ kiến 。sơ thông tán thứ biệt tán 。thông tán tán tiền thuyết Pháp cập tán nội đức 。dĩ tiền sở thuyết y vô nhiễm trí thuyết Phật tứ đức 。kim sanh trừ chướng tu nhân đương chứng cố tán Thiện tai 。tán nội đức giả tức hạ sở thán chư công đức thị 。hữu lục Thắng đức 。nhất tướng ứng Thắng đức 。nhị sanh vị Thắng đức 。tam phát nguyện thắng 。tứ thiện xảo thắng 。ngũ phương tiện thắng 。lục nhiếp thọ thắng 。ngôn Đại Đồng tử do dữ thất đại tánh tướng ứng cố 。như Vô Trước bồ tát bát-nhã luận vân 。thử Bồ Tát dữ thất đại tánh tướng ứng cố danh vi Đại 。thử nghĩa đồng bỉ 。ngôn Đồng tử hiển sanh vị thắng 。dĩ đăng sơ địa sanh Như Lai gia danh vi Đồng tử 。tức chân Phật tử nghĩa 。thử phục hưũ tứ 。nhất chủng tử thắng 。tín đại pháp vi chủng tử 。nhị sanh mẫu thắng 。dĩ Bát-nhã vi sanh mẫu 。tam thai tạng thắng 。dĩ Thiền định vi thai tạng 。tứ nhũ mẫu thắng 。dĩ đại bi trường/trưởng dưỡng vi nhũ mẫu 。chúng trung cát tường tức đại nguyện thắng 。vị phát thập đại nguyện hoặc tứ hoằng nguyện 。ngôn thiện xảo giả tức thiện xảo thắng 。đắc tiến/tấn thượng địa phương tiện cố 。ngôn phương tiện tâm giả tức phương tiện thắng 。y nhị lợi sanh 。nhất tri tự cận Bồ-đề 。nhị tri lợi tha phương tiện cố ngôn đắc Phật kí giả nhiếp thọ thắng 。mông chư Như Lai nhiếp thọ kí phần cố 。 經。如來「大威德能救護世間仁可至心聽我今」次第說。 Kinh 。Như Lai 「đại uy đức năng cứu hộ thế gian nhân khả chí tâm thính ngã kim 」thứ đệ thuyết 。 贊曰。上二句歎佛智悲。大威德是智德。具諸神通等。能救護是悲德。利益世間故。我今次第說者陳當所說。當所說者即佛三身。無性攝論彼果智分云。應知法身略有五相。一轉依相。二白法所成相。三無二為相。四常住相。五不可思議為相。此之五義我當次說。 tán viết 。thượng nhị cú thán Phật trí bi 。đại uy đức thị trí đức 。cụ chư thần thông đẳng 。năng cứu hộ thị bi đức 。lợi ích thế gian cố 。ngã kim thứ đệ thuyết giả trần đương sở thuyết 。đương sở thuyết giả tức Phật tam thân 。Vô tánh nhiếp luận bỉ quả trí phần vân 。ứng tri Pháp thân lược hữu ngũ tướng 。nhất chuyển y tướng 。nhị bạch pháp sở thành tướng 。tam vô nhị vi tướng 。tứ thường trụ tướng 。ngũ bất khả tư nghị vi tướng 。thử chi ngũ nghĩa ngã đương thứ thuyết 。 經。諸佛「境難思世間無與等法身性常住修行」無差別。 Kinh 。chư Phật 「cảnh nạn/nan tư thế gian vô dữ đẳng Pháp thân tánh thường trụ tu hành 」vô sái biệt 。 贊曰。下四行正明所解。初二行解常住。後二行解無舍利。初解常住即是彼果智分。彼果智分略有五相。諸佛境難思是不可思議相。世間無與等是轉依相。法身性常住是常住相。修行無差別是白法所成相。諸佛體皆同一行是無二為相。此意以如是諸法本為迷悟依故先明不思議相。既知本已。次辨轉依相。既轉依已即得法身。次辨法身常住相身由因證。次辨白法所成相。既白法所成不知同異。次辨無二為相。彼論以能依所依為次。故次第別言。諸佛境界難思議即彼第五相。彼論云。謂真如清淨自內證故。非諸尋思所行境故。諸尋思者唯應信解。不應思議云難思議。世間無與等者即彼第一轉依為相。謂轉滅一切障雜染分依他起性故。轉得解脫一切障於法自在轉現前清淨分依他起性故。此意轉依既滿世間無等。法身性常住者即彼第四常住為相。彼論云。謂真如清淨相故。本願所引故。所應作事無竟期故。無性釋云。此顯真如性常無變。顯成佛果說為法身。性若變易即非真如。是故常住本願引故。作事無竟期故顯餘應化佛。修行無差別者即彼第二白法所成為相。謂六波羅蜜多圓滿得十自在故。此十自在義至下當釋。 tán viết 。hạ tứ hạnh/hành/hàng chánh minh sở giải 。sơ nhị hạnh/hành/hàng giải thường trụ 。hậu nhị hạnh/hành/hàng giải vô xá lợi 。sơ giải thường trụ tức thị bỉ quả trí phần 。bỉ quả trí phần lược hữu ngũ tướng 。chư Phật cảnh nạn/nan tư thị bất khả tư nghị tướng 。thế gian vô dữ đẳng thị chuyển y tướng 。Pháp thân tánh thường trụ thị thường trụ tướng 。tu hành vô sái biệt thị bạch pháp sở thành tướng 。chư Phật thể giai đồng nhất hạnh/hành/hàng thị vô nhị vi tướng 。thử ý dĩ như thị chư pháp bản vi mê ngộ y cố tiên minh bất tư nghị tướng 。ký tri bổn dĩ 。thứ biện chuyển y tướng 。ký chuyển y dĩ tức đắc Pháp thân 。thứ biện Pháp thân thường trụ tướng thân do nhân chứng 。thứ biện bạch pháp sở thành tướng 。ký bạch pháp sở thành bất tri đồng dị 。thứ biện vô nhị vi tướng 。bỉ luận dĩ năng y sở y vi thứ 。cố thứ đệ biệt ngôn 。chư Phật cảnh giới nạn/nan tư nghị tức bỉ đệ ngũ tướng 。bỉ luận vân 。vị chân như thanh tịnh tự nội chứng cố 。phi chư tầm tư sở hạnh cảnh cố 。chư tầm tư giả duy ưng tín giải 。bất ưng tư nghị vân nạn/nan tư nghị 。thế gian vô dữ đẳng giả tức bỉ đệ nhất chuyển y vi tướng 。vị chuyển diệt nhất thiết chướng tạp nhiễm phần y tha khởi tánh cố 。chuyển đắc giải thoát nhất thiết chướng ư Pháp tự tại chuyển hiện tiền thanh tịnh phần y tha khởi tánh cố 。thử ý chuyển y ký mãn thế gian vô đẳng 。Pháp thân tánh thường trụ giả tức bỉ đệ tứ thường trụ vi tướng 。bỉ luận vân 。vị chân như thanh tịnh tướng cố 。Bổn Nguyện sở dẫn cố 。sở ưng tác sự vô cánh kỳ cố 。Vô tánh thích vân 。thử hiển chân như tánh thường vô biến 。hiển thành Phật quả thuyết vi Pháp thân 。tánh nhược/nhã biến dịch tức phi chân như 。thị cố thường trụ Bổn Nguyện dẫn cố 。tác sự vô cánh kỳ cố hiển dư ưng hóa Phật 。tu hành vô sái biệt giả tức bỉ đệ nhị bạch pháp sở thành vi tướng 。vị lục Ba-la-mật-đa viên mãn đắc thập tự tại cố 。thử thập tự tại nghĩa chí hạ đương thích 。 經。諸佛體皆同「所說法亦爾諸佛無作者」亦復本無生。 Kinh 。chư Phật thể giai đồng 「sở thuyết pháp diệc nhĩ chư Phật vô tác giả 」diệc phục bổn vô sanh 。 贊曰。即彼第三無二為相。有三無二。一有無無二。二為無為無二。三一切佛無二。此言同者即無二義。諸佛體皆同即是總句。亦是有無無二。諸佛無二之別句謂有無無二為相。由一切法無所有故釋意於法身上遍計無故非有相。以空所顯自性故非無相。諸佛無作者下顯為無為無二。亦復本無生者顯應化身。有為無為無二相故。論云。由業煩惱非所為故名無作者。既非煩惱作亦非惑業生。故云無生。亦顯自性法身體自本有非新生作。所說法亦爾者因釋說法亦復無差。諸佛如來同事業故。又解。此文釋前能救護世間。若非說法何能救護。故此經下。多云此經流布於世間中有多利益。 tán viết 。tức bỉ đệ tam vô nhị vi tướng 。hữu tam vô nhị 。nhất hữu vô vô nhị 。nhị vi vô vi vô nhị 。tam nhất thiết Phật vô nhị 。thử ngôn đồng giả tức vô nhị nghĩa 。chư Phật thể giai đồng tức thị tổng cú 。diệc thị hữu vô vô nhị 。chư Phật vô nhị chi biệt cú vị hữu vô vô nhị vi tướng 。do nhất thiết pháp vô sở hữu cố thích ý ư Pháp thân thượng biến kế vô cố phi hữu tướng 。dĩ không sở hiển tự tánh cố phi vô tướng 。chư Phật vô tác giả hạ hiển vi vô vi vô nhị 。diệc phục bổn vô sanh giả hiển ưng hóa thân 。hữu vi vô vi vô nhị tướng cố 。luận vân 。do nghiệp phiền não phi sở vi cố danh vô tác giả 。ký phi phiền não tác diệc phi hoặc nghiệp sanh 。cố vân vô sanh 。diệc hiển tự tánh Pháp thân thể tự bản hữu phi tân sanh tác 。sở thuyết pháp diệc nhĩ giả nhân thích thuyết Pháp diệc phục vô sái 。chư Phật Như Lai đồng sự nghiệp cố 。hựu giải 。thử văn thích tiền năng cứu hộ thế gian 。nhược/nhã phi thuyết Pháp hà năng cứu hộ 。cố thử Kinh hạ 。đa vân thử Kinh lưu bố ư thế gian trung hữu đa lợi ích 。 經。世尊「金剛體權現於化身是故佛舍利無如芥子許佛非血肉身」云何有舍利。 Kinh 。Thế Tôn 「Kim Cương thể quyền hiện ư hóa thân thị cố Phật xá lợi vô như giới tử hứa Phật phi huyết nhục thân 」vân hà hữu xá lợi 。 贊曰。下二行解無舍利。初一行半領解。後半行解示有。此初也。有三義故無有舍利。一堅固難壞。以金剛體難破壞故二是權化身。諸化生者尚無餘骸。佛權現身。故無舍利如芥子許。三非血肉身何得有舍利。問。若言權現云何調達出身血耶。答。準大方等無相大雲經第四。善德為問世尊答云。如來身血實無有出。提婆達多亦不能出。若言樹影有出血者無有是處。如來之身亦復如是。若言出血。當知即是善權方便不可思議。 tán viết 。hạ nhị hạnh/hành/hàng giải vô xá lợi 。sơ nhất hạnh/hành/hàng bán lĩnh giải 。hậu bán hạnh/hành/hàng giải thị hữu 。thử sơ dã 。hữu tam nghĩa cố vô hữu xá lợi 。nhất kiên cố nạn/nan hoại 。dĩ Kim Cương thể nạn/nan phá hoại cố nhị thị quyền hóa thân 。chư hóa sanh giả thượng vô dư hài 。Phật quyền hiện thân 。cố vô xá lợi như giới tử hứa 。tam phi huyết nhục thân hà đắc hữu xá lợi 。vấn 。nhược/nhã ngôn quyền hiện vân hà Điều đạt xuất thân huyết da 。đáp 。chuẩn Đại phương đẳng vô tướng đại vân Kinh đệ tứ 。thiện đức vi vấn Thế Tôn đáp vân 。Như Lai thân huyết thật vô hữu xuất 。Đề bà đạt đa diệc bất năng xuất 。nhược/nhã ngôn thụ/thọ ảnh hữu xuất huyết giả vô hữu thị xứ 。Như Lai chi thân diệc phục như thị 。nhược/nhã ngôn xuất huyết 。đương tri tức thị thiện quyền phương tiện bất khả tư nghị 。 經。方便「留身骨為益諸」眾生。 Kinh 。phương tiện 「lưu thân cốt vi ích chư 」chúng sanh 。 贊曰。解示。以神通智力善巧方便。現留舍利利益眾生。 tán viết 。giải thị 。dĩ thần thông trí lực thiện xảo phương tiện 。hiện lưu xá lợi lợi ích chúng sanh 。 經。法身「是正覺法界即如來此是佛真身亦說」如是法。 Kinh 。Pháp thân 「thị chánh giác Pháp giới tức Như Lai thử thị Phật chân thân diệc thuyết 」như thị pháp 。 贊曰。第三結佛身常。功德所依及以積聚名為法身。通三身故覺性覺相俱名正覺。是諸法因是諸法依故名法界。此是真身者有二義。一對舍利三身俱真。二望所變應化非真。身既如是。佛說亦然。以顯證說二皆同故。 tán viết 。đệ tam kết Phật thân thường 。công đức sở y cập dĩ tích tụ danh vi Pháp thân 。thông tam thân cố giác tánh giác tướng câu danh chánh giác 。thị chư Pháp nhân thị chư Pháp y cố danh Pháp giới 。thử thị chân thân giả hữu nhị nghĩa 。nhất đối xá lợi tam thân câu chân 。nhị vọng sở biến ưng hóa phi chân 。thân ký như thị 。Phật thuyết diệc nhiên 。dĩ hiển chứng thuyết nhị giai đồng cố 。 經。爾時「會中三萬二千天子聞說如來壽命長遠皆發阿耨多羅三藐三菩提心歡喜踊躍」得未曾有。 Kinh 。nhĩ thời 「hội trung tam vạn nhị thiên Thiên Tử văn thuyết Như Lai thọ mạng trường/trưởng viễn giai phát a nậu đa la tam miệu tam Bồ-Đề tâm hoan hỉ dũng dược 」đắc vị tằng hữu 。 贊曰。時眾領解獲益。分文為二。初長行聞法獲益。次偈頌陳其領解。初文有四。一舉獲益數。三萬二千天子。二陳所聞。聞說如來壽量。三得勝益。謂發菩提心。四心歡喜發菩提心。經論所說廣略不同。今略七門分別。一發心因緣。二發心分位。三發心儀軌。四發心勝劣。五發心差別。六發心勝利。七發心譬喻。言因緣者復有三種。一由四因。二由四緣。三由四力。具如瑜伽三十五說。發心分位者。大莊嚴論第二及顯揚第二俱云。一世俗發心。二勝義發心。依瑜伽七十二有十發心。謂世俗受發心。得法性發心。不決定發心。決定發心。不清淨發心。清淨發心。羸劣發心。強盛發心。未成果發心。已成果發心。此中五對。一地前地上對。二退與不退對。三有染無染對。四被蔽不蔽對。五因果位別對。退與不退約四位明。謂信不退等。染不染對約住不退前。住不退前有為隨他。或被他逼或怖或誑或求世利。而以發心名染。與此相違名不染。煗頂位前貪等蔽伏名劣。在忍第一位不為彼蔽名勝。十地名未成果。佛地名已成果。言儀軌者瑜伽但云。發如是心說如是言。願我決定當證無上正等菩提。不說儀軌但辨行相故。依顯揚論第二云。謂如是一隨智者前。恭敬而住。起增上意發誓願言。長老憶念。或言聖者憶念。或云鄔波柁耶。我如是名從今日始發阿耨菩提心。為欲饒益諸有情故。從今日以往願我所修六波羅蜜一切萬行。皆為證得無上菩提故。我今與諸菩薩摩訶薩和合出家。願世尊證知。我是菩薩。第二第三亦復如是。此說世俗發心儀軌。不見出世發心儀軌。四發心勝劣者莊嚴論云。第一義發心有三種勝。一教授勝。親近正遍知故。二隨修勝。善集福智故。三得果勝。生無分別智故。復有六勝。一生位。二願。三勇猛。四淨依。五餘巧。六餘出。生勝有四。一種子勝。信大法為種子故。二生母勝。般若為生母故。三胎藏勝。大禪定樂為胎藏故。四乳母勝。大悲長養為乳母故。願即十大願等。皆廣如彼明。五發心差別者。準金剛般若經說有三種。謂云何住(即欲願)云何修行(即為願故修行)云何降伏其心(即為修行故斷障)故彼經云。應當發起如是之心。瑜伽三十五說有五種。一自性。二行相。三所緣。四功德。五最勝。即以正願為自性。於菩提涅槃定自希求。及求能作有情義利故。希求為行相以大菩提及諸有情為所緣境。最初發心能攝一切菩提分法殊勝善根。為上首等功德相應最初正願。於餘希求世出世間妙善正願最為第一。大莊嚴論第二云。菩薩發心以何為根本乃至以何為究竟。總有十一。以大悲為根本。以利物為依止。以大乘法為所信。以種智為所緣。為求彼故以勝欲為所乘。欲無上乘故以大護為所住。住菩薩戒故以受為障難。起異乘心故以增善為功德。以福智為自性。以習度為出離。以地滿為究竟。由地地勤方便與彼彼相應故。準文殊問菩提心經有十種發。一身發。二口發。三意發。令三業清淨故。四內發。以不虛分別一切眾生故。五外發。於一切生平等行故。六智發。以具足佛智清淨故。七清淨國土發。以示一切諸佛國土莊嚴故。八教化眾生發。以知一切煩惱病藥故。此識對除法。九者實發。以成就定聚故。此隨根說法。十無為智滿足心發。以不著三界故。依發菩提心論有四發心。一思惟諸佛發菩提心。二觀身過患。三慈愍眾生。四求最勝果。四各有五。皆廣如彼二論所明。勝利譬喻此之二門。廣如大莊嚴經論及發菩提心經論所明。今此發心四緣之中是第一緣。見聞佛菩薩神通功德故。四因之中是初二因。具種性故。佛菩薩善友攝故。四力之中可具四力。由自種子功能勢力故。宿習大乘故。由聞他說力故。親近善友故。歡喜踊躍者準文殊所問經論云。三種義故歡喜奉行。一說者清淨。以於諸法得自在故。二所說清淨。以如實知清淨法體故。又與初中後等十種淨勝相應故。三依所說法得果清淨。以得妙境界故。此意依教證理得果故。 tán viết 。thời chúng lĩnh giải hoạch ích 。phần văn vi nhị 。sơ trường hàng văn Pháp hoạch ích 。thứ kệ tụng trần kỳ lĩnh giải 。sơ văn hữu tứ 。nhất cử hoạch ích số 。tam vạn nhị thiên Thiên Tử 。nhị trần sở văn 。văn thuyết Như Lai thọ lượng 。tam đắc thắng ích 。vị phát Bồ-đề tâm 。tứ tâm hoan hỉ phát Bồ-đề tâm 。Kinh luận sở thuyết quảng lược bất đồng 。kim lược thất môn phân biệt 。nhất phát tâm nhân duyên 。nhị phát tâm phần vị 。tam phát tâm nghi quỹ 。tứ phát tâm thắng liệt 。ngũ phát tâm sái biệt 。lục phát tâm thắng lợi 。thất phát tâm thí dụ 。ngôn nhân duyên giả phục hưũ tam chủng 。nhất do tứ nhân 。nhị do tứ duyên 。tam do tứ lực 。cụ như du già tam thập ngũ thuyết 。phát tâm phần vị giả 。Đại trang nghiêm luận đệ nhị cập hiển dương đệ nhị câu vân 。nhất thế tục phát tâm 。nhị thắng nghĩa phát tâm 。y du già thất thập nhị hữu thập phát tâm 。vị thế tục thọ/thụ phát tâm 。đắc pháp tánh phát tâm 。bất quyết định phát tâm 。quyết định phát tâm 。bất thanh tịnh phát tâm 。thanh tịnh phát tâm 。luy liệt phát tâm 。cường thịnh phát tâm 。vị thành quả phát tâm 。dĩ thành quả phát tâm 。thử trung ngũ đối 。nhất địa tiền địa thượng đối 。nhị thoái dữ bất thoái đối 。tam hữu nhiễm vô nhiễm đối 。tứ bị tế bất tế đối 。ngũ nhân quả vị biệt đối 。thoái dữ bất thoái ước tứ vị minh 。vị tín bất thoái đẳng 。nhiễm bất nhiễm đối ước trụ/trú bất thoái tiền 。trụ/trú bất thoái tiền hữu vi tùy tha 。hoặc bị tha bức hoặc bố/phố hoặc cuống hoặc cầu thế lợi 。nhi dĩ phát tâm danh nhiễm 。dữ thử tướng vi danh bất nhiễm 。煗đảnh/đính vị tiền tham đẳng tế phục danh liệt 。tại nhẫn đệ nhất vị bất vi bỉ tế danh thắng 。Thập Địa danh vị thành quả 。Phật địa danh dĩ thành quả 。ngôn nghi quỹ giả du già đãn vân 。phát như thị tâm thuyết như thị ngôn 。nguyện ngã quyết định đương chứng Vô thượng chánh đẳng bồ-đề 。bất thuyết nghi quỹ đãn biện hành tướng cố 。y Hiển Dương Luận đệ nhị vân 。vị như thị nhất tùy trí giả tiền 。cung kính nhi trụ/trú 。khởi tăng thượng ý phát thệ nguyện ngôn 。Trưởng-lão ức niệm 。hoặc ngôn Thánh Giả ức niệm 。hoặc vân ổ ba đả da 。ngã như thị danh tùng kim nhật thủy phát A nậu Bồ-đề tâm 。vi dục nhiêu ích chư hữu tình cố 。tùng kim nhật dĩ vãng nguyện ngã sở tu lục Ba la mật nhất thiết vạn hạnh/hành/hàng 。giai vi chứng đắc vô thượng Bồ-đề cố 。ngã kim dữ chư Bồ-Tát Ma-ha-tát hòa hợp xuất gia 。nguyện Thế Tôn chứng tri 。ngã thị Bồ Tát 。đệ nhị đệ tam diệc phục như thị 。thử thuyết thế tục phát tâm nghi quỹ 。bất kiến xuất thế phát tâm nghi quỹ 。tứ phát tâm thắng liệt giả trang nghiêm luận vân 。đệ nhất nghĩa phát tâm hữu tam chủng thắng 。nhất giáo thọ thắng 。thân cận Chánh-biến-Tri cố 。nhị tùy tu thắng 。thiện tập phước trí cố 。tam đắc quả thắng 。sanh vô phân biệt trí cố 。phục hưũ lục thắng 。nhất sanh vị 。nhị nguyện 。tam dũng mãnh 。tứ tịnh y 。ngũ dư xảo 。lục dư xuất 。sanh thắng hữu tứ 。nhất chủng tử thắng 。tín đại pháp vi chủng tử cố 。nhị sanh mẫu thắng 。Bát-nhã vi sanh mẫu cố 。tam thai tạng thắng 。Đại Thiền định lạc/nhạc vi thai tạng cố 。tứ nhũ mẫu thắng 。đại bi trường/trưởng dưỡng vi nhũ mẫu cố 。nguyện tức thập đại nguyện đẳng 。giai quảng như bỉ minh 。ngũ phát tâm sái biệt giả 。chuẩn Kim Cương Bát-nhã Kinh thuyết hữu tam chủng 。vị vân hà trụ/trú (tức dục nguyện )vân hà tu hành (tức vi nguyện cố tu hành )vân hà hàng phục kỳ tâm (tức vi tu hành cố đoạn chướng )cố bỉ Kinh vân 。ứng đương phát khởi như thị chi tâm 。du già tam thập ngũ thuyết hữu ngũ chủng 。nhất tự tánh 。nhị hành tướng 。tam sở duyên 。tứ công đức 。ngũ tối thắng 。tức dĩ chánh nguyện vi tự tánh 。ư Bồ-đề Niết Bàn định tự hy cầu 。cập cầu năng tác hữu tình nghĩa lợi cố 。hy cầu vi hành tướng dĩ Đại bồ-đề cập chư hữu tình vi sở duyên cảnh 。tối sơ phát tâm năng nhiếp nhất thiết Bồ-đề phần Pháp thù thắng thiện căn 。vi thượng thủ đẳng công đức tướng ứng tối sơ chánh nguyện 。ư dư hy cầu thế xuất thế gian diệu thiện chánh nguyện tối vi đệ nhất 。Đại trang nghiêm luận đệ nhị vân 。Bồ Tát phát tâm dĩ hà vi căn bản nãi chí dĩ hà vi cứu cánh 。tổng hữu thập nhất 。dĩ đại bi vi căn bản 。dĩ lợi vật vi y chỉ 。dĩ Đại-Thừa Pháp vi sở tín 。dĩ chủng trí vi sở duyên 。vi cầu bỉ cố dĩ thắng dục vi sở thừa 。dục vô thượng thừa cố dĩ Đại hộ vi sở trụ 。trụ/trú Bồ-tát giới cố dĩ thọ/thụ vi chướng nạn/nan 。khởi dị thừa tâm cố dĩ tăng thiện vi công đức 。dĩ phước trí vi tự tánh 。dĩ tập độ vi xuất ly 。dĩ địa mãn vi cứu cánh 。do địa địa cần phương tiện dữ bỉ bỉ tướng ứng cố 。chuẩn Văn Thù vấn Bồ-đề tâm Kinh hữu thập chủng phát 。nhất thân phát 。nhị khẩu phát 。tam ý phát 。lệnh tam nghiệp thanh tịnh cố 。tứ nội phát 。dĩ ất hư phân biệt nhất thiết chúng sanh cố 。ngũ ngoại phát 。ư nhất thiết sanh bình đẳng hạnh/hành/hàng cố 。lục trí phát 。dĩ cụ túc Phật trí thanh tịnh cố 。thất thanh tịnh quốc độ phát 。dĩ thị nhất thiết chư Phật quốc độ trang nghiêm cố 。bát giáo hóa chúng sanh phát 。dĩ tri nhất thiết phiền não bệnh dược cố 。thử thức đối trừ Pháp 。cửu giả thật phát 。dĩ thành tựu định tụ cố 。thử tùy căn thuyết Pháp 。thập vô vi trí mãn túc tâm phát 。dĩ ất trước tam giới cố 。y phát Bồ-đề tâm luận hữu tứ phát tâm 。nhất tư tánh chư Phật phát Bồ-đề tâm 。nhị quán thân quá hoạn 。tam từ mẫn chúng sanh 。tứ cầu tối thắng quả 。tứ các hữu ngũ 。giai quảng như bỉ nhị luận sở minh 。thắng lợi thí dụ thử chi nhị môn 。quảng như Đại trang nghiêm Kinh luận cập phát Bồ-đề tâm Kinh luận sở minh 。kim thử phát tâm tứ duyên chi trung thị đệ nhất duyên 。kiến văn Phật Bồ-tát thần thông công đức cố 。tứ nhân chi trung thị sơ nhị nhân 。cụ chủng tánh cố 。Phật Bồ-tát thiện hữu nhiếp cố 。tứ lực chi trung khả cụ tứ lực 。do tự chủng tử công năng thế lực cố 。tú tập Đại-Thừa cố 。do văn tha thuyết lực cố 。thân cận thiện hữu cố 。hoan hỉ dũng dược giả chuẩn Văn Thù sở vấn Kinh luận vân 。tam chủng nghĩa cố hoan hỉ phụng hành 。nhất thuyết giả thanh tịnh 。dĩ ư chư Pháp đắc tự tại cố 。nhị sở thuyết thanh tịnh 。dĩ như thật tri thanh tịnh Pháp thể cố 。hựu dữ sơ trung hậu đẳng thập chủng tịnh thắng tướng ứng cố 。tam y sở thuyết pháp đắc quả thanh tịnh 。dĩ đắc diệu cảnh giới cố 。thử ý y giáo chứng lý đắc quả cố 。 經。異口「同音而說頌曰佛不般涅槃正法亦不滅為利眾生故示現有滅盡世尊不思議妙體無異相為利眾生故」現種種莊嚴。 Kinh 。dị khẩu 「đồng âm nhi thuyết tụng viết Phật bất Bát Niết Bàn chánh pháp diệc bất diệt vi lợi chúng sanh cố thị hiện hữu diệt tận Thế Tôn bất tư nghị diệu thể vô dị tướng vi lợi chúng sanh cố 」hiện chủng chủng trang nghiêm 。 贊曰。申陳解。一行領常住。一行領現諸相。 tán viết 。thân trần giải 。nhất hạnh/hành/hàng lĩnh thường trụ 。nhất hạnh/hành/hàng lĩnh hiện chư tướng 。 經。爾時妙幢「菩薩親於佛前及四如來并二大士諸天子所聞說釋迦牟尼如來壽量」事已。 Kinh 。nhĩ thời diệu tràng 「Bồ Tát thân ư Phật tiền cập tứ Như Lai tinh nhị đại sĩ chư Thiên Tử sở văn thuyết Thích-Ca Mâu Ni Như Lai thọ lượng 」sự dĩ 。 贊曰。自下大段第二別明涅槃。文分為三。一陳疑啟請。二佛為解釋。三領悟得益。初文有二。初結前所聞。後正疑請。此初也。 tán viết 。tự hạ Đại đoạn đệ nhị biệt minh Niết-Bàn 。văn phần vi tam 。nhất trần nghi khải thỉnh 。nhị Phật vi giải thích 。tam lĩnh ngộ đắc ích 。sơ văn hữu nhị 。sơ kết/kiết tiền sở văn 。hậu chánh nghi thỉnh 。thử sơ dã 。 經。復從「座起合掌恭敬白佛言世尊若實如是諸佛如來不般涅槃無」舍利者。 Kinh 。phục tùng 「tọa khởi hợp chưởng cung kính bạch Phật ngôn Thế Tôn nhược/nhã thật như thị chư Phật Như Lai bất Bát Niết Bàn vô 」xá lợi giả 。 贊曰。正請有五。一請法儀。二牒所聞。三舉違難。四結疑意。五請為決。此初二。 tán viết 。chánh thỉnh hữu ngũ 。nhất thỉnh Pháp nghi 。nhị điệp sở văn 。tam cử vi nạn/nan 。tứ kết nghi ý 。ngũ thỉnh vi quyết 。thử sơ nhị 。 經。云何「經中說有涅槃及佛舍利令諸人天恭敬供養過去諸佛現有身骨流布於世人天供養得福」無邊。 Kinh 。vân hà 「Kinh trung thuyết hữu Niết-Bàn cập Phật xá lợi lệnh chư nhân thiên cung kính cúng dường quá khứ chư Phật hiện hữu thân cốt lưu bố ư thế nhân Thiên cung dưỡng đắc phước 」vô biên 。 贊曰。舉違難有三意。一云何名涅槃。二云何不入。三既不入云何復言留身舍利。此舉二違。一違教。二違世間。世間即過去諸佛現有舍利是。 tán viết 。cử vi nạn/nan hữu tam ý 。nhất vân hà danh Niết-Bàn 。nhị vân hà bất nhập 。tam ký bất nhập vân hà phục ngôn lưu thân xá lợi 。thử cử nhị vi 。nhất vi giáo 。nhị vi thế gian 。thế gian tức quá khứ chư Phật hiện hữu xá lợi thị 。 經。今復「言無致生疑惑惟願世尊哀愍我等廣為」分別。 Kinh 。kim phục 「ngôn vô trí sanh nghi hoặc duy nguyện Thế Tôn ai mẩn ngã đẳng quảng vi 」phân biệt 。 贊曰。結疑請決二段文也。 tán viết 。kết/kiết nghi thỉnh quyết nhị đoạn văn dã 。 經。爾時「佛告妙幢菩薩及諸大眾汝等當知云般涅槃有舍利者是密意說如是之義當」一心聽。 Kinh 。nhĩ thời 「Phật cáo diệu Tràng Bồ-tát cập chư Đại chúng nhữ đẳng đương tri vân Bát Niết Bàn hữu xá lợi giả thị mật ý thuyết như thị chi nghĩa đương 」nhất tâm thính 。 贊曰。佛為解釋。文分為三。初牒疑情勅聽。二正為解釋。三如是妙行汝等勤修下結勸令學。此初也。言有舍利是密意說者。雜集論第十二說。祕密有四。一令入。二相。三對治。四轉變。對治有八。一輕佛障。二輕法障。三懈怠障。四於少善根生喜足障。五貪行障。六慢行障。七惡行障。八不定性障。今此為除輕佛懈怠二種障故說般涅槃。留身舍利名為密意。一心聽者勅聽。耹音囑耳。掃滌攝持生三慧故。 tán viết 。Phật vi giải thích 。văn phần vi tam 。sơ điệp nghi tình sắc thính 。nhị chánh vi giải thích 。tam như thị diệu hạnh/hành/hàng nhữ đẳng cần tu hạ kết khuyến lệnh học 。thử sơ dã 。ngôn hữu xá lợi thị mật ý thuyết giả 。tạp tập luận đệ thập nhị thuyết 。bí mật hữu tứ 。nhất lệnh nhập 。nhị tướng 。tam đối trì 。tứ chuyển biến 。đối trì hữu bát 。nhất khinh Phật chướng 。nhị khinh Pháp chướng 。tam giải đãi chướng 。tứ ư thiểu thiện căn sanh hỉ túc chướng 。ngũ tham hạnh/hành/hàng chướng 。lục mạn hạnh/hành/hàng chướng 。thất ác hạnh/hành/hàng chướng 。bát bất định tánh chướng 。kim thử vi trừ khinh Phật giải đãi nhị chủng chướng cố thuyết Bát Niết Bàn 。lưu thân xá lợi danh vi mật ý 。nhất tâm thính giả sắc thính 。耹âm chúc nhĩ 。tảo địch nhiếp trì sanh tam tuệ cố 。 經。善男子「菩薩摩訶薩如是應知有其十法能解如來應正等覺真實理趣說有究竟大般」涅槃。 Kinh 。Thiện nam tử 「Bồ-Tát Ma-ha-tát như thị ứng tri hữu kỳ thập pháp năng giải Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác chân thật lý thú thuyết hữu cứu cánh Đại bát 」Niết-Bàn 。 贊曰。正為解釋有三。初解涅槃體。次明其相。即顯不入。後釋言入涅槃及留舍利所以。此初也。問。何故前明涅槃體。後明涅槃相。答。明體即顯依三事等說有涅槃不同。二乘身智滅處名為涅槃。明相即彰有大悲智不同。二乘入於永滅故行希有。明體三番釋。初一約三事四涅槃當體等釋。次依展轉證得釋。後約因圓能證釋。涅槃之義略以五門分別。一列釋名。二者出體。三辨得人。四辨得時。五問答。初列釋名者初列次釋。列中初總後別。總者泥洹經等名為泥洹。有稱泥曰。皆梵語訛。正云波利抳縛南。唐言圓寂亦云波利涅婆南。又亦云滅度亦云清淨亦云彼岸。涅槃經中亦云無生無出無作無為歸依窟宅解脫轉依等多名。列別名者。有唯依不共。攝論斷果分中但說無住。涅槃經及此中說大涅槃。有依小大能證人別者。涅槃經中說有二種。一小二大。二乘所得名小涅槃。大乘所得名大涅槃。有依總別相對。十地論中說有二種。一名同相二名別相。別相即餘三涅槃。有約三乘同斷煩惱因果說二。勝鬘經中但說二種。謂有餘依及無餘依。復有依由證不證別但說二種。即梁攝論云。一自性淨。四中初一。二方便淨。四中後三。有依共不共說有三。即此經三種。謂有無餘及無住處。有依證不證三乘通別盡理說四。即梁攝論．成唯識論等。一自性清淨。二有餘依。三無餘依。四無住處。釋名者正云波利抳縛南。或涅波南。正翻云圓寂。圓謂圓滿。諸功德滿所證理圓能所證圓。寂謂寂靜。自體澄湛離染囂動。亦通能所證。然從增勝功德稱圓。果位滿故理體稱寂。本凝然故。由圓眾德方證理寂故名圓寂。若俱圓寂即亦圓亦寂名為圓寂。是持業釋。若由圓能證圓之寂名圓寂即依主釋。又若功德能圓能寂。若所依如所圓所寂。俱竝釋持業。若依唯識。唯真如理為涅槃體。或圓之寂或所圓所寂。若依涅槃經。三事說名大涅槃。即智如解脫俱圓寂竝得持業。以彼經中說如伊字不一不異故。通假實性相之法俱名圓寂竝持業名。解脫是假義般若是相。法身是性。若依義三名為三事。即般若依主餘皆持業。然名涅槃是持業釋。言滅度者度即是到。二義解之。一謂真如本來清淨。性是彼岸名為到也。故維摩經云。一切眾生即涅槃相。不復更滅。二謂滅是所到度是能到。即度之滅依主釋也。又能滅能度所滅所度。度者到也。故通能所。能滅能度即涅槃相。所滅所度即涅槃性。同大涅槃三事而成。涅槃經云。無因緣故名無生。以無為故名無出。無造業故名無作。餘名準知。釋別名者。不由慧擇。本體無染名自性清淨涅槃。同前自性清淨即涅槃持業釋也。餘謂苦諦是集之餘。有謂不無。依謂所依。有二所依。一現身猶是餘行苦依。二名有餘依明涅槃猶有餘苦之所依故。即有餘苦之所依。涅槃俱依主釋。苦集俱盡名為無餘。無餘苦依。無者非也。非有苦依。四智亦是名無餘依。即無餘苦之所依。涅槃亦俱依主釋。因詮顯故。又解。有餘無餘能證故舉彼顯此。正取所依名為涅槃。謂有餘苦所依即涅槃。無餘苦所依即涅槃。竝持業釋。依二乘者無餘依不能詮。若大乘四智是無苦依。亦能證也。可得依主此釋為正。由悲不住涅槃。由智不住生死。以其能證如所通達俱不住故謂無住。所依即涅槃。或從真如處生死而無滯。在涅槃而無著。涅槃是相真如是性。猶如自性法身與其真如相性別故。即相屬性。無住之涅槃依主釋。又即此相亦俱無住亦得云無住即涅槃。然唯識論說四涅槃竝如為體。即攝義歸性竝持業釋。第二出體者。先敘古次陳今。敘古者蜀地基法師云。曇無讖法師及河西道朗法師等。蓋涅槃者常樂我淨為宗義之林。開究竟玄致為涅槃之本。此釋得義非正明體。真諦三藏云。涅槃有四。三是道果一非道果。為成菩薩般若大悲涅槃而為道果故。從初地已上無分別智為涅槃體。亦有云。悲智為體此但是相。此為能證非正。涅槃經云。涅槃了因之所得非生因得故。若智為涅槃即應生因得故。鄴城河朔諸師。或說涅槃具四種體。一者理滅謂真如法界。二者事滅謂離三障數滅之滅。三者德滅謂功德寂滅。四者應滅謂在雙林示同眾生無常之滅。初三可爾。成唯識云皆如為體。即是理滅。又云中二擇滅攝即數滅之滅。然古人意。擇滅是事識之所變即非涅槃。大般涅槃古人多以如是般若性說如為般若。與理無別不勞別說。若約三事名大涅槃。般若即德滅。然不說所以違了因得。說非究竟。今正出體有其四門。一性相別論體。二性相合論體。三攝假從實體。四假實合論體。性相別論體者。成唯識論云四涅槃皆以真如為體。有為德非。又體義分。自性無住即真如體。中二皆擇滅。又斷智障許得擇滅。即無住處亦擇滅收。雖是其假對依他相俱得名性。俱了因得體義俱常。故三事大般皆取義三。竝如為體。二性相合論體即般若解脫及以真如竝涅槃體。即涅槃經三事名大般。言如伊字亦如三目。若唯說如唯一非異故。雜集論云。滅諦相者謂真如聖道煩惱不生。若滅依若能滅若滅性是滅諦相。相謂體相能滅所滅滅依俱名滅諦。能滅即般若滅性即解脫擇滅滅依即真如。然彼論復云。謂真如境上有漏不生名為滅諦者即剋性說。前據相從相性合說。三攝假從實體者即唯識論云。此依真如離障施設故。體即是清淨法界故。四涅槃皆如為體。四假實合論體者即唯識論說。四涅槃中初後即真如。據實體中二擇滅攝。擇滅是假或無住處說是擇滅。即三假一實竝涅槃體。又準成唯識第二卷說無為有二。一依識變。二依真如。四種涅槃亦既許後三是無為攝。亦通識變。又六無為俱許識變。自性清淨體即真如。應同擇等亦許識變。又解。深密經云。諸識所緣唯識所現故可通許識變。涅槃以非真故非了因得。故諸。 tán viết 。chánh vi giải thích hữu tam 。sơ giải Niết-Bàn thể 。thứ minh kỳ tướng 。tức hiển bất nhập 。hậu thích ngôn nhập Niết Bàn cập lưu xá lợi sở dĩ 。thử sơ dã 。vấn 。hà cố tiền minh Niết-Bàn thể 。hậu minh Niết-Bàn tướng 。đáp 。minh thể tức hiển y tam sự đẳng thuyết hữu Niết-Bàn bất đồng 。nhị thừa thân trí diệt xứ/xử danh vi Niết-Bàn 。minh tướng tức chương hữu đại bi trí bất đồng 。nhị thừa nhập ư vĩnh diệt cố hạnh/hành/hàng hy hữu 。minh thể tam phiên thích 。sơ nhất ước tam sự tứ Niết-Bàn đương thể đẳng thích 。thứ y triển chuyển chứng đắc thích 。hậu ước nhân Viên Năng chứng thích 。Niết-Bàn chi nghĩa lược dĩ ngũ môn phân biệt 。nhất liệt thích danh 。nhị giả xuất thể 。tam biện đắc nhân 。tứ biện đắc thời 。ngũ vấn đáp 。sơ liệt thích danh giả sơ liệt thứ thích 。liệt trung sơ tổng hậu biệt 。tổng giả nê hoàn Kinh đẳng danh vi nê hoàn 。hữu xưng nê viết 。giai phạm ngữ ngoa 。chánh vân Ba lợi nê phược Nam 。đường ngôn viên tịch diệc vân Ba lợi niết Bà nam 。hựu diệc vân diệt độ diệc vân thanh tịnh diệc vân bỉ ngạn 。Niết Bàn Kinh trung diệc vân vô sanh vô xuất vô tác vô vi quy y quật trạch giải thoát chuyển y đẳng đa danh 。liệt biệt danh giả 。hữu duy y bất cộng 。nhiếp luận đoạn quả phần trung đãn thuyết vô trụ 。Niết Bàn Kinh cập thử trung thuyết đại Niết Bàn 。hữu y tiểu Đại năng chứng nhân biệt giả 。Niết Bàn Kinh trung thuyết hữu nhị chủng 。nhất tiểu nhị Đại 。nhị thừa sở đắc danh tiểu Niết-Bàn 。Đại-Thừa sở đắc danh đại Niết Bàn 。hữu y tổng biệt tướng đối 。thập địa luận trung thuyết hữu nhị chủng 。nhất danh đồng tướng nhị danh biệt tướng 。biệt tướng tức dư tam Niết Bàn 。hữu ước tam thừa đồng đoạn phiền não nhân quả thuyết nhị 。thắng man Kinh trung đãn thuyết nhị chủng 。vị hữu dư y cập vô dư y 。phục hưũ y do chứng bất chứng biệt đãn thuyết nhị chủng 。tức lương nhiếp luận vân 。nhất tự tánh tịnh 。tứ trung sơ nhất 。nhị phương tiện tịnh 。tứ trung hậu tam 。hữu y cọng bất cộng thuyết hữu tam 。tức thử Kinh tam chủng 。vị hữu vô dư cập vô trụ xứ/xử 。hữu y chứng bất chứng tam thừa thông biệt tận lý thuyết tứ 。tức lương nhiếp luận ．thành duy thức luận đẳng 。nhất tự tánh thanh tịnh 。nhị hữu dư y 。tam vô dư y 。tứ vô trụ xứ/xử 。thích danh giả chánh vân Ba lợi nê phược Nam 。hoặc niết ba Nam 。chánh phiên vân viên tịch 。viên vị viên mãn 。chư công đức mãn sở chứng lý Viên Năng sở chứng viên 。tịch vị tịch tĩnh 。tự thể trừng trạm ly nhiễm hiêu động 。diệc thông năng sở chứng 。nhiên tùng tăng thắng công đức xưng viên 。quả vị mãn cố lý thể xưng tịch 。bổn ngưng nhiên cố 。do viên chúng đức phương chứng lý tịch cố danh viên tịch 。nhược/nhã câu viên tịch tức diệc viên diệc tịch danh vi viên tịch 。thị trì nghiệp thích 。nhược/nhã do Viên Năng chứng viên chi tịch danh viên tịch tức y chủ thích 。hựu nhược/nhã công đức năng Viên Năng tịch 。nhược/nhã sở y như sở viên sở tịch 。câu tịnh thích trì nghiệp 。nhược/nhã y duy thức 。duy chân như lý vi Niết-Bàn thể 。hoặc viên chi tịch hoặc sở viên sở tịch 。nhược/nhã y Niết Bàn Kinh 。tam sự thuyết danh đại Niết Bàn 。tức trí như giải thoát câu viên tịch tịnh đắc trì nghiệp 。dĩ bỉ Kinh trung thuyết như y tự bất nhất bất dị cố 。thông giả thật tánh tướng chi Pháp câu danh viên tịch tịnh trì nghiệp danh 。giải thoát thị giả nghĩa Bát-nhã thị tướng 。Pháp thân thị tánh 。nhược/nhã y nghĩa tam danh vi tam sự 。tức Bát-nhã y chủ dư giai trì nghiệp 。nhiên danh Niết-Bàn thị trì nghiệp thích 。ngôn diệt độ giả độ tức thị đáo 。nhị nghĩa giải chi 。nhất vị chân như bản lai thanh tịnh 。tánh thị bỉ ngạn danh vi đáo dã 。cố duy ma Kinh vân 。nhất thiết chúng sanh tức Niết-Bàn tướng 。bất phục cánh diệt 。nhị vị diệt thị sở đáo độ thị năng đáo 。tức độ chi diệt y chủ thích dã 。hựu năng diệt năng độ sở diệt sở độ 。độ giả đáo dã 。cố thông năng sở 。năng diệt năng độ tức Niết-Bàn tướng 。sở diệt sở độ tức Niết-Bàn tánh 。đồng đại Niết Bàn tam sự nhi thành 。Niết Bàn Kinh vân 。vô nhân duyên cố danh vô sanh 。dĩ vô vi cố danh vô xuất 。vô tạo nghiệp cố danh vô tác 。dư danh chuẩn tri 。thích biệt danh giả 。bất do tuệ trạch 。bổn thể vô nhiễm danh tự tánh thanh tịnh Niết-Bàn 。đồng tiền tự tánh thanh tịnh tức Niết-Bàn trì nghiệp thích dã 。dư vị khổ đế thị tập chi dư 。hữu vị bất vô 。y vị sở y 。hữu nhị sở y 。nhất hiện thân do thị dư hạnh/hành/hàng khổ y 。nhị danh hữu dư y minh Niết-Bàn do hữu dư khổ chi sở y cố 。tức hữu dư khổ chi sở y 。Niết-Bàn câu y chủ thích 。khổ tập câu tận danh vi vô dư 。vô dư khổ y 。vô giả phi dã 。phi hữu khổ y 。tứ trí diệc thị danh vô dư y 。tức vô dư khổ chi sở y 。Niết-Bàn diệc câu y chủ thích 。nhân thuyên hiển cố 。hựu giải 。hữu dư vô dư năng chứng cố cử bỉ hiển thử 。chánh thủ sở y danh vi Niết-Bàn 。vị hữu dư khổ sở y tức Niết-Bàn 。vô dư khổ sở y tức Niết-Bàn 。tịnh trì nghiệp thích 。y nhị thừa giả vô dư y bất năng thuyên 。nhược/nhã Đại-Thừa tứ trí thị vô khổ y 。diệc năng chứng dã 。khả đắc y chủ thử thích vi chánh 。do bi bất trụ Niết Bàn 。do trí bất trụ sanh tử 。dĩ kỳ năng chứng như sở thông đạt câu bất trụ cố vị vô trụ 。sở y tức Niết-Bàn 。hoặc tùng chân như xứ/xử sanh tử nhi vô trệ 。tại Niết-Bàn nhi Vô Trước 。Niết-Bàn thị tướng chân như thị tánh 。do như tự tánh Pháp thân dữ kỳ chân như tướng tánh biệt cố 。tức tướng chúc tánh 。vô trụ chi Niết-Bàn y chủ thích 。hựu tức thử tướng diệc câu vô trụ diệc đắc vân vô trụ tức Niết-Bàn 。nhiên duy thức luận thuyết tứ Niết-Bàn tịnh như vi thể 。tức nhiếp nghĩa quy tánh tịnh trì nghiệp thích 。đệ nhị xuất thể giả 。tiên tự cổ thứ trần kim 。tự cổ giả thục địa cơ Pháp sư vân 。Đàm Vô Sấm Pháp sư cập hà Tây đạo lãng Pháp sư đẳng 。cái Niết-Bàn giả thường lạc/nhạc ngã tịnh vi tông nghĩa chi lâm 。khai cứu cánh huyền trí vi Niết-Bàn chi bổn 。thử thích đắc nghĩa phi chánh minh thể 。chân đế Tam Tạng vân 。Niết-Bàn hữu tứ 。tam thị đạo quả nhất phi đạo quả 。vi thành bồ tát bát-nhã đại bi Niết-Bàn nhi vi đạo quả cố 。tòng sơ địa dĩ thượng vô phân biệt trí vi Niết-Bàn thể 。diệc hữu vân 。bi trí vi thể thử đãn thị tướng 。thử vi năng chứng phi chánh 。Niết Bàn Kinh vân 。Niết-Bàn liễu nhân chi sở đắc phi sanh nhân đắc cố 。nhược/nhã trí vi Niết-Bàn tức ưng sanh nhân đắc cố 。nghiệp thành hà sóc chư sư 。hoặc thuyết Niết-Bàn cụ tứ chủng thể 。nhất giả lý diệt vị chân như Pháp giới 。nhị giả sự diệt vị ly tam chướng số diệt chi diệt 。tam giả đức diệt vị công đức tịch diệt 。tứ giả ưng diệt vị tại song lâm thị đồng chúng sanh vô thường chi diệt 。sơ tam khả nhĩ 。thành duy thức vân giai như vi thể 。tức thị lý diệt 。hựu vân trung nhị trạch diệt nhiếp tức số diệt chi diệt 。nhiên cổ nhân ý 。trạch diệt thị sự thức chi sở biến tức phi Niết-Bàn 。Đại bát Niết Bàn cổ nhân đa dĩ như thị Bát-nhã tánh thuyết như vi Bát-nhã 。dữ lý vô biệt bất lao biệt thuyết 。nhược/nhã ước tam sự danh đại Niết Bàn 。Bát-nhã tức đức diệt 。nhiên bất thuyết sở dĩ vi liễu nhân đắc 。thuyết phi cứu cánh 。kim chánh xuất thể hữu kỳ tứ môn 。nhất tánh tướng biệt luận thể 。nhị tánh tướng hợp luận thể 。tam nhiếp giả tùng thật thể 。tứ giả thật hợp luận thể 。tánh tướng biệt luận thể giả 。thành duy thức luận vân tứ Niết-Bàn giai dĩ chân như vi thể 。hữu vi đức phi 。hựu thể nghĩa phần 。tự tánh vô trụ tức chân như thể 。trung nhị giai trạch diệt 。hựu đoạn trí chướng hứa đắc trạch diệt 。tức vô trụ xứ/xử diệc trạch diệt thu 。tuy thị kỳ giả đối y tha tướng câu đắc danh tánh 。câu liễu nhân đắc thể nghĩa câu thường 。cố tam sự Đại bát giai thủ nghĩa tam 。tịnh như vi thể 。nhị tánh tướng hợp luận thể tức Bát-nhã giải thoát cập dĩ chân như tịnh Niết-Bàn thể 。tức Niết Bàn Kinh tam sự danh Đại bát 。ngôn như y tự diệc như tam mục 。nhược/nhã duy thuyết như duy nhất phi dị cố 。tạp tập luận vân 。diệt đế tướng giả vị chân như Thánh đạo phiền não bất sanh 。nhược/nhã diệt y nhược/nhã năng diệt nhược/nhã diệt tánh thị diệt đế tướng 。tướng vị thể tướng năng diệt sở diệt diệt y câu danh diệt đế 。năng diệt tức Bát-nhã diệt tánh tức giải thoát trạch diệt diệt y tức chân như 。nhiên bỉ luận phục vân 。vị chân như cảnh thượng hữu lậu bất sanh danh vi diệt đế giả tức khắc tánh thuyết 。tiền cứ tướng tùng tướng tánh hợp thuyết 。tam nhiếp giả tùng thật thể giả tức duy thức luận vân 。thử y chân như ly chướng thí thiết cố 。thể tức thị thanh tịnh pháp giới cố 。tứ Niết-Bàn giai như vi thể 。tứ giả thật hợp luận thể giả tức duy thức luận thuyết 。tứ Niết-Bàn trung sơ hậu tức chân như 。cứ thật thể trung nhị trạch diệt nhiếp 。trạch diệt thị giả hoặc vô trụ xứ/xử thuyết thị trạch diệt 。tức tam giả nhất thật tịnh Niết-Bàn thể 。hựu chuẩn thành duy thức đệ nhị quyển thuyết vô vi hữu nhị 。nhất y thức biến 。nhị y chân như 。tứ chủng Niết Bàn diệc ký hứa hậu tam thị vô vi nhiếp 。diệc thông thức biến 。hựu lục vô vi câu hứa thức biến 。tự tánh thanh tịnh thể tức chân như 。ưng đồng trạch đẳng diệc hứa thức biến 。hựu giải 。thâm mật Kinh vân 。chư thức sở duyên duy thức sở hiện cố khả thông hứa thức biến 。Niết-Bàn dĩ phi chân cố phi liễu nhân đắc 。cố chư 。 經。論不說涅槃亦是滅變。然有無餘雖俱擇滅望義有別。分為二種。而有五對。一煩惱因果對。煩惱因盡名有餘。煩惱果盡名無餘。二小大對。小乘所得名有餘。大乘所得名無餘。勝鬘經阿羅漢人斷有餘集證有餘滅。三二死對。分段滅名有餘。變易滅名無餘。即前小大對。四滿不滿對。菩薩所得名有餘。如來所得名無餘。勝鬘經云。後身菩薩無明所覆。斷有餘集證有餘滅名小分涅槃。小分即有餘也。五三身相對。此經所言應化二身名有餘。法身名無餘。諸經論中多說初對為二涅槃。所餘門義如本法華及唯識疏辨。今此文中多約無住名大涅槃。攝論辨彼果斷亦爾。準法集經第一。無所發菩薩答奮迅慧菩薩有十法。知如來常十法知如來實。十法知如來涅槃。有三復次。正與此同但少廣。亦有二復次。十法知如來行。初番文略。第二番文大同此經。但文稍廣。三復次明涅槃中。第一復次文稍廣。唯第四行彼云不息此云休息。三藏覆撿亦云是不知。餘者皆同。又有十法知空十法知譬喻相等。然四復次文各有四。一標二徵三釋四結。標中初對機次開後簡。言菩薩者對機。為二乘者說假涅槃。為大乘者說大涅槃故。十法即開章說有究竟大般涅槃。簡異小乘所得涅槃稱為大般。文言十法者應云十義名涅槃。能如是知即能解如來所記涅槃。此中大意涅槃性相俱名涅槃。如似菩提菩提斷俱名菩提。涅槃經中三事俱涅槃。若成唯識等。四涅槃俱真如理。四智心品名菩提者是性相別論門。十法即為十段。諸復次皆準知。 Kinh 。luận bất thuyết Niết-Bàn diệc thị diệt biến 。nhiên hữu vô dư tuy câu trạch diệt vọng nghĩa hữu biệt 。phần vi nhị chủng 。nhi hữu ngũ đối 。nhất phiền não nhân quả đối 。phiền não nhân tận danh hữu dư 。phiền não quả tận danh vô dư 。nhị tiểu Đại đối 。Tiểu thừa sở đắc danh hữu dư 。Đại-Thừa sở đắc danh vô dư 。thắng man Kinh A-la-hán nhân đoạn hữu dư tập chứng hữu dư diệt 。tam nhị tử đối 。phần đoạn diệt danh hữu dư 。biến dịch diệt danh vô dư 。tức tiền tiểu Đại đối 。tứ mãn bất mãn đối 。Bồ Tát sở đắc danh hữu dư 。Như Lai sở đắc danh vô dư 。thắng man Kinh vân 。hậu thân Bồ Tát vô minh sở phước 。đoạn hữu dư tập chứng hữu dư diệt danh tiểu phần Niết-Bàn 。tiểu phần tức hữu dư dã 。ngũ tam thân tướng đối 。thử Kinh sở ngôn ưng hóa nhị thân danh hữu dư 。Pháp thân danh vô dư 。chư Kinh luận trung đa thuyết sơ đối vi nhị Niết Bàn 。sở dư môn nghĩa như bổn Pháp hoa cập duy thức sớ biện 。kim thử văn trung đa ước vô trụ danh đại Niết Bàn 。nhiếp luận biện bỉ quả đoạn diệc nhĩ 。chuẩn pháp tập Kinh đệ nhất 。vô sở phát Bồ Tát đáp phấn tấn tuệ Bồ Tát hữu thập pháp 。tri Như Lai thường thập pháp tri Như Lai thật 。thập pháp tri Như Lai Niết-Bàn 。hữu tam phục thứ 。chánh dữ thử đồng đãn thiểu quảng 。diệc hữu nhị phục thứ 。thập pháp tri Như Lai hạnh/hành/hàng 。sơ phiên văn lược 。đệ nhị phiên văn Đại đồng thử Kinh 。đãn văn sảo quảng 。tam phục thứ minh Niết-Bàn trung 。đệ nhất phục thứ văn sảo quảng 。duy đệ tứ hạnh/hành/hàng bỉ vân bất tức thử vân hưu tức 。Tam Tạng phước kiểm diệc vân thị bất tri 。dư giả giai đồng 。hựu hữu thập pháp tri không thập pháp tri thí dụ tướng đẳng 。nhiên tứ phục thứ văn các hữu tứ 。nhất tiêu nhị trưng tam thích tứ kết 。tiêu trung sơ đối ky thứ khai hậu giản 。ngôn Bồ Tát giả đối ky 。vi nhị thừa giả thuyết giả Niết-Bàn 。vi Đại-Thừa giả thuyết đại Niết Bàn cố 。thập pháp tức khai chương thuyết hữu cứu cánh Đại bát Niết Bàn 。giản dị Tiểu thừa sở đắc Niết Bàn xưng vi Đại bát 。văn ngôn thập pháp giả ưng vân thập nghĩa danh Niết-Bàn 。năng như thị tri tức năng giải Như Lai sở kí Niết-Bàn 。thử trung đại ý Niết-Bàn tánh tướng câu danh Niết-Bàn 。như tự Bồ-đề Bồ-đề đoạn câu danh Bồ-đề 。Niết Bàn Kinh trung tam sự câu Niết-Bàn 。nhược/nhã thành duy thức đẳng 。tứ Niết-Bàn câu chân như lý 。tứ trí tâm phẩm danh Bồ-đề giả thị tánh tướng biệt luận môn 。thập pháp tức vi thập đoạn 。chư phục thứ giai chuẩn tri 。 經。云何為十。 Kinh 。vân hà vi thập 。 贊曰。徵也。 tán viết 。trưng dã 。 經。一者「諸佛如來究竟斷盡諸煩惱障所知障故名為涅槃。二者諸佛如來善能解了有情無性及法無性故名為涅槃。三者能轉身依及法依故名為涅槃。四者於諸有情任運休息化因緣故名為涅槃。五者證得真實無差別相平等法身故名為涅槃。六者了知生死及以涅槃無二性故名為涅槃。七者於一切法了其根本證清淨故名為涅槃。八者於一切法無生無滅善修行故名為涅槃。九者真如法界實際平等得正智故名為涅槃。十者於諸法性及涅槃性得無差別故名為涅槃」是謂十法說有涅槃。 Kinh 。nhất giả 「chư Phật Như Lai cứu cánh đoạn tận chư phiền não chướng sở tri chướng cố danh vi Niết-Bàn 。nhị giả chư Phật Như Lai thiện năng giải liễu hữu tình Vô tánh cập Pháp Vô tánh cố danh vi Niết-Bàn 。tam giả năng chuyển thân y cập Pháp y cố danh vi Niết-Bàn 。tứ giả ư chư hữu tình nhâm vận hưu tức hóa nhân duyên cố danh vi Niết-Bàn 。ngũ giả chứng đắc chân thật vô sái biệt tướng bình đẳng pháp thân cố danh vi Niết-Bàn 。lục giả liễu tri sanh tử cập dĩ Niết-Bàn vô nhị tánh cố danh vi Niết-Bàn 。thất giả ư nhất thiết Pháp liễu kỳ căn bản chứng thanh tịnh cố danh vi Niết-Bàn 。bát giả ư nhất thiết Pháp vô sanh vô diệt thiện tu hành cố danh vi Niết-Bàn 。cửu giả chân như Pháp giới thật tế bình đẳng đắc chánh trí cố danh vi Niết-Bàn 。thập giả ư chư pháp tánh cập Niết-Bàn tánh đắc vô sái biệt cố danh vi Niết-Bàn 」thị vị thập pháp thuyết hữu Niết-Bàn 。 贊曰。初三約三事解。究竟斷盡煩惱所知即解脫。解了有情及法無性即般若。能轉身依及法依故是法身。三事非一異名大般涅槃。身即第八流轉還滅依。法即真如即迷悟依。由此藏識持諸障種。彰法身勝故轉第八與如合明。次三約四涅槃。第四示現無餘化事休息。即八相身示入無餘。準法集經云化生無休息。即有餘涅槃。第五即無餘。云證得故。或第四亦同法集經說。第五或是辨中邊云。二實相真實自性清淨涅槃無差別相。相即唯識論云。相真如理。在凡夫等不能證得。諸佛證故。第六無住涅槃。了知生死反以涅槃無二性。性即真如性無別故二亦不別。由此不住生死涅槃。第七已下四義依於三性總別而明。云於一切法了其根本證清淨故是總故。辨中邊云。此中云何根本真實。謂三自性後得能證遍計依他清淨。本智能證圓成清淨。第八依遍計顯云一切法無生無滅。解深密經云。於一切法無生無滅等。以顯了相轉正法輪。依遍計說了達彼無能正修行。第九取能證如等無漏正智。依依他起性淨分說涅槃相。故名為涅槃。染非能證故非涅槃。第十於其二性得無差別者意取所得。得是證得無差別理證圓成實性。是謂等者結有涅槃。 tán viết 。sơ tam ước tam sự giải 。cứu cánh đoạn tận phiền não sở tri tức giải thoát 。giải liễu hữu tình cập Pháp Vô tánh tức Bát-nhã 。năng chuyển thân y cập Pháp y cố thị pháp thân 。tam sự phi nhất dị danh Đại bát Niết Bàn 。thân tức đệ bát lưu chuyển hoàn diệt y 。Pháp tức chân như tức mê ngộ y 。do thử tạng thức trì chư chướng chủng 。chương Pháp thân thắng cố chuyển đệ bát dữ như hợp minh 。thứ tam ước tứ Niết-Bàn 。đệ tứ thị hiện vô dư hóa sự hưu tức 。tức bát tướng thân thị nhập vô dư 。chuẩn pháp tập Kinh vân hóa sanh vô hưu tức 。tức hữu dư Niết Bàn 。đệ ngũ tức vô dư 。vân chứng đắc cố 。hoặc đệ tứ diệc đồng pháp tập Kinh thuyết 。đệ ngũ hoặc thị biện trung biên vân 。nhị thật tướng chân thật tự tánh thanh tịnh Niết-Bàn vô sái biệt tướng 。tướng tức duy thức luận vân 。tướng chân như lý 。tại phàm phu đẳng bất năng chứng đắc 。chư Phật chứng cố 。đệ lục Vô trụ niết-bàn 。liễu tri sanh tử phản dĩ Niết-Bàn vô nhị tánh 。tánh tức chân như tánh vô biệt cố nhị diệc bất biệt 。do thử bất trụ sanh tử Niết-Bàn 。đệ thất dĩ hạ tứ nghĩa y ư tam tánh tổng biệt nhi minh 。vân ư nhất thiết Pháp liễu kỳ căn bản chứng thanh tịnh cố thị tổng cố 。biện trung biên vân 。thử trung vân hà căn bản chân thật 。vị tam tự tánh hậu đắc năng chứng biến kế y tha thanh tịnh 。bản trí năng chứng viên thành thanh tịnh 。đệ bát y biến kế hiển vân nhất thiết pháp vô sanh vô diệt 。Giải Thâm Mật Kinh vân 。ư nhất thiết Pháp vô sanh vô diệt đẳng 。dĩ hiển liễu tướng chuyển chánh Pháp luân 。y biến kế thuyết liễu đạt bỉ vô năng chánh tu hành 。đệ cửu thủ năng chứng như đẳng vô lậu chánh trí 。y y tha khởi tánh tịnh phần thuyết Niết-Bàn tướng 。cố danh vi Niết-Bàn 。nhiễm phi năng chứng cố phi Niết-Bàn 。đệ thập ư kỳ nhị tánh đắc vô sái biệt giả ý thủ sở đắc 。đắc thị chứng đắc vô sái biệt lý chứng viên thành thật tánh 。thị vị đẳng giả kết/kiết hữu Niết-Bàn 。 經。復次「善男子菩薩摩訶薩如是應知復有十法能解如來應正等覺真實理趣說有究竟」大般涅槃。 Kinh 。phục thứ 「Thiện nam tử Bồ-Tát Ma-ha-tát như thị ứng tri phục hưũ thập pháp năng giải Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác chân thật lý thú thuyết hữu cứu cánh 」Đại bát Niết Bàn 。 贊曰。第二復次依展轉釋。文段如前。 tán viết 。đệ nhị phục thứ y triển chuyển thích 。văn đoạn như tiền 。 經。云何為十。 Kinh 。vân hà vi thập 。 贊曰。徵也。 tán viết 。trưng dã 。 經。一者「一切煩惱以樂欲為本從樂欲生。諸佛世尊斷樂欲故名為涅槃。二者以諸如來斷諸樂欲不取一法以不取故無去無來無所取故名為涅槃。三者以無去來及無所取是則法身不生不滅無生滅故名為涅槃。四者此無生滅非言所宣言語斷故名為涅槃。五者無有我人唯法生滅得轉依故名為涅槃。六者煩惱隨惑皆是客塵法性是主無來無去佛了知故名為涅槃。七者真如是實餘皆虛妄實性體者即是真如真如性者即是如來名為涅槃。八者實際之性無有戲論唯獨如來證實際法戲論永斷名為涅槃。九者無生是實生是虛妄愚癡之人漂溺生死如來體實無有虛妄名為涅槃。十者不實之法是從緣生真實之法不從緣起如來法身體是真實名為涅槃。善男子是謂十法說有」涅槃。 Kinh 。nhất giả 「nhất thiết phiền não dĩ lạc/nhạc dục vi bổn tùng lạc/nhạc dục sanh 。chư Phật Thế tôn đoạn lạc/nhạc dục cố danh vi Niết-Bàn 。nhị giả dĩ chư Như Lai đoạn chư lạc dục bất thủ nhất pháp dĩ bất thủ cố vô khứ vô lai vô sở thủ cố danh vi Niết-Bàn 。tam giả dĩ vô khứ lai cập vô sở thủ thị tắc Pháp thân bất sanh bất diệt vô sanh diệt cố danh vi Niết-Bàn 。tứ giả thử vô sanh diệt phi ngôn sở tuyên ngôn ngữ đoạn cố danh vi Niết-Bàn 。ngũ giả vô hữu ngã nhân duy Pháp sanh diệt đắc chuyển y cố danh vi Niết-Bàn 。lục giả phiền não tùy hoặc giai thị khách trần pháp tánh thị chủ vô lai vô khứ Phật liễu tri cố danh vi Niết-Bàn 。thất giả chân như thị thật dư giai hư vọng thật tánh thể giả tức thị chân như chân như tánh giả tức thị Như Lai danh vi Niết-Bàn 。bát giả thật tế chi tánh vô hữu hí luận duy độc Như Lai chứng thật tế Pháp hí luận vĩnh đoạn danh vi Niết-Bàn 。cửu giả vô sanh thị thật sanh thị hư vọng ngu si chi nhân phiêu nịch sanh tử Như Lai thể thật vô hữu hư vọng danh vi Niết-Bàn 。thập giả bất thật chi Pháp thị tùng duyên sanh chân thật chi Pháp bất tùng duyên khởi Như Lai pháp thân thể thị chân thật danh vi Niết-Bàn 。Thiện nam tử thị vị thập pháp thuyết hữu 」Niết-Bàn 。 贊曰。釋。一切煩惱樂欲為本者如涅槃經。染淨等法皆欲為本。如入善法欲為根本。起諸染法亦同淨說。應撿彼文。以佛能斷證所顯理名為涅槃。言不取法者即由無欲於一切境不生愛著。既不愛著故更不生故。不往彼趣生去。不還此趣生來。所取即五蘊。前約因亡此約果滅。所顯之理名為涅槃。三依有漏滅盡所顯真如是功德依名為法身。故勝鬘經云。在纏名如來藏出纏名法身。無去來約無有為相說。無所取據色蘊等體說。此無所顯正是涅槃。四約涅槃體離言詮性名為涅槃。五離言詮者即是轉依二無我理。無我人者無有生執。唯法生滅者即悟法無我。所以者何。無著般若論釋云。若法執隨即有我執。故由悟此理論得轉依名為涅槃。此麁重轉依。六由二執惑塵是客。有生滅去來故。真如是主。以體常住無生滅去來故。今佛了知證得轉依此心轉依。七者惑顛倒生稱虛妄。如非倒生故稱實。實常不倒稱真如。真如體性即是法身如來。亦心轉依。但轉釋異耳。八真如法身即是實際。離倒妄顯故無戲論。佛證實際故戲論斷名為涅槃。即道轉依。九由佛永斷妄戲論故得此無生。無生是實。愚夫未斷生虛妄故漂溺生死。如來無此名為涅槃。即廣大轉。十者有為不實是從緣生。法身實體不從緣生。故名涅槃。歸圓成實是一切法所歸趣故。 tán viết 。thích 。nhất thiết phiền não lạc/nhạc dục vi bổn giả như Niết Bàn Kinh 。nhiễm tịnh đẳng Pháp giai dục vi bổn 。như nhập thiện pháp dục vi căn bản 。khởi chư nhiễm pháp diệc đồng tịnh thuyết 。ưng kiểm bỉ văn 。dĩ Phật năng đoạn chứng sở hiển lý danh vi Niết-Bàn 。ngôn bất thủ Pháp giả tức do vô dục ư nhất thiết cảnh bất sanh ái trước 。ký bất ái trước/trứ cố cánh bất sanh cố 。bất vãng bỉ thú sanh khứ 。Bất hoàn thử thú sanh lai 。sở thủ tức ngũ uẩn 。tiền ước nhân vong thử ước quả diệt 。sở hiển chi lý danh vi Niết-Bàn 。tam y hữu lậu diệt tận sở hiển chân như thị công đức y danh vi Pháp thân 。cố thắng man Kinh vân 。tại triền danh Như Lai tạng xuất triền danh Pháp thân 。vô khứ lai ước vô hữu vi tướng thuyết 。vô sở thủ cứ sắc uẩn đẳng thể thuyết 。thử vô sở hiển chánh thị Niết-Bàn 。tứ ước Niết-Bàn thể ly ngôn thuyên tánh danh vi Niết-Bàn 。ngũ ly ngôn thuyên giả tức thị chuyển y nhị vô ngã lý 。vô ngã nhân giả vô hữu sanh chấp 。duy Pháp sanh diệt giả tức ngộ pháp vô ngã 。sở dĩ giả hà 。Vô Trước Bát-nhã luận thích vân 。nhược/nhã Pháp chấp tùy tức hữu ngã chấp 。cố do ngộ thử lý luận đắc chuyển y danh vi Niết-Bàn 。thử thô trọng chuyển y 。lục do nhị chấp hoặc trần thị khách 。hữu sanh diệt khứ lai cố 。chân như thị chủ 。dĩ thể thường trụ vô sanh diệt khứ lai cố 。kim Phật liễu tri chứng đắc chuyển y thử tâm chuyển y 。thất giả hoặc điên đảo sanh xưng hư vọng 。như phi đảo sanh cố xưng thật 。thật thường bất đảo xưng chân như 。chân như thể tánh tức thị pháp thân Như Lai 。diệc tâm chuyển y 。đãn chuyển thích dị nhĩ 。bát chân như Pháp thân tức thị thật tế 。ly đảo vọng hiển cố vô hí luận 。Phật chứng thật tế cố hí luận đoạn danh vi Niết-Bàn 。tức đạo chuyển y 。cửu do Phật vĩnh đoạn vọng hí luận cố đắc thử vô sanh 。vô sanh thị thật 。ngu phu vị đoạn sanh hư vọng cố phiêu nịch sanh tử 。Như Lai vô thử danh vi Niết-Bàn 。tức quảng đại chuyển 。thập giả hữu vi bất thật thị tùng duyên sanh 。Pháp thân thật thể bất tùng duyên sanh 。cố danh Niết-Bàn 。quy viên thành thật thị nhất thiết pháp sở quy thú cố 。 經。復次「善男子。菩薩摩訶薩如是應知復有十法能解如來應正等覺真實理趣說有究竟大般涅槃。云何為十。一者如來善知施及施果無我我所此施及果不正分別永除滅故名為涅槃。二者如來善知戒及戒果無我我所此戒及果不正分別永除滅故名為涅槃。三者如來善知忍及忍果無我我所此忍及果不正分別永除滅故名為涅槃。四者如來善知勤及勤果無我我所此勤及果不正分別永除滅故名為涅槃。五者如來善知定及定果無我我所此定及果不正分別永除滅故名為涅槃。六者如來善知慧及慧果無我我所此慧及果不正分別永除滅故名為涅槃。七者諸佛如來善能了知一切有情非有情一切諸法皆無性不正分別永除滅故名為涅槃。八者若自愛者便起追求由追求故受眾苦惱諸佛如來除自愛故永絕追求無追求故名為涅槃。九者有為之法皆有數量無為法者數量皆除佛離有為證無為法無數量故名為涅槃。十者如來了知有情及法體性皆空離空非有空性即是真法身故名為涅槃。善男子是謂十法說有」涅槃。 Kinh 。phục thứ 「Thiện nam tử 。Bồ-Tát Ma-ha-tát như thị ứng tri phục hưũ thập pháp năng giải Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác chân thật lý thú thuyết hữu cứu cánh Đại bát Niết Bàn 。vân hà vi thập 。nhất giả Như Lai thiện tri thí cập thí quả vô ngã ngã sở thử thí cập quả bất chánh phân biệt vĩnh trừ diệt cố danh vi Niết-Bàn 。nhị giả Như Lai thiện tri giới cập giới quả vô ngã ngã sở thử giới cập quả bất chánh phân biệt vĩnh trừ diệt cố danh vi Niết-Bàn 。tam giả Như Lai thiện tri nhẫn cập nhẫn quả vô ngã ngã sở thử nhẫn cập quả bất chánh phân biệt vĩnh trừ diệt cố danh vi Niết-Bàn 。tứ giả Như Lai thiện tri cần cập cần quả vô ngã ngã sở thử cần cập quả bất chánh phân biệt vĩnh trừ diệt cố danh vi Niết-Bàn 。ngũ giả Như Lai thiện tri định cập định quả vô ngã ngã sở thử định cập quả bất chánh phân biệt vĩnh trừ diệt cố danh vi Niết-Bàn 。lục giả Như Lai thiện tri tuệ cập tuệ quả vô ngã ngã sở thử tuệ cập quả bất chánh phân biệt vĩnh trừ diệt cố danh vi Niết-Bàn 。thất giả chư Phật Như Lai thiện năng liễu tri nhất thiết hữu tình phi hữu Tình nhất thiết chư pháp giai Vô tánh bất chánh phân biệt vĩnh trừ diệt cố danh vi Niết-Bàn 。bát giả nhược/nhã tự ái giả tiện khởi truy cầu do truy cầu cố thọ/thụ chúng khổ não chư Phật Như Lai trừ tự ái cố vĩnh tuyệt truy cầu vô truy cầu cố danh vi Niết-Bàn 。cửu giả hữu vi chi Pháp giai hữu số lượng vô vi Pháp giả số lượng giai trừ Phật ly hữu vi chứng vô vi Pháp vô số lượng cố danh vi Niết-Bàn 。thập giả Như Lai liễu tri hữu tình cập Pháp thể tánh giai không ly không phi hữu không tánh tức thị chân Pháp thân cố danh vi Niết-Bàn 。Thiện nam tử thị vị thập pháp thuyết hữu 」Niết-Bàn 。 贊曰。第三復次文四如前。依因圓能證釋。即修十度因滿能證大般涅槃。初六即前六度。修行施等為七最勝所攝成度。今此經中且舉巧便一箇最勝。三輪清淨趣涅槃勝以顯於餘。若修不圓不證涅槃。故施即見有能施施物所施果。即見有果謂希報恩及等流異熟士用離繫之果。此我法執名不正分別。見能所施謂我執。見有施物即我所。此等永除所顯之理。或即六度涅槃之相竝名涅槃。餘準此釋。第七由拔濟方便知諸有情及一切法皆無實故三輪清淨。故無分別無染拔濟。八若見自身為求菩提。是愛未亡起追求者即是染願。不亡相故受諸苦惱。既三輪空無自身愛。無染追求即正願滿。九由思擇力知有為法有其數量。以有生滅形段數量故。無為不爾。即稱於如無能所思擇。故云證無為法無數量故。十由能了知有情空成熟有情智了知法空成熟佛法智。俱亡相故皆空離空非有空性。此所證理即是法身名為涅槃。 tán viết 。đệ tam phục thứ văn tứ như tiền 。y nhân Viên Năng chứng thích 。tức tu thập độ nhân mãn năng chứng Đại bát Niết Bàn 。sơ lục tức tiền lục độ 。tu hành thí đẳng vi thất tối thắng sở nhiếp thành độ 。kim thử Kinh trung thả cử xảo tiện nhất cá tối thắng 。tam luân thanh tịnh thú Niết-Bàn thắng dĩ hiển ư dư 。nhược/nhã tu bất viên bất chứng Niết Bàn 。cố thí tức kiến hữu năng thí thí vật sở thí quả 。tức kiến hữu quả vị hy báo ân cập đẳng lưu dị thục sĩ dụng ly hệ chi quả 。thử ngã pháp chấp danh bất chánh phân biệt 。kiến năng sở thí vị ngã chấp 。kiến Hữu thí vật tức ngã sở 。thử đẳng vĩnh trừ sở hiển chi lý 。hoặc tức lục độ Niết-Bàn chi tướng tịnh danh Niết-Bàn 。dư chuẩn thử thích 。đệ thất do bạt tế phương tiện tri chư hữu tình cập nhất thiết pháp giai vô thật cố tam luân thanh tịnh 。cố vô phân biệt vô nhiễm bạt tế 。bát nhược/nhã kiến tự thân vi cầu Bồ-đề 。thị ái vị vong khởi truy cầu giả tức thị nhiễm nguyện 。bất vong tướng cố thọ chư khổ não 。ký tam luân không vô tự thân ái 。vô nhiễm truy cầu tức chánh nguyện mãn 。cửu do tư trạch lực tri hữu vi pháp hữu kỳ số lượng 。dĩ hữu sanh diệt hình đoạn số lượng cố 。vô vi ất nhĩ 。tức xưng ư như vô năng sở tư trạch 。cố vân chứng vô vi Pháp vô số lượng cố 。thập do năng liễu tri hữu tình không thành thục hữu tình trí liễu tri pháp không thành thục Phật Pháp trí 。câu vong tướng cố giai không ly không phi hữu không tánh 。thử sở chứng lý tức thị Pháp thân danh vi Niết-Bàn 。 經。復次「善男子豈唯如來不般涅槃是為希有復有十種希有之法是如來行云何」為十。 Kinh 。phục thứ 「Thiện nam tử khởi duy Như Lai bất Bát Niết Bàn thị vi hy hữu phục hưũ thập chủng hy hữu chi Pháp thị Như Lai hạnh/hành/hàng vân hà 」vi thập 。 贊曰。明涅槃相答不涅槃。文亦分四。一標二徵三釋四結。初標不入涅槃。次復有十種下標不入所以。徵文可知。 tán viết 。minh Niết-Bàn tướng đáp bất Niết-Bàn 。văn diệc phần tứ 。nhất tiêu nhị trưng tam thích tứ kết 。sơ tiêu bất nhập Niết Bàn 。thứ phục hữu thập chủng hạ tiêu bất nhập sở dĩ 。trưng văn khả tri 。 經。一者「生死過失涅槃寂靜由於生死及以涅槃證平等故不處流轉不住涅槃於諸有情不生厭背」是如來行。 Kinh 。nhất giả 「sanh tử quá thất Niết Bàn tịch tĩnh do ư sanh tử cập dĩ Niết-Bàn chứng bình đẳng cố bất xứ/xử lưu chuyển bất trụ Niết Bàn ư chư hữu tình bất sanh yếm bối 」thị Như Lai hạnh/hành/hàng 。 贊曰。下釋。第一不住二邊行有三。初明證生死涅槃平等。次不處流轉下明不住二邊。後於諸有情下明不捨有情。若二乘人見生死過失見涅槃寂靜。便有厭捨入於涅槃。 tán viết 。hạ thích 。đệ nhất bất trụ nhị biên hạnh/hành/hàng hữu tam 。sơ minh chứng sanh tử Niết-Bàn bình đẳng 。thứ bất xứ/xử lưu chuyển hạ minh bất trụ nhị biên 。hậu ư chư hữu tình hạ minh bất xả hữu tình 。nhược/nhã nhị thừa nhân kiến sanh tử quá thất kiến Niết Bàn tịch tĩnh 。tiện hữu yếm xả nhập ư Niết-Bàn 。 經。二者「佛於眾生不作是念此諸愚夫行顛倒見為諸煩惱之所纏迫我今開悟令得」解脫。 Kinh 。nhị giả 「Phật ư chúng sanh bất tác thị niệm thử chư ngu phu hạnh/hành/hàng điên đảo kiến vi chư phiền não chi sở triền bách ngã kim khai ngộ lệnh đắc 」giải thoát 。 贊曰。恒度有情行。初觀空後觀有。即空方便發起有行。此初也。同般若經而無有情得滅度者。 tán viết 。hằng độ hữu tình hạnh/hành/hàng 。sơ quán không hậu quán hữu 。tức không phương tiện phát khởi hữu hạnh/hành/hàng 。thử sơ dã 。đồng Bát-nhã Kinh nhi vô hữu Tình đắc diệt độ giả 。 經。然由「往昔慈善根力於彼有情隨其根性意樂勝解不起分別任運濟度示教利喜盡未來際無有窮盡是」如來行。 Kinh 。nhiên do 「vãng tích từ thiện căn lực ư bỉ hữu tình tùy kỳ căn tánh ý lạc thắng giải bất khởi phân biệt nhâm vận tế độ thị giáo lợi hỉ tận vị lai tế vô hữu cùng tận thị 」Như Lai hạnh/hành/hàng 。 贊曰。觀有。由昔利他願力滿故。如變化人現種種事業。如如意珠出種種物。隨根勝劣智力。性種種界智力。意樂遍趣行智力。或意樂勝解總是勝解智力。而無分別。示教利喜者如顯揚論十二瑜伽八十一說。有五。一令離欲即是呵欲一切過失。二示即示現四種道理。三教謂教誡令學。四利即見退勸勵利益。五喜即見進而生慶喜。盡未來等是常度也。 tán viết 。quán hữu 。do tích lợi tha nguyện lực mãn cố 。như biến hóa nhân hiện chủng chủng sự nghiệp 。như như ý châu xuất chủng chủng vật 。tùy căn thắng liệt trí lực 。tánh chủng chủng giới trí lực 。ý lạc biến thú hạnh/hành/hàng trí lực 。hoặc ý lạc thắng giải tổng thị thắng giải trí lực 。nhi vô phân biệt 。thị giáo lợi hỉ giả như Hiển Dương Luận thập nhị du già bát thập nhất thuyết 。hữu ngũ 。nhất lệnh ly dục tức thị ha dục nhất thiết quá thất 。nhị thị tức thị hiện tứ chủng đạo lý 。tam giáo vị giáo giới lệnh học 。tứ lợi tức kiến thoái khuyến lệ lợi ích 。ngũ hỉ tức kiến tiến/tấn nhi sanh khánh hỉ 。tận vị lai đẳng thị thường độ dã 。 經。三者「佛無是念我今演說十二分教利益」有情。 Kinh 。tam giả 「Phật vô thị niệm ngã kim diễn thuyết thập nhị phân giáo lợi ích 」hữu tình 。 贊曰。不見所說行。初勸空也。 tán viết 。bất kiến sở thuyết hạnh/hành/hàng 。sơ khuyến không dã 。 經。然由「往昔慈善根力於彼有情廣說乃至盡未來際無有窮盡是」如來行。 Kinh 。nhiên do 「vãng tích từ thiện căn lực ư bỉ hữu tình quảng thuyết nãi chí tận vị lai tế vô hữu cùng tận thị 」Như Lai hạnh/hành/hàng 。 贊曰。觀有。猶如天鼓出種種聲。云廣說乃至者應云於彼有情隨其根性意樂勝解不起分別任運濟拔示教利喜盡未來際。 tán viết 。quán hữu 。do như thiên cổ xuất chủng chủng thanh 。vân quảng thuyết nãi chí giả ưng vân ư bỉ hữu tình tùy kỳ căn tánh ý lạc thắng giải bất khởi phân biệt nhâm vận tế bạt thị giáo lợi hỉ tận vị lai tế 。 經。四者「佛無是念我今往彼城邑聚落王及大臣婆羅門剎帝利薜舍戍達羅等舍從其乞」食。 Kinh 。tứ giả 「Phật vô thị niệm ngã kim vãng bỉ thành ấp tụ lạc Vương cập đại thần Bà-la-môn Sát-đế lợi bệ xá thú đạt la đẳng xá tùng kỳ khất 」thực/tự 。 贊曰。不念乞食行。初觀空行。 tán viết 。bất niệm khất thực hạnh/hành/hàng 。sơ quán không hạnh/hành/hàng 。 經。然由「往昔身語意行慣習力故任運詣彼為利益事而行乞食是」如來行。 Kinh 。nhiên do 「vãng tích thân ngữ ý hạnh/hành/hàng quán tập lực cố nhâm vận nghệ bỉ vi lợi ích sự nhi hạnh/hành/hàng khất thực thị 」Như Lai hạnh/hành/hàng 。 贊曰。觀有。瑜伽八十六由十因緣如來乞食。一者為顯杜多功德故。二者為顯引彼一分令入乞食故。三者為欲以因事行攝彼一分故。四者為與未來眾生作大明等故。五為欲引彼麁弊勝解諸外道故。六者為彼承聲教起謗故。現妙色寂靜威儀。令其驚歎心生迴向故。七者為彼處中眾生。以其少功而樹多福故。八者為令壞信放逸深生恥愧。雖用小功獲大福等故。九為彼盲聾等眾生種種災患皆令靜息故。即是入城見者獲益。如瑜伽威力品明。十為令無量無邊廣大威德諸天龍等。隨從如來至所入家。深生羨仰勤加儐衛不為惱故。 tán viết 。quán hữu 。du già bát thập lục do thập nhân duyên Như Lai khất thực 。nhất giả vi hiển đỗ đa công đức cố 。nhị giả vi hiển dẫn bỉ nhất phân lệnh nhập khất thực cố 。tam giả vi dục dĩ nhân sự hạnh/hành/hàng nhiếp bỉ nhất phân cố 。tứ giả vi dữ vị lai chúng sanh tác Đại Minh đẳng cố 。ngũ vi dục dẫn bỉ thô tệ thắng giải chư ngoại đạo cố 。lục giả vi bỉ thừa thanh giáo khởi báng cố 。hiện diệu sắc tịch tĩnh uy nghi 。lệnh kỳ kinh thán tâm sanh hồi hướng cố 。thất giả vi bỉ xứ trung chúng sanh 。dĩ kỳ thiểu công nhi thụ/thọ đa phước cố 。bát giả vi lệnh hoại tín phóng dật thâm sanh sỉ quý 。tuy dụng tiểu công hoạch Đại phước đẳng cố 。cửu vi bỉ manh lung đẳng chúng sanh chủng chủng tai hoạn giai lệnh tĩnh tức cố 。tức thị nhập thành kiến giả hoạch ích 。như du già uy lực phẩm minh 。thập vi lệnh vô lượng vô biên quảng đại uy đức chư Thiên Long đẳng 。tùy tùng Như Lai chí sở nhập gia 。thâm sanh tiện ngưỡng cần gia tấn vệ bất vi não cố 。 經。五者「如來之身無有饑渴亦無便利羸憊之相雖行乞取而無所食亦」無分別。 Kinh 。ngũ giả 「Như Lai chi thân vô hữu cơ khát diệc vô tiện lợi luy bại chi tướng tuy hạnh/hành/hàng khất thủ nhi vô sở thực/tự diệc 」vô phân biệt 。 贊曰。不念資身行。文二如前。此空行也憊(敗音虛)。 tán viết 。bất niệm tư thân hạnh/hành/hàng 。văn nhị như tiền 。thử không hạnh/hành/hàng dã bại (bại âm hư )。 經。然為「任運利益有情示有食相是」如來行。 Kinh 。nhiên vi 「nhâm vận lợi ích hữu tình thị hữu thực/tự tướng thị 」Như Lai hạnh/hành/hàng 。 贊曰。觀有也。攝大乘論食有四種。此示現依止住食。 tán viết 。quán hữu dã 。Nhiếp Đại Thừa Luận thực/tự hữu tứ chủng 。thử thị hiện y chỉ trụ/trú thực/tự 。 經。六者「佛無是念此諸眾生有上中下隨彼機性而為」說法。 Kinh 。lục giả 「Phật vô thị niệm thử chư chúng sanh hữu thượng trung hạ tùy bỉ ky tánh nhi vi 」thuyết Pháp 。 贊曰。不念說法行。前不見所說。此不念所度。文二如前。此觀空也。 tán viết 。bất niệm thuyết Pháp hạnh/hành/hàng 。tiền bất kiến sở thuyết 。thử bất niệm sở độ 。văn nhị như tiền 。thử quán không dã 。 經。然佛「世尊無有分別隨其器量善應機緣為彼說法是」如來行。 Kinh 。nhiên Phật 「Thế Tôn vô hữu phân biệt tùy kỳ khí lượng thiện ưng ky duyên vi bỉ thuyết Pháp thị 」Như Lai hạnh/hành/hàng 。 贊曰。觀有。 tán viết 。quán hữu 。 經。七者「佛無是念此類有情不恭敬我常於我所出訶罵言不能與彼共為言論彼類有情恭敬於我常於我所共相讚歎我當與彼共為」言說。 Kinh 。thất giả 「Phật vô thị niệm thử loại hữu tình bất cung kính ngã thường ư ngã sở xuất ha mạ ngôn bất năng dữ bỉ cọng vi ngôn luận bỉ loại hữu tình cung kính ư ngã thường ư ngã sở cộng tướng tán thán ngã đương dữ bỉ cọng vi 」ngôn thuyết 。 贊曰。不念善惡行。文二如前。此觀空也。 tán viết 。bất niệm thiện ác hạnh/hành/hàng 。văn nhị như tiền 。thử quán không dã 。 經。然「而如來起慈悲心平等無二是」如來行。 Kinh 。nhiên 「nhi Như Lai khởi từ bi tâm bình đẳng vô nhị thị 」Như Lai hạnh/hành/hàng 。 贊曰。觀有。此三念處。 tán viết 。quán hữu 。thử tam niệm xứ 。 經。八者諸佛如來無有愛憎憍慢貪惜及諸煩惱然而如來常樂寂靜讚歎少欲離諸諠鬧是如來行。 Kinh 。bát giả chư Phật Như Lai vô hữu ái tăng kiêu mạn tham tích cập chư phiền não nhiên nhi Như Lai thường lạc/nhạc tịch tĩnh tán thán thiểu dục ly chư huyên nháo thị Như Lai hạnh/hành/hàng 。 八無染杜多行。 bát vô nhiễm đỗ đa hạnh/hành/hàng 。 經。九者如來無有一法不知不善通達於一切處境智現前無有分別然而如來見彼有情所作事業隨彼意轉方便誘引令得出離是如來行。 Kinh 。cửu giả Như Lai vô hữu nhất pháp bất tri bất thiện thông đạt ư nhất thiết xứ/xử cảnh trí hiện tiền vô hữu phân biệt nhiên nhi Như Lai kiến bỉ hữu tình sở tác sự nghiệp tùy bỉ ý chuyển phương tiện dụ dẫn lệnh đắc xuất ly thị Như Lai hạnh/hành/hàng 。 九任運利益行。無一法不知智所緣。無一法不通達智所了境。任運頓能知達然隨意轉。根性意樂熟有前後。方便引誘令出生死。 cửu nhâm vận lợi ích hạnh/hành/hàng 。vô nhất Pháp bất tri trí sở duyên 。vô nhất Pháp bất thông đạt trí sở liễu cảnh 。nhâm vận đốn năng tri đạt nhiên tùy ý chuyển 。căn tánh ý lạc thục hữu tiền hậu 。phương tiện dẫn dụ lệnh xuất sanh tử 。 經。十者如來若見一分有情得富盛時不生歡喜見其衰損不起憂慼然而如來見彼有情修習正行無礙大慈自然救攝若見有情修習邪行無礙大悲自然救攝是如來行。 Kinh 。thập giả Như Lai nhược/nhã kiến nhất phân hữu tình đắc phú thịnh thời bất sanh hoan hỉ kiến kỳ suy tổn bất khởi ưu Thích nhiên nhi Như Lai kiến bỉ hữu tình tu tập chánh hạnh vô ngại đại từ tự nhiên cứu nhiếp nhược/nhã kiến hữu tình tu tập tà hành vô ngại đại bi tự nhiên cứu nhiếp thị Như Lai hạnh/hành/hàng 。 十與樂拔苦行。引文皆有二。準前可知。 thập dữ lạc/nhạc bạt khổ hạnh 。dẫn văn giai hữu nhị 。chuẩn tiền khả tri 。 經。善男子「如是當知如來應正等覺說有如是無邊正行汝等當知是謂涅槃真實」之相。 Kinh 。Thiện nam tử 「như thị đương tri Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác thuyết hữu như thị vô biên chánh hạnh nhữ đẳng đương tri thị vị Niết-Bàn chân thật 」chi tướng 。 贊曰。結也。 tán viết 。kết/kiết dã 。 經。或時見「有般涅槃者是權方便及」留舍利。 Kinh 。hoặc thời kiến 「hữu Bát Niết Bàn giả thị quyền phương tiện cập 」lưu xá lợi 。 贊曰。此釋示滅留舍利疑。初牒示滅及留舍利。後釋所以。初也。不言或時佛現涅槃及留舍利而言見者。欲顯佛常實無舍利。但眾生心自所感現。如起遠質以臨臺睇影顏而俯己。乘駛舟而東還矚凝沼已西流。 tán viết 。thử thích thị diệt lưu xá lợi nghi 。sơ điệp thị diệt cập lưu xá lợi 。hậu thích sở dĩ 。sơ dã 。bất ngôn hoặc thời Phật hiện Niết-Bàn cập lưu xá lợi nhi ngôn kiến giả 。dục hiển Phật thường thật vô xá lợi 。đãn chúng sanh tâm tự sở cảm hiện 。như khởi viễn chất dĩ lâm đài thê ảnh nhan nhi phủ kỷ 。thừa sử châu nhi Đông hoàn chúc ngưng chiểu dĩ Tây lưu 。 經。令諸「有情恭敬供養皆是如來慈善」根力。 Kinh 。lệnh chư 「hữu tình cung kính cúng dường giai thị Như Lai từ thiện 」căn lực 。 贊曰。釋所以。初所為後得益也。 tán viết 。thích sở dĩ 。sơ sở vi hậu đắc ích dã 。 經。若供「養者於未來世遠離八難逢值諸佛遇善知識不失善心福報無邊速當出離不為生死之所」纏縛。 Kinh 。nhược/nhã cung/cúng 「dưỡng giả ư vị lai thế viễn ly bát nạn phùng trị chư Phật ngộ thiện tri thức bất thất thiện tâm phước báo vô biên tốc đương xuất ly bất vi sanh tử chi sở 」triền phược 。 贊曰。得益。得益有七。一離八難。二逢事佛。三遇善友。四不失善心。五獲世福報。六證涅槃。七得解脫。 tán viết 。đắc ích 。đắc ích hữu thất 。nhất ly bát nạn 。nhị phùng sự Phật 。tam ngộ thiện hữu 。tứ bất thất thiện tâm 。ngũ hoạch thế phước báo 。lục chứng Niết Bàn 。thất đắc giải thoát 。 經。如是「妙行汝等勤修勿為」放逸。 Kinh 。như thị 「diệu hạnh/hành/hàng nhữ đẳng cần tu vật vi 」phóng dật 。 贊曰。結勸修學。 tán viết 。kết khuyến tu học 。 經。爾時「妙幢菩薩聞佛親說不般涅槃及甚深行合掌恭敬白言我今始知如來大師不般涅槃及留舍利普益眾生身心踊悅歎」未曾有。 Kinh 。nhĩ thời 「diệu Tràng Bồ-tát văn Phật thân thuyết bất Bát Niết Bàn cập thậm thâm hạnh/hành/hàng hợp chưởng cung kính bạch ngôn ngã kim thủy tri Như Lai Đại sư bất Bát Niết Bàn cập lưu xá lợi phổ ích chúng sanh thân tâm dũng/dõng duyệt thán 」vị tằng hữu 。 贊曰。第三段領悟得益。初領悟也。 tán viết 。đệ tam đoạn lĩnh ngộ đắc ích 。sơ lĩnh ngộ dã 。 經。說是「如來壽量品時無量無數無邊眾生皆發無等等阿耨多羅三藐三」菩提心。 Kinh 。thuyết thị 「Như Lai thọ lượng phẩm thời vô lượng vô số vô biên chúng sanh giai phát vô đẳng đẳng A-nậu-đa-la-tam miểu tam 」Bồ-đề tâm 。 贊曰。得益也。 tán viết 。đắc ích dã 。 經。時四「如來忽然不現妙幢菩薩禮佛足已從座而起還其」本處。 Kinh 。thời tứ 「Như Lai hốt nhiên bất hiện diệu Tràng Bồ-tát lễ Phật túc dĩ tùng tọa nhi khởi hoàn kỳ 」bổn xứ 。 贊曰。品第四大段聞已散席。但言四佛不現妙幢還室。不論餘眾者有二解。一舉其上首影顯於餘故。二舊本云是本會中唯釋迦在。一唯四如來及妙幢還餘者猶在。何以故。說未周故下說三身不更集眾。如何得云虛空藏在大眾中從座而起。問。云何妙幢菩薩獨還。說未了故。答。為欲發起懺悔行故。若不歸家寢睡如何夢見金鼓。問。何不直請要待夢耶。蓋行之難故夢為先兆。又機緣爾故。◎ tán viết 。phẩm đệ tứ đại đoạn văn dĩ tán tịch 。đãn ngôn tứ Phật bất hiện diệu tràng hoàn thất 。bất luận dư chúng giả hữu nhị giải 。nhất cử kỳ thượng thủ ảnh hiển ư dư cố 。nhị cựu bổn vân thị bổn hội trung duy Thích Ca tại 。nhất duy tứ Như Lai cập diệu tràng hoàn dư giả do tại 。hà dĩ cố 。thuyết vị châu cố hạ thuyết tam thân bất cánh tập chúng 。như hà đắc vân hư không tạng tại Đại chúng trung tùng tọa nhi khởi 。vấn 。vân hà diệu Tràng Bồ-tát độc hoàn 。thuyết vị liễu cố 。đáp 。vi dục phát khởi sám hối hạnh/hành/hàng cố 。nhược/nhã bất quy gia tẩm thụy như hà mộng kiến kim cổ 。vấn 。hà bất trực thỉnh yếu đãi mộng da 。cái hạnh/hành/hàng chi nạn/nan cố mộng vi tiên triệu 。hựu ky duyên nhĩ cố 。◎ 金光明最勝王經疏卷第二(本) Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh sớ quyển đệ nhị (bổn ) 金光明最勝王經疏卷第二(〔末〕) Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh sớ quyển đệ nhị (〔mạt 〕) 唐三藏法師義淨奉　制譯 đường Tam tạng Pháp sư NghĩaTịnh phụng 　chế dịch 分別三身品第三 phân biệt tam thân phẩm đệ tam ◎三身品三門分別。一辨來意。二釋品名。三彰妨難。來意有三。一前壽量品總說菩提涅槃二果未能別知。壽量品內已為別說涅槃斷果。未為分別菩提智果。今為分別三身不同令差別解障治有別修因而證故。虛空藏白世尊言。云何菩薩於諸如來甚深祕密如法修行。甚深祕密即三身果。如法修行即障治因故此品來。第二來意前品明其圓寂必因斷障而證。斷所斷已必智慧圓故。無性攝論彼果智分云由斷所斷獲得無垢無罣礙智故斷殊勝無間次說果智殊勝。故前品後有此品生。第三來意為機宜聞慈悲為說令獲利樂。此品末云。諸佛如來四威儀中無非智攝。一切諸法無有不為慈悲所攝。無有不為利益安樂諸眾生者。即是為除八難等苦。故下文云。聽聞信解不墮地獄．餓鬼．傍生．阿修羅道。此離四惡道難。常處天人離邊地難。不生下賤離生盲聾難。恒得親近諸佛如來(離佛前佛後難)聽受正法(離世智辨聰難)常生諸佛清淨國土(離長壽諸天難)乃至國土四種利益等皆為利安。故此品來。二釋名者。分謂分段。別謂殊別。即為分段殊別三身。或分謂分析。別謂記別。三者是數身謂依義體及積聚。如成唯識論第十解。又真實義。梁攝論云。身者名實。不破壞名實。或相續名身。梁論云。三世諸佛相續不異。隨其所應自性法身通體依實三義名身。應化通五。異遍計故亦得名實。又非肉血之所成故亦名為實。若望自性法身而說不得名實。若但言三身即帶數釋。既言分別三身。即分別是能分別。三身是所分別。應云三身之分別名三身分別品。是依主釋。今順此方云分別三身品。此品廣明諸佛三身故名分別三身品。三彰妨難者。一問。此之三身為俱本有為俱新起。答。據因俱本有。談果竝新成。以自性身非生滅故總云新成。自性法身體即真如。在纏名藏未名法身。恒沙萬德相未現故非功德法之所依。出纏之位即名法身。恒沙萬德相已現顯。說功德依名為法身。故勝鬘經云。在纏名如來藏出纏名法身。成唯識論云。在大牟尼名法身故。既云在大牟尼名為法身。明非本稱。故是新得。應化二身因雖本有果即新生。其理極成。不煩引證。二問。此之三身為同一體義用分三為因體別。答。因體各別。自性法身即應得因得。應得因體即真如是。應化二身即加行因圓滿因得。發心名加行。修足名圓滿。即六度是。三問。若三因別體亦有別。云何下文云雖有三數而無三體。答。約性相說。真如是性餘者是相。非有一法出真如界別有體性云無三體。非不離如體性不別。又約攝相歸性如體即一。若相用別論三體不同。如成唯識．大莊嚴論．攝大乘等皆具明之。問曰。若三體別。下說金礦譬喻不成。答不相違。以真如理與本無漏種合喻金礦。得淨金者合喻果德。隨意迴轉作諸嚴具。喻性相功德皆依如理。根力覺支依四智起故。下別更金水空三喻於法身體是先有。夢渡水喻方始別喻四智心品。故下經云。非謂無心忘想既滅是覺清淨。非謂無覺。金水及空本有無變故喻自性。夢非真覺。夢覺知虛真覺方起。故知體別。古今諸德說三身體。差別不同義至下當辨。 ◎tam thân phẩm tam môn phân biệt 。nhất biện lai ý 。nhị thích phẩm danh 。tam chương phương nạn/nan 。lai ý hữu tam 。nhất tiền thọ lượng phẩm tổng thuyết Bồ-đề Niết Bàn nhị quả vị năng biệt tri 。thọ lượng phẩm nội dĩ vi biệt thuyết Niết-Bàn đoạn quả 。vị vi phân biệt Bồ-đề trí quả 。kim vi phân biệt tam thân bất đồng lệnh sái biệt giải chướng trì hữu biệt tu nhân nhi chứng cố 。hư không tạng bạch Thế Tôn ngôn 。vân hà Bồ Tát ư chư Như Lai thậm thâm bí mật như pháp tu hành 。thậm thâm bí mật tức tam thân quả 。như pháp tu hành tức chướng trì nhân cố thử phẩm lai 。đệ nhị lai ý tiền phẩm minh kỳ viên tịch tất nhân đoạn chướng nhi chứng 。đoạn sở đoạn dĩ tất trí tuệ viên cố 。Vô tánh nhiếp luận bỉ quả trí phần vân do đoạn sở đoạn hoạch đắc vô cấu vô quái ngại trí cố đoạn thù thắng Vô gián thứ thuyết quả trí thù thắng 。cố tiền phẩm hậu hữu thử phẩm sanh 。đệ tam lai ý vi ky nghi văn từ bi vi thuyết lệnh hoạch lợi lạc 。thử phẩm mạt vân 。chư Phật Như Lai tứ uy nghi trung vô phi trí nhiếp 。nhất thiết chư pháp vô hữu bất vi từ bi sở nhiếp 。vô hữu bất vi lợi ích an lạc chư chúng sanh giả 。tức thị vi trừ bát nạn đẳng khổ 。cố hạ văn vân 。thính văn tín giải bất đọa địa ngục ．ngạ quỷ ．bàng sanh ．a Tu-la đạo 。thử ly tứ ác đạo nạn/nan 。thường xứ/xử Thiên Nhân ly biên địa nạn/nan 。bất sanh hạ tiện ly sanh manh lung nạn/nan 。hằng đắc thân cận chư Phật Như Lai (ly Phật tiền Phật hậu nạn/nan )thính thọ chánh pháp (ly thế trí biện thông nạn/nan )thường sanh chư Phật thanh tịnh quốc độ (ly trường thọ chư Thiên nạn/nan )nãi chí quốc độ tứ chủng lợi ích đẳng giai vi lợi an 。cố thử phẩm lai 。nhị thích danh giả 。phần vị phần đoạn 。biệt vị thù biệt 。tức vi phần đoạn thù biệt tam thân 。hoặc phần vị phân tích 。biệt vị kí biệt 。tam giả thị số thân vị y nghĩa thể cập tích tụ 。như thành duy thức luận đệ thập giải 。hựu chân thật nghĩa 。lương nhiếp luận vân 。thân giả danh thật 。bất phá hoại danh thật 。hoặc tướng tục danh thân 。lương luận vân 。tam thế chư Phật tướng tục bất dị 。tùy kỳ sở ưng tự tánh Pháp thân thông thể y thật tam nghĩa danh thân 。ưng hóa thông ngũ 。dị biến kế cố diệc đắc danh thật 。hựu phi nhục huyết chi sở thành cố diệc danh vi thật 。nhược/nhã vọng tự tánh Pháp thân nhi thuyết bất đắc danh thật 。nhược/nhã đãn ngôn tam thân tức đái số thích 。ký ngôn phân biệt tam thân 。tức phân biệt thị năng phân biệt 。tam thân thị sở phân biệt 。ưng vân tam thân chi phân biệt danh tam thân phân biệt phẩm 。thị y chủ thích 。kim thuận thử phương vân phân biệt tam thân phẩm 。thử phẩm quảng minh chư Phật tam thân cố danh phân biệt tam thân phẩm 。tam chương phương nạn/nan giả 。nhất vấn 。thử chi tam thân vi câu bổn hữu vi câu tân khởi 。đáp 。cứ nhân câu bản hữu 。đàm quả tịnh tân thành 。dĩ tự tánh thân phi sanh diệt cố tổng vân tân thành 。tự tánh Pháp thân thể tức chân như 。tại triền danh tạng vị danh Pháp thân 。hằng sa vạn đức tướng vị hiện cố phi công đức Pháp chi sở y 。xuất triền chi vị tức danh Pháp thân 。hằng sa vạn đức tướng dĩ hiện hiển 。thuyết công đức y danh vi Pháp thân 。cố thắng man Kinh vân 。tại triền danh Như Lai tạng xuất triền danh Pháp thân 。thành duy thức luận vân 。tại Đại Mâu Ni danh Pháp thân cố 。ký vân tại Đại Mâu Ni danh vi Pháp thân 。minh phi bổn xưng 。cố thị tân đắc 。ưng hóa nhị thân nhân tuy bổn hữu quả tức tân sanh 。kỳ lý cực thành 。bất phiền dẫn chứng 。nhị vấn 。thử chi tam thân vi đồng nhất thể nghĩa dụng phần tam vi nhân thể biệt 。đáp 。nhân thể các biệt 。tự tánh Pháp thân tức ưng đắc nhân đắc 。ưng đắc nhân thể tức chân như thị 。ưng hóa nhị thân tức gia hạnh/hành/hàng nhân viên mãn nhân đắc 。phát tâm danh gia hạnh/hành/hàng 。tu túc danh viên mãn 。tức lục độ thị 。tam vấn 。nhược/nhã tam nhân biệt thể diệc hữu biệt 。vân hà hạ văn vân tuy hữu tam số nhi vô tam thể 。đáp 。ước tánh tướng thuyết 。chân như thị tánh dư giả thị tướng 。phi hữu nhất pháp xuất chân như giới biệt hữu thể tánh vân vô tam thể 。phi bất ly như thể tánh bất biệt 。hựu ước nhiếp tướng quy tánh như thể tức nhất 。nhược/nhã tướng dụng biệt luận tam thể bất đồng 。như thành duy thức ．Đại trang nghiêm luận ．nhiếp Đại thừa đẳng giai cụ minh chi 。vấn viết 。nhược/nhã tam thể biệt 。hạ thuyết kim quáng thí dụ bất thành 。đáp bất tướng vi 。dĩ chân như lý dữ bổn vô lậu chủng hợp dụ kim quáng 。đắc tịnh kim giả hợp dụ quả đức 。tùy ý hồi chuyển tác chư nghiêm cụ 。dụ tánh tướng công đức giai y như lý 。căn lực giác chi y tứ trí khởi cố 。hạ biệt cánh kim thủy không tam dụ ư Pháp thân thể thị tiên hữu 。mộng độ thủy dụ phương thủy biệt dụ tứ trí tâm phẩm 。cố hạ Kinh vân 。phi vị vô tâm vong tưởng ký diệt thị giác thanh tịnh 。phi vị vô giác 。kim thủy cập không bản hữu vô biến cố dụ tự tánh 。mộng phi chân giác 。mộng giác tri hư chân giác phương khởi 。cố tri thể biệt 。cổ kim chư đức thuyết tam thân thể 。sái biệt bất đồng nghĩa chí hạ đương biện 。 經。爾時「虛空藏菩薩摩訶薩在大眾中從座而起偏袒右肩右膝著地合掌恭敬頂禮」佛足。 Kinh 。nhĩ thời 「Hư-không-tạng Bồ Tát Ma-ha tát tại Đại chúng trung tùng tọa nhi khởi thiên đản hữu kiên hữu tất trước địa hợp chưởng cung kính đảnh lễ 」Phật túc 。 贊曰。就此品中大分為四。一菩薩啟請。二如來為答。三善男子如是知見下結勸修行。四爾時虛空藏已下領解持學。初中復二。初供養後申請。供養有二。一內供養即請法之儀。二外供養即表成當果。即初文也。此內供養為請法儀。大莊嚴論第一明。第一義發心有六勝中。第二願勝即十大願。第一願供養恭敬一切諸佛。於中有三。一一切佛無餘。二供養無餘。供養無餘有三。一利供養謂衣服等。二敬供養謂香華等。三行供養謂修信戒等。三恭敬無餘亦有三。一給侍恭敬。二迎送恭敬。三修行恭敬。今此即是修行恭敬。於中復二。初明請人次明供養。問。何故此菩薩得名虛空藏。答。准諸菩薩功能福智地地相似皆應同。然隨願增立名各別。今此菩薩立名有二。一從事二從理。從事立者如大集經第十五。亦說。虛空藏菩薩得如來神通力故。於虛空中隨眾生所須。若法若財盡能施與皆令歡喜。以此方便智故名虛空藏。又虛空藏品說。過去有輪王名師子迅。出家未久得五神通。承佛所教為迴父王邪心欲使入正見入定現通。如是等相使三千世界六變振動。於虛空中雨種種妙物。皆從虛空繽紛而下滿三千界。爾時地神乃至迦尼吒天。歡喜踊躍唱如是言。此大菩薩名虛空藏。時佛印可名虛空藏。從理立名者虛空藏菩薩經云。虛空藏語阿難言。我身即是虛空。以虛空證知一切。為虛空印所印。此從理名。即是理身。十地所證十種法身如勝天王般若說。又法苑中三身義林具引。亦如華嚴經。普賢身相猶如虛空。依於如如不依佛土。問。此菩薩位在何地。答。准大集經說是第十地。從坐起等各有所表。思准可知。 tán viết 。tựu thử phẩm trung Đại phần vi tứ 。nhất Bồ Tát khải thỉnh 。nhị Như Lai vi đáp 。tam Thiện nam tử như thị tri kiến hạ kết khuyến tu hành 。tứ nhĩ thời hư không tạng dĩ hạ lĩnh giải trì học 。sơ trung phục nhị 。sơ cúng dường hậu thân thỉnh 。cúng dường hữu nhị 。nhất nội cung dưỡng tức thỉnh Pháp chi nghi 。nhị ngoại cúng dường tức biểu thành đương quả 。tức sơ văn dã 。thử nội cung dưỡng vi thỉnh Pháp nghi 。Đại trang nghiêm luận đệ nhất minh 。đệ nhất nghĩa phát tâm hữu lục thắng trung 。đệ nhị nguyện thắng tức thập đại nguyện 。đệ nhất nguyện cúng dường cung kính nhất thiết chư Phật 。ư trung hữu tam 。nhất nhất thiết Phật vô dư 。nhị cúng dường vô dư 。cúng dường vô dư hữu tam 。nhất lợi cúng dường vị y phục đẳng 。nhị kính cúng dường vị hương hoa đẳng 。tam hành cúng dường vị tu tín giới đẳng 。tam cung kính vô dư diệc hữu tam 。nhất cấp thị cung kính 。nhị nghênh tống cung kính 。tam tu hành cung kính 。kim thử tức thị tu hành cung kính 。ư trung phục nhị 。sơ minh thỉnh nhân thứ minh cúng dường 。vấn 。hà cố thử Bồ Tát đắc danh hư không tạng 。đáp 。chuẩn chư Bồ-tát công năng phước trí địa địa tương tự giai ưng đồng 。nhiên tùy nguyện tăng lập danh các biệt 。kim thử Bồ Tát lập danh hữu nhị 。nhất tòng sự nhị tùng lý 。tòng sự lập giả như Đại Tập Kinh đệ thập ngũ 。diệc thuyết 。Hư-không-tạng Bồ Tát đắc Như Lai thần thông lực cố 。ư hư không trung tùy chúng sanh sở tu 。nhược/nhã Pháp nhược/nhã tài tận năng thí dữ giai lệnh hoan hỉ 。dĩ thử phương tiện trí cố danh hư không tạng 。hựu hư không tạng phẩm thuyết 。quá khứ hữu luân Vương danh sư tử tấn 。xuất gia vị cửu đắc ngũ thần thông 。thừa Phật sở giáo vi hồi Phụ Vương tà tâm dục sử nhập chánh kiến nhập định hiện thông 。như thị đẳng tướng sử tam thiên thế giới lục biến chấn động 。ư hư không trung vũ chủng chủng diệu vật 。giai tùng hư không tân phân nhi hạ mãn tam thiên giới 。nhĩ thời địa thần nãi chí Ca ni trá Thiên 。hoan hỉ dũng dược xướng như thị ngôn 。thử đại Bồ-tát danh hư không tạng 。thời Phật ấn khả danh hư không tạng 。tùng lý lập danh giả hư không tạng Bồ-tát Kinh vân 。hư không tạng ngữ A-nan ngôn 。ngã thân tức thị hư không 。dĩ hư không chứng tri nhất thiết 。vi hư không ấn sở ấn 。thử tùng lý danh 。tức thị lý thân 。Thập Địa sở chứng thập chủng Pháp thân như thắng Thiên Vương Bát-nhã thuyết 。hựu pháp uyển trung tam thân nghĩa lâm cụ dẫn 。diệc như Hoa Nghiêm kinh 。Phổ Hiền thân tướng do như hư không 。y ư như như bất y Phật thổ 。vấn 。thử Bồ Tát vị tại hà địa 。đáp 。chuẩn Đại Tập Kinh thuyết thị đệ Thập Địa 。tùng tọa khởi đẳng các hữu sở biểu 。tư chuẩn khả tri 。 經。以上「微妙金寶之華寶幢旛蓋而為」供養。 Kinh 。dĩ thượng 「vi diệu kim bảo chi hoa bảo tràng phan cái nhi vi 」cúng dường 。 贊曰。外供養即三供養中是敬供養。以上微妙金寶表修行久。如下練金喻是。云寶之華者表猶在因當可得果。寶幢者表菩提智高出二乘等故。寶蓋者表四無量覆蔭群生。亦表聞此經能為勝因得勝果故。 tán viết 。ngoại cúng dường tức tam cúng dường trung thị kính cúng dường 。dĩ thượng vi diệu kim bảo biểu tu hành cửu 。như hạ luyện kim dụ thị 。vân bảo chi hoa giả biểu do tại nhân đương khả đắc quả 。bảo tràng giả biểu Bồ-đề trí cao xuất nhị thừa đẳng cố 。bảo cái giả biểu tứ vô lượng phước ấm quần sanh 。diệc biểu văn thử Kinh năng vi thắng nhân đắc thắng quả cố 。 經。白佛「言世尊云何菩薩摩訶薩於諸如來甚深祕密如法」修行。 Kinh 。bạch Phật 「ngôn Thế Tôn vân hà Bồ-Tát Ma-ha-tát ư chư Như Lai thậm thâm bí mật như pháp 」tu hành 。 贊曰。申請也。甚深祕密是問果。如法修行者是問因。難可窮證名為甚深。或二乘不知名甚深也。地前菩薩不能解了名祕密。准法華經論甚深有五。一義二體三內證四依止五無上。又祕密者即四祕密中相及令入。三性是相三身令入。 tán viết 。thân thỉnh dã 。thậm thâm bí mật thị vấn quả 。như pháp tu hành giả thị vấn nhân 。nạn/nan khả cùng chứng danh vi thậm thâm 。hoặc nhị thừa bất tri danh thậm thâm dã 。địa tiền Bồ Tát bất năng giải liễu danh bí mật 。chuẩn Pháp Hoa Kinh luận thậm thâm hữu ngũ 。nhất nghĩa nhị thể tam nội chứng tứ y chỉ ngũ vô thượng 。hựu bí mật giả tức tứ bí mật trung tướng cập lệnh nhập 。tam tánh thị tướng tam thân lệnh nhập 。 經。佛言「善男子諦聽諦聽善思念之吾當為汝分別」解說。 Kinh 。Phật ngôn 「Thiện nam tử đế thính đế thính thiện tư niệm chi ngô đương vi nhữ phân biệt 」giải thuyết 。 贊曰。第二大段如來為答。文分為四。初勅聽許說。次答其果。次復次善男子若善男子下答修行問。後復次善男子是法身下。總結前因果告人令知。此初也。言諦聽諦聽善思念之者。功德施菩薩金剛般若論解云。諦聽者心專一境。善者於如理義生信無疑。思念者敬持不忘。真諦釋云。諦聽者即生聞慧。聞慧離散亂過。如作器。善思者生思慧。思慧尊重。離放逸故。如完器。念之者生修慧。修慧能攝念離顛倒故。如淨器。 tán viết 。đệ nhị Đại đoạn Như Lai vi đáp 。văn phần vi tứ 。sơ sắc thính hứa thuyết 。thứ đáp kỳ quả 。thứ phục thứ Thiện nam tử nhược/nhã Thiện nam tử hạ đáp tu hành vấn 。hậu phục thứ Thiện nam tử thị pháp thân hạ 。tổng kết tiền nhân quả cáo nhân lệnh tri 。thử sơ dã 。ngôn đế thính đế thính thiện tư niệm chi giả 。công đức thí Bồ Tát Kim Cương Bát-nhã luận giải vân 。đế thính giả tâm chuyên nhất cảnh 。thiện giả ư như lý nghĩa sanh tín vô nghi 。tư niệm giả kính trì bất vong 。chân đế thích vân 。đế thính giả tức sanh văn tuệ 。văn tuệ ly tán loạn quá/qua 。như tác khí 。thiện tư giả sanh tư tuệ 。tư tuệ tôn trọng 。ly phóng dật cố 。như hoàn khí 。niệm chi giả sanh tu tuệ 。tu tuệ năng nhiếp niệm ly điên đảo cố 。như tịnh khí 。 經。善男子「一切如來」有三種身。 Kinh 。Thiện nam tử 「nhất thiết Như Lai 」hữu tam chủng thân 。 贊曰。下答所問果。分文為四。一標其數。二隨數徵。三依徵列。四隨列解。此即標也。 tán viết 。hạ đáp sở vấn quả 。phần văn vi tứ 。nhất tiêu kỳ số 。nhị tùy số trưng 。tam y trưng liệt 。tứ tùy liệt giải 。thử tức tiêu dã 。 經。云何為三。 Kinh 。vân hà vi tam 。 贊曰。徵也。 tán viết 。trưng dã 。 經。一者「化身二者應身」三者法身。 Kinh 。nhất giả 「hóa thân nhị giả ứng thân 」tam giả Pháp thân 。 贊曰。依徵列也。初列三身名。後顯攝勸知。此列三名。 tán viết 。y trưng liệt dã 。sơ liệt tam thân danh 。hậu hiển nhiếp khuyến tri 。thử liệt tam danh 。 經。如是「三身具足攝受阿耨多羅三藐三菩提若正了知速」出生死。 Kinh 。như thị 「tam thân cụ túc nhiếp thọ A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề nhược/nhã chánh liễu tri tốc 」xuất sanh tử 。 贊曰。顯攝勸知。如是者指上所列三身。具足攝受者顯攝佛身。為無為德。自他利等無不皆盡。攝謂總包。受謂容納。謂此三身總包容納佛身功德無不皆盡。何者此之三身即是阿耨菩提故。言阿者稱無。耨多羅者云上。三者是正。藐者是等。三復云正。菩提是覺。准此應言無上正等正覺。此攝五法真如四智。如即斷德涅槃。四智即是智德。依此化生。即是恩德。攝菩提盡故。無著菩薩般若論云。阿耨多羅顯示菩提菩提斷。解脫相故。三藐三菩提別顯示菩提道。以人平等故。以菩提分法故。此意解脫相即離垢真如。菩提道者四智心品。以人平等故以人無我其理平等。由有菩提分法故名為佛。於無上覺中能正覺異凡夫。能等覺異二乘。復云。正覺異菩薩。以一覺字貫通四處。初無上覺即真如理。覺性名覺。故經說云。菩提菩提斷俱名為菩提。初名無上者般若經云。無有少法可得故名阿耨等。論釋云。無微塵許法可得。此意二乘但除煩惱不斷所知。菩薩雙斷二障。種智無有少染故云無上三菩提等。言無上者即由勝彼凡夫二乘及菩薩故覺稱無上。般若經云。是法平等無有高下故名阿耨菩提。此意由佛佛高齊證無我等故云無上。若有勝劣不云無上。若辨中邊論無上乘品云。總由三無上說為無上乘。謂正行。所緣。及修證。無上。此意即諸行遍修。諸境遍達。諸果遍證。故名無上。廣如彼論。般若經云。修一切善法即得菩提行無上。於一切法應如是知即境無上。修證無上即菩提涅槃等。彼論云。九佛地修證無二障故十示現菩提。修證無休息故。今此亦爾云。若正了知速出生死者勸眾令解。此三身義略以五門分別。一釋名。二出體。三開合廢立。四因起果相。五諸門分別。第一釋名有二。初列名後釋名。列名者經論不同三各多名。且化身佛略有五名。一名化身。梁攝論云。由佛本願自在力故。似彼眾生變異顯現名變化身。二目父母生身。智度論云。佛有二身。一法性生身。二父母生身。三名隨世間身。明佛悲願示同世間入住出胎名隨世間。故智度論云。佛有二身。一隨世間身。二法性生身。四但名生身亦望父母所生。涅槃經云。佛有二種。一者法身二者生身。五名假名身。梁攝論云。假名身者即是化身。示現此身分別。所作非真實名假名身。此等諸名隨義應知。第二應身略有六名。一目應身。恒沙德成與理相應名曰應身。梁攝論云。若離法身應身不成。或起菩薩機如應說法。故名應身。或應昔因故。二名受用身。受用淨土大乘法樂。唯識論分自他受用。自受用者恒自受用廣大法樂。他受用者令彼受用大乘法樂。三名報身。以果酬因名為報身。十地論中名報身佛。般若論中云受樂報佛。四名智慧佛。楞伽經說。五名功德佛。亦楞伽說。六名法性生身。智度論云。佛有二種。一法性生身。二父母生身。既云法性生。明非自性法身。以恒沙功德與法性相應。依法性起名法性生。第三法身略有五名。一名法身。無垢真如功德所依名為法身。故攝大乘云。此身與功德法相應故名法身。成唯識論云。即此自性亦名法身。大功德法所依止故。此經亦爾。二名自性身。梁攝大乘云。若佛出世若不出世皆自然。得名自性身。成唯識云。謂諸如來真淨法界受用變化平等所依名自性身。三名真實身。梁攝大乘云。身有二種。一真實身。二假名身。寶性論中名實佛。此經亦言法身是實。四名如如佛。楞伽經云如如佛也。五但名法佛。真如自體名之為佛。如為佛體故名法佛。上已列名。釋名者總名如前品之中解。別釋名者且依此經言化身者現種種身。是名化身。以能導引無而忽有。目之為化。化即是身。持業釋也。或別簡總是化之身。即依主釋。以身通故或名變化身。變謂轉換本形。化即無而忽有。亦變亦化。變與化異。是相違釋。變化即身是持業釋。今略變字。或化用勝故名化身。准此應為應凡夫二乘應名應身。為簡報身但云化身。不同報身為應菩薩得名為應。准十地論及般若經論。報身名報佛。化法應俱名佛。以諸經多先標云佛若干身故。列名中多無佛字。不爾若但云三身者名通餘人。亦名身故又准十號。三身皆得彼名。多名佛者且舉一故。故此亦云一切如來皆有三身。言應身者。准此經文二義名應。一契應真理能起此身故。經云。如實相應如如如如智本願力故。是身得現。既言如實相應如如等智本願力故是身得現故。由契應真理方起名為應身。梁論云。若離法身應身不成。應知此二由能依所依故得相應。又為應赴菩薩根性。而現此身名為應身。故此經云。為諸菩薩得通達故說於真諦。乃至云是名應身。赴機名應。但他受用非自受用。前義通二。言法身者依成唯識論云。大功德法所依止故。佛地論云。力無畏等諸功德法所依止故。功德能依身是所依。即真如體為功德法之所依故名為法身。依主釋也。無性攝大乘論亦同此釋。又真如是功德法體。體即是身。故法即是身。無性釋云。法性即身。故名法身是持業釋。今此經文具通二義。此經下云。云何菩薩了知法身。為除諸煩惱等障。為具諸功德法故唯有如如如如智。是名法身。為除諸煩惱等障名法身。即所顯報。是持業釋。具諸功德法名法即就能依。是依主釋。餘如法苑三身義林辨。又依此經三門分別。初列名顯勝。二出三身體。三諸門分別。初門竟。 tán viết 。hiển nhiếp khuyến tri 。như thị giả chỉ thượng sở liệt tam thân 。cụ túc nhiếp thọ giả hiển nhiếp Phật thân 。vi vô vi đức 。tự tha lợi đẳng vô bất giai tận 。nhiếp vị tổng bao 。thọ/thụ vị dung nạp 。vị thử tam thân tổng bao dung nạp Phật thân công đức vô bất giai tận 。hà giả thử chi tam thân tức thị A nậu Bồ-đề cố 。ngôn a giả xưng vô 。nậu Ta-la giả vân thượng 。tam giả thị chánh 。miểu giả thị đẳng 。tam phục vân chánh 。Bồ-đề thị giác 。chuẩn thử ưng ngôn Vô thượng chánh đẳng chánh giác 。thử nhiếp ngũ pháp chân như tứ trí 。như tức đoạn đức Niết-Bàn 。tứ trí tức thị trí đức 。y thử hóa sanh 。tức thị ân đức 。nhiếp Bồ-đề tận cố 。Vô Trước bồ tát bát-nhã luận vân 。A nậu đa la hiển thị Bồ-đề Bồ-đề đoạn 。giải thoát tướng cố 。tam miệu tam Bồ-đề biệt hiển thị Bồ-đề đạo 。dĩ nhân bình đẳng cố 。dĩ Bồ-đề phần Pháp cố 。thử ý giải thoát tướng tức ly cấu chân như 。Bồ-đề đạo giả tứ trí tâm phẩm 。dĩ nhân bình đẳng cố dĩ nhân vô ngã kỳ lý bình đẳng 。do hữu Bồ-đề phần Pháp cố danh vi Phật 。ư vô thượng giác trung năng chánh giác dị phàm phu 。năng đẳng giác dị nhị thừa 。phục vân 。chánh giác dị Bồ Tát 。dĩ nhất giác tự quán thông tứ xứ 。sơ vô thượng giác tức chân như lý 。giác tánh danh giác 。cố Kinh thuyết vân 。Bồ-đề Bồ-đề đoạn câu danh vi Bồ-đề 。sơ danh vô thượng giả Bát-nhã Kinh vân 。vô hữu thiểu Pháp khả đắc cố danh A nậu đẳng 。luận thích vân 。vô vi trần hứa Pháp khả đắc 。thử ý nhị thừa đãn trừ phiền não bất đoạn sở tri 。Bồ Tát song đoạn nhị chướng 。chủng trí vô hữu thiểu nhiễm cố vân vô thượng tam-Bồ-đề đẳng 。ngôn vô thượng giả tức do thắng bỉ phàm phu nhị thừa cập Bồ Tát cố giác xưng vô thượng 。Bát-nhã Kinh vân 。thị pháp bình đẳng vô hữu cao hạ cố danh A nậu Bồ-đề 。thử ý do Phật Phật cao tề chứng vô ngã đẳng cố vân vô thượng 。nhược hữu thắng liệt bất vân vô thượng 。nhược/nhã biện trung biên luận vô thượng thừa phẩm vân 。tổng do tam vô thượng thuyết vi vô thượng thừa 。vị chánh hạnh 。sở duyên 。cập tu chứng 。vô thượng 。thử ý tức chư hạnh biến tu 。chư cảnh biến đạt 。chư quả biến chứng 。cố danh vô thượng 。quảng như bỉ luận 。Bát-nhã Kinh vân 。tu nhất thiết thiện pháp tức đắc Bồ-đề hạnh/hành/hàng vô thượng 。ư nhất thiết Pháp ưng như thị tri tức cảnh vô thượng 。tu chứng vô thượng tức Bồ-đề Niết Bàn đẳng 。bỉ luận vân 。cửu Phật địa tu chứng vô nhị chướng cố thập thị hiện Bồ-đề 。tu chứng vô hưu tức cố 。kim thử diệc nhĩ vân 。nhược/nhã chánh liễu tri tốc xuất sanh tử giả khuyến chúng lệnh giải 。thử tam thân nghĩa lược dĩ ngũ môn phân biệt 。nhất thích danh 。nhị xuất thể 。tam khai hợp phế lập 。tứ nhân khởi quả tướng 。ngũ chư môn phân biệt 。đệ nhất thích danh hữu nhị 。sơ liệt danh hậu thích danh 。liệt danh giả Kinh luận bất đồng tam các đa danh 。thả hóa thân Phật lược hữu ngũ danh 。nhất danh hóa thân 。lương nhiếp luận vân 。do Phật Bổn Nguyện tự tại lực cố 。tự bỉ chúng sanh biến dị hiển hiện danh biến hóa thân 。nhị mục phụ mẫu sanh thân 。Trí độ luận vân 。Phật hữu nhị thân 。nhất pháp tánh sanh thân 。nhị phụ mẫu sanh thân 。tam danh tùy thế gian thân 。minh Phật bi nguyện thị đồng thế gian nhập trụ xuất thai danh tùy thế gian 。cố Trí độ luận vân 。Phật hữu nhị thân 。nhất tùy thế gian thân 。nhị pháp tánh sanh thân 。tứ đãn danh sanh thân diệc vọng phụ mẫu sở sanh 。Niết Bàn Kinh vân 。Phật hữu nhị chủng 。nhất giả Pháp thân nhị giả sanh thân 。ngũ danh giả danh thân 。lương nhiếp luận vân 。giả danh thân giả tức thị hóa thân 。thị hiện thử thân phân biệt 。sở tác phi chân thật danh giả danh thân 。thử đẳng chư danh tùy nghĩa ứng tri 。đệ nhị ứng thân lược hữu lục danh 。nhất mục ứng thân 。hằng sa đức thành dữ lý tướng ứng danh viết ứng thân 。lương nhiếp luận vân 。nhược/nhã ly Pháp thân ứng thân bất thành 。hoặc khởi Bồ Tát ky như ưng thuyết Pháp 。cố danh ứng thân 。hoặc ưng tích nhân cố 。nhị danh thọ dụng thân 。thọ dụng tịnh thổ Đại-Thừa Pháp lạc/nhạc 。duy thức luận phần tự tha thọ dụng 。tự thọ dụng giả hằng tự thọ dụng quảng đại Pháp lạc/nhạc 。tha thọ dụng giả lệnh bỉ thọ dụng Đại-Thừa Pháp lạc/nhạc 。tam danh báo thân 。dĩ quả thù nhân danh vi báo thân 。thập địa luận trung danh báo thân Phật 。Bát-nhã luận trung vân thọ/thụ lạc/nhạc báo Phật 。tứ danh trí tuệ Phật 。Lăng Già Kinh thuyết 。ngũ danh công đức Phật 。diệc Lăng già thuyết 。lục danh pháp tánh sanh thân 。Trí độ luận vân 。Phật hữu nhị chủng 。nhất pháp tánh sanh thân 。nhị phụ mẫu sanh thân 。ký vân pháp tánh sanh 。minh phi tự tánh Pháp thân 。dĩ hằng sa công đức dữ pháp tánh tướng ứng 。y Pháp tánh khởi danh pháp tánh sanh 。đệ tam Pháp thân lược hữu ngũ danh 。nhất danh Pháp thân 。vô cấu chân như công đức sở y danh vi Pháp thân 。cố nhiếp Đại thừa vân 。thử thân dữ công đức Pháp tướng ứng cố danh Pháp thân 。thành duy thức luận vân 。tức thử tự tánh diệc danh Pháp thân 。Đại công đức Pháp sở y chỉ cố 。thử Kinh diệc nhĩ 。nhị danh tự tánh thân 。lương nhiếp Đại thừa vân 。nhược/nhã Phật xuất thế nhược/nhã bất xuất thế giai tự nhiên 。đắc danh tự tánh thân 。thành duy thức vân 。vị chư Như Lai chân tịnh pháp giới thọ dụng biến hóa bình đẳng sở y danh tự tánh thân 。tam danh chân thật thân 。lương nhiếp Đại thừa vân 。thân hữu nhị chủng 。nhất chân thật thân 。nhị giả danh thân 。Bảo Tánh Luận trung danh thật Phật 。thử Kinh diệc ngôn Pháp thân thị thật 。tứ danh như như Phật 。Lăng Già Kinh vân như như Phật dã 。ngũ đãn danh pháp Phật 。chân như tự thể danh chi vi Phật 。như vi Phật thể cố danh pháp Phật 。thượng dĩ liệt danh 。thích danh giả tổng danh như tiền phẩm chi trung giải 。biệt thích danh giả thả y thử Kinh ngôn hóa thân giả hiện chủng chủng thân 。thị danh hóa thân 。dĩ năng đạo dẫn vô nhi hốt hữu 。mục chi vi hóa 。hóa tức thị thân 。trì nghiệp thích dã 。hoặc biệt giản tổng thị hóa chi thân 。tức y chủ thích 。dĩ thân thông cố hoặc danh biến hóa thân 。biến vị chuyển hoán bổn hình 。hóa tức vô nhi hốt hữu 。diệc biến diệc hóa 。biến dữ hóa dị 。thị tướng vi thích 。biến hóa tức thân thị trì nghiệp thích 。kim lược biến tự 。hoặc hóa dụng thắng cố danh hóa thân 。chuẩn thử ưng vi ưng phàm phu nhị thừa ưng danh ứng thân 。vi giản báo thân đãn vân hóa thân 。bất đồng báo thân vi ưng Bồ Tát đắc danh vi ưng 。chuẩn thập địa luận cập Bát-nhã Kinh luận 。báo thân danh báo Phật 。hóa pháp ưng câu danh Phật 。dĩ chư Kinh đa tiên tiêu vân Phật nhược can thân cố 。liệt danh trung đa vô Phật tự 。bất nhĩ nhược/nhã đãn vân tam thân giả danh thông dư nhân 。diệc danh thân cố hựu chuẩn thập hiệu 。tam thân giai đắc bỉ danh 。đa danh Phật giả thả cử nhất cố 。cố thử diệc vân nhất thiết Như Lai giai hữu tam thân 。ngôn ứng thân giả 。chuẩn thử Kinh văn nhị nghĩa danh ưng 。nhất khế ưng chân lý năng khởi thử thân cố 。Kinh vân 。như thật tướng ứng như như như như trí bản nguyện lực cố 。thị thân đắc hiện 。ký ngôn như thật tướng ứng như như đẳng trí bản nguyện lực cố thị thân đắc hiện cố 。do khế ưng chân lý phương khởi danh vi ứng thân 。lương luận vân 。nhược/nhã ly Pháp thân ứng thân bất thành 。ứng tri thử nhị do năng y sở y cố đắc tướng ứng 。hựu vi ưng phó Bồ Tát căn tánh 。nhi hiện thử thân danh vi ứng thân 。cố thử Kinh vân 。vi chư Bồ-tát đắc thông đạt cố thuyết ư chân đế 。nãi chí vân thị danh ứng thân 。phó ky danh ưng 。đãn tha thọ dụng phi tự thọ dụng 。tiền nghĩa thông nhị 。ngôn Pháp thân giả y thành duy thức luận vân 。Đại công đức Pháp sở y chỉ cố 。Phật địa luận vân 。lực vô úy đẳng chư công đức Pháp sở y chỉ cố 。công đức năng y thân thị sở y 。tức chân như thể vi công đức Pháp chi sở y cố danh vi Pháp thân 。y chủ thích dã 。Vô tánh Nhiếp Đại Thừa Luận diệc đồng thử thích 。hựu chân như thị công đức pháp thể 。thể tức thị thân 。cố Pháp tức thị thân 。Vô tánh thích vân 。pháp tánh tức thân 。cố danh Pháp thân thị trì nghiệp thích 。kim thử Kinh văn cụ thông nhị nghĩa 。thử Kinh hạ vân 。vân hà Bồ Tát liễu tri Pháp thân 。vi trừ chư phiền não đẳng chướng 。vi cụ chư công đức Pháp cố duy hữu như như như như trí 。thị danh Pháp thân 。vi trừ chư phiền não đẳng chướng danh Pháp thân 。tức sở hiển báo 。thị trì nghiệp thích 。cụ chư công đức Pháp danh Pháp tức tựu năng y 。thị y chủ thích 。dư như pháp uyển tam thân nghĩa lâm biện 。hựu y thử Kinh tam môn phân biệt 。sơ liệt danh hiển thắng 。nhị xuất tam thân thể 。tam chư môn phân biệt 。sơ môn cánh 。 經。云何菩薩了知化身。 Kinh 。vân hà Bồ Tát liễu tri hóa thân 。 贊曰。出三身體。即分三段。此化身體。初假為問。二佛為答。三者雙結。此即初也。言菩薩者對所備機。定性二乘不能忻求故問菩薩。雖三乘俱得名菩薩然非皆問意。問大乘菩薩云何了知。欲令忻樂修行求故。即是二問。一云何菩薩。二云何了知。 tán viết 。xuất tam thân thể 。tức phần tam đoạn 。thử hóa thân thể 。sơ giả vi vấn 。nhị Phật vi đáp 。tam giả song kết/kiết 。thử tức sơ dã 。ngôn Bồ Tát giả đối sở bị ky 。định tánh nhị thừa bất năng hãn cầu cố vấn Bồ Tát 。tuy tam thừa câu đắc danh Bồ Tát nhiên phi giai vấn ý 。vấn Đại-Thừa Bồ Tát vân hà liễu tri 。dục lệnh hãn lạc/nhạc tu hành cầu cố 。tức thị nhị vấn 。nhất vân hà Bồ Tát 。nhị vân hà liễu tri 。 經。善男子「如來昔在修行地中為一切眾生」修種種法。 Kinh 。Thiện nam tử 「Như Lai tích tại tu hành địa trung vi nhất thiết chúng sanh 」tu chủng chủng Pháp 。 贊曰。此佛為答又二。一因二果。此因也。文分為五。一呼請問人。二自標德號。三明行位。四明修意。五正修習。昔在修行地中者明行位。即七地中除種性地。未修行故所以言中亦簡持義。為一切眾生者四明修意。即同般若經。云何住心。以所有眾生咸欲滅度。是廣大第一。常其心不顛倒四種益心修種種法。即所修行及所斷障之因。文殊所問經論云。菩薩初觀何法故行菩薩行。即所為。依何法故行菩薩行。即修斷。文殊答言。諸菩薩行大悲為本為諸眾生。即此初也。雖亦自利菩薩大悲利他為先。理實亦有自利。或即以利他還為己利。故彼經論云。又問。大悲以何為本。答。以直心為本。此意令離怖為他。又問。直心以何為本。答。以於一切眾生平等心為本。此意怨親有情之所等心悲愍故。又問。一切於平等心以何為本。答。以無異離(異行)為本。此意令離能所度心。又問。無異離異以何為本。答。以深淨心為本。此意雖攝他同己。令離染愛及全空心。又問。深淨心以何為本。答。以阿耨菩提心為本。此意自利。自疾不救不可利他故也。或為求菩提故即三種心名菩提心。又問。菩提心以何為本。答。以六波羅密為本。此意即由具六種性以為根本。或由修行六度為本。彼經問答同此經意。為一切眾生即慈愍眾生。發菩提心經慈愍眾生復有五事。一見諸眾生為無明所縛。二者見諸眾生不信因果造作惡業。三見諸眾生捨離正理。四見諸眾生造極重惡。五者見諸眾生不修正法。五各有四。廣如彼明。修種種法即後十度及所斷障。 tán viết 。thử Phật vi đáp hựu nhị 。nhất nhân nhị quả 。thử nhân dã 。văn phần vi ngũ 。nhất hô thỉnh vấn nhân 。nhị tự tiêu đức hiệu 。tam minh hạnh/hành/hàng vị 。tứ minh tu ý 。ngũ chánh tu tập 。tích tại tu hành địa trung giả Minh Hạnh vị 。tức thất địa trung trừ chủng tánh địa 。vị tu hành cố sở dĩ ngôn trung diệc giản trì nghĩa 。vi nhất thiết chúng sanh giả tứ minh tu ý 。tức đồng Bát-nhã Kinh 。vân hà trụ tâm 。dĩ sở hữu chúng sanh hàm dục diệt độ 。thị quảng đại đệ nhất 。thường kỳ tâm bất điên đảo tứ chủng ích tâm tu chủng chủng Pháp 。tức sở tu hành cập sở đoạn chướng chi nhân 。Văn Thù sở vấn Kinh luận vân 。Bồ Tát sơ quán hà Pháp cố hạnh/hành/hàng Bồ Tát hạnh 。tức sở vi 。y hà Pháp cố hạnh/hành/hàng Bồ Tát hạnh 。tức tu đoạn 。Văn Thù đáp ngôn 。chư Bồ-tát hạnh/hành/hàng đại bi vi bổn vi chư chúng sanh 。tức thử sơ dã 。tuy diệc tự lợi Bồ Tát đại bi lợi tha vi tiên 。lý thật diệc hữu tự lợi 。hoặc tức dĩ lợi tha hoàn vi kỷ lợi 。cố bỉ Kinh luận vân 。hựu vấn 。đại bi dĩ hà vi bổn 。đáp 。dĩ trực tâm vi bổn 。thử ý lệnh Li Bố Uý vi tha 。hựu vấn 。trực tâm dĩ hà vi bổn 。đáp 。dĩ ư nhất thiết chúng sanh bình đẳng tâm vi bổn 。thử ý oán thân hữu tình chi sở đẳng tâm bi mẫn cố 。hựu vấn 。nhất thiết ư bình đẳng tâm dĩ hà vi bổn 。đáp 。dĩ vô dị ly (dị hạnh/hành/hàng )vi bổn 。thử ý lệnh ly năng sở độ tâm 。hựu vấn 。vô dị ly dị dĩ hà vi bổn 。đáp 。dĩ thâm tịnh tâm vi bổn 。thử ý tuy nhiếp tha đồng kỷ 。lệnh ly nhiễm ái cập toàn không tâm 。hựu vấn 。thâm tịnh tâm dĩ hà vi bổn 。đáp 。dĩ A nậu Bồ-đề tâm vi bổn 。thử ý tự lợi 。tự tật bất cứu bất khả lợi tha cố dã 。hoặc vi cầu Bồ-đề cố tức tam chủng tâm danh Bồ-đề tâm 。hựu vấn 。Bồ-đề tâm dĩ hà vi bổn 。đáp 。dĩ lục ba la mật vi bổn 。thử ý tức do cụ lục chủng tánh dĩ vi căn bản 。hoặc do tu hành lục độ vi bổn 。bỉ Kinh vấn đáp đồng thử Kinh ý 。vi nhất thiết chúng sanh tức từ mẫn chúng sanh 。phát Bồ-đề tâm Kinh từ mẫn chúng sanh phục hưũ ngũ sự 。nhất kiến chư chúng sanh vi vô minh sở phược 。nhị giả kiến chư chúng sanh bất tín nhân quả tạo tác ác nghiệp 。tam kiến chư chúng sanh xả ly chánh lý 。tứ kiến chư chúng sanh tạo cực trọng ác 。ngũ giả kiến chư chúng sanh bất tu chánh pháp 。ngũ các hữu tứ 。quảng như bỉ minh 。tu chủng chủng Pháp tức hậu thập độ cập sở đoạn chướng 。 經。如是修習至修行滿。 Kinh 。như thị tu tập chí tu hành mãn 。 贊曰。得果也。初牒所修因滿。次舉所得果圓。後總結身名。此初也。 tán viết 。đắc quả dã 。sơ điệp sở tu nhân mãn 。thứ cử sở đắc quả viên 。hậu tổng kết thân danh 。thử sơ dã 。 經。修行力故得大自在。 Kinh 。tu hành lực cố đắc đại tự tại 。 贊曰。明所得果圓有二。初明得果圓。後明能利物。得果分二。初得果後了境。此得果也。十大自在者。一列名二出體三辨因四廢立。列名者無性攝論第九云。一壽命自在。二心自在。三眾具自在。四業自在。五生自在。六勝解自在。七願自在。八力自在。九智自在。十法自在。出體者命即命根。如前壽量品明。十地經云。不可說不可說劫命住持故。然薩遮尼乾子經第七及法集經第三云。得上甘露名命自在者。甘露即涅槃。涅槃即法身壽也。或由識此無住甘露故。應化身所現之命隨心延促命亦無盡。心自在者准十地經。心即智定能所引故。同雜集論出諸法體通智定故。彼經云。得心自在無量僧祇三昧入智故。或說此定能引智故。非必取智心自在。准法集經云。一切諸法皆心現起名心自在。即通八識故。彼能知一切是一心名心自在。攝所歸王故。又攝論云。於中自在運轉其心名自在。此所運轉即通八識。能運是定或亦通智。或心自在運轉即通王所。眾具即四塵為體。衣食資什名眾具。論云。於飲食等諸資生具。隨意所樂能積集故。業即是思。唯造善業故。生自在者生通五蘊。隨所生處如其所欲能受生故。勝解自在薩遮尼乾子經名如意自在。即勝解數為體。無性云。謂於地等發起勝解令成金等故。願即解欲信為體。薩遮尼乾子經云。信自在故或後得智為願自在體。神力自在即六神通是。薩遮尼乾子經名願自在。即現神通變現諸物令隨願成故。故彼經云。即生心時現前成一切諸事名願自在故。無性云。謂隨意樂引發種種最勝神通。智自在者緣音聲智。詞無礙解為體故。無性云。謂隨所有種種言音智境現故。法自在者法無礙解為體故。無性云。謂隨意樂宣說契經應頌等故。或十自在皆智為體。俱智用故。由於六度成此勝智故。三辨因者。准無性論。由法施．無畏施財施．圓滿。如其所應得此果故。准即如次能與壽心眾具自在為其因也。若薩遮尼經云。遠離殺生無嗔害心。是命自在因。攝論據法身命。薩遮據應化命。又離殺等亦法施故。慈悲是心自在因。此意云。由慈悲故能無畏施。戒為業生自在因。薩遮經云。以菩提心攝諸善根。是生自在因。忍為勝解自在因。薩遮經以供養布施是勝解因。此意安受苦忍能解脫施故。攝論意謂昔因時樂修忍故。隨諸有情心所樂轉故。今獲得於地金等隨勝解轉。精進即是願自在因。此意由勤成滿所願。薩遮經云。常說三寶教化眾生。是信自在因。既云常說。亦勤也。令他生信無有謗法。無畏靜慮即力自在因。薩遮經云。稱生所求應時施與。是願自在因。般若是智法二自在因。無性云。由昔因時樂修慧故。隨其類音為說法故。令證得殊勝般若。妙達言音巧說正法。若薩遮經常行法施不為利養名聞恭敬。是智自在因。常為眾生說諸如來及諸眾生真如平等。法身自體非飲食身。是法自在因。意同攝論。廢立者法集經第三。薩遮經第六皆云。對除十怖畏故。准此即是為得對治十怖畏故求十自在。薩遮尼經云。大王當知得命自在故對治一切生死怖畏。得心自在故對治一切煩惱怖畏。得物自在故對治一切貧窮怖畏。得業自在故對治一切惡道怖畏。法集經中除惡行畏。彼據除因。此約除果。法集經中除惡道畏。彼據果說。此對縛說。不得生自在。為生所縛故。得生自在故對治一切縛怖畏。得如意自在故對治一切追求怖畏。得信自在故對治一切謗法怖畏。得願自在故對治一切心念縛怖畏。得智自在故對治一切疑刺怖畏。得法自在故對治一切大眾怖畏。又解。言法自在者是說法自在。既云隨眾生意乃至云說法相應現種種身。故知現身為生說法令得利故。即法華經云唯為一大事故。說法自在有十四種。一說法自在。二清淨。三樂說。四智。五生。六三昧。七住持。八眷屬。九見。十聞。十一鼻。十二舌。十三身。十四心。法集經第七云。云何說法自在。於一切言語不著故。此不葉所說法。云何清淨自在。於一切處不染故。非但所說法於一切皆不著故。云何樂說自在。謂依一法字句不休息。於百千萬劫說不可盡故。無斷盡辨。云何智自在。於一一法字句能說。為百千萬法門故豐義味辨。云何生自在。隨所隨所利益眾生之處。於彼彼處生故隨處現身故。重言隨所者明非一故。餘准此應知。云何三昧自在。於念念中若欲入三昧即能入三昧故。云何住自在。隨所隨所住持加故。所謂若麞鹿若鳥獸若草木若石壁。能說諸佛妙法故。即住持於彼令能說法故。云何眷屬自在。謂無量眷屬不可壞眷屬故。云何見自在。謂見妙色故。云何聞自在。謂聞妙聲故。云何鼻自在。聞一切香唯是妙法香故。云何舌自在。謂食法味不食食味故。云何身自在。謂成就法身。非食食身故。云何心自在。乃至蚊虻蟻子知行知心故。見下六根有勝用故。此中初二於所說不染。次二能說。次一現身。次一八定。次一加備於餘。次一隨受化者。次六顯根。前生是總相假身。此六是別相實身。此經下隨眾生意隨眾生行即心自在隨眾生界以小分界通二義。令取境故云小分。即隨所利益眾生之處現種種身。即隨彼處而為現身。并處相應不待時相應三昧自在攝。行相應即心自在攝。攝大乘第九云。復次法身由幾自在而得自在。略由五種。一由佛土自身相好無邊音聲無見頂相自在。由轉色蘊依故。二由無罣無量廣大樂住自在。由轉受蘊依故。三由辨說一切名身句身文身自在。由轉想蘊依故。四由現化變易引攝大眾引攝自法自在。由轉行蘊依故。五由圓鏡平等觀察成所作智自在。由轉識蘊依故。廣釋如彼。 tán viết 。minh sở đắc quả viên hữu nhị 。sơ minh đắc quả viên 。hậu minh năng lợi vật 。đắc quả phần nhị 。sơ đắc quả hậu liễu cảnh 。thử đắc quả dã 。thập đại tự tại giả 。nhất liệt danh nhị xuất thể tam biện nhân tứ phế lập 。liệt danh giả Vô tánh nhiếp luận đệ cửu vân 。nhất thọ mạng tự tại 。nhị tâm tự tại 。tam chúng cụ tự tại 。tứ nghiệp tự tại 。ngũ sanh tự tại 。lục thắng giải tự tại 。thất nguyện tự tại 。bát lực tự tại 。cửu trí tự tại 。thập pháp tự tại 。xuất thể giả mạng tức mạng căn 。như tiền thọ lượng phẩm minh 。thập địa Kinh vân 。bất khả thuyết bất khả thuyết kiếp mạng trụ trì cố 。nhiên tát già ni kiền tử Kinh đệ thất cập pháp tập Kinh đệ tam vân 。đắc thượng cam lồ danh mạng tự tại giả 。cam lồ tức Niết-Bàn 。Niết-Bàn tức Pháp thân thọ dã 。hoặc do thức thử vô trụ cam lồ cố 。ưng hóa thân sở hiện chi mạng tùy tâm duyên xúc mạng diệc vô tận 。tâm tự tại giả chuẩn thập địa Kinh 。tâm tức trí định năng sở dẫn cố 。đồng tạp tập luận xuất chư pháp thể thông trí định cố 。bỉ Kinh vân 。đắc tâm tự tại vô lượng tăng kì tam muội nhập trí cố 。hoặc thuyết thử định năng dẫn trí cố 。phi tất thủ trí tâm tự tại 。chuẩn pháp tập Kinh vân 。nhất thiết chư pháp giai tâm hiện khởi danh tâm tự tại 。tức thông bát thức cố 。bỉ năng tri nhất thiết thị nhất tâm danh tâm tự tại 。nhiếp sở quy Vương cố 。hựu nhiếp luận vân 。ư trung tự tại vận chuyển kỳ tâm danh tự tại 。thử sở vận chuyển tức thông bát thức 。năng vận thị định hoặc diệc thông trí 。hoặc tâm tự tại vận chuyển tức thông Vương sở 。chúng cụ tức tứ trần vi thể 。y thực tư thập danh chúng cụ 。luận vân 。ư ẩm thực đẳng chư tư sanh cụ 。tùy ý sở lạc/nhạc năng tích tập cố 。nghiệp tức thị tư 。duy tạo thiện nghiệp cố 。sanh tự tại giả sanh thông ngũ uẩn 。tùy sở sanh xứ như kỳ sở dục năng thọ sanh cố 。thắng giải tự tại tát già ni kiền tử Kinh danh như ý tự tại 。tức thắng giải số vi thể 。Vô tánh vân 。vị ư địa đẳng phát khởi thắng giải lệnh thành kim đẳng cố 。nguyện tức giải dục tín vi thể 。tát già ni kiền tử Kinh vân 。tín tự tại cố hoặc hậu đắc trí vi nguyện tự tại thể 。thần lực tự tại tức lục Thần thông thị 。tát già ni kiền tử Kinh danh nguyện tự tại 。tức hiện thần thông biến hiện chư vật lệnh tùy nguyện thành cố 。cố bỉ Kinh vân 。tức sanh tâm thời hiện tiền thành nhất thiết chư sự danh nguyện tự tại cố 。Vô tánh vân 。vị tùy ý lạc dẫn phát chủng chủng tối thắng thần thông 。trí tự tại giả duyên âm thanh trí 。từ vô ngại giải vi thể cố 。Vô tánh vân 。vị tùy sở hữu chủng chủng ngôn âm trí cảnh hiện cố 。pháp tự tại giả Pháp vô ngại giải vi thể cố 。Vô tánh vân 。vị tùy ý lạc tuyên thuyết khế Kinh ưng tụng đẳng cố 。hoặc thập tự tại giai trí vi thể 。câu trí dụng cố 。do ư lục độ thành thử thắng trí cố 。tam biện nhân giả 。chuẩn Vô tánh luận 。do pháp thí ．vô úy thí tài thí ．viên mãn 。như kỳ sở ưng đắc thử quả cố 。chuẩn tức như thứ năng dữ thọ tâm chúng cụ tự tại vi kỳ nhân dã 。nhược/nhã tát già ni Kinh vân 。viễn ly sát sanh vô sân hại tâm 。thị mạng tự tại nhân 。nhiếp luận cứ Pháp thân mạng 。tát già cứ ưng hóa mạng 。hựu ly sát đẳng diệc pháp thí cố 。từ bi thị tâm tự tại nhân 。thử ý vân 。do từ bi cố năng vô úy thí 。giới vi nghiệp sanh tự tại nhân 。tát già Kinh vân 。dĩ Bồ-đề tâm nhiếp chư thiện căn 。thị sanh tự tại nhân 。nhẫn vi thắng giải tự tại nhân 。tát già Kinh dĩ cúng dường bố thí thị thắng giải nhân 。thử ý an thọ khổ nhẫn năng giải thoát thí cố 。nhiếp luận ý vị tích nhân thời lạc/nhạc tu nhẫn cố 。tùy chư hữu tình tâm sở lạc/nhạc chuyển cố 。kim hoạch đắc ư địa kim đẳng tùy thắng giải chuyển 。tinh tấn tức thị nguyện tự tại nhân 。thử ý do cần thành mãn sở nguyện 。tát già Kinh vân 。thường thuyết Tam Bảo giáo hóa chúng sanh 。thị tín tự tại nhân 。ký vân thường thuyết 。diệc cần dã 。lệnh tha sanh tín vô hữu báng pháp 。vô úy tĩnh lự tức lực tự tại nhân 。tát già Kinh vân 。xưng sanh sở cầu ưng thời thí dữ 。thị nguyện tự tại nhân 。Bát-nhã thị trí Pháp nhị tự tại nhân 。Vô tánh vân 。do tích nhân thời lạc/nhạc tu tuệ cố 。tùy kỳ loại âm vi thuyết Pháp cố 。lệnh chứng đắc thù thắng Bát-nhã 。diệu đạt ngôn âm xảo thuyết Chánh Pháp 。nhược/nhã tát già Kinh thường hạnh/hành/hàng pháp thí bất vi lợi dưỡng danh văn cung kính 。thị trí tự tại nhân 。thường vi chúng sanh thuyết chư Như Lai cập chư chúng sanh chân như bình đẳng 。Pháp thân tự thể phi ẩm thực thân 。thị pháp tự tại nhân 。ý đồng nhiếp luận 。phế lập giả pháp tập Kinh đệ tam 。tát già Kinh đệ lục giai vân 。đối trừ thập bố úy cố 。chuẩn thử tức thị vi đắc đối trì thập bố úy cố cầu thập tự tại 。tát già ni Kinh vân 。Đại Vương đương tri đắc mạng tự tại cố đối trì nhất thiết sanh tử bố úy 。đắc tâm tự tại cố đối trì nhất thiết phiền não bố úy 。đắc vật tự tại cố đối trì nhất thiết bần cùng bố úy 。đắc nghiệp tự tại cố đối trì nhất thiết ác đạo bố úy 。pháp tập Kinh trung trừ ác hành úy 。bỉ cứ trừ nhân 。thử ước trừ quả 。pháp tập Kinh trung trừ ác đạo úy 。bỉ cứ quả thuyết 。thử đối phược thuyết 。bất đắc sanh tự tại 。vi sanh sở phược cố 。đắc sanh tự tại cố đối trì nhất thiết phược bố úy 。đắc như ý tự tại cố đối trì nhất thiết truy cầu bố úy 。đắc tín tự tại cố đối trì nhất thiết báng pháp bố úy 。đắc nguyện tự tại cố đối trì nhất thiết tâm niệm phược bố úy 。đắc trí tự tại cố đối trì nhất thiết nghi thứ bố úy 。đắc pháp tự tại cố đối trì nhất thiết Đại chúng bố úy 。hựu giải 。ngôn pháp tự tại giả thị thuyết pháp tự tại 。ký vân tùy chúng sanh ý nãi chí vân thuyết Pháp tướng ứng hiện chủng chủng thân 。cố tri hiện thân vi sanh thuyết Pháp lệnh đắc lợi cố 。tức Pháp Hoa Kinh vân duy vi nhất đại sự cố 。thuyết pháp tự tại hữu thập tứ chủng 。nhất thuyết pháp tự tại 。nhị thanh tịnh 。tam lạc/nhạc thuyết 。tứ trí 。ngũ sanh 。lục tam muội 。thất trụ trì 。bát quyến thuộc 。cửu kiến 。thập văn 。thập nhất Tỳ 。thập nhị thiệt 。thập tam thân 。thập tứ tâm 。pháp tập Kinh đệ thất vân 。vân hà thuyết pháp tự tại 。ư nhất thiết ngôn ngữ bất trước cố 。thử bất diệp sở thuyết pháp 。vân hà thanh tịnh tự tại 。ư nhất thiết xứ/xử bất nhiễm cố 。phi đãn sở thuyết pháp ư nhất thiết giai bất trước cố 。vân hà lạc/nhạc thuyết tự tại 。vị y nhất pháp tự cú bất hưu tức 。ư bách thiên vạn kiếp thuyết bất khả tận cố 。vô đoạn tận biện 。vân hà trí tự tại 。ư nhất nhất pháp tự cú năng thuyết 。vi ách thiên vạn Pháp môn cố phong nghĩa vị biện 。vân hà sanh tự tại 。tùy sở tùy sở lợi ích chúng sanh chi xứ/xử 。ư bỉ bỉ xứ/xử sanh cố tùy xử hiện thân cố 。trọng ngôn tùy sở giả minh phi nhất cố 。dư chuẩn thử ứng tri 。vân hà tam muội tự tại 。ư niệm niệm trung nhược/nhã dục nhập tam muội tức năng nhập tam muội cố 。vân hà trụ/trú tự tại 。tùy sở tùy sở trụ trì gia cố 。sở vị nhược/nhã chương lộc nhược/nhã điểu thú nhược/nhã thảo mộc nhược/nhã thạch bích 。năng thuyết chư Phật diệu pháp cố 。tức trụ trì ư bỉ lệnh năng thuyết Pháp cố 。vân hà quyến thuộc tự tại 。vị vô lượng quyến thuộc bất khả hoại quyến thuộc cố 。vân hà kiến tự tại 。vị kiến diệu sắc cố 。vân hà văn tự tại 。vị văn diệu thanh cố 。vân hà Tỳ tự tại 。văn nhất thiết hương duy thị diệu pháp hương cố 。vân hà thiệt tự tại 。vị thực/tự pháp vị bất thực/tự thực/tự vị cố 。vân hà thân tự tại 。vị thành tựu pháp thân 。phi thực thực/tự thân cố 。vân hà tâm tự tại 。nãi chí văn manh nghĩ tử tri hạnh/hành/hàng tri tâm cố 。kiến hạ lục căn hữu thắng dụng cố 。thử trung sơ nhị ư sở thuyết bất nhiễm 。thứ nhị năng thuyết 。thứ nhất hiện thân 。thứ nhất bát định 。thứ nhất gia bị ư dư 。thứ nhất tùy thọ/thụ hóa giả 。thứ lục hiển căn 。tiền sanh thị tổng tướng giả thân 。thử lục thị biệt tướng thật thân 。thử Kinh hạ tùy chúng sanh ý tùy chúng sanh hạnh/hành/hàng tức tâm tự tại tùy chúng sanh giới dĩ tiểu phần giới thông nhị nghĩa 。lệnh thủ cảnh cố vân tiểu phần 。tức tùy sở lợi ích chúng sanh chi xứ/xử hiện chủng chủng thân 。tức tùy bỉ xứ nhi vi hiện thân 。tinh xứ/xử tướng ứng bất đãi thời tướng ứng tam muội tự tại nhiếp 。hạnh/hành/hàng tướng ứng tức tâm tự tại nhiếp 。nhiếp Đại thừa đệ cửu vân 。phục thứ Pháp thân do kỷ tự tại nhi đắc tự tại 。lược do ngũ chủng 。nhất do Phật thổ tự thân tướng hảo vô biên âm thanh vô kiến đảnh tướng tự tại 。do chuyển sắc uẩn y cố 。nhị do vô quái vô lượng quảng đại lạc/nhạc trụ/trú tự tại 。do chuyển thọ uẩn y cố 。tam do biện thuyết nhất thiết danh thân cú thân văn thân tự tại 。do chuyển tưởng uẩn y cố 。tứ do hiện hóa biến dịch dẫn nhiếp Đại chúng dẫn nhiếp tự pháp tự tại 。do chuyển hành uẩn y cố 。ngũ do viên kính bình đẳng quán sát thành sở tác trí tự tại 。do chuyển thức uẩn y cố 。quảng thích như bỉ 。 經。自在力故隨眾生意「隨眾生行隨眾生界」悉皆了別。 Kinh 。tự tại lực cố tùy chúng sanh ý 「tùy chúng sanh hạnh/hành/hàng tùy chúng sanh giới 」tất giai liễu biệt 。 贊曰。了境知意知心體。或勝解。知眾生行知差別行。或業或眾生遍趣。行眾生界即種種性。皆能了知。 tán viết 。liễu cảnh tri ý tri tâm thể 。hoặc thắng giải 。tri chúng sanh hạnh/hành/hàng tri sái biệt hạnh/hành/hàng 。hoặc nghiệp hoặc chúng sanh biến thú 。hạnh/hành/hàng chúng sanh giới tức chủng chủng tánh 。giai năng liễu tri 。 經。不待時「不過時處相應時相應行相應說法相應」現種種身。 Kinh 。bất đãi thời 「bất quá thời xứ/xử tướng ứng thời tướng ứng hạnh/hành/hàng tướng ứng thuyết Pháp tướng ứng 」hiện chủng chủng thân 。 贊曰。化物也。不待時者。眾生根熟謂即應時現身說法不擇時節。不過時者謂不過此應化時也。處相應等者如來說法離四非故。處相應者離非處。時相應者離非時。行相應者離非機。說法相應者離非法。謂應於此處此時此等機性。應以此法必相應故。現種種身者即八相等。若佛現在并涅槃後所現之身。非云以弟子種種意故現種種相。此四句中應云現在并涅槃後。以願自在隨緣利益。是名化故總名種種身。 tán viết 。hóa vật dã 。bất đãi thời giả 。chúng sanh căn thục vị tức ưng thời hiện thân thuyết Pháp bất trạch thời tiết 。bất quá thời giả vị bất quá thử ưng hóa thời dã 。xứ/xử tướng ứng đẳng giả Như Lai thuyết Pháp ly tứ phi cố 。xứ/xử tướng ứng giả ly phi xứ 。thời tướng ứng giả ly phi thời 。hạnh/hành/hàng tướng ứng giả ly phi ky 。thuyết Pháp tướng ứng giả ly phi pháp 。vị ưng ư thử xứ/xử thử thời thử đẳng ky tánh 。ưng dĩ thử pháp tất tướng ứng cố 。hiện chủng chủng thân giả tức bát tướng đẳng 。nhược/nhã Phật hiện tại tinh Niết-Bàn hậu sở hiện chi thân 。phi vân dĩ đệ-tử chủng chủng ý cố hiện chủng chủng tướng 。thử tứ cú trung ưng vân hiện tại tinh Niết-Bàn hậu 。dĩ nguyện tự tại tùy duyên lợi ích 。thị danh hóa cố tổng danh chủng chủng thân 。 經。是名化身(是名化身者雙結)。 Kinh 。thị danh hóa thân (thị danh hóa thân giả song kết/kiết )。 經。善男子「云何菩薩」了知應身。 Kinh 。Thiện nam tử 「vân hà Bồ Tát 」liễu tri ứng thân 。 贊曰。明應佛中大文亦三。此問起。 tán viết 。minh ưng Phật trung Đại văn diệc tam 。thử vấn khởi 。 經。謂諸如來「為諸菩薩得通達故」說於真諦。 Kinh 。vị chư Như Lai 「vi chư Bồ-tát đắc thông đạt cố 」thuyết ư chân đế 。 贊曰。下答。答中應有修因。以化身中明修因故此略不論。是影顯故。是通句故應別取彼文。今但明果。果中分二。初說法後現身。此說法也。說法中有二。一利生二利法。初中有三。一說真諦境。二明涅槃果。三明所行因。以先說境令其通達通真達俗。次示其果令彼欣求。後令除障修因剋證。此即說境。境謂諸如來明能說人。諸菩薩明所備。得通達故明說意。說於真諦明所詮。為令菩薩起根本智通起後得智。達言真諦者據最勝說。理實亦為說於俗諦。真俗相依而建立故。或復此約人法二。別對菩薩智名真。對我法等名真。 tán viết 。hạ đáp 。đáp trung ưng hữu tu nhân 。dĩ hóa thân trung minh tu nhân cố thử lược bất luận 。thị ảnh hiển cố 。thị thông cú cố ưng biệt thủ bỉ văn 。kim đãn minh quả 。quả trung phần nhị 。sơ thuyết Pháp hậu hiện thân 。thử thuyết Pháp dã 。thuyết Pháp trung hữu nhị 。nhất lợi sanh nhị lợi Pháp 。sơ trung hữu tam 。nhất thuyết chân đế cảnh 。nhị minh Niết Bàn quả 。tam minh sở hạnh nhân 。dĩ tiên thuyết cảnh lệnh kỳ thông đạt thông chân đạt tục 。thứ thị kỳ quả lệnh bỉ hân cầu 。hậu lệnh trừ chướng tu nhân khắc chứng 。thử tức thuyết cảnh 。cảnh vị chư Như Lai minh năng thuyết nhân 。chư Bồ-tát minh sở bị 。đắc thông đạt cố minh thuyết ý 。thuyết ư chân đế minh sở thuyên 。vi lệnh Bồ Tát khởi căn bổn trí thông khởi hậu đắc trí 。đạt ngôn chân đế giả cứ tối thắng thuyết 。lý thật diệc vi thuyết ư tục đế 。chân tục tướng y nhi kiến lập cố 。hoặc phục thử ước nhân pháp nhị 。biệt đối Bồ Tát trí danh chân 。đối ngã pháp đẳng danh chân 。 經。為令解了「生死涅槃」是一味故。 Kinh 。vi lệnh giải liễu 「sanh tử Niết-Bàn 」thị nhất vị cố 。 贊曰。明果也。果分二種。有為與無為。無為是本故偏說之。無為果四。即四涅槃。自性清淨不由斷證故不說之。或即是真諦所攝。有餘無餘通三乘故。非最勝故亦略不說。唯無住處獨大乘得。益物勝故果中偏說。義如前辨。 tán viết 。minh quả dã 。quả phần nhị chủng 。hữu vi dữ vô vi 。vô vi thị bổn cố Thiên thuyết chi 。vô vi quả tứ 。tức tứ Niết-Bàn 。tự tánh thanh tịnh bất do đoạn chứng cố bất thuyết chi 。hoặc tức thị chân đế sở nhiếp 。hữu dư vô dư thông tam thừa cố 。phi tối thắng cố diệc lược bất thuyết 。duy vô trụ xứ/xử độc Đại-Thừa đắc 。ích vật thắng cố quả trung Thiên thuyết 。nghĩa như tiền biện 。 經。為除身見「眾生怖畏」歡喜故。 Kinh 。vi trừ thân kiến 「chúng sanh bố úy 」hoan hỉ cố 。 贊曰。明除障修因。以為無始我見縛故不能解了。設得解了於生死生怖。於涅槃生喜不能廣利。又由我執是諸障本故。然此我見雖通六七二識意除第七。以障無住勝故。又染本故。故成唯識論解平等智云。妙觀察智不共所依無住涅槃之所建立。一味相續窮未來際。 tán viết 。minh trừ chướng tu nhân 。dĩ vi vô thủy ngã kiến phược cố bất năng giải liễu 。thiết đắc giải liễu ư sanh tử sanh bố/phố 。ư Niết-Bàn sanh hỉ bất năng quảng lợi 。hựu do ngã chấp thị chư chướng bổn cố 。nhiên thử ngã kiến tuy thông lục thất nhị thức ý trừ đệ thất 。dĩ chướng vô trụ thắng cố 。hựu nhiễm bổn cố 。cố thành duy thức luận giải bình đẳng trí vân 。diệu quán sát trí bất cộng sở y Vô trụ niết-bàn chi sở kiến lập 。nhất vị tướng tục cùng vị lai tế 。 經。為無邊「佛法而作」本故。 Kinh 。vi vô biên 「Phật Pháp nhi tác 」bổn cố 。 贊曰。此利法也。利生意者使法久住故云作本。 tán viết 。thử lợi Pháp dã 。lợi sanh ý giả sử Pháp cửu trụ cố vân tác bổn 。 經。如實相應「如如如如智本願力故」是身得現。 Kinh 。như thật tướng ứng 「như như như như trí bản nguyện lực cố 」thị thân đắc hiện 。 贊曰。下現身有二。初現身後明莊嚴。此現身也。言如實者即真如也。相應者能證所證俱無二取名為相應。相應相似義。此是總句。如如如如智是別句。二空真性重名如如。達二空智名如如智。本願力故者明現身所由。智境兩如都無分別。因何現身。由本願力故。成唯識云。由昔所修利他。無漏純淨佛土因緣成就等。土既由昔。現身品然。問。此應身二受用身是何身攝。答。他受用。何以得知。答。略四證明。一此文云。如如如如智本願力故。是身得現三十二相八十種好故。若自受用功德相好皆悉無邊故。二下云。二身假名不實念念生滅。不定住故數數出現。自受用身非數數出現故。三下云。第二佛身弟子一意故現一相。自受用身非對弟子故。四下云應身非化身者是地前身故。問。若他受用云何下云應身者。從無始來相續不斷。一切諸佛不共之法能攝持故。眾生無盡用亦無盡。他受用身既現滅度。如何得言無始相續不共之法能攝持故。答。言相續者約多分說。不同化身多百千劫始一現故。又化身文中亦云恒轉法輪。豈常不滅。問。若爾自受用豈不三攝耶。答。非三不攝。是法身故。問。何以得知。答。至法身中當廣引說。 tán viết 。hạ hiện thân hữu nhị 。sơ hiện thân hậu minh trang nghiêm 。thử hiện thân dã 。ngôn như thật giả tức chân như dã 。tướng ứng giả năng chứng sở chứng câu vô nhị thủ danh vi tướng ứng 。tướng ứng tương tự nghĩa 。thử thị tổng cú 。như như như như trí thị biệt cú 。nhị không chân tánh trọng danh như như 。đạt nhị không trí danh như như trí 。bản nguyện lực cố giả minh hiện thân sở do 。trí cảnh lượng (lưỡng) như đô vô phân biệt 。nhân hà hiện thân 。do bản nguyện lực cố 。thành duy thức vân 。do tích sở tu lợi tha 。vô lậu thuần tịnh Phật độ nhân duyên thành tựu đẳng 。độ ký do tích 。hiện thân phẩm nhiên 。vấn 。thử ứng thân nhị thọ dụng thân thị hà thân nhiếp 。đáp 。tha thọ dụng 。hà dĩ đắc tri 。đáp 。lược tứ chứng minh 。nhất thử văn vân 。như như như như trí bản nguyện lực cố 。thị thân đắc hiện tam thập nhị tướng bát thập chủng tử cố 。nhược/nhã tự thọ dụng công đức tướng hảo giai tất vô biên cố 。nhị hạ vân 。nhị thân giả danh bất thật niệm niệm sanh diệt 。bất định trụ/trú cố sát sát xuất hiện 。tự thọ dụng thân phi sát sát xuất hiện cố 。tam hạ vân 。đệ nhị Phật thân đệ-tử nhất ý cố hiện nhất tướng 。tự thọ dụng thân phi đối đệ-tử cố 。tứ hạ vân ứng thân phi hóa thân giả thị địa tiền thân cố 。vấn 。nhược/nhã tha thọ dụng vân hà hạ vân ứng thân giả 。tùng vô thủy lai tướng tục bất đoạn 。nhất thiết chư Phật bất cộng chi Pháp năng nhiếp trì cố 。chúng sanh vô tận dụng diệc vô tận 。tha thọ dụng thân ký hiện diệt độ 。như hà đắc ngôn vô thủy tướng tục bất cộng chi Pháp năng nhiếp trì cố 。đáp 。ngôn tướng tục giả ước đa phần thuyết 。bất đồng hóa thân đa bách thiên kiếp thủy nhất hiện cố 。hựu hóa thân văn trung diệc vân hằng chuyển pháp luân 。khởi thường bất diệt 。vấn 。nhược nhĩ tự thọ dụng khởi bất tam nhiếp da 。đáp 。phi tam bất nhiếp 。thị pháp thân cố 。vấn 。hà dĩ đắc tri 。đáp 。chí Pháp thân trung đương quảng dẫn thuyết 。 經。具三十二「相八十種好項背」圓光。 Kinh 。cụ tam thập nhị 「tướng bát thập chủng tử hạng bối 」viên quang 。 贊曰。明莊嚴也。問。若他受用相好應多。云何但說三十二等。答。他受用身有其二種。一四善根位所見之身。二地上菩薩所見之身。今此但說四善根位所見之身。問。餘處多說為地前現名為化身。何名受用。答云。為地前現名化身者。說三乘人同見之身。非四善根菩薩所見。若非地前何故下云應身非化身者是地前身。問。何以得知四善根位所見佛身非三乘同見。答。准梵網菩薩戒經云。我今盧舍那方坐蓮華臺。周匝千華上復現千釋迦。一華百億國。一國一釋迦。各坐菩提樹。一時成佛道。既云千華上復現千釋迦。一華百億國一國一釋迦。若非四善根位菩薩所見。更有何身云千釋迦。問。此盧舍那是何地見。答。有說。初地菩薩所見之身。今釋。此是二地菩薩所見之身。一說戒波羅蜜故。二云千百億國。若初地菩薩見百億非見千故。問。准十地瑜伽云。若作意時見無邊國。何不得言千百億國。若爾何故云初地菩薩得十百門。若云據作意應無量國。何但千百億。況復二地菩薩得千百門。今言千百億。正與相當。何煩異解。 tán viết 。minh trang nghiêm dã 。vấn 。nhược/nhã tha thọ dụng tướng hảo ưng đa 。vân hà đãn thuyết tam thập nhị đẳng 。đáp 。tha thọ dụng thân hữu kỳ nhị chủng 。nhất tứ thiện căn vị sở kiến chi thân 。nhị địa thượng Bồ Tát sở kiến chi thân 。kim thử đãn thuyết tứ thiện căn vị sở kiến chi thân 。vấn 。dư xứ đa thuyết vi địa tiền hiện danh vi hóa thân 。hà danh thọ dụng 。đáp vân 。vi địa tiền hiện danh hóa thân giả 。thuyết tam thừa nhân đồng kiến chi thân 。phi tứ thiện căn Bồ Tát sở kiến 。nhược/nhã phi địa tiền hà cố hạ vân ứng thân phi hóa thân giả thị địa tiền thân 。vấn 。hà dĩ đắc tri tứ thiện căn vị sở kiến Phật thân phi tam thừa đồng kiến 。đáp 。chuẩn Phạm võng Bồ-tát giới Kinh vân 。ngã kim Lô-xá-na phương tọa liên hoa đài 。châu táp thiên hoa thượng phục hiện thiên Thích Ca 。nhất hoa bách ức quốc 。nhất quốc nhất Thích Ca 。các tọa Bồ-đề thụ 。nhất thời thành Phật đạo 。ký vân thiên hoa thượng phục hiện thiên Thích Ca 。nhất hoa bách ức quốc nhất quốc nhất Thích Ca 。nhược/nhã phi tứ thiện căn vị Bồ Tát sở kiến 。cánh hữu hà thân vân thiên Thích Ca 。vấn 。thử Lô-xá-na thị hà địa kiến 。đáp 。hữu thuyết 。sơ địa Bồ Tát sở kiến chi thân 。kim thích 。thử thị nhị địa Bồ Tát sở kiến chi thân 。nhất thuyết giới Ba-la-mật cố 。nhị vân thiên bách ức quốc 。nhược/nhã sơ địa Bồ Tát kiến bách ức phi kiến thiên cố 。vấn 。chuẩn Thập Địa du già vân 。nhược/nhã tác ý thời kiến vô biên quốc 。hà bất đắc ngôn thiên bách ức quốc 。nhược nhĩ hà cố vân sơ địa Bồ Tát đắc thập bách môn 。nhược/nhã vân cứ tác ý ưng vô lượng quốc 。hà đãn thiên bách ức 。huống phục nhị địa Bồ Tát đắc thiên bách môn 。kim ngôn thiên bách ức 。chánh dữ tướng đương 。hà phiền dị giải 。 經。是名應身。 Kinh 。thị danh ứng thân 。 贊曰。結也。 tán viết 。kết/kiết dã 。 經。善男子「云何菩薩摩訶薩」了知法身。 Kinh 。Thiện nam tử 「vân hà Bồ-Tát Ma-ha-tát 」liễu tri Pháp thân 。 贊曰。明法身也。文三如前。此初問也。 tán viết 。minh Pháp thân dã 。văn tam như tiền 。thử sơ vấn dã 。 經。為除諸「煩惱等障為具諸」善法故。 Kinh 。vi trừ chư 「phiền não đẳng chướng vi cụ chư 」thiện Pháp cố 。 贊曰。正釋有二。初明所為。後明得身。初也。應說修因。文略不說。如前已解。此法身有二。一自性法身。二功德法身。今包合二。為除煩惱等障明為得自性法身。為具善法故明為得功德法身。即淨法界四智心品總名法身。能證所證合名法身。假佛實佛二類有異分出應化。不爾就總應化亦名法身。故成唯識云。如是法身有三相別。 tán viết 。chánh thích hữu nhị 。sơ minh sở vi 。hậu minh đắc thân 。sơ dã 。ưng thuyết tu nhân 。văn lược bất thuyết 。như tiền dĩ giải 。thử pháp thân hữu nhị 。nhất tự tánh Pháp thân 。nhị công đức Pháp thân 。kim bao hợp nhị 。vi trừ phiền não đẳng chướng minh vi đắc tự tánh Pháp thân 。vi cụ thiện Pháp cố minh vi đắc công đức Pháp thân 。tức tịnh pháp giới tứ trí tâm phẩm tổng danh Pháp thân 。năng chứng sở chứng hợp danh Pháp thân 。giả Phật thật Phật nhị loại hữu dị phần xuất ưng hóa 。bất nhĩ tựu tổng ưng hóa diệc danh Pháp thân 。cố thành duy thức vân 。như thị pháp thân hữu tam tướng biệt 。 經。唯有如如如如智是名法身。 Kinh 。duy hữu như như như như trí thị danh Pháp thân 。 贊曰。明得法身。如如即自性法身。如如智即四智品。雖事智品不緣真如。離能所取故。由如如智起故總名如如智。故次云是故法如如如如智攝一切佛法。若唯是如非攝一切故。又解。化身如前。應身者通攝自他二受用身。法身唯是自性真如。言如如智者如實相般若。又大莊嚴論及真諦三藏說有四覺。一應覺即真如。二正覺即智慧。三覺分即菩提因。四令覺即能詮教。諸法體邊名如如。智性邊名如如智故。故下文云。應身從無始來相續不斷。一切諸佛不共之法體攝持故。眾生無盡用亦無盡。是故說常等。明亦通是自受用身。下云法身者非是行法。無有異相。是根本故。猶如虛空。是故說常。既云非行法。明非四智。四智生滅是行法故。又解。二義俱通。准攝大乘別解三身及常無常門。即如彼解。准上下文及攝大乘等。約通而說即如前解。今此經中通二義解。若四句等中即自他受用別門而明不今四句。應非化身是地前身。化身亦應謂住有餘涅槃之身。若自受用非名化故。故自受用同名法身。故此下云。是故法身慧清淨故滅清淨故是二清淨。是故法身具足清淨。若智理二合名法身。即性相合論門。若唯取如名法身者即性相別論門。若自受用是應身攝即是假實自他受用二合論門。若應唯是他受用身即假實別論門。故知諸說義不相違。 tán viết 。minh đắc Pháp thân 。như như tức tự tánh Pháp thân 。như như trí tức tứ trí phẩm 。tuy sự trí phẩm bất duyên chân như 。ly năng sở thủ cố 。do như như trí khởi cố tổng danh như như trí 。cố thứ vân thị cố pháp như như như như trí nhiếp nhất thiết Phật Pháp 。nhược/nhã duy thị như phi nhiếp nhất thiết cố 。hựu giải 。hóa thân như tiền 。ứng thân giả thông nhiếp tự tha nhị thọ dụng thân 。Pháp thân duy thị tự tánh chân như 。ngôn như như trí giả như thật tướng Bát-nhã 。hựu Đại trang nghiêm luận cập chân đế Tam Tạng thuyết hữu tứ giác 。nhất ưng giác tức chân như 。nhị chánh giác tức trí tuệ 。tam giác phần tức Bồ-đề nhân 。tứ lệnh giác tức năng thuyên giáo 。chư pháp thể biên danh như như 。trí tánh biên danh như như trí cố 。cố hạ văn vân 。ứng thân tùng vô thủy lai tướng tục bất đoạn 。nhất thiết chư Phật bất cộng chi pháp thể nhiếp trì cố 。chúng sanh vô tận dụng diệc vô tận 。thị cố thuyết thường đẳng 。minh diệc thông thị tự thọ dụng thân 。hạ vân Pháp thân giả phi thị hạnh/hành/hàng Pháp 。vô hữu dị tướng 。thị căn bản cố 。do như hư không 。thị cố thuyết thường 。ký vân phi hạnh/hành/hàng Pháp 。minh phi tứ trí 。tứ trí sanh diệt thị hạnh/hành/hàng Pháp cố 。hựu giải 。nhị nghĩa câu thông 。chuẩn nhiếp Đại thừa biệt giải tam thân cập thường vô thường môn 。tức như bỉ giải 。chuẩn thượng hạ văn cập nhiếp Đại thừa đẳng 。ước thông nhi thuyết tức như tiền giải 。kim thử Kinh trung thông nhị nghĩa giải 。nhược/nhã tứ cú đẳng trung tức tự tha thọ dụng biệt môn nhi minh bất kim tứ cú 。ưng phi hóa thân thị địa tiền thân 。hóa thân diệc ưng vị trụ/trú hữu dư Niết Bàn chi thân 。nhược/nhã tự thọ dụng phi danh hóa cố 。cố tự thọ dụng đồng danh Pháp thân 。cố thử hạ vân 。thị cố Pháp thân tuệ thanh tịnh cố diệt thanh tịnh cố thị nhị thanh tịnh 。thị cố Pháp thân cụ túc thanh tịnh 。nhược/nhã trí lý nhị hợp danh Pháp thân 。tức tánh tướng hợp luận môn 。nhược/nhã duy thủ như danh Pháp thân giả tức tánh tướng biệt luận môn 。nhược/nhã tự thọ dụng thị ứng thân nhiếp tức thị giả thật tự tha thọ dụng nhị hợp luận môn 。nhược/nhã ưng duy thị tha thọ dụng thân tức giả thật biệt luận môn 。cố tri chư thuyết nghĩa bất tướng vi 。 經。前二種「身是假名有此第三身是真實有為前二身」而作根本。 Kinh 。tiền nhị chủng 「thân thị giả danh hữu thử đệ tam thân thị chân thật hữu vi tiền nhị thân 」nhi tác căn bản 。 贊曰。已下諸門分別有九門。第一假實分別門。第二二利分別門。三有餘無餘等分別門。四治障廢立門。五三體同別門。六一多分別門。七能所相依門。八常無常門。九四句分別門。就此假實文分為五。一標二釋三徵四解五結。此初二文。為前二身而作根本。依前解三身法身并攝智。即辨變化身及他受用。是假名佛是變化起。以如為本。從智變起故與前二而作根本。若依法身唯攝如如如如。是本不從他起故得名實。應依法起。化依應起。故前二身俱是假有。 tán viết 。dĩ hạ chư môn phân biệt hữu cửu môn 。đệ nhất giả thật phân biệt môn 。đệ nhị nhị lợi phân biệt môn 。tam hữu dư vô dư đẳng phân biệt môn 。tứ trì chướng phế lập môn 。ngũ tam thể đồng biệt môn 。lục nhất đa phân biệt môn 。thất năng sở tướng y môn 。bát thường vô thường môn 。cửu tứ cú phân biệt môn 。tựu thử giả thật văn phần vi ngũ 。nhất tiêu nhị thích tam trưng tứ giải ngũ kết 。thử sơ nhị văn 。vi tiền nhị thân nhi tác căn bản 。y tiền giải tam thân Pháp thân tinh nhiếp trí 。tức biện biến hóa thân cập tha thọ dụng 。thị giả danh Phật thị biến hóa khởi 。dĩ như vi bổn 。tùng trí biến khởi cố dữ tiền nhị nhi tác căn bản 。nhược/nhã y Pháp thân duy nhiếp như như như như 。thị bổn bất tòng tha khởi cố đắc danh thật 。ưng y Pháp khởi 。hóa y ưng khởi 。cố tiền nhị thân câu thị giả hữu 。 經。何以故。 Kinh 。hà dĩ cố 。 贊曰。徵也。何所以故法是二依。 tán viết 。trưng dã 。hà sở dĩ cố Pháp thị nhị y 。 經。離法如如「離無分別智一切諸佛」無有別法。 Kinh 。ly pháp như như 「ly vô phân biệt trí nhất thiết chư Phật 」vô hữu biệt pháp 。 贊曰。解也。初返解後順成。初也。 tán viết 。giải dã 。sơ phản giải hậu thuận thành 。sơ dã 。 經。一切諸佛「智慧具足一切煩惱究竟滅盡得」清淨佛地。 Kinh 。nhất thiết chư Phật 「trí tuệ cụ túc nhất thiết phiền não cứu cánh diệt tận đắc 」thanh tịnh Phật địa 。 贊曰。順成也。勝鬘經在纏名如來藏。出纏名法身故。今此云智慧具足。即如如智一切盡滅即法如如。故具二種。 tán viết 。thuận thành dã 。thắng man Kinh tại triền danh Như Lai tạng 。xuất triền danh Pháp thân cố 。kim thử vân trí tuệ cụ túc 。tức như như trí nhất thiết tận diệt tức pháp như như 。cố cụ nhị chủng 。 經。是故「法如如如如智攝一切」佛法。 Kinh 。thị cố 「pháp như như như như trí nhiếp nhất thiết 」Phật Pháp 。 贊曰。結成。可知如來淨妙法身又即真如。是悟迷依。故為二本。 tán viết 。kết thành 。khả tri Như Lai tịnh diệu Pháp thân hựu tức chân như 。thị ngộ mê y 。cố vi nhị bổn 。 經。復次「善男子一切諸佛利益自他」至於究竟。 Kinh 。phục thứ 「Thiện nam tử nhất thiết chư Phật lợi ích tự tha 」chí ư cứu cánh 。 贊曰。第二二利分別門。於中有二。初辨二利。後善男子云何法如如下釋情疑。初中復二。初法後喻。法中有三。初標次釋後結。此標也。言利益自他至究竟者自利至佛云究竟。有三乘性令得果地究竟。無性之人同無窮盡。不入涅槃而為利益亦云究竟。 tán viết 。đệ nhị nhị lợi phân biệt môn 。ư trung hữu nhị 。sơ biện nhị lợi 。hậu Thiện nam tử vân hà pháp như như hạ thích Tình nghi 。sơ trung phục nhị 。sơ Pháp hậu dụ 。Pháp trung hữu tam 。sơ tiêu thứ thích hậu kết/kiết 。thử tiêu dã 。ngôn lợi ích tự tha chí cứu cánh giả tự lợi chí Phật vân cứu cánh 。hữu tam thừa tánh lệnh đắc quả địa cứu cánh 。Vô tánh chi nhân đồng vô cùng tận 。bất nhập Niết Bàn nhi vi lợi ích diệc vân cứu cánh 。 經。自利益者「是法如如利益他者」是如如智。 Kinh 。tự lợi ích giả 「thị pháp như như lợi ích tha giả 」thị như như trí 。 贊曰。釋也。初釋二利。後釋所以。此初也。如如凝寂多自利。如智起用多利他。梁攝論云。若以法身為應身佛。無利益眾生義。若以應身為法佛。無現世安樂義。問。諸說二利有三不同。一雜集論云。自他二利所依止。唯識亦然。自性法身正唯自利亦兼利他。通於二利。自受用變化是所依止故。自受用身是自利。他受用變化是利他。為他現故。二無上依及寶性論。法身是自利應化是利他。三者此經何故如是。答。雜集唯識。自性法身通二利據盡理論。無上依等據自性法身正用。而說云是自利。應化利他據他受用名為應佛故俱利他。此經如如同無上依。如如智利他據平等性及成事智起他受用變他二佛身故云是利他。雜集應身是自利者。據自受用名應身說。成唯識論據彼應身通二受用故成二利。各據一義。俱不相違。利益他者是如如智何不言應化耶。答。有二解。一云。舉能變體是二智故。利他體故。所起之身唯是色故。利他用故所以不論。唯識論等說他用變化名利他。據用而說所變。大品般若云。化佛無心云何分別破壞諸法破壞開演之義。或此二身是彼智果說彼智名。實是應化。不爾下喻小不相似。二云。此據四智亦是法身。真如內寂說是自利。智有外用說是利他。不說應化義同前說。 tán viết 。thích dã 。sơ thích nhị lợi 。hậu thích sở dĩ 。thử sơ dã 。như như ngưng tịch đa tự lợi 。như trí khởi dụng đa lợi tha 。lương nhiếp luận vân 。nhược/nhã dĩ Pháp thân vi ứng thân Phật 。vô lợi ích chúng sanh nghĩa 。nhược/nhã dĩ ứng thân vi pháp Phật 。vô hiện thế an lạc nghĩa 。vấn 。chư thuyết nhị lợi hữu tam bất đồng 。nhất tạp tập luận vân 。tự tha nhị lợi sở y chỉ 。duy thức diệc nhiên 。tự tánh Pháp thân chánh duy tự lợi diệc kiêm lợi tha 。thông ư nhị lợi 。tự thọ dụng biến hóa thị sở y chỉ cố 。tự thọ dụng thân thị tự lợi 。tha thọ dụng biến hóa thị lợi tha 。vi tha hiện cố 。nhị vô thượng y cập Bảo Tánh Luận 。Pháp thân thị tự lợi ưng hóa thị lợi tha 。tam giả thử Kinh hà cố như thị 。đáp 。tạp tập duy thức 。tự tánh Pháp thân thông nhị lợi cứ tận lý luận 。vô thượng y đẳng cứ tự tánh Pháp thân chánh dụng 。nhi thuyết vân thị tự lợi 。ưng hóa lợi tha cứ tha thọ dụng danh vi ưng Phật cố câu lợi tha 。thử Kinh như như đồng vô thượng y 。như như trí lợi tha cứ bình đẳng tánh cập thành sự trí khởi tha thọ dụng biến tha nhị Phật thân cố vân thị lợi tha 。tạp tập ứng thân thị tự lợi giả 。cứ tự thọ dụng danh ứng thân thuyết 。thành duy thức luận cứ bỉ ứng thân thông nhị thọ dụng cố thành nhị lợi 。các cứ nhất nghĩa 。câu bất tướng vi 。lợi ích tha giả thị như như trí hà bất ngôn ưng hóa da 。đáp 。hữu nhị giải 。nhất vân 。cử năng biến thể thị nhị trí cố 。lợi tha thể cố 。sở khởi chi thân duy thị sắc cố 。lợi tha dụng cố sở dĩ bất luận 。duy thức luận đẳng thuyết tha dụng biến hóa danh lợi tha 。cứ dụng nhi thuyết sở biến 。Đại phẩm Bát-nhã vân 。hóa Phật vô tâm vân hà phân biệt phá hoại chư Pháp phá hoại khai diễn chi nghĩa 。hoặc thử nhị thân thị bỉ trí quả thuyết bỉ trí danh 。thật thị ưng hóa 。bất nhĩ hạ dụ tiểu bất tương tự 。nhị vân 。thử cứ tứ trí diệc thị pháp thân 。chân như nội tịch thuyết thị tự lợi 。trí hữu ngoại dụng thuyết thị lợi tha 。bất thuyết ưng hóa nghĩa đồng tiền thuyết 。 經。能於自他利益之事而得自在成就種種無邊用故。 Kinh 。năng ư tự tha lợi ích chi sự nhi đắc tự tại thành tựu chủng chủng vô biên dụng cố 。 贊曰。釋所以也。由此三身於自他利各得自在。俱成種種無邊用故。故成唯識云。如是三身雖皆具足無邊功德而各有異。言而得自在自在有三。如雜集第十二云。依止自在修亦有三種。一身自在即自性身及受用身。二行自在即變化身。三說自在謂能說六度等。既緣此求此依此而求此。故知佛身有三自在。成就無邊二利用故。 tán viết 。thích sở dĩ dã 。do thử tam thân ư tự tha lợi các đắc tự tại 。câu thành chủng chủng vô biên dụng cố 。cố thành duy thức vân 。như thị tam thân tuy giai cụ túc vô biên công đức nhi các hữu dị 。ngôn nhi đắc tự tại tự tại hữu tam 。như tạp tập đệ thập nhị vân 。y chỉ tự tại tu diệc hữu tam chủng 。nhất thân tự tại tức tự tánh thân cập thọ dụng thân 。nhị hạnh/hành/hàng tự tại tức biến hóa thân 。tam thuyết tự tại vị năng thuyết lục độ đẳng 。ký duyên thử cầu thử y thử nhi cầu thử 。cố tri Phật thân hữu tam tự tại 。thành tựu vô biên nhị lợi dụng cố 。 經。是故「分別一切佛法有無量無邊」種種差別。 Kinh 。thị cố 「phân biệt nhất thiết Phật Pháp hữu vô lượng vô biên 」chủng chủng sái biệt 。 贊曰。結也。一切佛法即三佛是。大品經云。出三界故無量。越十方故無邊。義用眾多云種種差別。 tán viết 。kết/kiết dã 。nhất thiết Phật Pháp tức tam Phật thị 。đại phẩm Kinh vân 。xuất tam giới cố vô lượng 。việt thập phương cố vô biên 。nghĩa dụng chúng đa vân chủng chủng sái biệt 。 經。善男子「譬如依止妄想思惟說種種煩惱說種種業用」種種果報。 Kinh 。Thiện nam tử 「thí như y chỉ vọng tưởng tư tánh thuyết chủng chủng phiền não thuyết chủng chủng nghiệp dụng 」chủng chủng quả báo 。 贊曰。下依喻顯有二。初二喻喻二利。後一顯莊嚴。初復分二。初一喻合顯利他用。後一喻合顯自利用。此初喻也。妄想思惟喻如如智任運能起利他之思。如法華經等云。於三七日中思惟如是事。言妄想者喻實不思假起思故。說種種煩惱喻化身為二乘說種種煩惱。種種業者喻起應身為菩薩說種種業。種種果報者喻令他人既聞法已得世出世果。或此喻說斷三障故成就三身。說種種煩惱令得應身。說種種業令得化身。說種種報令得法身。故下文云。惑障清淨能現應身。業障清淨能現化身。智障清淨能現法身。果報即是智障所攝。雖佛地論二障各有所發之業并所得果合說果報。是習氣依。要果報無習氣方盡。又解。准下合文。說種種煩惱喻說大乘。大乘為本有餘業故。如似有惑有業果故。業果如次喻獨覺聲聞。上能化下。如緣覺乘化聲聞故。果報喻說聲聞乘也。然獨覺乘將得果時不假言教。發心之初解修行位中必假言教。所以法華經中俱云從佛聞法故。初解喻現身。次解喻令得身。後解喻為化說法。既判為喻利他。此解盡理。汎明利用即通三釋。又解。喻二利用是總。竝喻利他即別故通三解。然合文中但合利他說法。餘者略而不合。 tán viết 。hạ y dụ hiển hữu nhị 。sơ nhị dụ dụ nhị lợi 。hậu nhất hiển trang nghiêm 。sơ phục phần nhị 。sơ nhất dụ hợp hiển lợi tha dụng 。hậu nhất dụ hợp hiển tự lợi dụng 。thử sơ dụ dã 。vọng tưởng tư tánh dụ như như trí nhâm vận năng khởi lợi tha chi tư 。như Pháp Hoa Kinh đẳng vân 。ư tam thất nhật trung tư tánh như thị sự 。ngôn vọng tưởng giả dụ thật bất tư giả khởi tư cố 。thuyết chủng chủng phiền não dụ hóa thân vi nhị thừa thuyết chủng chủng phiền não 。chủng chủng nghiệp giả dụ khởi ứng thân vi Bồ-tát thuyết chủng chủng nghiệp 。chủng chủng quả báo giả dụ lệnh tha nhân ký văn Pháp dĩ đắc thế xuất thế quả 。hoặc thử dụ thuyết đoạn tam chướng cố thành tựu tam thân 。thuyết chủng chủng phiền não lệnh đắc ứng thân 。thuyết chủng chủng nghiệp lệnh đắc hóa thân 。thuyết chủng chủng báo lệnh đắc Pháp thân 。cố hạ văn vân 。hoặc chướng thanh tịnh năng hiện ứng thân 。nghiệp chướng thanh tịnh năng hiện hóa thân 。trí chướng thanh tịnh năng hiện Pháp thân 。quả báo tức thị trí chướng sở nhiếp 。tuy Phật địa luận nhị chướng các hữu sở phát chi nghiệp tinh sở đắc quả hợp thuyết quả báo 。thị tập khí y 。yếu quả báo vô tập khí phương tận 。hựu giải 。chuẩn hạ hợp văn 。thuyết chủng chủng phiền não dụ thuyết Đại-Thừa 。Đại-Thừa vi bổn hữu dư nghiệp cố 。như tự hữu hoặc hữu nghiệp quả cố 。nghiệp quả như thứ dụ độc giác Thanh văn 。thượng năng hóa hạ 。như duyên giác thừa hóa Thanh văn cố 。quả báo dụ thuyết Thanh văn thừa dã 。nhiên độc giác thừa tướng đắc quả thời bất giả ngôn giáo 。phát tâm chi sơ giải tu hành vị trung tất giả ngôn giáo 。sở dĩ Pháp Hoa Kinh trung câu vân tùng Phật văn Pháp cố 。sơ giải dụ hiện thân 。thứ giải dụ lệnh đắc thân 。hậu giải dụ vi hóa thuyết Pháp 。ký phán vi dụ lợi tha 。thử giải tận lý 。phiếm minh lợi dụng tức thông tam thích 。hựu giải 。dụ nhị lợi dụng thị tổng 。tịnh dụ lợi tha tức biệt cố thông tam giải 。nhiên hợp văn trung đãn hợp lợi tha thuyết Pháp 。dư giả lược nhi bất hợp 。 經。如是「依法如如依如如智說種種佛法說種種獨覺法說種種」聲聞法。 Kinh 。như thị 「y pháp như như y như như trí thuyết chủng chủng Phật Pháp thuyết chủng chủng độc giác pháp thuyết chủng chủng 」thanh văn Pháp 。 贊曰。法合也。三乘之人根性欲樂等各各不同。方便位中種性行解趣入各異。所以云種種佛法。 tán viết 。Pháp hợp dã 。tam thừa chi nhân căn tánh dục lạc/nhạc đẳng các các bất đồng 。phương tiện vị trung chủng tánh hạnh/hành/hàng giải thú nhập các dị 。sở dĩ vân chủng chủng Phật Pháp 。 經。依法如如「依如如智一切佛法自在成就是為第一」不可思議。 Kinh 。y pháp như như 「y như như trí nhất thiết Phật pháp tự tại thành tựu thị vi đệ nhất 」bất khả tư nghị 。 贊曰。下喻合。顯自利之用分三。初法次喻後合。此初也。問。喻利他中何不先舉法次喻後合耶。答。承前法說近故。又復略故。今此遠故廣故。所以先法次喻後合。問。前自利中但云自利者是法如如。何故此喻自利之用并如如智。答。前據凝寂。法如如自利增但說如如。今明兼利。如如智亦是。又復前據如如智為他現說法用故利他。此據斷障內證如如。即是自利。故不相違。有解結前。義亦無違。 tán viết 。hạ dụ hợp 。hiển tự lợi chi dụng phần tam 。sơ Pháp thứ dụ hậu hợp 。thử sơ dã 。vấn 。dụ lợi tha trung hà bất tiên cử Pháp thứ dụ hậu hợp da 。đáp 。thừa tiền pháp thuyết cận cố 。hựu phục lược cố 。kim thử viễn cố quảng cố 。sở dĩ tiên Pháp thứ dụ hậu hợp 。vấn 。tiền tự lợi trung đãn vân tự lợi giả thị pháp như như 。hà cố thử dụ tự lợi chi dụng tinh như như trí 。đáp 。tiền cứ ngưng tịch 。pháp như như tự lợi tăng đãn thuyết như như 。kim minh kiêm lợi 。như như trí diệc thị 。hựu phục tiền cứ như như trí vi tha hiện thuyết Pháp dụng cố lợi tha 。thử cứ đoạn chướng nội chứng như như 。tức thị tự lợi 。cố bất tướng vi 。hữu giải kết/kiết tiền 。nghĩa diệc vô vi 。 經。譬如「畫空作莊嚴具」是難思議。 Kinh 。thí như 「họa không tác trang nghiêm cụ 」thị nạn/nan tư nghị 。 贊曰。下喻莊嚴舉喻。畫空作莊嚴具如空無相。嚴具亦無相故是難思。如喻空如如智喻畫。或如如上諸功德義如嚴空俱是無相。是難思議。 tán viết 。hạ dụ trang nghiêm cử dụ 。họa không tác trang nghiêm cụ như không vô tướng 。nghiêm cụ diệc vô tướng cố thị nạn/nan tư 。như dụ không như như trí dụ họa 。hoặc như như thượng chư công đức nghĩa như nghiêm không câu thị vô tướng 。thị nạn/nan tư nghị 。 經。如是依法如如「依如如智成就佛法」亦難思議。 Kinh 。như thị y pháp như như 「y như như trí thành tựu Phật Pháp 」diệc nạn/nan tư nghị 。 贊曰。舉法合也。如是依如如及依如如智成就法身佛法。或如如是性如如智是功德義。功德義正是法身。依如方有故二合明。若真諦三藏解。前畫空喻并前舉法竝是外疑。疑云。如如及智俱無分別。云何得應化說利。如畫虛空成莊嚴具。極為難解難信。義亦無違。 tán viết 。cử Pháp hợp dã 。như thị y như như cập y như như trí thành tựu pháp thân Phật Pháp 。hoặc như như thị tánh như như trí thị công đức nghĩa 。công đức nghĩa chánh thị pháp thân 。y như phương hữu cố nhị hợp minh 。nhược/nhã chân đế Tam Tạng giải 。tiền họa không dụ tinh tiền cử Pháp tịnh thị ngoại nghi 。nghi vân 。như như cập trí câu vô phân biệt 。vân hà đắc ưng hóa thuyết lợi 。như họa hư không thành trang nghiêm cụ 。cực vi nạn/nan giải nạn/nan tín 。nghĩa diệc vô vi 。 經。善男子「云何法如如如如智二無分別而得自在事業」成就。 Kinh 。Thiện nam tử 「vân hà pháp như như như như trí nhị vô phân biệt nhi đắc tự tại sự nghiệp 」thành tựu 。 贊曰。下釋情疑有二。初牒疑後喻釋。此牒疑也。疑有二人。一出世人疑。二世間人疑。又是學人及不學人二人俱疑。 tán viết 。hạ thích Tình nghi hữu nhị 。sơ điệp nghi hậu dụ thích 。thử điệp nghi dã 。nghi hữu nhị nhân 。nhất xuất thế nhân nghi 。nhị thế gian nhân nghi 。hựu thị học nhân cập bất học nhân nhị nhân câu nghi 。 經。善男子「譬如如來入於涅槃願自在故種種事業」皆得成就。 Kinh 。Thiện nam tử 「thí như Như Lai nhập ư Niết-Bàn nguyện tự tại cố chủng chủng sự nghiệp 」giai đắc thành tựu 。 贊曰。下喻釋有四喻。初二喻為出世人。後二為世間人。為出世人初舉佛滅喻。無有分別而能利他。後舉劣況勝喻。初文有二。初喻後合。此舉喻也。舉二乘人意解涅槃。謂佛入滅身智無故同如如無相。信有滅後化事得成。如涅槃後重起金棺為現雙足。舍利變化種種事業而皆得現故舉為喻。 tán viết 。hạ dụ thích hữu tứ dụ 。sơ nhị dụ vi xuất thế nhân 。hậu nhị vi thế gian nhân 。vi xuất thế nhân sơ cử Phật diệt dụ 。vô hữu phân biệt nhi năng lợi tha 。hậu cử liệt huống thắng dụ 。sơ văn hữu nhị 。sơ dụ hậu hợp 。thử cử dụ dã 。cử nhị thừa nhân ý giải Niết-Bàn 。vị Phật nhập diệt thân trí vô cố đồng như như vô tướng 。tín hữu diệt hậu hóa sự đắc thành 。như Niết-Bàn hậu trọng khởi kim quan vi hiện song túc 。xá lợi biến hóa chủng chủng sự nghiệp nhi giai đắc hiện cố cử vi dụ 。 經。法如如「如如智自在事成」亦復如是。 Kinh 。pháp như như 「như như trí tự tại sự thành 」diệc phục như thị 。 贊曰。法合可知。 tán viết 。Pháp hợp khả tri 。 經。復次「菩薩摩訶薩入無心定依前願力從禪定起」作眾事業。 Kinh 。phục thứ 「Bồ-Tát Ma-ha-tát nhập vô tâm định y tiền nguyện lực tùng Thiền định khởi 」tác chúng sự nghiệp 。 贊曰。第二舉劣況勝喻。文亦有二。所謂喻合。初也。菩薩滅定既六識不行而無分別。亦有種種變化事業。問。何故不舉二乘劣喻。答。二乘入滅定不能起事業故。無垢稱第二。無垢呵舍利弗云。夫宴坐者不起滅定而現諸威儀。是為宴坐等。滅盡定義廣如餘辨。滅定喻如如。前願喻本願。作事業喻應化業用。 tán viết 。đệ nhị cử liệt huống thắng dụ 。văn diệc hữu nhị 。sở vị dụ hợp 。sơ dã 。Bồ Tát diệt định ký lục thức bất hạnh/hành nhi vô phân biệt 。diệc hữu chủng chủng biến hóa sự nghiệp 。vấn 。hà cố bất cử nhị thừa liệt dụ 。đáp 。nhị thừa nhập diệt định bất năng khởi sự nghiệp cố 。vô cấu xưng đệ nhị 。vô cấu ha Xá-lợi-phất vân 。phu yến tọa giả bất khởi diệt định nhi hiện chư uy nghi 。thị vi yến tọa đẳng 。diệt tận định nghĩa quảng như dư biện 。diệt định dụ như như 。tiền nguyện dụ Bổn Nguyện 。tác sự nghiệp dụ ưng hóa nghiệp dụng 。 經。如是二法「無有分別自在」事成。 Kinh 。như thị nhị Pháp 「vô hữu phân biệt tự tại 」sự thành 。 贊曰。合也。滅定及所起事二俱無分別。化他事業得自在成。又解。如入滅定雖無分別。應化二事而得成。又解。合前法。如如智無有分別。自在事成。准前難意此釋為勝。以前疑云云何法如如如如智二無分別事業成就故。今合之。 tán viết 。hợp dã 。diệt định cập sở khởi sự nhị câu vô phân biệt 。hóa tha sự nghiệp đắc tự tại thành 。hựu giải 。như nhập diệt định tuy vô phân biệt 。ưng hóa nhị sự nhi đắc thành 。hựu giải 。hợp tiền Pháp 。như như trí vô hữu phân biệt 。tự tại sự thành 。chuẩn tiền nạn/nan ý thử thích vi thắng 。dĩ tiền nghi vân vân hà pháp như như như như trí nhị vô phân biệt sự nghiệp thành tựu cố 。kim hợp chi 。 經。善男子「譬如日月無有分別亦如水鏡無有分別光明亦無分別三種和合」得有影生。 Kinh 。Thiện nam tử 「thí như nhật nguyệt vô hữu phân biệt diệc như thủy kính vô hữu phân biệt quang minh diệc vô phân biệt tam chủng hòa hợp 」đắc hữu ảnh sanh 。 贊曰。下除世間不學人疑。亦有二喻。初舉有體喻。雖無分別而有影生。後舉無體喻。雖無分別亦有影生。前二亦然。入涅槃已舉無體。入滅定起舉有體。今有體中初喻後合。此喻也。真諦三藏云。日月喻如如。水鏡喻本願慈悲。光明喻如如智。影喻應化身。今又釋云。准下合文。既云以願自在眾生有感現應化身。以水現影喻法如如等相應定願力。以鏡影生喻眾生機。日月喻法如如。光明喻如如智。准攝大乘。水喻眾生有三摩地潤滑性故現月等影。即水鏡二俱喻生機。即日月喻法如如如如智。光喻本願。雖無分別然由本願及眾生感力故有應化。然准經云亦如水鏡無有分別。即前釋勝。准下合文云以願自在力眾生有感。即後釋勝。任意取捨。 tán viết 。hạ trừ thế gian bất học nhân nghi 。diệc hữu nhị dụ 。sơ cử hữu thể dụ 。tuy vô phân biệt nhi hữu ảnh sanh 。hậu cử vô thể dụ 。tuy vô phân biệt diệc hữu ảnh sanh 。tiền nhị diệc nhiên 。nhập Niết Bàn dĩ cử vô thể 。nhập diệt định khởi cử hữu thể 。kim hữu thể trung sơ dụ hậu hợp 。thử dụ dã 。chân đế Tam Tạng vân 。nhật nguyệt dụ như như 。thủy kính dụ Bổn Nguyện từ bi 。quang minh dụ như như trí 。ảnh dụ ưng hóa thân 。kim hựu thích vân 。chuẩn hạ hợp văn 。ký vân dĩ nguyện tự tại chúng sanh hữu cảm hiện ưng hóa thân 。dĩ thủy hiện ảnh dụ pháp như như đẳng tướng ứng định nguyện lực 。dĩ kính ảnh sanh dụ chúng sanh ky 。nhật nguyệt dụ pháp như như 。quang minh dụ như như trí 。chuẩn nhiếp Đại thừa 。thủy dụ chúng sanh hữu tam-ma-địa nhuận hoạt tánh cố hiện nguyệt đẳng ảnh 。tức thủy kính nhị câu dụ sanh ky 。tức nhật nguyệt dụ pháp như như như như trí 。quang dụ Bổn Nguyện 。tuy vô phân biệt nhiên do Bổn Nguyện cập chúng sanh cảm lực cố hữu ưng hóa 。nhiên chuẩn Kinh vân diệc như thủy kính vô hữu phân biệt 。tức tiền thích thắng 。chuẩn hạ hợp văn vân dĩ nguyện tự tại lực chúng sanh hữu cảm 。tức hậu thích thắng 。nhâm ý thủ xả 。 經。如是法如如「如如智亦無分別以願自在故眾生有感現應化身如日月影和合」出現。 Kinh 。như thị pháp như như 「như như trí diệc vô phân biệt dĩ nguyện tự tại cố chúng sanh hữu cảm hiện ưng hóa thân như nhật nguyệt ảnh hòa hợp 」xuất hiện 。 贊曰。合也。 tán viết 。hợp dã 。 經。復次「善男子譬如無量無邊水鏡依於光故空影得現」種種異相。 Kinh 。phục thứ 「Thiện nam tử thí như vô lượng vô biên thủy kính y ư quang cố không ảnh đắc hiện 」chủng chủng dị tướng 。 贊曰。舉空無體喻。初舉喻明。後逐難釋。水鏡喻有情機。依於光者喻本願力。空者喻法如如如如智。影現者應化身由本願力光合於空法如如等。應化得現所為利他種種事業。或云。空影現者如無雲翳空。依水鏡處得現其影。言空影者是世俗所見空青天。青天現影在水鏡中也。空無有青。所見青者如法如如及如如智上現於應化。或但喻機緣感便現。非如如理現應化身。此約唯識及安慧師無見相解。 tán viết 。cử không vô thể dụ 。sơ cử dụ minh 。hậu trục nạn/nan thích 。thủy kính dụ hữu tình ky 。y ư quang giả dụ bản nguyện lực 。không giả dụ pháp như như như như trí 。ảnh hiện giả ưng hóa thân do bản nguyện lực quang hợp ư không pháp như như đẳng 。ưng hóa đắc hiện sở vi lợi tha chủng chủng sự nghiệp 。hoặc vân 。không ảnh hiện giả như vô vân ế không 。y thủy kính xứ/xử đắc hiện kỳ ảnh 。ngôn không ảnh giả thị thế tục sở kiến không thanh Thiên 。thanh Thiên hiện ảnh tại thủy kính trung dã 。không vô hữu thanh 。sở kiến thanh giả như pháp như như cập như như trí thượng hiện ư ưng hóa 。hoặc đãn dụ ky duyên cảm tiện hiện 。phi như như lý hiện ưng hóa thân 。thử ước duy thức cập an tuệ sư vô kiến tướng giải 。 經。空者即是無相。 Kinh 。không giả tức thị vô tướng 。 贊曰。逐難釋也。以空無形色故喻法身。 tán viết 。trục nạn/nan thích dã 。dĩ không vô hình sắc cố dụ Pháp thân 。 經。善男子「如是受化諸弟子等」是法身影。 Kinh 。Thiện nam tử 「như thị thọ/thụ hóa chư đệ-tử đẳng 」thị pháp thân ảnh 。 贊曰。合也。初明所見身。後明有身所以。合成無異。若准真諦所翻之經應云如是受化之眾是能感機。諸弟子等即是菩薩亦能現於應化二身。現於應化二身是法身影。如前初舉佛般涅槃喻。後舉菩薩滅定喻。又解。此文如是。受化諸弟子等是能感機。是法身影者此文言略。應云諸弟子等所見應化是法身影。本疑如來法身無分別云何能起應化二身。不疑弟子能起。然法如如等雖無分別。以願力故令弟子心上見有。即應化事業而生。 tán viết 。hợp dã 。sơ minh sở kiến thân 。hậu minh hữu thân sở dĩ 。hợp thành vô dị 。nhược/nhã chuẩn chân đế sở phiên chi Kinh ưng vân như thị thọ/thụ hóa chi chúng thị năng cảm ky 。chư đệ-tử đẳng tức thị Bồ Tát diệc năng hiện ư ưng hóa nhị thân 。hiện ư ưng hóa nhị thân thị pháp thân ảnh 。như tiền sơ cử Phật Bát Niết Bàn dụ 。hậu cử Bồ Tát diệt định dụ 。hựu giải 。thử văn như thị 。thọ/thụ hóa chư đệ-tử đẳng thị năng cảm ky 。thị pháp thân ảnh giả thử văn ngôn lược 。ưng vân chư đệ-tử đẳng sở kiến ưng hóa thị pháp thân ảnh 。bổn nghi Như Lai pháp thân vô phân biệt vân hà năng khởi ưng hóa nhị thân 。bất nghi đệ-tử năng khởi 。nhiên pháp như như đẳng tuy vô phân biệt 。dĩ nguyện lực cố lệnh đệ-tử tâm thượng kiến hữu 。tức ưng hóa sự nghiệp nhi sanh 。 經。以願力故「於二種身現種種相於法身地」無有異相。 Kinh 。dĩ nguyện lực cố 「ư nhị chủng thân hiện chủng chủng tướng ư Pháp thân địa 」vô hữu dị tướng 。 贊曰。明應化身有之所以合成無異。無異即合法身無分別相。言於二種身者是應化二身。或佛所現菩薩所現名二種身。雖現異相於法身地無有差別分別異相。 tán viết 。minh ưng hóa thân hữu chi sở dĩ hợp thành vô dị 。vô dị tức hợp Pháp thân vô phân biệt tướng 。ngôn ư nhị chủng thân giả thị ưng hóa nhị thân 。hoặc Phật sở hiện Bồ Tát sở hiện danh nhị chủng thân 。tuy hiện dị tướng ư Pháp thân địa vô hữu sái biệt phân biệt dị tướng 。 經。善男子「依此二身一切諸佛說」有餘涅槃。 Kinh 。Thiện nam tử 「y thử nhị thân nhất thiết chư Phật thuyết 」hữu dư Niết Bàn 。 贊曰。第三有餘無餘分別門明三涅槃。即為三段。此初明有餘涅槃。四涅槃中除自性清淨涅槃。不由斷證一切同有故不約此明。有餘涅槃應云有餘依所顯之涅槃無餘依所顯之涅槃。今略依字。准瑜伽五十。有餘依地有三施設。一地施設。二寂靜施設。三依施設。地即約十七地。寂靜有四。依施設有八種依。一施設依。二攝受依。三住持依。四流轉依。即四識住。五障礙依謂天魔。六苦惱依。一切欲界。七適悅依謂依靜慮。八後邊依。依謂所依。初施設依我法是施設世間。聖教假所施設。此依取蘊即取蘊為所依。餘義准知。問。言有餘依涅槃有幾餘依。答。准瑜伽五十云。當言與一種依一向相應。謂後邊依。論意有餘即後邊依。後邊依者謂阿羅漢相續諸蘊。云此後邊依與六攝受事不共相應。與流轉依與障礙依一向全不相應。所餘非相應非不相應。以攝受依中有七攝受。一謂自己父母。二妻子。三奴婢。四作使。五僮僕。六朋友。七眷屬。謂阿羅漢果於父母所猶攝受故。如如來身手扶父棺。昇忉利天報母恩等。以依佛身有能攝受故餘不攝受。以得還滅除流轉故。能降魔故無此二依。施設依住持依等非一向依於取蘊。聖教亦施設預流等。我名相應。無執心取我有情等名不相應。餘准此知。有後邊等依名有餘依。餘依所得涅槃名有餘依涅槃。云涅槃者是圓寂義。以寂有多皆能具故名為圓寂。寂靜有四。一苦寂靜。二煩惱寂靜。三不損惱有情寂靜。不造作諸惡行修習諸善。四捨寂靜。謂住六恒捨。具此四寂名為圓寂。然應化身約示現說後邊依等。非佛實有後邊之蘊。若佛應身亦現生滅。由此即證。所說應身非自受用。自受用身無後邊故。又若四智亦應身收。依何法身得無餘依令應化不同二乘。但是現有似苦依身。或無漏依在名為有餘。如成唯識說。雖無實依而現似有。或苦依盡說無餘依。非苦依在說有餘依故。依二身所得涅槃名有餘依。 tán viết 。đệ tam hữu dư vô dư phân biệt môn minh tam Niết Bàn 。tức vi tam đoạn 。thử sơ minh hữu dư Niết Bàn 。tứ Niết-Bàn trung trừ tự tánh thanh tịnh Niết-Bàn 。bất do đoạn chứng nhất thiết đồng hữu cố bất ước thử minh 。hữu dư Niết Bàn ưng vân hữu dư y sở hiển chi Niết-Bàn vô dư y sở hiển chi Niết-Bàn 。kim lược y tự 。chuẩn du già ngũ thập 。hữu dư y địa hữu tam thí thiết 。nhất địa thí thiết 。nhị tịch tĩnh thí thiết 。tam y thí thiết 。địa tức ước thập thất địa 。tịch tĩnh hữu tứ 。y thí thiết hữu bát chủng y 。nhất thí thiết y 。nhị nhiếp thọ y 。tam trụ trì y 。tứ lưu chuyển y 。tức tứ thức trụ 。ngũ chướng ngại y vị thiên ma 。lục khổ não y 。nhất thiết dục giới 。thất thích duyệt y vị y tĩnh lự 。bát hậu biên y 。y vị sở y 。sơ thí thiết y ngã pháp thị thí thiết thế gian 。Thánh giáo giả sở thí thiết 。thử y thủ uẩn tức thủ uẩn vi sở y 。dư nghĩa chuẩn tri 。vấn 。ngôn hữu dư y Niết-Bàn hữu kỷ dư y 。đáp 。chuẩn du già ngũ thập vân 。đương ngôn dữ nhất chủng y nhất hướng tướng ứng 。vị hậu biên y 。luận ý hữu dư tức hậu biên y 。hậu biên y giả vị A-la-hán tướng tục chư uẩn 。vân thử hậu biên y dữ lục nhiếp thọ sự bất cộng tướng ứng 。dữ lưu chuyển y dữ chướng ngại y nhất hướng toàn bất tướng ứng 。sở dư phi tướng ứng phi bất tướng ứng 。dĩ nhiếp thọ y trung hữu thất nhiếp thọ 。nhất vị tự kỷ phụ mẫu 。nhị thê tử 。tam nô tỳ 。tứ tác sử 。ngũ đồng bộc 。lục bằng hữu 。thất quyến thuộc 。vị A-la-hán quả ư phụ mẫu sở do nhiếp thọ cố 。như Như Lai thân thủ phù phụ quan 。thăng Đao Lợi Thiên báo mẫu ân đẳng 。dĩ y Phật thân hữu năng nhiếp thọ cố dư bất nhiếp thọ 。dĩ đắc hoàn diệt trừ lưu chuyển cố 。năng hàng ma cố vô thử nhị y 。thí thiết y trụ trì y đẳng phi nhất hướng y ư thủ uẩn 。Thánh giáo diệc thí thiết Dự-lưu đẳng 。ngã danh tướng ứng 。vô chấp tâm thủ ngã hữu Tình đẳng danh bất tướng ứng 。dư chuẩn thử tri 。hữu hậu biên đẳng y danh hữu dư y 。dư y sở đắc Niết Bàn danh hữu dư y Niết-Bàn 。vân Niết-Bàn giả thị viên tịch nghĩa 。dĩ tịch hữu đa giai năng cụ cố danh vi viên tịch 。tịch tĩnh hữu tứ 。nhất khổ tịch tĩnh 。nhị phiền não tịch tĩnh 。tam bất tổn não hữu tình tịch tĩnh 。bất tạo tác chư ác hạnh/hành/hàng tu tập chư thiện 。tứ xả tịch tĩnh 。vị trụ/trú lục hằng xả 。cụ thử tứ tịch danh vi viên tịch 。nhiên ưng hóa thân ước thị hiện thuyết hậu biên y đẳng 。phi Phật thật hữu hậu biên chi uẩn 。nhược/nhã Phật ứng thân diệc hiện sanh diệt 。do thử tức chứng 。sở thuyết ứng thân phi tự thọ dụng 。tự thọ dụng thân vô hậu biên cố 。hựu nhược/nhã tứ trí diệc ứng thân thu 。y hà Pháp thân đắc vô dư y lệnh ưng hóa bất đồng nhị thừa 。đãn thị hiện hữu tự khổ y thân 。hoặc vô lậu y tại danh vi hữu dư 。như thành duy thức thuyết 。tuy vô thật y nhi hiện tự hữu 。hoặc khổ y tận thuyết vô dư y 。phi khổ y tại thuyết hữu dư y cố 。y nhị thân sở đắc Niết Bàn danh hữu dư y 。 經。依此法身「說無餘涅槃何以故一切餘法」究竟盡故。 Kinh 。y thử pháp thân 「thuyết Vô-Dư Niết-Bàn hà dĩ cố nhất thiết dư Pháp 」cứu cánh tận cố 。 贊曰。下明無餘依有三。初標次徵後釋。云依此法身說無餘者有二解。一云。依如如法身無一切依名無餘依涅槃。若爾涅槃法身何別。答。功德所依義邊名法身。諸依寂靜義邊名涅槃。又解。四智心品是如如智。即自受用亦名法身。依此自受不現託生。雙林唱滅無一切依名無餘依。依此所顯名無餘依涅槃。問。無餘涅槃由幾寂滅名為涅槃。答。由二寂滅。瑜伽五十云。一由寂滅寂滅故。二由無損惱寂滅故。寂靜寂滅者。謂先於有餘依地獲得觸證四種寂靜。今無餘依涅槃界中亦有寂勝四種寂靜。此意以重得寂靜故。言由寂靜寂滅故。一數教寂靜。二一切依寂靜。三依依苦寂靜。四依依生疑慮寂靜。言數教寂靜者數謂智慧。因數起教教生於數名為數教。無餘依中名言絕故名數教寂靜。一切依寂靜者如前八依無餘。竝寂名一切依寂靜。依依苦寂靜者。由前八依所生眾苦亦得永滅名依依苦寂靜。如依彼依生此苦依名為依依。四依依生疑慮寂靜者。謂依八苦生疑慮無餘皆寂名依依生疑慮寂靜。問。有餘依涅槃有幾有餘今言無餘依。答有七。一因果餘。惑因已盡苦果未亡有餘苦依。成唯識云。無餘依涅槃謂即真如。出生死苦煩惱既盡餘依亦滅。二不善業餘。無學之人不善業盡餘善無記業在。三苦諦餘。四集諦餘。五滅諦餘。六道諦餘。故勝鬘經云。有餘生不盡當有生有。餘梵行不成故事不純。事不究竟故當有所作。不度彼故當有所斷。如次苦滅道集即無作四諦。望不定姓有餘不了當可修斷等。非望定姓。七假實餘。應化假故。 tán viết 。hạ minh vô dư y hữu tam 。sơ tiêu thứ trưng hậu thích 。vân y thử pháp thân thuyết vô dư giả hữu nhị giải 。nhất vân 。y như như Pháp thân vô nhất thiết y danh vô dư y Niết Bàn 。nhược nhĩ Niết-Bàn Pháp thân hà biệt 。đáp 。công đức sở y nghĩa biên danh Pháp thân 。chư y tịch tĩnh nghĩa biên danh Niết-Bàn 。hựu giải 。tứ trí tâm phẩm thị như như trí 。tức tự thọ dụng diệc danh Pháp thân 。y thử tự thọ bất hiện thác sanh 。song lâm xướng diệt vô nhất thiết y danh vô dư y 。y thử sở hiển danh vô dư y Niết Bàn 。vấn 。Vô-Dư Niết-Bàn do kỷ tịch diệt danh vi Niết-Bàn 。đáp 。do nhị tịch diệt 。du già ngũ thập vân 。nhất do tịch diệt tịch diệt cố 。nhị do vô tổn não tịch diệt cố 。tịch tĩnh tịch diệt giả 。vị tiên ư hữu dư y địa hoạch đắc xúc chứng tứ chủng tịch tĩnh 。kim vô dư y Niết Bàn giới trung diệc hữu tịch thắng tứ chủng tịch tĩnh 。thử ý dĩ trọng đắc tịch tĩnh cố 。ngôn do tịch tĩnh tịch diệt cố 。nhất số giáo tịch tĩnh 。nhị nhất thiết y tịch tĩnh 。tam y y khổ tịch tĩnh 。tứ y y sanh nghi lự tịch tĩnh 。ngôn số giáo tịch tĩnh giả số vị trí tuệ 。nhân số khởi giáo giáo sanh ư số danh vi số giáo 。vô dư y trung danh ngôn tuyệt cố danh số giáo tịch tĩnh 。nhất thiết y tịch tĩnh giả như tiền bát y vô dư 。tịnh tịch danh nhất thiết y tịch tĩnh 。y y khổ tịch tĩnh giả 。do tiền bát y sở sanh chúng khổ diệc đắc vĩnh diệt danh y y khổ tịch tĩnh 。như y bỉ y sanh thử khổ y danh vi y y 。tứ y y sanh nghi lự tịch tĩnh giả 。vị y bát khổ sanh nghi lự vô dư giai tịch danh y y sanh nghi lự tịch tĩnh 。vấn 。hữu dư y Niết-Bàn hữu kỷ hữu dư kim ngôn vô dư y 。đáp hữu thất 。nhất nhân quả dư 。hoặc nhân dĩ tận khổ quả vị vong hữu dư khổ y 。thành duy thức vân 。vô dư y Niết Bàn vị tức chân như 。xuất sanh tử khổ phiền não ký tận dư y diệc diệt 。nhị bất thiện nghiệp dư 。vô học chi nhân bất thiện nghiệp tận dư thiện vô kí nghiệp tại 。tam khổ đế dư 。tứ tập đế dư 。ngũ diệt đế dư 。lục đạo đế dư 。cố thắng man Kinh vân 。hữu dư sanh bất tận đương hữu sanh hữu 。dư phạm hạnh bất thành cố sự bất thuần 。sự bất cứu cánh cố đương hữu sở tác 。bất độ bỉ cố đương hữu sở đoạn 。như thứ khổ diệt đạo tập tức vô tác tứ đế 。vọng bất định tính hữu dư bất liễu đương khả tu đoạn đẳng 。phi vọng định tính 。thất giả thật dư 。ưng hóa giả cố 。 經。依此三身「一切諸佛說」無住處涅槃。 Kinh 。y thử tam thân 「nhất thiết chư Phật thuyết 」vô trụ xử Niết Bàn 。 贊曰。下明無住處涅槃。文分為五。一標二釋三問四解五結。此標也。 tán viết 。hạ minh vô trụ xử Niết Bàn 。văn phần vi ngũ 。nhất tiêu nhị thích tam vấn tứ giải ngũ kết 。thử tiêu dã 。 經。為二身故「不住涅槃離於法身」無有別佛。 Kinh 。vi nhị thân cố 「bất trụ Niết Bàn ly ư Pháp thân 」vô hữu biệt Phật 。 贊曰。釋也。何故三身名無住處。以為二身故不住以大悲故為物現身不住涅槃。亦應云不住生死。前明無餘。已說不住生死。又以佛離漏餘謂涅槃。故今偏明不住涅槃。不謂住生死。所以亦言離於法身無有別佛者。以其法身從應化說。性相合云無別佛。彼二不住故法身亦名不住。是故三身總名無住。又解。法身涅槃同體義別。若離法身有別體佛來住涅槃可言住涅槃。既離法身無別佛。即同體故。自不住自故不住涅槃。前釋為勝。云離法身無別佛故。不云離涅槃無別佛故。 tán viết 。thích dã 。hà cố tam thân danh vô trụ xứ/xử 。dĩ vi nhị thân cố bất trụ dĩ đại bi cố vi vật hiện thân bất trụ Niết Bàn 。diệc ưng vân bất trụ sanh tử 。tiền minh vô dư 。dĩ thuyết bất trụ sanh tử 。hựu dĩ Phật ly lậu dư vị Niết-Bàn 。cố kim Thiên minh bất trụ Niết Bàn 。bất vị trụ sanh tử 。sở dĩ diệc ngôn ly ư Pháp thân vô hữu biệt Phật giả 。dĩ kỳ Pháp thân tùng ưng hóa thuyết 。tánh tướng hợp vân vô biệt Phật 。bỉ nhị bất trụ cố Pháp thân diệc danh bất trụ 。thị cố tam thân tổng danh vô trụ 。hựu giải 。Pháp thân Niết-Bàn đồng thể nghĩa biệt 。nhược/nhã ly Pháp thân hữu biệt thể Phật lai trụ/trú Niết-Bàn khả ngôn trụ/trú Niết-Bàn 。ký ly Pháp thân vô biệt Phật 。tức đồng thể cố 。tự bất trụ tự cố bất trụ Niết Bàn 。tiền thích vi thắng 。vân ly Pháp thân vô biệt Phật cố 。bất vân ly Niết-Bàn vô biệt Phật cố 。 經。何故二身不住涅槃。 Kinh 。hà cố nhị thân bất trụ Niết Bàn 。 贊曰。問也。二身無漏即離生死。何故不住涅槃。 tán viết 。vấn dã 。nhị thân vô lậu tức ly sanh tử 。hà cố bất trụ Niết Bàn 。 經。二身假名「不實念念生滅不定住故數數出現」以不定故。 Kinh 。nhị thân giả danh 「bất thật niệm niệm sanh diệt bất định trụ/trú cố sát sát xuất hiện 」dĩ ất định cố 。 贊曰。解應化身不住所以。初順解次返成。一假名非實。二念念生滅。三數數出現。出現者為眾生故或時現入滅。或時受生故數數出現。以不定故者明不住涅槃。 tán viết 。giải ưng hóa thân bất trụ sở dĩ 。sơ thuận giải thứ phản thành 。nhất giả danh phi thật 。nhị niệm niệm sanh diệt 。tam sát sát xuất hiện 。xuất hiện giả vi chúng sanh cố hoặc thời hiện nhập diệt 。hoặc thời thọ sanh cố sát sát xuất hiện 。dĩ ất định cố giả minh bất trụ Niết Bàn 。 經。法身不爾「是故二身」不住涅槃。 Kinh 。Pháp thân bất nhĩ 「thị cố nhị thân 」bất trụ Niết Bàn 。 贊曰。返成也。 tán viết 。phản thành dã 。 經。法身不二是故不住涅槃。 Kinh 。Pháp thân bất nhị thị cố bất trụ Niết Bàn 。 贊曰。明法身不住涅槃所以。法身與應現不二故亦不住。 tán viết 。minh Pháp thân bất trụ Niết Bàn sở dĩ 。Pháp thân dữ ưng hiện bất nhị cố diệc bất trụ 。 經。故依三身說無住涅槃。 Kinh 。cố y tam thân thuyết Vô trụ niết-bàn 。 贊曰。結也。 tán viết 。kết/kiết dã 。 經。善男子「一切凡夫為三相故有縛有障遠離三身」不至三身。 Kinh 。Thiện nam tử 「nhất thiết phàm phu vi tam tướng cố hữu phược hữu chướng viễn ly tam thân 」bất chí tam thân 。 贊曰。第四治障廢立門有二。初約境。次約心。此約境也。文分為二。初明有障不得三身。後明斷得。初文分四。一標二徵三列四釋。此標也。三相即三性是所應知境相故。攝大乘論說。此三性名所應知勝相。有縛據現有障約種。又有縛即相縛或相應所緣。此約於三性。不了故有縛有障。障即三障等。由此遠離不至三身。 tán viết 。đệ tứ trì chướng phế lập môn hữu nhị 。sơ ước cảnh 。thứ ước tâm 。thử ước cảnh dã 。văn phần vi nhị 。sơ minh hữu chướng bất đắc tam thân 。hậu minh đoạn đắc 。sơ văn phần tứ 。nhất tiêu nhị trưng tam liệt tứ thích 。thử tiêu dã 。tam tướng tức tam tánh thị sở ứng tri cảnh tướng cố 。Nhiếp Đại Thừa Luận thuyết 。thử tam tánh danh sở ứng tri thắng tướng 。hữu phược cứ hiện hữu chướng ước chủng 。hựu hữu phược tức tướng phược hoặc tướng ứng sở duyên 。thử ước ư tam tánh 。bất liễu cố hữu phược hữu chướng 。chướng tức tam chướng đẳng 。do thử viễn ly bất chí tam thân 。 經。何者為三。 Kinh 。hà giả vi tam 。 贊曰。徵也。 tán viết 。trưng dã 。 經。一者遍計所執相「二者依他起相三者」成就相。 Kinh 。nhất giả biến kế sở chấp tướng 「nhị giả y tha khởi tướng tam giả 」thành tựu tướng 。 贊曰。列三相。三相即三性。如餘廣辨。今略釋名辨體。言遍計所執相者。遍謂周遍計謂計度。於一切境遍計度故名為遍計。遍計即能遍計所遍計俱名遍計。所執者遍計所執性。或相即是性。亦即境相。依他眾緣而得起故名依他起。相義如前。圓滿成就名成就相。所執我法是遍計性。心心所色不相應是依他起。真如為成就體。若漏無漏門無漏五蘊亦圓成實。有漏性者亦依他。 tán viết 。liệt tam tướng 。tam tướng tức tam tánh 。như dư quảng biện 。kim lược thích danh biện thể 。ngôn biến kế sở chấp tướng giả 。biến vị chu biến kế vị kế độ 。ư nhất thiết cảnh biến kế độ cố danh vi biến kế 。biến kế tức năng biến kế sở biến kế câu danh biến kế 。sở chấp giả biến kế sở chấp tánh 。hoặc tướng tức thị tánh 。diệc tức cảnh tướng 。y tha chúng duyên nhi đắc khởi cố danh y tha khởi 。tướng nghĩa như tiền 。viên mãn thành tựu danh thành tựu tướng 。sở chấp ngã pháp thị biến kế tánh 。tâm tâm sở sắc bất tướng ứng thị y tha khởi 。chân như vi thành tựu thể 。nhược/nhã lậu vô lậu môn vô lậu ngũ uẩn diệc viên thành thật 。hữu lậu tánh giả diệc y tha 。 經。如是諸相「不能解故不能滅故」不能淨故。 Kinh 。như thị chư tướng 「bất năng giải cố bất năng diệt cố 」bất năng tịnh cố 。 贊曰。釋也。遍計無相不可說斷。但云不能解故。染依他有云不滅故。如稱不淨。能淨即智。所淨即如。經意如體不垢不淨。今者未能解遍計滅染依他淨圓成實。 tán viết 。thích dã 。biến kế vô tướng bất khả thuyết đoạn 。đãn vân bất năng giải cố 。nhiễm y tha hữu vân bất diệt cố 。như xưng bất tịnh 。năng tịnh tức trí 。sở tịnh tức như 。Kinh ý như thể bất cấu bất tịnh 。kim giả vị năng giải biến kế diệt nhiễm y tha tịnh viên thành thật 。 經。是故諸佛具足三身。 Kinh 。thị cố chư Phật cụ túc tam thân 。 經是故下結。有縛有障。不得至三身。 Kinh thị cố hạ kết/kiết 。hữu phược hữu chướng 。bất đắc chí tam thân 。 經。如是三相「能解能滅能淨故是故諸佛」具足三身。 Kinh 。như thị tam tướng 「năng giải năng diệt năng tịnh cố thị cố chư Phật 」cụ túc tam thân 。 贊曰。後明斷得分三。初牒能障。次辨能斷。後結。如是三相牒也。能解滅淨辨能斷。由悟遍計性言能解。修無分別智故能滅。染依他智能斷障故能淨。由悟遍計所執相得化身。由有所執我相當情不達境空故。不能得現變化身。修淨依他起智斷染故得應身。由智生時能斷障漏故。能淨證圓成實性顯得法身。故至三身。 tán viết 。hậu minh đoạn đắc phần tam 。sơ điệp năng chướng 。thứ biện năng đoạn 。hậu kết/kiết 。như thị tam tướng điệp dã 。năng giải diệt tịnh biện năng đoạn 。do ngộ biến kế tánh ngôn năng giải 。tu vô phân biệt trí cố năng diệt 。nhiễm y tha trí năng đoạn chướng cố năng tịnh 。do ngộ biến kế sở chấp tương đắc hóa thân 。do hữu sở chấp ngã tướng đương tình bất đạt cảnh không cố 。bất năng đắc hiện biến hóa thân 。tu tịnh y tha khởi trí đoạn nhiễm cố đắc ứng thân 。do trí sanh thời năng đoạn chướng lậu cố 。năng tịnh chứng viên thành thật tánh hiển đắc Pháp thân 。cố chí tam thân 。 經。善男子「諸凡夫人未能除遣此三心故遠離三身」不能得至。 Kinh 。Thiện nam tử 「chư phàm phu nhân vị năng trừ khiển thử tam tâm cố viễn ly tam thân 」bất năng đắc chí 。 贊曰。明障治中此約心明。文分為二。初辨障。依諸伏道下辨斷。初文分三。一標二徵三列。此標也。凡言心者有四義。一真實名心如般若多心。即真如理亦名為心故。勝鬘經云自性清淨心。彼名乾栗心。二緣慮心即通八識。彼名質多。三積集義名心。亦通八識。通能所積集故。四積聚最勝義名心。即唯第八。今者此問即緣慮積集二義名心。三心為能障。若能除斷得至三身。若未除斷遠離三身不能得至。不能得應化身。不能至法身。 tán viết 。minh chướng trì trung thử ước tâm minh 。văn phần vi nhị 。sơ biện chướng 。y chư phục đạo hạ biện đoạn 。sơ văn phần tam 。nhất tiêu nhị trưng tam liệt 。thử tiêu dã 。phàm ngôn tâm giả hữu tứ nghĩa 。nhất chân thật danh tâm như Bát-nhã đa tâm 。tức chân như lý diệc danh vi tâm cố 。thắng man Kinh vân tự tánh thanh tịnh tâm 。bỉ danh kiền lật tâm 。nhị duyên lự tâm tức thông bát thức 。bỉ danh chất đa 。tam tích tập nghĩa danh tâm 。diệc thông bát thức 。thông năng sở tích tập cố 。tứ tích tụ tối thắng nghĩa danh tâm 。tức duy đệ bát 。kim giả thử vấn tức duyên lự tích tập nhị nghĩa danh tâm 。tam tâm vi năng chướng 。nhược/nhã năng trừ đoạn đắc chí tam thân 。nhược/nhã vị trừ đoạn viễn ly tam thân bất năng đắc chí 。bất năng đắc ưng hóa thân 。bất năng chí Pháp thân 。 經。何者為三。 Kinh 。hà giả vi tam 。 贊曰。隨標徵也。 tán viết 。tùy tiêu trưng dã 。 經。一者「起事心二者依根本心三者」根本心。 Kinh 。nhất giả 「khởi sự tâm nhị giả y căn bản tâm tam giả 」căn bản tâm 。 贊曰。隨徵列釋。此即列也。言三心者依真諦三藏釋云。一起事心是六識皮。二依根本心是第七肉。三根本心是阿梨耶識骨。慈恩唯識法師云。起事心者謂見修煩惱相應之心。由此煩惱起造諸業。感異熟果事名起事心。生死本故障隨類身。起事所依之心依主釋。或由心與煩惱相應同一事業亦名起事。即持業釋。或起事相應之心。然正起事是煩惱。從相應心王立名。是隣近釋。然初解勝。善不善業相應之心名依根本心。業是起生所依本故依根本相應之心。亦准前釋根本心者。三有苦果相應之心名根本心。生死根本自體性故。此總別異熟果通七識。唯除第七。若是有果起酬因名為苦果。通等流異熟即通八識。若真異熟名為苦果。是生死本。即唯第八。此中意識諸有漏果故涅槃經云。捨無常色獲得常色。受想行識亦復如是。又解。煩惱障并所發業名起事心。所知障并所發業名依根本。是煩惱所依本故。根本心即二障所得果。勝唯第八。諸業所依有能持種故名根本。劣通七識。若約等流果通八識。 tán viết 。tùy trưng liệt thích 。thử tức liệt dã 。ngôn tam tâm giả y chân đế Tam Tạng thích vân 。nhất khởi sự tâm thị lục thức bì 。nhị y căn bản tâm thị đệ thất nhục 。tam căn bản tâm thị A-lê-da thức cốt 。từ ân duy thức Pháp sư vân 。khởi sự tâm giả vị kiến tu phiền não tướng ứng chi tâm 。do thử phiền não khởi tạo chư nghiệp 。cảm dị thục quả sự danh khởi sự tâm 。sanh tử bổn cố chướng tùy loại thân 。khởi sự sở y chi tâm y chủ thích 。hoặc do tâm dữ phiền não tướng ứng đồng nhất sự nghiệp diệc danh khởi sự 。tức trì nghiệp thích 。hoặc khởi sự tướng ứng chi tâm 。nhiên chánh khởi sự thị phiền não 。tùng tướng ứng tâm Vương lập danh 。thị lân cận thích 。nhiên sơ giải thắng 。thiện bất thiện nghiệp tướng ứng chi tâm danh y căn bản tâm 。nghiệp thị khởi sanh sở y bổn cố y căn bản tướng ứng chi tâm 。diệc chuẩn tiền thích căn bản tâm giả 。tam hữu khổ quả tướng ứng chi tâm danh căn bản tâm 。sanh tử căn bản tự thể tánh cố 。thử tổng biệt dị thục quả thông thất thức 。duy trừ đệ thất 。nhược/nhã thị hữu quả khởi thù nhân danh vi khổ quả 。thông đẳng lưu dị thục tức thông bát thức 。nhược/nhã chân dị thục danh vi khổ quả 。thị sanh tử bổn 。tức duy đệ bát 。thử trung ý thức chư hữu lậu quả cố Niết Bàn Kinh vân 。xả vô thường sắc hoạch đắc thường sắc 。thọ tưởng hành thức diệc phục như thị 。hựu giải 。phiền não chướng tinh sở phát nghiệp danh khởi sự tâm 。sở tri chướng tinh sở phát nghiệp danh y căn bản 。thị phiền não sở y bổn cố 。căn bản tâm tức nhị chướng sở đắc quả 。thắng duy đệ bát 。chư nghiệp sở y hữu năng trì chủng cố danh căn bản 。liệt thông thất thức 。nhược/nhã ước đẳng lưu quả thông bát thức 。 經。依諸伏道「起事心盡依法斷道依根本心盡依最勝道」根本心盡。 Kinh 。y chư phục đạo 「khởi sự tâm tận y Pháp đoạn đạo y căn bản tâm tận y tối thắng đạo 」căn bản tâm tận 。 贊曰。下辨斷有三。初明斷障。次明得身。後結。初也。依諸伏道起事心盡者。謂在地前三十心位。仁王般若名伏忍故在四善根。分別二障能伏不行名依伏道。起事亡盡故入見道不造新業。感生死果顯得隨類化身。又解。通於十地金剛喻定已前雖伏煩惱。未斷種故名諸伏道。究竟伏位在金剛喻定無間位中。方永令彼現行不起故。解深密經云。八地已去唯有所依所知障在。至佛果位得隨類身。此解為勝。依法斷道根本心盡者。謂修聖道次便斷諸業。所以初地離惡趣雜染愚。二地之中離誤犯三業愚。或通在十地斷所知障名法斷道。始從初地至金剛定已前名法斷道。依法空觀方能斷故。所知斷故能得應身。依最勝道根本心滅者。正捨名斷在解脫道。若將捨名斷在金剛定。此中二說如成唯識第十卷明。由斷苦果一切習氣皆永捨故能顯法身。 tán viết 。hạ biện đoạn hữu tam 。sơ minh đoạn chướng 。thứ minh đắc thân 。hậu kết/kiết 。sơ dã 。y chư phục đạo khởi sự tâm tận giả 。vị tại địa tiền tam thập tâm vị 。nhân vương Bát-nhã danh phục nhẫn cố tại tứ thiện căn 。phân biệt nhị chướng năng phục bất hạnh/hành danh y phục đạo 。khởi sự vong tận cố nhập kiến đạo bất tạo tân nghiệp 。cảm sanh tử quả hiển đắc tùy loại hóa thân 。hựu giải 。thông ư Thập Địa Kim Cương dụ định dĩ tiền tuy phục phiền não 。vị đoạn chủng cố danh chư phục đạo 。cứu cánh phục vị tại Kim Cương dụ định Vô gián vị trung 。phương vĩnh lệnh bỉ hiện hành bất khởi cố 。Giải Thâm Mật Kinh vân 。bát địa dĩ khứ duy hữu sở y sở tri chướng tại 。chí Phật quả vị đắc tùy loại thân 。thử giải vi thắng 。y Pháp đoạn đạo căn bản tâm tận giả 。vị tu Thánh đạo thứ tiện đoạn chư nghiệp 。sở dĩ sơ địa ly ác thú tạp nhiễm ngu 。nhị địa chi trung ly ngộ phạm tam nghiệp ngu 。hoặc thông tại Thập Địa đoạn sở tri chướng danh Pháp đoạn đạo 。thủy tòng sơ địa chí Kim Cương định dĩ tiền danh Pháp đoạn đạo 。y pháp không quán phương năng đoạn cố 。sở tri đoạn cố năng đắc ứng thân 。y tối thắng đạo căn bản tâm diệt giả 。chánh xả danh đoạn tại giải thoát đạo 。nhược/nhã tướng xả danh đoạn tại Kim Cương định 。thử trung nhị thuyết như thành duy thức đệ thập quyển minh 。do đoạn khổ quả nhất thiết tập khí giai vĩnh xả cố năng hiển Pháp thân 。 經。起事心滅故「得現化身依根本心滅故得顯應身根本心滅故」得至法身。 Kinh 。khởi sự tâm diệt cố 「đắc hiện hóa thân y căn bản tâm diệt cố đắc hiển ứng thân căn bản tâm diệt cố 」đắc chí Pháp thân 。 贊曰。明得身也。前之二身是始起故名之為得。法身本有云得至法身。准前可知。問。此之三身各何時得。答。准大莊嚴論．成唯識等竝在金剛已後。佛地方起故。彼論云。三變化身謂諸如來由成事智變現無量隨類化身。佛地論云成所作智起三業化依不正義。初地已上即得此智。正義唯在佛地得起。以在十地依有漏根發無漏識。明昧異故故不得起應身。既由平等鏡智所起之身合名應身。故佛地起。非於十地有鏡智。法身亦爾。以出纏位名法身故。成唯識云。在大牟尼名法身故。此約圓滿得。若據分得及相似得。位有前後。在十信位分得化身。許彼菩薩八相成故初地已去得應法身。勝天王般若說有十法身。十地之中各得一故。上位菩薩化下位故分得二身。 tán viết 。minh đắc thân dã 。tiền chi nhị thân thị thủy khởi cố danh chi vi đắc 。Pháp thân bản hữu vân đắc chí Pháp thân 。chuẩn tiền khả tri 。vấn 。thử chi tam thân các hà thời đắc 。đáp 。chuẩn Đại trang nghiêm luận ．thành duy thức đẳng tịnh tại Kim cương dĩ hậu 。Phật địa phương khởi cố 。bỉ luận vân 。tam biến hóa thân vị chư Như Lai do thành sự trí biến hiện vô lượng tùy loại hóa thân 。Phật địa luận vân thành sở tác trí khởi tam nghiệp hóa y bất chánh nghĩa 。sơ địa dĩ thượng tức đắc thử trí 。chánh nghĩa duy tại Phật địa đắc khởi 。dĩ tại Thập Địa y hữu lậu căn phát vô lậu thức 。minh muội dị cố cố bất đắc khởi ứng thân 。ký do bình đẳng kính trí sở khởi chi thân hợp danh ứng thân 。cố Phật địa khởi 。phi ư Thập Địa hữu kính trí 。Pháp thân diệc nhĩ 。dĩ xuất triền vị danh Pháp thân cố 。thành duy thức vân 。tại Đại Mâu Ni danh Pháp thân cố 。thử ước viên mãn đắc 。nhược/nhã cứ phần đắc cập tương tự đắc 。vị hữu tiền hậu 。tại thập tín vị phần đắc hóa thân 。hứa bỉ Bồ Tát bát tướng thành cố sơ địa dĩ khứ đắc ưng Pháp thân 。thắng Thiên Vương Bát-nhã thuyết hữu thập pháp thân 。Thập Địa chi trung các đắc nhất cố 。thượng vị Bồ Tát hóa hạ vị cố phần đắc nhị thân 。 經。是故一切如來具足三身。 Kinh 。thị cố nhất thiết Như Lai cụ túc tam thân 。 贊曰。結也。 tán viết 。kết/kiết dã 。 金光明最勝王經疏卷第二末(終) Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh sớ quyển đệ nhị mạt (chung ) 金光明最勝王經疏卷第三(本)(三身品末) Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh sớ quyển đệ tam (bổn )(tam thân phẩm mạt ) 翻經沙門慧沼撰 phiên Kinh Sa Môn tuệ chiểu soạn 經。善男子一切諸佛於第一身與諸佛同事於第二身與諸佛同意於第三身與諸佛同體。 Kinh 。Thiện nam tử nhất thiết chư Phật ư đệ nhất thân dữ chư Phật đồng sự ư đệ nhị thân dữ chư Phật đồng ý ư đệ tam thân dữ chư Phật đồng thể 。 贊曰。第五同異分別門。分文為三。三佛別故化身化二乘及地前凡夫。多起六通成其化事。故諸論等云。轉五識得成事智。多以八相現諸事業故名同事。應身為化地上菩薩令受法樂。意樂同故故云同意。又同有化菩薩之意。法身如如所依之體諸佛無異故云同體。故無性攝論第九云。諸佛法身當言有異當言無異。依止意樂作業無別故當言無異。無量依身現等覺故當言有異。如說法身受用身亦爾。意樂及業無差別故當言無異。不由依止無差別故。無量依止差別轉故。應知化身如受用說。即法身由三無別。受用變化但意樂作業。此門意令知心化同異。逆配此三。彼文雖通今此經中各據增勝別配三身。理亦無失。以其五識於因位時事業各別。第七意識恒執有我令自他差。今在果位證平等理。故五識所起化身同事。第七所起他受用同意。 tán viết 。đệ ngũ đồng dị phân biệt môn 。phần văn vi tam 。tam Phật biệt cố hóa thân hóa nhị thừa cập địa tiền phàm phu 。đa khởi lục thông thành kỳ hóa sự 。cố chư luận đẳng vân 。chuyển ngũ thức đắc thành sự trí 。đa dĩ át tướng hiện chư sự nghiệp cố danh đồng sự 。ứng thân vi hóa địa thượng Bồ Tát lệnh thọ/thụ Pháp lạc/nhạc 。ý lạc đồng cố cố vân đồng ý 。hựu đồng hữu hóa Bồ-tát chi ý 。Pháp thân như như sở y chi thể chư Phật vô dị cố vân đồng thể 。cố Vô tánh nhiếp luận đệ cửu vân 。chư Phật Pháp thân đương ngôn hữu dị đương ngôn vô dị 。y chỉ ý lạc tác nghiệp vô biệt cố đương ngôn vô dị 。vô lượng y thân hiện đẳng giác cố đương ngôn hữu dị 。như thuyết Pháp thân thọ dụng thân diệc nhĩ 。ý lạc cập nghiệp vô sái biệt cố đương ngôn vô dị 。bất do y chỉ vô sái biệt cố 。vô lượng y chỉ sái biệt chuyển cố 。ứng tri hóa thân như thọ dụng thuyết 。tức Pháp thân do tam vô biệt 。thọ dụng biến hóa đãn ý lạc tác nghiệp 。thử môn ý lệnh tri tâm hóa đồng dị 。nghịch phối thử tam 。bỉ văn tuy thông kim thử Kinh trung các cứ tăng thắng biệt phối tam thân 。lý diệc vô thất 。dĩ kỳ ngũ thức ư nhân vị thời sự nghiệp các biệt 。đệ thất ý thức hằng chấp hữu ngã lệnh tự tha sái 。kim tại quả vị chứng bình đẳng lý 。cố ngũ thức sở khởi hóa thân đồng sự 。đệ thất sở khởi tha thọ dụng đồng ý 。 經。善男子是初佛身隨眾生意有多種故現種種相是故說多。 Kinh 。Thiện nam tử thị sơ Phật thân tùy chúng sanh ý hữu đa chủng cố hiện chủng chủng tướng thị cố thuyết đa 。 贊曰。第六一多分別門。文亦分三。前門談體。此門說用。以諸異生異趣異見云意有多。隨意有多故現化身有種種相。或說八相。或隨諸類而以現形。設若二乘已得聖者亦是一分異生。所知障在故云隨所化眾生意。 tán viết 。đệ lục nhất đa phân biệt môn 。văn diệc phần tam 。tiền môn đàm thể 。thử môn thuyết dụng 。dĩ chư dị sanh dị thú dị kiến vân ý hữu đa 。tùy ý hữu đa cố hiện hóa thân hữu chủng chủng tướng 。hoặc thuyết bát tướng 。hoặc tùy chư loại nhi dĩ hiện hình 。thiết nhược/nhã nhị thừa dĩ đắc Thánh Giả diệc thị nhất phân dị sanh 。sở tri chướng tại cố vân tùy sở hóa chúng sanh ý 。 經。第二佛身弟子一意故現一相是故說一。 Kinh 。đệ nhị Phật thân đệ-tử nhất ý cố hiện nhất tướng thị cố thuyết nhất 。 贊曰。應身所化地上菩薩得弟子名。證平等理故名一意。現一相者但現佛相。無六趣別。所現佛身非無大小勝劣差別。十地位別見有勝劣故。 tán viết 。ứng thân sở hóa địa thượng Bồ Tát đắc đệ-tử danh 。chứng bình đẳng lý cố danh nhất ý 。hiện nhất tướng giả đãn hiện Phật tướng 。vô lục thú biệt 。sở hiện Phật thân phi vô đại tiểu thắng liệt sái biệt 。Thập Địa vị biệt kiến hữu thắng liệt cố 。 經。第三佛身過一切種相非執相境界是故說名不一不二。 Kinh 。đệ tam Phật thân quá/qua nhất thiết chủng tướng phi chấp tướng cảnh giới thị cố thuyết danh bất nhất bất nhị 。 贊曰。以真如妙體超過一切種相。謂非去來非青黃赤白等一切種相。非執相境界故者非彼執心所緣之境故。唯識云。圓成實於彼常遠離前性。是故說名不一不二。一二相形。真中絕待故故非一二。故此意令知現身同異。 tán viết 。dĩ chân như diệu thể siêu quá nhất thiết chủng tướng 。vị phi khứ lai phi thanh hoàng xích bạch đẳng nhất thiết chủng tướng 。phi chấp tướng cảnh giới cố giả phi bỉ chấp tâm sở duyên chi cảnh cố 。duy thức vân 。viên thành thật ư bỉ thường viễn ly tiền tánh 。thị cố thuyết danh bất nhất bất nhị 。nhất nhị tướng hình 。chân trung tuyệt đãi cố cố phi nhất nhị 。cố thử ý lệnh tri hiện thân đồng dị 。 經。善男子是第一身依於應身得顯現故是第二身依於法身得顯現故是法身者是真實有無依處故。 Kinh 。Thiện nam tử thị đệ nhất thân y ư ứng thân đắc hiển hiện cố thị đệ nhị thân y ư Pháp thân đắc hiển hiện cố thị pháp thân giả thị chân thật hữu vô y xứ cố 。 贊曰。第七有依非依門。文亦分三。此意令知本末差別。謂變化身從應身起。應依如起。復他受用從他起化。華嚴經說。是摩菟摩化。謂從他起化。法身本有。不依他起故是真實。若自受用亦名法身。非從他變故無依處。又遍法界。亦無別方所依之處。或可。此門約性相別。自受用身亦應身攝。如為依持始從彼起。緣生非實故大莊嚴論第三云。平等謂自性身一切諸佛等無別故。受用身謂食身。此身與平等食由依起故。應知受用身復是化身因。又云。食身以自利為相。化身以利他為相。故通二說。論云。言食身者於大眾中作法食故。 tán viết 。đệ thất hữu y phi y môn 。văn diệc phần tam 。thử ý lệnh tri bản mạt sái biệt 。vị biến hóa thân tùng ứng thân khởi 。ưng y như khởi 。phục tha thọ dụng tòng tha khởi hóa 。Hoa Nghiêm kinh thuyết 。thị ma thố ma hóa 。vị tòng tha khởi hóa 。Pháp thân bản hữu 。bất y tha khởi cố thị chân thật 。nhược/nhã tự thọ dụng diệc danh Pháp thân 。phi tòng tha biến cố vô y xứ 。hựu biến Pháp giới 。diệc vô biệt phương sở y chi xứ/xử 。hoặc khả 。thử môn ước tánh tướng biệt 。tự thọ dụng thân diệc ứng thân nhiếp 。như vi y trì thủy tòng bỉ khởi 。duyên sanh phi thật cố Đại trang nghiêm luận đệ tam vân 。bình đẳng vị tự tánh thân nhất thiết chư Phật đẳng vô biệt cố 。thọ dụng thân vị thực/tự thân 。thử thân dữ bình đẳng thực/tự do y khởi cố 。ứng tri thọ dụng thân phục thị hóa thân nhân 。hựu vân 。thực/tự thân dĩ tự lợi vi tướng 。hóa thân dĩ lợi tha vi tướng 。cố thông nhị thuyết 。luận vân 。ngôn thực/tự thân giả ư Đại chúng trung tác pháp thực/tự cố 。 經。善男子如是三身以有義故而說於常以有義故說於無常。 Kinh 。Thiện nam tử như thị tam thân dĩ hữu nghĩa cố nhi thuyết ư thường dĩ hữu nghĩa cố thuyết ư vô thường 。 贊曰。第八常無常門。文分為二。初總標次別解。此總標也。以有義故而說於常通於三身。說無常者不遍法身。下云。非行法故。是根本故但說為常。或可。如如智合名法身。四智無常故總標云或說無常。下約如如但云是常非是行法。或約非煩惱為之行法云非行法。 tán viết 。đệ bát thường vô thường môn 。văn phần vi nhị 。sơ tổng tiêu thứ biệt giải 。thử tổng tiêu dã 。dĩ hữu nghĩa cố nhi thuyết ư thường thông ư tam thân 。thuyết vô thường giả bất biến Pháp thân 。hạ vân 。phi hạnh/hành/hàng Pháp cố 。thị căn bản cố đãn thuyết vi thường 。hoặc khả 。như như trí hợp danh Pháp thân 。tứ trí vô thường cố tổng tiêu vân hoặc thuyết vô thường 。hạ ước như như đãn vân thị thường phi thị hạnh/hành/hàng Pháp 。hoặc ước phi phiền não vi chi hạnh/hành/hàng Pháp vân phi hạnh/hành/hàng Pháp 。 經。化身者恒轉法輪處處隨緣方便相續不斷絕故是故說常。 Kinh 。hóa thân giả hằng chuyển pháp luân xứ xứ tùy duyên phương tiện tướng tục bất đoạn tuyệt cố thị cố thuyết thường 。 贊曰。下別釋也。三身為三。初明化中初辨常後無常。此辨常也。化身八相但舉一相。謂轉法輪。或此望生。令得利益為轉法輪。所現諸相皆名轉法輪。咸令所化有情益故。隨生住處及隨應化處各各有多名為處處隨緣。隨所化緣方便。隨能化方便。十二種方便等相續不斷。是故說常即相續常。如常受樂常施食等。 tán viết 。hạ biệt thích dã 。tam thân vi tam 。sơ minh hóa trung sơ biện thường hậu vô thường 。thử biện thường dã 。hóa thân bát tướng đãn cử nhất tướng 。vị chuyển pháp luân 。hoặc thử vọng sanh 。lệnh đắc lợi ích vi chuyển pháp luân 。sở hiện chư tướng giai danh chuyển pháp luân 。hàm lệnh sở hóa hữu tình ích cố 。tùy sanh trụ xứ cập tùy ưng hóa xứ/xử các các hữu đa danh vi xứ xứ tùy duyên 。tùy sở hóa duyên phương tiện 。tùy năng hóa phương tiện 。thập nhị chủng phương tiện đẳng tướng tục bất đoạn 。thị cố thuyết thường tức tướng tục thường 。như thường thọ/thụ lạc/nhạc thường thí thực/tự đẳng 。 經。非是本故具足大用不顯現故說為無常。 Kinh 。phi thị bổn cố cụ túc đại dụng bất hiển hiện cố thuyết vi vô thường 。 贊曰。明無常也。非諸法本如自性身。具足大用不顯現者所成功德非頓現起。隨利生緣方始起故。如薩婆多云。世尊有受用法。逮初成佛時一時起得。用不頓起此亦如是。或約現涅槃云用不顯現。是應身用故。 tán viết 。minh vô thường dã 。phi chư pháp bản như tự tánh thân 。cụ túc đại dụng bất hiển hiện giả sở thành công đức phi đốn hiện khởi 。tùy lợi sanh duyên phương thủy khởi cố 。như tát bà đa vân 。Thế Tôn hữu thọ dụng pháp 。đãi sơ thành Phật thời nhất thời khởi đắc 。dụng bất đốn khởi thử diệc như thị 。hoặc ước hiện Niết-Bàn vân dụng bất hiển hiện 。thị ứng thân dụng cố 。 經。應身者從無始來相續不斷。 Kinh 。ứng thân giả tùng vô thủy lai tướng tục bất đoạn 。 贊曰。下明應身。初明常後明無常。此初常也。初牒身名。次顯應體。應身依法起。法是應本性故從本性稱無始。故攝大乘云。所依常故應化亦常。故今所依無始應身亦無始。若爾化身亦應無始。答。應說不說互相影顯故。若自受用剎那相續。若他受用此處滅餘處復續。 tán viết 。hạ minh ứng thân 。sơ minh thường hậu minh vô thường 。thử sơ thường dã 。sơ điệp thân danh 。thứ hiển ưng thể 。ứng thân y Pháp khởi 。Pháp thị ưng bổn tánh cố tùng bổn tánh xưng vô thủy 。cố nhiếp Đại thừa vân 。sở y thường cố ưng hóa diệc thường 。cố kim sở y vô thủy ứng thân diệc vô thủy 。nhược nhĩ hóa thân diệc ưng vô thủy 。đáp 。ưng thuyết bất thuyết hỗ tương ảnh hiển cố 。nhược/nhã tự thọ dụng sát-na tướng tục 。nhược/nhã tha thọ dụng thử xứ diệt dư xứ phục tục 。 經。一切諸佛不共之法能攝持故。 Kinh 。nhất thiết chư Phật bất cộng chi Pháp năng nhiếp trì cố 。 贊曰。明法身用力無畏等不共之法。應身能攝為依持故。 tán viết 。minh Pháp thân dụng lực vô úy đẳng bất cộng chi Pháp 。ứng thân năng nhiếp vi y trì cố 。 經。眾生無盡用亦無盡是故說常。 Kinh 。chúng sanh vô tận dụng diệc vô tận thị cố thuyết thường 。 贊曰。明常也。眾生界無盡故現命無盡。由此說常。此約緣常有隨緣應說常。無性攝論云。佛受用身及變化身既是無常。云何經說如來身常。此問。此二所依法身常故。又於等流身及變化身以恒受用。無休廢故不永絕故。無性釋云。謂此二身雖是無常然依法身常。法身常故亦說為常。言身常者或體是常。或依常身故名身常。是異門常。非自性常。乃至云猶如世間言常受樂。雖非受樂常無間斷。而得說言此常受樂。佛受用身當知亦爾。準大莊嚴論第三云。一切諸佛悉同常住。由自性常故一切諸佛自性身常住。由無間常故一切諸佛食身常住。由相續常故一切諸佛化身常住。此中食身攝自他受用說。為自利即自受。為他說法名為食身。即他受用。而攝論等同。 tán viết 。minh thường dã 。chúng sanh giới vô tận cố hiện mạng vô tận 。do thử thuyết thường 。thử ước duyên thường hữu tùy duyên ưng thuyết thường 。Vô tánh nhiếp luận vân 。Phật thọ dụng thân cập biến hóa thân ký thị vô thường 。vân hà Kinh thuyết Như Lai thân thường 。thử vấn 。thử nhị sở y Pháp thân thường cố 。hựu ư đẳng lưu thân cập biến hóa thân dĩ hằng thọ dụng 。vô hưu phế cố bất vĩnh tuyệt cố 。Vô tánh thích vân 。vị thử nhị thân tuy thị vô thường nhiên y Pháp thân thường 。Pháp thân thường cố diệc thuyết vi thường 。ngôn thân thường giả hoặc thể thị thường 。hoặc y thường thân cố danh thân thường 。thị dị môn thường 。phi tự tánh thường 。nãi chí vân do như thế gian ngôn thường thọ/thụ lạc/nhạc 。tuy phi thọ/thụ lạc/nhạc thường Vô gián đoạn 。nhi đắc thuyết ngôn thử thường thọ/thụ lạc/nhạc 。Phật thọ dụng thân đương tri diệc nhĩ 。chuẩn Đại trang nghiêm luận đệ tam vân 。nhất thiết chư Phật tất đồng thường trụ 。do tự tánh thường cố nhất thiết chư Phật tự tánh thân thường trụ 。do Vô gián thường cố nhất thiết chư Phật thực/tự thân thường trụ 。do tướng tục thường cố nhất thiết chư Phật hóa thân thường trụ 。thử trung thực thân nhiếp tự tha thọ dụng thuyết 。vi tự lợi tức tự thọ 。vi tha thuyết Pháp danh vi thực/tự thân 。tức tha thọ dụng 。nhi nhiếp luận đẳng đồng 。 經。非是本故以具足用不顯現故說為無常。 Kinh 。phi thị bổn cố dĩ cụ túc dụng bất hiển hiện cố thuyết vi vô thường 。 贊曰。辨無常也。不顯現言具如前解。 tán viết 。biện vô thường dã 。bất hiển hiện ngôn cụ như tiền giải 。 經。法身者非是行法無有異相。 Kinh 。Pháp thân giả phi thị hạnh/hành/hàng Pháp vô hữu dị tướng 。 贊曰。辨法身常。初辨常後釋難。初中初標無異相。次正釋常。初也。唯就如如名為法身。云非行法無生滅異相。又釋如。下云法身者二無所顯。二無者非有非無四種二相。又非行法者非煩惱有為有漏行法能證。無分別智亦法身故。 tán viết 。biện Pháp thân thường 。sơ biện thường hậu thích nạn/nan 。sơ trung sơ tiêu vô dị tướng 。thứ chánh thích thường 。sơ dã 。duy tựu như như danh vi Pháp thân 。vân phi hạnh/hành/hàng Pháp vô sanh diệt dị tướng 。hựu thích như 。hạ vân Pháp thân giả nhị vô sở hiển 。nhị vô giả phi hữu phi vô tứ chủng nhị tướng 。hựu phi hạnh/hành/hàng Pháp giả phi phiền não hữu vi hữu lậu hạnh/hành/hàng Pháp năng chứng 。vô phân biệt trí diệc Pháp thân cố 。 經。是根本故猶如虛空是故說常。 Kinh 。thị căn bản cố do như hư không thị cố thuyết thường 。 贊曰。正辨常住。如如是諸法之真性云是根本。無形相故如虛空所以名常。是故說常總結。 tán viết 。chánh biện thường trụ 。như như thị chư Pháp chi chân tánh vân thị căn bản 。vô hình tướng cố như hư không sở dĩ danh thường 。thị cố thuyết thường tổng kết 。 經。善男子離無分別智更無勝智離法如如無勝境界。 Kinh 。Thiện nam tử ly vô phân biệt trí cánh Vô thắng trí ly pháp như như Vô thắng cảnh giới 。 贊曰。釋伏難。分文為三。初釋難。次展轉解。後總結成。此初也。外伏難有二。初何故不以餘智餘法名為法身。以無分別智及法如如合名法身。答。意離無分別智更無勝智過此。離法如如亦更無勝境過此。是故合二名為法身。又云。若爾能所緣者別。如何合名法身。次展轉釋。 tán viết 。thích phục nạn/nan 。phần văn vi tam 。sơ thích nạn/nan 。thứ triển chuyển giải 。hậu tổng kết thành 。thử sơ dã 。ngoại phục nạn/nan hữu nhị 。sơ hà cố bất dĩ dư trí dư Pháp danh vi Pháp thân 。dĩ vô phân biệt trí cập pháp như như hợp danh Pháp thân 。đáp 。ý ly vô phân biệt trí cánh Vô thắng trí quá/qua thử 。ly pháp như như diệc cánh Vô thắng cảnh quá/qua thử 。thị cố hợp nhị danh vi Pháp thân 。hựu vân 。nhược nhĩ năng sở duyên giả biệt 。như hà hợp danh Pháp thân 。thứ triển chuyển thích 。 經。是法如如是慧如如是二種如如如如不一不異。 Kinh 。thị pháp như như thị tuệ như như thị nhị chủng như như như như bất nhất bất dị 。 贊曰。展轉釋也。智如二種不一不異。何以故。如是智境智是有為故不一。然智託境生。如是智性。故不異如。若異智不是彼性。如破勝論。地性應非他性。以異地故。如水火等故此亦然。故成唯識第八云。故此與依他非異非不異。如無常等性。 tán viết 。triển chuyển thích dã 。trí như nhị chủng bất nhất bất dị 。hà dĩ cố 。như thị trí cảnh trí thị hữu vi cố bất nhất 。nhiên trí thác cảnh sanh 。như thị trí tánh 。cố bất dị như 。nhược/nhã dị trí bất thị bỉ tánh 。như phá thắng luận 。địa tánh ưng phi tha tánh 。dĩ dị địa cố 。như thủy hỏa đẳng cố thử diệc nhiên 。cố thành duy thức đệ bát vân 。cố thử dữ y tha phi dị phi bất dị 。như vô thường đẳng tánh 。 經。是故法身慧清淨故滅清淨故是二清淨。 Kinh 。thị cố Pháp thân tuệ thanh tịnh cố diệt thanh tịnh cố thị nhị thanh tịnh 。 贊曰。結成。初成後結。成云。由有能證淨故得慧清淨。由有所證淨故得滅清淨。是故法身是二清淨。此中先取二清淨。却取是故法身是二清淨。合名法身。 tán viết 。kết thành 。sơ thành hậu kết/kiết 。thành vân 。do hữu năng chứng tịnh cố đắc tuệ thanh tịnh 。do hữu sở chứng tịnh cố đắc diệt thanh tịnh 。thị cố Pháp thân thị nhị thanh tịnh 。thử trung tiên thủ nhị thanh tịnh 。khước thủ thị cố Pháp thân thị nhị thanh tịnh 。hợp danh Pháp thân 。 經。是故法身具足清淨。 Kinh 。thị cố Pháp thân cụ túc thanh tịnh 。 贊曰。結也。言具足者是圓滿義。以智境勝更無淨勝過此。是故法身具足清淨。 tán viết 。kết/kiết dã 。ngôn cụ túc giả thị viên mãn nghĩa 。dĩ trí cảnh thắng cánh vô tịnh thắng quá/qua thử 。thị cố Pháp thân cụ túc thanh tịnh 。 經。復次善男子分別三身有四種異。 Kinh 。phục thứ Thiện nam tử phân biệt tam thân hữu tứ chủng dị 。 贊曰。第九四句分別門有二。一標總數。二別解釋。此初也。 tán viết 。đệ cửu tứ cú phân biệt môn hữu nhị 。nhất tiêu tổng số 。nhị biệt giải thích 。thử sơ dã 。 經。有化身非應身有應身非化身有化身亦應身有非化身亦非應身。 Kinh 。hữu hóa thân phi ứng thân hữu ứng thân phi hóa thân hữu hóa thân diệc ứng thân hữu phi hóa thân diệc phi ứng thân 。 贊曰。開四句。 tán viết 。khai tứ cú 。 經。何者化身非應身。 Kinh 。hà giả hóa thân phi ứng thân 。 贊曰。別解釋四句即為四段。初句有三。一徵二釋三結。此徵也。 tán viết 。biệt giải thích tứ cú tức vi tứ đoạn 。sơ cú hữu tam 。nhất trưng nhị thích tam kết 。thử trưng dã 。 經。謂諸如來般涅槃後以願自在故隨緣利益。 Kinh 。vị chư Như Lai Bát Niết Bàn hậu dĩ nguyện tự tại cố tùy duyên lợi ích 。 贊曰。解四句。解初句也。謂諸如來通一切佛。般涅槃後謂八相中現涅槃相後。以願自在。宿大悲願自在之力。隨機感緣或留影像。或餘類身不作佛形。現形不定而為利益。是化非應。據實證得涅槃之後。所起成道八相化身亦是此句。然為簡他受用平等智起。唯色相佛住有餘依亦應化身。故說現種種相。入滅已後所留影等。及遺形骨為化非應。故舊經云。以願自在故遺身。不爾中二句應說言般涅槃後。但是證得無上果後之所起故。 tán viết 。giải tứ cú 。giải sơ cú dã 。vị chư Như Lai thông nhất thiết Phật 。Bát Niết Bàn hậu vị bát tướng trung hiện Niết-Bàn tướng hậu 。dĩ nguyện tự tại 。tú đại bi nguyện tự tại chi lực 。tùy ky cảm duyên hoặc lưu ảnh tượng 。hoặc dư loại thân bất tác Phật hình 。hiện hình bất định nhi vi lợi ích 。thị hóa phi ưng 。cứ thật chứng đắc Niết Bàn chi hậu 。sở khởi thành đạo bát tướng hóa thân diệc thị thử cú 。nhiên vi giản tha thọ dụng bình đẳng trí khởi 。duy sắc tướng Phật trụ/trú hữu dư y diệc ưng hóa thân 。cố thuyết hiện chủng chủng tướng 。nhập diệt dĩ hậu sở lưu ảnh đẳng 。cập di hình cốt vi hóa phi ưng 。cố cựu Kinh vân 。dĩ nguyện tự tại cố di thân 。bất nhĩ trung nhị cú ưng thuyết ngôn Bát Niết Bàn hậu 。đãn thị chứng đắc vô thượng quả hậu chi sở khởi cố 。 經。是名化身。 Kinh 。thị danh hóa thân 。 贊曰。結。 tán viết 。kết/kiết 。 經。何者應身非化身是地前身。 Kinh 。hà giả ứng thân phi hóa thân thị địa tiền thân 。 贊曰。此下略解第二句也。此是地前所見之身。謂作佛形逗於地前。四善根位菩薩所見名應。不作餘形故非化。即梵網經周匝千華臺一國一釋迦。一臺有千葉。千百億釋迦即是千箇三千大千世界。一大千界有一大化身。由此經言。三千大千一佛化境。若二乘等所見一佛但化一四天下。非大千故。據地上見他受用身亦名應身非化。今略不論。 tán viết 。thử hạ lược giải đệ nhị cú dã 。thử thị địa tiền sở kiến chi thân 。vị tác Phật hình đậu ư địa tiền 。tứ thiện căn vị Bồ Tát sở kiến danh ưng 。bất tác dư hình cố phi hóa 。tức Phạm Võng Kinh châu táp thiên hoa đài nhất quốc nhất Thích Ca 。nhất đài hữu thiên diệp 。thiên bách ức Thích Ca tức thị thiên cá tam thiên đại thiên thế giới 。nhất Đại Thiên giới hữu nhất Đại hóa thân 。do thử Kinh ngôn 。tam thiên Đại Thiên nhất Phật hóa cảnh 。nhược/nhã nhị thừa đẳng sở kiến nhất Phật đãn hóa nhất tứ thiên hạ 。phi Đại Thiên cố 。cứ địa thượng kiến tha thọ dụng thân diệc danh ứng thân phi hóa 。kim lược bất luận 。 經。何者化身亦應身謂住有餘涅槃之身。 Kinh 。hà giả hóa thân diệc ứng thân vị trụ/trú hữu dư Niết Bàn chi thân 。 贊曰。釋第三句。謂為二乘所現之身作人天類故是化。現成正覺故名應。於王宮身現成佛故名住有餘涅槃之身。初地至七地受分段身。菩薩所見他受用身亦此句攝。義亦無違。準此即攝佛欲盡。除八地已上所見他受用。彼不名化故。 tán viết 。thích đệ tam cú 。vị vi nhị thừa sở hiện chi thân tác nhân thiên loại cố thị hóa 。hiện thành chánh giác cố danh ưng 。ư vương cung thân hiện thành Phật cố danh trụ/trú hữu dư Niết Bàn chi thân 。sơ địa chí thất địa thọ/thụ phần đoạn thân 。Bồ Tát sở kiến tha thọ dụng thân diệc thử cú nhiếp 。nghĩa diệc vô vi 。chuẩn thử tức nhiếp Phật dục tận 。trừ bát địa dĩ thượng sở kiến tha thọ dụng 。bỉ bất danh hóa cố 。 經。何者非化身非應身謂是法身。 Kinh 。hà giả phi hóa thân phi ứng thân vị thị pháp thân 。 贊曰。釋第四句。初直解。後釋難。此初也。即自受用及自性法身合名法身。然佛三身諸說不定。如佛地論及成唯識說佛四身區分無雜。餘即通說。如攝大乘論。自受自性合名自性法身。他受用身名為應身。說有人天菩薩聲聞間雜見故。若自受用等覺菩薩尚不能知。況有餘眾生。設他受用為地上現亦無聲聞等。說有之者如佛地論。有其三釋。第三釋正。謂二乘人迴心向大以彼名說。楞伽亦爾。又攝大乘四善根位所見佛身亦他受用攝。問。何以得知自受用身亦自性法身攝。答。彼論第九云。應知法身幾德相應。謂最清淨四無量解脫勝處等。彼論第十又云。諸佛法界即是法身。應知恒時能作五業等。又彼論若受用身菩薩聲聞及諸天等。種種眾會間雜可見故。明非自受。問。若爾彼論復云。受用非自性身。以色身可見故。豈自受用無色身耶。答。他受用身但唯有色名為有色。不爾應云以五蘊故非自性身。何但言色。唯彼三身義同此經。又解。彼論自他受用合名受用。自性法身唯真如理云諸佛法界即是法身。說具功德者彼自釋云。謂佛法身成實勝義真如所顯。此即意說法身自性功德相應。說身差別相應無失。準此意同勝鬘所說出纏名法身。與恒沙性功德相應。非相功德。六因明受用非自性身。且約他受用。非謂自受非受用攝。準此即與大莊嚴論．法華經論．般若經論說三身同。與此經別。故各相從。且法華經論說。化身者即此亦應亦化。同應身。亦可。自他受用俱名應身。說壽量無邊是應身故。法身唯如。彼經云非實非虛等。然上諸文竝約多分。於中或有於他受用身處說自受用。自受用處說他受用。或法身處說應化身。或於應化身處說法身。由是性相同處而說。文有相雜。準此應知。 tán viết 。thích đệ tứ cú 。sơ trực giải 。hậu thích nạn/nan 。thử sơ dã 。tức tự thọ dụng cập tự tánh Pháp thân hợp danh Pháp thân 。nhiên Phật tam thân chư thuyết bất định 。như Phật địa luận cập thành duy thức thuyết Phật tứ thân khu phần vô tạp 。dư tức thông thuyết 。như Nhiếp Đại Thừa Luận 。tự thọ tự tánh hợp danh tự tánh Pháp thân 。tha thọ dụng thân danh vi ứng thân 。thuyết hữu nhân thiên Bồ Tát Thanh văn gian tạp kiến cố 。nhược/nhã tự thọ dụng đẳng giác Bồ Tát thượng bất năng trai 。huống hữu dư chúng sanh 。thiết tha thọ dụng vi địa thượng hiện diệc vô Thanh văn đẳng 。thuyết hữu chi giả như Phật địa luận 。hữu kỳ tam thích 。đệ tam thích chánh 。vị nhị thừa nhân hồi tâm hướng Đại dĩ bỉ danh thuyết 。Lăng già diệc nhĩ 。hựu nhiếp Đại thừa tứ thiện căn vị sở kiến Phật thân diệc tha thọ dụng nhiếp 。vấn 。hà dĩ đắc tri tự thọ dụng thân diệc tự tánh Pháp thân nhiếp 。đáp 。bỉ luận đệ cửu vân 。ứng tri Pháp thân kỷ đức tướng ứng 。vị tối thanh tịnh tứ vô lượng giải thoát thắng xứ đẳng 。bỉ luận đệ thập hựu vân 。chư Phật Pháp giới tức thị Pháp thân 。ứng tri hằng thời năng tác ngũ nghiệp đẳng 。hựu bỉ luận nhược/nhã thọ dụng thân Bồ Tát Thanh văn cập chư Thiên đẳng 。chủng chủng chúng hội gian tạp khả kiến cố 。minh phi tự thọ 。vấn 。nhược nhĩ bỉ luận phục vân 。thọ dụng phi tự tánh thân 。dĩ sắc thân khả kiến cố 。khởi tự thọ dụng vô sắc thân da 。đáp 。tha thọ dụng thân đãn duy hữu sắc danh vi hữu sắc 。bất nhĩ ưng vân dĩ ngũ uẩn cố phi tự tánh thân 。hà đãn ngôn sắc 。duy bỉ tam thân nghĩa đồng thử Kinh 。hựu giải 。bỉ luận tự tha thọ dụng hợp danh thọ dụng 。tự tánh Pháp thân duy chân như lý vân chư Phật Pháp giới tức thị Pháp thân 。thuyết cụ công đức giả bỉ tự thích vân 。vị Phật Pháp thân thành thật thắng nghĩa chân như sở hiển 。thử tức ý thuyết Pháp thân tự tánh công đức tướng ứng 。thuyết thân sái biệt tướng ứng vô thất 。chuẩn thử ý đồng thắng man sở thuyết xuất triền danh Pháp thân 。dữ hằng sa tánh công đức tướng ứng 。phi tướng công đức 。lục nhân minh thọ dụng phi tự tánh thân 。thả ước tha thọ dụng 。phi vị tự thọ phi thọ dụng nhiếp 。chuẩn thử tức dữ Đại trang nghiêm luận ．Pháp Hoa Kinh luận ．Bát-nhã Kinh luận thuyết tam thân đồng 。dữ thử Kinh biệt 。cố các tướng tùng 。thả Pháp Hoa Kinh luận thuyết 。hóa thân giả tức thử diệc ưng diệc hóa 。đồng ứng thân 。diệc khả 。tự tha thọ dụng câu danh ứng thân 。thuyết thọ lượng vô biên thị ứng thân cố 。Pháp thân duy như 。bỉ Kinh vân phi thật phi hư đẳng 。nhiên thượng chư văn tịnh ước đa phần 。ư trung hoặc hữu ư tha thọ dụng thân xứ/xử thuyết tự thọ dụng 。tự thọ dụng xứ/xử thuyết tha thọ dụng 。hoặc Pháp thân xứ/xử thuyết ưng hóa thân 。hoặc ư ưng hóa thân xứ/xử thuyết Pháp thân 。do thị tánh tướng đồng xứ/xử nhi thuyết 。văn hữu tướng tạp 。chuẩn thử ứng tri 。 經。善男子是法身者二無所有所顯現故。 Kinh 。Thiện nam tử thị pháp thân giả nhị vô sở hữu sở hiển hiện cố 。 贊曰。假釋難也。難意既云非應非化是法身者。如何前云於第一身與諸佛同事。於第二身與諸佛同意。於第三身與諸佛同體。又云。是第一身依於應身得顯現故。是第二身依於法身得顯現故。法身既非應化二身。此如何成。如世間人身身各別。事業意體各各不等故。又如前說。日月水鏡因光現影。亦不得成。今為釋之。文分為四。初標次徵三釋後成。此即標也。標意法身即是遠離無二。復由如智如如而證方能顯得。故能為依起諸事業。前言別者相用別論門。言如日月因光水鏡現影等者相性合論門。若說自性法顯應者即攝相歸性門。故無性攝論云。諸佛法界即法身。應知恒時能作五業。一救濟災橫業。令見佛者盲者得眼。聾者得耳。狂者得念。如是等。論自問云。如說法身非六根境。云何今說盲得眼等能見法身為法身業。答。見法身者。由昔大願引發勢力。成滿法身次第發起變化身用。由此能令盲得眼等。由昔資糧引發勢力。證得法身任運起用。如機關輪。以末歸本。言見法身實唯見化。故下結成云。是故當知境界清淨智慧清淨不可分別無有中間。為滅道本故於此法身能顯如來種種事業。言二無所有者真諦三藏云。如下五種二無所有。所顯現故者出過五種二境之外曰顯現。於五種二是無所有也。標中通二。一境二無所有。二智二無所有。由如境勝超此五二無。由無分別智順證此五二無境故法身顯現。略不明其餘方便行大悲願等。然此二無即生法空。境即法空智即生空。因二空顯之。 tán viết 。giả thích nạn/nan dã 。nạn/nan ý ký vân phi ưng phi hóa thị pháp thân giả 。như hà tiền vân ư đệ nhất thân dữ chư Phật đồng sự 。ư đệ nhị thân dữ chư Phật đồng ý 。ư đệ tam thân dữ chư Phật đồng thể 。hựu vân 。thị đệ nhất thân y ư ứng thân đắc hiển hiện cố 。thị đệ nhị thân y ư Pháp thân đắc hiển hiện cố 。Pháp thân ký phi ưng hóa nhị thân 。thử như hà thành 。như thế gian nhân thân thân các biệt 。sự nghiệp ý thể các các bất đẳng cố 。hựu như tiền thuyết 。nhật nguyệt thủy kính nhân quang hiện ảnh 。diệc bất đắc thành 。kim vi thích chi 。văn phần vi tứ 。sơ tiêu thứ trưng tam thích hậu thành 。thử tức tiêu dã 。tiêu ý Pháp thân tức thị viễn ly vô nhị 。phục do như trí như như nhi chứng phương năng hiển đắc 。cố năng vi y khởi chư sự nghiệp 。tiền ngôn biệt giả tướng dụng biệt luận môn 。ngôn như nhật nguyệt nhân quang thủy kính hiện ảnh đẳng giả tướng tánh hợp luận môn 。nhược/nhã thuyết tự tánh Pháp Hiển ưng giả tức nhiếp tướng quy tánh môn 。cố Vô tánh nhiếp luận vân 。chư Phật Pháp giới tức Pháp thân 。ứng tri hằng thời năng tác ngũ nghiệp 。nhất cứu tế tai hoạnh nghiệp 。lệnh kiến Phật giả manh giả đắc nhãn 。lung giả đắc nhĩ 。cuồng giả đắc niệm 。như thị đẳng 。luận tự vấn vân 。như thuyết Pháp thân phi lục căn cảnh 。vân hà kim thuyết manh đắc nhãn đẳng năng kiến Pháp thân vi Pháp thân nghiệp 。đáp 。kiến Pháp thân giả 。do tích đại nguyện dẫn phát thế lực 。thành mãn Pháp thân thứ đệ phát khởi biến hóa thân dụng 。do thử năng lệnh manh đắc nhãn đẳng 。do tích tư lương dẫn phát thế lực 。chứng đắc Pháp thân nhâm vận khởi dụng 。như ky quan luân 。dĩ mạt quy bản 。ngôn kiến Pháp thân thật duy kiến hóa 。cố hạ kết thành vân 。thị cố đương tri cảnh giới thanh tịnh trí tuệ thanh tịnh bất khả phân biệt vô hữu trung gian 。vi diệt đạo bổn cố ư thử Pháp thân năng hiển Như Lai chủng chủng sự nghiệp 。ngôn nhị vô sở hữu giả chân đế Tam Tạng vân 。như hạ ngũ chủng nhị vô sở hữu 。sở hiển hiện cố giả xuất quá/qua ngũ chủng nhị cảnh chi ngoại viết hiển hiện 。ư ngũ chủng nhị thị vô sở hữu dã 。tiêu trung thông nhị 。nhất cảnh nhị vô sở hữu 。nhị trí nhị vô sở hữu 。do như cảnh thắng siêu thử ngũ nhị vô 。do vô phân biệt trí thuận chứng thử ngũ nhị vô cảnh cố Pháp thân hiển hiện 。lược bất minh kỳ dư phương tiện hạnh/hành/hàng đại bi nguyện đẳng 。nhiên thử nhị vô tức sanh pháp không 。cảnh tức pháp không trí tức sanh không 。nhân nhị không hiển chi 。 經。何者名為二無所有。 Kinh 。hà giả danh vi nhị vô sở hữu 。 贊曰。徵也。 tán viết 。trưng dã 。 經。於此法身相及相處二皆是無。 Kinh 。ư thử Pháp thân tướng cập tướng xứ/xử nhị giai thị vô 。 贊曰。釋也。分二。初境無二。後明智無二。此境無二。初總後別。此總也。相即人我相處即法我。由彼人我依法我起故名相處。故成唯識論云。如要迷杌等方謂人等。故人我體無。但妄想見。如目有醫見毛輪相。故諸經論名相無性。由法如如遠離二無云二皆無。故成唯識論云。圓成實於彼常遠離前性。 tán viết 。thích dã 。phần nhị 。sơ cảnh vô nhị 。hậu minh trí vô nhị 。thử cảnh vô nhị 。sơ tổng hậu biệt 。thử tổng dã 。tướng tức nhân ngã tướng xứ/xử tức pháp ngã 。do bỉ nhân ngã y pháp ngã khởi cố danh tướng xứ/xử 。cố thành duy thức luận vân 。như yếu mê ngột đẳng phương vị nhân đẳng 。cố nhân ngã thể vô 。đãn vọng tưởng kiến 。như mục hữu y kiến mao luân tướng 。cố chư Kinh luận danh tướng Vô tánh 。do pháp như như viễn ly nhị vô vân nhị giai vô 。cố thành duy thức luận vân 。viên thành thật ư bỉ thường viễn ly tiền tánh 。 經。非有非無非一非異非數非非數非明非暗。 Kinh 。phi hữu phi vô phi nhất phi dị phi số phi phi số phi minh phi ám 。 贊曰。別顯二無。非有非無者離有無四句。一有。二無。三亦有亦無。四非有非無。但舉第四顯離前三。非一非異者復離此一異四。初一。二異。三亦一亦異。四非一非異。亦舉第四顯離前三。非數非非數者超分別情數名非數。是無分別境云非非數。又超過數量故非數。是法攝故非非數。云非明非闇者即諸經不垢不淨。始離染時非今始淨云非明。設在染時非染云非闇。由此勝妙心言略絕。準攝大乘無三種二。初無有無二相。非有相者以一切法遍計所執皆無有故亦非無相。以空所顯自性有故。有為無為無二相者。以業煩惱非所為故非有為相。於能示現似有為法得自在故非無為相。異性一性無二相者。以佛身體是其一故非異相。無量依止各差別證得故非一相。俱一無故名無二相。 tán viết 。biệt hiển nhị vô 。phi hữu phi vô giả ly hữu vô tứ cú 。nhất hữu 。nhị vô 。tam diệc hữu diệc vô 。tứ phi hữu phi vô 。đãn cử đệ tứ hiển ly tiền tam 。phi nhất phi dị giả phục ly thử nhất dị tứ 。sơ nhất 。nhị dị 。tam diệc nhất diệc dị 。tứ phi nhất phi dị 。diệc cử đệ tứ hiển ly tiền tam 。phi số phi phi số giả siêu phân biệt Tình số danh phi số 。thị vô phân biệt cảnh vân phi phi số 。hựu siêu quá số lượng cố phi số 。thị pháp nhiếp cố phi phi số 。vân phi minh phi ám giả tức chư Kinh bất cấu bất tịnh 。thủy ly nhiễm thời phi kim thủy tịnh vân phi minh 。thiết tại nhiễm thời phi nhiễm vân phi ám 。do thử thắng diệu tâm ngôn lược tuyệt 。chuẩn nhiếp Đại thừa vô tam chủng nhị 。sơ vô hữu vô nhị tướng 。phi hữu tướng giả dĩ nhất thiết pháp biến kế sở chấp giai vô hữu cố diệc phi vô tướng 。dĩ không sở hiển tự tánh hữu cố 。hữu vi vô vi vô nhị tướng giả 。dĩ nghiệp phiền não phi sở vi cố phi hữu vi tướng 。ư năng thị hiện tự hữu vi Pháp đắc tự tại cố phi vô vi tướng 。dị tánh nhất tánh vô nhị tướng giả 。dĩ Phật thân thể thị kỳ nhất cố phi dị tướng 。vô lượng y chỉ các sái biệt chứng đắc cố phi nhất tướng 。câu nhất vô cố danh vô nhị tướng 。 經。如是如如智不見相及相處不見非有非無不見非一非異不見非數非非數不見非明非暗。 Kinh 。như thị như như trí bất kiến tướng cập tướng xứ/xử bất kiến phi hữu phi vô bất kiến phi nhất phi dị bất kiến phi số phi phi số bất kiến phi minh phi ám 。 贊曰。明如如智。即無分別智如境而證故不見此總別五無。圓修道滿。 tán viết 。minh như như trí 。tức vô phân biệt trí như cảnh nhi chứng cố bất kiến thử tổng biệt ngũ vô 。viên tu đạo mãn 。 經。是故當知境界清淨智慧清淨不可分別無有中間。 Kinh 。thị cố đương tri cảnh giới thanh tịnh trí tuệ thanh tịnh bất khả phân biệt vô hữu trung gian 。 贊曰。下結成也。此成境智二種平等故合為法身。境智二種非一非異不可分別。無有中間彼此差別故合名法身。 tán viết 。hạ kết thành dã 。thử thành cảnh trí nhị chủng bình đẳng cố hợp vi Pháp thân 。cảnh trí nhị chủng phi nhất phi dị bất khả phân biệt 。vô hữu trung gian bỉ thử sái biệt cố hợp danh Pháp thân 。 經。為滅道本故於此法身能顯如來種種事業。 Kinh 。vi diệt đạo bổn cố ư thử Pháp thân năng hiển Như Lai chủng chủng sự nghiệp 。 贊曰。此結成法身為應化依能起種種利益事業。境清淨故為滅諦本。智清淨故為道諦本。故者所以。由法如如如如智為滅道本故。應化依此起種種事業。如攝大乘略明五業。故云種種。言五業者。一救濟災患為業。能令盲者得眼等故。二救濟惡趣為業。拔不善處置善處故。三救濟非方便為業。令諸外道捨非方便求解脫行置於如來聖教中故。四救濟薩迦耶為業。授彼能超三界道故。無性釋云。謂於其中偽身見轉。即是三界有漏諸法。於彼說授出離法故。五救濟二乘為業。拯拔欲趣餘乘菩薩及不定種姓諸聲聞等。安處令修大乘行故。問。令得二乘豈非業耶。答。此即是前第三四業。 tán viết 。thử kết thành Pháp thân vi ưng hóa y năng khởi chủng chủng lợi ích sự nghiệp 。cảnh thanh tịnh cố vi diệt đế bổn 。trí thanh tịnh cố vi đạo đế bổn 。cố giả sở dĩ 。do pháp như như như như trí vi diệt đạo bổn cố 。ưng hóa y thử khởi chủng chủng sự nghiệp 。như nhiếp Đại thừa lược minh ngũ nghiệp 。cố vân chủng chủng 。ngôn ngũ nghiệp giả 。nhất cứu tế tai hoạn vi nghiệp 。năng lệnh manh giả đắc nhãn đẳng cố 。nhị cứu tế ác thú vi nghiệp 。bạt bất thiện xứ trí thiện xứ cố 。tam cứu tế phi phương tiện vi nghiệp 。lệnh chư ngoại đạo xả phi phương tiện cầu giải thoát hạnh/hành/hàng trí ư Như Lai Thánh giáo trung cố 。tứ cứu tế tát ca da vi nghiệp 。thọ/thụ bỉ năng siêu tam giới đạo cố 。Vô tánh thích vân 。vị ư kỳ trung ngụy thân kiến chuyển 。tức thị tam giới hữu lậu chư Pháp 。ư bỉ thuyết thọ/thụ xuất ly Pháp cố 。ngũ cứu tế nhị thừa vi nghiệp 。chửng bạt dục thú dư thừa Bồ Tát cập bất định chủng tính chư Thanh văn đẳng 。an xứ lệnh tu Đại-Thừa hạnh/hành/hàng cố 。vấn 。lệnh đắc nhị thừa khởi phi nghiệp da 。đáp 。thử tức thị tiền đệ tam tứ nghiệp 。 經。善男子是身因緣境界處所果依於本難思議故。 Kinh 。Thiện nam tử thị thân nhân duyên cảnh giới xứ sở quả y ư bổn nạn/nan tư nghị cố 。 贊曰。第三大段答因。即顯依因得果。答修行問。此中且辨得果次第。未說修行次第。此意令修因者須知次第。因次第者由依果次第故。辨中邊論第三云。器說為異熟。力是彼增上。愛樂增長淨如次即五果。論釋云。器謂隨順善法。異熟謂得勝身以為道器。力謂由彼器增上力令諸善法成上品性。此意由依勝身與昔善力合今善法成增上品。愛樂謂先世數修善力。今世於善法深生愛樂。增長謂現世數修善力。令所修善根速得圓滿。淨謂斷障得永離繫。此五如次即是五果。一異熟(即前器)二增上果。即善法成上品由善異熟增上力故善法成上品。是增上果。三等流果。即由先世數修善力。令今世於善法深生愛樂。是前等流果。四士用果。由現數修能令善根速得圓滿。是士用果。此依法士用說。五離繫果。由前斷障得永離繫。是離繫果。今者此段意明此義。彼論次文辨果差別。有其十種。一後後果。謂因種姓得發心果。如是等果展轉。應知此意說前前為因。後後為果。以後後位因前得故。故後後位即是前果。此總說也。二最初果。謂最初證出世間法即初地。三數習果。謂從此後諸有學位(即十地位)四究竟果。謂無學法(即佛地)五隨順果。謂因漸次應知即是後後果攝。六障滅果。謂能斷道。即最初果能滅障故說為障滅(此意舉初以顯後智亦爾)七離繫果。謂即數習及究竟果。學無學位如次遠離煩惱繫故。八殊勝果。謂神通等殊勝功德。九有上果。謂菩薩地超出餘乘未成佛故。十無上果。謂如來地。此上更無餘勝法故。此中後六是前四果差別義說。大文分三。初總標二別釋三勸修。此初標也。有五義。一身者即器異熟果。二因緣即依其器先所修善。是其因緣即增上果。由善身器為增上力令善增故。三境界即舉等流果所緣之境。即彼諸善菩提涅槃竝是其境。緣此勝法起愛樂故。四處所者即士用果。由數修善菩提速圓是所求處。大乘意樂大菩提故。五果依於本是離繫果。果依本者此離繫果不離法如如。難思議故者總歎難思。非二乘等境。 tán viết 。đệ tam đại đoạn đáp nhân 。tức hiển y nhân đắc quả 。đáp tu hành vấn 。thử trung thả biện đắc quả thứ đệ 。vị thuyết tu hành thứ đệ 。thử ý lệnh tu nhân giả tu tri thứ đệ 。nhân thứ đệ giả do y quả thứ đệ cố 。biện trung biên luận đệ tam vân 。khí thuyết vi dị thục 。lực thị bỉ tăng thượng 。ái lạc tăng trưởng tịnh như thứ tức ngũ quả 。luận thích vân 。khí vị tùy thuận thiện Pháp 。dị thục vị đắc thắng thân dĩ vi đạo khí 。lực vị do bỉ khí tăng thượng lực lệnh chư thiện Pháp thành thượng phẩm tánh 。thử ý do y thắng thân dữ tích thiện lực hợp kim thiện pháp thành tăng thượng phẩm 。ái lạc vị tiên thế số tu thiện lực 。kim thế ư thiện Pháp thâm sanh ái lạc 。tăng trưởng vị hiện thế số tu thiện lực 。lệnh sở tu thiện căn tốc đắc viên mãn 。tịnh vị đoạn chướng đắc vĩnh ly hệ 。thử ngũ như thứ tức thị ngũ quả 。nhất dị thục (tức tiền khí )nhị tăng thượng quả 。tức thiện Pháp thành thượng phẩm do thiện dị thục tăng thượng lực cố thiện Pháp thành thượng phẩm 。thị tăng thượng quả 。tam đẳng lưu quả 。tức do tiên thế số tu thiện lực 。lệnh kim thế ư thiện Pháp thâm sanh ái lạc 。thị tiền đẳng lưu quả 。tứ sĩ dụng quả 。do hiện số tu năng lệnh thiện căn tốc đắc viên mãn 。thị sĩ dụng quả 。thử y Pháp sĩ dụng thuyết 。ngũ ly hệ quả 。do tiền đoạn chướng đắc vĩnh ly hệ 。thị ly hệ quả 。kim giả thử đoạn ý minh thử nghĩa 。bỉ luận thứ văn biện quả sái biệt 。hữu kỳ thập chủng 。nhất hậu hậu quả 。vị nhân chủng tính đắc phát tâm quả 。như thị đẳng quả triển chuyển 。ứng tri thử ý thuyết tiền tiền vi nhân 。hậu hậu vi quả 。dĩ hậu hậu vị nhân tiền đắc cố 。cố hậu hậu vị tức thị tiền quả 。thử tổng thuyết dã 。nhị tối sơ quả 。vị tối sơ chứng xuất thế gian pháp tức sơ địa 。tam số tập quả 。vị tòng thử hậu chư hữu học vị (tức Thập Địa vị )tứ cứu cánh quả 。vị vô học Pháp (tức Phật địa )ngũ tùy thuận quả 。vị nhân tiệm thứ ứng tri tức thị hậu hậu quả nhiếp 。lục chướng diệt quả 。vị năng đoạn đạo 。tức tối sơ quả năng diệt chướng cố thuyết vi chướng diệt (thử ý cử sơ dĩ hiển hậu trí diệc nhĩ )thất ly hệ quả 。vị tức sổ tập cập cứu cánh quả 。học vô học vị như thứ viễn ly phiền não hệ cố 。bát thù thắng quả 。vị thần thông đẳng thù thắng công đức 。cửu hữu thượng quả 。vị  Bồ Tát địa siêu xuất dư thừa vị thành Phật cố 。thập vô thượng quả 。vi Như Lai địa 。thử thượng cánh vô dư thắng Pháp cố 。thử trung hậu lục thị tiền tứ quả sái biệt nghĩa thuyết 。Đại văn phần tam 。sơ tổng tiêu nhị biệt thích tam khuyến tu 。thử sơ tiêu dã 。hữu ngũ nghĩa 。nhất thân giả tức khí dị thục quả 。nhị nhân duyên tức y kỳ khí tiên sở tu thiện 。thị kỳ nhân duyên tức tăng thượng quả 。do thiện thân khí vi tăng thượng lực lệnh thiện tăng cố 。tam cảnh giới tức cử đẳng lưu quả sở duyên chi cảnh 。tức bỉ chư thiện Bồ-đề Niết Bàn tịnh thị kỳ cảnh 。duyên thử thắng Pháp khởi ái lạc cố 。tứ xứ sở giả tức sĩ dụng quả 。do số tu thiện Bồ-đề tốc viên thị sở cầu xứ/xử 。Đại-Thừa ý lạc Đại bồ-đề cố 。ngũ quả y ư bổn thị ly hệ quả 。quả y bổn giả thử ly hệ quả bất ly pháp như như 。nạn/nan tư nghị cố giả tổng thán nạn/nan tư 。phi nhị thừa đẳng cảnh 。 經。若了此義是身即是大乘是如來性是如來藏。 Kinh 。nhược/nhã liễu thử nghĩa thị thân tức thị Đại-Thừa thị Như Lai tánh thị Như Lai tạng 。 贊曰。下釋也。初釋器異熟果。二依於此身下釋因緣。即增上果。三不退地心已下明士用果。四善男子如是法身已下明離繫果。其境界者總此諸法差別十者。是此五果差別之義。此即初也。若了此義者初總勸信也。是身即是大乘。為增上力得大乘果故名大乘。是如來性者。即依此身所修諸善漸漸增長為如來性。又未現起諸無漏種及真如體為如來性。事性理性俱名佛性。是如來藏即異熟果識。楞伽經中說。阿梨耶識者名空如來藏。具足熏習無漏法故名不空如來藏。有漏第八虛妄故名空。識中無漏諸種子體云不空如來藏。離虛妄故。言具足者即具足有有漏無漏二種子故。 tán viết 。hạ thích dã 。sơ thích khí dị thục quả 。nhị y ư thử thân hạ thích nhân duyên 。tức tăng thượng quả 。tam bất thoái địa tâm dĩ hạ minh sĩ dụng quả 。tứ Thiện nam tử như thị pháp thân dĩ hạ minh ly hệ quả 。kỳ cảnh giới giả tổng thử chư Pháp sái biệt thập giả 。thị thử ngũ quả sái biệt chi nghĩa 。thử tức sơ dã 。nhược/nhã liễu thử nghĩa giả sơ tổng khuyến tín dã 。thị thân tức thị Đại-Thừa 。vi tăng thượng lực đắc Đại-Thừa quả cố danh Đại-Thừa 。thị Như Lai tánh giả 。tức y thử thân sở tu chư thiện tiệm tiệm tăng trưởng vi Như Lai tánh 。hựu vị hiện khởi chư vô lậu chủng cập chân như thể vi Như Lai tánh 。sự tánh lý tánh câu danh Phật tánh 。thị Như Lai tạng tức dị thục quả thức 。Lăng Già Kinh trung thuyết 。A-lê-da thức giả danh không Như Lai tạng 。cụ túc huân tập vô lậu Pháp cố danh Bất không Như Lai tạng 。hữu lậu đệ bát hư vọng cố danh không 。thức trung vô lậu chư chủng tử thể vân Bất không Như Lai tạng 。ly hư vọng cố 。ngôn cụ túc giả tức cụ túc hữu hữu lậu vô lậu nhị chủng tử cố 。 經。依於此身得發初心修行地心而得顯現。 Kinh 。y ư thử thân đắc phát sơ tâm tu hành địa tâm nhi đắc hiển hiện 。 贊曰。下釋因緣。即增上果。由異熟果身增上力故。便得發初心修行地心。 tán viết 。hạ thích nhân duyên 。tức tăng thượng quả 。do dị thục quả thân tăng thượng lực cố 。tiện đắc phát sơ tâm tu hành địa tâm 。 經。不退地心亦皆得現一生補處心金剛之心。 Kinh 。bất thoái địa tâm diệc giai đắc hiện Nhất-sanh-bổ-xứ tâm Kim cương chi tâm 。 贊曰。明士用果。士用果中有差別。果中八果。一後後果。二最初果。三數習果。四究竟果。五障滅果。六有上果。七無上果。八殊勝果。此不退地是最初果。得於初地證不退故總為數習果及有上果。後後果通佛地。 tán viết 。minh sĩ dụng quả 。sĩ dụng quả trung hữu sái biệt 。quả trung bát quả 。nhất hậu hậu quả 。nhị tối sơ quả 。tam số tập quả 。tứ cứu cánh quả 。ngũ chướng diệt quả 。lục hữu thượng quả 。thất vô thượng quả 。bát thù thắng quả 。thử bất thoái địa thị tối sơ quả 。đắc ư sơ địa chứng bất thoái cố tổng vi số tập quả cập hữu thượng quả 。hậu hậu quả thông Phật địa 。 經。如來之心而悉顯現無量無邊如來妙法皆悉顯現。 Kinh 。Như Lai chi tâm nhi tất hiển hiện vô lượng vô biên Như Lai diệu pháp giai tất hiển hiện 。 贊曰。四究竟果及第七無上果。於中初總後別。此總也。 tán viết 。tứ cứu cánh quả cập đệ thất vô thượng quả 。ư trung sơ tổng hậu biệt 。thử tổng dã 。 經。依此法身不可思議摩訶三昧而得顯現依此法身得現一切大智。 Kinh 。y thử pháp thân bất khả tư nghị Ma-ha tam muội nhi đắc hiển hiện y thử pháp thân đắc Hiện-Nhất-Thiết đại trí 。 贊曰。明別究竟果及無上果。於中復三。一得定智。二現應化。三顯四德。此得定智也。亦是得障滅果。得定智故。 tán viết 。minh biệt cứu cánh quả cập vô thượng quả 。ư trung phục tam 。nhất đắc định trí 。nhị hiện ưng hóa 。tam hiển tứ đức 。thử đắc định trí dã 。diệc thị đắc chướng diệt quả 。đắc định trí cố 。 經。是故二身依於三昧依於智慧而得顯現。 Kinh 。thị cố nhị thân y ư tam muội y ư trí tuệ nhi đắc hiển hiện 。 贊曰。現應化。 tán viết 。hiện ưng hóa 。 經。如此法身依於自體說常說我依大三昧故說於樂依於大智故說清淨。 Kinh 。như thử pháp thân y ư tự thể thuyết thường thuyết ngã y Đại tam muội cố thuyết ư lạc/nhạc y ư đại trí cố thuyết thanh tịnh 。 贊曰。三顯四德。初別明。後總結。此別明也。自體如如故說為常。常故說我。由三昧故得大樂。簡因及二乘名大三昧。由智斷障故得淨德。問。寶性論及攝大乘等說信為淨德因。此何說智。答。彼除不信之渾濁故。及別因故信為淨德因。此約斷染。及通故智為淨德因。又常我約體。樂淨者以因及體互相影說。 tán viết 。tam hiển tứ đức 。sơ biệt minh 。hậu tổng kết 。thử biệt minh dã 。tự thể như như cố thuyết vi thường 。thường cố thuyết ngã 。do tam muội cố đắc Đại lạc/nhạc 。giản nhân cập nhị thừa danh Đại tam muội 。do trí đoạn chướng cố đắc tịnh đức 。vấn 。Bảo Tánh Luận cập nhiếp Đại thừa đẳng thuyết tín vi tịnh đức nhân 。thử hà thuyết trí 。đáp 。bỉ trừ bất tín chi hồn trược cố 。cập biệt nhân cố tín vi tịnh đức nhân 。thử ước đoạn nhiễm 。cập thông cố trí vi tịnh đức nhân 。hựu thường ngã ước thể 。lạc/nhạc tịnh giả dĩ nhân cập thể hỗ tương ảnh thuyết 。 經。是故如來常住自在安樂清淨。 Kinh 。thị cố Như Lai thường trụ tự tại an lạc thanh tịnh 。 贊曰。總結。自在則我德。 tán viết 。tổng kết 。tự tại tức ngã đức 。 經。依大三昧一切禪定首楞嚴等一切念處大法念等大慈大悲。 Kinh 。y Đại tam muội nhất thiết Thiền định Thủ Lăng Nghiêm đẳng nhất thiết niệm xứ đại pháp niệm đẳng đại từ đại bi 。 贊曰。下明殊勝果。分文為三。初法次喻後合。法中有二。初明定品殊勝功德。後明智品殊勝功德。依定發慧。故先明定品。定品分三。初標次列後結。或初辨所依。次辨能依。後結。大三昧者性得三昧也。唯雖多有八。一禪。二定。三念處。四大慈悲。五陀羅尼。六六神通。七八自在。八一切法平等攝受。此初四也。禪即四靜慮。定謂四無色定。故薩遮尼經云。何如來禪定。答。有次第定。及首楞嚴等。或即大乘光定集福德王定賢守定健行定。傳言。首楞嚴者即健行定。正音蘇楞伽摩。此云健行舉其上首。定實無邊。所以言等。總別略標。禪定是總。首楞嚴是別。一切念處謂三念處四念處及六念等。言大法念者即六念中念法也。以法是佛師故先說法念。或此即壞緣法念住。薩遮尼第七云。法念處者謂觀內法外法內外法作二種想。謂常無常。常以佛眼見一切至坐道場未曾中失。此據果說。乃至云。不以肉眼．天眼．慧眼觀。何以故。三眼無相貌故以法眼觀。此通因說。舉一等餘。大慈大悲者即四無量。以與樂拔苦勝故舉明。薩遮尼經第六有三十二種大悲觀。思益經第二有三十六種大悲。皆廣如彼說。 tán viết 。hạ minh thù thắng quả 。phần văn vi tam 。sơ Pháp thứ dụ hậu hợp 。Pháp trung hữu nhị 。sơ minh định phẩm thù thắng công đức 。hậu minh trí phẩm thù thắng công đức 。y định phát tuệ 。cố tiên minh định phẩm 。định phẩm phần tam 。sơ tiêu thứ liệt hậu kết/kiết 。hoặc sơ biện sở y 。thứ biện năng y 。hậu kết/kiết 。Đại tam muội giả tánh đắc tam muội dã 。duy tuy đa hữu bát 。nhất Thiền 。nhị định 。tam niệm xứ 。tứ đại từ bi 。ngũ Đà-la-ni 。lục lục Thần thông 。thất bát tự tại 。bát nhất thiết pháp bình đẳng nhiếp thọ 。thử sơ tứ dã 。Thiền tức tứ tĩnh lự 。định vị tứ vô sắc định 。cố tát già ni Kinh vân 。hà Như Lai Thiền định 。đáp 。hữu thứ đệ định 。cập Thủ Lăng Nghiêm đẳng 。hoặc tức Đại-Thừa quang định tập phước đức Vương định hiền thủ định kiện hạnh/hành/hàng định 。truyền ngôn 。Thủ Lăng Nghiêm giả tức kiện hạnh/hành/hàng định 。chánh âm tô Lăng già ma 。thử vân kiện hạnh/hành/hàng cử kỳ thượng thủ 。định thật vô biên 。sở dĩ ngôn đẳng 。tổng biệt lược tiêu 。Thiền định thị tổng 。Thủ Lăng Nghiêm thị biệt 。nhất thiết niệm xứ vị tam niệm xứ tứ niệm xứ cập lục niệm đẳng 。ngôn đại pháp niệm giả tức lục niệm trung niệm Pháp dã 。dĩ pháp thị Phật sư cố tiên thuyết Pháp niệm 。hoặc thử tức hoại duyên pháp niệm trụ 。tát già ni đệ thất vân 。pháp niệm xứ giả vị quán nội pháp ngoại pháp nội ngoại Pháp tác nhị chủng tưởng 。vị thường vô thường 。thường dĩ Phật nhãn kiến nhất thiết chí tọa đạo tràng vị tằng trung thất 。thử cứ quả thuyết 。nãi chí vân 。bất dĩ nhục nhãn ．Thiên nhãn ．Tuệ-nhãn quán 。hà dĩ cố 。tam nhãn vô tướng mạo cố dĩ pháp nhãn quán 。thử thông nhân thuyết 。cử nhất đẳng dư 。đại từ đại bi giả tức tứ vô lượng 。dĩ dữ lạc/nhạc bạt khổ thắng cố cử minh 。tát già ni Kinh đệ lục hữu tam thập nhị chủng đại bi quán 。tư ích Kinh đệ nhị hữu tam thập lục chủng đại bi 。giai quảng như bỉ thuyết 。 經。一切陀羅尼一切神通一切自在一切法平等攝受。 Kinh 。nhất thiết Đà-la-ni nhất thiết thần thông nhất thiết tự tại nhất thiết pháp bình đẳng nhiếp thọ 。 贊曰。第五總持德。一切神通者六通德。如薩遮尼第七云。天眼通者功德智慧所成。悉見十方所有形色。乃至亦見菩薩聲聞五道眾生所修行業悉無餘等。乃至餘五悉廣如彼。一切自在者即十自在等。已如上說。又薩遮尼第七云。得四如意成四自在。一者命自在。二者身自在。三法自在。四神力自在。命如前釋。身自在者隨心作身隨心作色亦現威儀。為眾生故。若欲與諸一切眾生同其身相。悉皆能作是名身自在。法即知出世世法得無礙辯。隨眾生意說令住正信。是名法自在。神力自在者廣現神通等是。一切法平等攝受者得法平等眾生平等故。能攝受一切有情。瑜伽四十六由五種相普於有情其心平等。一者菩薩最初發心願大菩提。如是亦為利益一切諸有情故起平等心。二於諸有情住哀愍俱平等之心。三於諸有情深心發起一子愛俱平等之心。四知一有情所有法性即是一切有情法性。以法性平等俱行之心。於諸有情住平等心。五如於一有情行利益行。於一切有情行利益行亦復如是。以利心俱於諸有情住平等心。大莊嚴第七五平等。法華論及攝大乘各三平等。或可。一切法平等者。但諸定品一切功德法平等攝受。或此攝受屬下結文云。攝受如是佛法悉皆出現。由此平等故能平等攝受。 tán viết 。đệ ngũ tổng trì đức 。nhất thiết thần thông giả lục thông đức 。như tát già ni đệ thất vân 。Thiên nhãn thông giả công đức trí tuệ sở thành 。tất kiến thập phương sở hữu hình sắc 。nãi chí diệc kiến Bồ Tát Thanh văn ngũ đạo chúng sanh sở tu hành nghiệp tất vô dư đẳng 。nãi chí dư ngũ tất quảng như bỉ 。nhất thiết tự tại giả tức thập tự tại đẳng 。dĩ như thượng thuyết 。hựu tát già ni đệ thất vân 。đắc tứ như ý thành tứ tự tại 。nhất giả mạng tự tại 。nhị giả thân tự tại 。tam pháp tự tại 。tứ thần lực tự tại 。mạng như tiền thích 。thân tự tại giả tùy tâm tác thân tùy tâm tác sắc diệc hiện uy nghi 。vi chúng sanh cố 。nhược/nhã dục dữ chư nhất thiết chúng sanh đồng kỳ thân tướng 。tất giai năng tác thị danh thân tự tại 。Pháp tức tri xuất thế thế Pháp đắc vô ngại biện 。tùy chúng sanh ý thuyết lệnh trụ/trú chánh tín 。thị danh pháp tự tại 。thần lực tự tại giả quảng hiện thần thông đẳng thị 。nhất thiết pháp bình đẳng nhiếp thọ giả đắc pháp bình đẳng chúng sanh bình đẳng cố 。năng nhiếp thọ nhất thiết hữu tình 。du già tứ thập lục do ngũ chủng tướng phổ ư hữu tình kỳ tâm bình đẳng 。nhất giả Bồ Tát tối sơ phát tâm nguyện Đại bồ-đề 。như thị diệc vi lợi ích nhất thiết chư hữu tình cố khởi bình đẳng tâm 。nhị ư chư hữu tình trụ ai mẩn câu bình đẳng chi tâm 。tam ư chư hữu tình thâm tâm phát khởi nhất tử ái câu bình đẳng chi tâm 。tứ tri nhất hữu tình sở hữu pháp tánh tức thị nhất thiết hữu tình pháp tánh 。dĩ pháp tánh bình đẳng câu hạnh/hành/hàng chi tâm 。ư chư hữu tình trụ bình đẳng tâm 。ngũ như ư nhất hữu tình hạnh/hành/hàng lợi ích hạnh/hành/hàng 。ư nhất thiết hữu tình hạnh/hành/hàng lợi ích hạnh/hành/hàng diệc phục như thị 。dĩ lợi tâm câu ư chư hữu tình trụ bình đẳng tâm 。đại trang nghiêm đệ thất ngũ bình đẳng 。Pháp hoa luận cập nhiếp Đại thừa các tam bình đẳng 。hoặc khả 。nhất thiết pháp bình đẳng giả 。đãn chư định phẩm nhất thiết công đức pháp bình đẳng nhiếp thọ 。hoặc thử nhiếp thọ chúc hạ kết/kiết văn vân 。nhiếp thọ như thị Phật Pháp tất giai xuất hiện 。do thử bình đẳng cố năng bình đẳng nhiếp thọ 。 經。如是佛法悉皆出現。 Kinh 。như thị Phật Pháp tất giai xuất hiện 。 贊曰。結也。 tán viết 。kết/kiết dã 。 經。依此大智十力四無所畏四無礙辯。 Kinh 。y thử đại trí thập lực tứ vô sở úy tứ vô ngại biện 。 贊曰。下明智品殊勝功德。文三如定。此即總標及別明也。大智即一切智為其根本。十力等即一切種智。或大智即真如智性故。十力等三廣如餘辨。 tán viết 。hạ minh trí phẩm thù thắng công đức 。văn tam như định 。thử tức tổng tiêu cập biệt minh dã 。đại trí tức nhất thiết trí vi kỳ căn bản 。thập lực đẳng tức nhất thiết chủng trí 。hoặc đại trí tức chân như trí tánh cố 。thập lực đẳng tam quảng như dư biện 。 經。一百八十不共之法一切希有不可思議法悉皆顯現。 Kinh 。nhất bách bát thập bất cộng chi Pháp nhất thiết hy hữu bất khả tư nghị Pháp tất giai hiển hiện 。 贊曰。一百八十不共之法者依無上依經云。佛告阿難。有百八十不共之法。此是如來殊勝功德。一三十二相。二八十種好。此二廣如餘經論辨。今但略明三十二相。大般若經三百八十一說。一世尊足下具有安平相。二世尊足下有千輻輪文相。三手足柔軟相。四手定指間有鞔網相。五手足諸指圓滿纖長。六足跟廣長與趺相稱。七足趺充滿與跟相稱(伽無此相)八世尊雙(跳-兆+專)如瑿泥耶仙鹿王(跳-兆+專)。九雙臂修直平立摩膝。十陰相峯密。十一毛孔各一毛生。十二髮毛端皆上靡。十三身皮細滑。十四身皮金色。十五七處充滿。十六肩項圓滿。十七髆腋充實。十八世尊容儀洪滿端直。十九世尊身相修廣端嚴。二十世尊體相縱廣量等。二十一世尊頷臆并身上半如獅子王。二十二常光一尋。二十三齒相四十齊白深密。二十四四牙鮮白。二十五常得五味。二十六舌相薄長覆面輪際。二十七梵音和雅隨眾樂聞。二十八目睫紺青齊整不亂。二十九眼睛紺青鮮白紅環間飾皎潔。三十面如滿月眉如帝弓。三十一眉間毫相光逾於珂雪。三十二烏瑟膩沙猶如天蓋。然與瑜伽開合有異。瑜伽開第十八洪滿端直為身不僂曲。復開二十三為齒無隙齒鮮白。開二十一頷臆為二。合第七足趺與跟相稱。合四牙入齒。合十九修廣端嚴入縱廣量等。無面如滿月。此隨世俗說相不同。故說有別。依前列相頌曰。等現柔網纖跟趺(跳-兆+專)臂密。毛生靡潤滑。皮金七眉滿。體儀修廣高。師子光具齒。牙味舌音睫。晴輪毫相蓋。四十九云。所化有情於其種種惡業現行深生喜樂。如是種種現行惡業是所對治。感相隨好種種善業是能對治。又云。如是一切三十二種大丈夫相無有差別。當知皆用淨戒為因而能感得。何以故。若諸菩薩毀犯淨戒。尚不能得下賤人身。何況能感大丈夫相。大般若又云。如是善現菩薩摩訶薩行深般若。能以財法二種布施攝諸有情。是為甚奇希有之法。又由行五修。一發心。二長時。三無間。四殷重。五無餘之所感得。依寶女經第四。修因并相少有差別。無上依經第二明所修因。與瑜伽四十九同。說相少別。由翻者耳。又說修行四正業得三十二相。一者決定無雜瑜伽論名決定修作。二者諦觀微密伽名委悉修作。三者常修無間伽名恒常修作。四者不顛倒心伽名無罪修作。第一業得足下平相。第二業得九。一足下輪文。二足踝滿。三手足十指網密。四皮細軟。五七處滿。六兩肩平兩腋滿。七臂傭圓。八舌廣長。九師子臆。第三業得五。一指纖長。二脚跟長。三身端不曲。四橫竪等量。五顏貌圓淨。第四業得餘相。與瑜伽同。十住毘婆沙第六亦明三十二相等因。薩遮尼乾子經第六亦明三十二相八十種好。廣如彼釋。相好總用眼舌身男四根依處及舌根為體。若諸菩薩種姓地中唯有種子。依身而住。勝解行地始能修彼能得方便。淨勝意樂地乃名為得。若在餘上地如是相好轉勝清淨。若在如來當知相好善淨無上。問。何故但立此三十二為大丈夫相。答。四十九云。如是諸相是有色故劣中勝品。諸有情類易了知故。雖有一切不共佛法皆得名為大丈夫相。唯立此為大丈夫相。大般若經三百八十一云。云何如來八十隨好。善現一指爪狹長。二手足指圓纖傭柔軟。三手足各等相間充密。四手足圓滿如意軟淨。五筋脈盤結深隱不現。六兩踝俱隱。七行步直進如龍象王。八行步威容如師子王。九行步安平猶如牛王。十行步進止猶如鵝王。十一迴領右旋如龍象王。十二支節漸次圓傭好妙。十三骨節交結猶若龍盤。十四膝輪妙善堅固圓滿。十五隱處姣好圓滿清淨。十六身皮潤滑塵垢不著。十七身容敦肅常不怯弱。十八身支堅固稠密相著。十九身支安定敦重不掉。二十身相猶如仙王嚴淨。二十一身光周匝恒自照耀。二十二腹形方正無欠柔軟。二十三臍深右旋圓淨光澤。二十四臍厚不窊不凸妙好。二十五皮膚遠離疥癬點贅。二十六手掌充滿足下安平。二十七手文深長直潤不斷。二十八脣色光潤如頻婆果。二十九面門不長不短大小如量。三十舌相軟薄廣長赤色。三十一發聲威振明朗清徹。三十二音韻美妙如深谷響。三十三鼻高修直其孔不現。三十四世尊諸齒方整鮮白。三十五諸牙圓白光潔峯利。三十六世尊眼淨青白分明。三十七眼相修廣如青蓮華。三十八眼睫齊整稠密不白。三十九眉長不白緻而細軟。四十雙眉綺靡修次紺色。四十一雙眉高顯潤如初月。四十二耳厚廣大輪埵成就。四十三兩耳綺麗齊平離過。四十四容儀見者無生染愛。四十五額廣圓滿形相殊妙。四十六身分上半如師子王。四十七首髮脩長紺青稠密。四十八首髮香潔潤澤旋轉。四十九首髮齊整不亂不雜。五十首髮堅固不斷不落。五十一首髮光滑塵垢不著。五十二身分堅固逾那邏延。五十三世尊身體長大端直。五十四世尊諸竅清淨圓好。五十五身支勢力殊勝無等。五十六世尊身相樂覩無厭。五十七面圓脩廣如秋滿月。五十八顏貌舒泰含笑先言。五十九面貌光澤遠離頻蹙。六十身支清淨無垢無臭。六十一諸毛孔中常出妙香。六十二面門常出勝妙之香。六十三首相圓妙猶如天蓋。六十四身色紺青如孔雀項。六十五法音隨眾應理無差。六十六世尊頂相無能見者。六十七手足指約分明嚴好。六十八行足去地四指文現。六十九自持非他身無傾動。七十威德遠振見喜怖安。七十一聲不高下出和悅言。七十二隨類言音隨意樂說。七十三一音演說隨類得解。七十四說咸依次必有因緣。七十五平觀有情讚毀等現。七十六所為先觀威儀善淨。七十七世尊相好無能觀盡。七十八世尊頂骨堅實圓滿。七十九顏容常少好巡舊處。八十手足胸臆喜旋德相。瑜伽四十九云。謂兩手足具二十指。及以節爪皆悉殊好即為二十。兩手兩足表裏八處竝皆殊勝即為八種。兩踝膝股六處殊好即為六種。兩臂肘腕即為六種。腰縫各一兩核為二。陰藏為一。兩臀為二。臗臚臍三即為三好。兩脇腋乳為六隨好。腹胸項脊各一隨好。除(至*頁)已下六十隨好。上下齒鬘為二隨好。(齒*虛)腭為一。兩脣為二。頤善圓滿為一隨好。兩頰為二。兩目為二。兩眉為二。鼻二孔為二。額妙為一。角鬢兩耳為四隨好。頭髮為一。頭有二十合前八十略為頌曰。手足二十八。踝膝股臂肘。并腕成十二。腰縫核陰臀。臗臚臍有十。脇腋乳為六。腹胸項脊四。(至*頁)已下六十。鬘腭脣頤六。頰目眉鼻八。額鬢角耳五。頭髮殊妙一。無上依經又有六十八法。足成一百八十。言六十八者即如大乘所說。佛十八不共法。一無有誤失。二無卒暴音。三無妄失念。四無不定心。五無種種相。六無不擇捨。七者欲無退。八精進無退。九念無退。十定無退。十一智慧無退。十二勝解無退。十三一切身業智為前導隨智而轉。十四語業智為前導隨智而轉。十五一切意業智為前導隨智而轉。十六知過去世無著無礙。十七知未來世無著無礙。十八知現在世無著無礙。如本師無垢稱經疏辨。并如俱舍說。十力四無畏大悲三念處復為十八。又有經云獨得法者如彼經說。如來獨得如意自在捷疾神通。一也。如來獨得無有邊際變化神通。二也。如來獨得無量無盡神通處。三也。如來獨得心自在法。四也。自在無邊知化他心通。五也。自在無礙天耳神通。六也。知無色界眾生種子。七也。通達聖眾般涅槃後。八也。智慧明了無有不定答。九也。大波羅蜜善能答問。十也。分別說法無有過失。十一也。開化眾生無有空過。十二也。如來獨得第一導首。十三也。如來獨得不可害滅。十四也。如來獨得金剛三昧。十五也。一切諸法非色非心心不相應如來了知。十六也。無礙解脫。十七也。三不染法。十八也。斷滅習氣。十九也。一切種智。二十也。如來獨得金剛聚身。二十一也。未曾作意一切事成。二十二也。一切諸相與處相應明淨具足。二十三也。所授記別無有不定。二十四也。於勝負心佛不聽許不得見佛。二十五也。轉一切種勝妙法輪。二十六也。荷負眾生能捨重擔。二十七也。入般涅槃後更起心。二十八也。如來獨得修因圓滿無餘。二十九也。如來獨得至果圓滿無餘。三十也。如來獨得利益他事圓滿無餘。三十一也。如來獨得辨才無盡。三十二也。如來獨得說一切法悉能如理。三十三也。解云。此中雖有三十三數。般若唯取果有三十二。以修因滿非果德故。是故唯有百八十法。一切希有不可思議法悉皆顯現者第三結也。謂諸功德勝過一切名希有。超諸情計名不思議。然準瑜伽三十六。無上菩提有五希奇。一於諸有情非有因緣而生親愛。二唯為饒益諸有情故。常處生死忍無量苦。三於多煩惱難伏有情。善能解了調伏方便。四於極難解真實義理能隨悟入。五具不思議大威神力。此等希有不可思議皆依大智而得顯現。 tán viết 。nhất bách bát thập bất cộng chi Pháp giả y vô thượng y Kinh vân 。Phật cáo A-nan 。hữu bách bát thập bất cộng chi Pháp 。thử thị Như Lai thù thắng công đức 。nhất tam thập nhị tướng 。nhị bát thập chủng tử 。thử nhị quảng như dư Kinh luận biện 。kim đãn lược minh tam thập nhị tướng 。đại Bát-nhã Kinh tam bách bát thập nhất thuyết 。nhất Thế Tôn túc hạ cụ hữu an bình tướng 。nhị Thế Tôn túc hạ hữu thiên phước luân văn tướng 。tam thủ túc nhu nhuyễn tướng 。tứ thủ định chỉ gian hữu man võng tướng 。ngũ thủ túc chư chỉ viên mãn tiêm trường/trưởng 。lục túc cân quảng trường/trưởng dữ phu tướng xưng 。thất túc phu sung mãn dữ cân tướng xưng (già vô thử tướng )bát Thế Tôn song (khiêu -triệu +chuyên )như ê nê da tiên lộc vương (khiêu -triệu +chuyên )。cửu song tý tu trực bình lập ma tất 。thập uẩn tướng phong mật 。thập nhất mao khổng các nhất mao sanh 。thập nhị phát mao đoan giai thượng mĩ 。thập tam thân bì tế hoạt 。thập tứ thân bì kim sắc 。thập ngũ thất xứ sung mãn 。thập lục kiên hạng viên mãn 。thập thất bác dịch sung thật 。thập bát Thế Tôn dung nghi hồng mãn đoan trực 。thập cửu Thế Tôn thân tướng tu quảng đoan nghiêm 。nhị thập Thế Tôn thể tướng túng quảng lượng đẳng 。nhị thập nhất Thế Tôn hạm ức tinh thân thượng bán như Sư tử Vương 。nhị thập nhị thường quang nhất tầm 。nhị thập tam xỉ tướng tứ thập tề bạch thâm mật 。nhị thập tứ tứ nha tiên bạch 。nhị thập ngũ thường đắc ngũ vị 。nhị thập lục thiệt tướng bạc trường/trưởng phước diện luân tế 。nhị thập thất Phạm Âm hòa nhã tùy chúng lạc/nhạc văn 。nhị thập bát mục tiệp cám thanh tề chỉnh bất loạn 。nhị thập cửu nhãn Tình cám thanh tiên bạch hồng hoàn gian sức kiểu khiết 。tam thập diện như mãn nguyệt my như đế cung 。tam thập nhất my gian hào tướng quang du ư kha tuyết 。tam thập nhị ô sắt nị sa do như thiên cái 。nhiên dữ du già khai hợp hữu dị 。du già khai đệ thập bát hồng mãn đoan trực vi thân bất lũ khúc 。phục khai nhị thập tam vi xỉ vô khích xỉ tiên bạch 。khai nhị thập nhất hạm ức vi nhị 。hợp đệ thất túc phu dữ cân tướng xưng 。hợp tứ nha nhập xỉ 。hợp thập cửu tu quảng đoan nghiêm nhập túng quảng lượng đẳng 。vô diện như mãn nguyệt 。thử tùy thế tục thuyết tướng bất đồng 。cố thuyết hữu biệt 。y tiền liệt tướng tụng viết 。đẳng hiện nhu võng tiêm cân phu (khiêu -triệu +chuyên )tý mật 。mao sanh mĩ/mị nhuận hoạt 。bì kim thất my mãn 。thể nghi tu quảng cao 。Sư tử quang cụ xỉ 。nha vị thiệt âm tiệp 。Tình luân hào tướng cái 。tứ thập cửu vân 。sở hóa hữu tình ư kỳ chủng chủng ác nghiệp hiện hành thâm sanh hỉ lạc 。như thị chủng chủng hiện hành ác nghiệp thị sở đối trì 。cảm tướng tùy hảo chủng chủng thiện nghiệp thị năng đối trì 。hựu vân 。như thị nhất thiết tam thập nhị chủng đại trượng phu tướng vô hữu sái biệt 。đương tri giai dụng tịnh giới vi nhân nhi năng cảm đắc 。hà dĩ cố 。nhược/nhã chư Bồ-tát hủy phạm tịnh giới 。thượng bất năng đắc hạ tiện nhân thân 。hà huống năng cảm đại trượng phu tướng 。đại Bát-nhã hựu vân 。như thị thiện hiện Bồ-Tát Ma-ha-tát hạnh/hành/hàng thâm Bát-nhã 。năng dĩ tài Pháp nhị chủng bố thí nhiếp chư hữu tình 。thị vi thậm kì hy hữu chi Pháp 。hựu do hạnh/hành/hàng ngũ tu 。nhất phát tâm 。nhị trường/trưởng thời 。tam Vô gián 。tứ ân trọng 。ngũ vô dư chi sở cảm đắc 。y bảo nữ Kinh đệ tứ 。tu nhân tinh tướng thiểu hữu sái biệt 。vô thượng y Kinh đệ nhị minh sở tu nhân 。dữ du già tứ thập cửu đồng 。thuyết tướng thiểu biệt 。do phiên giả nhĩ 。hựu thuyết tu hành tứ chánh nghiệp đắc tam thập nhị tướng 。nhất giả quyết định vô tạp du già luận danh quyết định tu tác 。nhị giả đế quán vi mật già danh ủy tất tu tác 。tam giả thường tu Vô gián già danh hằng thường tu tác 。tứ giả bất điên đảo tâm già danh vô tội tu tác 。đệ nhất nghiệp đắc túc hạ bình tướng 。đệ nhị nghiệp đắc cửu 。nhất túc hạ luân văn 。nhị túc hõa mãn 。tam thủ túc thập chỉ võng mật 。tứ bì tế nhuyễn 。ngũ thất xứ mãn 。lục lưỡng kiên bình lượng (lưỡng) dịch mãn 。thất tý dong viên 。bát thiệt quảng trường/trưởng 。cửu sư tử ức 。đệ tam nghiệp đắc ngũ 。nhất chỉ tiêm trường/trưởng 。nhị cước cân trường/trưởng 。tam thân đoan bất khúc 。tứ hoành thọ đẳng lượng 。ngũ nhan mạo viên tịnh 。đệ tứ nghiệp đắc dư tướng 。dữ du già đồng 。thập trụ Tỳ bà sa đệ lục diệc minh tam thập nhị tướng đẳng nhân 。tát già ni kiền tử Kinh đệ lục diệc minh tam thập nhị tướng bát thập chủng tử 。quảng như bỉ thích 。tướng hảo tổng dụng nhãn thiệt thân nam tứ căn y xứ cập thiệt căn vi thể 。nhược/nhã chư Bồ-tát chủng tính địa trung duy hữu chủng tử 。y thân nhi trụ/trú 。thắng giải hạnh địa thủy năng tu bỉ năng đắc phương tiện 。tịnh thắng ý lạc địa nãi danh vi đắc 。nhược/nhã tại dư thượng địa như thị tướng hảo chuyển thắng thanh tịnh 。nhược/nhã tại Như Lai đương tri tướng hảo thiện tịnh vô thượng 。vấn 。hà cố đãn lập thử tam thập nhị vi đại trượng phu tướng 。đáp 。tứ thập cửu vân 。như thị chư tướng thị hữu sắc cố liệt trung thắng phẩm 。chư hữu tình loại dịch liễu tri cố 。tuy hữu nhất thiết bất cộng Phật Pháp giai đắc danh vi đại trượng phu tướng 。duy lập thử vi đại trượng phu tướng 。đại Bát-nhã Kinh tam bách bát thập nhất vân 。vân hà Như Lai bát thập tùy hảo 。thiện hiện nhất chỉ trảo hiệp trường/trưởng 。nhị thủ túc chỉ viên tiêm dong nhu nhuyễn 。tam thủ túc các đẳng tướng gian sung mật 。tứ thủ túc viên mãn như ý nhuyễn tịnh 。ngũ cân mạch bàn kết/kiết thâm ẩn bất hiện 。lục lượng (lưỡng) hõa câu ẩn 。thất hạnh/hành/hàng bộ trực tiến/tấn như long Tượng Vương 。bát hạnh/hành/hàng bộ uy dung như Sư tử Vương 。cửu hạnh/hành/hàng bộ an bình do như ngưu vương 。thập hành bộ tiến chỉ do như nga vương 。thập nhất hồi lĩnh hữu toàn như long Tượng Vương 。thập nhị chi tiết tiệm thứ viên dong hảo diệu 。thập tam cốt tiết giao kết/kiết do nhược long bàn 。thập tứ tất luân diệu thiện kiên cố viên mãn 。thập ngũ ẩn xứ/xử giao hảo viên mãn thanh tịnh 。thập lục thân bì nhuận hoạt trần cấu bất trước 。thập thất thân dung đôn túc thường bất khiếp nhược 。thập bát thân chi kiên cố trù mật tưởng trước 。thập cửu thân chi an định đôn trọng bất điệu 。nhị thập thân tướng do như tiên Vương nghiêm tịnh 。nhị thập nhất thân quang châu táp hằng tự chiếu diệu 。nhị thập nhị phước hình phương chánh vô khiếm nhu nhuyễn 。nhị thập tam tề thâm hữu toàn viên Tịnh Quang trạch 。nhị thập tứ tề hậu bất oa bất đột diệu hảo 。nhị thập ngũ bì phu viễn ly giới tiển điểm chuế 。nhị thập lục thủ chưởng sung mãn túc hạ an bình 。nhị thập thất thủ văn thâm trường/trưởng trực nhuận bất đoạn 。nhị thập bát thần sắc quang nhuận như Tần-bà quả 。nhị thập cửu diện môn bất trường/trưởng bất đoản đại tiểu như lượng 。tam thập thiệt tướng nhuyễn bạc quảng trường/trưởng xích sắc 。tam thập nhất phát thanh uy chấn minh lãng thanh triệt 。tam thập nhị âm vận mỹ diệu như thâm cốc hưởng 。tam thập tam Tỳ cao tu trực kỳ khổng bất hiện 。tam thập tứ thế tôn chư xỉ phương chỉnh tiên bạch 。tam thập ngũ chư nha viên bạch quang khiết phong lợi 。tam thập lục Thế Tôn nhãn tịnh thanh bạch phân minh 。tam thập thất nhãn tướng tu quảng như thanh liên hoa 。tam thập bát nhãn tiệp tề chỉnh trù mật bất bạch 。tam thập cửu my trường/trưởng bất bạch trí nhi tế nhuyễn 。tứ thập song my khỉ mĩ tu thứ cám sắc 。tứ thập nhất song my cao hiển nhuận như sơ nguyệt 。tứ thập nhị nhĩ hậu quảng đại luân đóa thành tựu 。tứ thập tam lượng (lưỡng) nhĩ ỷ/khỉ lệ tề bình ly quá/qua 。tứ thập tứ dung nghi kiến giả vô sanh nhiễm ái 。tứ thập ngũ ngạch quảng viên mãn hình tướng thù diệu 。tứ thập lục thân phần thượng bán như Sư tử Vương 。tứ thập thất thủ phát tu trường/trưởng cám thanh trù mật 。tứ thập bát thủ phát hương khiết nhuận trạch toàn chuyển 。tứ thập cửu thủ phát tề chỉnh bất loạn bất tạp 。ngũ thập thủ phát kiên cố bất đoạn bất lạc 。ngũ thập nhất thủ phát quang hoạt trần cấu bất trước 。ngũ thập nhị thân phần kiên cố du na lá duyên 。ngũ thập tam Thế Tôn thân thể trường đại đoan trực 。ngũ thập tứ thế tôn chư khiếu thanh tịnh viên hảo 。ngũ thập ngũ thân chi thế lực thù thắng vô đẳng 。ngũ thập lục Thế Tôn thân tướng lạc/nhạc đổ vô yếm 。ngũ thập thất diện viên tu quảng như thu mãn nguyệt 。ngũ thập bát nhan mạo thư thái hàm tiếu tiên ngôn 。ngũ thập cửu diện mạo quang trạch viễn ly tần túc 。lục thập thân chi thanh tịnh vô cấu vô xú 。lục thập nhất chư mao khổng trung thường xuất diệu hương 。lục thập nhị diện môn thường xuất thắng diệu chi hương 。lục thập tam thủ tướng viên diệu do như thiên cái 。lục thập tứ thân sắc cám thanh như Khổng-tước hạng 。lục thập ngũ pháp âm tùy chúng ưng lý vô sái 。lục thập lục Thế Tôn đảnh tướng vô năng kiến giả 。lục thập thất thủ túc chỉ ước phân minh nghiêm hảo 。lục thập bát hạnh/hành/hàng túc khứ địa tứ chỉ văn hiện 。lục thập cửu tự trì phi tha thân vô khuynh động 。thất thập uy đức viễn chấn kiến hỉ bố/phố an 。thất thập nhất thanh bất cao hạ xuất hòa duyệt ngôn 。thất thập nhị tùy loại ngôn âm tùy ý lạc thuyết 。thất thập tam nhất âm diễn thuyết tùy loại đắc giải 。thất thập tứ thuyết hàm y thứ tất hữu nhân duyên 。thất thập ngũ bình quán hữu tình tán hủy đẳng hiện 。thất thập lục sở vi tiên quán uy nghi thiện tịnh 。thất thập thất Thế Tôn tướng hảo vô năng quán tận 。thất thập bát Thế Tôn đảnh/đính cốt kiên thật viên mãn 。thất thập cửu nhan dung thường thiểu hảo tuần cựu xứ/xử 。bát thập thủ túc hung ức hỉ toàn đức tướng 。du già tứ thập cửu vân 。vị lượng (lưỡng) thủ túc cụ nhị thập chỉ 。cập dĩ tiết trảo giai tất thù hảo tức vi nhị thập 。lưỡng thủ lưỡng túc biểu lý bát xứ/xử tịnh giai thù thắng tức vi át chủng 。lượng (lưỡng) hõa tất cổ lục xứ thù hảo tức vi lục chủng 。lượng (lưỡng) tý trửu oản tức vi lục chủng 。yêu phùng các nhất lượng (lưỡng) hạch vi nhị 。uẩn tạng vi nhất 。lượng (lưỡng) đồn vi nhị 。臗lư tề tam tức vi tam hảo 。lượng (lưỡng) hiếp dịch nhũ vi lục tùy hảo 。phước hung hạng tích các nhất tùy hảo 。trừ (chí *hiệt )dĩ hạ lục thập tùy hảo 。thượng hạ xỉ mạn vi nhị tùy hảo 。(xỉ *hư )ngạc vi nhất 。lượng (lưỡng) thần vi nhị 。頤thiện viên mãn vi nhất tùy hảo 。lượng (lưỡng) giáp vi nhị 。lượng (lưỡng) mục vi nhị 。lượng (lưỡng) my vi nhị 。Tỳ nhị khổng vi nhị 。ngạch diệu vi nhất 。giác tấn lượng (lưỡng) nhĩ vi tứ tùy hảo 。đầu phát vi nhất 。đầu hữu nhị thập hợp tiền bát thập lược vi tụng viết 。thủ túc nhị thập bát 。hõa tất cổ tý trửu 。tinh oản thành thập nhị 。yêu phùng hạch uẩn đồn 。臗lư tề hữu thập 。hiếp dịch nhũ vi lục 。phước hung hạng tích tứ 。(chí *hiệt )dĩ hạ lục thập 。man ngạc thần 頤lục 。giáp mục my Tỳ bát 。ngạch tấn giác nhĩ ngũ 。đầu phát thù diệu nhất 。vô thượng y Kinh hựu hữu lục thập bát Pháp 。túc thành nhất bách bát thập 。ngôn lục thập bát giả tức như Đại-Thừa sở thuyết 。Phật thập bát bất cộng pháp 。nhất vô hữu ngộ thất 。nhị vô tốt bạo âm 。tam vô vọng thất niệm 。tứ vô bất định tâm 。ngũ vô chủng chủng tướng 。lục vô bất trạch xả 。thất giả dục vô thoái 。bát tinh tấn vô thoái 。cửu niệm vô thoái 。thập định vô thoái 。thập nhất trí tuệ vô thoái 。thập nhị thắng giải vô thoái 。thập tam nhất thiết thân nghiệp trí vi tiền đạo tùy trí nhi chuyển 。thập tứ ngữ nghiệp trí vi tiền đạo tùy trí nhi chuyển 。thập ngũ nhất thiết ý nghiệp trí vi tiền đạo tùy trí nhi chuyển 。thập lục tri quá khứ thế Vô Trước vô ngại 。thập thất tri vị lai thế Vô Trước vô ngại 。thập bát tri hiện tại thế Vô Trước vô ngại 。như Bổn Sư vô cấu xưng Kinh sớ biện 。tinh như câu xá thuyết 。thập lực tứ vô úy đại bi tam niệm xứ phục vi thập bát 。hựu hữu Kinh vân độc đắc pháp giả như bỉ Kinh thuyết 。Như Lai độc đắc như ý tự tại tiệp tật thần thông 。nhất dã 。Như Lai độc đắc vô hữu biên tế biến hóa thần thông 。nhị dã 。Như Lai độc đắc vô lượng vô tận thần thông xứ/xử 。tam dã 。Như Lai độc đắc tâm tự tại Pháp 。tứ dã 。tự tại vô biên tri hóa tha tâm thông 。ngũ dã 。tự tại vô ngại thiên nhĩ thần thông 。lục dã 。tri vô sắc giới chúng sanh chủng tử 。thất dã 。thông đạt Thánh chúng Bát Niết Bàn hậu 。bát dã 。trí tuệ minh liễu vô hữu bất định đáp 。cửu dã 。Đại Ba-la-mật thiện năng đáp vấn 。thập dã 。phân biệt thuyết Pháp vô hữu quá thất 。thập nhất dã 。khai hóa chúng sanh vô hữu không quá 。thập nhị dã 。Như Lai độc đắc đệ nhất đạo thủ 。thập tam dã 。Như Lai độc đắc bất khả hại diệt 。thập tứ dã 。Như Lai độc đắc Kim Cương tam muội 。thập ngũ dã 。nhất thiết chư pháp phi sắc phi tâm tâm bất tướng ứng Như Lai liễu tri 。thập lục dã 。vô ngại giải thoát 。thập thất dã 。tam bất nhiễm pháp 。thập bát dã 。đoạn điệt tập khí 。thập cửu dã 。nhất thiết chủng trí 。nhị thập dã 。Như Lai độc đắc Kim cương tụ thân 。nhị thập nhất dã 。vị tằng tác ý nhất thiết sự thành 。nhị thập nhị dã 。nhất thiết chư tướng dữ xứ/xử tướng ứng minh tịnh cụ túc 。nhị thập tam dã 。sở thọ kí biệt vô hữu bất định 。nhị thập tứ dã 。ư thắng phụ tâm Phật bất thính hứa bất đắc kiến Phật 。nhị thập ngũ dã 。chuyển nhất thiết chủng thắng diệu pháp luân 。nhị thập lục dã 。hà phụ chúng sanh năng xả trọng đam/đảm 。nhị thập thất dã 。nhập Bát Niết Bàn hậu cánh khởi tâm 。nhị thập bát dã 。Như Lai độc đắc tu nhân viên mãn vô dư 。nhị thập cửu dã 。Như Lai độc đắc chí quả viên mãn vô dư 。tam thập dã 。Như Lai độc đắc lợi ích tha sự viên mãn vô dư 。tam thập nhất dã 。Như Lai độc đắc biện tài vô tận 。tam thập nhị dã 。Như Lai độc đắc thuyết nhất thiết pháp tất năng như lý 。tam thập tam dã 。giải vân 。thử trung tuy hữu tam thập tam số 。Bát-nhã duy thủ quả hữu tam thập nhị 。dĩ tu nhân mãn phi quả đức cố 。thị cố duy hữu bách bát thập pháp 。nhất thiết hy hữu bất khả tư nghị Pháp tất giai hiển hiện giả đệ tam kết dã 。vị chư công đức thắng quá nhất thiết danh hy hữu 。siêu chư Tình kế danh bất tư nghị 。nhiên chuẩn du già tam thập lục 。vô thượng Bồ-đề hữu ngũ hy kì 。nhất ư chư hữu tình phi hữu nhân duyên nhi sanh thân ái 。nhị duy vi nhiêu ích chư hữu tình cố 。thường xứ/xử sanh tử nhẫn vô lượng khổ 。tam ư đa phiền não nạn/nan phục hữu tình 。thiện năng giải liễu điều phục phương tiện 。tứ ư cực nạn giải chân thật nghĩa lý năng tùy ngộ nhập 。ngũ cụ bất tư nghị Đại uy thần lực 。thử đẳng hy hữu bất khả tư nghị giai y đại trí nhi đắc hiển hiện 。 經。譬如依如意寶珠無量無邊種種珍寶悉皆得現。 Kinh 。thí như y như ý bảo châu vô lượng vô biên chủng chủng trân bảo tất giai đắc hiện 。 贊曰。舉喻。準觀佛三昧海經。如意寶珠是金翅鳥王心。輪王出世以為珠寶。若無輪王入海。海龍王為鎮海珠。大智度論云。是佛舍利劫末之時。變成如意寶珠利益眾生。依珠能出一切所須。此大智定亦復如是。 tán viết 。cử dụ 。chuẩn quán Phật tam muội hải Kinh 。như ý bảo châu thị kim-sí điểu Vương tâm 。luân Vương xuất thế dĩ vi châu bảo 。nhược/nhã vô luân Vương nhập hải 。hải long vương vi trấn hải châu 。Đại Trí Độ Luận vân 。thị Phật xá lợi kiếp mạt chi thời 。biến thành như ý bảo châu lợi ích chúng sanh 。y châu năng xuất nhất thiết sở tu 。thử đại trí định diệc phục như thị 。 經。如是依大三昧寶依大智慧寶能出種種無量無邊諸佛妙法。 Kinh 。như thị y Đại tam muội bảo y đại trí tuệ bảo năng xuất chủng chủng vô lượng vô biên chư Phật diệu pháp 。 贊曰。法合可知。 tán viết 。Pháp hợp khả tri 。 經。善男子如是法身三昧智慧。 Kinh 。Thiện nam tử như thị pháp thân tam muội trí tuệ 。 贊曰。下明離繫果。初標次釋後成。此標也。法身三昧智慧由定智為能證法身所證故得解脫。即三事涅槃或體或義。而下言雖有三數而無三體。或據義說。或法身定慧及與解脫非定一異。故無三體。非謂唯法身。 tán viết 。hạ minh ly hệ quả 。sơ tiêu thứ thích hậu thành 。thử tiêu dã 。Pháp thân tam muội trí tuệ do định trí vi năng chứng Pháp thân sở chứng cố đắc giải thoát 。tức tam sự Niết-Bàn hoặc thể hoặc nghĩa 。nhi hạ ngôn tuy hữu tam số nhi vô tam thể 。hoặc cứ nghĩa thuyết 。hoặc Pháp thân định tuệ cập dữ giải thoát phi định nhất dị 。cố vô tam thể 。phi vị duy Pháp thân 。 經。過一切相不著於相不可分別非常非斷是名中道。 Kinh 。quá/qua nhất thiết tướng bất trước ư tướng bất khả phân biệt phi thường phi đoạn thị danh trung đạo 。 贊曰。下釋。過一切相自體勝故離十相。謂六塵男女生滅。不著於相離諸執故。不可分別非心言故。非常非斷離二邊故。此中有四。一離諸相。二不執著。三非心言境。四離二邊。由斯四義故名中道境契於正智。正智名中道。中道之境亦名中道。 tán viết 。hạ thích 。quá/qua nhất thiết tướng tự thể thắng cố ly thập tướng 。vị lục trần nam nữ sanh diệt 。bất trước ư tướng ly chư chấp cố 。bất khả phân biệt phi tâm ngôn cố 。phi thường phi đoạn ly nhị biên cố 。thử trung hữu tứ 。nhất ly chư tướng 。nhị bất chấp trước 。tam phi tâm ngôn cảnh 。tứ ly nhị biên 。do tư tứ nghĩa cố danh trung đạo cảnh khế ư chánh trí 。chánh trí danh trung đạo 。trung đạo chi cảnh diệc danh trung đạo 。 經。雖有分別體無分別雖有三數而無三體不增不減。 Kinh 。tuy hữu phân biệt thể vô phân biệt tuy hữu tam số nhi vô tam thể bất tăng bất giảm 。 贊曰。重釋成。雖有分別體無分別釋前無分別。雖有法身三昧智慧三數差別而非分別心緣。非語境故云體無分別。雖有三數而無三體釋過一切相。雖有法身三昧智慧三數而無條然別體。不增不減釋非常非斷。不增故非常。不減故非斷。 tán viết 。trọng thích thành 。tuy hữu phân biệt thể vô phân biệt thích tiền vô phân biệt 。tuy hữu Pháp thân tam muội trí tuệ tam số sái biệt nhi phi phân biệt tâm duyên 。phi ngữ cảnh cố vân thể vô phân biệt 。tuy hữu tam số nhi vô tam thể thích quá/qua nhất thiết tướng 。tuy hữu Pháp thân tam muội trí tuệ tam số nhi vô điều nhiên biệt thể 。bất tăng bất giảm thích phi thường phi đoạn 。bất tăng cố phi thường 。bất giảm cố phi đoạn 。 經。猶如夢幻亦無所執亦無能執。 Kinh 。do như mộng huyễn diệc vô sở chấp diệc vô năng chấp 。 贊曰。釋前不著相。三昧智慧無能執。法身無所執。猶如夢幻者喻非夢不分別。意取夢所見境。 tán viết 。thích tiền bất trước tướng 。tam muội trí tuệ vô năng chấp 。Pháp thân vô sở chấp 。do như mộng huyễn giả dụ phi mộng bất phân biệt 。ý thủ mộng sở kiến cảnh 。 經。法體如如是解脫處過死生境越生死暗。 Kinh 。pháp thể như như thị giải thoát xứ quá/qua tử sanh cảnh việt sanh tử ám 。 贊曰。成前中道。法體如如法身。是解脫生死之處即是解脫。過死生境出有漏果離苦諦。越生死闇離苦諦因。斷集諦故是中道。 tán viết 。thành tiền trung đạo 。pháp thể như như Pháp thân 。thị giải thoát sanh tử chi xứ/xử tức thị giải thoát 。quá/qua tử sanh cảnh xuất hữu lậu quả ly khổ đế 。việt sanh tử ám ly khổ đế nhân 。đoạn tập đế cố thị trung đạo 。 經。一切眾生不能修行所不能至一切諸佛菩薩之所住處。 Kinh 。nhất thiết chúng sanh bất năng tu hành sở bất năng chí nhất thiết chư Phật Bồ Tát chi sở trụ xứ 。 贊曰。此即勸修也。明不修不得。返顯修者即得。初法後喻。此法也。明眾生不修不得此大涅槃諸佛菩薩常所住處。問。此明得果次第。未辨修行次第。何故勸修。答。果起依修欲生下修行次第。所以明也。故下喻意合明因果也。 tán viết 。thử tức khuyến tu dã 。minh bất tu bất đắc 。phản hiển tu giả tức đắc 。sơ Pháp hậu dụ 。thử pháp dã 。minh chúng sanh bất tu bất đắc thử đại Niết Bàn chư Phật Bồ-tát thường sở trụ xứ 。vấn 。thử minh đắc quả thứ đệ 。vị biện tu hành thứ đệ 。hà cố khuyến tu 。đáp 。quả khởi y tu dục sanh hạ tu hành thứ đệ 。sở dĩ minh dã 。cố hạ dụ ý hợp minh nhân quả dã 。 經。善男子譬如有人願欲得金處處求覓遂得金鑛。 Kinh 。Thiện nam tử thí như hữu nhân nguyện dục đắc kim xứ xứ cầu mịch toại đắc kim khoáng 。 贊曰。下喻明。前明五果。喻亦有五。譬如有人即譬前依於此身異熟果。願欲得金喻得發初心增上果。處處求覓遂得金礦喻等流果。喻前修行地心中資糧位。依憑教力起信心知自身中有佛性。法身理事兩性俱得如金礦。為障所覆如得金礦。 tán viết 。hạ dụ minh 。tiền minh ngũ quả 。dụ diệc hữu ngũ 。thí như hữu nhân tức thí tiền y ư thử thân dị thục quả 。nguyện dục đắc kim dụ đắc phát sơ tâm tăng thượng quả 。xứ xứ cầu mịch toại đắc kim quáng dụ đẳng lưu quả 。dụ tiền tu hành địa tâm trung tư lương vị 。y bằng giáo lực khởi tín tâm tri tự thân trung hữu Phật tánh 。Pháp thân lý sự lượng (lưỡng) tánh câu đắc như kim quáng 。vi chướng sở phước như đắc kim quáng 。 經。既得鑛已即便碎之擇取精者。 Kinh 。ký đắc khoáng dĩ tức tiện toái chi trạch thủ tinh giả 。 贊曰。喻修行地心中加行位心漸次學除所取能取。住唯識觀等如擇精者。 tán viết 。dụ tu hành địa tâm trung gia hành vị tâm tiệm thứ học trừ sở thủ năng thủ 。trụ/trú duy thức quán đẳng như trạch tinh giả 。 經。爐中銷鍊得清淨金。 Kinh 。lô trung tiêu luyện đắc thanh tịnh kim 。 贊曰。為燒練喻不退地心一生補處心金剛心。得淨金喻如來地心士用果。 tán viết 。vi thiêu luyện dụ bất thoái địa tâm Nhất-sanh-bổ-xứ tâm Kim cương tâm 。đắc tịnh kim dụ Như Lai địa tâm sĩ dụng quả 。 經。隨意迴轉作諸鐶釧種種嚴具雖有諸用金性不改。 Kinh 。tùy ý hồi chuyển tác chư hoàn xuyến chủng chủng nghiêm cụ tuy hữu chư dụng kim tánh bất cải 。 贊曰。望得涅槃為離繫果。得常樂我淨如作鐶釧等。然不失真如性。若望菩提總士用果。諸鐶釧等即定智生一切功德。能不失定慧性竝如金不改。上來大段科解相貌看行相漸深求遠意。亦應允當。若依古釋即譬喻下屬下修行。初喻次法。準舊可知。修行文下自有譬喻。故不依古。 tán viết 。vọng đắc Niết Bàn vi ly hệ quả 。đắc thường lạc/nhạc ngã tịnh như tác hoàn xuyến đẳng 。nhiên bất thất chân như tánh 。nhược/nhã vọng Bồ-đề tổng sĩ dụng quả 。chư hoàn xuyến đẳng tức định trí sanh nhất thiết công đức 。năng bất thất định tuệ tánh tịnh như kim bất cải 。thượng lai Đại đoạn khoa giải tướng mạo khán hành tướng tiệm thâm cầu viễn ý 。diệc ưng duẫn đương 。nhược/nhã y cổ thích tức thí dụ hạ chúc hạ tu hành 。sơ dụ thứ Pháp 。chuẩn cựu khả tri 。tu hành văn hạ tự hữu thí dụ 。cố bất y cổ 。 經。復次善男子若善男子善女人求勝解脫修行世善。 Kinh 。phục thứ Thiện nam tử nhược/nhã Thiện nam tử thiện nữ nhân cầu thắng giải thoát tu hành thế thiện 。 贊曰。第三大段答因中有二。初辨果。次此下修證次第。準諸文例應先修因後方得果。今此乘前明三身。後即先明得果次第。雖知得果次第然若不修行如何得果。故今次明修證次第。又如瑜伽三十八云。已說菩薩所應學處。如是應學我今當說。此意前菩提品明二斷二智。菩提最勝是所應學。意令生忻如是應學。即令忻求起修妙行故。今此下明修行次第。將欲趣果由四種力。一因力。二善友力。三作意力。四資糧力。此四是因資糧已滿便成正覺。此一是果。今此文中分之為二。初法說後喻說。法說之中如前分五。此即第一先明因力。求勝解脫是所學處無上菩提大般涅槃超過二乘名勝解脫。修世善者謂善法欲。遠加行因。隱彼種姓寄現行緣以為因力。準瑜伽三十八。於其八種勝解依處。具足成就淨信為先決定喜樂。一者於三寶功德勝解依處。二者於佛菩薩威力。三者於真實義。四者於因。五者於果。六者於應得義。七者於應得方便。八者於善言善語善說求勝解脫。即決定喜樂故。唯識論第六云。於實德能深忍樂欲。心淨為性。忍即信因。樂欲謂果。心淨信體。此云求者即忍樂欲為善本故。欲為勤依因修世善。 tán viết 。đệ tam đại đoạn đáp nhân trung hữu nhị 。sơ biện quả 。thứ thử hạ tu chứng thứ đệ 。chuẩn chư văn lệ ưng tiên tu nhân hậu phương đắc quả 。kim thử thừa tiền minh tam thân 。hậu tức tiên minh đắc quả thứ đệ 。tuy tri đắc quả thứ đệ nhiên nhược/nhã bất tu hành như hà đắc quả 。cố kim thứ minh tu chứng thứ đệ 。hựu như du già tam thập bát vân 。dĩ thuyết Bồ Tát sở ưng học xứ 。như thị ưng học ngã kim đương thuyết 。thử ý tiền Bồ-đề phẩm minh nhị đoạn nhị trí 。Bồ-đề tối thắng thị sở ưng học 。ý lệnh sanh hãn như thị ưng học 。tức lệnh hãn cầu khởi tu diệu hạnh/hành/hàng cố 。kim thử hạ minh tu hành thứ đệ 。tướng dục thú quả do tứ chủng lực 。nhất nhân lực 。nhị thiện hữu lực 。tam tác ý lực 。tứ tư lương lực 。thử tứ thị nhân tư lương dĩ mãn tiện thành chánh giác 。thử nhất thị quả 。kim thử văn trung phần chi vi nhị 。sơ pháp thuyết hậu dụ thuyết 。pháp thuyết chi trung như tiền phần ngũ 。thử tức đệ nhất tiên minh nhân lực 。cầu thắng giải thoát thị sở học xứ/xử vô thượng Bồ-đề Đại bát Niết Bàn siêu quá nhị thừa danh thắng giải thoát 。tu thế thiện giả vị thiện pháp dục 。viễn gia hạnh/hành/hàng nhân 。ẩn bỉ chủng tính kí hiện hành duyên dĩ vi nhân lực 。chuẩn du già tam thập bát 。ư kỳ bát chủng thắng giải y xứ 。cụ túc thành tựu tịnh tín vi tiên quyết định thiện lạc 。nhất giả ư Tam Bảo công đức thắng giải y xứ 。nhị giả ư Phật Bồ-tát uy lực 。tam giả ư chân thật nghĩa 。tứ giả ư nhân 。ngũ giả ư quả 。lục giả ư ưng đắc nghĩa 。thất giả ư ưng đắc phương tiện 。bát giả ư thiện ngôn thiện ngữ thiện thuyết cầu thắng giải thoát 。tức quyết định thiện lạc cố 。duy thức luận đệ lục vân 。ư thật đức năng thâm nhẫn lạc/nhạc dục 。tâm tịnh vi tánh 。nhẫn tức tín nhân 。lạc/nhạc dục vị quả 。tâm tịnh tín thể 。thử vân cầu giả tức nhẫn lạc/nhạc dục vi thiện bản cố 。dục vi cần y nhân tu thế thiện 。 經。得見如來及弟子眾得親近已。 Kinh 。đắc kiến Như Lai cập đệ-tử chúng đắc thân cận dĩ 。 贊曰。善友力文分為四。初得親近。二請求勝法。三彼聞思惟。四正為解說。此初也。此中應說善友之相善友作業親近善友。初二如瑜伽四十四廣辨。親近善友者彼云。由四種相方得圓滿親近善友。一於善友有病無病。隨時供侍恒常發起愛敬淨信。二於善友隨時敬問禮拜奉迎合掌。殷勤修和敬業而為供養。三於善友如法衣服．飲食．臥具．病緣醫藥．資身什物隨時供養。四於善友若正依止。於正法義若合若離隨自在轉。無有傾動。如實顯發作奉敬心。隨時往詣恭敬承事請問聽受。 tán viết 。thiện hữu lực văn phần vi tứ 。sơ đắc thân cận 。nhị thỉnh cầu thắng Pháp 。tam bỉ văn tư duy 。tứ chánh vi giải thuyết 。thử sơ dã 。thử trung ưng thuyết thiện hữu chi tướng thiện hữu tác nghiệp thân cận thiện hữu 。sơ nhị như du già tứ thập tứ quảng biện 。thân cận thiện hữu giả bỉ vân 。do tứ chủng tướng phương đắc viên mãn thân cận thiện hữu 。nhất ư thiện hữu hữu bệnh vô bệnh 。tùy thời cung thị hằng thường phát khởi ái kính tịnh tín 。nhị ư thiện hữu tùy thời kính vấn lễ bái phụng nghênh hợp chưởng 。ân cần tu hòa kính nghiệp nhi vi cúng dường 。tam ư thiện hữu như pháp y phục ．ẩm thực ．ngọa cụ ．bệnh duyên y dược ．tư thân thập vật tùy thời cúng dường 。tứ ư thiện hữu nhược/nhã chánh y chỉ 。ư chánh pháp nghĩa nhược/nhã hợp nhược/nhã ly tùy tự tại chuyển 。vô hữu khuynh động 。như thật hiển phát tác phụng kính tâm 。tùy thời vãng nghệ cung kính thừa sự thỉnh vấn thính thọ 。 經。白佛言世尊何者為善何者不善何者正修得清淨行。 Kinh 。bạch Phật ngôn Thế Tôn hà giả vi thiện hà giả bất thiện hà giả chánh tu đắc thanh tịnh hạnh 。 贊曰。請求勝法。瑜伽三十八云。彼諸菩薩求正法時當何所求。云何而求。何義故求。初問求何法。次問求軌儀。後問求法所為。何所求者當於五明處求。求法軌儀者。謂諸菩薩於善說法當應安住猛利愛重求聞正法。為欲聽聞一善說法。假使路由猛焰熾然火熱鐵地。無餘方便可得聽聞是善說法。即便發起猛利愛重歡喜而入。何況欲聞多善言義。過於自身及諸資具所有愛重百千萬分。於善說法常樂聽聞無有勞倦亦無厭足。淨信深厚其性柔和。心直見直愛敬德故愛敬法故。往法師所無詰難心。有敬重心無高慢心專為求善。非顯己德為欲安立自他善根。不為利養恭敬因緣。無雜染心遠離貢高。遠離輕慢遠離怯弱應時而聽。殷重而聽恭敬而聽。不為損害不為隨順不求過失。求悟解心專一趣心聆音屬耳掃滌攝持。聽聞正法於所聞法作四種相。一妙寶想以難得故。二良藥想除病義故。三如財物想不散義故。四如涅槃想滅苦義故。由法是相好莊嚴因故作妙寶想。由法是滅煩惱因故作良藥想。由法是神通因故作如財物想。由法是正無盡因故作涅槃想。次明求聞法意。求內明時為正修行法隨法行。為廣開示利悟於他。求因明時為欲如實了知外道所造因論是惡言說。為欲降伏他諸異論於真實教未淨信者令其淨信。已淨信者倍令增廣。求聲明時為令信樂典語眾生於菩薩身深生敬信。為欲悟入詁訓言音。求醫明時為息眾生種種疾病。為欲饒益一切大眾。求工巧明時為少功力多集珍財。為欲利益諸眾生故。為發眾生甚希奇想。為以巧智平等分布饒益攝受無量眾生。云何而說為何義說。正所應求即是所說。為此義求為此義說。此意為自他利求還令眾生行自他利故說。今言何者善不善者問所求法。何者正修即問聽法等儀則。又問何者得清淨行即所為求。 tán viết 。thỉnh cầu thắng Pháp 。du già tam thập bát vân 。bỉ chư Bồ-tát cầu chánh pháp thời đương hà sở cầu 。vân hà nhi cầu 。hà nghĩa cố cầu 。sơ vấn cầu hà Pháp 。thứ vấn cầu quỹ nghi 。hậu vấn cầu Pháp sở vi 。hà sở cầu giả đương ư ngũ minh xứ cầu 。cầu Pháp quỹ nghi giả 。vị chư Bồ-tát ư thiện thuyết pháp đương ưng an trụ mãnh lợi ái trọng cầu văn chánh pháp 。vi dục thính văn nhất thiện thuyết pháp 。giả sử lộ do mãnh diệm sí nhiên hỏa nhiệt thiết địa 。vô dư phương tiện khả đắc thính văn thị thiện thuyết pháp 。tức tiện phát khởi mãnh lợi ái trọng hoan hỉ nhi nhập 。hà huống dục văn đa thiện ngôn nghĩa 。quá/qua ư tự thân cập chư tư cụ sở hữu ái trọng bách thiên vạn phần 。ư thiện thuyết pháp thường lạc/nhạc thính văn vô hữu lao quyện diệc Vô yếm túc 。tịnh tín thâm hậu kỳ tánh nhu hòa 。tâm trực kiến trực ái kính đức cố ái kính Pháp cố 。vãng Pháp sư sở vô cật nạn/nan tâm 。hữu kính trọng tâm vô cao mạn tâm chuyên vi cầu thiện 。phi hiển kỷ đức vi dục an lập tự tha thiện căn 。bất vi lợi dưỡng cung kính nhân duyên 。vô tạp nhiễm tâm viễn ly cống cao 。viễn ly khinh mạn viễn ly khiếp nhược ưng thời nhi thính 。ân trọng nhi thính cung kính nhi thính 。bất vi tổn hại bất vi tùy thuận bất cầu quá thất 。cầu ngộ giải tâm chuyên nhất thú tâm linh âm chúc nhĩ tảo địch nhiếp trì 。thính văn chánh pháp ư sở văn Pháp tác tứ chủng tướng 。nhất diệu bảo tưởng dĩ nan đắc cố 。nhị lương dược tưởng trừ bệnh nghĩa cố 。tam như tài vật tưởng bất tán nghĩa cố 。tứ như Niết-Bàn tưởng diệt khổ nghĩa cố 。do Pháp thị tướng hảo trang nghiêm nhân cố tác diệu bảo tưởng 。do Pháp thị diệt phiền não nhân cố tác lương dược tưởng 。do Pháp thị thần thông nhân cố tác như tài vật tưởng 。do Pháp thị chánh vô tận nhân cố tác Niết-Bàn tưởng 。thứ minh cầu văn Pháp ý 。cầu nội minh thời vi chánh tu hành Pháp Tuỳ Pháp hành 。vi quảng khai thị lợi ngộ ư tha 。cầu nhân minh thời vi dục như thật liễu tri ngoại đạo sở tạo nhân luận thị ác ngôn thuyết 。vi dục hàng phục tha chư dị luận ư chân thật giáo vị tịnh tín giả lệnh kỳ tịnh tín 。dĩ tịnh tín giả bội lệnh tăng quảng 。cầu thanh minh thời vi lệnh tín lạc/nhạc điển ngữ chúng sanh ư Bồ Tát thân thâm sanh kính tín 。vi dục ngộ nhập cổ huấn ngôn âm 。cầu y minh thời vi tức chúng sanh chủng chủng tật bệnh 。vi dục nhiêu ích nhất thiết Đại chúng 。cầu công xảo minh thời vi thiểu công lực đa tập trân tài 。vi dục lợi ích chư chúng sanh cố 。vi phát chúng sanh thậm hy kì tưởng 。vi dĩ xảo trí bình đẳng phân bố nhiêu ích nhiếp thọ vô lượng chúng sanh 。vân hà nhi thuyết vi hà nghĩa thuyết 。chánh sở ưng cầu tức thị sở thuyết 。vi thử nghĩa cầu vi thử nghĩa thuyết 。thử ý vi tự tha lợi cầu hoàn lệnh chúng sanh hạnh/hành/hàng tự tha lợi cố thuyết 。kim ngôn hà giả thiện bất thiện giả vấn sở cầu Pháp 。hà giả chánh tu tức vấn thính pháp đẳng nghi tức 。hựu vấn hà giả đắc thanh tịnh hạnh tức sở vi cầu 。 經。諸佛如來及弟子眾見彼問時如是思惟。 Kinh 。chư Phật Như Lai cập đệ-tử chúng kiến bỉ vấn thời như thị tư duy 。 贊曰。善友為思。 tán viết 。thiện hữu vi tư 。 經。是善男子善女人欲求清淨欲聽正法即便為說令其開悟。 Kinh 。thị Thiện nam tử thiện nữ nhân dục cầu thanh tịnh dục thính chánh pháp tức tiện vi thuyết lệnh kỳ khai ngộ 。 贊曰。正為解說。即善友作業。未解令悟。已解令廣知為開。 tán viết 。chánh vi giải thuyết 。tức thiện hữu tác nghiệp 。vị giải lệnh ngộ 。dĩ giải lệnh quảng tri vi khai 。 經。彼既聞已正念憶持。 Kinh 。bỉ ký văn dĩ chánh niệm ức trì 。 贊曰。第三作意力起如理作意為正念持不捨。 tán viết 。đệ tam tác ý lực khởi như lý tác ý vi chánh niệm trì bất xả 。 經。發心修行得精進力除嬾惰障滅一切罪。 Kinh 。phát tâm tu hành đắc tinh tấn lực trừ lãn nọa chướng diệt nhất thiết tội 。 贊曰。第四資糧力。即三大劫所修萬行為菩提資糧。五位之初名資糧者別得總名。如色處等。以創發心求菩提故與資糧名。餘得別名。有勝別行故。此資糧力中分二。初地前後地上。此初也。地前有四。一發心修行。二得增上力。三者除障。四者滅罪。發心修行十住位。所以十住之初名發心住。創發無上菩提心故。已前雖發未入僧祇。此入僧祇初故得發名。發心多種。善法欲位種姓發心十住位中。勝解行發心入初地已名證得發心。今此勝解發心得精進力。忍第一位以得五力信為勤依。非正伏惑。勤能伏惑故此說之。除懶惰障者舉精進行正相違障。據實分別一切二障此位俱伏。此除苦因。滅一切罪者苦果。至增上忍及世第一位。一切惡趣八難苦果皆得不生。多說見道離此二者據斷種說。此據伏位及決定得故。成唯識論云。雖見道生亦斷惡趣諸業果等。而今且說能起煩惱。是根本故。又云。二惡趣雜染愚即是惡趣諸業果等。 tán viết 。đệ tứ tư lương lực 。tức tam đại kiếp sở tu vạn hạnh/hành/hàng vi Bồ-đề tư lương 。ngũ vị chi sơ danh tư lương giả biệt đắc tổng danh 。như sắc xử đẳng 。dĩ sang phát tâm cầu Bồ-đề cố dữ tư lương danh 。dư đắc biệt danh 。hữu thắng biệt hạnh cố 。thử tư lương lực trung phần nhị 。sơ địa tiền hậu địa thượng 。thử sơ dã 。địa tiền hữu tứ 。nhất phát tâm tu hành 。nhị đắc tăng thượng lực 。tam giả trừ chướng 。tứ giả diệt tội 。phát tâm tu hành thập trụ vị 。sở dĩ thập trụ chi sơ danh phát tâm trụ 。sang phát vô thượng Bồ-đề tâm cố 。dĩ tiền tuy phát vị nhập tăng kì 。thử nhập tăng kì sơ cố đắc phát danh 。phát tâm đa chủng 。thiện pháp dục vị chủng tính phát tâm thập trụ vị trung 。thắng giải hạnh/hành/hàng phát tâm nhập sơ địa dĩ danh chứng đắc phát tâm 。kim thử thắng giải phát tâm đắc tinh tấn lực 。nhẫn đệ nhất vị dĩ đắc ngũ lực tín vi cần y 。phi chánh phục hoặc 。cần năng phục hoặc cố thử thuyết chi 。trừ lại nọa chướng giả cử tinh tấn hạnh/hành/hàng chánh tướng vi chướng 。cứ thật phân biệt nhất thiết nhị chướng thử vị câu phục 。thử trừ khổ nhân 。diệt nhất thiết tội giả khổ quả 。chí tăng thượng nhẫn cập thế đệ nhất vị 。nhất thiết ác thú bát nạn khổ quả giai đắc bất sanh 。đa thuyết kiến đạo ly thử nhị giả cứ đoạn chủng thuyết 。thử cứ phục vị cập quyết định đắc cố 。thành duy thức luận vân 。tuy kiến đạo sanh diệc đoạn ác thú chư nghiệp quả đẳng 。nhi kim thả thuyết năng khởi phiền não 。thị căn bản cố 。hựu vân 。nhị ác thú tạp nhiễm ngu tức thị ác thú chư nghiệp quả đẳng 。 經。於諸學處離不尊重息掉悔心入於初地。 Kinh 。ư chư học xứ ly bất tôn trọng tức điệu hối tâm nhập ư sơ địa 。 贊曰。明入地上。十地為十文各有二。初除障後得地。由於初地得四證淨故。於學處離不尊重。學處即戒。或一切應修名為學處。體不離三寶及以淨戒得證淨故。離不尊重心。永斷分別故。息掉悔心即異生性障雖異生性障具攝一切分別二障。然由掉悔障定增故此令修定。因定發智。合此定智故成於法身。故偏說除。理實通餘體。又將斷正斷俱得斷名。將斷位長在前。正斷位促正入地心。此多依初而說斷障。故先言息掉悔心後說入初地。餘皆準知。 tán viết 。minh nhập địa thượng 。Thập Địa vi thập văn các hữu nhị 。sơ trừ chướng hậu đắc địa 。do ư sơ địa đắc tứ chứng tịnh cố 。ư học xứ ly bất tôn trọng 。học xứ tức giới 。hoặc nhất thiết ưng tu danh vi học xứ 。thể bất ly Tam Bảo cập dĩ tịnh giới đắc chứng tịnh cố 。ly bất tôn trọng tâm 。vĩnh đoạn phân biệt cố 。tức điệu hối tâm tức dị sanh tánh chướng tuy dị sanh tánh chướng cụ nhiếp nhất thiết phân biệt nhị chướng 。nhiên do điệu hối chướng định tăng cố thử lệnh tu định 。nhân định phát trí 。hợp thử định trí cố thành ư Pháp thân 。cố Thiên thuyết trừ 。lý thật thông dư thể 。hựu tướng đoạn chánh đoạn câu đắc đoạn danh 。tướng đoạn vị trường/trưởng tại tiền 。chánh đoạn vị xúc chánh nhập địa tâm 。thử đa y sơ nhi thuyết đoạn chướng 。cố tiên ngôn tức điệu hối tâm hậu thuyết nhập sơ địa 。dư giai chuẩn tri 。 經。依初地心除利有情障得入二地。 Kinh 。y sơ địa tâm trừ lợi hữu tình chướng đắc nhập nhị địa 。 贊曰。由第二地持戒波羅蜜。持戒波羅蜜中有三差別。饒益有情菩薩行勝。初地滿心將入二地修戒力增。將欲能斷正現行故能饒益生。說除利生障。即邪行障。伏此障已得入二地。 tán viết 。do đệ nhị địa trì giới Ba-la-mật 。trì giới Ba-la-mật trung hữu tam sái biệt 。nhiêu ích hữu tình Bồ Tát hạnh thắng 。sơ địa mãn tâm tướng nhập nhị địa tu giới lực tăng 。tướng dục năng đoạn chánh hiện hành cố năng nhiêu ích sanh 。thuyết trừ lợi sanh chướng 。tức tà hành chướng 。phục thử chướng dĩ đắc nhập nhị địa 。 經。於此地中除不逼惱障入於三地。 Kinh 。ư thử địa trung trừ bất bức não chướng nhập ư tam địa 。 贊曰。即闇鈍障。唯識等中約障總持聞思勝慧名闇鈍。此約障忍名逼惱。或彼約障本是愚癡故名闇鈍障。此據其末即瞋恚等名逼惱障。或由三忍。以貪樂等具不能忍苦。即貪逼惱。見他怨害而不能忍。即瞋逼惱。聞於二諦不能印忍。即愚癡逼惱。入三地時得此三忍。故除逼惱障。 tán viết 。tức ám độn chướng 。duy thức đẳng trung ước chướng tổng trì văn tư thắng tuệ danh ám độn 。thử ước chướng nhẫn danh bức não 。hoặc bỉ ước chướng bổn thị ngu si cố danh ám độn chướng 。thử cứ kỳ mạt tức sân khuể đẳng danh bức não chướng 。hoặc do tam nhẫn 。dĩ tham lạc/nhạc đẳng cụ bất năng nhẫn khổ 。tức tham bức não 。kiến tha oán hại nhi bất năng nhẫn 。tức sân bức não 。văn ư nhị đế bất năng ấn nhẫn 。tức ngu si bức não 。nhập tam địa thời đắc thử tam nhẫn 。cố trừ bức não chướng 。 經。於此地中除心軟淨障入於四地。 Kinh 。ư thử địa trung trừ tâm nhuyễn tịnh chướng nhập ư tứ địa 。 贊曰。心淨謂菩提分法。軟謂微細煩惱現行障。即軟煩惱是此淨障。或此煩惱依心王故從主為名。名心軟淨障。 tán viết 。tâm tịnh vị Bồ-đề phần Pháp 。nhuyễn vị vi tế phiền não hiện hành chướng 。tức nhuyễn phiền não thị thử tịnh chướng 。hoặc thử phiền não y tâm Vương cố tùng chủ vi danh 。danh tâm nhuyễn tịnh chướng 。 經。於此地中除善方便障入於五地。 Kinh 。ư thử địa trung trừ thiện phương tiện chướng nhập ư ngũ địa 。 贊曰。此地所修無差別道。即無分別智能證無差別如故得真俗無別。生死涅槃無別故後得智修大悲。般若不住生死涅槃名為方便。涅槃方便體根本即無分別智。起用即悲智。能障此者即下乘般涅槃障。涅槃非障。厭於生死樂彼涅槃心者是障。障此方便。今除此障得入五地。 tán viết 。thử địa sở tu vô sái biệt đạo 。tức vô phân biệt trí năng chứng vô sái biệt như cố đắc chân tục vô biệt 。sanh tử Niết-Bàn vô biệt cố hậu đắc trí tu đại bi 。Bát-nhã bất trụ sanh tử Niết-Bàn danh vi phương tiện 。Niết-Bàn phương tiện thể căn bản tức vô phân biệt trí 。khởi dụng tức bi trí 。năng chướng thử giả tức hạ thừa Bát Niết Bàn chướng 。Niết-Bàn phi chướng 。yếm ư sanh tử lạc/nhạc bỉ Niết-Bàn tâm giả thị chướng 。chướng thử phương tiện 。kim trừ thử chướng đắc nhập ngũ địa 。 經。於此地中除見真俗障入於六地。 Kinh 。ư thử địa trung trừ kiến chân tục chướng nhập ư lục địa 。 贊曰。所言真俗如常辨。各有四種。諸論之中約通相故。且說五地作四諦觀。然能真俗二合而觀除真俗相違障。不爾不能真俗合觀。由作四諦觀故。然未能除染淨二相。以染淨相依真俗生。今從根本名真俗障。據實即是麁相現行障。此染淨相望生滅相染淨為麁。由所知障現行執此麁相而起名麁相現行障。五地將除入六正斷。或據方便由入五地除真俗相違障。能合觀二故。入六地前後互影故此別說。 tán viết 。sở ngôn chân tục như thường biện 。các hữu tứ chủng 。chư luận chi trung ước thông tướng cố 。thả thuyết ngũ địa tác tứ đế quán 。nhiên năng chân tục nhị hợp nhi quán trừ chân tục tướng vi chướng 。bất nhĩ bất năng chân tục hợp quán 。do tác tứ đế quán cố 。nhiên vị năng trừ nhiễm tịnh nhị tướng 。dĩ nhiễm tịnh tướng y chân tục sanh 。kim tùng căn bản danh chân tục chướng 。cứ thật tức thị thô tướng hiện hành chướng 。thử nhiễm tịnh tướng vọng sanh diệt tướng nhiễm tịnh vi thô 。do sở tri chướng hiện hành chấp thử thô tướng nhi khởi danh thô tướng hiện hành chướng 。ngũ địa tướng trừ nhập lục chánh đoạn 。hoặc cứ phương tiện do nhập ngũ địa trừ chân tục tướng vi chướng 。năng hợp quán nhị cố 。nhập lục địa tiền hậu hỗ ảnh cố thử biệt thuyết 。 經。於此地中除見行相障入於七地。 Kinh 。ư thử địa trung trừ kiến hành tướng chướng nhập ư thất địa 。 贊曰。見行相障者即細相現行障。執生滅相。由六地中作緣生觀。雖除染淨相見有生滅相。障無相道不見生滅。妙無相道即不見生滅。今此見行相正即是障。入七地除。或六地中作緣生觀。見生死流轉不見有無為。今七地中除斯二相長時能作無相觀故。故唯識論云。執有生者猶取流轉細生相故。執有滅者尚取還滅細滅相故。般若心經等亦云。無無明亦無無明盡。盡者即滅。滅即無為。不見滅相即妙無相道。舉不見滅影不見生。名細相現行障。形前麁相說此名細見行相障。即據所執而說。行相即是生滅行相。見行相之障。 tán viết 。kiến hành tướng chướng giả tức tế tướng hiện hành chướng 。chấp sanh diệt tướng 。do lục địa trung tác duyên sanh quán 。tuy trừ nhiễm tịnh tướng kiến hữu sanh diệt tướng 。chướng vô tướng đạo bất kiến sanh diệt 。diệu vô tướng đạo tức bất kiến sanh diệt 。kim thử kiến hành tướng chánh tức thị chướng 。nhập thất địa trừ 。hoặc lục địa trung tác duyên sanh quán 。kiến sanh tử lưu chuyển bất kiến hữu vô vi 。kim thất địa trung trừ tư nhị tướng trường/trưởng thời năng tác vô tướng quán cố 。cố duy thức luận vân 。chấp hữu sanh giả do thủ lưu chuyển tế sanh tướng cố 。chấp hữu diệt giả thượng thủ hoàn diệt tế diệt tướng cố 。Bát-nhã tâm Kinh đẳng diệc vân 。vô vô minh diệc vô vô minh tận 。tận giả tức diệt 。diệt tức vô vi 。bất kiến diệt tướng tức diệu vô tướng đạo 。cử bất kiến diệt ảnh bất kiến sanh 。danh tế tướng hiện hành chướng 。hình tiền thô tướng thuyết thử danh tế kiến hành tướng chướng 。tức cứ sở chấp nhi thuyết 。hành tướng tức thị sanh diệt hành tướng 。kiến hành tướng chi chướng 。 經。於此地中除不見滅相障入於八地。 Kinh 。ư thử địa trung trừ bất kiến diệt tướng chướng nhập ư bát địa 。 贊曰。滅相即無相。由七地中多取滅相。純於無相作意勤求未能任運空中起有勝行。障無功用無相妙觀。不見滅相者是無相觀。入八地非但不見滅相。亦不見相土二相。故於此二亦得自在。故八地中斷二種愚。一於無相作功用愚。二於相自在愚。今且舉初影除於後。 tán viết 。diệt tướng tức vô tướng 。do thất địa trung đa thủ diệt tướng 。thuần ư vô tướng tác ý cần cầu vị năng nhâm vận không trung khởi hữu thắng hành 。chướng vô công dụng vô tướng diệu quán 。bất kiến diệt tướng giả thị vô tướng quán 。nhập bát địa phi đãn bất kiến diệt tướng 。diệc bất kiến tướng độ nhị tướng 。cố ư thử nhị diệc đắc tự tại 。cố bát địa trung đoạn nhị chủng ngu 。nhất ư vô tướng tác công dụng ngu 。nhị ư tướng tự tại ngu 。kim thả cử sơ ảnh trừ ư hậu 。 經。於此地中除不見生相障入於九地。 Kinh 。ư thử địa trung trừ bất kiến sanh tướng chướng nhập ư cửu địa 。 贊曰。不見生相者對前滅相。應是諸法生相。由入八地樂觀寂滅故不見有緣生之相。約總相說。然第八地於利他中猶不欲行。即不別見有眾生。捨益眾生行故。第八地論云。諸佛七勸方出無相觀故。第八地能伏此不見眾生障得入九地。又釋。由不見眾生異於身有彼生即我故。不見身外有別眾生。以此故能常益。今八地初見身外有別眾生故。障此不見眾生相故名為障。即不見眾生之障名不見眾生障。故辨中邊論云。為常益有情故觀畢竟空。成唯識亦云。九於利他中不欲行障故。入九地能畢竟斷。 tán viết 。bất kiến sanh tướng giả đối tiền diệt tướng 。ưng thị chư Pháp sanh tướng 。do nhập bát địa lạc/nhạc quán tịch diệt cố bất kiến hữu duyên sanh chi tướng 。ước tổng tướng thuyết 。nhiên đệ bát địa ư lợi tha trung do bất dục hạnh/hành/hàng 。tức bất biệt kiến hữu chúng sanh 。xả ích chúng sanh hạnh/hành/hàng cố 。đệ bát địa luận vân 。chư Phật thất khuyến phương xuất vô tướng quán cố 。đệ bát địa năng phục thử bất kiến chúng sanh chướng đắc nhập cửu địa 。hựu thích 。do bất kiến chúng sanh dị ư thân hữu bỉ sanh tức ngã cố 。bất kiến thân ngoại hữu biệt chúng sanh 。dĩ thử cố năng thường ích 。kim bát địa sơ kiến thân ngoại hữu biệt chúng sanh cố 。chướng thử bất kiến chúng sanh tướng cố danh vi chướng 。tức bất kiến chúng sanh chi chướng danh bất kiến chúng sanh chướng 。cố biện trung biên luận vân 。vi thường ích hữu tình cố quán tất cánh không 。thành duy thức diệc vân 。cửu ư lợi tha trung bất dục hành chướng cố 。nhập cửu địa năng tất cánh đoạn 。 經。於此地中除六通障入於十地。 Kinh 。ư thử địa trung trừ lục thông chướng nhập ư Thập Địa 。 贊曰。即於諸法未自在障。於法自在即六神通及大法智。由有此障障彼自在。且舉六神通影大法智雲。又釋。於諸學處離不尊重。息掉悔心是牒前修因。入於初地明所得果。即後後果由善根位離不尊重三寶正法故。除懶墮障滅一切罪。又復能離自在障故息掉悔心。即天親般若論云。於內心修行執我為菩薩。此即障於心違於不住道。不住道者即是初地執我能修違初地道。無著菩薩般若論云。除喜動障。由謂我能修斯勝行多生喜動。喜動即掉舉。以此為障障入初地。由除此障得入初地即離不尊重等。皆是地前非入初地。已下十障皆應準知。於初地中行三施故能利有情。故除相違障得入二地。二地持戒除逼惱有情障已得入三地。三地修定除心軟淨障。心即心學。除諸定障離硬強心名為心軟淨得入四地。入四地中修菩提分觀名善方便故。除此障已得入五地。入五地中能令真俗互相隨順而不相違。故除見真俗障得入六地。入六地中作緣生觀。除見四諦染淨行相障得入七地。入七地時多作無相觀。除見緣生生滅相障得入八地。入八地中任運能觀無相之理除增減相。淨法生時真如不增。煩惱滅時真如不減。生者增也。舉其不增影彰不減。得入九地。入九地中應說不欲行利有情障。就滿位說能伏除彼六神通障。應說入第十地能除六通障。以第十一障是第十地滿位能除故。說十地除所知障。隱第九障所以不論。此解順文。前解順理。兼準舊經後解為勝。何以故。舊經地地皆言斷已能入。明非是伏。或可。伏盡名為斷已。由此二釋任情取捨。 tán viết 。tức ư chư Pháp vị tự tại chướng 。ư pháp tự tại tức lục Thần thông cập Đại Pháp trí 。do hữu thử chướng chướng bỉ tự tại 。thả cử lục Thần thông ảnh Đại Pháp trí vân 。hựu thích 。ư chư học xứ ly bất tôn trọng 。tức điệu hối tâm thị điệp tiền tu nhân 。nhập ư sơ địa minh sở đắc quả 。tức hậu hậu quả do thiện căn vị ly bất tôn trọng Tam Bảo chánh pháp cố 。trừ lại đọa chướng diệt nhất thiết tội 。hựu phục năng ly tự tại chướng cố tức điệu hối tâm 。tức Thiên thân Bát-nhã luận vân 。ư nội tâm tu hành chấp ngã vi Bồ Tát 。thử tức chướng ư tâm vi ư bất trụ đạo 。bất trụ đạo giả tức thị sơ địa chấp ngã năng tu vi sơ địa đạo 。Vô Trước bồ tát bát-nhã luận vân 。trừ hỉ động chướng 。do vị ngã năng tu tư thắng hành đa sanh hỉ động 。hỉ động tức điệu cử 。dĩ thử vi chướng chướng nhập sơ địa 。do trừ thử chướng đắc nhập sơ địa tức ly bất tôn trọng đẳng 。giai thị địa tiền phi nhập sơ địa 。dĩ hạ thập chướng giai ưng chuẩn tri 。ư sơ địa trung hạnh/hành/hàng tam thí cố năng lợi hữu tình 。cố trừ tướng vi chướng đắc nhập nhị địa 。nhị địa trì giới trừ bức não hữu tình chướng dĩ đắc nhập tam địa 。tam địa tu định trừ tâm nhuyễn tịnh chướng 。tâm tức tâm học 。trừ chư định chướng ly ngạnh cường tâm danh vi tâm nhuyễn tịnh đắc nhập tứ địa 。nhập tứ địa trung tu Bồ-đề phần quán danh thiện phương tiện cố 。trừ thử chướng dĩ đắc nhập ngũ địa 。nhập ngũ địa trung năng lệnh chân tục hỗ tương tùy thuận nhi bất tướng vi 。cố trừ kiến chân tục chướng đắc nhập lục địa 。nhập lục địa trung tác duyên sanh quán 。trừ kiến Tứ đế nhiễm tịnh hạnh tướng chướng đắc nhập thất địa 。nhập thất địa thời đa tác vô tướng quán 。trừ kiến duyên sanh sanh diệt tướng chướng đắc nhập bát địa 。nhập bát địa trung nhâm vận năng quán vô tướng chi lý trừ tăng giảm tướng 。tịnh Pháp sanh thời chân như bất tăng 。phiền não diệt thời chân như bất giảm 。sanh giả tăng dã 。cử kỳ bất tăng ảnh chương bất giảm 。đắc nhập cửu địa 。nhập cửu địa trung ưng thuyết bất dục hạnh/hành/hàng lợi hữu tình chướng 。tựu mãn vị thuyết năng phục trừ bỉ lục Thần thông chướng 。ưng thuyết nhập đệ Thập Địa năng trừ lục thông chướng 。dĩ đệ thập nhất chướng thị đệ Thập Địa mãn vị năng trừ cố 。thuyết Thập Địa trừ sở tri chướng 。ẩn đệ cửu chướng sở dĩ bất luận 。thử giải thuận văn 。tiền giải thuận lý 。kiêm chuẩn cựu Kinh hậu giải vi thắng 。hà dĩ cố 。cựu Kinh địa địa giai ngôn đoạn dĩ năng nhập 。minh phi thị phục 。hoặc khả 。phục tận danh vi đoạn dĩ 。do thử nhị thích nhâm Tình thủ xả 。 經。於此地中除所知障除根本心入如來地。 Kinh 。ư thử địa trung trừ sở tri chướng trừ căn bản tâm nhập Như Lai địa 。 贊曰。下明果位。初明除障得滿佛地。後顯佛地具三清淨。此即初也。除所知障無間道斷二障微細種及習氣。就勝障菩提云除所知障除根本心。即種習所依。除染第七種。恒染俱故。無間道斷餘七有漏善及無記及相應心所名根本心。第八通二依。六識唯習依。此斷有二說。如唯識第十明。 tán viết 。hạ minh quả vị 。sơ minh trừ chướng đắc mãn Phật địa 。hậu hiển Phật địa cụ tam thanh tịnh 。thử tức sơ dã 。trừ sở tri chướng vô gian đạo đoạn nhị chướng vi tế chủng cập tập khí 。tựu thắng chướng Bồ-đề vân trừ sở tri chướng trừ căn bản tâm 。tức chủng tập sở y 。trừ nhiễm đệ thất chủng 。hằng nhiễm câu cố 。vô gian đạo đoạn dư thất hữu lậu thiện cập vô kí cập tướng ứng tâm sở danh căn bản tâm 。đệ bát thông nhị y 。lục thức duy tập y 。thử đoạn hữu nhị thuyết 。như duy thức đệ thập minh 。 經。如來地者由三淨故名極清淨云何為三一者煩惱淨二者苦淨三者相淨。 Kinh 。Như Lai địa giả do tam tịnh cố danh cực thanh tịnh vân hà vi tam nhất giả phiền não tịnh nhị giả khổ tịnh tam giả tướng tịnh 。 贊曰。顯三清淨。文段分三。謂標徵列。煩惱淨二障及業。苦淨即二死。相淨即習氣。由斯三淨更無過上名極清淨。 tán viết 。hiển tam thanh tịnh 。văn đoạn phần tam 。vị tiêu trưng liệt 。phiền não tịnh nhị chướng cập nghiệp 。khổ tịnh tức nhị tử 。tướng tịnh tức tập khí 。do tư tam tịnh cánh vô quá thượng danh cực thanh tịnh 。 經。譬如真金鎔銷治鍊既燒打已無復塵垢。 Kinh 。thí như chân kim dong tiêu trì luyện ký thiêu đả dĩ vô phục trần cấu 。 贊曰。喻顯。喻顯有四喻。初三喻法如如法身本淨。後一喻如如智現行始淨。法身本淨有其三種。即前三淨。三喻如次。然初二喻共一法合。以惑業二因果相從故一法合。又三淨者即法身般若解脫三義。法身本常如金。般若鑑照如水。解脫無礙如空。皆據性得一如義說。初喻分二。初喻今淨。後成本有。此初也。譬如真金喻道前如。鎔銷練治喻道中。既燒已喻道後。 tán viết 。dụ hiển 。dụ hiển hữu tứ dụ 。sơ tam dụ pháp như như Pháp thân bản tịnh 。hậu nhất dụ như như trí hiện hành thủy tịnh 。Pháp thân bản tịnh hữu kỳ tam chủng 。tức tiền tam tịnh 。tam dụ như thứ 。nhiên sơ nhị dụ cọng nhất pháp hợp 。dĩ hoặc nghiệp nhị nhân quả tướng tùng cố nhất pháp hợp 。hựu tam tịnh giả tức Pháp thân Bát-nhã giải thoát tam nghĩa 。Pháp thân bản thường như kim 。Bát-nhã giám chiếu như thủy 。giải thoát vô ngại như không 。giai cứ tánh đắc nhất như nghĩa thuyết 。sơ dụ phần nhị 。sơ dụ kim tịnh 。hậu thành bản hữu 。thử sơ dã 。thí như chân kim dụ đạo tiền như 。dong tiêu luyện trì dụ đạo trung 。ký thiêu dĩ dụ đạo hậu 。 經。為顯金性本清淨故金體清淨非謂無金。 Kinh 。vi hiển kim tánh bổn thanh tịnh cố kim thể thanh tịnh phi vị vô kim 。 贊曰。喻成本有。猶此等文舊人或云。三身現常或復當常。鎔銷練治為顯金性本淨故。六度行於法為了因。除垢染故得金體淨。非謂無金。 tán viết 。dụ thành bản hữu 。do thử đẳng văn cựu nhân hoặc vân 。tam thân hiện thường hoặc phục đương thường 。dong tiêu luyện trì vi hiển kim tánh bản tịnh cố 。lục độ hạnh/hành/hàng ư Pháp vi liễu nhân 。trừ cấu nhiễm cố đắc kim thể tịnh 。phi vị vô kim 。 經。譬如濁水澄渟清淨無復滓穢。 Kinh 。thí như trược thủy trừng đình thanh tịnh vô phục chỉ uế 。 贊曰。分段如前。義可準知。 tán viết 。phần đoạn như tiền 。nghĩa khả chuẩn tri 。 經。為顯水性本清淨故非謂無水。 Kinh 。vi hiển thủy tánh bổn thanh tịnh cố phi vị vô thủy 。 贊曰。喻成本有。 tán viết 。dụ thành bản hữu 。 經。如是法身與煩惱雜苦集除已無復餘習為顯佛性本清淨故非謂無體。 Kinh 。như thị pháp thân dữ phiền não tạp khổ tập trừ dĩ vô phục dư tập vi hiển Phật tánh bổn thanh tịnh cố phi vị vô thể 。 贊曰。合準喻知。 tán viết 。hợp chuẩn dụ tri 。 經。譬如虛空煙雲塵霧之所障蔽若除屏已是空界淨非謂無空。 Kinh 。thí như hư không yên vân trần vụ chi sở chướng tế nhược/nhã trừ bình dĩ thị không giới tịnh phi vị vô không 。 贊曰。空相似染道前。若屏除道中。除已是空界淨道後。與勝鬘經說喻相似。 tán viết 。không tương tự nhiễm đạo tiền 。nhược/nhã bình trừ đạo trung 。trừ dĩ thị không giới tịnh đạo hậu 。dữ thắng man Kinh thuyết dụ tương tự 。 經。如是法身一切眾苦悉皆盡故說為清淨非謂無體。 Kinh 。như thị pháp thân nhất thiết chúng khổ tất giai tận cố thuyết vi thanh tịnh phi vị vô thể 。 贊曰。法合文相可知。 tán viết 。Pháp hợp văn tướng khả tri 。 經。譬如有人於睡夢中見大河水漂泛其身。 Kinh 。thí như hữu nhân ư thụy mộng trung kiến đại hà thủy phiêu phiếm kỳ thân 。 贊曰。上喻法如如。在纏名如來藏。出纏名法身。亦即顯涅槃性皆本淨。至果顯淨名所顯得。顯由智證次辨智性。亦無始有。在因位時名不空如來藏。至染盡位者大菩提四智心品。是所生得。所生據現非種。始生種本有故故下文云。是覺清淨非謂無覺。即善戒經云。姓種姓者從無始來法爾所得六處殊勝。此六處言意說六處中意處含持種子。此性種姓無始法爾。是性所得故依修行得至大果。文分為三。初喻次合後結。喻中有五。一能修行者喻。二現處無明喻。三厭怖生死喻。四修行望出喻。五得果知妄喻。此中有三。譬如有人能修行者喻。於睡夢中現處無明喻。在無明闇如夜睡夢。此生死因故。唯識論引經云。故契經說。諸異生類恒處長夜無明所盲。惛醉纏心曾無醒覺。見大河水漂汎其身厭怖生死喻。見其苦果如河漂汎。或喻四流漂生五趣。見謂知覺心生厭怖。 tán viết 。thượng dụ pháp như như 。tại triền danh Như Lai tạng 。xuất triền danh Pháp thân 。diệc tức hiển Niết-Bàn tánh giai bản tịnh 。chí quả hiển tịnh danh sở hiển đắc 。hiển do trí chứng thứ biện trí tánh 。diệc vô thủy hữu 。tại nhân vị thời danh Bất không Như Lai tạng 。chí nhiễm tận vị giả Đại bồ-đề tứ trí tâm phẩm 。thị sở sanh đắc 。sở sanh cứ hiện phi chủng 。thủy sanh chủng bản hữu cố cố hạ văn vân 。thị giác thanh tịnh phi vị vô giác 。tức Thiện Giới Kinh vân 。tính chủng tính giả tùng vô thủy lai Pháp nhĩ sở đắc lục xứ thù thắng 。thử lục xứ ngôn ý thuyết lục xứ trung ý xứ hàm trì chủng tử 。thử tánh chủng tính vô thủy Pháp nhĩ 。thị tánh sở đắc cố y tu hành đắc chí đại quả 。văn phần vi tam 。sơ dụ thứ hợp hậu kết/kiết 。dụ trung hữu ngũ 。nhất năng tu hành giả dụ 。nhị hiện xứ/xử vô minh dụ 。tam yếm bố/phố sanh tử dụ 。tứ tu hành vọng xuất dụ 。ngũ đắc quả tri vọng dụ 。thử trung hữu tam 。thí như hữu nhân năng tu hành giả dụ 。ư thụy mộng trung hiện xứ/xử vô minh dụ 。tại vô minh ám như dạ thụy mộng 。thử sanh tử nhân cố 。duy thức luận dẫn Kinh vân 。cố khế Kinh thuyết 。chư dị sanh loại hằng xứ/xử trường/trưởng dạ vô minh sở manh 。hôn túy triền tâm tằng vô tỉnh giác 。kiến đại hà thủy phiêu phiếm kỳ thân yếm bố/phố sanh tử dụ 。kiến kỳ khổ quả như hà phiêu phiếm 。hoặc dụ tứ lưu phiêu sanh ngũ thú 。kiến vị tri giác tâm sanh yếm bố/phố 。 經。運手動足截流而渡得至彼岸。 Kinh 。vận thủ động túc tiệt lưu nhi độ đắc chí bỉ ngạn 。 贊曰。修行悕出喻。運手喻修妙行。動足喻捨三障。生死不續喻截流。金剛位滿言而渡。在無間道菩提在未來。因圓能至云得至彼岸。 tán viết 。tu hành hi xuất dụ 。vận thủ dụ tu diệu hạnh/hành/hàng 。động túc dụ xả tam chướng 。sanh tử bất tục dụ tiệt lưu 。Kim cương vị mãn ngôn nhi độ 。tại vô gian đạo Bồ-đề tại vị lai 。nhân Viên Năng chí vân đắc chí bỉ ngạn 。 經。由彼身心不懈退故從夢覺已不見有水彼此岸別。 Kinh 。do bỉ thân tâm bất giải thoái cố tùng mộng giác dĩ bất kiến hữu thủy bỉ thử ngạn biệt 。 贊曰。得果知妄喻。由謂因由。由三大劫三業重修。舉身心二影顯語業。勤行不懈遂致作佛。故者決定。所以決定由精進不懈退故。從夢覺已在解脫道不見生死水之此岸。不見涅槃果之彼岸。以如如如如智俱無二相俱平等故。彼岸五種。一境。二教。三理。四行。五果。此五窮達名到彼岸。 tán viết 。đắc quả tri vọng dụ 。do vị nhân do 。do tam đại kiếp tam nghiệp trọng tu 。cử thân tâm nhị ảnh hiển ngữ nghiệp 。cần hạnh/hành/hàng bất giải toại trí tác Phật 。cố giả quyết định 。sở dĩ quyết định do tinh tấn bất giải thoái cố 。tùng mộng giác dĩ tại giải thoát đạo bất kiến sanh tử thủy chi thử ngạn 。bất kiến Niết Bàn quả chi bỉ ngạn 。dĩ như như như như trí câu vô nhị tướng câu bình đẳng cố 。bỉ ngạn ngũ chủng 。nhất cảnh 。nhị giáo 。tam lý 。tứ hạnh/hành/hàng 。ngũ quả 。thử ngũ cùng đạt danh đáo bỉ ngạn 。 經。非謂無心生死妄想既滅盡已是覺清淨非謂無覺。 Kinh 。phi vị vô tâm sanh tử vọng tưởng ký diệt tận dĩ thị giác thanh tịnh phi vị vô giác 。 贊曰。法合。但合大意。非必段別合也。非謂本來無無漏心。但由妄想無明重障障不令生故。成唯識第五引經云。真義心當生。常能為障礙。等勤修三學妄想滅已至妙覺位是覺清淨。非謂本來無覺自性。前云非謂無心。心積集義。通因果名。後云非謂無覺。覺覺了義。唯據果稱。各據一義。 tán viết 。Pháp hợp 。đãn hợp đại ý 。phi tất đoạn biệt hợp dã 。phi vị bản lai vô vô lậu tâm 。đãn do vọng tưởng vô minh trọng chướng chướng bất lệnh sanh cố 。thành duy thức đệ ngũ dẫn Kinh vân 。chân nghĩa tâm đương sanh 。thường năng vi chướng ngại 。đẳng cần tu tam học vọng tưởng diệt dĩ chí diệu giác vị thị giác thanh tịnh 。phi vị bản lai vô giác tự tánh 。tiền vân phi vị vô tâm 。tâm tích tập nghĩa 。thông nhân quả danh 。hậu vân phi vị vô giác 。giác giác liễu nghĩa 。duy cứ quả xưng 。các cứ nhất nghĩa 。 經。如是法界一切妄想不復生故說為清淨非是諸佛無其實體。 Kinh 。như thị pháp giới nhất thiết vọng tưởng bất phục sanh cố thuyết vi thanh tịnh phi thị chư Phật vô kỳ thật thể 。 贊曰。結也。如是法界。法界通理事故寶性論解阿毘達磨經無始時來界。即依如理解。攝大乘成唯識。即說本識名無始界。寶性論中據迷悟依說。攝大乘等據流轉依說。各依一義。故法界言通於二種。今此說界既結第四。即唯有為無漏第八。若通結四即通理事。一切有漏妄想不生。四智俱起說為清淨。非是諸佛本無此實。無漏之體望有漏俱名實。 tán viết 。kết/kiết dã 。như thị pháp giới 。Pháp giới thông lý sự cố Bảo Tánh Luận giải A-tỳ Đạt-ma Kinh vô thủy thời lai giới 。tức y như lý giải 。nhiếp Đại thừa thành duy thức 。tức thuyết bổn thức danh vô thủy giới 。Bảo Tánh Luận trung cứ mê ngộ y thuyết 。nhiếp Đại thừa đẳng cứ lưu chuyển y thuyết 。các y nhất nghĩa 。cố Pháp giới ngôn thông ư nhị chủng 。kim thử thuyết giới ký kết/kiết đệ tứ 。tức duy hữu vi vô lậu đệ bát 。nhược/nhã thông kết/kiết tứ tức thông lý sự 。nhất thiết hữu lậu vọng tưởng bất sanh 。tứ trí câu khởi thuyết vi thanh tịnh 。phi thị chư Phật bản vô thử thật 。vô lậu chi thể vọng hữu lậu câu danh thật 。 經。復次善男子是法身者惑障清淨能現應身業障清淨能現化身智障清淨能現法身。 Kinh 。phục thứ Thiện nam tử thị pháp thân giả hoặc chướng thanh tịnh năng hiện ứng thân nghiệp chướng thanh tịnh năng hiện hóa thân trí chướng thanh tịnh năng hiện Pháp thân 。 贊曰。第四大段結前因果告示令知。復分三。初牒前因果勸令信解。次善男子以是義故下重更廣明。後是故諸佛下結成勝妙。此初也。於中復二。初牒因果。後勸令信解。初中復三。初牒出體門。即離障得身。次牒身相依起門。後牒依因得果。得果中初得果次不異。此牒出體門。初總標告。諸功德法所成之身總名法身。次下別明斷障得身。斷煩惱等障具足法身。令心不決名之為惑。惑體即障。根本煩惱及隨煩惱二所得果為煩惱障體。業謂造作。謂有漏三業。業體即障。智謂無漏本後二智。智體非障猶所知障礙智不生名為智障。智之障名智障。此從所障智以為名。若名所知障。所知非障。覆所知境礙智不生。所知之障名所知障。由惑障淨智慧得生為應身。由業障淨神通自在得化身。由所知障淨所覆理顯得現法身。 tán viết 。đệ tứ đại đoạn kết/kiết tiền nhân quả cáo thị lệnh tri 。phục phần tam 。sơ điệp tiền nhân quả khuyến lệnh tín giải 。thứ Thiện nam tử dĩ thị nghĩa cố hạ trọng cánh quảng minh 。hậu thị cố chư Phật hạ kết thành thắng diệu 。thử sơ dã 。ư trung phục nhị 。sơ điệp nhân quả 。hậu khuyến lệnh tín giải 。sơ trung phục tam 。sơ điệp xuất thể môn 。tức ly chướng đắc thân 。thứ điệp thân tướng y khởi môn 。hậu điệp y nhân đắc quả 。đắc quả trung sơ đắc quả thứ bất dị 。thử điệp xuất thể môn 。sơ tổng tiêu cáo 。chư công đức Pháp sở thành chi thân tổng danh Pháp thân 。thứ hạ biệt minh đoạn chướng đắc thân 。đoạn phiền não đẳng chướng cụ túc Pháp thân 。lệnh tâm bất quyết danh chi vi hoặc 。hoặc thể tức chướng 。căn bản phiền não cập tùy phiền não nhị sở đắc quả vi phiền não chướng thể 。nghiệp vị tạo tác 。vị hữu lậu tam nghiệp 。nghiệp thể tức chướng 。trí vị vô lậu bổn hậu nhị trí 。trí thể phi chướng do sở tri chướng ngại trí bất sanh danh vi trí chướng 。trí chi chướng danh trí chướng 。thử tùng sở chướng trí dĩ vi danh 。nhược/nhã danh sở tri chướng 。sở tri phi chướng 。phước sở tri cảnh ngại trí bất sanh 。sở tri chi chướng danh sở tri chướng 。do hoặc chướng tịnh trí tuệ đắc sanh vi ứng thân 。do nghiệp chướng tịnh thần thông tự tại đắc hóa thân 。do sở tri chướng tịnh sở phước lý hiển đắc hiện Pháp thân 。 經。譬如依空出電依電出光如是依法身故能現應身依應身故能現化身。 Kinh 。thí như y không xuất điện y điện xuất quang như thị y Pháp thân cố năng hiện ứng thân y ứng thân cố năng hiện hóa thân 。 贊曰。此牒依起身門。初喻後法。空體遍常又性本淨故喻法身。應化無常故喻電光。依起可知。 tán viết 。thử điệp y khởi thân môn 。sơ dụ hậu pháp 。không thể biến thường hựu tánh bản tịnh cố dụ Pháp thân 。ưng hóa vô thường cố dụ điện quang 。y khởi khả tri 。 經。由性淨故能現法身智慧清淨能現應身三昧清淨能現化身。 Kinh 。do tánh tịnh cố năng hiện Pháp thân trí tuệ thanh tịnh năng hiện ứng thân tam muội thanh tịnh năng hiện hóa thân 。 贊曰。牒依因得果門。此得果。 tán viết 。điệp y nhân đắc quả môn 。thử đắc quả 。 經。此三清淨是法如如不異如如一味如如解脫如如究竟如如。 Kinh 。thử tam thanh tịnh thị pháp như như bất dị như như nhất vị như như giải thoát như như cứu cánh như như 。 贊曰。牒得果門中雖有三數而無三體。初攝用歸性。次結不異。此初也。此三清淨不離如如。故是法如如。如體不別不異如如。一無漏故一味如如。離縛故解脫如如。證實際滿故究竟如如。 tán viết 。điệp đắc quả môn trung tuy hữu tam số nhi vô tam thể 。sơ nhiếp dụng quy tánh 。thứ kết/kiết bất dị 。thử sơ dã 。thử tam thanh tịnh bất ly như như 。cố thị pháp như như 。như thể bất biệt bất dị như như 。nhất vô lậu cố nhất vị như như 。ly phược cố giải thoát như như 。chứng thật tế mãn cố cứu cánh như như 。 經。是故諸佛體無有異。 Kinh 。thị cố chư Phật thể vô hữu dị 。 贊曰。結不異也。由前五如如故諸佛體不異。意顯如同。修之皆得故云諸佛體無有異。 tán viết 。kết/kiết bất dị dã 。do tiền ngũ như như cố chư Phật thể bất dị 。ý hiển như đồng 。tu chi giai đắc cố vân chư Phật thể vô hữu dị 。 經。善男子若有善男子善女人說於如來是我大師若作如是決定信者此人即應深心解了如來之身無有別異。 Kinh 。Thiện nam tử nhược hữu Thiện nam tử thiện nữ nhân thuyết ư Như Lai thị ngã Đại sư nhược/nhã tác như thị quyết định tín giả thử nhân tức ưng thâm tâm giải liễu Như Lai chi thân vô hữu biệt dị 。 贊曰。勸令信解。令信解意為修之方便。言善男子呼虛空藏菩薩。若有已下一切男女但能說佛是我師者。決定信者。此人即應能深解了如來無別。或云。如來是我大師。能決定信應如所說深心解了。或勸地前。應決定信如來無異。地上菩薩深心解了如來無別。 tán viết 。khuyến lệnh tín giải 。lệnh tín giải ý vi tu chi phương tiện 。ngôn Thiện nam tử hô Hư-không-tạng Bồ Tát 。nhược hữu dĩ hạ nhất thiết nam nữ đãn năng thuyết Phật thị ngã sư giả 。quyết định tín giả 。thử nhân tức ưng năng thâm giải liễu Như Lai vô biệt 。hoặc vân 。Như Lai thị ngã Đại sư 。năng quyết định tín ưng như sở thuyết thâm tâm giải liễu 。hoặc khuyến địa tiền 。ưng quyết định tín Như Lai vô dị 。địa thượng Bồ Tát thâm tâm giải liễu Như Lai vô biệt 。 經。善男子以是義故於諸境界不正思惟悉皆除斷即知彼法無有二相亦無分別聖所修行。 Kinh 。Thiện nam tử dĩ thị nghĩa cố ư chư cảnh giới bất chánh tư duy tất giai trừ đoạn tức tri bỉ Pháp vô hữu nhị tướng diệc vô phân biệt Thánh sở tu hành 。 贊曰。下重更廣明有二。初廣前因果無異。第二如是見者下廣前信解。就初分五。初於境起勝行。次如如於彼不能斷障。三如如一切下得因圓。四如如法界下得果滿。五一切諸障下結不異。此即初也。以是義故標舉之詞。於諸境界所知境。由於此境不正思惟故見異相不能修行。能正思惟即知無二境。無邪分別。智無二相便能起修。是聖所修行。 tán viết 。hạ trọng cánh quảng minh hữu nhị 。sơ quảng tiền nhân quả vô dị 。đệ nhị như thị kiến giả hạ quảng tiền tín giải 。tựu sơ phần ngũ 。sơ ư cảnh khởi thắng hành 。thứ như như ư bỉ bất năng đoạn chướng 。tam như như nhất thiết hạ đắc nhân viên 。tứ như như Pháp giới hạ đắc quả mãn 。ngũ nhất thiết chư chướng hạ kết/kiết bất dị 。thử tức sơ dã 。dĩ thị nghĩa cố tiêu cử chi từ 。ư chư cảnh giới sở tri cảnh 。do ư thử cảnh bất chánh tư duy cố kiến dị tướng bất năng tu hành 。năng chánh tư duy tức tri vô nhị cảnh 。vô tà phân biệt 。trí vô nhị tướng tiện năng khởi tu 。thị Thánh sở tu hành 。 經。如如於彼無有二相正修行故如是如是一切諸障悉皆除滅。 Kinh 。như như ư bỉ vô hữu nhị tướng chánh tu hành cố như thị như thị nhất thiết chư chướng tất giai trừ diệt 。 贊曰。能斷障能於彼彼見無二相。故云如如於彼。所斷障多復云如是如是。連環而起故却牒前。 tán viết 。năng đoạn chướng năng ư bỉ bỉ kiến vô nhị tướng 。cố vân như như ư bỉ 。sở đoạn chướng đa phục vân như thị như thị 。liên hoàn nhi khởi cố khước điệp tiền 。 經。如如一切障滅如是如是法如如如如智得最清淨。 Kinh 。như như nhất thiết chướng diệt như thị như thị pháp như như như như trí đắc tối thanh tịnh 。 贊曰。得因圓在金剛定無間道位。牒十障滅云如如一切障滅。所證如如及所得智十地位別。復云如是如是。 tán viết 。đắc nhân viên tại Kim Cương định vô gian đạo vị 。điệp thập chướng diệt vân như như nhất thiết chướng diệt 。sở chứng như như cập sở đắc trí Thập Địa vị biệt 。phục vân như thị như thị 。 經。如如法界正智清淨如是如是一切自在具足攝受皆得成就。 Kinh 。như như Pháp giới chánh trí thanh tịnh như thị như thị nhất thiết tự tại cụ túc nhiếp thọ giai đắc thành tựu 。 贊曰。得果滿在解脫道。一切自在即三身。一切功德不離三身故。云具足攝受皆得成就。 tán viết 。đắc quả mãn tại giải thoát đạo 。nhất thiết tự tại tức tam thân 。nhất thiết công đức bất ly tam thân cố 。vân cụ túc nhiếp thọ giai đắc thành tựu 。 經。一切諸障悉皆除滅一切諸障得清淨故是名真如正智真實之相。 Kinh 。nhất thiết chư chướng tất giai trừ diệt nhất thiết chư chướng đắc thanh tịnh cố thị danh chân như chánh trí chân thật chi tướng 。 贊曰。結無異也。以一切障滅得一切障淨故證清淨如如。即此清淨是名真如正智真實之相。真實之相即不二相。 tán viết 。kết/kiết vô dị dã 。dĩ nhất thiết chướng diệt đắc nhất thiết chướng tịnh cố chứng thanh tịnh như như 。tức thử thanh tịnh thị danh chân như chánh trí chân thật chi tướng 。chân thật chi tướng tức bất nhị tướng 。 經。如是見者是名聖見是則名為真實見佛何以故如實得見法真如故。 Kinh 。như thị kiến giả thị danh Thánh kiến thị tắc danh vi chân thật kiến Phật hà dĩ cố như thật đắc kiến Pháp chân như cố 。 贊曰。廣前信解。分文為三。初令如證知。二是故諸佛下明同諸佛。三然諸如來下結成見實。此初也。初令如證知。次徵所以。後正解釋。聖者正也。見者解也。能如所證而知之者即是正解。或以凡夫能如證信解同聖者之證見。故真見佛。徵釋可知。 tán viết 。quảng tiền tín giải 。phần văn vi tam 。sơ lệnh như chứng tri 。nhị thị cố chư Phật hạ minh đồng chư Phật 。tam nhiên chư Như Lai hạ kết thành kiến thật 。thử sơ dã 。sơ lệnh như chứng tri 。thứ trưng sở dĩ 。hậu chánh giải thích 。Thánh Giả chánh dã 。kiến giả giải dã 。năng như sở chứng nhi tri chi giả tức thị chánh giải 。hoặc dĩ phàm phu năng như chứng tín giải đồng Thánh Giả chi chứng kiến 。cố chân kiến Phật 。trưng thích khả tri 。 經。是故諸佛悉能普見一切如來。 Kinh 。thị cố chư Phật tất năng phổ kiến nhất thiết Như Lai 。 贊曰。明同諸佛。文分為三。初佛能普知。次二乘不了。三凡夫不測。此即初也。以見如如理圓不二故見一切諸佛如來。 tán viết 。minh đồng chư Phật 。văn phần vi tam 。sơ Phật năng phổ tri 。thứ nhị thừa bất liễu 。tam phàm phu bất trắc 。thử tức sơ dã 。dĩ kiến như như lý viên bất nhị cố kiến nhất thiết chư Phật Như Lai 。 經。何以故聲聞獨覺已出三界求真實境不能知見。 Kinh 。hà dĩ cố thanh văn độc giác dĩ xuất tam giới cầu chân thật cảnh bất năng trai kiến 。 贊曰。二乘不了。初徵後釋。何以故。唯佛普知。定性二乘聖者雖出三界無種智故。設求真實境不能以本智知。不能以後得見。或不能現量知。不能比量見。 tán viết 。nhị thừa bất liễu 。sơ trưng hậu thích 。hà dĩ cố 。duy Phật phổ tri 。định tánh nhị thừa Thánh Giả tuy xuất tam giới vô chủng trí cố 。thiết cầu chân thật cảnh bất năng dĩ ản trí tri 。bất năng dĩ hậu đắc kiến 。hoặc bất năng hiện lượng tri 。bất năng tỉ lượng kiến 。 經。如是聖人所不知見一切凡夫皆生疑惑顛倒分別不能得度。 Kinh 。như thị Thánh nhân sở bất tri kiến nhất thiết phàm phu giai sanh nghi hoặc điên đảo phân biệt bất năng đắc độ 。 贊曰。凡夫不測。初法次喻後合。此法也。無姓愚夫不能得測。或復疑無。或顛倒執。此計為我故。 tán viết 。phàm phu bất trắc 。sơ Pháp thứ dụ hậu hợp 。thử pháp dã 。vô tính ngu phu bất năng đắc trắc 。hoặc phục nghi vô 。hoặc điên đảo chấp 。thử kế vi ngã cố 。 經。如兔浮海必不能過所以者何力微劣故。 Kinh 。như thỏ phù hải tất bất năng quá/qua sở dĩ giả hà lực vi liệt cố 。 贊曰。喻。初標次徵後釋。以無大姓唯有有漏。智力微劣故。所不能度故。解深密經云。我於凡愚不開演。恐彼分別執為我。護法菩薩等釋。凡謂無性愚謂趣寂。又此或據凡夫二乘根未熟位不能解了。根熟能知。或如法華經中所說。三乘不知據未圓滿知。唯佛圓滿知。言彼不知。將成汝能依言而解甚為希有。 tán viết 。dụ 。sơ tiêu thứ trưng hậu thích 。dĩ vô Đại tính duy hữu hữu lậu 。trí lực vi liệt cố 。sở bất năng độ cố 。Giải Thâm Mật Kinh vân 。ngã ư phàm ngu bất khai diễn 。khủng bỉ phân biệt chấp vi ngã 。Hộ Pháp Bồ Tát đẳng thích 。phàm vị Vô tánh ngu vị thú tịch 。hựu thử hoặc cứ phàm phu nhị thừa căn vị thục vị bất năng giải liễu 。căn thục năng tri 。hoặc như Pháp Hoa Kinh trung sở thuyết 。tam thừa bất tri cứ vị viên mãn tri 。duy Phật viên mãn tri 。ngôn bỉ bất tri 。tướng thành nhữ năng y ngôn nhi giải thậm vi hy hữu 。 經。凡夫之人亦復如是不能通達法如如故。 Kinh 。phàm phu chi nhân diệc phục như thị bất năng thông đạt pháp như như cố 。 贊曰。法合也。無本智故不能通。無後得智故不能達。 tán viết 。Pháp hợp dã 。vô bản trí cố bất năng thông 。vô hậu đắc trí cố bất năng đạt 。 經。然諸如來無分別心於一切法得大自在具足清淨深智慧故是自境界不共他故。 Kinh 。nhiên chư Như Lai vô phân biệt tâm ư nhất thiết Pháp đắc Đại tự tại cụ túc thanh tịnh thâm trí tuệ cố thị tự cảnh giới bất cộng tha cố 。 贊曰。結成見實。由佛無分別不見二相證法如如故。達諸法實空相故於一切法得大自在。得智如如故具足深智慧。由此唯是佛境界。不共餘人同。金剛般若經。如來說般若波羅蜜多即非般若波羅蜜多。是名波羅蜜多。天親菩薩釋云。說波羅蜜唯獨佛彼岸。非波羅蜜非彼餘人之彼岸故。名波羅蜜者結是佛彼岸。此亦如是。 tán viết 。kết thành kiến thật 。do Phật vô phân biệt bất kiến nhị tướng chứng pháp như như cố 。đạt chư Pháp thật không tướng cố ư nhất thiết Pháp đắc đại tự tại 。đắc trí như như cố cụ túc thâm trí tuệ 。do thử duy thị Phật cảnh giới 。bất cộng dư nhân đồng 。Kim Cương Bát-nhã Kinh 。Như Lai thuyết Bát-nhã Ba-la-mật đa tức phi Bát-nhã Ba-la-mật đa 。thị danh Ba-la-mật-đa 。Thiên thân Bồ Tát thích vân 。thuyết Ba-la-mật duy độc Phật bỉ ngạn 。phi Ba-la-mật phi bỉ dư nhân chi bỉ ngạn cố 。danh Ba-la-mật giả kết/kiết thị Phật bỉ ngạn 。thử diệc như thị 。 經。是故諸佛如來於無量無邊阿僧祇劫不惜身命難行苦行方得此身最上無比不可思議過言說境是妙寂靜離諸怖畏。 Kinh 。thị cố chư Phật Như Lai ư vô lượng vô biên a tăng kì kiếp bất tích thân mạng nạn/nan hạnh/hành/hàng khổ hạnh phương đắc thử thân tối thượng vô bỉ bất khả tư nghị quá/qua ngôn thuyết cảnh thị diệu tịch tĩnh ly chư bố úy 。 贊曰。結成勝妙。於無量至苦行是行因。不惜身命。由四因緣。一為求法。如雪山童子。二為報恩。如法護王子等。三為救貧。如金色師子等。四為救命。如薩埵王子等。方得此身顯得果。最上無比等是歎勝果。究竟故無上。無倫匹故無比。超情計故不思議。越語詮故過言說境。大涅槃故是妙寂靜。生死息故離五怖畏。謂不活畏．死畏．惡道畏．惡名畏．大眾畏。 tán viết 。kết thành thắng diệu 。ư vô lượng chí khổ hạnh thị hạnh/hành/hàng nhân 。bất tích thân mạng 。do tứ nhân duyên 。nhất vi cầu Pháp 。như tuyết sơn đồng tử 。nhị vi áo ân 。như Pháp hộ Vương tử đẳng 。tam vi cứu bần 。như kim sắc sư tử đẳng 。tứ vi cứu mạng 。như Tát-đỏa Vương tử đẳng 。phương đắc thử thân hiển đắc quả 。tối thượng vô bỉ đẳng thị thán thắng quả 。cứu cánh cố vô thượng 。vô luân thất cố vô bỉ 。siêu Tình kế cố bất tư nghị 。việt ngữ thuyên cố quá/qua ngôn thuyết cảnh 。đại Niết Bàn cố thị diệu tịch tĩnh 。sanh tử tức cố ly ngũ phố úy 。vị bất hoạt úy ．tử úy ．ác đạo úy ．ác danh úy ．Đại chúng úy 。 經。善男子如是知見法真如者無生老死壽命無限無有睡眠亦無饑渴心常在定無有散動。 Kinh 。Thiện nam tử như thị tri kiến Pháp chân như giả vô sanh lão tử thọ mạng vô hạn vô hữu thụy miên diệc vô cơ khát tâm thường tại định vô hữu tán động 。 贊曰。下品第三大段結勸修行。文分為三一結前信解令依行。二然諸如來下結前得果令求證。三若善男子下成前二義。初中有三。初舉信解益。次不信有損。三說利勸行。此初也。但能一念如是。知見法真如當得菩提永無生老死等。為遠因故必當得故。故法華經藥王品云。聞此經者不老不死。不久取草坐於道場。若如來德前。已說竟後文復說。故此說者是信解者當所得果。或再三重舉如來之德令生信解。得金剛身故無生老死。離五蓋故無睡眠。破魔軍故無飢渴。餘文可知。雖然前解結好。 tán viết 。hạ phẩm đệ tam đại đoạn kết khuyến tu hành 。văn phần vi tam nhất kết/kiết tiền tín giải lệnh y hạnh/hành/hàng 。nhị nhiên chư Như Lai hạ kết/kiết tiền đắc quả lệnh cầu chứng 。tam nhược/nhã Thiện nam tử hạ thành tiền nhị nghĩa 。sơ trung hữu tam 。sơ cử tín giải ích 。thứ bất tín hữu tổn 。tam thuyết lợi khuyến hạnh/hành/hàng 。thử sơ dã 。đãn năng nhất niệm như thị 。tri kiến Pháp chân như đương đắc Bồ-đề vĩnh vô sanh lão tử đẳng 。vi viễn nhân cố tất đương đắc cố 。cố Pháp Hoa Kinh Dược-Vương phẩm vân 。văn thử Kinh giả bất lão bất tử 。bất cửu thủ thảo tọa ư đạo tràng 。nhược như lai đức tiền 。dĩ thuyết cánh hậu văn phục thuyết 。cố thử thuyết giả thị tín giải giả đương sở đắc quả 。hoặc tái tam trọng cử Như Lai chi đức lệnh sanh tín giải 。đắc Kim Cương thân cố vô sanh lão tử 。ly ngũ cái cố vô thụy miên 。phá ma quân cố vô cơ khát 。dư văn khả tri 。tuy nhiên tiền giải kết/kiết hảo 。 經。若於如來起諍論心是則不能見於如來。 Kinh 。nhược/nhã ư Như Lai khởi tranh luận tâm thị tắc bất năng kiến ư Như Lai 。 贊曰。不信有損。起諍論心不能信解是即當來不能見證三身如來。亦不能依教比見如來。 tán viết 。bất tín hữu tổn 。khởi tranh luận tâm bất năng tín giải thị tức đương lai bất năng kiến chứng tam thân Như Lai 。diệc bất năng y giáo bỉ kiến Như Lai 。 經。諸佛所說皆能利益。 Kinh 。chư Phật sở thuyết giai năng lợi ích 。 贊曰。說利勸行。初標後釋。此標也。 tán viết 。thuyết lợi khuyến hạnh/hành/hàng 。sơ tiêu hậu thích 。thử tiêu dã 。 經。有聽聞者無不解脫諸惡禽獸惡人惡鬼不相逢值由聞法故果報無盡。 Kinh 。hữu thính văn giả vô bất giải thoát chư ác cầm thú ác nhân ác quỷ bất tướng phùng trị do văn Pháp cố quả báo vô tận 。 贊曰。釋得益。初得涅槃。次離損害。後報無盡。般若論云。於法為了因亦為餘生因。聽經故得解脫者是了因。果報無盡者謂得菩提是生因。辨中邊論行此法行者獲福聚無量。勝故無盡故由利他不息。聽聞大乘果報勝故超二乘。大悲利他以不息故無盡。由此諸惡皆不相逢。 tán viết 。thích đắc ích 。sơ đắc Niết Bàn 。thứ ly tổn hại 。hậu báo vô tận 。Bát-nhã luận vân 。ư Pháp vi liễu nhân diệc vi dư sanh nhân 。thính Kinh cố đắc giải thoát giả thị liễu nhân 。quả báo vô tận giả vị đắc Bồ-đề thị sanh nhân 。biện trung biên luận hạnh/hành/hàng thử pháp hành giả hoạch phước tụ vô lượng 。thắng cố vô tận cố do lợi tha bất tức 。thính văn Đại-Thừa quả báo thắng cố siêu nhị thừa 。đại bi lợi tha dĩ bất tức cố vô tận 。do thử chư ác giai bất tướng phùng 。 經。然諸如來無無記事一切境界無欲知心。 Kinh 。nhiên chư Như Lai vô vô kí sự nhất thiết cảnh giới vô dục tri tâm 。 贊曰。結前得果令求證。於中分二。初結所得意令生欣。後明聞得益勸人修學。結所得果中有無量種。但結前所得中十八不共法及大慈悲自利利他功德影顯餘故。初結十八不共後結慈悲。初中有五。一無無記事者無不明記無妄失念。下有四威儀中無非智攝。即智為前故。二一切境界無欲知心。即欲無減。或一切境皆任運知。不假尋求方能解了。 tán viết 。kết/kiết tiền đắc quả lệnh cầu chứng 。ư trung phần nhị 。sơ kết/kiết sở đắc ý lệnh sanh hân 。hậu minh văn đắc ích khuyến nhân tu học 。kết/kiết sở đắc quả trung hữu vô lượng chủng 。đãn kết/kiết tiền sở đắc trung thập bát bất cộng pháp cập đại từ bi tự lợi lợi tha công đức ảnh hiển dư cố 。sơ kết/kiết thập bát bất cộng hậu kết/kiết từ bi 。sơ trung hữu ngũ 。nhất vô vô kí sự giả vô bất minh kí vô vọng thất niệm 。hạ hữu tứ uy nghi trung vô phi trí nhiếp 。tức trí vi tiền cố 。nhị nhất thiết cảnh giới vô dục tri tâm 。tức dục vô giảm 。hoặc nhất thiết cảnh giai nhâm vận tri 。bất giả tầm cầu phương năng giải liễu 。 經。生死涅槃無有異想如來所記無不決定。 Kinh 。sanh tử Niết-Bàn vô hữu dị tưởng Như Lai sở kí vô bất quyết định 。 贊曰。三即無種種想。四及復三世智無滯礙故。所說法無不決定。并一切種妙智能知蘊等諸法門故所說決定。或四無畏或復語業智為前導故說決定。 tán viết 。tam tức vô chủng chủng tưởng 。tứ cập phục tam thế trí vô trệ ngại cố 。sở thuyết pháp vô bất quyết định 。tinh nhất thiết chủng diệu trí năng tri uẩn đẳng chư Pháp môn cố sở thuyết quyết định 。hoặc tứ vô úy hoặc phục ngữ nghiệp trí vi tiền đạo cố thuyết quyết định 。 經。諸佛如來四威儀中無非智攝。 Kinh 。chư Phật Như Lai tứ uy nghi trung vô phi trí nhiếp 。 贊曰。五身業智為前導故無非智攝。 tán viết 。ngũ thân nghiệp trí vi tiền đạo cố vô phi trí nhiếp 。 經。一切諸法無有不為慈悲所攝無有不為利益安樂諸眾生者。 Kinh 。nhất thiết chư pháp vô hữu bất vi từ bi sở nhiếp vô hữu bất vi lợi ích an lạc chư chúng sanh giả 。 贊曰。結前所得大慈大悲利他功德。利益拔苦。安樂與樂。大悲故拔苦利益。大慈故與樂安樂。又佛本願只欲利他修大慈悲。求無上果故所施為無非是為。慈悲攝者又舉不共者自利勝。舉慈悲者利他勝。故略結兩門。 tán viết 。kết/kiết tiền sở đắc đại từ đại bi lợi tha công đức 。lợi ích bạt khổ 。an lạc dữ lạc/nhạc 。đại bi cố bạt khổ lợi ích 。đại từ cố dữ lạc/nhạc an lạc 。hựu Phật Bổn Nguyện chỉ dục lợi tha tu đại từ bi 。cầu vô thượng quả cố sở thí vi vô phi thị vi 。từ bi nhiếp giả hựu cử bất cộng giả tự lợi thắng 。cử từ bi giả lợi tha thắng 。cố lược kết/kiết lưỡng môn 。 經。善男子若有善男子善女人於此金光明經聽聞信解。 Kinh 。Thiện nam tử nhược hữu Thiện nam tử thiện nữ nhân ư thử kim quang minh Kinh thính văn tín giải 。 贊曰。此明聞得益勸人修學。文分為四。一明聞得益。二徵三釋四成。初中初聞經信解。後明得益。聽聞聞慧。信即思慧。解即修慧。或舉最劣。但因聞慧能信能解。或但信解非是證解尚獲斯福。何況勝行。 tán viết 。thử minh văn đắc ích khuyến nhân tu học 。văn phần vi tứ 。nhất minh văn đắc ích 。nhị trưng tam thích tứ thành 。sơ trung sơ văn Kinh tín giải 。hậu minh đắc ích 。thính văn văn tuệ 。tín tức tư tuệ 。giải tức tu tuệ 。hoặc cử tối liệt 。đãn nhân văn tuệ năng tín năng giải 。hoặc đãn tín giải phi thị chứng giải thượng hoạch tư phước 。hà huống thắng hành 。 經。不墮地獄餓鬼傍生阿蘇羅道常處人天不生下賤恒得親近諸佛如來聽受正法常生諸佛清淨國土。 Kinh 。bất đọa địa ngục ngạ quỷ bàng sanh A-tô-la đạo thường xứ/xử nhân thiên bất sanh hạ tiện hằng đắc thân cận chư Phật Như Lai thính thọ chánh pháp thường sanh chư Phật thanh tịnh quốc độ 。 贊曰。得益離於八難。初離三惡道即為三。阿蘇羅若依小乘鬼畜趣攝。若依大乘是天趣攝。即邊地攝。生人天者翻前惡趣及邊地。不生下賤即除諸根不具生盲生聾。恒得近佛者離佛前後難。聽聞正法者離世智辨聰難。常生佛國離長壽諸天難。依成實論四輪摧八難。一住善處謂中國。除五難謂三惡趣長壽天邊地難。二依善人謂遇佛除生佛前後。三發正願謂正見。除邪見世智辨聰。四宿植善根除諸根不具。今聞此經但能信解具推八難。故威力勝。能除障。故非但除障亦疾得菩提。下釋成中辨。 tán viết 。đắc ích ly ư bát nạn 。sơ ly tam ác đạo tức vi tam 。A-tô-la nhược/nhã y Tiểu thừa quỷ súc thú nhiếp 。nhược/nhã y Đại-Thừa thị thiên thú nhiếp 。tức biên địa nhiếp 。sanh nhân thiên giả phiên tiền ác thú cập biên địa 。bất sanh hạ tiện tức trừ chư căn bất cụ sanh manh sanh lung 。hằng đắc cận Phật giả ly Phật tiền hậu nạn/nan 。thính văn chánh pháp giả ly thế trí biện thông nạn/nan 。thường sanh Phật quốc ly trường thọ chư Thiên nạn/nan 。y thành thật luận tứ luân tồi bát nạn 。Nhất Trụ thiện xứ vị Trung Quốc 。trừ ngũ nạn/nan vị tam ác thú trường thọ Thiên biên địa nạn/nan 。nhị y thiện nhân vị ngộ Phật trừ sanh Phật tiền hậu 。tam phát chánh nguyện vị chánh kiến 。trừ tà kiến thế trí biện thông 。tứ tú thực thiện căn trừ chư căn bất cụ 。kim văn thử Kinh đãn năng tín giải cụ thôi bát nạn 。cố uy lực thắng 。năng trừ chướng 。cố phi đãn trừ chướng diệc tật đắc Bồ-đề 。hạ thích thành trung biện 。 經。所以者何。 Kinh 。sở dĩ giả hà 。 贊曰。徵也。聞經能信解能除八難之所以者何謂也。 tán viết 。trưng dã 。văn Kinh năng tín giải năng trừ bát nạn chi sở dĩ giả hà vị dã 。 經。由得聞此甚深法故。 Kinh 。do đắc văn thử thậm thâm Pháp cố 。 贊曰。釋也。由受持大乘集十功德。一成就一切善根種子。二臨命終得一切喜樂。三於一切處得隨意生。四於一切生處得自性念生智。五所生之處常得值佛。六恒在佛邊聞大乘法。七成就增上信根。八成就增上慧根。九得遠離惑智二障。十速得成就無上菩提。由此所以故遠離八難。 tán viết 。thích dã 。do thọ trì Đại-Thừa tập thập công đức 。nhất thành tựu nhất thiết thiện căn chủng tử 。nhị lâm mạng chung đắc nhất thiết thiện lạc 。tam ư nhất thiết xứ/xử đắc tùy ý sanh 。tứ ư nhất thiết sanh xứ đắc tự tánh niệm sanh trí 。ngũ sở sanh chi xứ/xử thường đắc trị Phật 。lục hằng tại Phật biên văn Đại-Thừa Pháp 。thất thành tựu tăng thượng tín căn 。bát thành tựu tăng thượng tuệ căn 。cửu đắc viễn ly hoặc trí nhị chướng 。thập tốc đắc thành tựu vô thượng Bồ-đề 。do thử sở dĩ cố viễn ly bát nạn 。 經。是善男子善女人則為如來已知已記當得不退阿耨多羅三藐三菩提。 Kinh 。thị Thiện nam tử thiện nữ nhân tức vi Như Lai dĩ tri dĩ kí đương đắc bất thoái A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề 。 贊曰。成前所以。能聞此經生信解者。則為如來已知名身已見色身。明此人功德唯佛知見。餘不能知見。言知即得何假言見。言見亦得何須云知。答。準天親般若經論云。佛非見果知以願智現見。但言知者謂佛見果比知其因故今言見。見者願智。舉心能了。若爾但見何須言知。謂但見色今亦能知四蘊身故。非作但佛知見。即為佛記憶。又復當得不退菩提。雖未即得當能證得。隨其何位當證四不退。謂信住證行四種不退。信不退十信第六心。住不退十住第七心。證不退初地。行不退入八地。 tán viết 。thành tiền sở dĩ 。năng văn thử Kinh sanh tín giải giả 。tức vi Như Lai dĩ tri danh thân dĩ kiến sắc thân 。minh thử nhân công đức duy Phật tri kiến 。dư bất năng trai kiến 。ngôn tri tức đắc hà giả ngôn kiến 。ngôn kiến diệc đắc hà tu vân tri 。đáp 。chuẩn Thiên thân Bát-nhã Kinh luận vân 。Phật phi kiến quả tri dĩ nguyện trí hiện kiến 。đãn ngôn tri giả vị Phật kiến quả bỉ tri kỳ nhân cố kim ngôn kiến 。kiến giả nguyện trí 。cử tâm năng liễu 。nhược nhĩ đãn kiến hà tu ngôn tri 。vị đãn kiến sắc kim diệc năng tri tứ uẩn thân cố 。phi tác đãn Phật tri kiến 。tức vi Phật kí ức 。hựu phục đương đắc bất thoái Bồ-đề 。tuy vị tức đắc đương năng chứng đắc 。tùy kỳ hà vị đương chứng tứ bất thoái 。vị tín trụ/trú chứng hạnh/hành/hàng tứ chủng bất thoái 。tín bất thoái thập tín đệ lục tâm 。trụ/trú bất thoái thập trụ đệ thất tâm 。chứng bất thoái sơ địa 。hạnh/hành/hàng bất thoái nhập bát địa 。 經。若善男子善女人於此甚深微妙之法一經耳者當知是人不謗如來不毀正法不輕聖眾。 Kinh 。nhược/nhã Thiện nam tử thiện nữ nhân ư thử thậm thâm vi diệu chi Pháp nhất Kinh nhĩ giả đương tri thị nhân bất báng Như Lai bất hủy chánh pháp bất khinh Thánh chúng 。 贊曰。重更廣成前二勝益。欲令聽受修行此經。有三勝益。一不謗三寶。二增長善根。三令行六度故。此初一也。由知佛常住不謗如來言究竟滅。知說決定故不謗法。知能得成故不謗僧。又由聞信能為不壞信因故。不謗毀輕賤三寶。 tán viết 。trọng cánh quảng thành tiền nhị thắng ích 。dục lệnh thính thọ tu hành thử Kinh 。hữu tam thắng ích 。nhất bất báng Tam Bảo 。nhị tăng trưởng thiện căn 。tam lệnh hạnh/hành/hàng lục độ cố 。thử sơ nhất dã 。do tri Phật thường trụ bất báng Như Lai ngôn cứu cánh diệt 。tri thuyết quyết định cố bất báng pháp 。tri năng đắc thành cố bất báng tăng 。hựu do văn tín năng vi ất hoại tín nhân cố 。bất báng hủy khinh tiện Tam Bảo 。 經。一切眾生未種善根令得種故已種善根令增長成熟故。 Kinh 。nhất thiết chúng sanh vị chủng thiện căn lệnh đắc chủng cố dĩ chủng thiện căn lệnh tăng trưởng thành thục cố 。 贊曰。增長善根。此未發心求菩提者令發心求即令種善根。已發心求令增勝解行位初僧祇。令長第二僧祇。令成就第三僧祇。然上二類但言聞經者得六波羅蜜令他人行。此互影顯。自他俱然。 tán viết 。tăng trưởng thiện căn 。thử vị phát tâm cầu Bồ-đề giả lệnh phát tâm cầu tức lệnh chủng thiện căn 。dĩ phát tâm cầu lệnh tăng thắng giải hạnh/hành/hàng vị sơ tăng kì 。lệnh trường/trưởng đệ nhị tăng kì 。lệnh thành tựu đệ tam tăng kì 。nhiên thượng nhị loại đãn ngôn văn Kinh giả đắc lục Ba la mật lệnh tha nhân hạnh/hành/hàng 。thử hỗ ảnh hiển 。tự tha câu nhiên 。 經。一切世界所有眾生皆勸修行六波羅蜜多。 Kinh 。nhất thiết thế giới sở hữu chúng sanh giai khuyến tu hành lục Ba-la-mật-đa 。 贊曰。後能令行六度。此意明自聞信能成此三。既聽聞已後化他作斯之三事。又能信解破四種障。初不謗佛等除闡提不信障。令種善根除外道著我障。皆行六度除聲聞畏苦緣覺捨心。既有多益故應修行行自他利。 tán viết 。hậu năng lệnh hạnh/hành/hàng lục độ 。thử ý minh tự văn tín năng thành thử tam 。ký thính văn dĩ hậu hóa tha tác tư chi tam sự 。hựu năng tín giải phá tứ chủng chướng 。sơ bất báng Phật đẳng trừ xiển đề bất tín chướng 。lệnh chủng thiện căn trừ ngoại đạo trước ngã chướng 。giai hạnh/hành/hàng lục độ trừ Thanh văn úy khổ duyên giác xả tâm 。ký hữu đa ích cố ưng tu hành hạnh/hành/hàng tự tha lợi 。 經。爾時虛空藏菩薩梵釋四王諸天眾等即從座起偏袒右肩合掌恭敬頂禮佛足。 Kinh 。nhĩ thời Hư-không-tạng Bồ Tát Phạm Thích tứ vương chư Thiên Chúng đẳng tức tùng toạ khởi thiên đản hữu kiên hợp chưởng cung kính đảnh lễ Phật túc 。 贊曰。品第四大段領解持學。文分為四。一虔恭領解。二世尊我等下發願持學。三世尊讚印。四勸廣流通。初中初虔恭後領解。此虔恭也。既聞勝法表進菩提。故從座起顯當作佛。現吉祥兆偏袒右肩。心符教理故合掌。心尊重故恭敬。敬逾深故頂禮佛足。 tán viết 。phẩm đệ tứ đại đoạn lĩnh giải trì học 。văn phần vi tứ 。nhất kiền cung lĩnh giải 。nhị Thế Tôn ngã đẳng hạ phát nguyện trì học 。tam Thế Tôn tán ấn 。tứ khuyến quảng lưu thông 。sơ trung sơ kiền cung hậu lĩnh giải 。thử kiền cung dã 。ký văn thắng Pháp biểu tiến/tấn Bồ-đề 。cố tùng tọa khởi hiển đương tác Phật 。hiện cát tường triệu thiên đản hữu kiên 。tâm phù giáo lý cố hợp chưởng 。tâm tôn trọng cố cung kính 。kính du thâm cố đảnh lễ Phật túc 。 經。白佛言世尊若所在處講說如是金光明王微妙經典於其國土有四種利益。 Kinh 。bạch Phật ngôn Thế Tôn nhược/nhã sở tại xứ/xử giảng thuyết như thị kim Quang minh vương vi diệu Kinh điển ư kỳ quốc độ hữu tứ chủng lợi ích 。 贊曰。領解也。有四。一標二徵三釋四結。此標也。啟悟所知白佛。呼尊號故云世尊。指所悟解故云若說如是金光經典。標利益數故云有四種益。 tán viết 。lĩnh giải dã 。hữu tứ 。nhất tiêu nhị trưng tam thích tứ kết 。thử tiêu dã 。khải ngộ sở tri bạch Phật 。hô tôn hiệu cố vân Thế Tôn 。chỉ sở ngộ giải cố vân nhược/nhã thuyết như thị kim quang Kinh điển 。tiêu lợi ích số cố vân hữu tứ chủng ích 。 經。何者為四。 Kinh 。hà giả vi tứ 。 贊曰。徵也。 tán viết 。trưng dã 。 經。一者國王軍眾強盛無諸怨敵離於疾病壽命延長吉祥安樂正法興顯。 Kinh 。nhất giả Quốc Vương quân chúng cường thịnh vô chư oán địch ly ư tật bệnh thọ mạng duyên trường/trưởng cát tường an lạc chánh pháp hưng hiển 。 贊曰。釋也。隨所標四即為四段。此初也。國王大臣利益有四。準懺悔品文。於其國土獲四種善利。一者王無病患離諸災厄。即此離於疾病。二者壽命長遠無有障礙。即此壽命延長。三無諸怨敵兵眾勇健。即此軍眾強盛無諸怨敵。四者安穩豐樂正法流通。即此吉祥安樂正法興顯。依懺悔品文開之成八。此文有六如文可知。 tán viết 。thích dã 。tùy sở tiêu tứ tức vi tứ đoạn 。thử sơ dã 。Quốc Vương đại thần lợi ích hữu tứ 。chuẩn sám hối phẩm văn 。ư kỳ quốc độ hoạch tứ chủng thiện lợi 。nhất giả Vương vô bệnh hoạn ly chư tai ách 。tức thử ly ư tật bệnh 。nhị giả thọ mạng trường/trưởng viễn vô hữu chướng ngại 。tức thử thọ mạng duyên trường/trưởng 。tam vô chư oán địch binh chúng dũng kiện 。tức thử quân chúng cường thịnh vô chư oán địch 。tứ giả an ổn phong lạc/nhạc chánh pháp lưu thông 。tức thử cát tường an lạc chánh pháp hưng hiển 。y sám hối phẩm văn khai chi thành bát 。thử văn hữu lục như văn khả tri 。 經。二者中宮妃后王子諸臣和悅無諍離於諂佞王所愛重。 Kinh 。nhị giả trung cung phi hậu Vương tử chư Thần hòa duyệt vô tránh ly ư siểm nịnh Vương sở ái trọng 。 贊曰。第二臣作利益有三。一和悅無諍。下云更相親穆尊重愛念。一更相言貫尊重及愛念。二離於諂佞由輕財重法不求世利故無諂佞。由此嘉名普暨眾所欽仰。三王所愛重。準下亦為沙門婆羅門大國小國之所尊敬。今舉勝者略不言餘。既王愛重一切尊敬。故亦得壽命延長安穩快樂。 tán viết 。đệ nhị Thần tác lợi ích hữu tam 。nhất hòa duyệt vô tránh 。hạ vân cánh tướng thân mục tôn trọng ái niệm 。nhất cánh tướng ngôn quán tôn trọng cập ái niệm 。nhị ly ư siểm nịnh do khinh tài trọng Pháp bất cầu thế lợi cố vô siểm nịnh 。do thử gia danh phổ kỵ chúng sở khâm ngưỡng 。tam Vương sở ái trọng 。chuẩn hạ diệc vi Sa môn Bà la môn Đại quốc tiểu quốc chi sở tôn kính 。kim cử thắng giả lược bất ngôn dư 。ký Vương ái trọng nhất thiết tôn kính 。cố diệc đắc thọ mạng duyên Trường An ổn khoái lạc 。 經。三者沙門婆羅門及諸國人修行正法無病安樂無枉死者於諸福田悉皆修立。 Kinh 。tam giả Sa môn Bà la môn cập chư quốc nhân tu hành chánh pháp vô bệnh an lạc vô uổng tử giả ư chư phước điền tất giai tu lập 。 贊曰。國人利益有四。一修行正法。謂能孝養父母奉事師長修行十善尊敬三寶。二無病不逢七難。七難者藥師經說。他國侵逼難。自界叛逆難。非時風雨難。遇時不雨難。人眾疾疫難。星宿變怪難。日月薄蝕難。由王軍眾強盛無外逼難。臣佐和悅復無諂佞無自叛難。吉祥安樂興顯正法無非時風雨等難。三無枉死者不逢九橫。九橫者如藥師經。一橫遭病患致亡。二橫被王法誅戮。三橫為非人所損。四橫為火所焚燒。五橫為水之所溺。六橫為惡獸所噉。七橫墜山崖。八橫為毒藥等殺。九橫為飢渴所困。今此金光明經行於國內。人無九橫故無枉死。云橫者非無宿因而受惡果。約今生論。雖不造惡而逢此緣。名之為橫。聞經悉除。國王流通正法臣佐輕財重法。妃后和悅無復諂佞。人人修行正行故致斯福。四修植福田。 tán viết 。quốc nhân lợi ích hữu tứ 。nhất tu hành chánh pháp 。vị năng hiếu dưỡng phụ mẫu phụng sự sư trường/trưởng tu hành Thập thiện tôn kính Tam Bảo 。nhị vô bệnh bất phùng thất nạn/nan 。thất nạn/nan giả dược sư Kinh thuyết 。tha quốc xâm bức nạn/nan 。tự giới bạn nghịch nạn/nan 。phi thời phong vũ nạn/nan 。ngộ thời bất vũ nạn/nan 。nhân chúng tật dịch nạn/nan 。tinh tú biến quái nạn/nan 。nhật nguyệt bạc thực nạn/nan 。do Vương quân chúng cường thịnh vô ngoại bức nạn/nan 。Thần tá hòa duyệt phục vô siểm nịnh vô tự bạn nạn/nan 。cát tường an lạc hưng hiển chánh Pháp vô phi thời phong vũ đẳng nạn/nan 。tam vô uổng tử giả bất phùng cửu hoạnh 。cửu hoạnh giả như dược sư Kinh 。nhất hoạnh tao bệnh hoạn trí vong 。nhị hoạnh bị vương pháp tru lục 。tam hoạnh vi phi nhân sở tổn 。tứ hoạnh vi hỏa sở phần thiêu 。ngũ hoạnh vi thủy chi sở nịch 。lục hoạnh vi ác thú sở đạm 。thất hoạnh trụy sơn nhai 。bát hoạnh vi độc dược đẳng sát 。cửu hoạnh vi cơ khát sở khốn 。kim thử kim quang minh Kinh hạnh/hành/hàng ư quốc nội 。nhân vô cửu hoạnh cố vô uổng tử 。vân hoạnh giả phi vô tú nhân nhi thọ/thụ ác quả 。ước kim sanh luận 。tuy bất tạo ác nhi phùng thử duyên 。danh chi vi hoạnh 。văn Kinh tất trừ 。Quốc Vương lưu thông chánh pháp thần tá khinh tài trọng Pháp 。phi hậu hòa duyệt vô phục siểm nịnh 。nhân nhân tu hành chánh hạnh cố trí tư phước 。tứ tu thực phước điền 。 經。四者於三時中四大調適常為諸天增加守護慈悲平等無傷害心令諸眾生歸敬三寶皆願修習菩提之行。 Kinh 。tứ giả ư tam thời trung tứ đại điều thích thường vi chư Thiên tăng gia thủ hộ từ bi bình đẳng vô thương hại tâm lệnh chư chúng sanh quy kính Tam Bảo giai nguyện tu tập Bồ-đề chi hạnh/hành/hàng 。 贊曰。總為諸天之所加護。不但加護國王臣人。亦加護持經之者。不爾下文不應云我等亦常為弘經故隨敬如是持經之人。所在住處為作利益。準文應云四者常為諸天增加守護。於三時中四大調適。慈悲平等無傷害心等。以文言便後說守護。或由經力四大調適。故天增護但屬於後。諸天復令諸眾生等歸敬三寶修菩提行。準舊經文。令諸眾生誠心歸仰歸仰三尊。其文少闕。文但言天。天謂諸菩薩一切如來尊重名天。故為欲色諸天及諸賢聖常所守護。 tán viết 。tổng vi chư Thiên chi sở gia hộ 。bất đãn gia hộ Quốc Vương Thần nhân 。diệc gia hộ trì Kinh chi giả 。bất nhĩ hạ văn bất ưng vân ngã đẳng diệc thường vi hoằng Kinh cố tùy kính như thị trì Kinh chi nhân 。sở tại trụ xứ vi tác lợi ích 。chuẩn văn ưng vân tứ giả thường vi chư Thiên tăng gia thủ hộ 。ư tam thời trung tứ đại điều thích 。từ bi bình đẳng vô thương hại tâm đẳng 。dĩ văn ngôn tiện hậu thuyết thủ hộ 。hoặc do Kinh lực tứ đại điều thích 。cố Thiên tăng hộ đãn chúc ư hậu 。chư Thiên phục lệnh chư chúng sanh đẳng quy kính Tam Bảo tu Bồ-đề hạnh/hành/hàng 。chuẩn cựu Kinh văn 。lệnh chư chúng sanh thành tâm quy ngưỡng quy ngưỡng tam tôn 。kỳ văn thiểu khuyết 。văn đãn ngôn Thiên 。Thiên vị chư Bồ-tát nhất thiết Như Lai tôn trọng danh Thiên 。cố vi dục sắc chư Thiên cập chư hiền thánh thường sở thủ hộ 。 經。是為四種利益之事。 Kinh 。thị vi tứ chủng lợi ích chi sự 。 贊曰。結也。 tán viết 。kết/kiết dã 。 經。世尊我等亦常為弘經故隨逐如是持經之人所在住處為作利益。 Kinh 。Thế Tôn ngã đẳng diệc thường vi hoằng Kinh cố tùy trục như thị trì Kinh chi nhân sở tại trụ xứ vi tác lợi ích 。 贊曰。第二發願持學。隨逐是人有二意。一為聞經。二為守護。 tán viết 。đệ nhị phát nguyện trì học 。tùy trục thị nhân hữu nhị ý 。nhất vi văn Kinh 。nhị vi thủ hộ 。 經。佛言善哉善哉善男子如是如是。 Kinh 。Phật ngôn Thiện tai thiện tai Thiện nam tử như thị như thị 。 贊曰。第三世尊讚印能行利益。故讚善哉。述其經利。順正理故即云如是。 tán viết 。đệ tam Thế Tôn tán ấn năng hạnh/hành/hàng lợi ích 。cố tán Thiện tai 。thuật kỳ Kinh lợi 。thuận chánh lý cố tức vân như thị 。 經。汝等應當勤心流布此妙經王則令正法久住於世。 Kinh 。nhữ đẳng ứng đương cần tâm lưu bố thử diệu Kinh Vương tức lệnh chánh pháp cửu trụ ư thế 。 贊曰。第四勸廣流通。 tán viết 。đệ tứ khuyến quảng lưu thông 。 金光明最勝王經疏卷第三(本) Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh sớ quyển đệ tam (bổn ) 金光明最勝王經疏卷第三(末)(盡滅業障品) Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh sớ quyển đệ tam (mạt )(tận diệt nghiệp chướng phẩm ) 夢見懺悔品第四 mộng kiến sám hối phẩm đệ tứ 夢見懺悔品三門分別。一來意。二釋名。三釋難。來意有四。一上之二品明所得果。次下五品明所修行。分之為四。初二品明地前行。次一品明十地行。次一品因為釋疑令起願行。次明護法行。以陀羅尼護其行法。令不退故地前行中。初一方便行後一正起行。將希勝果必先修行。修行有二。一者斷惡二者修善。惡若未除難修妙行。故六門陀羅尼經云。我之所有眾魔之業。若未先悔終不發心緣無上覺。故所有罪先須悔滅。又如四正勤。初二斷惡後二修善。是故將修妙行先教懺悔。然懺悔心難以頓發故。託夢金鼓說法警之。故下文云。此之勝業汝過去供佛及由諸佛威力加護。為欲滅業障之先非故此品生。雖此品中及滅障品亦有生善謂發願等。以從正所明名為離惡行。又各從初名為懺悔滅業障品。非無修善。二者所修勝行莫過三學。謂戒定慧。由戒能為離惡道因。由定能為出欲界因。由慧能為離三界因。又復由戒能為定足。定為慧足由戒為本方得定慧故。遺教經云。當知此戒諸善功德安穩住處。能生諸定禪及滅苦智慧。此懺悔者是戒學攝修學之始。是故先明有此品生。三者佛有三身謂法應化。如次即斷智慧德。謂由戒滅惡為斷德因。定能起化為恩德因。慧能決斷為智德因。法身斷德為根本故先明其因。故此品生。四為機宜。一為妙幢宿善根力詣佛陳彰。二為時會宜先聞說夢懺悔法方能覺悟故此品來。依真諦釋有八因緣。二釋名者。梵云颯拏達利舍拏阿鉢底提舍那。颯拏此云夢。達利舍拏此云見。阿鉢底此云罪。提舍那此云說。人有所犯須向他說。罪即得除故云說罪。而言懺悔者順古人翻。非為正說。若云懺悔梵音云懺摩。義當此云容恕或愧謝。或云懺摩。略此云知厭離。亦義云改悔。言懺悔者音訛略也。正應云夢見說罪品。夢之見罪之說。夢者是總見者是別。以別屬總云夢之見云夢見說罪品。釋難者。問。妙幢聞說未了。何故中間還家因夢聞說懺除始復詣佛陳耶。答。鼓元因夢見覩。善緣逼使還家。若當身在眾中不睡。夢如何起。問。妙幢身當在座何不直示悔方。要待歸寢夢中方現金鼓教懺。答。時眾宜聞說夢方始發其懺端。復為妙幢宿緣聞已慇心懺悔。問。宿緣并佛威力現鼓出懺悔音。何不現鼓眾中妙幢夜獨夢見。答。眾會機別。宜展轉聞。復為妙幢願緣說已餘方領解。問。妙幢夢中聞說懺悔即成自懺罪不。答。此由宿願因夢驚覺寤方能懺。非夢聞說即是懺悔。故下蓮華喻讚品云。願我當於未來世生。在無量無邊劫夢中常見大金鼓得聞顯說懺悔音。乃至云。夜夢常聞金鼓音。晝則隨應而懺悔。既云願聞悔音晝則隨懺。明為先聞非即正懺。不爾夢成懺悔事者。何須更說滅業障品。若云令餘發心懺悔。豈可夢懺罪竝除耶。此品之中大文分四。一妙幢夢聞懺悔得益。二詣佛陳說覺悟於餘。三世尊讚印示其所以。四大眾聞說皆願奉行。 mộng kiến sám hối phẩm tam môn phân biệt 。Nhất lai ý 。nhị thích danh 。tam thích nạn/nan 。lai ý hữu tứ 。nhất thượng chi nhị phẩm minh sở đắc quả 。thứ hạ ngũ phẩm minh sở tu hành 。phần chi vi tứ 。sơ nhị phẩm minh địa tiền hạnh/hành/hàng 。thứ nhất phẩm minh Thập Địa hạnh/hành/hàng 。thứ nhất phẩm nhân vi thích nghi lệnh khởi nguyện hạnh 。thứ minh hộ Pháp hành 。dĩ Đà-la-ni hộ kỳ hạnh/hành/hàng Pháp 。lệnh bất thoái cố địa tiền hạnh/hành/hàng trung 。sơ nhất phương tiện hạnh/hành/hàng hậu nhất chánh khởi hạnh/hành/hàng 。tướng hy thắng quả tất tiên tu hành 。tu hành hữu nhị 。nhất giả đoạn ác nhị giả tu thiện 。ác nhược/nhã vị trừ nạn/nan tu diệu hạnh/hành/hàng 。cố Lục Môn Đà La Ni Kinh vân 。ngã chi sở hữu chúng ma chi nghiệp 。nhược/nhã vị tiên hối chung bất phát tâm duyên vô thượng giác 。cố sở hữu tội tiên tu hối diệt 。hựu như tứ chánh cần 。sơ nhị đoạn ác hậu nhị tu thiện 。thị cố tướng tu diệu hạnh/hành/hàng tiên giáo sám hối 。nhiên sám hối tâm nạn/nan dĩ đốn phát cố 。thác mộng kim cổ thuyết Pháp cảnh chi 。cố hạ văn vân 。thử chi thắng nghiệp nhữ quá khứ cúng Phật cập do chư Phật uy lực gia hộ 。vi dục diệt nghiệp chướng chi tiên phi cố thử phẩm sanh 。tuy thử phẩm trung cập diệt chướng phẩm diệc hữu sanh thiện vị phát nguyện đẳng 。dĩ tùng chánh sở minh danh vi ly ác hành 。hựu các tòng sơ danh vi sám hối diệt nghiệp chướng phẩm 。phi vô tu thiện 。nhị giả sở tu thắng hành mạc quá/qua tam học 。vị giới định tuệ 。do giới năng vi ly ác đạo nhân 。do định năng vi xuất dục giới nhân 。do tuệ năng vi ly tam giới nhân 。hựu phục do giới năng vi định túc 。định vi tuệ túc do giới vi bổn phương đắc định tuệ cố 。di giáo Kinh vân 。đương tri thử giới chư thiện công đức an ổn trụ xứ 。năng sanh chư định Thiền cập diệt khổ trí tuệ 。thử sám hối giả thị giới học nhiếp tu học chi thủy 。thị cố tiên minh hữu thử phẩm sanh 。tam giả Phật hữu tam thân vị Pháp ưng hóa 。như thứ tức đoạn trí Tuệ Đức 。vị do giới diệt ác vi đoạn đức nhân 。định năng khởi hóa vi ân đức nhân 。tuệ năng quyết đoạn vi trí đức nhân 。Pháp thân đoạn đức vi căn bản cố tiên minh kỳ nhân 。cố thử phẩm sanh 。tứ vi ky nghi 。nhất vi diệu tràng tú thiện căn lực nghệ Phật trần chương 。nhị vi thời hội nghi tiên văn thuyết mộng sám hối Pháp phương năng giác ngộ cố thử phẩm lai 。y chân đế thích hữu bát nhân duyên 。nhị thích danh giả 。phạm vân táp nã đạt lợi xá nã a bát để đề xá na 。táp nã thử vân mộng 。đạt lợi xá nã thử vân kiến 。a bát để thử vân tội 。đề xá na thử vân thuyết 。nhân hữu sở phạm tu hướng tha thuyết 。tội tức đắc trừ cố vân thuyết tội 。nhi ngôn sám hối giả thuận cổ nhân phiên 。phi vi chánh thuyết 。nhược/nhã vân sám hối Phạm Âm vân sám ma 。nghĩa đương thử vân dung thứ hoặc quý tạ 。hoặc vân sám ma 。lược thử vân tri yếm ly 。diệc nghĩa vân cải hối 。ngôn sám hối giả âm ngoa lược dã 。chánh ưng vân mộng kiến thuyết tội phẩm 。mộng chi kiến tội chi thuyết 。mộng giả thị tổng kiến giả thị biệt 。dĩ biệt chúc tổng vân mộng chi kiến vân mộng kiến thuyết tội phẩm 。thích nạn/nan giả 。vấn 。diệu tràng văn thuyết vị liễu 。hà cố trung gian hoàn gia nhân mộng văn thuyết sám trừ thủy phục nghệ Phật trần da 。đáp 。cổ nguyên nhân mộng kiến đổ 。thiện duyên bức sử hoàn gia 。nhược/nhã đương thân tại chúng trung bất thụy 。mộng như hà khởi 。vấn 。diệu tràng thân đương tại tọa hà bất trực thị hối phương 。yếu đãi quy tẩm mộng trung phương hiện kim cổ giáo sám 。đáp 。thời chúng nghi văn thuyết mộng phương thủy phát kỳ sám đoan 。phục vi diệu tràng tú duyên văn dĩ ân tâm sám hối 。vấn 。tú duyên tinh Phật uy lực hiện cổ xuất sám hối âm 。hà bất hiện cổ chúng trung diệu tràng dạ độc mộng kiến 。đáp 。chúng hội ky biệt 。nghi triển chuyển văn 。phục vi diệu tràng nguyện duyên thuyết dĩ dư phương lĩnh giải 。vấn 。diệu tràng mộng trung văn thuyết sám hối tức thành tự sám tội bất 。đáp 。thử do tú nguyện nhân mộng Kinh giác ngụ phương năng sám 。phi mộng văn thuyết tức thị sám hối 。cố hạ liên hoa dụ tán phẩm vân 。nguyện ngã đương ư vị lai thế sanh 。tại vô lượng vô biên kiếp mộng trung thường kiến Đại kim cổ đắc văn hiển thuyết sám hối âm 。nãi chí vân 。dạ mộng thường văn kim cổ âm 。trú tức tùy ưng nhi sám hối 。ký vân nguyện văn hối âm trú tức tùy sám 。minh vi tiên văn phi tức chánh sám 。bất nhĩ mộng thành sám hối sự giả 。hà tu cánh thuyết diệt nghiệp chướng phẩm 。nhược/nhã vân lệnh dư phát tâm sám hối 。khởi khả mộng sám tội tịnh trừ da 。thử phẩm chi trung Đại văn phần tứ 。nhất diệu tràng mộng văn sám hối đắc ích 。nhị nghệ Phật trần thuyết giác ngộ ư dư 。tam Thế Tôn tán ấn thị kỳ sở dĩ 。tứ đại chúng văn thuyết giai nguyện phụng hành 。 經。爾時妙幢菩薩親於佛前聞妙法已歡喜踊躍一心思惟還至本處。 Kinh 。nhĩ thời diệu Tràng Bồ-tát thân ư Phật tiền văn diệu pháp dĩ hoan hỉ dũng dược nhất tâm tư tánh hoàn chí bản xứ 。 贊曰。第一妙幢夢聞懺悔得益分二。初聞法心歡思惟而去。次夜夢金鼓說懺悔音。初即經家敘。後彼得夢。初也。聞壽無量疑斷心歡一心思惟。大悲世尊權巧方便。我等亦當如是期願行自他利。 tán viết 。đệ nhất diệu tràng mộng văn sám hối đắc ích phần nhị 。sơ văn Pháp tâm hoan tư tánh nhi khứ 。thứ dạ mộng kim cổ thuyết sám hối âm 。sơ tức Kinh gia tự 。hậu bỉ đắc mộng 。sơ dã 。văn thọ vô lượng nghi đoạn tâm hoan nhất tâm tư tánh 。đại bi Thế Tôn quyền xảo phương tiện 。ngã đẳng diệc đương như thị kỳ nguyện hạnh tự tha lợi 。 經。於夜夢中見大金鼓光明晃曜猶如日輪。 Kinh 。ư dạ mộng trung kiến Đại kim cổ quang minh hoảng diệu do như nhật luân 。 贊曰。夢鼓說懺於中有四。一夢見金鼓。二因覩三寶。三聞鼓說法。四聞已念持。此初也。 tán viết 。mộng cổ thuyết sám ư trung hữu tứ 。nhất mộng kiến kim cổ 。nhị nhân đổ Tam Bảo 。tam văn cổ thuyết Pháp 。tứ văn dĩ niệm trì 。thử sơ dã 。 經。於此光中得見十方無量諸佛於寶樹下坐瑠璃座無量百千大眾圍繞而為說法。 Kinh 。ư thử quang trung đắc kiến thập phương vô lượng chư Phật ư bảo thụ hạ tọa lưu ly tọa vô lượng bách thiên Đại chúng vi nhiễu nhi vi thuyết Pháp 。 贊曰。因覩三寶。 tán viết 。nhân đổ Tam Bảo 。 經。見一婆羅門桴擊金鼓出大音聲聲中演說微妙伽他明懺悔法。 Kinh 。kiến nhất Bà-la-môn phù kích kim cổ xuất Đại âm thanh thanh trung diễn thuyết vi diệu già tha minh sám hối Pháp 。 贊曰。聞鼓說法。 tán viết 。văn cổ thuyết Pháp 。 經。妙幢聞已皆悉憶持繫念而住。 Kinh 。diệu tràng văn dĩ giai tất ức trì hệ niệm nhi trụ/trú 。 贊曰。聞已念持。 tán viết 。văn dĩ niệm trì 。 經。至天曉已與無量百千大眾圍繞持諸供具出王舍城詣鷲峰山。 Kinh 。chí Thiên hiểu dĩ dữ vô lượng bách thiên Đại chúng vi nhiễu trì chư cung cụ xuất Vương-Xá thành nghệ Thứu Phong sơn 。 贊曰。詣佛陳說。初詣佛後陳說。此詣佛也。初詣時。二徒眾。三持供具。四至處。五覩佛。六見儀。七供養。八右繞九退住。此初四。 tán viết 。nghệ Phật trần thuyết 。sơ nghệ Phật hậu trần thuyết 。thử nghệ Phật dã 。sơ nghệ thời 。nhị đồ chúng 。tam trì cung cụ 。tứ chí xứ/xử 。ngũ đổ Phật 。lục kiến nghi 。thất cúng dường 。bát hữu nhiễu cửu thoái trụ/trú 。thử sơ tứ 。 經。至世尊所禮佛足已布設香華右繞三匝退坐一面。 Kinh 。chí Thế Tôn sở lễ Phật túc dĩ bố thiết hương hoa hữu nhiễu tam tạp/táp thoái tọa nhất diện 。 贊曰。後五段也。 tán viết 。hậu ngũ đoạn dã 。 經。合掌恭敬瞻仰尊顏。 Kinh 。hợp chưởng cung kính chiêm ngưỡng tôn nhan 。 贊曰。此正陳說。初請陳後正說。初中復二。初請儀後請說。此初也。 tán viết 。thử chánh trần thuyết 。sơ thỉnh trần hậu chánh thuyết 。sơ trung phục nhị 。sơ thỉnh nghi hậu thỉnh thuyết 。thử sơ dã 。 經。白佛言世尊我於夢中見婆羅門以手執桴擊妙金鼓出大音聲聲中演說微妙伽他明懺悔法我皆憶持。 Kinh 。bạch Phật ngôn Thế Tôn ngã ư mộng trung kiến Bà-la-môn dĩ thủ chấp phù kích diệu kim cổ xuất Đại âm thanh thanh trung diễn thuyết vi diệu già tha minh sám hối pháp ngã giai ức trì 。 贊曰。請說有二。初陳夢所見聞。後請許宣說。此初也。 tán viết 。thỉnh thuyết hữu nhị 。sơ trần mộng sở kiến văn 。hậu thỉnh hứa tuyên thuyết 。thử sơ dã 。 經。唯願世尊降大慈悲聽我所說。 Kinh 。duy nguyện Thế Tôn hàng đại từ bi thính ngã sở thuyết 。 贊曰。請許宣說。 tán viết 。thỉnh hứa tuyên thuyết 。 經。即於佛前而說頌曰我於昨夜中夢見大金鼓其形極姝妙周遍有金光猶如盛日輪光明皆普曜充滿十方界咸見於諸佛在於寶樹下各處瑠璃座無量百千眾恭敬而圍繞。 Kinh 。tức ư Phật tiền nhi thuyết tụng viết ngã ư tạc dạ trung mộng kiến Đại kim cổ kỳ hình cực xu diệu chu biến hữu kim quang do như thịnh nhật luân quang minh giai phổ diệu sung mãn thập phương giới hàm kiến ư chư Phật tại ư bảo thụ hạ các xứ/xử lưu ly tọa vô lượng bách thiên chúng cung kính nhi vi nhiễu 。 贊曰。正說。初經家序。後正陳說。總有一百五十六行。於中初四行五字成句。四句為一頌即成四頌。次有二十二行。七字成句合十一頌。次有三十八頌。五字成句。次九十二行。七字為句合有四十六頌。若準西方為頌之法皆四句成一頌。論句則有五種。一者處中句。二初句。三後句。四短句。五長句。若八字成梵云案多制多此名處中句。不長不短。如是四句成於一頌名室盧迦頌。有三十二字。若六字以上成名為初句。若二十字以上成名為後句。若減六字成名短句。過二十六字以上成名長句頌。準可知。今此經中依勘梵本。或有十七字為一句。或有十五字乃至呼三字為一句。今若長句處勒為七言頌。若短句處勒為五言。故總有九十九頌。分之為二。初四頌略標聞見。後九十五頌廣陳所聞。初中分三。初一句夢時。次二行三句標所見。後一頌標所聞。所見中六句見鼓。三句見佛。二句覩僧。六句見鼓。中初半行見鼓形。一行見鼓光。夢見金鼓者表將聞佛說懺悔音。以可寶重故。見形妙者表是大士梵音聲故。周遍有光者。表能詮教性能顯理周故。猶如盛日輪者。表能詮教用能除一切不善闇故。光明皆普耀等者。表一味音怨親等濟故。餘見佛及大眾者即佛僧寶。聞鼓說法即是法寶。表因聞教得覩三寶。當亦自成。 tán viết 。chánh thuyết 。sơ Kinh gia tự 。hậu chánh trần thuyết 。tổng hữu nhất bách ngũ thập lục hạnh/hành/hàng 。ư trung sơ tứ hạnh/hành/hàng ngũ tự thành cú 。tứ cú vi nhất tụng tức thành tứ tụng 。thứ hữu nhị thập nhị hạnh/hành/hàng 。thất tự thành cú hợp thập nhất tụng 。thứ hữu tam thập bát tụng 。ngũ tự thành cú 。thứ cửu thập nhị hạnh/hành/hàng 。thất tự vi cú hợp hữu tứ thập lục tụng 。nhược/nhã chuẩn Tây phương vi tụng chi Pháp giai tứ cú thành nhất tụng 。luận cú tức hữu ngũ chủng 。nhất giả xứ trung cú 。nhị sơ cú 。tam hậu cú 。tứ đoản cú 。ngũ trường/trưởng cú 。nhược/nhã bát tự thành phạm vân án đa chế đa thử danh xứ trung cú 。bất trường/trưởng bất đoản 。như thị tứ cú thành ư nhất tụng danh thất lô ca tụng 。hữu tam thập nhị tự 。nhược/nhã lục tự dĩ thượng thành danh vi sơ cú 。nhược/nhã nhị thập tự dĩ thượng thành danh vi hậu cú 。nhược/nhã giảm lục tự thành danh đoản cú 。quá/qua nhị thập lục tự dĩ thượng thành danh trường/trưởng cú tụng 。chuẩn khả tri 。kim thử Kinh trung y khám phạm bản 。hoặc hữu thập thất tự vi nhất cú 。hoặc hữu thập ngũ tự nãi chí hô tam tự vi nhất cú 。kim nhược/nhã trường/trưởng cú xứ/xử lặc vi thất ngôn tụng 。nhược/nhã đoản cú xứ/xử lặc vi ngũ ngôn 。cố tổng hữu cửu thập cửu tụng 。phần chi vi nhị 。sơ tứ tụng lược tiêu văn kiến 。hậu cửu thập ngũ tụng quảng trần sở văn 。sơ trung phần tam 。sơ nhất cú mộng thời 。thứ nhị hạnh/hành/hàng tam cú tiêu sở kiến 。hậu nhất tụng tiêu sở văn 。sở kiến trung lục cú kiến cổ 。tam cú kiến Phật 。nhị cú đổ tăng 。lục cú kiến cổ 。trung sơ bán hạnh/hành/hàng kiến cổ hình 。nhất hạnh/hành/hàng kiến cổ quang 。mộng kiến kim cổ giả biểu tướng văn Phật thuyết sám hối âm 。dĩ khả bảo trọng cố 。kiến hình diệu giả biểu thị đại sĩ Phạm Âm thanh cố 。chu biến hữu quang giả 。biểu năng thuyên giáo tánh năng hiển lý châu cố 。do như thịnh nhật luân giả 。biểu năng thuyên giáo dụng năng trừ nhất thiết bất thiện ám cố 。quang minh giai phổ diệu đẳng giả 。biểu nhất vị âm oán thân đẳng tế cố 。dư kiến Phật cập Đại chúng giả tức Phật tăng bảo 。văn cổ thuyết Pháp tức thị pháp bảo 。biểu nhân văn giáo đắc đổ Tam Bảo 。đương diệc tự thành 。 經。有一婆羅門以杖擊金鼓於其鼓聲內說此妙伽他。 Kinh 。hữu nhất Bà-la-môn dĩ trượng kích kim cổ ư kỳ cổ thanh nội thuyết thử diệu già tha 。 贊曰。標聞法也。有二。初半見能擊鼓人。次半頌聞鼓說法。有一婆羅門表能感教機。以杖擊者表聞教者。以善根杖感擊世尊能詮教鼓。或婆羅門表當見佛。故俱舍論云。所說沙門性亦名婆羅門亦名為梵輪。真梵所轉故。準知世尊亦名真婆羅門。真淨行故。以大悲杖擊後得智鼓流教法聲。聲上假立伽陀等故。此即諷誦伽陀頌也。 tán viết 。tiêu văn Pháp dã 。hữu nhị 。sơ bán kiến năng kích cổ nhân 。thứ bán tụng văn cổ thuyết Pháp 。hữu nhất Bà-la-môn biểu năng cảm giáo ky 。dĩ trượng kích giả biểu văn giáo giả 。dĩ thiện căn trượng cảm kích Thế Tôn năng thuyên giáo cổ 。hoặc Bà-la-môn biểu đương kiến Phật 。cố câu xá luận vân 。sở thuyết Sa Môn tánh diệc danh Bà-la-môn diệc danh vi phạm luân 。chân phạm sở chuyển cố 。chuẩn tri Thế Tôn diệc danh chân Bà-la-môn 。chân tịnh hạnh cố 。dĩ đại bi trượng kích hậu đắc trí cổ lưu giáo pháp thanh 。thanh thượng giả lập già đà đẳng cố 。thử tức phúng tụng già đà tụng dã 。 經。金光明鼓出妙聲遍至三千大千界。 Kinh 。kim quang minh cổ xuất diệu thanh biến chí tam thiên Đại Thiên giới 。 贊曰。下廣陳所聞有九十五頌。大分為二。初十一頌總標勝利。次八十四頌。別明勝利。初總標中復分為三。初半頌標鼓勝音。次七頌半標別勝利。後三頌標下勝因。此初也。 tán viết 。hạ quảng trần sở văn hữu cửu thập ngũ tụng 。Đại phần vi nhị 。sơ thập nhất tụng tổng tiêu thắng lợi 。thứ bát thập tứ tụng 。biệt minh thắng lợi 。sơ tổng tiêu trung phục phần vi tam 。sơ bán tụng tiêu cổ thắng âm 。thứ thất tụng bán tiêu biệt thắng lợi 。hậu tam tụng tiêu hạ thắng nhân 。thử sơ dã 。 經。能滅三塗極重罪及以人中諸苦厄由此金鼓聲威力永滅一切煩惱障斷除怖畏令安隱譬如自在牟尼尊。 Kinh 。năng diệt tam đồ cực trọng tội cập dĩ nhân trung chư khổ ách do thử kim cổ thanh uy lực vĩnh diệt nhất thiết phiền não chướng đoạn trừ bố úy lệnh an ổn thí như tự tại Mâu Ni tôn 。 贊曰。初標別勝利中下。有三復次說懺願等。然初二復次影略互明。第三復次懺等俱廣。今此標中初四頌半。合標初二略明懺等勝利。次三頌標下第三廣明懺等勝利。初段分二。初兩頌半標離苦。次兩頌標得樂。初離苦中一頌半離苦一頌讚佛。此離苦。中初半頌離苦果。次一頌離苦因。上中惡業招三塗報云極重罪。下品惡業招人中苦。即愛別離老病死等。離苦因中三句離因一句舉喻。喻有兩義。一喻眾生得滅苦因如牟尼尊。二喻金鼓亦如牟尼能說聖法滅眾生苦。 tán viết 。sơ tiêu biệt thắng lợi trung hạ 。hữu tam phục thứ thuyết sám nguyện đẳng 。nhiên sơ nhị phục thứ ảnh lược hỗ minh 。đệ tam phục thứ sám đẳng câu quảng 。kim thử tiêu trung sơ tứ tụng bán 。hợp tiêu sơ nhị lược minh sám đẳng thắng lợi 。thứ tam tụng tiêu hạ đệ tam quảng minh sám đẳng thắng lợi 。sơ đoạn phần nhị 。sơ lượng (lưỡng) tụng bán tiêu ly khổ 。thứ lượng (lưỡng) tụng tiêu đắc lạc/nhạc 。sơ ly khổ trung nhất tụng bán ly khổ nhất tụng tán Phật 。thử ly khổ 。trung sơ bán tụng ly khổ quả 。thứ nhất tụng ly khổ nhân 。thượng trung ác nghiệp chiêu tam đồ báo vân cực trọng tội 。hạ phẩm ác nghiệp chiêu nhân trung khổ 。tức ái biệt ly lão bệnh tử đẳng 。ly khổ nhân trung tam cú ly nhân nhất cú cử dụ 。dụ hữu lượng (lưỡng) nghĩa 。nhất dụ chúng sanh đắc diệt khổ nhân như Mâu Ni tôn 。nhị dụ kim cổ diệc như Mâu Ni năng thuyết thánh pháp diệt chúng sanh khổ 。 經。佛於生死大海中積行修成一切智能令眾生覺品具究竟咸歸功德海。 Kinh 。Phật ư sanh tử đại hải trung tích hạnh/hành/hàng tu thành nhất thiết trí năng lệnh chúng sanh giác phẩm cụ cứu cánh hàm quy công đức hải 。 贊曰。讚佛有二。初半頌讚自利德。後半頌讚利他德。覺品具者能令眾生修大菩提。相應眷屬一切功德皆悉滿足。即大菩提。究竟咸歸功德海即大涅槃也。或覺品具是能令修因滿。歸功德海是能令得果滿。 tán viết 。tán Phật hữu nhị 。sơ bán tụng tán tự lợi đức 。hậu bán tụng tán lợi tha đức 。giác phẩm cụ giả năng lệnh chúng sanh tu Đại bồ-đề 。tướng ứng quyến thuộc nhất thiết công đức giai tất mãn túc 。tức Đại bồ-đề 。cứu cánh hàm quy công đức hải tức đại Niết Bàn dã 。hoặc giác phẩm cụ thị năng lệnh tu nhân mãn 。quy công đức hải thị năng lệnh đắc quả mãn 。 經。由此金鼓出妙聲普令聞者獲梵響證得無上菩提果常轉清淨妙法輪。 Kinh 。do thử kim cổ xuất diệu thanh phổ lệnh văn giả hoạch phạm hưởng chứng đắc vô thượng Bồ-đề quả thường chuyển thanh tịnh diệu pháp luân 。 贊曰。明得樂也。初一頌得自利樂。後一頌得利他樂。此得自利樂有三。一令得梵音。二證菩提。三得涅槃。準瑜伽論九十五。以轉法輪有自他轉。自轉之中有五種相。第一為得所得之境。第二為得之方便。第三為得所得。第四對他相續。令他於自所證深生信解。第五令他於他所證深生信解。此常轉妙法輪即第三為得所得。大涅槃果。前有菩提後有隨機說法故。此轉法輪即涅槃也。其法輪義如本法華經疏明。 tán viết 。minh đắc lạc/nhạc dã 。sơ nhất tụng đắc tự lợi lạc/nhạc 。hậu nhất tụng đắc lợi tha lạc/nhạc 。thử đắc tự lợi lạc/nhạc hữu tam 。nhất lệnh đắc Phạm Âm 。nhị chứng Bồ-đề 。tam đắc Niết Bàn 。chuẩn du già luận cửu thập ngũ 。dĩ chuyển pháp luân hữu tự tha chuyển 。tự chuyển chi trung hữu ngũ chủng tướng 。đệ nhất vi đắc sở đắc chi cảnh 。đệ nhị vi đắc chi phương tiện 。đệ tam vi đắc sở đắc 。đệ tứ đối tha tướng tục 。lệnh tha ư tự sở chứng thâm sanh tín giải 。đệ ngũ lệnh tha ư tha sở chứng thâm sanh tín giải 。thử thường chuyển diệu pháp luân tức đệ tam vi đắc sở đắc 。Đại Niết Bàn quả 。tiền hữu Bồ-đề hậu hữu tùy ky thuyết Pháp cố 。thử chuyển pháp luân tức Niết-Bàn dã 。kỳ Pháp luân nghĩa như bổn Pháp Hoa Kinh sớ minh 。 經。住壽不可思議劫隨機說法利群生能斷煩惱眾苦流貪瞋癡等皆除滅。 Kinh 。trụ/trú thọ bất khả tư nghị kiếp tùy ky thuyết Pháp lợi quần sanh năng đoạn phiền não chúng khổ lưu tham sân si đẳng giai trừ diệt 。 贊曰。得利他樂。一為眾生住壽。二為說法。三斷煩惱。眾苦流即惑業苦三。此斷所緣縛。所緣縛盡能緣貪等皆亦隨滅。即斷能緣縛。既離諸縛。故得安樂。 tán viết 。đắc lợi tha lạc/nhạc 。nhất vi chúng sanh trụ/trú thọ 。nhị vi thuyết Pháp 。tam đoạn phiền não 。chúng khổ lưu tức hoặc nghiệp khổ tam 。thử đoạn sở duyên phược 。sở duyên phược tận năng duyên tham đẳng giai diệc tùy diệt 。tức đoạn năng duyên phược 。ký ly chư phược 。cố đắc an lạc 。 經。若有眾生處惡趣大火猛焰周遍身若得聞是妙鼓音即能離苦歸依佛。 Kinh 。nhược hữu chúng sanh xứ ác thú Đại hỏa mãnh diệm chu biến thân nhược/nhã đắc văn thị diệu cổ âm tức năng ly khổ quy y Phật 。 贊曰。下三行頌標下廣懺悔等有二。初一頌標有罪聞法解懺離苦。後兩頌因聞鼓聲得於安樂。此初也。問。此是妙幢自夢金鼓餘人不聞。如何得言有處惡趣大火遍身聞妙鼓音離苦歸佛。答。此前後說他得益等皆是妙幢菩薩夢見。實非餘人得聞鼓音。此意即表若眾生類得聞佛說得如是益。 tán viết 。hạ tam hành tụng tiêu hạ quảng sám hối đẳng hữu nhị 。sơ nhất tụng tiêu hữu tội văn Pháp giải sám ly khổ 。hậu lượng (lưỡng) tụng nhân văn cổ thanh đắc ư an lạc 。thử sơ dã 。vấn 。thử thị diệu tràng tự mộng kim cổ dư nhân bất văn 。như hà đắc ngôn hữu xứ ác thú Đại hỏa biến thân văn diệu cổ âm ly khổ quy Phật 。đáp 。thử tiền hậu thuyết tha đắc ích đẳng giai thị diệu Tràng Bồ-tát mộng kiến 。thật phi dư nhân đắc văn cổ âm 。thử ý tức biểu nhược/nhã chúng sanh loại đắc văn Phật thuyết đắc như thị ích 。 經。皆得成就宿命智能憶過去百千生悉皆正念牟尼尊得聞如來甚深教由聞金鼓勝妙音常得親近於諸佛悉能捨離諸惡業純修清淨諸善品。 Kinh 。giai đắc thành tựu tú mạng trí năng ức quá khứ bách thiên sanh tất giai chánh niệm Mâu Ni tôn đắc văn Như Lai thậm thâm giáo do văn kim cổ thắng diệu âm thường đắc thân cận ư chư Phật tất năng xả ly chư ác nghiệp thuần tu thanh tịnh chư thiện phẩm 。 贊曰。標得樂分六。初半頌得宿命智。次一句得正念。次一句聞法。次兩句近佛。次一句離惡。次一句修善。 tán viết 。tiêu đắc lạc/nhạc phần lục 。sơ bán tụng đắc tú mạng trí 。thứ nhất cú đắc chánh niệm 。thứ nhất cú văn Pháp 。thứ lượng (lưỡng) cú cận Phật 。thứ nhất cú ly ác 。thứ nhất cú tu thiện 。 經。一切天人有情類殷重至誠祈願者得聞金鼓妙音聲能令所求皆滿足。 Kinh 。nhất thiết Thiên Nhân hữu tình loại ân trọng chí thành kì nguyện giả đắc văn kim cổ diệu âm thanh năng lệnh sở cầu giai mãn túc 。 贊曰。下三頌標下令餘種勝因有三。初一頌標願遂心。次一頌標得離苦。次一頌標得安樂。此初也。 tán viết 。hạ tam tụng tiêu hạ lệnh dư chủng thắng nhân hữu tam 。sơ nhất tụng tiêu nguyện toại tâm 。thứ nhất tụng tiêu đắc ly khổ 。thứ nhất tụng tiêu đắc an lạc 。thử sơ dã 。 經。眾生墮在無間獄猛火炎熾苦焚身無有救護處輪迴聞者能令苦除滅。 Kinh 。chúng sanh đọa tại Vô gián ngục mãnh hỏa viêm sí khổ phần thân vô hữu cứu hộ xứ/xử Luân-hồi văn giả năng lệnh khổ trừ diệt 。 贊曰。標得離苦。且據重說離無間苦。或可。初半頌離無間苦。後半頌通離諸處及諸趣之苦。 tán viết 。tiêu đắc ly khổ 。thả cứ trọng thuyết ly Vô gián khổ 。hoặc khả 。sơ bán tụng ly Vô gián khổ 。hậu bán tụng thông ly chư xứ/xử cập chư thú chi khổ 。 經。人天餓鬼傍生中所有現受諸苦難得聞金鼓發妙響皆蒙離苦得解脫。 Kinh 。nhân thiên ngạ quỷ bàng sanh trung sở hữu hiện thọ chư khổ nan đắc văn kim cổ phát diệu hưởng giai mông ly khổ đắc giải thoát 。 贊曰。標得樂也。初半頌牒所離苦。後半頌辨所得樂。 tán viết 。tiêu đắc lạc/nhạc dã 。sơ bán tụng điệp sở ly khổ 。hậu bán tụng biện sở đắc lạc/nhạc 。 經。現在十方界常住兩足尊願以大悲心哀愍憶念我眾生無歸依亦無有救護為如是等類能作大歸依。 Kinh 。hiện tại thập phương giới thường trụ lượng túc tôn nguyện dĩ đại bi tâm ai mẩn ức niệm ngã chúng sanh vô quy y diệc vô hữu cứu hộ vi như thị đẳng loại năng tác Đại quy y 。 贊曰。下八十四頌別明勝利。分之為四。初二十五頌第一復次明懺願等。次唯願十方佛下十三頌第二復次明懺願等。次七言下四十三頌第三復次明懺願等。次若有男子及女人下四頌說勝勸修。然三復次懺願等中。初復次中多懺煩惱障。第二復次多懺業障。第三復次多懺報障。其中略廣有此不同。懺悔正云說罪。應以善悔及所起善語業為性。若兼能起亦有意業。若申禮敬亦有身業。具足應以善悔及所起三業為性。初復次中有三。初二頌請求加護述正歸依。次十四頌明懺悔。後九頌明發願。初中分四。初二句舉所歸投。次二句請垂悲念。次二句申無救護。次二句請作歸依。有情之中有無足多足四足二足。人天二足於餘為勝。佛於二足更復為尊。哀其有苦慜彼無樂。體即慈悲。願記不捨名為憶念。投起名歸恃怙名依。拔苦為救與樂為護。 tán viết 。hạ bát thập tứ tụng biệt minh thắng lợi 。phần chi vi tứ 。sơ nhị thập ngũ tụng đệ nhất phục thứ minh sám nguyện đẳng 。thứ duy nguyện thập phương Phật hạ thập tam tụng đệ nhị phục thứ minh sám nguyện đẳng 。thứ thất ngôn hạ tứ thập tam tụng đệ tam phục thứ minh sám nguyện đẳng 。thứ nhược hữu nam tử cập nữ nhân hạ tứ tụng thuyết thắng khuyến tu 。nhiên tam phục thứ sám nguyện đẳng trung 。sơ phục thứ trung đa sám phiền não chướng 。đệ nhị phục thứ đa sám nghiệp chướng 。đệ tam phục thứ đa sám báo chướng 。kỳ trung lược quảng hữu thử bất đồng 。sám hối chánh vân thuyết tội 。ưng dĩ thiện hối cập sở khởi thiện ngữ nghiệp vi tánh 。nhược/nhã kiêm năng khởi diệc hữu ý nghiệp 。nhược/nhã thân lễ kính diệc hữu thân nghiệp 。cụ túc ưng dĩ thiện hối cập sở khởi tam nghiệp vi tánh 。sơ phục thứ trung hữu tam 。sơ nhị tụng thỉnh cầu gia hộ thuật chánh quy y 。thứ thập tứ tụng minh sám hối 。hậu cửu tụng minh phát nguyện 。sơ trung phần tứ 。sơ nhị cú cử sở quy đầu 。thứ nhị cú thỉnh thùy bi niệm 。thứ nhị cú thân vô cứu hộ 。thứ nhị cú thỉnh tác quy y 。hữu tình chi trung hữu vô túc đa túc tứ túc nhị túc 。nhân thiên nhị túc ư dư vi thắng 。Phật ư nhị túc cánh phục vi tôn 。ai kỳ hữu khổ 慜bỉ vô lạc/nhạc 。thể tức từ bi 。nguyện kí bất xả danh vi ức niệm 。đầu khởi danh quy thị hỗ danh y 。bạt khổ vi cứu dữ lạc/nhạc vi hộ 。 經。我先所作罪極重諸惡業今對十力前至心皆懺悔。 Kinh 。ngã tiên sở tác tội cực trọng chư ác nghiệp kim đối thập lực tiền chí tâm giai sám hối 。 贊曰。下十四頌明懺悔分三。初一頌標。次十二頌辨。後一頌結。此初標也。罪者毀責過失之名。極重惡業亦毀責過失語。設輕小罪亦名極重作罪惡業。通論三業悉懺云皆。 tán viết 。hạ thập tứ tụng minh sám hối phần tam 。sơ nhất tụng tiêu 。thứ thập nhị tụng biện 。hậu nhất tụng kết/kiết 。thử sơ tiêu dã 。tội giả hủy trách quá thất chi danh 。cực trọng ác nghiệp diệc hủy trách quá thất ngữ 。thiết khinh tiểu tội diệc danh cực trọng tác tội ác nghiệp 。thông luận tam nghiệp tất sám vân giai 。 經。我不信諸佛亦不敬尊親不務修眾善常造諸惡業。 Kinh 。ngã bất tín chư Phật diệc bất kính tôn thân bất vụ tu chúng thiện thường tạo chư ác nghiệp 。 贊曰。下別辨為十二。初一頌明懺不信無慚等所造惡業。不敬即不崇賢不務修善。即不重善。由此造惡。 tán viết 。hạ biệt biện vi thập nhị 。sơ nhất tụng minh sám bất tín vô tàm đẳng sở tạo ác nghiệp 。bất kính tức bất sùng hiền bất vụ tu thiện 。tức bất trọng thiện 。do thử tạo ác 。 經。或自恃尊高種姓及財位盛年行放逸常造諸惡業。 Kinh 。hoặc tự thị tôn cao chủng tính cập tài vị thịnh niên hạnh/hành/hàng phóng dật thường tạo chư ác nghiệp 。 贊曰。第二頌懺由憍慢等造惡罪業。一恃德尊高。二恃種姓貴勝。三恃多財。四恃官位。五恃盛年及長壽無病。自舉陵他即因慢起惡恃此醉傲。即由憍造惡復行放逸不能防修。故造惡業。 tán viết 。đệ nhị tụng sám do kiêu mạn đẳng tạo ác tội nghiệp 。nhất thị đức tôn cao 。nhị thị chủng tính quý thắng 。tam thị đa tài 。tứ thị quan vị 。ngũ thị thịnh niên cập trường thọ vô bệnh 。tự cử lăng tha tức nhân mạn khởi ác thị thử túy ngạo 。tức do kiêu/kiều tạo ác phục hạnh/hành/hàng phóng dật bất năng phòng tu 。cố tạo ác nghiệp 。 經。心恒起邪念口陳於惡言不見於過罪常造諸惡業。 Kinh 。tâm hằng khởi tà niệm khẩu trần ư ác ngôn bất kiến ư quá tội thường tạo chư ác nghiệp 。 贊曰。第三頌懺心口二業所造惡業。 tán viết 。đệ tam tụng sám tâm khẩu nhị nghiệp sở tạo ác nghiệp 。 經。恒作愚夫行無明暗覆心隨順不善友常造諸惡業。 Kinh 。hằng tác ngu phu hạnh/hành/hàng vô minh ám phước tâm tùy thuận bất thiện hữu thường tạo chư ác nghiệp 。 贊曰。第四頌懺由癡造惡業。 tán viết 。đệ tứ tụng sám do si tạo ác nghiệp 。 經。或因諸戲樂或復懷憂惱為貪瞋所纏故我造諸惡。 Kinh 。hoặc nhân chư hí lạc/nhạc hoặc phục hoài ưu não vi tham sân sở triền cố ngã tạo chư ác 。 贊曰。第五頌懺因貪瞋故造惡業。戲樂即貪憂惱即瞋。貪嗔即種子。纏即現行。或八纏等舉二攝餘。 tán viết 。đệ ngũ tụng sám nhân tham sân cố tạo ác nghiệp 。hí lạc/nhạc tức tham ưu não tức sân 。tham sân tức chủng tử 。triền tức hiện hành 。hoặc bát triền đẳng cử nhị nhiếp dư 。 經。親近不善人及由慳嫉意貧窮行諂誑故我造諸惡。 Kinh 。thân cận bất thiện nhân cập do xan tật ý bần cùng hạnh/hành/hàng siểm cuống cố ngã tạo chư ác 。 贊曰。第六懺由近惡友及小隨惑畜積不捨鄙悋稱慳不耐他榮妬忌稱嫉為罔羂他曲順彼意稱諂心懷異謀矯現有德稱誑。 tán viết 。đệ lục sám do cận ác hữu cập tiểu tùy hoặc súc tích bất xả bỉ lẫn xưng xan bất nại tha vinh đố kị xưng tật vi võng quyển tha khúc thuận bỉ ý xưng siểm tâm hoài dị mưu kiểu hiện hữu đức xưng cuống 。 經。雖不樂眾過由有怖畏故及不得自在故我造諸惡。 Kinh 。tuy bất lạc/nhạc chúng quá/qua do hữu bố úy cố cập bất đắc tự tại cố ngã tạo chư ác 。 贊曰。第七懺由怖畏故造惡業。意雖不樂造過。或怖命財難等故造惡業。或處卑賤被他驅逼不得自在故造惡業。 tán viết 。đệ thất sám do bố úy cố tạo ác nghiệp 。ý tuy bất lạc/nhạc tạo quá/qua 。hoặc bố/phố mạng tài nạn/nan đẳng cố tạo ác nghiệp 。hoặc xứ/xử ti tiện bị tha khu bức bất đắc tự tại cố tạo ác nghiệp 。 經。或為躁動心或因瞋恚恨及以饑渴惱故我造諸惡。 Kinh 。hoặc vi táo động tâm hoặc nhân sân khuể hận cập dĩ cơ khát não cố ngã tạo chư ác 。 贊曰。第八懺由大隨惑等故造惡業。為飢渴欲所逼惱故造諸惡業。 tán viết 。đệ bát sám do Đại tùy hoặc đẳng cố tạo ác nghiệp 。vi cơ khát dục sở bức não cố tạo chư ác nghiệp 。 經。由飲食衣服及貪愛女人煩惱火所燒故我造諸惡。 Kinh 。do ẩm thực y phục cập tham ái nữ nhân phiền não hỏa sở thiêu cố ngã tạo chư ác 。 贊曰。第九懺由貪故造諸惡業。 tán viết 。đệ cửu sám do tham cố tạo chư ác nghiệp 。 經。於佛法僧眾不生恭敬心作如是眾罪我今悉懺悔於獨覺菩薩亦無恭敬心作如是眾罪我今悉懺悔。 Kinh 。ư Phật pháp tăng chúng bất sanh cung kính tâm tác như thị chúng tội ngã kim tất sám hối ư độc giác Bồ Tát diệc vô cung kính tâm tác như thị chúng tội ngã kim tất sám hối 。 贊曰。第十懺由不敬三寶故造諸惡。 tán viết 。đệ thập sám do bất kính Tam Bảo cố tạo chư ác 。 經。無知謗正法不孝於父母作如是眾罪我今悉懺悔。 Kinh 。vô tri báng chánh pháp bất hiếu ư phụ mẫu tác như thị chúng tội ngã kim tất sám hối 。 贊曰。第十一懺由五逆所造惡業。依大乘經所說五逆。非三乘通說。言五逆者。準薩遮尼乾子經。一不得破塔壞寺焚燒經像及用盜三寶財物。二謗三乘法言非聖教。障礙留難隱弊覆藏。三於一切出家人所若有戒無戒持戒破戒打罵訶嘖。說過禁閉還俗驅使責調斷命。四不得殺父害母出佛身血破和合僧殺阿羅漢。五不得謗無因果長夜常行十不善業。今此謗法即第二逆。不孝父母即第四逆。 tán viết 。đệ thập nhất sám do ngũ nghịch sở tạo ác nghiệp 。y Đại thừa Kinh sở thuyết ngũ nghịch 。phi tam thừa thông thuyết 。ngôn ngũ nghịch giả 。chuẩn tát già ni kiền tử Kinh 。nhất bất đắc phá tháp hoại tự phần thiêu Kinh tượng cập dụng đạo Tam Bảo tài vật 。nhị báng tam thừa Pháp ngôn phi Thánh giáo 。chướng ngại lưu nạn/nan ẩn tệ phước tạng 。tam ư nhất thiết xuất gia nhân sở nhược hữu giới vô giới trì giới phá giới đả mạ ha sách 。thuyết quá cấm bế hoàn tục khu sử trách điều đoạn mạng 。tứ bất đắc sát phụ hại mẫu xuất Phật thân huyết phá hòa hợp tăng sát A-la-hán 。ngũ bất đắc báng vô nhân quả trường/trưởng dạ thường hạnh/hành/hàng thập bất thiện nghiệp 。kim thử báng pháp tức đệ nhị nghịch 。bất hiếu phụ mẫu tức đệ tứ nghịch 。 經。由愚癡憍慢及以貪瞋力作如是眾罪我今悉懺悔。 Kinh 。do ngu si kiêu mạn cập dĩ tham sân lực tác như thị chúng tội ngã kim tất sám hối 。 贊曰。第十二懺由三不善根故造惡業。言憍慢者。由癡不善根起故兼舉之。又依初科。此之一頌結前所造皆悉懺悔。 tán viết 。đệ thập nhị sám do tam bất thiện căn cố tạo ác nghiệp 。ngôn kiêu mạn giả 。do si bất thiện căn khởi cố kiêm cử chi 。hựu y sơ khoa 。thử chi nhất tụng kết/kiết tiền sở tạo giai tất sám hối 。 經。我於十方界供養無數佛當願拔眾生令離諸苦難願一切有情皆令住十地福智圓滿已成佛導群迷。 Kinh 。ngã ư thập phương giới cúng dường vô số Phật đương nguyện bạt chúng sanh lệnh ly chư khổ nạn nguyện nhất thiết hữu tình giai lệnh trụ/trú Thập Địa phước trí viên mãn dĩ thành Phật đạo quần mê 。 贊曰。下九頌發願。願以後智或欲勝解為願自性。既禮敬陳彰亦及所起三業為體。然後智欲願願自性。身語願所起。意業願相應及所起故俱名願。不爾何收。於中分四。此初二頌利生。一頌願令離苦。一頌願令得樂。 tán viết 。hạ cửu tụng phát nguyện 。nguyện dĩ hậu trí hoặc dục thắng giải vi nguyện tự tánh 。ký lễ kính trần chương diệc cập sở khởi tam nghiệp vi thể 。nhiên hậu trí dục nguyện nguyện tự tánh 。thân ngữ nguyện sở khởi 。ý nghiệp nguyện tướng ứng cập sở khởi cố câu danh nguyện 。bất nhĩ hà thu 。ư trung phần tứ 。thử sơ nhị tụng lợi sanh 。nhất tụng nguyện lệnh ly khổ 。nhất tụng nguyện lệnh đắc lạc/nhạc 。 經。我為諸眾生苦行百千劫以大智慧力皆令出苦海我為諸含識演說甚深經最勝金光明能除諸惡業。 Kinh 。ngã vi chư chúng sanh khổ hạnh/hành/hàng bách thiên kiếp dĩ Đại trí tuệ lực giai lệnh xuất khổ hải ngã vi chư hàm thức diễn thuyết thậm thâm Kinh tối thắng kim quang minh năng trừ chư ác nghiệp 。 贊曰。次二頌願起行。一頌願為生修福智。一頌願為生說正法。 tán viết 。thứ nhị tụng nguyện khởi hạnh/hành/hàng 。nhất tụng nguyện vi sanh tu phước trí 。nhất tụng nguyện vi sanh thuyết Chánh Pháp 。 經。若人百千劫造諸極重罪暫時能發露眾惡盡消除依此金光明作如是懺悔由斯能速盡一切諸苦業勝定百千種不思議總持根力覺道支修習常無倦。 Kinh 。nhược/nhã nhân bách thiên kiếp tạo chư cực trọng tội tạm thời năng phát lộ chúng ác tận tiêu trừ y thử kim quang minh tác như thị sám hối do tư năng tốc tận nhất thiết chư khổ nghiệp thắng định bách thiên chủng bất tư nghị tổng trì căn lực giác đạo chi tu tập thường vô quyện 。 贊曰。次三頌願他修行。初二頌願勸他滅惡。後一頌願勸他修善。 tán viết 。thứ tam tụng nguyện tha tu hành 。sơ nhị tụng nguyện khuyến tha diệt ác 。hậu nhất tụng nguyện khuyến tha tu thiện 。 經。我當至十地具足珍寶處圓滿佛功德濟度生死流。我於諸佛海甚深功德藏妙智難思議皆令得具足。 Kinh 。ngã đương chí Thập Địa cụ túc trân bảo xứ/xử viên mãn Phật công đức tế độ sanh tử lưu 。ngã ư chư Phật hải thậm thâm công đức tạng diệu trí nạn/nan tư nghị giai lệnh đắc cụ túc 。 贊曰。次二頌願自果滿。初頌願因滿利生。後頌願果圓自具。令言雖通自他今意取令自具。前已願生令住十地。福智圓滿已成佛導群迷竟。 tán viết 。thứ nhị tụng nguyện tự quả mãn 。sơ tụng nguyện nhân mãn lợi sanh 。hậu tụng nguyện quả viên tự cụ 。lệnh ngôn tuy thông tự tha kim ý thủ lệnh tự cụ 。tiền dĩ nguyện sanh lệnh trụ/trú Thập Địa 。phước trí viên mãn dĩ thành Phật đạo quần mê cánh 。 經。唯願十方佛觀察護念我皆以大悲心哀受我懺悔。 Kinh 。duy nguyện thập phương Phật quan sát hộ niệm ngã giai dĩ đại bi tâm ai thọ/thụ ngã sám hối 。 贊曰。下有十三頌。第二復次多懺業障。文分為四。初十頌明懺悔。次一頌明隨喜。次一頌明發願。後一頌迴向懺悔。中分三。此初一頌請護述依。 tán viết 。hạ hữu thập tam tụng 。đệ nhị phục thứ đa sám nghiệp chướng 。văn phần vi tứ 。sơ thập tụng minh sám hối 。thứ nhất tụng minh tùy hỉ 。thứ nhất tụng minh phát nguyện 。hậu nhất tụng hồi hướng sám hối 。trung phần tam 。thử sơ nhất tụng thỉnh hộ thuật y 。 經。我於多劫中所造諸惡業由斯生苦惱哀愍願消除。 Kinh 。ngã ư đa kiếp trung sở tạo chư ác nghiệp do tư sanh khổ não ai mẩn nguyện tiêu trừ 。 贊曰。次八頌正明懺悔。復分為四。此初一頌總標懺願。 tán viết 。thứ bát tụng chánh minh sám hối 。phục phần vi tứ 。thử sơ nhất tụng tổng tiêu sám nguyện 。 經。我造諸惡業常生憂怖心於四威儀中曾無歡樂想。 Kinh 。ngã tạo chư ác nghiệp thường sanh ưu bố tâm ư tứ uy nghi trung tằng vô hoan lạc tưởng 。 贊曰。次一頌述己憂深。 tán viết 。thứ nhất tụng thuật kỷ ưu thâm 。 經。諸佛具大悲能除眾生怖願受我懺悔令得離憂苦。 Kinh 。chư Phật cụ đại bi năng trừ chúng sanh bố/phố nguyện thọ/thụ ngã sám hối lệnh đắc ly ưu khổ 。 贊曰。乞願許悔。 tán viết 。khất nguyện hứa hối 。 經。我有煩惱障及以諸報業願以大悲水洗濯令清淨。 Kinh 。ngã hữu phiền não chướng cập dĩ chư báo nghiệp nguyện dĩ đại bi thủy tẩy trạc lệnh thanh tịnh 。 贊曰。次下五頌願懺令除。復分為四。此初一頌願懺滅三障。佛以大悲滅三障火。復除罪垢故喻如水。 tán viết 。thứ hạ ngũ tụng nguyện sám lệnh trừ 。phục phần vi tứ 。thử sơ nhất tụng nguyện sám diệt tam chướng 。Phật dĩ đại bi diệt tam chướng hỏa 。phục trừ tội cấu cố dụ như thủy 。 經。我先作諸罪及現造惡業至心皆發露咸願得蠲除。未來諸惡業防護令不起設令有違者終不敢覆藏。 Kinh 。ngã tiên tác chư tội cập hiện tạo ác nghiệp chí tâm giai phát lộ hàm nguyện đắc quyên trừ 。vị lai chư ác nghiệp phòng hộ lệnh bất khởi thiết lệnh hữu vi giả chung bất cảm phước tạng 。 贊曰。次二頌願懺三世罪。蠲亦除也。過現已造。懺之願除。未來未造。願懺防令不起。 tán viết 。thứ nhị tụng nguyện sám tam thế tội 。quyên diệc trừ dã 。quá/qua hiện dĩ tạo 。sám chi nguyện trừ 。vị lai vị tạo 。nguyện sám phòng lệnh bất khởi 。 經。身三語四種意業復有三繫縛諸有情無始恒相續由斯三種行造作十惡業如是眾多罪我今皆懺悔。 Kinh 。thân tam ngữ tứ chủng ý nghiệp phục hưũ tam hệ phược chư hữu tình vô thủy hằng tướng tục do tư tam chủng hạnh/hành/hàng tạo tác thập ác nghiệp như thị chúng đa tội ngã kim giai sám hối 。 贊曰。次二頌願懺三業罪。即同十住毘婆沙第四所明懺悔。云三三合九種從三煩惱起。合九種者即前三業及三世并三報業。謂順生現後受業。合之為九。今者加三障除三報業。此經據總。彼論約受有別。故俱成九各不相違。此九皆從貪瞋癡起云從三煩惱起。又彼論問三順受中有定不定云何懺悔除耶。彼論答云。亦非皆滅。若定報者願得今身償故。此亦據報定時不定說。若時報俱定彼即不論。彼約中容懺悔者說。若能增上懺罪皆除故。涅槃經云。若入我法即不決定。又瑜伽論云。依未解脫者建立定報。此意約未種解脫分者。依之立定報業。若種解脫分者則總不定。不爾有情如何三生修即入聖。非皆唯有三生定報故。十業道義如別章。 tán viết 。thứ nhị tụng nguyện sám tam nghiệp tội 。tức đồng thập trụ Tỳ bà sa đệ tứ sở minh sám hối 。vân tam tam hợp cửu chủng tùng tam phiền não khởi 。hợp cửu chủng giả tức tiền tam nghiệp cập tam thế tinh tam báo nghiệp 。vị thuận sanh hiện hậu thọ nghiệp 。hợp chi vi cửu 。kim giả gia tam chướng trừ tam báo nghiệp 。thử Kinh cứ tổng 。bỉ luận ước thọ/thụ hữu biệt 。cố câu thành cửu các bất tướng vi 。thử cửu giai tùng tham sân si khởi vân tùng tam phiền não khởi 。hựu bỉ luận vấn tam thuận thọ/thụ trung hữu định bất định vân hà sám hối trừ da 。bỉ luận đáp vân 。diệc phi giai diệt 。nhược/nhã định báo giả nguyện đắc kim thân thường cố 。thử diệc cứ báo định thời bất định thuyết 。nhược thời báo câu định bỉ tức bất luận 。bỉ ước trung dung sám hối giả thuyết 。nhược/nhã năng tăng thượng sám tội giai trừ cố 。Niết Bàn Kinh vân 。nhược/nhã nhập ngã pháp tức bất quyết định 。hựu du già luận vân 。y vị giải thoát giả kiến lập định báo 。thử ý ước vị chủng giải thoát phần giả 。y chi lập định báo nghiệp 。nhược/nhã chủng giải thoát phần giả tức tổng bất định 。bất nhĩ hữu tình như hà tam sanh tu tức nhập thánh 。phi giai duy hữu tam sanh định báo cố 。thập nghiệp đạo nghĩa như biệt chương 。 經。我造諸惡業苦報當自受今於諸佛前至誠皆懺悔。 Kinh 。ngã tạo chư ác nghiệp khổ báo đương tự thọ kim ư chư Phật tiền chí thành giai sám hối 。 贊曰。次一頌屬自結懺。 tán viết 。thứ nhất tụng chúc tự kết/kiết sám 。 經。於此贍部洲及他方世界所有諸善業今我皆隨喜。 Kinh 。ư thử thiệm bộ châu cập tha phương thế giới sở hữu chư thiện nghiệp kim ngã giai tùy hỉ 。 贊曰。第二復次中第二隨喜。隨者順也。喜者慶悅故。隨即以信欲勝解三法為體。故成唯識云。若印順者體即勝解。若樂順者體即是欲。忍既信因欲即信果。故信及因果為其隨體。喜即喜受。或此喜者非必喜受。但心心所總聚假立。慶悅名喜。或即不嫉故喜無量。以不嫉為體。此釋為正。因隨生喜即隨之喜。或亦隨亦喜名為隨喜。 tán viết 。đệ nhị phục thứ trung đệ nhị tùy hỉ 。tùy giả thuận dã 。hỉ giả khánh duyệt cố 。tùy tức dĩ tín dục thắng giải tam Pháp vi thể 。cố thành duy thức vân 。nhược/nhã ấn thuận giả thể tức thắng giải 。nhược/nhã lạc/nhạc thuận giả thể tức thị dục 。nhẫn ký tín nhân dục tức tín quả 。cố tín cập nhân quả vi kỳ tùy thể 。hỉ tức hỉ thọ 。hoặc thử hỉ giả phi tất hỉ thọ 。đãn tâm tâm sở tổng tụ giả lập 。khánh duyệt danh hỉ 。hoặc tức bất tật cố hỉ vô lượng 。dĩ bất tật vi thể 。thử thích vi chánh 。nhân tùy sanh hỉ tức tùy chi hỉ 。hoặc diệc tùy diệc hỉ danh vi tùy hỉ 。 經。願離十惡業修行十善道安住十地中常見十方佛。 Kinh 。nguyện ly thập ác nghiệp tu hành thập thiện đạo an trụ Thập Địa trung thường kiến thập phương Phật 。 贊曰。第三發願。 tán viết 。đệ tam phát nguyện 。 經。我以身語意所修福智業願以此善根速成無上慧。 Kinh 。ngã dĩ thân ngữ ý sở tu phước trí nghiệp nguyện dĩ thử thiện căn tốc thành vô thượng tuệ 。 贊曰。迴向。以後智為體。又解。二頌俱是發願。初因後果。 tán viết 。 hồi hướng 。dĩ hậu trí vi thể 。hựu giải 。nhị tụng câu thị phát nguyện 。sơ nhân hậu quả 。 我今親對十力前發露眾多苦難事。 ngã kim thân đối thập lực tiền phát lộ chúng đa khổ nạn sự 。 贊曰。下四十二頌是第三復次。廣明懺願。多懺報障。文分為五。初四頌悔過。次十一頌歎佛功德。次二十五頌發願。次一頌隨喜。次一頌迴向。初懺悔中文復分三。此初半頌歸誠總標。 tán viết 。hạ tứ thập nhị tụng thị đệ tam phục thứ 。quảng minh sám nguyện 。đa sám báo chướng 。văn phần vi ngũ 。sơ tứ tụng hối quá 。thứ thập nhất tụng thán Phật công đức 。thứ nhị thập ngũ tụng phát nguyện 。thứ nhất tụng tùy hỉ 。thứ nhất tụng hồi hướng 。sơ sám hối trung văn phục phần tam 。thử sơ bán tụng quy thành tổng tiêu 。 經。凡愚迷惑三有難恒造極重惡業難我所積集欲邪難常起貪愛流轉難於此世間耽著難一切愚夫煩惱難狂心散動顛倒難及以親近惡友難於生死中貪染難瞋癡暗鈍造罪難生八無暇惡處難未曾積集功德難。 Kinh 。phàm ngu mê hoặc tam hữu nạn/nan hằng tạo cực trọng ác nghiệp nạn/nan ngã sở tích tập dục tà nạn/nan thường khởi tham ái lưu chuyển nạn/nan ư thử thế gian đam trước nạn/nan nhất thiết ngu phu phiền não nạn/nan cuồng tâm tán động điên đảo nạn/nan cập dĩ thân cận ác hữu nạn/nan ư sanh tử trung tham nhiễm nạn/nan sân si ám độn tạo tội nạn/nan sanh bát vô hạ ác xứ/xử nạn/nan vị tằng tích tập công đức nạn/nan 。 贊曰。此次三頌別悔諸難。三頌十二句一句為一難。一凡夫不了苦果難。二長時恒造惡業難。三由計我所積集難。四由貪流轉三界難。五於世樂果耽著難。六由依凡身起惑難。七邪心散動起倒難。八由惡友所攝難。九不了生死染著難。十由因三毒造罪難。十一生於無暇惡報難。十二無始未殖善因難。此意由惡業故生無暇。由不修善故起過。故今悉懺。 tán viết 。thử thứ tam tụng biệt hối chư nạn 。tam tụng thập nhị cú nhất cú vi nhất nạn/nan 。nhất phàm phu bất liễu khổ quả nạn/nan 。nhị trường/trưởng thời hằng tạo ác nghiệp nạn/nan 。tam do kế ngã sở tích tập nạn/nan 。tứ do tham lưu chuyển tam giới nạn/nan 。ngũ ư thế lạc/nhạc quả đam trước nạn/nan 。lục do y phàm thân khởi hoặc nạn/nan 。thất tà tâm tán động khởi đảo nạn/nan 。bát do ác hữu sở nhiếp nạn/nan 。cửu bất liễu sanh tử nhiễm trước nạn/nan 。thập do nhân tam độc tạo tội nạn/nan 。thập nhất sanh ư vô hạ ác báo nạn/nan 。thập nhị vô thủy vị thực thiện nhân nạn/nan 。thử ý do ác nghiệp cố sanh vô hạ 。do bất tu thiện cố khởi quá/qua 。cố kim tất sám 。 經。我今皆於最勝前懺悔無邊罪惡業。 Kinh 。ngã kim giai ư tối thắng tiền sám hối vô biên tội ác nghiệp 。 贊曰。此後半頌結悔悔諸過。 tán viết 。thử hậu bán tụng kết/kiết hối hối chư quá/qua 。 經。我今歸依諸善逝我禮德海無上尊如大金山照十方唯願慈悲哀攝受。 Kinh 。ngã kim quy y chư Thiện-Thệ ngã lễ đức hải vô thượng tôn như Đại kim sơn chiếu thập phương duy nguyện từ bi ai nhiếp thọ 。 贊曰。下十一頌歎佛功德。文分為三。初一頌總標歸禮讚。次五頌隨分見德讚。後五頌顯德無窮讚。此初也。 tán viết 。hạ thập nhất tụng thán Phật công đức 。văn phần vi tam 。sơ nhất tụng tổng tiêu quy lễ tán 。thứ ngũ tụng tùy phần kiến đức tán 。hậu ngũ tụng hiển đức vô cùng tán 。thử sơ dã 。 經。身色金光淨無垢目如清淨紺瑠璃吉祥威德名稱尊大悲慧日除眾闇。 Kinh 。thân sắc kim Quang tịnh vô cấu mục như thanh tịnh cám lưu ly cát tường uy đức danh xưng tôn đại bi tuệ nhật trừ chúng ám 。 贊曰。隨分見德讚。讚十三種德。此中有四。初一句讚體金光德。次一句讚目紺淨德。次一句讚威勢名聞德。次一句讚悲智破闇德。 tán viết 。tùy phần kiến đức tán 。tán thập tam chủng đức 。thử trung hữu tứ 。sơ nhất cú tán thể kim quang đức 。thứ nhất cú tán mục cám tịnh đức 。thứ nhất cú tán uy thế danh văn đức 。thứ nhất cú tán bi trí phá ám đức 。 經。佛日光明常普遍善淨無垢離諸塵牟尼月照極清涼能除眾生煩惱熱。 Kinh 。Phật nhật quang minh thường phổ biến thiện tịnh vô cấu ly chư trần Mâu Ni nguyệt chiếu cực thanh lương năng trừ chúng sanh phiền não nhiệt 。 贊曰。此有二德。初半頌讚遍智離染德。次半頌讚令證涅槃德。牟尼能以涅槃清涼除眾生煩惱之熱故。 tán viết 。thử hữu nhị đức 。sơ bán tụng tán biến trí ly nhiễm đức 。thứ bán tụng tán lệnh chứng Niết Bàn đức 。Mâu Ni năng dĩ Niết-Bàn thanh lương trừ chúng sanh phiền não chi nhiệt cố 。 經。三十二相遍莊嚴八十隨好皆圓滿福德難思無與等如日流光照世間。 Kinh 。tam thập nhị tướng biến trang nghiêm bát thập tùy hảo giai viên mãn phước đức nạn/nan tư vô dữ đẳng như nhật lưu quang chiếu thế gian 。 贊曰。此有三德。初一句讚三十二相德。次一句讚八十隨好德。次半頌讚成就有情德。如大莊嚴論云。譬如盛日。四攝相應發心亦如是。如日熟穀成就眾生故。若增一阿含經云。日出有四事。一者日出時眾瞑悉除。二農夫作務。三百鳥悉鳴。四嬰兒啼哭。佛告諸比丘。若日出時眾瞑除者。喻佛出世除去癡闇靡不明照人民之類。普共田作者。譬檀越施主隨時供給衣服．飲食．床席．臥具．病緣醫藥。百鳥鳴者。譬如高德諸法師等能為四眾說微妙法。嬰兒啼者。此喻弊魔見佛出世心大愁惱。 tán viết 。thử hữu tam đức 。sơ nhất cú tán tam thập nhị tướng đức 。thứ nhất cú tán bát thập tùy hảo đức 。thứ bán tụng tán thành tựu hữu tình đức 。như Đại trang nghiêm luận vân 。thí như thịnh nhật 。tứ nhiếp tướng ứng phát tâm diệc như thị 。như nhật thục cốc thành tựu chúng sanh cố 。nhược/nhã Tăng Nhất A Hàm Kinh vân 。nhật xuất hữu tứ sự 。nhất giả nhật xuất thời chúng minh tất trừ 。nhị nông phu tác vụ 。tam bách điểu tất minh 。tứ anh nhi đề khốc 。Phật cáo chư Tỳ-kheo 。nhược/nhã nhật xuất thời chúng minh trừ giả 。dụ Phật xuất thế trừ khứ si ám mĩ/mị bất minh chiếu nhân dân chi loại 。Phổ Cộng điền tác giả 。thí đàn việt thí chủ tùy thời cung cấp y phục ．ẩm thực ．sàng tịch ．ngọa cụ ．bệnh duyên y dược 。bách điểu minh giả 。thí như cao đức chư Pháp sư đẳng năng vi Tứ Chúng thuyết vi diệu Pháp 。anh nhi Đề giả 。thử dụ tệ ma kiến Phật xuất thế tâm Đại sầu não 。 經。色如瑠璃淨無垢猶如滿月處虛空妙玻瓈網映金軀種種光明以嚴飾。 Kinh 。sắc như lưu ly tịnh vô cấu do như mãn nguyệt xứ/xử hư không diệu pha lê võng ánh kim khu chủng chủng quang minh dĩ nghiêm sức 。 贊曰。此有二德。初半頌讚隨感應現德。如涅槃經月喻品說見半滿等。次半頌讚焰網莊嚴德。妙頗瓈白紅色。如法華經云。如淨瑠璃中內現真金像等。 tán viết 。thử hữu nhị đức 。sơ bán tụng tán tùy cảm ứng hiện đức 。như Niết Bàn Kinh nguyệt dụ phẩm thuyết kiến bán mãn đẳng 。thứ bán tụng tán diệm võng trang nghiêm đức 。diệu phả lê bạch hồng sắc 。như Pháp Hoa Kinh vân 。như tịnh lưu ly trung nội hiện chân kim tượng đẳng 。 經。於生死苦暴流內老病憂愁水所漂如是苦海難堪忍佛日舒光令永竭。 Kinh 。ư sanh tử khổ bạo lưu nội lão bệnh ưu sầu thủy sở phiêu như thị khổ hải nạn/nan kham nhẫn Phật nhật thư quang lệnh vĩnh kiệt 。 贊曰。此一頌讚斷他生死德。言暴流者即四暴流。一欲暴流。即欲界修惑。二有。即上二界修惑。三見。即三界見道煩惱。四無明暴流即三界見修無明。準此前三皆除無明。然諸論中說惑為暴流據因。此說生死苦為暴流即談果也。或可。因果合名生死。老病憂愁漂溺有情如暴流。深廣難度如苦海。瑜伽論第七十云。五法相似生死大海得大海名。一處所無邊相似故。二甚深相似故。三難度相似故。四不可食相似故。此意大海俱苦皆不可食。生死亦爾。皆不可樂。五大寶所依相似故(此意一切眾寶皆依於海於生死中方得三乘功德故也)五義之中今取前四云難堪忍。佛慧日光爍令涸竭。 tán viết 。thử nhất tụng tán đoạn tha sanh tử đức 。ngôn bạo lưu giả tức tứ bạo lưu 。nhất dục bạo lưu 。tức dục giới tu hoặc 。nhị hữu 。tức thượng nhị giới tu hoặc 。tam kiến 。tức tam giới kiến đạo phiền não 。tứ vô minh bạo lưu tức tam giới kiến tu vô minh 。chuẩn thử tiền tam giai trừ vô minh 。nhiên chư luận trung thuyết hoặc vi ạo lưu cứ nhân 。thử thuyết sanh tử khổ vi ạo lưu tức đàm quả dã 。hoặc khả 。nhân quả hợp danh sanh tử 。lão bệnh ưu sầu phiêu nịch hữu tình như bạo lưu 。thâm quảng nạn/nan độ như khổ hải 。du già luận đệ thất thập vân 。ngũ pháp tương tự sanh tử đại hải đắc đại hải danh 。nhất xứ sở vô biên tương tự cố 。nhị thậm thâm tương tự cố 。tam nạn/nan độ tương tự cố 。tứ bất khả thực tương tự cố 。thử ý đại hải câu khổ giai bất khả thực 。sanh tử diệc nhĩ 。giai bất khả lạc/nhạc 。ngũ đại bảo sở y tương tự cố (thử ý nhất thiết chúng bảo giai y ư hải ư sanh tử trung phương đắc tam thừa công đức cố dã )ngũ nghĩa chi trung kim thủ tiền tứ vân nạn/nan kham nhẫn 。Phật tuệ nhật quang thước lệnh hạc kiệt 。 經。我今稽首一切智三千世界希有尊光明晃耀紫金身種種妙好皆嚴飾。 Kinh 。ngã kim khể thủ nhất thiết trí tam thiên thế giới hy hữu tôn quang minh hoảng diệu tử kim thân chủng chủng diệu hảo giai nghiêm sức 。 贊曰。下五頌顯德無窮讚。分二。此初一頌歸禮總讚。 tán viết 。hạ ngũ tụng hiển đức vô cùng tán 。phần nhị 。thử sơ nhất tụng quy lễ tổng tán 。 經。如大海水量難知。大地微塵不可數。如妙高山叵稱量。亦如虛空無有際。諸佛功德亦如是。一切有情不能知。於無量劫諦思惟。無有能知德海岸。盡此大地諸山嶽。析如微塵能算知。毛端渧海尚可量。佛之功德無能數。一切有情皆共讚。世尊名稱諸功德。清淨相好妙莊嚴。不可稱量知分齊。 Kinh 。như đại hải thủy lượng nạn/nan tri 。Đại địa vi trần bất khả số 。như diệu cao sơn phả xưng lượng 。diệc như hư không vô hữu tế 。chư Phật công đức diệc như thị 。nhất thiết hữu tình bất năng trai 。ư vô lượng kiếp đế tư tánh 。vô hữu năng tri đức hải ngạn 。tận thử Đại địa chư sơn nhạc 。tích như vi trần năng toán tri 。mao đoan đế hải thượng khả lượng 。Phật chi công đức vô năng số 。nhất thiết hữu tình giai cộng tán 。Thế Tôn danh xưng chư công đức 。thanh tịnh tướng hảo diệu trang nghiêm 。bất khả xưng lượng tri phần tề 。 贊曰。下四頌陳德別讚。四頌為四。此初一頌讚德過喻分。次一頌讚過情計分。次一頌讚德過算分。次一頌讚德過說分。大同金剛般若經論過於四分。又初一頌或即如次讚佛常樂我淨四德。或通讚德。有其四種。一德深如海。二德眾如塵。三德高如山。四德廣如空。若寶雲經第四云。菩薩復有十法。譬如大海。何等為十。一是大寶藏。二深廣難度。三廣大無邊。四次第漸深。五不與煩惱同處而宿。六寂滅一相。七眾流競注皆悉容受。八潮不失時。九能為他人作歸依處。十而無竭盡云何是大寶藏。亦如大海。眾寶出中人取不減。菩薩亦爾。無邊眾生信心修行。功德寶藏亦復不減。譬如大海深廣難度。菩薩亦爾。智度大海天魔外道無能度者如海無邊。菩薩亦爾。功德智慧廣大無邊如海漸深。菩薩亦爾。成一切種智以漸轉深。譬如大海不宿死屍。菩薩法海一切結漏煩惱死屍及惡知識亦不同宿。譬如大海眾流注中皆同一味。菩薩亦爾。一切功德至種智海亦同一味。譬如大海能容眾流然不增減。菩薩亦爾。聽受一切佛法亦為眾說而無增減。譬如大海潮不失時。菩薩亦爾。於所成就眾生亦潮不過限。譬如大海一切大身依止窟宅。菩薩亦爾。為一切大心眾生作依止窟宅。譬如大海無有窮盡。菩薩亦爾。為一切眾生隨應說法無有窮盡。準此文意即是說佛。云何知然。言種智一味結漏死屍皆不容宿故。菩薩留惑至惑盡故。未成一切種智故。云菩薩者就因為名。或通因果有此十義。故讚如海。今此經中且約第三一義如海。餘略不言。若準大莊嚴論云。譬如大海。忍波羅蜜相應發心亦復如是。諸來違逆心不動故。譬如大地。最初發心亦復如是。一切佛法能生持故。譬如山王。禪波羅蜜相應發心亦復如是。物無能動。以不亂故。彼有喻六度四攝四無量等。此略喻第三第四。如空即十地經無盡句中第三虛空界盡。以影餘故。 tán viết 。hạ tứ tụng trần đức biệt tán 。tứ tụng vi tứ 。thử sơ nhất tụng tán đức quá/qua dụ phần 。thứ nhất tụng tán quá/qua Tình kế phần 。thứ nhất tụng tán đức quá/qua toán phần 。thứ nhất tụng tán đức quá/qua thuyết phần 。Đại đồng Kim Cương Bát-nhã Kinh luận quá/qua ư tứ phân 。hựu sơ nhất tụng hoặc tức như thứ tán Phật thường lạc/nhạc ngã tịnh tứ đức 。hoặc thông tán đức 。hữu kỳ tứ chủng 。nhất đức thâm như hải 。nhị đức chúng như trần 。tam đức cao như sơn 。tứ đức quảng như không 。nhược/nhã bảo vân Kinh đệ tứ vân 。Bồ Tát phục hưũ thập pháp 。thí như đại hải 。hà đẳng vi thập 。nhất thị đại bảo tạng 。nhị thâm quảng nạn/nan độ 。tam quảng đại vô biên 。tứ thứ đệ tiệm thâm 。ngũ bất dữ phiền não đồng xứ/xử nhi tú 。lục tịch diệt nhất tướng 。thất chúng lưu cạnh chú giai tất dung thọ 。bát triều bất thất thời 。cửu năng vi tha nhân tác quy y xứ 。thập nhi vô kiệt tận vân hà thị đại bảo tạng 。diệc như đại hải 。chúng bảo xuất trung nhân thủ bất giảm 。Bồ Tát diệc nhĩ 。vô biên chúng sanh tín tâm tu hành 。công đức Bảo Tạng diệc phục bất giảm 。thí như đại hải thâm quảng nạn/nan độ 。Bồ Tát diệc nhĩ 。trí độ đại hải thiên ma ngoại đạo vô năng độ giả như hải vô biên 。Bồ Tát diệc nhĩ 。công đức trí tuệ quảng đại vô biên như hải tiệm thâm 。Bồ Tát diệc nhĩ 。thành nhất thiết chủng trí dĩ tiệm chuyển thâm 。thí như đại hải bất tú tử thi 。Bồ Tát pháp hải nhất thiết kết lậu phiền não tử thi cập ác tri thức diệc bất đồng túc 。thí như đại hải chúng lưu chú trung giai đồng nhất vị 。Bồ Tát diệc nhĩ 。nhất thiết công đức chí chủng trí hải diệc đồng nhất vị 。thí như đại hải năng dung chúng lưu nhiên bất tăng giảm 。Bồ Tát diệc nhĩ 。thính thọ nhất thiết Phật Pháp diệc vi chúng thuyết nhi vô tăng giảm 。thí như đại hải triều bất thất thời 。Bồ Tát diệc nhĩ 。ư sở thành tựu chúng sanh diệc triều bất quá hạn 。thí như đại hải nhất thiết đại thân y chỉ quật trạch 。Bồ Tát diệc nhĩ 。vi nhất thiết Đại tâm chúng sanh tác y chỉ quật trạch 。thí như đại hải vô hữu cùng tận 。Bồ Tát diệc nhĩ 。vi nhất thiết chúng sanh tùy ưng thuyết Pháp vô hữu cùng tận 。chuẩn thử văn ý tức thị thuyết Phật 。vân hà tri nhiên 。ngôn chủng trí nhất vị kết lậu tử thi giai bất dung tú cố 。Bồ Tát lưu hoặc chí hoặc tận cố 。vị thành nhất thiết chủng trí cố 。vân Bồ Tát giả tựu nhân vi danh 。hoặc thông nhân quả hữu thử thập nghĩa 。cố tán như hải 。kim thử Kinh trung thả ước đệ tam nhất nghĩa như hải 。dư lược bất ngôn 。nhược/nhã chuẩn Đại trang nghiêm luận vân 。thí như đại hải 。nhẫn Ba-la-mật tướng ứng phát tâm diệc phục như thị 。chư lai vi nghịch tâm bất động cố 。thí như Đại địa 。tối sơ phát tâm diệc phục như thị 。nhất thiết Phật Pháp năng sanh trì cố 。thí như sơn vương 。Thiền Ba-la-mật tướng ứng phát tâm diệc phục như thị 。vật vô năng động 。dĩ bất loạn cố 。bỉ hữu dụ lục độ tứ nhiếp tứ vô lượng đẳng 。thử lược dụ đệ tam đệ tứ 。như không tức thập địa Kinh vô tận cú trung đệ tam hư không giới tận 。dĩ ảnh dư cố 。 經。我之所有眾善業願得速成無上尊。 Kinh 。ngã chi sở hữu chúng thiện nghiệp nguyện đắc tốc thành vô thượng tôn 。 贊曰。下二十五頌發願。分二。初五頌自他利願。後二十頌唯利他願。初中復二。初三頌求果願。後二頌求因願。初果願中有二。此半頌求果自利願。 tán viết 。hạ nhị thập ngũ tụng phát nguyện 。phần nhị 。sơ ngũ tụng tự tha lợi nguyện 。hậu nhị thập tụng duy lợi tha nguyện 。sơ trung phục nhị 。sơ tam tụng cầu quả nguyện 。hậu nhị tụng cầu nhân nguyện 。sơ quả nguyện trung hữu nhị 。thử bán tụng cầu quả tự lợi nguyện 。 經。廣說正法利群生悉令解脫於眾苦降伏大力魔軍眾當轉無上正法輪久住劫數難思議充足眾生甘露味猶如過去諸最勝六波羅蜜皆圓滿滅諸貪欲及瞋癡降伏煩惱除眾苦。 Kinh 。quảng thuyết Chánh Pháp lợi quần sanh tất lệnh giải thoát ư chúng khổ hàng phục Đại lực ma quân chúng đương chuyển vô thượng chánh Pháp luân cửu trụ kiếp số nạn/nan tư nghị sung túc chúng sanh cam lộ vị do như quá khứ chư tối thắng lục Ba la mật giai viên mãn diệt chư tham dục cập sân si hàng phục phiền não trừ chúng khổ 。 贊曰。此二頌半求果利他願。於中初半頌願令得擇滅。次半頌願令降天魔。次半頌願令得涅槃。次半頌願令修六度。次半頌願令除六障。如文句知。 tán viết 。thử nhị tụng bán cầu quả lợi tha nguyện 。ư trung sơ bán tụng nguyện lệnh đắc trạch diệt 。thứ bán tụng nguyện lệnh hàng thiên ma 。thứ bán tụng nguyện lệnh đắc Niết Bàn 。thứ bán tụng nguyện lệnh tu lục độ 。thứ bán tụng nguyện lệnh trừ lục chướng 。như văn cú tri 。 經。願我常得宿命智能憶過去百千生亦常憶念牟尼尊得聞諸佛甚深法願我以斯諸善業奉事無邊最勝尊遠離一切不善因恒得修行真妙法。 Kinh 。nguyện ngã thường đắc tú mạng trí năng ức quá khứ bách thiên sanh diệc thường ức niệm Mâu Ni tôn đắc văn chư Phật thậm thâm pháp nguyện ngã dĩ tư chư thiện nghiệp phụng sự vô biên Tối thắng tôn viễn ly nhất thiết bất thiện nhân hằng đắc tu hành chân diệu pháp 。 贊曰。下二頌求因願略有四願。初半頌求宿命智願。次半頌求六念願。六念者。念佛．念法．念僧．念戒．念施．念天。此且舉二。次半頌求善友願。次半頌求離惡修善願。 tán viết 。hạ nhị tụng cầu nhân nguyện lược hữu tứ nguyện 。sơ bán tụng cầu tú mạng trí nguyện 。thứ bán tụng cầu lục niệm nguyện 。lục niệm giả 。niệm Phật ．niệm Pháp ．niệm Tăng ．niệm giới ．niệm thí ．niệm thiên 。thử thả cử nhị 。thứ bán tụng cầu thiện hữu nguyện 。thứ bán tụng cầu ly ác tu thiện nguyện 。 經。一切世界諸眾生悉皆離苦得安樂所有諸根不具足令彼身相皆圓滿。 Kinh 。nhất thiết thế giới chư chúng sanh tất giai ly khổ đắc an lạc sở hữu chư căn bất cụ túc lệnh bỉ thân tướng giai viên mãn 。 贊曰。下二十頌明唯利他有二。初十六頌願他得世果。次四頌願他得出世果。初中有二。初十四頌願得現在果。後二頌令得未來果。現果分二。初七頌願令離苦。後七頌願令得樂。初中有三。此初一頌總標拔苦。 tán viết 。hạ nhị thập tụng minh duy lợi tha hữu nhị 。sơ thập lục tụng nguyện tha đắc thế quả 。thứ tứ tụng nguyện tha đắc xuất thế quả 。sơ trung hữu nhị 。sơ thập tứ tụng nguyện đắc hiện tại quả 。hậu nhị tụng lệnh đắc vị lai quả 。hiện quả phần nhị 。sơ thất tụng nguyện lệnh ly khổ 。hậu thất tụng nguyện lệnh đắc lạc/nhạc 。sơ trung hữu tam 。thử sơ nhất tụng tổng tiêu bạt khổ 。 經。若有眾生遭病苦身形羸瘦無所依咸令病苦得消除諸根色力皆充滿。 Kinh 。nhược hữu chúng sanh tao bệnh khổ thân hình luy sấu vô sở y hàm lệnh bệnh khổ đắc tiêu trừ chư căn sắc lực giai sung mãn 。 贊曰。次下五頌半別明離苦有五。此即第一一頌拔諸疾病苦。 tán viết 。thứ hạ ngũ tụng bán biệt minh ly khổ hữu ngũ 。thử tức đệ nhất nhất tụng bạt chư tật bệnh khổ 。 經。若犯王法當刑戮眾苦逼迫生憂惱彼受如斯極苦時無有歸依能救護。 Kinh 。nhược/nhã phạm vương pháp đương hình lục chúng khổ bức bách sanh ưu não bỉ thọ/thụ như tư cực khổ thời vô hữu quy y năng cứu hộ 。 贊曰。下三頌第二拔刑罰苦有二。初一頌標有苦無救。 tán viết 。hạ tam tụng đệ nhị bạt hình phạt khổ hữu nhị 。sơ nhất tụng tiêu hữu khổ vô cứu 。 經。若受鞭杖枷鎖繫種種苦具切其身無量百千憂惱時逼迫身心無暫樂皆令得免於繫縛及以鞭杖苦楚事將臨刑者得命全眾苦皆令永除盡。 Kinh 。nhược/nhã thọ/thụ tiên trượng gia tỏa hệ chủng chủng khổ cụ thiết kỳ thân vô lượng bách thiên ưu não thời bức bách thân tâm vô tạm lạc/nhạc giai lệnh đắc miễn ư hệ phược cập dĩ tiên trượng khổ sở sự tướng lâm hình giả đắc mạng toàn chúng khổ giai lệnh vĩnh trừ tận 。 贊曰。下二頌願為斷除。於中初一頌半令離枷鎖鞭杖苦。次半頌令離殘害斷命苦。 tán viết 。hạ nhị tụng nguyện vi đoạn trừ 。ư trung sơ nhất tụng bán lệnh ly gia tỏa tiên trượng khổ 。thứ bán tụng lệnh ly tàn hại đoạn mạng khổ 。 經。若有眾生饑渴逼令得種種殊勝味盲者得視聾者聞跛者能行瘂能語。 Kinh 。nhược hữu chúng sanh cơ khát bức lệnh đắc chủng chủng thù thắng vị manh giả đắc thị lung giả văn bả giả năng hạnh/hành/hàng ngọng năng ngữ 。 贊曰。此中有二。第三令離飢渴苦。第四令離不具諸根苦。 tán viết 。thử trung hữu nhị 。đệ tam lệnh ly cơ khát khổ 。đệ tứ lệnh ly bất cụ chư căn khổ 。 經。貧窮眾生獲寶藏倉庫盈溢無所乏皆令得受上妙樂無一眾生受苦惱。 Kinh 。bần cùng chúng sanh hoạch Bảo Tạng thương khố doanh dật vô sở phạp giai lệnh đắc thọ/thụ thượng diệu lạc/nhạc vô nhất chúng sanh thọ khổ não 。 贊曰。下初半頌第五令離貧窮苦。後半頌第三結令離苦。 tán viết 。hạ sơ bán tụng đệ ngũ lệnh ly bần cùng khổ 。hậu bán tụng đệ tam kết lệnh ly khổ 。 經。一切人天皆樂見容儀溫雅甚端嚴悉皆現受無量樂受用豐饒福德具。 Kinh 。nhất thiết nhân thiên giai lạc/nhạc kiến dung nghi ôn nhã thậm đoan nghiêm tất giai hiện thọ vô lượng lạc/nhạc thọ dụng phong nhiêu phước đức cụ 。 贊曰。下七頌願令他得樂。有十二。此中有二。初半頌令得人天敬愛樂。次半頌令得豐諸珍玩樂。 tán viết 。hạ thất tụng nguyện lệnh tha đắc lạc/nhạc 。hữu thập nhị 。thử trung hữu nhị 。sơ bán tụng lệnh đắc nhân thiên kính ái lạc/nhạc 。thứ bán tụng lệnh đắc phong chư trân ngoạn lạc/nhạc 。 經。隨彼眾生念妓樂承妙音聲皆現前念水即現清涼池金色蓮華泛其上。 Kinh 。tùy bỉ chúng sanh niệm kĩ lạc/nhạc thừa diệu âm thanh giai hiện tiền niệm thủy tức hiện thanh lương trì kim sắc liên hoa phiếm kỳ thượng 。 贊曰。此有二樂。初半頌令得伎樂隨念樂。次半頌令得池沼隨心樂。 tán viết 。thử hữu nhị lạc/nhạc 。sơ bán tụng lệnh đắc kĩ nhạc tùy niệm lạc/nhạc 。thứ bán tụng lệnh đắc trì chiểu tùy tâm lạc/nhạc 。 經。隨彼眾生心所念飲食衣服及床敷金銀珍寶妙瑠璃瓔珞莊嚴皆具足。 Kinh 。tùy bỉ chúng sanh tâm sở niệm ẩm thực y phục cập sàng phu kim ngân trân bảo diệu lưu ly anh lạc trang nghiêm giai cụ túc 。 贊曰。此有二樂。初半頌令得四事隨念樂。次半頌令得七寶珠瓔嚴具樂。 tán viết 。thử hữu nhị lạc/nhạc 。sơ bán tụng lệnh đắc tứ sự tùy niệm lạc/nhạc 。thứ bán tụng lệnh đắc thất bảo châu anh nghiêm cụ lạc/nhạc 。 經。勿令眾生聞惡響亦復不見有相違所受容貌悉端嚴各各慈心相愛樂。 Kinh 。vật lệnh chúng sanh văn ác hưởng diệc phục bất kiến hữu tướng vi sở thọ dung mạo tất đoan nghiêm các các từ tâm tướng ái lạc 。 贊曰。此有二樂。初半頌令得美名和穆樂。次半頌令得端嚴慈愛樂。 tán viết 。thử hữu nhị lạc/nhạc 。sơ bán tụng lệnh đắc mỹ danh hòa mục lạc/nhạc 。thứ bán tụng lệnh đắc đoan nghiêm từ ái lạc/nhạc 。 經。世間資生諸樂具隨心念時皆滿足所得珍財無悋惜分布施與諸眾生。 Kinh 。thế gian tư sanh chư lạc cụ tùy tâm niệm thời giai mãn túc sở đắc trân tài vô lẫn tích phân bố thí dữ chư chúng sanh 。 贊曰。此有二樂。初半頌令得資什隨心樂。次半頌令得無貪樂施樂。 tán viết 。thử hữu nhị lạc/nhạc 。sơ bán tụng lệnh đắc tư thập tùy tâm lạc/nhạc 。thứ bán tụng lệnh đắc vô tham lạc thí lạc/nhạc 。 經。燒香末香及塗香眾妙雜華非一色每日三時從樹墮隨心受用生歡喜普願眾生咸供養十方一切最勝尊三乘清淨妙法門菩薩獨覺聲聞眾。 Kinh 。thiêu hương mạt hương cập đồ hương chúng diệu Tạp hoa phi nhất sắc mỗi nhật tam thời tùng thụ/thọ đọa tùy tâm thọ dụng sanh hoan hỉ phổ nguyện chúng sanh hàm cúng dường thập phương nhất thiết Tối thắng tôn tam thừa thanh tịnh diệu Pháp môn Bồ Tát độc giác Thanh văn chúng 。 贊曰。此有二樂。初一頌令得香華隨意樂。次一頌令得供養三寶樂。 tán viết 。thử hữu nhị lạc/nhạc 。sơ nhất tụng lệnh đắc hương hoa tùy ý lạc 。thứ nhất tụng lệnh đắc cúng dường Tam Bảo lạc/nhạc 。 經。常願勿處於卑賤不墮無暇八難中生在有暇人中尊恒得親承十方佛願得常生富貴家財寶倉庫皆盈滿顏貌名稱無與等壽命延長。 Kinh 。thường nguyện vật xứ/xử ư ti tiện bất đọa vô hạ bát nạn trung sanh tại hữu hạ nhân trung tôn hằng đắc thân thừa thập phương Phật nguyện đắc thường sanh phú quý gia tài bảo thương khố giai doanh mãn nhan mạo danh xưng vô dữ đẳng thọ mạng duyên trường/trưởng 。 經。劫數。 Kinh 。kiếp số 。 贊曰。下二頌願他得未來果有五。初半頌令得不生八難樂。次半頌令得常遇世尊樂。次半頌令得常生富貴樂。次一句令得形妙名聞樂。次一句令得壽命延長樂。 tán viết 。hạ nhị tụng nguyện tha đắc vị lai quả hữu ngũ 。sơ bán tụng lệnh đắc bất sanh bát nạn lạc/nhạc 。thứ bán tụng lệnh đắc thường ngộ Thế Tôn lạc/nhạc 。thứ bán tụng lệnh đắc thường sanh phú quý lạc/nhạc 。thứ nhất cú lệnh đắc hình diệu danh văn lạc/nhạc 。thứ nhất cú lệnh đắc thọ mạng duyên trường/trưởng lạc/nhạc 。 經。悉願女人變為男勇健聰明多智慧一切常行菩薩道勤修六度到彼岸。 Kinh 。tất nguyện nữ nhân biến vi nam dũng kiện thông minh đa trí tuệ nhất thiết thường hạnh/hành/hàng Bồ Tát đạo cần tu lục độ đáo bỉ ngạn 。 贊曰。下四頌令得他出世果有六。此中有二。初半頌令得男身聰慧樂。次半頌令得常行覺品樂。 tán viết 。hạ tứ tụng lệnh đắc tha xuất thế quả hữu lục 。thử trung hữu nhị 。sơ bán tụng lệnh đắc nam thân thông tuệ lạc/nhạc 。thứ bán tụng lệnh đắc thường hạnh/hành/hàng giác phẩm lạc/nhạc 。 經。常見十方無量佛寶王樹下而安處處妙瑠璃師子座恒得親承轉法輪。 Kinh 。thường kiến thập phương vô lượng Phật bảo Vương thụ hạ nhi an xứ xứ diệu lưu ly sư tử tọa hằng đắc thân thừa chuyển pháp luân 。 贊曰。此有二樂。初半頌令得見佛出現樂。次半頌令得親承演說法樂。 tán viết 。thử hữu nhị lạc/nhạc 。sơ bán tụng lệnh đắc kiến Phật xuất hiện lạc/nhạc 。thứ bán tụng lệnh đắc thân thừa diễn thuyết Pháp lạc/nhạc 。 經。若於過去及現在輪迴三有造諸業能招可厭不善趣願得消滅永無餘一切眾生於有海生死羂網堅牢縛願以智劍為斷除離苦速證菩提處。 Kinh 。nhược/nhã ư quá khứ cập hiện tại Luân-hồi tam hữu tạo chư nghiệp năng chiêu khả yếm bất thiện thú nguyện đắc tiêu diệt vĩnh vô dư nhất thiết chúng sanh ư hữu hải sanh tử quyển võng kiên lao phược nguyện dĩ trí kiếm vi đoạn trừ ly khổ tốc chứng Bồ-đề xứ/xử 。 贊曰。此有二樂。初一頌令他得除自苦樂。次一頌令他得除生死樂。 tán viết 。thử hữu nhị lạc/nhạc 。sơ nhất tụng lệnh tha đắc trừ tự khổ lạc/nhạc 。thứ nhất tụng lệnh tha đắc trừ sanh tử lạc/nhạc 。 經。眾生於此贍部內或於他方世界中所作種種勝福因我今皆悉生隨喜。 Kinh 。chúng sanh ư thử thiệm bộ nội hoặc ư tha phương thế giới trung sở tác chủng chủng thắng phước nhân ngã kim giai tất sanh tùy hỉ 。 贊曰。此一頌是第三廣懺願中第四隨喜。 tán viết 。thử nhất tụng thị đệ tam quảng sám nguyện trung đệ tứ tùy hỉ 。 以此隨喜福德事及身語意造眾善願此勝業常增長速證無上大菩提。 dĩ thử tùy hỉ phước đức sự cập thân ngữ ý tạo chúng thiện nguyện thử thắng nghiệp thường tăng trưởng tốc chứng vô thượng Đại bồ-đề 。 贊曰。此一頌第五四回向即十度中第七方便。方便有二。一回向方便。二拔濟方便。此回向也。後智為體。上句雖有願言下句意明方便。不爾與前發願何別。前已發願言我之所有眾善業。願得速成無上尊等竟。故此回向。 tán viết 。thử nhất tụng đệ ngũ tứ hồi hướng tức thập độ trung đệ thất phương tiện 。phương tiện hữu nhị 。nhất hồi hướng phương tiện 。nhị bạt tế phương tiện 。thử hồi hướng dã 。hậu trí vi thể 。thượng cú tuy hữu nguyện ngôn hạ cú ý minh phương tiện 。bất nhĩ dữ tiền phát nguyện hà biệt 。tiền dĩ phát nguyện ngôn ngã chi sở hữu chúng thiện nghiệp 。nguyện đắc tốc thành vô thượng tôn đẳng cánh 。cố thử hồi hướng 。 經。所有禮讚佛功德深心清淨無瑕穢回向發願福無邊當超惡趣六十劫。 Kinh 。sở hữu lễ tán Phật công đức thâm tâm thanh tịnh vô hà uế hồi hướng phát nguyện phước vô biên đương siêu ác thú lục thập kiếp 。 贊曰。下四頌大段第二別明勝中。第四明勝勸修有五。此初一頌明修前業能越惡趣。 tán viết 。hạ tứ tụng Đại đoạn đệ nhị biệt minh thắng trung 。đệ tứ minh thắng khuyến tu hữu ngũ 。thử sơ nhất tụng minh tu tiền nghiệp năng việt ác thú 。 經。若有男子及女人婆羅門等諸勝族合掌一心讚歎佛生生常憶宿世事。 Kinh 。nhược hữu nam tử cập nữ nhân Bà-la-môn đẳng chư thắng tộc hợp chưởng nhất tâm tán thán Phật sanh sanh thường ức tú thế sự 。 贊曰。此一頌明修前業能得宿命。 tán viết 。thử nhất tụng minh tu tiền nghiệp năng đắc tú mạng 。 經。諸根清淨身圓滿殊勝功德皆成就願於未來所生處常得人天共瞻仰。 Kinh 。chư căn thanh tịnh thân viên mãn thù thắng công đức giai thành tựu nguyện ư vị lai sở sanh xứ thường đắc nhân thiên cọng chiêm ngưỡng 。 贊曰。此初半頌明修前業得勝身福滿。次半頌得天人敬仰。 tán viết 。thử sơ bán tụng minh tu tiền nghiệp đắc thắng thân phước mãn 。thứ bán tụng đắc Thiên Nhân kính ngưỡng 。 經。非於一佛十佛所修諸善根今得聞百千佛所種善根方得聞斯懺悔法。 Kinh 。phi ư nhất Phật thập Phật sở tu chư thiện căn kim đắc văn bách thiên Phật sở chủng thiện căn phương đắc văn tư sám hối Pháp 。 贊曰。明得聞此法即供養多佛。此意明。但得聽聞尚曾供養多佛。況能聞已而修行。此同般若及法華經。勸進修習故。 tán viết 。minh đắc văn thử pháp tức cúng dường đa Phật 。thử ý minh 。đãn đắc thính văn thượng tằng cúng dường đa Phật 。huống năng văn dĩ nhi tu hành 。thử đồng Bát-nhã cập Pháp Hoa Kinh 。khuyến tiến tu tập cố 。 經。爾時世尊聞此說已讚妙幢菩薩言善哉善哉。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn văn thử thuyết dĩ tán diệu Tràng Bồ-tát ngôn Thiện tai thiện tai 。 贊曰。下品第三大段世尊讚印。即文分為三。此初讚也。 tán viết 。hạ phẩm đệ tam đại đoạn Thế Tôn tán ấn 。tức văn phần vi tam 。thử sơ tán dã 。 經。善男子如汝所夢金鼓出聲讚歎如來真實功德并懺悔法若有聞者獲福甚多廣利有情滅除罪障。 Kinh 。Thiện nam tử như nhữ sở mộng kim cổ xuất thanh tán thán Như Lai chân thật công đức tinh sám hối Pháp nhược hữu văn giả hoạch phước thậm đa quảng lợi hữu tình diệt trừ tội chướng 。 贊曰。次印也。前之頌中妙幢說聞此法滅罪得福。恐人不信。故佛為印。 tán viết 。thứ ấn dã 。tiền chi tụng trung diệu tràng thuyết văn thử pháp diệt tội đắc phước 。khủng nhân bất tín 。cố Phật vi ấn 。 經。汝今應知此之勝業皆是過去讚歎發願宿習因緣及由諸佛威力加護此之因緣當為汝說。 Kinh 。nhữ kim ứng tri thử chi thắng nghiệp giai thị quá khứ tán thán phát nguyện tú tập nhân duyên cập do chư Phật uy lực gia hộ thử chi nhân duyên đương vi nhữ 。 贊曰。後許說夢因。即下蓮華喻讚品是。 tán viết 。hậu hứa thuyết mộng nhân 。tức hạ liên hoa dụ tán phẩm thị 。 經。時諸大眾聞是法已咸皆歡喜信受奉行。 Kinh 。thời chư Đại chúng văn thị pháp dĩ hàm giai hoan hỉ tín thọ phụng hành 。 贊曰。第四大段大眾喜行。 tán viết 。đệ tứ đại đoạn Đại chúng hỉ hạnh/hành/hàng 。 金光明最勝王經卷第三 Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh quyển đệ tam 　　　　唐三藏法師義淨奉　制譯 　　　　đường Tam tạng Pháp sư NghĩaTịnh phụng 　chế dịch 滅業障品第五 diệt nghiệp chướng phẩm đệ ngũ 滅業障品三門分別。一來意。二釋名。三解難。言來意者有三。一明滅惡之中前品夢聞悔過以為警覺。今者正示悔法滅除。故前品後有此品生。第二來意者。妙幢久種善根因夢自能悔過。餘眾不能自悟。佛教方解懺除。故更放光召其有緣。因請佛為廣辨。故前品後有此品生。三者欲求勝果必殖妙因。障難既存何能起行。欲起妙行先令滅障。妙幢但陳其夢。未自懺除欲自發露。故請佛說悔滅之法。故前品後有此品生。釋品名者真諦云。業障滅品此西國音。此經云滅業障依此方語。梵云羯磨(此云業)阿跋囉拏(此云障)毘那奢(此云滅)業謂造作障謂障礙。由作不善能礙聖道。業即是障持業釋也。滅通能所。若能滅名滅即懺悔等。曰由此懺等能滅業障。即業障之滅依主釋。或所滅名滅。滅者除也。由懺等四令業障滅。業障即滅持業釋也。或滅業障總屬於能。即於能滅說所滅法。由懺悔等四能滅業障名滅業障品。如理門論云於其能破立所破聲。解難者。問。障有多種且惑業苦總名為障。今何但言滅業障耶。答。有二解。一云惑業苦三總得名業。如言煩惱障即大隨惑。二所發業并及於果總名煩惱障。準彼相從業因業果總名為業。問。若爾何故不云滅惑苦障。答。隨舉於一皆有難故。或可。業礙聖道勝惑名故。所以業有定業。惑中不說有定惑故。苦由業生。故但從勝名滅業障。一云雖惑業苦俱得障名。業障增強但偏懺業。以業招生親於惑故。下請云曾所造作業障罪者云何懺悔。不問惑苦故。又若有極重不善之業必招難身。無暇入聖故。經但云滅業障品。前釋為究。下文具懺惑業苦故。問。惑業苦三攝盡二障。未知所知障今亦懺不。答。既趣佛果二障俱懺。故說云修菩提行所有業障悉皆懺悔。問。三性之業為總懺不。答。三性俱懺。由於二障發三性業。故招人天業亦皆懺故。問。今此與前兩品何別。答。傳云真諦有八解不同。一初夜中妙幢夢見。後大眾晝日修行。二云初是略釋。後是廣釋。三初是懺悔。後一罪滅。四云初是暫伏。後是永除。五初明經能滅罪。後明弘經者罪滅。六初明法身示現。後明化身為說。七初妙幢獨聞。後大眾共感。八初品由妙幢願。後品由大眾機。此八釋中第二七八三釋為正。餘者不正。今釋不同。如來意辨。 diệt nghiệp chướng phẩm tam môn phân biệt 。Nhất lai ý 。nhị thích danh 。tam giải nạn/nan 。ngôn lai ý giả hữu tam 。nhất minh diệt ác chi trung tiền phẩm mộng văn hối quá dĩ vi cảnh giác 。kim giả chánh thị hối pháp diệt trừ 。cố tiền phẩm hậu hữu thử phẩm sanh 。đệ nhị lai ý giả 。diệu tràng cửu chủng thiện căn nhân mộng tự năng hối quá 。dư chúng bất năng tự ngộ 。Phật giáo phương giải sám trừ 。cố cánh phóng quang triệu kỳ hữu duyên 。nhân thỉnh Phật vi quảng biện 。cố tiền phẩm hậu hữu thử phẩm sanh 。tam giả dục cầu thắng quả tất thực diệu nhân 。chướng nạn/nan ký tồn hà năng khởi hạnh/hành/hàng 。dục khởi diệu hạnh/hành/hàng tiên lệnh diệt chướng 。diệu tràng đãn trần kỳ mộng 。vị tự sám trừ dục tự phát lộ 。cố thỉnh Phật thuyết hối diệt chi Pháp 。cố tiền phẩm hậu hữu thử phẩm sanh 。thích phẩm danh giả chân đế vân 。nghiệp chướng diệt phẩm thử Tây quốc âm 。thử Kinh vân diệt nghiệp chướng y thử phương ngữ 。phạm vân Yết-ma (thử vân nghiệp )a bạt La nã (thử vân chướng )Tì na xa (thử vân diệt )nghiệp vị tạo tác chướng vị chướng ngại 。do tác bất thiện năng ngại Thánh đạo 。nghiệp tức thị chướng trì nghiệp thích dã 。diệt thông năng sở 。nhược/nhã năng diệt danh diệt tức sám hối đẳng 。viết do thử sám đẳng năng diệt nghiệp chướng 。tức nghiệp chướng chi diệt y chủ thích 。hoặc sở diệt danh diệt 。diệt giả trừ dã 。do sám đẳng tứ lệnh nghiệp chướng diệt 。nghiệp chướng tức diệt trì nghiệp thích dã 。hoặc diệt nghiệp chướng tổng chúc ư năng 。tức ư năng diệt thuyết sở diệt pháp 。do sám hối đẳng tứ năng diệt nghiệp chướng danh diệt nghiệp chướng phẩm 。như lý môn luận vân ư kỳ năng phá lập sở phá thanh 。giải nạn/nan giả 。vấn 。chướng hữu đa chủng thả hoặc nghiệp khổ tổng danh vi chướng 。kim hà đãn ngôn diệt nghiệp chướng da 。đáp 。hữu nhị giải 。nhất vân hoặc nghiệp khổ tam tổng đắc danh nghiệp 。như ngôn phiền não chướng tức Đại tùy hoặc 。nhị sở phát nghiệp tinh cập ư quả tổng danh phiền não chướng 。chuẩn bỉ tướng tùng nghiệp nhân nghiệp quả tổng danh vi nghiệp 。vấn 。nhược nhĩ hà cố bất vân diệt hoặc khổ chướng 。đáp 。tùy cử ư nhất giai hữu nạn/nan cố 。hoặc khả 。nghiệp ngại Thánh đạo thắng hoặc danh cố 。sở dĩ nghiệp hữu định nghiệp 。hoặc trung bất thuyết hữu định hoặc cố 。khổ do nghiệp sanh 。cố đãn tùng thắng danh diệt nghiệp chướng 。nhất vân tuy hoặc nghiệp khổ câu đắc chướng danh 。nghiệp chướng tăng cưỡng đãn Thiên sám nghiệp 。dĩ nghiệp chiêu sanh thân ư hoặc cố 。hạ thỉnh vân tằng sở tạo tác nghiệp chướng tội giả vân hà sám hối 。bất vấn hoặc khổ cố 。hựu nhược hữu cực trọng bất thiện chi nghiệp tất chiêu nạn/nan thân 。vô hạ nhập thánh cố 。Kinh đãn vân diệt nghiệp chướng phẩm 。tiền thích vi cứu 。hạ văn cụ sám hoặc nghiệp khổ cố 。vấn 。hoặc nghiệp khổ tam nhiếp tận nhị chướng 。vị tri sở tri chướng kim diệc sám bất 。đáp 。ký thú Phật quả nhị chướng câu sám 。cố thuyết vân tu Bồ-đề hạnh/hành/hàng sở hữu nghiệp chướng tất giai sám hối 。vấn 。tam tánh chi nghiệp vi tổng sám bất 。đáp 。tam tánh câu sám 。do ư nhị chướng phát tam tánh nghiệp 。cố chiêu nhân thiên nghiệp diệc giai sám cố 。vấn 。kim thử dữ tiền lượng (lưỡng) phẩm hà biệt 。đáp 。truyền vân chân đế hữu bát giải bất đồng 。nhất sơ dạ trung diệu tràng mộng kiến 。hậu Đại chúng trú nhật tu hành 。nhị vân sơ thị lược thích 。hậu thị quảng thích 。tam sơ thị sám hối 。hậu nhất tội diệt 。tứ vân sơ thị tạm phục 。hậu thị vĩnh trừ 。ngũ sơ minh Kinh năng diệt tội 。hậu minh hoằng Kinh giả tội diệt 。lục sơ minh Pháp thân thị hiện 。hậu minh hóa thân vi thuyết 。thất sơ diệu tràng độc văn 。hậu Đại chúng cọng cảm 。bát sơ phẩm do diệu tràng nguyện 。hậu phẩm do Đại chúng ky 。thử bát thích trung đệ nhị thất bát tam thích vi chánh 。dư giả bất chánh 。kim thích bất đồng 。Như Lai ý biện 。 經。爾時世尊住正分別入於甚深微妙靜慮。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn trụ/trú chánh phân biệt nhập ư thậm thâm vi diệu tĩnh lự 。 贊曰。此品之內大文分四。一放光集眾。二天帝啟請。三如來為說。四得益喜行。下云時諸大眾聞佛說已咸蒙勝益歡喜奉持。是初。文分三。初入定放光。次光明利益。後尋光詣佛。初又分三。一入定。二放光。三照境。此初也。諸後得智緣俗名為分別。得稱境而知故名住正。或正謂根本。分別即後得。了俗由證真故名為後得。住謂依止即後得智依本智起。靜謂寂靜。慮謂審慮。靜簡散心慮簡無心。上界定皆具足諸支。雖通名靜慮世尊所起多第四定。以最勝故。入者證也。後智了機及能被法二乘不知名為甚深。超三界故名為微妙。審了機法應物示證。所以云入。又解。住正分別示起加行。為利生故名正分別。入即能入。靜慮所入。超過二乘名甚深。勝於菩薩名微妙。據實放光是神境通。通依靜慮。故先言入。 tán viết 。thử phẩm chi nội Đại văn phần tứ 。nhất phóng quang tập chúng 。nhị Thiên đế khải thỉnh 。tam Như Lai vi thuyết 。tứ đắc ích hỉ hạnh/hành/hàng 。hạ vân thời chư Đại chúng văn Phật thuyết dĩ hàm mông thắng ích hoan hỉ phụng trì 。thị sơ 。văn phần tam 。sơ nhập định phóng quang 。thứ quang minh lợi ích 。hậu tầm quang nghệ Phật 。sơ hựu phần tam 。nhất nhập định 。nhị phóng quang 。tam chiếu cảnh 。thử sơ dã 。chư hậu đắc trí duyên tục danh vi phân biệt 。đắc xưng cảnh nhi tri cố danh trụ/trú chánh 。hoặc chánh vị căn bản 。phân biệt tức hậu đắc 。liễu tục do chứng chân cố danh vi hậu đắc 。trụ/trú vị y chỉ tức hậu đắc trí y bản trí khởi 。tĩnh vị tịch tĩnh 。lự vị thẩm lự 。tĩnh giản tán tâm lự giản vô tâm 。thượng giới định giai cụ túc chư chi 。tuy thông danh tĩnh lự Thế Tôn sở khởi đa đệ tứ định 。dĩ tối thắng cố 。nhập giả chứng dã 。hậu trí liễu ky cập năng bị Pháp nhị thừa bất tri danh vi thậm thâm 。siêu tam giới cố danh vi vi diệu 。thẩm liễu ky Pháp ưng vật thị chứng 。sở dĩ vân nhập 。hựu giải 。trụ/trú chánh phân biệt thị khởi gia hạnh/hành/hàng 。vi lợi sanh cố danh chánh phân biệt 。nhập tức năng nhập 。tĩnh lự sở nhập 。siêu quá nhị thừa danh thậm thâm 。thắng ư Bồ Tát danh vi diệu 。cứ thật phóng quang thị thần cảnh thông 。thông y tĩnh lự 。cố tiên ngôn nhập 。 經。從身毛孔放大光明無量百千種種諸色。 Kinh 。tùng thân mao khổng phóng Đại quang minh vô lượng bách thiên chủng chủng chư sắc 。 贊曰。二放光也有三。初出處從身毛孔。次所出放大光明。後光體無量諸色。 tán viết 。nhị phóng quang dã hữu tam 。sơ xuất xứ/xử tùng thân mao khổng 。thứ sở xuất phóng đại quang minh 。hậu quang thể vô lượng chư sắc 。 經。諸佛剎土悉現光中十方恒河沙校量譬喻所不能及。 Kinh 。chư Phật sát độ tất hiện quang trung thập phương Hằng hà sa giáo lượng thí dụ sở bất năng cập 。 贊曰。三照境也有二。初照境分齊諸佛剎土悉現光中。二殊勝校喻不及。 tán viết 。tam chiếu cảnh dã hữu nhị 。sơ chiếu cảnh phần tề chư Phật sát độ tất hiện quang trung 。nhị thù thắng giáo dụ bất cập 。 經。五濁惡世為光所照。 Kinh 。ngũ trược ác thế vi quang sở chiếu 。 贊曰。第二明光利益有四。一總明時處。時即五濁時處即穢國。 tán viết 。đệ nhị minh quang lợi ích hữu tứ 。nhất tổng minh thời xứ/xử 。thời tức ngũ trược thời xứ/xử tức uế quốc 。 經。是諸眾生作十惡業五無間罪誹謗三寶不孝尊親輕慢師長婆羅門眾應墮地獄餓鬼傍生。 Kinh 。thị chư chúng sanh tác thập ác nghiệp ngũ Vô gián tội phỉ báng Tam Bảo bất hiếu tôn thân khinh mạn sư trường/trưởng Bà-la-môn chúng ưng đọa địa ngục ngạ quỷ bàng sanh 。 贊曰。二明所照境即光所照。正佛意為斷業惑苦。各據重明云照五濁十惡五逆及三惡趣。十惡五濁及五逆業。廣如餘辨。言無間者俱舍十七云。約異熟果決定。更無餘業餘生能為間隔故。此唯因無間隔義。乃至云。彼有無間得無間名。與無間法合故名無間。 tán viết 。nhị minh sở chiếu cảnh tức quang sở chiếu 。chánh Phật ý vi đoạn nghiệp hoặc khổ 。các cứ trọng minh vân chiếu ngũ trược thập ác ngũ nghịch cập tam ác thú 。thập ác ngũ trược cập ngũ nghịch nghiệp 。quảng như dư biện 。ngôn Vô gián giả câu xá thập thất vân 。ước dị thục quả quyết định 。cánh vô dư nghiệp dư sanh năng vi gian cách cố 。thử duy nhân Vô gián cách nghĩa 。nãi chí vân 。bỉ hữu Vô gián đắc Vô gián danh 。dữ Vô gián Pháp hợp cố danh Vô gián 。 經。彼各蒙光至所住處。 Kinh 。bỉ các mông quang chí sở trụ xứ 。 贊曰。三明光能照。 tán viết 。tam minh quang năng chiếu 。 經。是諸有情見斯光已因光力故皆得安樂端正姝妙色相具足福智莊嚴得見諸佛。 Kinh 。thị chư hữu tình kiến tư quang dĩ nhân quang lực cố giai đắc an lạc đoan chánh xu diệu sắc tướng cụ túc phước trí trang nghiêm đắc kiến chư Phật 。 贊曰。四正明光益。於中復四。一得安樂。二得端嚴。三得福智。四得見佛。問。覩光安樂已離前障。何更為說懺悔益。宜覩光而罪滅。即得見光。宜聞法而罪除即為說法。或覩暫滅懺令永除。又光為現世。法通未來。 tán viết 。tứ chánh minh quang ích 。ư trung phục tứ 。nhất đắc an lạc 。nhị đắc đoan nghiêm 。tam đắc phước trí 。tứ đắc kiến Phật 。vấn 。đổ quang an lạc dĩ ly tiền chướng 。hà cánh vi thuyết sám hối ích 。nghi đổ quang nhi tội diệt 。tức đắc kiến quang 。nghi văn Pháp nhi tội trừ tức vi thuyết Pháp 。hoặc đổ tạm diệt sám lệnh vĩnh trừ 。hựu quang vi hiện thế 。Pháp thông vị lai 。 經。是時帝釋一切天眾及恒河女神并諸大眾蒙光希有皆至佛所右繞三匝退坐一面。 Kinh 。Thị thời Đế Thích nhất thiết Thiên Chúng cập hằng hà nữ Thần tinh chư Đại chúng mông quang hy hữu giai chí Phật sở hữu nhiễu tam tạp/táp thoái tọa nhất diện 。 贊曰。尋光詣佛。 tán viết 。tầm quang nghệ Phật 。 經。爾時天帝釋承佛威力即從座起偏袒右肩右膝著地合掌向佛而白佛言世尊。 Kinh 。nhĩ thời Thiên đế thích thừa Phật uy lực tức tùng toạ khởi thiên đản hữu kiên hữu tất trước địa hợp chưởng hướng Phật nhi bạch Phật ngôn Thế Tôn 。 贊曰。帝釋啟請有四。一請法儀。二所請主。三所為機。四所請法。此初二。初中三。一能請人。二所承力。三正軌則。 tán viết 。Đế Thích khải thỉnh hữu tứ 。nhất thỉnh Pháp nghi 。nhị sở thỉnh chủ 。tam sở vi ky 。tứ sở thỉnh Pháp 。thử sơ nhị 。sơ trung tam 。nhất năng thỉnh nhân 。nhị sở thừa lực 。tam chánh quỹ tắc 。 經。云何善男子善女人願求阿耨多羅三藐三菩提修行大乘攝受一切邪倒有情曾所造作業障罪者云何懺悔當得除滅。 Kinh 。vân hà Thiện nam tử thiện nữ nhân nguyện cầu A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề tu hành Đại-Thừa nhiếp thọ nhất thiết tà đảo hữu tình tằng sở tạo tác nghiệp chướng tội giả vân hà sám hối đương đắc trừ diệt 。 贊曰。此後二也。所為機中有二。初能行法人。次所利攝者。此中修行亦自所習。但菩薩為懷利他為先故但舉為他。理實亦自行。請法可知。 tán viết 。thử hậu nhị dã 。sở vi ky trung hữu nhị 。sơ năng hạnh/hành/hàng Pháp nhân 。thứ sở lợi nhiếp giả 。thử trung tu hành diệc tự sở tập 。đãn Bồ Tát vi hoài lợi tha vi tiên cố đãn cử vi tha 。lý thật diệc tự hạnh/hành/hàng 。thỉnh Pháp khả tri 。 經。佛告天帝釋善哉善哉善男子汝今修行欲為無量無邊眾生令得清淨解脫安樂哀愍世間福利一切。 Kinh 。Phật cáo Thiên đế thích Thiện tai thiện tai Thiện nam tử nhữ kim tu hành dục vi vô lượng vô biên chúng sanh lệnh đắc thanh tịnh giải thoát an lạc ai mẩn thế gian phước lợi nhất thiết 。 贊曰。第三如來為說有六。一答所請法。二若有淨信下讚勝勸行。三爾時天帝下依勸修學。四我念往昔已下引己為證。五若有苾芻下明行法利益。六爾時釋梵下釋梵述成。答所請中初讚後答。讚中初總讚後別讚。別讚中初讚自利。謂汝今修行是。二讚利他。欲為無量等是。讚利他中初讚利他後釋所以。云為無量眾生者瑜伽四十六有五無量。一有情界無量。二世界無量。三法界無量。四調伏界。五調伏方便界。有情界即所利生。世界即所可化處。法界即三性法等。謂由此法成染淨故所調伏界即種姓差別。由此種姓有堪能故。調伏方便界即能成就有情之法。無量即眾生界。無邊即世界。或俱通二。令得安樂等是所調伏界。并所除障即法界無量。汝今修行即調伏方便界。故無垢稱經云。應以是法而化有情即修是法。安樂道菩提涅槃。故唯識第十云。此二自性皆無逼惱。及能安樂故二轉依俱名安樂。具離二障名清淨解脫。哀愍即大悲拔苦。福利即大慈與樂。 tán viết 。đệ tam Như Lai vi thuyết hữu lục 。nhất đáp sở thỉnh Pháp 。nhị nhược hữu tịnh tín hạ tán thắng khuyến hạnh/hành/hàng 。tam nhĩ thời Thiên đế hạ y khuyến tu học 。tứ ngã niệm vãng tích dĩ hạ dẫn kỷ vi chứng 。ngũ nhược hữu Bí-sô hạ Minh Hạnh pháp lợi ích 。lục nhĩ thời Thích Phạm hạ Thích Phạm thuật thành 。đáp sở thỉnh trung sơ tán hậu đáp 。tán trung sơ tổng tán hậu biệt tán 。biệt tán trung sơ tán tự lợi 。vị nhữ kim tu hành thị 。nhị tán lợi tha 。dục vi vô lượng đẳng thị 。tán lợi tha trung sơ tán lợi tha hậu thích sở dĩ 。vân vi vô lượng chúng sanh giả du già tứ thập lục hữu ngũ vô lượng 。nhất hữu tình giới vô lượng 。nhị thế giới vô lượng 。tam pháp giới vô lượng 。tứ điều phục giới 。ngũ điều phục phương tiện giới 。hữu tình giới tức sở lợi sanh 。thế giới tức sở khả hóa xứ/xử 。Pháp giới tức tam tánh Pháp đẳng 。vị do thử pháp thành nhiễm tịnh cố sở điều phục giới tức chủng tính sái biệt 。do thử chủng tính hữu kham năng cố 。điều phục phương tiện giới tức năng thành tựu hữu tình chi Pháp 。vô lượng tức chúng sanh giới 。vô biên tức thế giới 。hoặc câu thông nhị 。lệnh đắc an lạc đẳng thị sở điều phục giới 。tinh sở trừ chướng tức pháp giới vô lượng 。nhữ kim tu hành tức điều phục phương tiện giới 。cố vô cấu xưng Kinh vân 。ưng dĩ thị pháp nhi hóa hữu tình tức tu thị pháp 。an lạc đạo Bồ-đề Niết Bàn 。cố duy thức đệ thập vân 。thử nhị tự tánh giai vô bức não 。cập năng an lạc cố nhị chuyển y câu danh an lạc 。cụ ly nhị chướng danh thanh tịnh giải thoát 。ai mẩn tức đại bi bạt khổ 。phước lợi tức đại từ dữ lạc/nhạc 。 經。若有眾生由業障故造諸罪者。 Kinh 。nhược hữu chúng sanh do nghiệp chướng cố tạo chư tội giả 。 贊曰。正答有二。初略明。但令滅惡。後善男子有四業障下。廣明亦令生善。初中復二。初正明懺悔法。後若人成就四法下明能行之人。或初明暫除。後明永滅。就懺悔中復分為五。一明應懺之人。二應當策勵下明懺悔方軌。三我從無始下正明懺悔。四以是因緣下結勸修行。五何以故一切諸法從因緣生下釋其所以。此即初也。由業障故者宿業種。造諸罪者更起現。此由宿因作業決定。不爾菩薩及諸如來一切時觀見應起業制令不作。何故得造。由決定故。不爾佛等何故待作後方教懺。若爾一切業皆定作。應無不定。答。雖定造業感果不定。所以經論又約感果分定不定者即假者造業之人。又解。由業障故即善惡業。造諸罪者即感果。業是能造果是所造。又解。通前二義故。 tán viết 。chánh đáp hữu nhị 。sơ lược minh 。đãn lệnh diệt ác 。hậu Thiện nam tử hữu tứ nghiệp chướng hạ 。quảng minh diệc lệnh sanh thiện 。sơ trung phục nhị 。sơ chánh minh sám hối Pháp 。hậu nhược/nhã nhân thành tựu tứ pháp hạ minh năng hạnh/hành/hàng chi nhân 。hoặc sơ minh tạm trừ 。hậu minh vĩnh diệt 。tựu sám hối trung phục phần vi ngũ 。nhất minh ưng sám chi nhân 。nhị ứng đương sách lệ hạ minh sám hối phương quỹ 。tam ngã tùng vô thủy hạ chánh minh sám hối 。tứ dĩ thị nhân duyên hạ kết khuyến tu hành 。ngũ hà dĩ cố nhất thiết chư pháp tùng nhân duyên sanh hạ thích kỳ sở dĩ 。thử tức sơ dã 。do nghiệp chướng cố giả tú nghiệp chủng 。tạo chư tội giả cánh khởi hiện 。thử do tú nhân tác nghiệp quyết định 。bất nhĩ Bồ Tát cập chư Như Lai nhất thiết thời quán kiến ưng khởi nghiệp chế lệnh bất tác 。hà cố đắc tạo 。do quyết định cố 。bất nhĩ Phật đẳng hà cố đãi tác hậu phương giáo sám 。nhược nhĩ nhất thiết nghiệp giai định tác 。ưng vô bất định 。đáp 。tuy định tạo nghiệp cảm quả bất định 。sở dĩ Kinh luận hựu ước cảm quả phần định bất định giả tức giả giả tạo nghiệp chi nhân 。hựu giải 。do nghiệp chướng cố tức thiện ác nghiệp 。tạo chư tội giả tức cảm quả 。nghiệp thị năng tạo quả thị sở tạo 。hựu giải 。thông tiền nhị nghĩa cố 。 經。應當策勵晝夜六時偏袒右肩右膝著地合掌恭敬一心專念口自說言。 Kinh 。ứng đương sách lệ trú dạ lục thời thiên đản hữu kiên hữu tất trước địa hợp chưởng cung kính nhất tâm chuyên niệm khẩu tự thuyết ngôn 。 贊曰。正明方軌有四。一令作意。即是加行并審決思。即應當策勵是。二明時節。晝夜六時。明動發思正起三業。此身意語。偏袒等是身業。一心專念是意業。口自陳說是語業。 tán viết 。chánh minh phương quỹ hữu tứ 。nhất lệnh tác ý 。tức thị gia hạnh/hành/hàng tinh thẩm quyết tư 。tức ứng đương sách lệ thị 。nhị minh thời tiết 。trú dạ lục thời 。minh động phát tư chánh khởi tam nghiệp 。thử thân ý ngữ 。thiên đản đẳng thị thân nghiệp 。nhất tâm chuyên niệm thị ý nghiệp 。khẩu tự trần thuyết thị ngữ nghiệp 。 經。歸命頂禮現在十方一切諸佛已得阿耨多羅三藐三菩提者。 Kinh 。quy mạng đảnh lễ hiện tại thập phương nhất thiết chư Phật dĩ đắc A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề giả 。 贊曰。所對懺者。於中分二。初虔恭禮讚。次彼諸世尊已下投誠請證。此初也。文分為二。初現世後如是等下過未。初中復二。初禮次讚。此禮也。盡壽投誠故云歸命。表敬之極故云頂禮。讚中初讚自利得菩提。後讚利他轉法輪等。此即初也。 tán viết 。sở đối sám giả 。ư trung phần nhị 。sơ kiền cung lễ tán 。thứ bỉ chư Thế Tôn dĩ hạ đầu thành thỉnh chứng 。thử sơ dã 。văn phần vi nhị 。sơ hiện thế hậu như thị đẳng hạ quá/qua vị 。sơ trung phục nhị 。sơ lễ thứ tán 。thử lễ dã 。tận thọ đầu thành cố vân quy mạng 。biểu kính chi cực cố vân đảnh lễ 。tán trung sơ tán tự lợi đắc Bồ-đề 。hậu tán lợi tha chuyển pháp luân đẳng 。thử tức sơ dã 。 經。轉妙法輪持照法輪雨大法雨擊大法鼓吹大法螺建大法幢秉大法炬。 Kinh 。chuyển diệu pháp luân trì chiếu Pháp luân vũ đại pháp vũ kích đại pháp cổ xuy đại pháp loa kiến Đại Pháp-Tràng bỉnh Đại Pháp Cự 。 贊曰。此讚利他。初明說法。次明利他。說中八句。初三句標。次五句釋。此中二釋初轉法輪在見道。照法輪在修。持在無學。義通三乘。見諦道中俱觀四諦上下轉等獨得轉名。修道離障重觀妙理獨得照名。無學能攝有無為德獨得持名。雨大法雨勝解行位。擊大法鼓在見修位。吹法螺下在無學位。又釋。初三準解深密經是三時教。此中持應在後。以文言便持在照前。下五句中第一即轉法輪。準法華經論云。已斷疑者令成就智身故即是令得二乘果。擊大法鼓者即照法輪。法華經論云。已成就智身者示二種密境界故。說二乘者是趣大方便。彼不能知云密境界。三無性等亦密意故。今此但有示二乘密境界。無不絕大法鼓故。次吹大法螺等三是持法輪。初是說法。次得智。後觀理。即是令得菩提涅槃。法華經中據圓滿能故。於法幢後方說吹螺。此約能為他說教令得二果故。於法幢前說吹螺。如妙光菩薩持妙法華經化八王子皆成佛道。信解品中迦葉等云我等今者真是聲聞。以佛道聲令一切聞。 tán viết 。thử tán lợi tha 。sơ minh thuyết Pháp 。thứ minh lợi tha 。thuyết trung bát cú 。sơ tam cú tiêu 。thứ ngũ cú thích 。thử trung nhị thích sơ chuyển Pháp luân tại kiến đạo 。chiếu Pháp luân tại tu 。trì tại vô học 。nghĩa thông tam thừa 。kiến đế đạo trung câu quán Tứ đế thượng hạ chuyển đẳng độc đắc chuyển danh 。tu đạo ly chướng trọng quán diệu lý độc đắc chiếu danh 。vô học năng nhiếp hữu vô vi đức độc đắc trì danh 。vũ đại pháp vũ thắng giải hạnh/hành/hàng vị 。kích đại pháp cổ tại kiến tu vị 。xuy pháp loa hạ tại vô học vị 。hựu thích 。sơ tam chuẩn Giải Thâm Mật Kinh thị tam thời giáo 。thử trung trì ưng tại hậu 。dĩ văn ngôn tiện trì tại chiếu tiền 。hạ ngũ cú trung đệ nhất tức chuyển pháp luân 。chuẩn Pháp Hoa Kinh luận vân 。dĩ đoạn nghi giả lệnh thành tựu trí thân cố tức thị lệnh đắc nhị thừa quả 。kích đại pháp cổ giả tức chiếu Pháp luân 。Pháp Hoa Kinh luận vân 。dĩ thành tựu trí thân giả thị nhị chủng mật cảnh giới cố 。thuyết nhị thừa giả thị thú đại phương tiện 。bỉ bất năng trai vân mật cảnh giới 。tam vô tánh đẳng diệc mật ý cố 。kim thử đãn hữu thị nhị thừa mật cảnh giới 。vô bất tuyệt đại pháp cổ cố 。thứ xuy đại pháp loa đẳng tam thị Trì Pháp luân 。sơ thị thuyết Pháp 。thứ đắc trí 。hậu quán lý 。tức thị lệnh đắc Bồ-đề Niết Bàn 。Pháp Hoa Kinh trung cứ viên mãn năng cố 。ư Pháp-Tràng hậu phương thuyết xuy loa 。thử ước năng vi tha thuyết giáo lệnh đắc nhị quả cố 。ư Pháp-Tràng tiền thuyết xuy loa 。như diệu quang Bồ Tát trì diệu Pháp Hoa Kinh hóa bát vương tử giai thành Phật đạo 。tín giải phẩm trung Ca-diếp đẳng vân ngã đẳng kim giả chân thị Thanh văn 。dĩ Phật đạo thanh lệnh nhất thiết văn 。 經。為欲利益安樂諸眾生故常行法施誘進群迷令得大果證常樂故。 Kinh 。vi dục lợi ích an lạc chư chúng sanh cố thường hạnh/hành/hàng pháp thí dụ tiến/tấn quần mê lệnh đắc Đại quả chứng thường lạc/nhạc cố 。 贊曰。利他。令他得世果名利益。得出世果名安樂。以教授機名為法施。未發心令發心名誘。已發心令成就名進。已成就者令得解脫名令得大果。證常樂故。涅槃自性常。菩提三種常。四智所依常。故俱名常。樂如前釋。 tán viết 。lợi tha 。lệnh tha đắc thế quả danh lợi ích 。đắc xuất thế quả danh an lạc 。dĩ giáo thọ ky danh vi pháp thí 。vị phát tâm lệnh phát tâm danh dụ 。dĩ phát tâm lệnh thành tựu danh tiến/tấn 。dĩ thành tựu giả lệnh đắc giải thoát danh lệnh đắc đại quả 。chứng thường lạc/nhạc cố 。Niết-Bàn tự tánh thường 。Bồ-đề tam chủng thường 。tứ trí sở y thường 。cố câu danh thường 。lạc/nhạc như tiền thích 。 經。如是等諸佛世尊以身語意稽首歸誠至心禮敬。 Kinh 。như thị đẳng chư Phật Thế tôn dĩ thân ngữ ý khể thủ quy thành chí tâm lễ kính 。 贊曰。過未諸佛。 tán viết 。quá/qua vị chư Phật 。 經。彼諸世尊以真實慧以真實眼真實證明真實平等悉知悉見一切眾生善惡之業。 Kinh 。bỉ chư Thế Tôn dĩ chân thật tuệ dĩ chân thật nhãn chân thật chứng minh chân thật bình đẳng tất tri tất kiến nhất thiết chúng sanh thiện ác chi nghiệp 。 贊曰。投誠請證。以佛一具二智云真實慧。二圓五眼故云真實眼。三能真實證具前二義故。四平等心證平等理故。依三念住故。五能知見此意。由佛具二智故悉知眾生。圓五眼故悉見眾生。故今投誠請佛為證。即無著般若經論云見智淨具足住。見即五眼智即二智。由肉天眼見一切眾生色蘊色身。由法眼故見一切眾生四蘊名身。即見身語業是肉天眼。見意業是法眼。總見佛眼。瑜伽八十二云。成就明眼具三眼故。三即肉天慧。慧中本後分為法慧。體是一故。在果名佛眼。體即三眼。故不云五。由佛具智故。知者知寂靜不寂靜。即知住念住非念住壞緣法念。通根本智。及具五眼能悉知見身語心行善不善業。依三念住怨親等視故請為證。又真實證明有其二義。一述佛明證。二請為證明。若但為證應在後明。由通二義故中間說。亦同十住毘婆沙。云十方一切佛所知無不盡。我今悉於前發露諸黑惡等。 tán viết 。đầu thành thỉnh chứng 。dĩ Phật nhất cụ nhị trí vân chân thật tuệ 。nhị viên ngũ nhãn cố vân chân thật nhãn 。tam năng chân thật chứng cụ tiền nhị nghĩa cố 。tứ bình đẳng tâm chứng bình đẳng lý cố 。y tam niệm trụ cố 。ngũ năng tri kiến thử ý 。do Phật cụ nhị trí cố tất tri chúng sanh 。viên ngũ nhãn cố tất kiến chúng sanh 。cố kim đầu thành thỉnh Phật vi chứng 。tức Vô Trước Bát-nhã Kinh luận vân kiến trí tịnh cụ túc trụ/trú 。kiến tức ngũ nhãn trí tức nhị trí 。do nhục Thiên nhãn kiến nhất thiết chúng sanh sắc uẩn sắc thân 。do pháp nhãn cố kiến nhất thiết chúng sanh tứ uẩn danh thân 。tức kiến thân ngữ nghiệp thị nhục Thiên nhãn 。kiến ý nghiệp thị pháp nhãn 。tổng kiến Phật nhãn 。du già bát thập nhị vân 。thành tựu minh nhãn cụ tam nhãn cố 。tam tức nhục Thiên tuệ 。tuệ trung bổn hậu phần vi Pháp tuệ 。thể thị nhất cố 。tại quả danh Phật nhãn 。thể tức tam nhãn 。cố bất vân ngũ 。do Phật cụ trí cố 。tri giả tri tịch tĩnh bất tịch tĩnh 。tức tri trụ/trú niệm trụ phi niệm trụ hoại duyên pháp niệm 。thông căn bổn trí 。cập cụ ngũ nhãn năng tất tri kiến thân ngữ tâm hành thiện bất thiện nghiệp 。y tam niệm trụ oán thân đẳng thị cố thỉnh vi chứng 。hựu chân thật chứng minh hữu kỳ nhị nghĩa 。nhất thuật Phật minh chứng 。nhị thỉnh vi chứng minh 。nhược/nhã đãn vi chứng ưng tại hậu minh 。do thông nhị nghĩa cố trung gian thuyết 。diệc đồng thập trụ Tỳ bà sa 。vân thập phương nhất thiết Phật sở tri vô bất tận 。ngã kim tất ư tiền phát lộ chư hắc ác đẳng 。 經。我從無始生死以來隨惡流轉共諸眾生造業障罪。 Kinh 。ngã tùng vô thủy sanh tử dĩ lai tùy ác lưu chuyển cọng chư chúng sanh tạo nghiệp chướng tội 。 贊曰。正明懺悔文復分三。初總標次別懺後順同。此初也。隨惡者隨惡友隨惑業。流轉者受生死果。種子為流現果為轉。惑隨惡惑業集諦。流隨惡果苦諦。轉依於苦諦復共眾生起於集諦造於諸業。 tán viết 。chánh minh sám hối văn phục phần tam 。sơ tổng tiêu thứ biệt sám hậu thuận đồng 。thử sơ dã 。tùy ác giả tùy ác hữu tùy hoặc nghiệp 。lưu chuyển giả thọ sanh tử quả 。chủng tử vi lưu hiện quả vi chuyển 。hoặc tùy ác hoặc nghiệp tập đế 。lưu tùy ác quả khổ đế 。chuyển y ư khổ đế phục cọng chúng sanh khởi ư tập đế tạo ư chư nghiệp 。 經。為貪瞋癡之所纏縛未識佛時未識法時未識僧時未識善惡。 Kinh 。vi tham sân si chi sở triền phược vị thức Phật thời vị thức Pháp thời vị thức tăng thời vị thức thiện ác 。 贊曰。次別懺也。又分為三。初舉造業因。次所造業後所成果亦即如次懺惑業苦。此即懺惑起業因也。由斯三毒之所纏縛不自在故。起諸惡本名不善根。同十住毘婆沙三三合九種從三煩惱起。合九種者即身等三業有現生後及三界業故云三三。皆貪等起云從三起。無明勝本偏云未識三寶善惡。 tán viết 。thứ biệt sám dã 。hựu phần vi tam 。sơ cử tạo nghiệp nhân 。thứ sở tạo nghiệp hậu sở thành quả diệc tức như thứ sám hoặc nghiệp khổ 。thử tức sám hoặc khởi nghiệp nhân dã 。do tư tam độc chi sở triền phược bất tự tại cố 。khởi chư ác bổn danh bất thiện căn 。đồng thập trụ Tỳ bà sa tam tam hợp cửu chủng tùng tam phiền não khởi 。hợp cửu chủng giả tức thân đẳng tam nghiệp hữu hiện sanh hậu cập tam giới nghiệp cố vân tam tam 。giai tham đẳng khởi vân tùng tam khởi 。vô minh thắng bổn Thiên vân vị thức Tam Bảo thiện ác 。 經。由身語意造無間罪。 Kinh 。do thân ngữ ý tạo Vô gián tội 。 贊曰。懺業障於中分三。初舉業障。次證佛證。後正懺悔。初中有三。謂總別結。如次三文。別中初五逆業。見有勝已已下餘業。此初文也。依薩遮尼乾子經等有大乘五逆。 tán viết 。sám nghiệp chướng ư trung phần tam 。sơ cử nghiệp chướng 。thứ chứng Phật chứng 。hậu chánh sám hối 。sơ trung hữu tam 。vị tổng biệt kết/kiết 。như thứ tam văn 。biệt trung sơ ngũ nghịch nghiệp 。kiến hữu thắng dĩ dĩ hạ dư nghiệp 。thử sơ văn dã 。y tát già ni kiền tử Kinh đẳng hữu Đại-Thừa ngũ nghịch 。 經。惡心出佛身血誹謗正法破和合僧殺阿羅漢殺害父母。 Kinh 。ác tâm xuất Phật thân huyết phỉ báng chánh pháp phá hòa hợp tăng sát A-la-hán sát hại phụ mẫu 。 贊曰。此之五逆三乘通說。總大乘不共逆中當第四逆。誹謗正法亦是破僧。謗佛八正為非正道。說五法為正道。故云誹謗正法。言五法者大乘未見其文。準一切有部。大毘婆沙一百一十六云。何五法。一盡壽著糞掃衣。二盡壽乞食。三盡壽唯一座食。四盡壽常居逈處。五盡壽不食一切魚肉味鹽蘇乳等。正理律攝說五有別。具如彼明。或誹謗正法是大乘第二逆。在此破僧前明者。以謗佛正法同故在此而說。非屬破僧。 tán viết 。thử chi ngũ nghịch tam thừa thông thuyết 。tổng Đại-Thừa bất cộng nghịch trung đương đệ tứ nghịch 。phỉ báng chánh pháp diệc thị phá tăng 。báng Phật bát chánh vi phi chánh đạo 。thuyết ngũ pháp vi chánh đạo 。cố vân phỉ báng chánh pháp 。ngôn ngũ pháp giả Đại-Thừa vị kiến kỳ văn 。chuẩn nhất thiết hữu bộ 。Đại Tỳ bà sa nhất bách nhất thập lục vân 。hà ngũ pháp 。nhất tận thọ trước/trứ phẩn tảo y 。nhị tận thọ khất thực 。tam tận thọ duy nhất tọa thực/tự 。tứ tận thọ thường cư huýnh xứ/xử 。ngũ tận thọ bất thực/tự nhất thiết ngư nhục vị diêm tô nhũ đẳng 。chánh lý luật nhiếp thuyết ngũ hữu biệt 。cụ như bỉ minh 。hoặc phỉ báng chánh pháp thị Đại-Thừa đệ nhị nghịch 。tại thử phá tăng tiền minh giả 。dĩ báng Phật chánh pháp đồng cố tại thử nhi thuyết 。phi chúc phá tăng 。 經。身三語四意三種行造十惡業自作教他見作隨喜於諸善人橫生毀謗斗秤欺誑以偽為真不淨飲食施與一切於六道中所有父母更相惱害。 Kinh 。thân tam ngữ tứ ý tam chủng hạnh/hành/hàng tạo thập ác nghiệp tự tác giáo tha kiến tác tùy hỉ ư chư thiện nhân hoạnh sanh hủy báng đẩu xứng khi cuống dĩ ngụy vi chân bất tịnh ẩm thực thí dữ nhất thiết ư lục đạo trung sở hữu phụ mẫu cánh tướng não hại 。 贊曰。第五逆也。謂長夜常行十不善業。初總舉明。後略別明。於諸善人下略別明。生毀謗者語不善業。斗稱欺誑以偽為真是盜業。不淨飲食施諸眾生是貪不善業。惜好施惡故更相惱害嗔不善業。 tán viết 。đệ ngũ nghịch dã 。vị trường/trưởng dạ thường hạnh/hành/hàng thập bất thiện nghiệp 。sơ tổng cử minh 。hậu lược biệt minh 。ư chư thiện nhân hạ lược biệt minh 。sanh hủy báng giả ngữ bất thiện nghiệp 。đẩu xưng khi cuống dĩ ngụy vi chân thị đạo nghiệp 。bất tịnh ẩm thực thí chư chúng sanh thị tham bất thiện nghiệp 。tích hảo thí ác cố cánh tướng não hại sân bất thiện nghiệp 。 經。或盜窣堵波物四方僧物現前僧物自在而有。 Kinh 。hoặc đạo tốt đổ ba vật tứ phương tăng vật hiện tiền tăng vật tự tại nhi hữu 。 贊曰。是第一逆。用盜三寶財物。 tán viết 。thị đệ nhất nghịch 。dụng đạo Tam Bảo tài vật 。 經。世尊法律不樂奉行師長教示不相隨順見行聲聞獨覺大乘行者喜生罵辱令諸行人心生悔惱。 Kinh 。Thế Tôn pháp luật bất lạc/nhạc phụng hành sư trường/trưởng giáo thị bất tướng tùy thuận kiến hạnh/hành/hàng thanh văn độc giác Đại-Thừa hành giả hỉ sanh mạ nhục lệnh chư hạnh nhân tâm sanh hối não 。 贊曰。是第二逆。初違教。即隱蔽覆藏。見行聲聞等下毀人。并含第三逆。 tán viết 。thị đệ nhị nghịch 。sơ vi giáo 。tức ẩn tế phước tạng 。kiến hạnh/hành/hàng Thanh văn đẳng hạ hủy nhân 。tinh hàm đệ tam nghịch 。 經。見有勝已便懷嫉妬法施財施常生慳惜無明所覆邪見惑心。 Kinh 。kiến hữu thắng dĩ tiện hoài tật đố Pháp thí tài thí thường sanh xan tích vô minh sở phước tà kiến hoặc tâm 。 贊曰。明懺餘業。初舉起業因。愱慳即隨惑十纏。無明邪見即本惑。各據勝說。 tán viết 。minh sám dư nghiệp 。sơ cử khởi nghiệp nhân 。愱xan tức tùy hoặc thập triền 。vô minh tà kiến tức bản hoặc 。các cứ thắng thuyết 。 經。不修善因令惡增長於諸佛所而起誹謗法說非法非法說法如是眾罪。 Kinh 。bất tu thiện nhân lệnh ác tăng trưởng ư chư Phật sở nhi khởi phỉ báng Pháp thuyết phi pháp phi pháp thuyết Pháp như thị chúng tội 。 贊曰。即所起業新薰不善令增。本有不善業等令長。次於佛法起不善業。 tán viết 。tức sở khởi nghiệp tân huân bất thiện lệnh tăng 。bản hữu bất thiện nghiệp đẳng lệnh trường/trưởng 。thứ ư Phật Pháp khởi bất thiện nghiệp 。 經。佛以真實慧真實眼真實證明真實平等悉知悉見。 Kinh 。Phật dĩ chân thật tuệ chân thật nhãn chân thật chứng minh chân thật bình đẳng tất tri tất kiến 。 贊曰。二請佛證知。 tán viết 。nhị thỉnh Phật chứng tri 。 經。我今歸命對諸佛前皆悉發露不敢覆藏未作之罪更不復作已作之罪今皆懺悔。 Kinh 。ngã kim quy mạng đối chư Phật tiền giai tất phát lộ bất cảm phước tạng vị tác chi tội cánh bất phục tác dĩ tác chi tội kim giai sám hối 。 贊曰。三正陳懺悔。 tán viết 。tam chánh trần sám hối 。 經。所作業障應墮惡道地獄傍生餓鬼之中阿蘇羅眾及八難處願我此生所有業障皆得消滅所有惡報未來不受。 Kinh 。sở tác nghiệp chướng ưng đọa ác đạo địa ngục bàng sanh ngạ quỷ chi trung A-tô-la chúng cập bát nạn xứ/xử nguyện ngã thử sanh sở hữu nghiệp chướng giai đắc tiêu diệt sở hữu ác báo vị lai bất thọ/thụ 。 贊曰。懺報障。 tán viết 。sám báo chướng 。 經。亦如過去諸大菩薩修菩提行所有業障悉已懺悔我之業障今亦懺悔皆悉發露不敢覆藏已作之罪願得除滅未來之惡更不敢造。 Kinh 。diệc như quá khứ chư đại Bồ-tát tu Bồ-đề hạnh/hành/hàng sở hữu nghiệp chướng tất dĩ sám hối ngã chi nghiệp chướng kim diệc sám hối giai tất phát lộ bất cảm phước tạng dĩ tác chi tội nguyện đắc trừ diệt vị lai chi ác cánh bất cảm tạo 。 贊曰。懺中後順同也。三世為三此同過去。初舉他。我之業障下自作。 tán viết 。sám trung hậu thuận đồng dã 。tam thế vi tam thử đồng quá khứ 。sơ cử tha 。ngã chi nghiệp chướng hạ tự tác 。 經。亦如未來諸大菩薩修菩提行所有業障悉皆懺悔。我之業障今亦懺悔。咸悉發露不敢覆藏。所作之罪願得除滅。未來之惡更不敢造。亦如現在十方世界諸大菩薩修菩提行所有業障悉亦懺悔。我之業障今亦懺悔。皆悉發露不敢覆藏。已作之罪願得除滅。未來之惡更不敢造。 Kinh 。diệc như vị lai chư đại Bồ-tát tu Bồ-đề hạnh/hành/hàng sở hữu nghiệp chướng tất giai sám hối 。ngã chi nghiệp chướng kim diệc sám hối 。hàm tất phát lộ bất cảm phước tạng 。sở tác chi tội nguyện đắc trừ diệt 。vị lai chi ác cánh bất cảm tạo 。diệc như hiện tại thập phương thế giới chư đại Bồ-tát tu Bồ-đề hạnh/hành/hàng sở hữu nghiệp chướng tất diệc sám hối 。ngã chi nghiệp chướng kim diệc sám hối 。giai tất phát lộ bất cảm phước tạng 。dĩ tác chi tội nguyện đắc trừ diệt 。vị lai chi ác cánh bất cảm tạo 。 贊曰。餘二準同。 tán viết 。dư nhị chuẩn đồng 。 經。善男子以是因緣若有造罪一剎那中不得覆藏何況一日一夜乃至多時。 Kinh 。Thiện nam tử dĩ thị nhân duyên nhược hữu tạo tội nhất sát-na trung bất đắc phước tạng hà huống nhất nhật nhất dạ nãi chí đa thời 。 贊曰。第四結勸修行。於中分二。初舉罪勸悔。二若有願生下舉益勸修。初中復二。以是因緣結前。因緣者是所以。由惡業感惡果。既有此損所以又如菩薩。欲修菩提必須懺悔。故是因緣。若有造罪下正勸。勸文有三謂法喻合。法中有三。初令不暫停。次令還出淨懷於愧信。後勸應如前悔。剎那多種。經一生滅之剎那時尚不應停。而況多時。如毒箭中不可暫忍。 tán viết 。đệ tứ kết khuyến tu hành 。ư trung phần nhị 。sơ cử tội khuyến hối 。nhị nhược hữu nguyện sanh hạ cử ích khuyến tu 。sơ trung phục nhị 。dĩ thị nhân duyên kết/kiết tiền 。nhân duyên giả thị sở dĩ 。do ác nghiệp cảm ác quả 。ký hữu thử tổn sở dĩ hựu như Bồ Tát 。dục tu Bồ-đề tất tu sám hối 。cố thị nhân duyên 。nhược hữu tạo tội hạ chánh khuyến 。khuyến văn hữu tam vị Pháp dụ hợp 。Pháp trung hữu tam 。sơ lệnh bất tạm đình 。thứ lệnh hoàn xuất tịnh hoài ư quý tín 。hậu khuyến ưng như tiền hối 。sát-na đa chủng 。Kinh nhất sanh diệt chi sát-na thời thượng bất ưng đình 。nhi huống đa thời 。như độc tiễn trung bất khả tạm nhẫn 。 經。若有犯罪欲求清淨心懷愧恥信於未來必有惡報生大恐怖應如是懺。 Kinh 。nhược hữu phạm tội dục cầu thanh tịnh tâm hoài quý sỉ tín ư vị lai tất hữu ác báo sanh Đại khủng bố ưng như thị sám 。 贊曰。後二文由愧拒惡。由信因果有善惡報。故生大怖。 tán viết 。hậu nhị văn do quý cự ác 。do tín nhân quả hữu thiện ác báo 。cố sanh Đại bố/phố 。 經。如人被火燒頭燒衣救令速滅火若未滅心不得安若人犯罪亦復如是即應懺悔令速除滅。 Kinh 。như nhân bị hỏa thiêu đầu thiêu y cứu lệnh tốc diệt hỏa nhược/nhã vị diệt tâm bất đắc an nhược/nhã nhân phạm tội diệc phục như thị tức ưng sám hối lệnh tốc trừ diệt 。 贊曰。喻合可知。 tán viết 。dụ hợp khả tri 。 經。若有願生富樂之家多饒財寶復欲發意修習大乘亦應懺悔滅除業障。 Kinh 。nhược hữu nguyện sanh phú lạc/nhạc chi gia đa nhiêu tài bảo phục dục phát ý tu tập Đại-Thừa diệc ưng sám hối diệt trừ nghiệp chướng 。 贊曰。下舉益勸修有三。初舉有漏益勸修。後舉無漏益勸修。有漏之中初舉欲界後舉色界。欲界中初人次天。人中四姓初舉吠舍戍陀二勸。次舉淨行剎帝利勸。此初二。 tán viết 。hạ cử ích khuyến tu hữu tam 。sơ cử hữu lậu ích khuyến tu 。hậu cử vô lậu ích khuyến tu 。hữu lậu chi trung sơ cử dục giới hậu cử sắc giới 。dục giới trung sơ nhân thứ Thiên 。nhân trung tứ tính sơ cử phệ xá thú đà nhị khuyến 。thứ cử tịnh hạnh Sát-đế lợi khuyến 。thử sơ nhị 。 經。欲生豪貴婆羅門種剎帝利家及轉輪王七寶具足亦應懺悔滅除業障。 Kinh 。dục sanh hào quý Bà-la-môn chủng Sát-đế lợi gia cập Chuyển luân Vương thất bảo cụ túc diệc ưng sám hối diệt trừ nghiệp chướng 。 贊曰。後二也。 tán viết 。hậu nhị dã 。 經。善男子若有欲生四天王眾三十三天夜摩天覩史多天樂變化天他化自在天亦應懺悔滅除業障。 Kinh 。Thiện nam tử nhược hữu dục sanh Tứ Thiên Vương chúng tam thập tam thiên dạ ma thiên Đổ-sử-đa thiên lạc/nhạc biến hóa Thiên tha hóa tự tại thiên diệc ưng sám hối diệt trừ nghiệp chướng 。 贊曰。舉欲天勸。 tán viết 。cử dục thiên khuyến 。 經。若欲生梵眾梵輔大梵天少光無量光極光淨天少淨無量淨遍淨天無雲福生廣果無煩無熱善現天善見色究竟天亦應懺悔滅除業障。 Kinh 。nhược/nhã dục sanh phạm chúng phạm phụ đại phạm thiên thiểu quang Vô Lượng Quang Cực quang tịnh Thiên thiểu tịnh vô lượng tịnh biến tịnh Thiên vô vân phước sanh quảng quả vô phiền vô nhiệt thiện hiện Thiên thiện kiến Sắc cứu kính Thiên diệc ưng sám hối diệt trừ nghiệp chướng 。 贊曰。舉色天勸。如瑜伽．雜集．智度．長阿含．起世．正法念．正理．婆沙．樓炭經等。廣說如彼。且正理云。大梵所有所化所領故名梵眾。於大梵前行列侍衛。故名梵輔。廣善所生。故名為梵。此梵即大故名大梵。由彼獲得中間靜慮故。最初生故。最後沒故。威德等勝故名為大。於自地內光明最小故名小光。光明轉勝量難測故名無量光。淨光遍照自地處。故名極光淨。意地樂受說名為淨。於自地中唯此淨最小。故名小淨。此淨轉增量難測故名無量淨。此淨周普。故名遍淨。離雲居故名無雲。福轉勝故名福生。有色異生其福最勝。故言廣果。離欲諸聖以聖道水灌煩惱垢。故名為淨。淨身所止故名淨居。又此天中純聖所止故名淨居。煩謂繁雜或謂繁廣。無繁雜中此最初故令下生煩惱名熱。此初遠離得無熱名。彼天形色端正妙好過下二天。故名善現。形色轉勝眾所樂觀。故名善見。彼天形色最為勝妙。餘不及故名色空竟。或此已到眾苦所依身最後邊名色究竟。 tán viết 。cử sắc Thiên khuyến 。như du già ．tạp tập ．trí độ ．Trường A Hàm ．khởi thế ．chánh pháp niệm ．chánh lý ．Bà sa ．lâu thán Kinh đẳng 。quảng thuyết như bỉ 。thả chánh lý vân 。đại phạm sở hữu sở hóa sở lĩnh cố danh phạm chúng 。ư đại phạm tiền hạnh/hành/hàng liệt thị vệ 。cố danh phạm phụ 。quảng thiện sở sanh 。cố danh vi phạm 。thử phạm tức Đại cố danh đại phạm 。do bỉ hoạch đắc trung gian tĩnh lự cố 。tối sơ sanh cố 。tối hậu một cố 。uy đức đẳng thắng cố danh vi Đại 。ư tự địa nội quang minh tối tiểu cố danh tiểu quang 。quang minh chuyển thắng lượng nạn/nan trắc cố danh Vô Lượng Quang 。Tịnh Quang biến chiếu tự địa xứ/xử 。cố danh Cực quang tịnh 。ý địa lạc thọ thuyết danh vi tịnh 。ư tự địa trung duy thử tịnh tối tiểu 。cố danh tiểu tịnh 。thử tịnh chuyển tăng lượng nạn/nan trắc cố danh vô lượng tịnh 。thử tịnh châu phổ 。cố danh Biến tịnh 。ly vân cư cố danh vô vân 。phước chuyển thắng cố danh phước sanh 。hữu sắc dị sanh kỳ phước tối thắng 。cố ngôn quảng quả 。ly dục chư Thánh dĩ Thánh đạo thủy quán phiền não cấu 。cố danh vi tịnh 。tịnh thân sở chỉ cố danh tịnh cư 。hựu thử Thiên trung thuần Thánh sở chỉ cố danh tịnh cư 。phiền vị phồn tạp hoặc vị phồn quảng 。vô phồn tạp trung thử tối sơ cố lệnh hạ sanh phiền não danh nhiệt 。thử sơ viễn ly đắc vô nhiệt danh 。bỉ Thiên hình sắc đoan chánh diệu hảo quá/qua hạ nhị Thiên 。cố danh thiện hiện 。hình sắc chuyển thắng chúng sở lạc/nhạc quán 。cố danh thiện kiến 。bỉ Thiên hình sắc tối vi thắng diệu 。dư bất cập cố danh sắc không cánh 。hoặc thử dĩ đáo chúng khổ sở y thân tối hậu biên danh sắc cứu cánh 。 若欲求預流果一來果不還果阿羅漢果亦應懺悔滅除業障若欲願求三明六通聲聞獨覺自在菩提至究竟地。 nhược/nhã dục cầu dự lưu quả nhất lai quả bất hoàn quả A-la-hán quả diệc ưng sám hối diệt trừ nghiệp chướng nhược/nhã dục nguyện cầu tam minh lục thông thanh văn độc giác tự tại Bồ-đề chí cứu cánh địa 。 贊曰。舉無漏果勸有三。初通說聲聞。次明俱脫到於彼岸。小中二果然獨覺中部行獨一雖兩種別竝得俱脫。三明六通如餘處辨。 tán viết 。cử vô lậu quả khuyến hữu tam 。sơ thông thuyết Thanh văn 。thứ minh câu thoát đáo ư bỉ ngạn 。tiểu trung nhị quả nhiên độc giác trung bộ hạnh/hành/hàng độc nhất tuy lượng (lưỡng) chủng biệt tịnh đắc câu thoát 。tam minh lục thông như dư xứ biện 。 經。求一切智智淨智不思議智不動智三藐三菩提正遍智者亦應懺悔滅除業障。 Kinh 。cầu nhất thiết trí trí tịnh trí bất tư nghị trí bất động trí tam miệu tam Bồ-đề chánh biến trí giả diệc ưng sám hối diệt trừ nghiệp chướng 。 贊曰。舉大果勸。初四智。智性名智。三藐已下智相名智。一切智根本智能證也。重言智者智性所證也。意明智性是根本故。即此智性離二障故名淨智。非餘所知名不思議。離生滅名不動。即當阿耨多羅也。三藐等如常所釋。如無著菩薩般若經論釋。具智斷德是無上菩提。或復總別配四智品。一切智智總。準大莊嚴論第三說。智淨是觀察轉五識得。能於大眾說法斷疑。雨大法雨能令他淨故名淨智。又總一切諸陀羅尼門諸三昧門。於所識境恒無障礙。此自無染故亦名淨。不思議者是成事智轉第六得。於一切世界作種種變化事無量無邊不可思議。不動智者是圓鏡智轉第八得。故彼論云。四智鏡不動三智之所依。釋云。彼鏡智以不動為相。恒為餘三智之所依。不動者是相續一類唯捨受義。三藐等者是平等智轉第七得。故彼論云。眾生平等智修淨證菩提。釋云。若修習此智最極清淨即得無上菩提。以無究竟故。由眾生無盡故無究竟。無究竟故不住涅槃。此意由眾生故究竟不得入於涅槃。復言正遍智者唐梵俱說。 tán viết 。cử đại quả khuyến 。sơ tứ trí 。trí tánh danh trí 。tam miểu dĩ hạ trí tướng danh trí 。nhất thiết trí căn bổn trí năng chứng dã 。trọng ngôn trí giả trí tánh sở chứng dã 。ý minh trí tánh thị căn bản cố 。tức thử trí tánh ly nhị chướng cố danh tịnh trí 。phi dư sở tri danh bất tư nghị 。ly sanh diệt danh bất động 。tức đương A nậu đa la dã 。tam miểu đẳng như thường sở thích 。như Vô Trước bồ tát bát-nhã Kinh luận thích 。cụ trí đoạn đức thị vô thượng Bồ-đề 。hoặc phục tổng biệt phối tứ trí phẩm 。nhất thiết trí trí tổng 。chuẩn Đại trang nghiêm luận đệ tam thuyết 。trí tịnh thị quan sát chuyển ngũ thức đắc 。năng ư Đại chúng thuyết Pháp đoạn nghi 。vũ đại pháp vũ năng lệnh tha tịnh cố danh tịnh trí 。hựu tổng nhất thiết chư đà-la-ni môn chư tam muội môn 。ư sở thức cảnh hằng vô chướng ngại 。thử tự vô nhiễm cố diệc danh tịnh 。bất tư nghị giả thị thành sự trí chuyển đệ lục đắc 。ư nhất thiết thế giới tác chủng chủng biến hóa sự vô lượng vô biên bất khả tư nghị 。bất động trí giả thị viên kính trí chuyển đệ bát đắc 。cố bỉ luận vân 。tứ trí kính bất động tam trí chi sở y 。thích vân 。bỉ kính trí dĩ ất động vi tướng 。hằng vi dư tam trí chi sở y 。bất động giả thị tướng tục nhất loại duy xả thọ nghĩa 。tam miểu đẳng giả thị bình đẳng trí chuyển đệ thất đắc 。cố bỉ luận vân 。chúng sanh bình đẳng trí tu tịnh chứng Bồ-đề 。thích vân 。nhược/nhã tu tập thử trí tối cực thanh tịnh tức đắc vô thượng Bồ-đề 。dĩ vô cứu cánh cố 。do chúng sanh vô tận cố vô cứu cánh 。vô cứu cánh cố bất trụ Niết Bàn 。thử ý do chúng sanh cố cứu cánh bất đắc nhập ư Niết-Bàn 。phục ngôn chánh biến trí giả đường phạm câu thuyết 。 經。何以故。 Kinh 。hà dĩ cố 。 贊曰。下釋懺悔滅障所以。即是釋難。文復分二。初釋難。後若有善男子下結成懺悔能滅諸惡。初中有三。一依因緣門釋。第二何以故下依無相門釋。三善男子一切諸法下依真如門釋。此依因緣門。初徵後釋。此徵也。徵意云。善惡各別前後生滅。何所以故懺悔能滅。又徵意云。惡現在時懺心未起。起懺心時已生者謝無。未生者住未來復無。現在時復不俱。明闇不竝。又現在者纔生即滅。從何所以而說懺滅。 tán viết 。hạ thích sám hối diệt chướng sở dĩ 。tức thị thích nạn/nan 。văn phục phần nhị 。sơ thích nạn/nan 。hậu nhược hữu Thiện nam tử hạ kết thành sám hối năng diệt chư ác 。sơ trung hữu tam 。nhất y nhân duyên môn thích 。đệ nhị hà dĩ cố hạ y vô tướng môn thích 。tam Thiện nam tử nhất thiết chư pháp hạ y chân như môn thích 。thử y nhân duyên môn 。sơ trưng hậu thích 。thử trưng dã 。trưng ý vân 。thiện ác các biệt tiền hậu sanh diệt 。hà sở dĩ cố sám hối năng diệt 。hựu trưng ý vân 。ác hiện tại thời sám tâm vị khởi 。khởi sám tâm thời dĩ sanh giả tạ vô 。vị sanh giả trụ/trú vị lai phục vô 。hiện tại thời phục bất câu 。minh ám bất tịnh 。hựu hiện tại giả tài sanh tức diệt 。tùng hà sở dĩ nhi thuyết sám diệt 。 經。善男子一切諸法從因緣生。 Kinh 。Thiện nam tử nhất thiết chư pháp tùng nhân duyên sanh 。 贊曰。初釋難後引證。此釋難。雖前後生滅一切諸法。而由因緣力故生。亦由因緣力故滅。此但舉因緣生。必定有因緣滅故影略言不說滅也。雖滅不待因據見生說。若未來應生。落謝應能感果。由懺因緣令彼不起亦名為滅。即待因滅也。 tán viết 。sơ thích nạn/nan hậu dẫn chứng 。thử thích nạn/nan 。tuy tiền hậu sanh diệt nhất thiết chư pháp 。nhi do nhân duyên lực cố sanh 。diệc do nhân duyên lực cố diệt 。thử đãn cử nhân duyên sanh 。tất định hữu nhân duyên diệt cố ảnh lược ngôn bất thuyết diệt dã 。tuy diệt bất đãi nhân cứ kiến sanh thuyết 。nhược/nhã vị lai ưng sanh 。lạc tạ ưng năng cảm quả 。do sám nhân duyên lệnh bỉ bất khởi diệc danh vi diệt 。tức đãi nhân diệt dã 。 經。如來所說異相生異相滅因緣異故。 Kinh 。Như Lai sở thuyết dị tướng sanh dị tướng diệt nhân duyên dị cố 。 贊曰。此引證。一切如來皆同此說。故云如來所說。相謂體相。異法體出生異法體滅壞。猶如明生而闇法滅。有能生因緣有能滅因緣。因緣是所以義所以有異。故懺法生不善法滅。 tán viết 。thử dẫn chứng 。nhất thiết Như Lai giai đồng thử thuyết 。cố vân Như Lai sở thuyết 。tướng vị thể tướng 。dị pháp thể xuất sanh dị pháp thể diệt hoại 。do như minh sanh nhi ám pháp diệt 。hữu năng sanh nhân duyên hữu năng diệt nhân duyên 。nhân duyên thị sở dĩ nghĩa sở dĩ hữu dị 。cố sám pháp sanh bất thiện pháp diệt 。 經。如是過去諸法皆已滅盡所有業障無復遺餘。 Kinh 。như thị quá khứ chư Pháp giai dĩ diệt tận sở hữu nghiệp chướng vô phục di dư 。 贊曰。釋第二徵有三。初牒前所徵過去已滅。次辨今懺善心得生。後辨懺心所滅之障。此初也。如是過去諸法皆已滅盡者牒前已滅。現行之法云所有業障。彼所薰種可有當生。無復遺餘。令彼當生無復遺餘。不約現行已滅說斷。 tán viết 。thích đệ nhị trưng hữu tam 。sơ điệp tiền sở trưng quá khứ dĩ diệt 。thứ biện kim sám thiện tâm đắc sanh 。hậu biện sám tâm sở diệt chi chướng 。thử sơ dã 。như thị quá khứ chư Pháp giai dĩ diệt tận giả điệp tiền dĩ diệt 。hiện hành chi Pháp vân sở hữu nghiệp chướng 。bỉ sở huân chủng khả hữu đương sanh 。vô phục di dư 。lệnh bỉ đương sanh vô phục di dư 。bất ước hiện hành dĩ diệt thuyết đoạn 。 經。是諸行法未得現生而今得生。 Kinh 。thị chư hạnh Pháp vị đắc hiện sanh nhi kim đắc sanh 。 贊曰。次辨今懺善心得生。此因緣法昔不緣合未得現生。而今現緣合懺善心得生。 tán viết 。thứ biện kim sám thiện tâm đắc sanh 。thử nhân duyên pháp tích bất duyên hợp vị đắc hiện sanh 。nhi kim hiện duyên hợp sám thiện tâm đắc sanh 。 經。未來業障更不復起。 Kinh 。vị lai nghiệp chướng cánh bất phục khởi 。 令未來應生業障更不復起。復者重也。未來未生應生之現更不生。現已薰業種應招未來果之業障。更不復能招後果起。有一業感多生。已感者已滅未滅應感更不復起。曾未招者彼所招果是餘已生果。惡之類是餘能招惡業之類云更不復起。即有漏心懺伏斷。無漏心懺除斷。三門說懺。皆通漏無漏故。 lệnh vị lai ưng sanh nghiệp chướng cánh bất phục khởi 。phục giả trọng dã 。vị lai vị sanh ưng sanh chi hiện cánh bất sanh 。hiện dĩ huân nghiệp chủng ưng chiêu vị lai quả chi nghiệp chướng 。cánh bất phục năng chiêu hậu quả khởi 。hữu nhất nghiệp cảm đa sanh 。dĩ cảm giả dĩ diệt vị diệt ưng cảm cánh bất phục khởi 。tằng vị chiêu giả bỉ sở chiêu quả thị dư dĩ sanh quả 。ác chi loại thị dư năng chiêu ác nghiệp chi loại vân cánh bất phục khởi 。tức hữu lậu tâm sám phục đoạn 。vô lậu tâm sám trừ đoạn 。tam môn thuyết sám 。giai thông lậu vô lậu cố 。 經。何以故。 Kinh 。hà dĩ cố 。 贊曰。第二依無相門釋。初假徵後正釋。此假徵也。徵意云。俱生滅法。何以故異法因緣有生法生。異法因緣有滅法滅。 tán viết 。đệ nhị y vô tướng môn thích 。sơ giả trưng hậu chánh thích 。thử giả trưng dã 。trưng ý vân 。câu sanh diệt Pháp 。hà dĩ cố dị pháp nhân duyên hữu sanh pháp sanh 。dị pháp nhân duyên hữu diệt pháp diệt 。 經。善男子一切法空。 Kinh 。Thiện nam tử nhất thiết pháp không 。 贊曰。正釋。初釋後引證。此釋。一切所有生滅法相。皆悉空故即相無自性。 tán viết 。chánh thích 。sơ thích hậu dẫn chứng 。thử thích 。nhất thiết sở hữu sanh diệt Pháp tướng 。giai tất không cố tức tướng vô tự tánh 。 經。如來所說無有我人眾生壽者亦無生滅亦無行法。 Kinh 。Như Lai sở thuyết vô hữu ngã nhân chúng sanh thọ giả diệc vô sanh diệt diệc vô hạnh/hành/hàng Pháp 。 贊曰。此引證也。一切如來說我壽者悉皆是無故。彼所起善惡之業亦無生滅。或我壽等即解深密等說。一切法皆無自性。無生無滅本來寂滅自性涅槃等。是所滅之障既無生滅能滅之行法亦無生滅。是一切法故。又普賢觀經云。以此五蘊空無自性。乃至云。如此相心從妄想起。如空中風無依止處。如是法相不生不沒。何者是罪無住無壞無觀心無法不住法中。如是相者名大懺悔等。 tán viết 。thử dẫn chứng dã 。nhất thiết Như Lai thuyết ngã thọ giả tất giai thị vô cố 。bỉ sở khởi thiện ác chi nghiệp diệc vô sanh diệt 。hoặc ngã thọ đẳng tức giải thâm mật đẳng thuyết 。nhất thiết pháp giai vô tự tánh 。vô sanh vô diệt bản lai tịch diệt tự tánh Niết-Bàn đẳng 。thị sở diệt chi chướng ký vô sanh diệt năng diệt chi hạnh/hành/hàng Pháp diệc vô sanh diệt 。thị nhất thiết pháp cố 。hựu Phổ Hiền quán Kinh vân 。dĩ thử ngũ uẩn không vô tự tánh 。nãi chí vân 。như thử tướng tâm tùng vọng tưởng khởi 。như không trung phong vô y chỉ xứ 。như thị pháp tướng bất sanh bất một 。hà giả thị tội vô trụ vô hoại vô quán tâm vô Pháp bất trụ pháp trung 。như thị tướng giả danh Đại sám hối đẳng 。 經。善男子一切諸法皆依於本亦不可說。 Kinh 。Thiện nam tử nhất thiết chư pháp giai y ư bổn diệc bất khả thuyết 。 贊曰。第三依真如門說懺除所以。初釋次徵後通。此釋也。一切法本體即真如。勝鬘經云。為依為持為建立故。維摩經云。從無住本立一切法故。以本真如無生無滅不可言說故一切法皆歸於本。無生無滅亦不可說。亦彼生滅皆同無故。前無相門說無生滅。影知真如門亦無生無滅。故略不說。於真如門明不可說。影無相門亦不可說。此為除彼能所詮相遍計性故攝妄皆盡。 tán viết 。đệ tam y chân như môn thuyết sám trừ sở dĩ 。sơ thích thứ trưng hậu thông 。thử thích dã 。nhất thiết pháp bổn thể tức chân như 。thắng man Kinh vân 。vi y vi trì vi kiến lập cố 。duy ma Kinh vân 。tùng vô trụ bổn lập nhất thiết pháp cố 。dĩ bổn chân như vô sanh vô diệt bất khả ngôn thuyết cố nhất thiết pháp giai quy ư bổn 。vô sanh vô diệt diệc bất khả thuyết 。diệc bỉ sanh diệt giai đồng vô cố 。tiền vô tướng môn thuyết vô sanh diệt 。ảnh tri chân như môn diệc vô sanh vô diệt 。cố lược bất thuyết 。ư chân như môn minh bất khả thuyết 。ảnh vô tướng môn diệc bất khả thuyết 。thử vi trừ bỉ năng sở thuyên tướng biến kế tánh cố nhiếp vọng giai tận 。 經。何以故。 Kinh 。hà dĩ cố 。 贊曰。徵也。何所以故如無生滅亦不可說。 tán viết 。trưng dã 。hà sở dĩ cố như vô sanh diệt diệc bất khả thuyết 。 經。過一切相故。 Kinh 。quá/qua nhất thiết tướng cố 。 贊曰。通也。由真如理出過生滅相。過者離也。出離生滅相出離言說境。故無量義經云。無相不相故名無相。攝論亦云。無二相等故。普賢觀經云。以此身心如空中風住無相理歸命如如一切三寶。行此懺悔者身心清淨不住法中。猶如流水。念念之中見十方佛等。 tán viết 。thông dã 。do chân như lý xuất quá/qua sanh diệt tướng 。quá/qua giả ly dã 。xuất ly sanh diệt tướng xuất ly ngôn thuyết cảnh 。cố vô lượng nghĩa Kinh vân 。vô tướng bất tướng cố danh vô tướng 。nhiếp luận diệc vân 。vô nhị tướng đẳng cố 。Phổ Hiền quán Kinh vân 。dĩ thử thân tâm như không trung phong trụ/trú vô tướng lý quy mạng như như nhất thiết Tam Bảo 。hạnh/hành/hàng thử sám hối giả thân tâm thanh tịnh bất trụ pháp trung 。do như lưu thủy 。niệm niệm chi trung kiến thập phương Phật đẳng 。 經。若有善男子善女人如是入於微妙真理生信敬心是名無眾生而有於本。 Kinh 。nhược hữu Thiện nam tử thiện nữ nhân như thị nhập ư vi diệu chân lý sanh tín kính tâm thị danh vô chúng sanh nhi hữu ư bổn 。 贊曰。結成懺悔。初結懺悔後結成真說。此初也。結真懺悔有二。一結無漏。即如是入於微妙真理是。入者證也。以無分別入真如理。破二障斷二結有漏即生信敬心。雖未能證而但信解無相真如。依勝解力亦能除惡。我我所無依圓性有故云名無眾生而有於本。真妄對明不言依他有。據實不無。此初門依欲。第三依真。無相通二。不說依於初世俗觀者。以虛妄執不能除障故。 tán viết 。kết thành sám hối 。sơ kết/kiết sám hối hậu kết thành chân thuyết 。thử sơ dã 。kết/kiết chân sám hối hữu nhị 。nhất kết/kiết vô lậu 。tức như thị nhập ư vi diệu chân lý thị 。nhập giả chứng dã 。dĩ vô phân biệt nhập chân như lý 。phá nhị chướng đoạn nhị kết/kiết hữu lậu tức sanh tín kính tâm 。tuy vị năng chứng nhi đãn tín giải vô tướng chân như 。y thắng giải lực diệc năng trừ ác 。ngã ngã sở vô y viên tánh hữu cố vân danh vô chúng sanh nhi hữu ư bổn 。chân vọng đối minh bất ngôn y tha hữu 。cứ thật bất vô 。thử sơ môn y dục 。đệ tam y chân 。vô tướng thông nhị 。bất thuyết y ư sơ thế tục quán giả 。dĩ hư vọng chấp bất năng trừ chướng cố 。 經。以是義故說於懺悔滅除業障。 Kinh 。dĩ thị nghĩa cố thuyết ư sám hối diệt trừ nghiệp chướng 。 贊曰。結成真說。教與機行理相應故。義謂義利。由三相應有義利故說於懺悔。 tán viết 。kết thành chân thuyết 。giáo dữ ky hạnh/hành/hàng lý tướng ứng cố 。nghĩa vị nghĩa lợi 。do tam tướng ứng hữu nghĩa lợi cố thuyết ư sám hối 。 經。善男子若人成就四法能除業障永得清淨。 Kinh 。Thiện nam tử nhược/nhã nhân thành tựu tứ pháp năng trừ nghiệp chướng vĩnh đắc thanh tịnh 。 贊曰。上明懺悔法下明能行之人。於中有三。初標次釋後攝。此標也。 tán viết 。thượng minh sám hối Pháp hạ minh năng hạnh/hành/hàng chi nhân 。ư trung hữu tam 。sơ tiêu thứ thích hậu nhiếp 。thử tiêu dã 。 經。云何為四一者不起邪心正念成就二者於甚深理不生誹謗三者於初行菩薩起一切智心四者於諸眾生起慈無量是謂為四。 Kinh 。vân hà vi tứ nhất giả bất khởi tà tâm chánh niệm thành tựu nhị giả ư thậm thâm lý bất sanh phỉ báng tam giả ư sơ hạnh/hành/hàng Bồ Tát khởi nhất thiết trí tâm tứ giả ư chư chúng sanh khởi từ vô lượng thị vị vi tứ 。 贊曰。次釋有三。謂徵釋結。文段可知。此意應同妙法華經普賢所問。云何能得是法華經。佛答成就四法。此中第一即彼入正定聚深信三乘名正念成就。不歸外道名不起邪心。第二即佛所護念。能於深理不生誹謗。是根熟故佛所護念。第三殖眾德本能於初行菩薩起一切智心即種殖善本。第四即彼發救一切眾生之心。起慈無量能與他樂。亦起於悲能拔他苦。且據初說云慈無量。據具因說成就四法能除業障。若分成就亦分能懺。 tán viết 。thứ thích hữu tam 。vị trưng thích kết/kiết 。văn đoạn khả tri 。thử ý ưng đồng diệu Pháp Hoa Kinh Phổ Hiền sở vấn 。vân hà năng đắc thị Pháp Hoa Kinh 。Phật đáp thành tựu tứ pháp 。thử trung đệ nhất tức bỉ nhập chánh định tụ thâm tín tam thừa danh chánh niệm thành tựu 。bất quy ngoại đạo danh bất khởi tà tâm 。đệ nhị tức Phật sở hộ niệm 。năng ư thâm lý bất sanh phỉ báng 。thị căn thục cố Phật sở hộ niệm 。đệ tam thực chúng đức bổn năng ư sơ hạnh/hành/hàng Bồ Tát khởi nhất thiết trí tâm tức chủng thực thiện bản 。đệ tứ tức bỉ phát Cứu nhất thiết chúng sanh chi tâm 。khởi từ vô lượng năng dữ tha lạc/nhạc 。diệc khởi ư bi năng bạt tha khổ 。thả cứ sơ thuyết vân từ vô lượng 。cứ cụ nhân thuyết thành tựu tứ pháp năng trừ nghiệp chướng 。nhược/nhã phần thành tựu diệc phần năng sám 。 經。爾時世尊而說頌曰專心護三業不誹謗深法作一切智想慈心淨業障。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn nhi thuyết tụng viết chuyên tâm hộ tam nghiệp bất phỉ báng thâm pháp tác nhất thiết trí tưởng từ tâm tịnh nghiệp chướng 。 贊曰。頌攝。能於三業正念成就隨根成就名護三業。問。何頌攝。答。行法持法有差別故。長行令行頌攝令持。 tán viết 。tụng nhiếp 。năng ư tam nghiệp chánh niệm thành tựu tùy căn thành tựu danh hộ tam nghiệp 。vấn 。hà tụng nhiếp 。đáp 。hạnh/hành/hàng Pháp Trì Pháp hữu sái biệt cố 。trường hàng lệnh hạnh/hành/hàng tụng nhiếp lệnh trì 。 經。善男子有四業障難可滅除。 Kinh 。Thiện nam tử hữu tứ nghiệp chướng nạn/nan khả diệt trừ 。 贊曰。上略陳懺悔滅惡。已下廣明四行辨生善。於中分二。初明所除障後明能除行。物中復三。初總標次別徵後別解。此初也。 tán viết 。thượng lược trần sám hối diệt ác 。dĩ hạ quảng minh tứ hạnh/hành/hàng biện sanh thiện 。ư trung phần nhị 。sơ minh sở trừ chướng hậu minh năng trừ hạnh/hành/hàng 。vật trung phục tam 。sơ tổng tiêu thứ biệt trưng hậu biệt giải 。thử sơ dã 。 經。云何為四一者於菩薩律儀犯極重惡二者於大乘經心生誹謗三者於自善根不能增長四者貪著三有無出離心。 Kinh 。vân hà vi tứ nhất giả ư Bồ Tát luật nghi phạm cực trọng ác nhị giả ư Đại thừa Kinh tâm sanh phỉ báng tam giả ư tự thiện căn bất năng tăng trưởng tứ giả tham trước tam hữu vô xuất ly tâm 。 贊曰。後二文也。徵者可知。同瑜伽論第七十九說。彼云復次菩薩略有四種增上品障。若不淨除終不堪能入菩薩地及地漸次。何等為四。一者於諸菩薩毘奈耶中起染污犯。二者毀謗大乘相應妙法。三者不積集善根。四者有染愛心。言起染污犯者。起上品纏染污心犯四他勝處云上品故。非諸染心犯皆此攝故。此經云。於菩薩律儀犯極重惡。若通染心犯皆此攝何名極重。二者謗法據謗三乘皆是重障。亦是大乘五逆攝故。今言大乘約自所學。若生誹謗不依行故。三自不久集福慧資糧。設先小修不能數起云於自善根不能增長。瑜伽但約先不曾修云未集善根。此經約曾不能數起。或據上品云未曾修。非下劣善亦不修習。四貪著三界無求出離涅槃之心。涅槃名出離三界故。瑜伽云有者即三有。 tán viết 。hậu nhị văn dã 。trưng giả khả tri 。đồng du già luận đệ thất thập cửu thuyết 。bỉ vân phục thứ Bồ Tát lược hữu tứ chủng tăng thượng phẩm chướng 。nhược/nhã bất tịnh trừ chung bất kham năng nhập  Bồ Tát địa cập địa tiệm thứ 。hà đẳng vi tứ 。nhất giả ư chư Bồ-tát Tỳ nại da trung khởi nhiễm ô phạm 。nhị giả hủy báng Đại-Thừa tướng ứng diệu pháp 。tam giả bất tích tập thiện căn 。tứ giả hữu nhiễm ái tâm 。ngôn khởi nhiễm ô phạm giả 。khởi thượng phẩm triền nhiễm ô tâm phạm tứ tha thắng xứ vân thượng phẩm cố 。phi chư nhiễm tâm phạm giai thử nhiếp cố 。thử Kinh vân 。ư Bồ Tát luật nghi phạm cực trọng ác 。nhược/nhã thông nhiễm tâm phạm giai thử nhiếp hà danh cực trọng 。nhị giả báng pháp cứ báng tam thừa giai thị trọng chướng 。diệc thị Đại-Thừa ngũ nghịch nhiếp cố 。kim ngôn Đại-Thừa ước tự sở học 。nhược/nhã sanh phỉ báng bất y hạnh/hành/hàng cố 。tam tự bất cửu tập phước tuệ tư lương 。thiết tiên tiểu tu bất năng số khởi vân ư tự thiện căn bất năng tăng trưởng 。du già đãn ước tiên bất tằng tu vân vị tập thiện căn 。thử Kinh ước tằng bất năng số khởi 。hoặc cứ thượng phẩm vân vị tằng tu 。phi hạ liệt thiện diệc bất tu tập 。tứ tham trước tam giới vô cầu xuất ly Niết-Bàn chi tâm 。Niết-Bàn danh xuất ly tam giới cố 。du già vân hữu giả tức tam hữu 。 經。復有四種對治業障云何為四一者於十方世界一切如來至心親近說一切罪二者為一切眾生勸請諸佛說深妙法三者隨喜一切眾生所有功德四者所有一切功德善根悉皆迴向阿耨多羅三藐三菩提。 Kinh 。phục hưũ tứ chủng đối trì nghiệp chướng vân hà vi tứ nhất giả ư thập phương thế giới nhất thiết Như Lai chí tâm thân cận thuyết nhất thiết tội nhị giả vi nhất thiết chúng sanh khuyến thỉnh chư Phật thuyết thâm diệu Pháp tam giả tùy hỉ nhất thiết chúng sanh sở hữu công đức tứ giả sở hữu nhất thiết công đức thiện căn tất giai hồi hướng A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề 。 贊曰。下明能除行。文段分二。初佛總標。後天帝別請。初中復三。謂標徵釋。文顯可知。此之四行於一切位皆悉通行。亦如瑜伽七十九明。 tán viết 。hạ minh năng trừ hạnh/hành/hàng 。văn đoạn phần nhị 。sơ Phật tổng tiêu 。hậu Thiên đế biệt thỉnh 。sơ trung phục tam 。vị tiêu trưng thích 。văn hiển khả tri 。thử chi tứ hạnh/hành/hàng ư nhất thiết vị giai tất thông hạnh/hành/hàng 。diệc như du già thất thập cửu minh 。 經。爾時天帝釋白佛言世尊世間所有男子女人於大乘行有能行者有不行者云何能得隨喜一切眾生功德善根。 Kinh 。nhĩ thời Thiên đế thích bạch Phật ngôn Thế Tôn thế gian sở hữu nam tử nữ nhân ư Đại-Thừa hạnh/hành/hàng hữu năng hành giả hữu bất hành giả vân hà năng đắc tùy hỉ nhất thiết chúng sanh công đức thiện căn 。 贊曰。天帝別請有二。初天帝請後佛為說。此請也。第一說一切罪即懺悔。是前已偏明故今不問。餘三未說故今請之。初問有三意。一問一切眾生有不修善。云何隨喜一切眾生。二問隨喜之法。三問得幾所福。佛標說中先明勸請次辨隨喜。云何天帝先問隨喜後請勸請。答。機樂欲故勸請難故。逐易先問。佛據福勝所以先標。 tán viết 。Thiên đế biệt thỉnh hữu nhị 。sơ Thiên đế thỉnh hậu Phật vi thuyết 。thử thỉnh dã 。đệ nhất thuyết nhất thiết tội tức sám hối 。thị tiền dĩ Thiên minh cố kim bất vấn 。dư tam vị thuyết cố kim thỉnh chi 。sơ vấn hữu tam ý 。nhất vấn nhất thiết chúng sanh hữu bất tu thiện 。vân hà tùy hỉ nhất thiết chúng sanh 。nhị vấn tùy hỉ chi Pháp 。tam vấn đắc kỷ sở phước 。Phật tiêu thuyết trung tiên minh khuyến thỉnh thứ biện tùy hỉ 。vân hà Thiên đế tiên vấn tùy hỉ hậu thỉnh khuyến thỉnh 。đáp 。ky lạc/nhạc dục cố khuyến thỉnh nạn/nan cố 。trục dịch tiên vấn 。Phật cứ phước thắng sở dĩ tiên tiêu 。 經。佛言善男子若有眾生雖於大乘未能修習然於晝夜六時偏袒右肩右膝著地合掌恭敬一心專念作隨喜時得福無量。 Kinh 。Phật ngôn Thiện nam tử nhược hữu chúng sanh tuy ư Đại-Thừa vị năng tu tập nhiên ư trú dạ lục thời thiên đản hữu kiên hữu tất trước địa hợp chưởng cung kính nhất tâm chuyên niệm tác tùy hỉ thời đắc phước vô lượng 。 贊曰。下佛答有四。一答初問并教儀則。二正教隨喜。三明隨喜得福多少。四即勸修。此即初也。儀則可知。設有未修當可能修故能隨喜。又得福多。 tán viết 。hạ Phật đáp hữu tứ 。nhất đáp sơ vấn tinh giáo nghi tức 。nhị chánh giáo tùy hỉ 。tam minh tùy hỉ đắc phước đa thiểu 。tứ tức khuyến tu 。thử tức sơ dã 。nghi tức khả tri 。thiết hữu vị tu đương khả năng tu cố năng tùy hỉ 。hựu đắc phước đa 。 經。應作是言十方世界一切眾生現在修行施戒心慧我今皆悉深生隨喜由作如是隨喜福故必當獲得尊重殊勝無上無等最妙之果如是過去未來一切眾生所有善根皆悉隨喜。 Kinh 。ưng tác thị ngôn thập phương thế giới nhất thiết chúng sanh hiện tại tu hành thí giới tâm tuệ ngã kim giai tất thâm sanh tùy hỉ do tác như thị tùy hỉ phước cố tất đương hoạch đắc tôn trọng thù thắng vô thượng vô đẳng tối diệu chi quả như thị quá khứ vị lai nhất thiết chúng sanh sở hữu thiện căn giai tất tùy hỉ 。 贊曰。答第二問意隨喜之法文段分四。一隨喜凡夫福。二隨喜菩薩福。三隨喜如來福。四隨喜三乘福。此初也。初隨喜現在後隨喜過未。謂世間修三福業事。戒施修俱福云三福業。過未可知。或戒定慧學。施者無貪即戒學迹。貪障出家故偏明之。略不說無瞋。 tán viết 。đáp đệ nhị vấn ý tùy hỉ chi pháp văn đoạn phần tứ 。nhất tùy hỉ phàm phu phước 。nhị tùy hỉ Bồ Tát phước 。tam tùy hỉ Như Lai phước 。tứ tùy hỉ tam thừa phước 。thử sơ dã 。sơ tùy hỉ hiện tại hậu tùy hỉ quá/qua vị 。vị thế gian tu tam phước nghiệp sự 。giới thí tu câu phước vân tam phước nghiệp 。quá/qua vị khả tri 。hoặc giới định tuệ học 。thí giả vô tham tức giới học tích 。tham chướng xuất gia cố Thiên minh chi 。lược bất thuyết vô sân 。 經。又於現在初行菩薩發菩提心所有功德過百大劫行菩薩行有大功德獲無生忍至不退轉一生補處如是一切功德之蘊皆悉至心隨喜讚歎過去未來一切菩薩所有功德隨喜讚歎亦復如是。 Kinh 。hựu ư hiện tại sơ hạnh/hành/hàng Bồ Tát phát Bồ-đề tâm sở hữu công đức quá/qua bách Đại kiếp hạnh/hành/hàng Bồ Tát hạnh hữu Đại công đức hoạch vô sanh nhẫn chí Bất-thoái-chuyển Nhất-sanh-bổ-xứ như thị nhất thiết công đức chi uẩn giai tất chí tâm tùy hỉ tán thán quá khứ vị lai nhất thiết Bồ Tát sở hữu công đức tùy hỉ tán thán diệc phục như thị 。 贊曰。隨喜菩薩。初隨喜現在後隨喜過未。初中七位。一初發心位。二勝解行位即過大劫等。三增上意樂位即獲無生忍。四行正行地。五決定地。六決定行位即至不退轉。二地至九地。七至究竟位即第十地因究竟也。略無種姓及如來地。種姓即前隨行。如來地在後明故。然於善中各有四種。自作教他慶慰隨喜。此中舉二影顯餘二。讚歎即慶慰。或可。於懺悔等各別有四。於隨喜中自作教他亦二攝故更不別說。過未可知。 tán viết 。tùy hỉ Bồ Tát 。sơ tùy hỉ hiện tại hậu tùy hỉ quá/qua vị 。sơ trung thất vị 。nhất sơ phát tâm vị 。nhị thắng giải hạnh/hành/hàng vị tức quá/qua Đại kiếp đẳng 。tam tăng thượng ý lạc vị tức hoạch vô sanh nhẫn 。tứ hạnh/hành/hàng chánh hạnh địa 。ngũ quyết định địa 。lục quyết định hạnh/hành/hàng vị tức chí Bất-thoái-chuyển 。nhị địa chí cửu địa 。thất chí cứu cánh vị tức đệ Thập Địa nhân cứu cánh dã 。lược vô chủng tính cập Như Lai địa 。chủng tính tức tiền tùy hạnh/hành/hàng 。Như Lai địa tại hậu minh cố 。nhiên ư thiện trung các hữu tứ chủng 。tự tác giáo tha khánh úy tùy hỉ 。thử trung cử nhị ảnh hiển dư nhị 。tán thán tức khánh úy 。hoặc khả 。ư sám hối đẳng các biệt hữu tứ 。ư tùy hỉ trung tự tác giáo tha diệc nhị nhiếp cố cánh bất biệt thuyết 。quá/qua vị khả tri 。 經。復於現在十方世界一切諸佛應正遍知證妙菩提為度無邊諸眾生故轉無上法輪行無礙法施擊法鼓吹法螺建法幢雨法雨哀愍勸化一切眾生咸令信受皆蒙法施悉得充足無盡安樂。 Kinh 。phục ư hiện tại thập phương thế giới nhất thiết chư Phật ưng Chánh-biến-Tri chứng diệu Bồ-đề vi độ vô biên chư chúng sanh cố chuyển vô thượng pháp luân hạnh/hành/hàng vô ngại pháp thí kích pháp cổ xuy pháp loa kiến Pháp-Tràng vũ Pháp vũ ai mẩn khuyến hóa nhất thiết chúng sanh hàm lệnh tín thọ giai mông pháp thí tất đắc sung túc vô tận an lạc 。 贊曰。隨喜如來。隨喜如來中初隨喜自利。即證菩提。二隨喜利他。即為度已下是利他中初說法。次未信令信已信令入即皆蒙法施。已入令熟即悉得充足。已熟解脫即無盡安樂。應有隨喜過未諸佛。在後總於三乘中說故此不明。 tán viết 。tùy hỉ Như Lai 。tùy hỉ Như Lai trung sơ tùy hỉ tự lợi 。tức chứng Bồ-đề 。nhị tùy hỉ lợi tha 。tức vi độ dĩ hạ thị lợi tha trung sơ thuyết Pháp 。thứ vị tín lệnh tín dĩ tín lệnh nhập tức giai mông pháp thí 。dĩ nhập lệnh thục tức tất đắc sung túc 。dĩ thục giải thoát tức vô tận an lạc 。ưng hữu tùy hỉ quá/qua vị chư Phật 。tại hậu tổng ư tam thừa trung thuyết cố thử bất minh 。 經。又復所有菩薩聲聞獨覺功德積集善根若有眾生未具如是諸功德者悉令具足我皆隨喜。 Kinh 。hựu phục sở hữu Bồ Tát thanh văn độc giác công đức tích tập thiện căn nhược hữu chúng sanh vị cụ như thị chư công đức giả tất lệnh cụ túc ngã giai tùy hỉ 。 贊曰。隨喜三乘有二。初隨喜向後隨喜果。此隨喜向也。 tán viết 。tùy hỉ tam thừa hữu nhị 。sơ tùy hỉ hướng hậu tùy hỉ quả 。thử tùy hỉ hướng dã 。 經。如是過去未來諸佛菩薩聲聞獨覺所有功德亦皆至心隨喜讚歎。 Kinh 。như thị quá khứ vị lai chư Phật Bồ-tát thanh văn độc giác sở hữu công đức diệc giai chí tâm tùy hỉ tán thán 。 下隨喜果。同十住毘婆沙云。所有布施福持戒修禪行。行即是慧。習行三乘人向。具足三乘者果。一切凡夫福或無性乘或見道前。然是無性乘好。以有習行三乘者故。諸見道前是習行攝故。 hạ tùy hỉ quả 。đồng thập trụ Tỳ bà sa vân 。sở hữu bố thí phước trì giới tu Thiền hạnh/hành/hàng 。hạnh/hành/hàng tức thị tuệ 。tập hạnh/hành/hàng tam thừa nhân hướng 。cụ túc tam thừa giả quả 。nhất thiết phàm phu phước hoặc Vô tánh thừa hoặc kiến đạo tiền 。nhiên thị Vô tánh thừa hảo 。dĩ hữu tập hạnh/hành/hàng tam thừa giả cố 。chư kiến đạo tiền thị tập hạnh/hành/hàng nhiếp cố 。 經。善男子如是隨喜。當得無量功德之聚。如恒河沙三千大千世界。所有眾生皆斷煩惱成阿羅漢。若有善男子善女人盡其形壽常以上妙衣服飲食臥具醫藥而為供養。如是功德不及如前隨喜功德千分之一。何以故。供養功德有數有量不攝一切諸功德故。隨喜功德無量無數能攝三世一切功德。 Kinh 。Thiện nam tử như thị tùy hỉ 。đương đắc vô lượng công đức chi tụ 。như Hằng hà sa tam thiên đại thiên thế giới 。sở hữu chúng sanh giai đoạn phiền não thành A-la-hán 。nhược hữu Thiện nam tử thiện nữ nhân tận kỳ hình thọ thường dĩ thượng diệu y phục ẩm thực ngọa cụ y dược nhi vi cúng dường 。như thị công đức bất cập như tiền tùy hỉ công đức thiên phần chi nhất 。hà dĩ cố 。cúng dường công đức hữu số hữu lượng bất nhiếp nhất thiết chư công đức cố 。tùy hỉ công đức vô lượng vô số năng nhiếp tam thế nhất thiết công đức 。 贊曰。答第三問福多少。文中有四。一舉福無邊。二校量勝劣。三徵所以四為釋成。文顯可知。 tán viết 。đáp đệ tam vấn phước đa thiểu 。văn trung hữu tứ 。nhất cử phước vô biên 。nhị giáo lượng thắng liệt 。tam trưng sở dĩ tứ vi thích thành 。văn hiển khả tri 。 經。是故若人欲求增長勝善根者應修如是隨喜功德若有女人願轉女身為男子者亦應修集隨喜功德必得隨心現成男子。 Kinh 。thị cố nhược/nhã nhân dục cầu tăng trưởng thắng thiện căn giả ưng tu như thị tùy hỉ công đức nhược hữu nữ nhân nguyện chuyển nữ thân vi nam tử giả diệc ưng tu tập tùy hỉ công đức tất đắc tùy tâm hiện thành nam tử 。 贊曰。第四勸修。文亦可知。 tán viết 。đệ tứ khuyến tu 。văn diệc khả tri 。 經。爾時天帝釋白佛言世尊已知隨喜功德勸請功德唯願為說欲令未來一切菩薩當轉法輪現在菩薩正修行故。 Kinh 。nhĩ thời Thiên đế thích bạch Phật ngôn Thế Tôn dĩ tri tùy hỉ công đức khuyến thỉnh công đức duy nguyện vi thuyết dục lệnh vị lai nhất thiết Bồ Tát đương chuyển pháp luân hiện tại Bồ Tát chánh tu hành cố 。 贊曰。第二問勸請有五。一天帝為問。二如來為答。三明福多少。四引已為證。五勸修行。此初問也。有二。初結前次請後。請中初申請後請意。 tán viết 。đệ nhị vấn khuyến thỉnh hữu ngũ 。nhất Thiên đế vi vấn 。nhị Như Lai vi đáp 。tam minh phước đa thiểu 。tứ dẫn dĩ vi chứng 。ngũ khuyến tu hành 。thử sơ vấn dã 。hữu nhị 。sơ kết/kiết tiền thứ thỉnh hậu 。thỉnh trung sơ thân thỉnh hậu thỉnh ý 。 經。佛告帝釋若有善男子善女人願求阿耨多羅三藐三菩提者應當修行聲聞獨覺大乘之道。 Kinh 。Phật cáo Đế Thích nhược hữu Thiện nam tử thiện nữ nhân nguyện cầu A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề giả ứng đương tu hành thanh văn độc giác Đại-Thừa chi đạo 。 下如來為答分三。初令修行。次教儀軌。後正教勸請。令修行中。初舉所求果。後令起行。修二乘道者令生遍智。有法不知智非無上故。又為成就彼二乘故。亦應說學人天之法。即是三乘方便所修故不別說。 hạ Như Lai vi đáp phần tam 。sơ lệnh tu hành 。thứ giáo nghi quỹ 。hậu chánh giáo khuyến thỉnh 。lệnh tu hành trung 。sơ cử sở cầu quả 。hậu lệnh khởi hạnh/hành/hàng 。tu nhị thừa đạo giả lệnh sanh biến trí 。hữu pháp bất tri trí phi vô thượng cố 。hựu vi thành tựu bỉ nhị thừa cố 。diệc ưng thuyết học nhân thiên chi Pháp 。tức thị tam thừa phương tiện sở tu cố bất biệt thuyết 。 經。是人當於晝夜六時如前威儀。 Kinh 。thị nhân đương ư trú dạ lục thời như tiền uy nghi 。 下次教儀軌。 hạ thứ giáo nghi quỹ 。 經。一心專念作如是言我今歸依十方一切諸佛世尊已得阿耨多羅三藐三菩提未轉無上法輪欲捨報身入涅槃者我皆至誠頂禮勸請轉大法輪雨大法雨然大法燈照明理趣施無礙法莫般涅槃久住於世。 Kinh 。nhất tâm chuyên niệm tác như thị ngôn ngã kim quy y thập phương nhất thiết chư Phật Thế Tôn dĩ đắc A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề vị chuyển vô thượng pháp luân dục xả báo thân nhập Niết Bàn giả ngã giai chí thành đảnh lễ khuyến thỉnh chuyển Đại Pháp luân vũ đại pháp vũ nhiên Đại pháp đăng chiếu minh lý thú thí vô ngại Pháp mạc Bát Niết Bàn cửu trụ ư thế 。 下正教勸請有二。初教勸請次教迴向。問。下自別說迴向之法。何故請中先明迴向。答。下是總明。此是別說。影於懺悔隨喜之善。皆應迴向。初中有二。初請後請意。請中有二。初歸誠請時。次正申請。請中二。初請說法後請久住。三業俱請。若初成道未轉法輪請轉法輪。若欲捨報身請久住也。 hạ chánh giáo khuyến thỉnh hữu nhị 。sơ giáo khuyến thỉnh thứ giáo hồi hướng 。vấn 。hạ tự biệt thuyết hồi hướng chi Pháp 。hà cố thỉnh trung tiên minh hồi hướng 。đáp 。hạ thị tổng minh 。thử thị biệt thuyết 。ảnh ư sám hối tùy hỉ chi thiện 。giai ưng hồi hướng 。sơ trung hữu nhị 。sơ thỉnh hậu thỉnh ý 。thỉnh trung hữu nhị 。sơ quy thành thỉnh thời 。thứ chánh thân thỉnh 。thỉnh trung nhị 。sơ thỉnh thuyết Pháp hậu thỉnh cửu trụ 。tam nghiệp câu thỉnh 。nhược/nhã sơ thành đạo vị chuyển pháp luân thỉnh chuyển pháp luân 。nhược/nhã dục xả báo thân thỉnh cửu trụ dã 。 經。度脫安樂一切眾生如前所說乃至無盡安樂。 Kinh 。độ thoát an lạc nhất thiết chúng sanh như tiền sở thuyết nãi chí vô tận an lạc 。 下請意。此指例前。云咸令信受皆蒙法施悉得充足無盡安樂。故云乃至無盡安樂。 hạ thỉnh ý 。thử chỉ lệ tiền 。vân hàm lệnh tín thọ giai mông pháp thí tất đắc sung túc vô tận an lạc 。cố vân nãi chí vô tận an lạc 。 經。我今以此勸請功德迴向阿耨多羅三藐三菩提如過去未來現在諸大菩薩勸請功德回向菩提我亦如是勸請功德回向無上正等菩提。 Kinh 。ngã kim dĩ thử khuyến thỉnh công đức hồi hướng A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề như quá khứ vị lai hiện tại chư đại Bồ-tát khuyến thỉnh công đức hồi hướng Bồ-đề ngã diệc như thị khuyến thỉnh công đức hồi hướng Vô thượng chánh đẳng bồ-đề 。 下迴向。 hạ hồi hướng 。 經。善男子假使有人以三千大千世界滿中七寶供養如來若復有人勸請如來轉大法輪所得功德其福勝彼何以故彼是財施此是法施。 Kinh 。Thiện nam tử giả sử hữu nhân dĩ tam thiên đại thiên thế giới mãn trung thất bảo cúng dường Như Lai nhược/nhã phục hưũ nhân khuyến thỉnh Như Lai chuyển Đại Pháp luân sở đắc công đức kỳ phước thắng bỉ hà dĩ cố bỉ thị tài thí thử thị pháp thí 。 下明福多少。校量顯之有二。初舉小校量。後舉多顯勝。初中有四。一舉施福。二正校量。三徵所以。四且略釋。文段可知。如般若經論判校量所以。 hạ minh phước đa thiểu 。giáo lượng hiển chi hữu nhị 。sơ cử tiểu giáo lượng 。hậu cử đa hiển thắng 。sơ trung hữu tứ 。nhất cử thí phước 。nhị chánh giáo lượng 。tam trưng sở dĩ 。tứ thả lược thích 。văn đoạn khả tri 。như Bát-nhã Kinh luận phán giáo lượng sở dĩ 。 經。善男子且置三千大千世界七寶布施。若人以滿恒河沙數大千世界七寶供養一切諸佛。勸請功德亦勝於彼。由其法施有五勝利。云何為五。一者法施兼利自他。財施不爾。二者法施能令眾生出於三界。財施之福不出欲界。三者法施能淨法身。財施但唯增長於色。四者法施無窮。財施有盡。五者法施能斷無明。財施唯伏貪愛。是故善男子勸請功德無量無邊難可譬喻。 Kinh 。Thiện nam tử thả trí tam thiên đại thiên thế giới thất bảo bố thí 。nhược/nhã nhân dĩ mãn hằng-hà sa-số Đại Thiên thế giới thất bảo cúng dường nhất thiết chư Phật 。khuyến thỉnh công đức diệc thắng ư bỉ 。do kỳ pháp thí hữu ngũ thắng lợi 。vân hà vi ngũ 。nhất giả pháp thí kiêm lợi tự tha 。tài thí bất nhĩ 。nhị giả pháp thí năng lệnh chúng sanh xuất ư tam giới 。tài thí chi phước bất xuất dục giới 。tam giả pháp thí năng tịnh Pháp thân 。tài thí đãn duy tăng trưởng ư sắc 。tứ giả pháp thí vô cùng 。tài thí hữu tận 。ngũ giả pháp thí năng đoạn vô minh 。tài thí duy phục tham ái 。thị cố Thiện nam tử khuyến thỉnh công đức vô lượng vô biên nạn/nan khả thí dụ 。 下廣校量有三。初舉施。次校量。後釋所以。釋所以中有四。一標二徵三釋四結。文顯可知。釋法施勝財施為劣。大同瑜伽論第七十。彼云。由五因緣於諸財施法施為勝。一者財施於他身中發起惡行。法施決定起諸善行即此第一。二者財施於他身中發起煩惱。法施能令對治煩惱即此第二。三者財施於他身中無間引發有罪安樂。法施能令無間引發無罪安樂即此第三。四者財施若佛現在若不現在易可獲得。法施若無諸佛現在難可獲得。此經所無。五者財施施而有盡。法施施而無盡。即此第四。此經第五彼論所無。 hạ quảng giáo lượng hữu tam 。sơ cử thí 。thứ giáo lượng 。hậu thích sở dĩ 。thích sở dĩ trung hữu tứ 。nhất tiêu nhị trưng tam thích tứ kết 。văn hiển khả tri 。thích pháp thí thắng tài thí vi liệt 。Đại đồng du già luận đệ thất thập 。bỉ vân 。do ngũ nhân duyên ư chư tài thí pháp thí vi thắng 。nhất giả tài thí ư tha thân trung phát khởi ác hành 。pháp thí quyết định khởi chư thiện hạnh/hành/hàng tức thử đệ nhất 。nhị giả tài thí ư tha thân trung phát khởi phiền não 。pháp thí năng lệnh đối trì phiền não tức thử đệ nhị 。tam giả tài thí ư tha thân trung Vô gián dẫn phát hữu tội an lạc 。pháp thí năng lệnh Vô gián dẫn phát vô tội an lạc tức thử đệ tam 。tứ giả tài thí nhược/nhã Phật hiện tại nhược/nhã bất hiện tại dịch khả hoạch đắc 。pháp thí nhược/nhã vô chư Phật hiện tại nạn/nan khả hoạch đắc 。thử Kinh sở vô 。ngũ giả tài thí thí nhi hữu tận 。pháp thí thí nhi vô tận 。tức thử đệ tứ 。thử Kinh đệ ngũ bỉ luận sở vô 。 經。如我昔行菩薩道時。勸請諸佛轉大法輪。由彼善根是故今日一切帝釋諸梵王等勸請於我轉大法輪。善男子。請轉法輪為欲度脫安樂諸眾生故。我於往昔為菩提行。勸請如來久住於世莫般涅槃。依此善根我得十力四無所畏四無礙辨大慈大悲證得無數不共之法。我當入於無餘涅槃。我之正法久住於世。 Kinh 。như ngã tích hạnh/hành/hàng Bồ Tát đạo thời 。khuyến thỉnh chư Phật chuyển Đại Pháp luân 。do bỉ thiện căn thị cố kim nhật nhất thiết Đế Thích chư Phạm Vương đẳng khuyến thỉnh ư ngã chuyển Đại Pháp luân 。Thiện nam tử 。thỉnh chuyển pháp luân vi dục độ thoát an lạc chư chúng sanh cố 。ngã ư vãng tích vi Bồ-đề hạnh/hành/hàng 。khuyến thỉnh Như Lai cửu trụ ư thế mạc Bát Niết Bàn 。y thử thiện căn ngã đắc thập lực tứ vô sở úy tứ vô ngại biện đại từ đại bi chứng đắc vô số bất cộng chi Pháp 。ngã đương nhập ư Vô-Dư Niết-Bàn 。ngã chi chánh pháp cửu trụ ư thế 。 下引證有三。一初別明請說請住果。二我法身者下合明二請果。三此等皆由下結。初別明果中。初請說法。果我於往昔下後說請住果。請住果中有四。初智德次恩德次不共德。佛所成德非二乘有。菩薩不圓皆云不共。後法不滅。文顯可知。 hạ dẫn chứng hữu tam 。nhất sơ biệt minh thỉnh thuyết thỉnh trụ quả 。nhị ngã Pháp thân giả hạ hợp minh nhị thỉnh quả 。tam thử đẳng giai do hạ kết/kiết 。sơ biệt minh quả trung 。sơ thỉnh thuyết Pháp 。quả ngã ư vãng tích hạ hậu thuyết thỉnh trụ quả 。thỉnh trụ quả trung hữu tứ 。sơ trí đức thứ ân đức thứ bất cộng đức 。Phật sở thành đức phi nhị thừa hữu 。Bồ Tát bất viên giai vân bất cộng 。hậu pháp bất diệt 。văn hiển khả tri 。 經。我法身者清淨無比種種妙相無量智慧無量自在無量功德難可思議。一切眾生皆蒙利益。百千萬劫說不能盡。法身攝藏一切諸法。一切諸法不攝法身。法身常住不墮常見。雖復斷滅亦非斷見。能破眾生種種異見。能生眾生種種真見。能解一切眾生之縛。無縛可解能植眾生諸善根本。未成熟者令成熟。已成熟者令解脫。無作無動遠離憒鬧寂靜無為自在安樂過於三世。能現三世出於聲聞獨覺之境。諸大菩薩之所修行。一切如來體無有異。 Kinh 。ngã Pháp thân giả thanh tịnh vô bỉ chủng chủng diệu tướng vô lượng trí tuệ vô lượng tự tại vô lượng công đức nạn/nan khả tư nghị 。nhất thiết chúng sanh giai mông lợi ích 。bách thiên vạn kiếp thuyết bất năng tận 。Pháp thân nhiếp tạng nhất thiết chư pháp 。nhất thiết chư pháp bất nhiếp Pháp thân 。Pháp thân thường trụ bất đọa thường kiến 。tuy phục đoạn điệt diệc phi đoạn kiến 。năng phá chúng sanh chủng chủng dị kiến 。năng sanh chúng sanh chủng chủng chân kiến 。năng giải nhất thiết chúng sanh chi phược 。vô phược khả giải năng thực chúng sanh chư thiện căn bổn 。vị thành thục giả lệnh thành thục 。dĩ thành thục giả lệnh giải thoát 。vô tác vô động viễn ly hội nháo tịch tĩnh vô vi tự tại an lạc quá/qua ư tam thế 。năng hiện tam thế xuất ư thanh văn độc giác chi cảnh 。chư đại Bồ-tát chi sở tu hành 。nhất thiết Như Lai thể vô hữu dị 。 下合明二因果分二。初明佛自成就德。能破眾生下明令他成就德。自成就德中有二。一總說三身。二別說三身。初一句總。謂我法身者清淨無比。諸功德法依聚體義合名法身。離二障故名為清淨。已下別說三身。種種妙相等。報身智德超情計境故。一切眾生下應化恩德超言說境故。法身攝藏下法身斷德。以真如理體遍常故攝諸法。餘法翻此故不攝。如雖常非常見。雖斷非斷見者境真實故。能緣非邊。或滅性名滅。證此滅性常非常見。能令染斷非斷見。諸邊見者非常見常非斷見斷。所以名邊。不稱中道無漏智故。能破眾生下令他成就德中。一令他捨邪歸正德。二令他離縛斷障德。三能殖下令他成就應身德。四令他圓證法身德。令解脫已下是以解脫為後邊故。就法身德中為五。一具四德。二超三世。三越二乘。四菩薩境。五佛同證。非惑業作云無作。非今始生云無動。此常德煩惱皆盡云遠離闠鬧。寂靜無為顯法身自體淨德。具大我德云自在。非逼惱故云安樂。是大樂德。即令他修大悲大信大智大定如次能證。餘句可知。 hạ hợp minh nhị nhân quả phần nhị 。sơ minh Phật tự thành tựu đức 。năng phá chúng sanh hạ minh lệnh tha thành tựu đức 。tự thành tựu đức trung hữu nhị 。nhất tổng thuyết tam thân 。nhị biệt thuyết tam thân 。sơ nhất cú tổng 。vị ngã Pháp thân giả thanh tịnh vô bỉ 。chư công đức Pháp y tụ thể nghĩa hợp danh Pháp thân 。ly nhị chướng cố danh vi thanh tịnh 。dĩ hạ biệt thuyết tam thân 。chủng chủng diệu tướng đẳng 。báo thân trí đức siêu Tình kế cảnh cố 。nhất thiết chúng sanh hạ ưng hóa ân đức siêu ngôn thuyết cảnh cố 。Pháp thân nhiếp tạng hạ Pháp thân đoạn đức 。dĩ chân như lý thể biến thường cố nhiếp chư Pháp 。dư Pháp phiên thử cố bất nhiếp 。như tuy thường phi thường kiến 。tuy đoạn phi đoạn kiến giả cảnh chân thật cố 。năng duyên phi biên 。hoặc diệt tánh danh diệt 。chứng thử diệt tánh thường phi thường kiến 。năng lệnh nhiễm đoạn phi đoạn kiến 。chư biên kiến giả phi thường kiến thường phi đoạn kiến đoạn 。sở dĩ danh biên 。bất xưng trung đạo vô lậu trí cố 。năng phá chúng sanh hạ lệnh tha thành tựu đức trung 。nhất lệnh tha xả tà quy chánh đức 。nhị lệnh tha ly phược đoạn chướng đức 。tam năng thực hạ lệnh tha thành tựu ứng thân đức 。tứ lệnh tha viên chứng Pháp thân đức 。lệnh giải thoát dĩ hạ thị dĩ giải thoát vi hậu biên cố 。tựu Pháp thân đức trung vi ngũ 。nhất cụ tứ đức 。nhị siêu tam thế 。tam việt nhị thừa 。tứ Bồ-tát cảnh 。ngũ Phật đồng chứng 。phi hoặc nghiệp tác vân vô tác 。phi kim thủy sanh vân vô động 。thử thường đức phiền não giai tận vân viễn ly hội nháo 。tịch tĩnh vô vi hiển Pháp thân tự thể tịnh đức 。cụ Đại ngã đức vân tự tại 。phi bức não cố vân an lạc 。thị Đại lạc/nhạc đức 。tức lệnh tha tu đại bi Đại tín đại trí Đại định như thứ năng chứng 。dư cú khả tri 。 經。此等皆由勸請功德善根力故。 Kinh 。thử đẳng giai do khuyến thỉnh công đức thiện căn lực cố 。 下結。 hạ kết/kiết 。 經。如是法身我今已得是故若有欲得阿耨多羅三藐三菩提者於諸經中一句一頌為人解說功德善根尚無限量何況勸請如來轉大法輪久住於世莫般涅槃。 Kinh 。như thị pháp thân ngã kim dĩ đắc thị cố nhược hữu dục đắc A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề giả ư chư Kinh trung nhất cú nhất tụng vì nhân giải thuyết công đức thiện căn thượng vô hạn lượng hà huống khuyến thỉnh Như Lai chuyển Đại Pháp luân cửu trụ ư thế mạc Bát Niết Bàn 。 下第五勸修行有二。初指前我所得。是故下次正勸行。勸行中有三。初舉應行之人。次舉小福。何況下後況勝福。而不行耶。文段可知。 hạ đệ ngũ khuyến tu hành hữu nhị 。sơ chỉ tiền ngã sở đắc 。thị cố hạ thứ chánh khuyến hạnh/hành/hàng 。khuyến hạnh/hành/hàng trung hữu tam 。sơ cử ưng hạnh/hành/hàng chi nhân 。thứ cử tiểu phước 。hà huống hạ hậu huống thắng phước 。nhi bất hạnh/hành da 。văn đoạn khả tri 。 經。時天帝釋復白佛言世尊若善男子善女人為求阿耨多羅三藐三菩提故修三乘道所有善根云何回向一切智智。 Kinh 。thời Thiên đế thích phục bạch Phật ngôn Thế Tôn nhược/nhã Thiện nam tử thiện nữ nhân vi cầu A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề cố tu tam thừa đạo sở hữu thiện căn vân hà hồi hướng nhất thiết trí trí 。 下第三明迴向。文分為二。初天帝請後如來答。此初也。 hạ đệ tam minh hồi hướng 。văn phần vi nhị 。sơ Thiên đế thỉnh hậu Như Lai đáp 。thử sơ dã 。 經。佛告天帝。善男子。若有眾生欲求菩提修三乘道。所有善根願回向者。當於晝夜六時慇重至心作如是說。我從無始生死以來。於三寶所修行成就所有善根。乃至施與傍生一摶之食。或以善言和解諍訟。或受三歸及諸學處。或復懺悔勸請隨喜所有善根。我今作意悉皆攝取回施一切眾生無悔悋心。是解脫分善根所攝。 Kinh 。Phật cáo Thiên đế 。Thiện nam tử 。nhược hữu chúng sanh dục cầu Bồ-đề tu tam thừa đạo 。sở hữu thiện căn nguyện hồi hướng giả 。đương ư trú dạ lục thời ân trọng chí tâm tác như thị thuyết 。ngã tùng vô thủy sanh tử dĩ lai 。ư Tam Bảo sở tu hành thành tựu sở hữu thiện căn 。nãi chí thí dữ bàng sanh nhất đoàn chi thực/tự 。hoặc dĩ thiện ngôn hòa giải tranh tụng 。hoặc thọ/thụ tam quy cập chư học xứ 。hoặc phục sám hối khuyến thỉnh tùy hỉ sở hữu thiện căn 。ngã kim tác ý tất giai nhiếp thủ hồi thí nhất thiết chúng sanh vô hối lẫn tâm 。thị giải thoát phần thiện căn sở nhiếp 。 贊曰。如來答中有三。一舉修行人。二當於晝夜下儀軌。三作如是說下正教迴向。於中復三。初令運心持所修善。次我令作意下令其迴向。於中復二。初迴施眾生。次迴向菩提。 tán viết 。Như Lai đáp trung hữu tam 。nhất cử tu hành nhân 。nhị đương ư trú dạ hạ nghi quỹ 。tam tác như thị thuyết hạ chánh giáo hồi hướng 。ư trung phục tam 。sơ lệnh vận tâm trì sở tu thiện 。thứ ngã lệnh tác ý hạ lệnh kỳ hồi hướng 。ư trung phục nhị 。sơ hồi thí chúng sanh 。thứ hồi hướng Bồ-đề 。 經。如佛世尊之所知見不可稱量無礙清淨如是所有功德善根悉以迴施一切眾生不住相心不捨相心我亦如是功德善根悉以迴施一切眾生。 Kinh 。như Phật Thế tôn chi sở tri kiến bất khả xưng lượng vô ngại thanh tịnh như thị sở hữu công đức thiện căn tất dĩ hồi thí nhất thiết chúng sanh bất trụ tướng tâm bất xả tướng tâm ngã diệc như thị công đức thiện căn tất dĩ hồi thí nhất thiết chúng sanh 。 下後正教迴向中。第三教作心想成前迴向。於中復二。初如佛修。次又如過去下如菩薩修。如佛修中有三。初迴施次願。皆獲得下發願。後共諸眾生下迴向。初迴施中初舉佛所行。次我亦如是下同佛作想不住相心。如天親般若經論云。自身及報恩果報斯不著。防求於異事護存已不施。若著自身及財。護惜財物為存活故不能行施。若求果報及報恩便捨菩提別求異事。是故不住相。不捨相心者不住空見而不修斷。都無所住應修其心。 hạ hậu chánh giáo hồi hướng trung 。đệ tam giáo tác tâm tưởng thành tiền hồi hướng 。ư trung phục nhị 。sơ như Phật tu 。thứ hựu như quá khứ hạ như Bồ Tát tu 。như Phật tu trung hữu tam 。sơ hồi thí thứ nguyện 。giai hoạch đắc hạ phát nguyện 。hậu cọng chư chúng sanh hạ hồi hướng 。sơ hồi thí trung sơ cử Phật sở hạnh 。thứ ngã diệc như thị hạ đồng Phật tác tưởng bất trụ tướng tâm 。như Thiên thân Bát-nhã Kinh luận vân 。tự thân cập báo ân quả báo tư bất trước 。phòng cầu ư dị sự hộ tồn dĩ bất thí 。nhược/nhã trước/trứ tự thân cập tài 。hộ tích tài vật vi tồn hoạt cố bất năng hạnh/hành/hàng thí 。nhược/nhã cầu quả báo cập báo ân tiện xả Bồ-đề biệt cầu dị sự 。thị cố bất trụ tướng 。bất xả tướng tâm giả bất trụ không kiến nhi bất tu đoạn 。đô vô sở trụ ưng tu kỳ tâm 。 經。願皆獲得如意之手撝空出寶滿眾生願富樂無盡智慧無窮妙法辨才悉皆無滯。 Kinh 。nguyện giai hoạch đắc như ý chi thủ 撝không xuất bảo mãn chúng sanh nguyện phú lạc/nhạc vô tận trí tuệ vô cùng diệu pháp biện tài tất giai vô trệ 。 贊曰。次發願。願中初願成福。後智慧無盡下願得智。 tán viết 。thứ phát nguyện 。nguyện trung sơ nguyện thành phước 。hậu trí tuệ vô tận hạ nguyện đắc trí 。 經。共諸眾生同證阿耨多羅三藐三菩提得一切智因此善根更復出生無量善法亦皆回向無上菩提。 Kinh 。cọng chư chúng sanh đồng chứng A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề đắc nhất thiết trí nhân thử thiện căn cánh phục xuất sanh vô lượng thiện Pháp diệc giai hồi hướng vô thượng Bồ-đề 。 下如佛修中第三迴向有二。初迴過去已修善趣菩提。次因此善根下迴現及未來生趣向菩提。 hạ như Phật tu trung đệ tam hồi hướng hữu nhị 。sơ hồi quá khứ dĩ tu thiện thú Bồ-đề 。thứ nhân thử thiện căn hạ hồi hiện cập vị lai sanh thú hướng Bồ-đề 。 經。又如過去諸大菩薩修行之時功德善根悉皆迴向一切種智現在未來亦復如是然我所有功德善根亦皆回向阿耨多羅三藐三菩提。 Kinh 。hựu như quá khứ chư đại Bồ-tát tu hành chi thời công đức thiện căn tất giai hồi hướng nhất thiết chủng trí hiện tại vị lai diệc phục như thị nhiên ngã sở hữu công đức thiện căn diệc giai hồi hướng A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề 。 贊曰。教作心想。成前迴向中第二如菩薩修。亦分為三。初指三世菩薩所修。次然我所有下同修。同修中有二。此初同迴向。 tán viết 。giáo tác tâm tưởng 。thành tiền hồi hướng trung đệ nhị như Bồ Tát tu 。diệc phần vi tam 。sơ chỉ tam thế Bồ Tát sở tu 。thứ nhiên ngã sở hữu hạ đồng tu 。đồng tu trung hữu nhị 。thử sơ đồng hồi hướng 。 經。是諸善根願共一切眾生俱成正覺如餘諸佛坐於道場菩提樹下不可思議無礙清淨住於無盡法藏陀羅尼首楞嚴定破魔波旬無量兵眾應見覺知應可通達如是一切一剎那中悉皆照了於後夜中獲甘露法證甘露義。 Kinh 。thị chư thiện căn nguyện cọng nhất thiết chúng sanh câu thành chánh giác như dư chư Phật tọa ư đạo tràng Bồ-đề thụ hạ bất khả tư nghị vô ngại thanh tịnh trụ ư vô tận Pháp tạng Đà-la-ni Thủ Lăng Nghiêm định phá Ma Ba-tuần vô lượng binh chúng ưng kiến giác tri ưng khả thông đạt như thị nhất thiết nhất sát-na trung tất giai chiếu liễu ư hậu dạ trung hoạch cam lộ pháp chứng cam lồ nghĩa 。 贊曰。後同發願。於中後四。初總願成正覺。二如餘諸佛下別願所成德。三我及眾生下願同佛證。四猶如無量壽下指同諸佛。願所成中初別指後願證得。別願所成中略舉八德。一現坐道樹下。此通說應化。二不可思議無礙清淨此總句。通於上下。坐道場及菩提樹俱不可思無礙清淨。所住總持等亦不可思議。離障故無礙除習故清淨。三住於無盡法藏陀羅尼。謂一切功德藏陀羅尼。即四總持。一法二義三能得菩薩無生忍。四明呪。四首楞嚴定是梵語。此云健行定。大般若四百一十四約自性云。能攝一切等持境能辨無邊行。為一切等持導首等。成唯識論約能行之人云。大健有情之所行故名健行定。五破四魔十軍。軍者雜藏經云。欲。憂愁。飢渴。愛。睡眠。怖畏。疑毒。及名利。自高輕蔑彼。汝等軍如是。一切無能破。我智箭定力摧坏瓶投水。六能了法。應見謂見色法。應知謂知非色法。應覺通了於二。上是俗諦。應可通達通達真諦。一剎那中悉皆照了者。真俗雙行故。又解。具五眼故應見。具本智故覺。具後智故知。具六通故通達。七獲甘露法菩提。八證甘露義涅槃。 tán viết 。hậu đồng phát nguyện 。ư trung hậu tứ 。sơ tổng nguyện thành chánh giác 。nhị như dư chư Phật hạ biệt nguyện sở thành đức 。tam ngã cập chúng sanh hạ nguyện đồng Phật chứng 。tứ do như Vô-Lượng-Thọ hạ chỉ đồng chư Phật 。nguyện sở thành trung sơ biệt chỉ hậu nguyện chứng đắc 。biệt nguyện sở thành trung lược cử bát đức 。nhất hiện tọa đạo thụ hạ 。thử thông thuyết ưng hóa 。nhị bất khả tư nghị vô ngại thanh tịnh thử tổng cú 。thông ư thượng hạ 。tọa đạo tràng cập Bồ-đề thụ câu bất khả tư vô ngại thanh tịnh 。sở trụ tổng trì đẳng diệc bất khả tư nghị 。ly chướng cố vô ngại trừ tập cố thanh tịnh 。tam trụ ư vô tận Pháp tạng Đà-la-ni 。vị nhất thiết công đức tạng Đà-la-ni 。tức tứ tổng trì 。nhất pháp nhị nghĩa tam năng đắc Bồ Tát vô sanh nhẫn 。tứ minh chú 。tứ Thủ Lăng Nghiêm định thị phạm ngữ 。thử vân kiện hạnh/hành/hàng định 。đại Bát-nhã tứ bách nhất thập tứ ước tự tánh vân 。năng nhiếp nhất thiết đẳng trì cảnh năng biện vô biên hạnh/hành/hàng 。vi nhất thiết đẳng trì đạo thủ đẳng 。thành duy thức luận ước năng hạnh/hành/hàng chi nhân vân 。Đại kiện hữu tình chi sở hạnh cố danh kiện hạnh/hành/hàng định 。ngũ phá tứ ma thập quân 。quân giả tạp tạng Kinh vân 。dục 。ưu sầu 。cơ khát 。ái 。thụy miên 。bố úy 。nghi độc 。cập danh lợi 。tự cao khinh miệt bỉ 。nhữ đẳng quân như thị 。nhất thiết vô năng phá 。ngã trí tiến định lực tồi khôi bình đầu thủy 。lục năng liễu Pháp 。ưng kiến vị kiến sắc Pháp 。ứng tri vị tri phi sắc Pháp 。ưng giác thông liễu ư nhị 。thượng thị tục đế 。ưng khả thông đạt thông đạt chân đế 。nhất sát-na trung tất giai chiếu liễu giả 。chân tục song hạnh/hành/hàng cố 。hựu giải 。cụ ngũ nhãn cố ưng kiến 。cụ bản trí cố giác 。cụ hậu trí cố tri 。cụ lục thông cố thông đạt 。thất hoạch cam lộ pháp Bồ-đề 。bát chứng cam lồ nghĩa Niết-Bàn 。 經。我及眾生願皆同證如是妙覺。 Kinh 。ngã cập chúng sanh nguyện giai đồng chứng như thị diệu giác 。 下願同佛證。 hạ nguyện đồng Phật chứng 。 經。猶如無量壽佛勝光佛妙光佛阿閦佛功德善光佛師子光明佛日光明佛網光明佛寶相佛寶焰佛焰明佛焰盛光明佛吉祥上王佛微妙聲佛妙莊嚴佛法幢佛上勝身佛可愛色身佛光明遍照佛梵淨王佛上性佛。 Kinh 。do như Vô Lượng Thọ Phật thắng quang Phật diệu quang Phật A-Súc Phật công đức thiện quang Phật Sư tử quang minh Phật nhật quang minh Phật võng quang minh Phật bảo tướng Phật bảo diệm Phật diệm minh Phật diệm thịnh quang minh Phật cát tường thượng Vương Phật vi diệu thanh Phật diệu trang nghiêm Phật Pháp tràng Phật thượng thắng thân Phật khả ái sắc thân Phật quang minh biến chiếu Phật phạm Tịnh Vương Phật thượng tánh Phật 。 下指同諸佛。於中復二。初例四方後總例。此初。西方舉三佛。東方舉五佛。南方亦舉五佛。北方舉八佛。 hạ chỉ đồng chư Phật 。ư trung phục nhị 。sơ lệ tứ phương hậu tổng lệ 。thử sơ 。Tây phương cử tam Phật 。Đông phương cử ngũ Phật 。Nam phương diệc cử ngũ Phật 。Bắc phương cử bát Phật 。 經。如是等如來應正遍知過去未來及以現在示現應化得阿耨多羅三藐三菩提轉無上法輪為度眾生我亦如是廣說如上。 Kinh 。như thị đẳng Như Lai ưng Chánh-biến-Tri quá khứ vị lai cập dĩ hiện tại thị hiện ưng hóa đắc A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề chuyển vô thượng pháp luân vi độ chúng sanh ngã diệc như thị quảng thuyết như thượng 。 下結例。 hạ kết/kiết lệ 。 經。善男子若有淨信男子女人於此金光明最勝王經滅業障品受持讀誦憶念不忘為他廣說得無量無邊大功德聚。 Kinh 。Thiện nam tử nhược hữu tịnh tín nam tử nữ nhân ư thử Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh diệt nghiệp chướng phẩm thọ trì đọc tụng ức niệm bất vong vi tha quảng thuyết đắc vô lượng vô biên Đại công đức tụ 。 下品中第三大段如來為答有六。此即第二讚勝勸行。初舉持經福廣校量。意遣修行。文段分四。一明持經福多。二譬如三千已下舉喻校量顯勝。三是故善男子下廣成福勝。四是故當知下總結令知。此初也。 hạ phẩm trung đệ tam đại đoạn Như Lai vi đáp hữu lục 。thử tức đệ nhị tán thắng khuyến hạnh/hành/hàng 。sơ cử trì Kinh phước quảng giáo lượng 。ý khiển tu hành 。văn đoạn phần tứ 。nhất minh trì Kinh phước đa 。nhị thí như tam thiên dĩ hạ cử dụ giáo lượng hiển thắng 。tam thị cố Thiện nam tử hạ quảng thành phước thắng 。tứ thị cố đương tri hạ tổng kết lệnh tri 。thử sơ dã 。 經。譬如三千大千世界所有眾生一時皆得成就人身。得人身已成獨覺道。若有男子女人盡其形壽恭敬尊重四事供養。一一獨覺各施七寶如須彌山。此諸獨覺入涅槃後。皆以珍寶起塔供養。其塔高廣十二踰繕那。以諸華香寶幢旛蓋常為供養。善男子。於意云何。是人所獲功德寧為多不。天帝釋言。甚多世尊。善男子。若復有人於此金光明微妙經典眾經之王滅業障品。受持讀誦憶念不忘。為他廣說。所獲功德於前所說供養功德百分不及一。百千萬億分乃至校量譬喻所不能及。何以故。是善男子善女人住正行中。勸請十方一切諸佛轉無上法輪皆為諸佛歡喜讚歎。善男子。如我所說。一切施中法施為勝。 Kinh 。thí như tam thiên đại thiên thế giới sở hữu chúng sanh nhất thời giai đắc thành tựu nhân thân 。đắc nhân thân dĩ thành độc giác đạo 。nhược hữu nam tử nữ nhân tận kỳ hình thọ cung kính tôn trọng tứ sự cúng dường 。nhất nhất độc giác các thí thất bảo Như-Tu-Di-Sơn 。thử chư độc giác nhập Niết Bàn hậu 。giai dĩ trân bảo khởi tháp cúng dường 。kỳ tháp cao quảng thập nhị du thiện na 。dĩ chư hoa hương bảo tràng phan cái thường vi cúng dường 。Thiện nam tử 。ư ý vân hà 。thị nhân sở hoạch công đức ninh vi đa bất 。Thiên đế thích ngôn 。thậm đa Thế Tôn 。Thiện nam tử 。nhược/nhã phục hưũ nhân ư thử kim quang minh vi diệu Kinh điển chúng Kinh chi Vương diệt nghiệp chướng phẩm 。thọ trì đọc tụng ức niệm bất vong 。vi tha quảng thuyết 。sở hoạch công đức ư tiền sở thuyết cúng dường công đức bách phân bất cập nhất 。bách thiên vạn ức phần nãi chí giáo lượng thí dụ sở bất năng cập 。hà dĩ cố 。thị Thiện nam tử thiện nữ nhân trụ/trú chánh hạnh trung 。khuyến thỉnh thập phương nhất thiết chư Phật chuyển vô thượng pháp luân giai vi chư Phật hoan hỉ tán thán 。Thiện nam tử 。như ngã sở thuyết 。nhất thiết thí trung pháp thí vi thắng 。 下第二舉喻校量有五。一舉福田。二若有善男子下修供養。三善男子下問多少。四天帝下彼答得福多。五善男子下校量顯勝。顯勝中有三。一明福勝。二假徵。三為釋。釋中有二。初修正行。佛讚故勝。二善男子下由法施過財故勝。 hạ đệ nhị cử dụ giáo lượng hữu ngũ 。nhất cử phước điền 。nhị nhược hữu Thiện nam tử hạ tu cúng dường 。tam Thiện nam tử hạ vấn đa thiểu 。tứ thiên đế hạ bỉ đáp đắc phước đa 。ngũ Thiện nam tử hạ giáo lượng hiển thắng 。hiển thắng trung hữu tam 。nhất minh phước thắng 。nhị giả trưng 。tam vi thích 。thích trung hữu nhị 。sơ tu chánh hạnh 。Phật tán cố thắng 。nhị Thiện nam tử hạ do pháp thí quá/qua tài cố thắng 。 經。是故善男子於三寶所設諸供養不可為比。勸受三歸持一切戒無有毀犯三業不空不可為比。一切世界一切眾生隨力隨能隨所願樂於三乘中勸發菩提心不可為比。於三世中一切世界所有眾生皆得無礙速令成就無量功德不可為比。三世剎土一切眾生令無障礙得三菩提不可為比。三世剎土一切眾生勸令速出四惡道苦不可為比。三世剎土一切眾生勸令除滅極重惡業不可為比。一切苦惱勸令解脫不可為比。一切怖畏苦惱逼切皆令得解不可為比。三世佛前一切眾生所有功德勸令隨喜發菩提願不可為比。勸除惡行罵辱之業一切功德皆願成就所在生中勸請供養尊重讚歎一切三寶勸請眾生淨修福行成滿菩提不可為比。是故當知勸請一切世界三世三寶。勸請滿足六波羅蜜。勸請轉於無上法輪。勸請住世經無量劫演說無量甚深妙法。功德甚深無能比者。 Kinh 。thị cố Thiện nam tử ư Tam Bảo sở thiết chư cúng dường bất khả vi bỉ 。khuyến thọ/thụ tam quy trì nhất thiết giới vô hữu hủy phạm tam nghiệp bất không bất khả vi bỉ 。nhất thiết thế giới nhất thiết chúng sanh tùy lực tùy năng tùy sở nguyện lạc/nhạc ư tam thừa trung khuyến phát Bồ-đề tâm bất khả vi bỉ 。ư tam thế trung nhất thiết thế giới sở hữu chúng sanh giai đắc vô ngại tốc lệnh thành tựu vô lượng công đức bất khả vi bỉ 。tam thế sát độ nhất thiết chúng sanh lệnh vô chướng ngại đắc tam-Bồ-đề bất khả vi bỉ 。tam thế sát độ nhất thiết chúng sanh khuyến lệnh tốc xuất tứ ác đạo khổ bất khả vi bỉ 。tam thế sát độ nhất thiết chúng sanh khuyến lệnh trừ diệt cực trọng ác nghiệp bất khả vi bỉ 。nhất thiết khổ não khuyến lệnh giải thoát bất khả vi bỉ 。nhất thiết bố úy khổ não bức thiết giai lệnh đắc giải bất khả vi bỉ 。tam thế Phật tiền nhất thiết chúng sanh sở hữu công đức khuyến lệnh tùy hỉ phát Bồ-đề nguyện bất khả vi bỉ 。khuyến trừ ác hành mạ nhục chi nghiệp nhất thiết công đức giai nguyện thành tựu sở tại sanh trung khuyến thỉnh cúng dường tôn trọng tán thán nhất thiết Tam Bảo khuyến thỉnh chúng sanh tịnh tu phước hạnh/hành/hàng thành mãn Bồ-đề bất khả vi bỉ 。thị cố đương tri khuyến thỉnh nhất thiết thế giới tam thế Tam Bảo 。khuyến thỉnh mãn túc lục Ba la mật 。khuyến thỉnh chuyển ư vô thượng pháp luân 。khuyến thỉnh trụ/trú thế Kinh vô lượng kiếp diễn thuyết vô lượng thậm thâm diệu pháp 。công đức thậm thâm vô năng bỉ giả 。 下廣成福勝有十一不可比。是故下總結竝可知。言不可比者。由此經能令行此等勝行故不可比。非此等行不可為比亦能令得無上菩提。豈不可比。 hạ quảng thành phước thắng hữu thập nhất bất khả bỉ 。thị cố hạ tổng kết tịnh khả tri 。ngôn bất khả bỉ giả 。do thử Kinh năng lệnh hạnh/hành/hàng thử đẳng thắng hành cố bất khả bỉ 。phi thử đẳng hạnh/hành/hàng bất khả vi bỉ diệc năng lệnh đắc vô thượng Bồ-đề 。khởi bất khả bỉ 。 經。爾時天帝釋及恒河女神無量梵王四大天眾從座而起。偏袒右肩。右膝著地。合掌頂禮白佛言。世尊。我等皆得聞是金光明最勝王經。今悉受持讀誦通利。為他廣說。依此法住。何以故。世尊。我等欲求阿耨多羅三藐三菩提。隨順此義種種勝相如法行故。爾時。梵王及天帝釋等於說法處皆以種種曼陀羅華而散佛上。 Kinh 。nhĩ thời Thiên đế thích cập hằng hà nữ Thần vô lượng Phạm Vương tứ đại Thiên Chúng tùng tọa nhi khởi 。thiên đản hữu kiên 。hữu tất trước địa 。hợp chưởng đảnh lễ bạch Phật ngôn 。Thế Tôn 。ngã đẳng giai đắc văn thị Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh 。kim tất thọ trì đọc tụng thông lợi 。vi tha quảng thuyết 。y thử pháp trụ/trú 。hà dĩ cố 。Thế Tôn 。ngã đẳng dục cầu A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề 。tùy thuận thử nghĩa chủng chủng thắng tướng như Pháp hành cố 。nhĩ thời 。Phạm Vương cập Thiên đế thích đẳng ư thuyết Pháp xứ/xử giai dĩ chủng chủng mạn đà la hoa nhi tán Phật thượng 。 下第三大段依勸修行有五。一願修行。二爾時梵王已下諸天供養。三三千大千下現諸瑞應。四時天帝釋下諸天解悟。五佛言如是下佛為印可。初中初舉行法之者。二從坐而起下請行儀則。三白佛言下正願修行。願修行中有三。初願修次徵後釋。諸天供養文相可知。 hạ đệ tam đại đoạn y khuyến tu hành hữu ngũ 。nhất nguyện tu hành 。nhị nhĩ thời Phạm Vương dĩ hạ chư Thiên cung dưỡng 。tam tam thiên Đại Thiên hạ hiện chư thụy ưng 。tứ thời Thiên đế thích hạ chư Thiên giải ngộ 。ngũ Phật ngôn như thị hạ Phật vi ấn khả 。sơ trung sơ cử hạnh/hành/hàng Pháp chi giả 。nhị tùng tọa nhi khởi hạ thỉnh hạnh/hành/hàng nghi tức 。tam bạch Phật ngôn hạ chánh nguyện tu hành 。nguyện tu hành trung hữu tam 。sơ nguyện tu thứ trưng hậu thích 。chư Thiên cung dưỡng văn tướng khả tri 。 經。三千大千世界地皆大動一切天鼓及諸音樂不鼓自鳴放金色光遍滿世界出妙音聲。 Kinh 。tam thiên đại thiên thế giới địa giai Đại động nhất thiết Thiên cổ cập chư âm lạc/nhạc bất cổ tự minh phóng kim sắc quang biến mãn thế giới xuất diệu âm thanh 。 下明現諸瑞應。準文釋意。其義可知。 hạ minh hiện chư thụy ưng 。chuẩn văn thích ý 。kỳ nghĩa khả tri 。 經。時天帝釋白佛言世尊此等皆是金光明經威神之力慈悲普救種種利益種種增長菩薩善根滅諸業障佛言如是如是如汝所說。 Kinh 。thời Thiên đế thích bạch Phật ngôn Thế Tôn thử đẳng giai thị kim quang minh Kinh uy thần chi lực từ bi phổ cứu chủng chủng lợi ích chủng chủng tăng trưởng Bồ Tát thiện căn diệt chư nghiệp chướng Phật ngôn như thị như thị như nhữ sở thuyết 。 下諸天解悟。佛印可知。 hạ chư Thiên giải ngộ 。Phật ấn khả tri 。 經。何以故。善男子。我念往昔過無量百千阿僧祇劫。有佛名寶王大光照如來應正遍知出現於世。住世六百八十億劫。爾時寶王大光照如來為欲度脫人天釋梵沙門婆羅門一切眾生令安樂故。當出現時。初會說法度百千億億萬眾。皆得阿羅漢果。諸漏已盡。三明六通。自在無礙。於第二會復度九十千億億萬眾。皆得阿羅漢果。諸漏已盡。三明六通。自在無礙。於第三會復度九十八千億億萬眾。皆得阿羅漢果。圓滿如上。 Kinh 。hà dĩ cố 。Thiện nam tử 。ngã niệm vãng tích quá/qua vô lượng bách thiên a-tăng-kì kiếp 。hữu Phật danh bảo vương đại quang chiếu Như Lai ưng Chánh-biến-Tri xuất hiện ư thế 。trụ/trú thế lục bách bát thập ức kiếp 。nhĩ thời bảo vương đại quang chiếu Như Lai vi dục độ thoát nhân thiên Thích Phạm Sa môn Bà la môn nhất thiết chúng sanh lệnh an lạc cố 。đương xuất hiện thời 。sơ hội thuyết Pháp độ bách thiên ức ức vạn chúng 。giai đắc A-la-hán quả 。chư lậu dĩ tận 。tam minh lục thông 。tự tại vô ngại 。ư đệ nhị hội phục độ cửu thập thiên ức ức vạn chúng 。giai đắc A-la-hán quả 。chư lậu dĩ tận 。tam minh lục thông 。tự tại vô ngại 。ư đệ tam hội phục độ cửu thập bát thiên ức ức vạn chúng 。giai đắc A-la-hán quả 。viên mãn như thượng 。 贊曰。下第四大段引己為證。明聞經福多。初徵次引。引中有六。初明所逢佛。二陳己得益三彼佛現證。四佛指處方。五說聞名得益六結成福勝。明所逢佛中有四。一時節。二有佛名下名號。三住世六百下住。四爾時寶王下說法利即三會益。文相可知。 tán viết 。hạ đệ tứ đại đoạn dẫn kỷ vi chứng 。minh văn Kinh phước đa 。sơ trưng thứ dẫn 。dẫn trung hữu lục 。sơ minh sở phùng Phật 。nhị trần kỷ đắc ích tam bỉ Phật hiện chứng 。tứ Phật chỉ xứ/xử phương 。ngũ thuyết văn danh đắc ích lục kết thành phước thắng 。minh sở phùng Phật trung hữu tứ 。nhất thời tiết 。nhị hữu Phật danh hạ danh hiệu 。tam trụ thế lục bách hạ trụ/trú 。tứ nhĩ thời bảo vương hạ thuyết Pháp lợi tức tam hội ích 。văn tướng khả tri 。 經。善男子。我於爾時作女人身。名福寶光明。於第三會親近世尊。受持讀誦是金光明經。為他廣說。求阿耨多羅三藐三菩提故。時彼世尊為我授記。此福寶光明女於未來世當得作佛。號釋迦牟尼如來應正遍知明行足善逝世間解無上士調御丈夫天人師佛世尊。捨女身後從是以來越四惡道生人天中受上妙樂。八十四百千生作轉輪王。至于今日得成正覺。名稱普聞。遍滿世界。 Kinh 。Thiện nam tử 。ngã ư nhĩ thời tác nữ nhân thân 。danh phước bảo quang minh 。ư đệ tam hội thân cận Thế Tôn 。thọ trì đọc tụng thị kim quang minh Kinh 。vi tha quảng thuyết 。cầu A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề cố 。thời bỉ Thế Tôn vi ngã thọ kí 。thử phước bảo quang minh nữ ư vị lai thế đương đắc tác Phật 。hiệu Thích-Ca Mâu Ni Như Lai ưng Chánh-biến-Tri Minh-hạnh-Túc Thiện-Thệ Thế-gian-giải Vô-thượng-Sĩ điều ngự trượng phu Thiên Nhân Sư Phật Thế tôn 。xả nữ thân hậu tùng thị dĩ lai việt tứ ác đạo sanh nhân thiên trung thọ/thụ thượng diệu lạc/nhạc 。bát thập tứ bách thiên sanh tác Chuyển luân Vương 。chí vu kim nhật đắc thành chánh giác 。danh xưng phổ văn 。biến mãn thế giới 。 下陳己得益有五。一說自身名。二於第三下聞經修學。三時彼佛下得授佛記。四捨女身後下獲勝福報。五至于今日下得成菩提。 hạ trần kỷ đắc ích hữu ngũ 。nhất thuyết tự thân danh 。nhị ư đệ tam hạ văn Kinh tu học 。tam thời bỉ Phật hạ đắc thọ/thụ Phật kí 。tứ xả nữ thân hậu hạ hoạch thắng phước báo 。ngũ chí vu kim nhật hạ đắc thành Bồ-đề 。 經。時會大眾忽然皆見寶王大光照如來轉無上法輪說微妙法。 Kinh 。thời hội Đại chúng hốt nhiên giai kiến bảo vương đại quang chiếu Như Lai chuyển vô thượng pháp luân thuyết vi diệu Pháp 。 下彼佛現證。 hạ bỉ Phật hiện chứng 。 經。善男子去此索訶世界東方過百千恒河沙數佛土有世界名寶莊嚴其寶王大光照如來今現在彼未般涅槃說微妙法廣化群生汝等見者即是彼佛。 Kinh 。Thiện nam tử khứ thử tác ha thế giới Đông phương quá/qua bách thiên hằng-hà sa-số Phật thổ hữu thế giới danh bảo trang nghiêm kỳ bảo vương đại quang chiếu Như Lai kim hiện tại bỉ vị Bát Niết Bàn thuyết vi diệu Pháp quảng hóa quần sanh nhữ đẳng kiến giả tức thị bỉ Phật 。 下佛指處方。問。往受女身即猶地前。何得三祇彼佛不滅。答。化應現相出沒隨機。報法常存。故言現在。 hạ Phật chỉ xứ/xử phương 。vấn 。vãng thọ/thụ nữ thân tức do địa tiền 。hà đắc tam kì bỉ Phật bất diệt 。đáp 。hóa ưng hiện tướng xuất một tùy ky 。báo Pháp thường tồn 。cố ngôn hiện tại 。 經。善男子若有善男子善女人聞是寶王大光照如來名號者於菩薩地得不退轉至大涅槃若有女人聞是佛名者臨命終時得見彼佛來至其所既見佛已究竟不復更受女身善男子是金光明微妙經典種種利益種種增長菩薩善根滅諸業障。 Kinh 。Thiện nam tử nhược hữu Thiện nam tử thiện nữ nhân văn thị bảo vương đại quang chiếu Như Lai danh hiệu giả ư  Bồ Tát địa đắc Bất-thoái-chuyển chí đại Niết Bàn nhược hữu nữ nhân văn thị Phật danh giả lâm mạng chung thời đắc kiến bỉ Phật lai chí kỳ sở ký kiến Phật dĩ cứu cánh bất phục cánh thọ/thụ nữ thân Thiện nam tử thị kim quang minh vi diệu Kinh điển chủng chủng lợi ích chủng chủng tăng trưởng Bồ Tát thiện căn diệt chư nghiệp chướng 。 下第五聞名得益有二。一得至涅槃。二不受女報。六善男子下結勝可知。 hạ đệ ngũ văn danh đắc ích hữu nhị 。nhất đắc chí Niết-Bàn 。nhị bất thọ/thụ nữ báo 。lục Thiện nam tử hạ kết/kiết thắng khả tri 。 經。善男子。若有苾芻苾芻尼鄔波索迦鄔波斯迦。隨在何處為人講說是金光明微妙經典。於其國土皆獲四種福利善根。云何為四。一者國王無病離諸災厄。二者壽命長遠無有障礙。三者無諸怨敵兵眾勇健。四者安隱豐樂正法流通。何以故。如是人王常為釋梵四王藥叉之眾共守護故。 Kinh 。Thiện nam tử 。nhược hữu Bí-sô Bật-sô-ni ô ba tác ca ô ba tư ca 。tùy tại hà xứ/xử vi nhân giảng thuyết thị kim quang minh vi diệu Kinh điển 。ư kỳ quốc độ giai hoạch tứ chủng phước lợi thiện căn 。vân hà vi tứ 。nhất giả Quốc Vương vô bệnh ly chư tai ách 。nhị giả thọ mạng trường/trưởng viễn vô hữu chướng ngại 。tam giả vô chư oán địch binh chúng dũng kiện 。tứ giả an ổn phong lạc/nhạc chánh pháp lưu thông 。hà dĩ cố 。như thị nhân Vương thường vi Thích Phạm tứ vương dược xoa chi chúng cọng thủ hộ cố 。 下大段第五明行經利益有四。一國王益。二臣佐益。三沙門婆羅門益。四人庶益。國王益中有三。一明人王得益。二問梵釋護不。三世尊重勸。初中有二。初標後釋。標中有二。一所行法人。後明國王益。王益有五。一標得益。二徵問。三釋。四又徵。五如是人王下明護。 hạ Đại đoạn đệ ngũ minh hạnh/hành/hàng Kinh lợi ích hữu tứ 。nhất Quốc Vương ích 。nhị Thần tá ích 。tam Sa môn Bà la môn ích 。tứ nhân thứ ích 。Quốc Vương ích trung hữu tam 。nhất minh nhân Vương đắc ích 。nhị vấn Phạm Thích hộ bất 。tam thế tôn trọng khuyến 。sơ trung hữu nhị 。sơ tiêu hậu thích 。tiêu trung hữu nhị 。nhất sở hạnh Pháp nhân 。hậu minh Quốc Vương ích 。Vương ích hữu ngũ 。nhất tiêu đắc ích 。nhị trưng vấn 。tam thích 。tứ hựu trưng 。ngũ như thị nhân Vương hạ minh hộ 。 經。爾時世尊告天眾曰善男子是事實不。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn cáo Thiên Chúng viết Thiện nam tử thị sự thật bất 。 下第二問梵釋護不有三。一佛問令護。二諸天答護。三佛讚印。初也。 hạ đệ nhị vấn Phạm Thích hộ bất hữu tam 。nhất Phật vấn lệnh hộ 。nhị chư Thiên đáp hộ 。tam Phật tán ấn 。sơ dã 。 經。是時無量釋梵四王及藥叉眾俱時同聲答世尊言。如是如是。若有國土講宣讀誦此妙經王。是諸國王我等四王常來擁護。行住共俱。其王若有一切災障及諸怨敵。我等四王皆使消殄憂愁疾疫亦令除差。增益壽命。感應禎祥。所願遂心。恒生歡喜。我等亦能令其國中所有軍兵悉皆勇健。 Kinh 。thị thời vô lượng Thích Phạm tứ vương cập dược xoa chúng câu thời đồng thanh đáp Thế Tôn ngôn 。như thị như thị 。nhược hữu quốc độ giảng tuyên độc tụng thử diệu Kinh Vương 。thị chư Quốc Vương ngã đẳng tứ vương thường lai ủng hộ 。hạnh/hành/hàng trụ/trú cọng câu 。kỳ Vương nhược hữu nhất thiết tai chướng cập chư oán địch 。ngã đẳng tứ vương giai sử tiêu điễn ưu sầu tật dịch diệc lệnh trừ sái 。tăng ích thọ mạng 。cảm ứng trinh tường 。sở nguyện toại tâm 。hằng sanh hoan hỉ 。ngã đẳng diệc năng lệnh kỳ quốc trung sở hữu quân binh tất giai dũng kiện 。 下諸天答護中有四。初標答護。二若有國土下明得護所以。三是諸國王下明所護之王。四我等四王下明能護者有三。一為侍衛。二其王下為除惡。三增益壽下加善。加善有四。一增壽。二現瑞。三令勸。四兵勇。 hạ chư Thiên đáp hộ trung hữu tứ 。sơ tiêu đáp hộ 。nhị nhược hữu quốc độ hạ minh đắc hộ sở dĩ 。tam thị chư Quốc Vương hạ minh sở hộ chi Vương 。tứ ngã đẳng tứ vương hạ minh năng hộ giả hữu tam 。nhất vi thị vệ 。nhị kỳ Vương hạ vi trừ ác 。tam tăng ích thọ hạ gia thiện 。gia thiện hữu tứ 。nhất tăng thọ 。nhị hiện thụy 。tam lệnh khuyến 。tứ binh dũng 。 經。佛言善哉善哉善男子如汝所說汝當修行。 Kinh 。Phật ngôn Thiện tai thiện tai Thiện nam tử như nhữ sở thuyết nhữ đương tu hành 。 下佛讚印。 hạ Phật tán ấn 。 經。何以故是諸國王如法行時一切人民隨王修習如法行者汝等皆蒙色力勝利宮殿光明眷屬強盛時。釋梵等白佛言如是世尊。 Kinh 。hà dĩ cố thị chư Quốc Vương như Pháp hành thời nhất thiết nhân dân tùy Vương tu tập như Pháp hành giả nhữ đẳng giai mông sắc lực thắng lợi cung điện quang minh quyến thuộc cường thịnh thời 。Thích Phạm đẳng bạch Phật ngôn như thị Thế Tôn 。 贊曰。世尊重勸。初假徵令護所由。次佛為說應護所以。起世經．長阿含經等皆云。人若修善增天勢力。又如下王法正論廣明。後梵釋領解文段可知。 tán viết 。thế tôn trọng khuyến 。sơ giả trưng lệnh hộ sở do 。thứ Phật vi thuyết ưng hộ sở dĩ 。khởi thế Kinh ．Trường A Hàm Kinh đẳng giai vân 。nhân nhược/nhã tu thiện tăng Thiên thế lực 。hựu như hạ vương pháp chánh luận quảng minh 。hậu Phạm Thích lĩnh giải văn đoạn khả tri 。 經。佛言若有講誦此妙經典流通之處於其國中大臣輔相有四種益云何為四一者更相親穆尊重愛念二者常為人王心所愛重亦為沙門婆羅門大國小國之所遵敬三者輕財重法不求世利嘉名普暨眾所欽仰四者壽命延長安隱快樂是名四益。 Kinh 。Phật ngôn nhược hữu giảng tụng thử diệu Kinh điển lưu thông chi xứ/xử ư kỳ quốc trung đại thần phụ tướng hữu tứ chủng ích vân hà vi tứ nhất giả cánh tướng thân mục tôn trọng ái niệm nhị giả thường vi nhân Vương tâm sở ái trọng diệc vi Sa môn Bà la môn Đại quốc tiểu quốc chi sở tuân kính tam giả khinh tài trọng Pháp bất cầu thế lợi gia danh phổ kỵ chúng sở khâm ngưỡng tứ giả thọ mạng duyên Trường An ẩn khoái lạc thị danh tứ ích 。 下明臣佐益有四。一標二徵三釋四結。臣佐敬順方得是益。文顯可知。 hạ minh Thần tá ích hữu tứ 。nhất tiêu nhị trưng tam thích tứ kết 。Thần tá kính thuận phương đắc thị ích 。văn hiển khả tri 。 經。若有國土宣說是經沙門婆羅門得四種勝利云何為四一者衣服飲食臥具醫藥無所乏少二者皆得安心思惟讀誦三者依於山林得安樂住四者隨心所願皆得滿足是名四種勝利。 Kinh 。nhược hữu quốc độ tuyên thuyết thị Kinh Sa môn Bà la môn đắc tứ chủng thắng lợi vân hà vi tứ nhất giả y phục ẩm thực ngọa cụ y dược vô sở phạp thiểu nhị giả giai đắc an tâm tư tánh độc tụng tam giả y ư sơn lâm đắc an lạc trụ tứ giả tùy tâm sở nguyện giai đắc mãn túc thị danh tứ chủng thắng lợi 。 下明沙門等益。國安人富臣人信敬。故得如是。文亦四段。如前可知。 hạ minh Sa Môn đẳng ích 。quốc an nhân phú Thần nhân tín kính 。cố đắc như thị 。văn diệc tứ đoạn 。như tiền khả tri 。 經。若有國土宣說是經一切人民皆得豐樂無諸疾疫商估往還多獲寶貨具足勝福是名種種功德利益。 Kinh 。nhược hữu quốc độ tuyên thuyết thị Kinh nhất thiết nhân dân giai đắc phong lạc/nhạc vô chư tật dịch thương cổ vãng hoàn đa hoạch bảo hóa cụ túc thắng phước thị danh chủng chủng công đức lợi ích 。 下明人庶得益。初標所由。次明得益。後是名下結。 hạ minh nhân thứ đắc ích 。sơ tiêu sở do 。thứ minh đắc ích 。hậu thị danh hạ kết/kiết 。 經。爾時梵釋四天王及諸大眾白佛言世尊如是經典甚深之義若現在者當知如來三十七種助菩提法住世未滅若是經典滅盡之時正法亦滅。 Kinh 。nhĩ thời phạm thích tứ thiên Vương cập chư Đại chúng bạch Phật ngôn Thế Tôn như thị Kinh điển thậm thâm chi nghĩa nhược/nhã hiện tại giả đương tri Như Lai tam thập thất chủng trợ Bồ-đề pháp trụ thế vị diệt nhược/nhã thị Kinh điển diệt tận chi thời chánh pháp diệc diệt 。 下第六梵釋述成有二。初梵釋陳彰。後如來印勸。初陳彰有二。初明此經在世行證二種正法不滅。二若是經典下。此經若無行證二種正法亦滅。意欲令人久流勝教。 hạ đệ lục Phạm Thích thuật thành hữu nhị 。sơ Phạm Thích trần chương 。hậu Như Lai ấn khuyến 。sơ trần chương hữu nhị 。sơ minh thử Kinh tại thế hạnh/hành/hàng chứng nhị chủng chánh pháp bất diệt 。nhị nhược/nhã thị Kinh điển hạ 。thử Kinh nhược/nhã vô hạnh/hành/hàng chứng nhị chủng chánh pháp diệc diệt 。ý dục lệnh nhân cửu lưu thắng giáo 。 經。佛言如是如是善男子是故汝等於此金光明經一句一頌一品一部皆當一心正讀誦正聞持正思惟正修習為諸眾生廣宣流布長夜安樂福利無邊。 Kinh 。Phật ngôn như thị như thị Thiện nam tử thị cố nhữ đẳng ư thử kim quang minh Kinh nhất cú nhất tụng nhất phẩm nhất bộ giai đương nhất tâm chánh độc tụng chánh văn trì chánh tư duy chánh tu tập vi chư chúng sanh quảng tuyên lưu bố trường/trưởng dạ an lạc phước lợi vô biên 。 下如來印勸。初印。善男子下勸。勸中有二。初明所流經。次皆當下令起法行。復二。初自利行。後為諸眾生下令利他行。 hạ Như Lai ấn khuyến 。sơ ấn 。Thiện nam tử hạ khuyến 。khuyến trung hữu nhị 。sơ minh sở lưu Kinh 。thứ giai đương hạ lệnh khởi Pháp hành 。phục nhị 。sơ tự lợi hạnh/hành/hàng 。hậu vi chư chúng sanh hạ lệnh lợi tha hạnh/hành/hàng 。 經。時諸大眾聞佛說已咸蒙勝益歡喜受持。 Kinh 。thời chư Đại chúng văn Phật thuyết dĩ hàm mông thắng ích hoan hỉ thọ trì 。 下品中第四大段時會得益。 hạ phẩm trung đệ tứ đại đoạn thời hội đắc ích 。 金光明最勝王經疏卷第三(末) Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh sớ quyển đệ tam (mạt ) 金光明最勝王經疏卷第四(本)(釋依空滿願品竟) Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh sớ quyển đệ tứ (bổn )(thích y không mãn nguyên phẩm cánh ) 唐三藏法師義淨奉　制譯 đường Tam tạng Pháp sư NghĩaTịnh phụng 　chế dịch 翻經沙門慧沼撰 phiên Kinh Sa Môn tuệ chiểu soạn 淨地陀羅尼品第六 tịnh địa Đà-la-ni phẩm đệ lục 最淨地陀羅尼品三門分別。一來意。二釋名。三解妨。言來意者。將求菩提必須修行。修行有二。即斷惡修善。前懺悔等已明斷惡。次明修善。修善之中發心修行。發心即發菩提心。謂要依止大菩提心行諸善行方能得果。所修行者即是十度。由斯十度能得諸地能破慳等十度障等。得五分法身成二勝果。故須明此發心修行。故前品後有此品生。釋名者成唯識論云。總攝有為無為功德以為自性。與所修行為勝依持。令得生長故名為地。地持．攝論．瑜伽．莊嚴釋皆大同。淨謂清淨離二障故。然大乘同性及證契大乘經說。其三乘各有十地。菩薩十地能除二障。極淨名最即最淨之地。依主釋也。淨攝能依。地是所依。總為別所依。或十地體即為無為功德為體。即此功德體離二障名為最淨。最淨即地名最淨地。持業釋也。陀羅尼名如前已釋。由此淨地得此陀羅尼。在此陀羅尼能淨此地。俱依主釋。不通相違。以陀羅尼令離五障得名淨地故。若取十度等但名最淨地。若取陀羅尼名最淨地陀羅尼。解妨者。問。辨中邊論及攝論等皆說。依十地行十行斷十障證十如。此中何故不辨十如。答。略廣異故。問。諸餘經論說其十度。初六各三後四各二。何故此經十波羅蜜皆有五種。答。一一行中各有多門。諸聖教中影略而說。故不一準。 tối tịnh địa Đà-la-ni phẩm tam môn phân biệt 。Nhất lai ý 。nhị thích danh 。tam giải phương 。ngôn lai ý giả 。tướng cầu Bồ-đề tất tu tu hành 。tu hành hữu nhị 。tức đoạn ác tu thiện 。tiền sám hối đẳng dĩ minh đoạn ác 。thứ minh tu thiện 。tu thiện chi trung phát tâm tu hành 。phát tâm tức phát Bồ-đề tâm 。vị yếu y chỉ đại Bồ-đề tâm hạnh/hành/hàng chư thiện hạnh/hành/hàng phương năng đắc quả 。sở tu hành giả tức thị thập độ 。do tư thập độ năng đắc chư địa năng phá xan đẳng thập độ chướng đẳng 。đắc ngũ phân Pháp thân thành nhị thắng quả 。cố tu minh thử phát tâm tu hành 。cố tiền phẩm hậu hữu thử phẩm sanh 。thích danh giả thành duy thức luận vân 。tổng nhiếp hữu vi vô vi công đức dĩ vi tự tánh 。dữ sở tu hành vi thắng y trì 。lệnh đắc sanh trường/trưởng cố danh vi địa 。địa trì ．nhiếp luận ．du già ．trang nghiêm thích giai Đại đồng 。tịnh vị thanh tịnh ly nhị chướng cố 。nhiên Đại-Thừa đồng tánh cập chứng khế Đại thừa Kinh thuyết 。kỳ tam thừa các hữu Thập Địa 。Bồ-tát thập địa năng trừ nhị chướng 。cực tịnh danh tối tức tối tịnh chi địa 。y chủ thích dã 。tịnh nhiếp năng y 。địa thị sở y 。tổng vi biệt sở y 。hoặc Thập Địa thể tức vi vô vi công đức vi thể 。tức thử công đức thể ly nhị chướng danh vi tối tịnh 。tối tịnh tức địa danh tối tịnh địa 。trì nghiệp thích dã 。Đà-la-ni danh như tiền dĩ thích 。do thử tịnh địa đắc thử Đà-la-ni 。tại thử Đà-la-ni năng tịnh thử địa 。câu y chủ thích 。bất thông tướng vi 。dĩ Đà-la-ni lệnh ly ngũ chướng đắc danh tịnh địa cố 。nhược/nhã thủ thập độ đẳng đãn danh tối tịnh địa 。nhược/nhã thủ Đà-la-ni danh tối tịnh địa Đà-la-ni 。giải phương giả 。vấn 。biện trung biên luận cập nhiếp luận đẳng giai thuyết 。y Thập Địa hạnh/hành/hàng thập hành đoạn thập chướng chứng thập như 。thử trung hà cố bất biện thập như 。đáp 。lược quảng dị cố 。vấn 。chư dư Kinh luận thuyết kỳ thập độ 。sơ lục các tam hậu tứ các nhị 。hà cố thử Kinh thập Ba la mật giai hữu ngũ chủng 。đáp 。nhất nhất hạnh/hành/hàng trung các hữu đa môn 。chư Thánh giáo trung ảnh lược nhi thuyết 。cố bất nhất chuẩn 。 經。爾時師子相無礙光焰菩薩與無量億眾。 Kinh 。nhĩ thời Sư Tử Tướng vô ngại quang diệm Bồ Tát dữ vô lượng ức chúng 。 贊曰。此品之內大文分四。一無礙光請二如來為答。三大梵讚揚。四時眾獲益。初請分三。初能請人。次請法軌。後正陳請。此初人也。能得菩薩四無畏故名師子相。離障名無礙。得智自在能照真俗名為光焰。此從喻及法為名。 tán viết 。thử phẩm chi nội Đại văn phần tứ 。nhất vô ngại quang thỉnh nhị Như Lai vi đáp 。tam đại phạm tán dương 。tứ thời chúng hoạch ích 。sơ thỉnh phần tam 。sơ năng thỉnh nhân 。thứ thỉnh Pháp quỹ 。hậu chánh trần thỉnh 。thử sơ nhân dã 。năng đắc Bồ Tát tứ vô úy cố danh Sư Tử Tướng 。ly chướng danh vô ngại 。đắc trí tự tại năng chiếu chân tục danh vi quang diệm 。thử tùng dụ cập Pháp vi danh 。 經。從座而起偏袒右肩右膝著地合掌恭敬頂禮佛足以種種華香寶幢旛蓋而供養已。 Kinh 。tùng tọa nhi khởi thiên đản hữu kiên hữu tất trước địa hợp chưởng cung kính đảnh lễ Phật túc dĩ chủng chủng hoa hương bảo tràng phan cái nhi cúng dường dĩ 。 贊曰。請軌初由虔敬後陳供養。供養有多。如前已說。此起敬供養表問菩提心因如華。表成五分法身如香。表出二乘大智如幢。表四陀羅尼如幡。表此覆生如蓋。故以華等供養。 tán viết 。thỉnh quỹ sơ do kiền kính hậu trần cúng dường 。cúng dường hữu đa 。như tiền dĩ thuyết 。thử khởi kính cúng dường biểu vấn Bồ-đề tâm nhân như hoa 。biểu thành ngũ phân Pháp thân như hương 。biểu xuất nhị thừa đại trí như tràng 。biểu tứ Đà-la-ni như phan/phiên 。biểu thử phước sanh như cái 。cố dĩ hoa đẳng cung dưỡng 。 經。白佛言世尊以幾因緣得菩提心。 Kinh 。bạch Phật ngôn Thế Tôn dĩ kỷ nhân duyên đắc Bồ-đề tâm 。 贊曰。正陳請。初問菩提心因。次問菩提心體。初也。 tán viết 。chánh trần thỉnh 。sơ vấn Bồ-đề tâm nhân 。thứ vấn Bồ-đề tâm thể 。sơ dã 。 經。何者是菩提心。 Kinh 。hà giả thị Bồ-đề tâm 。 贊曰。問體。初標問。次別問。後結。此標問也。應云何者是菩提何名菩提心。初菩提是真理心是二智六度。 tán viết 。vấn thể 。sơ tiêu vấn 。thứ biệt vấn 。hậu kết/kiết 。thử tiêu vấn dã 。ưng vân hà giả thị Bồ-đề hà danh Bồ-đề tâm 。sơ Bồ-đề thị chân lý tâm thị nhị trí lục độ 。 經。世尊即於菩提現在心不可得未來心不可得過去心不可得。 Kinh 。Thế Tôn tức ư Bồ-đề hiện tại tâm bất khả đắc vị lai tâm bất khả đắc quá khứ tâm bất khả đắc 。 下別問。初依法空問。次依生空問。初中有三。初即菩提問。次離菩提問。後結所以。若即菩提菩提離三世故三世心皆不可得。 hạ biệt vấn 。sơ y pháp không vấn 。thứ y sanh không vấn 。sơ trung hữu tam 。sơ tức Bồ-đề vấn 。thứ ly Bồ-đề vấn 。hậu kết/kiết sở dĩ 。nhược/nhã tức Bồ-đề Bồ-đề ly tam thế cố tam thế tâm giai bất khả đắc 。 經。離於菩提菩提心亦不可得。 Kinh 。ly ư Bồ-đề Bồ-đề tâm diệc bất khả đắc 。 下問離菩提之心。無有一法能離真如故。離如心亦不可得。 hạ vấn ly Bồ-đề chi tâm 。vô hữu nhất pháp năng ly chân như cố 。ly như tâm diệc bất khả đắc 。 經。菩提者不可言說心亦無色無相無有事業非可造作。 Kinh 。Bồ-đề giả bất khả ngôn thuyết tâm diệc vô sắc vô tướng vô hữu sự nghiệp phi khả tạo tác 。 下結所以。真理語言道斷心行處滅。故不可說。心無色相猶如於幻。無實事業不可造作。此意同於文殊所問發菩提心經論。菩提不可身得。不可心得。身假心幻故廣如彼釋。此但問心。 hạ kết/kiết sở dĩ 。chân lý ngữ ngôn đạo đoạn tâm hành xứ/xử diệt 。cố bất khả thuyết 。tâm vô sắc tướng do như ư huyễn 。vô thật sự nghiệp bất khả tạo tác 。thử ý đồng ư Văn Thù sở vấn phát Bồ-đề tâm Kinh luận 。Bồ-đề bất khả thân đắc 。bất khả tâm đắc 。thân giả tâm huyễn cố quảng như bỉ thích 。thử đãn vấn tâm 。 經。眾生亦不可得亦不可知。 Kinh 。chúng sanh diệc bất khả đắc diệc bất khả tri 。 下約生空問。眾生謂我。我體是無。但假和合猶如幻事。無實可得可知。 hạ ước sanh không vấn 。chúng sanh vị ngã 。ngã thể thị vô 。đãn giả hòa hợp do như huyễn sự 。vô thật khả đắc khả tri 。 經。世尊云何諸法甚深之義而可得知。 Kinh 。Thế Tôn vân hà chư Pháp thậm thâm chi nghĩa nhi khả đắc tri 。 下第三結問云。何諸菩提及心法俱不可取說。而有菩提發心能得。此甚深義何可得知。 hạ đệ tam kết vấn vân 。hà chư Bồ-đề cập tâm Pháp câu bất khả thủ thuyết 。nhi hữu Bồ-đề phát tâm năng đắc 。thử thậm thâm nghĩa hà khả đắc tri 。 經。佛言善男子如是如是菩提微妙事業造作皆不可得若離菩提菩提心亦不可得菩提者不可說心亦不可說無色相無事業一切眾生亦不可得。 Kinh 。Phật ngôn Thiện nam tử như thị như thị Bồ-đề vi diệu sự nghiệp tạo tác giai bất khả đắc nhược/nhã ly Bồ-đề Bồ-đề tâm diệc bất khả đắc Bồ-đề giả bất khả thuyết tâm diệc bất khả thuyết vô sắc tướng vô sự nghiệp nhất thiết chúng sanh diệc bất khả đắc 。 贊曰。下答有二。初答第二問。後善男子譬如寶須彌下答第一問。答後問中初印答後釋答。印答中初印次徵後釋。此初也。 tán viết 。hạ đáp hữu nhị 。sơ đáp đệ nhị vấn 。hậu Thiện nam tử thí như bảo Tu-Di hạ đáp đệ nhất vấn 。đáp hậu vấn trung sơ ấn đáp hậu thích đáp 。ấn đáp trung sơ ấn thứ trưng hậu thích 。thử sơ dã 。 經。何以故菩提及心同真如故能證所證皆平等故。 Kinh 。hà dĩ cố Bồ-đề cập tâm đồng chân như cố năng chứng sở chứng giai bình đẳng cố 。 下徵及釋也。徵者可知。釋中初釋不可得不可說之所以。以菩提義及菩提心同依真如無能說得。離計執故。 hạ trưng cập thích dã 。trưng giả khả tri 。thích trung sơ thích bất khả đắc bất khả thuyết chi sở dĩ 。dĩ ồ-đề nghĩa cập Bồ-đề tâm đồng y chân như vô năng thuyết đắc 。ly kế chấp cố 。 經。非無諸法而可了知。 Kinh 。phi vô chư Pháp nhi khả liễu tri 。 後釋發心得於菩提甚深之義。但除其病。不無法故。 hậu thích phát tâm đắc ư Bồ-đề thậm thâm chi nghĩa 。đãn trừ kỳ bệnh 。bất vô Pháp cố 。 善男子菩薩摩訶薩如是知者乃得名為通達諸法善說菩提及菩提心。 Thiện nam tử Bồ-Tát Ma-ha-tát như thị tri giả nãi đắc danh vi thông đạt chư Pháp thiện thuyết Bồ-đề cập Bồ-đề tâm 。 贊曰。下釋答有二。初標次釋。此標也。初菩提釋菩提體。所證。菩提心能證。 tán viết 。hạ thích đáp hữu nhị 。sơ tiêu thứ thích 。thử tiêu dã 。sơ Bồ-đề thích Bồ-đề thể 。sở chứng 。Bồ-đề tâm năng chứng 。 經。菩提心者非過去非未來非現在心亦如是眾生亦如是於中二相實不可得。 Kinh 。Bồ-đề tâm giả phi quá khứ phi vị lai phi hiện tại tâm diệc như thị chúng sanh diệc như thị ư trung nhị tướng thật bất khả đắc 。 下釋。初不可取說。後以不可得故下釋甚深義何可得知。初中有三。初釋次徵後通。此釋。初三世明真如菩提體。次心亦如是能證。前言心是第一義心。後言心是緣心。眾生亦如是明人空。於中二相實不可得。合說二我俱不可得。同文殊問菩提心經依遍計故。 hạ thích 。sơ bất khả thủ thuyết 。hậu dĩ ất khả đắc cố hạ thích thậm thâm nghĩa hà khả đắc tri 。sơ trung hữu tam 。sơ thích thứ trưng hậu thông 。thử thích 。sơ tam thế minh chân như Bồ-đề thể 。thứ tâm diệc như thị năng chứng 。tiền ngôn tâm thị đệ nhất nghĩa tâm 。hậu ngôn tâm thị duyên tâm 。chúng sanh diệc như thị minh nhân không 。ư trung nhị tướng thật bất khả đắc 。hợp thuyết nhị ngã câu bất khả đắc 。đồng Văn Thù vấn Bồ-đề tâm Kinh y biến kế cố 。 經。何以故。 Kinh 。hà dĩ cố 。 次徵也。 thứ trưng dã 。 經。以一切法皆無生故。 Kinh 。dĩ nhất thiết pháp giai vô sanh cố 。 下第三通也。初總次別此總。以一切法皆無生故空。掌珍論云。無為無有實。不起似空華。無為無有實是宗。不起故因。起者生。似空華者喻。以本不生故體非有。解深密經依三無性說一切法無生無滅本來寂靜。 hạ đệ tam thông dã 。sơ tổng thứ biệt thử tổng 。dĩ nhất thiết pháp giai vô sanh cố không 。chưởng trân luận vân 。vô vi vô hữu thật 。bất khởi tự không hoa 。vô vi vô hữu thật thị tông 。bất khởi cố nhân 。khởi giả sanh 。tự không hoa giả dụ 。dĩ bổn bất sanh cố thể phi hữu 。Giải Thâm Mật Kinh y tam vô tánh thuyết nhất thiết pháp vô sanh vô diệt bản lai tịch tĩnh 。 經。菩提不可得菩提名亦不可得。 Kinh 。Bồ-đề bất khả đắc Bồ-đề danh diệc bất khả đắc 。 下別通有三。初約菩提。文殊問發菩提心經云。菩提者但有名字。世俗故說。論釋云。示現可證法。但有名用虛妄分別。其體無實故。此意所證但名字假設故云世俗。若如名取即虛妄分別。其體無實。能詮名假所詮亦爾。上約法明。 hạ biệt thông hữu tam 。sơ ước Bồ-đề 。Văn Thù vấn phát Bồ-đề tâm Kinh vân 。Bồ-đề giả đãn hữu danh tự 。thế tục cố thuyết 。luận thích vân 。thị hiện khả chứng Pháp 。đãn hữu danh dụng hư vọng phân biệt 。kỳ thể vô thật cố 。thử ý sở chứng đãn danh tự giả thiết cố vân thế tục 。nhược như danh thủ tức hư vọng phân biệt 。kỳ thể vô thật 。năng thuyên danh giả sở thuyên diệc nhĩ 。thượng ước pháp minh 。 經。眾生眾生名不可得聲聞聲聞名不可得獨覺獨覺名不可得菩薩菩薩名不可得佛佛名不可得。 Kinh 。chúng sanh chúng sanh danh bất khả đắc thanh văn thanh văn danh bất khả đắc độc giác độc Giác danh bất khả đắc Bồ Tát Bồ Tát danh bất khả đắc Phật Phật danh bất khả đắc 。 雙約二執明。眾生不可得生執無。眾生名不可得法執無。天親般若論云。假名及陰事如來離彼相。諸佛無彼二。以見實法故。此意假名名無實。法空假。陰事生空假。通二處。 song ước nhị chấp minh 。chúng sanh bất khả đắc sanh chấp vô 。chúng sanh danh bất khả đắc Pháp chấp vô 。Thiên thân Bát-nhã luận vân 。giả danh cập uẩn sự Như Lai ly bỉ tướng 。chư Phật vô bỉ nhị 。dĩ kiến thật Pháp cố 。thử ý giả danh danh vô thật 。pháp không giả 。uẩn sự sanh không giả 。thông nhị xứ/xử 。 經。行非行不可得行非行名不可得。 Kinh 。hạnh/hành/hàng phi hạnh/hành/hàng bất khả đắc hạnh/hành/hàng phi hạnh/hành/hàng danh bất khả đắc 。 又約法辨有是能證。行謂所修行善法。非行謂所斷不應修法。能所詮空故此中正明菩提心行法能斷之行。非行者是此所斷故。所以對明。 hựu ước pháp biện hữu thị năng chứng 。hạnh/hành/hàng vị sở tu hành thiện Pháp 。phi hạnh/hành/hàng vị sở đoạn bất ưng tu pháp 。năng sở thuyên không cố thử trung chánh minh Bồ-đề tâm hạnh/hành/hàng Pháp năng đoạn chi hạnh/hành/hàng 。phi hành giả thị thử sở đoạn cố 。sở dĩ đối minh 。 經。以不可得故於一切寂靜法中而得安住此依一切功德善根而得生起。 Kinh 。dĩ ất khả đắc cố ư nhất thiết tịch tĩnh pháp trung nhi đắc an trụ thử y nhất thiết công đức thiện căn nhi đắc sanh khởi 。 贊曰。釋甚深義令正修行菩提之心。以不可得故者。令知所證菩提及能證并能證者皆名言施設皆是假立無實可得。能如是知名於一切寂靜法中住。依此假緣世俗道理一切功德善根而得菩提生起。即稱正理名為菩提故。文殊問發菩提心經云。彼處無人證無所用證亦無法可證。如是通達是即名為得阿耨菩提。此意無人證則無修行者。無所用證則能證行。無法可證即所證菩提。廣如彼論。若準舊經錯云。依一切功德善根而得發出。是名初發菩提心。結屬後文。餘因皆不云依餘名發心。故應除是名二字。文勢即別。此新翻正。 tán viết 。thích thậm thâm nghĩa lệnh chánh tu hành Bồ-đề chi tâm 。dĩ ất khả đắc cố giả 。lệnh tri sở chứng Bồ-đề cập năng chứng tinh năng chứng giả giai danh ngôn thí thiết giai thị giả lập vô thật khả đắc 。năng như thị tri danh ư nhất thiết tịch tĩnh pháp trung trụ/trú 。y thử giả duyên thế tục đạo lý nhất thiết công đức thiện căn nhi đắc Bồ-đề sanh khởi 。tức xưng chánh lý danh vi Bồ-đề cố 。Văn Thù vấn phát Bồ-đề tâm Kinh vân 。bỉ xứ vô nhân chứng vô sở dụng chứng diệc vô Pháp khả chứng 。như thị thông đạt thị tức danh vi đắc A nậu Bồ-đề 。thử ý vô nhân chứng tức vô tu hành giả 。vô sở dụng chứng tức năng chứng hạnh/hành/hàng 。vô Pháp khả chứng tức sở chứng Bồ-đề 。quảng như bỉ luận 。nhược/nhã chuẩn cựu Kinh thác/thố vân 。y nhất thiết công đức thiện căn nhi đắc phát xuất 。thị danh sơ phát Bồ-đề tâm 。kết/kiết chúc hậu văn 。dư nhân giai bất vân y dư danh phát tâm 。cố ưng trừ thị danh nhị tự 。văn thế tức biệt 。thử tân phiên chánh 。 善男子譬如寶須彌山王饒益一切此菩提心利眾生故是名第一布施波羅蜜因。 Thiện nam tử thí như bảo Tu Di Sơn Vương nhiêu ích nhất thiết thử Bồ-đề tâm lợi chúng sanh cố thị danh đệ nhất bố thí Ba-la-mật nhân 。 贊曰。答第一問。分文為四。一發心。二修行。三證地。四得護即得陀羅尼而為衛護。此初發心。發十度心。文即為十。發心自相難可了知故以喻明。最初發心行於施度。喻如寶山往者皆益。故文中有三。初喻次法合後結。餘皆準此。或有無法合者。由此發心超出生死求大菩提。復出二乘行利他心。遇者皆益而無有極。故以妙高山王為喻。此山出於大海高於餘山。珍寶無盡山能饒益。此菩提心利眾生故合彼饒益。然大莊嚴論舉喻有別。彼第二論云。譬如大藏。檀波羅蜜相應發心亦如是。以財周給亦無盡故。彼取苞含用無盡義。此中應辨發菩提心。略如前說。又莊嚴論云。此菩提心以何為根何所依止等有十一問。以大悲為根。以利物為依止。以大乘法為所信。以種智為所緣。為求彼故。以勝欲為所乘。願無上乘故。以大護為所住。住菩薩戒故。以受障為礙難。起異乘心故。以增益為功德。以福智為自性。以習諸度為出離。以地滿為究竟。由地地勤方便與彼彼相應故。準此答文知十一問。此利眾生即第二義。依此得修故以利物為依。 tán viết 。đáp đệ nhất vấn 。phần văn vi tứ 。nhất phát tâm 。nhị tu hành 。tam chứng địa 。tứ đắc hộ tức đắc Đà-la-ni nhi vi vệ hộ 。thử sơ phát tâm 。phát thập độ tâm 。văn tức vi thập 。phát tâm tự tướng nạn/nan khả liễu tri cố dĩ dụ minh 。tối sơ phát tâm hạnh/hành/hàng ư thí độ 。dụ như bảo sơn vãng giả giai ích 。cố văn trung hữu tam 。sơ dụ thứ Pháp hợp hậu kết/kiết 。dư giai chuẩn thử 。hoặc hữu vô Pháp hợp giả 。do thử phát tâm siêu xuất sanh tử cầu Đại bồ-đề 。phục xuất nhị thừa hạnh/hành/hàng lợi tha tâm 。ngộ giả giai ích nhi vô hữu cực 。cố dĩ diệu cao sơn Vương vi dụ 。thử sơn xuất ư đại hải cao ư dư sơn 。trân bảo vô tận sơn năng nhiêu ích 。thử Bồ-đề tâm lợi chúng sanh cố hợp bỉ nhiêu ích 。nhiên Đại trang nghiêm luận cử dụ hữu biệt 。bỉ đệ nhị luận vân 。thí như đại tạng 。đàn ba-la-mật tướng ứng phát tâm diệc như thị 。dĩ tài châu cấp diệc vô tận cố 。bỉ thủ bao hàm dụng vô tận nghĩa 。thử trung ưng biện phát Bồ-đề tâm 。lược như tiền thuyết 。hựu trang nghiêm luận vân 。thử Bồ-đề tâm dĩ hà vi căn hà sở y chỉ đẳng hữu thập nhất vấn 。dĩ đại bi vi căn 。dĩ lợi vật vi y chỉ 。dĩ Đại-Thừa Pháp vi sở tín 。dĩ chủng trí vi sở duyên 。vi cầu bỉ cố 。dĩ thắng dục vi sở thừa 。nguyện vô thượng thừa cố 。dĩ Đại hộ vi sở trụ 。trụ/trú Bồ-tát giới cố 。dĩ thọ/thụ chướng vi ngại nạn/nan 。khởi dị thừa tâm cố 。dĩ tăng ích vi công đức 。dĩ phước trí vi tự tánh 。dĩ tập chư độ vi xuất ly 。dĩ địa mãn vi cứu cánh 。do địa địa cần phương tiện dữ bỉ bỉ tướng ứng cố 。chuẩn thử đáp văn tri thập nhất vấn 。thử lợi chúng sanh tức đệ nhị nghĩa 。y thử đắc tu cố dĩ lợi vật vi y 。 經。善男子譬如大地持眾物故是名第二持戒波羅蜜因。 Kinh 。Thiện nam tử thí như Đại địa trì chúng vật cố thị danh đệ nhị trì giới Ba-la-mật nhân 。 譬如大地能持眾物。故以戒為本。能生功德故喻於地。故遺教經云。當知此戒諸善功德安隱住處。能生諸禪定及滅苦智慧。故喻於地。大莊嚴論喻如寶篋。此意由戒能出功德如篋出物。如彼論云。功德法寶從彼生故。又寶篋與寶為依。依篋藏護不令失故。如依於戒餘功德在。若破戒已如斷人頭。諸根等捨。既破戒已功德滅故。持眾物故法合。或但是喻。是名下結。略無法合。 thí như Đại địa năng trì chúng vật 。cố dĩ giới vi bổn 。năng sanh công đức cố dụ ư địa 。cố di giáo Kinh vân 。đương tri thử giới chư thiện công đức an ẩn trụ xứ 。năng sanh chư Thiền định cập diệt khổ trí tuệ 。cố dụ ư địa 。Đại trang nghiêm luận dụ như bảo khiếp 。thử ý do giới năng xuất công đức như khiếp xuất vật 。như bỉ luận vân 。công đức pháp bảo tòng bỉ sanh cố 。hựu bảo khiếp dữ bảo vi y 。y khiếp tạng hộ bất lệnh thất cố 。như y ư giới dư công đức tại 。nhược/nhã phá giới dĩ như đoạn nhân đầu 。chư căn đẳng xả 。ký phá giới dĩ công đức diệt cố 。trì chúng vật cố Pháp hợp 。hoặc đãn thị dụ 。thị danh hạ kết/kiết 。lược vô Pháp hợp 。 經。譬如師子有大威力獨步無畏離驚恐故是名第三忍辱波羅蜜因。 Kinh 。thí như sư tử hữu đại uy lực độc bộ vô úy ly kinh khủng cố thị danh đệ tam nhẫn nhục Ba-la-mật nhân 。 譬如師子喻。師子有其三德。一有大威力。二獨步無畏。三離驚恐。如次喻。譬如師子獨步無畏。發心修三種忍故。莊嚴論中。喻如大海諸來違逆心不動故。遺教經云。能行忍者乃可名為有力大人故得無畏。是名下結。略無法合。 thí như sư tử dụ 。sư tử hữu kỳ tam đức 。nhất hữu đại uy lực 。nhị độc bộ vô úy 。tam ly kinh khủng 。như thứ dụ 。thí như sư tử độc bộ vô úy 。phát tâm tu tam chủng nhẫn cố 。trang nghiêm luận trung 。dụ như đại hải chư lai vi nghịch tâm bất động cố 。di giáo Kinh vân 。năng hạnh/hành/hàng nhẫn giả nãi khả danh vi hữu lực đại nhân cố đắc vô úy 。thị danh hạ kết/kiết 。lược vô Pháp hợp 。 經。譬如風輪那羅延力勇壯速疾心不退故是名第四勤策波羅蜜因。 Kinh 。thí như phong luân Na-la-diên lực dũng tráng tốc tật tâm bất thoái cố thị danh đệ tứ cần sách Ba-la-mật nhân 。 譬如風輪等有二譬。一風輪喻被甲精進。喻如風輪攝持世界。那羅延者此云力勝。喻利樂攝善二種精進。喻攝善精進中復有無下無退無足。由勇壯故不自卑屈無下。作事速疾無足。由力多故作事無退。如次喻無下無足無退三種精進故。喻攝善精進故。唯識論云。即經所說有勢有勤有勇。堅猛不捨善軛。初一是被甲。餘四是攝善。或可。速疾喻利精進。以大悲為本。修勤利生速疾而化。或可總相。不必別配。莊嚴論中喻如金剛勇猛堅牢不可壞故。準此有二。一勇猛喻神。二金剛喻杵。所行精進如彼金剛杵堅牢不壞。能行之人如執金剛神勇猛不退。或但喻神。金剛之身不可壞故。 thí như phong luân đẳng hữu nhị thí 。nhất phong luân dụ bị giáp tinh tấn 。dụ như phong luân nhiếp trì thế giới 。Na-la-diên giả thử vân lực thắng 。dụ lợi lạc nhiếp thiện nhị chủng tinh tấn 。dụ nhiếp thiện tinh tấn trung phục hưũ vô hạ vô thoái vô túc 。do dũng tráng cố bất tự ty khuất vô hạ 。tác sự tốc tật vô túc 。do lực đa cố tác sự vô thoái 。như thứ dụ vô hạ vô túc vô thoái tam chủng tinh tấn cố 。dụ nhiếp thiện tinh tấn cố 。duy thức luận vân 。tức Kinh sở thuyết hữu thế hữu cần hữu dũng 。kiên mãnh bất xả thiện ách 。sơ nhất thị bị giáp 。dư tứ thị nhiếp thiện 。hoặc khả 。tốc tật dụ lợi tinh tấn 。dĩ đại bi vi bổn 。tu cần lợi sanh tốc tật nhi hóa 。hoặc khả tổng tướng 。bất tất biệt phối 。trang nghiêm luận trung dụ như Kim cương dũng mãnh kiên lao bất khả hoại cố 。chuẩn thử hữu nhị 。nhất dũng mãnh dụ Thần 。nhị Kim cương dụ xử 。sở hạnh tinh tấn như bỉ Kim Cương xử kiên lao bất hoại 。năng hạnh/hành/hàng chi nhân như chấp Kim Cương thần dũng mãnh bất thoái 。hoặc đãn dụ Thần 。Kim cương chi thân bất khả hoại cố 。 經。譬如七寶樓觀有四階道清涼之風來吹四門受安穩樂靜慮法藏求滿足故是名第五靜慮波羅蜜因。 Kinh 。thí như thất bảo lâu quán hữu tứ giai đạo thanh lương chi phong lai xuy tứ môn thọ/thụ an ổn lạc/nhạc tĩnh lự Pháp tạng cầu mãn túc cố thị danh đệ ngũ tĩnh lự Ba-la-mật nhân 。 下譬定。初喻次法合後結。喻有四。一樓觀喻。四禪八定具七最勝如七寶嚴。又諸禪定七聖財助伴七支戒為因故喻七寶樓觀。樓則是觀。又陜而修曲曰樓。觀謂之闕。闕宮門雙闕。二四道喻發心。修定等諸行有四種大。如莊嚴論。菩薩發心有四種大。一勇猛大。謂弘誓精進甚深難作長時隨順故。二方便大。謂被弘誓鉀以恒時方便勤精進故。三利益大。謂一切時作自他利故。四出離大。謂為求無上菩提故。故依此四可往菩提。譬如四道。或無作四諦大般若經名為衢路故。三清涼之風喻能除煩惱炎熱故。四來吹四門。四門喻常樂我淨四觀。準餘處明定為樂德因。此約通說。佛具起修四因。當能證得云受安穩樂。靜慮法藏求滿足故者但總法合。是名下結。故喻吹門。莊嚴論中喻如山王不動不亂總喻自性。此通喻差別。 hạ thí định 。sơ dụ thứ Pháp hợp hậu kết/kiết 。dụ hữu tứ 。nhất lâu quán dụ 。tứ Thiền bát định cụ thất tối thắng như thất bảo nghiêm 。hựu chư Thiền định thất thánh tài trợ bạn thất chi giới vi nhân cố dụ thất bảo lâu quán 。lâu tức thị quán 。hựu xiểm nhi tu khúc viết lâu 。quán vị chi khuyết 。khuyết cung môn song khuyết 。nhị tứ đạo dụ phát tâm 。tu định đẳng chư hạnh/hành/hàng hữu tứ chủng Đại 。như trang nghiêm luận 。Bồ Tát phát tâm hữu tứ chủng Đại 。nhất dũng mãnh Đại 。vị hoằng thệ tinh tấn thậm thâm nạn/nan tác trường/trưởng thời tùy thuận cố 。nhị phương tiện Đại 。vị bị hoằng thệ giáp dĩ hằng thời phương tiện cần tinh tấn cố 。tam lợi ích Đại 。vị nhất thiết thời tác tự tha lợi cố 。tứ xuất ly Đại 。vị vi cầu vô thượng Bồ-đề cố 。cố y thử tứ khả vãng Bồ-đề 。thí như tứ đạo 。hoặc vô tác tứ đế đại Bát-nhã Kinh danh vi cù lộ cố 。tam thanh lương chi phong dụ năng trừ phiền não viêm nhiệt cố 。tứ lai xuy tứ môn 。tứ môn dụ thường lạc/nhạc ngã tịnh tứ quán 。chuẩn dư xứ minh định vi lạc/nhạc đức nhân 。thử ước thông thuyết 。Phật cụ khởi tu tứ nhân 。đương năng chứng đắc vân thọ/thụ an ổn lạc/nhạc 。tĩnh lự Pháp tạng cầu mãn túc cố giả đãn tổng Pháp hợp 。thị danh hạ kết/kiết 。cố dụ xuy môn 。trang nghiêm luận trung dụ như sơn vương bất động bất loạn tổng dụ tự tánh 。thử thông dụ sái biệt 。 經。譬於日輪光耀熾盛。 Kinh 。thí ư nhật luân Quang diệu sí thịnh 。 下喻發心修般若度因。文亦有三。喻合結。喻有二種。一日輪喻智自性。二光耀熾盛喻作用有二。一能照明。二能破闇。即證真斷惑。理通利物。有勝勢力故。此自得已亦令他得。通自他能。 hạ dụ phát tâm tu Bát-nhã độ nhân 。văn diệc hữu tam 。dụ hợp kết/kiết 。dụ hữu nhị chủng 。nhất nhật luân dụ trí tự tánh 。nhị Quang diệu sí thịnh dụ tác dụng hữu nhị 。nhất năng chiếu minh 。nhị năng phá ám 。tức chứng chân đoạn hoặc 。lý thông lợi vật 。hữu thắng thế lực cố 。thử tự đắc dĩ diệc lệnh tha đắc 。thông tự tha năng 。 經。此心速能破滅生死無明闇故是名第六智慧波羅蜜因。 Kinh 。thử tâm tốc năng phá diệt sanh tử vô minh ám cố thị danh đệ lục trí tuệ Ba-la-mật nhân 。 法合。此心此求般若心名為因故或是所求。因是所以。由彼般若等有此能故。故發心求所以名因。智與心俱。或緣慮故通說名心。能破生死除苦諦。能滅無明闇滅集諦。能滅是道諦所證是滅諦。大莊嚴論。智喻如藥。惑智二障病此智能破故。覆理不明二障喻闇。故智喻日體破闇故。能令衰損不起二智。二障喻病故智喻藥。是名下結。 Pháp hợp 。thử tâm thử cầu Bát-nhã tâm danh vi nhân cố hoặc thị sở cầu 。nhân thị sở dĩ 。do bỉ Bát-nhã đẳng hữu thử năng cố 。cố phát tâm cầu sở dĩ danh nhân 。trí dữ tâm câu 。hoặc duyên lự cố thông thuyết danh tâm 。năng phá sanh tử trừ khổ đế 。năng diệt vô minh ám diệt tập đế 。năng diệt thị đạo đế sở chứng thị diệt đế 。Đại trang nghiêm luận 。trí dụ như dược 。hoặc trí nhị chướng bệnh thử trí năng phá cố 。phước lý bất minh nhị chướng dụ ám 。cố trí dụ nhật thể phá ám cố 。năng lệnh suy tổn bất khởi nhị trí 。nhị chướng dụ bệnh cố trí dụ dược 。thị danh hạ kết/kiết 。 經。譬如商主能令一切心願滿足此心能度生死險道獲功德寶故是名第七方便勝智波羅蜜因。 Kinh 。thí như thương chủ năng lệnh nhất thiết tâm nguyện mãn túc thử tâm năng độ sanh tử hiểm đạo hoạch công đức bảo cố thị danh đệ thất phương tiện thắng trí Ba-la-mật nhân 。 下喻發修方便善巧心因。文亦有三。一猶如商主多巧方便。有二功能。一能知道路。二引至寶所令求願滿。二此心能度下法合。由迴向方便拔濟方便度生死道獲大菩提功德珍寶。不同二乘趣於寂滅。釋通自他及因等言皆準前知。結文可知。 hạ dụ phát tu phương tiện thiện xảo tâm nhân 。văn diệc hữu tam 。nhất do như thương chủ đa xảo phương tiện 。hữu nhị công năng 。nhất năng tri đạo lộ 。nhị dẫn chí bảo sở lệnh cầu nguyện mãn 。nhị thử tâm năng độ hạ Pháp hợp 。do hồi hướng phương tiện bạt tế phương tiện độ sanh tử đạo hoạch Đại bồ-đề công đức trân bảo 。bất đồng nhị thừa thú ư tịch diệt 。thích thông tự tha cập nhân đẳng ngôn giai chuẩn tiền tri 。kết/kiết văn khả tri 。 經。譬如淨月圓滿無翳此心能於一切境界清淨具足故是名第八願波羅蜜因。 Kinh 。thí như tịnh nguyệt viên mãn vô ế thử tâm năng ư nhất thiết cảnh giới thanh tịnh cụ túc cố thị danh đệ bát nguyện Ba-la-mật nhân 。 下喻發修願心。文亦分三。由求菩提願利樂他願。具此大願如月圓滿。除自他障故云無翳。此心能於下合願求。二利要於真俗境離障俱了方得滿足。故云一切境界清淨具足。結文可知。 hạ dụ phát tu nguyện tâm 。văn diệc phần tam 。do cầu Bồ-đề nguyện lợi lạc tha nguyện 。cụ thử đại nguyện như nguyệt viên mãn 。trừ tự tha chướng cố vân vô ế 。thử tâm năng ư hạ hợp nguyện cầu 。nhị lợi yếu ư chân tục cảnh ly chướng câu liễu phương đắc mãn túc 。cố vân nhất thiết cảnh giới thanh tịnh cụ túc 。kết/kiết văn khả tri 。 經。譬如轉輪聖王主兵寶臣隨意自在此心善能莊嚴淨佛國土無量功德廣利群生故是名第九力波羅蜜因。 Kinh 。thí như Chuyển luân Thánh Vương chủ binh bảo Thần tùy ý tự tại thử tâm thiện năng trang nghiêm tịnh Phật quốc độ vô lượng công đức quảng lợi quần sanh cố thị danh đệ cửu lực ba-la-mật nhân 。 喻發修力心。文三如前。喻中一輪王喻。二主兵臣寶喻。王總喻發大菩提心。臣別喻於發行力心。有二種力。一思擇力。二修習力。如主兵臣所須四兵。隨自意自在如思擇力。亦隨王意自在如修習力。四兵二用。一廓境土。二安眾生。此心下法合。由力波羅蜜一能嚴土。二廣利生。無量功德通此二處。無量功德莊嚴土。無量功德以廣利生。結文可知。 dụ phát tu lực tâm 。văn tam như tiền 。dụ trung nhất luân Vương dụ 。nhị chủ binh Thần bảo dụ 。Vương tổng dụ phát đại Bồ-đề tâm 。Thần biệt dụ ư phát hạnh/hành/hàng lực tâm 。hữu nhị chủng lực 。nhất tư trạch lực 。nhị tu tập lực 。như chủ binh Thần sở tu tứ binh 。tùy tự ý tự tại như tư trạch lực 。diệc tùy Vương ý tự tại như tu tập lực 。tứ binh nhị dụng 。nhất khuếch cảnh độ 。nhị an chúng sanh 。thử tâm hạ Pháp hợp 。do lực ba-la-mật nhất năng nghiêm độ 。nhị quảng lợi sanh 。vô lượng công đức thông thử nhị xứ/xử 。vô lượng công đức trang nghiêm độ 。vô lượng công đức dĩ quảng lợi sanh 。kết/kiết văn khả tri 。 經。譬如虛空及轉輪聖王此心能於一切境界無有障礙於一切處皆得自在至灌頂位故是名第十智波羅蜜因善男子是名菩薩摩訶薩十種菩提心因。 Kinh 。thí như hư không cập Chuyển luân Thánh Vương thử tâm năng ư nhất thiết cảnh giới vô hữu chướng ngại ư nhất thiết xứ/xử giai đắc tự tại chí quán đảnh vị cố thị danh đệ thập trí Ba-la-mật nhân Thiện nam tử thị danh Bồ-Tát Ma-ha-tát thập chủng Bồ-đề tâm nhân 。 下喻發修智心。文三如前。喻有二種。一虛空喻。二輪王喻。智有二種。一成就有情智如虛空容受平等無擇。二成就佛法智如轉輪王受灌頂位。又此二智俱通二種。一淨如虛空含容一切所有功德。二如轉輪王能紹佛位廣利有情。此心下法合。一切境無礙合虛空。皆得自在至灌頂位合轉輪王。結文可知。 hạ dụ phát tu trí tâm 。văn tam như tiền 。dụ hữu nhị chủng 。nhất hư không dụ 。nhị luân Vương dụ 。trí hữu nhị chủng 。nhất thành tựu hữu tình trí như hư không dung thọ bình đẳng vô trạch 。nhị thành tựu Phật Pháp trí như Chuyển luân Vương thọ/thụ quán đảnh vị 。hựu thử nhị trí câu thông nhị chủng 。nhất tịnh như hư không hàm dung nhất thiết sở hữu công đức 。nhị như Chuyển luân Vương năng thiệu Phật vị quảng lợi hữu tình 。thử tâm hạ Pháp hợp 。nhất thiết cảnh vô ngại hợp hư không 。giai đắc tự tại chí quán đảnh vị hợp Chuyển luân Vương 。kết/kiết văn khả tri 。 經。如是十因汝當修學。 Kinh 。như thị thập nhân nhữ đương tu học 。 下總結勸修。問。此發心因位在何處。答。發心有多位。準大莊嚴論有二。一世俗二勝義。世俗在地前勝義在地上。又云。菩薩發心依諸地有四種差別。一信行發心謂信行地。二淨依發心謂前七地。三報得發心謂後三地。四無障發心謂如來地。此約三祇及究竟位各增處說。據實四十二位各各發心。文殊所問菩提心經又說四種。彼云。有四種心能成就因能成就果。何等為四。一者初發心。二者行發心。三者不退發心。四者一生補處發心。論釋云。初二發心竝在地前。初過聲聞次過辟支佛。第三發心過不定地。已入初地得證智故。第四發心以善□法王子地故即第十地。瑜伽七十二又有十種發心。一世俗發心在地前。二得法性發心。謂入地菩薩及得二乘果迴心之者。三不決定發心謂非菩薩種性。設菩薩性有退還法。四決定發心與彼相違。五不清淨發心謂被他逼求活命等而發心者。六清淨發心者與上相違。七羸劣發心者謂發心已被貪等纏所蔽伏捨正行邪。八強盛發心與上相違。九未成就果發心謂因位。十已成就果發心者謂在佛位。此中所說十發心中不決定不清淨及羸劣各少分三中容有能為因故。由此但可總相而釋通前所說三類發心。或且據一相別配無妨。然不如通。真諦三藏十發心因喻法各五義釋。以下十度各有五行相故雖有此理然無正文人。釋為五義。□難準下十度中各各五行。真諦以彼瑜伽論中六度□九門中五門配之。一自性。二一切。三難行。四善士。五清淨。隨應配五。道理亦難。諸經論說各各差別。雜集唯識等初六各三。後四各二。大莊嚴論六各六門。寶雲經中十各十門。何故但配瑜伽九門中五門耶。故知十度行相差別有無量門。諸經論中隨影互明。各不相違。然隨行相依釋亦得。以九門義攝一切故。廣且依唯識攝大乘等差別而明。 hạ tổng kết khuyến tu 。vấn 。thử phát tâm nhân vị tại hà xứ/xử 。đáp 。phát tâm hữu đa vị 。chuẩn Đại trang nghiêm luận hữu nhị 。nhất thế tục nhị thắng nghĩa 。thế tục tại địa tiền thắng nghĩa tại địa thượng 。hựu vân 。Bồ Tát phát tâm y chư địa hữu tứ chủng sái biệt 。nhất tín hạnh/hành/hàng phát tâm vị tín hạnh/hành/hàng địa 。nhị tịnh y phát tâm vị tiền thất địa 。tam báo đắc phát tâm vị hậu tam địa 。tứ Vô chướng phát tâm vi Như Lai địa 。thử ước tam kì cập cứu cánh vị các tăng xứ/xử thuyết 。cứ thật tứ thập nhị vị các các phát tâm 。Văn Thù sở vấn Bồ-đề tâm Kinh hựu thuyết tứ chủng 。bỉ vân 。hữu tứ chủng tâm năng thành tựu nhân năng thành tựu quả 。hà đẳng vi tứ 。nhất giả sơ phát tâm 。nhị giả hạnh/hành/hàng phát tâm 。tam giả bất thoái phát tâm 。tứ giả Nhất-sanh-bổ-xứ phát tâm 。luận thích vân 。sơ nhị phát tâm tịnh tại địa tiền 。sơ quá/qua Thanh văn thứ quá/qua Bích Chi Phật 。đệ tam phát tâm quá/qua bất định địa 。dĩ nhập sơ địa đắc chứng trí cố 。đệ tứ phát tâm dĩ thiện □pháp vương tử địa cố tức đệ Thập Địa 。du già thất thập nhị hựu hữu thập chủng phát tâm 。nhất thế tục phát tâm tại địa tiền 。nhị đắc pháp tánh phát tâm 。vị nhập địa Bồ Tát cập đắc nhị thừa quả hồi tâm chi giả 。tam bất quyết định phát tâm vị phi Bồ-tát chủng tánh 。thiết ồ-tát tánh hữu thoái hoàn Pháp 。tứ quyết định phát tâm dữ bỉ tướng vi 。ngũ bất thanh tịnh phát tâm vị bị tha bức cầu hoạt mạng đẳng nhi phát tâm giả 。lục thanh tịnh phát tâm giả dữ thượng tướng vi 。thất luy liệt phát tâm giả vị phát tâm dĩ bị tham đẳng triền sở tế phục xả chánh hạnh tà 。bát cường thịnh phát tâm dữ thượng tướng vi 。cửu vị thành tựu quả phát tâm vị nhân vị 。thập dĩ thành tựu quả phát tâm giả vị tại Phật vị 。thử trung sở thuyết thập phát tâm trung bất quyết định bất thanh tịnh cập luy liệt các thiểu phần tam trung dung hữu năng vi nhân cố 。do thử đãn khả tổng tướng nhi thích thông tiền sở thuyết tam loại phát tâm 。hoặc thả cứ nhất tướng biệt phối vô phương 。nhiên bất như thông 。chân đế Tam Tạng thập phát tâm nhân dụ Pháp các ngũ nghĩa thích 。dĩ hạ thập độ các hữu ngũ hành tướng cố tuy hữu thử lý nhiên vô chánh văn nhân 。thích vi ngũ nghĩa 。□nạn/nan chuẩn hạ thập độ trung các các ngũ hành 。chân đế dĩ bỉ du già luận trung lục độ □cửu môn trung ngũ môn phối chi 。nhất tự tánh 。nhị nhất thiết 。tam nạn/nan hạnh/hành/hàng 。tứ thiện sĩ 。ngũ thanh tịnh 。tùy ưng phối ngũ 。đạo lý diệc nạn/nan 。chư Kinh luận thuyết các các sái biệt 。tạp tập duy thức đẳng sơ lục các tam 。hậu tứ các nhị 。Đại trang nghiêm luận lục các lục môn 。bảo vân Kinh trung thập các thập môn 。hà cố đãn phối du già cửu môn trung ngũ môn da 。cố tri thập độ hành tướng sái biệt hữu vô lượng môn 。chư Kinh luận trung tùy ảnh hỗ minh 。các bất tướng vi 。nhiên tùy hành tướng y thích diệc đắc 。dĩ cửu môn nghĩa nhiếp nhất thiết cố 。quảng thả y duy thức nhiếp Đại thừa đẳng sái biệt nhi minh 。 經。善男子依五種法菩薩摩訶薩成就布施波羅蜜云何為五一者信根二者慈悲三者無求欲心四者攝受一切眾生五者願求一切智智善男子是名菩薩摩訶薩成就布施波羅蜜。 Kinh 。Thiện nam tử y ngũ chủng Pháp Bồ-Tát Ma-ha-tát thành tựu bố thí Ba-la-mật vân hà vi ngũ nhất giả tín căn nhị giả từ bi tam giả vô cầu dục tâm tứ giả nhiếp thọ nhất thiết chúng sanh ngũ giả nguyện cầu nhất thiết trí trí Thiện nam tử thị danh Bồ-Tát Ma-ha-tát thành tựu bố thí Ba-la-mật 。 今此下明是佛答中。第二修行既發心已次應隨修。於中分二。初修行二釋名。修行十度即為十段。段段之中各分為四。一標二徵三釋四結。文段易知下更不科。但牒文釋。一者信根者菩提既以信為根本。又發菩提心經論施有五種。一信心施是故最初□信為根而行布施。二慈悲者既為菩薩意在利生。次信慈悲。與樂拔苦而行布施。三無求欲者既求菩提行於布施不希三有及報恩等。故無求欲心。四攝受一切生者為利生故平等攝受一切眾生。五者願求一切智智者迴願自他求佛菩提。又信根即菩提心體。七最勝中依止最勝即攝慈悲。無求欲心清淨勝。攝受一切意樂勝。願求種智迴向勝。以施在初略最勝攝。影顯餘九亦最勝攝方名度故。 kim thử hạ minh thị Phật đáp trung 。đệ nhị tu hành ký phát tâm dĩ thứ ưng tùy tu 。ư trung phần nhị 。sơ tu hành nhị thích danh 。tu hành thập độ tức vi thập đoạn 。đoạn đoạn chi trung các phần vi tứ 。nhất tiêu nhị trưng tam thích tứ kết 。văn đoạn dịch tri hạ cánh bất khoa 。đãn điệp văn thích 。nhất giả tín căn giả Bồ-đề ký dĩ tín vi căn bản 。hựu phát Bồ-đề tâm Kinh luận thí hữu ngũ chủng 。nhất tín tâm thí thị cố tối sơ □tín vi căn nhi hạnh/hành/hàng bố thí 。nhị từ bi giả ký vi Bồ Tát ý tại lợi sanh 。thứ tín từ bi 。dữ lạc/nhạc bạt khổ nhi hạnh/hành/hàng bố thí 。tam vô cầu dục giả ký cầu Bồ-đề hành ư bố thí bất hy tam hữu cập báo ân đẳng 。cố vô cầu dục tâm 。tứ nhiếp thọ/thụ nhất thiết sanh giả vi lợi sanh cố bình đẳng nhiếp thọ nhất thiết chúng sanh 。ngũ giả nguyện cầu nhất thiết trí trí giả hồi nguyện tự tha cầu Phật Bồ-đề 。hựu tín căn tức Bồ-đề tâm thể 。thất tối thắng trung y chỉ tối thắng tức nhiếp từ bi 。vô cầu dục tâm thanh tịnh thắng 。nhiếp thọ nhất thiết ý lạc thắng 。nguyện cầu chủng trí hồi hướng thắng 。dĩ thí tại sơ lược tối thắng nhiếp 。ảnh hiển dư cửu diệc tối thắng nhiếp phương danh độ cố 。 經。善男子復依五法菩薩摩訶薩成就持戒波羅蜜云何為五一者三業清淨二者不為一切眾生作煩惱因緣三者閉諸惡道開善趣門四者過於聲聞獨覺之地五者一切功德皆悉滿足善男子是名菩薩摩訶薩成就持戒波羅蜜。 Kinh 。Thiện nam tử phục y ngũ pháp Bồ-Tát Ma-ha-tát thành tựu trì giới Ba-la-mật vân hà vi ngũ nhất giả tam nghiệp thanh tịnh nhị giả bất vi nhất thiết chúng sanh tác phiền não nhân duyên tam giả bế chư ác đạo khai thiện thú môn tứ giả quá/qua ư thanh văn độc giác chi địa ngũ giả nhất thiết công đức giai tất mãn túc Thiện nam tử thị danh Bồ-Tát Ma-ha-tát thành tựu trì giới Ba-la-mật 。 戒中有三。謂律儀戒．攝善法戒．饒益有情戒。一者三業清淨此即三聚戒之自性。二者不為一切作煩惱因。隨護他支。然十地論菩薩受戒意為斷除眾生四流。即斷惑因。三者閉惡道趣。開善趣者十地論云。菩薩受戒為除眾生諸惡道苦。四者過聲聞等最為甚深。不共二乘故。求大菩提。不約小果故。五者功德滿者由戒為依生定慧故。故遺教經云。依因此戒能生諸禪定及滅苦智慧。又第一攝律儀戒。第二第三饒益有情戒。第四第五攝善法戒。 giới trung hữu tam 。vị luật nghi giới ．nhiếp thiện Pháp giới ．nhiêu ích hữu tình giới 。nhất giả tam nghiệp thanh tịnh thử tức tam tụ giới chi tự tánh 。nhị giả bất vi nhất thiết tác phiền não nhân 。tùy hộ tha chi 。nhiên thập địa luận Bồ Tát thọ/thụ giới ý vi đoạn trừ chúng sanh tứ lưu 。tức đoạn hoặc nhân 。tam giả bế ác đạo thú 。khai thiện thú giả thập địa luận vân 。Bồ Tát thọ/thụ giới vi trừ chúng sanh chư ác đạo khổ 。tứ giả quá/qua Thanh văn đẳng tối vi thậm thâm 。bất cộng nhị thừa cố 。cầu Đại bồ-đề 。bất ước tiểu quả cố 。ngũ giả công đức mãn giả do giới vi y sanh định tuệ cố 。cố di giáo Kinh vân 。y nhân thử giới năng sanh chư Thiền định cập diệt khổ trí tuệ 。hựu đệ nhất nhiếp luật nghi giới 。đệ nhị đệ tam nhiêu ích hữu tình giới 。đệ tứ đệ ngũ nhiếp thiện Pháp giới 。 經。善男子復依五法菩薩摩訶薩成就忍辱波羅蜜云何為五一者能伏貪瞋煩惱二者不惜身命不求安樂止息之想三者思惟往業遭苦能忍四者發慈悲心成就眾生諸善根故五者為得甚深無生法忍善男子是名菩薩摩訶薩成就忍辱波羅蜜。 Kinh 。Thiện nam tử phục y ngũ pháp Bồ-Tát Ma-ha-tát thành tựu nhẫn nhục Ba-la-mật vân hà vi ngũ nhất giả năng phục tham sân phiền não nhị giả bất tích thân mạng bất cầu an lạc chỉ tức chi tưởng tam giả tư tánh vãng nghiệp tao khổ năng nhẫn tứ giả phát từ bi tâm thành tựu chúng sanh chư thiện căn cố ngũ giả vi đắc thậm thâm Vô sanh Pháp nhẫn Thiện nam tử thị danh Bồ-Tát Ma-ha-tát thành tựu nhẫn nhục Ba-la-mật 。 忍即有三。一耐怨害忍。二安受苦忍。三諦察法忍。言能伏貪瞋煩惱是耐怨害忍。由不惜身命等是安受苦忍。以精進為體。能行苦行不求安息。三思往昔被他害等。思自往業忍彼不瞋。復由慈悲而為攝受故忍不瞋。此二即是耐怨害忍因。因有五種。一唯法想。二有苦想。三無常想。四親屬想。五攝受想。此且舉二五。為甚深法者諦察法忍。以慧為性。 nhẫn tức hữu tam 。nhất nại oán hại nhẫn 。nhị an thọ khổ nhẫn 。tam đế sát pháp nhẫn 。ngôn năng phục tham sân phiền não thị nại oán hại nhẫn 。do bất tích thân mạng đẳng thị an thọ khổ nhẫn 。dĩ tinh tấn vi thể 。năng hạnh/hành/hàng khổ hạnh bất cầu An Tức 。tam tư vãng tích bị tha hại đẳng 。tư tự vãng nghiệp nhẫn bỉ bất sân 。phục do từ bi nhi vi nhiếp thọ cố nhẫn bất sân 。thử nhị tức thị nại oán hại nhẫn nhân 。nhân hữu ngũ chủng 。nhất duy pháp tưởng 。nhị hữu khổ tưởng 。tam vô thường tưởng 。tứ thân chúc tưởng 。ngũ nhiếp thọ tưởng 。thử thả cử nhị ngũ 。vi thậm thâm Pháp giả đế sát pháp nhẫn 。dĩ tuệ vi tánh 。 經。善男子復依五法菩薩摩訶薩成就勤策波羅蜜。云何為五。一者與諸煩惱不樂共住二者福德未具不受安樂三者於諸難行苦行之事不生厭心四者以大慈悲攝受利益方便成熟一切眾生五者願求不退轉地善男子是名菩薩摩訶薩成就勤策波羅蜜。 Kinh 。Thiện nam tử phục y ngũ pháp Bồ-Tát Ma-ha-tát thành tựu cần sách Ba-la-mật 。vân hà vi ngũ 。nhất giả dữ chư phiền não bất lạc/nhạc cộng trụ nhị giả phước đức vị cụ bất thọ/thụ an lạc tam giả ư chư nạn hạnh/hành/hàng khổ hạnh chi sự bất sanh yếm tâm tứ giả dĩ đại từ bi nhiếp thọ lợi ích phương tiện thành thục nhất thiết chúng sanh ngũ giả nguyện cầu bất thoái chuyển địa Thiện nam tử thị danh Bồ-Tát Ma-ha-tát thành tựu cần sách Ba-la-mật 。 精進中。一與諸煩惱不樂共住者精進有三。一被鉀二攝善三利樂有情。此即第一被鉀精進。最初發心起猛利樂欲翻諸煩惱如被鉀。二福德未具不受安樂者。攝善之中有其四種。加行無下無退無足。此無退精進。於未得中能進求故不息受樂。三於諸難行不生厭心。無足精進。四者與慈悲俱攝受利益眾生方便成就一切故是利樂有情精進。五願求不退地者是攝善中無下精進。不自輕蔑能求上位故。 tinh tấn trung 。nhất dữ chư phiền não bất lạc/nhạc cộng trụ giả tinh tấn hữu tam 。nhất bị giáp nhị nhiếp thiện tam lợi lạc hữu tình 。thử tức đệ nhất bị giáp tinh tấn 。tối sơ phát tâm khởi mãnh lợi lạc/nhạc dục phiên chư phiền não như bị giáp 。nhị phước đức vị cụ bất thọ/thụ an lạc giả 。nhiếp thiện chi trung hữu kỳ tứ chủng 。gia hạnh/hành/hàng vô hạ vô thoái vô túc 。thử vô thoái tinh tấn 。ư vị đắc trung năng tiến/tấn cầu cố bất tức thọ/thụ lạc/nhạc 。tam ư chư nạn hạnh/hành/hàng bất sanh yếm tâm 。vô túc tinh tấn 。tứ giả dữ từ bi câu nhiếp thọ lợi ích chúng sanh phương tiện thành tựu nhất thiết cố thị lợi lạc hữu tình tinh tấn 。ngũ nguyện cầu bất thoái địa giả thị nhiếp thiện trung vô hạ tinh tấn 。bất tự khinh miệt năng cầu thượng vị cố 。 經。善男子復依五法菩薩摩訶薩成就靜慮波羅蜜云何為五一者於諸善法攝令不散故二者常願解脫不著二邊故三者願得神通成就眾生諸善根故四者為淨法界蠲除心垢故五者為斷眾生煩惱根本故善男子是名菩薩摩訶薩成就靜慮波羅蜜。 Kinh 。Thiện nam tử phục y ngũ pháp Bồ-Tát Ma-ha-tát thành tựu tĩnh lự Ba-la-mật vân hà vi ngũ nhất giả ư chư thiện Pháp nhiếp lệnh bất tán cố nhị giả thường nguyện giải thoát bất trước nhị biên cố tam giả nguyện đắc thần thông thành tựu chúng sanh chư thiện căn cố tứ giả vi tịnh pháp giới quyên trừ tâm cấu cố ngũ giả vi đoạn chúng sanh phiền não căn bản cố Thiện nam tử thị danh Bồ-Tát Ma-ha-tát thành tựu tĩnh lự Ba-la-mật 。 靜慮之中亦有三。一安住靜慮。二引發靜慮。三辦事靜慮。此中第一是安住於諸善品。攝令不散。住定輕安等故名安住。引發神通諸功德等名引發。能辦自他利益之事名辦事故第二常願解脫。解脫即八解脫。於空有邊能不住者引解脫故。第三願得神通即六神通。由現神通令諸眾生捨邪歸正集諸善根。此二即引發靜慮。四為淨法界除心垢者心通二種。能緣慮心并第一義心。為淨法界即第一義心。依定能除二心垢故此為自利。五為斷眾生煩惱根本此即利他。此後二種是辦事靜慮。能辦自他利益事故。非唯緣事名辦事。事謂事業業用。然諸處說變大地為金等。為辦事者且約外利事說。 tĩnh lự chi trung diệc hữu tam 。nhất an trụ tĩnh lự 。nhị dẫn phát tĩnh lự 。tam biện sự tĩnh lự 。thử trung đệ nhất thị an trụ ư chư thiện phẩm 。nhiếp lệnh bất tán 。trụ định khinh an đẳng cố danh an trụ 。dẫn phát thần thông chư công đức đẳng danh dẫn phát 。năng biện tự tha lợi ích chi sự danh biện sự cố đệ nhị thường nguyện giải thoát 。giải thoát tức bát giải thoát 。ư không hữu biên năng bất trụ giả dẫn giải thoát cố 。đệ tam nguyện đắc thần thông tức lục Thần thông 。do hiện thần thông lệnh chư chúng sanh xả tà quy chánh tập chư thiện căn 。thử nhị tức dẫn phát tĩnh lự 。tứ vi tịnh pháp giới trừ tâm cấu giả tâm thông nhị chủng 。năng duyên lự tâm tinh đệ nhất nghĩa tâm 。vi tịnh pháp giới tức đệ nhất nghĩa tâm 。y định năng trừ nhị tâm cấu cố thử vi tự lợi 。ngũ vi đoạn chúng sanh phiền não căn bản thử tức lợi tha 。thử hậu nhị chủng thị biện sự tĩnh lự 。năng biện tự tha lợi ích sự cố 。phi duy duyên sự danh biện sự 。sự vị sự nghiệp nghiệp dụng 。nhiên chư xứ/xử thuyết biến Đại địa vi kim đẳng 。vi iện sự giả thả ước ngoại lợi sự thuyết 。 經。善男子。復依五法菩薩摩訶薩成就智慧波羅蜜。云何為五。一者常於一切諸佛菩薩及明智者供養親近不生厭背。二者諸佛如來說甚深法心常樂聞無有厭足。三者真俗勝智樂善分別。四者見修煩惱咸速斷除。五者世間技術五明之法皆悉通達。善男子。是名菩薩摩訶薩成就智慧波羅蜜。 Kinh 。Thiện nam tử 。phục y ngũ pháp Bồ-Tát Ma-ha-tát thành tựu trí tuệ Ba-la-mật 。vân hà vi ngũ 。nhất giả thường ư nhất thiết chư Phật Bồ Tát cập minh trí giả cúng dường thân cận bất sanh yếm bối 。nhị giả chư Phật Như Lai thuyết thậm thâm Pháp tâm thường lạc/nhạc văn vô hữu yếm túc 。tam giả chân tục thắng trí lạc/nhạc thiện phân biệt 。tứ giả kiến tu phiền não hàm tốc đoạn trừ 。ngũ giả thế gian kĩ thuật ngũ minh chi Pháp giai tất thông đạt 。Thiện nam tử 。thị danh Bồ-Tát Ma-ha-tát thành tựu trí tuệ Ba-la-mật 。 智亦有三。謂加行智根本智後得智。五中初二加行智。於善友所修十供養。及願常隨名為親近一切諸佛菩薩善友。皆願求養親近無向背心。如前供養說。二常樂聞法心無厭足。應說諸佛本求法緣。上二俱是加行智攝。第三第五是後得智。真俗二境樂能了知。第四為斷見修煩惱。是根本智。世間伎術即六十四能。五明之法謂內明．因明．聲明．醫方明．工巧明。廣如瑜伽三十八說。問。內明處者為唯佛教名內明處耶。答。外道亦有。但明內身因果名內明處。 trí diệc hữu tam 。vị gia hạnh/hành/hàng trí căn bổn trí hậu đắc trí 。ngũ trung sơ nhị gia hạnh/hành/hàng trí 。ư thiện hữu sở tu thập cúng dường 。cập nguyện thường tùy danh vi thân cận nhất thiết chư Phật Bồ Tát thiện hữu 。giai nguyện cầu dưỡng thân cận vô hướng bối tâm 。như tiền cúng dường thuyết 。nhị thường lạc/nhạc văn Pháp tâm Vô yếm túc 。ưng thuyết chư Phật bổn cầu pháp duyên 。thượng nhị câu thị gia hạnh/hành/hàng trí nhiếp 。đệ tam đệ ngũ thị hậu đắc trí 。chân tục nhị cảnh lạc/nhạc năng liễu tri 。đệ tứ vi đoạn kiến tu phiền não 。thị căn bổn trí 。thế gian kỹ thuật tức lục thập tứ năng 。ngũ minh chi Pháp vị nội minh ．nhân minh ．thanh minh ．y phương minh ．công xảo minh 。quảng như du già tam thập bát thuyết 。vấn 。nội minh xứ/xử giả vi duy Phật giáo danh nội minh xứ/xử da 。đáp 。ngoại đạo diệc hữu 。đãn minh nội thân nhân quả danh nội minh xứ/xử 。 經。善男子。復依五法菩薩摩訶薩成就方便波羅蜜。云何為五。一者於一切眾生意樂煩惱心行差別悉皆通達。二者無量諸法對治之門心皆曉了。三者大慈悲定出入自在。四者於諸波羅蜜多皆願修行成熟滿足。五者一切佛法皆願了達攝受無遺。善男子。是名菩薩摩訶薩成就方便勝智波羅蜜。善男子。復依五法菩薩摩訶薩成就願波羅蜜。云何為五。一者於一切法從本以來不生不滅非有非無心得安住。二者觀一切法最妙理趣離垢清淨心得安住。三者過一切相心本真如無作無行不異不動心得安住。四者為欲利益諸眾生事於俗諦中心得安住。五者於奢摩他毘鉢舍那同時運行心得安住。善男子。是名菩薩摩訶薩成就願波羅蜜。善男子。復依五法菩薩摩訶薩成就力波羅蜜。云何為五。一者以正智力能了一切眾生心行善惡。二者能令一切眾生入於甚深微妙之法。三者一切眾生輪迴生死隨其緣業如實了知。四者於諸眾生三種根性以正智力能分別知。五者於諸眾生如理為說令種善根成熟度脫。皆是智力故。善男子。是名菩薩摩訶薩成就力波羅蜜。善男子。復依五法菩薩摩訶薩成就智波羅蜜。云何為五。一者能於諸法分別善惡。二者於黑白法遠離攝受。三者能於生死涅槃不厭不喜。四者具福智行至究竟處。五者受勝灌頂能得諸佛不共法等及一切智智。善男子。是名菩薩摩訶薩成就智波羅蜜。 Kinh 。Thiện nam tử 。phục y ngũ pháp Bồ-Tát Ma-ha-tát thành tựu phương tiện Ba-la-mật 。vân hà vi ngũ 。nhất giả ư nhất thiết chúng sanh ý lạc phiền não tâm hành sái biệt tất giai thông đạt 。nhị giả vô lượng chư Pháp đối trì chi môn tâm giai hiểu liễu 。tam giả đại từ bi định xuất nhập tự tại 。tứ giả ư chư Ba-la-mật-đa giai nguyện tu hành thành thục mãn túc 。ngũ giả nhất thiết Phật Pháp giai nguyện liễu đạt nhiếp thọ vô di 。Thiện nam tử 。thị danh Bồ-Tát Ma-ha-tát thành tựu phương tiện thắng trí Ba-la-mật 。Thiện nam tử 。phục y ngũ pháp Bồ-Tát Ma-ha-tát thành tựu nguyện Ba-la-mật 。vân hà vi ngũ 。nhất giả ư nhất thiết Pháp tùng bổn dĩ lai bất sanh bất diệt phi hữu phi vô tâm đắc an trụ 。nhị giả quán nhất thiết pháp tối diệu lý thú ly cấu thanh tịnh tâm đắc an trụ 。tam giả quá/qua nhất thiết tướng tâm bổn chân như vô tác vô hạnh/hành/hàng bất dị bất động tâm đắc an trụ 。tứ giả vi dục lợi ích chư chúng sanh sự ư tục đế trung tâm đắc an trụ 。ngũ giả ư xa ma tha Tì bát xá na đồng thời vận hạnh/hành/hàng tâm đắc an trụ 。Thiện nam tử 。thị danh Bồ-Tát Ma-ha-tát thành tựu nguyện Ba-la-mật 。Thiện nam tử 。phục y ngũ pháp Bồ-Tát Ma-ha-tát thành tựu lực ba-la-mật 。vân hà vi ngũ 。nhất giả dĩ chánh trí lực năng liễu nhất thiết chúng sanh tâm hành thiện ác 。nhị giả năng lệnh nhất thiết chúng sanh nhập ư thậm thâm vi diệu chi Pháp 。tam giả nhất thiết chúng sanh Luân-hồi sanh tử tùy kỳ duyên nghiệp như thật liễu tri 。tứ giả ư chư chúng sanh tam chủng căn tánh dĩ chánh trí lực năng phân biệt tri 。ngũ giả ư chư chúng sanh như lý vi thuyết lệnh chủng thiện căn thành thục độ thoát 。giai thị trí lực cố 。Thiện nam tử 。thị danh Bồ-Tát Ma-ha-tát thành tựu lực ba-la-mật 。Thiện nam tử 。phục y ngũ pháp Bồ-Tát Ma-ha-tát thành tựu trí Ba-la-mật 。vân hà vi ngũ 。nhất giả năng ư chư Pháp phân biệt thiện ác 。nhị giả ư hắc bạch Pháp viễn ly nhiếp thọ 。tam giả năng ư sanh tử Niết-Bàn bất yếm bất hỉ 。tứ giả cụ phước trí hành chí cứu cánh xứ/xử 。ngũ giả thọ/thụ thắng quán đảnh năng đắc chư Phật bất cộng pháp đẳng cập nhất thiết trí trí 。Thiện nam tử 。thị danh Bồ-Tát Ma-ha-tát thành tựu trí Ba-la-mật 。 方便度等四瑜伽四十九說。如前所說。十二行相方便善巧當知說名方便善巧。如前所說。五種大願名願。所有十力加行名力。於一切法如實安立清淨妙智名智。問。此第十與六何殊。答。即彼中云。能取勝義無分別轉清淨妙慧名慧。能取世俗有分別轉清淨妙智名智。名二差別。十二方便善巧者四十五說。方便善巧當知略說有十二種。依內修證一切佛法有六。依外成就一切有情亦有六種。依內六者一於有情悲心顧戀。二於諸行如實遍知。三於菩提深心欣樂。四顧戀有情不捨生死。五遍知諸行輪迴不染。六欣樂佛智熾然精進名依內修六種善巧。此意自利依外有情修六善巧者。一令修少善感無量乃至微善令修迴向。二令小功力獲大菩提能令捨邪修隨喜等。三憎背聖教令除恚惱。四處中住者令其趣入。五趣入者令其成就。六已成就者令得解脫。已成後六善巧之中後之四種。復修六種方便善巧。一隨順會通。即為會釋諸教相違。二共立要契。令先斷惡修善方便利益等。三異分意樂。見不善等現違背意乖先許等。非染心爾令改修故。四逼迫所生居尊勝位逼令修善。五施恩報恩謂於有恩他欲來報。但令修善為惠報恩。六究竟清淨。謂現八相究竟利生等。廣如彼釋。願行不同有說一願。即初發心願度有情共求佛果。發菩提心論云。以此願引生十大願。如唯識論等說有二願。一求菩提願。二利樂他願。諸處通說有四弘願。即未度令度等。瑜伽四十五說有五大願。一發心願。二受生。三所行。四正願。五大願。於無上覺初發心求名發心願。次為利生願生善趣名受生願。願修善法名所行願。願當攝受一切功德名為正願。說此正願生於大願。大願即是十種大願。一願樂以一切上妙供具供養諸佛。二願攝護諸佛正法。三願從知足至入涅槃常隨侍從。四願行一切菩薩正行。五願普成就一切有情。六願往一切諸佛世界。七願能普淨一切佛土。八願同菩薩意樂加行趣入大乘。九願一切無倒利生皆不唐捐。十願速成無上菩提。發菩提心經論．大莊嚴論各說十。大同少別。寶雲經十多分有別。力智亦爾。諸說多少各有不同。煩不具引。且依攝論及唯識論總相而釋。第三依徵列中五。即五段顯不指科。方便五中初三拔濟方便。後二迴向方便。意樂煩惱心行差別者為拔濟生須識意樂及煩惱心貪嗔癡行八萬四千諸塵勞門所有差別。此所對治諸對治門心皆曉了者。次為對除須識除法。八萬四千諸功德門即是能治。大慈悲定出入自在者既識除法。應往諸趣而行化利。依大慈悲出入諸定皆使自在現大神通故。諸波羅蜜皆願修行者迴向菩提故。方便修諸波羅蜜一切佛法願了攝受者菩提涅槃智斷恩等願皆證得了達攝受。是能證義。列願五中初三求菩提願。後二利樂他願。初三即觀三身。願住第一觀一切法。雖是總觀亦觀一切八相之法不生滅等。離執安住者雖名觀住即是欲願。如般若問應云何住。觀一切法等通能所觀。報佛之智觀一切法。俗諦最妙理趣真諦離垢清淨。即離二障能觀之智於二諦中心得安住。得者證也。即報身四智。今云。菩薩於佛能觀垢淨智亦願樂住。過一切相等者欲得法身。云心得安住體即欲樂。觀於法身過一切相是心之本。心本即真如。無作者非煩惱作。無行者如離三世故。不異者無有前後別異之相。不動者不遷滅。觀彼法身離此四相故。願樂住云心得安住。為欲利益等者言於俗中者。即是機性能詮教等。為利他事故須了教詮及生機性。此即俗諦。於中願樂心得安住。於奢摩他等欲為利生要依止觀了知如幻離諸過等。故須俱行。奢摩他此云止。毘鉢舍那此云觀。起於願樂云心得安住。力五種者瑜伽云。力即十力此中第一則業異熟智力及遍趣行智力。善惡即善不善業故心行即遍趣。正智者離增上慢行故。智能遍實了一切業及彼意趣趣向故。能令入於深妙法者是漏盡智力。知漏盡不盡證得無為故。能令入深妙之法。眾生輪迴是生死生智力。若知過去輪迴亦通宿住智力。隨善惡如實了知輪迴生死。三種根性正分別知者。根即根勝劣智力。性則種種性智力。五如理為說成就度脫者通處非處智力靜慮等智力勝解智力。能修此等即修習力。能了此等思擇力。五智中初三成熟有情。後一成就佛法。一能為眾生分別善惡。二能令眾生遠離黑法攝受白法。三為利有情於生死不厭於涅槃不喜。四其福智行至大涅槃究竟處故。五於第十地受勝灌頂得佛菩提。諸不共法本後二智。此中十度地前地上各隨分修。十地各一約增勝說。十波羅蜜多以五門分別。一釋名。二出體。三廢立。四釋相。五諸門。第一釋名者初釋總名後釋別名。梵云始迦波羅蜜多。始迦十。波羅彼岸也。蜜多離也到也。總云十離到彼岸。十者數也。彼岸有五。一所知二教三理四行五果。由此十行能知一切空有境盡。能解一切五明教盡。能達一切真俗理盡。能修一切福慧行盡。能證菩提果盡名到彼岸。菩提斷俱名菩提。菩提涅槃並名菩提故。於五中有小不盡不名到彼岸。離者遠離。由此十行能離生死五蘊之法。能到所知五種彼岸名十波羅蜜多。依大般若作如此釋帶數釋也。若無性釋論於諸世間聲聞獨覺施等善根最為殊勝能到彼岸。是故通稱波羅蜜多。若據自能所到釋。攝論簡他。以二乘等非於此五皆修證故大莊嚴論四義釋。解深密經伽七十八以五義釋。雜集論第十一以十二義釋。此經有十七義。如次文說。釋別名者攝論云。又能破裂慳悋貧窮及能引得廣大財位福德資糧。故名為施。又能息滅惡戒惡趣及能取得善趣等持故名為戒。大莊嚴論能令清涼故名為戒。攝論約所治。莊嚴據得果。亦不相違。餘釋不同皆準此知。又能滅盡忿怒怨讎。及能善住自他安穩。故名為忍。又能遠離所有懈怠惡不善法。及能出生無量善法令其增長。故名精進。又能消除所有散動及能引得內心安住。故名靜慮。又能除遣一切見趣諸邪惡慧及能真實品別知法。故名為慧。釋云。謂於因時能破慳悋亦能引廣福德資糧。及於果時能裂貧窮得大財位。故名為施。餘釋別名其文易了。然但釋六不釋後四。準文殊問經論下為治十障立十波羅。後四云。七者治煩惱心生助道法故。八對治顛倒道集實諦助道。生不顛倒道故。九者對治不自在心法。時非時得自在故。十者對治有我相。觀諸法無我故。此意因時對治煩惱心故生助道心。果時得助道法。即諸道品四智相應諸助道法。餘亦準知。出體如餘。辨廢立者前六廣如攝大乘第七莊嚴論第七成唯識論第九。後四解深密經第四云。與前六種為助伴故。於前三種所攝有情安置善品故說方便與三為伴。於現法中煩惱多故。於內心住無堪能等。復彼攝受乃至云。由此願故煩惱微薄能修精進。故我說願為進助伴。由此力故於內心住有所堪能故。說力為靜慮助伴。由此智能引出世慧故我說智與慧為伴。此意為助成滿前六故修後四。若準文殊問經發菩提心經。為治十障立於十度。前六即慳等。後四障者七煩惱心障。八顛倒道障。九不自在心法障。十有我相障。治此後四障立後四種度。若無性攝論後四一一皆通前六。彼云。一方便善巧。謂以前六所集善根共諸有情迴求無上正等菩提故。二願波羅蜜多。謂發種種微妙大願引攝當來波羅蜜多殊勝緣故。三力波羅。謂由思擇修習二力令前六種無間現行故。四智波羅。謂由前六成立妙智受用法樂成就有情故。諸波羅蜜各有多義。隨各舉一皆不相違。 phương tiện độ đẳng tứ du già tứ thập cửu thuyết 。như tiền sở thuyết 。thập nhị hành tướng phương tiện thiện xảo đương tri thuyết danh phương tiện thiện xảo 。như tiền sở thuyết 。ngũ chủng đại nguyện danh nguyện 。sở hữu thập lực gia hạnh/hành/hàng danh lực 。ư nhất thiết Pháp như thật an lập thanh tịnh diệu trí danh trí 。vấn 。thử đệ thập dữ lục hà thù 。đáp 。tức bỉ trung vân 。năng thủ thắng nghĩa vô phân biệt chuyển thanh tịnh diệu tuệ danh tuệ 。năng thủ thế tục hữu phân biệt chuyển thanh tịnh diệu trí danh trí 。danh nhị sái biệt 。thập nhị phương tiện thiện xảo giả tứ thập ngũ thuyết 。phương tiện thiện xảo đương tri lược thuyết hữu thập nhị chủng 。y nội tu chứng nhất thiết Phật Pháp hữu lục 。y ngoại thành tựu nhất thiết hữu tình diệc hữu lục chủng 。y nội lục giả nhất ư hữu tình bi tâm cố luyến 。nhị ư chư hạnh như thật biến tri 。tam ư Bồ-đề thâm tâm hân lạc/nhạc 。tứ cố luyến hữu tình bất xả sanh tử 。ngũ biến tri chư hạnh Luân-hồi bất nhiễm 。lục hân lạc/nhạc Phật trí sí nhiên tinh tấn danh y nội tu lục chủng thiện xảo 。thử ý tự lợi y ngoại hữu tình tu lục thiện xảo giả 。nhất lệnh tu thiểu thiện cảm vô lượng nãi chí vi thiện lệnh tu hồi hướng 。nhị lệnh tiểu công lực hoạch Đại bồ-đề năng lệnh xả tà tu tùy hỉ đẳng 。tam tăng bối Thánh giáo lệnh trừ khuể não 。tứ xứ trung trụ/trú giả lệnh kỳ thú nhập 。ngũ thú nhập giả lệnh kỳ thành tựu 。lục dĩ thành tựu giả lệnh đắc giải thoát 。dĩ thành hậu lục thiện xảo chi trung hậu chi tứ chủng 。phục tu lục chủng phương tiện thiện xảo 。nhất tùy thuận hội thông 。tức vi hội thích chư giáo tướng vi 。nhị cọng lập yếu khế 。lệnh tiên đoạn ác tu thiện phương tiện lợi ích đẳng 。tam dị phần ý lạc 。kiến bất thiện đẳng hiện vi bội ý quai tiên hứa đẳng 。phi nhiễm tâm nhĩ lệnh cải tu cố 。tứ bức bách sở sanh cư tôn thắng vị bức lệnh tu thiện 。ngũ thí ân báo ân vị ư hữu ân tha dục lai báo 。đãn lệnh tu thiện vi huệ báo ân 。lục cứu cánh thanh tịnh 。vị hiện bát tướng cứu cánh lợi sanh đẳng 。quảng như bỉ thích 。nguyện hạnh bất đồng hữu thuyết nhất nguyện 。tức sơ phát tâm nguyện độ hữu tình cọng cầu Phật quả 。phát Bồ-đề tâm luận vân 。dĩ thử nguyện dẫn sanh thập đại nguyện 。như duy thức luận đẳng thuyết hữu nhị nguyện 。nhất cầu Bồ-đề nguyện 。nhị lợi lạc tha nguyện 。chư xứ/xử thông thuyết hữu tứ hoằng nguyện 。tức vị độ lệnh độ đẳng 。du già tứ thập ngũ thuyết hữu ngũ đại nguyện 。nhất phát tâm nguyện 。nhị thọ sanh 。tam sở hạnh 。tứ chánh nguyện 。ngũ đại nguyện 。ư vô thượng giác sơ phát tâm cầu danh phát tâm nguyện 。thứ vi lợi sanh nguyện sanh thiện thú danh thọ sanh nguyện 。nguyện tu thiện Pháp danh sở hạnh nguyện 。nguyện đương nhiếp thọ nhất thiết công đức danh vi chánh nguyện 。thuyết thử chánh nguyện sanh ư đại nguyện 。đại nguyện tức thị thập chủng đại nguyện 。nhất nguyện lạc/nhạc dĩ nhất thiết thượng diệu cung cụ cúng dường chư Phật 。nhị nguyện nhiếp hộ chư Phật chánh pháp 。tam nguyện tùng tri túc chí nhập Niết Bàn thường tùy thị tòng 。tứ nguyện hạnh nhất thiết Bồ Tát chánh hạnh 。ngũ nguyện phổ thành tựu nhất thiết hữu tình 。lục nguyện vãng nhất thiết chư Phật thế giới 。thất nguyện năng phổ tịnh nhất thiết Phật thổ 。bát nguyện đồng Bồ Tát ý lạc gia hạnh/hành/hàng thú nhập Đại-Thừa 。cửu nguyện nhất thiết vô đảo lợi sanh giai bất đường quyên 。thập nguyện tốc thành vô thượng Bồ-đề 。phát Bồ-đề tâm Kinh luận ．Đại trang nghiêm luận các thuyết thập 。Đại đồng thiểu biệt 。bảo vân Kinh thập đa phần hữu biệt 。lực trí diệc nhĩ 。chư thuyết đa thiểu các hữu bất đồng 。phiền bất cụ dẫn 。thả y nhiếp luận cập duy thức luận tổng tướng nhi thích 。đệ tam y trưng liệt trung ngũ 。tức ngũ đoạn hiển bất chỉ khoa 。phương tiện ngũ trung sơ tam bạt tế phương tiện 。hậu nhị hồi hướng phương tiện 。ý lạc phiền não tâm hành sái biệt giả vi ạt tế sanh tu thức ý lạc cập phiền não tâm tham sân si hạnh/hành/hàng bát vạn tứ thiên chư trần lao môn sở hữu sái biệt 。thử sở đối trì chư đối trì môn tâm giai hiểu liễu giả 。thứ vi đối trừ tu thức trừ Pháp 。bát vạn tứ thiên chư công đức môn tức thị năng trì 。đại từ bi định xuất nhập tự tại giả ký thức trừ Pháp 。ưng vãng chư thú nhi hạnh/hành/hàng hóa lợi 。y đại từ bi xuất nhập chư định giai sử tự tại hiện đại thần thông cố 。chư Ba-la-mật giai nguyện tu hành giả hồi hướng Bồ-đề cố 。phương tiện tu chư Ba-la-mật nhất thiết Phật Pháp nguyện liễu nhiếp thọ giả Bồ-đề Niết Bàn trí đoạn ân đẳng nguyện giai chứng đắc liễu đạt nhiếp thọ 。thị năng chứng nghĩa 。liệt nguyện ngũ trung sơ tam cầu Bồ-đề nguyện 。hậu nhị lợi lạc tha nguyện 。sơ tam tức quán tam thân 。nguyện trụ/trú đệ nhất quán nhất thiết pháp 。tuy thị tổng quán diệc quán nhất thiết bát tướng chi Pháp bất sanh diệt đẳng 。ly chấp an trụ giả tuy danh quán trụ/trú tức thị dục nguyện 。như Bát-nhã vấn ưng vân hà trụ/trú 。quán nhất thiết pháp đẳng thông năng sở quán 。báo Phật chi trí quán nhất thiết pháp 。tục đế tối diệu lý thú chân đế ly cấu thanh tịnh 。tức ly nhị chướng năng quán chi trí ư nhị đế trung tâm đắc an trụ 。đắc giả chứng dã 。tức báo thân tứ trí 。kim vân 。Bồ Tát ư Phật năng quán cấu tịnh trí diệc nguyện lạc/nhạc trụ/trú 。quá/qua nhất thiết tướng đẳng giả dục đắc Pháp thân 。vân tâm đắc an trụ thể tức dục lạc/nhạc 。quán ư Pháp thân quá/qua nhất thiết tướng thị tâm chi bổn 。tâm bổn tức chân như 。vô tác giả phi phiền não tác 。vô hành giả như ly tam thế cố 。bất dị giả vô hữu tiền hậu biệt dị chi tướng 。bất động giả bất Thiên diệt 。quán bỉ Pháp thân ly thử tứ tướng cố 。nguyện lạc/nhạc trụ/trú vân tâm đắc an trụ 。vi dục lợi ích đẳng giả ngôn ư tục trung giả 。tức thị ky tánh năng thuyên giáo đẳng 。vi lợi tha sự cố tu liễu giáo thuyên cập sanh ky tánh 。thử tức tục đế 。ư trung nguyện lạc/nhạc tâm đắc an trụ 。ư xa ma tha đẳng dục vi lợi sanh yếu y chỉ quán liễu tri như huyễn ly chư quá/qua đẳng 。cố tu câu hạnh/hành/hàng 。xa ma tha thử vân chỉ 。Tì bát xá na thử vân quán 。khởi ư nguyện lạc/nhạc vân tâm đắc an trụ 。lực ngũ chủng giả du già vân 。lực tức thập lực thử trung đệ nhất tức nghiệp dị thục trí lực cập biến thú hạnh/hành/hàng trí lực 。thiện ác tức thiện bất thiện nghiệp cố tâm hành tức biến thú 。chánh trí giả ly tăng thượng mạn hạnh/hành/hàng cố 。trí năng biến thật liễu nhất thiết nghiệp cập bỉ ý thú thú hướng cố 。năng lệnh nhập ư thâm diệu Pháp giả thị lậu tận trí lực 。tri lậu tận bất tận chứng đắc vô vi cố 。năng lệnh nhập thâm diệu chi Pháp 。chúng sanh Luân-hồi thị sanh tử sanh trí lực 。nhược/nhã tri quá khứ Luân-hồi diệc thông tú trụ/trú trí lực 。tùy thiện ác như thật liễu tri Luân-hồi sanh tử 。tam chủng căn tánh chánh phân biệt tri giả 。căn tức căn thắng liệt trí lực 。tánh tức chủng chủng tánh trí lực 。ngũ như lý vi thuyết thành tựu độ thoát giả thông xứ phi xứ trí lực tĩnh lự đẳng trí lực thắng giải trí lực 。năng tu thử đẳng tức tu tập lực 。năng liễu thử đẳng tư trạch lực 。ngũ trí trung sơ tam thành thục hữu tình 。hậu nhất thành tựu Phật Pháp 。nhất năng vi chúng sanh phân biệt thiện ác 。nhị năng lệnh chúng sanh viễn ly hắc Pháp nhiếp thọ bạch pháp 。tam vi lợi hữu tình ư sanh tử bất yếm ư Niết-Bàn bất hỉ 。tứ kỳ phước trí hành chí đại Niết Bàn cứu cánh xứ/xử cố 。ngũ ư đệ Thập Địa thọ/thụ thắng quán đảnh đắc Phật Bồ-đề 。chư bất cộng pháp bổn hậu nhị trí 。thử trung thập độ địa tiền địa thượng các tùy phần tu 。Thập Địa các nhất ước tăng thắng thuyết 。thập Ba-la-mật-đa dĩ ngũ môn phân biệt 。nhất thích danh 。nhị xuất thể 。tam phế lập 。tứ thích tướng 。ngũ chư môn 。đệ nhất thích danh giả sơ thích tổng danh hậu thích biệt danh 。phạm vân thủy Ca Ba-la-mật-đa 。thủy Ca thập 。ba la bỉ ngạn dã 。mật đa ly dã đáo dã 。tổng vân thập ly đáo bỉ ngạn 。thập giả số dã 。bỉ ngạn hữu ngũ 。nhất sở tri nhị giáo tam lý tứ hạnh/hành/hàng ngũ quả 。do thử thập hành năng tri nhất thiết không hữu cảnh tận 。năng giải nhất thiết ngũ minh giáo tận 。năng đạt nhất thiết chân tục lý tận 。năng tu nhất thiết phước tuệ hạnh/hành/hàng tận 。năng chứng Bồ-đề quả tận danh đáo bỉ ngạn 。Bồ-đề đoạn câu danh Bồ-đề 。Bồ-đề Niết Bàn tịnh danh Bồ-đề cố 。ư ngũ trung hữu tiểu bất tận bất danh đáo bỉ ngạn 。ly giả viễn ly 。do thử thập hành năng ly sanh tử ngũ uẩn chi Pháp 。năng đáo sở tri ngũ chủng bỉ ngạn danh thập Ba-la-mật-đa 。y đại Bát-nhã tác như thử thích đái số thích dã 。nhược/nhã Vô tánh thích luận ư chư thế gian thanh văn độc giác thí đẳng thiện căn tối vi thù thắng năng đáo bỉ ngạn 。thị cố thông xưng Ba-la-mật-đa 。nhược/nhã cứ tự năng sở đáo thích 。nhiếp luận giản tha 。dĩ nhị thừa đẳng phi ư thử ngũ giai tu chứng cố Đại trang nghiêm luận tứ nghĩa thích 。Giải Thâm Mật Kinh già thất thập bát dĩ ngũ nghĩa thích 。tạp tập luận đệ thập nhất dĩ thập nhị nghĩa thích 。thử Kinh hữu thập thất nghĩa 。như thứ văn thuyết 。thích biệt danh giả nhiếp luận vân 。hựu năng phá liệt xan lẫn bần cùng cập năng dẫn đắc quảng đại tài vị phước đức tư lương 。cố danh vi thí 。hựu năng tức diệt ác giới ác thú cập năng thủ đắc thiện thú đẳng trì cố danh vi giới 。Đại trang nghiêm luận năng lệnh thanh lương cố danh vi giới 。nhiếp luận ước sở trì 。trang nghiêm cứ đắc quả 。diệc bất tướng vi 。dư thích bất đồng giai chuẩn thử tri 。hựu năng diệt tận phẫn nộ oán thù 。cập năng thiện trụ/trú tự tha an ổn 。cố danh vi nhẫn 。hựu năng viễn ly sở hữu giải đãi ác bất thiện pháp 。cập năng xuất sanh vô lượng thiện Pháp lệnh kỳ tăng trưởng 。cố danh tinh tấn 。hựu năng tiêu trừ sở hữu tán động cập năng dẫn đắc nội tâm an trụ/trú 。cố danh tĩnh lự 。hựu năng trừ khiển nhất thiết kiến thú chư tà ác tuệ cập năng chân thật phẩm biệt tri Pháp 。cố danh vi tuệ 。thích vân 。vị ư nhân thời năng phá xan lẫn diệc năng dẫn quảng phước đức tư lương 。cập ư quả thời năng liệt bần cùng đắc đại tài vị 。cố danh vi thí 。dư thích biệt danh kỳ văn dịch liễu 。nhiên đãn thích lục bất thích hậu tứ 。chuẩn Văn Thù Vấn Kinh luận hạ vi trì thập chướng lập thập ba la 。hậu tứ vân 。thất giả trì phiền não tâm sanh trợ đạo Pháp cố 。bát đối trì điên đảo đạo tập thật đế trợ đạo 。sanh bất điên đảo đạo cố 。cửu giả đối trì bất tự tại tâm Pháp 。thời phi thời đắc tự tại cố 。thập giả đối trì hữu ngã tướng 。quán chư pháp vô ngã cố 。thử ý nhân thời đối trì phiền não tâm cố sanh trợ đạo tâm 。quả thời đắc trợ đạo Pháp 。tức chư đạo phẩm tứ trí tướng ứng chư trợ đạo Pháp 。dư diệc chuẩn tri 。xuất thể như dư 。biện phế lập giả tiền lục quảng như nhiếp Đại thừa đệ thất trang nghiêm luận đệ thất thành duy thức luận đệ cửu 。hậu tứ Giải Thâm Mật Kinh đệ tứ vân 。dữ tiền lục chủng vi trợ bạn cố 。ư tiền tam chủng sở nhiếp hữu tình an trí thiện phẩm cố thuyết phương tiện dữ tam vi bạn 。ư hiện pháp trung phiền não đa cố 。ư nội tâm trụ/trú vô kham năng đẳng 。phục bỉ nhiếp thọ nãi chí vân 。do thử nguyện cố phiền não vi bạc năng tu tinh tấn 。cố ngã thuyết nguyện vi tiến/tấn trợ bạn 。do thử lực cố ư nội tâm trụ/trú hữu sở kham năng cố 。thuyết lực vi tĩnh lự trợ bạn 。do thử trí năng dẫn xuất thế tuệ cố ngã thuyết trí dữ tuệ vi bạn 。thử ý vi trợ thành mãn tiền lục cố tu hậu tứ 。nhược/nhã chuẩn Văn Thù Vấn Kinh phát Bồ-đề tâm Kinh 。vi trì thập chướng lập ư thập độ 。tiền lục tức xan đẳng 。hậu tứ chướng giả thất phiền não tâm chướng 。bát điên đảo đạo chướng 。cửu bất tự tại tâm Pháp chướng 。thập hữu ngã tướng chướng 。trì thử hậu tứ chướng lập hậu tứ chủng độ 。nhược/nhã Vô tánh nhiếp luận hậu tứ nhất nhất giai thông tiền lục 。bỉ vân 。nhất phương tiện thiện xảo 。vị dĩ tiền lục sở tập thiện căn cọng chư hữu tình hồi cầu Vô thượng chánh đẳng bồ-đề cố 。nhị nguyện Ba-la-mật-đa 。vị phát chủng chủng vi diệu đại nguyện dẫn nhiếp đương lai Ba-la-mật-đa thù thắng duyên cố 。tam lực ba la 。vị do tư trạch tu tập nhị lực lệnh tiền lục chủng Vô gián hiện hành cố 。tứ trí ba la 。vị do tiền lục thành lập diệu trí thọ dụng pháp lạc/nhạc thành tựu hữu tình cố 。chư Ba-la-mật các hữu đa nghĩa 。tùy các cử nhất giai bất tướng vi 。 經。善男子何者是波羅蜜義。 Kinh 。Thiện nam tử hà giả thị Ba-la-mật nghĩa 。 下辨修行中第二釋名。於中分二。初徵問後解釋。此徵也。 hạ biện tu hành trung đệ nhị thích danh 。ư trung phần nhị 。sơ trưng vấn hậu giải thích 。thử trưng dã 。 經。所謂修習勝利是波羅蜜義。滿足無量大甚深智是波羅蜜義。行非行法心不執著是波羅蜜義。生死過失涅槃功德正覺正觀是波羅蜜義。愚人智人皆悉攝受是波羅蜜義。能現種種珍妙法寶是波羅蜜義。無礙解脫智慧滿足是波羅蜜義。法界眾生界正分別知是波羅蜜義。施等及智能令至不退轉是波羅蜜義。無生法忍能令滿足是波羅蜜義。一切眾生功德善根能令成熟是波羅蜜義。能於菩提成佛十力四所畏不共法等皆悉成就是波羅蜜義。生死涅槃了無二相是波羅蜜義。濟度一切是波羅蜜義。一切外道來相詰難善能解釋令其降伏是波羅蜜義。能轉十二妙行法輪是波羅蜜義。無所著無所見無患累是波羅蜜義。 Kinh 。sở vị tu tập thắng lợi thị Ba-la-mật nghĩa 。mãn túc vô lượng Đại thậm thâm trí thị Ba-la-mật nghĩa 。hạnh/hành/hàng phi hạnh/hành/hàng Pháp tâm bất chấp trước thị Ba-la-mật nghĩa 。sanh tử quá thất Niết-Bàn công đức chánh giác chánh quán thị Ba-la-mật nghĩa 。ngu nhân trí nhân giai tất nhiếp thọ thị Ba-la-mật nghĩa 。năng hiện chủng chủng trân diệu pháp bảo thị Ba-la-mật nghĩa 。vô ngại giải thoát trí tuệ mãn túc thị Ba-la-mật nghĩa 。Pháp giới chúng sanh giới chánh phân biệt tri thị Ba-la-mật nghĩa 。thí đẳng cập trí năng lệnh chí Bất-thoái-chuyển thị Ba-la-mật nghĩa 。Vô sanh Pháp nhẫn năng lệnh mãn túc thị Ba-la-mật nghĩa 。nhất thiết chúng sanh công đức thiện căn năng lệnh thành thục thị Ba-la-mật nghĩa 。năng ư Bồ-đề thành Phật thập lực tứ sở úy bất cộng pháp đẳng giai tất thành tựu thị Ba-la-mật nghĩa 。sanh tử Niết-Bàn liễu vô nhị tướng thị Ba-la-mật nghĩa 。tế độ nhất thiết thị Ba-la-mật nghĩa 。nhất thiết ngoại đạo lai tướng cật nạn/nan thiện năng giải thích lệnh kỳ hàng phục thị Ba-la-mật nghĩa 。năng chuyển thập nhị diệu hạnh/hành/hàng Pháp luân thị Ba-la-mật nghĩa 。vô sở trước vô sở kiến vô hoạn luy thị Ba-la-mật nghĩa 。 解釋有十七義即為十七段。文段易知不別牒科。但依次釋。言勝利者瑜伽三十五總說發心有二勝利。初發心已即是眾生尊重福田。一切眾生皆應供養。亦作一切眾生父母。二發心已即能攝受無惱害福。由此菩薩成就如是無惱害福得倍輪王所守護。寢寤得安非人不嬈。轉受餘生無病長壽常益有情無勞損等。若攝大乘別說勝利。論云。如是六種所得勝利云何可見。謂諸菩薩流轉生死。富貴攝故。大生攝故。大朋大屬之所攝故。廣大事業加行成就之所攝故無諸惱害。性薄塵垢之所攝故。善知一切工巧明處之所攝故。勝生無罪乃至安坐妙菩提座。常能現作一切有情一切義利是名勝利。釋云。富貴攝故是施勝利善趣攝故名大生。戒勝利。朋謂親族屬謂奴婢等。是忍勝利。廣大事業加行成就是進勝利。廣大事業謂輪王等。於中策勵名為加行。所作皆辦故名成就。無所罣礙無諸惱害。性薄塵垢之所攝故是靜慮勝利。善知一切工巧明處是慧勝利。此上是六別別勝利。無罪乃至坐菩提座常能現作一切有情一切義利是六通利。不同世間勝生有罪。又無邊無間乃至菩提非如世間唯自利益。常能現作有情義利故如勝生能。餘五亦爾。佛智無量能了二空名大。餘不能測名為甚深。此十能滿名到彼岸。是波羅蜜義。善法名行不善名非行。此即是因。俱不執著即不執著是波羅蜜義。生死有漏果涅槃無漏果。生死過失涅槃功德。於生死過失正覺。於涅槃功德正觀。或是正覺觀俱通二處。是彼岸義。愚人樂生死智人樂涅槃。平等利益悲心不損名攝受。能得說示七聖財寶為智人。能得說示施戒忍勤定智方便為世間。法為智人財為愚人。現者說示或通為二說令學故。此是所示。或可。珍寶即依勝定現七寶等施諸眾生。無礙四無礙。解脫八解脫。由八解脫能引神通等得四無礙等。智慧滿足此能為說。是波羅蜜義。法界眾生界即五無量之二種也。影顯於餘能正了知。施等即前五度及智即後五度。皆能修習至不退轉即第十地至行彼岸。無生法忍三無生忍。如前已釋。初地創得。八地相續得。能令滿足者得至佛地。上二自利滿。一切眾生功德善根能令成就者是利他彼岸。十力降天魔無畏降外道不共法降二乘。此三勝故例餘功德亦皆成滿。是菩提波羅蜜智德也。生死涅槃了無二相如所通達真如無別。彼岸斷德也。不如二乘以法執心見有二相。濟度一切是恩德。由具無畏外道諸難釋令降伏。能破邪彼岸。能轉十二妙行法輪是顯正彼岸。十二妙行者四諦三轉。且依苦諦見道示相修道勸修無學作證。生無漏慧名為法眼。各於去來今斷彼愚故一剎那智義分斷三。即如次名智明覺也。計餘三諦各有十二。應成四十八種行相。以相似故總名十二妙行法輪。廣此法輪如法華疏。能於一切無著無染著。無所見無滯礙。無患累捨無常色獲得常色。受想行識亦復如是。即是永捨二種生死之患累也。 giải thích hữu thập thất nghĩa tức vi thập thất đoạn 。văn đoạn dịch tri bất biệt điệp khoa 。đãn y thứ thích 。ngôn thắng lợi giả du già tam thập ngũ tổng thuyết phát tâm hữu nhị thắng lợi 。sơ phát tâm dĩ tức thị chúng sanh tôn trọng phước điền 。nhất thiết chúng sanh giai Ứng-Cúng dưỡng 。diệc tác nhất thiết chúng sanh phụ mẫu 。nhị phát tâm dĩ tức năng nhiếp thọ vô não hại phước 。do thử Bồ Tát thành tựu như thị vô não hại phước đắc bội luân Vương sở thủ hộ 。tẩm ngụ đắc an phi nhân bất nhiêu 。chuyển thọ/thụ dư sanh vô bệnh trường thọ thường ích hữu tình vô lao tổn đẳng 。nhược/nhã nhiếp Đại thừa biệt thuyết thắng lợi 。luận vân 。như thị lục chủng sở đắc thắng lợi vân hà khả kiến 。vị chư Bồ-tát lưu chuyển sanh tử 。phú quý nhiếp cố 。Đại sanh nhiếp cố 。Đại bằng Đại chúc chi sở nhiếp cố 。quảng đại sự nghiệp gia hạnh/hành/hàng thành tựu chi sở nhiếp cố vô chư não hại 。tánh bạc trần cấu chi sở nhiếp cố 。thiện tri nhất thiết công xảo minh xứ/xử chi sở nhiếp cố 。thắng sanh vô tội nãi chí an tọa diệu Bồ-đề tọa 。thường năng hiện tác nhất thiết hữu tình nhất thiết nghĩa lợi thị danh thắng lợi 。thích vân 。phú quý nhiếp cố thị thí thắng lợi thiện thú nhiếp cố danh Đại sanh 。giới thắng lợi 。bằng vị thân tộc chúc vị nô tỳ đẳng 。thị nhẫn thắng lợi 。quảng đại sự nghiệp gia hạnh/hành/hàng thành tựu thị tiến/tấn thắng lợi 。quảng đại sự nghiệp vị luân Vương đẳng 。ư trung sách lệ danh vi gia hạnh/hành/hàng 。sở tác giai biện/bạn cố danh thành tựu 。vô sở quái ngại vô chư não hại 。tánh bạc trần cấu chi sở nhiếp cố thị tĩnh lự thắng lợi 。thiện tri nhất thiết công xảo minh xứ/xử thị tuệ thắng lợi 。thử thượng thị lục biệt biệt thắng lợi 。vô tội nãi chí tọa Bồ-đề tọa thường năng hiện tác nhất thiết hữu tình nhất thiết nghĩa lợi thị lục thông lợi 。bất đồng thế gian thắng sanh hữu tội 。hựu vô biên Vô gián nãi chí Bồ-đề phi như thế gian duy tự lợi ích 。thường năng hiện tác hữu tình nghĩa lợi cố như thắng sanh năng 。dư ngũ diệc nhĩ 。Phật trí vô lượng năng liễu nhị không danh Đại 。dư bất năng trắc danh vi thậm thâm 。thử thập năng mãn danh đáo bỉ ngạn 。thị Ba-la-mật nghĩa 。thiện Pháp danh hạnh/hành/hàng bất thiện danh phi hạnh/hành/hàng 。thử tức thị nhân 。câu bất chấp trước tức bất chấp trước thị Ba-la-mật nghĩa 。sanh tử hữu lậu quả Niết-Bàn vô lậu quả 。sanh tử quá thất Niết-Bàn công đức 。ư sanh tử quá thất chánh giác 。ư Niết-Bàn công đức chánh quán 。hoặc thị chánh giác quán câu thông nhị xứ/xử 。thị bỉ ngạn nghĩa 。ngu nhân lạc/nhạc sanh tử trí nhân lạc/nhạc Niết-Bàn 。bình đẳng lợi ích bi tâm bất tổn danh nhiếp thọ 。năng đắc thuyết thị thất thánh tài bảo vi trí nhân 。năng đắc thuyết thị thí giới nhẫn cần định trí phương tiện vi thế gian 。Pháp vi trí nhân tài vi ngu nhân 。hiện giả thuyết thị hoặc thông vi nhị thuyết lệnh học cố 。thử thị sở thị 。hoặc khả 。trân bảo tức y thắng định hiện thất bảo đẳng thí chư chúng sanh 。vô ngại tứ vô ngại 。giải thoát bát giải thoát 。do bát giải thoát năng dẫn thần thông đẳng đắc tứ vô ngại đẳng 。trí tuệ mãn túc thử năng vi thuyết 。thị Ba-la-mật nghĩa 。Pháp giới chúng sanh giới tức ngũ vô lượng chi nhị chủng dã 。ảnh hiển ư dư năng chánh liễu tri 。thí đẳng tức tiền ngũ độ cập trí tức hậu ngũ độ 。giai năng tu tập chí Bất-thoái-chuyển tức đệ Thập Địa chí hạnh/hành/hàng bỉ ngạn 。Vô sanh Pháp nhẫn tam vô sanh nhẫn 。như tiền dĩ thích 。sơ địa sang đắc 。bát địa tướng tục đắc 。năng lệnh mãn túc giả đắc chí Phật địa 。thượng nhị tự lợi mãn 。nhất thiết chúng sanh công đức thiện căn năng lệnh thành tựu giả thị lợi tha bỉ ngạn 。thập lực hàng thiên ma vô úy hàng ngoại đạo bất cộng pháp hàng nhị thừa 。thử tam thắng cố lệ dư công đức diệc giai thành mãn 。thị Bồ-đề Ba-la-mật trí đức dã 。sanh tử Niết-Bàn liễu vô nhị tướng như sở thông đạt chân như vô biệt 。bỉ ngạn đoạn đức dã 。bất như nhị thừa dĩ Pháp chấp tâm kiến hữu nhị tướng 。tế độ nhất thiết thị ân đức 。do cụ vô úy ngoại đạo chư nạn thích lệnh hàng phục 。năng phá tà bỉ ngạn 。năng chuyển thập nhị diệu hạnh/hành/hàng Pháp luân thị hiển chánh bỉ ngạn 。thập nhị diệu hành giả Tứ đế tam chuyển 。thả y khổ đế kiến đạo thị tướng tu đạo khuyến tu vô học tác chứng 。sanh vô lậu tuệ danh vi pháp nhãn 。các ư khứ lai kim đoạn bỉ ngu cố nhất sát-na trí nghĩa phần đoạn tam 。tức như thứ danh trí minh giác dã 。kế dư tam đế các hữu thập nhị 。ưng thành tứ thập bát chủng hành tướng 。dĩ tương tự cố tổng danh thập nhị diệu hạnh/hành/hàng Pháp luân 。quảng thử pháp luân như Pháp hoa sớ 。năng ư nhất thiết Vô Trước vô nhiễm trước/trứ 。vô sở kiến vô trệ ngại 。vô hoạn luy xả vô thường sắc hoạch đắc thường sắc 。thọ tưởng hành thức diệc phục như thị 。tức thị vĩnh xả nhị chủng sanh tử chi hoạn luy dã 。 經。善男子。初地菩薩是相先現。三千大千世界無量無邊種種寶藏無不盈滿菩薩悉見。善男子。二地菩薩是相先現。三千大千世界地平如掌無量無邊種種妙色清淨珍寶莊嚴之具菩薩悉見。善男子。三地菩薩是相先現。自身勇健甲仗莊嚴一切怨賊皆能摧伏菩薩悉見。善男子。四地菩薩是相先現。四方風輪種種妙華悉皆散灑充布地上菩薩悉見。善男子。五地菩薩是相先現。有妙寶女眾寶瓔珞周遍嚴身首冠名華以為其飾菩薩悉見。善男子。六地菩薩是相先現。七寶華池有四階道金砂遍布清淨無穢八功德水皆悉盈滿嗢鉢羅華拘物頭華芬陀利華隨處莊嚴於華池所遊戲快樂清涼無比菩薩悉見。善男子。七地菩薩是相先現。於菩薩前有諸眾生應墮地獄以菩薩力便得不墮無有損傷亦無恐怖菩薩悉見。善男子。八地菩薩是相先現。於身兩邊有師子王以為衛護一切眾獸悉皆怖畏菩薩悉見。善男子。九地菩薩是相先現轉輪聖王無量億眾圍繞供養頂上白蓋無量眾寶之所莊嚴菩薩悉見。善男子。十地菩薩是相先現。如來之身金色晃耀無量淨光悉皆圓滿有無量億梵王圍繞恭敬供養轉於無上微妙法輪菩薩悉見。 Kinh 。Thiện nam tử 。sơ địa Bồ Tát thị tướng tiên hiện 。tam thiên đại thiên thế giới vô lượng vô biên chủng chủng Bảo Tạng vô bất doanh mãn Bồ Tát tất kiến 。Thiện nam tử 。nhị địa Bồ Tát thị tướng tiên hiện 。tam thiên đại thiên thế giới địa bình như chưởng vô lượng vô biên chủng chủng diệu sắc thanh tịnh trân bảo trang nghiêm chi cụ Bồ Tát tất kiến 。Thiện nam tử 。tam địa Bồ Tát thị tướng tiên hiện 。tự thân dũng kiện giáp trượng trang nghiêm nhất thiết oán tặc giai năng tồi phục Bồ Tát tất kiến 。Thiện nam tử 。tứ địa Bồ Tát thị tướng tiên hiện 。tứ phương phong luân chủng chủng hương khí tất giai tán sái sung bố địa thượng Bồ Tát tất kiến 。Thiện nam tử 。ngũ địa Bồ Tát thị tướng tiên hiện 。hữu diệu bảo nữ chúng bảo anh lạc chu biến nghiêm thân thủ quan danh hoa dĩ vi kỳ sức Bồ Tát tất kiến 。Thiện nam tử 。lục địa Bồ Tát thị tướng tiên hiện 。thất bảo hoa trì hữu tứ giai đạo kim sa biến bố thanh tịnh vô uế bát công đức thủy giai tất doanh mãn ốt bát la hoa Câu-vật-đầu hoa phân đà lợi hoa tùy xử trang nghiêm ư hoa trì sở du hí khoái lạc thanh lương vô bỉ Bồ Tát tất kiến 。Thiện nam tử 。thất địa Bồ Tát thị tướng tiên hiện 。ư Bồ Tát tiền hữu chư chúng sanh ưng đọa địa ngục dĩ Bồ Tát lực tiện đắc bất đọa vô hữu tổn thương diệc vô khủng bố Bồ Tát tất kiến 。Thiện nam tử 。bát địa Bồ Tát thị tướng tiên hiện 。ư thân lượng (lưỡng) biên hữu Sư tử Vương dĩ vi vệ hộ nhất thiết chúng thú tất giai bố úy Bồ Tát tất kiến 。Thiện nam tử 。cửu địa Bồ Tát thị tướng tiên hiện Chuyển luân Thánh Vương vô lượng ức chúng vi nhiễu cúng dường đảnh/đính thượng bạch cái vô lượng chúng bảo chi sở trang nghiêm Bồ Tát tất kiến 。Thiện nam tử 。thập địa Bồ-tát thị tướng tiên hiện 。Như Lai chi thân kim sắc hoảng diệu vô lượng tịnh quang tất giai viên mãn hữu vô lượng ức Phạm Vương vi nhiễu cung kính cúng dường chuyển ư vô thượng vi diệu pháp luân Bồ Tát tất kiến 。 已下答中第三大段證地。由前發心久修勝行得至證地故。於中分五。一得地相。二釋地名。三明地障礙。四地所修行。五明地修習。此得地相。謂初證時所得之相。若無性攝論第七於十地中通得四相。論云。得此諸地云何可見。此問由四種相。一得勝解謂得諸地深信解故。二得正行謂得諸地相應十種正法行故。三得通達謂於初地達法界時遍能通達一切地故。四得成滿謂修諸地到究竟故。釋云。深信解者於地教決定印可真實如是。十種正行者即十法行。謂供養。書寫。施他。聽。披讀。受。持及開演。諷誦。及思修。得通達者謂於初地達法界時。遍能通達一切地者若於初地正通達時速能通達後一切地。此種類故如有頌言。如竹破初節餘節速能破。得初地。真智諸地疾當成。到究竟者謂地地中果分成滿或最後滿。果分成滿望前為果在因名分。或最後滿者即成佛果。果究竟故。或第十地因究竟故稱最後滿。若準大莊嚴論第十三云。入地菩薩地地皆有十相。何者為十。一明信。二無劣。三無怯。四無待。五通達。六平等。七離偏。八離著。九知方便。十聖眾生。明信者於自地得明。於諸法中除無知故於他地得信。於後諸地願樂故。無劣者聞深妙法不驚怖故。無怯者難行行極勇猛故。無待者起自地行不待教故。通達者他地方便皆能起故。平等者普於眾生同自心故。離偏者耳聞毀譽無高下故。離著者得輪王等位無愛染故。知方便者知諸法不可得為佛上方便故。聖眾生者諸佛徒眾恒在生故。此等十相地地皆具。亦有得度相。廣如彼明。彼二文約內證相。諸地之通相。此經約外得。諸地之別相。由行十度外得此相。十地現相即為十段。分別可知。問。此等相在何處。答。各各將入自地時得。云先現故。又解。各各初入地時得。而云先現者更有多相。此等先現故不可在地前。云初地等菩薩是相先現故。表於初地能行一切施度。外遍大千現種種寶藏。能遂所求故無不盈滿。菩薩皆見者自上菩薩得見此相。非下得見。餘皆準知。於第二地表證平等理具持淨戒淨十業道故現妙色淨寶嚴具。於第三地表行三忍有勇健相。被甲降怨。於第四地表行四正勤七淨九淨妙華散地。七淨者戒淨．心淨．見淨．度疑淨．道非道智見淨．行智見淨．行斷智見淨也。九淨者加無緣寂滅淨淨國土淨。於第五地表行禪定離諸硬強有寶女現。禪定能生解脫遍處等瓔珞嚴身。行七覺分故首冠名華。於第六地文義有八。一表行智度。智有七種。法智．類智．世俗智．神通智．相智．十力前行智．四道理中正道理智。故現七寶華從起故寶華依池。二即法類智依觀四諦悟緣起理。有四階道。或依智分加行無間解脫勝進為四階道。三證如理起金砂遍布。四離麁相障清淨無穢。五得八解脫或八道支或八種智現八功德水。一淨。二輕。三冷。四耎。五甘。六不臭。七飲不損喉。八飲不傷腸六四智因現四色華。青黃赤白。七遊法苑樂。八證無為涼。於第七地表行善巧拔濟眾生。於菩薩前應墮惡趣。能令當不墮現不受惡報。故無有損傷。離現當怖。如首楞嚴經。菩薩性是首楞嚴三昧。能息諸苦拔三毒箭等。於第八地表行二願或無相智任運現前得相土二自在故。於身兩邊師子衛護。能令一切煩惱不現行故一切獸怖。於第九地表行力度如彼輪王有大勢力。四辨利生故無量億眾圍繞供養。以四無量蔭生如蓋。離染故自行七聖財或眾生緣慈等眾寶莊嚴。於第十地表灌頂位將成正覺。於菩薩身有如來相現。一現身。二現光。三現眾梵。四現轉法輪。此於自身不由作意有佛身相等。若準菩薩求夢經。於其地地各夢諸相。八地已上菩薩無睡如何有夢。此約所見觀如夢幻。今此亦爾。雖不作意如夢自身現佛事等。非約外見。初地已上剎那恒得見諸佛故。或此外覩如來相現。剎那所見彼佛為現。此約自見。 dĩ hạ đáp trung đệ tam đại đoạn chứng địa 。do tiền phát tâm cửu tu thắng hành đắc chí chứng địa cố 。ư trung phần ngũ 。nhất đắc địa tướng 。nhị thích địa danh 。tam minh địa chướng ngại 。tứ địa sở tu hành 。ngũ minh địa tu tập 。thử đắc địa tướng 。vị sơ chứng thời sở đắc chi tướng 。nhược/nhã Vô tánh nhiếp luận đệ thất ư Thập Địa trung thông đắc tứ tướng 。luận vân 。đắc thử chư địa vân hà khả kiến 。thử vấn do tứ chủng tướng 。nhất đắc thắng giải vị đắc chư địa thâm tín giải cố 。nhị đắc chánh hạnh vị đắc chư địa tướng ứng thập chủng chánh Pháp hành cố 。tam đắc thông đạt vị ư sơ địa đạt Pháp giới thời biến năng thông đạt nhất thiết địa cố 。tứ đắc thành mãn vị tu chư địa đáo cứu cánh cố 。thích vân 。thâm tín giải giả ư địa giáo quyết định ấn khả chân thật như thị 。thập chủng chánh hành giả tức thập Pháp hạnh 。vị cúng dường 。thư tả 。thí tha 。thính 。phi độc 。thọ/thụ 。trì cập khai diễn 。phúng tụng 。cập tư tu 。đắc thông đạt giả vị ư sơ địa đạt Pháp giới thời 。biến năng thông đạt nhất thiết địa giả nhược/nhã ư sơ địa chánh thông đạt thời tốc năng thông đạt hậu nhất thiết địa 。thử chủng loại cố như hữu tụng ngôn 。như trúc phá sơ tiết dư tiết tốc năng phá 。đắc sơ địa 。chân trí chư địa tật đương thành 。đáo cứu cánh giả vị địa địa trung quả phần thành mãn hoặc tối hậu mãn 。quả phần thành mãn vọng tiền vi quả tại nhân danh phần 。hoặc tối hậu mãn giả tức thành Phật quả 。quả cứu cánh cố 。hoặc đệ Thập Địa nhân cứu cánh cố xưng tối hậu mãn 。nhược/nhã chuẩn Đại trang nghiêm luận đệ thập tam vân 。nhập địa  Bồ Tát địa địa giai hữu thập tướng 。hà giả vi thập 。nhất minh tín 。nhị vô liệt 。tam vô khiếp 。tứ vô đãi 。ngũ thông đạt 。lục bình đẳng 。thất ly Thiên 。bát ly trước/trứ 。cửu tri phương tiện 。thập Thánh chúng sanh 。minh tín giả ư tự địa đắc minh 。ư chư Pháp trung trừ vô tri cố ư tha địa đắc tín 。ư hậu chư địa nguyện lạc/nhạc cố 。vô liệt giả văn thâm diệu Pháp bất kinh phố cố 。vô khiếp giả nạn/nan hạnh/hành/hàng hạnh/hành/hàng cực dũng mãnh cố 。vô đãi giả khởi tự địa hạnh/hành/hàng bất đãi giáo cố 。thông đạt giả tha địa phương tiện giai năng khởi cố 。bình đẳng giả phổ ư chúng sanh đồng tự tâm cố 。ly Thiên giả nhĩ văn hủy dự vô cao hạ cố 。ly trước/trứ giả đắc luân Vương đẳng vị vô ái nhiễm cố 。tri phương tiện giả tri chư Pháp bất khả đắc vi Phật thượng phương tiện cố 。Thánh chúng sanh giả chư Phật đồ chúng hằng tại sanh cố 。thử đẳng thập tướng địa địa giai cụ 。diệc hữu đắc độ tướng 。quảng như bỉ minh 。bỉ nhị văn ước nội chứng tướng 。chư địa chi thông tướng 。thử Kinh ước ngoại đắc 。chư địa chi biệt tướng 。do hạnh/hành/hàng thập độ ngoại đắc thử tướng 。Thập Địa hiện tướng tức vi thập đoạn 。phân biệt khả tri 。vấn 。thử đẳng tướng tại hà xứ/xử 。đáp 。các các tướng nhập tự địa thời đắc 。vân tiên hiện cố 。hựu giải 。các các sơ nhập địa thời đắc 。nhi vân tiên hiện giả cánh hữu đa tướng 。thử đẳng tiên hiện cố bất khả tại địa tiền 。vân sơ địa đẳng Bồ Tát thị tướng tiên hiện cố 。biểu ư sơ địa năng hạnh/hành/hàng nhất thiết thí độ 。ngoại biến Đại Thiên hiện chủng chủng Bảo Tạng 。năng toại sở cầu cố vô bất doanh mãn 。Bồ Tát giai kiến giả tự thượng Bồ Tát đắc kiến thử tướng 。phi hạ đắc kiến 。dư giai chuẩn tri 。ư đệ nhị địa biểu chứng bình đẳng lý cụ trì tịnh giới tịnh thập nghiệp đạo cố hiện diệu sắc tịnh bảo nghiêm cụ 。ư đệ tam địa biểu hạnh/hành/hàng tam nhẫn hữu dũng kiện tướng 。bị giáp hàng oán 。ư đệ tứ địa biểu hạnh/hành/hàng tứ chánh cần thất tịnh cửu tịnh diệu hoa tán địa 。thất tịnh giả giới tịnh ．tâm tịnh ．kiến tịnh ．độ nghi tịnh ．đạo phi đạo trí kiến tịnh ．hạnh/hành/hàng trí kiến tịnh ．hạnh/hành/hàng đoạn trí kiến tịnh dã 。cửu tịnh giả gia vô duyên tịch diệt tịnh tịnh quốc độ tịnh 。ư đệ ngũ địa biểu hạnh/hành/hàng Thiền định ly chư ngạnh cường hữu bảo nữ hiện 。Thiền định năng sanh giải thoát biến xứ/xử đẳng anh lạc nghiêm thân 。hạnh/hành/hàng thất giác phần cố thủ quan danh hoa 。ư đệ lục địa văn nghĩa hữu bát 。nhất biểu hạnh/hành/hàng trí độ 。trí hữu thất chủng 。Pháp trí ．loại trí ．thế tục trí ．thần thông trí ．tướng trí ．thập lực tiền hạnh/hành/hàng trí ．tứ đạo lý trung chánh đạo lý trí 。cố hiện thất bảo hoa tùng khởi cố bảo hoa y trì 。nhị tức Pháp loại trí y quán Tứ đế ngộ duyên khởi lý 。hữu tứ giai đạo 。hoặc y trí phần gia hạnh/hành/hàng Vô gián giải thoát thắng tiến vi tứ giai đạo 。tam chứng như lý khởi kim sa biến bố 。tứ ly thô tướng chướng thanh tịnh vô uế 。ngũ đắc bát giải thoát hoặc bát đạo chi hoặc bát chủng trí hiện bát công đức thủy 。nhất tịnh 。nhị khinh 。tam lãnh 。tứ nhuyễn 。ngũ cam 。lục bất xú 。thất ẩm bất tổn hầu 。bát ẩm bất thương tràng lục tứ trí nhân hiện tứ sắc hoa 。thanh hoàng xích bạch 。thất du pháp uyển lạc/nhạc 。bát chứng vô vi lương 。ư đệ thất địa biểu hạnh/hành/hàng thiện xảo bạt tế chúng sanh 。ư Bồ Tát tiền ưng đọa ác thú 。năng lệnh đương bất đọa hiện bất thọ/thụ ác báo 。cố vô hữu tổn thương 。ly hiện đương bố/phố 。như Thủ lăng nghiêm Kinh 。Bồ-tát tánh thị Thủ Lăng Nghiêm tam muội 。năng tức chư khổ bạt tam độc tiến đẳng 。ư đệ bát địa biểu hạnh/hành/hàng nhị nguyện hoặc vô tướng trí nhâm vận hiện tiền đắc tướng độ nhị tự tại cố 。ư thân lượng (lưỡng) biên sư tử vệ hộ 。năng lệnh nhất thiết phiền não bất hiện hành cố nhất thiết thú bố/phố 。ư đệ cửu địa biểu hạnh/hành/hàng lực độ như bỉ luân Vương hữu đại thế lực 。tứ biện lợi sanh cố vô lượng ức chúng vi nhiễu cúng dường 。dĩ tứ vô lượng ấm sanh như cái 。ly nhiễm cố tự hạnh/hành/hàng thất thánh tài hoặc chúng sanh duyên từ đẳng chúng bảo trang nghiêm 。ư đệ Thập Địa biểu quán đảnh vị tướng thành chánh giác 。ư Bồ Tát thân hữu Như Lai tướng hiện 。nhất hiện thân 。nhị hiện quang 。tam hiện chúng phạm 。tứ hiện chuyển pháp luân 。thử ư tự thân bất do tác ý hữu Phật thân tướng đẳng 。nhược/nhã chuẩn Bồ Tát cầu mộng Kinh 。ư kỳ địa địa các mộng chư tướng 。bát địa dĩ thượng Bồ Tát vô thụy như hà hữu mộng 。thử ước sở kiến quán như mộng huyễn 。kim thử diệc nhĩ 。tuy bất tác ý như mộng tự thân hiện Phật sự đẳng 。phi ước ngoại kiến 。sơ địa dĩ thượng sát-na hằng đắc kiến chư Phật cố 。hoặc thử ngoại đổ Như Lai tướng hiện 。sát-na sở kiến bỉ Phật vi hiện 。thử ước tự kiến 。 經。善男子云何初地名為歡喜。 Kinh 。Thiện nam tử vân hà sơ địa danh vi hoan hỉ 。 贊曰。第二釋地名。成唯識第九。攝論第九。大莊嚴十三。解深密經。瑜伽。決擇等皆廣釋名。大意皆同。復少差別。廣略互顯。繁不具引。十地不同分為十段。初地分三謂徵釋結。餘九各二但有釋結。準此初徵應言云何初地等名為歡喜等。略其等字。 tán viết 。đệ nhị thích địa danh 。thành duy thức đệ cửu 。nhiếp luận đệ cửu 。đại trang nghiêm thập tam 。Giải Thâm Mật Kinh 。du già 。quyết trạch đẳng giai quảng thích danh 。đại ý giai đồng 。phục thiểu sái biệt 。quảng lược hỗ hiển 。phồn bất cụ dẫn 。Thập Địa bất đồng phần vi thập đoạn 。sơ địa phần tam vị trưng thích kết/kiết 。dư cửu các nhị đãn hữu thích kết/kiết 。chuẩn thử sơ trưng ưng ngôn vân hà sơ địa đẳng danh vi hoan hỉ đẳng 。lược kỳ đẳng tự 。 經。謂初證得出世之心。昔所未得而今始得。於大事用如其所願悉皆成就。生極喜樂。是故最初名為歡喜。諸微細垢犯戒過失皆得清淨。是故二地名為無垢。無量智慧三昧光明不可傾動。無能摧伏。聞持陀羅尼以為根本。是故三地名為明地。以智慧火燒諸煩惱。增長光明修行覺品。是故四地名為焰地。修行方便勝智自在極難得故見修煩惱難伏能伏是故五地名為難勝。行法相續了了顯現無相思惟皆悉現前。是故六地名為現前。無漏無間無相思惟解脫三昧遠修行故是地清淨無有障礙。是故七地名為遠行。無相思惟修得自在諸煩惱行不能令動。是故八地名為不動。說一切法種種差別皆得自在無患無累增長智慧自在無礙。是故九地名為善慧。法身如虛空。智慧如大雲。皆能遍滿覆一切故。是故第十名為法雲。 Kinh 。vị sơ chứng đắc xuất thế chi tâm 。tích sở vị đắc nhi kim thủy đắc 。ư Đại sự dụng như kỳ sở nguyện tất giai thành tựu 。sanh cực thiện lạc 。thị cố tối sơ danh vi hoan hỉ 。chư vi tế cấu phạm giới quá thất giai đắc thanh tịnh 。thị cố nhị địa danh vi vô cấu 。vô lượng trí tuệ tam muội quang minh bất khả khuynh động 。vô năng tồi phục 。văn trì đà la ni dĩ vi căn bản 。thị cố tam địa danh vi minh địa 。dĩ trí tuệ hỏa thiêu chư phiền não 。tăng trưởng quang minh tu hành giác phẩm 。thị cố tứ địa danh vi Diệm huệ địa 。tu hành phương tiện thắng trí tự tại cực nan đắc cố kiến tu phiền não nạn/nan phục năng phục thị cố ngũ địa danh vi nạn/nan thắng 。hạnh/hành/hàng Pháp tướng tục liễu liễu hiển hiện vô tướng tư tánh giai tất hiện tiền 。thị cố lục địa danh vi hiện tiền 。vô lậu Vô gián vô tướng tư tánh giải thoát tam muội viễn tu hành cố thị địa thanh tịnh vô hữu chướng ngại 。thị cố thất địa danh vi viễn hạnh/hành/hàng 。vô tướng tư tánh tu đắc tự tại chư phiền não hạnh/hành/hàng bất năng lệnh động 。thị cố bát địa danh vi bất động 。thuyết nhất thiết pháp chủng chủng sái biệt giai đắc tự tại vô hoạn vô luy tăng trưởng trí tuệ tự tại vô ngại 。thị cố cửu địa danh vi thiện tuệ 。Pháp thân như hư không 。trí tuệ như đại vân 。giai năng biến mãn phước nhất thiết cố 。thị cố đệ thập danh vi pháp vân 。 贊曰。釋有二義。一自利。二利他。得出世心即二空智與心相應名出世心。是隣近釋。昔未得今始得釋初得言。此自利。於大事用如願成就者謂利他用。故大莊嚴論云。一見真如謂見自利。昔曾未見今時始見。去菩提近故。二見利物謂見利他。一一剎那能成就百眾生故此能成就百類有情。準知菩薩以利眾生為大事用。如十地經論．瑜伽四十七．唯識等皆說。初地得十百門。一淨信出家。一剎那頃證百三摩地。二以淨天眼於諸佛國見百如來。三於彼變化住持皆能解了。以神通力動百世界。四身亦能往放光令見。五化為百類。六成就百類所化有情。七若欲留命能住百劫。八於前後際能知百劫。九於蘊界等百法明門能正思擇。十化百身。身皆能現百菩薩眷屬。或總十百為大事用。生極喜樂釋歡喜言。通前二處。結文可知。餘九文顯。亦不牒科。皆準初知。於二地中離於二垢。一諸微結垢起異乘心。二諸犯戒垢誤犯三業故大莊嚴論云。於二地中出二種垢。一出犯戒垢。即此犯戒過失。二出起異乘心垢。即諸微細垢。離二垢故名離垢。此云皆得清淨。即離垢義。言無量智慧謂聞思修三慧無量。從定所發自明明他。大莊嚴論云。由能以法自明明他故名明他名三昧光明。不為外道邪魔摧伏名不傾動。又除障故名不傾動。即彼三慧以定總持之所發故。即定總持名為根本故。唯識論第九云。成就勝定本法總持能發無邊妙慧光故。前已說慧是三昧光明。故下但云總持為本。結文可知。第四地中修菩提分。智慧之火焰能燒微細煩惱現行等障薪故。莊嚴論云。於四地中以菩提分慧為焰自性。以惑智二障為薪自性。更增勝智光明覺品。即是菩提分法轉更增勝。第五地中真俗二智行相互違合令相應。俱時而起名修行方便勝智自在。復能除彼害伴隨眠遠隨現行名為難伏。雖分別見等見道已除俱生身見四地已斷。至此地中復除害伴。此不與我見俱。別起貪瞋等亦通見修斷。就總盡說云見修煩惱難伏能伏。非分別惑此地方伏。此道智障以煩惱名說。據害伴俱所知障品伏不起說。非諸俱生此皆能伏。羸劣睡眠六七地伏。又依六說。非第七俱。第七俱者八地已去猶現行故。故解深密云。八地已上唯有所依所知障在。第六一向恒在觀中不可起惑。又斷所知能依惑障。亦畢竟伏。唯識論等據二身見說見修惑四地除。此經據貪等故說五地伏見修惑。各依一義互不相違。問。準諸處說初地已上一切煩惱能伏頓盡由故意生。云何我見等四地能伏害伴隨眠五地能伏。答。若據能伏初地即能猶故意起。今依永伏故意不能令起。此由斷彼所依所知故與差別。此中二難。一能合二智難。二能伏煩惱難。此地俱得故名難勝。又大莊嚴論有二難退。一勤化眾生心無惱難。二生不從化心無惱難。此意二難退者退謂捨。極難捨退。此地菩薩能退二難。於難得勝故名難勝。此意即能退難退義。同難伏能伏。彼論約利他難得勝。此經據自利難得勝。各據一義各不相違。或可。此中修行方便極難得故。即彼二難勝智自在極難得故。即餘所合真俗二智。一極難得故通於二處即皆攝盡。第六地中恒觀十二因緣道理相續不斷名行法相續。智常正觀名為了了。此為加行復能引起無分別智名無相思惟。思惟即正智皆悉現前故。成唯識論云。住緣起智引無分別最勝般若恒觀在前。依大莊嚴云。於六地中依波若力能不住生死涅槃。二法恒現前。亦此無相思惟中攝無生死涅槃二種相故。問。準餘處文於五地中已無涅槃生死二相證得無住。何故大莊嚴論說在六地。答。餘約暫能說在五地。此約多續說在六地。唯識論等云。於六地中無相觀多有相觀少。第七地中於無相理長時相續。能以真智觀無細生滅二。無相思惟即無分別智。此中應云於無相理無漏無間思惟。簡第六地有相間故。以經多時方至此地故。解深密經云。能遠證入無間無缺無相作意。解脫謂八解脫。三昧謂三三昧即無相思惟無相解脫三昧。俱遠修行至功用後邊故。唯識論云。至無相住功用後邊出過世間二乘道故。初三地修相同世間行施戒修。四五六地修於道品。四諦緣起相同二乘。以出離彼故名遠修行。離細相現行障故名清淨無障。第八地中於無相觀任運起故名無相思惟。修得自在純無漏觀無煩惱動云諸煩惱行不能令動。即二不動。一相用不動相即有無相。用即功用。二煩惱不動故。唯識云。無分別智任運現前。相用煩惱不能動故。大莊嚴論但不為相及功用動無不為煩惱動。彼略說故第九地中任運能得。四無礙智說一切法。總通四辨俱得名說。以種種名言差別說。以種種義差別說。以種種音聲差別說。以種種辨才差別說。由任運故皆得自在。離二愚障故云無患累。復能令自他一智慧二自在三四辯皆得增長。故名善慧。又四辯才能說除疑名為善慧。於第十地所得法身如大虛空。以大智慧如雲遍空即智充滿法身。又猶如雲。法即如雲。能覆一切故。復說妙法如雲下雨。即法之雲。法通法身及所說法。依大莊嚴論云。由三昧門及陀羅尼門攝一切聞熏因遍阿梨耶識中。譬如浮雲遍滿虛空。能以此聞熏習雲於一一剎那於一一相一一好一一毛孔雨無量無邊法雨。充足一切可化眾生。由能如雲雨法雨故名法雲地。此即阿賴耶識如空。無漏聞熏習如雲。此意阿梨耶能廣含藏如空。種能生現如雲下雨。以定總持所有熏習攝餘熏習。起現行時復能說法。唯前言由三昧門及陀羅尼門攝一切聞熏習因故。以定及總持攝聞熏習。準下云以此聞熏習雲即說彼二所有熏習。不爾如何前云遍阿梨耶識中。若瑜伽論．解深密等亦以。麁重如空遍於一切。此智如雲遍能隱覆如空麁重故。成唯識論云。大法智雲含諸德水蔽如空麁重充滿法身故。空有三義。一法身如空以遍淨故。二阿梨如空以遍含一切種故。三麁重如空遍一切故。雲有三。一聞熏習如雲。二智慧如雲。三慈悲如雲。即十地經云。自從願力起大慈悲雲。據自利及決擇增說智慧雲。據利他覆蔭即說慈悲。此二據現行說。若據當能雨功德法二種子如雲。同無著般若論。未來如雲故皆不相違。問。此之十地即十三住中十住。住地二名有何差別。答。準大莊嚴論一釋無別故。彼論云。十一住者即十一地。住者名地。既住者名地。明知無差。一解。地住名別。彼論自問云。何名地。偈言為集諸善根樂住故說住。數數數無畏復以地為名。準釋初二句釋住名。後二句釋地名。云諸菩薩為成就種種善根。於一切時樂住一切地。是故諸地說名為住。步彌耶名為地。步者數數義。彌者實數義。耶者無畏義。欲進上地數數斷障礙數數得功德。是數數義。地以十數為量。一一地中知斷爾所障礙知得爾所功德。知此不虛是實數義。上地是無畏處。諸菩薩畏於自地中退失自他利功德進求上地。是名無畏義。以三義故名地。 tán viết 。thích hữu nhị nghĩa 。nhất tự lợi 。nhị lợi tha 。đắc xuất thế tâm tức nhị không trí dữ tâm tướng ứng danh xuất thế tâm 。thị lân cận thích 。tích vị đắc kim thủy đắc thích sơ đắc ngôn 。thử tự lợi 。ư Đại sự dụng như nguyện thành tựu giả vị lợi tha dụng 。cố Đại trang nghiêm luận vân 。nhất kiến chân như vị kiến tự lợi 。tích tằng vị kiến kim thời thủy kiến 。khứ Bồ-đề cận cố 。nhị kiến lợi vật vị kiến lợi tha 。nhất nhất sát-na năng thành tựu bách chúng sanh cố thử năng thành tựu bách loại hữu tình 。chuẩn tri Bồ Tát dĩ lợi chúng sanh vi Đại sự dụng 。như thập địa Kinh luận ．du già tứ thập thất ．duy thức đẳng giai thuyết 。sơ địa đắc thập bách môn 。nhất tịnh tín xuất gia 。nhất sát-na khoảnh chứng bách tam-ma-địa 。nhị dĩ tịnh thiên nhãn ư chư Phật quốc kiến bách Như Lai 。tam ư bỉ biến hóa trụ trì giai năng giải liễu 。dĩ thần thông lực động bách thế giới 。tứ thân diệc năng vãng phóng quang lệnh kiến 。ngũ hóa vi bách loại 。lục thành tựu bách loại sở hóa hữu tình 。thất nhược/nhã dục lưu mạng năng trụ bách kiếp 。bát ư tiền hậu tế năng tri bách kiếp 。cửu ư uẩn giới đẳng bách pháp minh môn năng chánh tư trạch 。thập hóa bách thân 。thân giai năng hiện bách Bồ Tát quyến thuộc 。hoặc tổng thập bách vi Đại sự dụng 。sanh cực thiện lạc thích hoan hỉ ngôn 。thông tiền nhị xứ/xử 。kết/kiết văn khả tri 。dư cửu văn hiển 。diệc bất điệp khoa 。giai chuẩn sơ tri 。ư nhị địa trung ly ư nhị cấu 。nhất chư vi kết/kiết cấu khởi dị thừa tâm 。nhị chư phạm giới cấu ngộ phạm tam nghiệp cố Đại trang nghiêm luận vân 。ư nhị địa trung xuất nhị chủng cấu 。nhất xuất phạm giới cấu 。tức thử phạm giới quá thất 。nhị xuất khởi dị thừa tâm cấu 。tức chư vi tế cấu 。ly nhị cấu cố danh ly cấu 。thử vân giai đắc thanh tịnh 。tức ly cấu nghĩa 。ngôn vô lượng trí tuệ vị văn tư tu tam tuệ vô lượng 。tùng định sở phát tự minh minh tha 。Đại trang nghiêm luận vân 。do năng dĩ pháp tự minh minh tha cố danh minh tha danh tam muội quang minh 。bất vi ngoại đạo tà ma tồi phục danh bất khuynh động 。hựu trừ chướng cố danh bất khuynh động 。tức bỉ tam tuệ dĩ định tổng trì chi sở phát cố 。tức định tổng trì danh vi căn bản cố 。duy thức luận đệ cửu vân 。thành tựu thắng định bổn Pháp tổng trì năng phát vô biên diệu tuệ quang cố 。tiền dĩ thuyết tuệ thị tam muội quang minh 。cố hạ đãn vân tổng trì vi bổn 。kết/kiết văn khả tri 。đệ tứ địa trung tu Bồ-đề phần 。trí tuệ chi hỏa diệm năng thiêu vi tế phiền não hiện hành đẳng chướng tân cố 。trang nghiêm luận vân 。ư tứ địa trung dĩ Bồ-đề phần tuệ vi diệm tự tánh 。dĩ hoặc trí nhị chướng vi tân tự tánh 。cánh tăng thắng trí quang minh giác phẩm 。tức thị Bồ-đề phần Pháp chuyển canh tăng thắng 。đệ ngũ địa trung chân tục nhị trí hành tướng hỗ vi hợp lệnh tướng ứng 。câu thời nhi khởi danh tu hành phương tiện thắng trí tự tại 。phục năng trừ bỉ hại bạn tùy miên viễn tùy hiện hành danh vi nạn/nan phục 。tuy phân biệt kiến đẳng kiến đạo dĩ trừ câu sanh thân kiến tứ địa dĩ đoạn 。chí thử địa trung phục trừ hại bạn 。thử bất dữ ngã kiến câu 。biệt khởi tham sân đẳng diệc thông kiến tu đoạn 。tựu tổng tận thuyết vân kiến tu phiền não nạn/nan phục năng phục 。phi phân biệt hoặc thử địa phương phục 。thử đạo trí chướng dĩ phiền não danh thuyết 。cứ hại bạn câu sở tri chướng phẩm phục bất khởi thuyết 。phi chư câu sanh thử giai năng phục 。luy liệt thụy miên lục thất địa phục 。hựu y lục thuyết 。phi đệ thất câu 。đệ thất câu giả bát địa dĩ khứ do hiện hành cố 。cố giải thâm mật vân 。bát địa dĩ thượng duy hữu sở y sở tri chướng tại 。đệ lục nhất hướng hằng tại quán trung bất khả khởi hoặc 。hựu đoạn sở tri năng y hoặc chướng 。diệc tất cánh phục 。duy thức luận đẳng cứ nhị thân kiến thuyết kiến tu hoặc tứ địa trừ 。thử Kinh cứ tham đẳng cố thuyết ngũ địa phục kiến tu hoặc 。các y nhất nghĩa hỗ bất tướng vi 。vấn 。chuẩn chư xứ/xử thuyết sơ địa dĩ thượng nhất thiết phiền não năng phục đốn tận do cố ý sanh 。vân hà ngã kiến đẳng tứ địa năng phục hại bạn tùy miên ngũ địa năng phục 。đáp 。nhược/nhã cứ năng phục sơ địa tức năng do cố ý khởi 。kim y vĩnh phục cố ý bất năng lệnh khởi 。thử do đoạn bỉ sở y sở tri cố dữ sái biệt 。thử trung nhị nạn/nan 。nhất năng hợp nhị trí nạn/nan 。nhị năng phục phiền não nạn/nan 。thử địa câu đắc cố danh nạn/nan thắng 。hựu Đại trang nghiêm luận hữu nhị nạn/nan thoái 。nhất cần hóa chúng sanh tâm vô não nạn/nan 。nhị sanh bất tùng hóa tâm vô não nạn/nan 。thử ý nhị nạn/nan thoái giả thoái vị xả 。cực nạn xả thoái 。thử địa Bồ Tát năng thoái nhị nạn/nan 。ư nan đắc thắng cố danh nạn/nan thắng 。thử ý tức năng thoái nạn/nan thoái nghĩa 。đồng nạn/nan phục năng phục 。bỉ luận ước lợi tha nan đắc thắng 。thử Kinh cứ tự lợi nan đắc thắng 。các cứ nhất nghĩa các bất tướng vi 。hoặc khả 。thử trung tu hành phương tiện cực nan đắc cố 。tức bỉ nhị nạn/nan thắng trí tự tại cực nan đắc cố 。tức dư sở hợp chân tục nhị trí 。nhất cực nan đắc cố thông ư nhị xứ/xử tức giai nhiếp tận 。đệ lục địa trung hằng quán thập nhị nhân duyên đạo lý tướng tục bất đoạn danh hạnh/hành/hàng Pháp tướng tục 。trí thường chánh quán danh vi liễu liễu 。thử vi gia hạnh/hành/hàng phục năng dẫn khởi vô phân biệt trí danh vô tướng tư tánh 。tư tánh tức chánh trí giai tất hiện tiền cố 。thành duy thức luận vân 。trụ/trú duyên khởi trí dẫn vô phân biệt tối thắng Bát-nhã hằng quán tại tiền 。y đại trang nghiêm vân 。ư lục địa trung y ba nhược lực năng bất trụ sanh tử Niết-Bàn 。nhị Pháp hằng hiện tiền 。diệc thử vô tướng tư tánh trung nhiếp vô sanh tử Niết-Bàn nhị chủng tướng cố 。vấn 。chuẩn dư xứ văn ư ngũ địa trung dĩ vô Niết-Bàn sanh tử nhị tướng chứng đắc vô trụ 。hà cố Đại trang nghiêm luận thuyết tại lục địa 。đáp 。dư ước tạm năng thuyết tại ngũ địa 。thử ước đa tục thuyết tại lục địa 。duy thức luận đẳng vân 。ư lục địa trung vô tướng quán đa hữu tướng quán thiểu 。đệ thất địa trung ư vô tướng lý trường/trưởng thời tướng tục 。năng dĩ chân trí quán vô tế sanh diệt nhị 。vô tướng tư tánh tức vô phân biệt trí 。thử trung ưng vân ư vô tướng lý vô lậu Vô gián tư tánh 。giản đệ lục địa hữu tướng gian cố 。dĩ Kinh đa thời phương chí thử địa cố 。Giải Thâm Mật Kinh vân 。năng viễn chứng nhập Vô gián vô khuyết vô tướng tác ý 。giải thoát vị bát giải thoát 。tam muội vị tam tam muội tức vô tướng tư tánh vô tướng giải thoát tam muội 。câu viễn tu hành chí công dụng hậu biên cố 。duy thức luận vân 。chí vô tướng trụ/trú công dụng hậu biên xuất quá/qua thế gian nhị thừa đạo cố 。sơ tam địa tu tướng đồng thế gian hạnh/hành/hàng thí giới tu 。tứ ngũ lục địa tu ư đạo phẩm 。Tứ đế duyên khởi tướng đồng nhị thừa 。dĩ xuất ly bỉ cố danh viễn tu hành 。ly tế tướng hiện hành chướng cố danh thanh tịnh Vô chướng 。đệ bát địa trung ư vô tướng quán nhâm vận khởi cố danh vô tướng tư tánh 。tu đắc tự tại thuần vô lậu quán vô phiền não động vân chư phiền não hạnh/hành/hàng bất năng lệnh động 。tức nhị bất động 。nhất tướng dụng bất động tướng tức hữu vô tướng 。dụng tức công dụng 。nhị phiền não bất động cố 。duy thức vân 。vô phân biệt trí nhâm vận hiện tiền 。tướng dụng phiền não bất năng động cố 。Đại trang nghiêm luận đãn bất vi tướng cập công dụng động vô bất vi phiền não động 。bỉ lược thuyết cố đệ cửu địa trung nhâm vận năng đắc 。tứ vô ngại trí thuyết nhất thiết pháp 。tổng thông tứ biện câu đắc danh thuyết 。dĩ chủng chủng danh ngôn sái biệt thuyết 。dĩ chủng chủng nghĩa sái biệt thuyết 。dĩ chủng chủng âm thanh sái biệt thuyết 。dĩ chủng chủng biện tài sái biệt thuyết 。do nhâm vận cố giai đắc tự tại 。ly nhị ngu chướng cố vân vô hoạn luy 。phục năng lệnh tự tha nhất trí tuệ nhị tự tại tam tứ biện giai đắc tăng trưởng 。cố danh thiện tuệ 。hựu tứ biện tài năng thuyết trừ nghi danh vi thiện tuệ 。ư đệ Thập Địa sở đắc Pháp thân như Đại hư không 。dĩ đại trí tuệ như vân biến không tức trí sung mãn Pháp thân 。hựu do như vân 。Pháp tức như vân 。năng phước nhất thiết cố 。phục thuyết diệu pháp như vân hạ vũ 。tức Pháp chi vân 。Pháp thông Pháp thân cập sở thuyết pháp 。y Đại trang nghiêm luận vân 。do tam muội môn cập đà-la-ni môn nhiếp nhất thiết văn huân nhân biến A-lê-da thức trung 。thí như phù vân biến mãn hư không 。năng dĩ thử văn huân tập vân ư nhất nhất sát-na ư nhất nhất tướng nhất nhất hảo nhất nhất mao khổng vũ vô lượng vô biên Pháp vũ 。sung túc nhất thiết khả hóa chúng sanh 。do năng như vân vũ Pháp vũ cố danh Pháp vân địa 。thử tức A-lại-da thức như không 。vô lậu văn huân tập như vân 。thử ý A-lê-da năng quảng hàm tạng như không 。chủng năng sanh hiện như vân hạ vũ 。dĩ định tổng trì sở hữu huân tập nhiếp dư huân tập 。khởi hiện hành thời phục năng thuyết Pháp 。duy tiền ngôn do tam muội môn cập đà-la-ni môn nhiếp nhất thiết văn huân tập nhân cố 。dĩ định cập tổng trì nhiếp văn huân tập 。chuẩn hạ vân dĩ thử văn huân tập vân tức thuyết bỉ nhị sở hữu huân tập 。bất nhĩ như hà tiền vân biến A-lê-da thức trung 。nhược/nhã du già luận ．giải thâm mật đẳng diệc dĩ 。thô trọng như không biến ư nhất thiết 。thử trí như vân biến năng ẩn phước như không thô trọng cố 。thành duy thức luận vân 。Đại Pháp trí vân hàm chư đức thủy tế như không thô trọng sung mãn Pháp thân cố 。không hữu tam nghĩa 。nhất Pháp thân như không dĩ Biến tịnh cố 。nhị A lê như không dĩ biến hàm nhất thiết chủng cố 。tam thô trọng như không biến nhất thiết cố 。vân hữu tam 。nhất văn huân tập như vân 。nhị trí tuệ như vân 。tam từ bi như vân 。tức thập địa Kinh vân 。tự tùng nguyện lực khởi đại từ bi vân 。cứ tự lợi cập quyết trạch tăng thuyết trí tuệ vân 。cứ lợi tha phước ấm tức thuyết từ bi 。thử nhị cứ hiện hành thuyết 。nhược/nhã cứ đương năng vũ công đức Pháp nhị chủng tử như vân 。đồng Vô Trước Bát-nhã luận 。vị lai như vân cố giai bất tướng vi 。vấn 。thử chi Thập Địa tức thập tam trụ trung thập trụ 。tứ trụ địa nhị danh hữu hà sái biệt 。đáp 。chuẩn Đại trang nghiêm luận nhất thích vô biệt cố 。bỉ luận vân 。thập nhất trụ/trú giả tức thập nhất địa 。trụ/trú giả danh địa 。ký trụ/trú giả danh địa 。minh tri vô sái 。nhất giải 。địa trụ/trú danh biệt 。bỉ luận tự vấn vân 。hà danh địa 。kệ ngôn vi tập chư thiện căn lạc/nhạc trụ/trú cố thuyết trụ/trú 。sát sát số vô úy phục dĩ địa vi danh 。chuẩn thích sơ nhị cú thích trụ/trú danh 。hậu nhị cú thích địa danh 。vân chư Bồ-tát vi thành tựu chủng chủng thiện căn 。ư nhất thiết thời lạc/nhạc trụ/trú nhất thiết địa 。thị cố chư địa thuyết danh vi trụ/trú 。bộ di da danh vi địa 。bộ giả sát sát nghĩa 。di giả thật số nghĩa 。da giả vô úy nghĩa 。dục tiến/tấn thượng địa sát sát đoạn chướng ngại sát sát đắc công đức 。thị sát sát nghĩa 。địa dĩ thập số vi lượng 。nhất nhất địa trung tri đoạn nhĩ sở chướng ngại tri đắc nhĩ sở công đức 。tri thử bất hư thị thật số nghĩa 。thượng địa thị vô úy xứ/xử 。chư Bồ-tát úy ư tự địa trung thoái thất tự tha lợi công đức tiến cầu thượng địa 。thị danh vô úy nghĩa 。dĩ tam nghĩa cố danh địa 。 經。善男子執著有相我法無明怖畏生死惡趣無明此二無明障於初地。 Kinh 。Thiện nam tử chấp trước hữu tướng ngã pháp vô minh bố úy sanh tử ác thú vô minh thử nhị vô minh chướng ư sơ địa 。 贊曰。此第三明地障。因明十一地障。前問菩提。通佛果故。今亦明佛地之障。此十一障即十一段此初。即異生性障。文分為三。一牒請機。二出障體。三辨所障。餘十障文各有二。除所告機。有相我法即二執之境。相謂相狀。能執之心當情相狀即同唯識論。云起自心相。或即體相。執著即能執之心。此執著我法皆悉有體。設執法無還執有無相。是故經云不應住法亦不住非法。非法者是無法也。若執我無亦是法執。二執是慧俱無明。強名為無明。是隣近釋。怖畏生死惡趣無明者此惡趣言非唯三惡道通八難故。但分別所起不善業及所感果并所知障所發業果亦是此攝。毀責之名總云惡趣。由是此經云生死惡趣非唯三途。言怖畏者即此惡趣是所怖畏名為怖畏。此無明發無明品故名為無明。又唯識論云。或說彼利鈍障品俱起二愚。二執無明意說利品。惡趣無明意說鈍品。俱起無明名惡趣者亦毀責名。或見等迷理不發惡業。鈍品迷事故發惡業。從果為名名惡趣雜染愚。愚是本故竝依主釋。問。唯識論云。一執著我法愚。即是此中異生性障。且異生性障不相應假。依種分位非即種體。云何二執即異生性。答言。異生性雖實通依。與現本識同地能生分別二障種子上立。從能依法以立障名。或即異生性從所依執種名執著我法愚。體不即愚。愚品名愚。如前所引。問。初地能斷分別二執。彼唯識論等何不即以二執自體立於障名。或從能所依以立障名耶。答。異生性滅即二執斷。又異生名簡異於聖。得聖斷彼顯故立名。問。入於初地既斷二障。云何攝論云十無明是不染污分別我執是染污故。答。世親攝論彼中解云。雖斷二障二乘亦能斷煩惱障。是共德故意約不共所知障說名不染污。又解。彼說不染約修道斷離十障外說十無明顯立十地。成唯識論天親攝論俱有二解。二十二愚所明體性與瑜伽七十八等同。又準餘文皆於初地說斷二愚及彼麁重。此略不言麁重。成唯識論有其二釋。論云。彼麁重言顯彼二種或二所起無堪任性。無堪任性者瑜伽五十八云。謂第八識中不安穩性等。唯識論云。如入二定說斷苦根。所斷善根雖非現種而名麁重。此亦應爾。愚及麁重餘之十種皆準此知。解異生性及其麁重廣如成唯識義燈所說。 tán viết 。thử đệ tam minh địa chướng 。nhân minh thập nhất địa chướng 。tiền vấn Bồ-đề 。thông Phật quả cố 。kim diệc minh Phật địa chi chướng 。thử thập nhất chướng tức thập nhất đoạn thử sơ 。tức dị sanh tánh chướng 。văn phần vi tam 。nhất điệp thỉnh ky 。nhị xuất chướng thể 。tam biện sở chướng 。dư thập chướng văn các hữu nhị 。trừ sở cáo ky 。hữu tướng ngã pháp tức nhị chấp chi cảnh 。tướng vị tướng trạng 。năng chấp chi tâm đương tình tướng trạng tức đồng duy thức luận 。vân khởi tự tâm tướng 。hoặc tức thể tướng 。chấp trước tức năng chấp chi tâm 。thử chấp trước ngã Pháp giai tất hữu thể 。thiết chấp Pháp vô hoàn chấp hữu vô tướng 。thị cố Kinh vân bất ưng trụ pháp diệc bất trụ phi pháp 。phi pháp giả thị vô Pháp dã 。nhược/nhã chấp ngã vô diệc thị pháp chấp 。nhị chấp thị tuệ câu vô minh 。cường danh vi vô minh 。thị lân cận thích 。bố úy sanh tử ác thú vô minh giả thử ác thú ngôn phi duy tam ác đạo thông bát nạn cố 。đãn phân biệt sở khởi bất thiện nghiệp cập sở cảm quả tinh sở tri chướng sở phát nghiệp quả diệc thị thử nhiếp 。hủy trách chi danh tổng vân ác thú 。do thị thử Kinh vân sanh tử ác thú phi duy tam đồ 。ngôn bố úy giả tức thử ác thú thị sở bố úy danh vi bố úy 。thử vô minh phát vô minh phẩm cố danh vi vô minh 。hựu duy thức luận vân 。hoặc thuyết bỉ lợi độn chướng phẩm câu khởi nhị ngu 。nhị chấp vô minh ý thuyết lợi phẩm 。ác thú vô minh ý thuyết độn phẩm 。câu khởi vô minh danh ác thú giả diệc hủy trách danh 。hoặc kiến đẳng mê lý bất phát ác nghiệp 。độn phẩm mê sự cố phát ác nghiệp 。tùng quả vi danh danh ác thú tạp nhiễm ngu 。ngu thị bổn cố tịnh y chủ thích 。vấn 。duy thức luận vân 。nhất chấp trước ngã Pháp ngu 。tức thị thử trung dị sanh tánh chướng 。thả dị sanh tánh chướng bất tướng ứng giả 。y chủng phần vị phi tức chủng thể 。vân hà nhị chấp tức dị sanh tánh 。đáp ngôn 。dị sanh tánh tuy thật thông y 。dữ hiện bổn thức đồng địa năng sanh phân biệt nhị chướng chủng tử thượng lập 。tùng năng y Pháp dĩ lập chướng danh 。hoặc tức dị sanh tánh tùng sở y chấp chủng danh chấp trước ngã Pháp ngu 。thể bất tức ngu 。ngu phẩm danh ngu 。như tiền sở dẫn 。vấn 。sơ địa năng đoạn phân biệt nhị chấp 。bỉ duy thức luận đẳng hà bất tức dĩ nhị chấp tự thể lập ư chướng danh 。hoặc tùng năng sở y dĩ lập chướng danh da 。đáp 。dị sanh tánh diệt tức nhị chấp đoạn 。hựu dị sanh danh giản dị ư Thánh 。đắc Thánh đoạn bỉ hiển cố lập danh 。vấn 。nhập ư sơ địa ký đoạn nhị chướng 。vân hà nhiếp luận vân thập vô minh thị bất nhiễm ô phân biệt ngã chấp thị nhiễm ô cố 。đáp 。Thế thân nhiếp luận bỉ trung giải vân 。tuy đoạn nhị chướng nhị thừa diệc năng đoạn phiền não chướng 。thị cọng đức cố ý ước bất cộng sở tri chướng thuyết danh bất nhiễm ô 。hựu giải 。bỉ thuyết bất nhiễm ước tu đạo đoạn ly thập chướng ngoại thuyết thập vô minh hiển lập Thập Địa 。thành duy thức luận Thiên thân nhiếp luận câu hữu nhị giải 。nhị thập nhị ngu sở minh thể tánh dữ du già thất thập bát đẳng đồng 。hựu chuẩn dư văn giai ư sơ địa thuyết đoạn nhị ngu cập bỉ thô trọng 。thử lược bất ngôn thô trọng 。thành duy thức luận hữu kỳ nhị thích 。luận vân 。bỉ thô trọng ngôn hiển bỉ nhị chủng hoặc nhị sở khởi vô kham nhâm tánh 。vô kham nhâm tánh giả du già ngũ thập bát vân 。vị đệ bát thức trung bất an ổn tánh đẳng 。duy thức luận vân 。như nhập nhị định thuyết đoạn khổ căn 。sở đoạn thiện căn tuy phi hiện chủng nhi danh thô trọng 。thử diệc ưng nhĩ 。ngu cập thô trọng dư chi thập chủng giai chuẩn thử tri 。giải dị sanh tánh cập kỳ thô trọng quảng như thành duy thức nghĩa đăng sở thuyết 。 經。微細學處護犯無明發起種種業行無明此二無明障於二地。 Kinh 。vi tế học xứ hộ phạm vô minh phát khởi chủng chủng nghiệp hạnh/hành/hàng vô minh thử nhị vô minh chướng ư nhị địa 。 即邪行障是所知障。俱生一分能令菩薩悞犯三業。初地已上性戒成就必不故犯性。悞有所犯初地未斷。入二地斷。發起種種業行無明是彼悞犯所起三業。唯識論云。所知障中俱生一分及彼所起悞犯三業。彼障二地極淨尸羅。入二地時便能永斷。由斯二地說斷二愚及彼麁重。一微細悞犯愚。即此中俱生一分。二種種業趣愚。即彼所起悞犯三業。能起三業不但無明。所起三業亦非是愚。愚相應愚所起愚品類總名愚。成唯識又云。或唯起業不了業愚。此意但取能起能迷迷三業之愚。亦竝依主釋。問。成唯識論第八云。所知障不能發業云何復云能發三業。答。約不能發招趣生異熟果業云不發業。若不能招所有三業此所知障非不能發故。佛地論出二體俱云謂所發業并所得果。果是等流增上二果故不相違。 tức tà hành chướng thị sở tri chướng 。câu sanh nhất phân năng lệnh Bồ Tát ngộ phạm tam nghiệp 。sơ địa dĩ thượng tánh giới thành tựu tất bất cố phạm tánh 。ngộ hữu sở phạm sơ địa vị đoạn 。nhập nhị địa đoạn 。phát khởi chủng chủng nghiệp hạnh/hành/hàng vô minh thị bỉ ngộ phạm sở khởi tam nghiệp 。duy thức luận vân 。sở tri chướng trung câu sanh nhất phân cập bỉ sở khởi ngộ phạm tam nghiệp 。bỉ chướng nhị địa cực tịnh thi la 。nhập nhị địa thời tiện năng vĩnh đoạn 。do tư nhị địa thuyết đoạn nhị ngu cập bỉ thô trọng 。nhất vi tế ngộ phạm ngu 。tức thử trung câu sanh nhất phân 。nhị chủng chủng nghiệp thú ngu 。tức bỉ sở khởi ngộ phạm tam nghiệp 。năng khởi tam nghiệp bất đãn vô minh 。sở khởi tam nghiệp diệc phi thị ngu 。ngu tướng ứng ngu sở khởi ngu phẩm loại tổng danh ngu 。thành duy thức hựu vân 。hoặc duy khởi nghiệp bất liễu nghiệp ngu 。thử ý đãn thủ năng khởi năng mê mê tam nghiệp chi ngu 。diệc tịnh y chủ thích 。vấn 。thành duy thức luận đệ bát vân 。sở tri chướng bất năng phát nghiệp vân hà phục vân năng phát tam nghiệp 。đáp 。ước bất năng phát chiêu thú sanh dị thục quả nghiệp vân bất phát nghiệp 。nhược/nhã bất năng chiêu sở hữu tam nghiệp thử sở tri chướng phi bất năng phát cố 。Phật địa luận xuất nhị thể câu vân vị sở phát nghiệp tinh sở đắc quả 。quả thị đẳng lưu tăng thượng nhị quả cố bất tướng vi 。 經。未得令得愛著無明能障殊勝總持無明此二無明障於三地。 Kinh 。vị đắc lệnh đắc ái trước vô minh năng chướng thù thắng tổng trì vô minh thử nhị vô minh chướng ư tam địa 。 即闇鈍障。未得今得即是無漏勝定。通色無色及勝修慧。二地中無。入三地時能斷彼障。體即欲界貪俱所知障云未得今得。能障殊勝總持。總持有四。謂法義．呪．得菩薩忍。入三地時能斷彼障。總持念慧為性。今說。初二由入三地能斷定障。得勝定發勝修慧。斷總持障得勝總持。發得聞思二種勝慧故。成唯識云。由斯三地說斷二愚及彼麁重。一欲貪愚。即障勝定及修慧者。二圓滿聞持陀羅尼愚。即障總持聞思慧者。此由欲貪性為散亂。此所知障與欲貪俱名為欲貪故障勝定及於修慧。若障總持及聞思慧是別所知。非即所障。義分為二。又聞思與聞持相近故偏說之。非不障修慧各從增說。 tức ám độn chướng 。vị đắc kim đắc tức thị vô lậu thắng định 。thông sắc vô sắc cập thắng tu tuệ 。nhị địa trung vô 。nhập tam địa thời năng đoạn bỉ chướng 。thể tức dục giới tham câu sở tri chướng vân vị đắc kim đắc 。năng chướng thù thắng tổng trì 。tổng trì hữu tứ 。vị pháp nghĩa ．chú ．đắc Bồ-tát nhẫn 。nhập tam địa thời năng đoạn bỉ chướng 。tổng trì niệm tuệ vi tánh 。kim thuyết 。sơ nhị do nhập tam địa năng đoạn định chướng 。đắc thắng định phát thắng tu tuệ 。đoạn tổng trì chướng đắc thắng tổng trì 。phát đắc văn tư nhị chủng thắng tuệ cố 。thành duy thức vân 。do tư tam địa thuyết đoạn nhị ngu cập bỉ thô trọng 。nhất dục tham ngu 。tức chướng thắng định cập tu tuệ giả 。nhị viên mãn văn trì đà la ni ngu 。tức chướng tổng trì văn tư tuệ giả 。thử do dục tham tánh vi tán loạn 。thử sở tri chướng dữ dục tham câu danh vi dục tham cố chướng thắng định cập ư tu tuệ 。nhược/nhã chướng tổng trì cập văn tư tuệ thị biệt sở tri 。phi tức sở chướng 。nghĩa phần vi nhị 。hựu văn tư dữ văn trì tướng cận cố Thiên thuyết chi 。phi bất chướng tu tuệ các tùng tăng thuyết 。 經。味著等至喜悅無明微妙淨法愛樂無明此二無明障於四地。 Kinh 。vị trước đẳng chí hỉ duyệt vô minh vi diệu tịnh Pháp ái lạc vô minh thử nhị vô minh chướng ư tứ địa 。 即微細煩惱現行障。等至即勝定。味著是愛喜悅是受。即領受下劣定障修勝定故為勝障。餘多說貪。此經兼受即正障體。貪緣此受所領受定故俱名障。或此喜悅即是定愛。微妙淨法是菩提。法愛即樂也。體即是貪。此二無明是彼二貪相應無明故。成唯識論云。一等至愛愚。即是此中定愛俱者。二法愛愚。即是此中法愛俱者。亦依主釋。此之二障四地能斷。由於四地作菩提分法觀故。故唯識論云。菩提分法特違彼故。此中言定亦兼於慧。言菩提分法亦有教法及餘勝法并勝智慧。於第三地雖證勝定及勝教等。猶生愛著未能得作菩提分觀。故入四地中作菩提分觀。特違於彼故入四地能斷彼二。廣如成唯識論。問。如何特違。答。由四地中修菩提分法。初作四念住觀一切法皆無我故。故特違彼我執故除微細煩惱現行障。此障即是俱生身見。定法愛等諸相應惑及隨煩惱復作壞緣法念處觀故。特違彼定法愛等。又前三地創得勝定及勝教法故有愛著。此四地中更得勝法故能除彼。又能證得無攝受如能特違彼。問。餘處初無明等皆即障名。何故等至愛不即障名耶。答。應知此中十障無明更互影顯。如初障等但說我法等。據實通餘惑。然四地等障顯不但一法。即總云微細煩惱等。據別勝障即應云我見及二愛。約通故總說。二十二無明多約別說故。此定愛等不即十障名。影餘應爾。 tức vi tế phiền não hiện hành chướng 。đẳng chí tức thắng định 。vị trước thị ái hỉ duyệt thị thọ/thụ 。tức lĩnh thọ hạ liệt định chướng tu thắng định cố vi thắng chướng 。dư đa thuyết tham 。thử Kinh kiêm thọ/thụ tức chánh chướng thể 。tham duyên thử thọ/thụ sở lĩnh thọ định cố câu danh chướng 。hoặc thử hỉ duyệt tức thị định ái 。vi diệu tịnh Pháp thị Bồ-đề 。pháp ái tức lạc/nhạc dã 。thể tức thị tham 。thử nhị vô minh thị bỉ nhị tham tướng ứng vô minh cố 。thành duy thức luận vân 。nhất đẳng chí ái ngu 。tức thị thử trung định ái câu giả 。nhị pháp ái ngu 。tức thị thử trung pháp ái câu giả 。diệc y chủ thích 。thử chi nhị chướng tứ địa năng đoạn 。do ư tứ địa tác Bồ-đề phần Pháp quán cố 。cố duy thức luận vân 。Bồ-đề phần Pháp đặc vi bỉ cố 。thử trung ngôn định diệc kiêm ư tuệ 。ngôn Bồ-đề phần Pháp diệc hữu giáo Pháp cập dư thắng Pháp tinh thắng trí tuệ 。ư đệ tam địa tuy chứng thắng định cập thắng giáo đẳng 。do sanh ái trước vị năng đắc tác Bồ-đề phần quán 。cố nhập tứ địa trung tác Bồ-đề phần quán 。đặc vi ư bỉ cố nhập tứ địa năng đoạn bỉ nhị 。quảng như thành duy thức luận 。vấn 。như hà đặc vi 。đáp 。do tứ địa trung tu Bồ-đề phần Pháp 。sơ tác tứ niệm trụ quán nhất thiết pháp giai vô ngã cố 。cố đặc vi bỉ ngã chấp cố trừ vi tế phiền não hiện hành chướng 。thử chướng tức thị câu sanh thân kiến 。định pháp ái đẳng chư tướng ứng hoặc cập tùy phiền não phục tác hoại duyên pháp niệm xứ quán cố 。đặc vi bỉ định pháp ái đẳng 。hựu tiền tam địa sang đắc thắng định cập thắng giáo pháp cố hữu ái trước/trứ 。thử tứ địa trung cánh đắc thắng Pháp cố năng trừ bỉ 。hựu năng chứng đắc vô nhiếp thọ/thụ như năng đặc vi bỉ 。vấn 。dư xứ sơ vô minh đẳng giai tức chướng danh 。hà cố đẳng chí ái bất tức chướng danh da 。đáp 。ứng tri thử trung thập chướng vô minh cánh hỗ ảnh hiển 。như sơ chướng đẳng đãn thuyết ngã pháp đẳng 。cứ thật thông dư hoặc 。nhiên tứ địa đẳng chướng hiển bất đãn nhất pháp 。tức tổng vân vi tế phiền não đẳng 。cứ biệt thắng chướng tức ưng vân ngã kiến cập nhị ái 。ước thông cố tổng thuyết 。nhị thập nhị vô minh đa ước biệt thuyết cố 。thử định ái đẳng bất tức thập chướng danh 。ảnh dư ưng nhĩ 。 經。欲背生死無明希趣涅槃無明此二無明障於五地。 Kinh 。dục bối sanh tử vô minh hy thú Niết-Bàn vô minh thử nhị vô minh chướng ư ngũ địa 。 即欲背生死愚。希趣涅槃者即欣涅槃愚。不能了生死涅槃真體無別故故有欣厭。此即於下乘般涅槃障又作勝菩提分觀。未能證得無差別如為五地障。前後說障皆準此知。由於五地作四諦觀真俗二智合令雙行。由能證得無差別如能證之智名無差別道。故成唯識論云。彼障五地。無差別道入五地時便能永斷故能除彼。 tức dục bối sanh tử ngu 。hy thú Niết-Bàn giả tức hân Niết-Bàn ngu 。bất năng liễu sanh tử Niết-Bàn chân thể vô biệt cố cố hữu hân yếm 。thử tức ư hạ thừa Bát Niết Bàn chướng hựu tác thắng Bồ-đề phần quán 。vị năng chứng đắc vô sái biệt như vi ngũ địa chướng 。tiền hậu thuyết chướng giai chuẩn thử tri 。do ư ngũ địa tác tứ đế quán chân tục nhị trí hợp lệnh song hạnh/hành/hàng 。do năng chứng đắc vô sái biệt như năng chứng chi trí danh vô sái biệt đạo 。cố thành duy thức luận vân 。bỉ chướng ngũ địa 。vô sái biệt đạo nhập ngũ địa thời tiện năng vĩnh đoạn cố năng trừ bỉ 。 經。觀行流轉無明麁相現前無明此二無明障於六地。 Kinh 。quán hạnh/hành/hàng lưu chuyển vô minh thô tướng hiện tiền vô minh thử nhị vô minh chướng ư lục địa 。 觀行流轉即緣苦集無明麁相現前。即觀滅道淨相。此即麁相現行障。以五地中觀四諦故。雖亦作無相多時作有相觀障於六地多無相觀。故入六地能斷此障。 quán hạnh/hành/hàng lưu chuyển tức duyên khổ tập vô minh thô tướng hiện tiền 。tức quán diệt đạo tịnh tướng 。thử tức thô tướng hiện hành chướng 。dĩ ngũ địa trung quán Tứ đế cố 。tuy diệc tác vô tướng đa thời tác hữu tướng quán chướng ư lục địa đa vô tướng quán 。cố nhập lục địa năng đoạn thử chướng 。 經。微細諸相現行無明作意欣樂無相無明此二無明障於七地。 Kinh 。vi tế chư tướng hiện hành vô minh tác ý hân lạc/nhạc vô tướng vô minh thử nhị vô minh chướng ư thất địa 。 即細相現行障。微細諸相即細生相。作意欣樂無相即觀細滅相。由於六地作緣起觀見有生滅。彼障七地妙無相道。未能即空起有勝行。故入七地除。 tức tế tướng hiện hành chướng 。vi tế chư tướng tức tế sanh tướng 。tác ý hân lạc/nhạc vô tướng tức quán tế diệt tướng 。do ư lục địa tác duyên khởi quán kiến hữu sanh diệt 。bỉ chướng thất địa diệu vô tướng đạo 。vị năng tức không khởi hữu thắng hành 。cố nhập thất địa trừ 。 經。於無相觀功用無明執相自在無明此二無明障於八地。 Kinh 。ư vô tướng quán công dụng vô minh chấp tướng tự tại vô minh thử nhị vô minh chướng ư bát địa 。 即無相中作加行障。於第七地雖能長時作無相觀。能加功用方得。長時有加行愚。由愚未斷故起加行。無相觀中不得自在。執相者即於七地雖現相土有執相種。於現相土亦不自在。不自在言通於無相。又有四自在謂相土智業。於八地中得相土二。九地得智十地得業。相即隨欲現金銀等類。類寬也。土即隨欲現。或大小土狹於相故。今言相即得攝土。故入八地能斷彼障。問。入八地已無相自在。何故耽寂不欲利生。答。言自在者約無功用任運能起自利而說。不約利他故不相違。 tức vô tướng trung tác gia hạnh/hành/hàng chướng 。ư đệ thất địa tuy năng trường/trưởng thời tác vô tướng quán 。năng gia công dụng phương đắc 。trường/trưởng thời hữu gia hạnh/hành/hàng ngu 。do ngu vị đoạn cố khởi gia hạnh/hành/hàng 。vô tướng quán trung bất đắc tự tại 。chấp tướng giả tức ư thất địa tuy hiện tướng độ hữu chấp tướng chủng 。ư hiện tướng độ diệc bất tự tại 。bất tự tại ngôn thông ư vô tướng 。hựu hữu tứ tự tại vị tướng độ trí nghiệp 。ư bát địa trung đắc tướng độ nhị 。cửu địa đắc trí Thập Địa đắc nghiệp 。tướng tức tùy dục hiện kim ngân đẳng loại 。loại khoan dã 。độ tức tùy dục hiện 。hoặc đại tiểu độ hiệp ư tướng cố 。kim ngôn tướng tức đắc nhiếp độ 。cố nhập bát địa năng đoạn bỉ chướng 。vấn 。nhập bát địa dĩ vô tướng tự tại 。hà cố đam tịch bất dục lợi sanh 。đáp 。ngôn tự tại giả ước vô công dụng nhâm vận năng khởi tự lợi nhi thuyết 。bất ước lợi tha cố bất tướng vi 。 經。於所說義及名句文此二無量未得善巧無明於詞辯才不隨意無明此二無明障於九地。 Kinh 。ư sở thuyết nghĩa cập danh cú văn thử nhị vô lượng vị đắc thiện xảo vô minh ư từ biện tài bất tùy ý vô minh thử nhị vô minh chướng ư cửu địa 。 即利他中不欲行障。所說義義無礙解。及名句文法無礙解。於此二中未得自在云未得善巧。於詞者諸方音聲。故成唯識論云。法緣名等詞緣於聲。故詞是聲。辯才者即七辯才。於現音聲及七辯才不自在故名不隨意。由第八地於利他中不欲行故。未能除此四無礙愚。故入九地即能永斷。 tức lợi tha trung bất dục hành chướng 。sở thuyết nghĩa nghĩa vô ngại giải 。cập danh cú văn Pháp vô ngại giải 。ư thử nhị trung vị đắc tự tại vân vị đắc thiện xảo 。ư từ giả chư phương âm thanh 。cố thành duy thức luận vân 。pháp duyên danh đẳng từ duyên ư thanh 。cố từ thị thanh 。biện tài giả tức thất biện tài 。ư hiện âm thanh cập thất biện tài bất tự tại cố danh bất tùy ý 。do đệ bát địa ư lợi tha trung bất dục hạnh/hành/hàng cố 。vị năng trừ thử tứ vô ngại ngu 。cố nhập cửu địa tức năng vĩnh đoạn 。 經。於大神通未得自在變現無明微細祕密未能悟解事業無明此二無明障於十地。 Kinh 。ư đại thần thông vị đắc tự tại biến hiện vô minh vi tế bí mật vị năng ngộ giải sự nghiệp vô minh thử nhị vô minh chướng ư Thập Địa 。 則於諸法中不得自在障。五種神通過於二乘及前菩薩。又能廣利得自在故名大神通。變謂轉換現謂化現。無而忽有。微細祕密有大法智雲及所含藏。細者妙也。即是微妙。由離障故極難得故。難解稱祕密。未能悟解則無明。事業者利生事業於第九地無明障此。故入第十即能永斷。 tức ư chư Pháp trung bất đắc tự tại chướng 。ngũ chủng thần thông quá/qua ư nhị thừa cập tiền Bồ Tát 。hựu năng quảng lợi đắc tự tại cố danh đại thần thông 。biến vị chuyển hoán hiện vị hóa hiện 。vô nhi hốt hữu 。vi tế bí mật hữu Đại Pháp trí vân cập sở hàm tạng 。tế giả diệu dã 。tức thị vi diệu 。do ly chướng cố cực nan đắc cố 。nạn/nan giải xưng bí mật 。vị năng ngộ giải tức vô minh 。sự nghiệp giả lợi sanh sự nghiệp ư đệ cửu địa vô minh chướng thử 。cố nhập đệ thập tức năng vĩnh đoạn 。 經。於一切境微細所知障礙無明極細煩惱麁重無明此二無明障於佛地。 Kinh 。ư nhất thiết cảnh vi tế sở tri chướng ngại vô minh cực tế phiền não thô trọng vô minh thử nhị vô minh chướng ư Phật địa 。 即第十一障空有理事名一切境。妙觀察智觀如羅穀。此即由有細所知障通現及種。通七識俱所熏成種。亦由第七現行法執不得分明。極細煩惱麁重者則細煩惱種子。亦通第七識。煩惱現行入八地。時畢已不起。若其種子第十地未斷故障佛地。在金剛定無間道除。非同於餘入地方斷。此經約二十二無明辨障差別。亦即攝十一障總即名障別即名愚。此攝十一障二十二愚。諸教不同煩不具述。 tức đệ thập nhất chướng không hữu lý sự danh nhất thiết cảnh 。diệu quán sát trí quán như La cốc 。thử tức do hữu tế sở tri chướng thông hiện cập chủng 。thông thất thức câu sở huân thành chủng 。diệc do đệ thất hiện hành Pháp chấp bất đắc phân minh 。cực tế phiền não thô trọng giả tức tế phiền não chủng tử 。diệc thông đệ thất thức 。phiền não hiện hành nhập bát địa 。thời tất dĩ bất khởi 。nhược/nhã kỳ chủng tử đệ Thập Địa vị đoạn cố chướng Phật địa 。tại Kim Cương định vô gian đạo trừ 。phi đồng ư dư nhập địa phương đoạn 。thử Kinh ước nhị thập nhị vô minh biện chướng sái biệt 。diệc tức nhiếp thập nhất chướng tổng tức danh chướng biệt tức danh ngu 。thử nhiếp thập nhất chướng nhị thập nhị ngu 。chư giáo bất đồng phiền bất cụ thuật 。 經。善男子菩薩摩訶薩於初地中行施波羅蜜於第二地行戒波羅蜜於第三地行忍波羅蜜於第四地行勤波羅蜜於第五地行定波羅蜜於第六地行慧波羅蜜於第七地行方便勝智波羅蜜於第八地行願波羅蜜於第九地行力波羅蜜於第十地行智波羅蜜。 Kinh 。Thiện nam tử Bồ-Tát Ma-ha-tát ư sơ địa trung hạnh/hành/hàng thí Ba-la-mật ư đệ nhị địa hạnh/hành/hàng giới Ba-la-mật ư đệ tam địa hạnh/hành/hàng nhẫn Ba-la-mật ư đệ tứ địa hạnh/hành/hàng cần Ba-la-mật ư đệ ngũ địa hạnh/hành/hàng định Ba-la-mật ư đệ lục địa hạnh/hành/hàng tuệ Ba-la-mật ư đệ thất địa hạnh/hành/hàng phương tiện thắng trí Ba-la-mật ư đệ bát địa hạnh/hành/hàng nguyện Ba-la-mật ư đệ cửu địa hạnh/hành/hàng lực ba-la-mật ư đệ Thập Địa hạnh/hành/hàng trí Ba-la-mật 。 贊曰。第四地所修法。文段可知。問。菩薩地前尚行六度。及十地論等云。第二劫一行中行一切行。於第三劫一切行中行一切行。即皆具修。何故此文地各行一。答。據實如是。言於十地各行一者約增而說。無性攝論云。一一地中具修十種。不應定說此地修此。由增勝言無此過失。 tán viết 。đệ tứ địa sở tu pháp 。văn đoạn khả tri 。vấn 。 Bồ Tát địa tiền thượng hạnh/hành/hàng lục độ 。cập thập địa luận đẳng vân 。đệ nhị kiếp nhất hạnh/hành/hàng trung hạnh/hành/hàng nhất thiết hành 。ư đệ tam kiếp nhất thiết hành trung hạnh/hành/hàng nhất thiết hành 。tức giai cụ tu 。hà cố thử văn địa các hạnh/hành/hàng nhất 。đáp 。cứ thật như thị 。ngôn ư Thập Địa các hạnh/hành/hàng nhất giả ước tăng nhi thuyết 。Vô tánh nhiếp luận vân 。nhất nhất địa trung cụ tu thập chủng 。bất ưng định thuyết thử địa tu thử 。do tăng thắng ngôn vô thử quá thất 。 善男子。菩薩摩訶薩最初發心攝受能生妙寶三摩地。第二發心攝受能生可愛樂三摩地。第三發心攝受能生難動三摩地。第四發心攝受能生不退轉三摩地。第五發心攝受能生寶華三摩地。第六發心攝受能生日圓光燄三摩地。第七發心攝受能生一切願如意成就三摩地。第八發心攝受能生現前證住三摩地。第九發心攝受能生智藏三摩地。第十發心攝受能生勇進三摩地。 Thiện nam tử 。Bồ-Tát Ma-ha-tát tối sơ phát tâm nhiếp thọ năng sanh diệu bảo tam-ma-địa 。đệ nhị phát tâm nhiếp thọ năng sanh khả ái lạc/nhạc tam-ma-địa 。đệ tam phát tâm nhiếp thọ năng sanh nạn/nan động tam-ma-địa 。đệ tứ phát tâm nhiếp thọ năng sanh Bất-thoái-chuyển tam-ma-địa 。đệ ngũ phát tâm nhiếp thọ năng sanh bảo hoa tam-ma-địa 。đệ lục phát tâm nhiếp thọ năng sanh nhật viên quang diệm tam-ma-địa 。đệ thất phát tâm nhiếp thọ năng sanh nhất thiết nguyện như ý thành tựu tam-ma-địa 。đệ bát phát tâm nhiếp thọ năng sanh hiện tiền chứng trụ/trú tam-ma-địa 。đệ cửu phát tâm nhiếp thọ năng sanh Trí Tạng tam-ma-địa 。đệ thập phát tâm nhiếp thọ năng sanh dũng tiến/tấn tam-ma-địa 。 贊曰。第五明修行。此意十地各行一度如何修習。謂要定慧兩法雙修故。無性攝論云。於地地中修奢摩他毘鉢舍那。由五相修。如彼廣辨。然諸處說修多少差別。各各不同不能具引。何故但說止觀二門而為修耶。答。無性釋云。謂能對治諸散動故得能對治諸顛倒慧。於地地中修行此二。然今此經但說止品。以定能引無相正智是智足故。然約十地別別修定。與彼諸文互相影顯。文段分三。初舉能修之人。次明所修定。後即總結。由定起施名妙寶等持。三者是等。摩地云持。平等持心令住於境。舊音訛故名為三昧。定能起戒名可愛樂等持。由持戒者眾所樂見。或從無漏道共戒說定能起忍者難動等持。定發精進名不退等持。由定能為功德勝因名寶華等持。定能發智名曰圓光焰等持。定能發生方便善巧名一切願如意成就。定能發智任運能證無相妙理名現前證。定發四辨名為智藏。定發神通廣大事業名為勇進。 tán viết 。đệ ngũ minh tu hành 。thử ý Thập Địa các hạnh/hành/hàng nhất độ như hà tu tập 。vị yếu định tuệ lượng (lưỡng) Pháp song tu cố 。Vô tánh nhiếp luận vân 。ư địa địa trung tu xa ma tha Tì bát xá na 。do ngũ tướng tu 。như bỉ quảng biện 。nhiên chư xứ/xử thuyết tu đa thiểu sái biệt 。các các bất đồng bất năng cụ dẫn 。hà cố đãn thuyết chỉ quán nhị môn nhi vi tu da 。đáp 。Vô tánh thích vân 。vị năng đối trì chư tán động cố đắc năng đối trì chư điên đảo tuệ 。ư địa địa trung tu hành thử nhị 。nhiên kim thử Kinh đãn thuyết chỉ phẩm 。dĩ định năng dẫn vô tướng chánh trí thị trí túc cố 。nhiên ước Thập Địa biệt biệt tu định 。dữ bỉ chư văn hỗ tương ảnh hiển 。văn đoạn phần tam 。sơ cử năng tu chi nhân 。thứ minh sở tu định 。hậu tức tổng kết 。do định khởi thí danh diệu bảo đẳng trì 。tam giả thị đẳng 。ma địa vân trì 。bình đẳng trì tâm lệnh trụ/trú ư cảnh 。cựu âm ngoa cố danh vi tam muội 。định năng khởi giới danh khả ái lạc/nhạc đẳng trì 。do trì giới giả chúng sở lạc/nhạc kiến 。hoặc tùng vô lậu đạo cọng giới thuyết định năng khởi nhẫn giả nạn/nan động đẳng trì 。định phát tinh tấn danh bất thoái đẳng trì 。do định năng vi công đức thắng nhân danh bảo hoa đẳng trì 。định năng phát trí danh viết viên quang diệm đẳng trì 。định năng phát sanh phương tiện thiện xảo danh nhất thiết nguyện như ý thành tựu 。định năng phát trí nhâm vận năng chứng vô tướng diệu lý danh hiện tiền chứng 。định phát tứ biện danh vi Trí Tạng 。định phát thần thông quảng đại sự nghiệp danh vi dũng tiến/tấn 。 經。善男子是名菩薩摩訶薩十種發心。 Kinh 。Thiện nam tử thị danh Bồ-Tát Ma-ha-tát thập chủng phát tâm 。 贊曰。總結。 tán viết 。tổng kết 。 經。善男子菩薩摩訶薩於此初地得陀羅尼名依功德力爾時世尊即說呪曰。 Kinh 。Thiện nam tử Bồ-Tát Ma-ha-tát ư thử sơ địa đắc Đà-la-ni danh y công đức lực nhĩ thời Thế Tôn tức thuyết chú viết 。 怛姪他　晡(口*律)儞曼奴喇剃　獨虎獨虎獨虎　耶跋蘇利瑜　阿婆婆薩底(丁里)耶跋旃達囉　調怛底　多跋達洛叉漫　憚荼鉢唎訶(口*藍)　矩嚕莎(引)訶(引) đát điệt tha 　bô (khẩu *luật )nễ mạn nô lạt thế 　độc hổ độc hổ độc hổ 　da bạt tô lợi du 　a Bà bà tát để (đinh lý )da bạt chiên đạt La 　điều đát để 　đa bạt đạt lạc xoa mạn 　đạn đồ bát lợi ha (khẩu *lam )　củ lỗ bà (dẫn )ha (dẫn ) 善男子此陀羅尼是過一恒河沙數諸佛所說為護初地菩薩故若有誦持此陀羅尼呪者得脫一切怖畏所謂虎狼師子惡獸之類一切惡鬼人非人等怨賊災橫及諸苦惱解脫五障不忘念初地善男子菩薩摩訶薩於第二地得陀羅尼名善安樂住。 Thiện nam tử thử Đà-la-ni thị quá/qua nhất hằng hà sa số chư Phật sở thuyết vi hộ sơ địa Bồ Tát cố nhược hữu tụng trì thử Đà-la-ni chú giả đắc thoát nhất thiết bố úy sở vị hổ lang sư tử ác thú chi loại nhất thiết ác quỷ nhân phi nhân đẳng oán tặc tai hoạnh cập chư khổ não giải thoát ngũ chướng bất vong niệm sơ địa Thiện nam tử Bồ-Tát Ma-ha-tát ư đệ nhị địa đắc Đà-la-ni danh thiện an lạc trụ 。 怛姪他　嗢篅(入聲下同)里質里質里　嗢篅羅篅羅(引)　喃繕覩繕覩　嗢篅里虎嚕虎嚕　莎訶 đát điệt tha 　ốt 篅(nhập thanh hạ đồng )lý chất lý chất lý 　ốt 篅La 篅La (dẫn )　nam thiện đổ thiện đổ 　ốt 篅lý hổ lỗ hổ lỗ 　bà ha 善男子此陀羅尼是過二恒河沙數諸佛所說為護二地菩薩故若有誦持此陀羅尼呪者脫諸怖畏惡獸惡鬼人非人等怨賊災橫及諸苦惱解脫五障不忘念二地善男子菩薩摩訶薩於第三地得陀羅尼名難勝力。 Thiện nam tử thử Đà-la-ni thị quá/qua nhị hằng-hà sa-số chư Phật sở thuyết vi hộ nhị địa Bồ Tát cố nhược hữu tụng trì thử Đà-la-ni chú giả thoát chư bố úy ác thú ác quỷ nhân phi nhân đẳng oán tặc tai hoạnh cập chư khổ não giải thoát ngũ chướng bất vong niệm nhị địa Thiện nam tử Bồ-Tát Ma-ha-tát ư đệ tam địa đắc Đà-la-ni danh nạn/nan thắng lực 。 怛姪他　憚宅枳般宅枳　羯喇(打-丁+致)　高喇(打-丁+致)　雞由哩憚(打-丁+致)里　莎訶 đát điệt tha 　đạn trạch chỉ ba/bát trạch chỉ 　yết lạt (đả -đinh +trí )　cao lạt (đả -đinh +trí )　kê do lý đạn (đả -đinh +trí )lý 　bà ha 善男子此陀羅尼是過三恒河沙數諸佛所說為護三地菩薩故若有誦持此陀羅尼呪者脫諸怖畏惡獸惡鬼人非人等怨賊災橫及諸苦惱解脫五障不忘念三地善男子菩薩摩訶薩於第四地得陀羅尼名大利益。 Thiện nam tử thử Đà-la-ni thị quá/qua tam hằng-hà sa-số chư Phật sở thuyết vi hộ tam địa Bồ Tát cố nhược hữu tụng trì thử Đà-la-ni chú giả thoát chư bố úy ác thú ác quỷ nhân phi nhân đẳng oán tặc tai hoạnh cập chư khổ não giải thoát ngũ chướng bất vong niệm tam địa Thiện nam tử Bồ-Tát Ma-ha-tát ư đệ tứ địa đắc Đà-la-ni danh Đại lợi ích 。 怛姪他　室唎室唎　陀弭儞陀弭儞　陀哩陀哩儞　室利室唎儞　毘舍羅波始波始娜　(口*半)陀弭帝莎訶 đát điệt tha 　thất lợi thất lợi 　đà nhị nễ đà nhị nễ 　đà lý đà lý nễ 　thất lợi thất lợi nễ 　Tỳ xá la ba thủy ba thủy na 　(khẩu *bán )đà nhị đế bà ha 善男子此陀羅尼是過四恒河沙數諸佛所說為護四地菩薩故若有誦持此陀羅尼呪者脫諸怖畏惡獸惡鬼人非人等怨賊災橫及諸苦惱解脫五障不忘念四地善男子菩薩摩訶薩於第五地得陀羅尼名種種功德莊嚴。 Thiện nam tử thử Đà-la-ni thị quá/qua tứ hằng-hà sa-số chư Phật sở thuyết vi hộ tứ địa Bồ Tát cố nhược hữu tụng trì thử Đà-la-ni chú giả thoát chư bố úy ác thú ác quỷ nhân phi nhân đẳng oán tặc tai hoạnh cập chư khổ não giải thoát ngũ chướng bất vong niệm tứ địa Thiện nam tử Bồ-Tát Ma-ha-tát ư đệ ngũ địa đắc Đà-la-ni danh chủng chủng công đức trang nghiêm 。 怛姪他　訶哩訶哩儞　遮哩遮哩儞羯喇摩(引) đát điệt tha 　ha lý ha lý nễ 　già lý già lý nễ yết lạt ma (dẫn ) 儞僧羯喇摩(引)　儞三婆山儞瞻跋儞悉耽婆儞謨漢儞　碎閻步陛莎訶 nễ tăng yết lạt ma (dẫn )　nễ tam bà sơn nễ chiêm bạt nễ tất đam Bà nễ mô hán nễ 　toái diêm bộ bệ bà ha 善男子此陀羅尼是過五恒沙數諸佛所說為護五地菩薩摩訶薩故若有誦持此陀羅尼呪者脫諸怖畏惡獸惡鬼人非人等怨賊災橫及諸苦惱解脫五障不忘念五地善男子菩薩摩訶薩於第六地得陀羅尼名圓滿智。 Thiện nam tử thử Đà-la-ni thị quá/qua ngũ hằng sa số chư Phật sở thuyết vi hộ ngũ địa Bồ-Tát Ma-ha-tát cố nhược hữu tụng trì thử Đà-la-ni chú giả thoát chư bố úy ác thú ác quỷ nhân phi nhân đẳng oán tặc tai hoạnh cập chư khổ não giải thoát ngũ chướng bất vong niệm ngũ địa Thiện nam tử Bồ-Tát Ma-ha-tát ư đệ lục địa đắc Đà-la-ni danh viên mãn trí 。 怛姪他　毘徙哩毘徙哩　摩哩儞迦里迦里　毘度漢底　嚕嚕嚕嚕　主嚕主嚕　杜嚕婆杜嚕婆　捨捨設者婆哩灑　莎(入)悉底薩婆薩埵喃　悉甸覩　曼怛囉鉢陀儞莎訶 đát điệt tha 　Tì tỉ lý Tì tỉ lý 　ma lý nễ Ca lý Ca lý 　Tì độ hán để 　lỗ lỗ lỗ lỗ 　chủ lỗ chủ lỗ 　đỗ lỗ Bà đỗ lỗ Bà 　xả xả thiết giả Bà lý sái 　bà (nhập )tất để tát bà Tát-đỏa nam 　tất điện đổ 　mạn đát La bát-đà nễ bà ha 善男子此陀羅尼是過六恒河沙數諸佛所說為護六地菩薩摩訶薩故若有誦持此陀羅尼呪者脫諸怖畏惡獸惡鬼人非人等怨賊災橫及諸苦惱解脫五障不忘念六地善男子菩薩摩訶薩於第七地得陀羅尼名法勝行。 Thiện nam tử thử Đà-la-ni thị quá/qua lục hằng-hà sa-số chư Phật sở thuyết vi hộ lục địa Bồ-Tát Ma-ha-tát cố nhược hữu tụng trì thử Đà-la-ni chú giả thoát chư bố úy ác thú ác quỷ nhân phi nhân đẳng oán tặc tai hoạnh cập chư khổ não giải thoát ngũ chướng bất vong niệm lục địa Thiện nam tử Bồ-Tát Ma-ha-tát ư đệ thất địa đắc Đà-la-ni danh Pháp thắng hành 。 怛姪他　勺訶(上)　勺訶(引)嚕　勺訶勺訶勺訶嚕　鞞陸枳鞞陸枳　阿蜜栗多唬漢儞　勃里山儞　鞞嚕勅枳婆嚕伐底　鞞提呬枳　頻陀鞞哩儞　阿蜜哩底枳　薄虎主愈　薄虎主愈莎訶 đát điệt tha 　chước ha (thượng )　chước ha (dẫn )lỗ 　chước ha chước ha chước ha lỗ 　Tỳ lục chỉ Tỳ lục chỉ 　a mật lật đa 唬hán nễ 　bột lý sơn nễ 　Tỳ lỗ sắc chỉ Bà lỗ phạt để 　Tỳ Đề hứ chỉ 　tần đà Tỳ lý nễ 　a mật lý để chỉ 　bạc hổ chủ dũ 　bạc hổ chủ dũ bà ha 善男子此陀羅尼是過七恒河沙數諸佛所說為護七地菩薩故若有誦持此陀羅尼呪者脫諸怖畏惡獸惡鬼人非人等怨賊災橫及諸苦惱解脫五障不忘念七地善男子菩薩摩訶薩於第八地得陀羅尼名無盡藏。 Thiện nam tử thử Đà-la-ni thị quá/qua thất hằng-hà sa-số chư Phật sở thuyết vi hộ thất địa Bồ Tát cố nhược hữu tụng trì thử Đà-la-ni chú giả thoát chư bố úy ác thú ác quỷ nhân phi nhân đẳng oán tặc tai hoạnh cập chư khổ não giải thoát ngũ chướng bất vong niệm thất địa Thiện nam tử Bồ-Tát Ma-ha-tát ư đệ bát địa đắc Đà-la-ni danh vô tận tạng 。 怛姪他　室唎室唎室唎儞　蜜底蜜底　羯哩羯哩　醯嚕醯嚕　主嚕主嚕　畔陀弭莎訶 đát điệt tha 　thất lợi thất lợi thất lợi nễ 　mật để mật để 　yết lý yết lý 　hề lỗ hề lỗ 　chủ lỗ chủ lỗ 　bạn đà nhị bà ha 善男子此陀羅尼是過八恒河沙數諸佛所說為護八地菩薩故若有誦持此陀羅尼呪者脫諸怖畏惡獸惡鬼人非人等怨賊災橫及諸苦惱解脫五障不忘念八地善男子菩薩摩訶薩於第九地得陀羅尼名無量門。 Thiện nam tử thử Đà-la-ni thị quá/qua bát hằng-hà sa-số chư Phật sở thuyết vi hộ bát địa Bồ Tát cố nhược hữu tụng trì thử Đà-la-ni chú giả thoát chư bố úy ác thú ác quỷ nhân phi nhân đẳng oán tặc tai hoạnh cập chư khổ não giải thoát ngũ chướng bất vong niệm bát địa Thiện nam tử Bồ-Tát Ma-ha-tát ư đệ cửu địa đắc Đà-la-ni danh vô lượng môn 。 怛姪他　訶哩旃茶哩枳　俱藍婆喇體　覩剌死　拔吒拔吒死　室唎室唎　迦室哩迦　必室唎莎悉底　薩婆薩埵喃莎訶 đát điệt tha 　ha lý chiên trà lý chỉ 　câu Lam bà lạt thể 　đổ lạt tử 　bạt trá bạt trá tử 　thất lợi thất lợi 　Ca thất lý Ca 　tất thất lợi bà tất để 　tát bà Tát-đỏa nam bà ha 善男子此陀羅尼是過九恒河沙數諸佛所說為護九地菩薩故若有誦持此陀羅尼呪者脫諸怖畏惡獸惡鬼人非人等怨賊災橫及諸苦惱解脫五障不忘念九地善男子菩薩摩訶薩於第十地得陀羅尼名破金剛山。 Thiện nam tử thử Đà-la-ni thị quá/qua cửu hằng-hà sa-số chư Phật sở thuyết vi hộ cửu địa Bồ Tát cố nhược hữu tụng trì thử Đà-la-ni chú giả thoát chư bố úy ác thú ác quỷ nhân phi nhân đẳng oán tặc tai hoạnh cập chư khổ não giải thoát ngũ chướng bất vong niệm cửu địa Thiện nam tử Bồ-Tát Ma-ha-tát ư đệ Thập Địa đắc Đà-la-ni danh phá Kim Cương sơn 。 怛姪他　悉提(去)　蘇悉提(去)謨折儞木察儞　毘木底菴末麗　毘末麗涅末麗　忙揭麗　呬(口*闌)若　揭鞞　曷喇怛娜揭鞞　三曼多跋姪囇　薩婆頞他娑憚儞　摩捺斯莫訶摩捺斯　頞步底　頞窒步底　阿喇誓毘喇誓　頞主底菴蜜栗底　阿喇誓　毘喇誓　跋(口*藍)謎　跋囉甜　麼莎　囇晡喇儞晡喇娜　曼奴喇剃莎訶 đát điệt tha 　tất Đề (khứ )　tô tất Đề (khứ )mô chiết nễ mộc sát nễ 　Tỳ mộc để am mạt lệ 　Tì mạt lệ niết mạt lệ 　mang yết lệ 　hứ (khẩu *lan )nhược/nhã 　yết Tỳ 　hạt lạt đát na yết Tỳ 　Tam-mạn-đa bạt điệt 囇　tát bà át tha sa đạn nễ 　ma nại tư mạc ha ma nại tư 　át bộ để 　át trất bộ để 　a lạt thệ Tì lạt thệ 　át chủ để am mật lật để 　a lạt thệ 　Tì lạt thệ 　bạt (khẩu *lam )mê 　bạt La điềm 　ma bà 　囇bô lạt nễ bô lạt na 　mạn nô lạt thế bà ha 善男子此陀羅尼灌頂吉祥句是過十恒河沙數諸佛所說為護十地菩薩故若有誦持此陀羅尼呪者脫諸怖畏惡獸惡鬼人非人等怨賊災橫一切毒害皆悉除滅解脫五障不忘念十地。 Thiện nam tử thử Đà-la-ni quán đảnh cát tường cú thị quá/qua thập hằng-hà sa-số chư Phật sở thuyết vi hộ thập địa Bồ-tát cố nhược hữu tụng trì thử Đà-la-ni chú giả thoát chư bố úy ác thú ác quỷ nhân phi nhân đẳng oán tặc tai hoạnh nhất thiết độc hại giai tất trừ diệt giải thoát ngũ chướng bất vong niệm Thập Địa 。 贊曰。答第一問中有四。此即第四得護有二。初得護後領讚。此初也。十地不同即為十段。一一段中各分為四。一標能護名。二正說神呪。三歎法勝。多佛說故。四明護益。四總持中是呪總持。由行施得名為功德。餘名準行例此可知。歎勝中有二。初歎次所護地。護益有二。一無難。二不退。若有誦持此下是無五難。初標次列後結。五難者一惡獸。二惡鬼。三怨賊。四水火等災橫。五三七苦等。及結文段可知。不忘者第二能令不退。餘九準知。第二總持名善安樂住。由持戒故得名善安樂住。由行忍故得名難勝力。由行精進善成辦故得名大利益。由修定力引諸功德得名種種功德莊嚴。由行智故得名圓滿智。由行方便善巧故得名法勝行。由行十無盡願故得名無盡藏。由得四辯廣利生故得名無量門。由智能破如金剛障故得總持名破金剛山。餘九如次。配釋所得總持之名。餘文同故更不科釋。 tán viết 。đáp đệ nhất vấn trung hữu tứ 。thử tức đệ tứ đắc hộ hữu nhị 。sơ đắc hộ hậu lĩnh tán 。thử sơ dã 。Thập Địa bất đồng tức vi thập đoạn 。nhất nhất đoạn trung các phần vi tứ 。nhất tiêu năng hộ danh 。nhị chánh thuyết Thần chú 。tam thán pháp thắng 。đa Phật thuyết cố 。tứ minh hộ ích 。tứ tổng trì trung thị chú tổng trì 。do hạnh/hành/hàng thí đắc danh vi công đức 。dư danh chuẩn hạnh/hành/hàng lệ thử khả tri 。thán thắng trung hữu nhị 。sơ thán thứ sở hộ địa 。hộ ích hữu nhị 。nhất vô nan 。nhị bất thoái 。nhược hữu tụng trì thử hạ thị vô ngũ nạn/nan 。sơ tiêu thứ liệt hậu kết/kiết 。ngũ nạn/nan giả nhất ác thú 。nhị ác quỷ 。tam oán tặc 。tứ thủy hỏa đẳng tai hoạnh 。ngũ tam thất khổ đẳng 。cập kết/kiết văn đoạn khả tri 。bất vong giả đệ nhị năng lệnh bất thoái 。dư cửu chuẩn tri 。đệ nhị tổng trì danh thiện an lạc trụ 。do trì giới cố đắc danh thiện an lạc trụ 。do hạnh/hành/hàng nhẫn cố đắc danh nạn/nan thắng lực 。do hạnh/hành/hàng tinh tấn thiện thành biện/bạn cố đắc danh Đại lợi ích 。do tu định lực dẫn chư công đức đắc danh chủng chủng công đức trang nghiêm 。do hạnh/hành/hàng trí cố đắc danh viên mãn trí 。do hạnh/hành/hàng phương tiện thiện xảo cố đắc danh Pháp thắng hành 。do hạnh/hành/hàng thập vô tận nguyện cố đắc danh vô tận tạng 。do đắc tứ biện quảng lợi sanh cố đắc danh vô lượng môn 。do trí năng phá như Kim cương chướng cố đắc tổng trì danh phá Kim Cương sơn 。dư cửu như thứ 。phối thích sở đắc tổng trì chi danh 。dư văn đồng cố cánh bất khoa thích 。 經。爾時師子相無礙光燄菩薩聞佛說此不可思議陀羅尼已即從座起偏袒右肩右膝著地合掌恭敬頂禮佛足。 Kinh 。nhĩ thời Sư Tử Tướng vô ngại quang diệm Bồ Tát văn Phật thuyết thử bất khả tư nghị Đà-la-ni dĩ tức tùng toạ khởi thiên đản hữu kiên hữu tất trước địa hợp chưởng cung kính đảnh lễ Phật túc 。 贊曰。得護中第二領讚。文分為三。初領所說法。次頂禮虔恭即歡讚儀。後申言讚歎。此初二文。表能修行故。從坐起作吉祥兆故袒右肩。表能證位故膝著地。智冥所說故合掌。既聞妙法知說者勝故加恭敬。表敬之極以頂禮足。 tán viết 。đắc hộ trung đệ nhị lĩnh tán 。văn phần vi tam 。sơ lĩnh sở thuyết pháp 。thứ đảnh lễ kiền cung tức hoan tán nghi 。hậu thân ngôn tán thán 。thử sơ nhị văn 。biểu năng tu hành cố 。tùng tọa khởi tác cát tường triệu cố đản hữu kiên 。biểu năng chứng vị cố tất trước địa 。trí minh sở thuyết cố hợp chưởng 。ký văn diệu pháp tri thuyết giả thắng cố gia cung kính 。biểu kính chi cực dĩ đảnh lễ túc 。 經。以頌讚佛敬禮無譬喻甚深無相法。 Kinh 。dĩ tụng tán Phật kính lễ vô thí dụ thậm thâm vô tướng Pháp 。 贊曰。後申言讚歎。總有十頌分之為二。初半頌讚所聞法。餘九頌半讚佛。此初也。法為佛師故先讚法。佛能起說是教之主故。次讚佛。起慇淨心策殊勝業。虔誠頂拜名為敬禮。梵男聲呼云伴談。女聲呼云伴底。此云敬禮訛云和南。法體殊勝非喻所喻云無譬喻。唯佛究了稱甚深。如法華經論。甚深有五。一義甚深真如義用。二體甚深即如自性。三內證甚深唯無分別智方能契證。四依止甚深與恒沙德為所依故。五無上甚深即無餘無住。無相者無空有相等二相。或無生滅等十相。 tán viết 。hậu thân ngôn tán thán 。tổng hữu thập tụng phần chi vi nhị 。sơ bán tụng tán sở văn Pháp 。dư cửu tụng bán tán Phật 。thử sơ dã 。Pháp vi Phật sư cố tiên tán Pháp 。Phật năng khởi thuyết thị giáo chi chủ cố 。thứ tán Phật 。khởi ân tịnh tâm sách thù thắng nghiệp 。kiền thành đảnh/đính bái danh vi kính lễ 。phạm nam thanh hô vân bạn đàm 。nữ thanh hô vân bạn để 。thử vân kính lễ ngoa vân hòa nam 。pháp thể thù thắng phi dụ sở dụ vân vô thí dụ 。duy Phật cứu liễu xưng thậm thâm 。như Pháp Hoa Kinh luận 。thậm thâm hữu ngũ 。nhất nghĩa thậm thâm chân như nghĩa dụng 。nhị thể thậm thâm tức như tự tánh 。tam nội chứng thậm thâm duy vô phân biệt trí phương năng khế chứng 。tứ y chỉ thậm thâm dữ hằng sa đức vi sở y cố 。ngũ vô thượng thậm thâm tức vô dư vô trụ 。vô tướng giả vô không hữu tướng đẳng nhị tướng 。hoặc vô sanh diệt đẳng thập tướng 。 經。眾生失正知唯佛能濟度。 Kinh 。chúng sanh thất chánh tri duy Phật năng tế độ 。 贊曰。下讚佛。初半頌總後九頌別。此總。佛三德中恩利生勝故偏標舉。以影智斷。正知謂正智。凡無正智廣造邪業沈輪生死。佛具二智唯獨能濟。雖菩薩等亦能度生。由依佛故推功歸佛。 tán viết 。hạ tán Phật 。sơ bán tụng tổng hậu cửu tụng biệt 。thử tổng 。Phật tam đức trung ân lợi sanh thắng cố Thiên tiêu cử 。dĩ ảnh trí đoạn 。chánh tri vị chánh trí 。phàm vô chánh trí quảng tạo tà nghiệp trầm luân sanh tử 。Phật cụ nhị trí duy độc năng tế 。tuy Bồ Tát đẳng diệc năng độ sanh 。do y Phật cố thôi công quy Phật 。 經。如來明慧眼不見一法相復以正法眼普照不思議不生於一法亦不滅一法。 Kinh 。Như Lai minh Tuệ-nhãn bất kiến nhất Pháp tướng phục dĩ chánh pháp nhãn phổ chiếu bất tư nghị bất sanh ư nhất pháp diệc bất diệt nhất pháp 。 贊曰。下別讚佛。初二頌讚報身智德。次二頌讚法身斷德。餘五頌讚化身恩德。初中初讚因德。次讚果德。讚因中初半頌讚慧眼。次一頌歎法眼。慧眼照空第一義諦。掌珍論引經云。曼殊室利慧眼無所觀不觀有為無為。所以者何。非慧眼境故。法眼照有遍於真俗。非不見真如而能了諸法無著。般若論釋意亦爾。故先讚慧眼。無分別故不見一法相。非無諸法。緣於教法及眾根性名為法眼。無不解了名為普照。非餘所測名不思議。稱境而知不妄見增生一法。亦不妄見減滅一法。處中而知依他生滅。遍計真如竝無生滅。今不見彼後二生滅。非無生滅之依他性。 tán viết 。hạ biệt tán Phật 。sơ nhị tụng tán báo thân trí đức 。thứ nhị tụng tán Pháp thân đoạn đức 。dư ngũ tụng tán hóa thân ân đức 。sơ trung sơ tán nhân đức 。thứ tán quả đức 。tán nhân trung sơ bán tụng tán Tuệ-nhãn 。thứ nhất tụng thán pháp nhãn 。Tuệ-nhãn chiếu không đệ nhất nghĩa đế 。chưởng trân luận dẫn Kinh vân 。Mạn thù thất lợi Tuệ-nhãn vô sở quán bất quán hữu vi vô vi 。sở dĩ giả hà 。phi Tuệ-nhãn cảnh cố 。pháp nhãn chiếu hữu biến ư chân tục 。phi bất kiến chân như nhi năng liễu chư Pháp Vô Trước 。Bát-nhã luận thích ý diệc nhĩ 。cố tiên tán Tuệ-nhãn 。vô phân biệt cố bất kiến nhất Pháp tướng 。phi vô chư Pháp 。duyên ư giáo pháp cập chúng căn tánh danh vi pháp nhãn 。vô bất giải liễu danh vi phổ chiếu 。phi dư sở trắc danh bất tư nghị 。xưng cảnh nhi tri bất vọng kiến tăng sanh nhất pháp 。diệc bất vọng kiến giảm diệt nhất pháp 。xứ trung nhi tri y tha sanh diệt 。biến kế chân như tịnh vô sanh diệt 。kim bất kiến bỉ hậu nhị sanh diệt 。phi vô sanh diệt chi y tha tánh 。 經。由斯平等見得至無上處。 Kinh 。do tư bình đẳng kiến đắc chí vô thượng xứ/xử 。 贊曰。明果也。由謂因由。因修二眼得圓滿故能平等見。得者無間道。至者解脫道。或翻於上。得者證義。斷惑證滅心故。無上處者即大菩提。不說肉天眼。無記法故。但是業果及定果故所以不說。在佛身中名為佛眼。今此讚因故略佛眼。 tán viết 。minh quả dã 。do vị nhân do 。nhân tu nhị nhãn đắc viên mãn cố năng bình đẳng kiến 。đắc giả vô gian đạo 。chí giả giải thoát đạo 。hoặc phiên ư thượng 。đắc giả chứng nghĩa 。đoạn hoặc chứng diệt tâm cố 。vô thượng xứ/xử giả tức Đại bồ-đề 。bất thuyết nhục Thiên nhãn 。vô kí pháp cố 。đãn thị nghiệp quả cập định quả cố sở dĩ bất thuyết 。tại Phật thân trung danh vi Phật nhãn 。kim thử tán nhân cố lược Phật nhãn 。 經。不壞於生死亦不住涅槃不著於二邊是故證圓寂。 Kinh 。bất hoại ư sanh tử diệc bất trụ Niết Bàn bất trước ư nhị biên thị cố chứng viên tịch 。 贊曰。下二行讚斷德。初一行無住涅槃。後一行讚無餘。亦大涅槃正是法身。壞者斷也。不同二乘永斷生死滅邊亦不樂住涅槃為有邊。即空有俱不著。離於此二邊。是故能證無住涅槃。涅槃梵語不正。正應云波利眤縛喃。此云圓寂。名如前釋。此通因位未名最清淨。 tán viết 。hạ nhị hạnh/hành/hàng tán đoạn đức 。sơ nhất hạnh/hành/hàng Vô trụ niết-bàn 。hậu nhất hạnh/hành/hàng tán vô dư 。diệc đại Niết Bàn chánh thị pháp thân 。hoại giả đoạn dã 。bất đồng nhị thừa vĩnh đoạn sanh tử diệt biên diệc bất lạc/nhạc trụ/trú Niết-Bàn vi hữu biên 。tức không hữu câu bất trước 。ly ư thử nhị biên 。thị cố năng chứng Vô trụ niết-bàn 。Niết-Bàn phạm ngữ bất chánh 。chánh ưng vân Ba lợi 眤phược nam 。thử vân viên tịch 。danh như tiền thích 。thử thông nhân vị vị danh tối thanh tịnh 。 經。於淨不淨品世尊知一味由不分別故獲得最清淨。 Kinh 。ư tịnh bất tịnh phẩm Thế Tôn tri nhất vị do bất phân biệt cố hoạch đắc tối thanh tịnh 。 贊曰。無餘大涅槃。即正明法身。淨不淨性體即真如名為一味。由無分別智證斯一味。正涅槃因故能獲得極清淨最無上法身。無餘圓寂名最清淨。出過因位唯佛得故。無住通因。雖是清淨障未盡故未最清淨。 tán viết 。vô dư đại Niết Bàn 。tức chánh minh Pháp thân 。tịnh bất tịnh tánh thể tức chân như danh vi nhất vị 。do vô phân biệt trí chứng tư nhất vị 。chánh Niết-Bàn nhân cố năng hoạch đắc cực thanh tịnh tối vô thượng pháp thân 。vô dư viên tịch danh tối thanh tịnh 。xuất quá/qua nhân vị duy Phật đắc cố 。vô trụ thông nhân 。tuy thị thanh tịnh chướng vị tận cố vị tối thanh tịnh 。 經。世尊無邊身不說於一字令諸弟子眾法雨皆充滿。 Kinh 。Thế Tôn vô biên thân bất thuyết ư nhất tự lệnh chư đệ-tử chúng Pháp vũ giai sung mãn 。 贊曰。下恩德分四。一行現身說法德。一行觀生常利德。二行應機差別德。後一行總結無差別。初也。他受變化隨機感現。其形無量云無邊。或現大身。量難測故名無邊身。離遍計故真理無故不獨說一字。故云不說於一字。然由因緣識變之力令眾聞法皆得充滿。如末尼珠隨求雨寶。亦如天鼓應念出聲故。 tán viết 。hạ ân đức phần tứ 。nhất hạnh/hành/hàng hiện thân thuyết Pháp đức 。nhất hạnh/hành/hàng quán sanh thường lợi đức 。nhị hạnh/hành/hàng ưng ky sái biệt đức 。hậu nhất hạnh/hành/hàng tổng kết vô sái biệt 。sơ dã 。tha thọ/thụ biến hóa tùy ky cảm hiện 。kỳ hình vô lượng vân vô biên 。hoặc hiện đại thân 。lượng nạn/nan trắc cố danh vô biên thân 。ly biến kế cố chân lý vô cố bất độc thuyết nhất tự 。cố vân bất thuyết ư nhất tự 。nhiên do nhân duyên thức biến chi lực lệnh chúng văn Pháp giai đắc sung mãn 。như mạt ni châu tùy cầu vũ bảo 。diệc như Thiên cổ ưng niệm xuất thanh cố 。 經。佛觀眾生相一切種皆無然於苦惱者常興於救護。 Kinh 。Phật quán chúng sanh tướng nhất thiết chủng giai vô nhiên ư khổ não giả thường hưng ư cứu hộ 。 贊曰。觀生常利德。平等觀生怨親利鈍好醜自他。依法界等此一切種相皆無故。大悲不捨即空觀有。故於苦等常與救護。 tán viết 。quán sanh thường lợi đức 。bình đẳng quán sanh oán thân lợi độn hảo xú tự tha 。y Pháp giới đẳng thử nhất thiết chủng tướng giai vô cố 。đại bi bất xả tức không quán hữu 。cố ư khổ đẳng thường dữ cứu hộ 。 經。苦樂常無常有我無我等不一亦不異不生亦不滅如是眾多義隨說有差別。 Kinh 。khổ lạc/nhạc thường vô thường hữu ngã vô ngã đẳng bất nhất diệc bất dị bất sanh diệc bất diệt như thị chúng đa nghĩa tùy thuyết hữu sái biệt 。 贊曰。應機差別德。初一頌半應機別。次一句喻顯。後一句佛知。初也。苦樂常無常我無我一異生滅舉此五對。於是眾多真理雖無隨機說別。 tán viết 。ưng ky sái biệt đức 。sơ nhất tụng bán ưng ky biệt 。thứ nhất cú dụ hiển 。hậu nhất cú Phật tri 。sơ dã 。khổ lạc/nhạc thường vô thường ngã vô ngã nhất dị sanh diệt cử thử ngũ đối 。ư thị chúng đa chân lý tuy vô tùy ky thuyết biệt 。 經。譬如空谷響唯佛能了知。 Kinh 。thí như không cốc hưởng duy Phật năng liễu tri 。 贊曰。舉喻。及佛能了。譬如虛谷本無音聲隨響緣別出種種聲。餘不能了唯佛能知。 tán viết 。cử dụ 。cập Phật năng liễu 。thí như hư cốc bản vô âm thanh tùy hưởng duyên biệt xuất chủng chủng thanh 。dư bất năng liễu duy Phật năng tri 。 經。法界無分別是故無異乘為度眾生故分別說有三。 Kinh 。Pháp giới vô phân biệt thị cố vô dị thừa vi độ chúng sanh cố phân biệt thuyết hữu tam 。 贊曰。總結無差。雖初差別終至一乘於真法界亦無三乘之差別相。文顯可知。 tán viết 。tổng kết vô sái 。tuy sơ sái biệt chung chí nhất thừa ư chân Pháp giới diệc vô tam thừa chi sái biệt tướng 。văn hiển khả tri 。 經。爾時大自在梵天王亦從座起偏袒右肩右膝著地合掌恭敬頂禮佛足。 Kinh 。nhĩ thời đại tự tại phạm thiên vương diệc tùng tọa khởi thiên đản hữu kiên hữu tất trước địa hợp chưởng cung kính đảnh lễ Phật túc 。 贊曰。品中第三大段大梵讚揚。於中有二。初梵王讚勸。後如來印誠。初讚歎也。於中文三。初讚儀次正讚後勸持。此初也。大自在梵王者第四靜慮王。即第十地菩薩。十地經云。現報利益受佛位故。後報利益摩醯首羅智處生故。 tán viết 。phẩm trung đệ tam đại đoạn đại phạm tán dương 。ư trung hữu nhị 。sơ Phạm Vương tán khuyến 。hậu Như Lai ấn thành 。sơ tán thán dã 。ư trung văn tam 。sơ tán nghi thứ chánh tán hậu khuyến trì 。thử sơ dã 。đại tự tại Phạm Vương giả đệ tứ tĩnh lự Vương 。tức đệ thập địa Bồ-tát 。thập địa Kinh vân 。hiện báo lợi ích thọ/thụ Phật vị cố 。hậu báo lợi ích Ma hề thủ la trí xứ/xử sanh cố 。 經。而白佛言世尊此金光明最勝王經希有難量初中後善文義究竟皆能成就一切佛法。 Kinh 。nhi bạch Phật ngôn Thế Tôn thử Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh hy hữu nạn/nan lượng sơ trung hậu thiện văn nghĩa cứu cánh giai năng thành tựu nhất thiết Phật Pháp 。 贊曰。正讚瑜伽八十三說有十句。此初別說五句。後皆能成下總說餘五句。或皆能成就下但第十句。梵行之相影攝中間。八十三云。言初善者謂於聞持生歡喜故。中善者謂修行時無有艱苦。遠離二邊依中道行故。後善者謂極究竟離諸垢故。及一切究竟離欲為後邊故。此意謂。修行時是有學位。後善中謂極究竟等是最後無間道位。及一切究竟等是最後解脫道。離垢因果究竟故。言文義究竟故。文究竟謂其文巧。即善縎綴名身等故。其義究竟者即其釋妙也。謂能引發利益安樂故。六無雜七圓滿八清淨九鮮白十梵行之相。總是一切皆成中攝。 tán viết 。chánh tán du già bát thập tam thuyết hữu thập cú 。thử sơ biệt thuyết ngũ cú 。hậu giai năng thành hạ tổng thuyết dư ngũ cú 。hoặc giai năng thành tựu hạ đãn đệ thập cú 。phạm hạnh chi tướng ảnh nhiếp trung gian 。bát thập tam vân 。ngôn sơ thiện giả vị ư văn trì sanh hoan hỉ cố 。trung thiện giả vị tu hành thời vô hữu gian khổ 。viễn ly nhị biên y trung đạo hạnh/hành/hàng cố 。hậu thiện giả vị cực cứu cánh Ly chư cấu cố 。cập nhất thiết cứu cánh ly dục vi hậu biên cố 。thử ý vị 。tu hành thời thị hữu học vị 。hậu thiện trung vị cực cứu cánh đẳng thị tối hậu vô gian đạo vị 。cập nhất thiết cứu cánh đẳng thị tối hậu giải thoát đạo 。ly cấu nhân quả cứu cánh cố 。ngôn văn nghĩa cứu cánh cố 。văn cứu cánh vị kỳ văn xảo 。tức thiện 縎chuế danh thân đẳng cố 。kỳ nghĩa cứu cánh giả tức kỳ thích diệu dã 。vị năng dẫn phát lợi ích an lạc cố 。lục vô tạp thất viên mãn bát thanh tịnh cửu tiên bạch thập phạm hạnh chi tướng 。tổng thị nhất thiết giai thành trung nhiếp 。 經。若受持者是人則為報諸佛恩。 Kinh 。nhược/nhã thọ trì giả thị nhân tức vi báo chư Phật ân 。 贊曰。勸持也。如法華經第二敘佛恩深無能得報。囑累品云唯受持經即為報恩。此亦如是。 tán viết 。khuyến trì dã 。như Pháp Hoa Kinh đệ nhị tự Phật ân thâm vô năng đắc báo 。chúc luỹ phẩm vân duy thọ/thụ trì Kinh tức vi áo ân 。thử diệc như thị 。 經。佛言善男子如是如是如汝所說。 Kinh 。Phật ngôn Thiện nam tử như thị như thị như nhữ sở thuyết 。 贊曰。第二如來印誠有二。初印後誠。初也。 tán viết 。đệ nhị Như Lai ấn thành hữu nhị 。sơ ấn hậu thành 。sơ dã 。 經。善男子若得聽聞是經典者皆不退於阿耨多羅三藐三菩提。 Kinh 。Thiện nam tử nhược/nhã đắc thính văn thị Kinh điển giả giai bất thoái ư A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề 。 贊曰。誠也。有二。初能聽聞者不退菩提。後聽受者滅障勝進。初中有五。一標。二徵。三順釋。四重徵。五反顯。此即標也。 tán viết 。thành dã 。hữu nhị 。sơ năng thính văn giả bất thoái Bồ-đề 。hậu thính thọ giả diệt chướng thắng tiến 。sơ trung hữu ngũ 。nhất tiêu 。nhị trưng 。tam thuận thích 。tứ trọng trưng 。ngũ phản hiển 。thử tức tiêu dã 。 經。何以故。 Kinh 。hà dĩ cố 。 徵也可知。 trưng dã khả tri 。 經。善男子是能成熟不退地菩薩殊勝善根是第一法印是眾經王故應聽聞受持讀誦。 Kinh 。Thiện nam tử thị năng thành thục bất thoái địa Bồ Tát thù thắng thiện căn thị đệ nhất pháp ấn thị chúng Kinh Vương cố ưng thính văn thọ trì đọc tụng 。 贊曰。順釋有二。初釋後勸。有三所以。能聽聞者不退菩提。一是能就不退善根。即是未熟能熟。二是第一法印即是先熟印令不退。三是諸經王故。應下勸。 tán viết 。thuận thích hữu nhị 。sơ thích hậu khuyến 。hữu tam sở dĩ 。năng thính văn giả bất thoái Bồ-đề 。nhất thị năng tựu bất thoái thiện căn 。tức thị vị thục năng thục 。nhị thị đệ nhất pháp ấn tức thị tiên thục ấn lệnh bất thoái 。tam thị chư Kinh Vương cố 。ưng hạ khuyến 。 經。何以故。 Kinh 。hà dĩ cố 。 重徵也。 trọng trưng dã 。 經。善男子若一切眾生未種善根未成熟善根未親近諸佛者不能聽聞是微妙法。 Kinh 。Thiện nam tử nhược/nhã nhất thiết chúng sanh vị chủng thiện căn vị thành thục thiện căn vị thân cận chư Phật giả bất năng thính văn thị vi diệu Pháp 。 贊曰。反顯也。三義反顯。一未種善根。二種而未熟。三未親近諸佛。此之三人不能聽聞。故知能聽聞者具前三緣。所以聞經得至不退。 tán viết 。phản hiển dã 。tam nghĩa phản hiển 。nhất vị chủng thiện căn 。nhị chủng nhi vị thục 。tam vị thân cận chư Phật 。thử chi tam nhân bất năng thính văn 。cố tri năng thính văn giả cụ tiền tam duyên 。sở dĩ văn Kinh đắc chí bất thoái 。 經。若善男子善女人能聽受者一切罪障皆悉除滅得最清淨。 Kinh 。nhược/nhã Thiện nam tử thiện nữ nhân năng thính thọ giả nhất thiết tội chướng giai tất trừ diệt đắc tối thanh tịnh 。 贊曰。滅障勝進有三。一滅三障。二近善友。三得勝法。此初也。一滅罪。二得淨。得淨即是罪滅福生。或先破戒還令清淨。 tán viết 。diệt chướng thắng tiến hữu tam 。nhất diệt tam chướng 。nhị cận thiện hữu 。tam đắc thắng Pháp 。thử sơ dã 。nhất diệt tội 。nhị đắc tịnh 。đắc tịnh tức thị tội diệt phước sanh 。hoặc tiên phá giới hoàn lệnh thanh tịnh 。 經。常得見佛不離諸佛及善知識勝行之人。 Kinh 。thường đắc kiến Phật bất ly chư Phật cập thiện tri thức thắng hành chi nhân 。 贊曰。近善友。勝行之人即諸菩薩。 tán viết 。cận thiện hữu 。thắng hành chi nhân tức chư Bồ-tát 。 經。恒聞妙法住不退地。 Kinh 。hằng văn diệu pháp trụ bất thoái địa 。 贊曰。得勝法有四。初得聞勝法。二得至勝位。三得勝總持。四得法勝用。此初二也。 tán viết 。đắc thắng Pháp hữu tứ 。sơ đắc văn thắng Pháp 。nhị đắc chí thắng vị 。tam đắc thắng tổng trì 。tứ đắc pháp thắng dụng 。thử sơ nhị dã 。 經。獲得如是勝陀羅尼門。 Kinh 。hoạch đắc như thị thắng đà-la-ni môn 。 贊曰。得勝總持法。初總標後別示。初也。四陀羅尼中。是能得不退陀羅尼證法性故無盡。得不退故無減。 tán viết 。đắc thắng tổng Trì Pháp 。sơ tổng tiêu hậu biệt thị 。sơ dã 。tứ Đà-la-ni trung 。thị năng đắc bất thoái Đà-la-ni chứng pháp tánh cố vô tận 。đắc bất thoái cố vô giảm 。 經。所謂無盡無減海印出妙功德陀羅尼無盡無減通達眾生意行言語陀羅尼無盡無減。 Kinh 。sở vị vô tận vô giảm hải ấn xuất diệu công đức Đà-la-ni vô tận vô giảm thông đạt chúng sanh ý hạnh/hành/hàng ngôn ngữ Đà-la-ni vô tận vô giảm 。 贊曰。別示此十總持。或通十地一一皆得。或隨十地如次得一。如前三摩地。初地行施能得。應時如大海潮終不失時。證平等如而為印故。依陀羅尼出生布施勝妙功德。復能發生後後勝德無盡無減。或證理所得。或十無盡句所攝故無盡無減。下皆準釋。於第二地除不了業愚得此總持故能通達自他三業。意行言三如次即意身語三業。或意行即八萬四千心行。此識機言語。即約解一切眾生語言。 tán viết 。biệt thị thử thập tổng trì 。hoặc thông Thập Địa nhất nhất giai đắc 。hoặc tùy Thập Địa như thứ đắc nhất 。như tiền tam-ma-địa 。sơ địa hạnh/hành/hàng thí năng đắc 。ưng thời như đại hải triều chung bất thất thời 。chứng bình đẳng như nhi vi ấn cố 。y Đà-la-ni xuất sanh bố thí thắng diệu công đức 。phục năng phát sanh hậu hậu Thắng đức vô tận vô giảm 。hoặc chứng lý sở đắc 。hoặc thập vô tận cú sở nhiếp cố vô tận vô giảm 。hạ giai chuẩn thích 。ư đệ nhị địa trừ bất liễu nghiệp ngu đắc thử tổng trì cố năng thông đạt tự tha tam nghiệp 。ý hạnh/hành/hàng ngôn tam như thứ tức ý thân ngữ tam nghiệp 。hoặc ý hạnh/hành/hàng tức bát vạn tứ thiên tâm hành 。thử thức ky ngôn ngữ 。tức ước giải nhất thiết chúng sanh ngữ ngôn 。 經。日圓無垢相光陀羅尼無盡無減滿月相光陀羅尼無盡無減。 Kinh 。nhật viên vô cấu tướng quang Đà-la-ni vô tận vô giảm mãn nguyệt tướng quang Đà-la-ni vô tận vô giảm 。 由第三地由離闇鈍愚獲此總持。能發殊勝妙定三明故。如日圓。自離障云無垢。破他闇云相光。四地能離微細障。故精進殊勝由如月輪初微至圓滿。能除已生未生之我見執能生未生。能長已生一切善法故。如月光能作清涼能開長蓮華。 do đệ tam địa do ly ám độn ngu hoạch thử tổng trì 。năng phát thù thắng diệu định tam minh cố 。như nhật viên 。tự ly chướng vân vô cấu 。phá tha ám vân tướng quang 。tứ địa năng ly vi tế chướng 。cố tinh tấn thù thắng do như nguyệt luân sơ vi chí viên mãn 。năng trừ dĩ sanh vị sanh chi ngã kiến chấp năng sanh vị sanh 。năng trường/trưởng dĩ sanh nhất thiết thiện pháp cố 。như nguyệt quang năng tác thanh lương năng khai trường/trưởng liên hoa 。 經。能伏諸惑演功德流陀羅尼無盡無減破金剛山陀羅尼無盡無減。 Kinh 。năng phục chư hoặc diễn công đức lưu Đà-la-ni vô tận vô giảm phá Kim Cương sơn Đà-la-ni vô tận vô giảm 。 由於五地得諦相應增上慧故。能伏害伴貪等煩惱總名降伏諸惑。修定勝故得勝靜慮演功德流。流謂八解脫。故華嚴經云。八解脫法流淨妙水。或得勝定能演說定一切功德。由第六地習於般若。能破愚癡障日之金剛大山。 do ư ngũ địa đắc đế tướng ứng tăng thượng tuệ cố 。năng phục hại bạn tham đẳng phiền não tổng danh hàng phục chư hoặc 。tu định thắng cố đắc thắng tĩnh lự diễn công đức lưu 。lưu vị bát giải thoát 。cố Hoa Nghiêm kinh vân 。bát giải thoát Pháp lưu tịnh diệu thủy 。hoặc đắc thắng định năng diễn thuyết định nhất thiết công đức 。do đệ lục địa tập ư Bát-nhã 。năng phá ngu si chướng nhật chi Kim cương Đại sơn 。 經。說不可說義因緣藏陀羅尼無盡無減通達實語法則音聲陀羅尼無盡無減。 Kinh 。thuyết bất khả thuyết nghĩa nhân duyên tạng Đà-la-ni vô tận vô giảm thông đạt thật ngữ Pháp tức âm thanh Đà-la-ni vô tận vô giảm 。 由七地中多住無相。以方便善巧說不可說無相之義亦不壞假名因緣法藏。由第八地得無相功用智。以大願力能通達實語為生法則。音聲即語。 do thất địa trung đa trụ vô tướng 。dĩ phương tiện thiện xảo thuyết bất khả thuyết vô tướng chi nghĩa diệc bất hoại giả danh nhân duyên pháp tạng 。do đệ bát địa đắc vô tướng công dụng trí 。dĩ đại nguyện lực năng thông đạt thật ngữ vi sanh pháp tức 。âm thanh tức ngữ 。 經。虛空無垢心行印陀羅尼無盡無減無邊佛身皆能顯現陀羅尼無盡無減。 Kinh 。hư không vô cấu tâm hành ấn Đà-la-ni vô tận vô giảm vô biên Phật thân giai năng hiển hiện Đà-la-ni vô tận vô giảm 。 由第九地得四辨自在如空除利他障故無垢。所說法義能為眾生心行勝印。勝印印已決得勝益。由第十地得大智雲充滿法界。盡無邊界生所願身皆能顯現。皆因總持得。皆從所得立總持名。即從果為名。依主釋也。 do đệ cửu địa đắc tứ biện tự tại như không trừ lợi tha chướng cố vô cấu 。sở thuyết pháp nghĩa năng vi chúng sanh tâm hành thắng ấn 。thắng ấn ấn dĩ quyết đắc thắng ích 。do đệ Thập Địa đắc đại trí vân sung mãn Pháp giới 。tận vô biên giới sanh sở nguyện thân giai năng hiển hiện 。giai nhân tổng trì đắc 。giai tùng sở đắc lập tổng trì danh 。tức tùng quả vi danh 。y chủ thích dã 。 經。善男子如是等無盡無減諸陀羅尼門得成就故。 Kinh 。Thiện nam tử như thị đẳng vô tận vô giảm chư đà-la-ni môn đắc thành tựu cố 。 贊曰。得勝用。前得法體。此依起用。初標後顯。此標也。 tán viết 。đắc thắng dụng 。tiền đắc pháp thể 。thử y khởi dụng 。sơ tiêu hậu hiển 。thử tiêu dã 。 經。是菩薩摩訶薩能於十方一切佛土化作佛身演說無上種種正法於法真如不動不住不來不去。 Kinh 。thị Bồ-Tát Ma-ha-tát năng ư thập phương nhất thiết Phật thổ hóa tác Phật thân diễn thuyết vô thượng chủng chủng chánh pháp ư Pháp chân như bất động bất trụ bất lai bất khứ 。 贊曰。此顯勝用有三。一現身說法。二能益有情。三攝法歸真令修正觀。此初也。雖現身說諸法不壞真諦故。於法真如不動故。無垢稱經云。能善分別諸法相於第一義諦而不動。即不住著。雖復現身離喧亂流轉之苦故於法真如不動。亦不住著涅槃寂滅。如凡夫二乘雖現成佛去示歸涅槃來。用常寂故不來不去。又眾生善根熟故見佛來。生厭離故見佛去。談佛常住不來不去。亦如澄空璧月洞映無涯。任水澄波輝華有極。此即水澄而月影現。水波濁而月沈。談其月也何有來去。或自性身無行住坐臥。不動即不坐臥。來去是行攝。應化有之。故般若論云。諸佛無來去。應化有來去。準攝境中即約應化為徵。答即從如為答。故通好。或現身說法俱無三世定相。不動是總。不住是現生。即滅故。不去即滅不至過去故。不來未來無故。準說法中亦云不動等。此釋為好。 tán viết 。thử hiển thắng dụng hữu tam 。nhất hiện thân thuyết Pháp 。nhị năng ích hữu tình 。tam nhiếp Pháp quy chân lệnh tu chánh quán 。thử sơ dã 。tuy hiện thân thuyết chư Pháp bất hoại chân đế cố 。ư Pháp chân như bất động cố 。vô cấu xưng Kinh vân 。năng thiện phân biệt chư Pháp tướng ư đệ nhất nghĩa đế nhi bất động 。tức bất trụ trước 。tuy phục hiện thân ly huyên loạn lưu chuyển chi khổ cố ư Pháp chân như bất động 。diệc bất trụ trước Niết-Bàn tịch diệt 。như phàm phu nhị thừa tuy hiện thành Phật khứ thị quy Niết-Bàn lai 。dụng thường tịch cố bất lai bất khứ 。hựu chúng sanh thiện căn thục cố kiến Phật lai 。sanh yếm ly cố kiến Phật khứ 。đàm Phật thường trụ bất lai bất khứ 。diệc như trừng không bích nguyệt đỗng ánh vô nhai 。nhâm thủy trừng ba huy hoa hữu cực 。thử tức thủy trừng nhi nguyệt ảnh hiện 。thủy ba trược nhi nguyệt trầm 。đàm kỳ nguyệt dã hà hữu lai khứ 。hoặc tự tánh thân vô hạnh/hành/hàng trụ/trú tọa ngọa 。bất động tức bất tọa ngọa 。lai khứ thị hạnh/hành/hàng nhiếp 。ưng hóa hữu chi 。cố Bát-nhã luận vân 。chư Phật vô lai khứ 。ưng hóa hữu lai khứ 。chuẩn nhiếp cảnh trung tức ước ưng hóa vi trưng 。đáp tức tùng như vi đáp 。cố thông hảo 。hoặc hiện thân thuyết Pháp câu vô tam thế định tướng 。bất động thị tổng 。bất trụ thị hiện sanh 。tức diệt cố 。bất khứ tức diệt bất chí quá khứ cố 。Bất-lai vị lai vô cố 。chuẩn thuyết Pháp trung diệc vân bất động đẳng 。thử thích vi hảo 。 經。善能成熟一切眾生善根亦不見一眾生可成熟者。 Kinh 。thiện năng thành thục nhất thiết chúng sanh thiện căn diệc bất kiến nhất chúng sanh khả thành thục giả 。 贊曰。二能益有情。據俗諦善巧成就眾生。就勝義諦亦不見生可成就者。又攝他同己。觀外眾生為空為常益故。故金剛般若經云。雖度如是無量眾生而無眾得滅度者。 tán viết 。nhị năng ích hữu tình 。cứ tục đế thiện xảo thành tựu chúng sanh 。tựu thắng nghĩa đế diệc bất kiến sanh khả thành tựu giả 。hựu nhiếp tha đồng kỷ 。quán ngoại chúng sanh vi không vi thường ích cố 。cố Kim Cương Bát-nhã Kinh vân 。tuy độ như thị vô lượng chúng sanh nhi vô chúng đắc diệt độ giả 。 經。雖說種種諸法於言詞中不動不住不去不來能於生滅證無生滅。 Kinh 。tuy thuyết chủng chủng chư Pháp ư ngôn từ trung bất động bất trụ bất khứ Bất-lai năng ư sanh diệt chứng vô sanh diệt 。 贊曰。三攝法歸真令修正觀。於中分三。初標次徵後釋。此標也。初雖說種種等者前現身說法。後能於生滅證無生滅者標由證真。 tán viết 。tam nhiếp Pháp quy chân lệnh tu chánh quán 。ư trung phần tam 。sơ tiêu thứ trưng hậu thích 。thử tiêu dã 。sơ tuy thuyết chủng chủng đẳng giả tiền hiện thân thuyết Pháp 。hậu năng ư sanh diệt chứng vô sanh diệt giả tiêu do chứng chân 。 經。以何因緣說諸行法無有去來。 Kinh 。dĩ hà nhân duyên thuyết chư hạnh Pháp vô hữu khứ lai 。 徵因緣所以。有何所以能如是耶。 trưng nhân duyên sở dĩ 。hữu hà sở dĩ năng như thị da 。 經。由一切法體無異故。 Kinh 。do nhất thiết pháp thể vô dị cố 。 贊曰。釋也。以一切法皆歸於如真如為體。體無異故不見能依身語說實生滅等相。 tán viết 。thích dã 。dĩ nhất thiết pháp giai quy ư như chân như vi thể 。thể vô dị cố bất kiến năng y thân ngữ thuyết thật sanh diệt đẳng tướng 。 經。說是法時三萬億菩薩摩訶薩得無生法忍無量諸菩薩不退菩提心無量無邊苾芻苾芻尼得法眼淨無量眾生發菩薩心。 Kinh 。thuyết thị pháp thời tam vạn ức Bồ-Tát Ma-ha-tát đắc Vô sanh Pháp nhẫn vô lượng chư Bồ-tát bất thoái Bồ-đề tâm vô lượng vô biên Bí-sô Bật-sô-ni đắc pháp nhãn tịnh vô lượng chúng sanh phát Bồ Tát tâm 。 贊曰。品中第四大段聞法獲益。於中有四。一時會得益。二世尊讚誨。三大眾奉行。四如來更勅。此初也。文有四益。一得無生忍。創得在初地。長時得在八地。圓滿得在佛地。二得不退即十住第七不退大菩提心。三定性二乘證預流果。無漏慧生緣四諦法得法眼淨。四有大乘種性凡夫通三乘不定性發菩提心。 tán viết 。phẩm trung đệ tứ đại đoạn văn Pháp hoạch ích 。ư trung hữu tứ 。nhất thời hội đắc ích 。nhị Thế Tôn tán hối 。tam đại chúng phụng hành 。tứ Như Lai cánh sắc 。thử sơ dã 。văn hữu tứ ích 。nhất đắc vô sanh nhẫn 。sang đắc tại sơ địa 。trường/trưởng thời đắc tại bát địa 。viên mãn đắc tại Phật địa 。nhị đắc bất thoái tức thập trụ đệ thất bất thoái đại Bồ-đề tâm 。tam định tánh nhị thừa chứng dự lưu quả 。vô lậu tuệ sanh duyên tứ đế pháp đắc pháp nhãn tịnh 。tứ hữu Đại thừa chủng tánh phàm phu thông tam thừa bất định tánh phát Bồ-đề tâm 。 經。爾時世尊而說頌曰勝法能逆生死流甚深微妙難得見。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn nhi thuyết tụng viết thắng Pháp năng nghịch sanh tử lưu thậm thâm vi diệu nan đắc kiến 。 贊曰。讚誨。初兩句讚。次兩句誨。讚中初句讚法上勝能破生死。次句讚法微妙難可得見。 tán viết 。tán hối 。sơ lượng (lưỡng) cú tán 。thứ lượng (lưỡng) cú hối 。tán trung sơ cú tán pháp thượng thắng năng phá sanh tử 。thứ cú tán Pháp vi diệu nạn/nan khả đắc kiến 。 經。有情盲冥貪欲覆由不見故受眾苦。 Kinh 。hữu tình manh minh tham dục phước do bất kiến cố thọ/thụ chúng khổ 。 贊曰。誨也。無明障上句造惡中心。下句受苦果無明障聖眼翳瞙智心盲。冥者闇也。不見真理故云冥。又為貪欲之所覆心不知出離但造惡業。所以造惡由不見真理故惡業既作。故受眾苦。 tán viết 。hối dã 。vô minh chướng thượng cú tạo ác trung tâm 。hạ cú thọ khổ quả vô minh chướng Thánh nhãn ế 瞙trí tâm manh 。minh giả ám dã 。bất kiến chân lý cố vân minh 。hựu vi tham dục chi sở phước tâm bất tri xuất ly đãn tạo ác nghiệp 。sở dĩ tạo ác do bất kiến chân lý cố ác nghiệp ký tác 。cố thọ/thụ chúng khổ 。 經。爾時大眾俱從座起頂禮佛足。 Kinh 。nhĩ thời Đại chúng câu tùng tọa khởi đảnh lễ Phật túc 。 贊曰。大眾奉行。初儀軌。 tán viết 。Đại chúng phụng hành 。sơ nghi quỹ 。 經。而白佛言世尊若所在處講宣讀誦此金光明最勝王經我等大眾皆悉往彼為作聽眾。 Kinh 。nhi bạch Phật ngôn Thế Tôn nhược/nhã sở tại xứ/xử giảng tuyên độc tụng thử Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh ngã đẳng Đại chúng giai tất vãng bỉ vi tác thính chúng 。 贊曰。第二明奉行。奉行中有五。一為作聽眾。二利益法師。三利益聽眾。四利益國土。五尊重說處。初也。 tán viết 。đệ nhị minh phụng hành 。phụng hành trung hữu ngũ 。nhất vi tác thính chúng 。nhị lợi ích Pháp sư 。tam lợi ích thính chúng 。tứ lợi ích quốc độ 。ngũ tôn trọng thuyết xứ/xử 。sơ dã 。 經。是說法師令得利益安樂無障身意泰然我等皆當盡心供養。 Kinh 。thị thuyết pháp sư lệnh đắc lợi ích an lạc Vô chướng thân ý thái nhiên ngã đẳng giai đương tận tâm cúng dường 。 贊曰。利益法師。一令安樂。二四事供養。 tán viết 。lợi ích Pháp sư 。nhất lệnh an lạc 。nhị tứ sự cúng dường 。 經。亦令聽眾安穩快樂所住國土無諸怨賊恐怖厄難饑饉之苦人民熾盛。 Kinh 。diệc lệnh thính chúng an ổn khoái lạc sở trụ quốc độ vô chư oán tặc khủng bố ách nạn cơ cận chi khổ nhân dân sí thịnh 。 贊曰。利益聽眾及國土。 tán viết 。lợi ích thính chúng cập quốc độ 。 經。此說法處道場之地一切諸天人非人等一切眾生不應履踐及以污穢何以故說法之處即是制底當以香華繒綵旛蓋而為供養我等常為守護令離衰損。 Kinh 。thử thuyết Pháp xứ/xử đạo tràng chi địa nhất thiết chư Thiên nhân phi nhân đẳng nhất thiết chúng sanh bất ưng lý tiễn cập dĩ ô uế hà dĩ cố thuyết Pháp chi xứ/xử tức thị chế để đương dĩ hương hoa tăng thải phan cái nhi vi cúng dường ngã đẳng thường vi thủ hộ lệnh ly suy tổn 。 贊曰。尊重說處有三。初標次徵後釋。釋中有二。初釋不應踐污所以。次應修供養。修供養中初勸他供養。後自作守護。 tán viết 。tôn trọng thuyết xứ/xử hữu tam 。sơ tiêu thứ trưng hậu thích 。thích trung hữu nhị 。sơ thích bất ưng tiễn ô sở dĩ 。thứ ưng tu cúng dường 。tu cúng dường trung sơ khuyến tha cúng dường 。hậu tự tác thủ hộ 。 經。佛告大眾善男子汝等應當精勤修習此妙經典是則正法久住於世。 Kinh 。Phật cáo Đại chúng Thiện nam tử nhữ đẳng ứng đương tinh cần tu tập thử diệu Kinh điển thị tắc chánh pháp cửu trụ ư thế 。 贊曰。如來更勅。前之四眾願聽護持願自身受持演說。今勅亦令自勤修習使法久住。 tán viết 。Như Lai cánh sắc 。tiền chi Tứ Chúng nguyện thính hộ trì nguyện tự thân thọ trì diễn thuyết 。kim sắc diệc lệnh tự cần tu tập sử Pháp cửu trụ 。 金光明最勝王經卷第五 Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh quyển đệ ngũ 　　　　唐三藏法師義淨奉　制譯 　　　　đường Tam tạng Pháp sư NghĩaTịnh phụng 　chế dịch 蓮華喻讚品第七 liên hoa dụ tán phẩm đệ thất 蓮華喻讚品三門分別。一來意。二釋名。三解妨。言來意者妙幢默念。世尊導師久植勝因。何壽命短促。四方四佛忽現室內陳壽無邊。豈凡心測。因聞壽長遠願得菩提。說果令求。求須起行。所以夜夢金鼓示懺悔方。今即勝行感夢起階非無因緣。眾疑未知所以佛為說。於過去有王名金龍主。以蓮華喻讚十方佛。由此勝因感斯嘉夢。欲令時會得除疑惑同殖妙因。故前品後有斯品起。釋名者蓮華是喻。讚歎是法。蓮華者通名芙蕖亦名芙蓉。華名菡萏。其實名蓮。蓮謂房也應即蓮臺。蓮中子曰菂。菂中曰薏。此意華即喻因蓮即喻果。喻在因中。前後相望雙含因果。又蓮華出於泥水不為泥水所污。喻修行雖在染位必能出離惑泥。敷榮起乎水中亦不為泥水所污。喻勝因果俱能離染。此蓮華喻通能所讚。讚歎喻似蓮華。非染污心讚故。讚體是智讚用是言。以淨心起言亦似蓮華。然今意取讚佛妙德如似蓮華。故此品云。常以蓮華喻讚稱歎十方佛。又頌云。讚佛功德喻蓮華。以由用也。常用蓮華喻而讚歎佛。或此讚詞名蓮華喻。用此蓮華喻讚歎讚歎諸佛。故言常以蓮華喻讚。此品明彼故以為名。解妨者何不於前夢懺品後即說此品今方說耶。答。時會機宜欲樂爾故。又夢懺悔為滅罪之先徵。悟即應求罪滅進修勝行。現因正學故即先陳。往事證誠故在後說。 liên hoa dụ tán phẩm tam môn phân biệt 。Nhất lai ý 。nhị thích danh 。tam giải phương 。ngôn lai ý giả diệu tràng mặc niệm 。Thế Tôn Đạo sư cửu thực thắng nhân 。hà thọ mạng đoản xúc 。tứ phương tứ Phật hốt hiện thất nội trần thọ vô biên 。khởi phàm tâm trắc 。nhân văn thọ trường/trưởng viễn nguyện đắc Bồ-đề 。thuyết quả lệnh cầu 。cầu tu khởi hạnh/hành/hàng 。sở dĩ dạ mộng kim cổ thị sám hối phương 。kim tức thắng hành cảm mộng khởi giai phi vô nhân duyên 。chúng nghi vị tri sở dĩ Phật vi thuyết 。ư quá khứ hữu Vương danh kim long chủ 。dĩ liên hoa dụ tán thập phương Phật 。do thử thắng nhân cảm tư gia mộng 。dục lệnh thời hội đắc trừ nghi hoặc đồng thực diệu nhân 。cố tiền phẩm hậu hữu tư phẩm khởi 。thích danh giả liên hoa thị dụ 。tán thán thị pháp 。liên hoa giả thông danh phù cừ diệc danh phù dong 。hoa danh hạm đạm 。kỳ thật danh liên 。liên vị phòng dã ưng tức liên đài 。liên trung tử viết 菂。菂trung viết ý 。thử ý hoa tức dụ nhân liên tức dụ quả 。dụ tại nhân trung 。tiền hậu tướng vọng song hàm nhân quả 。hựu liên hoa xuất ư nê thủy bất vi nê thủy sở ô 。dụ tu hành tuy tại nhiễm vị tất năng xuất ly hoặc nê 。phu vinh khởi hồ thủy trung diệc bất vi nê thủy sở ô 。dụ thắng nhân quả câu năng ly nhiễm 。thử liên hoa dụ thông năng sở tán 。tán thán dụ tự liên hoa 。phi nhiễm ô tâm tán cố 。tán thể thị trí tán dụng thị ngôn 。dĩ tịnh tâm khởi ngôn diệc tự liên hoa 。nhiên kim ý thủ tán Phật diệu đức như tự liên hoa 。cố thử phẩm vân 。thường dĩ liên hoa dụ tán xưng thán thập phương Phật 。hựu tụng vân 。tán Phật công đức dụ liên hoa 。dĩ do dụng dã 。thường dụng liên hoa dụ nhi tán thán Phật 。hoặc thử tán từ danh liên hoa dụ 。dụng thử liên hoa dụ tán thán tán thán chư Phật 。cố ngôn thường dĩ liên hoa dụ tán 。thử phẩm minh bỉ cố dĩ vi danh 。giải phương giả hà bất ư tiền mộng sám phẩm hậu tức thuyết thử phẩm kim phương thuyết da 。đáp 。thời hội ky nghi dục lạc/nhạc nhĩ cố 。hựu mộng sám hối vi diệt tội chi tiên trưng 。ngộ tức ưng cầu tội diệt tiến/tấn tu thắng hành 。hiện nhân chánh học cố tức tiên trần 。vãng sự chứng thành cố tại hậu thuyết 。 經。爾時佛告菩提樹神善女天汝今應知妙幢夜夢見妙金鼓出大音聲讚佛功德并懺悔法此之因緣我為汝等廣說其事應當諦聽善思念之。 Kinh 。nhĩ thời Phật cáo Bồ-đề thụ Thần thiện nữ thiên nhữ kim ứng tri diệu tràng dạ mộng kiến diệu kim cổ xuất Đại âm thanh tán Phật công đức tinh sám hối Pháp thử chi nhân duyên ngã vi nhữ đẳng quảng thuyết kỳ sự ứng đương đế thính thiện tư niệm chi 。 贊曰。品文分四。一舉事欲陳誡眾令聽。二正為廣說令知宿緣。三妙幢汝當知下結會今古許為授記。四眾聞發心願當修學。末一頌是樹神名堅牢亦名地神。樹名畢鉢羅。佛於彼成道名菩提樹。此即初也。 tán viết 。phẩm văn phần tứ 。nhất cử sự dục trần giới chúng lệnh thính 。nhị chánh vi quảng thuyết lệnh tri tú duyên 。tam diệu tràng nhữ đương tri hạ kết/kiết hội kim cổ hứa vi thọ kí 。Tứ Chúng văn phát tâm nguyện đương tu học 。mạt nhất tụng thị thụ/thọ Thần danh kiên lao diệc danh địa thần 。thụ/thọ danh Tất-bát-la 。Phật ư bỉ thành đạo danh Bồ-đề thụ 。thử tức sơ dã 。 經。過去有王名金龍主常以蓮華喻讚稱歎十方三世諸佛。 Kinh 。quá khứ hữu Vương danh kim long chủ thường dĩ liên hoa dụ tán xưng thán thập phương tam thế chư Phật 。 贊曰。廣說有二。初標後說。此標也。 tán viết 。quảng thuyết hữu nhị 。sơ tiêu hậu thuyết 。thử tiêu dã 。 經。即為大眾說其讚曰過去未來現在佛安住十方世界中我今至誠稽首禮一心讚歎諸最勝。 Kinh 。tức vi Đại chúng thuyết kỳ tán viết quá khứ vị lai hiện tại Phật an trụ thập phương thế giới trung ngã kim chí thành khể thủ lễ nhất tâm tán thán chư tối thắng 。 贊曰。說也。有三十五頌。大分為三。初二十頌讚歎。次一頌迴向。後十四頌發願。讚歎有二。初十五頌讚佛色身。後所有過去下五頌讚佛名身。讚色身中初一頌虔誠標讚。次十三頌隨德別讚。後有一頌結無邊讚。此初也。初一句陳所應讚。一句所讚住處一句三業申禮。至者(學*殳)也專也。誠者實也。稽者至也。首者頭也。以首至地故云稽首。禮者敬也。今通三業。不唯首禮舉顯身業以彰心語。專注於境名為一心。非一剎那等。一句標讚。是談美名讚。觸事諭揚名歎。 tán viết 。thuyết dã 。hữu tam thập ngũ tụng 。Đại phần vi tam 。sơ nhị thập tụng tán thán 。thứ nhất tụng hồi hướng 。hậu thập tứ tụng phát nguyện 。tán thán hữu nhị 。sơ thập ngũ tụng tán Phật sắc thân 。hậu sở hữu quá khứ hạ ngũ tụng tán Phật danh thân 。tán sắc thân trung sơ nhất tụng kiền thành tiêu tán 。thứ thập tam tụng tùy đức biệt tán 。hậu hữu nhất tụng kết/kiết vô biên tán 。thử sơ dã 。sơ nhất cú trần sở ưng tán 。nhất cú sở tán trụ xứ nhất cú tam nghiệp thân lễ 。chí giả (học *thù )dã chuyên dã 。thành giả thật dã 。kê giả chí dã 。thủ giả đầu dã 。dĩ thủ chí địa cố vân khể thủ 。lễ giả kính dã 。kim thông tam nghiệp 。bất duy thủ lễ cử hiển thân nghiệp dĩ chương tâm ngữ 。chuyên chú ư cảnh danh vi nhất tâm 。phi nhất sát-na đẳng 。nhất cú tiêu tán 。thị đàm mỹ danh tán 。xúc sự dụ dương danh thán 。 經。無上清淨牟尼尊身光照耀如金色。 Kinh 。vô thượng thanh tịnh Mâu Ni tôn thân quang chiếu diệu như kim sắc 。 贊曰。下隨德別讚。讚中相好雜讚。以好隨相故雜讚歎。讚有十六。十一讚相五讚好。此初。半頌讚相中十四身皮金色。大般若三百八十一云。佛為善現說三十二相八十隨好。下皆準知。云十四世尊身皮皆真金色。光潔晃耀如妙金臺。眾寶莊嚴眾所樂。或是讚身之常光明。 tán viết 。hạ tùy đức biệt tán 。tán trung tướng hảo tạp tán 。dĩ hảo tùy tướng cố tạp tán thán 。tán hữu thập lục 。thập nhất tán tướng ngũ tán hảo 。thử sơ 。bán tụng tán tướng trung thập tứ thân bì kim sắc 。đại Bát-nhã tam bách bát thập nhất vân 。Phật vi thiện hiện thuyết tam thập nhị tướng bát thập tùy hảo 。hạ giai chuẩn tri 。vân thập tứ thế tôn thân bì giai chân kim sắc 。quang khiết hoảng diệu như diệu kim đài 。chúng bảo trang nghiêm chúng sở lạc/nhạc 。hoặc thị tán thân chi thường quang minh 。 經。一切聲中最為上如大梵響震雷音。 Kinh 。nhất thiết thanh trung tối vi thượng như Đại phạm hưởng chấn lôi âm 。 贊曰。第二讚二十七梵音聲相。如經世尊梵音詞韻和雅。隨眾多少無不等聞。其聲供震猶如天鼓。發言婉約如頻迦音。 tán viết 。đệ nhị tán nhị thập thất Phạm Âm thanh tướng 。như Kinh Thế Tôn Phạm Âm từ vận hòa nhã 。tùy chúng đa thiểu vô bất đẳng văn 。kỳ thanh cung/cúng chấn do như thiên cổ 。phát ngôn uyển ước như tần Ca âm 。 經。髮彩喻若黑蜂王宛轉旋文紺青色。 Kinh 。phát thải dụ nhược/nhã hắc phong Vương uyển chuyển toàn văn cám thanh sắc 。 贊曰。第三讚髮好也。如經世尊首髮脩長紺青稠密不白。 tán viết 。đệ tam tán phát hảo dã 。như Kinh Thế Tôn thủ phát tu trường/trưởng cám thanh trù mật bất bạch 。 經。齒白齊密如珂雪平正顯現有光明。 Kinh 。xỉ bạch tề mật như kha tuyết bình chánh hiển hiện hữu quang minh 。 贊曰。第四讚齒相也。如經二十三世尊齒相四十。齊平淨密根深。白逾珂雪。 tán viết 。đệ tứ tán xỉ tướng dã 。như Kinh nhị thập tam Thế Tôn xỉ tướng tứ thập 。tề bình tịnh mật căn thâm 。bạch du kha tuyết 。 經。目淨無垢妙端嚴猶如廣大青蓮葉舌相廣長極柔軟譬如紅蓮出水中。 Kinh 。mục tịnh vô cấu diệu đoan nghiêm do như quảng đại thanh liên diệp thiệt tướng quảng trường/trưởng cực nhu nhuyễn thí như hồng liên xuất thủy trung 。 贊曰。第五讚目相如經。二十九世尊眼睛紺青鮮白紅環間飾皎潔分明。第六舌相如經。二十六世尊舌相□淨廣長能覆面輪至髮耳際。 tán viết 。đệ ngũ tán mục tướng như Kinh 。nhị thập cửu Thế Tôn nhãn Tình cám thanh tiên bạch hồng hoàn gian sức kiểu khiết phân minh 。đệ lục thiệt tướng như Kinh 。nhị thập lục Thế Tôn thiệt tướng □tịnh quảng trường/trưởng năng phước diện luân chí phát nhĩ tế 。 經。眉間常有白毫光右旋宛轉玻瓈色眉細纖長類初月其色光耀比蜂王。 Kinh 。my gian thường hữu bạch hào quang hữu toàn uyển chuyển pha lê sắc my tế tiêm trường/trưởng loại sơ nguyệt kỳ sắc quang diệu bỉ phong Vương 。 贊曰。第七讚第三十一眉相。第八讚三十九眉好。 tán viết 。đệ thất tán đệ tam thập nhất my tướng 。đệ bát tán tam thập cửu my hảo 。 經。鼻高脩直如金鋌淨妙光潤相無虧一切世間殊妙香聞時悉知其所在。 Kinh 。Tỳ cao tu trực như kim đĩnh tịnh diệu quang nhuận tướng vô khuy nhất thiết thế gian thù diệu hương văn thời tất tri kỳ sở tại 。 贊曰。第九讚鼻隨好。此初半讚色好。次半讚根用好。 tán viết 。đệ cửu tán Tỳ tùy hảo 。thử sơ bán tán sắc hảo 。thứ bán tán căn dụng hảo 。 經。世尊最勝身金色一一毛端相不殊紺青柔軟右旋文微妙光彩難為喻。 Kinh 。Thế Tôn tối thắng thân kim sắc nhất nhất mao đoan tướng bất thù cám thanh nhu nhuyễn hữu toàn văn vi diệu quang thải nạn/nan vi dụ 。 贊曰。第十合讚第十一世尊毛孔各一毛生相。第十二世尊毛髮端皆上靡相。 tán viết 。đệ thập hợp tán đệ thập nhất Thế Tôn mao khổng các nhất mao sanh tướng 。đệ thập nhị Thế Tôn mao phát đoan giai thượng mĩ tướng 。 經。初誕身有妙光明普照一切十方界能滅三有眾生苦令彼悉蒙安穩樂地獄傍生鬼道中阿蘇羅天及人趣令彼除滅於眾苦常受自然安穩樂身色光明常普照譬如鎔金妙無比。 Kinh 。sơ đản thân hữu diệu quang minh phổ chiếu nhất thiết thập phương giới năng diệt tam hữu chúng sanh khổ lệnh bỉ tất mông an ổn lạc/nhạc địa ngục bàng sanh quỷ đạo trung A-tô-la Thiên cập nhân thú lệnh bỉ trừ diệt ư chúng khổ thường thọ/thụ tự nhiên an ổn lạc/nhạc thân sắc quang minh thường phổ chiếu thí như dong kim diệu vô bỉ 。 贊曰。下二頌半第十一重讚身光相。前略後廣。於中分三。初半頌身光照境。次一頌半讚身光益。光益中初半總次一頌別。後半頌顯光無比。 tán viết 。hạ nhị tụng bán đệ thập nhất trọng tán thân quang tướng 。tiền lược hậu quảng 。ư trung phần tam 。sơ bán tụng thân quang chiếu cảnh 。thứ nhất tụng bán tán thân quang ích 。quang ích trung sơ bán tổng thứ nhất tụng biệt 。hậu bán tụng hiển quang vô bỉ 。 經。面貌圓明如滿月脣色赤好喻頻婆行步威儀類師子身光朗耀同初日。 Kinh 。diện mạo Viên Minh như mãn nguyệt thần sắc xích hảo dụ Tần-bà hạnh/hành/hàng bộ uy nghi loại sư tử thân quang lãng diệu đồng sơ nhật 。 贊曰。十二一句讚三十世尊面輪相。其猶滿月眉相潔皎如天帝弓。眉面分二。亦含面之三好。十三一句讚佛脣色好。十四半頌讚佛第七好行步直進如象王。第八行步威肅如師子。第九行步安平如牛王。第十行步儀雅如鵝王。總行步攝。 tán viết 。thập nhị nhất cú tán tam thập Thế Tôn diện luân tướng 。kỳ do mãn nguyệt my tướng khiết kiểu như thiên đế cung 。my diện phần nhị 。diệc hàm diện chi tam hảo 。thập tam nhất cú tán Phật thần sắc hảo 。thập tứ bán tụng tán Phật đệ thất hảo hạnh/hành/hàng bộ trực tiến/tấn như Tượng Vương 。đệ bát hạnh/hành/hàng bộ uy túc như sư tử 。đệ cửu hạnh/hành/hàng bộ an bình như ngưu vương 。đệ thập hành bộ nghi nhã như nga vương 。tổng hạnh/hành/hàng bộ nhiếp 。 經。臂肘纖長立過膝狀等垂下娑羅枝。 Kinh 。tý trửu tiêm trường/trưởng lập quá/qua tất trạng đẳng thùy hạ Ta-la chi 。 贊曰。十五讚佛第九臂相。 tán viết 。thập ngũ tán Phật đệ cửu tý tướng 。 經。圓光一尋照無邊赫奕猶如百千日悉能遍至諸佛剎隨緣所在覺群迷。 Kinh 。viên quang nhất tầm chiếu vô biên hách dịch do như bách thiên nhật tất năng biến chí chư Phật sát tùy duyên sở tại giác quần mê 。 贊曰。下三頌十六讚佛二十二世尊常光面各一尋相。於中分三。初一頌光照隨緣。次一頌滅諸生苦。後一頌能與其樂。初也。大般若云。如來身光任運能照三千世界。作意能照無邊世界。為愍有情攝光常照面各一尋。即卷舒隨緣皆為利物。 tán viết 。hạ tam tụng thập lục tán Phật nhị thập nhị Thế Tôn thường quang diện các nhất tầm tướng 。ư trung phần tam 。sơ nhất tụng quang chiếu tùy duyên 。thứ nhất tụng diệt chư sanh khổ 。hậu nhất tụng năng dữ kỳ lạc/nhạc 。sơ dã 。đại Bát-nhã vân 。Như Lai thân quang nhâm vận năng chiếu tam thiên thế giới 。tác ý năng chiếu vô biên thế giới 。vi mẫn hữu tình nhiếp quang thường chiếu diện các nhất tầm 。tức quyển thư tùy duyên giai vi lợi vật 。 經。淨光明網無倫比流輝遍滿百千界普照十方無障礙一切冥暗悉皆除。 Kinh 。Tịnh Quang minh võng vô luân bỉ lưu huy biến mãn bách thiên giới phổ chiếu thập phương vô chướng ngại nhất thiết minh ám tất giai trừ 。 贊曰。除生苦也。如帝釋網之化眾生。世尊身光亦復如是。 tán viết 。trừ sanh khổ dã 。như đế thích võng chi hóa chúng sanh 。Thế Tôn thân quang diệc phục như thị 。 經。善逝慈光能與樂妙色映徹等金山流光悉至百千土眾生遇者皆出離。 Kinh 。Thiện-Thệ từ quang năng dữ lạc/nhạc diệu sắc ánh triệt đẳng kim sơn lưu quang tất chí bách thiên độ chúng sanh ngộ giả giai xuất ly 。 贊曰。與樂。佛慈悲起稱善逝慈光。與樂又二。初世間樂。皆出離者出世樂。出離即涅槃故。 tán viết 。dữ lạc/nhạc 。Phật từ bi khởi xưng Thiện-Thệ từ quang 。dữ lạc/nhạc hựu nhị 。sơ thế gian lạc/nhạc 。giai xuất ly giả xuất thế lạc/nhạc 。xuất ly tức Niết-Bàn cố 。 經。佛身成就無量福一切功德共莊嚴超過三界獨稱尊世間殊勝無與等。 Kinh 。Phật thân thành tựu vô lượng phước nhất thiết công đức cọng trang nghiêm siêu quá tam giới độc xưng tôn thế gian thù thắng vô dữ đẳng 。 贊曰。下一頌結無邊讚。相好是福分故云無量福。是無漏故超三界。極圓滿故無與等。 tán viết 。hạ nhất tụng kết/kiết vô biên tán 。tướng hảo thị phước phần cố vân vô lượng phước 。thị vô lậu cố siêu tam giới 。cực viên mãn cố vô dữ đẳng 。 經。所有過去一切佛數同大地諸微塵未來現在十方尊亦如大地微塵眾。 Kinh 。sở hữu quá khứ nhất thiết Phật số đồng Đại địa chư vi trần vị lai hiện tại thập phương tôn diệc như Đại địa vi trần chúng 。 贊曰。下五頌讚名身。上色身亦得云化身。此名身亦得云應身。於中分三。初一頌陳佛無邊。次一頌歸依供養。後三頌發音讚歎。初也。 tán viết 。hạ ngũ tụng tán danh thân 。thượng sắc thân diệc đắc vân hóa thân 。thử danh thân diệc đắc vân ứng thân 。ư trung phần tam 。sơ nhất tụng trần Phật vô biên 。thứ nhất tụng quy y cúng dường 。hậu tam tụng phát âm tán thán 。sơ dã 。 經。我以至誠身語意稽首歸依三世佛讚歎無邊功德海種種香華皆供養。 Kinh 。ngã dĩ chí thành thân ngữ ý khể thủ quy y tam thế Phật tán thán vô biên công đức hải chủng chủng hương hoa giai cúng dường 。 贊曰。歸依供養也。 tán viết 。quy y cúng dường dã 。 經。設我口中有千舌經無量劫讚如來世尊功德不思議最勝甚深難可說假令我舌有百千讚歎一佛一功德於中少分尚難知況諸佛德無邊際假使大地及諸天乃至有頂為海水可以毛端滴知數佛一功德甚難量。 Kinh 。thiết ngã khẩu trung hữu thiên thiệt Kinh vô lượng kiếp tán Như Lai Thế Tôn công đức bất tư nghị tối thắng thậm thâm nạn/nan khả thuyết giả lệnh ngã thiệt hữu bách thiên tán thán nhất Phật nhất công đức ư trung thiểu phần thượng nạn/nan tri huống chư Phật đức vô biên tế giả sử Đại địa cập chư Thiên nãi chí hữu đính vi hải thủy khả dĩ mao đoan tích tri số Phật nhất công đức thậm nạn/nan lượng 。 贊曰。發言讚歎。初一頌總讚如來出心言路。次設讚一佛一德無窮。後一頌讚德甚深超過數量。 tán viết 。phát ngôn tán thán 。sơ nhất tụng tổng tán Như Lai xuất tâm ngôn lộ 。thứ thiết tán nhất Phật nhất đức vô cùng 。hậu nhất tụng tán đức thậm thâm siêu quá số lượng 。 經。我以至誠身語意禮讚諸佛德無邊所有勝福果難思回施眾生速成佛。 Kinh 。ngã dĩ chí thành thân ngữ ý lễ tán chư Phật đức vô biên sở hữu thắng phước quả nạn/nan tư hồi thí chúng sanh tốc thành Phật 。 贊曰。第二迴向。 tán viết 。đệ nhị hồi hướng 。 經。彼王讚歎如來已倍復深心發弘願。 Kinh 。bỉ Vương tán thán Như Lai dĩ bội phục thâm tâm phát hoằng nguyện 。 贊曰。下發願有十四頌分二。初半頌總標。後十三頌半別題。初也。 tán viết 。hạ phát nguyện hữu thập tứ tụng phần nhị 。sơ bán tụng tổng tiêu 。hậu thập tam tụng bán biệt Đề 。sơ dã 。 經。願我當於未來世。生在無量無數劫。夢中常見大金鼓。得聞顯說懺悔音。讚佛功德喻蓮華。願證無生成正覺。諸佛出世時一現。於百千劫甚難逢。夜夢常聞妙鼓音。晝則隨應而懺悔。我當圓滿修六度。拔濟眾生出苦海。然後得成無上覺。佛土清淨不思議。以妙金鼓奉如來。并讚諸佛實功德。因斯當見釋迦佛。記我當紹人中尊。金龍金光是我子。過去曾為善知識。世世願生於我家。共受無上菩提記。若有眾生無救護。長夜輪迴受眾苦。我於來世作歸依。令彼當得安穩樂。三有眾苦願除滅。悉得隨心安樂處。於未來世修菩提。皆如過去成佛者。願此金光懺悔福。永竭苦海罪消除。業障煩惱悉皆亡。令我速招清淨果。福智大海量無邊。清淨離垢深無底。願我獲斯功德海。速成無上大菩提。以此金光懺悔力。當獲福德淨光明。既得清淨妙光明。常以智光照一切。願我身光等諸佛。福德智慧亦復然。一切世界獨稱尊。威力自在無倫匹。有漏苦海願超越。無為樂海願常遊。現在福海願恒盈。當來智海願圓滿。願我剎土超三界。殊勝功德量無邊。諸有緣者悉同生。皆得速成清淨智。 Kinh 。nguyện ngã đương ư vị lai thế 。sanh tại vô lượng vô số kiếp 。mộng trung thường kiến Đại kim cổ 。đắc văn hiển thuyết sám hối âm 。tán Phật công đức dụ liên hoa 。nguyện chứng vô sanh thành chánh giác 。chư Phật xuất thế thời nhất hiện 。ư bách thiên kiếp thậm nạn/nan phùng 。dạ mộng thường văn diệu cổ âm 。trú tức tùy ưng nhi sám hối 。ngã đương viên mãn tu lục độ 。bạt tế chúng sanh xuất khổ hải 。nhiên hậu đắc thành vô thượng giác 。Phật thổ thanh tịnh bất tư nghị 。dĩ diệu kim cổ phụng Như Lai 。tinh tán chư Phật thật công đức 。nhân tư đương kiến Thích Ca Phật 。kí ngã đương thiệu nhân trung tôn 。kim long kim quang thị ngã tử 。quá khứ tằng vi thiện tri thức 。thế thế nguyện sanh ư ngã gia 。cọng thọ/thụ vô thượng Bồ-đề kí 。nhược hữu chúng sanh vô cứu hộ 。trường/trưởng dạ Luân-hồi thọ/thụ chúng khổ 。ngã ư lai thế tác quy y 。lệnh bỉ đương đắc an ổn lạc/nhạc 。tam hữu chúng khổ nguyện trừ diệt 。tất đắc tùy tâm an lạc xứ/xử 。ư vị lai thế tu Bồ-đề 。giai như quá khứ thành Phật giả 。nguyện thử kim quang sám hối phước 。vĩnh kiệt khổ hải tội tiêu trừ 。nghiệp chướng phiền não tất giai vong 。lệnh ngã tốc chiêu thanh tịnh quả 。phước trí đại hải lượng vô biên 。thanh tịnh ly cấu thâm vô để 。nguyện ngã hoạch tư công đức hải 。tốc thành vô thượng Đại bồ-đề 。dĩ thử kim quang sám hối lực 。đương hoạch phước đức Tịnh Quang minh 。ký đắc thanh tịnh diệu quang minh 。thường dĩ trí quang chiếu nhất thiết 。nguyện ngã thân quang đẳng chư Phật 。phước đức trí tuệ diệc phục nhiên 。nhất thiết thế giới độc xưng tôn 。uy lực tự tại vô luân thất 。hữu lậu khổ hải nguyện siêu việt 。vô vi lạc/nhạc hải nguyện thường du 。hiện tại phước hải nguyện hằng doanh 。đương lai trí hải nguyện viên mãn 。nguyện ngã sát độ siêu tam giới 。thù thắng công đức lượng vô biên 。chư hữu duyên giả tất đồng sanh 。giai đắc tốc thành thanh tịnh trí 。 贊曰。金鼓說懺悔音。計此應合在後。以奉金鼓方發願故由文便故在前明之。別顯有八。一頌第一願夢。二次一頌願讚佛德。喻如鄔曇鉢蓮華。三次半頌願行懺悔。四次一頌願修諸善有四。一行六度。二濟眾生。三願成佛。四願淨土。五一頌願當得記。六次一頌願子亦同。七次二頌願當利他。利他中初一頌半令得世間樂。後半頌令得出世樂。據勝令得大果。或可。三有眾生下半令得三乘。云隨心故後令迴心向大。八次六頌願自得益。自得益中有六。初一頌願懺悔滅障得涅槃。中苦海即報障。業業障煩惱即惑障。次一頌願得法身智成大覺得報身。次一頌願得身智光照他起化身。次一頌願身智光等諸佛。次一頌願超苦海樂圓滿。於中有二。半頌離苦得樂。半頌福圓智滿。福圓即因行智滿即果。如無著般若論云。欲福相法身智相法身因果位別。次一頌願得淨土俱成佛。文顯可知。 tán viết 。kim cổ thuyết sám hối âm 。kế thử ưng hợp tại hậu 。dĩ phụng kim cổ phương phát nguyện cố do văn tiện cố tại tiền minh chi 。biệt hiển hữu bát 。nhất tụng đệ nhất nguyện mộng 。nhị thứ nhất tụng nguyện tán Phật đức 。dụ như ổ đàm bát liên hoa 。tam thứ bán tụng nguyện hạnh sám hối 。tứ thứ nhất tụng nguyện tu chư thiện hữu tứ 。nhất hạnh/hành/hàng lục độ 。nhị tế chúng sanh 。tam nguyện thành Phật 。tứ nguyện tịnh thổ 。ngũ nhất tụng nguyện đương đắc kí 。lục thứ nhất tụng nguyện tử diệc đồng 。thất thứ nhị tụng nguyện đương lợi tha 。lợi tha trung sơ nhất tụng bán lệnh đắc thế gian lạc/nhạc 。hậu bán tụng lệnh đắc xuất thế lạc/nhạc 。cứ thắng lệnh đắc đại quả 。hoặc khả 。tam hữu chúng sanh hạ bán lệnh đắc tam thừa 。vân tùy tâm cố hậu lệnh hồi tâm hướng Đại 。bát thứ lục tụng nguyện tự đắc ích 。tự đắc ích trung hữu lục 。sơ nhất tụng nguyện sám hối diệt chướng đắc Niết Bàn 。trung khổ hải tức báo chướng 。nghiệp nghiệp chướng phiền não tức hoặc chướng 。thứ nhất tụng nguyện đắc Pháp thân trí thành đại giác đắc báo thân 。thứ nhất tụng nguyện đắc thân trí quang chiếu tha khởi hóa thân 。thứ nhất tụng nguyện thân trí quang đẳng chư Phật 。thứ nhất tụng nguyện siêu khổ hải lạc/nhạc viên mãn 。ư trung hữu nhị 。bán tụng ly khổ đắc lạc/nhạc 。bán tụng phước viên trí mãn 。phước viên tức nhân hành trí mãn tức quả 。như Vô Trước Bát-nhã luận vân 。dục phước tướng Pháp thân trí tướng Pháp thân nhân quả vị biệt 。thứ nhất tụng nguyện đắc tịnh thổ câu thành Phật 。văn hiển khả tri 。 經。妙幢汝當知國王金龍主曾發如是願彼即是汝身往時有二子金龍及金光即銀相銀光當受我所記。 Kinh 。diệu tràng nhữ đương tri Quốc Vương kim long chủ tằng phát như thị nguyện bỉ tức thị nhữ thân vãng thời hữu nhị tử kim long cập kim quang tức ngân tướng ngân quang đương thọ/thụ ngã sở kí 。 贊曰。第三大段結會今古。許當與記。一頌結會一頌許記。 tán viết 。đệ tam đại đoạn kết/kiết hội kim cổ 。hứa đương dữ kí 。nhất tụng kết/kiết hội nhất tụng hứa kí 。 經。大眾聞是說皆發菩提心願現在未來常依此懺悔。 Kinh 。Đại chúng văn thị thuyết giai phát Bồ-đề tâm nguyện hiện tại vị lai thường y thử sám hối 。 下第四大段眾聞發心願依修學。 hạ đệ tứ đại đoạn chúng văn phát tâm nguyện y tu học 。 金光明最勝王經疏卷第四(本) Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh sớ quyển đệ tứ (bổn ) 金光明最勝王經疏卷第四(末) Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh sớ quyển đệ tứ (mạt ) 金勝陀羅尼品第八 kim thắng Đà-la-ni phẩm đệ bát 金勝陀羅尼品三門分別。一來意。二釋名。三解妨。言來意者上明夢聞金鼓說懺悔音滅除業障修淨地行。皆□親近供養諸佛發勝祈願。善根所成此等既由佛得。□□教常見佛。廣行難學略行易遵。故授總持令依修□常得見佛修行供養。故前品後有此品生。二釋名者梵云呬囉(此云金)跋底(此云勝)陀羅尼(此云總持)金者是喻。陀羅尼是法。勝通法喻。金中之勝如贍部金。此總持勝亦復如是。取金為喻。義同於前三身品說。解妨者問經云。持此總持者具大福德。已多佛所殖善持戒決定能入甚深法門。既云已多佛所殖善持戒。此即自能恒覩諸佛。何假佛教總持之法。答。更令增進故教神呪。 kim thắng Đà-la-ni phẩm tam môn phân biệt 。Nhất lai ý 。nhị thích danh 。tam giải phương 。ngôn lai ý giả thượng minh mộng văn kim cổ thuyết sám hối âm diệt trừ nghiệp chướng tu tịnh địa hạnh/hành/hàng 。giai □thân cận cúng dường chư Phật phát thắng kì nguyện 。thiện căn sở thành thử đẳng ký do Phật đắc 。□□giáo thường kiến Phật 。quảng hạnh/hành/hàng nạn/nan học lược hạnh/hành/hàng dịch tuân 。cố thọ/thụ tổng trì lệnh y tu □thường đắc kiến Phật tu hành cúng dường 。cố tiền phẩm hậu hữu thử phẩm sanh 。nhị thích danh giả phạm vân hứ La (thử vân kim )bạt để (thử vân thắng )Đà-la-ni (thử vân tổng trì )kim giả thị dụ 。Đà-la-ni thị pháp 。thắng thông Pháp dụ 。kim trung chi thắng như thiệm bộ kim 。thử tổng trì thắng diệc phục như thị 。thủ kim vi dụ 。nghĩa đồng ư tiền tam thân phẩm thuyết 。giải phương giả vấn Kinh vân 。trì thử tổng trì giả cụ Đại phước đức 。dĩ đa Phật sở thực thiện trì giới quyết định năng nhập thậm thâm pháp môn 。ký vân dĩ đa Phật sở thực thiện trì giới 。thử tức tự năng hằng đổ chư Phật 。hà giả Phật giáo tổng trì chi Pháp 。đáp 。cánh lệnh tăng tiến cố giáo Thần chú 。 經。爾時世尊復於眾中告善住菩薩摩訶薩善男子有陀羅尼名曰金勝。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn phục ư chúng trung cáo thiện trụ/trú Bồ-Tát Ma-ha-tát Thiện nam tử hữu Đà-la-ni danh viết kim thắng 。 贊曰。品文分五。初標呪勸持。讚人令學。二教持神呪前之方便。三正說神呪。四廣讚功能。五教行方軌。初段有三。一對機標呪之名。二勸人持學所以。三是故下美人令具修學。此初也。 tán viết 。phẩm văn phần ngũ 。sơ tiêu chú khuyến trì 。tán nhân lệnh học 。nhị giáo trì Thần chú tiền chi phương tiện 。tam chánh thuyết Thần chú 。tứ quảng tán công năng 。ngũ giáo hạnh/hành/hàng phương quỹ 。sơ đoạn hữu tam 。nhất đối ky tiêu chú chi danh 。nhị khuyến nhân trì học sở dĩ 。tam thị cố hạ mỹ nhân lệnh cụ tu học 。thử sơ dã 。 經。若有善男子善女人欲求親見過去未來現在諸佛恭敬供養者應當受持此陀羅尼。 Kinh 。nhược hữu Thiện nam tử thiện nữ nhân dục cầu thân kiến quá khứ vị lai hiện tại chư Phật cung kính cúng dường giả ứng đương thọ trì thử Đà-la-ni 。 贊曰。勸人持學所以有三。初述願持。次徵所以。後為解釋。此初也。 tán viết 。khuyến nhân trì học sở dĩ hữu tam 。sơ thuật nguyện trì 。thứ trưng sở dĩ 。hậu vi giải thích 。thử sơ dã 。 經。何以故此陀羅尼乃是過現未來諸佛之母。 Kinh 。hà dĩ cố thử Đà-la-ni nãi thị quá/qua hiện vị lai chư Phật chi mẫu 。 贊曰。後二文也。能生諸佛名為佛母。 tán viết 。hậu nhị văn dã 。năng sanh chư Phật danh vi Phật mẫu 。 經。是故當知持此陀羅尼者具大福德已於過去無量佛所植諸善本今得受持於戒清淨不毀不缺無有障礙決定能入甚深法門。 Kinh 。thị cố đương tri trì thử Đà-la-ni giả cụ Đại phước đức dĩ ư quá khứ vô lượng Phật sở thực chư thiện bản kim đắc thọ trì ư giới thanh tịnh bất hủy bất khuyết vô hữu chướng ngại quyết định năng nhập thậm thâm pháp môn 。 贊曰。美人令其修學有八。初標持人。二有大福。三逢諸佛。四殖善根。五具尸羅。六無障礙。七入正定聚。八入甚深法則決定能入住正定位。長取決定能入甚深法門即為第八。或但為七。合第七八為能證不退。 tán viết 。mỹ nhân lệnh kỳ tu học hữu bát 。sơ tiêu trì nhân 。nhị hữu Đại phước 。tam phùng chư Phật 。tứ thực thiện căn 。ngũ cụ thi-la 。lục vô chướng ngại 。thất nhập chánh định tụ 。bát nhập thậm thâm Pháp tức quyết định năng nhập trụ chánh định vị 。trường/trưởng thủ quyết định năng nhập thậm thâm pháp môn tức vi đệ bát 。hoặc đãn vi thất 。hợp đệ thất bát vi năng chứng bất thoái 。 經。世尊即為說持呪法先稱諸佛及菩薩名至心禮敬然後誦呪。 Kinh 。Thế Tôn tức vi thuyết trì chú Pháp tiên xưng chư Phật cập Bồ Tát danh chí tâm lễ kính nhiên hậu tụng chú 。 贊曰。教持神呪前之方便。初標後教。初也。 tán viết 。giáo trì Thần chú tiền chi phương tiện 。sơ tiêu hậu giáo 。sơ dã 。 經。南謨十方一切諸佛。南謨諸大菩薩摩訶薩。南謨聲聞緣覺一切賢聖。南謨釋迦牟尼佛。南謨東方不動佛。南謨南方寶幢佛。南謨西方阿彌陀佛。南謨北方天鼓音王佛。南謨上方廣眾德佛。南謨下方明德佛。南謨寶藏佛。南謨普光佛。南謨普明佛。南謨香積王佛。南謨蓮華勝佛。南謨平等見佛。南謨寶髻佛。南謨寶上佛。南謨寶光佛。南謨無垢光明佛。南謨辨才莊嚴思惟佛。南謨淨月光稱相王佛。南謨華嚴光佛。南謨光明王佛。南謨善光無垢稱王佛。南謨觀察無畏自在佛。南謨無畏名稱佛。南謨最勝王佛。南謨寶相佛。南謨觀自在菩薩摩訶薩。南謨地藏菩薩摩訶薩。南謨虛空藏菩薩摩訶薩。南謨妙吉祥菩薩摩訶薩。南謨金剛手菩薩摩訶薩。南謨普賢菩薩摩訶薩。南謨無盡意菩薩摩訶薩。南謨大勢至菩薩摩訶薩。南謨慈氏菩薩摩訶薩。南謨善思菩薩摩訶薩。 Kinh 。Nam mô thập phương nhất thiết chư Phật 。Nam mô chư Đại Bồ-Tát Ma-ha-tát 。Nam mô Thanh văn Duyên giác nhất thiết hiền thánh 。Nam mô Thích Ca Mâu Ni Phật 。Nam mô Đông phương Bất Động Phật 。Nam mô Nam phương Bảo tràng Phật 。Nam mô Tây phương A Di Đà Phật 。Nam mô Bắc phương thiên cổ âm Vương Phật 。Nam mô thượng phương quảng chúng đức Phật 。Nam mô hạ phương minh đức Phật 。Nam mô Bảo Tạng Phật 。Nam mô phổ quang Phật 。Nam mô phổ minh Phật 。Nam mô hương tích Vương Phật 。Nam mô liên hoa Thắng Phật 。Nam mô bình đẳng kiến Phật 。Nam mô bảo kế Phật 。Nam mô bảo thượng Phật 。Nam mô Bảo quang Phật 。Nam mô vô cấu quang minh Phật 。Nam mô biện tài trang nghiêm tư tánh Phật 。Nam mô tịnh nguyệt quang xưng tướng Vương Phật 。Nam mô hoa nghiêm quang Phật 。Nam mô Quang minh vương Phật 。Nam mô thiện quang vô cấu xưng Vương Phật 。Nam mô quan sát vô úy tự tại Phật 。Nam mô vô úy danh xưng Phật 。Nam mô tối thắng Vương Phật 。Nam mô Bảo-Tướng Phật 。Nam mô Quán Tự Tại Bồ-Tát Ma-ha-tát 。Nam mô Địa Tạng Bồ-Tát Ma-ha-tát 。Nam mô Hư-không-tạng Bồ Tát Ma-ha tát 。Nam mô diệu cát tường Bồ-Tát Ma-ha-tát 。Nam mô Kim Cương Thủ Bồ-tát Ma-ha tát 。Nam mô Phổ Hiền Bồ-Tát Ma-ha-tát 。Nam mô Vô tận ý Bồ-Tát Ma-ha-tát 。Nam mô Đại Thế Chí Bồ Tát Ma-ha tát 。Nam mô từ thị Bồ-Tát Ma-ha-tát 。Nam mô thiện tư Bồ-Tát Ma-ha-tát 。 贊曰。教也。初教總體後教別禮。初也。別禮可知。 tán viết 。giáo dã 。sơ giáo tổng thể hậu giáo biệt lễ 。sơ dã 。biệt lễ khả tri 。 經。陀羅尼曰。 Kinh 。Đà-la-ni viết 。 南謨曷喇怛娜怛喇夜也　怛姪他　君睇君睇　矩折囇矩折囇　壹窒哩蜜窒哩　莎訶 Nam mô hạt lạt đát na đát lạt dạ dã 　đát điệt tha 　quân thê quân thê 　củ chiết 囇củ chiết 囇　nhất trất lý mật trất lý 　bà ha 贊曰。正說神呪。 tán viết 。chánh thuyết Thần chú 。 經。佛告善住菩薩此陀羅尼是三世佛母。 Kinh 。Phật cáo thiện trụ/trú Bồ Tát thử Đà-la-ni thị tam thế Phật mẫu 。 贊曰。下廣讚功能有二。初明呪是佛母。後明持者獲益。初也。 tán viết 。hạ quảng tán công năng hữu nhị 。sơ minh chú thị Phật mẫu 。hậu minh trì giả hoạch ích 。sơ dã 。 經。若有善男子善女人持此呪者能生無量無邊福德之聚。 Kinh 。nhược hữu Thiện nam tử thiện nữ nhân trì thử chú giả năng sanh vô lượng vô biên phước đức chi tụ 。 贊曰。獲益中初總標後別示。此總也。 tán viết 。hoạch ích trung sơ tổng tiêu hậu biệt thị 。thử tổng dã 。 經。即是供養恭敬尊重讚歎無數諸佛如是諸佛皆與此人授阿耨多羅三藐三菩提記。 Kinh 。tức thị cúng dường cung kính tôn trọng tán thán vô số chư Phật như thị chư Phật giai dữ thử nhân thọ/thụ A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề kí 。 贊曰。別示獲益有六。一即供養佛是法供養故。二得佛授記。三得世福果。四所願遂心。五常近善友。六佛菩薩等守護。文段可知。故不別指。 tán viết 。biệt thị hoạch ích hữu lục 。nhất tức cúng dường Phật thị pháp cúng dường cố 。nhị đắc Phật thọ kí 。tam đắc thế phước quả 。tứ sở nguyện toại tâm 。ngũ thường cận thiện hữu 。lục Phật Bồ-tát đẳng thủ hộ 。văn đoạn khả tri 。cố bất biệt chỉ 。 經。善住若有人能持此呪者。隨其所欲衣食財寶多聞聰慧無病長壽獲福甚多。隨所願求無不遂意。善住持是呪者乃至未證無上菩提。常與金城山菩薩。慈氏菩薩。大海菩薩。觀自在菩薩。妙吉祥菩薩。大氷伽羅菩薩等而共居止。為諸菩薩之所攝護。善住當知持此呪時作如是法。 Kinh 。thiện trụ/trú nhược hữu nhân năng trì thử chú giả 。tùy kỳ sở dục y thực tài bảo đa văn thông tuệ vô bệnh trường thọ hoạch phước thậm đa 。tùy sở nguyện cầu vô bất toại ý 。thiện trụ trì thị chú giả nãi chí vị chứng vô thượng Bồ-đề 。thường dữ kim thành sơn Bồ Tát 。từ thị Bồ Tát 。đại hải Bồ Tát 。Quán Tự Tại Bồ Tát 。diệu cát tường Bồ Tát 。Đại băng già la Bồ Tát đẳng nhi cọng cư chỉ 。vi chư Bồ-tát chi sở nhiếp hộ 。thiện trụ/trú đương tri trì thử chú thời tác như thị pháp 。 贊曰。五教行方軌。文分為三。一總標。二別示。三結勸勿忘。初也。 tán viết 。ngũ giáo hạnh/hành/hàng phương quỹ 。văn phần vi tam 。nhất tổng tiêu 。nhị biệt thị 。tam kết khuyến vật vong 。sơ dã 。 經。先應誦持滿一萬八遍為前方便。次於暗室莊嚴道場。黑月一日清淨洗浴。著鮮潔衣燒香散華種種供養并諸飲食。入道場中先當稱禮如前所說諸佛菩薩。至心慇重悔先罪已。右膝著地可誦前呪滿一千八遍。端坐思惟念其所願。日未出時於道場中食淨黑食日唯一食至十五日方出道場。能令此人福德威力不可思議。隨所願求無不圓滿。若不遂意。重入道場。 Kinh 。tiên ưng tụng trì mãn nhất vạn bát biến vi tiền phương tiện 。thứ ư ám thất trang nghiêm đạo tràng 。hắc nguyệt nhất nhật thanh tịnh tẩy dục 。trước/trứ tiên khiết y thiêu hương tán hoa chủng chủng cúng dường tinh chư ẩm thực 。nhập đạo tràng trung tiên đương xưng lễ như tiền sở thuyết chư Phật Bồ-tát 。chí tâm ân trọng hối tiên tội dĩ 。hữu tất trước địa khả tụng tiền chú mãn nhất thiên bát biến 。đoan tọa tư tánh niệm kỳ sở nguyện 。nhật vị xuất thời ư đạo tràng trung thực tịnh hắc thực/tự nhật duy nhất thực chí thập ngũ nhật phương xuất đạo tràng 。năng lệnh thử nhân phước đức uy lực bất khả tư nghị 。tùy sở nguyện cầu vô bất viên mãn 。nhược/nhã bất toại ý 。trọng nhập đạo tràng 。 贊曰。別示於中有八。一持呪方便。二處所。三莊嚴。四時節。五結淨。六供養。七入道場下正行。正行中有九。一歸禮。二懺悔。三虔恭。四誦數。五起願。六食處時節。七所應食染令黑亦得。八知量。九期限。八能令下願遂有二。初福多之者二七願遂。二若不遂意下惡業重者更重邀期還如前作。此分二品。準餘修行多分三品。或約根性利鈍。或障有三品。或三品修。如求普賢或一七二三七日。或復經生業輕重別。此亦如是文段準科。 tán viết 。biệt thị ư trung hữu bát 。nhất trì chú phương tiện 。nhị xứ sở 。tam trang nghiêm 。tứ thời tiết 。ngũ kết tịnh 。lục cúng dường 。thất nhập đạo tràng hạ chánh hạnh 。chánh hạnh trung hữu cửu 。nhất quy lễ 。nhị sám hối 。tam kiền cung 。tứ tụng số 。ngũ khởi nguyện 。lục thực/tự xứ/xử thời tiết 。thất sở ưng thực/tự nhiễm lệnh hắc diệc đắc 。bát tri lượng 。cửu kỳ hạn 。bát năng lệnh hạ nguyện toại hữu nhị 。sơ phước đa chi giả nhị thất nguyện toại 。nhị nhược/nhã bất toại ý hạ ác nghiệp trọng giả cánh trọng yêu kỳ hoàn như tiền tác 。thử phần nhị phẩm 。chuẩn dư tu hành đa phần tam phẩm 。hoặc ước căn tánh lợi độn 。hoặc chướng hữu tam phẩm 。hoặc tam phẩm tu 。như cầu Phổ Hiền hoặc nhất thất nhị tam thất nhật 。hoặc phục Kinh sanh nghiệp khinh trọng biệt 。thử diệc như thị văn đoạn chuẩn khoa 。 經。既稱心已常持莫忘。 Kinh 。ký xưng tâm dĩ thường trì mạc vong 。 結勸勿忘。 kết khuyến vật vong 。 經重顯空性品第九 Kinh trọng hiển không tánh phẩm đệ cửu 重顯空性品三門分別。一來意。二釋名。三解妨。言來意前壽量等明大乘果。夢懺等下明大乘行。大乘行託境生。前諸品中雖略明空未廣正辨。今為明境故此品來。又前諸品雖略明空多說有行。恐其滯有二執難除。三輪不圓六度難滿。故今廣明我法二空。重令除其二執三輪既得清淨六度能到彼岸。故此品生。釋名者空性有三。一者空即是性即遍計所執我法二種。二者空之性即真如。是空之真性因空所顯故云空性。非體性空。三者依他亦名空性。名無生性故。又云。虛妄分別有。於此二都無。此即依他。但空二執不空依圓故。今乘此品明我法空為其方便正意令觀真如空性。非不了真如而能了諸行故。若云舜若空即是性。云舜若多即空之性。故解深密等云相無自性性生無自性性勝義無自性性。故三無性俱得云性。空者無也。顯者明也。重者復也。前雖略明猶未能解。餘經雖廣亦未能知。今復顯之故云重顯空性品。解妨者。問既云明空性品。何故復云求證菩提真實處常以甘露施群生等。菩提有情俱不空故。答。我法實皆空無法。有情覺依他圓成實有故說得菩提。若不先觀空無由能證實。為對遣妄執故云空性品。 trọng hiển không tánh phẩm tam môn phân biệt 。Nhất lai ý 。nhị thích danh 。tam giải phương 。ngôn lai ý tiền thọ lượng đẳng minh Đại-Thừa quả 。mộng sám đẳng hạ minh Đại-Thừa hạnh/hành/hàng 。Đại-Thừa hạnh/hành/hàng thác cảnh sanh 。tiền chư phẩm trung tuy lược minh không vị quảng chánh biện 。kim vi minh cảnh cố thử phẩm lai 。hựu tiền chư phẩm tuy lược minh không đa thuyết hữu hạnh/hành/hàng 。khủng kỳ trệ hữu nhị chấp nạn/nan trừ 。tam luân bất viên lục độ nạn/nan mãn 。cố kim quảng minh ngã pháp nhị không 。trọng lệnh trừ kỳ nhị chấp tam luân ký đắc thanh tịnh lục độ năng đáo bỉ ngạn 。cố thử phẩm sanh 。thích danh giả không tánh hữu tam 。nhất giả không tức thị tánh tức biến kế sở chấp ngã pháp nhị chủng 。nhị giả không chi tánh tức chân như 。thị không chi chân tánh nhân không sở hiển cố vân không tánh 。phi thể tánh không 。tam giả y tha diệc danh không tánh 。danh vô sanh tánh cố 。hựu vân 。hư vọng phân biệt hữu 。ư thử nhị đô vô 。thử tức y tha 。đãn không nhị chấp bất không y viên cố 。kim thừa thử phẩm minh ngã pháp không vi kỳ phương tiện chánh ý lệnh quán chân như không tánh 。phi bất liễu chân như nhi năng liễu chư hạnh cố 。nhược/nhã vân thuấn nhã không tức thị tánh 。vân thuấn nhã đa tức không chi tánh 。cố giải thâm mật đẳng vân tướng vô tự tánh tánh sanh vô tự tánh tánh thắng nghĩa vô tự tánh tánh 。cố tam vô tánh câu đắc vân tánh 。không giả vô dã 。hiển giả minh dã 。trọng giả phục dã 。tiền tuy lược minh do vị năng giải 。dư Kinh tuy quảng diệc vị năng tri 。kim phục hiển chi cố vân trọng hiển không tánh phẩm 。giải phương giả 。vấn ký vân minh không tánh phẩm 。hà cố phục vân cầu chứng Bồ-đề chân thật xứ/xử thường dĩ cam lồ thí quần sanh đẳng 。Bồ-đề hữu tình câu bất không cố 。đáp 。ngã pháp thật giai không vô Pháp 。hữu tình giác y tha viên thành thật hữu cố thuyết đắc Bồ-đề 。nhược/nhã bất tiên quán không vô do năng chứng thật 。vi đối khiển vọng chấp cố vân không tánh phẩm 。 經。爾時世尊說此呪已為欲利益菩薩摩訶薩人天大眾令得悟解甚深真實第一義故重明空性。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn thuyết thử chú dĩ vi dục lợi ích Bồ-Tát Ma-ha-tát nhân thiên Đại chúng lệnh đắc ngộ giải thậm thâm chân thật đệ nhất nghĩa cố trọng minh không tánh 。 贊曰。品文分三。一初結集敘說所因。二佛為重陳空義。三時眾獲益慶躍奉行。此初也。初結前文即說呪已。二所利器即利菩薩。三標所悟即第一義。云真實者簡諸小乘所說第一義諦。彼非實故。四顯慈悲即重明空性。 tán viết 。phẩm văn phần tam 。nhất sơ kết tập tự thuyết sở nhân 。nhị Phật vi trọng trần không nghĩa 。tam thời chúng hoạch ích khánh dược phụng hành 。thử sơ dã 。sơ kết/kiết tiền văn tức thuyết chú dĩ 。nhị sở lợi khí tức lợi Bồ Tát 。tam tiêu sở ngộ tức đệ nhất nghĩa 。vân chân thật giả giản chư Tiểu thừa sở thuyết đệ nhất nghĩa đế 。bỉ phi thật cố 。tứ hiển từ bi tức trọng minh không tánh 。 經。而說頌曰我已於餘甚深經廣說真空微妙法今復於此經王內略說空法不思議。 Kinh 。nhi thuyết tụng viết ngã dĩ ư dư thậm thâm Kinh quảng thuyết chân không vi diệu Pháp kim phục ư thử Kinh Vương nội lược thuyết không pháp bất tư nghị 。 贊曰。佛為重陳空義有三十三頌分二。初三頌總標說意。次三十頌別為說空。初中復三。初一頌指廣顯略。次一頌明其所為。後一頌明起說因。此初也。於餘甚深。深密楞伽般若等經廣說。此經王內略說空法者總略即為人法別。總即十八空。十八空中但明八種。謂內空．外空．內外空．畢竟空．無際空．無散空．自性空．一切法空。影顯餘故。 tán viết 。Phật vi trọng trần không nghĩa hữu tam thập tam tụng phần nhị 。sơ tam tụng tổng tiêu thuyết ý 。thứ tam thập tụng biệt vi thuyết không 。sơ trung phục tam 。sơ nhất tụng chỉ quảng hiển lược 。thứ nhất tụng minh kỳ sở vi 。hậu nhất tụng minh khởi thuyết nhân 。thử sơ dã 。ư dư thậm thâm 。thâm mật Lăng già Bát-nhã đẳng Kinh quảng thuyết 。thử Kinh Vương nội lược thuyết không pháp giả tổng lược tức vi nhân pháp biệt 。tổng tức thập bát không 。thập bát không trung đãn minh bát chủng 。vị nội không ．ngoại không ．nội ngoại không ．tất cánh không ．vô tế không ．vô tán không ．tự tánh không ．nhất thiết pháp không 。ảnh hiển dư cố 。 經。於諸廣大甚深法有情無智不能解故我於斯重敷演令於空法得開悟。 Kinh 。ư chư quảng đại thậm thâm pháp hữu Tình vô trí bất năng giải cố ngã ư tư trọng phu diễn lệnh ư không pháp đắc khai ngộ 。 贊曰。明所為。令於空得開悟者。於諸深法即所迷境二空真理或菩提涅槃。有情無智即能迷人。所為之生有四種人。無智不解。一執我法人。二怖空之人。三懈怠不修。四疑惑不學故十八空論云。明此十八空理能除四種過失。一除戲論。二除怖畏。三除懈怠。四除疑惑。一除戲論者有二。一除世間外道我執。二除出世行者法執。此二者有不能悟解二空之理。二除怖畏者眾生聞人法空怖不修道。此即著空。佛為說有事有用。若人能修則能得道及得道果乃至三身一切功德。三除懈怠者。若定言淨不勞修道。若定不淨則永無除滅。今明。如如非淨不淨。但有惑時名為不淨。除惑已去名得清淨。故應修道方可解脫。四除疑惑者。既聞如如非有非無則心猶豫。為其分判。人法二我決定非有。人法二無理決定非無。故除疑惑令得開悟。 tán viết 。minh sở vi 。lệnh ư không đắc khai ngộ giả 。ư chư thâm pháp tức sở mê cảnh nhị không chân lý hoặc Bồ-đề Niết Bàn 。hữu tình vô trí tức năng mê nhân 。sở vi chi sanh hữu tứ chủng nhân 。vô trí bất giải 。nhất chấp ngã pháp nhân 。nhị bố/phố không chi nhân 。tam giải đãi bất tu 。tứ nghi hoặc bất học cố Thập Bát Không Luận vân 。minh thử thập bát không lý năng trừ tứ chủng quá thất 。nhất trừ hí luận 。nhị trừ bố úy 。tam trừ giải đãi 。tứ trừ nghi hoặc 。nhất trừ hí luận giả hữu nhị 。nhất trừ thế gian ngoại đạo ngã chấp 。nhị trừ xuất thế hành giả Pháp chấp 。thử nhị giả hữu bất năng ngộ giải nhị không chi lý 。nhị trừ bố úy giả chúng sanh văn nhân pháp không bố/phố bất tu đạo 。thử tức trước/trứ không 。Phật vi thuyết hữu sự hữu dụng 。nhược/nhã nhân năng tu tức năng đắc đạo cập đắc đạo quả nãi chí tam thân nhất thiết công đức 。tam trừ giải đãi giả 。nhược/nhã định ngôn tịnh bất lao tu đạo 。nhược/nhã định bất tịnh tức vĩnh vô trừ diệt 。kim minh 。như như phi tịnh bất tịnh 。đãn hữu hoặc thời danh vi bất tịnh 。trừ hoặc dĩ khứ danh đắc thanh tịnh 。cố ưng tu đạo phương khả giải thoát 。tứ trừ nghi hoặc giả 。ký văn như như phi hữu phi vô tức tâm do dự 。vi kỳ phần phán 。nhân pháp nhị ngã quyết định phi hữu 。nhân pháp nhị vô lý quyết định phi vô 。cố trừ nghi hoặc lệnh đắc khai ngộ 。 經。大悲哀愍有情故以善方便勝因緣我今於此大眾中演說令彼明空義。 Kinh 。đại bi ai mẫn hữu tình cố dĩ thiện phương tiện thắng nhân duyên ngã kim ư thử Đại chúng trung diễn thuyết lệnh bỉ minh không nghĩa 。 贊曰。明起說因。以善方便為作勝因緣。明者解也。令彼解空義。 tán viết 。minh khởi thuyết nhân 。dĩ thiện phương tiện vi tác thắng nhân duyên 。minh giả giải dã 。lệnh bỉ giải không nghĩa 。 經。當知此身如空聚六賊依止不相知六塵諸賊別依根各不相知亦如是。 Kinh 。đương tri thử thân như không tụ lục tặc y chỉ bất tướng tri lục trần chư tặc biệt y căn các bất tướng tri diệc như thị 。 贊曰。下三十頌別明空。分之為六。初十二頌明初三空為除有情我法二執。第二有半頌明畢竟空。三一切諸法下有四頌半明無際空。四我斷一切下一頌明無散空。五我開甘露下一頌明自性空。六自餘文明一切法空。問。準十八空論等空有十八。何故但明八耶。答。準彼十八空論。初六明空自體。次十明空之用。第十七空屬體第十八空屬用。體中內空為破能受我。外空為破所受法。內外空通破二故別明之。大空是器世間非有情故。空空即能觀如。無漏智與如合名空空。真實空即真如理能所證法凡夫未得。又此大空．真實空．法空攝空空。即人空攝。故不別說。十用之中有為無為明其因果。但在自利故不明之。若畢竟空為常益有情。無際空成前常益。無散空為常益故不住涅槃。自性空開悟有情令得涅槃。相空為成諸相好。劣故不明。一切法空令成力無畏等。有法空．無法空通出十四空體除增減執。此畢竟等五於利他勝。餘非勝要故略不說。廣此諸空如法苑中空義林說。又解。初三頌科解如前。次十七頌正為說空。後我斷一切煩惱下明說空所因。且依第一且依第一別解中初文分二。初一頌總標初三空。後十一頌別明三空。此初。此身如空聚標內外空。即造根四大及細意識為六識依。及為五色根依名內空。亦為外境故名外空。即扶根塵名之為外。非離身外。六賊依止不相知標內空。六塵諸賊等標外空。下各廣釋。此所依身猶聚沫等云如空聚。又有漏虛偽無功德故名為空聚。然六根境皆能為緣損壞善品故竝名賊。故云六塵諸賊別依根。 tán viết 。hạ tam thập tụng biệt minh không 。phần chi vi lục 。sơ thập nhị tụng minh sơ tam không vi trừ hữu tình ngã pháp nhị chấp 。đệ nhị hữu bán tụng minh tất cánh không 。tam nhất thiết chư pháp hạ hữu tứ tụng bán minh vô tế không 。tứ ngã đoạn nhất thiết hạ nhất tụng minh vô tán không 。ngũ ngã khai cam lồ hạ nhất tụng minh tự tánh không 。lục tự dư văn minh nhất thiết pháp không 。vấn 。chuẩn Thập Bát Không Luận đẳng không hữu thập bát 。hà cố đãn minh bát da 。đáp 。chuẩn bỉ Thập Bát Không Luận 。sơ lục minh không tự thể 。thứ thập minh không chi dụng 。đệ thập thất không chúc thể đệ thập bát không chúc dụng 。thể trung nội không vi phá năng thọ ngã 。ngoại không vi phá sở thọ pháp 。nội ngoại không thông phá nhị cố biệt minh chi 。đại không thị khí thế gian phi hữu Tình cố 。không không tức năng quán như 。vô lậu trí dữ như hợp danh không không 。chân thật không tức chân như lý năng sở chứng pháp phàm phu vị đắc 。hựu thử đại không ．chân thật không ．pháp không nhiếp không không 。tức nhân không nhiếp 。cố bất biệt thuyết 。thập dụng chi trung hữu vi vô vi minh kỳ nhân quả 。đãn tại tự lợi cố bất minh chi 。nhược/nhã tất cánh không vi thường ích hữu tình 。vô tế không thành tiền thường ích 。vô tán không vi thường ích cố bất trụ Niết Bàn 。tự tánh không khai ngộ hữu tình lệnh đắc Niết Bàn 。tướng không vi thành chư tướng hảo 。liệt cố bất minh 。nhất thiết pháp không lệnh thành lực vô úy đẳng 。hữu pháp không ．vô pháp không thông xuất thập tứ không thể trừ tăng giảm chấp 。thử tất cánh đẳng ngũ ư lợi tha thắng 。dư phi thắng yếu cố lược bất thuyết 。quảng thử chư không như pháp uyển trung không nghĩa lâm thuyết 。hựu giải 。sơ tam tụng khoa giải như tiền 。thứ thập thất tụng chánh vi thuyết không 。hậu ngã đoạn nhất thiết phiền não hạ minh thuyết không sở nhân 。thả y đệ nhất thả y đệ nhất biệt giải trung sơ văn phần nhị 。sơ nhất tụng tổng tiêu sơ tam không 。hậu thập nhất tụng biệt minh tam không 。thử sơ 。thử thân như không tụ tiêu nội ngoại không 。tức tạo căn tứ đại cập tế ý thức vi lục thức y 。cập vi ngũ sắc căn y danh nội không 。diệc vi ngoại cảnh cố danh ngoại không 。tức phù căn trần danh chi vi ngoại 。phi ly thân ngoại 。lục tặc y chỉ bất tướng tri tiêu nội không 。lục trần chư tặc đẳng tiêu ngoại không 。hạ các quảng thích 。thử sở y thân do tụ mạt đẳng vân như không tụ 。hựu hữu lậu hư ngụy vô công đức cố danh vi không tụ 。nhiên lục căn cảnh giai năng vi duyên tổn hoại thiện phẩm cố tịnh danh tặc 。cố vân lục trần chư tặc biệt y căn 。 經。眼根常觀於色處耳根聽聲不斷絕鼻根恒嗅於香境舌根鎮甞於美味身根受於輕軟觸意根了法不知厭此等六根隨事起各於自境生分別。 Kinh 。nhãn căn thường quán ư sắc xử nhĩ căn thính thanh bất đoạn tuyệt Tỳ căn hằng khứu ư hương cảnh thiệt căn trấn 甞ư mỹ vị thân căn thọ/thụ ư khinh nhuyễn xúc ý căn liễu Pháp bất tri yếm thử đẳng lục căn tùy sự khởi các ư tự cảnh sanh phân biệt 。 贊曰。下別明空。初三頌半明內空。次一頌半就能所緣以明外空。後六頌明內外空。就內空中初兩頌就所依根以明內空。次識如幻下一頌半就能依識以明內空。此即初也。此六根體及所緣境釋其根名廣如法苑補闕蘊處界義林廣明。十八空論云。凡夫二乘諸內六入能受六塵果報故名受者。為破此執唯有六根。無能受法名受者空。此意根境識三和合能受。非根獨能。破外道執受者我故。破二乘執能受法我。又破離識但說為空。隨事起者隨能造大并能依識等事起照自境生妄識分別。 tán viết 。hạ biệt minh không 。sơ tam tụng bán minh nội không 。thứ nhất tụng bán tựu năng sở duyên dĩ minh ngoại không 。hậu lục tụng minh nội ngoại không 。tựu nội không trung sơ lượng (lưỡng) tụng tựu sở y căn dĩ minh nội không 。thứ thức như huyễn hạ nhất tụng bán tựu năng y thức dĩ minh nội không 。thử tức sơ dã 。thử lục căn thể cập sở duyên cảnh thích kỳ căn danh quảng như pháp uyển bổ khuyết uẩn xứ giới nghĩa lâm quảng minh 。Thập Bát Không Luận vân 。phàm phu nhị thừa chư nội lục nhập năng thọ lục trần quả báo cố danh thọ/thụ giả 。vi phá thử chấp duy hữu lục căn 。vô năng thọ/thụ Pháp danh thọ/thụ giả không 。thử ý căn cảnh thức tam hòa hợp năng thọ 。phi căn độc năng 。phá ngoại đạo chấp thọ giả ngã cố 。phá nhị thừa chấp năng thọ pháp ngã 。hựu phá ly thức đãn thuyết vi không 。tùy sự khởi giả tùy năng tạo Đại tinh năng y thức đẳng sự khởi chiếu tự cảnh sanh vọng thức phân biệt 。 經。識如幻化非真實依止根處妄貪求如人奔走空聚中六識依根亦如是心遍馳求隨處轉託根緣境了諸事。 Kinh 。thức như huyễn hóa phi chân thật y chỉ căn xứ/xử vọng tham cầu như nhân bôn tẩu không tụ trung lục thức y căn diệc như thị tâm biến trì cầu tùy xử chuyển thác căn duyên cảnh liễu chư sự 。 贊曰。就能依識以明內空。論云。以無境故識不得生是名內空。識如幻事從顛倒生。妄想取境如走空聚。諸境皆貪名遍馳求。託根緣境。根境既空故識非有。 tán viết 。tựu năng y thức dĩ minh nội không 。luận vân 。dĩ vô cảnh cố thức bất đắc sanh thị danh nội không 。thức như huyễn sự tùng điên đảo sanh 。vọng tưởng thủ cảnh như tẩu không tụ 。chư cảnh giai tham danh biến trì cầu 。thác căn duyên cảnh 。căn cảnh ký không cố thức phi hữu 。 經。常愛色聲香味觸於法尋思無暫停隨緣遍行於六根如鳥飛空無障礙藉此諸根作依處方能了別於外境。 Kinh 。thường ái sắc thanh hương vị xúc ư Pháp tầm tư vô tạm đình tùy duyên biến hạnh/hành/hàng ư lục căn như điểu phi không vô chướng ngại tạ thử chư căn tác y xứ phương năng liễu biệt ư ngoại cảnh 。 贊曰。明外空也。舉能緣識明境是空。遍行六根者或一意識義。又約一意處現起之識云遍行六根。識遍緣境如鳥無礙。既藉根處方變緣境。根識是空外境非有。對小乘人亦破離識令除法執。對外道人破其我所亦破我執。故說為空。故彼論云。若諸眾生有所受用。但是六塵內無人故無能受者。外無法故無所受者。人法俱空唯識無境是名外空。問。何故根境識三相對而明。答。以識依受者受者無故識亦無。根藉識取境。識無根不有。境因心變。境離心無。皆約執明故根境識相對而明。故論云。六入無識即無有人。識無根塵則無有法。兩義相須。故知皆空。 tán viết 。minh ngoại không dã 。cử năng duyên thức minh cảnh thị không 。biến hạnh/hành/hàng lục căn giả hoặc nhất ý thức nghĩa 。hựu ước nhất ý xứ hiện khởi chi thức vân biến hạnh/hành/hàng lục căn 。thức biến duyên cảnh như điểu vô ngại 。ký tạ căn xứ/xử phương biến duyên cảnh 。căn thức thị không ngoại cảnh phi hữu 。đối Tiểu thừa nhân diệc phá ly thức lệnh trừ Pháp chấp 。đối ngoại đạo nhân phá kỳ ngã sở diệc phá ngã chấp 。cố thuyết vi không 。cố bỉ luận vân 。nhược/nhã chư chúng sanh hữu sở thọ dụng 。đãn thị lục trần nội vô nhân cố vô năng thọ/thụ giả 。ngoại vô Pháp cố vô sở thọ/thụ giả 。nhân pháp câu không duy thức vô cảnh thị danh ngoại không 。vấn 。hà cố căn cảnh thức tam tướng đối nhi minh 。đáp 。dĩ thức y thọ/thụ giả thọ/thụ giả vô cố thức diệc vô 。căn tạ thức thủ cảnh 。thức vô căn bất hữu 。cảnh nhân tâm biến 。cảnh ly tâm vô 。giai ước chấp minh cố căn cảnh thức tướng đối nhi minh 。cố luận vân 。lục nhập vô thức tức vô hữu nhân 。thức vô căn trần tức vô hữu Pháp 。lượng (lưỡng) nghĩa tướng tu 。cố tri giai không 。 經。此身無知無作者體不堅固託緣成皆從虛妄分別生譬如機關由業轉。 Kinh 。thử thân vô tri vô tác giả thể bất kiên cố thác duyên thành giai tùng hư vọng phân biệt sanh thí như ky quan do nghiệp chuyển 。 贊曰。下明第三內外空。即造根及扶塵之四大是根境依。復總合觀故云內外空。故彼論云。內外空者謂身四大為內外法之所依止。內依者謂內六根。外依者謂外六塵根。及非根亦皆是空名內外空。辨中邊同。於中分三。初一頌總明無我。次三頌別明四大互乖無常有苦。後二頌明身無淨樂等故空。初也。無知者無作者。下一者字貫通無知。身如聚沫故不堅固。四大合成故託眾緣。皆從顛倒虛妄所生總無我故。如機關木人。但由業風所轉。 tán viết 。hạ minh đệ tam nội ngoại không 。tức tạo căn cập phù trần chi tứ đại thị căn cảnh y 。phục tổng hợp quán cố vân nội ngoại không 。cố bỉ luận vân 。nội ngoại không giả vị thân tứ đại vi nội ngoại Pháp chi sở y chỉ 。nội y giả vị nội lục căn 。ngoại y giả vị ngoại lục trần căn 。cập phi căn diệc giai thị không danh nội ngoại không 。biện trung biên đồng 。ư trung phần tam 。sơ nhất tụng tổng minh vô ngã 。thứ tam tụng biệt minh tứ đại hỗ quai vô thường hữu khổ 。hậu nhị tụng minh thân vô tịnh lạc/nhạc đẳng cố không 。sơ dã 。vô tri giả vô tác giả 。hạ nhất giả tự quán thông vô tri 。thân như tụ mạt cố bất kiên cố 。tứ đại hợp thành cố thác chúng duyên 。giai tùng điên đảo hư vọng sở sanh tổng vô ngã cố 。như ky quan mộc nhân 。đãn do nghiệp phong sở chuyển 。 經。地水火風共成身隨彼因緣招異果同在一處相違害如四毒蛇居一篋此四大蛇性各異雖居一處有昇沈或上或下遍於身斯等終歸於滅法。 Kinh 。địa thủy hỏa phong cọng thành thân tùy bỉ nhân duyên chiêu dị quả đồng tại nhất xứ/xử tướng vi hại như tứ độc xà cư nhất khiếp thử tứ đại xà tánh các dị tuy cư nhất xứ/xử hữu thăng trầm hoặc thượng hoặc hạ biến ư thân tư đẳng chung quy ư diệt pháp 。 贊曰。別明四大互乖無常有苦。初兩頌總明相乖故無常。後一頌顯性各別故有苦。初復有二。初一頌總明相違。次一頌明相違所以。 tán viết 。biệt minh tứ đại hỗ quai vô thường hữu khổ 。sơ lượng (lưỡng) tụng tổng minh tướng quai cố vô thường 。hậu nhất tụng hiển tánh các biệt cố hữu khổ 。sơ phục hưũ nhị 。sơ nhất tụng tổng minh tướng vi 。thứ nhất tụng minh tướng vi sở dĩ 。 經。於此四種毒蛇中地水二蛇多沈下風火二蛇性輕舉由此乖違眾病生。 Kinh 。ư thử tứ chủng độc xà trung địa thủy nhị xà đa trầm hạ phong hỏa nhị xà tánh khinh cử do thử quai vi chúng bệnh sanh 。 贊曰。顯性各別故有苦。 tán viết 。hiển tánh các biệt cố hữu khổ 。 經。心識依止於此身造作種種善惡業當往人天三惡趣隨其業力受身形遭諸疾病身死後大小便利悉盈流膿爛蟲蛆不可樂棄在屍林如朽木。 Kinh 。tâm thức y chỉ ư thử thân tạo tác chủng chủng thiện ác nghiệp đương vãng nhân thiên tam ác thú tùy kỳ nghiệp lực thọ/thụ thân hình tao chư tật bệnh thân tử hậu Đại tiểu tiện lợi tất doanh lưu nùng lan trùng thư bất khả lạc/nhạc khí tại thi lâm như hủ mộc 。 贊曰。明無淨樂等故空分二。初一頌不淨業故招五趣果。不同無漏白淨之業招清淨果。後一頌明不淨相無淨樂故空。如解脫道論於不淨有十想。一膖脹想。二青瘀。三爛壞。四棄擲。五鳥獸食噉。六身肉分張。七斬斫離散。八赤血塗染。九虫臭。十骨想。此經不具。頌中略示。 tán viết 。minh vô tịnh lạc/nhạc đẳng cố không phần nhị 。sơ nhất tụng bất tịnh nghiệp cố chiêu ngũ thú quả 。bất đồng vô lậu bạch tịnh chi nghiệp chiêu thanh tịnh quả 。hậu nhất tụng minh bất tịnh tướng vô tịnh lạc/nhạc cố không 。như giải thoát đạo luận ư bất tịnh hữu thập tưởng 。nhất 膖trướng tưởng 。nhị thanh ứ 。tam lạn/lan hoại 。tứ khí trịch 。ngũ điểu thú thực đạm 。lục thân nhục phần trương 。thất trảm chước ly tán 。bát xích huyết đồ nhiễm 。cửu trùng xú 。thập cốt tưởng 。thử Kinh bất cụ 。tụng trung lược thị 。 經。汝等當觀法如是云何執有我眾生。 Kinh 。nhữ đẳng đương quán Pháp như thị vân hà chấp hữu ngã chúng sanh 。 贊曰。上來明觀空體即人法空。此下明觀空作用有五空。此即畢竟空。文勢亦得結前無我。據別即令觀畢竟空。菩薩發心為常益物。故次令觀畢竟空也。故彼論云。菩薩修空為欲畢竟利益眾生。盡生死際誓不斷絕等。然彼論文以所觀生無令觀能願之心畢竟空。不爾執著不成大悲。眾生攬法以成。法既體空。眾生寧有。故觀生空。 tán viết 。thượng lai minh quán không thể tức nhân pháp không 。thử hạ minh quán không tác dụng hữu ngũ không 。thử tức tất cánh không 。văn thế diệc đắc kết/kiết tiền vô ngã 。cứ biệt tức lệnh quán tất cánh không 。Bồ Tát phát tâm vi thường ích vật 。cố thứ lệnh quán tất cánh không dã 。cố bỉ luận vân 。Bồ Tát tu không vi dục tất cánh lợi ích chúng sanh 。tận sanh tử tế thệ bất đoạn tuyệt đẳng 。nhiên bỉ luận văn dĩ sở quán sanh vô lệnh quán năng nguyện chi tâm tất cánh không 。bất nhĩ chấp trước bất thành đại bi 。chúng sanh lãm Pháp dĩ thành 。Pháp ký thể không 。chúng sanh ninh hữu 。cố quán sanh không 。 經。一切諸法盡無常悉從無明緣力起彼諸大種咸虛妄本非實有體無生故說大種性皆空知此浮虛非實有。 Kinh 。nhất thiết chư pháp tận vô thường tất tùng vô minh duyên lực khởi bỉ chư đại chủng hàm hư vọng bổn phi thật hữu thể vô sanh cố thuyết đại chủng tánh giai không tri thử phù hư phi thật hữu 。 贊曰。明無際空。為成畢竟利有情故觀無際空。故辨中邊云。生死長遠無初後際。觀此空故名無際空。不觀為空便速厭捨。為不厭捨此生死故觀此無際。十八空論云。妄想無法故曰無前。分別無相故稱無後。無前無後是故名空。此意無明妄想生故云無前。生老死等相未來無故稱無後。又除遍計無常無作。二緣生故所以名空。文段分三。初一頌半總明體空。次兩頌別明緣生。後一頌明輪迴不息即是無終。初也。諸法無常觀無常緣生。無明力起觀無作緣生即是無常。無明為緣餘支得起。彼羯剌藍等諸位大種顛倒緣生名為虛妄。不同勝數諸外道等說體皆實。云本非實有體皆從緣起。無自然生故云無生。故說大種性皆空者結前大種虛妄。由此虛妄觀若浮漚。非實故空。 tán viết 。minh vô tế không 。vi thành tất cánh lợi hữu tình cố quán vô tế không 。cố biện trung biên vân 。sanh tử trường/trưởng viễn vô sơ hậu tế 。quán thử không cố danh vô tế không 。bất quán vi không tiện tốc yếm xả 。vi bất yếm xả thử sanh tử cố quán thử vô tế 。Thập Bát Không Luận vân 。vọng tưởng vô Pháp cố viết vô tiền 。phân biệt vô tướng cố xưng vô hậu 。vô tiền vô hậu thị cố danh không 。thử ý vô minh vọng tưởng sanh cố vân vô tiền 。sanh lão tử đẳng tướng vị lai vô cố xưng vô hậu 。hựu trừ biến kế vô thường vô tác 。nhị duyên sanh cố sở dĩ danh không 。văn đoạn phần tam 。sơ nhất tụng bán tổng minh thể không 。thứ lượng (lưỡng) tụng biệt minh duyên sanh 。hậu nhất tụng minh Luân-hồi bất tức tức thị vô chung 。sơ dã 。chư Pháp vô thường quán vô thường duyên sanh 。vô minh lực khởi quán vô tác duyên sanh tức thị vô thường 。vô minh vi duyên dư chi đắc khởi 。bỉ yết lạt lam đẳng chư vị đại chủng điên đảo duyên sanh danh vi hư vọng 。bất đồng thắng số chư ngoại đạo đẳng thuyết thể giai thật 。vân bổn phi thật hữu thể giai tùng duyên khởi 。vô tự nhiên sanh cố vân vô sanh 。cố thuyết đại chủng tánh giai không giả kết/kiết tiền đại chủng hư vọng 。do thử hư vọng quán nhược/nhã phù ẩu 。phi thật cố không 。 經。無明自性本是無藉眾緣力和合有於一切時失正慧故我說彼為無明。 Kinh 。vô minh tự tánh bổn thị vô tạ chúng duyên lực hòa hợp hữu ư nhất thiết thời thất chánh tuệ cố ngã thuyết bỉ vi vô minh 。 贊曰。別明十二。此初無明也。非神我等起。非自性等因生云本無。但眾緣有明緣生義。無正慧明妄失正慧說為無明。 tán viết 。biệt minh thập nhị 。thử sơ vô minh dã 。phi thần ngã đẳng khởi 。phi tự tánh đẳng nhân sanh vân bản vô 。đãn chúng duyên hữu minh duyên sanh nghĩa 。vô chánh tuệ minh vọng thất chánh tuệ thuyết vi vô minh 。 經。行識為緣有名色六處及觸受隨生愛取有緣生老死憂悲苦惱恒隨逐。 Kinh 。hạnh/hành/hàng thức vi duyên hữu danh sắc lục xứ cập xúc thọ tùy sanh ái thủ hữu duyên sanh lão tử ưu bi khổ não hằng tùy trục 。 贊曰。明所餘支。文相可知。 tán viết 。minh sở dư chi 。văn tướng khả tri 。 經。眾苦惡業常纏迫生死輪迴無息時本來非有體是空由不如理生分別。 Kinh 。chúng khổ ác nghiệp thường triền bách sanh tử luân hồi vô tức thời bản lai phi hữu thể thị không do bất như lý sanh phân biệt 。 贊曰。明輪迴不息。顯無終也。眾苦者明。從生老後起惑業。惑纏苦迫因業更復。生死輪迴虛妄緣生。無有實體皆心所變。識外體空。由不如理虛妄生思惟倒分別。非他所造。 tán viết 。minh Luân-hồi bất tức 。hiển vô chung dã 。chúng khổ giả minh 。tùng sanh lão hậu khởi hoặc nghiệp 。hoặc triền khổ bách nhân nghiệp cánh phục 。sanh tử luân hồi hư vọng duyên sanh 。vô hữu thật thể giai tâm sở biến 。thức ngoại thể không 。do bất như lý hư vọng sanh tư tánh đảo phân biệt 。phi tha sở tạo 。 經。我斷一切諸煩惱常以正智現前行了五蘊宅悉皆空求證菩提真實處。 Kinh 。ngã đoạn nhất thiết chư phiền não thường dĩ chánh trí hiện tiền hạnh/hành/hàng liễu ngũ uẩn trạch tất giai không cầu chứng Bồ-đề chân thật xứ/xử 。 贊曰。明無散空。辨中邊云。為所修善至無餘依般涅槃位亦無散捨。而觀空故名無散空。此意不同二乘無大悲。故所修諸善至無餘位即皆散捨。身灰致滅故。十八空論云。是故如來雖入涅槃不捨本願。隨物機緣恒現應化。導利含生常隨不捨。如月影像不離水鏡。不同二乘入滅永斷慈悲薄少不能化他等。如月影不離水。如物像不離鏡。但有水鏡緣別像必隨現。我斷煩惱明得涅槃。常正智現前即所起應化是智影故名為正智。又即四智獲常五蘊能了皆為空。故不捨生死。求真實處故不捨涅槃。菩提菩提斷俱名為菩提。非虛妄故名真實處。亦即三身不即離。義思準可解。 tán viết 。minh vô tán không 。biện trung biên vân 。vi sở tu thiện chí vô dư y Bát Niết Bàn vị diệc vô tán xả 。nhi quán không cố danh vô tán không 。thử ý bất đồng nhị thừa vô đại bi 。cố sở tu chư thiện chí vô dư vị tức giai tán xả 。thân hôi trí diệt cố 。Thập Bát Không Luận vân 。thị cố Như Lai tuy nhập Niết Bàn bất xả Bổn Nguyện 。tùy vật ky duyên hằng hiện ưng hóa 。đạo lợi hàm sanh thường tùy bất xả 。như nguyệt ảnh tượng bất ly thủy kính 。bất đồng nhị thừa nhập diệt vĩnh đoạn từ bi bạc thiểu bất năng hóa tha đẳng 。như nguyệt ảnh bất ly thủy 。như vật tượng bất ly kính 。đãn hữu thủy kính duyên biệt tượng tất tùy hiện 。ngã đoạn phiền não minh đắc Niết Bàn 。thường chánh trí hiện tiền tức sở khởi ưng hóa thị trí ảnh cố danh vi chánh trí 。hựu tức tứ trí hoạch thường ngũ uẩn năng liễu giai vi không 。cố bất xả sanh tử 。cầu chân thật xứ/xử cố bất xả Niết-Bàn 。Bồ-đề Bồ-đề đoạn câu danh vi Bồ-đề 。phi hư vọng cố danh chân thật xứ/xử 。diệc tức tam thân bất tức ly 。nghĩa tư chuẩn khả giải 。 經。我開甘露大城門示現甘露微妙器既得甘露真實味常以甘露施群生。 Kinh 。ngã khai cam lồ đại thành môn thị hiện cam lồ vi diệu khí ký đắc cam lồ chân thật vị thường dĩ cam lồ thí quần sanh 。 贊曰。明本性空。辨中邊云。諸聖種姓自體本有。非習所成說名本性。菩薩為此速得清淨。而觀空故名本性空。此說行性名聖種性。即本性住種姓。十八空論云。佛性者一切諸法自性法體。性有二義。一者無始。二者無因。下成生死法爾本有。譬如無始生死相續。有心無心自體無因。此意情非情皆法爾有。若心有因為當本有。此問。心因為無始有為新始生。若本有因即是自然(此意若云心因是本有者即法爾有)即是自然亦應許心是自然法(此成現心但是法爾同因無始)昔未有因(此意難云若言先未有因牒識云)應無眾生後時有因方有眾生(此難意則無因時未有眾生後時有因方有眾生若許爾者)如土石等。若有因時應成眾生(此意石土等先無眾生因後不可有因令成眾生故知自然一作有心一作無心)佛性亦爾自然無因(此意明行性法爾先有不是明行後時有因方有)虛妄尚有自然之義何況真實而不法爾。故由無始佛性為因。所以六入欲求解脫。若無佛性解脫之果不得成就。此意同彼善戒經．地持論等六處殊勝等。我開大城即涅槃門。即能詮之教。微妙器者即行佛性能得受證涅槃甘露。既得甘露等明他聞得。得即證也。常以施生明他能施。或此釋前我開城之所以。我既自證故施群生故說境行性。分別無相依他無生名本性空。問。觀此空有何利益。答。十八空論云。令諸眾生離五過失生五功德。離五失者一除下劣心。若人不信實有佛性是應可得。是故不能發菩提心常守下劣。由信有性令其發心能除下劣。二除高慢心。若不能解佛性平等。謂我有性故能發心。他無佛法不能發心。故生高慢。若體此理無有彼此。高心即滅。此悟行性之理無有彼此。三除妄想執。若識生死妄想非真。即不見能罵所罵等。由不見能所能除妄想。唯見眾生皆有佛性功德圓滿。以是義故即生慈悲成大菩薩。四除我見一切諸法本自性空。若有若無二皆平等。由作此解捨我見執。五除怖畏心。能令眾生信受甚深有相無相。何以故。若解佛性則能信受相無相法。是故不謗空不空義。生五功德至下當知。 tán viết 。minh bổn tánh không 。biện trung biên vân 。chư thánh chủng tính tự thể bản hữu 。phi tập sở thành thuyết danh bổn tánh 。Bồ Tát vi thử tốc đắc thanh tịnh 。nhi quán không cố danh bổn tánh không 。thử thuyết hạnh/hành/hàng tánh danh thánh chủng tánh 。tức bản tánh trụ chủng tính 。Thập Bát Không Luận vân 。Phật tánh giả nhất thiết chư pháp tự tánh pháp thể 。tánh hữu nhị nghĩa 。nhất giả vô thủy 。nhị giả vô nhân 。hạ thành sanh tử Pháp nhĩ bản hữu 。thí như vô thủy sanh tử tướng tục 。hữu tâm vô tâm tự thể vô nhân 。thử ý Tình phi tình giai Pháp nhĩ hữu 。nhược/nhã tâm hữu nhân vi đương bản hữu 。thử vấn 。tâm nhân vi vô thủy hữu vi tân thủy sanh 。nhược/nhã bản hữu nhân tức thị tự nhiên (thử ý nhược/nhã vân tâm nhân thị bản hữu giả tức Pháp nhĩ hữu )tức thị tự nhiên diệc ưng hứa tâm thị tự nhiên Pháp (thử thành hiện tâm đãn thị pháp nhĩ đồng nhân vô thủy )tích vị hữu nhân (thử ý nạn/nan vân nhược/nhã ngôn tiên vị hữu nhân điệp thức vân )ưng vô chúng sanh hậu thời hữu nhân phương hữu chúng sanh (thử nạn/nan ý tức vô nhân thời vị hữu chúng sanh hậu thời hữu nhân phương hữu chúng sanh nhược/nhã hứa nhĩ giả )như độ thạch đẳng 。nhược hữu nhân thời ưng thành chúng sanh (thử ý thạch độ đẳng tiên vô chúng sanh nhân hậu bất khả hữu nhân lệnh thành chúng sanh cố tri tự nhiên nhất tác hữu tâm nhất tác vô tâm )Phật tánh diệc nhĩ tự nhiên vô nhân (thử ý Minh Hạnh tánh Pháp nhĩ tiên hữu bất thị Minh Hạnh hậu thời hữu nhân phương hữu )hư vọng thượng hữu tự nhiên chi nghĩa hà huống chân thật nhi bất Pháp nhĩ 。cố do vô thủy Phật tánh vi nhân 。sở dĩ lục nhập dục cầu giải thoát 。nhược/nhã vô Phật tánh giải thoát chi quả bất đắc thành tựu 。thử ý đồng bỉ Thiện Giới Kinh ．địa trì luận đẳng lục xứ thù thắng đẳng 。ngã khai đại thành tức Niết Bàn môn 。tức năng thuyên chi giáo 。vi diệu khí giả tức hạnh/hành/hàng Phật tánh năng đắc thọ/thụ chứng Niết Bàn cam lồ 。ký đắc cam lồ đẳng minh tha văn đắc 。đắc tức chứng dã 。thường dĩ thí sanh minh tha năng thí 。hoặc thử thích tiền ngã khai thành chi sở dĩ 。ngã ký tự chứng cố thí quần sanh cố thuyết cảnh hạnh/hành/hàng tánh 。phân biệt vô tướng y tha vô sanh danh bổn tánh không 。vấn 。quán thử không hữu hà lợi ích 。đáp 。Thập Bát Không Luận vân 。lệnh chư chúng sanh ly ngũ quá thất sanh ngũ công đức 。ly ngũ thất giả nhất trừ hạ liệt tâm 。nhược/nhã nhân bất tín thật hữu Phật tánh thị ưng khả đắc 。thị cố bất năng phát Bồ-đề tâm thường thủ hạ liệt 。do tín hữu tánh lệnh kỳ phát tâm năng trừ hạ liệt 。nhị trừ cao mạn tâm 。nhược/nhã bất năng giải Phật tánh bình đẳng 。vị ngã hữu tánh cố năng phát tâm 。tha vô Phật Pháp bất năng phát tâm 。cố sanh cao mạn 。nhược/nhã thể thử lý vô hữu bỉ thử 。cao tâm tức diệt 。thử ngộ hạnh/hành/hàng tánh chi lý vô hữu bỉ thử 。tam trừ vọng tưởng chấp 。nhược/nhã thức sanh tử vọng tưởng phi chân 。tức bất kiến năng mạ sở mạ đẳng 。do bất kiến năng sở năng trừ vọng tưởng 。duy kiến chúng sanh giai hữu Phật tánh công đức viên mãn 。dĩ thị nghĩa cố tức sanh từ bi thành đại Bồ-tát 。tứ trừ ngã kiến nhất thiết chư pháp bổn tự tánh không 。nhược hữu nhược/nhã vô nhị giai bình đẳng 。do tác thử giải xả ngã kiến chấp 。ngũ trừ bố úy tâm 。năng lệnh chúng sanh tín thọ thậm thâm hữu tướng vô tướng 。hà dĩ cố 。nhược/nhã giải Phật tánh tức năng tín thọ tướng vô tướng Pháp 。thị cố bất báng không bất không nghĩa 。sanh ngũ công đức chí hạ đương tri 。 經。我擊最勝大法鼓我吹最勝大法螺我然最勝大明燈我降最勝大法雨降伏煩惱諸怨結建立無上大法幢。 Kinh 。ngã kích tối thắng đại pháp cổ ngã xuy tối thắng đại pháp loa ngã nhiên tối thắng Đại minh đăng ngã hàng tối thắng đại pháp vũ hàng phục phiền não chư oán kết kiến lập vô thượng Đại Pháp-Tràng 。 贊曰。下三頌明一切法空。辨中邊云。為令力無畏等一切佛法皆得清淨而觀此空。故名一切法空。十八空論意同。文廣。顯得三身離不離義。化得應身決定不離法身。若法身望應身有離。法身是本應身為末。末不離本本可離末故。彼論問。何以法身不離應身有何過失。答曰。若爾一人得佛餘應同得。以一切人不同得故知法身不即應身。於中分二。初明所得功德。後由是我於下明為求此功德修行方成。初中復二。一頌半明得一切功德體。後一頌半明一切功德利用。此初也。擊大法鼓開權。吹大法螺說教。然大法燈照涅槃理。降大法雨成就智身。降諸怨結者破惡。即餘經云。欲說大法建大法幢得菩提智。 tán viết 。hạ tam tụng minh nhất thiết pháp không 。biện trung biên vân 。vi lệnh lực vô úy đẳng nhất thiết Phật Pháp giai đắc thanh tịnh nhi quán thử không 。cố danh nhất thiết pháp không 。Thập Bát Không Luận ý đồng 。văn quảng 。hiển đắc tam thân ly bất ly nghĩa 。hóa đắc ứng thân quyết định bất ly Pháp thân 。nhược/nhã Pháp thân vọng ứng thân hữu ly 。Pháp thân thị bổn ứng thân vi mạt 。mạt bất ly bổn bổn khả ly mạt cố 。bỉ luận vấn 。hà dĩ Pháp thân bất ly ứng thân hữu hà quá thất 。đáp viết 。nhược nhĩ nhất nhân đắc Phật dư ưng đồng đắc 。dĩ nhất thiết nhân bất đồng đắc cố tri Pháp thân bất tức ứng thân 。ư trung phần nhị 。sơ minh sở đắc công đức 。hậu do thị ngã ư hạ minh vi cầu thử công đức tu hành phương thành 。sơ trung phục nhị 。nhất tụng bán minh đắc nhất thiết công đức thể 。hậu nhất tụng bán minh nhất thiết công đức lợi dụng 。thử sơ dã 。kích đại pháp cổ khai quyền 。xuy đại pháp loa thuyết giáo 。nhiên Đại pháp đăng chiếu Niết-Bàn lý 。hàng đại pháp vũ thành tựu trí thân 。hàng chư oán kết giả phá ác 。tức dư Kinh vân 。dục thuyết đại pháp kiến Đại Pháp-Tràng đắc Bồ-đề trí 。 經。於生死海濟群迷我當關閉三惡趣煩惱熾火燒眾生無有救護無依止清涼甘露充足彼身心熱惱普皆除。 Kinh 。ư sanh tử hải tế quần mê ngã đương quan bế tam ác thú phiền não sí hỏa thiêu chúng sanh vô hữu cứu hộ vô y chỉ thanh lương cam lồ sung túc bỉ thân tâm nhiệt não phổ giai trừ 。 贊曰。下明功德利用。由諸眾生不識苦諦不斷集諦不證滅諦不修道諦故受諸苦。今此初句是總關閉惡趣令捨苦諦。煩惱燒生至無依止令斷集諦。甘露充足彼令證滅諦。身心熱竝皆除此能除者令修道諦。令諸眾生知苦斷集證滅修道。即四弘願功德。有二。謂自他利。此中多說利他功德。益物勝故。 tán viết 。hạ minh công đức lợi dụng 。do chư chúng sanh bất thức khổ đế bất đoạn tập đế bất chứng diệt đế bất tu đạo đế cố thọ/thụ chư khổ 。kim thử sơ cú thị tổng quan bế ác thú lệnh xả khổ đế 。phiền não thiêu sanh chí vô y chỉ lệnh đoạn tập đế 。cam lồ sung túc bỉ lệnh chứng diệt đế 。thân tâm nhiệt tịnh giai trừ thử năng trừ giả lệnh tu đạo đế 。lệnh chư chúng sanh tri khổ đoạn tập chứng diệt tu đạo 。tức tứ hoằng nguyện công đức 。hữu nhị 。vị tự tha lợi 。thử trung đa thuyết lợi tha công đức 。ích vật thắng cố 。 經。由是我於無量劫恭敬供養諸如來。 Kinh 。do thị ngã ư vô lượng kiếp cung kính cúng dường chư Như Lai 。 贊曰。下明我為求此一切功德修行方成。即顯觀空勝獲五利勸人修學。五勝利者十八空論云。一除下劣心生正勤事。二除高慢心生恭教心。三除虛妄想生慈悲行。四除我見心生般若觀。五除怖畏心樂受正法。下八頌中分之為四。初由是我於無量劫即明初生正勤經無量劫行正勤事并第五樂受正法經無量劫。次恭敬供養諸如來一句明除高慢生恭敬心。生恭敬心故復能修行十供養。 tán viết 。hạ minh ngã vi cầu thử nhất thiết công đức tu hành phương thành 。tức hiển quán không thắng hoạch ngũ lợi khuyến nhân tu học 。ngũ thắng lợi giả Thập Bát Không Luận vân 。nhất trừ hạ liệt tâm sanh chánh cần sự 。nhị trừ cao mạn tâm sanh cung giáo tâm 。tam trừ hư vọng tưởng sanh từ bi hạnh/hành/hàng 。tứ trừ ngã kiến tâm sanh Bát-nhã quán 。ngũ trừ bố úy tâm lạc thọ chánh pháp 。hạ bát tụng trung phần chi vi tứ 。sơ do thị ngã ư vô lượng kiếp tức minh sơ sanh chánh cần Kinh vô lượng kiếp hạnh/hành/hàng chánh cần sự tinh đệ ngũ lạc thọ chánh pháp Kinh vô lượng kiếp 。thứ cung kính cúng dường chư Như Lai nhất cú minh trừ cao mạn sanh cung kính tâm 。sanh cung kính tâm cố phục năng tu hành thập cúng dường 。 經。堅持禁戒趣菩提求證法身安樂處施他眼耳及手足妻子僮僕心無悋財寶七珍莊嚴具隨來求者咸供給忍等諸度皆遍修十地圓滿成正覺。 Kinh 。kiên trì cấm giới thú Bồ-đề cầu chứng Pháp thân an lạc/nhạc xứ/xử thí tha nhãn nhĩ cập thủ túc thê tử đồng bộc tâm vô lẫn tài bảo thất trân trang nghiêm cụ tùy lai cầu giả hàm cung cấp nhẫn đẳng chư độ giai biến tu Thập Địa viên mãn thành chánh giác 。 贊曰。此兩頌明除妄想行慈悲行。除他破戒垢故持戒。戒為諸善之根本故所以先明。為除他貪故行布施。為除他瞋及懈怠故行忍等諸度。此諸度各多差別。一一遍修得圓滿已方成正覺。 tán viết 。thử lượng (lưỡng) tụng minh trừ vọng tưởng hạnh/hành/hàng từ bi hạnh/hành/hàng 。trừ tha phá giới cấu cố trì giới 。giới vi chư thiện chi căn bản cố sở dĩ tiên minh 。vi trừ tha tham cố hạnh/hành/hàng bố thí 。vi trừ tha sân cập giải đãi cố hạnh/hành/hàng nhẫn đẳng chư độ 。thử chư độ các đa sái biệt 。nhất nhất biến tu đắc viên mãn dĩ phương thành chánh giác 。 經。故我得稱一切智無有眾生度量者。 Kinh 。cố ngã đắc xưng nhất thiết trí vô hữu chúng sanh so lường giả 。 贊曰。下五頌半明第四除我見生般若觀分二。初半頌明般若餘不能量。後五頌校量難知。初也。故者所以。我觀空修諸行滿。故得稱一切智。故者亦由。由我觀空餘如前解。 tán viết 。hạ ngũ tụng bán minh đệ tứ trừ ngã kiến sanh Bát-nhã quán phần nhị 。sơ bán tụng minh Bát-nhã dư bất năng lượng 。hậu ngũ tụng giáo lượng nạn/nan tri 。sơ dã 。cố giả sở dĩ 。ngã quán không tu chư hạnh mãn 。cố đắc xưng nhất thiết trí 。cố giả diệc do 。do ngã quán không dư như tiền giải 。 經。假使三千大千界盡此土地生長物所有叢林諸樹木稻麻竹葦及枝條此等諸物皆伐取竝悉細末作微塵隨處積集量難知乃至充滿虛空界。 Kinh 。giả sử tam thiên Đại Thiên giới tận thử độ địa sanh trường/trưởng vật sở hữu tùng lâm chư thụ/thọ mộc đạo ma trúc vi cập chi điều thử đẳng chư vật giai phạt thủ tịnh tất tế mạt tác vi trần tùy xử tích tập lượng nạn/nan tri nãi chí sung mãn hư không giới 。 贊曰。校量難知。初二頌舉一三千塵數。次一頌舉十方塵數。後兩頌正校量不知。初也。 tán viết 。giáo lượng nạn/nan tri 。sơ nhị tụng cử nhất tam thiên trần số 。thứ nhất tụng cử thập phương trần số 。hậu lượng (lưỡng) tụng chánh giáo lượng bất tri 。sơ dã 。 經。一切十方諸剎土所有三千大千界地土皆悉末為塵此微塵量不可數。 Kinh 。nhất thiết thập phương chư sát độ sở hữu tam thiên Đại Thiên giới địa độ giai tất mạt vi trần thử vi trần lượng bất khả số 。 贊曰。舉十方也。此微塵量不可數。即通結前一三千界。 tán viết 。cử thập phương dã 。thử vi trần lượng bất khả số 。tức thông kết/kiết tiền nhất tam thiên giới 。 經。假使一切眾生智以此智慧與一人如是智者量無邊容可知彼微塵數。 Kinh 。giả sử nhất thiết chúng sanh trí dĩ thử trí tuệ dữ nhất nhân như thị trí giả lượng vô biên dung khả tri bỉ vi trần số 。 贊曰。正校量也。初知塵數。 tán viết 。chánh giáo lượng dã 。sơ tri trần số 。 經。牟尼世尊一念智令彼智人共度量於多俱胝劫數中不能算知其少分。 Kinh 。Mâu Ni Thế Tôn nhất niệm trí lệnh bỉ trí nhân cọng so lường ư đa câu-chi kiếp số trung bất năng toán tri kỳ thiểu phần 。 贊曰。不能知佛智也。一念之智多劫不知。況長時也。 tán viết 。bất năng trai Phật trí dã 。nhất niệm chi trí đa kiếp bất tri 。huống trường/trưởng thời dã 。 經。時諸大眾聞佛說此甚深空性有無量眾生悉能了達四大五蘊體性俱空六根六境妄生繫縛願捨輪迴正修出離深心慶喜如說奉持。 Kinh 。thời chư Đại chúng văn Phật thuyết thử thậm thâm không tánh hữu vô lượng chúng sanh tất năng liễu đạt tứ đại ngũ uẩn thể tánh câu không lục căn lục cảnh vọng sanh hệ phược nguyện xả Luân-hồi chánh tu xuất ly thâm tâm khánh hỉ như thuyết phụng trì 。 贊曰。品第三段時眾獲益慶躍奉行。分五。初指所聞法。二顯得悟數。三悉能了下明所得悟。四願捨下明願修行願捨生死。出離者涅槃。五深心下明慶益奉持流通不絕。 tán viết 。phẩm đệ tam đoạn thời chúng hoạch ích khánh dược phụng hành 。phần ngũ 。sơ chỉ sở văn Pháp 。nhị hiển đắc ngộ số 。tam tất năng liễu hạ minh sở đắc ngộ 。tứ nguyện xả hạ minh nguyện tu hành nguyện xả sanh tử 。xuất ly giả Niết-Bàn 。ngũ thâm tâm hạ minh khánh ích phụng trì lưu thông bất tuyệt 。 依空滿願品第十 y không mãn nguyên phẩm đệ thập 依空滿願品三門分別。一來意。二釋名。三解妨。言來意者前品明空。是所觀境。未說修行今正明依二空起行。行無所著方契正修。修稱於真方能得果。故前品後有此品生。釋名者。依者能依即所修行亦通所依。所依即於聲境第七攝。空者是境即行所觀。滿願者果隨願得滿。即所修行稱空境修。離有無執當得果滿名依空滿願。此品廣明。故以為名。三解妨者。問。若前品明境為令生解未說修行。如何聞說解空發願。答。前正明境。隨聞分修。故有得益。此正明修故天女請云。唯願為說於甚深理修行之法。又前聞空生無分別智行利。後令起修二智二利。又前利根聞說得益此為鈍根。問。前之三品不請而說。何故此品待請方說。答。令法久住顯佛大悲不請而說。令生渴仰機宜所欲因請方說。故不一準。又前為現會修此為後時學。又前品久修者隨聞能修。此品通為近遠二修。 y không mãn nguyên phẩm tam môn phân biệt 。Nhất lai ý 。nhị thích danh 。tam giải phương 。ngôn lai ý giả tiền phẩm minh không 。thị sở quán cảnh 。vị thuyết tu hành kim chánh minh y nhị không khởi hạnh/hành/hàng 。hạnh/hành/hàng vô sở trước phương khế chánh tu 。tu xưng ư chân phương năng đắc quả 。cố tiền phẩm hậu hữu thử phẩm sanh 。thích danh giả 。y giả năng y tức sở tu hành diệc thông sở y 。sở y tức ư thanh cảnh đệ thất nhiếp 。không giả thị cảnh tức hạnh/hành/hàng sở quán 。mãn nguyên giả quả tùy nguyện đắc mãn 。tức sở tu hành xưng không cảnh tu 。ly hữu vô chấp đương đắc quả mãn danh y không mãn nguyên 。thử phẩm quảng minh 。cố dĩ vi danh 。tam giải phương giả 。vấn 。nhược/nhã tiền phẩm minh cảnh vi lệnh sanh giải vị thuyết tu hành 。như hà văn thuyết giải không phát nguyện 。đáp 。tiền chánh minh cảnh 。tùy văn phần tu 。cố hữu đắc ích 。thử chánh minh tu cố Thiên nữ thỉnh vân 。duy nguyện vi thuyết ư thậm thâm lý tu hành chi Pháp 。hựu tiền văn không sanh vô phân biệt trí hạnh/hành/hàng lợi 。hậu lệnh khởi tu nhị trí nhị lợi 。hựu tiền lợi căn văn thuyết đắc ích thử vi độn căn 。vấn 。tiền chi tam phẩm bất thỉnh nhi thuyết 。hà cố thử phẩm đãi thỉnh phương thuyết 。đáp 。lệnh Pháp cửu trụ hiển Phật đại bi bất thỉnh nhi thuyết 。lệnh sanh khát ngưỡng ky nghi sở dục nhân thỉnh phương thuyết 。cố bất nhất chuẩn 。hựu tiền vi hiện hội tu thử vi hậu thời học 。hựu tiền phẩm cửu tu giả tùy văn năng tu 。thử phẩm thông vi cận viễn nhị tu 。 經。爾時如意寶光耀天女於大眾中聞說深法歡喜踊躍。 Kinh 。nhĩ thời như ý bảo Quang diệu Thiên nữ ư Đại chúng trung văn thuyết thâm pháp hoan hỉ dũng dược 。 贊曰。大文分六。一天女請問。二佛告善女天下世尊為答習學之方。三爾時世尊作是語已下。天女領悟奉持修學。四說是品時下明時眾聞經得益多少。五梵王是金光明下。校量顯勝令其受行。六爾時大梵天王下諸天聞勅願護流通。初中分三。初天女陳請。次世尊垂許。後正申請。初中有五。一出請人。二明請處。三述請因。四陳請相。五申啟請。此有三也。觀空稱念名如意。因發妙慧云寶光。破二障闇稱為耀。離染自在號為天。生長地善故曰女。上解請主名。亦表觀空能生勝慧破自他障生長地善故。此天請菩薩悲願具大神通。應物現形皆令獲益。是故菩薩化為女形。問。此菩薩位居何地。答。準真諦三藏云八地已上。又令證無生忍故此或六地。準前得地相第六地相能令界淨。現七寶蓮華池遍世界故下發願已界淨生華。應第六地。於大眾中請處。聞說深法等請因。身悅曰歡心悅名喜。踊躍者跣足剕也。 tán viết 。Đại văn phần lục 。nhất Thiên nữ thỉnh vấn 。nhị Phật cáo thiện nữ thiên hạ Thế Tôn vi đáp tập học chi phương 。tam nhĩ thời Thế Tôn tác thị ngữ dĩ hạ 。Thiên nữ lĩnh ngộ phụng trì tu học 。tứ thuyết thị phẩm thời hạ minh thời chúng văn Kinh đắc ích đa thiểu 。ngũ Phạm Vương thị kim quang minh hạ 。giáo lượng hiển thắng lệnh kỳ thọ/thụ hạnh/hành/hàng 。lục nhĩ thời Đại phạm Thiên Vương hạ chư Thiên văn sắc nguyện hộ lưu thông 。sơ trung phần tam 。sơ Thiên nữ trần thỉnh 。thứ Thế Tôn thùy hứa 。hậu chánh thân thỉnh 。sơ trung hữu ngũ 。nhất xuất thỉnh nhân 。nhị minh thỉnh xứ/xử 。tam thuật thỉnh nhân 。tứ trần thỉnh tướng 。ngũ thân khải thỉnh 。thử hữu tam dã 。quán không xưng niệm danh như ý 。nhân phát diệu tuệ vân Bảo quang 。phá nhị chướng ám xưng vi diệu 。ly nhiễm tự tại hiệu vi Thiên 。sanh trường/trưởng địa thiện cố viết nữ 。thượng giải thỉnh chủ danh 。diệc biểu quán không năng sanh thắng tuệ phá tự tha chướng sanh trường/trưởng địa thiện cố 。thử Thiên thỉnh Bồ Tát bi nguyện cụ đại thần thông 。ưng vật hiện hình giai lệnh hoạch ích 。thị cố Bồ Tát hóa vi nữ hình 。vấn 。thử Bồ Tát vị cư hà địa 。đáp 。chuẩn chân đế Tam Tạng vân bát địa dĩ thượng 。hựu lệnh chứng vô sanh nhẫn cố thử hoặc lục địa 。chuẩn tiền đắc địa tướng đệ lục địa tướng năng lệnh giới tịnh 。hiện thất bảo liên hoa trì biến thế giới cố hạ phát nguyện dĩ giới tịnh sanh hoa 。ưng đệ lục địa 。ư Đại chúng trung thỉnh xứ/xử 。văn thuyết thâm pháp đẳng thỉnh nhân 。thân duyệt viết hoan tâm duyệt danh hỉ 。dõng dược giả tiển túc phí dã 。 經。從座而起偏袒右肩膝著地合掌恭敬白佛言世尊唯願為說於甚深理修行之法。 Kinh 。tùng tọa nhi khởi thiên đản hữu kiên tất trước địa hợp chưởng cung kính bạch Phật ngôn Thế Tôn duy nguyện vi thuyết ư thậm thâm lý tu hành chi Pháp 。 贊曰。初陳請相。白佛言下申啟請。啟請有二。初長行後頌請。 tán viết 。sơ trần thỉnh tướng 。bạch Phật ngôn hạ thân khải thỉnh 。khải thỉnh hữu nhị 。sơ trường hàng hậu tụng thỉnh 。 經。而說頌言我問照世界兩足最勝尊菩薩正行法唯願慈聽許。 Kinh 。nhi thuyết tụng ngôn ngã vấn chiếu thế giới lưỡng túc Tối thắng tôn Bồ Tát chánh hạnh Pháp duy nguyện từ thính hứa 。 贊曰。頌請。世間有二。有情及器。身光智光俱照二世間。如瑜伽八十三云。能知有情八萬百千心行差別。能知東方無邊世界若干成壞等。此智光照。法華經云。放眉間光照諸世界見六道等。又云。我以相嚴身光明照世間。此身光照。於諸有足兩足為勝。人天二趣是二足。人天二足梵釋人王各為調御。佛能調彼名最勝。沙門婆羅門人中調御。佛亦調彼名最尊。故云最勝尊。故瑜伽八十二云。兩足中尊諸調御中最勝最上沙門眾中最為殊妙。菩薩正行法是所請法。簡二乘等云菩薩。簡邪行故名正行。邪行無量。略總而言諸帶二執行名為邪。今問離執稱正理行。 tán viết 。tụng thỉnh 。thế gian hữu nhị 。hữu tình cập khí 。thân quang trí quang câu chiếu nhị thế gian 。như du già bát thập tam vân 。năng tri hữu tình bát vạn bách thiên tâm hành sái biệt 。năng tri Đông phương vô biên thế giới nhược can thành hoại đẳng 。thử trí quang chiếu 。Pháp Hoa Kinh vân 。phóng my gian quang chiếu chư thế giới kiến lục đạo đẳng 。hựu vân 。ngã dĩ tướng nghiêm thân quang minh chiếu thế gian 。thử thân quang chiếu 。ư chư hữu túc lưỡng túc vi thắng 。nhân thiên nhị thú thị nhị túc 。nhân thiên nhị túc Phạm Thích nhân Vương các vi điều ngự 。Phật năng điều bỉ danh tối thắng 。Sa môn Bà la môn nhân trung điều ngự 。Phật diệc điều bỉ danh tối tôn 。cố vân Tối thắng tôn 。cố du già bát thập nhị vân 。lưỡng túc trung tôn chư điều ngự trung tối thắng tối thượng Sa Môn chúng trung tối vi thù diệu 。Bồ Tát chánh hạnh Pháp thị sở thỉnh Pháp 。giản nhị thừa đẳng vân Bồ Tát 。giản tà hành cố danh chánh hạnh 。tà hành vô lượng 。lược tổng nhi ngôn chư đái nhị chấp hạnh/hành/hàng danh vi tà 。kim vấn ly chấp xưng chánh lý hạnh/hành/hàng 。 經。佛言善女天若有疑惑者隨汝意所問吾當分別說。 Kinh 。Phật ngôn thiện nữ thiên nhược hữu nghi hoặc giả tùy nhữ ý sở vấn ngô đương phân biệt thuyết 。 贊曰。次世尊垂許。 tán viết 。thứ Thế Tôn thùy hứa 。 經。是時天女請世尊曰云何諸菩薩行菩提正行離生死涅槃饒益自他故。 Kinh 。Thị thời Thiên nữ thỉnh Thế Tôn viết vân hà chư Bồ-tát hạnh/hành/hàng Bồ-đề chánh hạnh ly sanh tử Niết-Bàn nhiêu ích tự tha cố 。 贊曰。後正申請。請有二。一問菩提之正行。二問無住涅槃之正行。此覺寂因俱能饒益於自他故。又復菩薩意求菩提利樂有情窮未來際。於涅槃中求無住處異於凡夫及二乘。故一正行言通上菩提及下涅槃。或無住涅槃亦名菩提。菩提斷亦名菩提故偏問之。故下答云。依於法界行菩提法答菩提正行。修平等行答無住涅槃因。生死涅槃俱平等無欣厭故。若不行此二行即不證二果。故下云。若如是者凡夫之人應見真諦得於無上安樂涅槃。乃至云。即執著未得解脫煩惱繫縛即不證阿耨菩提。此俱返顯。又解。行菩提正行所謂悲智。由智故得如此如是智性智相。合斷智德名為法身離生死。由悲故得應化身。即是恩德為生說法離涅槃。修智故益自。修悲故益他。此釋順前三身品無住涅槃。又行有四。謂信般若。大定。大悲。四行能除不信著我畏苦捨心四種重障。即能為佛淨我樂常四德之因。初二煩惱障後二所知障。由信及智離生死。由悲離涅槃。定為二因。彰二俱勝故偏問之。菩提涅槃各有四德。四障能礙故。 tán viết 。hậu chánh thân thỉnh 。thỉnh hữu nhị 。nhất vấn Bồ-đề chi chánh hạnh 。nhị vấn Vô trụ niết-bàn chi chánh hạnh 。thử giác tịch nhân câu năng nhiêu ích ư tự tha cố 。hựu phục Bồ Tát ý cầu Bồ-đề lợi lạc hữu tình cùng vị lai tế 。ư Niết-Bàn trung cầu vô trụ xứ/xử dị ư phàm phu cập nhị thừa 。cố nhất chánh hạnh ngôn thông thượng Bồ-đề cập hạ Niết-Bàn 。hoặc Vô trụ niết-bàn diệc danh Bồ-đề 。Bồ-đề đoạn diệc danh Bồ-đề cố Thiên vấn chi 。cố hạ đáp vân 。y ư Pháp giới hạnh/hành/hàng Bồ-đề Pháp đáp Bồ-đề chánh hạnh 。tu bình đẳng hạnh/hành/hàng đáp Vô trụ niết-bàn nhân 。sanh tử Niết-Bàn câu bình đẳng vô hân yếm cố 。nhược/nhã bất hạnh/hành thử nhị hạnh/hành/hàng tức bất chứng nhị quả 。cố hạ vân 。nhược như thị giả phàm phu chi nhân ưng kiến chân đế đắc ư vô thượng an lạc Niết-Bàn 。nãi chí vân 。tức chấp trước vị đắc giải thoát phiền não hệ phược tức bất chứng A nậu Bồ-đề 。thử câu phản hiển 。hựu giải 。hạnh/hành/hàng Bồ-đề chánh hạnh sở vị bi trí 。do trí cố đắc như thử như thị trí tánh trí tướng 。hợp đoạn trí đức danh vi Pháp thân ly sanh tử 。do bi cố đắc ưng hóa thân 。tức thị ân đức vi sanh thuyết Pháp ly Niết-Bàn 。tu trí cố ích tự 。tu bi cố ích tha 。thử thích thuận tiền tam thân phẩm Vô trụ niết-bàn 。hựu hạnh/hành/hàng hữu tứ 。vị tín Bát-nhã 。Đại định 。đại bi 。tứ hạnh/hành/hàng năng trừ bất tín trước ngã úy khổ xả tâm tứ chủng trọng chướng 。tức năng vi Phật tịnh ngã lạc/nhạc thường tứ đức chi nhân 。sơ nhị phiền não chướng hậu nhị sở tri chướng 。do tín cập trí ly sanh tử 。do bi ly Niết-Bàn 。định vi nhị nhân 。chương nhị câu thắng cố Thiên vấn chi 。Bồ-đề Niết Bàn các hữu tứ đức 。tứ chướng năng ngại cố 。 經。佛告善女天依於法界行菩提法修平等行。 Kinh 。Phật cáo thiện nữ thiên y ư Pháp giới hạnh/hành/hàng Bồ-đề Pháp tu bình đẳng hạnh/hành/hàng 。 贊曰。世尊為說習學之方。於中分三。初標宗略釋。次善女天云何五蘊下法喻廣明。後善女天若善男子下結勸修學。初中復五。一標。二徵。三釋。四結。五通。此初標也。依於法界舉前空性所觀之境。辨中邊云。即此中說所知空性。由無變義說為真如。真性常如無轉變故。乃至云。由聖法因義說為法界。以一切聖法緣此生故。此中界言即是因義。問。準攝大乘及成唯識論即以第八為一切法因。阿毘達磨經云。無始時來界一切法等依。由此有諸趣及涅槃證得。何故中邊說真如理為諸法因。答。約流轉還滅依即說第八識是一切法因。持彼種故。若約迷悟依即說真如性故。勝鬘經云。如來藏為依為持為建立。寶性論中即依此義說真如理。為無始時來界等。問。既迷悟依通生染淨。云何中邊論云聖法因義說為法界。答。不說唯言故無有失。又復染法不由證如始得生。若諸聖法因根本智之所引生。無分別智必證如起。是故偏說為聖法因。此增上緣因。非親因緣。今此云依是所緣因。於是境聲。緣勝義諦行菩提法。以法界性非生死涅槃。離二相故。故亦非非生死涅槃。不離二故。如是見於諸佛菩提亦非生死涅槃。菩提即三身。三身非生死涅槃。作如是觀修菩提法即是修平等行。故十八空論云。化身非生死涅槃。何以故。生死皆是妄想顛倒不過苦集故。化身不爾。依法應生(法者法身應者應身)體非顛倒。復能除眾生顛倒故非生死。非涅槃者有始終故非生死故非顛倒。非涅槃故非真實。又云。法身與彼應身亦不即不離故。十八空論問云。若法身不離應身有何過失。答曰。若爾一人得佛餘應同得。以一切人不同得故知法身有不即應身義。此意法身一切眾生平等共有。體是其一。與應身一故一得應身應一切得。體無別故。既不如是明知法身有不即應身義。論云。又亦不離應身。何以故。法身無異常不離三世諸佛功德故。若能如此體解法應離不離義。即除決定離不離執。依不離道理而修諸行故。能證得應身之果。化身亦爾。此意法身與應化身不即不離。應化與法身亦不即不離。亦如真如。作如是觀而修菩提名平等行。知果既然修行亦爾。不即生死涅槃成無住道。即七大性中方便大性。 tán viết 。Thế Tôn vi thuyết tập học chi phương 。ư trung phần tam 。sơ tiêu tông lược thích 。thứ thiện nữ thiên vân hà ngũ uẩn hạ Pháp dụ quảng minh 。hậu thiện nữ thiên nhược/nhã Thiện nam tử hạ kết khuyến tu học 。sơ trung phục ngũ 。nhất tiêu 。nhị trưng 。tam thích 。tứ kết 。ngũ thông 。thử sơ tiêu dã 。y ư Pháp giới cử tiền không tánh sở quán chi cảnh 。biện trung biên vân 。tức thử trung thuyết sở tri không tánh 。do vô biến nghĩa thuyết vi chân như 。chân tánh thường như vô chuyển biến cố 。nãi chí vân 。do thánh pháp nhân nghĩa thuyết vi Pháp giới 。dĩ nhất thiết thánh pháp duyên thử sanh cố 。thử trung giới ngôn tức thị nhân nghĩa 。vấn 。chuẩn nhiếp Đại thừa cập thành duy thức luận tức dĩ đệ bát vi nhất thiết pháp nhân 。A-tỳ Đạt-ma Kinh vân 。vô thủy thời lai giới nhất thiết pháp đẳng y 。do thử hữu chư thú cập Niết-Bàn chứng đắc 。hà cố trung biên thuyết chân như lý vi chư Pháp nhân 。đáp 。ước lưu chuyển hoàn diệt y tức thuyết đệ bát thức thị nhất thiết pháp nhân 。trì bỉ chủng cố 。nhược/nhã ước mê ngộ y tức thuyết chân như tánh cố 。thắng man Kinh vân 。Như Lai tạng vi y vi trì vi kiến lập 。Bảo Tánh Luận trung tức y thử nghĩa thuyết chân như lý 。vi vô thủy thời lai giới đẳng 。vấn 。ký mê ngộ y thông sanh nhiễm tịnh 。vân hà Trung biên luận vân thánh pháp nhân nghĩa thuyết vi Pháp giới 。đáp 。bất thuyết duy ngôn cố vô hữu thất 。hựu phục nhiễm pháp bất do chứng như thủy đắc sanh 。nhược/nhã chư thánh pháp nhân căn bổn trí chi sở dẫn sanh 。vô phân biệt trí tất chứng như khởi 。thị cố Thiên thuyết vi thánh pháp nhân 。thử tăng thượng duyên nhân 。phi thân nhân duyên 。kim thử vân y thị sở duyên nhân 。ư thị cảnh thanh 。duyên thắng nghĩa đế hạnh/hành/hàng Bồ-đề Pháp 。dĩ pháp giới tánh phi sanh tử Niết-Bàn 。ly nhị tướng cố 。cố diệc phi phi sanh tử Niết-Bàn 。bất ly nhị cố 。như thị kiến ư chư Phật Bồ-đề diệc phi sanh tử Niết-Bàn 。Bồ-đề tức tam thân 。tam thân phi sanh tử Niết-Bàn 。tác như thị quán tu Bồ-đề Pháp tức thị tu bình đẳng hạnh/hành/hàng 。cố Thập Bát Không Luận vân 。hóa thân phi sanh tử Niết-Bàn 。hà dĩ cố 。sanh tử giai thị vọng tưởng điên đảo bất quá khổ tập cố 。hóa thân bất nhĩ 。y Pháp ưng sanh (Pháp giả Pháp thân ưng giả ứng thân )thể phi điên đảo 。phục năng trừ chúng sanh điên đảo cố phi sanh tử 。phi Niết-Bàn giả hữu thủy chung cố phi sanh tử cố phi điên đảo 。phi Niết-Bàn cố phi chân thật 。hựu vân 。Pháp thân dữ bỉ ứng thân diệc bất tức bất ly cố 。Thập Bát Không Luận vấn vân 。nhược/nhã Pháp thân bất ly ứng thân hữu hà quá thất 。đáp viết 。nhược nhĩ nhất nhân đắc Phật dư ưng đồng đắc 。dĩ nhất thiết nhân bất đồng đắc cố tri Pháp thân hữu bất tức ứng thân nghĩa 。thử ý Pháp thân nhất thiết chúng sanh bình đẳng cộng hữu 。thể thị kỳ nhất 。dữ ứng thân nhất cố nhất đắc ứng thân ưng nhất thiết đắc 。thể vô biệt cố 。ký bất như thị minh tri Pháp thân hữu bất tức ứng thân nghĩa 。luận vân 。hựu diệc bất ly ứng thân 。hà dĩ cố 。Pháp thân vô dị thường bất ly tam thế chư Phật công đức cố 。nhược/nhã năng như thử thể giải Pháp ưng ly bất ly nghĩa 。tức trừ quyết định ly bất ly chấp 。y bất ly đạo lý nhi tu chư hạnh cố 。năng chứng đắc ứng thân chi quả 。hóa thân diệc nhĩ 。thử ý Pháp thân dữ ưng hóa thân bất tức bất ly 。ưng hóa dữ Pháp thân diệc bất tức bất ly 。diệc như chân như 。tác như thị quán nhi tu Bồ-đề danh bình đẳng hạnh/hành/hàng 。tri quả ký nhiên tu hành diệc nhĩ 。bất tức sanh tử Niết-Bàn thành vô trụ đạo 。tức thất đại tánh trung phương tiện đại tánh 。 經。云何依於法界行菩提法修平等行。 Kinh 。vân hà y ư Pháp giới hạnh/hành/hàng Bồ-đề Pháp tu bình đẳng hạnh/hành/hàng 。 贊曰。徵也。真如是常。菩提行等無常。常無常生死涅槃有體無體體相各異。云何依法界行菩提法修平等。此意約彼執情執一向異而假徵之。 tán viết 。trưng dã 。chân như thị thường 。Bồ-đề hạnh/hành/hàng đẳng vô thường 。thường vô thường sanh tử Niết-Bàn hữu thể vô thể thể tướng các dị 。vân hà y Pháp giới hạnh/hành/hàng Bồ-đề Pháp tu bình đẳng 。thử ý ước bỉ chấp tình chấp nhất hướng dị nhi giả trưng chi 。 經。謂於五蘊能現法界法界即是五蘊五蘊不可說非五蘊亦不可說。 Kinh 。vị ư ngũ uẩn năng hiện Pháp giới Pháp giới tức thị ngũ uẩn ngũ uẩn bất khả thuyết phi ngũ uẩn diệc bất khả thuyết 。 贊曰。第三釋。此約不離不即答。初云。謂於五蘊能現法界。法界即是五蘊。此不離義。謂於者指斥標舉發端之義。即於五蘊能現法界。法界即現五蘊。此有二。一云。依遍計所執相無自性及所顯空性故說五蘊能現法界。法界即是五蘊故。般若心經云。色即是空空即是色。受想行識亦復如是。空性即如故。解深密經及瑜伽論云。於第二時唯為發趣修大乘者。於一切法無生無滅本來寂靜自性涅槃。以隱密相轉正法輪。十八空論亦云。故知分別無相依他無生名真實性。真實體無。無體故無相。無相故無生。無生故無滅。無滅故寂靜。寂靜故名自性涅槃。辨中邊論亦云。無二謂無所取能取。有無謂有二取之無性。此意所能取無。即所取五蘊及能取心俱遍計故體無。無之性體即是如故。云五蘊能現法界。法界是五蘊性亦名五蘊。故云法界即五蘊真如。由此道理遍計所執五蘊體無亦不可說。二無之性體非積聚名非五蘊。性離言故亦不可說。此除遍計。以證真而修行說二云依他中唯有圓成圓成中唯有依他。云五蘊能現法界法界即是五蘊。約不離義云是五蘊。故中邊論云。即虛妄分別中有空性故。及空性中有虛妄分別故是即契中道。空性即法界。雖云不離不可言一異。若此法界與五蘊一亦不可說。若此法性非五蘊者此意說異。亦不可說。俱是遍計無自性故不可說故。中邊云。若異應成法性異法。便違聖說。如苦等性。若一應非淨智境。亦非共相。此即顯空如與虛妄分別。依此離一異相。云不可說。或復二性俱非言境名不可說。故成唯識論云。真謂自性假智及詮俱非境故。既非言說又非決定一向一異。故非生死涅槃別。所以云平等。雖別言五蘊意約三身令求修行。即五修中依止自在修也。然約不一異釋順中邊十八空論。依此經文即通二解。然依重詰為通釋文即不一異為勝。前徵後詰。依影顯說。即通說勝。 tán viết 。đệ tam thích 。thử ước bất ly bất tức đáp 。sơ vân 。vị ư ngũ uẩn năng hiện Pháp giới 。Pháp giới tức thị ngũ uẩn 。thử bất ly nghĩa 。vị ư giả chỉ xích tiêu cử phát đoan chi nghĩa 。tức ư ngũ uẩn năng hiện Pháp giới 。Pháp giới tức hiện ngũ uẩn 。thử hữu nhị 。nhất vân 。y biến kế sở chấp tướng vô tự tánh cập sở hiển không tánh cố thuyết ngũ uẩn năng hiện Pháp giới 。Pháp giới tức thị ngũ uẩn cố 。Bát-nhã tâm Kinh vân 。sắc tức thị không không tức thị sắc 。thọ tưởng hành thức diệc phục như thị 。không tánh tức như cố 。Giải Thâm Mật Kinh cập du già luận vân 。ư đệ nhị thời duy vi phát thú tu Đại-Thừa giả 。ư nhất thiết Pháp vô sanh vô diệt bản lai tịch tĩnh tự tánh Niết-Bàn 。dĩ ẩn mật tướng chuyển chánh Pháp luân 。Thập Bát Không Luận diệc vân 。cố tri phân biệt vô tướng y tha vô sanh danh chân thật tánh 。chân thật thể vô 。vô thể cố vô tướng 。vô tướng cố vô sanh 。vô sanh cố vô diệt 。vô diệt cố tịch tĩnh 。tịch tĩnh cố danh tự tánh Niết-Bàn 。biện trung biên luận diệc vân 。vô nhị vị vô sở thủ năng thủ 。hữu vô vị hữu nhị thủ chi Vô tánh 。thử ý sở năng thủ vô 。tức sở thủ ngũ uẩn cập năng thủ tâm câu biến kế cố thể vô 。vô chi tánh thể tức thị như cố 。vân ngũ uẩn năng hiện Pháp giới 。Pháp giới thị ngũ uẩn tánh diệc danh ngũ uẩn 。cố vân Pháp giới tức ngũ uẩn chân như 。do thử đạo lý biến kế sở chấp ngũ uẩn thể vô diệc bất khả thuyết 。nhị vô chi tánh thể phi tích tụ danh phi ngũ uẩn 。tánh ly ngôn cố diệc bất khả thuyết 。thử trừ biến kế 。dĩ chứng chân nhi tu hành thuyết nhị vân y tha trung duy hữu viên thành viên thành trung duy hữu y tha 。vân ngũ uẩn năng hiện Pháp giới Pháp giới tức thị ngũ uẩn 。ước bất ly nghĩa vân thị ngũ uẩn 。cố Trung biên luận vân 。tức hư vọng phân biệt trung hữu không tánh cố 。cập không tánh trung hữu hư vọng phân biệt cố thị tức khế trung đạo 。không tánh tức Pháp giới 。tuy vân bất ly bất khả ngôn nhất dị 。nhược/nhã thử pháp giới dữ ngũ uẩn nhất diệc bất khả thuyết 。nhược/nhã thử pháp tánh phi ngũ uẩn giả thử ý thuyết dị 。diệc bất khả thuyết 。câu thị biến kế vô tự tánh cố bất khả thuyết cố 。trung biên vân 。nhược/nhã dị ưng thành pháp tánh dị pháp 。tiện vi Thánh thuyết 。như khổ đẳng tánh 。nhược/nhã nhất ưng phi tịnh trí cảnh 。diệc phi cộng tướng 。thử tức hiển không như dữ hư vọng phân biệt 。y thử ly nhất dị tướng 。vân bất khả thuyết 。hoặc phục nhị tánh câu phi ngôn cảnh danh bất khả thuyết 。cố thành duy thức luận vân 。chân vị tự tánh giả trí cập thuyên câu phi cảnh cố 。ký phi ngôn thuyết hựu phi quyết định nhất hướng nhất dị 。cố phi sanh tử Niết-Bàn biệt 。sở dĩ vân bình đẳng 。tuy biệt ngôn ngũ uẩn ý ước tam thân lệnh cầu tu hành 。tức ngũ tu trung y chỉ tự tại tu dã 。nhiên ước bất nhất dị thích thuận trung biên Thập Bát Không Luận 。y thử Kinh văn tức thông nhị giải 。nhiên y trọng cật vi thông thích văn tức bất nhất dị vi thắng 。tiền trưng hậu cật 。y ảnh hiển thuyết 。tức thông thuyết thắng 。 經。何以故。 Kinh 。hà dĩ cố 。 贊曰。詰也。何所以故法界亦五蘊不可說。非五蘊亦不可說。 tán viết 。cật dã 。hà sở dĩ cố Pháp giới diệc ngũ uẩn bất khả thuyết 。phi ngũ uẩn diệc bất khả thuyết 。 經。若法界是五蘊即是斷見若離五蘊即是常見。 Kinh 。nhược/nhã Pháp giới thị ngũ uẩn tức thị đoạn kiến nhược/nhã ly ngũ uẩn tức thị thường kiến 。 贊曰。通也。有三。初釋不得言一異。次出不得所由。後結。此初。若法界即五蘊約遍計說。彼是無故即是斷見。若離五蘊別見法性即是常見。又法界即五蘊約依他說。二乘得無餘時法界同斷。即是斷見。或隨有為真如有滅故說為斷。若離五蘊別見法性即是常見。以法性體與彼遍計依他二性非定一異。言定一異俱是遍計。不離斷常。問。真如非常見為常者名為常見。真如是常見之為常。稱境而知何名常見。答。言常無常此隨言詮。是分別見。談其法體非常無常。如言執常。故是常見。又復正違無分別智。此意欲令離分別執亡相方修。若執為常違此正智。以其法性離有無一異常斷相故。不障後得智離執觀如以為常也。此中即離應可立量云。法界應有斷。斷者滅義。因云。即五蘊故猶如五蘊。又若離五蘊即是常見者。即難依他應是常名為常見。以蘊非蘊中隨一攝故。猶如法界。然此不為破他故不立量。復違教過。以教不許五蘊常故。但可顯云應是常見。然觀經文但明法界與五蘊體非定一異。若定一異法界體應是斷是常。 tán viết 。thông dã 。hữu tam 。sơ thích bất đắc ngôn nhất dị 。thứ xuất bất đắc sở do 。hậu kết/kiết 。thử sơ 。nhược/nhã Pháp giới tức ngũ uẩn ước biến kế thuyết 。bỉ thị vô cố tức thị đoạn kiến 。nhược/nhã ly ngũ uẩn biệt kiến pháp tánh tức thị thường kiến 。hựu Pháp giới tức ngũ uẩn ước y tha thuyết 。nhị thừa đắc vô dư thời Pháp giới đồng đoạn 。tức thị đoạn kiến 。hoặc tùy hữu vi chân như hữu diệt cố thuyết vi đoạn 。nhược/nhã ly ngũ uẩn biệt kiến pháp tánh tức thị thường kiến 。dĩ pháp tánh thể dữ bỉ biến kế y tha nhị tánh phi định nhất dị 。ngôn định nhất dị câu thị biến kế 。bất ly đoạn thường 。vấn 。chân như phi thường kiến vi thường giả danh vi thường kiến 。chân như thị thường kiến chi vi thường 。xưng cảnh nhi tri hà danh thường kiến 。đáp 。ngôn thường vô thường thử tùy ngôn thuyên 。thị phân biệt kiến 。đàm kỳ pháp thể phi thường vô thường 。như ngôn chấp thường 。cố thị thường kiến 。hựu phục chánh vi vô phân biệt trí 。thử ý dục lệnh ly phân biệt chấp vong tướng phương tu 。nhược/nhã chấp vi thường vi thử chánh trí 。dĩ kỳ Pháp tánh ly hữu vô nhất dị thường đoạn tướng cố 。bất chướng hậu đắc trí ly chấp quán như dĩ vi thường dã 。thử trung tức ly ưng khả lập lượng vân 。Pháp giới ưng hữu đoạn 。đoạn giả diệt nghĩa 。nhân vân 。tức ngũ uẩn cố do như ngũ uẩn 。hựu nhược/nhã ly ngũ uẩn tức thị thường kiến giả 。tức nạn/nan y tha ưng thị thường danh vi thường kiến 。dĩ uẩn phi uẩn trung tùy nhất nhiếp cố 。do như Pháp giới 。nhiên thử bất vi phá tha cố bất lập lượng 。phục vi giáo quá/qua 。dĩ giáo bất hứa ngũ uẩn thường cố 。đãn khả hiển vân ưng thị thường kiến 。nhiên quán Kinh văn đãn minh Pháp giới dữ ngũ uẩn thể phi định nhất dị 。nhược/nhã định nhất dị Pháp giới thể ưng thị đoạn thị thường 。 經。離於二相不著二邊不可見過所見無名無相。 Kinh 。ly ư nhị tướng bất trước nhị biên bất khả kiến quá/qua sở kiến vô danh vô tướng 。 贊曰。出不得言一異之所以。離於二相離常無常有無生滅此等二相故。不著二邊遠離增減。我法二不有離增。空性如不無離減。不可見非五識境。過所見超於意識虛計度境。無名離能詮。無相離所詮。 tán viết 。xuất bất đắc ngôn nhất dị chi sở dĩ 。ly ư nhị tướng ly thường vô thường hữu vô sanh diệt thử đẳng nhị tướng cố 。bất trước nhị biên viễn ly tăng giảm 。ngã pháp nhị bất hữu ly tăng 。không tánh như bất vô ly giảm 。bất khả kiến phi ngũ thức cảnh 。quá/qua sở kiến siêu ư ý thức hư kế độ cảnh 。vô danh ly năng thuyên 。vô tướng ly sở thuyên 。 經。是則名為說於法界。 Kinh 。thị tắc danh vi thuyết ư Pháp giới 。 贊曰。結也。由離二相等故不可說與蘊一異。是則名為說法界體法界體既離此等相修行時如法界相。 tán viết 。kết/kiết dã 。do ly nhị tướng đẳng cố bất khả thuyết dữ uẩn nhất dị 。thị tắc danh vi thuyết Pháp giới thể pháp giới thể ký ly thử đẳng tướng tu hành thời như Pháp giới tướng 。 經。善女天云何五蘊能現法界如是五蘊不從因緣生。 Kinh 。thiện nữ thiên vân hà ngũ uẩn năng hiện Pháp giới như thị ngũ uẩn bất tùng nhân duyên sanh 。 贊曰。次下法喻廣明。意就法界離於八不。故依五蘊能現法界。初且舉不生明。次例不滅等。文分為四。初法。次善女天譬如鼓聲下喻說。三若不可生下例餘七不。四故知五蘊非有非無下總結成。初法說中分三。初假徵起前。二標宗。三釋所以。此初二也。標宗意說五蘊不生破遍計執。依遍計無即能現法界。故五蘊與法界不一異等。 tán viết 。thứ hạ Pháp dụ quảng minh 。ý tựu Pháp giới ly ư bát bất 。cố y ngũ uẩn năng hiện Pháp giới 。sơ thả cử bất sanh minh 。thứ lệ bất diệt đẳng 。văn phần vi tứ 。sơ Pháp 。thứ thiện nữ thiên thí như cổ thanh hạ dụ thuyết 。tam nhược/nhã bất khả sanh hạ lệ dư thất bất 。tứ cố tri ngũ uẩn phi hữu phi vô hạ tổng kết thành 。sơ pháp thuyết trung phần tam 。sơ giả trưng khởi tiền 。nhị tiêu tông 。tam thích sở dĩ 。thử sơ nhị dã 。tiêu tông ý thuyết ngũ uẩn bất sanh phá biến kế chấp 。y biến kế vô tức năng hiện Pháp giới 。cố ngũ uẩn dữ Pháp giới bất nhất dị đẳng 。 經。何以故。 Kinh 。hà dĩ cố 。 贊曰。下釋所以。初假設外徵。何所以故不從因生。此假作執因中有果論及去來實有論徵。執有果論者意說。因中已有果竟。但從緣生或從緣顯。若如穀種。因中先無其果而後生穀亦應生豆等。彼此本無從因生故。若爾即應從於一因生一切果。是故因中定已有果。但緣生顯。何所以故不從因緣生。若去來實有論徵意。三世法有。然未來世有生能生應生之法。若無生生不至現在。何所以故云不從因緣生。 tán viết 。hạ thích sở dĩ 。sơ giả thiết ngoại trưng 。hà sở dĩ cố bất tùng nhân sanh 。thử giả tác chấp nhân trung hữu quả luận cập khứ lai thật hữu luận trưng 。chấp hữu quả luận giả ý thuyết 。nhân trung dĩ hữu quả cánh 。đãn tùng duyên sanh hoặc tùng duyên hiển 。nhược như cốc chủng 。nhân trung tiên vô kỳ quả nhi hậu sanh cốc diệc ưng sanh đậu đẳng 。bỉ thử bản vô tùng nhân sanh cố 。nhược nhĩ tức ưng tùng ư nhất nhân sanh nhất thiết quả 。thị cố nhân trung định dĩ hữu quả 。đãn duyên sanh hiển 。hà sở dĩ cố bất tùng nhân duyên sanh 。nhược/nhã khứ lai thật hữu luận trưng ý 。tam thế Pháp hữu 。nhiên vị lai thế hữu sanh năng sanh ưng sanh chi Pháp 。nhược/nhã vô sanh sanh bất chí hiện tại 。hà sở dĩ cố vân bất tùng nhân duyên sanh 。 經。若從因緣生者為已生故生為未生故生。 Kinh 。nhược/nhã tùng nhân duyên sanh giả vi dĩ sanh cố sanh vi vị sanh cố sanh 。 贊曰。正釋。初總牒。二為已生故生下開徵。三若已生生者下別非。四無名無相已下結成五蘊能現法界。此初二也。此開徵意云。為諸法生已更待生等因為能生。為諸法未生待生等因為能生。 tán viết 。chánh thích 。sơ tổng điệp 。nhị vi dĩ sanh cố sanh hạ khai trưng 。tam nhược/nhã dĩ sanh sanh giả hạ biệt phi 。tứ vô danh vô tướng dĩ hạ kết thành ngũ uẩn năng hiện Pháp giới 。thử sơ nhị dã 。thử khai trưng ý vân 。vi chư Pháp sanh dĩ cánh đãi sanh đẳng nhân vi năng sanh 。vi chư Pháp vị sanh đãi sanh đẳng nhân vi năng sanh 。 經。若已生生者何用因緣。 Kinh 。nhược/nhã dĩ sanh sanh giả hà dụng nhân duyên 。 贊曰。別非。此非初已生。若法未生可待因生果既生已。何用生等為因緣生。故十二門論頌云。此生若未生云何能自生。若生已自生已生何用生。初二句破未生生。後兩句破已生生。此破去來實有。論釋云。若謂生已而生。生已即是生。何須更生。生已更無生。作已更無作。此意生已更無生者直責。作已更無作舉喻例破。如所作事了而更不作。既體生已何更生生。此難破大生及小生。例所生法爾。又解。亦破所生法。又頌云。先有即不生。先無亦不生。有無亦不生誰當有生者。此破因中有果論。初句破先有果但用因生。第二三句設破先無及俱有無用因生。第四句結不用因生。故所生亦無。此意本無今有。有即名生。果既因中先有即應名生。此既已生何用因生。故釋云。若果因中先有而生是則無窮。 tán viết 。biệt phi 。thử phi sơ dĩ sanh 。nhược/nhã Pháp vị sanh khả đãi nhân sanh quả ký sanh dĩ 。hà dụng sanh đẳng vi nhân duyên sanh 。cố Thập Nhị Môn Luận tụng vân 。thử sanh nhược/nhã vị sanh vân hà năng tự sanh 。nhược/nhã sanh dĩ tự sanh dĩ sanh hà dụng sanh 。sơ nhị cú phá vị sanh sanh 。hậu lượng (lưỡng) cú phá dĩ sanh sanh 。thử phá khứ lai thật hữu 。luận thích vân 。nhược/nhã vị sanh dĩ nhi sanh 。sanh dĩ tức thị sanh 。hà tu cánh sanh 。sanh dĩ cánh vô sanh 。tác dĩ cánh vô tác 。thử ý sanh dĩ cánh vô sanh giả trực trách 。tác dĩ cánh vô tác cử dụ lệ phá 。như sở tác sự liễu nhi cánh bất tác 。ký thể sanh dĩ hà cánh sanh sanh 。thử nạn/nan phá Đại sanh cập tiểu sanh 。lệ sở sanh pháp nhĩ 。hựu giải 。diệc phá sở sanh pháp 。hựu tụng vân 。tiên hữu tức bất sanh 。tiên vô diệc bất sanh 。hữu vô diệc bất sanh thùy đương hữu sanh giả 。thử phá nhân trung hữu quả luận 。sơ cú phá tiên hữu quả đãn dụng nhân sanh 。đệ nhị tam cú thiết phá tiên vô cập câu hữu vô dụng nhân sanh 。đệ tứ cú kết/kiết bất dụng nhân sanh 。cố sở sanh diệc vô 。thử ý bản vô kim hữu 。hữu tức danh sanh 。quả ký nhân trung tiên hữu tức ưng danh sanh 。thử ký dĩ sanh hà dụng nhân sanh 。cố thích vân 。nhược/nhã quả nhân trung tiên hữu nhi sanh thị tắc vô cùng 。 經。若未生生者不可得生。 Kinh 。nhược/nhã vị sanh sanh giả bất khả đắc sanh 。 贊曰。此非未生生。初立宗。何故下舉因。十二門論云。若未生而生未生名未有。云何能自生。此意因緣未生即體是無。無自不能生何能生他。此破去來實有論。彼論復云。復次若因中無果而果生諸因相即不成。何以故。諸因若無法何能作何能成。若無作無成云何名為因。此意言因必須對果。果既無體對誰名能作能成。既無能作能成何得名因。 tán viết 。thử phi vị sanh sanh 。sơ lập tông 。hà cố hạ cử nhân 。Thập Nhị Môn Luận vân 。nhược/nhã vị sanh nhi sanh vị sanh danh vị hữu 。vân hà năng tự sanh 。thử ý nhân duyên vị sanh tức thể thị vô 。vô tự bất năng sanh hà năng sanh tha 。thử phá khứ lai thật hữu luận 。bỉ luận phục vân 。phục thứ nhược/nhã nhân trung vô quả nhi quả sanh chư nhân tướng tức bất thành 。hà dĩ cố 。chư nhân nhược/nhã vô Pháp hà năng tác hà năng thành 。nhược/nhã vô tác vô thành vân hà danh vi nhân 。thử ý ngôn nhân tất tu đối quả 。quả ký vô thể đối thùy danh năng tác năng thành 。ký vô năng tác năng thành hà đắc danh nhân 。 經。何以故。 Kinh 。hà dĩ cố 。 贊曰。將欲舉因。先假徵之。 tán viết 。tướng dục cử nhân 。tiên giả trưng chi 。 經。未生諸法即是非有。 Kinh 。vị sanh chư Pháp tức thị phi hữu 。 贊曰。舉因也。 tán viết 。cử nhân dã 。 經。無名無相非校量譬喻之所能及。 Kinh 。vô danh vô tướng phi giáo lượng thí dụ chi sở năng cập 。 贊曰。結成五蘊能現法界。以非有即法空。非校量譬喻之所能及者。無比量能立令生。 tán viết 。kết thành ngũ uẩn năng hiện Pháp giới 。dĩ phi hữu tức pháp không 。phi giáo lượng thí dụ chi sở năng cập giả 。vô bỉ lượng năng lập lệnh sanh 。 經。非是因緣之所生故。 Kinh 。phi thị nhân duyên chi sở sanh cố 。 贊曰。結也。雙結前二。若已生法亦非是因緣生。若未生生者亦非是因緣之所生。故既非因緣生。即無名無相譬所不及。此即法界故。法界與遍計及依他性俱不一異言無名無相。亦應云不生不滅。乃至自性涅槃但顯略爾。此中比量若已生法應不待因生。體已生故。如過去等。若未生法應立宗云。諸未生法應不可得生宗。以非有故因。無名無相故亦得是因。諸非有者皆不可得生。如兔角等。諸無名相者皆不可得生。如真如等。又十二門論云。若不生法生一切不生法皆應生。一切凡夫未生阿耨菩提皆應生。又不壞法阿羅漢煩惱不生而生。此說不退法羅漢應起煩惱。又云。兔馬等角不生而生。是事不然。是故不應說不生而生。顯揚論第九．瑜伽論第六。及廣百論第四等皆悉有破。恐煩不引。此上破妄。即依遍計五蘊即現法界。未說依他下喻及合方顯依他能現法界。 tán viết 。kết/kiết dã 。song kết/kiết tiền nhị 。nhược/nhã dĩ sanh pháp diệc phi thị nhân duyên sanh 。nhược/nhã vị sanh sanh giả diệc phi thị nhân duyên chi sở sanh 。cố ký phi nhân duyên sanh 。tức vô danh vô tướng thí sở bất cập 。thử tức Pháp giới cố 。Pháp giới dữ biến kế cập y tha tánh câu bất nhất dị ngôn vô danh vô tướng 。diệc ưng vân bất sanh bất diệt 。nãi chí tự tánh Niết-Bàn đãn hiển lược nhĩ 。thử trung tỉ lượng nhược/nhã dĩ sanh pháp ưng bất đãi nhân sanh 。thể dĩ sanh cố 。như quá khứ đẳng 。nhược/nhã vị sanh Pháp ưng lập tông vân 。chư vị sanh Pháp ưng bất khả đắc sanh tông 。dĩ phi hữu cố nhân 。vô danh vô tướng cố diệc đắc thị nhân 。chư phi hữu giả giai bất khả đắc sanh 。như thỏ giác đẳng 。chư vô danh tướng giả giai bất khả đắc sanh 。như chân như đẳng 。hựu Thập Nhị Môn Luận vân 。nhược/nhã bất sanh pháp sanh nhất thiết bất sanh pháp giai ưng sanh 。nhất thiết phàm phu vị sanh A nậu Bồ-đề giai ưng sanh 。hựu bất hoại pháp A-la-hán phiền não bất sanh nhi sanh 。thử thuyết bất thoái Pháp La-hán ưng khởi phiền não 。hựu vân 。thỏ mã đẳng giác bất sanh nhi sanh 。thị sự bất nhiên 。thị cố bất ưng thuyết bất sanh nhi sanh 。Hiển Dương Luận đệ cửu ．du già luận đệ lục 。cập Quảng bách luận đệ tứ đẳng giai tất hữu phá 。khủng phiền bất dẫn 。thử thượng phá vọng 。tức y biến kế ngũ uẩn tức hiện Pháp giới 。vị thuyết y tha hạ dụ cập hợp phương hiển y tha năng hiện Pháp giới 。 經。善女天譬如鼓聲依木依皮及桴手等故得出聲。 Kinh 。thiện nữ thiên thí như cổ thanh y mộc y bì cập phù thủ đẳng cố đắc xuất thanh 。 贊曰。第二喻說。文中有二。初喻依他假有。次顯遍計是無。此初也。有二。初明依他有。次顯能現法界。此依他假有也。因緣如幻。但假合生。 tán viết 。đệ nhị dụ thuyết 。văn trung hữu nhị 。sơ dụ y tha giả hữu 。thứ hiển biến kế thị vô 。thử sơ dã 。hữu nhị 。sơ minh y tha hữu 。thứ hiển năng hiện Pháp giới 。thử y tha giả hữu dã 。nhân duyên như huyễn 。đãn giả hợp sanh 。 經。如是鼓聲過去亦空未來亦空現在亦空。 Kinh 。như thị cổ thanh quá khứ diệc không vị lai diệc không hiện tại diệc không 。 贊曰。顯五蘊能現法性。既是緣生非定實有。過去已滅未來未生現在不住。故皆是空。空即法界。故無著菩薩般若論中。說夢電雲喻三世法。名修出離。出離即涅槃。以無生滅故。瑜伽第六三世各有十二相故不可說有。廣如彼說。 tán viết 。hiển ngũ uẩn năng hiện pháp tánh 。ký thị duyên sanh phi định thật hữu 。quá khứ dĩ diệt vị lai vị sanh hiện tại bất trụ 。cố giai thị không 。không tức Pháp giới 。cố Vô Trước bồ tát bát-nhã luận trung 。thuyết mộng điện vân dụ tam thế Pháp 。danh tu xuất ly 。xuất ly tức Niết-Bàn 。dĩ vô sanh diệt cố 。du già đệ lục tam thế các hữu thập nhị tướng cố bất khả thuyết hữu 。quảng như bỉ thuyết 。 經。何以故是鼓音聲不從木生不從皮生乃桴手生不於三世生是則不生。 Kinh 。hà dĩ cố thị cổ âm thanh bất tùng mộc sanh bất tùng bì sanh nãi phù thủ sanh bất ư tam thế sanh thị tắc bất sanh 。 贊曰。次顯遍計是無。初徵次辨後結。中論云。諸法不自生。自無作用故。亦不從他生他無作用故。亦不從共生共無作用故。非不從二生。雖無作用緣而有功德緣可得。此破執有實作用。今此亦爾。聲不從木生等無作用故。不從皮桴手生亦爾。不於三世生者。過去生已滅未來無不生。現世自已生故非三世生。是則不生此結也。此意既不生即顯法界。文如前引。 tán viết 。thứ hiển biến kế thị vô 。sơ trưng thứ biện hậu kết/kiết 。trung luận vân 。chư Pháp bất tự sanh 。tự vô tác dụng cố 。diệc bất tòng tha sanh tha vô tác dụng cố 。diệc bất tùng cộng sanh cọng vô tác dụng cố 。phi bất tùng nhị sanh 。tuy vô tác dụng duyên nhi hữu công đức duyên khả đắc 。thử phá chấp hữu thật tác dụng 。kim thử diệc nhĩ 。thanh bất tùng mộc sanh đẳng vô tác dụng cố 。bất tùng bì phù thủ sanh diệc nhĩ 。bất ư tam thế sanh giả 。quá khứ sanh dĩ diệt vị lai vô bất sanh 。hiện thế tự dĩ sanh cố phi tam thế sanh 。thị tắc bất sanh thử kết/kiết dã 。thử ý ký bất sanh tức hiển Pháp giới 。văn như tiền dẫn 。 經。若不可生則不可滅若不可滅無所從來若無所從來亦無所去若無所去則非常非斷若非常非斷則不一不異。 Kinh 。nhược/nhã bất khả sanh tức bất khả diệt nhược/nhã bất khả diệt vô sở tòng lai nhược/nhã vô sở tòng lai diệc vô sở khứ nhược/nhã vô sở khứ tức phi thường phi đoạn nhược/nhã phi thường phi đoạn tức bất nhất bất dị 。 贊曰。三例餘不滅等七不明。顯法界有二。初例後釋難。遍計所執體性是無。如石女兒。先自現不生如何有過滅。亦不從未來因來。既是無來何有謝過去。既不從未來來亦無謝過去。說誰為常斷。既無常斷說誰與諸法為一異。故不一異等約遍計無。與法界不一異。不異故遍計即能現法界。不一故法界即離斷常等。或不一故遍計所執即離斷常等。約依他聲與木皮等亦復如是。聲與皮等一應當聞四聲。應聞木皮桴手。以體一故。如聲若與皮等異應不從起。但假和合不可言一異。餘亦準知。聲依木等起不得說一異。蘊依法界生。與彼不一異。既是不異故依五蘊即現法界。以不一故法界無生滅等。 tán viết 。tam lệ dư bất diệt đẳng thất bất minh 。hiển Pháp giới hữu nhị 。sơ lệ hậu thích nạn/nan 。biến kế sở chấp thể tánh thị vô 。như thạch nữ nhi 。tiên tự hiện bất sanh như hà hữu quá diệt 。diệc bất tùng vị lai nhân lai 。ký thị vô lai hà hữu tạ quá khứ 。ký bất tùng vị lai lai diệc vô tạ quá khứ 。thuyết thùy vi thường đoạn 。ký vô thường đoạn thuyết thùy dữ chư Pháp vi nhất dị 。cố bất nhất dị đẳng ước biến kế vô 。dữ Pháp giới bất nhất dị 。bất dị cố biến kế tức năng hiện Pháp giới 。bất nhất cố Pháp giới tức ly đoạn thường đẳng 。hoặc bất nhất cố biến kế sở chấp tức ly đoạn thường đẳng 。ước y tha thanh dữ mộc bì đẳng diệc phục như thị 。thanh dữ bì đẳng nhất ứng đương văn tứ thanh 。ưng văn mộc bì phù thủ 。dĩ thể nhất cố 。như thanh nhược/nhã dữ bì đẳng dị ưng bất tùng khởi 。đãn giả hòa hợp bất khả ngôn nhất dị 。dư diệc chuẩn tri 。thanh y mộc đẳng khởi bất đắc thuyết nhất dị 。uẩn y Pháp giới sanh 。dữ bỉ bất nhất dị 。ký thị bất dị cố y ngũ uẩn tức hiện Pháp giới 。dĩ bất nhất cố Pháp giới vô sanh diệt đẳng 。 經。何以故。 Kinh 。hà dĩ cố 。 贊曰。下第二釋難。但釋不一異有二。一釋不一難。二釋不異難。初釋不一難中有四。初段徵。二却詰。三出過。四結成不一。此初也。 tán viết 。hạ đệ nhị thích nạn/nan 。đãn thích bất nhất dị hữu nhị 。nhất thích bất nhất nạn/nan 。nhị thích bất dị nạn/nan 。sơ thích bất nhất nạn/nan trung hữu tứ 。sơ đoạn trưng 。nhị khước cật 。tam xuất quá/qua 。tứ kết thành bất nhất 。thử sơ dã 。 經。此若是一則不異法界。 Kinh 。thử nhược/nhã thị nhất tức bất dị Pháp giới 。 贊曰。却詰是一。 tán viết 。khước cật thị nhất 。 經。若如是者凡夫之人應見真諦得於無上安樂涅槃。 Kinh 。nhược như thị giả phàm phu chi nhân ưng kiến chân đế đắc ư vô thượng an lạc Niết-Bàn 。 贊曰。出過。若法界與五蘊一。如是者即凡夫見五蘊時應見真諦。以五蘊即是真如故。若許爾者凡夫應得無上安樂。無上安樂即大涅槃。此亦同阿毘達磨經。境離識有凡夫自應成無倒智。以見實故。既不成智。明離識無。 tán viết 。xuất quá/qua 。nhược/nhã Pháp giới dữ ngũ uẩn nhất 。như thị giả tức phàm phu kiến ngũ uẩn thời ưng kiến chân đế 。dĩ ngũ uẩn tức thị chân như cố 。nhược/nhã hứa nhĩ giả phàm phu ưng đắc vô thượng an lạc 。vô thượng an lạc tức đại Niết Bàn 。thử diệc đồng A-tỳ Đạt-ma Kinh 。cảnh ly thức hữu phàm phu tự ưng thành vô đảo trí 。dĩ kiến thật cố 。ký bất thành trí 。minh ly thức vô 。 經。既不如是故知不一。 Kinh 。ký bất như thị cố tri bất nhất 。 贊曰。結成不一。既不如是成聖得安樂涅槃。故知法界與五蘊不一。同十八空論難應與如一。 tán viết 。kết thành bất nhất 。ký bất như thị thành thánh đắc an lạc Niết-Bàn 。cố tri Pháp giới dữ ngũ uẩn bất nhất 。đồng Thập Bát Không Luận nạn/nan ưng dữ như nhất 。 經。若言異者。 Kinh 。nhược/nhã ngôn dị giả 。 贊曰。下釋不異難。亦有四。初牒徵。二詰責。三出過。四結成。此初也。此難不一異。同解深密第一．瑜伽論七十五。恐煩不引。 tán viết 。hạ thích bất dị nạn/nan 。diệc hữu tứ 。sơ điệp trưng 。nhị cật trách 。tam xuất quá/qua 。tứ kết thành 。thử sơ dã 。thử nạn/nan bất nhất dị 。đồng giải thâm mật đệ nhất ．du già luận thất thập ngũ 。khủng phiền bất dẫn 。 經。一切諸佛菩薩行相即是執著未得解脫煩惱繫縛。 Kinh 。nhất thiết chư Phật Bồ Tát hạnh tướng tức thị chấp trước vị đắc giải thoát phiền não hệ phược 。 贊曰。二詰責有三。一應是執著。二應未證涅槃。三應未離縛。以如前說不離斷常見故。是執著等。 tán viết 。nhị cật trách hữu tam 。nhất ưng thị chấp trước 。nhị ưng vị chứng Niết Bàn 。tam ưng vị ly phược 。dĩ như tiền thuyết bất ly đoạn thường kiến cố 。thị chấp trước đẳng 。 經。即不證阿耨多羅三藐三菩提。 Kinh 。tức bất chứng A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề 。 贊曰。出過。以有前三過諸佛現應不證。菩薩當應不證。以有執有煩惱故。 tán viết 。xuất quá/qua 。dĩ hữu tiền tam quá chư Phật hiện ưng bất chứng 。Bồ Tát đương ưng bất chứng 。dĩ hữu chấp hữu phiền não cố 。 經。何以故一切聖人於行非行同真實性是故不異。 Kinh 。hà dĩ cố nhất thiết Thánh nhân ư hạnh/hành/hàng phi hạnh/hành/hàng đồng chân thật tánh thị cố bất dị 。 贊曰。下結成不異。初假徵。何所以故不得法界與五蘊異。成云。一切聖人於行即五蘊。非行即法界見。同真實性離一異相。是故不異者結。 tán viết 。hạ kết thành bất dị 。sơ giả trưng 。hà sở dĩ cố bất đắc Pháp giới dữ ngũ uẩn dị 。thành vân 。nhất thiết Thánh nhân ư hạnh/hành/hàng tức ngũ uẩn 。phi hạnh/hành/hàng tức Pháp giới kiến 。đồng chân thật tánh ly nhất dị tướng 。thị cố bất dị giả kết/kiết 。 經。故知五蘊非有非無不從因緣生非無因緣生。 Kinh 。cố tri ngũ uẩn phi hữu phi vô bất tùng nhân duyên sanh phi vô nhân duyên sanh 。 贊曰。下例結成有二。初結成非生。次是聖所知下結成前無名無相等。此結非生以例餘不滅等。成無名相即總成前八不俱無名相等。又結非生中亦結成前。初略標宗中遠離二相云非有非無。或此結前已生未生云非有非無。或此非有無通結八不。以非有無故。所以非生滅等。五蘊真性不從因緣生。或遍計所執自性五蘊不從因緣生。依他五蘊非無因緣生。故知八不或約真如或就遍計。非依他起。設依依他說其八不。亦約遍計說。 tán viết 。hạ lệ kết thành hữu nhị 。sơ kết thành phi sanh 。thứ thị Thánh sở tri hạ kết thành tiền vô danh vô tướng đẳng 。thử kết/kiết phi sanh dĩ lệ dư bất diệt đẳng 。thành vô danh tướng tức tổng thành tiền bát bất câu vô danh tướng đẳng 。hựu kết/kiết phi sanh trung diệc kết thành tiền 。sơ lược tiêu tông trung viễn ly nhị tướng vân phi hữu phi vô 。hoặc thử kết/kiết tiền dĩ sanh vị sanh vân phi hữu phi vô 。hoặc thử phi hữu vô thông kết/kiết bát bất 。dĩ phi hữu vô cố 。sở dĩ phi sanh diệt đẳng 。ngũ uẩn chân tánh bất tùng nhân duyên sanh 。hoặc biến kế sở chấp tự tánh ngũ uẩn bất tùng nhân duyên sanh 。y tha ngũ uẩn phi vô nhân duyên sanh 。cố tri bát bất hoặc ước chân như hoặc tựu biến kế 。phi y tha khởi 。thiết y y tha thuyết kỳ bát bất 。diệc ước biến kế thuyết 。 經。是聖所知非餘境故亦非言說之所能及無名無相無因無緣亦無譬喻始終寂靜本來自空。 Kinh 。thị Thánh sở tri phi dư cảnh cố diệc phi ngôn thuyết chi sở năng cập vô danh vô tướng vô nhân vô duyên diệc vô thí dụ thủy chung tịch tĩnh bản lai tự không 。 贊曰。結成前無名相等。是聖所知非餘境成前非校量之所能及。亦非言說等成前無名無相。無因無緣成前非是因緣之所生故。亦非譬喻成前非譬喻之所能及。始終寂靜等結成五蘊能現法界。準此文言。始終寂靜等前亦合有。以顯略故。或始終寂靜本來自空成前喻中如是鼓聲三世俱空。前釋為勝。喻及結成顯法說故。即解深密經云。說一切法本來寂靜自性涅槃之義。 tán viết 。kết thành tiền vô danh tướng đẳng 。thị Thánh sở tri phi dư cảnh thành tiền phi giáo lượng chi sở năng cập 。diệc phi ngôn thuyết đẳng thành tiền vô danh vô tướng 。vô nhân vô duyên thành tiền phi thị nhân duyên chi sở sanh cố 。diệc phi thí dụ thành tiền phi thí dụ chi sở năng cập 。thủy chung tịch tĩnh đẳng kết thành ngũ uẩn năng hiện Pháp giới 。chuẩn thử văn ngôn 。thủy chung tịch tĩnh đẳng tiền diệc hợp hữu 。dĩ hiển lược cố 。hoặc thủy chung tịch tĩnh bản lai tự không thành tiền dụ trung như thị cổ thanh tam thế câu không 。tiền thích vi thắng 。dụ cập kết thành hiển pháp thuyết cố 。tức Giải Thâm Mật Kinh vân 。thuyết nhất thiết pháp bản lai tịch tĩnh tự tánh Niết-Bàn chi nghĩa 。 經。是故五蘊能現法界。 Kinh 。thị cố ngũ uẩn năng hiện Pháp giới 。 下結。 hạ kết/kiết 。 經。善女天若善男子善女人欲求阿耨多羅三藐三菩提異真異俗難可思量於凡聖境體非一異不捨於俗不離於真依於法界行菩提行。 Kinh 。thiện nữ thiên nhược/nhã Thiện nam tử thiện nữ nhân dục cầu A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề dị chân dị tục nạn/nan khả tư lượng ư phàm Thánh cảnh thể phi nhất dị bất xả ư tục bất ly ư chân y ư Pháp giới hạnh/hành/hàng Bồ-đề hạnh/hành/hàng 。 贊曰。佛教習學之方中第三結勸修學。非住涅槃故異真。非住生死故異俗。或四智菩提及菩提斷。非即真如故異真。非即生死故異俗。前依無住修後依稱理修。此深行相難以分別尋伺之可思量。凡夫所見五蘊不離真如。聖者所見真如不離五蘊云不異。蘊如性別云不一。或聖見五蘊如幻。凡見為實云不一。同緣五蘊云不異。或凡見蘊如為一為異。聖見蘊如非一非異。俱因緣見解別云非一異。此中云凡。二乘亦是猶有一分異生性故。由二乘人見五蘊與法界異故。一向厭生死而求涅槃。凡夫見異故一向怖涅槃而住生死。菩薩見於五蘊法界體非一異。故不捨俗不離於真。由得此平等法界理不怖生死不樂涅槃。為此能修大悲大智二利妙行問行菩提行也。準無著菩薩般若經論解攝取無住涅槃。云如所通達故。此意說如是所通達。如現在生死非生死迫。如在涅槃非涅槃拘。如是諸法之真體性故能依修行。亦復如是住生死非苦迫。住涅槃非樂拘。故不住生死涅槃。不同二乘及以凡夫不證如故各住一邊。準此由如非住於二。如如而證名無住涅槃。何故此間即說五蘊與如體非一異依此而修名不住行耶。答。彼此不違。此中明如與蘊不一即不住生死。非苦拘義。若如與蘊一即住生死而為苦拘。由如不異即不住涅槃。非涅槃拘義。故亦相似。 tán viết 。Phật giáo tập học chi phương trung đệ tam kết khuyến tu học 。phi trụ/trú Niết-Bàn cố dị chân 。phi trụ sanh tử cố dị tục 。hoặc tứ trí Bồ-đề cập Bồ-đề đoạn 。phi tức chân như cố dị chân 。phi tức sanh tử cố dị tục 。tiền y vô trụ tu hậu y xưng lý tu 。thử thâm hành tướng nạn/nan dĩ phân biệt tầm tý chi khả tư lượng 。phàm phu sở kiến ngũ uẩn bất ly chân như 。Thánh Giả sở kiến chân như bất ly ngũ uẩn vân bất dị 。uẩn như tánh biệt vân bất nhất 。hoặc Thánh kiến ngũ uẩn như huyễn 。phàm kiến vi thật vân bất nhất 。đồng duyên ngũ uẩn vân bất dị 。hoặc phàm kiến uẩn như vi nhất vi dị 。Thánh kiến uẩn như phi nhất phi dị 。câu nhân duyên kiến giải biệt vân phi nhất dị 。thử trung vân phàm 。nhị thừa diệc thị do hữu nhất phân dị sanh tánh cố 。do nhị thừa nhân kiến ngũ uẩn dữ Pháp giới dị cố 。nhất hướng yếm sanh tử nhi cầu Niết-Bàn 。phàm phu kiến dị cố nhất hướng bố/phố Niết-Bàn nhi trụ sanh tử 。Bồ Tát kiến ư ngũ uẩn Pháp giới thể phi nhất dị 。cố bất xả tục bất ly ư chân 。do đắc thử bình đẳng pháp giới lý bất bố sanh tử bất lạc/nhạc Niết-Bàn 。vi thử năng tu đại bi đại trí nhị lợi diệu hạnh/hành/hàng vấn hạnh/hành/hàng Bồ-đề hạnh/hành/hàng dã 。chuẩn Vô Trước bồ tát bát-nhã Kinh luận giải nhiếp thủ Vô trụ niết-bàn 。vân như sở thông đạt cố 。thử ý thuyết như thị sở thông đạt 。như hiện tại sanh tử phi sanh tử bách 。như tại Niết-Bàn phi Niết-Bàn câu 。như thị chư Pháp chi chân thể tánh cố năng y tu hành 。diệc phục như thị trụ sanh tử phi khổ bách 。trụ/trú Niết-Bàn phi lạc/nhạc câu 。cố bất trụ sanh tử Niết-Bàn 。bất đồng nhị thừa cập dĩ phàm phu bất chứng như cố các trụ/trú nhất biên 。chuẩn thử do như phi trụ/trú ư nhị 。như như nhi chứng danh Vô trụ niết-bàn 。hà cố thử gian tức thuyết ngũ uẩn dữ như thể phi nhất dị y thử nhi tu danh bất trụ hạnh/hành/hàng da 。đáp 。bỉ thử bất vi 。thử trung minh như dữ uẩn bất nhất tức bất trụ sanh tử 。phi khổ câu nghĩa 。nhược như dữ uẩn nhất tức trụ sanh tử nhi vi khổ câu 。do như bất dị tức bất trụ Niết Bàn 。phi Niết-Bàn câu nghĩa 。cố diệc tương tự 。 經。爾時世尊作是語已時善女天踊躍歡喜即從座起偏袒右肩右膝著地合掌恭敬一心頂禮而白佛言世尊如上所說菩提正行我今當學。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn tác thị ngữ dĩ thời thiện nữ thiên dõng dược hoan hỉ tức tùng toạ khởi thiên đản hữu kiên hữu tất trước địa hợp chưởng cung kính nhất tâm đảnh lễ nhi bạch Phật ngôn Thế Tôn như thượng sở thuyết Bồ-đề chánh hạnh ngã kim đương học 。 贊曰。第三天女領悟奉依修學。文分為六。一天女喜悟修行。二梵王請問修相。三梵王讚悟深法。四世尊印述勝益。五梵王領悟慶喜。六世尊與天授記成梵慶喜。初也。有五。一結所說。二明喜悟。三致虔敬。四領所聞。五依修學。文段可知。 tán viết 。đệ tam Thiên nữ lĩnh ngộ phụng y tu học 。văn phần vi lục 。nhất Thiên nữ hỉ ngộ tu hành 。nhị Phạm Vương thỉnh vấn tu tướng 。tam phạm Vương tán ngộ thâm pháp 。tứ thế tôn ấn thuật thắng ích 。ngũ Phạm Vương lĩnh ngộ khánh hỉ 。lục Thế Tôn dữ Thiên thọ kí thành phạm khánh hỉ 。sơ dã 。hữu ngũ 。nhất kết/kiết sở thuyết 。nhị minh hỉ ngộ 。tam trí kiền kính 。tứ lĩnh sở văn 。ngũ y tu học 。văn đoạn khả tri 。 經。是時索訶世界主大梵天王於大眾中問如意寶光耀善女天曰此菩提行難可修行汝今云何於菩提行而得自在。 Kinh 。Thị thời tác ha thế giới chủ Đại phạm Thiên Vương ư Đại chúng trung vấn như ý bảo Quang diệu thiện nữ thiên viết thử Bồ-đề hạnh/hành/hàng nạn/nan khả tu hành nhữ kim vân hà ư Bồ-đề hạnh/hành/hàng nhi đắc tự tại 。 贊曰。梵王請問修相有四。一問如何觀解自在。二問如何修菩提行。二問依何而起修說。四問得益多少。初中一問二答。此初問也。文有二。一能請人。索訶此云堪忍界。即生死於中多怨難。菩薩能忍。梵王者或云初靜慮王。或是第四靜慮王。大千主故。二所請主。正申問。此菩提行離四句絕八非。非語詮斷思慮。非真非俗。二乘不知凡夫不測難可解知。汝今云何於菩提行智觀自在。 tán viết 。Phạm Vương thỉnh vấn tu tướng hữu tứ 。nhất vấn như hà quán giải tự tại 。nhị vấn như hà tu Bồ-đề hạnh/hành/hàng 。nhị vấn y hà nhi khởi tu thuyết 。tứ vấn đắc ích đa thiểu 。sơ trung nhất vấn nhị đáp 。thử sơ vấn dã 。văn hữu nhị 。nhất năng thỉnh nhân 。tác ha thử vân kham nhẫn giới 。tức sanh tử ư trung đa oán nạn/nan 。Bồ Tát năng nhẫn 。Phạm Vương giả hoặc vân sơ tĩnh lự Vương 。hoặc thị đệ tứ tĩnh lự Vương 。Đại Thiên chủ cố 。nhị sở thỉnh chủ 。chánh thân vấn 。thử Bồ-đề hạnh/hành/hàng ly tứ cú tuyệt bát phi 。phi ngữ thuyên đoạn tư lự 。phi chân phi tục 。nhị thừa bất tri phàm phu bất trắc nạn/nan khả giải tri 。nhữ kim vân hà ư Bồ-đề hạnh/hành/hàng trí Quán Tự Tại 。 經。爾時善女天答梵王曰大梵王如佛所說實是甚深一切異生不解其義是聖境界微妙難知。 Kinh 。nhĩ thời thiện nữ thiên đáp Phạm Vương viết Đại Phạm Vương như Phật sở thuyết thật thị thậm thâm nhất thiết dị sanh bất giải kỳ nghĩa thị Thánh cảnh giới vi diệu nạn/nan tri 。 贊曰。下答有四。初印難知。二請明證。三得祥瑞。四轉女身。此初也。 tán viết 。hạ đáp hữu tứ 。sơ ấn nạn/nan tri 。nhị thỉnh minh chứng 。tam đắc tường thụy 。tứ chuyển nữ thân 。thử sơ dã 。 經。若使我今依於此法得安樂住是實語者。 Kinh 。nhược/nhã sử ngã kim y ư thử Pháp đắc an lạc trụ thị thật ngữ giả 。 贊曰。請明證。初明如實解。次立誓願。此明實解。於此深理得自在智。非諸煩惱相用所動名為安樂。依此正觀名住。 tán viết 。thỉnh minh chứng 。sơ minh như thật giải 。thứ lập thệ nguyện 。thử minh thật giải 。ư thử thâm lý đắc tự tại trí 。phi chư phiền não tướng dụng sở động danh vi an lạc 。y thử chánh quán danh trụ/trú 。 經。願令一切五濁惡世無量無數無邊眾生皆得金色三十二相非男非女坐寶蓮華受無量樂雨天妙華諸天音樂不鼓自鳴一切供養皆悉具足。 Kinh 。nguyện lệnh nhất thiết ngũ trược ác thế vô lượng vô số vô biên chúng sanh giai đắc kim sắc tam thập nhị tướng phi nam phi nữ tọa bảo liên hoa thọ/thụ vô lượng Lạc Vũ Thiên hương khí chư Thiên âm lạc/nhạc bất cổ tự minh nhất thiết cúng dường giai tất cụ túc 。 贊曰。立誓願。表解凡聖不一異故願成金色等。或表同順真當得成佛請現金色等。表解無男女相故請現非男女。或表雖當成佛非男女現男女身故願現非男非女。表出生死淤泥表解非染淨願現坐蓮華。表因此解必當證得菩提涅槃二安樂願受無量樂。表能行因亦能教他行因故願雨華。表能任運為他說法願不鼓自鳴。表智證境為法行供故願一切供養皆悉具足。 tán viết 。lập thệ nguyện 。biểu giải phàm Thánh bất nhất dị cố nguyện thành kim sắc đẳng 。hoặc biểu đồng thuận chân đương đắc thành Phật thỉnh hiện kim sắc đẳng 。biểu giải vô nam nữ tướng cố thỉnh hiện phi nam nữ 。hoặc biểu tuy đương thành Phật phi nam nữ hiện nam nữ thân cố nguyện hiện phi nam phi nữ 。biểu xuất sanh tử ứ nê biểu giải phi nhiễm tịnh nguyện hiện tọa liên hoa 。biểu nhân thử giải tất đương chứng đắc Bồ-đề Niết Bàn nhị an lạc nguyện thọ/thụ vô lượng lạc/nhạc 。biểu năng hạnh/hành/hàng nhân diệc năng giáo tha hạnh/hành/hàng nhân cố nguyện vũ hoa 。biểu năng nhâm vận vi tha thuyết Pháp nguyện bất cổ tự minh 。biểu trí chứng cảnh vi Pháp hành cung/cúng cố nguyện nhất thiết cúng dường giai tất cụ túc 。 經。時善女天說是語已一切五濁惡世所有眾生皆悉金色具大人相非男非女坐寶蓮華受無量樂猶如他化自在天宮無諸惡道寶樹行列七寶蓮華遍滿世界又雨七寶上妙天華作天妓樂。 Kinh 。thời thiện nữ thiên thuyết thị ngữ dĩ nhất thiết ngũ trược ác thế sở hữu chúng sanh giai tất kim sắc cụ Đại nhân tướng phi nam phi nữ tọa bảo liên hoa thọ/thụ vô lượng lạc/nhạc do như tha hóa tự tại thiên cung vô chư ác đạo bảo thụ hạnh/hành/hàng liệt thất bảo liên hoa biến mãn thế giới hựu vũ thất bảo thượng diệu thiên hoa tác Thiên kĩ lạc/nhạc 。 贊曰。得祥瑞。以解稱真所願當遂。故願所現皆得隨心具七支戒。願得寶樹行列修七聖財。能出生死得七寶蓮華。雖出生死而不捨利生故遍法界。或稱真理無限而修。故華遍法界。 tán viết 。đắc tường thụy 。dĩ giải xưng chân sở nguyện đương toại 。cố nguyện sở hiện giai đắc tùy tâm cụ thất chi giới 。nguyện đắc bảo thụ hạnh/hành/hàng liệt tu thất thánh tài 。năng xuất sanh tử đắc thất bảo liên hoa 。tuy xuất sanh tử nhi bất xả lợi sanh cố biến Pháp giới 。hoặc xưng chân lý vô hạn nhi tu 。cố hoa biến Pháp giới 。 經。如意寶光耀善女天即轉女身作梵天身。 Kinh 。như ý bảo Quang diệu thiện nữ thiên tức chuyển nữ thân tác phạm Thiên thân 。 贊曰。轉女身。此自證成無定異相。故女成男。 tán viết 。chuyển nữ thân 。thử tự chứng thành vô định dị tướng 。cố nữ thành nam 。 經。時大梵王問如意寶光耀菩薩言仁者如何行菩提行。 Kinh 。thời Đại Phạm Vương vấn như ý bảo Quang diệu Bồ Tát ngôn nhân giả như hà hạnh/hành/hàng Bồ-đề hạnh/hành/hàng 。 贊曰。問如何證菩提行。此問行行之時作何行解。初問後答。此問也。 tán viết 。vấn như hà chứng Bồ-đề hạnh/hành/hàng 。thử vấn hạnh/hành/hàng hạnh/hành/hàng chi thời tác hà hạnh/hành/hàng giải 。sơ vấn hậu đáp 。thử vấn dã 。 經。答言梵王若水中月行菩提行我亦行菩提行若夢中行菩提行我亦行菩提行若陽焰行菩提行我亦行菩提行若谷響行菩提行我亦行菩提行。 Kinh 。đáp ngôn Phạm Vương nhược/nhã thủy trung nguyệt hạnh/hành/hàng Bồ-đề hạnh/hành/hàng ngã diệc hạnh/hành/hàng Bồ-đề hạnh/hành/hàng nhược/nhã mộng trung hạnh/hành/hàng Bồ-đề hạnh/hành/hàng ngã diệc hạnh/hành/hàng Bồ-đề hạnh/hành/hàng nhược/nhã dương diệm hạnh/hành/hàng Bồ-đề hạnh/hành/hàng ngã diệc hạnh/hành/hàng Bồ-đề hạnh/hành/hàng nhược/nhã cốc hưởng hạnh/hành/hàng Bồ-đề hạnh/hành/hàng ngã diệc hạnh/hành/hàng Bồ-đề hạnh/hành/hàng 。 贊曰。答也。行相難知舉喻以顯。此有四喻。一水月喻。喻無外境而定心所行境得成。如水為緣雖水中無月有月影起。我今亦爾。從定願心現諸境界。雖無實身等為利眾生而似身境生。月影既不行我身亦不行。此除遍計性。謂定所取境離心實有故舉水月喻。雖無月境而似月生。二夢境喻。喻無心外愛憎之境而有愛憎境增生。如雖受彼三界六道愛非愛身行菩提行如夢所見。愛非愛身行菩提行不取為真。三陽焰喻。能取心心所迷亂故緣所取境。雖非是實而有似境生。非真實有。菩薩以無分別智於三輪境應如是知。無有真實。四谷響喻。所起語業化眾生時如谷響聲。谷實無聲但自出聲似彼谷響。故知菩薩為他說法觀如谷聲。由他緣現但似谷聲。說法利生實非出聲為他說法。如是行菩提行如無性攝大乘第四說。如經所說。於依他起自性說幻等喻。於依他起自性為除他虛妄疑故。云何無義而有實取諸三摩地所行境轉。為除此疑說水月喻。云何無義有愛非愛受用差別性。為除此疑說所夢喻。云何無義心心法轉。為除此疑說陽炎喻。云何無義種種戲論言說而轉。為除此疑說谷響喻。如次配四。彼論更有四喻。此經文無。不須具引。大莊嚴論第四八喻大意相似。何故無餘。略故無也。又釋。此中除有無相執。似幻不無故。辨中邊論頌云。於不動無倒謂知義非有非無如幻等。有無不動故。釋云。前說諸義離有離無。此如幻等非有無故。謂如幻作諸象馬等。彼非實有象馬等性。亦非全無。亂識似彼諸象馬等而顯現故。如是諸義無如現似所取能取定實有性。亦非全無。亂識似彼所取能取而顯現故。此中意說。如水中月非實月性故。非有而有似現故不無。我行菩提行亦如是。因緣和合假故非有。然有假和合相故不無。五蘊不有故能現法界。不無故。法界即五蘊。即前所說得安樂住者不動不為有無動故。但總相喻離有無相不別配蘊。又依見覺知聞如次喻四所取境界性離有無。準下問答約見聞辨故。 tán viết 。đáp dã 。hành tướng nạn/nan tri cử dụ dĩ hiển 。thử hữu tứ dụ 。nhất thủy nguyệt dụ 。dụ vô ngoại cảnh nhi định tâm sở hạnh/hành/hàng cảnh đắc thành 。như thủy vi duyên tuy thủy trung vô nguyệt hữu nguyệt ảnh khởi 。ngã kim diệc nhĩ 。tùng định nguyện tâm hiện chư cảnh giới 。tuy vô thật thân đẳng vi lợi chúng sanh nhi tự thân cảnh sanh 。nguyệt ảnh ký bất hạnh/hành ngã thân diệc bất hạnh/hành 。thử trừ biến kế tánh 。vị định sở thủ cảnh ly tâm thật hữu cố cử thủy nguyệt dụ 。tuy vô nguyệt cảnh nhi tự nguyệt sanh 。nhị mộng cảnh dụ 。dụ vô tâm ngoại ái tăng chi cảnh nhi hữu ái tăng cảnh tăng sanh 。như tuy thọ/thụ bỉ tam giới lục đạo ái phi ái thân hạnh/hành/hàng Bồ-đề hạnh/hành/hàng như mộng sở kiến 。ái phi ái thân hạnh/hành/hàng Bồ-đề hạnh/hành/hàng bất thủ vi chân 。tam dương diệm dụ 。năng thủ tâm tâm sở mê loạn cố duyên sở thủ cảnh 。tuy phi thị thật nhi hữu tự cảnh sanh 。phi chân thật hữu 。Bồ Tát dĩ vô phân biệt trí ư tam luân cảnh ưng như thị tri 。vô hữu chân thật 。tứ cốc hưởng dụ 。sở khởi ngữ nghiệp hóa chúng sanh thời như cốc hưởng thanh 。cốc thật vô thanh đãn tự xuất thanh tự bỉ cốc hưởng 。cố tri Bồ Tát vi tha thuyết Pháp quán như cốc thanh 。do tha duyên hiện đãn tự cốc thanh 。thuyết Pháp lợi sanh thật phi xuất thanh vi tha thuyết Pháp 。như thị hạnh/hành/hàng Bồ-đề hạnh/hành/hàng như Vô tánh nhiếp Đại thừa đệ tứ thuyết 。như Kinh sở thuyết 。ư y tha khởi tự tánh thuyết huyễn đẳng dụ 。ư y tha khởi tự tánh vi trừ tha hư vọng nghi cố 。vân hà vô nghĩa nhi hữu thật thủ chư tam-ma-địa sở hạnh cảnh chuyển 。vi trừ thử nghi thuyết thủy nguyệt dụ 。vân hà vô nghĩa hữu ái phi ái thọ dụng sái biệt tánh 。vi trừ thử nghi thuyết sở mộng dụ 。vân hà vô nghĩa tâm tâm pháp chuyển 。vi trừ thử nghi thuyết dương viêm dụ 。vân hà vô nghĩa chủng chủng hí luận ngôn thuyết nhi chuyển 。vi trừ thử nghi thuyết cốc hưởng dụ 。như thứ phối tứ 。bỉ luận cánh hữu tứ dụ 。thử Kinh văn vô 。bất tu cụ dẫn 。Đại trang nghiêm luận đệ tứ bát dụ đại ý tương tự 。hà cố vô dư 。lược cố vô dã 。hựu thích 。thử trung trừ hữu vô tướng chấp 。tự huyễn bất vô cố 。biện trung biên luận tụng vân 。ư bất động vô đảo vị tri nghĩa phi hữu phi vô như huyễn đẳng 。hữu vô bất động cố 。thích vân 。tiền thuyết chư nghĩa ly hữu ly vô 。thử như huyễn đẳng phi hữu vô cố 。vị như huyễn tác chư tượng mã đẳng 。bỉ phi thật hữu tượng mã đẳng tánh 。diệc phi toàn vô 。loạn thức tự bỉ chư tượng mã đẳng nhi hiển hiện cố 。như thị chư nghĩa vô như hiện tự sở thủ năng thủ định thật hữu tánh 。diệc phi toàn vô 。loạn thức tự bỉ sở thủ năng thủ nhi hiển hiện cố 。thử trung ý thuyết 。như thủy trung nguyệt phi thật nguyệt tánh cố 。phi hữu nhi hữu tự hiện cố bất vô 。ngã hạnh/hành/hàng Bồ-đề hạnh/hành/hàng diệc như thị 。nhân duyên hòa hợp giả cố phi hữu 。nhiên hữu giả hòa hợp tướng cố bất vô 。ngũ uẩn bất hữu cố năng hiện Pháp giới 。bất vô cố 。Pháp giới tức ngũ uẩn 。tức tiền sở thuyết đắc an lạc trụ giả bất động bất vi hữu vô động cố 。đãn tổng tướng dụ ly hữu vô tướng bất biệt phối uẩn 。hựu y kiến giác tri văn như thứ dụ tứ sở thủ cảnh giới tánh ly hữu vô 。chuẩn hạ vấn đáp ước kiến văn biện cố 。 經。時大梵王聞此說已白菩薩言仁依何義而說此語。 Kinh 。thời Đại Phạm Vương văn thử thuyết dĩ bạch Bồ Tát ngôn nhân y hà nghĩa nhi thuyết thử ngữ 。 贊曰。第三問依何道理如是而說。前問問修此問問說。或前問答自行修說但且說修。此後問答為他說修起說但且問說。前後互影二利各具。於中有四。一問二答三難四通。此問依何道理能離有無而起修說。或問。既如水月等非實有者依何修說。 tán viết 。đệ tam vấn y hà đạo lý như thị nhi thuyết 。tiền vấn vấn tu thử vấn vấn thuyết 。hoặc tiền vấn đáp tự hạnh/hành/hàng tu thuyết đãn thả thuyết tu 。thử hậu vấn đáp vi tha thuyết tu khởi thuyết đãn thả vấn thuyết 。tiền hậu hỗ ảnh nhị lợi các cụ 。ư trung hữu tứ 。nhất vấn nhị đáp tam nạn/nan tứ thông 。thử vấn y hà đạo lý năng ly hữu vô nhi khởi tu thuyết 。hoặc vấn 。ký như thủy nguyệt đẳng phi thật hữu giả y hà tu thuyết 。 經。答言梵王無有一法是實相者但由因緣而得成故。 Kinh 。đáp ngôn Phạm Vương vô hữu nhất pháp thị thật tướng giả đãn do nhân duyên nhi đắc thành cố 。 贊曰。答也。依因緣道理。由假因緣故離有無。如因淨水有月影生故不無。非如所現真實之月故不有。餘準此知。如水月等無有一法是實有相者。但依假因緣故得修說。 tán viết 。đáp dã 。y nhân duyên đạo lý 。do giả nhân duyên cố ly hữu vô 。như nhân tịnh thủy hữu nguyệt ảnh sanh cố bất vô 。phi như sở hiện chân thật chi nguyệt cố bất hữu 。dư chuẩn thử tri 。như thủy nguyệt đẳng vô hữu nhất pháp thị thật hữu tướng giả 。đãn y giả nhân duyên cố đắc tu thuyết 。 經。梵王言若如是者諸凡夫人皆悉應得阿耨多羅三藐三菩提。 Kinh 。Phạm Vương ngôn nhược như thị giả chư phàm phu nhân giai tất ưng đắc A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề 。 贊曰。三設難也。若由因緣假合之法能修說者。諸凡夫人皆因假成。悉應得菩提。此意若有實能修之者可有得不得既皆假有。凡亦應得。如維摩詰以真如門令一切皆得記。此以因緣門難應皆作佛。 tán viết 。tam thiết nạn/nan dã 。nhược/nhã do nhân duyên giả hợp chi Pháp năng tu thuyết giả 。chư phàm phu nhân giai nhân giả thành 。tất ưng đắc Bồ-đề 。thử ý nhược hữu thật năng tu chi giả khả hữu đắc bất đắc ký giai giả hữu 。phàm diệc ưng đắc 。như Duy-Ma-Cật dĩ chân như môn lệnh nhất thiết giai đắc kí 。thử dĩ nhân duyên môn nạn/nan ưng giai tác Phật 。 經。答言仁以何意而作是說。 Kinh 。đáp ngôn nhân dĩ hà ý nhi tác thị thuyết 。 贊曰。為通有三。初總非。次通釋。後梵王是諸聖人下結成。或分為二。初總非。次通釋。釋中有四。法喻合結。今且依初科。此初也。 tán viết 。vi thông hữu tam 。sơ tổng phi 。thứ thông thích 。hậu Phạm Vương thị chư Thánh nhân hạ kết thành 。hoặc phần vi nhị 。sơ tổng phi 。thứ thông thích 。thích trung hữu tứ 。Pháp dụ hợp kết/kiết 。kim thả y sơ khoa 。thử sơ dã 。 經。愚癡人異智慧人異菩提異非菩提異解脫異非解脫異。 Kinh 。ngu si nhân dị trí tuệ nhân dị Bồ-đề dị phi Bồ-đề dị giải thoát dị phi giải thoát dị 。 贊曰。為通有三。初法。次喻。後梵王愚癡異生下合法中有二。初凡夫執有無異。故不成佛。次聖者知不異故得菩提。此初。即執愚智等或定一異。此雖言異亦應有一。有無生滅等不了實無因緣心有。不稱境知不得作佛。菩薩翻此。故作佛。或依俗諦即有愚智能行異。菩提非菩提即善不善因異。解脫非解脫果異。 tán viết 。vi thông hữu tam 。sơ Pháp 。thứ dụ 。hậu Phạm Vương ngu si dị sanh hạ hợp Pháp trung hữu nhị 。sơ phàm phu chấp hữu vô dị 。cố bất thành Phật 。thứ Thánh Giả tri bất dị cố đắc Bồ-đề 。thử sơ 。tức chấp ngu trí đẳng hoặc định nhất dị 。thử tuy ngôn dị diệc ưng hữu nhất 。hữu vô sanh diệt đẳng bất liễu thật vô nhân duyên tâm hữu 。bất xưng cảnh tri bất đắc tác Phật 。Bồ Tát phiên thử 。cố tác Phật 。hoặc y tục đế tức hữu ngu trí năng hạnh/hành/hàng dị 。Bồ-đề phi Bồ-đề tức thiện bất thiện nhân dị 。giải thoát phi giải thoát quả dị 。 經。梵王如是諸法平等無異於此法異真如不異無有中間而可執著無增無減。 Kinh 。Phạm Vương như thị chư pháp bình đẳng vô dị ư thử Pháp dị chân như bất dị vô hữu trung gian nhi khả chấp trước vô tăng vô giảm 。 贊曰。聖者了知有無愚智等皆非定異。以於此中法界真如等法平等故皆不定異。無有中間者。諸法非定異非定一非亦一亦異。不言非一影第二句說。第三句名無中間不說第四句。但是遮三更無別法。此一異等皆不可執。如水月無實離增執。如似有月離減執。由稱境知故得作佛。此或第一義即不異。然準下喻據愚智解別。 tán viết 。Thánh Giả liễu tri hữu vô ngu trí đẳng giai phi định dị 。dĩ ư thử trung Pháp giới chân như đẳng pháp bình đẳng cố giai bất định dị 。vô hữu trung gian giả 。chư Pháp phi định dị phi định nhất phi diệc nhất diệc dị 。bất ngôn phi nhất ảnh đệ nhị cú thuyết 。đệ tam cú danh vô trung gian bất thuyết đệ tứ cú 。đãn thị già tam cánh vô biệt Pháp 。thử nhất dị đẳng giai bất khả chấp 。như thủy nguyệt vô thật ly tăng chấp 。như tự hữu nguyệt ly giảm chấp 。do xưng cảnh tri cố đắc tác Phật 。thử hoặc đệ nhất nghĩa tức bất dị 。nhiên chuẩn hạ dụ cứ ngu trí giải biệt 。 經。梵王譬如幻師及幻弟子善解幻術於四衢道取諸沙土草木葉等聚在一處作諸幻術使人覩見象眾馬眾車兵等眾七寶之聚種種倉庫。 Kinh 。Phạm Vương thí như huyễn sư cập huyễn đệ-tử thiện giải huyễn thuật ư tứ cù đạo thủ chư sa độ thảo mộc diệp đẳng tụ tại nhất xứ/xử tác chư huyễn thuật sử nhân đổ kiến tượng chúng mã chúng xa binh đẳng chúng thất bảo chi tụ chủng chủng thương khố 。 贊曰。舉喻也。有三。初緣生幻境喻。次愚人執實喻。後智者知幻喻。此初也。於中有六。一幻主。二幻資。三幻處。四幻緣。五起幻。六幻相。譬如幻師喻八識心王幻主。及弟子者喻心所幻資。善解幻術能了別境總別等相能變起用。於四衢道喻四諦幻處。取諸草等即是名色幻緣。聚在一處或隨起依苦集等處。作諸幻術者此起幻因緣業力起種種事業不同。使人覩象馬等者幻相。初喻四生內處。七寶之聚喻外境。又釋。幻師喻第八識。幻弟子喻餘七轉識。依第八起故。故經論云識如幻事。衢道喻四識住。故八十六云。有取之識依四識住發起種種自體隨轉。相似法故沙土草木喻種子識。隨在一處者喻隨於一識住及四識住。作諸幻術者喻四緣力能起五蘊。又釋。幻師是佛弟子菩薩僧等。四衢道者在四生處。解幻術巧方便智。取諸沙土等隨彼機緣所樂之法。隨在一處隨所受根熟生處見象等為現身。七寶等為說法。準下合意此釋為好。餘同前解。 tán viết 。cử dụ dã 。hữu tam 。sơ duyên sanh huyễn cảnh dụ 。thứ ngu nhân chấp thật dụ 。hậu trí giả tri huyễn dụ 。thử sơ dã 。ư trung hữu lục 。nhất huyễn chủ 。nhị huyễn tư 。tam huyễn xứ/xử 。tứ huyễn duyên 。ngũ khởi huyễn 。lục huyễn tướng 。thí như huyễn sư dụ bát thức tâm Vương huyễn chủ 。cập đệ-tử giả dụ tâm sở huyễn tư 。thiện giải huyễn thuật năng liễu biệt cảnh tổng biệt đẳng tướng năng biến khởi dụng 。ư tứ cù đạo dụ Tứ đế huyễn xứ/xử 。thủ chư thảo đẳng tức thị danh sắc huyễn duyên 。tụ tại nhất xứ/xử hoặc tùy khởi y khổ tập đẳng xứ/xử 。tác chư huyễn thuật giả thử khởi huyễn nhân duyên nghiệp lực khởi chủng chủng sự nghiệp bất đồng 。sử nhân đổ tượng mã đẳng giả huyễn tướng 。sơ dụ tứ sanh nội xứ/xử 。thất bảo chi tụ dụ ngoại cảnh 。hựu thích 。huyễn sư dụ đệ bát thức 。huyễn đệ-tử dụ dư thất chuyển thức 。y đệ bát khởi cố 。cố Kinh luận vân thức như huyễn sự 。cù đạo dụ tứ thức trụ 。cố bát thập lục vân 。hữu thủ chi thức y tứ thức trụ phát khởi chủng chủng tự thể tùy chuyển 。tương tự Pháp cố sa độ thảo mộc dụ chủng tử thức 。tùy tại nhất xứ/xử giả dụ tùy ư nhất thức trụ cập tứ thức trụ 。tác chư huyễn thuật giả dụ tứ duyên lực năng khởi ngũ uẩn 。hựu thích 。huyễn sư thị Phật đệ tử Bồ-tát tăng đẳng 。tứ cù đạo giả tại tứ sanh xứ/xử 。giải huyễn thuật xảo phương tiện trí 。thủ chư sa độ đẳng tùy bỉ ky duyên sở lạc/nhạc chi Pháp 。tùy tại nhất xứ/xử tùy sở thọ/thụ căn thục sanh xứ kiến tượng đẳng vi hiện thân 。thất bảo đẳng vi thuyết Pháp 。chuẩn hạ hợp ý thử thích vi hảo 。dư đồng tiền giải 。 經。若有眾生愚癡無智不能思惟不知幻本。 Kinh 。nhược hữu chúng sanh ngu si vô trí bất năng tư tánh bất tri huyễn bổn 。 贊曰。下愚人執實喻有三。初不知幻本喻。次初見執實喻。後終亦不思喻。初也。言幻本者幻人幻緣皆名為本。喻無智故不知五蘊從緣假生。 tán viết 。hạ ngu nhân chấp thật dụ hữu tam 。sơ bất tri huyễn bổn dụ 。thứ sơ kiến chấp thật dụ 。hậu chung diệc bất tư dụ 。sơ dã 。ngôn huyễn bổn giả huyễn nhân huyễn duyên giai danh vi bổn 。dụ vô trí cố bất tri ngũ uẩn tùng duyên giả sanh 。 經。若見若聞作是思惟我所見聞象馬等眾此是實有餘皆虛妄。 Kinh 。nhược/nhã kiến nhược/nhã văn tác thị tư tánh ngã sở kiến văn tượng mã đẳng chúng thử thị thật hữu dư giai hư vọng 。 贊曰。次初見執實喻。不知假。隨所見聞分別妄執將為實有。言空無我等皆虛妄無。不離有無增減之執。 tán viết 。thứ sơ kiến chấp thật dụ 。bất tri giả 。tùy sở kiến văn phân biệt vọng chấp tướng vi thật hữu 。ngôn không vô ngã đẳng giai hư vọng vô 。bất ly hữu vô tăng giảm chi chấp 。 經。於後更不審察思惟。 Kinh 。ư hậu cánh bất thẩm sát tư tánh 。 贊曰。後終亦不思喻。亦不審觀思量惟忖名義皆假虛妄緣生。 tán viết 。hậu chung diệc bất tư dụ 。diệc bất thẩm quán tư lượng duy thốn danh nghĩa giai giả hư vọng duyên sanh 。 經。有智之人則不如是了於幻本。 Kinh 。hữu trí chi nhân tức bất như thị liễu ư huyễn bổn 。 贊曰。後智者了達喻。文有其二。初自能了知喻。後隨為他說喻。初文亦有二。初了知幻本喻。了從緣生非定有空。 tán viết 。hậu trí giả liễu đạt dụ 。văn hữu kỳ nhị 。sơ tự năng liễu tri dụ 。hậu tùy vi tha thuyết dụ 。sơ văn diệc hữu nhị 。sơ liễu tri huyễn bổn dụ 。liễu tùng duyên sanh phi định hữu không 。 經。若見若聞作如是念如我所見象馬等眾非是真實。 Kinh 。nhược/nhã kiến nhược/nhã văn tác như thị niệm như ngã sở kiến tượng mã đẳng chúng phi thị chân thật 。 贊曰。次初不執實喻。喻見諦理無漏智人初知實無離於有執。後審思所以假有實無。初也。知無象馬等實用除增益執。 tán viết 。thứ sơ bất chấp thật dụ 。dụ kiến đế lý vô lậu trí nhân sơ tri thật vô ly ư hữu chấp 。hậu thẩm tư sở dĩ giả hữu thật vô 。sơ dã 。tri vô tượng mã đẳng thật dụng trừ tăng ích chấp 。 經。唯有幻事惑人眼目妄謂象等及諸倉庫有名無實如我見聞不執為實。 Kinh 。duy hữu huyễn sự hoặc nhân nhãn mục vọng vị tượng đẳng cập chư thương khố hữu danh vô thật như ngã kiến văn bất chấp vi thật 。 贊曰。審思所以假有實無。幻象馬等但惑愚人眼耳。聞象等名見象等形執妄謂實。實但假名。無如自性如我我所。隨所見聞不執為實。離有無執。 tán viết 。thẩm tư sở dĩ giả hữu thật vô 。huyễn tượng mã đẳng đãn hoặc ngu nhân nhãn nhĩ 。văn tượng đẳng danh kiến tượng đẳng hình chấp vọng vị thật 。thật đãn giả danh 。vô như tự tánh như ngã ngã sở 。tùy sở kiến văn bất chấp vi thật 。ly hữu vô chấp 。 經。後時思惟知其虛妄。 Kinh 。hậu thời tư tánh tri kỳ hư vọng 。 贊曰。後思不實喻。思實無離增執。了為無為非如名言有實自體。 tán viết 。hậu tư bất thật dụ 。tư thật vô ly tăng chấp 。liễu vi vô vi phi như danh ngôn hữu thật tự thể 。 經。是故智者了一切法皆無實體但隨世俗如見如聞表宣其事思惟諦理則不如是復由假說顯實義故。 Kinh 。thị cố trí giả liễu nhất thiết pháp giai vô thật thể đãn tùy thế tục như kiến như văn biểu tuyên kỳ sự tư tánh đế lý tức bất như thị phục do giả thuyết hiển thật nghĩa cố 。 贊曰。隨為他說喻。又但隨世俗所見所聞假說名言表宣其事。表宣是能詮。其事是所詮。世俗有二。一執情世俗。二諸聖智者假設世俗。此喻聖智者隨俗言說。有二。一隨世俗言說明俗。二隨世俗言說明真。且隨世俗云如見聞表宣其事思惟諦理即不如是。諦謂實也。思惟實理無如所說。復但隨俗方便假起言說。為彰第一真實義。故無分別智證入諦理即不如是。心言絕故。此了俗有真諦中無。 tán viết 。tùy vi tha thuyết dụ 。hựu đãn tùy thế tục sở kiến sở văn giả thuyết danh ngôn biểu tuyên kỳ sự 。biểu tuyên thị năng thuyên 。kỳ sự thị sở thuyên 。thế tục hữu nhị 。nhất chấp tình thế tục 。nhị chư Thánh trí giả giả thiết thế tục 。thử dụ Thánh trí giả tùy tục ngôn thuyết 。hữu nhị 。nhất tùy thế tục ngôn thuyết minh tục 。nhị tùy thế tục ngôn thuyết minh chân 。thả tùy thế tục vân như kiến văn biểu tuyên kỳ sự tư tánh đế lý tức bất như thị 。đế vị thật dã 。tư tánh thật lý vô như sở thuyết 。phục đãn tùy tục phương tiện giả khởi ngôn thuyết 。vi chương đệ nhất chân thật nghĩa 。cố vô phân biệt trí chứng nhập đế lý tức bất như thị 。tâm ngôn tuyệt cố 。thử liễu tục hữu chân đế trung vô 。 經。梵王愚癡異生未得出世聖慧之眼未知一切諸法真如不可說故。 Kinh 。Phạm Vương ngu si dị sanh vị đắc xuất thế thánh tuệ chi nhãn vị tri nhất thiết chư pháp chân như bất khả thuyết cố 。 贊曰。下合喻。初合愚人不了喻有二。初合不了幻本喻。後合初見執實喻。言愚癡異生者為簡大乘見道已前。雖是異生能分作唯識觀等了知幻等。亦是未得出世本後二空慧眼。故今簡却二乘。雖得生空慧眼了人我無。然未能得出世法空慧眼故不了法我無。不知一切法之真如性離諸相不可說。故不了幻本。據全無者說愚癡異生。或可。有分異生性故即此愚癡異生所攝故。成唯識論云。凡謂無性愚謂趣寂。 tán viết 。hạ hợp dụ 。sơ hợp ngu nhân bất liễu dụ hữu nhị 。sơ hợp bất liễu huyễn bổn dụ 。hậu hợp sơ kiến chấp thật dụ 。ngôn ngu si dị sanh giả vi giản Đại-Thừa kiến đạo dĩ tiền 。tuy thị dị sanh năng phần tác duy thức quán đẳng liễu tri huyễn đẳng 。diệc thị vị đắc xuất thế bổn hậu nhị không Tuệ-nhãn 。cố kim giản khước nhị thừa 。tuy đắc sanh không Tuệ-nhãn liễu nhân ngã vô 。nhiên vị năng đắc xuất thế Pháp không Tuệ-nhãn cố bất liễu pháp ngã vô 。bất tri nhất thiết pháp chi chân như tánh ly chư tướng bất khả thuyết 。cố bất liễu huyễn bổn 。cứ toàn vô giả thuyết ngu si dị sanh 。hoặc khả 。hữu phần dị sanh tánh cố tức thử ngu si dị sanh sở nhiếp cố 。thành duy thức luận vân 。phàm vị Vô tánh ngu vị thú tịch 。 經。是諸凡愚若見若聞行非行法如是思惟便生執著謂以為實。 Kinh 。thị chư phàm ngu nhược/nhã kiến nhược/nhã văn hạnh/hành/hàng phi hạnh/hành/hàng Pháp như thị tư duy tiện sanh chấp trước vị dĩ vi thật 。 贊曰。合初見執實喻。初合執有。後合不了無。初也。若見若聞行謂有為。非行謂無為。便生執實合初遇境時。如是思惟便生執實合後不能審察。 tán viết 。hợp sơ kiến chấp thật dụ 。sơ hợp chấp hữu 。hậu hợp bất liễu vô 。sơ dã 。nhược/nhã kiến nhược/nhã văn hạnh/hành/hàng vị hữu vi 。phi hạnh/hành/hàng vị vô vi 。tiện sanh chấp thật hợp sơ ngộ cảnh thời 。như thị tư duy tiện sanh chấp thật hợp hậu bất năng thẩm sát 。 經。於第一義不能了知諸法真如是不可說。 Kinh 。ư đệ nhất nghĩa bất năng liễu tri chư Pháp chân như thị bất khả thuyết 。 贊曰。合不了無。由其無智不了第一義。不證如故不知諸法性不可說。如言執實不知實無。 tán viết 。hợp bất liễu vô 。do kỳ vô trí bất liễu đệ nhất nghĩa 。bất chứng như cố bất tri chư pháp tánh bất khả thuyết 。như ngôn chấp thật bất tri thật vô 。 經。是諸聖人若見若聞行非行法隨其力能不生執著以為實有。 Kinh 。thị chư Thánh nhân nhược/nhã kiến nhược/nhã văn hạnh/hành/hàng phi hạnh/hành/hàng Pháp tùy kỳ lực năng bất sanh chấp trước dĩ vi thật hữu 。 贊曰。合智者了達喻。初合自了達喻。後合為他假說喻。初中亦三。初合不執實有喻。次合了知幻本喻。後合後思假有喻。初也。若見若聞說為無為隨勝解力能。初地已上隨位證智力能不生執實。 tán viết 。hợp trí giả liễu đạt dụ 。sơ hợp tự liễu đạt dụ 。hậu hợp vi tha giả thuyết dụ 。sơ trung diệc tam 。sơ hợp bất chấp thật hữu dụ 。thứ hợp liễu tri huyễn bổn dụ 。hậu hợp hậu tư giả hữu dụ 。sơ dã 。nhược/nhã kiến nhược/nhã văn thuyết vi vô vi tùy thắng giải lực năng 。sơ địa dĩ thượng tùy vị chứng trí lực năng bất sanh chấp thật 。 經。了知一切無實行法無實非行法但妄思量。 Kinh 。liễu tri nhất thiết vô thật hạnh/hành/hàng Pháp vô thật phi hạnh/hành/hàng Pháp đãn vọng tư lượng 。 贊曰。合了知幻本喻。知從幻者業煩惱緣或二乘者法執之情。妄思度起無如名言有實有為行法。無如名言有實無為非行法。 tán viết 。hợp liễu tri huyễn bổn dụ 。tri tùng huyễn giả nghiệp phiền não duyên hoặc nhị thừa giả Pháp chấp chi Tình 。vọng tư độ khởi vô như danh ngôn hữu thật hữu vi hạnh/hành/hàng Pháp 。vô như danh ngôn hữu thật vô vi phi hạnh/hành/hàng Pháp 。 經。行非行相唯有名字無有實體。 Kinh 。hạnh/hành/hàng phi hành tướng duy hữu danh tự vô hữu thật thể 。 贊曰。合後思假有喻。唯有世俗名言說之為有。無有如彼所說實體真實是有。 tán viết 。hợp hậu tư giả hữu dụ 。duy hữu thế tục danh ngôn thuyết chi vi hữu 。vô hữu như bỉ sở thuyết thật thể chân thật thị hữu 。 經。是諸聖人隨世俗說為欲令他知真實義。 Kinh 。thị chư Thánh nhân tùy thế tục thuyết vi dục lệnh tha tri chân thật nghĩa 。 贊曰。合為他假說喻。隨世俗名言說為無為。為欲令他知為無為真實之義。或欲令證真第一義。非不見如。能了行故。 tán viết 。hợp vi tha giả thuyết dụ 。tùy thế tục danh ngôn thuyết vi vô vi 。vi dục lệnh tha tri vi vô vi chân thật chi nghĩa 。hoặc dục lệnh chứng chân đệ nhất nghĩa 。phi bất kiến như 。năng liễu hạnh/hành/hàng cố 。 經。如是梵王是諸聖人以聖智見了法真如不可說故行非行法亦復如是。 Kinh 。như thị Phạm Vương thị chư Thánh nhân dĩ Thánh trí kiến liễu Pháp chân như bất khả thuyết cố hạnh/hành/hàng phi hạnh/hành/hàng Pháp diệc phục như thị 。 贊曰。第三段結成有二。初結知真實無。後結隨俗說有。初也。聖人以無分別智了一切法本真如性皆離言故不可言說。知彼所說為無為法亦但名言無有實體。非無離言行非行法。但除其病不除法故。 tán viết 。đệ tam đoạn kết thành hữu nhị 。sơ kết/kiết tri chân thật vô 。hậu kết/kiết tùy tục thuyết hữu 。sơ dã 。Thánh nhân dĩ vô phân biệt trí liễu nhất thiết pháp bổn chân như tánh giai ly ngôn cố bất khả ngôn thuyết 。tri bỉ sở thuyết vi vô vi Pháp diệc đãn danh ngôn vô hữu thật thể 。phi vô ly ngôn hạnh/hành/hàng phi hạnh/hành/hàng Pháp 。đãn trừ kỳ bệnh bất trừ Pháp cố 。 經。令他證知故說種種世俗名言。 Kinh 。lệnh tha chứng tri cố thuyết chủng chủng thế tục danh ngôn 。 贊曰。結隨俗說有。亦是寄詮以顯諸法。意令他證為無為法捨凡成聖。隨於世俗說蘊處界等種種世俗名言。此意結成喻言無有一法是實相者但由因緣而得成立。上來多隨自識起幻凡夫解別。若依第三解譬喻者準義可知。準此結文第三解勝。又本問。如何修行依何而說。因此設難。法喻合結應只為彼。故第三解勝。 tán viết 。kết/kiết tùy tục thuyết hữu 。diệc thị kí thuyên dĩ hiển chư Pháp 。ý lệnh tha chứng vi vô vi Pháp xả phàm thành thánh 。tùy ư thế tục thuyết uẩn xứ giới đẳng chủng chủng thế tục danh ngôn 。thử ý kết thành dụ ngôn vô hữu nhất pháp thị thật tướng giả đãn do nhân duyên nhi đắc thành lập 。thượng lai đa tùy tự thức khởi huyễn phàm phu giải biệt 。nhược/nhã y đệ tam giải thí dụ giả chuẩn nghĩa khả tri 。chuẩn thử kết/kiết văn đệ tam giải thắng 。hựu bổn vấn 。như hà tu hành y hà nhi thuyết 。nhân thử thiết nạn/nan 。Pháp dụ hợp kết/kiết ưng chỉ vi bỉ 。cố đệ tam giải thắng 。 經。時大梵王問如意寶光耀菩薩言有幾眾生能解如是甚深正法。 Kinh 。thời Đại Phạm Vương vấn như ý bảo Quang diệu Bồ Tát ngôn hữu kỷ chúng sanh năng giải như thị thậm thâm chánh pháp 。 贊曰。第四問得益多少。於中有四。一問。二答。三難。四通。初問也。此意梵王雖解眾樂能知。依眾執情實生為問。寄除執實令生知幻。而能起修。 tán viết 。đệ tứ vấn đắc ích đa thiểu 。ư trung hữu tứ 。nhất vấn 。nhị đáp 。tam nạn/nan 。tứ thông 。sơ vấn dã 。thử ý Phạm Vương tuy giải chúng lạc/nhạc năng tri 。y chúng chấp tình thật sanh vi vấn 。kí trừ chấp thật lệnh sanh tri huyễn 。nhi năng khởi tu 。 經。答言梵王有眾幻人心心數法能解如是甚深正法。 Kinh 。đáp ngôn Phạm Vương hữu chúng huyễn nhân tâm tâm số Pháp năng giải như thị thậm thâm chánh pháp 。 贊曰。二答也。有者簡持義。一切眾生有能知依他起性心心數法如幻人等。則能解此甚深之法。若無大性不能如是。此意能知遍計是無。如幻非實人若似人相似心心數依他幻有。即悟唯識證圓成性。此依漸入三性道理。初了遍計次悟依他後證圓實。如有頌言。於繩起蛇覺見繩了義無。證見彼分時知如蛇智亂。或可。寄執實眾生問。此答。實生如眾幻人無有實人說此解者。欲顯能聞法人尚自非有如何得解法。如無垢稱經舍利子問天女云。汝於此沒當生何處。答云。如來所化當所生處。我當生彼。舍利子言。如來所化無沒無生。云何答得言當所生處。天女云。諸法有情應知亦爾。無沒無生云何問我當生何所。 tán viết 。nhị đáp dã 。hữu giả giản trì nghĩa 。nhất thiết chúng sanh hữu năng tri y tha khởi tánh tâm tâm số Pháp như huyễn nhân đẳng 。tức năng giải thử thậm thâm chi Pháp 。nhược/nhã vô đại tánh bất năng như thị 。thử ý năng tri biến kế thị vô 。như huyễn phi thật nhân nhược/nhã tự nhân tương tự tâm tâm số y tha huyễn hữu 。tức ngộ duy thức chứng viên thành tánh 。thử y tiệm nhập tam tánh đạo lý 。sơ liễu biến kế thứ ngộ y tha hậu chứng viên thật 。như hữu tụng ngôn 。ư thằng khởi xà giác kiến thằng liễu nghĩa vô 。chứng kiến bỉ phần thời tri như xà trí loạn 。hoặc khả 。kí chấp thật chúng sanh vấn 。thử đáp 。thật sanh như chúng huyễn nhân vô hữu thật nhân thuyết thử giải giả 。dục hiển năng văn Pháp nhân thượng tự phi hữu như hà đắc giải Pháp 。như vô cấu xưng Kinh Xá-lợi-tử vấn Thiên nữ vân 。nhữ ư thử một đương sanh hà xứ/xử 。đáp vân 。Như Lai sở hóa đương sở sanh xứ 。ngã đương sanh bỉ 。Xá-lợi-tử ngôn 。Như Lai sở hóa vô một vô sanh 。vân hà đáp đắc ngôn đương sở sanh xứ 。Thiên nữ vân 。chư pháp hữu Tình ứng tri diệc nhĩ 。vô một vô sanh vân hà vấn ngã đương sanh hà sở 。 經。梵王曰此幻化人體是非有此之心數從何而生。 Kinh 。Phạm Vương viết thử huyễn hóa nhân thể thị phi hữu thử chi tâm số tùng hà nhi sanh 。 贊曰。三難也。依俗執情幻定非有。能證心心法從何事生。非石女兒有心能證。此依執無難。寄除無見。 tán viết 。tam nạn/nan dã 。y tục chấp tình huyễn định phi hữu 。năng chứng tâm tâm pháp tùng hà sự sanh 。phi thạch nữ nhi hữu tâm năng chứng 。thử y chấp vô nan 。kí trừ vô kiến 。 經。答曰若知法界不有不無如是眾生能解深義。 Kinh 。đáp viết nhược/nhã tri Pháp giới bất hữu bất vô như thị chúng sanh năng giải thâm nghĩa 。 贊曰。為通。若定執有無則不能悟知真如法界。雙離有無行平等行。此等能悟從緣生。故如幻有無實性故說是無。不如言說定實有無。如是眾生能解深義。此即令除有無一異常斷等執行菩提行。 tán viết 。vi thông 。nhược/nhã định chấp hữu vô tức bất năng ngộ tri chân như Pháp giới 。song ly hữu vô hạnh/hành/hàng bình đẳng hạnh/hành/hàng 。thử đẳng năng ngộ tùng duyên sanh 。cố như huyễn hữu vô thật tánh cố thuyết thị vô 。bất như ngôn thuyết định thật hữu vô 。như thị chúng sanh năng giải thâm nghĩa 。thử tức lệnh trừ hữu vô nhất dị thường đoạn đẳng chấp hành Bồ-đề hạnh/hành/hàng 。 經。爾時梵王白佛言世尊是如意寶光耀菩薩不可思議通達如是甚深之義。 Kinh 。nhĩ thời Phạm Vương bạch Phật ngôn Thế Tôn thị như ý bảo Quang diệu Bồ Tát bất khả tư nghị thông đạt như thị thậm thâm chi nghĩa 。 贊曰。第三梵王讚悟深法。 tán viết 。đệ tam phạm Vương tán ngộ thâm pháp 。 經。佛言如是如是梵王如汝所言此如意寶光耀已教汝等發心修學無生忍法。 Kinh 。Phật ngôn như thị như thị Phạm Vương như nhữ sở ngôn thử như ý bảo Quang diệu dĩ giáo nhữ đẳng phát tâm tu học vô sanh nhẫn Pháp 。 贊曰。第四世尊印述勝益。言如是者印梵王言。已教汝等者述得勝益。即慶讚也。 tán viết 。đệ tứ thế tôn ấn thuật thắng ích 。ngôn như thị giả ấn Phạm Vương ngôn 。dĩ giáo nhữ đẳng giả thuật đắc thắng ích 。tức khánh tán dã 。 經。是時大梵天王與諸梵眾從座而起偏袒右肩合掌恭敬頂禮如意寶光耀菩薩足。 Kinh 。Thị thời Đại phạm Thiên Vương dữ chư phạm chúng tùng tọa nhi khởi thiên đản hữu kiên hợp chưởng cung kính đảnh lễ như ý bảo Quang diệu Bồ Tát túc 。 贊曰。第五梵王領悟歡喜有二。初知是勝人改容虔敬。後慶自所聞。初也。 tán viết 。đệ ngũ Phạm Vương lĩnh ngộ hoan hỉ hữu nhị 。sơ tri thị thắng nhân cải dung kiền kính 。hậu khánh tự sở văn 。sơ dã 。 經。作如是言希有希有我等今日幸遇大士得聞正法。 Kinh 。tác như thị ngôn hy hữu hy hữu ngã đẳng kim nhật hạnh ngộ đại sĩ đắc văn chánh pháp 。 贊曰。慶自所聞。一讚成勝德。二讚能利他。故重言希有。又得遇故聞法故重言希有。 tán viết 。khánh tự sở văn 。nhất tán thành Thắng đức 。nhị tán năng lợi tha 。cố trọng ngôn hy hữu 。hựu đắc ngộ cố văn Pháp cố trọng ngôn hy hữu 。 經。爾時世尊告梵王言是如意寶光耀於未來世當得作佛號寶焰吉祥藏如來應正遍知明行圓滿善逝世間解無上士調御丈夫天人師佛世尊。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn cáo Phạm Vương ngôn thị như ý bảo Quang diệu ư vị lai thế đương đắc tác Phật hiệu bảo diệm cát tường tạng Như Lai ưng Chánh-biến-Tri Minh Hạnh viên mãn Thiện-Thệ Thế-gian-giải Vô-thượng-Sĩ điều ngự trượng phu Thiên Nhân Sư Phật Thế tôn 。 贊曰。第六世尊與天授記成梵慶喜。號寶焰者以聞金光明經故。又悟諸法陽炎故。吉祥者於一切時能與眾生作吉祥者。藏者包含義。吉祥無量具足功德。無有盡時云吉祥藏。文相可知。 tán viết 。đệ lục Thế Tôn dữ Thiên thọ kí thành phạm khánh hỉ 。hiệu bảo diệm giả dĩ văn kim quang minh Kinh cố 。hựu ngộ chư Pháp dương viêm cố 。cát tường giả ư nhất thiết thời năng dữ chúng sanh tác cát tường giả 。tạng giả bao hàm nghĩa 。cát tường vô lượng cụ túc công đức 。vô hữu tận thời vân cát tường tạng 。văn tướng khả tri 。 經。說是品時有三千億菩薩於阿耨多羅三藐三菩提得不退轉。 Kinh 。thuyết thị phẩm thời hữu tam thiên ức Bồ Tát ư A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề đắc Bất-thoái-chuyển 。 贊曰。第四大段明時眾聞經得益多少有三。初明十地得不退益。次明十迴得見道益。後明十住得不退益。初也。不退有四。此行不退。入第八地相用煩惱不能動故。 tán viết 。đệ tứ đại đoạn minh thời chúng văn Kinh đắc ích đa thiểu hữu tam 。sơ minh Thập Địa đắc bất thoái ích 。thứ minh thập hồi đắc kiến đạo ích 。hậu minh thập trụ đắc bất thoái ích 。sơ dã 。bất thoái hữu tứ 。thử hạnh/hành/hàng bất thoái 。nhập đệ bát địa tướng dụng phiền não bất năng động cố 。 經。八千億天子無量無數國王臣民遠塵離垢得法眼淨。 Kinh 。bát thiên ức Thiên Tử vô lượng vô số Quốc Vương thần dân viễn trần ly cấu đắc pháp nhãn tịnh 。 贊曰。得見道益。天通欲色。顯揚論云極戚非惡趣。極忻非上二者。據彼頓悟者說。不障色界迴心入見。又約二乘說。非據大乘。瑜伽八十三釋遠塵離垢云。又復塵者所謂我慢及所斷一切煩惱。垢謂上品所有麁重。法者謂於自相共相所住法中。法眼者謂如實現證。唯有法慧。言得法者謂隨證得沙門果故。此隨得言顯得不定。一超次不定。二通三乘。有不得果。故說隨言。遠塵是真見無間道說斷見所斷煩惱故。離垢相見解脫道說離麁重。若以種子名麁重者即俱在無間。現種別說。若據習氣亦通相見。說得果故。大莊嚴論第七文雖少別意同瑜伽。若雜集論言。諸法忍能遠塵諸法智能離垢者據隨轉門。真見道中不別觀諦故。或通三乘隨。放法說。亦不相違。 tán viết 。đắc kiến đạo ích 。Thiên thông dục sắc 。Hiển Dương Luận vân cực Thích phi ác thú 。cực hãn phi thượng nhị giả 。cứ bỉ đốn ngộ giả thuyết 。bất chướng sắc giới hồi tâm nhập kiến 。hựu ước nhị thừa thuyết 。phi cứ Đại-Thừa 。du già bát thập tam thích viễn trần ly cấu vân 。hựu phục trần giả sở vị ngã mạn cập sở đoạn nhất thiết phiền não 。cấu vị thượng phẩm sở hữu thô trọng 。Pháp giả vị ư tự tướng cộng tướng sở trụ pháp trung 。pháp nhãn giả vị như thật hiện chứng 。duy hữu pháp tuệ 。ngôn đắc pháp giả vị tùy chứng đắc sa môn quả cố 。thử tùy đắc ngôn hiển đắc bất định 。nhất siêu thứ bất định 。nhị thông tam thừa 。hữu bất đắc quả 。cố thuyết tùy ngôn 。viễn trần thị chân kiến vô gian đạo thuyết đoạn kiến sở đoạn phiền não cố 。ly cấu tướng kiến giải thoát đạo thuyết ly thô trọng 。nhược/nhã dĩ chủng tử danh thô trọng giả tức câu tại Vô gián 。hiện chủng biệt thuyết 。nhược/nhã cứ tập khí diệc thông tướng kiến 。thuyết đắc quả cố 。Đại trang nghiêm luận đệ thất văn tuy thiểu biệt ý đồng du già 。nhược/nhã tạp tập luận ngôn 。chư pháp nhẫn năng viễn trần chư Pháp trí năng ly cấu giả cứ tùy chuyển môn 。chân kiến đạo trung bất biệt quán đế cố 。hoặc thông tam thừa tùy 。phóng pháp thuyết 。diệc bất tướng vi 。 經。爾時會中有五十億苾芻行菩薩行欲退菩提心。 Kinh 。nhĩ thời hội trung hữu ngũ thập ức Bí-sô hạnh/hành/hàng Bồ Tát hạnh dục thoái Bồ-đề tâm 。 贊曰。後明十住得不退益有二。初得因益不退進修。後得果益因滿授記。前文有四。一先欲退心。二由聞住意。三復得勝進。四迴向菩提。初也。有五。一所益處。二所益數。三所益人。四所修行。五先欲退。欲退有二種。一已得退。二未得退。初在地前後在前七地。已得有二。一得勝解。二得證法。得勝解有二。一信二行。初信退在十信之中第五心前後。行退在第六住已前。信不退不退起邪見。行不退不退向二乘。然仁王般若云。十千劫中行菩薩道。隨風東西或進或退者。據信及行通相而說。劫有大小不同。淨行優婆塞戒經經六十劫行。舍利退大者據大劫說。 tán viết 。hậu minh thập trụ đắc bất thoái ích hữu nhị 。sơ đắc nhân ích bất thoái tiến/tấn tu 。hậu đắc quả ích nhân mãn thọ kí 。tiền văn hữu tứ 。nhất tiên dục thoái tâm 。nhị do văn trụ/trú ý 。tam phục đắc thắng tiến 。tứ hồi hướng Bồ-đề 。sơ dã 。hữu ngũ 。nhất sở ích xứ/xử 。nhị sở ích số 。tam sở ích nhân 。tứ sở tu hành 。ngũ tiên dục thoái 。dục thoái hữu nhị chủng 。nhất dĩ đắc thoái 。nhị vị đắc thoái 。sơ tại địa tiền hậu tại tiền thất địa 。dĩ đắc hữu nhị 。nhất đắc thắng giải 。nhị đắc chứng Pháp 。đắc thắng giải hữu nhị 。nhất tín nhị hạnh/hành/hàng 。sơ tín thoái tại thập tín chi trung đệ ngũ tâm tiền hậu 。hạnh/hành/hàng thoái tại đệ lục trụ dĩ tiền 。tín bất thoái bất thoái khởi tà kiến 。hạnh/hành/hàng bất thoái bất thoái hướng nhị thừa 。nhiên nhân vương Bát-nhã vân 。thập thiên kiếp trung hạnh/hành/hàng Bồ Tát đạo 。tùy phong Đông Tây hoặc tiến/tấn hoặc thoái giả 。cứ tín cập hạnh/hành/hàng thông tướng nhi thuyết 。kiếp hữu đại tiểu bất đồng 。tịnh hạnh Ưu Bà Tắc Giới Kinh Kinh lục thập kiếp hạnh/hành/hàng 。xá lợi thoái đại giả cứ Đại kiếp thuyết 。 經。聞如意寶光耀菩薩說是法時皆得堅固不可思議滿足上願。 Kinh 。văn như ý bảo Quang diệu Bồ-tát thuyết thị pháp thời giai đắc kiên cố bất khả tư nghị mãn túc thượng nguyện 。 贊曰。由聞住意大菩提果名不可思議。由住不退必定得故。滿足上願。上願即求大菩提願。通自他利。 tán viết 。do văn trụ/trú ý đại Bồ-đề quả danh bất khả tư nghị 。do trụ/trú bất thoái tất định đắc cố 。mãn túc thượng nguyện 。thượng nguyện tức cầu Đại bồ-đề nguyện 。thông tự tha lợi 。 經。更復發起菩提之心各自脫衣供養菩薩重發無上勝進之心作如是願願令我等功德善根悉皆不退。 Kinh 。cánh phục phát khởi Bồ-đề chi tâm các tự thoát y cúng dường Bồ Tát trọng phát vô thượng thắng tiến chi tâm tác như thị nguyện nguyện lệnh ngã đẳng công đức thiện căn tất giai bất thoái 。 贊曰。後得勝進有四。一重願求菩提。二修供養。三復願修勝行。四如是願下願得不復退。 tán viết 。hậu đắc thắng tiến hữu tứ 。nhất trọng nguyện cầu Bồ-đề 。nhị tu cúng dường 。tam phục nguyện tu thắng hành 。tứ như thị nguyện hạ nguyện đắc bất phục thoái 。 經。迴向阿耨多羅三藐三菩提。 Kinh 。 hồi hướng A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề 。 贊曰。四迴向也。上得因益。 tán viết 。tứ hồi hướng dã 。thượng đắc nhân ích 。 經。梵王是諸苾芻依此功德如說修行過九十大劫當得解悟出離生死。 Kinh 。Phạm Vương thị chư Bí-sô y thử công đức như thuyết tu hành quá/qua cửu thập Đại kiếp đương đắc giải ngộ xuất ly sanh tử 。 贊曰。後得果益有二。初得至初地。後爾時世尊下得極當記。初也。依聞此經及重發心修行功德。更復如說修行過九十大劫。當得無漏二空解悟出分段生死名離生死。依此功德更如說行至迴向位。故言過九十大劫。以十迴向中修行之時各經十劫。如淨行優婆塞戒經說。 tán viết 。hậu đắc quả ích hữu nhị 。sơ đắc chí sơ địa 。hậu nhĩ thời Thế Tôn hạ đắc cực đương kí 。sơ dã 。y văn thử Kinh cập trọng phát tâm tu hành công đức 。cánh phục như thuyết tu hành quá/qua cửu thập Đại kiếp 。đương đắc vô lậu nhị không giải ngộ xuất phần đoạn sanh tử danh ly sanh tử 。y thử công đức cánh như thuyết hạnh/hành/hàng chí hồi hướng vị 。cố ngôn quá/qua cửu thập Đại kiếp 。dĩ thập hồi hướng trung tu hành chi thời các Kinh thập kiếp 。như tịnh hạnh Ưu Bà Tắc Giới Kinh thuyết 。 經。爾時世尊即為授記汝諸苾芻過三十阿僧祇劫當得作佛劫名難勝光王國名無垢光。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn tức vi thọ kí nhữ chư Bí-sô quá/qua tam thập a-tăng-kì kiếp đương đắc tác Phật kiếp danh nạn/nan thắng quang Vương quốc danh vô cấu quang 。 贊曰。授當果記有六。一時節過三十僧祇者。依梁攝論。十地各三祇過十地數三十祇。二劫名三國名。 tán viết 。thọ/thụ đương quả kí hữu lục 。nhất thời tiết quá/qua tam thập tăng kì giả 。y lương nhiếp luận 。Thập Địa các tam kì quá/qua Thập Địa số tam thập kì 。nhị kiếp danh tam quốc danh 。 經。同時皆得阿耨多羅三藐三菩提皆同一號名願莊嚴間飾王十號具足。 Kinh 。đồng thời giai đắc A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề giai đồng nhất hiệu danh nguyện trang nghiêm gian sức Vương thập hiệu cụ túc 。 贊曰。四成佛時。云同時。五所得果謂無上菩提。六佛名號。問。無處無容同時同處有二如來如何。五十億同時得作佛。答。約化佛土說二不俱。亦約現相不得同時。據他用土及應合作則說同時。又或國劫名字雖同。據方器界各別得同時作佛。 tán viết 。tứ thành Phật thời 。vân đồng thời 。ngũ sở đắc quả vị vô thượng Bồ-đề 。lục Phật danh hiệu 。vấn 。vô xứ/xử vô dung đồng thời đồng xứ/xử hữu nhị Như Lai như hà 。ngũ thập ức đồng thời đắc tác Phật 。đáp 。ước hóa Phật thổ thuyết nhị bất câu 。diệc ước hiện tướng bất đắc đồng thời 。cứ tha dụng độ cập ưng hợp tác tức thuyết đồng thời 。hựu hoặc quốc kiếp danh tự tuy đồng 。cứ phương khí giới các biệt đắc đồng thời tác Phật 。 經。梵王是金光明微妙經典若正聞持有大威力。 Kinh 。Phạm Vương thị kim quang minh vi diệu Kinh điển nhược/nhã chánh văn trì hữu đại uy lực 。 贊曰。第五大段校量。明勝勸令受行。文分為三。初標勝。次校量。後勸學。初也。 tán viết 。đệ ngũ đại đoạn giáo lượng 。minh thắng khuyến lệnh thọ/thụ hạnh/hành/hàng 。văn phần vi tam 。sơ tiêu thắng 。thứ giáo lượng 。hậu khuyến học 。sơ dã 。 經。假使有人於百千大劫行六波羅蜜無有方便。 Kinh 。giả sử hữu nhân ư bách thiên Đại kiếp hạnh/hành/hàng lục Ba la mật vô hữu phương tiện 。 贊曰。次校量。初校量勝。次勸持學。就初又三。一舉劣度。二明持經。三正校量。初也。雖行六度無二方便。謂拔濟迴向。此經令修發願迴向。又此經明無住方便故。問。若不迴向何得名度。非七最勝所攝受故各據餘攝受說。或相似六度。 tán viết 。thứ giáo lượng 。sơ giáo lượng thắng 。thứ khuyến trì học 。tựu sơ hựu tam 。nhất cử liệt độ 。nhị minh trì Kinh 。tam chánh giáo lượng 。sơ dã 。tuy hạnh/hành/hàng lục độ vô nhị phương tiện 。vị bạt tế hồi hướng 。thử Kinh lệnh tu phát nguyện hồi hướng 。hựu thử Kinh minh vô trụ phương tiện cố 。vấn 。nhược/nhã bất hồi hướng hà đắc danh độ 。phi thất tối thắng sở nhiếp thọ cố các cứ dư nhiếp thọ thuyết 。hoặc tương tự lục độ 。 經。若有善男子善女人書寫如是金光明經半月半月專心讀誦是功德聚於前功德百分不及一乃至算數譬喻所不能及。 Kinh 。nhược hữu Thiện nam tử thiện nữ nhân thư tả như thị kim quang minh Kinh bán nguyệt bán nguyệt chuyên tâm độc tụng thị công đức tụ ư tiền công đức bách phân bất cập nhất nãi chí toán số thí dụ sở bất năng cập 。 贊曰。餘二文。法行有十。且舉書寫讀誦三行據處中說。供養施他劣。思惟修習等勝。故略不舉。 tán viết 。dư nhị văn 。Pháp hành hữu thập 。thả cử thư tả độc tụng tam hành cứ xứ trung thuyết 。cúng dường thí tha liệt 。tư tánh tu tập đẳng thắng 。cố lược bất cử 。 經。梵王是故我今令汝修學憶念受持為他廣說。 Kinh 。Phạm Vương thị cố ngã kim lệnh nhữ tu học ức niệm thọ trì vi tha quảng thuyết 。 贊曰。第二勸學有三。初勸。 tán viết 。đệ nhị khuyến học hữu tam 。sơ khuyến 。 經。何以故。 Kinh 。hà dĩ cố 。 贊曰。徵。 tán viết 。trưng 。 經。我於往昔行菩薩道時猶如勇士入於戰陣不惜身命流通如是微妙經王受持讀誦為他解說。 Kinh 。ngã ư vãng tích hạnh/hành/hàng Bồ Tát đạo thời do như dũng sĩ nhập ư chiến trận bất tích thân mạng lưu thông như thị vi diệu Kinh Vương thọ trì đọc tụng vi tha giải thuyết 。 贊曰。釋也。有三。初法次喻後合。初法也。行三精進。加行攝善利樂。依四法行流通此經。猶如勇士故。遺教經云。譬如著鎧入陣則無所畏。 tán viết 。thích dã 。hữu tam 。sơ Pháp thứ dụ hậu hợp 。sơ Pháp dã 。hạnh/hành/hàng tam tinh tấn 。gia hạnh/hành/hàng nhiếp thiện lợi lạc 。y tứ pháp hạnh/hành/hàng lưu thông thử Kinh 。do như dũng sĩ cố 。di giáo Kinh vân 。thí như trước/trứ khải nhập trận tức vô sở úy 。 經。梵王譬如轉輪聖王若王在世七寶不滅王若命終所有七寶自然滅盡。 Kinh 。Phạm Vương thí như Chuyển luân Thánh Vương nhược/nhã Vương tại thế thất bảo bất diệt Vương nhược/nhã mạng chung sở hữu thất bảo tự nhiên diệt tận 。 贊曰。喻七寶喻七聖財或喻七覺分。如大莊嚴論第十云。念似輪寶降未伏國。未伏境界念能伏故。擇似象寶。諸國勍敵象能降故。分別勝怨擇能破故。進似馬寶。大地闊邊馬速窮故。真如極際進速覺故。喜似珠寶。珠光燭幽。王歡極故。法明破闇。心喜滿故。倚似女寶。王受快樂。女摩觸故。智脫障慳。倚息惡故。定似藏臣。王有所須從臣出故。智有所用從定生故。捨似兵臣。棄弱取強隨王無倦。菩薩修行棄惡取善。隨無分別智無功用故。此經如王。功德如寶。 tán viết 。dụ thất bảo dụ thất thánh tài hoặc dụ thất giác phần 。như Đại trang nghiêm luận đệ thập vân 。niệm tự luân bảo hàng vị phục quốc 。vị phục cảnh giới niệm năng phục cố 。trạch tự tượng bảo 。chư quốc 勍địch tượng năng hàng cố 。phân biệt thắng oán trạch năng phá cố 。tiến/tấn tự mã bảo 。Đại địa khoát biên mã tốc cùng cố 。chân như cực tế tiến/tấn tốc giác cố 。hỉ tự châu bảo 。châu quang chúc u 。Vương hoan cực cố 。pháp minh phá ám 。tâm hỉ mãn cố 。ỷ tự nữ bảo 。Vương thọ/thụ khoái lạc 。nữ ma xúc cố 。trí thoát chướng xan 。ỷ tức ác cố 。định tự tạng Thần 。Vương hữu sở tu tùng Thần xuất cố 。trí hữu sở dụng tùng định sanh cố 。xả tự binh Thần 。khí nhược thủ cường tùy Vương vô quyện 。Bồ Tát tu hành khí ác thủ thiện 。tùy vô phân biệt trí vô công dụng cố 。thử Kinh như Vương 。công đức như bảo 。 經。梵王是金光明微妙經王若現在世無上法寶悉皆不滅若無是經隨處隱沒。 Kinh 。Phạm Vương thị kim quang minh vi diệu Kinh Vương nhược/nhã hiện tại thế vô thượng pháp bảo tất giai bất diệt nhược/nhã vô thị Kinh tùy xử ẩn một 。 贊曰。合也。無上法寶即七寶財。或七覺分或一切功德即是經義。如綖貫華如經持緯。能詮勝教顯生功德故。經無亦無法。 tán viết 。hợp dã 。vô thượng pháp bảo tức thất bảo tài 。hoặc thất giác phần hoặc nhất thiết công đức tức thị Kinh nghĩa 。như diên quán hoa như Kinh trì vĩ 。năng thuyên thắng giáo hiển sanh công đức cố 。Kinh vô diệc vô Pháp 。 經。是故應當於此經王專心聽聞受持讀誦為他解說勸令書寫行精進波羅蜜不惜身命不憚疲勞功德中勝我諸弟子應當如是精勤修學。 Kinh 。thị cố ứng đương ư thử Kinh Vương chuyên tâm thính văn thọ trì đọc tụng vi tha giải thuyết khuyến lệnh thư tả hạnh/hành/hàng tinh tấn Ba-la-mật bất tích thân mạng bất đạn bì lao công đức trung thắng ngã chư đệ-tử ứng đương như thị tinh cần tu học 。 下勸學有三。初於經起法行。二明得勝功德。三我諸弟子下結勸令行。行精進波羅蜜者。即令行法行起精進也。 hạ khuyến học hữu tam 。sơ ư Kinh khởi Pháp hành 。nhị minh đắc thắng công đức 。tam ngã chư đệ-tử hạ kết khuyến lệnh hạnh/hành/hàng 。hạnh/hành/hàng tinh tấn Ba-la-mật giả 。tức lệnh hạnh/hành/hàng Pháp hành khởi tinh tấn dã 。 經。爾時大梵天王與無量梵眾帝釋四王及諸藥叉俱從座起偏袒右肩右膝著地合掌恭敬。 Kinh 。nhĩ thời Đại phạm Thiên Vương dữ vô lượng phạm chúng Đế Thích tứ vương cập chư dược xoa câu tùng tọa khởi thiên đản hữu kiên hữu tất trước địa hợp chưởng cung kính 。 贊曰。第六大段天等聞勅願護流通。分之為四。初請護法儀。二次正願守護。三佛讚記。四天等喜受。此初也。 tán viết 。đệ lục đại đoạn Thiên đẳng văn sắc nguyện hộ lưu thông 。phần chi vi tứ 。sơ thỉnh Hộ Pháp nghi 。nhị thứ chánh nguyện thủ hộ 。tam Phật tán kí 。tứ thiên đẳng hỉ thọ 。thử sơ dã 。 經。而白佛言世尊我等皆願守護流通是金光明微妙經典。 Kinh 。nhi bạch Phật ngôn Thế Tôn ngã đẳng giai nguyện thủ hộ lưu thông thị kim quang minh vi diệu Kinh điển 。 贊曰。願守護又有其四。一護正法。二護法師。三護國土。四護供養者。 tán viết 。nguyện thủ hộ hựu hữu kỳ tứ 。nhất hộ chánh pháp 。nhị hộ Pháp sư 。tam hộ quốc độ 。tứ hộ cúng dường giả 。 經。及說法師若有諸難我當除遣令具眾善色力充足辨才無礙身意泰然。 Kinh 。cập thuyết pháp sư nhược hữu chư nạn ngã đương trừ khiển lệnh cụ chúng thiện sắc lực sung túc biện tài vô ngại thân ý thái nhiên 。 贊曰。護法師。護法師有五。一除惡。二得善。三身安。四具辨。五心泰。 tán viết 。hộ Pháp sư 。hộ Pháp sư hữu ngũ 。nhất trừ ác 。nhị đắc thiện 。tam thân an 。tứ cụ biện 。ngũ tâm thái 。 經。時會聽者皆受安樂。 Kinh 。thời hội thính giả giai thọ/thụ an lạc 。 贊曰。護聽眾。 tán viết 。hộ thính chúng 。 經。所在國土若有饑饉怨賊非人為惱害者我等天眾皆為擁護使其人民安隱豐樂無諸枉橫皆是我等天眾之力。 Kinh 。sở tại quốc độ nhược hữu cơ cận oán tặc phi nhân vi não hại giả ngã đẳng Thiên Chúng giai vi ủng hộ sử kỳ nhân dân an ổn phong lạc/nhạc vô chư uổng hoạnh giai thị ngã đẳng Thiên Chúng chi lực 。 贊曰。護國土有四。一除飢饉。二除怨賊。三除非人。四結守護。我等天眾下是。 tán viết 。hộ quốc độ hữu tứ 。nhất trừ cơ cận 。nhị trừ oán tặc 。tam trừ phi nhân 。tứ kết thủ hộ 。ngã đẳng Thiên Chúng hạ thị 。 經。若有供養是經典者我等亦當恭敬供養如佛不異。 Kinh 。nhược hữu cúng dường thị Kinh điển giả ngã đẳng diệc đương cung kính cúng dường như Phật bất dị 。 贊曰。護供養者。 tán viết 。hộ cúng dường giả 。 經。爾時佛告大梵天王及諸梵眾乃至四王諸藥叉等善哉善哉汝等得聞甚深妙法。 Kinh 。nhĩ thời Phật cáo Đại phạm Thiên Vương cập chư phạm chúng nãi chí tứ vương chư dược xoa đẳng Thiện tai thiện tai nhữ đẳng đắc văn thậm thâm diệu pháp 。 贊曰。下佛讚記。一讚聞法。二讚護法。三讚獲福。四與授記。初也。 tán viết 。hạ Phật tán kí 。nhất tán văn Pháp 。nhị tán Hộ Pháp 。tam tán hoạch phước 。tứ dữ thọ kí 。sơ dã 。 經。復能於此微妙經王發心擁護及持經者當獲無邊殊勝之福速成無上正等菩提。 Kinh 。phục năng ư thử vi diệu Kinh Vương phát tâm ủng hộ cập trì Kinh giả đương hoạch vô biên thù thắng chi phước tốc thành Vô thượng chánh đẳng bồ-đề 。 贊曰。讚護法等三。 tán viết 。tán Hộ Pháp đẳng tam 。 經。時梵王等聞佛語已歡喜頂受。 Kinh 。thời Phạm Vương đẳng văn Phật ngữ dĩ hoan hỉ đính/đảnh thọ 。 下第四天等喜受。 hạ đệ tứ thiên đẳng hỉ thọ 。 金光明最勝王經疏卷第四(末) Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh sớ quyển đệ tứ (mạt ) 金光明最勝王經疏卷第五(本)(王法正論品竟) Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh sớ quyển đệ ngũ (bổn )(vương pháp chánh luận phẩm cánh ) 翻經沙門慧沼撰 phiên Kinh Sa Môn tuệ chiểu soạn 四天王觀察人天品第十一 Tứ Thiên Vương quan sát nhân thiên phẩm đệ thập nhất 四天王觀察人天品三門分別。一來意。二釋名。三解妨。言來意者。上來九品明經正宗利益時會。自下二十一品並是流通利益末葉。正宗之內有果行境三。今流通中亦有三種。初十六品學行流通。十女菩薩等四讚歎品讚歎流通。付屬一品付授流通。初學行中分五。初觀察品勸修行。二四天王無染著如意三品明守護。三大辯才吉祥女增長財堅牢地神正了知五品增福智。四王法正論善生王諸天藥叉護持品正明持學。五授記等四品成前勸意。諸佛說法令生得樂。三身壽量是樂果。懺悔滅障等是樂因。二是所行法學行意者明能學人。既由勝法成其勝人。又由人故能弘正法故。次讚歎人及於法。說讚既周付授傳習。然正宗已明樂果及樂因竟。今此一品觀察人天令除障惱常得安樂故。勸應可弘於此經。故此品起。釋名者。觀謂慧照察謂察視。人天是所觀。四天王是能觀。此則人法帶數為名。此品廣明彼事。故云四天王觀察人天品。解妨者。問。經云觀察擁護此贍部洲我等諸王名護世者。能行之者通於三洲及欲色天。何故但唯觀勸此洲。答。就佛所住且言觀此。實通於餘。又餘三洲及欲色天苦事既微厭慧不猛。惡趣雖苦無勝慧心。創能發心必須厭深慧猛。是故偏說觀贍部洲。問。四天護境各有封疆。何故四王俱言護此。答。據世俗境各護一洲。敬法尊人同護於此。又所住境雖各一方。攝諸龍鬼通為護四。據護勝法偏言觀此。問。此與後品俱四天王二品何別。答。此品四王讚勸行經發願護持。後品世尊讚美令廣願護。故二品別。 Tứ Thiên Vương quan sát nhân thiên phẩm tam môn phân biệt 。Nhất lai ý 。nhị thích danh 。tam giải phương 。ngôn lai ý giả 。thượng lai cửu phẩm minh Kinh chánh tông lợi ích thời hội 。tự hạ nhị thập nhất phẩm tịnh thị lưu thông lợi ích mạt diệp 。chánh tông chi nội hữu quả hạnh/hành/hàng cảnh tam 。kim lưu thông trung diệc hữu tam chủng 。sơ thập lục phẩm học hạnh/hành/hàng lưu thông 。thập nữ Bồ Tát đẳng tứ tán thán phẩm tán thán lưu thông 。phó chúc nhất phẩm phó thụ lưu thông 。sơ học hạnh/hành/hàng trung phần ngũ 。sơ quan sát phẩm khuyến tu hành 。nhị Tứ Thiên Vương vô nhiễm trước/trứ như ý tam phẩm minh thủ hộ 。tam đại biện tài cát tường nữ tăng trưởng tài Kiên lao địa Thần chánh liễu tri ngũ phẩm tăng phước trí 。tứ vương pháp chánh luận thiện sanh Vương chư Thiên dược xoa hộ trì phẩm chánh minh trì học 。ngũ thọ kí đẳng tứ phẩm thành tiền khuyến ý 。chư Phật thuyết Pháp lệnh sanh đắc lạc/nhạc 。tam thân thọ lượng thị lạc/nhạc quả 。sám hối diệt chướng đẳng thị lạc/nhạc nhân 。nhị thị sở hạnh Pháp học hạnh/hành/hàng ý giả minh năng học nhân 。ký do thắng Pháp thành kỳ thắng nhân 。hựu do nhân cố năng hoằng chánh pháp cố 。thứ tán thán nhân cập ư Pháp 。thuyết tán ký châu phó thụ truyền tập 。nhiên chánh tông dĩ minh lạc/nhạc quả cập lạc/nhạc nhân cánh 。kim thử nhất phẩm quan sát nhân thiên lệnh trừ chướng não thường đắc an lạc cố 。khuyến ưng khả hoằng ư thử Kinh 。cố thử phẩm khởi 。thích danh giả 。quán vị tuệ chiếu sát vị sát thị 。nhân thiên thị sở quán 。Tứ Thiên Vương thị năng quán 。thử tức nhân pháp đái số vi danh 。thử phẩm quảng minh bỉ sự 。cố vân Tứ Thiên Vương quan sát nhân thiên phẩm 。giải phương giả 。vấn 。Kinh vân quan sát ủng hộ thử thiệm bộ châu ngã đẳng chư Vương danh hộ thế giả 。năng hạnh/hành/hàng chi giả thông ư tam châu cập dục sắc Thiên 。hà cố đãn duy quán khuyến thử châu 。đáp 。tựu Phật sở trụ thả ngôn quán thử 。thật thông ư dư 。hựu dư tam châu cập dục sắc Thiên khổ sự ký vi yếm tuệ bất mãnh 。ác thú tuy khổ Vô thắng tuệ tâm 。sang năng phát tâm tất tu yếm thâm tuệ mãnh 。thị cố Thiên thuyết quán thiệm bộ châu 。vấn 。tứ thiên hộ cảnh các hữu phong cương 。hà cố tứ vương câu ngôn hộ thử 。đáp 。cứ thế tục cảnh các hộ nhất châu 。kính pháp tôn nhân đồng hộ ư thử 。hựu sở trụ cảnh tuy các nhất phương 。nhiếp chư long quỷ thông vi hộ tứ 。cứ hộ thắng Pháp Thiên ngôn quán thử 。vấn 。thử dữ hậu phẩm câu Tứ Thiên Vương nhị phẩm hà biệt 。đáp 。thử phẩm tứ vương tán khuyến hạnh/hành/hàng Kinh phát nguyện hộ trì 。hậu phẩm Thế Tôn tán mỹ lệnh quảng nguyện hộ 。cố nhị phẩm biệt 。 經。爾時多聞天王持國天王增長天王廣目天王俱從座起偏袒右肩右膝著地合掌向佛禮佛足已。 Kinh 。nhĩ thời đa văn Thiên Vương trì quốc thiên vương Tăng trường Thiên Vương Quảng mục Thiên Vương câu tùng tọa khởi thiên đản hữu kiên hữu tất trước địa hợp chưởng hướng Phật lễ Phật túc dĩ 。 贊曰。此品之文大分為四。一四王讚經尊勝。二世尊我等四王下四王述自修行。三又復於此下四王勸人弘經。四大眾聞已下時會依教修學。初文有四。一四王虔敬。二讚法為尊。三彰經力能。四請佛恒說。此初也。初列四名。持國．增長．廣目．多聞如次東南西北典領。大都妙高第四層級。時復亦住持雙山頂。今此先列多聞王者。以其深信有勝名故。持國王領健達縛畢舍遮。增長王領鳩畔荼薜荔多。廣目王領一切諸龍及布呾那。多聞王領一切藥叉及羅剎娑。後虔敬。 tán viết 。thử phẩm chi văn Đại phần vi tứ 。nhất tứ vương tán Kinh tôn thắng 。nhị Thế Tôn ngã đẳng tứ vương hạ tứ vương thuật tự tu hành 。tam hựu phục ư thử hạ tứ vương khuyến nhân hoằng Kinh 。tứ đại chúng văn dĩ hạ thời hội y giáo tu học 。sơ văn hữu tứ 。nhất tứ vương kiền kính 。nhị tán Pháp vi tôn 。tam chương Kinh lực năng 。tứ thỉnh Phật hằng thuyết 。thử sơ dã 。sơ liệt tứ danh 。trì quốc ．tăng trưởng ．quảng mục ．đa văn như thứ Đông Nam Tây Bắc điển lĩnh 。Đại đô diệu cao đệ tứ tằng cấp 。thời phục diệc trụ trì song sơn đảnh/đính 。kim thử tiên liệt đa văn Vương giả 。dĩ kỳ thâm tín hữu thắng danh cố 。trì Quốc Vương lĩnh Kiện-đạt-phược tất xá già 。tăng trưởng Vương lĩnh cưu bạn đồ bệ lệ đa 。quảng mục Vương lĩnh nhất thiết chư long cập bố đát na 。đa văn Vương lĩnh nhất thiết dược xoa cập La-sát sa 。hậu kiền kính 。 經。白言世尊是金光明最勝王經一切諸佛常念觀察一切菩薩之所恭敬一切天龍常所供養及諸天眾常生歡喜一切護世稱揚讚歎聲聞獨覺皆共受持。 Kinh 。bạch ngôn Thế Tôn thị Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh nhất thiết chư Phật thường niệm quan sát nhất thiết Bồ Tát chi sở cung kính nhất thiết Thiên Long thường sở cúng dường cập chư Thiên Chúng thường sanh hoan hỉ nhất thiết hộ thế xưng dương tán thán thanh văn độc giác giai cộng thọ trì 。 贊曰。讚法為尊。一切佛所護念即是佛所護念。一切大乘根品熟者為說此經。一切菩薩下顯聖敬重。 tán viết 。tán Pháp vi tôn 。nhất thiết Phật sở hộ niệm tức thị Phật sở hộ niệm 。nhất thiết Đại-Thừa căn phẩm thục giả vi thuyết thử Kinh 。nhất thiết Bồ Tát hạ hiển thánh kính trọng 。 經。悉能明照諸天宮殿能與一切眾生殊勝安樂止息地獄餓鬼傍生諸趣苦惱一切怖畏悉能除殄所有怨敵尋即退散饑饉惡時皆令豐稔疾疫病苦皆令蠲愈一切災變百千苦惱咸悉消滅。 Kinh 。tất năng minh chiếu chư Thiên cung điện năng dữ nhất thiết chúng sanh thù thắng an lạc chỉ tức địa ngục ngạ quỷ bàng sanh chư thú khổ não nhất thiết bố úy tất năng trừ điễn sở hữu oán địch tầm tức thoái tán cơ cận ác thời giai lệnh phong nhẫm tật dịch bệnh khổ giai lệnh quyên dũ nhất thiết tai biến bách thiên khổ não hàm tất tiêu diệt 。 下彰經力能。初與人天樂。止息下息除六苦。一止息四惡趣苦。二止息五怖畏苦。三止息刀兵苦。四止息飢饉苦。五止息疫病苦。六止息災變苦。 hạ chương Kinh lực năng 。sơ dữ nhân Thiên nhạc 。chỉ tức hạ tức trừ lục khổ 。nhất chỉ tức tứ ác thú khổ 。nhị chỉ tức ngũ phố úy khổ 。tam chỉ tức đao binh khổ 。tứ chỉ tức cơ cận khổ 。ngũ chỉ tức dịch bệnh khổ 。lục chỉ tức tai biến khổ 。 經。世尊是金光明最勝王經能為如是安穩利樂饒益我等。 Kinh 。Thế Tôn thị Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh năng vi như thị an ổn lợi lạc nhiêu ích ngã đẳng 。 下請佛恒說。初牒前勝能。為請說由。安穩是總。利樂是與樂。饒益是息苦。 hạ thỉnh Phật hằng thuyết 。sơ điệp tiền thắng năng 。vi thỉnh thuyết do 。an ổn thị tổng 。lợi lạc thị dữ lạc/nhạc 。nhiêu ích thị tức khổ 。 經。惟願世尊於大眾中廣為宣說我等四王并諸眷屬聞此甘露無上法味氣力充實增益威光精進勇猛神通倍勝。 Kinh 。duy nguyện Thế Tôn ư Đại chúng trung quảng vi tuyên thuyết ngã đẳng tứ vương tinh chư quyến chúc văn thử cam lồ vô thượng pháp vị khí lực sung thật tăng ích uy quang tinh tấn dũng mãnh thần thông bội thắng 。 下正請恒宣說。初請說。我等四王下明利益。 hạ chánh thỉnh hằng tuyên thuyết 。sơ thỉnh thuyết 。ngã đẳng tứ vương hạ minh lợi ích 。 經。世尊。我等四王修行正法常說正法以法化世。我等令彼天龍藥叉健闥婆阿蘇羅揭路荼俱槃荼緊那羅莫呼羅伽及諸人王常以王法而化於世。遮去諸惡所有鬼神吸人精氣無慈悲者悉令遠去。世尊。我等四王與二十八部藥叉大將并與無量百千藥叉以淨天眼過於世人觀察擁護此贍部洲。世尊。以此因緣我等諸王名護世者。 Kinh 。Thế Tôn 。ngã đẳng tứ vương tu hành chánh pháp thường thuyết Chánh Pháp dĩ pháp hóa thế 。ngã đẳng lệnh bỉ Thiên Long dược xoa kiện thát bà A-tô-la yết lộ đồ câu bàn đồ Khẩn-na-la mạc hô La già cập chư nhân Vương thường dĩ vương pháp nhi hóa ư thế 。già khứ chư ác sở hữu quỷ thần hấp nhân tinh khí vô từ bi giả tất lệnh viễn khứ 。Thế Tôn 。ngã đẳng tứ vương dữ nhị thập bát bộ dược xoa Đại tướng tinh dữ vô lượng bách thiên dược xoa dĩ tịnh thiên nhãn quá/qua ư thế nhân quan sát ủng hộ thử thiệm bộ châu 。Thế Tôn 。dĩ thử nhân duyên ngã đẳng chư Vương danh hộ thế giả 。 下述自修行有四。一王自正化能自弘經。二我等令彼下諸臣佐隨同修正行。三遮去下法王能除惡。四世尊下明王得名。意明由弘正法以化眾生名行不虛故名護世。二十八部者如孔雀王經說。四方各四四維各一上下各四成二十八部。以淨天眼者非是修生。此是報得。能過於人故。 hạ thuật tự tu hành hữu tứ 。nhất Vương tự chánh hóa năng tự hoằng Kinh 。nhị ngã đẳng lệnh bỉ hạ chư Thần tá tùy đồng tu chánh hạnh 。tam già khứ hạ pháp vương năng trừ ác 。tứ thế tôn hạ minh vương đắc danh 。ý minh do hoằng chánh pháp dĩ hóa chúng sanh danh hạnh/hành/hàng bất hư cố danh hộ thế 。nhị thập bát bộ giả như Khổng tước Vương Kinh thuyết 。tứ phương các tứ tứ duy các nhất thượng hạ các tứ thành nhị thập bát bộ 。dĩ tịnh thiên nhãn giả phi thị tu sanh 。thử thị báo đắc 。năng quá/qua ư nhân cố 。 經。又復於此洲中若有國王被他怨賊常來侵擾及多饑饉疾疫流行無量百千災厄之事。 Kinh 。hựu phục ư thử châu trung nhược hữu Quốc Vương bị tha oán tặc thường lai xâm nhiễu cập đa cơ cận tật dịch lưu hạnh/hành/hàng vô lượng bách thiên tai ách chi sự 。 贊曰。第三勸人弘經有三。初覩世間難生。二勸人弘經對遣。三令人王保國敬重修行。初覩難生也。 tán viết 。đệ tam khuyến nhân hoằng Kinh hữu tam 。sơ đổ thế gian nạn/nan sanh 。nhị khuyến nhân hoằng Kinh đối khiển 。tam lệnh nhân Vương bảo quốc kính trọng tu hành 。sơ đổ nạn/nan sanh dã 。 經。世尊我等四王於此金光明最勝王經恭敬供養若有苾芻法師受持讀誦我等四王共往覺悟勸請其人時彼法師由我神通覺悟力故往彼國界廣宣流布是金光明微妙經典由經力故令彼無量百千衰惱災厄之事悉皆除遣。 Kinh 。Thế Tôn ngã đẳng tứ vương ư thử Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh cung kính cúng dường nhược hữu Bí-sô Pháp sư thọ trì đọc tụng ngã đẳng tứ vương cọng vãng giác ngộ khuyến thỉnh kỳ nhân thời bỉ Pháp sư do ngã thần thông giác ngộ lực cố vãng bỉ quốc giới quảng tuyên lưu bố thị kim quang minh vi diệu Kinh điển do Kinh lực cố lệnh bỉ vô lượng bách thiên suy não tai ách chi sự tất giai trừ khiển 。 下弘經對遣有四。一指能除法。二若有下勸人流行。三時彼法師下正弘此經。四由經力故下除難安樂。 hạ hoằng Kinh đối khiển hữu tứ 。nhất chỉ năng trừ Pháp 。nhị nhược hữu hạ khuyến nhân lưu hạnh/hành/hàng 。tam thời bỉ Pháp sư hạ chánh hoằng thử Kinh 。tứ do Kinh lực cố hạ trừ nạn/nan an lạc 。 經。世尊若諸人王於其國內有持是經苾芻法師至彼國時當知此經亦至其國。 Kinh 。Thế Tôn nhược/nhã chư nhân Vương ư kỳ quốc nội hữu trì thị Kinh Bí-sô Pháp sư chí bỉ quốc thời đương tri thử Kinh diệc chí kỳ quốc 。 下令人王保國敬重修行有二。一德人至國。二令王敬重。人能弘道。人至法隨。非道弘人。人無法滅。法既弘益。故應敬重持人。初也。 hạ lệnh nhân Vương bảo quốc kính trọng tu hành hữu nhị 。nhất đức nhân chí quốc 。nhị lệnh Vương kính trọng 。nhân năng hoằng đạo 。nhân chí Pháp tùy 。phi đạo hoằng nhân 。nhân vô pháp diệt 。Pháp ký hoằng ích 。cố ưng kính trọng trì nhân 。sơ dã 。 經。世尊時彼國王應往法師處聽其所說聞已歡喜於彼法師恭敬供養深心擁護令無憂惱演說此經利益一切世尊以是緣故我等四王皆共一心護是人王及國人民令離災患常得安穩。 Kinh 。Thế Tôn thời bỉ Quốc Vương ưng vãng Pháp sư xứ/xử thính kỳ sở thuyết văn dĩ hoan hỉ ư bỉ Pháp sư cung kính cúng dường thâm tâm ủng hộ lệnh Vô ưu não diễn thuyết thử Kinh lợi ích nhất thiết Thế Tôn dĩ thị duyên cố ngã đẳng tứ vương giai cộng nhất tâm hộ thị nhân Vương cập quốc nhân dân lệnh ly tai hoạn thường đắc an ổn 。 下令王敬重有三。初勸往聽除災。次勸供給得樂。後勸敬重他附。初文有五。一令尊法往聽。二令聞已慶喜。三於彼法師下令敬養衛護。四演說此經下令演法利人。五以是緣故下四王為除災難。 hạ lệnh Vương kính trọng hữu tam 。sơ khuyến vãng thính trừ tai 。thứ khuyến cung cấp đắc lạc/nhạc 。hậu khuyến kính trọng tha phụ 。sơ văn hữu ngũ 。nhất lệnh tôn Pháp vãng thính 。nhị lệnh văn dĩ khánh hỉ 。tam ư bỉ Pháp sư hạ lệnh kính dưỡng vệ hộ 。tứ diễn thuyết thử Kinh hạ lệnh diễn pháp lợi nhân 。ngũ dĩ thị duyên cố hạ tứ vương vi trừ tai nạn/nan 。 經。世尊若有苾芻苾芻尼鄔波索迦鄔波斯迦持是經者時彼人王隨其所須供給供養令無乏少我等四王令彼國王及以國人悉皆安穩遠離災患。 Kinh 。Thế Tôn nhược hữu Bí-sô Bật-sô-ni ô ba tác ca ô ba tư ca trì thị Kinh giả thời bỉ nhân Vương tùy kỳ sở tu cung cấp cúng dường lệnh vô phạp thiểu ngã đẳng tứ vương lệnh bỉ Quốc Vương cập dĩ quốc nhân tất giai an ổn viễn ly tai hoạn 。 下勸供給得樂有三。初明行法人。次時彼人王下令供給。後我等四王下明王臣得樂。 hạ khuyến cung cấp đắc lạc/nhạc hữu tam 。sơ Minh Hạnh Pháp nhân 。thứ thời bỉ nhân Vương hạ lệnh cung cấp 。hậu ngã đẳng tứ vương hạ minh vương Thần đắc lạc/nhạc 。 經。世尊若有受持讀誦是經典者人王於此供養恭敬尊重讚歎我等當令彼王於諸王中恭敬尊重最為第一諸餘國王共所稱歎。 Kinh 。Thế Tôn nhược hữu thọ trì đọc tụng thị Kinh điển giả nhân Vương ư thử cúng dường cung kính tôn trọng tán thán ngã đẳng đương lệnh bỉ Vương ư chư Vương trung cung kính tôn trọng tối vi đệ nhất chư dư Quốc Vương cọng sở xưng thán 。 下勸敬重他附有四。初舉所敬者。二人王於此下勸應敬讚。三我等當令彼下明其敬讚。四我當令彼下明敬者得尊他附。 hạ khuyến kính trọng tha phụ hữu tứ 。sơ cử sở kính giả 。nhị nhân Vương ư thử hạ khuyến ưng kính tán 。tam ngã đẳng đương lệnh bỉ hạ minh kỳ kính tán 。tứ ngã đương lệnh bỉ hạ minh kính giả đắc tôn tha phụ 。 經。大眾聞已歎喜受持。 Kinh 。Đại chúng văn dĩ thán hỉ thọ trì 。 下第四時會依學。 hạ đệ tứ thời hội y học 。 金光明最勝王經卷第六 Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh quyển đệ lục 　　　　唐三藏法師義淨奉　制譯 　　　　đường Tam tạng Pháp sư NghĩaTịnh phụng 　chế dịch 四天王護國品第十二 Tứ Thiên Vương hộ quốc phẩm đệ thập nhị 四天王護國品三門分別。一來意。二釋名。三解妨。言來意者。前品讚經勝妙勸他弘持。此下三品明經可尊行者得護。初一天護後二呪護。又前品四王勸他。此品願自守護。前品令他行二利。此品明自行二利。前品自意勸持。此品佛勸廣護。故前品後有此品生。釋名者。自在光潔神用名天。眾天所歸為君統攝稱為王也。天之王故依士釋。方城不同統領分四。復帶數名。護謂防禦攝養防禦為彼除災攝養增其福慧。四天為能護。國者是所護。能所合稱。此廣明彼名四天王護國品。解妨者。問。此品守護亦通人王并餘神眾。何故但云四王護國。答。人王行法護國因彼四王。餘神是四王臣故但說四王護國。問。行法四王守護則是護人。何名護國。答。人為國本。如說有情名為佛土。故雖護人則名護國。問。三乘聖眾釋梵諸天見行法人咸應衛護。何故但說四王護國。答。理應皆有。且說宜聞人。復四王標名。護世為顯名行相符。故標四王不說餘護。問。天人敬重四眾弘經亦護正法。何故唯言四王護國。答。護法意為益物。法住能令國安。為彰利他大悲偏言護國。非法。 Tứ Thiên Vương hộ quốc phẩm tam môn phân biệt 。Nhất lai ý 。nhị thích danh 。tam giải phương 。ngôn lai ý giả 。tiền phẩm tán Kinh thắng diệu khuyến tha hoằng trì 。thử hạ tam phẩm minh Kinh khả tôn hành giả đắc hộ 。sơ nhất Thiên hộ hậu nhị chú hộ 。hựu tiền phẩm tứ vương khuyến tha 。thử phẩm nguyện tự thủ hộ 。tiền phẩm lệnh tha hạnh/hành/hàng nhị lợi 。thử phẩm minh tự hạnh/hành/hàng nhị lợi 。tiền phẩm tự ý khuyến trì 。thử phẩm Phật khuyến quảng hộ 。cố tiền phẩm hậu hữu thử phẩm sanh 。thích danh giả 。tự tại quang khiết Thần dụng danh Thiên 。chúng Thiên sở quy vi quân thống nhiếp xưng vi Vương dã 。Thiên chi Vương cố y sĩ thích 。phương thành bất đồng thống lĩnh phần tứ 。phục đái số danh 。hộ vị phòng ngữ nhiếp dưỡng phòng ngữ vi bỉ trừ tai nhiếp dưỡng tăng kỳ phước tuệ 。tứ thiên vi năng hộ 。quốc giả thị sở hộ 。năng sở hợp xưng 。thử quảng minh bỉ danh Tứ Thiên Vương hộ quốc phẩm 。giải phương giả 。vấn 。thử phẩm thủ hộ diệc thông nhân Vương tinh dư Thần chúng 。hà cố đãn vân tứ vương hộ quốc 。đáp 。nhân Vương hạnh/hành/hàng Pháp hộ quốc nhân bỉ tứ vương 。dư Thần thị tứ vương Thần cố đãn thuyết tứ vương hộ quốc 。vấn 。hạnh/hành/hàng Pháp tứ vương thủ hộ tức thị hộ nhân 。hà danh hộ quốc 。đáp 。nhân vi quốc bổn 。như thuyết hữu tình danh vi Phật thổ 。cố tuy hộ nhân tức danh hộ quốc 。vấn 。tam thừa Thánh chúng Thích Phạm chư Thiên kiến hạnh/hành/hàng Pháp nhân hàm ưng vệ hộ 。hà cố đãn thuyết tứ vương hộ quốc 。đáp 。lý ưng giai hữu 。thả thuyết nghi văn nhân 。phục tứ vương tiêu danh 。hộ thế vi hiển danh hành tướng phù 。cố tiêu tứ vương bất thuyết dư hộ 。vấn 。Thiên Nhân kính trọng Tứ Chúng hoằng Kinh diệc hộ chánh pháp 。hà cố duy ngôn tứ vương hộ quốc 。đáp 。hộ Pháp ý vi ích vật 。pháp trụ năng lệnh quốc an 。vi chương lợi tha đại bi Thiên ngôn hộ quốc 。phi pháp 。 經。爾時世尊聞四天王恭敬供養金光明經及能擁護諸持經者讚言善哉善哉。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn văn Tứ Thiên Vương cung kính cúng dường kim quang minh Kinh cập năng ủng hộ chư trì Kinh giả tán ngôn Thiện tai thiện tai 。 贊曰。就此品中大分為六。初世尊讚歎令修。二四王奉教願護。三時四天王下四王荷恩歎佛。四佛更勸護結成。五聞是頌下四王慶喜護持。六大眾聞經得益。初段分二。初讚成後勸護。讚中初總讚後別讚。此總也。一讚護法。二讚護人。又一讚勸他。二讚自護。又一讚宿世善因。二讚今護人法。故重言善哉。 tán viết 。tựu thử phẩm trung Đại phần vi lục 。sơ Thế Tôn tán thán lệnh tu 。nhị tứ vương phụng giáo nguyện hộ 。tam thời Tứ Thiên Vương hạ tứ vương hà ân thán Phật 。tứ Phật cánh khuyến hộ kết thành 。ngũ văn thị tụng hạ tứ vương khánh hỉ hộ trì 。lục đại chúng văn Kinh đắc ích 。sơ đoạn phần nhị 。sơ tán thành hậu khuyến hộ 。tán trung sơ tổng tán hậu biệt tán 。thử tổng dã 。nhất tán Hộ Pháp 。nhị tán hộ nhân 。hựu nhất tán khuyến tha 。nhị tán tự hộ 。hựu nhất tán tú thế thiện nhân 。nhị tán kim hộ nhân pháp 。cố trọng ngôn Thiện tai 。 經。汝等四王已於過去無量百千萬億佛所恭敬供養尊重讚歎植諸善根修行正法常說正法以法化世。 Kinh 。nhữ đẳng tứ vương dĩ ư quá khứ vô lượng bách thiên vạn ức Phật sở cung kính cúng dường tôn trọng tán thán thực chư thiện căn tu hành chánh pháp thường thuyết Chánh Pháp dĩ pháp hóa thế 。 贊曰。別讚。初讚福業。次修行正法等讚智業。後汝等長夜下讚悲業。此初二也。於諸佛所修於三業。供養恭敬身業。尊重意業。讚歎語業。依仁王般若經。以一僧祇供養諸佛得至初地為四天王。 tán viết 。biệt tán 。sơ tán phước nghiệp 。thứ tu hành chánh pháp đẳng tán trí nghiệp 。hậu nhữ đẳng trường/trưởng dạ hạ tán bi nghiệp 。thử sơ nhị dã 。ư chư Phật sở tu ư tam nghiệp 。cúng dường cung kính thân nghiệp 。tôn trọng ý nghiệp 。tán thán ngữ nghiệp 。y nhân vương Bát-nhã Kinh 。dĩ nhất tăng kì cúng dường chư Phật đắc chí sơ địa vi Tứ Thiên Vương 。 經。汝等長夜於諸眾生常思利益起大慈心願與安樂以是因緣能令汝等現受勝報。 Kinh 。nhữ đẳng trường/trưởng dạ ư chư chúng sanh thường tư lợi ích khởi Đại từ tâm nguyện dữ an lạc dĩ thị nhân duyên năng lệnh nhữ đẳng hiện thọ thắng báo 。 贊曰。行悲業。初讚。以是因緣下結。 tán viết 。hạnh/hành/hàng bi nghiệp 。sơ tán 。dĩ thị nhân duyên hạ kết/kiết 。 經。若有人王恭敬供養此金光明最勝經典。汝等應當勤加守護。令得安穩。汝諸四王及餘眷屬無量無數百千藥叉護是經者。即是護持去來現在諸佛正法。汝等四王及餘天眾并諸藥叉與阿蘇羅共鬪戰時常得勝利。汝等若能護持是經由經力故。能除眾苦怨賊饑饉及諸疾疫。是故汝等若見四眾受持讀誦此經王者。亦應勤心共加守護。為除衰惱施與安樂。 Kinh 。nhược hữu nhân Vương cung kính cúng dường thử kim quang minh tối thắng Kinh điển 。nhữ đẳng ứng đương cần gia thủ hộ 。lệnh đắc an ổn 。nhữ chư tứ vương cập dư quyến thuộc vô lượng vô số bách thiên dược xoa hộ thị Kinh giả 。tức thị hộ trì khứ lai hiện tại chư Phật chánh pháp 。nhữ đẳng tứ vương cập dư Thiên Chúng tinh chư dược xoa dữ A-tô-la cọng đấu chiến thời thường đắc thắng lợi 。nhữ đẳng nhược/nhã năng hộ trì thị Kinh do Kinh lực cố 。năng trừ chúng khổ oán tặc cơ cận cập chư tật dịch 。thị cố nhữ đẳng nhược/nhã kiến Tứ Chúng thọ trì đọc tụng thử Kinh Vương giả 。diệc ưng cần tâm cọng gia thủ hộ 。vi trừ suy não thí dữ an lạc 。 贊曰。勸護有三。初勸護人王。汝諸四王下勸護正法。是故汝等下勸護四眾持經之人。勸護法中初護法汝等四王及餘天眾下明護法益。護法益中初降自勝怨。汝等若能下除他三難。一怨賊。二飢饉。三疫病。護四眾文可知。 tán viết 。khuyến hộ hữu tam 。sơ khuyến hộ nhân Vương 。nhữ chư tứ vương hạ khuyến hộ chánh pháp 。thị cố nhữ đẳng hạ khuyến hộ Tứ Chúng trì Kinh chi nhân 。khuyến Hộ Pháp trung sơ Hộ Pháp nhữ đẳng tứ vương cập dư Thiên Chúng hạ minh Hộ Pháp ích 。Hộ Pháp ích trung sơ hàng tự thắng oán 。nhữ đẳng nhược/nhã năng hạ trừ tha tam nạn/nan 。nhất oán tặc 。nhị cơ cận 。tam dịch bệnh 。hộ Tứ Chúng văn khả tri 。 經。爾時四天王即從座起偏袒右肩右膝著地合掌恭敬白佛言世尊此金光明最勝經王於未來世若有國土城邑聚落山林曠野隨所至處流布之時。 Kinh 。nhĩ thời Tứ Thiên Vương tức tùng toạ khởi thiên đản hữu kiên hữu tất trước địa hợp chưởng cung kính bạch Phật ngôn Thế Tôn thử kim quang minh tối thắng Kinh Vương ư vị lai thế nhược hữu quốc độ thành ấp tụ lạc sơn lâm khoáng dã tùy sở chí xứ/xử lưu bố chi thời 。 贊曰。第二四王奉教願護有二。初願以身護法。後爾時世尊復若四天王下願以呪護。願身護中有二。初願身護人。後爾時四天王下願身護法。法藉人以弘宣。故先護人。人由法以成德。次須護法。護人之中雖亦護法。意明護人故讚護法。或可。初願雙護人法。後重校量重勸護法。法是佛師故更重勸。且依初釋。護人分四。一四王願護。二爾時佛告下世尊讚成。三爾時四天王下教人王弘法之儀。四爾時四天王下明人王依法修行得護。初願護有二。初標願守護。後世尊若彼國王下正願守護。標中一願護之儀。二明所護法。三明所護法時。四明護法處。五明所護人。六明擁護相。此初四也。 tán viết 。đệ nhị tứ vương phụng giáo nguyện hộ hữu nhị 。sơ nguyện dĩ thân Hộ Pháp 。hậu nhĩ thời Thế Tôn phục nhược/nhã Tứ Thiên Vương hạ nguyện dĩ chú hộ 。nguyện thân hộ trung hữu nhị 。sơ nguyện thân hộ nhân 。hậu nhĩ thời Tứ Thiên Vương hạ nguyện thân Hộ Pháp 。Pháp tạ nhân dĩ hoằng tuyên 。cố tiên hộ nhân 。nhân do Pháp dĩ thành đức 。thứ tu Hộ Pháp 。hộ nhân chi trung tuy diệc Hộ Pháp 。ý minh hộ nhân cố tán Hộ Pháp 。hoặc khả 。sơ nguyện song hộ nhân pháp 。hậu trọng giáo lượng trọng khuyến Hộ Pháp 。Pháp thị Phật sư cố cánh trọng khuyến 。thả y sơ thích 。hộ nhân phần tứ 。nhất tứ vương nguyện hộ 。nhị nhĩ thời Phật cáo hạ Thế Tôn tán thành 。tam nhĩ thời Tứ Thiên Vương hạ giáo nhân Vương hoằng pháp chi nghi 。tứ nhĩ thời Tứ Thiên Vương hạ minh nhân Vương y Pháp tu hành đắc hộ 。sơ nguyện hộ hữu nhị 。sơ tiêu nguyện thủ hộ 。hậu Thế Tôn nhược/nhã bỉ Quốc Vương hạ chánh nguyện thủ hộ 。tiêu trung nhất nguyện hộ chi nghi 。nhị minh sở Hộ Pháp 。tam minh sở Hộ Pháp thời 。tứ minh hộ Pháp xứ 。ngũ minh sở hộ nhân 。lục minh ủng hộ tướng 。thử sơ tứ dã 。 經。若彼國王於此經典至心聽受稱歎供養并復供給受持是經四部之眾深心擁護令離衰惱。 Kinh 。nhược/nhã bỉ Quốc Vương ư thử Kinh điển chí tâm thính thọ xưng thán cúng dường tinh phục cung cấp thọ trì thị Kinh tứ bộ chi chúng thâm tâm ủng hộ lệnh ly suy não 。 下明所護人。初明所護人。於此經典下明護所以。 hạ minh sở hộ nhân 。sơ minh sở hộ nhân 。ư thử Kinh điển hạ minh hộ sở dĩ 。 經。以是因緣我護彼王及諸人眾皆令安穩遠離憂苦增益壽命威德具足。 Kinh 。dĩ thị nhân duyên ngã hộ bỉ Vương cập chư nhân chúng giai lệnh an ổn viễn ly ưu khổ tăng ích thọ mạng uy đức cụ túc 。 下明擁護相。 hạ minh ủng hộ tướng 。 經。世尊若彼國王見於四眾受持經者恭敬守護猶如父母一切所須悉皆供給。 Kinh 。Thế Tôn nhược/nhã bỉ Quốc Vương kiến ư Tứ Chúng thọ/thụ trì Kinh giả cung kính thủ hộ do như phụ mẫu nhất thiết sở tu tất giai cung cấp 。 贊曰。正願守護有三。一所護之人。二見於四眾下明得護所以。三我等四王下廣明護相。得護因中有二。初明王得遇勝緣。二恭敬下明正修勝行。 tán viết 。chánh nguyện thủ hộ hữu tam 。nhất sở hộ chi nhân 。nhị kiến ư Tứ Chúng hạ minh đắc hộ sở dĩ 。tam ngã đẳng tứ vương hạ quảng minh hộ tướng 。đắc hộ nhân trung hữu nhị 。sơ minh vương đắc ngộ thắng duyên 。nhị cung kính hạ minh chánh tu thắng hành 。 經。我等四王常為守護令諸有情無不尊敬是故我等并與無量藥叉諸神隨此經王所流布處潛身擁護令無留難。 Kinh 。ngã đẳng tứ vương thường vi thủ hộ lệnh chư hữu tình vô bất tôn kính thị cố ngã đẳng tinh dữ vô lượng dược xoa chư Thần tùy thử Kinh Vương sở lưu bố xứ/xử tiềm thân ủng hộ lệnh vô lưu nạn/nan 。 贊曰。廣明護相。初護法後護人。此護法。令他敬法必須自尊。自若不行何以勸物。是故我等潛護斯經。 tán viết 。quảng minh hộ tướng 。sơ Hộ Pháp hậu hộ nhân 。thử Hộ Pháp 。lệnh tha kính Pháp tất tu tự tôn 。tự nhược/nhã bất hạnh/hành hà dĩ khuyến vật 。thị cố ngã đẳng tiềm hộ tư Kinh 。 經。亦當護念聽是經人諸國王等除其衰患悉令安穩他方怨賊皆使退散。 Kinh 。diệc đương hộ niệm thính thị Kinh nhân chư Quốc Vương đẳng trừ kỳ suy hoạn tất lệnh an ổn tha phương oán tặc giai sử thoái tán 。 贊曰。後護人有二。初標守護。若有人王下重成護人。初也。 tán viết 。hậu hộ nhân hữu nhị 。sơ tiêu thủ hộ 。nhược hữu nhân Vương hạ trọng thành hộ nhân 。sơ dã 。 經。若有人王聽是經時隣國怨敵興如是念當具四兵壞彼國土。 Kinh 。nhược hữu nhân Vương thính thị Kinh thời lân quốc oán địch hưng như thị niệm đương cụ tứ binh hoại bỉ quốc độ 。 贊曰。重成護人有四。一隣敵心念興兵。二經威彼自潰。三此王命師討罰。四神助令彼歸降。初也。 tán viết 。trọng thành hộ nhân hữu tứ 。nhất lân địch tâm niệm hưng binh 。nhị Kinh uy bỉ tự hội 。tam thử Vương mạng sư thảo phạt 。tứ Thần trợ lệnh bỉ quy hàng 。sơ dã 。 經。世尊以是經王威神力故是時隣敵更有異怨而來侵擾於其境界多諸災變疫病流行。 Kinh 。Thế Tôn dĩ thị Kinh Vương uy thần lực cố Thị thời lân địch cánh hữu dị oán nhi lai xâm nhiễu ư kỳ cảnh giới đa chư tai biến dịch bệnh lưu hạnh/hành/hàng 。 下是第二彼潰有二緣。一他寇來侵。有鍾鼓日侵。二自境災疫。 hạ thị đệ nhị bỉ hội hữu nhị duyên 。nhất tha khấu lai xâm 。hữu chung cổ nhật xâm 。nhị tự cảnh tai dịch 。 經。時王見已即嚴四兵發向彼國欲為討伐。 Kinh 。thời Vương kiến dĩ tức nghiêm tứ binh phát hướng bỉ quốc dục vi thảo phạt 。 下第三命師討罰。討者除也誅也。伐者征也敗也。欲敗去之。今經作罰。說文罪之小者曰罰。廣雅罰折伏也。今既興兵應為伐字。或彼但興念未集兵戈。此王興師欲折伏之。故為罰也。 hạ đệ tam mạng sư thảo phạt 。thảo giả trừ dã tru dã 。phạt giả chinh dã bại dã 。dục bại khứ chi 。kim Kinh tác phạt 。thuyết văn tội chi tiểu giả viết phạt 。quảng nhã phạt chiết phục dã 。kim ký hưng binh ưng vi phạt tự 。hoặc bỉ đãn hưng niệm vị tập binh qua 。thử Vương hưng sư dục chiết phục chi 。cố vi phạt dã 。 經。我等爾時當與眷屬無量無邊藥叉諸神各自隱形為作護助令彼怨敵自然降伏尚不敢來至其國界豈復得有兵戈相伐。 Kinh 。ngã đẳng nhĩ thời đương dữ quyến thuộc vô lượng vô biên dược xoa chư Thần các tự ẩn hình vi tác hộ trợ lệnh bỉ oán địch tự nhiên hàng phục thượng bất cảm lai chí kỳ quốc giới khởi phục đắc hữu binh qua tướng phạt 。 下第四神助令彼歸降有二。初興念則降。二尚不敢來下永無相討。 hạ đệ tứ Thần trợ lệnh bỉ quy hàng hữu nhị 。sơ hưng niệm tức hàng 。nhị thượng bất cảm lai hạ vĩnh vô tướng thảo 。 經。爾時佛告四天王善哉善哉汝等四王乃能擁護如是經典。 Kinh 。nhĩ thời Phật cáo Tứ Thiên Vương Thiện tai thiện tai nhữ đẳng tứ vương nãi năng ủng hộ như thị Kinh điển 。 贊曰。就護人中第二世尊讚成有三。初讚天護法。二讚法難聞。三明弘。 tán viết 。tựu hộ nhân trung đệ nhị Thế Tôn tán thành hữu tam 。sơ tán Thiên Hộ Pháp 。nhị tán Pháp nạn/nan văn 。tam minh hoằng 。 經。利益。 Kinh 。lợi ích 。 初也。 sơ dã 。 經。我於過去百千俱胝那庾多劫修諸苦行得阿耨多羅三藐三菩提證一切智今說是法。 Kinh 。ngã ư quá khứ bách thiên câu-chi na dữu đa kiếp tu chư khổ hạnh đắc A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề chứng nhất thiết trí kim thuyết thị pháp 。 下讚法難聞。多劫修行方得成佛。成佛已久今說是經。故難聞也。 hạ tán Pháp nạn/nan văn 。đa kiếp tu hành phương đắc thành Phật 。thành Phật dĩ cửu kim thuyết thị Kinh 。cố nạn/nan văn dã 。 經。若有人王受持是經恭敬供養者為消衰患令其安穩亦復擁護城邑聚落乃至怨賊悉令退散亦令一切贍部洲內所有諸王永無衰惱鬪諍之事。 Kinh 。nhược hữu nhân Vương thọ trì thị Kinh cung kính cúng dường giả vi tiêu suy hoạn lệnh kỳ an ổn diệc phục ủng hộ thành ấp tụ lạc nãi chí oán tặc tất lệnh thoái tán diệc lệnh nhất thiết thiệm bộ châu nội sở hữu chư Vương vĩnh vô suy não đấu tranh chi sự 。 贊曰。弘經利益有二。初明現弘經益。二大王若求來下明未來弘益。初中但說人王自聽。後文并勸供養持者。現在佛自弘經不假他力。未來餘人持讀須王加護。師資別故此明現益。初王得益。後人得益。王得益中初明王行行。後為消衰患下明得益。得益中初總後別。總中有二。初舉一。後亦令下例餘。初中有四。一除衰。二得益。三得護。四無怨。 tán viết 。hoằng Kinh lợi ích hữu nhị 。sơ minh hiện hoằng Kinh ích 。nhị Đại Vương nhược/nhã cầu lai hạ minh vị lai hoằng ích 。sơ trung đãn thuyết nhân Vương tự thính 。hậu văn tinh khuyến cúng dường trì giả 。hiện tại Phật tự hoằng Kinh bất giả tha lực 。vị lai dư nhân trì độc tu Vương gia hộ 。sư tư biệt cố thử minh hiện ích 。sơ Vương đắc ích 。hậu nhân đắc ích 。Vương đắc ích trung sơ minh vương hạnh/hành/hàng hạnh/hành/hàng 。hậu vi tiêu suy hoạn hạ minh đắc ích 。đắc ích trung sơ tổng hậu biệt 。tổng trung hữu nhị 。sơ cử nhất 。hậu diệc lệnh hạ lệ dư 。sơ trung hữu tứ 。nhất trừ suy 。nhị đắc ích 。tam đắc hộ 。tứ vô oán 。 經。四王當知此贍部洲八萬四千城邑聚落八萬四千諸人王等各於其國受諸快樂皆得自在所有財寶豐足受用不相侵奪隨彼宿因而受其報不起惡念貪求他國咸生少欲利樂之心無有鬪戰擊縛等苦。 Kinh 。tứ vương đương tri thử thiệm bộ châu bát vạn tứ thiên thành ấp tụ lạc bát vạn tứ thiên chư nhân Vương đẳng các ư kỳ quốc thọ/thụ chư khoái lạc giai đắc tự tại sở hữu tài bảo phong túc thọ dụng bất tướng xâm đoạt tùy bỉ tú nhân nhi thọ/thụ kỳ báo bất khởi ác niệm tham cầu tha quốc hàm sanh thiểu dục lợi lạc chi tâm vô hữu đấu chiến kích phược đẳng khổ 。 下別得益有十。一得益境。二得益果。三受安樂。四豐珍財。五無相奪。六任宿業。七無現貪。八皆少欲。九無怨敵。十無諸苦。約得益中初總後別。此總也。 hạ biệt đắc ích hữu thập 。nhất đắc ích cảnh 。nhị đắc ích quả 。tam thọ an lạc 。tứ phong trân tài 。ngũ vô tướng đoạt 。lục nhâm tú nghiệp 。thất vô hiện tham 。bát giai thiểu dục 。cửu vô oán địch 。thập vô chư khổ 。ước đắc ích trung sơ tổng hậu biệt 。thử tổng dã 。 經。其土人民自然受樂上下和穆猶如水乳情相愛重歡喜遊戲慈悲謙讓增長善根。 Kinh 。kỳ độ nhân dân tự nhiên thọ/thụ lạc/nhạc thượng hạ hòa mục do như thủy nhũ Tình tướng ái trọng hoan hỉ du hí từ bi khiêm nhượng tăng trưởng thiện căn 。 下國人益。初行行。 hạ quốc nhân ích 。sơ hạnh/hành/hàng hạnh/hành/hàng 。 經。以是因緣此贍部洲安穩豐樂人民熾盛大地沃壤寒暑調和時不乖序日月星宿常度無虧風雨隨時離諸災橫資產財寶皆悉豐盈心無慳鄙常行惠施具十善業若人命終多生天上增益天眾。 Kinh 。dĩ thị nhân duyên thử thiệm bộ châu an ổn phong lạc/nhạc nhân dân sí thịnh Đại địa ốc nhưỡng hàn thử điều hoà thời bất quai tự nhật nguyệt tinh tú thường độ vô khuy phong vũ tùy thời ly chư tai hoạnh tư sản tài bảo giai tất phong doanh tâm vô xan bỉ thường hạnh/hành/hàng huệ thí cụ thập thiện nghiệp nhược/nhã nhân mạng chung đa sanh Thiên thượng tăng ích Thiên Chúng 。 下明益。初現得益有十一。一無兵戈故安穩。二足五穀故豐樂。三人物慇繁。四土地爽愷。五四時順序。六七耀依度。七風雨隨時。八無諸災橫。九資琉侓盈。十無貪樂施。十一常行十善。若人命終下死後益。 hạ minh ích 。sơ hiện đắc ích hữu thập nhất 。nhất vô binh qua cố an ổn 。nhị túc ngũ cốc cố phong lạc/nhạc 。tam nhân vật ân phồn 。tứ thổ địa sảng khải 。ngũ tứ thời thuận tự 。lục thất diệu y độ 。thất phong vũ tùy thời 。bát vô chư tai hoạnh 。cửu tư lưu 侓doanh 。thập vô tham lạc thí 。thập nhất thường hạnh/hành/hàng Thập thiện 。nhược/nhã nhân mạng chung hạ tử hậu ích 。 經。大王。若未來世有諸人王聽受是經恭敬供養并受持經。四部之眾尊重稱讚復欲安樂饒益汝等及諸眷屬無量百千諸藥叉眾。是故彼王常當聽受是妙經。王由得聞此正法之水甘露上味增益汝等身心勢力精進勇猛福德威光悉令充滿。是諸人王若能至心聽受是經則為廣大希有供養。供養於我釋迦牟尼應正等覺。若供養我則是供養過去未來現在百千俱胝那庾多佛。若能供養三世諸佛則得無量不可思議功德之聚。 Kinh 。Đại Vương 。nhược/nhã vị lai thế hữu chư nhân Vương thính thọ thị Kinh cung kính cúng dường tinh thọ/thụ trì Kinh 。tứ bộ chi chúng tôn trọng xưng tán phục dục an lạc nhiêu ích nhữ đẳng cập chư quyến chúc vô lượng bách thiên chư dược xoa chúng 。thị cố bỉ Vương thường đương thính thọ thị diệu Kinh 。Vương do đắc văn thử chánh pháp chi thủy cam lồ thượng vị tăng ích nhữ đẳng thân tâm thế lực tinh tấn dũng mãnh phước đức uy quang tất lệnh sung mãn 。thị chư nhân Vương nhược/nhã năng chí tâm thính thọ thị Kinh tức vi quảng đại hy hữu cúng dường 。cúng dường ư ngã Thích-Ca Mâu Ni Ứng Chánh Đẳng Giác 。nhược/nhã cúng dường ngã tức thị cúng dường quá khứ vị lai hiện tại bách thiên câu-chi na dữu đa Phật 。nhược/nhã năng cúng dường tam thế chư Phật tức đắc vô lượng bất khả tư nghị công đức chi tụ 。 贊曰。明未來益有二。初行勝行。後由得聞此下成勝因。勝因有二。初益天勢力。後為供養佛。供養佛中初明正行供養。能供養下明得大福聚勸成弘經。 tán viết 。minh vị lai ích hữu nhị 。sơ hạnh/hành/hàng thắng hành 。hậu do đắc văn thử hạ thành thắng nhân 。thắng nhân hữu nhị 。sơ ích Thiên thế lực 。hậu vi cúng dường Phật 。cúng dường Phật trung sơ minh chánh hạnh cúng dường 。năng cúng dường hạ minh đắc Đại phước tụ khuyến thành hoằng Kinh 。 經。以是因緣汝等應當擁護彼王后妃眷屬令無衰惱及宮宅神常受安樂功德難思是諸國土所有人民亦受種種五欲之樂一切惡事皆令消殄。 Kinh 。dĩ thị nhân duyên nhữ đẳng ứng đương ủng hộ bỉ Vương hậu phi quyến thuộc lệnh vô suy não cập cung trạch Thần thường thọ/thụ an lạc công đức nạn/nan tư thị chư quốc độ sở hữu nhân dân diệc thọ/thụ chủng chủng ngũ dục chi lạc/nhạc nhất thiết ác sự giai lệnh tiêu điễn 。 下明弘經得益有二。初四王衛護眷屬。二是諸國土下國福人安。 hạ minh hoằng Kinh đắc ích hữu nhị 。sơ tứ vương vệ hộ quyến thuộc 。nhị thị chư quốc độ hạ quốc phước nhân an 。 經。爾時四天王白佛言世尊於未來世若有人王樂聽如是金光明經為欲擁護自身后妃王子乃至內宮諸婇女等城邑宮殿皆得第一不可思議最上歡喜寂靜安樂於現世中王位尊高自在昌盛常得增長復欲攝受無量無邊難思福聚於自國土令無怨敵及諸憂惱災厄事者。 Kinh 。nhĩ thời Tứ Thiên Vương bạch Phật ngôn Thế Tôn ư vị lai thế nhược hữu nhân Vương lạc/nhạc thính như thị kim quang minh Kinh vi dục ủng hộ tự thân hậu phi Vương tử nãi chí nội cung chư cung nữ đẳng thành ấp cung điện giai đắc đệ nhất bất khả tư nghị tối thượng hoan hỉ tịch tĩnh an lạc ư hiện thế trung Vương vị tôn cao tự tại xương thịnh thường đắc tăng trưởng phục dục nhiếp thọ vô lượng vô biên nạn/nan tư phước tụ ư tự quốc độ lệnh vô oán địch cập chư ưu não tai ách sự giả 。 贊曰。教人王弘法之儀有四。一標王願心。二世尊如是下教其軌則。三世尊時彼香烟下依行感瑞。四時彼諸佛聞此妙香下明諸佛讚揚。此標王願心。 tán viết 。giáo nhân Vương hoằng pháp chi nghi hữu tứ 。nhất tiêu Vương nguyện tâm 。nhị Thế Tôn như thị hạ giáo kỳ quỹ tắc 。tam Thế Tôn thời bỉ hương yên hạ y hạnh/hành/hàng cảm thụy 。tứ thời bỉ chư Phật văn thử diệu hương hạ minh chư Phật tán dương 。thử tiêu Vương nguyện tâm 。 經。世尊如是人王不應放逸令心散亂當生恭敬至誠殷重聽受如是最勝經王。 Kinh 。Thế Tôn như thị nhân Vương bất ưng phóng dật lệnh tâm tán loạn đương sanh cung kính chí thành ân trọng thính thọ như thị tối thắng Kinh Vương 。 下教其軌則有三。初天教聽軌。次佛教令迎。後天教為我。初天教聽軌中。初總教後別示。此總也。 hạ giáo kỳ quỹ tắc hữu tam 。sơ Thiên giáo thính quỹ 。thứ Phật giáo lệnh nghênh 。hậu Thiên giáo vi ngã 。sơ Thiên giáo thính quỹ trung 。sơ tổng giáo hậu biệt thị 。thử tổng dã 。 經。欲聽之時先當莊嚴最上宮室。王所愛重顯敞之處。香水灑地散眾名華。安置師子殊勝法座。以諸珍寶而為校飾。張施種種寶蓋幢旛。燒無價香奏諸音樂。其王爾時當淨澡浴。以香塗身著新淨衣及諸瓔珞。坐小卑座不生高舉。捨自在位離諸憍慢。端心正念聽是經王。於法師所起大師想。復於宮內后妃王子婇女眷屬生慈愍心。喜悅相視和顏軟語。於自身心大喜充遍。 Kinh 。dục thính chi thời tiên đương trang nghiêm tối thượng cung thất 。Vương sở ái trọng hiển sưởng chi xứ/xử 。hương thủy sái địa tán chúng danh hoa 。an trí sư tử thù thắng Pháp tọa 。dĩ chư trân bảo nhi vi giáo sức 。trương thí chủng chủng bảo cái tràng phan 。thiêu vô giá hương tấu chư âm lạc/nhạc 。kỳ Vương nhĩ thời đương tịnh táo dục 。dĩ hương đồ thân trước/trứ tân tịnh y cập chư anh lạc 。tọa tiểu ti tọa bất sanh cao cử 。xả tự tại vị ly chư kiêu mạn 。đoan tâm chánh niệm thính thị Kinh Vương 。ư Pháp sư sở khởi Đại sư tưởng 。phục ư cung nội hậu phi Vương tử cung nữ quyến thuộc sanh từ mẫn tâm 。hỉ duyệt tướng thị hòa nhan nhuyễn ngữ 。ư tự thân tâm Đại hỉ sung biến 。 下別示。別示中一示所嚴處。二香水下示嚴處軌。三其王爾時下示嚴王身。四不生高舉下示嚴王心。五作如是念下示王安穩想。示嚴心中一令除掉舉。二令捨憍慢。三端心聽法。四恭敬法師。五等起慈心。六喜悅相視。七和顏軟語。八身心遍喜。 hạ biệt thị 。biệt thị trung nhất thị sở nghiêm xứ/xử 。nhị hương thủy hạ thị nghiêm xứ/xử quỹ 。tam kỳ Vương nhĩ thời hạ thị nghiêm vương thân 。tứ bất sanh cao cử hạ thị nghiêm vương tâm 。ngũ tác như thị niệm hạ thị Vương an ổn tưởng 。thị nghiêm tâm trung nhất lệnh trừ điệu cử 。nhị lệnh xả kiêu mạn 。tam đoan tâm thính pháp 。tứ cung kính Pháp sư 。ngũ đẳng khởi từ tâm 。lục hỉ duyệt tướng thị 。thất hòa nhan nhuyễn ngữ 。bát thân tâm biến hỉ 。 經。作如是念我今獲得難思殊勝廣大利益於此經王盛興供養既敷設已見法師至當起虔敬渴仰之心。 Kinh 。tác như thị niệm ngã kim hoạch đắc nạn/nan tư thù thắng quảng đại lợi ích ư thử Kinh Vương thịnh hưng cúng dường ký phu thiết dĩ kiến Pháp sư chí đương khởi kiền kính khát ngưỡng chi tâm 。 下示王安想。初於法起想。既敷設已下於法師起想。此聽法軌則如瑜伽論三十八說。菩薩如是於善說法深生敬重。常樂聽聞諸善說法無有勞倦。亦無厭足。淨信深厚其性柔和。心直見直愛敬德故愛敬法故。往法師所無詰難心有敬重心。無高慢心。專為求善非顯己德。為欲安立自他善根。不為利養恭敬因緣。菩薩具足如是功德往法師所。無雜染心無散亂心聽聞正法。云何無染心。謂聽法時其心遠離貢高輕慢怯弱雜染。由六相故離貢高染。謂聽法時應時而聽。慇重而聽。恭敬而聽不為損害。不為隨順不求過失。由其四相離輕慢染。於聽法時恭敬正法。恭敬說法補特伽羅。不輕正法不輕說者。於聽法時不自輕蔑。由此一相離怯弱染。云何無散亂心。謂由五相。一者求悟解心。二專一趣心。三聽者屬耳。四掃滌其心。五攝一切心聽聞正法。說法軌則略如法華經第四法師品。有三種。一入如來室。二著如來衣。三坐如來座。如來室者一切眾生中大慈悲心是。如來衣者柔和忍辱心是。如來座者一切法空是。說法之心欲與生樂拔眾生苦故起慈悲。慈悲說法他害不瞋。遭苦能受深理能印方能相續。覩三事空無染無著方能實益。 hạ thị Vương an tưởng 。sơ ư Pháp khởi tưởng 。ký phu thiết dĩ hạ ư Pháp sư khởi tưởng 。thử thính pháp quỹ tắc như du già luận tam thập bát thuyết 。Bồ Tát như thị ư thiện thuyết pháp thâm sanh kính trọng 。thường lạc/nhạc thính văn chư thiện thuyết pháp vô hữu lao quyện 。diệc Vô yếm túc 。tịnh tín thâm hậu kỳ tánh nhu hòa 。tâm trực kiến trực ái kính đức cố ái kính Pháp cố 。vãng Pháp sư sở vô cật nạn/nan tâm hữu kính trọng tâm 。vô cao mạn tâm 。chuyên vi cầu thiện phi hiển kỷ đức 。vi dục an lập tự tha thiện căn 。bất vi lợi dưỡng cung kính nhân duyên 。Bồ Tát cụ túc như thị công đức vãng Pháp sư sở 。vô tạp nhiễm tâm vô tán loạn tâm thính văn chánh pháp 。vân hà vô nhiễm tâm 。vị thính pháp thời kỳ tâm viễn ly cống cao khinh mạn khiếp nhược tạp nhiễm 。do lục tướng cố ly cống cao nhiễm 。vị thính pháp thời ưng thời nhi thính 。ân trọng nhi thính 。cung kính nhi thính bất vi tổn hại 。bất vi tùy thuận bất cầu quá thất 。do kỳ tứ tướng ly khinh mạn nhiễm 。ư thính pháp thời cung kính chánh pháp 。cung kính thuyết Pháp Bổ-đặc-già-la 。bất khinh chánh pháp bất khinh thuyết giả 。ư thính pháp thời bất tự khinh miệt 。do thử nhất tướng ly khiếp nhược nhiễm 。vân hà vô tán loạn tâm 。vị do ngũ tướng 。nhất giả cầu ngộ giải tâm 。nhị chuyên nhất thú tâm 。tam thính giả chúc nhĩ 。tứ tảo địch kỳ tâm 。ngũ nhiếp nhất thiết tâm thính văn chánh pháp 。thuyết Pháp quỹ tắc lược như Pháp Hoa Kinh đệ tứ pháp sư phẩm 。hữu tam chủng 。nhất nhập Như Lai thất 。nhị trước/trứ Như Lai y 。tam tọa Như Lai tọa 。Như Lai thất giả nhất thiết chúng sanh trung đại từ bi tâm thị 。Như Lai y giả nhu hòa nhẫn nhục tâm thị 。Như Lai tọa giả nhất thiết pháp không thị 。thuyết Pháp chi tâm dục dữ sanh lạc/nhạc bạt chúng sanh khổ cố khởi từ bi 。từ bi thuyết Pháp tha hại bất sân 。tao khổ năng thọ thâm lý năng ấn phương năng tướng tục 。đổ tam sự không vô nhiễm Vô Trước phương năng thật ích 。 經。爾時佛告四天王不應如是不迎法師時彼人王應著純淨鮮潔之衣種種瓔珞以為嚴飾自持白蓋及以香華備整軍儀盛陳音樂步出城闕迎彼法師運想虔恭為吉祥事。 Kinh 。nhĩ thời Phật cáo Tứ Thiên Vương bất ưng như thị bất nghênh Pháp sư thời bỉ nhân Vương ưng trước/trứ thuần tịnh tiên khiết chi y chủng chủng anh lạc dĩ vi nghiêm sức tự trì bạch cái cập dĩ hương hoa bị chỉnh quân nghi thịnh trần âm lạc/nhạc bộ xuất thành khuyết nghênh bỉ Pháp sư vận tưởng kiền cung vi cát tường sự 。 贊曰。下佛教令迎有二。初誡不應不迎。時彼人王下示正軌。正軌中有五。初明迎軌則。二四王以何因緣下釋迎所以。三於說法師下明迎心想。四後宮眷屬下明得利益。五四王當知下結成勸意。此初也。 tán viết 。hạ Phật giáo lệnh nghênh hữu nhị 。sơ giới bất ưng bất nghênh 。thời bỉ nhân Vương hạ thị chánh quỹ 。chánh quỹ trung hữu ngũ 。sơ minh nghênh quỹ tắc 。nhị tứ vương dĩ hà nhân duyên hạ thích nghênh sở dĩ 。tam ư thuyết pháp sư hạ minh nghênh tâm tưởng 。tứ hậu cung quyến thuộc hạ minh đắc lợi ích 。ngũ tứ vương đương tri hạ kết thành khuyến ý 。thử sơ dã 。 經。四王以何因緣令彼人王親作如是恭敬供養。 Kinh 。tứ vương dĩ hà nhân duyên lệnh bỉ nhân Vương thân tác như thị cung kính cúng dường 。 下第二釋迎所以有三。初徵。次由彼人王下釋。後四王當知下結迎遠近。此初也。 hạ đệ nhị thích nghênh sở dĩ hữu tam 。sơ trưng 。thứ do bỉ nhân Vương hạ thích 。hậu tứ vương đương tri hạ kết/kiết nghênh viễn cận 。thử sơ dã 。 經。由彼人王舉足下足步步即是恭敬供養承事尊重百千萬億那庾多諸佛世尊復得超越如是劫數生死之苦復於來世如是劫數當受輪王殊勝尊位。 Kinh 。do bỉ nhân Vương cử túc hạ túc bộ bộ tức thị cung kính cúng dường thừa sự tôn trọng bách thiên vạn ức na dữu đa chư Phật Thế tôn phục đắc siêu việt như thị kiếp số sanh tử chi khổ phục ư lai thế như thị kiếp số đương thọ/thụ luân Vương thù thắng tôn vị 。 贊曰。釋迎所以有二。此總釋有三。一成勝因。二越諸苦。三得勝報。 tán viết 。thích nghênh sở dĩ hữu nhị 。thử tổng thích hữu tam 。nhất thành thắng nhân 。nhị việt chư khổ 。tam đắc thắng báo 。 經。隨其步步亦於現世福德增長自在為王感應難思眾所欽重。當於無量百千億劫人天受用七寶宮殿所在生處常得為王。增益壽命言詞辯了。人天信受無所畏懼。有大名稱咸共瞻仰。天上人中受勝妙樂。獲大力勢有大威德。身相奇妙端嚴無比。值天人師遇善知識。成就具足無量福聚。 Kinh 。tùy kỳ bộ bộ diệc ư hiện thế phước đức tăng trưởng tự tại vi Vương cảm ứng nạn/nan tư chúng sở khâm trọng 。đương ư vô lượng bách thiên ức kiếp nhân thiên thọ dụng thất bảo cung điện sở tại sanh xứ thường đắc vi Vương 。tăng ích thọ mạng ngôn từ biện liễu 。nhân thiên tín thọ vô sở úy cụ 。hữu Đại danh xưng hàm cọng chiêm ngưỡng 。Thiên thượng nhân trung thọ/thụ thắng diệu lạc/nhạc 。hoạch Đại lực thế hữu đại uy đức 。thân tướng kì diệu đoan nghiêm vô bỉ 。trị Thiên Nhân Sư ngộ thiện tri thức 。thành tựu cụ túc vô lượng phước tụ 。 贊曰。別釋初現益。次當於無量下後益。後益有十三。一得勝處。二受勝報。三得辨才。四他信受。五離怖畏。六得名聞。七得敬奉。八受勝樂。九成大力。十有威嚴。十一得相好。十二遇善友。十三具福德。 tán viết 。biệt thích sơ hiện ích 。thứ đương ư vô lượng hạ hậu ích 。hậu ích hữu thập tam 。nhất đắc thắng xứ 。nhị thọ thắng báo 。tam đắc biện tài 。tứ tha tín thọ 。ngũ ly bố úy 。lục đắc danh văn 。thất đắc kính phụng 。bát thọ/thụ thắng lạc/nhạc 。cửu thành Đại lực 。thập hữu uy nghiêm 。thập nhất đắc tướng hảo 。thập nhị ngộ thiện hữu 。thập tam cụ phước đức 。 經。四王當知彼諸人王見如是等種種無量功德利益故應自往奉迎法師若一踰繕那乃至百千踰繕那。 Kinh 。tứ vương đương tri bỉ chư nhân Vương kiến như thị đẳng chủng chủng vô lượng công đức lợi ích cố ưng tự vãng phụng nghênh Pháp sư nhược/nhã nhất du thiện na nãi chí bách thiên du thiện na 。 下結迎遠近。 hạ kết/kiết nghênh viễn cận 。 經。於說法師應生佛想。 Kinh 。ư thuyết pháp sư ưng sanh Phật tưởng 。 贊曰。第三明迎心想。初得見益。 tán viết 。đệ tam minh nghênh tâm tưởng 。sơ đắc kiến ích 。 經。還至城已作如是念。今日釋迦牟尼如來應正等覺入我宮中受我供養為我說法我聞法已即於阿耨多羅三藐三菩提不復退轉。即是值遇百千萬億那庾多諸佛世尊。我於今日即是種種廣大殊勝上妙樂具供養過去未來現在諸佛。我於今日即是永拔琰摩王界地獄餓鬼傍生之苦。便為已種無量百千萬億轉輪聖王釋梵天主善根種子。當令無量百千萬億眾生出生死苦得涅槃樂。積集無量無邊不可思議福德之聚。 Kinh 。hoàn chí thành dĩ tác như thị niệm 。kim nhật Thích-Ca Mâu Ni Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nhập ngã cung trung thọ/thụ ngã cúng dường vi ngã thuyết Pháp ngã văn Pháp dĩ tức ư A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề bất phục thoái chuyển 。tức thị trực ngộ bách thiên vạn ức na dữu đa chư Phật Thế tôn 。ngã ư kim nhật tức thị chủng chủng quảng đại thù thắng thượng diệu lạc/nhạc cụ cúng dường quá khứ vị lai hiện tại chư Phật 。ngã ư kim nhật tức thị vĩnh bạt diễm ma Vương giới địa ngục ngạ quỷ bàng sanh chi khổ 。tiện vi dĩ chủng vô lượng bách thiên vạn ức Chuyển luân Thánh Vương Thích Phạm Thiên Chủ thiện căn chủng tử 。đương lệnh vô lượng bách thiên vạn ức chúng sanh xuất sanh tử khổ đắc Niết Bàn lạc/nhạc 。tích tập vô lượng vô biên bất khả tư nghị phước đức chi tụ 。 還宮生想有七。一得見本師想。二我聞法已下得大菩提想。三即是值遇下得見諸佛想。四我於今日下供養諸佛想。五我於今日下永離惡趣想。得越惡趣琰魔王界。即三惡分判彼趣正鬼趣攝。瑜伽論云。生那落迦作靜息王者化王界生。不爾何故生最下化獄。又違二十唯識。不許同彼受苦故。長阿含十九約他相故說王受苦想。六便為已種下得諸王位想。七當令無量下令他得利想。 hoàn cung sanh tưởng hữu thất 。nhất đắc kiến Bổn Sư tưởng 。nhị ngã văn Pháp dĩ hạ đắc Đại bồ-đề tưởng 。tam tức thị trực ngộ hạ đắc kiến chư Phật tưởng 。tứ ngã ư kim nhật hạ cúng dường chư Phật tưởng 。ngũ ngã ư kim nhật hạ vĩnh ly ác thú tưởng 。đắc việt ác thú diễm Ma Vương giới 。tức tam ác phần phán bỉ thú chánh quỷ thú nhiếp 。du già luận vân 。sanh na lạc ca tác tĩnh tức Vương giả hóa Vương giới sanh 。bất nhĩ hà cố sanh tối hạ hóa ngục 。hựu vi nhị thập duy thức 。bất hứa đồng bỉ thọ khổ cố 。Trường A Hàm thập cửu ước tha tướng cố thuyết Vương thọ khổ tưởng 。lục tiện vi dĩ chủng hạ đắc chư Vương vị tưởng 。thất đương lệnh vô lượng hạ lệnh tha đắc lợi tưởng 。 經。後宮眷屬及諸人民皆蒙安穩國土清泰無諸災厄毒害惡人他方怨敵不來侵擾遠離憂患。 Kinh 。hậu cung quyến thuộc cập chư nhân dân giai mông an ổn quốc độ thanh thái vô chư tai ách độc hại ác nhân tha phương oán địch Bất-lai xâm nhiễu viễn ly ưu hoạn 。 下第四明得利益。 hạ đệ tứ minh đắc lợi ích 。 經。四王當知時彼人王應作如是尊重正法亦於受持是妙經典苾芻苾芻尼鄔波索迦鄔波斯迦供養恭敬尊重讚歎所獲善根先以勝福施與汝等及諸眷屬。 Kinh 。tứ vương đương tri thời bỉ nhân Vương ưng tác như thị tôn trọng chánh pháp diệc ư thọ trì thị diệu Kinh điển Bí-sô Bật-sô-ni ô ba tác ca ô ba tư ca cúng dường cung kính tôn trọng tán thán sở hoạch thiện căn tiên dĩ thắng phước thí dữ nhữ đẳng cập chư quyến chúc 。 下結成誡勸　初結誡勸。後結得益。結勸中初結敬法師。次結敬四眾。後令迴施。 hạ kết thành giới khuyến 　sơ kết/kiết giới khuyến 。hậu kết/kiết đắc ích 。kết khuyến trung sơ kết/kiết kính Pháp sư 。thứ kết/kiết kính Tứ Chúng 。hậu lệnh hồi thí 。 經。彼之人王有大福德善業因緣於現世中得大自在增益威光吉祥妙相皆悉莊嚴一切怨敵能以正法而摧伏之。 Kinh 。bỉ chi nhân Vương hữu Đại phước đức thiện nghiệp nhân duyên ư hiện thế trung đắc đại tự tại tăng ích uy quang cát tường diệu tướng giai tất trang nghiêm nhất thiết oán địch năng dĩ chánh Pháp nhi tồi phục chi 。 下結得益。可知。 hạ kết/kiết đắc ích 。khả tri 。 經。爾時四天王白佛言。世尊。若有人王能作如是恭敬正法聽此經王并於四眾持經之人恭敬供養尊重讚歎。時彼人王欲為我等生歡喜故當在一邊近於法座。香水灑地散眾名華安置處所設四王座。我與彼王共聽正法。其王所有自利善根亦以福分施及我等。世尊。時彼人王請說法者昇座之時便為我等燒眾名香供養是經。 Kinh 。nhĩ thời Tứ Thiên Vương bạch Phật ngôn 。Thế Tôn 。nhược hữu nhân Vương năng tác như thị cung kính chánh pháp thính thử Kinh Vương tinh ư Tứ Chúng trì Kinh chi nhân cung kính cúng dường tôn trọng tán thán 。thời bỉ nhân Vương dục vi ngã đẳng sanh hoan hỉ cố đương tại nhất biên cận ư Pháp tọa 。hương thủy sái địa tán chúng danh hoa an trí xứ sở thiết tứ vương tọa 。ngã dữ bỉ Vương cọng thính chánh pháp 。kỳ Vương sở hữu tự lợi thiện căn diệc dĩ phước phần thí cập ngã đẳng 。Thế Tôn 。thời bỉ nhân Vương thỉnh thuyết pháp giả thăng tọa chi thời tiện vi ngã đẳng thiêu chúng danh hương cúng dường thị Kinh 。 下後天教為我有二。初牒彼所行。時彼人王下次教為我軌則。軌則中有六。一示嚴處所。二令淨莊嚴。三令敷四座。四我與同聽。五令彼福施。六令供養。 hạ hậu Thiên giáo vi ngã hữu nhị 。sơ điệp bỉ sở hạnh 。thời bỉ nhân Vương hạ thứ giáo vi ngã quỹ tắc 。quỹ tắc trung hữu lục 。nhất thị nghiêm xứ sở 。nhị lệnh tịnh trang nghiêm 。tam lệnh phu tứ tọa 。tứ ngã dữ đồng thính 。ngũ lệnh bỉ phước thí 。lục lệnh cúng dường 。 經。世尊時彼香煙於一念頃上昇虛空即至我等諸天宮殿於虛空中變成香蓋。 Kinh 。Thế Tôn thời bỉ hương yên ư nhất niệm khoảnh thượng thăng hư không tức chí ngã đẳng chư Thiên cung điện ư hư không trung biến thành hương cái 。 下明依行感瑞有二。初四天述感應。後佛告四天王下佛述感應。天述中初總後別。總中有二。初香煙至處。二香煙祥瑞。 hạ minh y hạnh/hành/hàng cảm thụy hữu nhị 。sơ tứ thiên thuật cảm ứng 。hậu Phật cáo Tứ Thiên Vương hạ Phật thuật cảm ứng 。Thiên thuật trung sơ tổng hậu biệt 。tổng trung hữu nhị 。sơ hương yên chí xứ/xử 。nhị hương yên tường thụy 。 經。我等天眾聞彼妙香。香有金光照曜我等所居宮殿。乃至梵宮及以帝釋大辯才天大吉祥天堅牢地神正了知大將二十八部諸藥叉神。大自在天金剛密主寶賢大將。訶利底母五百眷屬。無熱惱池龍王大海龍王所居之處。世尊。如是等眾於自宮殿。見彼香煙一剎那頃變成香蓋聞香芬馥覩色光明遍至一切諸天神宮。 Kinh 。ngã đẳng Thiên Chúng văn bỉ diệu hương 。hương hữu kim quang chiếu diệu ngã đẳng sở cư cung điện 。nãi chí phạm cung cập dĩ Đế Thích Đại biện tài Thiên đại cát tường thiên Kiên lao địa Thần chánh liễu tri Đại tướng nhị thập bát bộ chư dược xoa Thần 。đại tự tại thiên Kim cương mật chủ Bảo hiền Đại tướng 。ha lợi để mẫu ngũ bách quyến thuộc 。vô nhiệt não trì long Vương Đại hải long vương sở cư chi xứ/xử 。Thế Tôn 。như thị đẳng chúng ư tự cung điện 。kiến bỉ hương yên nhất sát-na khoảnh biến thành hương cái văn hương phân phức đổ sắc quang minh biến chí nhất thiết chư thiên thần cung 。 下別明。約香所依烟說有金色光。不爾香塵鼻根所得。如何言見。 hạ biệt minh 。ước hương sở y yên thuyết hữu kim sắc quang 。bất nhĩ hương trần Tỳ căn sở đắc 。như hà ngôn kiến 。 經。佛告四天王。是香光明非但至此宮殿變成香蓋放大光明。由彼人王手執香爐燒眾名香供養經時。其香煙氣於一念頃遍至三千大千世界。百億日月。百億妙高山王。百億四洲。於此三千大千世界。一切天龍藥叉健闥婆阿蘇羅揭路茶緊那羅莫呼洛伽宮殿之所。於虛空中充滿而住。種種香煙變成雲蓋。其蓋金色普照天宮。如是三千大千世界所有種種香雲香蓋。皆是金光明最勝王經威神之力。 Kinh 。Phật cáo Tứ Thiên Vương 。thị hương quang minh phi đãn chí thử cung điện biến thành hương cái phóng đại quang minh 。do bỉ nhân Vương thủ chấp hương lô thiêu chúng danh hương cúng dường Kinh thời 。kỳ hương yên khí ư nhất niệm khoảnh biến chí tam thiên đại thiên thế giới 。bách ức nhật nguyệt 。bách ức diệu cao sơn Vương 。bách ức tứ châu 。ư thử tam thiên đại thiên thế giới 。nhất thiết Thiên Long dược xoa kiện thát bà A-tô-la yết lộ trà Khẩn-na-la mạc hô lạc già cung điện chi sở 。ư hư không trung sung mãn nhi trụ/trú 。chủng chủng hương yên biến thành vân cái 。kỳ cái kim sắc phổ chiếu Thiên cung 。như thị tam thiên đại thiên thế giới sở hữu chủng chủng hương vân hương cái 。giai thị Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh uy thần chi lực 。 下佛述感應有二。一香烟遍至大千是諸人王下明香周十方界。初中有四。一非局情。二由彼人王下明香周遍。三種種香烟下明祥瑞。四如是三千下結歸經力。 hạ Phật thuật cảm ứng hữu nhị 。nhất hương yên biến chí Đại Thiên thị chư nhân Vương hạ minh hương châu thập phương giới 。sơ trung hữu tứ 。nhất phi cục Tình 。nhị do bỉ nhân Vương hạ minh hương chu biến 。tam chủng chủng hương yên hạ minh tường thụy 。tứ như thị tam thiên hạ kết/kiết quy Kinh lực 。 經。是諸人王手持香罏供養經時種種香氣非但遍此三千大千世界於一念頃亦遍十方無量無邊恒河沙等百千萬億諸佛國土於諸佛上虛空之中變成香蓋金色普照亦復如是。 Kinh 。thị chư nhân Vương thủ trì hương 罏cúng dường Kinh thời chủng chủng hương khí phi đãn biến thử tam thiên đại thiên thế giới ư nhất niệm khoảnh diệc biến thập phương vô lượng vô biên hằng hà sa đẳng bách thiên vạn ức chư Phật quốc độ ư chư Phật thượng hư không chi trung biến thành hương cái kim sắc phổ chiếu diệc phục như thị 。 下明周十方界有二。初至處於諸佛上下後祥瑞。 hạ minh châu thập phương giới hữu nhị 。sơ chí xứ/xử ư chư Phật thượng hạ hậu tường thụy 。 經。時彼諸佛聞此妙香覩斯雲蓋及以金色於十方界恒河沙等諸佛世尊現神變已彼諸世尊悉共觀察異口同音讚法師曰善哉善哉汝大丈夫能廣流布如是甚深微妙經典則為成就無量無邊不可思議福德之聚。 Kinh 。thời bỉ chư Phật văn thử diệu hương đổ tư vân cái cập dĩ kim sắc ư thập phương giới hằng hà sa đẳng chư Phật Thế tôn hiện thần biến dĩ bỉ chư Thế Tôn tất cọng quan sát dị khẩu đồng âm tán Pháp sư viết Thiện tai thiện tai nhữ đại trượng phu năng quảng lưu bố như thị thậm thâm vi diệu Kinh điển tức vi thành tựu vô lượng vô biên bất khả tư nghị phước đức chi tụ 。 贊曰。教弘經軌中。第四諸佛讚揚有二。初讚現成勝因。爾時十方下讚未來果。讚因果者欲令人王依教行故。初讚因中初讚法師因。後讚聽者因。此法師者通其說法者。亦通供養者。十種法行皆名法師。由王能為供養廣流此經。法師正能流通此法。然準文勢合但讚王。舉見瑞應而讚歎故。或復瑞應由經威力。故讚法師通二處好。有三。初覩瑞。次彼諸佛下讚流通經。後則為成就下讚成因。文顯可知。 tán viết 。giáo hoằng Kinh quỹ trung 。đệ tứ chư Phật tán dương hữu nhị 。sơ tán hiện thành thắng nhân 。nhĩ thời thập phương hạ tán vị lai quả 。tán nhân quả giả dục lệnh nhân Vương y giáo hạnh/hành/hàng cố 。sơ tán nhân trung sơ tán Pháp sư nhân 。hậu tán thính giả nhân 。thử pháp sư giả thông kỳ thuyết pháp giả 。diệc thông cúng dường giả 。thập chủng Pháp hành giai danh Pháp sư 。do Vương năng vi cúng dường quảng lưu thử Kinh 。Pháp sư chánh năng lưu thông thử pháp 。nhiên chuẩn văn thế hợp đãn tán Vương 。cử kiến thụy ưng nhi tán thán cố 。hoặc phục thụy ưng do Kinh uy lực 。cố tán Pháp sư thông nhị xứ/xử hảo 。hữu tam 。sơ đổ thụy 。thứ bỉ chư Phật hạ tán lưu thông Kinh 。hậu tức vi thành tựu hạ tán thành nhân 。văn hiển khả tri 。 經。若有聽聞如是經者所獲功德其量甚多何況書寫受持讀誦為他敷演如說修行何以故善男子若有眾生聞此金光明最勝王經者即於阿耨多羅三藐三菩提不復退轉。 Kinh 。nhược hữu thính Văn như thị Kinh giả sở hoạch công đức kỳ lượng thậm đa hà huống thư tả thọ trì đọc tụng vi tha phu diễn như thuyết tu hành hà dĩ cố Thiện nam tử nhược hữu chúng sanh văn thử Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh giả tức ư A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề bất phục thoái chuyển 。 下讚聽者有三。初舉劣況勝。次徵所以。後正為釋。 hạ tán thính giả hữu tam 。sơ cử liệt huống thắng 。thứ trưng sở dĩ 。hậu chánh vi thích 。 經。爾時十方有百千俱胝那庾多無量無數恒河沙等諸佛剎土彼諸剎土一切如來異口同音於法座上讚彼法師言善哉善哉。 Kinh 。nhĩ thời thập phương hữu bách thiên câu-chi na dữu đa vô lượng vô số hằng hà sa đẳng chư Phật sát độ bỉ chư sát độ nhất thiết Như Lai dị khẩu đồng âm ư Pháp tọa thượng tán bỉ Pháp sư ngôn Thiện tai thiện tai 。 下讚未來果有二。初諸佛同總讚。 hạ tán vị lai quả hữu nhị 。sơ chư Phật đồng tổng tán 。 經。善男子汝於來世以精勤力當修無量百千苦行具足資糧超諸聖眾出過三界為最勝尊。 Kinh 。Thiện nam tử nhữ ư lai thế dĩ tinh cần lực đương tu vô lượng bách thiên khổ hạnh cụ túc tư lương siêu chư Thánh chúng xuất quá/qua tam giới vi Tối thắng tôn 。 下別讚。別讚中初讚因益。 hạ biệt tán 。biệt tán trung sơ tán nhân ích 。 經。當坐菩提樹王之下。殊勝莊嚴。能救三千大千世界有緣眾生。善能摧伏可畏形儀諸魔軍眾。覺了諸法最勝清淨。甚深無上正等菩提。善男子。汝當坐於金剛之座。轉於無上諸佛所讚十二妙行甚深法輪。能擊無上最大法鼓。能吹無上極妙法螺。能建無上殊勝法幢。能然無上極明法炬。能降無上甘露法雨。能斷無量煩惱怨結。 Kinh 。đương tọa Bồ-đề thụ Vương chi hạ 。thù thắng trang nghiêm 。năng cứu tam thiên đại thiên thế giới hữu duyên chúng sanh 。thiện năng tồi phục khả úy hình nghi chư ma quân chúng 。giác liễu chư Pháp tối thắng thanh tịnh 。thậm thâm Vô thượng chánh đẳng bồ-đề 。Thiện nam tử 。nhữ đương tọa ư Kim cương chi tọa 。chuyển ư vô thượng chư Phật sở tán thập nhị diệu hạnh/hành/hàng thậm thâm Pháp luân 。năng kích vô thượng tối đại pháp cổ 。năng xuy vô thượng cực diệu Pháp loa 。năng kiến vô thượng thù thắng Pháp-Tràng 。năng nhiên vô thượng cực minh Pháp Cự 。năng hàng vô thượng cam lộ pháp vũ 。năng đoạn vô lượng phiền não oán kết 。 下讚果。讚果中有四。一坐道樹。二善能摧伏下降天魔。三覺了諸法下得菩提。四善男子下轉法輪。轉法輪有八。初一法輪體。中六法輪義。能令無量下法輪用。輪義中六。一開權。二法螺立教。三法幢得菩提智。四法炬得涅槃理。五法雨能生善。六斷煩惱能破惡。 hạ tán quả 。tán quả trung hữu tứ 。nhất tọa đạo thụ 。nhị thiện năng tồi phục hạ hàng thiên ma 。tam giác liễu chư Pháp hạ đắc Bồ-đề 。tứ Thiện nam tử hạ chuyển pháp luân 。chuyển pháp luân hữu bát 。sơ nhất Pháp luân thể 。trung lục Pháp luân nghĩa 。năng lệnh vô lượng hạ Pháp luân dụng 。luân nghĩa trung lục 。nhất khai quyền 。nhị Pháp loa lập giáo 。tam Pháp tràng đắc Bồ-đề trí 。tứ pháp cự đắc Niết Bàn lý 。ngũ Pháp vũ năng sanh thiện 。lục đoạn phiền não năng phá ác 。 經。能令無量百千萬億那庾多有情度於無涯可畏大海解脫生死無際輪迴值遇無量百千萬億那庾多佛。 Kinh 。năng lệnh vô lượng bách thiên vạn ức na dữu đa hữu tình độ ư vô nhai khả úy đại hải giải thoát sanh tử vô tế Luân-hồi trực ngộ vô lượng bách thiên vạn ức na dữu đa Phật 。 贊曰。法輪用有三。渡大海離苦諦。脫生死斷集諦。由惑繫縛輪迴生死。故斷集諦云解脫也。業非縛義。非生死本故不云業。或亦攝業。同集諦故。值遇佛下得善友。 tán viết 。Pháp luân dụng hữu tam 。độ đại hải ly khổ đế 。thoát sanh tử đoạn tập đế 。do hoặc hệ phược Luân-hồi sanh tử 。cố đoạn tập đế vân giải thoát dã 。nghiệp phi phược nghĩa 。phi sanh tử bổn cố bất vân nghiệp 。hoặc diệc nhiếp nghiệp 。đồng tập đế cố 。trực ngộ Phật hạ đắc thiện hữu 。 經。爾時四天王復白佛言。世尊。是金光明最勝王經能於未來現在成就如是無量功德。是故人王若得聞是微妙經典。即是已於百千萬億無量佛所種諸善根。於彼人王我當護念。復見無量福德利故。我等四王及餘眷屬無量百千萬億諸神。於自宮殿見是種種香煙雲蓋神變之時。我當隱蔽不現其身。為聽法故。當至是王清淨嚴飾所止宮殿講法之處。如是乃至梵宮帝釋大辯才天。大吉祥天。堅牢地神正了知大將二十八部諸藥叉神。大自在天。金剛密主寶賢大將訶利底母五百眷屬。無熱惱池龍王大海龍王無量百千萬億那庾多諸天藥叉。如是等眾。為聽法故。皆不現身。至彼人王殊勝宮殿莊嚴高座說法之所。世尊。我等四王及餘眷屬藥叉諸神。皆當一心共彼人王為善知識。因是無上大法施主以甘露味充足於我。是故我等擁護是王。除其衰患。令得安穩。及其宮殿城邑國土諸惡災變悉令消滅。 Kinh 。nhĩ thời Tứ Thiên Vương phục bạch Phật ngôn 。Thế Tôn 。thị Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh năng ư vị lai hiện tại thành tựu như thị vô lượng công đức 。thị cố nhân Vương nhược/nhã đắc văn thị vi diệu Kinh điển 。tức thị dĩ ư bách thiên vạn ức vô lượng Phật sở chủng chư thiện căn 。ư bỉ nhân Vương ngã đương hộ niệm 。phục kiến vô lượng phước đức lợi cố 。ngã đẳng tứ vương cập dư quyến thuộc vô lượng bách thiên vạn ức chư Thần 。ư tự cung điện kiến thị chủng chủng hương yên vân cái thần biến chi thời 。ngã đương ẩn tế bất hiện kỳ thân 。vi thính pháp cố 。đương chí thị Vương thanh tịnh nghiêm sức sở chỉ cung điện giảng Pháp chi xứ/xử 。như thị nãi chí phạm cung Đế Thích Đại biện tài Thiên 。đại cát tường thiên 。Kiên lao địa Thần chánh liễu tri Đại tướng nhị thập bát bộ chư dược xoa Thần 。đại tự tại thiên 。Kim cương mật chủ Bảo hiền Đại tướng ha lợi để mẫu ngũ bách quyến thuộc 。vô nhiệt não trì long Vương Đại hải long vương vô lượng bách thiên vạn ức na dữu đa chư Thiên dược xoa 。như thị đẳng chúng 。vi thính pháp cố 。giai bất hiện thân 。chí bỉ nhân Vương thù thắng cung điện trang nghiêm cao tọa thuyết Pháp chi sở 。Thế Tôn 。ngã đẳng tứ vương cập dư quyến thuộc dược xoa chư Thần 。giai đương nhất tâm cọng bỉ nhân Vương vi thiện tri thức 。nhân thị vô thượng đại pháp thí chủ dĩ cam lộ vị sung túc ư ngã 。thị cố ngã đẳng ủng hộ thị Vương 。trừ kỳ suy hoạn 。lệnh đắc an ổn 。cập kỳ cung điện thành ấp quốc độ chư ác tai biến tất lệnh tiêu diệt 。 下願護中第四人王修行得益前佛說行經益。此下人王依修得益有三。初讚法。二是故人王下讚人。三於彼人王下守護。初出守護所因。我等四王下正明守護有四。一明守護時。二我當隱蔽下天等來降王宮。三世尊我等下諸天共結善友。四是故我等下正明守護。第二段中初四天王來。後如是乃至下明梵釋等至。餘段可知。 hạ nguyện hộ trung đệ tứ nhân Vương tu hành đắc ích tiền Phật thuyết hạnh/hành/hàng Kinh ích 。thử hạ nhân Vương y tu đắc ích hữu tam 。sơ tán Pháp 。nhị thị cố nhân Vương hạ tán nhân 。tam ư bỉ nhân Vương hạ thủ hộ 。sơ xuất thủ hộ sở nhân 。ngã đẳng tứ vương hạ chánh minh thủ hộ hữu tứ 。nhất minh thủ hộ thời 。nhị ngã đương ẩn tế hạ Thiên đẳng lai hàng vương cung 。tam Thế Tôn ngã đẳng hạ chư Thiên cộng kết thiện hữu 。tứ thị cố ngã đẳng hạ chánh minh thủ hộ 。đệ nhị đoạn trung sơ Tứ Thiên Vương lai 。hậu như thị nãi chí hạ minh Phạm Thích đẳng chí 。dư đoạn khả tri 。 經。爾時四天王俱共合掌白佛言。世尊。若有人王於其國土雖有此經未甞流布。心生捨離不樂聽聞。亦不供養尊重讚歎。見四部眾持經之人亦復不能尊重供養。遂令我等及餘眷屬無量諸天不得聞此甚深妙法。背甘露味失正法流。無有威光及以勢力。增長惡趣損減人天。墜生死河乖涅槃路。 Kinh 。nhĩ thời Tứ Thiên Vương câu cọng hợp chưởng bạch Phật ngôn 。Thế Tôn 。nhược hữu nhân Vương ư kỳ quốc độ tuy hữu thử Kinh vị 甞lưu bố 。tâm sanh xả ly bất lạc/nhạc thính văn 。diệc bất cúng dường tôn trọng tán thán 。kiến tứ bộ chúng trì Kinh chi nhân diệc phục bất năng tôn trọng cúng dường 。toại lệnh ngã đẳng cập dư quyến thuộc vô lượng chư Thiên bất đắc văn thử thậm thâm diệu pháp 。bối cam lộ vị thất chánh pháp lưu 。vô hữu uy quang cập dĩ thế lực 。tăng trưởng ác thú tổn giảm nhân thiên 。trụy sanh tử hà quai Niết-Bàn lộ 。 贊曰。第二明令人王護法。於中有三。一不護有損。二世尊若有人王下明弘護得益。三世尊如大梵天下校量明勝勸令弘經。初中有二。初棄法不弘。有二。初棄法。次棄人。後遂令我等下明由斯有損。復二。初天損後人損。天損中有五。初失法利。二失威光。三增惡趣。四感人天。五失正路。如文可知。 tán viết 。đệ nhị minh lệnh nhân Vương Hộ Pháp 。ư trung hữu tam 。nhất bất hộ hữu tổn 。nhị Thế Tôn nhược hữu nhân Vương hạ minh hoằng hộ đắc ích 。tam Thế Tôn như đại phạm thiên hạ giáo lượng minh thắng khuyến lệnh hoằng Kinh 。sơ trung hữu nhị 。sơ khí Pháp bất hoằng 。hữu nhị 。sơ khí Pháp 。thứ khí nhân 。hậu toại lệnh ngã đẳng hạ minh do tư hữu tổn 。phục nhị 。sơ Thiên tổn hậu nhân tổn 。Thiên tổn trung hữu ngũ 。sơ thất pháp lợi 。nhị thất uy quang 。tam tăng ác thú 。tứ cảm nhân thiên 。ngũ thất chánh lộ 。như văn khả tri 。 經。世尊。我等四王并諸眷屬及藥叉等見如斯事。捨其國土無擁護心。非但我等捨棄是王。亦有無量守護國土諸大善神悉皆捨去。既捨離已其國當有種種災禍。喪失國位。一切人眾皆無善心。唯有繫縛殺害瞋諍互相讒諂枉及無辜疾疫流行。彗星數出。兩日竝現。薄蝕無恒。黑白二虹表不祥相。星流地動。井內發聲。暴雨惡風不依時節。常遭饑饉苗實不成。多有他方怨賊侵掠。國內人民受諸苦惱。土地無有可樂之處。 Kinh 。Thế Tôn 。ngã đẳng tứ vương tinh chư quyến chúc cập dược xoa đẳng kiến như tư sự 。xả kỳ quốc độ vô ủng hộ tâm 。phi đãn ngã đẳng xả khí thị Vương 。diệc hữu vô lượng thủ hộ quốc độ chư Đại thiện thần tất giai xả khứ 。ký xả ly dĩ kỳ quốc đương hữu chủng chủng tai họa 。tang thất quốc vị 。nhất thiết nhân chúng giai vô thiện tâm 。duy hữu hệ phược sát hại sân tránh hỗ tương sàm siểm uổng cập vô cô tật dịch lưu hạnh/hành/hàng 。tuệ tinh số xuất 。lượng (lưỡng) nhật tịnh hiện 。bạc thực vô hằng 。hắc bạch nhị hồng biểu bất tường tướng 。tinh lưu địa động 。tỉnh nội phát thanh 。bạo vũ ác phong bất y thời tiết 。thường tao cơ cận miêu thật bất thành 。đa hữu tha phương oán tặc xâm lược 。quốc nội nhân dân thọ chư khổ não 。độ địa vô hữu khả lạc/nhạc chi xứ/xử 。 下人損有二。初天神捨離。二既捨離已下國土衰損。於中有三。初標次辨。世尊我等四王下結。辨中有四。一失國位。二一切人眾下人行惡。三疾疫生。四彗星下惡相現。有十一。一彗星橫數流。二兩日竝現。三日月薄蝕。四虹表不祥。五星流失常。六大地振動。七井出異聲。八風雨乖度。九苗稼不實。十他方賊侵。十一自國不樂。 hạ nhân tổn hữu nhị 。sơ thiên thần xả ly 。nhị ký xả ly dĩ hạ quốc độ suy tổn 。ư trung hữu tam 。sơ tiêu thứ biện 。Thế Tôn ngã đẳng tứ vương hạ kết/kiết 。biện trung hữu tứ 。nhất thất quốc vị 。nhị nhất thiết nhân chúng hạ nhân hạnh/hành/hàng ác 。tam tật dịch sanh 。tứ tuệ tinh hạ ác tướng hiện 。hữu thập nhất 。nhất tuệ tinh hoạnh số lưu 。nhị lượng (lưỡng) nhật tịnh hiện 。tam nhật nguyệt bạc thực 。tứ hồng biểu bất tường 。ngũ tinh lưu thất thường 。lục đại địa chấn động 。thất tỉnh xuất dị thanh 。bát phong vũ quai độ 。cửu miêu giá bất thật 。thập tha phương tặc xâm 。thập nhất tự quốc bất lạc/nhạc 。 經。世尊我等四王及與無量百千天神并護國土諸舊善神遠離去時生如是等無量百千災怪惡事。 Kinh 。Thế Tôn ngã đẳng tứ vương cập dữ vô lượng bách thiên thiên thần tinh hộ quốc độ chư cựu thiện thần viễn ly khứ thời sanh như thị đẳng vô lượng bách thiên tai quái ác sự 。 結。 kết/kiết 。 經。世尊若有人王欲護國土常受快樂。欲令眾生咸蒙安穩。欲得摧伏一切外敵。於自國境永得昌盛。欲令正教流布世間。苦惱惡法皆除滅者。世尊。是諸國王必當聽受是妙經王。亦應恭敬供養讀誦。受持經者。我等及餘無量天眾以是聽法善根威力得服無上甘露法味。增益我等所有眷屬并餘天神皆得勝利。何以故。以是人王至心聽受是經典故。 Kinh 。Thế Tôn nhược hữu nhân Vương dục hộ quốc độ thường thọ/thụ khoái lạc 。dục lệnh chúng sanh hàm mông an ổn 。dục đắc tồi phục nhất thiết ngoại địch 。ư tự quốc cảnh vĩnh đắc xương thịnh 。dục lệnh chánh giáo lưu bố thế gian 。khổ não ác pháp giai trừ diệt giả 。Thế Tôn 。thị chư Quốc Vương tất đương thính thọ thị diệu Kinh Vương 。diệc ưng cung kính cúng dường độc tụng 。thọ/thụ trì Kinh giả 。ngã đẳng cập dư vô lượng Thiên Chúng dĩ thị thính pháp thiện căn uy lực đắc phục vô thượng cam lộ pháp vị 。tăng ích ngã đẳng sở hữu quyến thuộc tinh dư thiên thần giai đắc thắng lợi 。hà dĩ cố 。dĩ thị nhân Vương chí tâm thính thọ thị Kinh điển cố 。 贊曰。下明弘護得益有三。初王起善願。二世尊是諸國王下教使弘經。三我等及餘下四王蒙益有三。初標。何以故者反徵。以是人王下後釋。標中云以是聽法等。由人王聽法。我等已下明我四天王等得益。 tán viết 。hạ minh hoằng hộ đắc ích hữu tam 。sơ Vương khởi thiện nguyện 。nhị Thế Tôn thị chư Quốc Vương hạ giáo sử hoằng Kinh 。tam ngã đẳng cập dư hạ tứ vương mông ích hữu tam 。sơ tiêu 。hà dĩ cố giả phản trưng 。dĩ thị nhân Vương hạ hậu thích 。tiêu trung vân dĩ thị thính pháp đẳng 。do nhân Vương thính pháp 。ngã đẳng dĩ hạ minh ngã Tứ Thiên Vương đẳng đắc ích 。 經。世尊。如大梵天於諸有情常為宣說世出世論。帝釋復說種種諸論。五通神仙亦說諸論。世尊。梵天帝釋五通仙人雖有百千俱胝那庾多無量諸論。然佛世尊慈悲哀愍為人天眾說金光明微妙經典。比前所說勝彼百千俱胝那庾多倍不可為喻。何以故。由此能令諸贍部洲所有王等正法化世。能與眾生安樂之事。為護自身及諸眷屬令無苦惱。又無他方怨賊侵害。所有諸惡悉皆遠去。亦令國土災厄屏除。化以正法無有諍訟。是故人王各於國土當然法炬。明照無邊。增益天眾并諸眷屬。 Kinh 。Thế Tôn 。như đại phạm thiên ư chư hữu tình thường vi tuyên thuyết thế xuất thế luận 。Đế Thích phục thuyết chủng chủng chư luận 。ngũ thông thần tiên diệc thuyết chư luận 。Thế Tôn 。phạm Thiên đế thích ngũ thông tiên nhân tuy hữu bách thiên câu-chi na dữu đa vô lượng chư luận 。nhiên Phật Thế tôn từ bi ai mẩn vi nhân Thiên Chúng thuyết kim quang minh vi diệu Kinh điển 。bỉ tiền sở thuyết thắng bỉ bách thiên câu-chi na dữu đa bội bất khả vi dụ 。hà dĩ cố 。do thử năng lệnh chư thiệm bộ châu sở hữu Vương đẳng chánh pháp hóa thế 。năng dữ chúng sanh an lạc chi sự 。vi hộ tự thân cập chư quyến chúc lệnh vô khổ não 。hựu vô tha phương oán tặc xâm hại 。sở hữu chư ác tất giai viễn khứ 。diệc lệnh quốc độ tai ách bình trừ 。hóa dĩ chánh Pháp vô hữu tranh tụng 。thị cố nhân Vương các ư quốc độ đương nhiên Pháp Cự 。minh chiếu vô biên 。tăng ích Thiên Chúng tinh chư quyến chúc 。 下第三校量明勝勸令弘經。有三。初校量明勝。次四王領益後勸弘經。初中有四。初舉劣。二世尊梵天下明勝。三何以故下釋所以。四是故下結應持經。 hạ đệ tam giáo lượng minh thắng khuyến lệnh hoằng Kinh 。hữu tam 。sơ giáo lượng minh thắng 。thứ tứ vương lĩnh ích hậu khuyến hoằng Kinh 。sơ trung hữu tứ 。sơ cử liệt 。nhị Thế Tôn phạm thiên hạ minh thắng 。tam hà dĩ cố hạ thích sở dĩ 。tứ thị cố hạ kết/kiết ưng trì Kinh 。 經。世尊我等四王無量天神藥叉之眾。贍部洲內所有天神。以是因緣得服無上甘露法味。獲大威德勢力光明無不具足。一切眾生皆得安穩。復於來世無量百千不可思議那庾多劫常受快樂。復得值遇無量諸佛種諸善根。然後證得阿耨多羅三藐三菩提。如是無量無邊勝利。皆是如來應正等覺以大慈悲過諸梵眾。以大智慧逾於帝釋。修諸苦行勝五通仙。百千萬億那庾多倍不可稱計。為諸眾生演說如是微妙經典。 Kinh 。Thế Tôn ngã đẳng tứ vương vô lượng thiên thần dược xoa chi chúng 。thiệm bộ châu nội sở hữu thiên thần 。dĩ thị nhân duyên đắc phục vô thượng cam lộ pháp vị 。hoạch đại uy đức thế lực quang minh vô bất cụ túc 。nhất thiết chúng sanh giai đắc an ổn 。phục ư lai thế vô lượng bách thiên bất khả tư nghị na dữu đa kiếp thường thọ/thụ khoái lạc 。phục đắc trực ngộ vô lượng chư Phật chủng chư thiện căn 。nhiên hậu chứng đắc A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề 。như thị vô lượng vô biên thắng lợi 。giai thị Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác dĩ đại từ bi quá/qua chư phạm chúng 。dĩ đại trí tuệ du ư Đế Thích 。tu chư khổ hạnh thắng ngũ thông tiên 。bách thiên vạn ức na dữu đa bội bất khả xưng kế 。vi chư chúng sanh diễn thuyết như thị vi diệu Kinh điển 。 下領益有二。初天得益。次令贍部洲下明人得益。天得益中初得益。後皆是如來下讚。 hạ lĩnh ích hữu nhị 。sơ Thiên đắc ích 。thứ lệnh thiệm bộ châu hạ minh nhân đắc ích 。Thiên đắc ích trung sơ đắc ích 。hậu giai thị Như Lai hạ tán 。 經。令贍部洲一切國主及諸人眾明了世間所有法式治國化人勸導之事由此經王流通力故普得安樂此等福利皆是釋迦大師於此經典廣為流通慈悲力故。 Kinh 。lệnh thiệm bộ châu nhất thiết quốc chủ cập chư nhân chúng minh liễu thế gian sở hữu pháp thức trì quốc hóa nhân khuyến đạo chi sự do thử Kinh Vương lưu thông lực cố phổ đắc an lạc thử đẳng phước lợi giai thị Thích Ca Đại sư ư thử Kinh điển quảng vi lưu thông từ bi lực cố 。 下結人益。於中但明得因益。不言其果。以前明故。一得因益。二結由經。 hạ kết/kiết nhân ích 。ư trung đãn minh đắc nhân ích 。bất ngôn kỳ quả 。dĩ tiền minh cố 。nhất đắc nhân ích 。nhị kết/kiết do Kinh 。 經。世尊以是因緣諸人王等皆應受持供養恭敬尊重讚歎此妙經王何以故如是等不可思議殊勝功德利益一切是故名曰最勝經王。 Kinh 。Thế Tôn dĩ thị nhân duyên chư nhân Vương đẳng giai ưng thọ trì cúng dường cung kính tôn trọng tán thán thử diệu Kinh Vương hà dĩ cố như thị đẳng bất khả tư nghị thù thắng công đức lợi ích nhất thiết thị cố danh viết tối thắng Kinh Vương 。 下後勸弘經有三。標徵釋別。 hạ hậu khuyến hoằng Kinh hữu tam 。tiêu trưng thích biệt 。 經。爾時世尊復告四天王汝等四王及餘眷屬無量百千俱胝那庾多諸天大眾見彼人王若能至心聽是經典供養恭敬尊重讚歎者應當擁護除其衰患能令汝等亦受安樂。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn phục cáo Tứ Thiên Vương nhữ đẳng tứ vương cập dư quyến thuộc vô lượng bách thiên câu-chi na dữu đa chư Thiên Đại chúng kiến bỉ nhân Vương nhược/nhã năng chí tâm thính thị Kinh điển cúng dường cung kính tôn trọng tán thán giả ứng đương ủng hộ trừ kỳ suy hoạn năng lệnh nhữ đẳng diệc thọ/thụ an lạc 。 贊曰。大段第二四王奉教願護。中有二。初身護後法護。上明身護。此下明法護。前明身護護弘法人。及護國土。此但護於弘法之者。又身護除諸衰禍災疫一切不安。此除貧苦。令得財故佛讚云。汝能破裂一切眾生貧窮苦網令得福樂。得福樂已即能弘經。故次云。亦令此經廣行於世。於中有三。初世尊重勸。次四王法護。後時多聞天王說此呪下世尊讚歎。此初。有二。初勸護人王。後勸護四眾。此護人王。文中有四。初勅四王眾。二所護之者。三正令擁護。四能令汝等下明令護所以。 tán viết 。Đại đoạn đệ nhị tứ vương phụng giáo nguyện hộ 。trung hữu nhị 。sơ thân hộ hậu Pháp hộ 。thượng minh thân hộ 。thử hạ minh Pháp hộ 。tiền minh thân hộ hộ hoằng pháp nhân 。cập hộ quốc độ 。thử đãn hộ ư hoằng pháp chi giả 。hựu thân hộ trừ chư suy họa tai dịch nhất thiết bất an 。thử trừ bần khổ 。lệnh đắc tài cố Phật tán vân 。nhữ năng phá liệt nhất thiết chúng sanh bần cùng khổ võng lệnh đắc phước lạc/nhạc 。đắc phước lạc/nhạc dĩ tức năng hoằng Kinh 。cố thứ vân 。diệc lệnh thử Kinh quảng hạnh/hành/hàng ư thế 。ư trung hữu tam 。sơ thế tôn trọng khuyến 。thứ tứ vương pháp hộ 。hậu thời đa văn Thiên Vương thuyết thử chú hạ Thế Tôn tán thán 。thử sơ 。hữu nhị 。sơ khuyến hộ nhân Vương 。hậu khuyến hộ Tứ Chúng 。thử hộ nhân Vương 。văn trung hữu tứ 。sơ sắc tứ vương chúng 。nhị sở hộ chi giả 。tam chánh lệnh ủng hộ 。tứ năng lệnh nhữ đẳng hạ minh lệnh hộ sở dĩ 。 經。若四部眾能廣流布是經王者於人天中廣作佛事普能利益無量眾生如是之人汝等四王常當擁護如是四眾勿使他緣共相侵擾令彼身心寂靜安樂於此經王廣宣流布令不斷絕利益有情盡未來際。 Kinh 。nhược/nhã tứ bộ chúng năng quảng lưu bố thị Kinh Vương giả ư nhân thiên trung quảng tác Phật sự phổ năng lợi ích vô lượng chúng sanh như thị chi nhân nhữ đẳng tứ vương thường đương ủng hộ như thị Tứ Chúng vật sử tha duyên cộng tướng xâm nhiễu lệnh bỉ thân tâm tịch tĩnh an lạc ư thử Kinh Vương quảng tuyên lưu bố lệnh bất đoạn tuyệt lợi ích hữu tình tận vị lai tế 。 下勸護四眾文中有四。一所護者。二於人天中下歎功能。三如是之人下正令擁護。四於此經已下明令護意。 hạ khuyến hộ Tứ Chúng văn trung hữu tứ 。nhất sở hộ giả 。nhị ư nhân thiên trung hạ thán công năng 。tam như thị chi nhân hạ chánh lệnh ủng hộ 。tứ ư thử Kinh dĩ hạ minh lệnh hộ ý 。 經。爾時多聞天王從座而起白佛言世尊我有如意寶珠陀羅尼法若有眾生樂受持者功德無量我常擁護令彼眾生離苦得樂能成福智二種資糧。 Kinh 。nhĩ thời đa văn Thiên Vương tùng tọa nhi khởi bạch Phật ngôn Thế Tôn ngã hữu như ý bảo châu Đà-la-ni Pháp nhược hữu chúng sanh lạc/nhạc thọ trì giả công đức vô lượng ngã thường ủng hộ lệnh bỉ chúng sanh ly khổ đắc lạc/nhạc năng thành phước trí nhị chủng tư lương 。 贊曰。第二四王法護分四。初標呪功能。次欲受持下二持呪方軌。三時有薜室囉下明得呪益。四假使日月下立誓守護。初文有三。初說呪人。次標呪名。後若有眾生下說呪能。 tán viết 。đệ nhị tứ vương pháp hộ phần tứ 。sơ tiêu chú công năng 。thứ dục thọ trì hạ nhị trì chú phương quỹ 。tam thời hữu bệ thất La hạ minh đắc chú ích 。tứ giả sử nhật nguyệt hạ lập thệ thủ hộ 。sơ văn hữu tam 。sơ thuyết chú nhân 。thứ tiêu chú danh 。hậu nhược hữu chúng sanh hạ thuyết chú năng 。 經。欲受持者先當誦此護身之呪即說呪曰。 Kinh 。dục thọ trì giả tiên đương tụng thử hộ thân chi chú tức thuyết chú viết 。 南謨薜室囉末拏也莫訶曷羅闍也(但是也上之字皆須引聲)怛姪他囉囉囉囉　矩怒矩怒　區怒區怒　寠怒寠怒　颯縛颯縛　羯囉羯囉　莫訶毘羯喇麼　莫訶毘羯喇麼　莫訶曷囉社曷(口*洛)又曷(口*洛)又　覩漫(自稱己名)薩婆薩埵難者　莎訶(此之二字皆長引聲) Nam mô bệ thất La mạt nã dã mạc ha hạt La xà/đồ dã (đãn thị dã thượng chi tự giai tu dẫn thanh )đát điệt tha La La La La 　củ nộ củ nộ 　khu nộ khu nộ 　寠nộ 寠nộ 　táp phược táp phược 　yết La yết La 　mạc ha Tì yết lạt ma 　mạc ha Tì yết lạt ma 　mạc ha hạt La xã hạt (khẩu *lạc )hựu hạt (khẩu *lạc )hựu 　đổ mạn (tự xưng kỷ danh )tát bà Tát-đỏa nạn/nan giả 　bà ha (thử chi nhị tự giai trường/trưởng dẫn thanh ) 世尊誦此呪者當以白線呪之七遍一遍一結繫之肘後其事必成應取諸香所謂安息栴檀龍腦蘇合多揭羅薰陸皆須等分和合一處手執香罏燒香供養清淨澡浴著鮮潔衣於一靜室可誦神呪。 Thế Tôn tụng thử chú giả đương dĩ bạch tuyến chú chi thất biến nhất biến nhất kết/kiết hệ chi trửu hậu kỳ sự tất thành ưng thủ chư hương sở vị An Tức chiên đàn long não tô hợp đa yết la huân lục giai tu đẳng phần hòa hợp nhất xứ/xử thủ chấp hương 罏thiêu hương cúng dường thanh tịnh táo dục trước/trứ tiên khiết y ư nhất tĩnh thất khả tụng Thần chú 。 下明持呪方軌。方軌有三。初教護身。次教請護。後正教本呪。初教護身有三。初標呪名。次正說。後世尊誦。此呪下教誦軌。薜室羅末拏也(此云多聞)莫訶(此云大)曷羅闍也(此云王)餘文可知。言多揭羅者此云零凌香。 hạ minh trì chú phương quỹ 。phương quỹ hữu tam 。sơ giáo hộ thân 。thứ giáo thỉnh hộ 。hậu chánh giáo bổn chú 。sơ giáo hộ thân hữu tam 。sơ tiêu chú danh 。thứ chánh thuyết 。hậu Thế Tôn tụng 。thử chú hạ giáo tụng quỹ 。bệ thất la mạt nã dã (thử vân đa văn )mạc ha (thử vân Đại )hạt La xà/đồ dã (thử vân Vương )dư văn khả tri 。ngôn đa yết la giả thử vân linh lăng hương 。 經。請我薜室羅末拏天王即說呪曰。 Kinh 。thỉnh ngã bệ thất la mạt nã Thiên Vương tức thuyết chú viết 。 南謨薜室囉末拏(引)也　南謨檀那馱也　檀泥說囉(引)也　阿揭撦　阿鉢唎弭多　檀泥說囉　鉢囉麼　迦留尼迦　薩婆薩埵呬哆振哆　麼麼(己名)檀那　末奴鉢喇拽撦碎閻摩揭撦　莎訶 Nam mô bệ thất La mạt nã (dẫn )dã 　Nam mô đàn na Đà dã 　đàn nê thuyết La (dẫn )dã 　a yết xả 　a bát lợi nhị đa 　đàn nê thuyết La 　bát La ma 　Ca lưu ni Ca 　tát bà Tát-đỏa hứ sỉ chấn sỉ 　ma ma (kỷ danh )đàn na 　mạt nô bát lạt 拽xả toái diêm ma yết xả 　bà ha 此呪誦滿一七遍已。 thử chú tụng mãn nhất thất biến dĩ 。 下教請護。初標請。次說呪。後此呪誦滿一七遍下結誦法。 hạ giáo thỉnh hộ 。sơ tiêu thỉnh 。thứ thuyết chú 。hậu thử chú tụng mãn nhất thất biến hạ kết/kiết tụng Pháp 。 經。次誦本呪欲誦呪時先當稱名敬禮三寶及薜室羅末拏大王能施財物令諸眾生所求願滿悉能成就與其安樂如是禮已次誦薜室囉末拏王如意末尼寶心神呪能施眾生隨意安樂爾時多聞天王即於佛前說如意末尼寶心呪曰。 Kinh 。thứ tụng bổn chú dục tụng chú thời tiên đương xưng danh kính lễ Tam Bảo cập bệ thất la mạt nã Đại Vương năng thí tài vật lệnh chư chúng sanh sở cầu nguyện mãn tất năng thành tựu dữ kỳ an lạc như thị lễ dĩ thứ tụng bệ thất La mạt nã Vương như ý mạt ni bảo tâm thần chú năng thí chúng sanh tùy ý an lạc nhĩ thời đa văn Thiên Vương tức ư Phật tiền thuyết như ý mạt ni bảo tâm chú viết 。 南謨曷喇怛娜　怛喇夜(引)也　南謨薜室囉末拏(引)也　莫訶囉闍(引)也　怛姪他四弭四弭　蘇母蘇母　栴荼栴荼　折囉折囉　薩囉薩囉　羯囉羯囉　枳哩枳哩　矩嚕矩嚕　母嚕母嚕　主嚕主嚕　娑大也頞貪　我名某甲　昵店頞他　達達覩莎訶　南謨薜室囉末拏也　莎訶　檀那馱也　莎訶　曼奴喇他鉢唎脯喇迦(引)也　莎訶 Nam mô hạt lạt đát na 　đát lạt dạ (dẫn )dã 　Nam mô bệ thất La mạt nã (dẫn )dã 　mạc ha La xà/đồ (dẫn )dã 　đát điệt tha tứ nhị tứ nhị 　tô mẫu tô mẫu 　chiên đồ chiên đồ 　chiết La chiết La 　tát La tát La 　yết La yết La 　chỉ lý chỉ lý 　củ lỗ củ lỗ 　mẫu lỗ mẫu lỗ 　chủ lỗ chủ lỗ 　sa Đại dã át tham 　ngã danh mỗ giáp 　nật điếm át tha 　đạt đạt đổ bà ha 　Nam mô bệ thất La mạt nã dã 　bà ha 　đàn na Đà dã 　bà ha 　mạn nô lạt tha bát lợi bô lạt Ca (dẫn )dã 　bà ha 受持呪持先誦千遍然後於淨室中瞿摩塗地作小壇場隨時飲食一心供養常然妙香令烟不絕誦前心呪晝夜繫心唯自耳聞勿令他解。 thọ trì chú trì tiên tụng thiên biến nhiên hậu ư tịnh thất trung Cồ ma đồ địa tác tiểu đàn trường tùy thời ẩm thực nhất tâm cúng dường thường nhiên diệu hương lệnh yên bất tuyệt tụng tiền tâm chú trú dạ hệ tâm duy tự nhĩ văn vật lệnh tha giải 。 下第三正教本呪有四。初標示。二先當下令歸禮發願。三令誦本呪。如是禮已次誦薜室羅下是。四爾時多聞天王下正說呪。曷喇怛那此云寶。怛喇夜也云三。即禮三寶。後云檀那云財。馱也云施。曼奴云意。喇他鉢咤云我。晡喇迦也云滿。總意云。財施滿我意。受持呪時下明持呪法。 hạ đệ tam chánh giáo bổn chú hữu tứ 。sơ tiêu thị 。nhị tiên đương hạ lệnh quy lễ phát nguyện 。tam lệnh tụng bổn chú 。như thị lễ dĩ thứ tụng bệ thất La hạ thị 。tứ nhĩ thời đa văn Thiên Vương hạ chánh thuyết chú 。hạt lạt đát na thử vân bảo 。đát lạt dạ dã vân tam 。tức lễ Tam Bảo 。hậu vân đàn na vân tài 。Đà dã vân thí 。mạn nô vân ý 。lạt tha bát trá vân ngã 。bô lạt Ca dã vân mãn 。tổng ý vân 。tài thí mãn ngã ý 。thọ trì chú thời hạ minh trì chú Pháp 。 經。時有薜室囉末拏王子名禪膩師。現童子形來至其所。問言。何故須喚我父。即可報言。我為供養三寶事須財物。願當施與。時禪膩師聞是語已即還父所。白其父言。今有善人發至誠心供養三寶少乏財物。為斯請召。其父報曰。汝可速去。日日與彼一百迦利沙波拏(此是根本梵音唯見目齒而隨方不定。或是貝齒。或是金銀銅鐵等錢。然摩揭陀現今通用一迦利沙波拏有一千六百貝齒總數可以準知。若準物直隨處不定。若人持呪得成就者。獲物之時自知其數。有本云每日與一百陳那羅即金錢也。乃至盡形日日常得。西方求者多有神驗除不志心也)其持呪者見是相已知事得成當須獨處淨室燒香而臥可於床邊置一香篋每至天曉觀其篋中獲所求物每得物時當日即須供養三寶香華飲食兼施貧乏皆令罄盡不得停留於諸有情起慈悲念勿生瞋誑諂害之心若起瞋者即失神驗常可護心勿令瞋恚。 Kinh 。thời hữu bệ thất La mạt nã Vương tử danh Thiền nị sư 。hiện Đồng tử hình lai chí kỳ sở 。vấn ngôn 。hà cố tu hoán ngã phụ 。tức khả báo ngôn 。ngã vi cúng dường Tam Bảo sự tu tài vật 。nguyện đương thí dữ 。thời Thiền nị sư văn thị ngữ dĩ tức hoàn phụ sở 。bạch kỳ phụ ngôn 。kim hữu thiện nhân phát chí thành tâm cúng dường Tam Bảo thiểu phạp tài vật 。vi tư thỉnh triệu 。kỳ phụ báo viết 。nhữ khả tốc khứ 。nhật nhật dữ bỉ nhất bách Ca lợi sa ba nã (thử thị căn bản Phạm Âm duy kiến mục xỉ nhi tùy phương bất định 。hoặc thị bối xỉ 。hoặc thị kim ngân đồng thiết đẳng tiễn 。nhiên ma yết đà hiện kim thông dụng nhất Ca lợi sa ba nã hữu nhất thiên lục bách bối xỉ tổng số khả dĩ chuẩn tri 。nhược/nhã chuẩn vật trực tùy xử bất định 。nhược/nhã nhân trì chú đắc thành tựu giả 。hoạch vật chi thời tự tri kỳ số 。hữu bổn vân mỗi nhật dữ nhất bách Trần na La tức kim tiễn dã 。nãi chí tận hình nhật nhật thường đắc 。Tây phương cầu giả đa hữu thần nghiệm trừ bất chí tâm dã )kỳ trì chú giả kiến thị tướng dĩ tri sự đắc thành đương tu độc xứ/xử tịnh thất thiêu hương nhi ngọa khả ư sàng biên trí nhất hương khiếp mỗi chí Thiên hiểu quán kỳ khiếp trung hoạch sở cầu vật mỗi đắc vật thời đương nhật tức tu cúng dường Tam Bảo hương hoa ẩm thực kiêm thí bần phạp giai lệnh khánh tận bất đắc đình lưu ư chư hữu tình khởi từ bi niệm vật sanh sân cuống siểm hại chi tâm nhược/nhã khởi sân giả tức thất thần nghiệm thường khả hộ tâm vật lệnh sân khuể 。 下明得呪益有二。初見多聞子益。後見多聞王益。見子益中有五。一王子來問。二即可報下持呪者答。三時禪膩師下子還白父。四其父報曰下父令子與。五其持呪者下行者得益。有九。一見驗。二當須獨處下得財。三得護。四延壽。五離難。六得寶藏。七得神通。八得遂願。九解異語。得財中初受財之儀。二每得物時下得已供養。三於諸有情下起慈悲。四勿生下令離惡。 hạ minh đắc chú ích hữu nhị 。sơ kiến đa văn tử ích 。hậu kiến đa văn Vương ích 。kiến tử ích trung hữu ngũ 。nhất Vương tử lai vấn 。nhị tức khả báo hạ trì chú giả đáp 。tam thời Thiền nị sư hạ tử hoàn bạch phụ 。tứ kỳ phụ báo viết hạ phụ lệnh tử dữ 。ngũ kỳ trì chú giả hạ hành giả đắc ích 。hữu cửu 。nhất kiến nghiệm 。nhị đương tu độc xứ/xử hạ đắc tài 。tam đắc hộ 。tứ duyên thọ 。ngũ ly nạn/nan 。lục đắc Bảo Tạng 。thất đắc thần thông 。bát đắc toại nguyện 。cửu giải dị ngữ 。đắc tài trung sơ thọ/thụ tài chi nghi 。nhị mỗi đắc vật thời hạ đắc dĩ cúng dường 。tam ư chư hữu tình hạ khởi từ bi 。tứ vật sanh hạ lệnh ly ác 。 經。又持此呪者。於每日中憶我多聞天王及男女眷屬。稱揚讚歎恒以十善共相資助。令彼天等福力增明眾善普臻證菩提處。彼諸天眾見是事已皆大歡喜共來擁衛。持呪之人又持呪者。壽命長遠經無量歲。永離三塗常無災厄。亦令護得如意寶珠。及以伏藏神通自在。所願皆成。若求官榮無不稱意。亦解一切禽獸之語。 Kinh 。hựu trì thử chú giả 。ư mỗi nhật trung ức ngã đa văn Thiên Vương cập nam nữ quyến thuộc 。xưng dương tán thán hằng dĩ Thập thiện cộng tướng tư trợ 。lệnh bỉ Thiên đẳng phước lực tăng minh chúng thiện phổ trăn chứng Bồ-đề xứ/xử 。bỉ chư Thiên Chúng kiến thị sự dĩ giai đại hoan hỉ cọng lai ủng vệ 。trì chú chi nhân hựu trì chú giả 。thọ mạng trường/trưởng viễn Kinh vô lượng tuế 。vĩnh ly tam đồ thường vô tai ách 。diệc lệnh hộ đắc như ý bảo châu 。cập dĩ phục tạng thần thông tự tại 。sở nguyện giai thành 。nhược/nhã cầu quan vinh vô bất xưng ý 。diệc giải nhất thiết cầm thú chi ngữ 。 下明得護中有四。初令念讚。二恒以十善下令修善資。三令彼天等下令天善資。亦令得樂。四彼諸天眾下得守。餘文段顯。 hạ minh đắc hộ trung hữu tứ 。sơ lệnh niệm tán 。nhị hằng dĩ Thập thiện hạ lệnh tu thiện tư 。tam lệnh bỉ Thiên đẳng hạ lệnh Thiên thiện tư 。diệc lệnh đắc lạc/nhạc 。tứ bỉ chư Thiên Chúng hạ đắc thủ 。dư văn đoạn hiển 。 經。世尊若持呪時欲得見我自身現者。可於月八日或十五日於白(疊*毛)上畫佛形像。當用木膠雜彩莊飾其畫像。人為受八戒。於佛左邊作吉祥天女像。於佛右邊作我多聞天像。并畫男女眷屬之類安置坐處咸令如法。布列華彩燒眾名香然燈續明。晝夜無歇。上妙飲食種種珍奇發殷重心隨時供養。 Kinh 。Thế Tôn nhược/nhã trì chú thời dục đắc kiến ngã tự thân hiện giả 。khả ư nguyệt bát nhật hoặc thập ngũ nhật ư bạch (điệp *mao )thượng họa Phật hình tượng 。đương dụng mộc giao tạp thải trang sức kỳ họa tượng 。nhân vi thọ/thụ bát giới 。ư Phật tả biên tác Cát tường Thiên nữ tượng 。ư Phật hữu biên tác ngã đa văn Thiên tượng 。tinh họa nam nữ quyến thuộc chi loại an trí tọa xứ/xử hàm lệnh như pháp 。bố liệt hoa thải thiêu chúng danh hương Nhiên Đăng tục minh 。trú dạ vô hiết 。thượng diệu ẩm thực chủng chủng trân kì phát ân trọng tâm tùy thời cúng dường 。 贊曰。下見多聞王益有五。初標欲求見。二教求見儀。三令誦神呪。四王為現身。五遂其所願。教求見儀中。一時節二畫佛。三畫法。四者持戒。五畫侍者身。六布列下令修供養。 tán viết 。hạ kiến đa văn Vương ích hữu ngũ 。sơ tiêu dục cầu kiến 。nhị giáo cầu kiến nghi 。tam lệnh tụng Thần chú 。tứ vương vi hiện thân 。ngũ toại kỳ sở nguyện 。giáo cầu kiến nghi trung 。nhất thời tiết nhị họa Phật 。tam họa Pháp 。tứ giả trì giới 。ngũ họa thị giả thân 。lục bố liệt hạ lệnh tu cúng dường 。 經。受持神呪不得輕心請召我時應誦此呪。 Kinh 。thọ trì Thần chú bất đắc khinh tâm thỉnh triệu ngã thời ưng tụng thử chú 。 南謨室唎健那(引)也　勃陀(引)也　南無薜室囉末拏也　藥叉囉闍(引下同)也　莫訶囉闍　阿地囉闍也　南麼室唎耶裔　莫訶提弊(引)裔　怛姪他　怛囉怛囉　咄嚕咄嚕　末囉末囉　窣率吐窣率吐　漢娜漢娜　末尼羯諾迦　跋折囉薜瑠璃也　目底迦楞訖(口*栗)多設唎囉裔蒲(引)　薩婆薩埵呬哆迦(引)摩　薜室囉末拏　室唎夜提鼻跋(口*臘)婆(引)也　瞖呬瞖呬　麼毘藍婆　瞿(口*栗)拏瞿(口*栗)拏　袜(麻八切)喇娑袜喇娑　達馱呬麼麼　阿目迦那末寫(自稱己名)達哩設那迦末寫　達哩設南　麼麼末那　鉢喇曷羅大也　莎訶 Nam mô thất lợi kiện na (dẫn )dã 　bột đà (dẫn )dã 　Nam mô bệ thất La mạt nã dã 　dược xoa La xà/đồ (dẫn hạ đồng )dã 　mạc ha La xà/đồ 　a địa La xà/đồ dã 　Nam ma thất lợi da duệ 　mạc ha Đề tệ (dẫn )duệ 　đát điệt tha 　đát La đát La 　đốt lỗ đốt lỗ 　mạt La mạt La 　tốt suất thổ tốt suất thổ 　hán na hán na 　mạt ni yết nặc Ca 　bạt chiết La bệ lưu ly dã 　mục để Ca lăng cật (khẩu *lật )đa thiết lợi La duệ bồ (dẫn )　tát bà Tát-đỏa hứ sỉ Ca (dẫn )ma 　bệ thất La mạt nã 　thất lợi dạ Đề Tỳ bạt (khẩu *lạp )Bà (dẫn )dã 　ế hứ ế hứ 　ma Tỳ lam bà 　Cồ (khẩu *lật )nã Cồ (khẩu *lật )nã 　mạt (ma bát thiết )lạt sa mạt lạt sa 　đạt Đà hứ ma ma 　a mục Ca na mạt tả (tự xưng kỷ danh )đạt lý thiết na Ca mạt tả 　đạt lý thiết Nam 　ma ma mạt na 　bát lạt hạt La Đại dã 　bà ha 下令誦呪。初教誦軌。次正說呪。 hạ lệnh tụng chú 。sơ giáo tụng quỹ 。thứ chánh thuyết chú 。 經。世尊我若見此誦呪之人復見如是盛興供養即生慈愛歡喜之心我即變身作小兒形或作老人苾芻之像手持如意末尼寶珠并時金囊入道場內身現恭敬口稱佛名。 Kinh 。Thế Tôn ngã nhược/nhã kiến thử tụng chú chi nhân phục kiến như thị thịnh hưng cúng dường tức sanh từ ái hoan hỉ chi tâm ngã tức biến thân tác tiểu nhi hình hoặc tác lão nhân Bí-sô chi tượng thủ trì như ý mạt ni bảo châu tinh thời kim nang nhập đạo tràng nội thân hiện cung kính khẩu xưng Phật danh 。 下王為現身有五。初見其求軌。二內起歡心。三所現之形。四至求請所。五禮敬三寶。配文可知。 hạ Vương vi hiện thân hữu ngũ 。sơ kiến kỳ cầu quỹ 。nhị nội khởi hoan tâm 。tam sở hiện chi hình 。tứ chí cầu thỉnh sở 。ngũ lễ kính Tam Bảo 。phối văn khả tri 。 經。語持呪者曰隨汝所求皆令如願或隱林藪或造寶珠或欲眾人愛寵或求金銀等物欲持諸呪皆令有驗或欲神通壽命長遠及勝妙樂無不稱心我今且說如是之事若更求餘皆隨所願悉得成就寶藏無盡功德無窮。 Kinh 。ngữ trì chú giả viết tùy nhữ sở cầu giai lệnh như nguyện hoặc ẩn lâm tẩu hoặc tạo bảo châu hoặc dục chúng nhân ái sủng hoặc cầu kim ngân đẳng vật dục trì chư chú giai lệnh hữu nghiệm hoặc dục thần thông thọ mạng trường/trưởng viễn cập thắng diệu lạc/nhạc vô bất xưng tâm ngã kim thả thuyết như thị chi sự nhược/nhã cánh cầu dư giai tùy sở nguyện tất đắc thành tựu Bảo Tạng vô tận công đức vô cùng 。 下遂其所願有三。初總標。次或隱林藪下別。後我今且說下結略。 hạ toại kỳ sở nguyện hữu tam 。sơ tổng tiêu 。thứ hoặc ẩn lâm tẩu hạ biệt 。hậu ngã kim thả thuyết hạ kết/kiết lược 。 經。假使日月墜墮于地或可大地有時移轉我此實語終不虛然常得安穩隨心快樂。 Kinh 。giả sử nhật nguyệt trụy đọa vu địa hoặc khả Đại địa Hữu Thời di chuyển ngã thử thật ngữ chung bất hư nhiên thường đắc an ổn tùy tâm khoái lạc 。 下立誓守護。文段有三。初總立誓願。次別明獲益。後我說實語下結不虛妄。 hạ lập thệ thủ hộ 。văn đoạn hữu tam 。sơ tổng lập thệ nguyện 。thứ biệt minh hoạch ích 。hậu ngã thuyết thật ngữ hạ kết/kiết bất hư vọng 。 經。世尊。若有人能受持讀誦是經王者。誦此呪時不假疲勞法速成就。世尊。我今為彼貧窮困厄苦惱眾生說此神呪。令獲大利皆得富樂自在無患。乃至盡形我當擁護。隨逐是人。為除災厄。亦復令此持金光明最勝王經流通之者。及持呪人。於百步內光明照燭。我之所有千藥叉神亦常侍衛。隨欲驅使無不遂心。我說實語無有虛誑。唯佛證知。 Kinh 。Thế Tôn 。nhược hữu nhân năng thọ trì đọc tụng thị Kinh Vương giả 。tụng thử chú thời bất giả bì lao Pháp tốc thành tựu 。Thế Tôn 。ngã kim vi bỉ bần cùng khốn ách khổ não chúng sanh thuyết thử Thần chú 。lệnh hoạch Đại lợi giai đắc phú lạc/nhạc tự tại vô hoạn 。nãi chí tận hình ngã đương ủng hộ 。tùy trục thị nhân 。vi trừ tai ách 。diệc phục lệnh thử trì Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh lưu thông chi giả 。cập trì chú nhân 。ư bách bộ nội quang minh chiếu chúc 。ngã chi sở hữu thiên dược xoa Thần diệc thường thị vệ 。tùy dục khu sử vô bất toại tâm 。ngã thuyết thật ngữ vô hữu hư cuống 。duy Phật chứng tri 。 下別明獲益中有五。初明行法易成。二世尊我今下舉呪利益。三乃至盡形下明身守護。四亦復令此下益其光明。五我之所有下眷屬侍衛。結不虛妄文相可知。 hạ biệt minh hoạch ích trung hữu ngũ 。sơ Minh Hạnh Pháp dịch thành 。nhị Thế Tôn ngã kim hạ cử chú lợi ích 。tam nãi chí tận hình hạ minh thân thủ hộ 。tứ diệc phục lệnh thử hạ ích kỳ quang minh 。ngũ ngã chi sở hữu hạ quyến thuộc thị vệ 。kết/kiết bất hư vọng văn tướng khả tri 。 經。時多聞天王說此呪已佛言善哉大王汝能破裂一切眾生貧窮若網令得富樂說是神呪復令此經廣行於世。 Kinh 。thời đa văn Thiên Vương thuyết thử chú dĩ Phật ngôn Thiện tai Đại Vương nhữ năng phá liệt nhất thiết chúng sanh bần cùng nhược/nhã võng lệnh đắc phú lạc/nhạc thuyết thị Thần chú phục lệnh thử Kinh quảng hạnh/hành/hàng ư thế 。 贊曰。就護法中第三大段世尊讚歎。讚歎有二。初讚利生。復令此經。下讚利法。 tán viết 。tựu Hộ Pháp trung đệ tam đại đoạn Thế Tôn tán thán 。tán thán hữu nhị 。sơ tán lợi sanh 。phục lệnh thử Kinh 。hạ tán lợi Pháp 。 經。時四天王俱從座起。偏袒一肩頂禮雙足。右膝著地。合掌恭敬。以妙伽他讚佛功德。佛面猶如淨滿月。亦如千日放光明。目淨修廣若青蓮。齒白齊密猶珂雪。佛德無邊如大海。無限妙寶積其中。智慧德水鎮恒盈。百千勝定咸充滿。足下輪相皆嚴飾。轂輞千輻悉齊平。手足縵網遍莊嚴。猶如鵝王相具足。佛身光耀等金山。清淨殊特無倫匹。亦如妙高功德滿。故我稽首佛山王。相好如空不可測。逾於千月放光明。皆如焰幻不思議。故我稽首心無著。 Kinh 。thời Tứ Thiên Vương câu tùng tọa khởi 。thiên đản nhất kiên đảnh lễ song túc 。hữu tất trước địa 。hợp chưởng cung kính 。dĩ diệu già tha tán Phật công đức 。Phật diện do như tịnh mãn nguyệt 。diệc như thiên nhật phóng quang minh 。mục tịnh tu quảng nhược/nhã thanh liên 。xỉ bạch tề mật do kha tuyết 。Phật đức vô biên như đại hải 。vô hạn diệu Bảo Tích kỳ trung 。trí Tuệ Đức thủy trấn hằng doanh 。bách thiên thắng định hàm sung mãn 。túc hạ luân tướng giai nghiêm sức 。cốc võng thiên phước tất tề bình 。thủ túc man võng biến trang nghiêm 。do như nga vương tướng cụ túc 。Phật thân quang diệu đẳng kim sơn 。thanh tịnh Thù đặc vô luân thất 。diệc như diệu cao công đức mãn 。cố ngã khể thủ Phật sơn vương 。tướng hảo như không bất khả trắc 。du ư thiên nguyệt phóng quang minh 。giai như diễm huyễn bất tư nghị 。cố ngã khể thủ tâm Vô Trước 。 贊曰。品大段中第三四王荷恩。歎佛有二。初長行歎佛儀軌。後正頌。讚前說呪但說多聞。今讚歎即通四王。欲令專心祈請易成故。呪但一說。聞法得益通故所以四王俱讚。又佛能說經故唯讚佛。不讚餘也。總有五頌。初四頌別讚相好。後一頌總讚申禮。別中有二。初讚後一句禮讚中有七。半頌讚面相。一句眼相一句齒相。一頌定慧大海是總。十力無畏等為妙寶。智慧為本。如水定依於智。據在佛果智為主故。如大法智雲含眾德水等。半頌輪相半頌鞔網相。三句身光相。一句申禮。經相好下總讚有二。初三句讚。後一句禮。三句中初一句總。後兩句光。又解。初一頌化身。次一頌報身。次兩頌合讚報化。後一頌法身。法身中一句體。兩句起報化用。後一句申禮。 tán viết 。phẩm Đại đoạn trung đệ tam tứ vương hà ân 。thán Phật hữu nhị 。sơ trường hàng thán Phật nghi quỹ 。hậu chánh tụng 。tán tiền thuyết chú đãn thuyết đa văn 。kim tán thán tức thông tứ vương 。dục lệnh chuyên tâm kì thỉnh dịch thành cố 。chú đãn nhất thuyết 。văn Pháp đắc ích thông cố sở dĩ tứ vương câu tán 。hựu Phật năng thuyết Kinh cố duy tán Phật 。bất tán dư dã 。tổng hữu ngũ tụng 。sơ tứ tụng biệt tán tướng hảo 。hậu nhất tụng tổng tán thân lễ 。biệt trung hữu nhị 。sơ tán hậu nhất cú lễ tán trung hữu thất 。bán tụng tán diện tướng 。nhất cú nhãn tướng nhất cú xỉ tướng 。nhất tụng định tuệ đại hải thị tổng 。thập lực vô úy đẳng vi diệu bảo 。trí tuệ vi bổn 。như thủy định y ư trí 。cứ tại Phật quả trí vi chủ cố 。như Đại Pháp trí vân hàm chúng đức thủy đẳng 。bán tụng luân tướng bán tụng man võng tướng 。tam cú thân quang tướng 。nhất cú thân lễ 。Kinh tướng hảo hạ tổng tán hữu nhị 。sơ tam cú tán 。hậu nhất cú lễ 。tam cú trung sơ nhất cú tổng 。hậu lượng (lưỡng) cú quang 。hựu giải 。sơ nhất tụng hóa thân 。thứ nhất tụng báo thân 。thứ lượng (lưỡng) tụng hợp tán báo hóa 。hậu nhất tụng Pháp thân 。Pháp thân trung nhất cú thể 。lượng (lưỡng) cú khởi báo hóa dụng 。hậu nhất cú thân lễ 。 經。爾時四天王讚歎佛已。世尊亦以伽他而答之曰。此金光明最勝經。無上十力之所說。汝等四王常擁衛。應生勇猛不退心。此妙經寶極甚深。能與一切有情樂。由彼有情安樂故。常得流通贍部洲。於此大千世界中。所有一切有情類。餓鬼傍生及地獄。如是苦趣悉皆除。住此南洲諸國王。及餘一切有情類。由經威力常歡喜。皆蒙擁護得安寧。亦使此中諸有情。除眾病苦無賊盜。賴此國土弘經故。安穩豐樂無違惱。 Kinh 。nhĩ thời Tứ Thiên Vương tán thán Phật dĩ 。Thế Tôn diệc dĩ già tha nhi đáp chi viết 。thử kim quang minh tối thắng Kinh 。vô thượng thập lực chi sở thuyết 。nhữ đẳng tứ vương thường ủng vệ 。ưng sanh dũng mãnh bất thoái tâm 。thử diệu Kinh bảo cực thậm thâm 。năng dữ nhất thiết hữu tình lạc/nhạc 。do bỉ hữu tình an lạc cố 。thường đắc lưu thông thiệm bộ châu 。ư thử Đại Thiên thế giới trung 。sở hữu nhất thiết hữu tình loại 。ngạ quỷ bàng sanh cập địa ngục 。như thị khổ thú tất giai trừ 。trụ/trú thử Nam châu chư Quốc Vương 。cập dư nhất thiết hữu tình loại 。do Kinh uy lực thường hoan hỉ 。giai mông ủng hộ đắc an ninh 。diệc sử thử trung chư hữu tình 。trừ chúng bệnh khổ vô tặc đạo 。lại thử quốc độ hoằng Kinh cố 。an ổn phong lạc/nhạc vô vi não 。 下品大段第四佛更勸讚結成。文分為二。初結集家敘結前生後。後佛正說。有十五頌分之為四。初五頌讚經。次五頌勸人護。次二頌勸天護。次三頌結。初中有三。初半頌讚經勝。次半頌勅令護。後四頌明經用。於中初二頌總明大千。後二頌別明贍部。總明中初半頌能與樂。次半頌生善。即弘經故。後一頌拔苦。別明此洲中初一頌得樂。次半頌離苦。後半頌結。 hạ phẩm Đại đoạn đệ tứ Phật cánh khuyến tán kết thành 。văn phần vi nhị 。sơ kết tập gia tự kết/kiết tiền sanh hậu 。hậu Phật chánh thuyết 。hữu thập ngũ tụng phần chi vi tứ 。sơ ngũ tụng tán Kinh 。thứ ngũ tụng khuyến nhân hộ 。thứ nhị tụng khuyến Thiên hộ 。thứ tam tụng kết/kiết 。sơ trung hữu tam 。sơ bán tụng tán Kinh thắng 。thứ bán tụng sắc lệnh hộ 。hậu tứ tụng minh Kinh dụng 。ư trung sơ nhị tụng tổng minh Đại Thiên 。hậu nhị tụng biệt minh thiệm bộ 。tổng minh trung sơ bán tụng năng dữ lạc/nhạc 。thứ bán tụng sanh thiện 。tức hoằng Kinh cố 。hậu nhất tụng bạt khổ 。biệt minh thử châu trung sơ nhất tụng đắc lạc/nhạc 。thứ bán tụng ly khổ 。hậu bán tụng kết/kiết 。 經。若人聽受此經王欲求尊貴及財利國土豐樂無違諍隨心所願悉皆從能令他方賊退散於自國界常安穩由此最勝經王力離諸苦惱無憂怖。 Kinh 。nhược/nhã nhân thính thọ thử Kinh Vương dục cầu tôn quý cập tài lợi quốc độ phong lạc/nhạc vô vi tránh tùy tâm sở nguyện tất giai tùng năng lệnh tha phương tặc thoái tán ư tự quốc giới thường an ổn do thử tối thắng Kinh Vương lực ly chư khổ não Vô ưu bố/phố 。 下勸人護。通王及人。此中勤護令聽受等皆是能讚經能。意令弘護。於中分二。初二頌法說。後三頌喻。合法中初一頌聽受得樂。有三。一得樂。一無違。一隨心。後一頌離苦。一離怨賊侵敗苦。故得國安。二離諸災疫苦。則離苦惱等。 hạ khuyến nhân hộ 。thông Vương cập nhân 。thử trung cần hộ lệnh thính thọ đẳng giai thị năng tán Kinh năng 。ý lệnh hoằng hộ 。ư trung phần nhị 。sơ nhị tụng pháp thuyết 。hậu tam tụng dụ 。hợp Pháp trung sơ nhất tụng thính thọ đắc lạc/nhạc 。hữu tam 。nhất đắc lạc/nhạc 。nhất vô vi 。nhất tùy tâm 。hậu nhất tụng ly khổ 。nhất ly oán tặc xâm bại khổ 。cố đắc quốc an 。nhị ly chư tai dịch khổ 。tức ly khổ não đẳng 。 經。如寶樹王在宅內能生一切諸樂具最勝經王亦復然能與人王勝功德譬如澄潔清冷水能除饑渴諸熱惱最勝經王亦復然令樂福者心滿足如人室有妙寶篋隨所受用悉從心最勝經王亦復然福德隨心無所乏。 Kinh 。như bảo thụ Vương tại trạch nội năng sanh nhất thiết chư lạc cụ tối thắng Kinh Vương diệc phục nhiên năng dữ nhân Vương thắng công đức thí như trừng khiết thanh lãnh thủy năng trừ cơ khát chư nhiệt não tối thắng Kinh Vương diệc phục nhiên lệnh lạc/nhạc phước giả tâm mãn túc như nhân thất hữu diệu bảo khiếp tùy sở thọ dụng tất tùng tâm tối thắng Kinh Vương diệc phục nhiên phước đức tùy tâm vô sở phạp 。 下喻合中但喻合得樂。於中三。初寶樹合得樂。次冷水合無違。後寶篋合隨心。 hạ dụ hợp trung đãn dụ hợp đắc lạc/nhạc 。ư trung tam 。sơ bảo thụ hợp đắc lạc/nhạc 。thứ lãnh thủy hợp vô vi 。hậu bảo khiếp hợp tùy tâm 。 經。汝等天主及天眾應當供養此經王若能依教奉持經智慧威神皆具足現在十方一切佛咸共護念此經王見有讀誦及受持稱歎善哉甚希有。 Kinh 。nhữ đẳng Thiên Chủ cập Thiên Chúng ứng đương cúng dường thử Kinh Vương nhược/nhã năng y giáo phụng trì Kinh trí tuệ uy thần giai cụ túc hiện tại thập phương nhất thiết Phật hàm cọng hộ niệm thử Kinh Vương kiến hữu độc tụng cập thọ trì xưng thán Thiện tai thậm hy hữu 。 下勸天護。亦通臣主分二。初一頌增福智。後一頌佛所護。 hạ khuyến Thiên hộ 。diệc thông Thần chủ phần nhị 。sơ nhất tụng tăng phước trí 。hậu nhất tụng Phật sở hộ 。 經。若有人能聽此經身心踊躍生歡喜常有百千藥叉眾隨所住處護斯人於此世界諸天眾其數無量不思議悉共聽受此經王歡喜護持無退轉若人聽受此經王威德勇猛常自在增益一切人天眾令離衰惱益光明。 Kinh 。nhược hữu nhân năng thính thử Kinh thân tâm dõng dược sanh hoan hỉ thường hữu bách thiên dược xoa chúng tùy sở trụ xứ hộ tư nhân ư thử thế giới chư Thiên Chúng kỳ số vô lượng bất tư nghị tất cọng thính thọ thử Kinh Vương hoan hỉ hộ trì vô thoái chuyển nhược/nhã nhân thính thọ thử Kinh Vương uy đức dũng mãnh thường tự tại tăng ích nhất thiết nhân Thiên Chúng lệnh ly suy não ích quang minh 。 下三行結。初一頌人聽得護。次一頌天得不退。非但聽受等不退。亦令諸天威德無退。後一頌合結。王得色力福智故。威德勇猛常得自在。天得增益故離大小五衰惱相常益光明。 hạ tam hành kết/kiết 。sơ nhất tụng nhân thính đắc hộ 。thứ nhất tụng Thiên đắc bất thoái 。phi đãn thính thọ đẳng bất thoái 。diệc lệnh chư Thiên uy đức vô thoái 。hậu nhất tụng hợp kết/kiết 。Vương đắc sắc lực phước trí cố 。uy đức dũng mãnh thường đắc tự tại 。Thiên đắc tăng ích cố ly đại tiểu ngũ suy não tướng thường ích quang minh 。 經。爾時四天王聞是頌已歡喜踊躍白佛言。世尊。我從昔來未曾得聞如是甚深微妙之音。心生悲喜涕淚交流。舉身戰動。證不思議希有之事。以天曼陀羅華摩訶曼陀羅華而散佛上。作是殊勝供養佛已。白佛言。世尊。我等四王各有五百藥叉眷屬常當處處擁護是經及說法師。以智光明而為助衛。若於此經所有句義忘失之處。我皆令彼憶念不忘。并與陀羅尼殊勝法門令得具足。復欲令此最勝經王所在之處為諸眾生廣宣流布。不速隱沒。 Kinh 。nhĩ thời Tứ Thiên Vương văn thị tụng dĩ hoan hỉ dũng dược bạch Phật ngôn 。Thế Tôn 。ngã tòng tích lai vị tằng đắc Văn như thị thậm thâm vi diệu chi âm 。tâm sanh bi hỉ thế lệ giao lưu 。cử thân chiến động 。chứng bất tư nghị hy hữu chi sự 。dĩ Thiên mạn đà la hoa Ma-ha mạn đà la hoa nhi tán Phật thượng 。tác thị thù thắng cúng dường Phật dĩ 。bạch Phật ngôn 。Thế Tôn 。ngã đẳng tứ vương các hữu ngũ bách dược xoa quyến thuộc thường đương xứ xứ ủng hộ thị Kinh cập thuyết pháp sư 。dĩ trí quang minh nhi vi trợ vệ 。nhược/nhã ư thử Kinh sở hữu cú nghĩa vong thất chi xứ/xử 。ngã giai lệnh bỉ ức niệm bất vong 。tinh dữ Đà-la-ni thù thắng Pháp môn lệnh đắc cụ túc 。phục dục lệnh thử tối thắng Kinh Vương sở tại chi xứ/xử vi chư chúng sanh quảng tuyên lưu bố 。bất tốc ẩn một 。 贊曰。品大段第五四王慶喜護持有四。初聞頌心歡。即心歡身躍。二白佛下發言陳白有三。一聞未曾聞。二身心歡喜。準仁王經。初地菩薩為四天王。得證不退故聞深法悲喜流淚舉身戰動。三者得未曾得即證不思議事。三以天曼陀羅下散華供養。四作是殊勝下請願護持有二。初身護。後以智光明下智護有三。一令憶念。二與總持。三令弘法流通不絕。 tán viết 。phẩm Đại đoạn đệ ngũ tứ vương khánh hỉ hộ trì hữu tứ 。sơ văn tụng tâm hoan 。tức tâm hoan thân dược 。nhị bạch Phật hạ phát ngôn trần bạch hữu tam 。nhất văn vị tằng văn 。nhị thân tâm hoan hỉ 。chuẩn Nhân Vương Kinh 。sơ địa Bồ Tát vi Tứ Thiên Vương 。đắc chứng bất thoái cố văn thâm pháp bi hỉ lưu lệ cử thân chiến động 。tam giả đắc vị tằng đắc tức chứng bất tư nghị sự 。tam dĩ Thiên Mạn-đà-la hạ tán hoa cúng dường 。tứ tác thị thù thắng hạ thỉnh nguyện hộ trì hữu nhị 。sơ thân hộ 。hậu dĩ trí quang minh hạ trí hộ hữu tam 。nhất lệnh ức niệm 。nhị dữ tổng trì 。tam lệnh hoằng pháp lưu thông bất tuyệt 。 經。爾時世尊於大眾中說是法時無量眾生皆得大智聰叡辯才攝受無量福德之聚離諸憂惱發喜樂心善明眾論登出離道不復退轉速證菩提。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn ư Đại chúng trung thuyết thị pháp thời vô lượng chúng sanh giai đắc đại trí thông duệ biện tài nhiếp thọ vô lượng phước đức chi tụ ly chư ưu não phát thiện lạc tâm thiện minh chúng luận đăng xuất ly đạo bất phục thoái chuyển tốc chứng Bồ-đề 。 下品大段第六大眾聞經得益。有九。一得智。二得辨。三得福。四離苦。五得樂。六得五明。七得涅槃路。八得不退轉。九速證菩提。文顯可知。 hạ phẩm Đại đoạn đệ lục đại chúng văn Kinh đắc ích 。hữu cửu 。nhất đắc trí 。nhị đắc biện 。tam đắc phước 。tứ ly khổ 。ngũ đắc lạc/nhạc 。lục đắc ngũ minh 。thất đắc Niết Bàn lộ 。bát đắc Bất-thoái-chuyển 。cửu tốc chứng Bồ-đề 。văn hiển khả tri 。 金光明最勝王經卷第七 Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh quyển đệ thất 　　　　唐三藏法師義淨奉　制譯 　　　　đường Tam tạng Pháp sư NghĩaTịnh phụng 　chế dịch 無染著陀羅尼品第十三 vô nhiễm trước/trứ Đà-la-ni phẩm đệ thập tam 無染著陀羅尼品三門分別。一來意。二釋名。三解難。言來意者。四天王觀察人天品下十六品。初明學行流通有五。初觀察品勸修行。二四天王護國品下三品明守護。三大辨才下五品明為增弘經行人福智。四王法正論下三品明正持學。五授記等四品成前勸修守護等意。就四王護國等三品明守護中有三。一令守護供養。二令離染不退。三令離障如意。上已明守護供養。此明令離染不退。若有染著即有退屈。以執著故。如無著菩薩般若論解離不忍苦障中云。不住一切法發阿耨菩提等。為對治不忍流轉苦眾生相違苦匱乏受用苦等。今此亦爾。故下文云。若諸菩薩能安住者。於無上菩提不復退轉。成就正願得無所依自性辨才獲希有事。安住聖道故說此呪護令離染不退修行。有此品生。二釋名者。梵云仳(跳-兆+東)黎沙。此云無染著。舊云銀主者非也。所弘之法從最清淨法界平等所流。復由呪力能令離染無所住著故云無染著。陀羅尼者義如常辨。三解難者。問。總持有四。此無染著何陀羅尼。答。是能令菩薩得無生忍陀羅尼故。瑜伽四十五云。云何菩薩能得菩薩忍陀羅尼。謂諸菩薩成就自體堅固忍行具足妙智。乃至言不從他聞自正通達一切法義。謂於此義如是通達。一切言說所說諸法自性之義皆不成實。唯有諸法離言自性等。此經既云陀羅尼者非方處。乃至云無有法生亦無有法滅等。故知是也。或是神呪總持。菩薩地云。云何菩薩呪陀羅尼。謂諸菩薩獲得如是等持自在。加被能除有情災患諸呪章句。令彼章句悉皆神驗。能除非一種種災患。此經復云。身亦不被刀杖毒藥水火猛獸之所損害。故神呪攝。或可。通二。文無簡故。問。準瑜伽說。四總持體非皆念慧。神呪總持即說是定。得忍總持說是妙慧。云何爾耶。答。體性不同。有依因出體。即說是定。有依能簡擇出體。即說是智。有依記憶出體。即說是念。有依果出體。即以所持之法名為總持。各據一義皆悉不違。故智度論解總持云。以禪定得智慧火故。又云。智慧在菩薩心中名般若。小乘人之心中名道品。不忘人心中名陀羅尼。故知瑜伽云。呪總持說定。得忍總持云慧。各隨義說。又呪持中云。得如是等持自在故。令神呪神驗等者據因而說。非是剋體。故大莊嚴論云。得有三種。一報得。二習得。由現聞持力得故。三修得。由依定力得故。由此故知。云獲得如是等持自在加被神呪皆悉神驗者。由得定故發勝念慧能持諸呪。是約因出體。得忍總持者。忍是果呪是忍因。由念慧力持此得忍呪故。名能得菩薩無生忍陀羅尼。所持之呪及能持體俱以念慧為體。或但能持以念慧為體。所持呪非。如以總持持於文義。所持文義非念慧故。或呪是因。由此呪力能得四種總持。持彼四法令不忘失。又瑜伽說。得忍總持是妙慧者亦從因說云。諸菩薩成就自體堅固忍行具足妙慧。獨處空閑寂無言說。乃至云。於佛所說得菩薩忍諸呪章句能諦思惟。如是句義不從他聞。自在通達了知如是諸呪章句都無有義等。言成就堅固忍行。行者是因。因即妙慧。得妙慧故獨處空閑寂無言說等。是修行處及修行儀。於佛所說得菩薩忍諸呪章句等。是得忍因所學之法。能思惟者是能修行即因也。故莊嚴論云。由現聞持力得故。故知羅陀尼名非唯目於總持念慧。總持念慧因及所持法皆亦名總持故。定及呪皆名總持。又所持法義是總。神呪與忍是別。以神呪及得忍呪亦俱有法義故。問。若云定慧是總持因。云何菩薩地云若諸菩薩具四功德方獲總持非隨闕一。答。因有遠近。定慧近因。彼四因者。一於欲不貪。二他勝不妬。三等施無悔。四於正法深生忻樂。此四遠因。問。此四總持於何位得。答。準瑜伽云。得此忍故是諸菩薩不久當得淨勝意樂地菩薩法陀羅尼義陀羅尼。若過第一無數大劫已入淨勝意樂地所得決定。已下雖得而不決定如說法義。呪陀羅尼當知亦爾。準此即是得忍總持在地前得。餘入地得。據實而言。若約勝劣圓缺所得位不定爾。如解深密經等。於第三地得聞持陀羅尼。亦云。於第九地得四陀羅尼。若約初證理得俱在初地。約修習得俱通地前。約任運得俱八地上。今瑜伽言忍地前得餘入地得。互影彰爾。 vô nhiễm trước/trứ Đà-la-ni phẩm tam môn phân biệt 。Nhất lai ý 。nhị thích danh 。tam giải nạn/nan 。ngôn lai ý giả 。Tứ Thiên Vương quan sát nhân thiên phẩm hạ thập lục phẩm 。sơ minh học hạnh/hành/hàng lưu thông hữu ngũ 。sơ quan sát phẩm khuyến tu hành 。nhị Tứ Thiên Vương hộ quốc phẩm hạ tam phẩm minh thủ hộ 。tam đại biện tài hạ ngũ phẩm minh vi tăng hoằng kinh hành nhân phước trí 。tứ vương pháp chánh luận hạ tam phẩm minh chánh trì học 。ngũ thọ kí đẳng tứ phẩm thành tiền khuyến tu thủ hộ đẳng ý 。tựu tứ vương hộ quốc đẳng tam phẩm minh thủ hộ trung hữu tam 。nhất lệnh thủ hộ cúng dường 。nhị lệnh ly nhiễm bất thoái 。tam lệnh ly chướng như ý 。thượng dĩ minh thủ hộ cúng dường 。thử minh lệnh ly nhiễm bất thoái 。nhược hữu nhiễm trước tức hữu thoái khuất 。dĩ chấp trước cố 。như Vô Trước bồ tát bát-nhã luận giải ly bất nhẫn khổ chướng trung vân 。bất trụ nhất thiết pháp phát A nậu Bồ-đề đẳng 。vi đối trì bất nhẫn lưu chuyển khổ chúng sanh tướng vi khổ quỹ phạp thọ dụng khổ đẳng 。kim thử diệc nhĩ 。cố hạ văn vân 。nhược/nhã chư Bồ-tát năng an trụ giả 。ư vô thượng Bồ-đề bất phục thoái chuyển 。thành tựu chánh nguyện đắc vô sở y tự tánh biện tài hoạch hy hữu sự 。an trụ Thánh đạo cố thuyết thử chú hộ lệnh ly nhiễm bất thoái tu hành 。hữu thử phẩm sanh 。nhị thích danh giả 。phạm vân tỷ (khiêu -triệu +Đông )lê sa 。thử vân vô nhiễm trước/trứ 。cựu vân ngân chủ giả phi dã 。sở hoằng chi Pháp tùng tối thanh tịnh pháp giới bình đẳng sở lưu 。phục do chú lực năng lệnh ly nhiễm vô sở trụ trước/trứ cố vân vô nhiễm trước/trứ 。Đà-la-ni giả nghĩa như thường biện 。tam giải nạn/nan giả 。vấn 。tổng trì hữu tứ 。thử vô nhiễm trước/trứ hà Đà-la-ni 。đáp 。thị năng lệnh Bồ Tát đắc vô sanh nhẫn Đà-la-ni cố 。du già tứ thập ngũ vân 。vân hà Bồ Tát năng đắc Bồ-tát nhẫn Đà-la-ni 。vị chư Bồ-tát thành tựu tự thể kiên cố nhẫn hạnh/hành/hàng cụ túc diệu trí 。nãi chí ngôn bất tòng tha văn tự chánh thông đạt nhất thiết pháp nghĩa 。vị ư thử nghĩa như thị thông đạt 。nhất thiết ngôn thuyết sở thuyết chư pháp tự tánh chi nghĩa giai bất thành thật 。duy hữu chư Pháp ly ngôn tự tánh đẳng 。thử Kinh ký vân Đà-la-ni giả phi phương xứ/xử 。nãi chí vân vô hữu Pháp sanh diệc vô hữu pháp diệt đẳng 。cố tri thị dã 。hoặc thị Thần chú tổng trì 。 Bồ Tát địa vân 。vân hà Bồ Tát chú Đà-la-ni 。vị chư Bồ-tát hoạch đắc như thị đẳng trì tự tại 。gia bị năng trừ hữu tình tai hoạn chư chú chương cú 。lệnh bỉ chương cú tất giai thần nghiệm 。năng trừ phi nhất chủng chủng tai hoạn 。thử Kinh phục vân 。thân diệc bất bị đao trượng độc dược thủy hỏa mãnh thú chi sở tổn hại 。cố Thần chú nhiếp 。hoặc khả 。thông nhị 。văn vô giản cố 。vấn 。chuẩn du già thuyết 。tứ tổng trì thể phi giai niệm tuệ 。Thần chú tổng trì tức thuyết thị định 。đắc nhẫn tổng trì thuyết thị diệu tuệ 。vân hà nhĩ da 。đáp 。thể tánh bất đồng 。hữu y nhân xuất thể 。tức thuyết thị định 。hữu y năng giản trạch xuất thể 。tức thuyết thị trí 。hữu y kí ức xuất thể 。tức thuyết thị niệm 。hữu y quả xuất thể 。tức dĩ sở trì chi Pháp danh vi tổng trì 。các cứ nhất nghĩa giai tất bất vi 。cố Trí độ luận giải tổng trì vân 。dĩ Thiền định đắc trí tuệ hỏa cố 。hựu vân 。trí tuệ tại Bồ Tát tâm trung danh Bát-nhã 。Tiểu thừa nhân chi tâm trung danh đạo phẩm 。bất vong nhân tâm trung danh Đà-la-ni 。cố tri du già vân 。chú tổng trì thuyết định 。đắc nhẫn tổng trì vân tuệ 。các tùy nghĩa thuyết 。hựu chú trì trung vân 。đắc như thị đẳng trì tự tại cố 。lệnh Thần chú thần nghiệm đẳng giả cứ nhân nhi thuyết 。phi thị khắc thể 。cố Đại trang nghiêm luận vân 。đắc hữu tam chủng 。nhất báo đắc 。nhị tập đắc 。do hiện văn trì lực đắc cố 。tam tu đắc 。do y định lực đắc cố 。do thử cố tri 。vân hoạch đắc như thị đẳng trì tự tại gia bị Thần chú giai tất thần nghiệm giả 。do đắc định cố phát thắng niệm tuệ năng trì chư chú 。thị ước nhân xuất thể 。đắc nhẫn tổng trì giả 。nhẫn thị quả chú thị nhẫn nhân 。do niệm tuệ lực trì thử đắc nhẫn chú cố 。danh năng đắc Bồ Tát vô sanh nhẫn Đà-la-ni 。sở trì chi chú cập năng trì thể câu dĩ niệm tuệ vi thể 。hoặc đãn năng trì dĩ niệm tuệ vi thể 。sở trì chú phi 。như dĩ tổng trì trì ư văn nghĩa 。sở trì văn nghĩa phi niệm tuệ cố 。hoặc chú thị nhân 。do thử chú lực năng đắc tứ chủng tổng trì 。trì bỉ tứ pháp lệnh bất vong thất 。hựu du già thuyết 。đắc nhẫn tổng trì thị diệu tuệ giả diệc tùng nhân thuyết vân 。chư Bồ-tát thành tựu tự thể kiên cố nhẫn hạnh/hành/hàng cụ túc diệu tuệ 。độc xứ/xử không nhàn tịch vô ngôn thuyết 。nãi chí vân 。ư Phật sở thuyết đắc Bồ-tát nhẫn chư chú chương cú năng đế tư tánh 。như thị cú nghĩa bất tòng tha văn 。tự tại thông đạt liễu tri như thị chư chú chương cú đô vô hữu nghĩa đẳng 。ngôn thành tựu kiên cố nhẫn hạnh/hành/hàng 。hành giả thị nhân 。nhân tức diệu tuệ 。đắc diệu tuệ cố độc xứ/xử không nhàn tịch vô ngôn thuyết đẳng 。thị tu hành xứ/xử cập tu hành nghi 。ư Phật sở thuyết đắc Bồ-tát nhẫn chư chú chương cú đẳng 。thị đắc nhẫn nhân sở học chi Pháp 。năng tư tánh giả thị năng tu hành tức nhân dã 。cố trang nghiêm luận vân 。do hiện văn trì lực đắc cố 。cố tri La đà ni danh phi duy mục ư tổng trì niệm tuệ 。tổng trì niệm tuệ nhân cập sở Trì Pháp giai diệc danh tổng trì cố 。định cập chú giai danh tổng trì 。hựu sở Trì Pháp nghĩa thị tổng 。Thần chú dữ nhẫn thị biệt 。dĩ Thần chú cập đắc nhẫn chú diệc câu hữu pháp nghĩa cố 。vấn 。nhược/nhã vân định tuệ thị tổng trì nhân 。vân hà  Bồ Tát địa vân nhược/nhã chư Bồ-tát cụ tứ công đức phương hoạch tổng trì phi tùy khuyết nhất 。đáp 。nhân hữu viễn cận 。định tuệ cận nhân 。bỉ tứ nhân giả 。nhất ư dục bất tham 。nhị tha thắng bất đố 。tam đẳng thí vô hối 。tứ ư chánh pháp thâm sanh hãn lạc/nhạc 。thử tứ viễn nhân 。vấn 。thử tứ tổng trì ư hà vị đắc 。đáp 。chuẩn du già vân 。đắc thử nhẫn cố thị chư Bồ-tát bất cửu đương đắc tịnh thắng ý lạc địa Bồ Tát pháp đà la ni nghĩa đà la ni 。nhược quá đệ nhất vô số đại kiếp dĩ nhập tịnh thắng ý lạc địa sở đắc quyết định 。dĩ hạ tuy đắc nhi bất quyết định như thuyết Pháp nghĩa 。chú Đà-la-ni đương tri diệc nhĩ 。chuẩn thử tức thị đắc nhẫn tổng trì tại địa tiền đắc 。dư nhập địa đắc 。cứ thật nhi ngôn 。nhược/nhã ước thắng liệt viên khuyết sở đắc vị bất định nhĩ 。như Giải Thâm Mật Kinh đẳng 。ư đệ tam địa đắc văn trì đà la ni 。diệc vân 。ư đệ cửu địa đắc tứ Đà-la-ni 。nhược/nhã ước sơ chứng lý đắc câu tại sơ địa 。ước tu tập đắc câu thông địa tiền 。ước nhâm vận đắc câu bát địa thượng 。kim du già ngôn nhẫn địa tiền đắc dư nhập địa đắc 。hỗ ảnh chương nhĩ 。 經。爾時世尊告具壽舍利子今有法門名無染著陀羅尼是諸菩薩所修行法過去菩薩之所受持是菩薩母說是語已。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn cáo cụ thọ Xá-lợi-tử kim hữu Pháp môn danh vô nhiễm trước/trứ Đà-la-ni thị chư Bồ-tát sở tu hành Pháp quá khứ Bồ Tát chi sở thọ trì thị Bồ Tát mẫu thuyết thị ngữ dĩ 。 贊曰。大文分六。一佛標名宗。二問答名體。三請佛陳說。四讚仰為宣。五顯勝勸修。六聞教喜學。此即初也。有七。一明教主。二所逗機。三標呪名。四指應學。五舉曾勸。六明學意。以是菩薩母故。過去菩薩皆悉已學故。今菩薩所應修行。七結前標。文段可悉。 tán viết 。Đại văn phần lục 。nhất Phật tiêu danh tông 。nhị vấn đáp danh thể 。tam thỉnh Phật trần thuyết 。tứ tán ngưỡng vi tuyên 。ngũ hiển thắng khuyến tu 。lục văn giáo hỉ học 。thử tức sơ dã 。hữu thất 。nhất minh giáo chủ 。nhị sở đậu ky 。tam tiêu chú danh 。tứ chỉ ưng học 。ngũ cử tằng khuyến 。lục minh học ý 。dĩ thị Bồ Tát mẫu cố 。quá khứ Bồ Tát giai tất dĩ học cố 。kim Bồ Tát sở ưng tu hành 。thất kết/kiết tiền tiêu 。văn đoạn khả tất 。 經。具壽舍利子白佛言世尊陀羅尼者是何句義世尊陀羅尼者非方處非非方處作是語已。 Kinh 。cụ thọ Xá-lợi-tử bạch Phật ngôn Thế Tôn Đà-la-ni giả thị hà cú nghĩa Thế Tôn Đà-la-ni giả phi phương xứ/xử phi phi phương xứ/xử tác thị ngữ dĩ 。 下問答名體。初問後答。問中有二。一問名義是何句義。是意云何名無著等。復因何義。句是能詮之名非名句中名。已下問體。以諸法體即是真如。非有非空等不可言說。如何可說此陀羅尼。非方處者離有。非非方處者離空。準下佛答有其七句。此略舉初句為問。以影於餘。或舍利分悟世尊具悟故說有多少。 hạ vấn đáp danh thể 。sơ vấn hậu đáp 。vấn trung hữu nhị 。nhất vấn danh nghĩa thị hà cú nghĩa 。thị ý vân hà danh Vô Trước đẳng 。phục nhân hà nghĩa 。cú thị năng thuyên chi danh phi danh cú trung danh 。dĩ hạ vấn thể 。dĩ chư pháp thể tức thị chân như 。phi hữu phi không đẳng bất khả ngôn thuyết 。như hà khả thuyết thử Đà-la-ni 。phi phương xứ/xử giả ly hữu 。phi phi phương xứ/xử giả ly không 。chuẩn hạ Phật đáp hữu kỳ thất cú 。thử lược cử sơ cú vi vấn 。dĩ ảnh ư dư 。hoặc xá lợi phần ngộ Thế Tôn cụ ngộ cố thuyết hữu đa thiểu 。 經。佛告舍利子善哉善哉舍利子汝於大乘已能發趣信解大乘尊重大乘。 Kinh 。Phật cáo Xá-lợi-tử Thiện tai thiện tai Xá-lợi-tử nhữ ư Đại-Thừa dĩ năng phát thú tín giải Đại-Thừa tôn trọng Đại-Thừa 。 下答有二。初讚後答。此讚也。有二。言善哉者讚問。汝於大乘下讚德有三。初讚捨小。已能發趣故。次讚悟大。信解大乘故。以信得解。非智證入。故法華經云。汝舍利弗尚於此經以信得入。況餘聲聞。趣大以後經二萬劫始到十信初心故。故涅槃經云。阿羅漢人二萬劫到。所言到者到阿耨心故未證悟。若約七地過種姓地。得在勝解行地。若約五位未住資糧位。但在善法欲。十信方得在資糧故後讚堅固。尊重大乘故。 hạ đáp hữu nhị 。sơ tán hậu đáp 。thử tán dã 。hữu nhị 。ngôn Thiện tai giả tán vấn 。nhữ ư Đại-Thừa hạ tán đức hữu tam 。sơ tán xả tiểu 。dĩ năng phát thú cố 。thứ tán ngộ Đại 。tín giải Đại-Thừa cố 。dĩ tín đắc giải 。phi trí chứng nhập 。cố Pháp Hoa Kinh vân 。nhữ Xá-lợi-phất thượng ư thử Kinh dĩ tín đắc nhập 。huống dư Thanh văn 。thú Đại dĩ hậu Kinh nhị vạn kiếp thủy đáo thập tín sơ tâm cố 。cố Niết Bàn Kinh vân 。A-la-hán nhân nhị vạn kiếp đáo 。sở ngôn đáo giả đáo A nậu tâm cố vị chứng ngộ 。nhược/nhã ước thất địa quá/qua chủng tính địa 。đắc tại thắng giải hạnh địa 。nhược/nhã ước ngũ vị vị trụ/trú tư lương vị 。đãn tại thiện pháp dục 。thập tín phương đắc tại tư lương cố hậu tán kiên cố 。tôn trọng Đại-Thừa cố 。 經。如汝所言陀羅尼者非方處非非方處非法非非法非過去非未來非現在非事非非事非緣非非緣非行非非行無有法生亦無法滅。 Kinh 。như nhữ sở ngôn Đà-la-ni giả phi phương xứ/xử phi phi phương xứ/xử phi pháp phi phi pháp phi quá khứ phi vị lai phi hiện tại phi sự phi phi sự phi duyên phi phi duyên phi hạnh/hành/hàng phi phi hạnh/hành/hàng vô hữu Pháp sanh diệc vô pháp diệt 。 下答有二。初答體。即是諸佛下答名義。初中有二。初述成。後然為下答說所以。初述成也。非方處等如前已解。第二非法等離詮非詮。非法非所詮。非非法非是不離非詮之法。是智證故。第三離三世以常故。非三世應有非非過去等。非離世法故。以影略故。第七句經亦同此解。第四事理對。是理非事。又云非非事者不離事法故。第五為無為對。非有為緣生非非有為。了因顯故。或不離緣生法故。第六常無常對。行者遷流。真如非行非非行。同前釋。第七相非相對。以真如理離生滅等十相故。諸法體生後無名滅。如既不生故無法滅。舉此例餘。第七離生滅相。此約三性中歸圓成實解。一切諸法所歸趣故。若約遍計及勝義勝義七句總遮。若約二諦相形總通遮表。如初非方處。據勝義遮方處表非方處非非方處。約俗諦中以總持體所持之法是依聲故。總持自性是念慧故。念慧非方。以依方處故。餘準可知。然據經意約真勝義心言路絕。總取遮表不依依他及遍計。或通依三性。俱得無失。 hạ đáp hữu nhị 。sơ đáp thể 。tức thị chư Phật hạ đáp danh nghĩa 。sơ trung hữu nhị 。sơ thuật thành 。hậu nhiên vi hạ đáp thuyết sở dĩ 。sơ thuật thành dã 。phi phương xứ/xử đẳng như tiền dĩ giải 。đệ nhị phi pháp đẳng ly thuyên phi thuyên 。phi pháp phi sở thuyên 。phi phi pháp phi thị bất ly phi thuyên chi Pháp 。thị trí chứng cố 。đệ tam ly tam thế dĩ thường cố 。phi tam thế ưng hữu phi phi quá khứ đẳng 。phi ly thế Pháp cố 。dĩ ảnh lược cố 。đệ thất cú Kinh diệc đồng thử giải 。đệ tứ sự lý đối 。thị lý phi sự 。hựu vân phi phi sự giả bất ly sự pháp cố 。đệ ngũ vi vô vi đối 。phi hữu vi duyên sanh phi phi hữu vi 。liễu nhân hiển cố 。hoặc bất ly duyên sanh pháp cố 。đệ lục thường vô thường đối 。hành giả thiên lưu 。chân như phi hạnh/hành/hàng phi phi hạnh/hành/hàng 。đồng tiền thích 。đệ thất tướng phi tướng đối 。dĩ chân như lý ly sanh diệt đẳng thập tướng cố 。chư pháp thể sanh hậu vô danh diệt 。như ký bất sanh cố vô pháp diệt 。cử thử lệ dư 。đệ thất ly sanh diệt tướng 。thử ước tam tánh trung quy viên thành thật giải 。nhất thiết chư pháp sở quy thú cố 。nhược/nhã ước biến kế cập thắng nghĩa thắng nghĩa thất cú tổng già 。nhược/nhã ước nhị đế tướng hình tổng thông già biểu 。như sơ phi phương xứ/xử 。cứ thắng nghĩa già phương xứ/xử biểu phi phương xứ/xử phi phi phương xứ/xử 。ước tục đế trung dĩ tổng trì thể sở trì chi Pháp thị y thanh cố 。tổng trì tự tánh thị niệm tuệ cố 。niệm tuệ phi phương 。dĩ y phương xứ/xử cố 。dư chuẩn khả tri 。nhiên cứ Kinh ý ước chân thắng nghĩa tâm ngôn lộ tuyệt 。tổng thủ già biểu bất y y tha cập biến kế 。hoặc thông y tam tánh 。câu đắc vô thất 。 經。然為利益諸菩薩故作如是說於此陀羅尼功用正道理趣勢力安立。 Kinh 。nhiên vi lợi ích chư Bồ-tát cố tác như thị thuyết ư thử Đà-la-ni công dụng chánh đạo lý thú thế lực an lập 。 下答說所以。然據勝義。非方處非非方處等忘言絕相。然今為利益諸菩薩故。於方便道理依俗諦中作如是說。依何說法耶。謂於此陀羅尼即指所說法體。依四種義安立施設。名之為說。下言安立者施設別名。依此四義而安立故。言四種義者。一功用即依總持有能得果之功用說。二正道即此功用體。離二邊證正理故名為正道。即念慧等。三理趣則是真如及所持法義等是念智等境總名理趣。四勢力由此法義能念慧等滅惡生善證理得果故名勢力。即法威力。欲明能詮契順諸法故。或即總持念慧法二。有能攝持生善滅惡之勢力也。 hạ đáp thuyết sở dĩ 。nhiên cứ thắng nghĩa 。phi phương xứ/xử phi phi phương xứ/xử đẳng vong ngôn tuyệt tướng 。nhiên kim vi lợi ích chư Bồ-tát cố 。ư phương tiện đạo lý y tục đế trung tác như thị thuyết 。y hà thuyết Pháp da 。vị ư thử Đà-la-ni tức chỉ sở thuyết pháp thể 。y tứ chủng nghĩa an lập thí thiết 。danh chi vi thuyết 。hạ ngôn an lập giả thí thiết biệt danh 。y thử tứ nghĩa nhi an lập cố 。ngôn tứ chủng nghĩa giả 。nhất công dụng tức y tổng trì hữu năng đắc quả chi công dụng thuyết 。nhị chánh đạo tức thử công dụng thể 。ly nhị biên chứng chánh lý cố danh vi chánh đạo 。tức niệm tuệ đẳng 。tam lý thú tức thị chân như cập sở Trì Pháp nghĩa đẳng thị niệm trí đẳng cảnh tổng danh lý thú 。tứ thế lực do thử pháp nghĩa năng niệm tuệ đẳng diệt ác sanh thiện chứng lý đắc quả cố danh thế lực 。tức Pháp uy lực 。dục minh năng thuyên khế thuận chư Pháp cố 。hoặc tức tổng trì niệm tuệ Pháp nhị 。hữu năng nhiếp trì sanh thiện diệt ác chi thế lực dã 。 經。即是諸佛功德諸佛禁戒諸佛所學諸佛祕意諸佛生處故名無染著陀羅尼最妙法門作是語已。 Kinh 。tức thị chư Phật công đức chư Phật cấm giới chư Phật sở học chư Phật bí ý chư Phật sanh xứ cố danh vô nhiễm trước/trứ Đà-la-ni tối diệu Pháp môn tác thị ngữ dĩ 。 下答問句義。初答義。故名無染著下答句。句即名也。前功用等四義在佛。即俱名功德等。或能為因。依此能得佛不共法等名功德。能令離過名禁戒。為佛師故名所學。法身妙理深難測故名祕意。成報化佛故名生處。由能詮教詮此義故名無染著法門等。或即念慧名為法門。與所持法為門。即法之門。或依此總持能出生功德等。妙法即妙法之門。或此妙法通能所出。即通依主持業兩釋。 hạ đáp vấn cú nghĩa 。sơ đáp nghĩa 。cố danh vô nhiễm trước/trứ hạ đáp cú 。cú tức danh dã 。tiền công dụng đẳng tứ nghĩa tại Phật 。tức câu danh công đức đẳng 。hoặc năng vi nhân 。y thử năng đắc Phật bất cộng pháp đẳng danh công đức 。năng lệnh ly quá/qua danh cấm giới 。vi Phật sư cố danh sở học 。Pháp thân diệu lý thâm nạn/nan trắc cố danh bí ý 。thành báo hóa Phật cố danh sanh xứ 。do năng thuyên giáo thuyên thử nghĩa cố danh vô nhiễm trước pháp môn đẳng 。hoặc tức niệm tuệ danh vi Pháp môn 。dữ sở Trì Pháp vi môn 。tức Pháp chi môn 。hoặc y thử tổng trì năng xuất sanh công đức đẳng 。diệu pháp tức diệu pháp chi môn 。hoặc thử diệu pháp thông năng sở xuất 。tức thông y chủ trì nghiệp lượng (lưỡng) thích 。 經。舍利子白佛言世尊唯願善逝為我說此陀羅尼法若諸菩薩能安住者於無上菩提不復退轉成就正願得無所依自性辯才獲希有事安住聖道皆由得此陀羅尼故。 Kinh 。Xá-lợi-tử bạch Phật ngôn Thế Tôn duy nguyện Thiện-Thệ vi ngã thuyết thử Đà-la-ni Pháp nhược/nhã chư Bồ-tát năng an trụ giả ư vô thượng Bồ-đề bất phục thoái chuyển thành tựu chánh nguyện đắc vô sở y tự tánh biện tài hoạch hy hữu sự an trụ Thánh đạo giai do đắc thử Đà-la-ni cố 。 下第三請佛陳說有二。初請說。若諸菩薩下第二請意。請意有二。初能學人。二能安住者下明修教得利益有六。一得不退。隨信住等四種不退。二得正願。謂十大願。發菩提心論云。一者願。我先世及以今身所種善根。施與一切悉共迴向無上菩提。令我此願念念增長生生不忘為陀羅尼之所守護。二願。我迴向大菩提已。以此善根於一切生處常得供養一切諸佛。恒常不生無佛國土。三願。我得生諸佛國已。常得親近隨侍左右。如影隨形無剎那頃遠離諸佛。四者願。我得近佛已隨我所應為我說法。即得成就菩薩五通。五願。得通已即達世諦。假名流布了第一義得正法智。六願。我得正法智已以無厭心為生說法。示教利喜皆令開解。七願。我開解諸眾生已。以佛神力遍至十方無餘世界。供養諸佛聽受正法廣攝眾生。八願。諸佛所聽正法已。即能隨轉清淨法輪。十方世界一切眾生。聽我法者聞我名者。即得捨離一切煩惱發菩提心。九願。我能令一切眾生發菩提心已。常隨將護除無利益。與無量樂捨身命財。攝受眾生荷負正法。十者願。我能荷負正法已。雖行正法心無所行。如諸菩薩行於正法而無所行亦無不行。為化眾生不捨正願。與菩薩地願大意同。三得無所依即無住涅槃。四自性辨才即四無礙辨。不由師悟故名自性。或非有因緣為他利起此四辨故名自性。五獲希有事。準菩薩地四十六云。菩薩修習無上菩提有五希奇。一於有情非有因緣而生親愛。二唯為饒益諸有情故。常處生死忍無量苦。三於多煩惱難伏有情。善能解了調伏方便。四於極難解真實義理能隨悟入。五具不思議大威神力。六安住聖道住極喜地。得二空智名安住聖道。或可為五。得無所依自性辨才合之為一。不由他緣云無所依。性能利他云自性。或初得住不退。二於初地得正願。三於五地得無差別道云得無所依。四於第九地得四自性辨才。五於第十地獲希有事。如十地經。於第十地有希奇事。三昧現前時有大寶華王。周圓如十阿僧祇。一切眾寶間錯莊嚴。是時菩薩其身殊妙稱可華座等故。六於佛地安住聖道。安住以無進求故名安住。皆由得此等者結。 hạ đệ tam thỉnh Phật trần thuyết hữu nhị 。sơ thỉnh thuyết 。nhược/nhã chư Bồ-tát hạ đệ nhị thỉnh ý 。thỉnh ý hữu nhị 。sơ năng học nhân 。nhị năng an trụ giả hạ minh tu giáo đắc lợi ích hữu lục 。nhất đắc bất thoái 。tùy tín trụ/trú đẳng tứ chủng bất thoái 。nhị đắc chánh nguyện 。vị thập đại nguyện 。phát Bồ-đề tâm luận vân 。nhất giả nguyện 。ngã tiên thế cập dĩ kim thân sở chủng thiện căn 。thí dữ nhất thiết tất cọng hồi hướng vô thượng Bồ-đề 。lệnh ngã thử nguyện niệm niệm tăng trưởng sanh sanh bất vong vi Đà-la-ni chi sở thủ hộ 。nhị nguyện 。ngã hồi hướng Đại bồ-đề dĩ 。dĩ thử thiện căn ư nhất thiết sanh xứ thường đắc cúng dường nhất thiết chư Phật 。hằng thường bất sanh vô Phật quốc độ 。tam nguyện 。ngã đắc sanh chư Phật quốc dĩ 。thường đắc thân cận tùy thị tả hữu 。như ảnh tùy hình vô sát-na khoảnh viễn ly chư Phật 。tứ giả nguyện 。ngã đắc cận Phật dĩ tùy ngã sở ưng vi ngã thuyết Pháp 。tức đắc thành tựu Bồ Tát ngũ thông 。ngũ nguyện 。đắc thông dĩ tức đạt thế đế 。giả danh lưu bố liễu đệ nhất nghĩa đắc chánh Pháp trí 。lục nguyện 。ngã đắc chánh Pháp trí dĩ dĩ vô yếm tâm vi sanh thuyết Pháp 。thị giáo lợi hỉ giai lệnh khai giải 。thất nguyện 。ngã khai giải chư chúng sanh dĩ 。dĩ Phật thần lực biến chí thập phương vô dư thế giới 。cúng dường chư Phật thính thọ chánh pháp quảng nhiếp chúng sanh 。bát nguyện 。chư Phật sở thính chánh pháp dĩ 。tức năng tùy chuyển thanh tịnh Pháp luân 。thập phương thế giới nhất thiết chúng sanh 。thính ngã pháp giả văn ngã danh giả 。tức đắc xả ly nhất thiết phiền não phát Bồ-đề tâm 。cửu nguyện 。ngã năng lệnh nhất thiết chúng sanh phát Bồ-đề tâm dĩ 。thường tùy tướng hộ trừ vô lợi ích 。dữ vô lượng lạc/nhạc xả thân mạng tài 。nhiếp thọ chúng sanh hà phụ chánh pháp 。thập giả nguyện 。ngã năng hà phụ chánh pháp dĩ 。tuy hạnh/hành/hàng chánh pháp tâm vô sở hạnh/hành/hàng 。như chư Bồ-tát hạnh/hành/hàng ư chánh pháp nhi vô sở hạnh/hành/hàng diệc vô bất hạnh/hành/hàng 。vi hóa chúng sanh bất xả chánh nguyện 。dữ  Bồ Tát địa nguyện đại ý đồng 。tam đắc vô sở y tức Vô trụ niết-bàn 。tứ tự tánh biện tài tức tứ vô ngại biện 。bất do sư ngộ cố danh tự tánh 。hoặc phi hữu nhân duyên vi tha lợi khởi thử tứ biện cố danh tự tánh 。ngũ hoạch hy hữu sự 。chuẩn  Bồ Tát địa tứ thập lục vân 。Bồ Tát tu tập vô thượng Bồ-đề hữu ngũ hy kì 。nhất ư hữu tình phi hữu nhân duyên nhi sanh thân ái 。nhị duy vi nhiêu ích chư hữu tình cố 。thường xứ/xử sanh tử nhẫn vô lượng khổ 。tam ư đa phiền não nạn/nan phục hữu tình 。thiện năng giải liễu điều phục phương tiện 。tứ ư cực nạn giải chân thật nghĩa lý năng tùy ngộ nhập 。ngũ cụ bất tư nghị Đại uy thần lực 。lục an trụ Thánh đạo trụ/trú cực hỉ địa 。đắc nhị không trí danh an trụ Thánh đạo 。hoặc khả vi ngũ 。đắc vô sở y tự tánh biện tài hợp chi vi nhất 。bất do tha duyên vân vô sở y 。tánh năng lợi tha vân tự tánh 。hoặc sơ đắc trụ bất thoái 。nhị ư sơ địa đắc chánh nguyện 。tam ư ngũ địa đắc vô sái biệt đạo vân đắc vô sở y 。tứ ư đệ cửu địa đắc tứ tự tánh biện tài 。ngũ ư đệ Thập Địa hoạch hy hữu sự 。như thập địa Kinh 。ư đệ Thập Địa hữu hy kì sự 。tam muội hiện tiền thời hữu đại bảo hoa vương 。châu viên như thập a-tăng-kì 。nhất thiết chúng bảo gian thác/thố trang nghiêm 。Thị thời Bồ Tát kỳ thân thù diệu xưng khả hoa tọa đẳng cố 。lục ư Phật địa an trụ Thánh đạo 。an trụ dĩ vô tiến/tấn cầu cố danh an trụ 。giai do đắc thử đẳng giả kết/kiết 。 經。佛告舍利子善哉善哉如是如是如汝所說。 Kinh 。Phật cáo Xá-lợi-tử Thiện tai thiện tai như thị như thị như nhữ sở thuyết 。 下第四讚印為宣有三。初讚印。次更歎。後正宣。此初可知。 hạ đệ tứ tán ấn vi tuyên hữu tam 。sơ tán ấn 。thứ cánh thán 。hậu chánh tuyên 。thử sơ khả tri 。 經。若有菩薩得此陀羅尼者應知是人與佛無異若有供養尊重承事供給此菩薩者應知即是供養於佛。 Kinh 。nhược hữu Bồ Tát đắc thử Đà-la-ni giả ứng tri thị nhân dữ Phật vô dị nhược hữu cúng dường tôn trọng thừa sự cung cấp thử Bồ Tát giả ứng tri tức thị cúng dường ư Phật 。 下更歎有三。初歎能證得。次若有供養者下歎能供養者。以證得者如佛所得。必當得故。理平等故。應取下文以是因緣獲無上果釋與佛無異及即是供養佛。 hạ cánh thán hữu tam 。sơ thán năng chứng đắc 。thứ nhược hữu cúng dường giả hạ thán năng cúng dường giả 。dĩ chứng đắc giả như Phật sở đắc 。tất đương đắc cố 。lý bình đẳng cố 。ưng thủ hạ văn dĩ thị nhân duyên hoạch vô thượng quả thích dữ Phật vô dị cập tức thị cúng dường Phật 。 經。舍利子若有餘人聞此陀羅尼受持讀誦生信解者亦應如是恭敬供養與佛無異以是因緣獲無上果。 Kinh 。Xá-lợi-tử nhược hữu dư nhân văn thử Đà-la-ni thọ trì đọc tụng sanh tín giải giả diệc ưng như thị cung kính cúng dường dữ Phật vô dị dĩ thị nhân duyên hoạch vô thượng quả 。 下歎能學及供養者。釋文準知。 hạ thán năng học cập cúng dường giả 。thích văn chuẩn tri 。 經。爾時世尊即為演說陀羅尼曰。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn tức vi diễn thuyết Đà-la-ni viết 。 怛姪他　珊陀喇儞　嗢多喇儞　蘇三鉢囉底瑟恥哆　蘇那麼　蘇鉢喇底瑟恥哆鼻逝也跋羅　薩底也鉢喇底慎若　蘇阿嚧訶　慎若那末底　嗢波彈儞　阿伐那末儞　阿毘師彈儞　阿鞞毘耶訶羅　輸婆伐底　蘇尼室唎多(引)　薄虎郡社(引)　阿毘婆馱　莎訶 đát điệt tha 　san đà lạt nễ 　ốt đa lạt nễ 　tô tam bát La để sắt sỉ sỉ 　tô na ma 　tô bát lạt để sắt sỉ sỉ Tỳ thệ dã bạt La 　tát để dã bát lạt để thận nhược/nhã 　tô a lô ha 　thận nhược na mạt để 　ốt ba đạn nễ 　a phạt na mạt nễ 　A-tỳ sư đạn nễ 　a Tỳ Tỳ da ha La 　du Bà phạt để 　tô ni thất lợi đa (dẫn )　bạc hổ quận xã (dẫn )　A-tỳ Bà Đà 　bà ha 下正宣。 hạ chánh tuyên 。 經。佛告舍利子此無染著陀羅尼句若有菩薩能善安住能正受持者當知是人若於一劫若百劫若千劫若百千劫所發正願無有窮盡身亦不被刀杖毒藥水火猛獸之所損害何以故舍利子此無染著陀羅尼是過去諸佛母未來諸佛母現在諸佛母。 Kinh 。Phật cáo Xá-lợi-tử thử vô nhiễm trước/trứ Đà-la-ni cú nhược hữu Bồ Tát năng thiện an trụ năng chánh thọ trì giả đương tri thị nhân nhược/nhã ư nhất kiếp nhược/nhã bách kiếp nhược/nhã thiên kiếp nhược/nhã bách thiên kiếp sở phát chánh nguyện vô hữu cùng tận thân diệc bất bị đao trượng độc dược thủy hỏa mãnh thú chi sở tổn hại hà dĩ cố Xá-lợi-tử thử vô nhiễm trước/trứ Đà-la-ni thị quá khứ chư Phật mẫu vị lai chư Phật mẫu hiện tại chư Phật mẫu 。 下第五顯勝勸修有二。初讚法功能。後校量勝劣。初中有七。一告所被機。二此呪染著下指所讚法。三若菩薩下明能學人。四能善安住下明依修學。能善安住以此呪為所依。能正受持依起法行。正受聞慧。正持思修慧。五當知是人下得益有二。一攝內能令發願無有窮盡。得不退故。二身亦不被。又防外非惡所侵。六何以故徵所因。七舍利子下解所以。 hạ đệ ngũ hiển thắng khuyến tu hữu nhị 。sơ tán Pháp công năng 。hậu giáo lượng thắng liệt 。sơ trung hữu thất 。nhất cáo sở bị ky 。nhị thử chú nhiễm trước hạ chỉ sở tán Pháp 。tam nhược/nhã Bồ Tát hạ minh năng học nhân 。tứ năng thiện an trụ hạ minh y tu học 。năng thiện an trụ dĩ thử chú vi sở y 。năng chánh thọ trì y khởi Pháp hành 。chánh thọ văn tuệ 。chánh trì tư tu tuệ 。ngũ đương tri thị nhân hạ đắc ích hữu nhị 。nhất nhiếp nội năng lệnh phát nguyện vô hữu cùng tận 。đắc bất thoái cố 。nhị thân diệc bất bị 。hựu phòng ngoại phi ác sở xâm 。lục hà dĩ cố trưng sở nhân 。thất Xá-lợi-tử hạ giải sở dĩ 。 經。舍利子若復有人以十阿僧企耶三千大千世界滿中七寶奉施諸佛及以上妙衣服飲食種種供養經無數劫若復有人於此陀羅尼乃至一句能受持者所生之福倍多於彼何以故舍利子此無染著陀羅尼甚深法門是諸佛母故。 Kinh 。Xá-lợi-tử nhược/nhã phục hưũ nhân dĩ thập A tăng xí da tam thiên đại thiên thế giới mãn trung thất bảo phụng thí chư Phật cập dĩ thượng diệu y phục ẩm thực chủng chủng cúng dường Kinh vô số kiếp nhược/nhã phục hưũ nhân ư thử Đà-la-ni nãi chí nhất cú năng thọ trì giả sở sanh chi phước bội đa ư bỉ hà dĩ cố Xá-lợi-tử thử vô nhiễm trước/trứ Đà-la-ni thậm thâm pháp môn thị chư Phật mẫu cố 。 下校量勝劣。於中分四。一舉施福。二正校量。三徵勝由。四答所以。文準可知。 hạ giáo lượng thắng liệt 。ư trung phần tứ 。nhất cử thí phước 。nhị chánh giáo lượng 。tam trưng thắng do 。tứ đáp sở dĩ 。văn chuẩn khả tri 。 經。時具壽舍利子及諸大眾聞是法已皆大歡喜咸願受持。 Kinh 。thời cụ thọ Xá-lợi-tử cập chư Đại chúng văn thị pháp dĩ giai đại hoan hỉ hàm nguyện thọ trì 。 下第六大段聞教喜學。 hạ đệ lục đại đoạn văn giáo hỉ học 。 如意寶珠品第十四 như ý bảo châu phẩm đệ thập tứ 如意寶珠品三門分別。一來意者。就流通中有其三種。第一學行流通有五。於中第二守護流通。於中復三。第一令守護供養。第二守護令離染不退。第三此呪守護令離災難所求如意。如文具彰故此品生。二釋名者。梵云震多此云如意。本音但名意。心思量義。如者義加。末尼者此云寶珠。此是喻。陀羅尼者是法。如珠能令離諸災難所求遂心。此呪亦爾。從喻為名。應云如意寶珠陀羅尼品。故下云如意寶珠神呪。以文略故。又釋。即此總持名為如意寶珠。法從喻名。故云有陀羅尼名如意寶珠。此名非六釋。三釋難者。問。執金剛主所說神呪名曰無勝。餘說亦別。云何但云如意寶珠品。答有二解。一云。品名從初不可具辨。二云。初二得其總名。餘者從其別稱。據實總得名如意珠。問。四持之內是何總持。答。是呪陀羅尼。問。四天王品中四王所說亦名如意寶。初中此何別。答。同名義別。如文可知。 như ý bảo châu phẩm tam môn phân biệt 。Nhất lai ý giả 。tựu lưu thông trung hữu kỳ tam chủng 。đệ nhất học hạnh/hành/hàng lưu thông hữu ngũ 。ư trung đệ nhị thủ hộ lưu thông 。ư trung phục tam 。đệ nhất lệnh thủ hộ cúng dường 。đệ nhị thủ hộ lệnh ly nhiễm bất thoái 。đệ tam thử chú thủ hộ lệnh ly tai nạn sở cầu như ý 。như văn cụ chương cố thử phẩm sanh 。nhị thích danh giả 。phạm vân chấn đa thử vân như ý 。bổn âm đãn danh ý 。tâm tư lượng nghĩa 。như giả nghĩa gia 。mạt ni giả thử vân bảo châu 。thử thị dụ 。Đà-la-ni giả thị pháp 。như châu năng lệnh ly chư tai nạn sở cầu toại tâm 。thử chú diệc nhĩ 。tùng dụ vi danh 。ưng vân như ý bảo châu Đà-la-ni phẩm 。cố hạ vân như ý bảo châu Thần chú 。dĩ văn lược cố 。hựu thích 。tức thử tổng trì danh vi như ý bảo châu 。Pháp tùng dụ danh 。cố vân hữu Đà-la-ni danh như ý bảo châu 。thử danh phi lục thích 。tam thích nạn/nan giả 。vấn 。chấp Kim Cương chủ sở thuyết Thần chú danh viết Vô thắng 。dư thuyết diệc biệt 。vân hà đãn vân như ý bảo châu phẩm 。đáp hữu nhị giải 。nhất vân 。phẩm danh tòng sơ bất khả cụ biện 。nhị vân 。sơ nhị đắc kỳ tổng danh 。dư giả tùng kỳ biệt xưng 。cứ thật tổng đắc danh như ý châu 。vấn 。tứ trì chi nội thị hà tổng trì 。đáp 。thị chú Đà-la-ni 。vấn 。Tứ Thiên Vương phẩm trung tứ vương sở thuyết diệc danh như ý bảo 。sơ trung thử hà biệt 。đáp 。đồng danh nghĩa biệt 。như văn khả tri 。 經。爾時世尊於大眾中告阿難陀曰汝等當知有陀羅尼名如意寶珠遠離一切災厄亦能遮止諸惡雷電。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn ư Đại chúng trung cáo A-nan-đà viết nhữ đẳng đương tri hữu Đà-la-ni danh như ý bảo châu viễn ly nhất thiết tai ách diệc năng già chỉ chư ác lôi điện 。 贊曰。品文分四。一佛說。二眾說。三佛印。四奉行。佛說有三。一標示許說。二大眾樂聞。三佛正為說。初中有四。一標呪名。二示功用。三告同說。四許為陳。此初二也。 tán viết 。phẩm văn phần tứ 。nhất Phật thuyết 。nhị chúng thuyết 。tam Phật ấn 。tứ phụng hành 。Phật thuyết hữu tam 。nhất tiêu thị hứa thuyết 。nhị Đại chúng lạc/nhạc văn 。tam Phật chánh vi thuyết 。sơ trung hữu tứ 。nhất tiêu chú danh 。nhị thị công dụng 。tam cáo đồng thuyết 。tứ hứa vi trần 。thử sơ nhị dã 。 經。過去如來應正等覺所共宣說。 Kinh 。quá khứ Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác sở cọng tuyên thuyết 。 下第三告同說。 hạ đệ tam cáo đồng thuyết 。 經。我於今時於此經中亦為汝等大眾宣說能於人天為大利益哀愍世間擁護一切令得安樂。 Kinh 。ngã ư kim thời ư thử Kinh trung diệc vi nhữ đẳng Đại chúng tuyên thuyết năng ư nhân thiên vi Đại lợi ích ai mẩn thế gian ủng hộ nhất thiết lệnh đắc an lạc 。 下第四許為陳有二。初許陳。二能於下明利益。 hạ đệ tứ hứa vi trần hữu nhị 。sơ hứa trần 。nhị năng ư hạ minh lợi ích 。 經。時諸大眾及阿難陀聞佛語已各各至誠瞻仰世尊聽受神呪。 Kinh 。thời chư Đại chúng cập A-nan-đà văn Phật ngữ dĩ các các chí thành chiêm ngưỡng Thế Tôn thính thọ Thần chú 。 下大眾樂聞。 hạ Đại chúng lạc/nhạc văn 。 經。佛言汝等諦聽於此東方有光明電王名阿揭多南方有光明電王名設羝嚕西方有光明電王名主多光北方有光明電王名蘇多末尼。 Kinh 。Phật ngôn nhữ đẳng đế thính ư thử Đông phương hữu quang minh điện Vương danh a yết đa Nam phương hữu quang minh điện Vương danh thiết đê lỗ Tây phương hữu quang minh điện Vương danh chủ đa quang Bắc phương hữu quang minh điện Vương danh tô đa mạt ni 。 下佛正為說有四。一說電王名。二聞得益。三正說呪。四誦呪法。此說電名。雲相擊出聲名雷。故俱舍論云。如雲聲。是出光名電。即主電神名王故。準起世經云。東方無厚閉電共於西方墮光明電相觸相著相揩相打。以如是故於虛空雲際之中出生光明名曰閉電。東方閉電名無厚。南曰順流。西曰墮光明。北曰百千樹電光。從其主神以立名也。與此經名別者。或神有多或翻譯別。阿揭多者此云來。蘇多(此云如)末尼(如前)。 hạ Phật chánh vi thuyết hữu tứ 。nhất thuyết điện Vương danh 。nhị văn đắc ích 。tam chánh thuyết chú 。tứ tụng chú Pháp 。thử thuyết điện danh 。vân tướng kích xuất thanh danh lôi 。cố câu xá luận vân 。như vân thanh 。thị xuất quang danh điện 。tức chủ điện Thần danh Vương cố 。chuẩn khởi thế Kinh vân 。Đông phương vô hậu bế điện cọng ư Tây phương đọa quang minh điện tướng xúc tưởng trước tướng khai tướng đả 。dĩ như thị cố ư hư không vân tế chi trung xuất sanh quang minh danh viết bế điện 。Đông phương bế điện danh vô hậu 。Nam viết thuận lưu 。Tây viết đọa quang minh 。Bắc viết bách thiên thụ/thọ điện quang 。tùng kỳ chủ Thần dĩ lập danh dã 。dữ thử Kinh danh biệt giả 。hoặc Thần hữu đa hoặc phiên dịch biệt 。a yết đa giả thử vân lai 。tô đa (thử vân như )mạt ni (như tiền )。 經。若有善男子善女人得聞如是電王名字及知方處者此人即便遠離一切怖畏之事及諸災橫悉皆消殄若於住處書此四方電王名者於所住處無雷電怖亦無災厄及諸障惱非時枉死悉皆遠離。 Kinh 。nhược hữu Thiện nam tử thiện nữ nhân đắc Văn như thị điện Vương danh tự cập tri phương xứ/xử giả thử nhân tức tiện viễn ly nhất thiết bố úy chi sự cập chư tai hoạnh tất giai tiêu điễn nhược/nhã ư trụ xứ thư thử tứ phương điện Vương danh giả ư sở trụ xứ vô lôi điện bố/phố diệc vô tai ách cập chư chướng não phi thời uổng tử tất giai viễn ly 。 下明得益有二。初聞名益。二若於住處下明書名益。問。聞電王名已離恐怖何假說呪方離怖耶。答。由持呪力能令彼王守護離怖。又復初神護離怖。後呪護離怖。然呪護勝經品得名。 hạ minh đắc ích hữu nhị 。sơ văn danh ích 。nhị nhược/nhã ư trụ xứ hạ minh thư danh ích 。vấn 。văn điện Vương danh dĩ ly khủng bố hà giả thuyết chú phương Li Bố Uý da 。đáp 。do trì chú lực năng lệnh bỉ Vương thủ hộ Li Bố Uý 。hựu phục sơ Thần hộ Li Bố Uý 。hậu chú hộ Li Bố Uý 。nhiên chú hộ thắng Kinh phẩm đắc danh 。 經。爾時世尊即說呪曰。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn tức thuyết chú viết 。 怛姪他　儞弭儞　弭儞弭　尼民達哩　窒哩盧迦盧羯儞　窒哩輸攞波儞　曷(口*洛)叉曷(口*洛)叉　我某甲及此住處一切恐怖所有苦惱雷電霹靂乃至枉死悉皆遠離　莎訶 đát điệt tha 　nễ nhị nễ 　nhị nễ nhị 　ni dân đạt lý 　trất lý lô Ca lô yết nễ 　trất lý du la ba nễ 　hạt (khẩu *lạc )xoa hạt (khẩu *lạc )xoa 　ngã mỗ giáp cập thử trụ xứ nhất thiết khủng bố sở hữu khổ não lôi điện phích lịch nãi chí uổng tử tất giai viễn ly 　bà ha 下說呪及誦呪法。 hạ thuyết chú cập tụng chú Pháp 。 經。爾時觀自在菩薩摩訶薩在大眾中即從座起偏袒右肩合掌恭敬白佛言世尊我今亦於佛前略說如意寶珠神呪於諸人天為大利益哀愍世間擁護一切令得安樂有大威力所求如願即說呪曰。 Kinh 。nhĩ thời Quán Tự Tại Bồ-Tát Ma-ha-tát tại Đại chúng trung tức tùng toạ khởi thiên đản hữu kiên hợp chưởng cung kính bạch Phật ngôn Thế Tôn ngã kim diệc ư Phật tiền lược thuyết như ý bảo châu Thần chú ư chư nhân thiên vi Đại lợi ích ai mẩn thế gian ủng hộ nhất thiết lệnh đắc an lạc hữu đại uy lực sở cầu như nguyện tức thuyết chú viết 。 怛姪他　喝帝毘喝帝儞喝帝　鉢喇窒體雞　鉢喇底(丁里切)蜜窒囇　戍提目羝毘末麗　鉢喇婆莎(蘇活切)囇　安荼(入聲)囇般荼麗稅(平聲)帝　槃荼囉婆死儞　曷囇羯荼(引)囇劫畢麗　氷揭羅惡綺　達地目企　曷(口*洛)叉曷(口*洛)叉　我某甲及此住處一切恐怖所有苦惱乃至枉死悉皆遠離願我莫見罪惡之事常蒙聖觀自在菩薩大悲威光之所護念　莎訶 đát điệt tha 　hát đế Tì hát đế nễ hát đế 　bát lạt trất thể kê 　bát lạt để (đinh lý thiết )mật trất 囇　thú Đề mục đê Tì mạt lệ 　bát lạt Bà bà (tô hoạt thiết )囇　an đồ (nhập thanh )囇ba/bát đồ lệ thuế (bình thanh )đế 　bàn đồ La Bà tử nễ 　hạt 囇yết đồ (dẫn )囇kiếp tất lệ 　băng yết La ác ỷ/khỉ 　đạt địa mục xí 　hạt (khẩu *lạc )xoa hạt (khẩu *lạc )xoa 　ngã mỗ giáp cập thử trụ xứ nhất thiết khủng bố sở hữu khổ não nãi chí uổng tử tất giai viễn ly nguyện ngã mạc kiến tội ác chi sự thường mông Thánh Quán Tự Tại Bồ Tát đại bi uy quang chi sở hộ niệm 　bà ha 下眾說呪有六。初觀音說。文有三。初請說。次正說。後誦呪法。初請中有三。一請儀。二請說。三述益。梵云阿縛盧枳帝濕筏邏耶。阿縛盧枳帝此云觀。餘云自在。以天眼耳及他心通恒觀世間。隨皆能救云觀自在。云觀世音從一說也。其名不具非正翻也。配文可知。 hạ chúng thuyết chú hữu lục 。sơ Quán-Âm thuyết 。văn hữu tam 。sơ thỉnh thuyết 。thứ chánh thuyết 。hậu tụng chú Pháp 。sơ thỉnh trung hữu tam 。nhất thỉnh nghi 。nhị thỉnh thuyết 。tam thuật ích 。phạm vân a phược lô chỉ đế thấp phiệt lá da 。a phược lô chỉ đế thử vân quán 。dư vân tự tại 。dĩ Thiên nhãn nhĩ cập tha tâm thông hằng quán thế gian 。tùy giai năng cứu vân Quán Tự Tại 。vân Quán Thế Âm tùng nhất thuyết dã 。kỳ danh bất cụ phi chánh phiên dã 。phối văn khả tri 。 經。爾時執金剛祕密主菩薩即從座起合掌恭敬白佛言世尊我今亦說陀羅尼呪名曰無勝於諸人天為大利益哀愍世間擁護一切有大威力所求如願即說呪曰。 Kinh 。nhĩ thời chấp Kim Cương Bí mật chủ Bồ Tát tức tùng toạ khởi hợp chưởng cung kính bạch Phật ngôn Thế Tôn ngã kim diệc thuyết Đà-la-ni chú danh viết Vô thắng ư chư nhân thiên vi Đại lợi ích ai mẩn thế gian ủng hộ nhất thiết hữu đại uy lực sở cầu như nguyện tức thuyết chú viết 。 怛姪他　母儞母儞　母尼麗末底末底　蘇末底莫訶末底　訶訶訶磨婆以那悉底帝(引)波跋　跋折攞波儞　惡蚶(火舍切)姪(口*栗)荼(上)莎訶 đát điệt tha 　mẫu nễ mẫu nễ 　mẫu ni lệ mạt để mạt để 　tô mạt để mạc ha mạt để 　ha ha ha ma Bà dĩ na tất để đế (dẫn )ba bạt 　bạt chiết la ba nễ 　ác ham (hỏa xá thiết )điệt (khẩu *lật )đồ (thượng )bà ha 世尊我此神呪名曰無勝擁護若有男女一心受持書寫讀誦憶念不忘我於晝夜常護是人於一切恐怖乃至枉死悉皆遠離。 Thế Tôn ngã thử Thần chú danh viết Vô thắng ủng hộ nhược hữu nam nữ nhất tâm thọ/thụ trì thư tả độc tụng ức niệm bất vong ngã ư trú dạ thường hộ thị nhân ư nhất thiết khủng bố nãi chí uổng tử tất giai viễn ly 。 下第二文亦有三。初請說。次正說。後誦持益。配文可知。言執金剛祕密主者有云。觀音異形稱為祕密。常執金剛杵守護三寶。依自并所持為名。依密迹金剛力士經說。此執金剛及梵王各是賢劫千佛之一佛也。廣如彼說。 hạ đệ nhị văn diệc hữu tam 。sơ thỉnh thuyết 。thứ chánh thuyết 。hậu tụng trì ích 。phối văn khả tri 。ngôn chấp Kim Cương Bí mật chủ giả hữu vân 。Quán-Âm dị hình xưng vi bí mật 。thường chấp Kim Cương xử thủ hộ Tam Bảo 。y tự tinh sở trì vi danh 。y Mật Tích Kim Cương Lực Sĩ Kinh thuyết 。thử chấp Kim Cương cập Phạm Vương các thị hiền kiếp thiên Phật chi nhất Phật dã 。quảng như bỉ thuyết 。 經。爾時索訶世界主梵天王即從座起合掌恭敬白佛言世尊我亦有陀羅尼微妙法門於諸人天為大利益哀愍世間擁護一切有大威力所求如願即說呪曰。 Kinh 。nhĩ thời tác ha thế giới chủ phạm thiên vương tức tùng toạ khởi hợp chưởng cung kính bạch Phật ngôn Thế Tôn ngã diệc hữu Đà-la-ni vi diệu Pháp môn ư chư nhân thiên vi Đại lợi ích ai mẩn thế gian ủng hộ nhất thiết hữu đại uy lực sở cầu như nguyện tức thuyết chú viết 。 怛姪他　醯里弭里地里莎訶　跋囉蚶魔布麗　跋囉蚶麼末尼跋囉蚶麼揭鞞　補澁跛僧悉怛囇莎訶 đát điệt tha 　hề lý nhị lý địa lý bà ha 　bạt La ham ma bố lệ 　bạt La ham ma mạt ni bạt La ham ma yết Tỳ 　bổ sáp bả tăng tất đát 囇bà ha 世尊我此神呪名曰梵治悉能擁護持是呪者令離憂惱及諸罪業乃至枉死悉皆遠離。 Thế Tôn ngã thử Thần chú danh viết phạm trì tất năng ủng hộ trì thị chú giả lệnh ly ưu não cập chư tội nghiệp nãi chí uổng tử tất giai viễn ly 。 下第三說。文段同前。 hạ đệ tam thuyết 。văn đoạn đồng tiền 。 經。爾時帝釋天主即從座起合掌恭敬白佛言世尊我亦有陀羅尼名跋折羅扇儞是大明呪能除一切恐怖厄難乃至枉死悉皆遠離拔苦與樂利益人天即說呪曰。 Kinh 。nhĩ thời đế thích Thiên chủ tức tùng toạ khởi hợp chưởng cung kính bạch Phật ngôn Thế Tôn ngã diệc hữu Đà-la-ni danh bạt chiết la phiến nễ thị Đại minh chú năng trừ nhất thiết khủng bố ách nạn nãi chí uổng tử tất giai viễn ly bạt khổ dữ lạc/nhạc lợi ích nhân thiên tức thuyết chú viết 。 怛姪他　毘儞婆唎儞　畔柁磨彈滯　磨膩儞(打-丁+致)(打-丁+致)儞瞿哩　揵陀哩栴荼哩　摩登蓍(上)十羯死　薩羅跋喇鞞(去)呬娜末住答磨嗢多喇儞　莫呼刺儞達刺儞計斫羯囉婆枳　捨伐哩奢伐哩　莎訶 đát điệt tha 　Tì nễ Bà lợi nễ 　bạn đả ma đạn trệ 　ma nị nễ (đả -đinh +trí )(đả -đinh +trí )nễ Cồ lý 　kiền đà lý chiên đồ lý 　ma đăng thi (thượng )thập yết tử 　tát la bạt lạt Tỳ (khứ )hứ na mạt trụ/trú đáp ma ốt đa lạt nễ 　mạc hô thứ nễ đạt thứ nễ kế chước yết La Bà chỉ 　xả phạt lý xa phạt lý 　bà ha 下第四說。文亦同前。言帝釋天主者。帝即是主。釋者是能。此云能帝。是總言也。後云天主者能作天主。 hạ đệ tứ thuyết 。văn diệc đồng tiền 。ngôn đế thích Thiên chủ giả 。đế tức thị chủ 。thích giả thị năng 。thử vân năng đế 。thị tổng ngôn dã 。hậu vân Thiên Chủ giả năng tác Thiên Chủ 。 經。爾時多聞天王持國天王增長天王廣目天王俱從座起合掌恭敬白佛言世尊我今亦有神呪名施一切眾生無畏於諸苦惱常為擁護令得安樂增益壽命無諸患苦乃至枉死悉皆遠離即說呪曰。 Kinh 。nhĩ thời đa văn Thiên Vương trì quốc thiên vương Tăng trường Thiên Vương Quảng mục Thiên Vương câu tùng tọa khởi hợp chưởng cung kính bạch Phật ngôn Thế Tôn ngã kim diệc hữu Thần chú danh thí nhất thiết chúng sanh vô úy ư chư khổ não thường vi ủng hộ lệnh đắc an lạc tăng ích thọ mạng vô chư hoạn khổ nãi chí uổng tử tất giai viễn ly tức thuyết chú viết 。 怛姪他　補澁閉　蘇補澁閉　度麼鉢喇訶囇　阿囄耶鉢喇設悉帝　扇帝涅目帝忙揭例窣覩帝　悉哆鼻帝　莎訶 đát điệt tha 　bổ sáp bế 　tô bổ sáp bế 　độ ma bát lạt ha 囇　a 囄da bát lạt thiết tất đế 　phiến đế niết mục đế mang yết lệ tốt đổ đế 　tất sỉ Tỳ đế 　bà ha 下第五說。文段有二。略無誦益。初段中初列名。次請儀後述益。指文可知。 hạ đệ ngũ thuyết 。văn đoạn hữu nhị 。lược vô tụng ích 。sơ đoạn trung sơ liệt danh 。thứ thỉnh nghi hậu thuật ích 。chỉ văn khả tri 。 經。爾時復有諸大龍王。所謂末那斯龍王。電光龍王。無熱池龍王。電舌龍王。妙光龍王。俱從座起合掌恭敬白佛言。世尊。我亦有如意寶珠陀羅尼能遮惡電除諸恐怖。能於人天為大利益。哀愍世間擁護一切有大威力所求如願。乃至枉死悉皆遠離。一切毒藥皆令止息。一切造作蠱道呪術不吉祥事悉令除滅。 Kinh 。nhĩ thời phục hưũ chư Đại long Vương 。sở vị mạt na tư long Vương 。điện quang long Vương 。vô nhiệt trì long Vương 。điện thiệt long Vương 。diệu quang long Vương 。câu tùng tọa khởi hợp chưởng cung kính bạch Phật ngôn 。Thế Tôn 。ngã diệc hữu như ý bảo châu Đà-la-ni năng già ác điện trừ chư khủng bố 。năng ư nhân thiên vi Đại lợi ích 。ai mẩn thế gian ủng hộ nhất thiết hữu đại uy lực sở cầu như nguyện 。nãi chí uổng tử tất giai viễn ly 。nhất thiết độc dược giai lệnh chỉ tức 。nhất thiết tạo tác cổ đạo chú thuật bất cát tường sự tất lệnh trừ diệt 。 下第六說。文三如前。初段有五。此初列名。俱從座起下。二請儀。三述益。 hạ đệ lục thuyết 。văn tam như tiền 。sơ đoạn hữu ngũ 。thử sơ liệt danh 。câu tùng tọa khởi hạ 。nhị thỉnh nghi 。tam thuật ích 。 經。我今以此神呪奉獻世尊唯願哀愍慈悲納受。 Kinh 。ngã kim dĩ thử Thần chú phụng hiến Thế Tôn duy nguyện ai mẩn từ bi nạp thọ 。 下四請納。 hạ tứ thỉnh nạp 。 經。當令我等離此龍趣永捨慳貪何以故由此慳貪於生死中受諸苦惱我等願斷慳貪種子即說呪曰。 Kinh 。đương lệnh ngã đẳng ly thử long thú vĩnh xả xan tham hà dĩ cố do thử xan tham ư sanh tử trung thọ chư khổ não ngã đẳng nguyện đoạn xan tham chủng tử tức thuyết chú viết 。 怛姪他　阿折囇　阿末囇阿蜜(口*栗)帝　惡叉裔阿幣裔　奔尼鉢唎耶法帝　薩婆波跛　鉢喇苫摩尼裔　莎訶　阿離裔般豆蘇波尼裔　莎訶 đát điệt tha 　a chiết 囇　a mạt 囇a mật (khẩu *lật )đế 　ác xoa duệ a tệ duệ 　bôn ni bát lợi da pháp đế 　tát bà ba bả 　bát lạt thiêm ma-ni duệ 　bà ha 　a ly duệ ba/bát đậu tô ba ni duệ 　bà ha 世尊若有善男子善女人口中說此陀羅尼明呪或書經卷受持讀誦恭敬供養者終無雷電霹靂及諸恐怖苦惱憂患乃至枉死皆悉遠離所有毒藥蠱魅厭禱害人虎狼師子毒蛇之類乃至蚊虻悉不為害。 Thế Tôn nhược hữu Thiện nam tử thiện nữ nhân khẩu trung thuyết thử Đà-la-ni minh chú hoặc thư Kinh quyển thọ trì đọc tụng cung kính cúng dường giả chung vô lôi điện phích lịch cập chư khủng bố khổ não ưu hoạn nãi chí uổng tử giai tất viễn ly sở hữu độc dược cổ mị yếm đảo hại nhân hổ lang sư tử độc xà chi loại nãi chí văn manh tất bất vi hại 。 下五發願。於中有四。初標。二徵。三釋。四我等願斷下結。餘文可知。 hạ ngũ phát nguyện 。ư trung hữu tứ 。sơ tiêu 。nhị trưng 。tam thích 。tứ ngã đẳng nguyện đoạn hạ kết/kiết 。dư văn khả tri 。 經。爾時世尊普告大眾善哉善哉此等神呪皆有大力能隨眾生心所求事悉令圓滿為大利益除不至心汝等勿疑。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn phổ cáo Đại chúng Thiện tai thiện tai thử đẳng Thần chú giai hữu Đại lực năng tùy chúng sanh tâm sở cầu sự tất lệnh viên mãn vi Đại lợi ích trừ bất chí tâm nhữ đẳng vật nghi 。 下佛印。 hạ Phật ấn 。 經。時諸大眾聞佛語已歡喜信受。 Kinh 。thời chư Đại chúng văn Phật ngữ dĩ hoan hỉ tín thọ 。 下品第四段奉行。 hạ phẩm đệ tứ đoạn phụng hành 。 大辯才天女品第十五之一 Đại biện tài Thiên nữ phẩm đệ thập ngũ chi nhất 大辨才天女品三門分別。來意釋名解難。言來意者。流通分中有三。初修行流通。於中復云。此下五品則是第三令增福智。增福智中有四。一增辨才。二增衣服。三增飲食。四增智慧。何故如是。欲流通法以利於他必藉辨才為生說故。雖有妙辨若無衣服相不端嚴。如闕飲食四大虛惙。又恐不能忍匱乏苦退行二利。設復能行恐有怖求染心而說。故增飲食。令離斯緣雖有資緣。若無智慧不能了達世俗勝義。倒說法故故增智慧。然二利行他利為先。說法利生必資四辨。故先明辨。有此品生。釋名者梵云摩訶(此云大)薩羅悉知婆底(此云辨才)提婆仳(此云天女)初散釋大義略四。如大莊嚴論云。復有四大。一勝出大。於三有五趣中而勝出故。二寂靜大。隨向無住處涅槃故。三功德大。福智二聚增長故。四者利物大。常依大悲不捨眾生故。辨才即四辨才即捷智。才即藝能。有捷智藝能故云辨才。即此辨才為四種大之所攝故名為大辨。神用自在光潔名天。亦即第一義天。天有大辨才。大辨才天即女故云大辨才天女。真諦三藏云。此第九地菩薩具四辨才。復能施他故立此號。三解難者。問。四辨才中為是何耶。答。具足有四。何以得知。下云具足莊嚴言說之辨詞無礙辨。於此經中文字句義即法義二辨。經體有二。一能詮文。二所詮義。俱名經也。能善開悟即樂說無礙辨故。總結云復與陀羅尼總持無礙。陀羅尼即四能持。無礙即所持四無礙辨。問。四無礙解與四無礙辨有何差別。答。了四無滯名解。說四無滯名辨。辨依解起。解藉辨彰。體是慧故。諸經論中或互相從但合說四。持四不忘名四總持。即兼念慧。問。今此天女具辨總持。何不名大總持天女。答。總持是因。所持四法是果。從果勝號不依因名。又解。辨為利他。持自利勝故從他勝名大辨才。故下陳如請云。唯願智慧辨才天以妙言詞施一切。下教請中亦云。敬禮辨才天令我詞無礙等。據實祈求能施一切。 Đại biện tài Thiên nữ phẩm tam môn phân biệt 。lai ý thích danh giải nạn/nan 。ngôn lai ý giả 。lưu thông phần trung hữu tam 。sơ tu hành lưu thông 。ư trung phục vân 。thử hạ ngũ phẩm tức thị đệ tam lệnh tăng phước trí 。tăng phước trí trung hữu tứ 。nhất tăng biện tài 。nhị tăng y phục 。tam tăng ẩm thực 。tứ tăng trí tuệ 。hà cố như thị 。dục lưu thông Pháp dĩ lợi ư tha tất tạ biện tài vi sanh thuyết cố 。tuy hữu diệu biện nhược/nhã vô y phục tướng bất đoan nghiêm 。như khuyết ẩm thực tứ đại hư 惙。hựu khủng bất năng nhẫn quỹ phạp khổ thoái hạnh/hành/hàng nhị lợi 。thiết phục năng hạnh/hành/hàng khủng hữu bố/phố cầu nhiễm tâm nhi thuyết 。cố tăng ẩm thực 。lệnh ly tư duyên tuy hữu tư duyên 。nhược/nhã vô trí tuệ bất năng liễu đạt thế tục thắng nghĩa 。đảo thuyết Pháp cố cố tăng trí tuệ 。nhiên nhị lợi hành tha lợi vi tiên 。thuyết Pháp lợi sanh tất tư tứ biện 。cố tiên minh biện 。hữu thử phẩm sanh 。thích danh giả phạm vân Ma-ha (thử vân Đại )tát la tất tri Bà để (thử vân biện tài )đề bà tỷ (thử vân Thiên nữ )sơ tán thích đại nghĩa lược tứ 。như Đại trang nghiêm luận vân 。phục hưũ tứ đại 。nhất thắng xuất Đại 。ư tam hữu ngũ thú trung nhi thắng xuất cố 。nhị tịch tĩnh Đại 。tùy hướng vô trụ xử Niết Bàn cố 。tam công đức Đại 。phước trí nhị tụ tăng trưởng cố 。tứ giả lợi vật Đại 。thường y đại bi bất xả chúng sanh cố 。biện tài tức tứ biện tài tức tiệp trí 。tài tức nghệ năng 。hữu tiệp trí nghệ năng cố vân biện tài 。tức thử biện tài vi tứ chủng Đại chi sở nhiếp cố danh vi Đại biện 。Thần dụng tự tại quang khiết danh Thiên 。diệc tức đệ nhất nghĩa Thiên 。thiên hữu Đại biện tài 。Đại biện tài Thiên tức nữ cố vân Đại biện tài Thiên nữ 。chân đế Tam Tạng vân 。thử đệ cửu địa Bồ Tát cụ tứ biện tài 。phục năng thí tha cố lập thử hiệu 。tam giải nạn/nan giả 。vấn 。tứ biện tài trung vi thị hà da 。đáp 。cụ túc hữu tứ 。hà dĩ đắc tri 。hạ vân cụ túc trang nghiêm ngôn thuyết chi biện từ vô ngại biện 。ư thử Kinh trung văn tự cú nghĩa tức pháp nghĩa nhị biện 。Kinh thể hữu nhị 。nhất năng thuyên văn 。nhị sở thuyên nghĩa 。câu danh Kinh dã 。năng thiện khai ngộ tức lạc/nhạc thuyết vô ngại biện cố 。tổng kết vân phục dữ Đà-la-ni tổng trì vô ngại 。Đà-la-ni tức tứ năng trì 。vô ngại tức sở trì tứ vô ngại biện 。vấn 。tứ vô ngại giải dữ tứ vô ngại biện hữu hà sái biệt 。đáp 。liễu tứ vô trệ danh giải 。thuyết tứ vô trệ danh biện 。biện y giải khởi 。giải tạ biện chương 。thể thị tuệ cố 。chư Kinh luận trung hoặc hỗ tương tùng đãn hợp thuyết tứ 。trì tứ bất vong danh tứ tổng trì 。tức kiêm niệm tuệ 。vấn 。kim thử Thiên nữ cụ biện tổng trì 。hà bất danh Đại tổng trì Thiên nữ 。đáp 。tổng trì thị nhân 。sở trì tứ pháp thị quả 。tùng quả thắng hiệu bất y nhân danh 。hựu giải 。biện vi lợi tha 。trì tự lợi thắng cố tòng tha thắng danh Đại biện tài 。cố hạ trần như thỉnh vân 。duy nguyện trí tuệ biện tài Thiên dĩ diệu ngôn từ thí nhất thiết 。hạ giáo thỉnh trung diệc vân 。kính lễ biện tài Thiên lệnh ngã từ vô ngại đẳng 。cứ thật kì cầu năng thí nhất thiết 。 經。爾時大辯才天女於大眾中即從座起頂禮佛足白佛言世尊。 Kinh 。nhĩ thời Đại biện tài Thiên nữ ư Đại chúng trung tức tùng toạ khởi đảnh lễ Phật túc bạch Phật ngôn Thế Tôn 。 贊曰。就此品文大分為三。一標益辦才。二世尊我當下示求方軌。三爾時佛告下世尊讚勸。就初段中復分為二。初請說之儀。後益修行者。此即初也。 tán viết 。tựu thử phẩm văn Đại phần vi tam 。nhất tiêu ích biện/bạn tài 。nhị Thế Tôn ngã đương hạ thị cầu phương quỹ 。tam nhĩ thời Phật cáo hạ Thế Tôn tán khuyến 。tựu sơ đoạn trung phục phần vi nhị 。sơ thỉnh thuyết chi nghi 。hậu ích tu hành giả 。thử tức sơ dã 。 經。若有法師說是金光明最勝王經者。 Kinh 。nhược hữu Pháp sư thuyết thị Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh giả 。 下第二有二。初益持說之人。後又此金光明下益聞學之者。此初。復有二。一應益人。 hạ đệ nhị hữu nhị 。sơ ích trì thuyết chi nhân 。hậu hựu thử kim quang minh hạ ích văn học chi giả 。thử sơ 。phục hưũ nhị 。nhất ưng ích nhân 。 經。我當益其智慧具足莊嚴言說之辯。 Kinh 。ngã đương ích kỳ trí tuệ cụ túc trang nghiêm ngôn thuyết chi biện 。 下二所益法有三。一總標。二具足下別舉。三總持無礙者結。別中初與詞無礙辨。二若彼法師下與餘辨才及陀羅尼。此即總標及別詞無礙辨也。此九地上得四辨才。十八變中施他辨才故也。云具足莊嚴即八語具等。 hạ nhị sở ích pháp hữu tam 。nhất tổng tiêu 。nhị cụ túc hạ biệt cử 。tam tổng trì vô ngại giả kết/kiết 。biệt trung sơ dữ từ vô ngại biện 。nhị nhược/nhã bỉ Pháp sư hạ dữ dư biện tài cập Đà-la-ni 。thử tức tổng tiêu cập biệt từ vô ngại biện dã 。thử cửu địa thượng đắc tứ biện tài 。thập bát biến trung thí tha biện tài cố dã 。vân cụ túc trang nghiêm tức bát ngữ cụ đẳng 。 經。若彼法師於此經中文字句義所有忘失皆令憶持能善開悟復與陀羅尼總持無礙。 Kinh 。nhược/nhã bỉ Pháp sư ư thử Kinh trung văn tự cú nghĩa sở hữu vong thất giai lệnh ức trì năng thiện khai ngộ phục dữ Đà-la-ni tổng trì vô ngại 。 下第二與餘辨才等。於文字句即法。文即是字體用合明。此能詮依。體非能詮。句是能詮詮於諸義。略名不說。皆令憶持即法義持。文義是所持。能憶持者即總持也。因果合說。能善開悟即樂說辨。復與陀羅者即呪及忍二總持也。總持無礙者結也。 hạ đệ nhị dữ dư biện tài đẳng 。ư văn tự cú tức Pháp 。văn tức thị tự thể dụng hợp minh 。thử năng thuyên y 。thể phi năng thuyên 。cú thị năng thuyên thuyên ư chư nghĩa 。lược danh bất thuyết 。giai lệnh ức trì tức pháp nghĩa trì 。văn nghĩa thị sở trì 。năng ức trì giả tức tổng trì dã 。nhân quả hợp thuyết 。năng thiện khai ngộ tức lạc/nhạc thuyết biện 。phục dữ Đà-la giả tức chú cập nhẫn nhị tổng trì dã 。tổng trì vô ngại giả kết/kiết dã 。 經。又此金光明最勝王經為彼有情已於百千佛所種諸善根當受持者於贍部洲廣行流布不速隱沒。 Kinh 。hựu thử Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh vi bỉ hữu tình dĩ ư bách thiên Phật sở chủng chư thiện căn đương thọ trì giả ư thiệm bộ châu quảng hạnh/hành/hàng lưu bố bất tốc ẩn một 。 下第二益聞學之者。於中分二。一明為應修行者法久流行。二復令下明能令學者得大利益。初文有二。初明所為。次法久流行此同般若能生一念淨信之心當知已曾供養多佛。 hạ đệ nhị ích văn học chi giả 。ư trung phần nhị 。nhất minh vi ưng tu hành giả Pháp cửu lưu hạnh/hành/hàng 。nhị phục lệnh hạ minh năng lệnh học giả đắc Đại lợi ích 。sơ văn hữu nhị 。sơ minh sở vi 。thứ Pháp cửu lưu hạnh/hành/hàng thử đồng Bát-nhã năng sanh nhất niệm tịnh tín chi tâm đương tri dĩ tằng cúng dường đa Phật 。 經。復令無量有情聞是經典皆得不可思議捷利辯才無盡大慧善解眾論及諸技術。 Kinh 。phục lệnh vô lượng hữu tình văn thị Kinh điển giai đắc bất khả tư nghị tiệp lợi biện tài vô tận đại tuệ thiện giải chúng luận cập chư kĩ thuật 。 下學得益有三。初現得辨才。次當證佛果。後現增壽等。得辨中初得捷利辨才。即樂說及詞辨。以一剎那能現諸聲名為捷利。樂說辨中復有七種。一迅辨。懸河連冷不遲(口*納)故。二捷辨。須言即言不謇吃故。三應辨。應時機故。四無疎謬辨。說的當故。五無斷盡辨。連環不絕故。六豐義味辨。足義理故。七最上妙辨。世莫過故。捷利即初二辨。無盡即第五。大慧即所餘。善解眾論等即法義辨。不思議者是通四句也。妙用莫測名不思議。 hạ học đắc ích hữu tam 。sơ hiện đắc biện tài 。thứ đương chứng Phật quả 。hậu hiện tăng thọ đẳng 。đắc biện trung sơ đắc tiệp lợi biện tài 。tức lạc/nhạc thuyết cập từ biện 。dĩ nhất sát-na năng hiện chư thanh danh vi tiệp lợi 。lạc/nhạc thuyết biện trung phục hưũ thất chủng 。nhất tấn biện 。huyền hà liên lãnh bất trì (khẩu *nạp )cố 。nhị tiệp biện 。tu ngôn tức ngôn bất kiển cật cố 。tam ưng biện 。ưng thời ky cố 。tứ vô sơ mậu biện 。thuyết đích đương cố 。ngũ vô đoạn tận biện 。liên hoàn bất tuyệt cố 。lục phong nghĩa vị biện 。túc nghĩa lý cố 。thất tối thượng diệu biện 。thế mạc quá/qua cố 。tiệp lợi tức sơ nhị biện 。vô tận tức đệ ngũ 。đại tuệ tức sở dư 。thiện giải chúng luận đẳng tức pháp nghĩa biện 。bất tư nghị giả thị thông tứ cú dã 。diệu dụng mạc trắc danh bất tư nghị 。 經。能出生死速趣無上正等菩提。 Kinh 。năng xuất sanh tử tốc thú Vô thượng chánh đẳng bồ-đề 。 下當證佛果。 hạ đương chứng Phật quả 。 經。於現世中增益壽命資身之具悉令圓滿。 Kinh 。ư hiện thế trung tăng ích thọ mạng tư thân chi cụ tất lệnh viên mãn 。 下後增現壽等。 hạ hậu tăng hiện thọ đẳng 。 經。世尊我當為彼持經法師及餘有情於此經典樂聽聞者說其呪藥洗浴之法。 Kinh 。Thế Tôn ngã đương vi bỉ trì Kinh Pháp sư cập dư hữu tình ư thử Kinh điển lạc/nhạc thính văn giả thuyết kỳ chú dược tẩy dục chi Pháp 。 贊曰。下示求方軌有二。初示持經及求辨方便。二爾時法師授記下正求辨才。初段有四。初總標示法。二別教其方。三天女勸行。四世尊讚勅。初復有四。初標舉行人。二標所示法。三標法功能。四標勸修學。此即初二。 tán viết 。hạ thị cầu phương quỹ hữu nhị 。sơ thị trì Kinh cập cầu biện phương tiện 。nhị nhĩ thời Pháp sư thọ kí hạ chánh cầu biện tài 。sơ đoạn hữu tứ 。sơ tổng tiêu thị Pháp 。nhị biệt giáo kỳ phương 。tam Thiên nữ khuyến hạnh/hành/hàng 。tứ thế tôn tán sắc 。sơ phục hưũ tứ 。sơ tiêu cử hạnh/hành/hàng nhân 。nhị tiêu sở thị Pháp 。tam tiêu Pháp công năng 。tứ tiêu khuyến tu học 。thử tức sơ nhị 。 經。彼人所有惡星災變與初生時星屬相違疫病之苦鬪諍戰陣惡夢鬼神蠱毒厭魅呪術起屍如是諸惡為障難者悉令除滅諸有智者應作如是洗浴之法。 Kinh 。bỉ nhân sở hữu ác tinh tai biến dữ sơ sanh thời tinh chúc tướng vi dịch bệnh chi khổ đấu tranh chiến trận ác mộng quỷ thần cổ độc Yếm-mị chú thuật khởi thi như thị chư ác vi chướng nạn/nan giả tất lệnh trừ diệt chư hữu trí giả ưng tác như thị tẩy dục chi Pháp 。 下標法功能。言星屬者凡人生日屬二十八宿。於中或有星度相違。雖人不解行斯洗法障難亦除。云呪術起屍者西方呪術能起死屍遊行處處。或半全用損害於人。依斯洗法此等皆除。餘文可解。此即總教說聽二人及求辨者皆應依此洗浴之法。 hạ tiêu Pháp công năng 。ngôn tinh chúc giả phàm nhân sanh nhật chúc nhị thập bát tú 。ư trung hoặc hữu tinh độ tướng vi 。tuy nhân bất giải hạnh/hành/hàng tư tẩy Pháp chướng nạn/nan diệc trừ 。vân chú thuật khởi thi giả Tây phương chú thuật năng khởi tử thi du hạnh/hành/hàng xứ xứ 。hoặc bán toàn dụng tổn hại ư nhân 。y tư tẩy Pháp thử đẳng giai trừ 。dư văn khả giải 。thử tức tổng giáo thuyết thính nhị nhân cập cầu biện giả giai ưng y thử tẩy dục chi Pháp 。 經。當取香藥三十二味所謂昌蒲(坡者)．牛黃(瞿盧折娜)．苜蓿香(塞畢力迦)．麝香(莫訶婆伽)．雄黃(末(木*柰)眵羅)．合昏樹(尸利灑)．白及(因達羅喝悉哆)．芎藭(闍莫迦)．苟杞根(苫弭)．松脂(室利薛瑟得迦)．桂皮(咄者)．香附子(目窣哆)．沈香(惡揭嚕)．栴檀(栴檀娜)．零婆香(多揭羅)．丁子(索瞿者)．欝金(荼矩麼)．婆律膏(揭羅娑)．葦香((木*奈)剌柁)．竹黃(鶻路戰娜)．細豆蔲(蘇泣迷羅)．甘松(弭苫哆)．藿香(鉢怛羅)．茅根香(嗢尸羅)．叱(口*旨)(薩洛計)．艾納(世黎也)．安息香(寠具攞)．芥子(薩利殺跛)．馬芹(葉婆儞)．龍華鬚(那加雞薩羅)．白膠(薩折羅婆)．青木(矩瑟他)皆等分。 Kinh 。đương thủ hương dược tam thập nhị vị sở vị xương bồ (pha giả )．ngưu hoàng (Cồ lô chiết na )．mục túc hương (tắc tất lực ca )．xạ hương (mạc ha bà già )．hùng hoàng (mạt (mộc *nại )si La )．hợp hôn thụ/thọ (thi lợi sái )．bạch cập (nhân đạt La hát tất sỉ )．khung cùng (xà/đồ mạc Ca )．cẩu kỷ căn (thiêm nhị )．tùng chi (thất lợi tiết sắt đắc Ca )．quế bì (đốt giả )．hương phụ tử (mục tốt sỉ )．trầm hương (ác yết lỗ )．chiên đàn (chiên đàn na )．linh Bà hương (đa yết la )．đinh tử (tác/sách Cồ giả )．uất kim (đồ củ ma )．Bà luật cao (yết La sa )．vi hương ((mộc *nại )lạt đả )．trúc hoàng (cốt lộ chiến na )．tế đậu 蔲(tô khấp mê La )．cam tùng (nhị thiêm sỉ )．hoắc hương (bát đát La )．mao căn hương (ốt thi la )．sất (khẩu *chỉ )(tát lạc kế )．ngải nạp (thế lê dã )．An-tức hương (寠cụ la )．giới tử (tát lợi sát bả )．mã cần (diệp Bà nễ )．long hoa tu (na gia kê tát la )．bạch giao (tát chiết La bà )．thanh mộc (củ sắt tha )giai đẳng phần 。 下別教其方文分為四。一教洗法。二如是浴已下教令發願。三復說頌曰下明依得益。四次誦護身下教其護身。洗法有八。一標列洗方。二示(打-丁+鳥)篩日。三教呪香藥。四教作壇場。五教作香湯。六教其結界。七正教洗法。八示洗竟法。此初也。初標次列。婆律膏者是龍腦香脂。葦香者葦內有此香。竹黃者竹內所出。細豆蔻者中有麁細故。茅根香者似兜婁婆香。叱脂(此云)龍華鬚(此云)。 hạ biệt giáo kỳ phương văn phần vi tứ 。nhất giáo tẩy Pháp 。nhị như thị dục dĩ hạ giáo lệnh phát nguyện 。tam phục thuyết tụng viết hạ minh y đắc ích 。tứ thứ tụng hộ thân hạ giáo kỳ hộ thân 。tẩy pháp hữu bát 。nhất tiêu liệt tẩy phương 。nhị thị (đả -đinh +điểu )si nhật 。tam giáo chú hương dược 。tứ giáo tác đàn trường 。ngũ giáo tác hương thang 。lục giáo kỳ kết giới 。thất chánh giáo tẩy Pháp 。bát thị tẩy cánh Pháp 。thử sơ dã 。sơ tiêu thứ liệt 。Bà luật cao giả thị long não hương chi 。vi hương giả vi nội hữu thử hương 。trúc hoàng giả trúc nội sở xuất 。tế đậu khấu giả trung hữu thô tế cố 。mao căn hương giả tự đâu lâu Bà hương 。sất chi (thử vân )long hoa tu (thử vân )。 經。以布灑星日一處擣篩取其香末。 Kinh 。dĩ bố sái tinh nhật nhất xứ/xử đảo si thủ kỳ hương mạt 。 下第二示(打-丁+鳥)篩日。二十八宿中南方星名。即舊經云於鬼星日。 hạ đệ nhị thị (đả -đinh +điểu )si nhật 。nhị thập bát tú trung Nam phương tinh danh 。tức cựu Kinh vân ư quỷ tinh nhật 。 經。當以此呪呪一百八遍呪曰。 Kinh 。đương dĩ thử chú chú nhất bách bát biến chú viết 。 怛姪他　蘇訖栗帝　訖栗帝訖栗計　劫摩怛里　繕怒羯(口*闌)滯　郝羯喇滯　因達囉闍利膩　鑠羯(口*闌)滯　鉢設姪囇　阿伐底羯細　計娜矩覩矩覩　脚迦鼻麗　劫鼻囇劫鼻麗　劫毘羅末底(丁里切)尸羅末底刪底度囉末底里　波伐矩畔稚囇　室囇室囇　薩底悉體羝　莎訶 đát điệt tha 　tô cật lật đế 　cật lật đế cật lật kế 　kiếp ma đát lý 　thiện nộ yết (khẩu *lan )trệ 　hác yết lạt trệ 　nhân đạt La xà lợi nị 　thước yết (khẩu *lan )trệ 　bát thiết điệt 囇　a phạt để yết tế 　kế na củ đổ củ đổ 　cước Ca Tỳ lệ 　kiếp Tỳ 囇kiếp Tỳ lệ 　Kiếp-tì-la mạt để (đinh lý thiết )thi-la mạt để san để độ La mạt để lý 　ba phạt củ bạn trĩ 囇　thất 囇thất 囇　tát để tất thể đê 　bà ha 下第三教化香藥。 hạ đệ tam giáo hóa hương dược 。 經。若樂如法洗浴時。應作壇場方八肘。可於寂靜定穩處。念所求事不離心。應塗牛糞作其壇。於上普散諸華彩。當以淨潔金銀器。盛滿美味并乳蜜。於彼壇場四門所。四人守護法如常。令四童子好嚴身。各於一角持瓶水。於此常燒安息香。五音之樂聲不絕。旛蓋莊嚴懸繒綵。安在壇場之四邊。復於場內置明鏡。利刀兼箭各四枚。於壇中心埋大盆。應以漏版安其上。 Kinh 。nhược/nhã lạc/nhạc như pháp tẩy dục thời 。ưng tác đàn trường phương bát trửu 。khả ư tịch tĩnh định ổn xứ/xử 。niệm sở cầu sự bất ly tâm 。ưng đồ ngưu phẩn tác kỳ đàn 。ư thượng phổ tán chư hoa thải 。đương dĩ tịnh khiết kim ngân khí 。thịnh mãn mỹ vị tinh nhũ mật 。ư bỉ đàn trường tứ môn sở 。tứ nhân thủ hộ Pháp như thường 。lệnh tứ Đồng tử hảo nghiêm thân 。các ư nhất giác trì bình thủy 。ư thử thường thiêu An-tức hương 。ngũ âm chi lạc/nhạc thanh bất tuyệt 。phan cái trang nghiêm huyền tăng thải 。an tại đàn trường chi tứ biên 。phục ư trường nội trí minh kính 。lợi đao kiêm tiến các tứ mai 。ư đàn trung tâm mai Đại bồn 。ưng dĩ lậu bản an kỳ thượng 。 下第四教作壇場。於中有八。一初半頌示壇量。二可於寂靜下半頌示壇處所。三應塗下半頌示塗壇法。四次半頌教供養。五次半頌教守護。六次一頌半教莊嚴。七次半頌教避惡。八次半頌作洗處。 hạ đệ tứ giáo tác đàn trường 。ư trung hữu bát 。nhất sơ bán tụng thị đàn lượng 。nhị khả ư tịch tĩnh hạ bán tụng thị đàn xứ sở 。tam ưng đồ hạ bán tụng thị đồ đàn Pháp 。tứ thứ bán tụng giáo cúng dường 。ngũ thứ bán tụng giáo thủ hộ 。lục thứ nhất tụng bán giáo trang nghiêm 。thất thứ bán tụng giáo tị ác 。bát thứ bán tụng tác tẩy xứ/xử 。 經。用前香抹以和湯亦復安在於壇內。 Kinh 。dụng tiền hương mạt dĩ hòa thang diệc phục an tại ư đàn nội 。 下第五教作浴湯。 hạ đệ ngũ giáo tác dục thang 。 經。既作如斯布置已然後誦呪結其壇結界呪曰。 Kinh 。ký tác như tư bố trí dĩ nhiên hậu tụng chú kết/kiết kỳ đàn kết giới chú viết 。 怛姪他　頞喇計　娜也泥(去)　呬麗　弭麗祇麗企企麗　莎訶 đát điệt tha 　át lạt kế 　na dã nê (khứ )　hứ lệ 　nhị lệ kì lệ xí xí lệ 　bà ha 下第六教其結界。初半頌結前生後。次正示結呪。 hạ đệ lục giáo kỳ kết giới 。sơ bán tụng kết/kiết tiền sanh hậu 。thứ chánh thị kết/kiết chú 。 經。如是結界已方入於壇內呪水三七遍散灑於四方次可呪香湯滿一百八遍四邊安幔障然後洗浴身呪水呪湯呪曰。 Kinh 。như thị kết giới dĩ phương nhập ư đàn nội chú thủy tam thất biến tán sái ư tứ phương thứ khả chú hương thang mãn nhất bách bát biến tứ biên an mạn chướng nhiên hậu tẩy dục thân chú thủy chú thang chú viết 。 怛姪他(一)　索揭智(二)　毘揭智(三)　毘揭荼伐底(四)　莎訶(五) đát điệt tha (nhất )　tác/sách yết trí (nhị )　Tì yết trí (tam )　Tì yết đồ phạt để (tứ )　bà ha (ngũ ) 已下第七正教洗法有二。初結前。次方入下作法有四。一呪水作淨。二呪洗浴湯。三教蔽形醜。四却示其呪。 dĩ hạ đệ thất chánh giáo tẩy pháp hữu nhị 。sơ kết/kiết tiền 。thứ phương nhập hạ tác pháp hữu tứ 。nhất chú thủy tác tịnh 。nhị chú tẩy dục thang 。tam giáo tế hình xú 。tứ khước thị kỳ chú 。 經。若洗浴訖其洗浴湯及壇場中供養飲食棄河池內餘皆收攝。 Kinh 。nhược/nhã tẩy dục cật kỳ tẩy dục thang cập đàn trường trung cúng dường ẩm thực khí hà trì nội dư giai thu nhiếp 。 下第八示洗竟法。 hạ đệ bát thị tẩy cánh Pháp 。 經。如是浴已方著淨衣既出壇場入淨室內呪師教其發弘誓願永斷眾惡常修諸善於諸有情與大悲心以是因緣當獲無量隨心福報。 Kinh 。như thị dục dĩ phương trước/trứ tịnh y ký xuất đàn trường nhập tịnh thất nội chú sư giáo kỳ phát hoằng thệ nguyện vĩnh đoạn chúng ác thường tu chư thiện ư chư hữu tình dữ đại bi tâm dĩ thị nhân duyên đương hoạch vô lượng tùy tâm phước báo 。 已下別教其方中。第二令發願有五。一結前。二方著淨衣發願儀軌。三既出下發願處所。四呪師教具下依師教。此據初學。五永斷下發願。發願有三。初願修自利。次於諸下願行利他。後以是因緣下修行得果。 dĩ hạ biệt giáo kỳ phương trung 。đệ nhị lệnh phát nguyện hữu ngũ 。nhất kết/kiết tiền 。nhị phương trước/trứ tịnh y phát nguyện nghi quỹ 。tam ký xuất hạ phát nguyện xứ sở 。tứ chú sư giáo cụ hạ y sư giáo 。thử cứ sơ học 。ngũ vĩnh đoạn hạ phát nguyện 。phát nguyện hữu tam 。sơ nguyện tu tự lợi 。thứ ư chư hạ nguyện hạnh lợi tha 。hậu dĩ thị nhân duyên hạ tu hành đắc quả 。 經。復說頌曰若有病苦諸眾生種種方藥治不差若依如是洗浴法并復讀誦斯經典常於日夜念不散專想慇懃生信心所有患苦盡消除解脫貧窮足財寶四方星辰及日月威神擁護得延年吉祥安穩福德增災變厄難皆除遣。 Kinh 。phục thuyết tụng viết nhược hữu bệnh khổ chư chúng sanh chủng chủng phương dược trì bất sái nhược/nhã y như thị tẩy dục Pháp tinh phục độc tụng tư Kinh điển thường ư nhật dạ niệm bất tán chuyên tưởng ân cần sanh tín tâm sở hữu hoạn khổ tận tiêu trừ giải thoát bần cùng túc tài bảo tứ phương tinh Thần cập nhật nguyệt uy thần ủng hộ đắc duyên niên cát tường an ổn phước đức tăng tai biến ách nạn giai trừ khiển 。 下第三明依修得益。總有三頌分三。初半頌標眾生有苦。次一頌明依法學。後一頌半明學得益。益有八。一離病。二除貧。三豐財。四得護。五延壽。六吉安。七福增。八難盡。如文可知。 hạ đệ tam minh y tu đắc ích 。tổng hữu tam tụng phần tam 。sơ bán tụng tiêu chúng sanh hữu khổ 。thứ nhất tụng minh y Pháp học 。hậu nhất tụng bán minh học đắc ích 。ích hữu bát 。nhất ly bệnh 。nhị trừ bần 。tam phong tài 。tứ đắc hộ 。ngũ duyên thọ 。lục cát an 。thất Phước tăng 。bát nạn tận 。như văn khả tri 。 經。次誦護身呪三七遍呪曰。 Kinh 。thứ tụng hộ thân chú tam thất biến chú viết 。 恒姪他　三謎　毘三謎　莎訶　索揭滯毘揭滯　莎訶　毘揭荼(亭耶切)　伐底　莎訶　娑揭囉　三步多也　莎訶　塞建陀　摩多也　莎訶　尼攞建他也　莎訶　阿鉢囉市哆　毘(口*梨)耶也　莎訶　呬摩槃哆　三步多也　莎訶　阿爾蜜攞　薄怛囉也　莎訶　南謨薄伽伐都　跋囉蚶摩寫　莎訶　南謨薩囉酸(蘇活切)底莫訶提鼻裔　莎訶　悉甸都漫(此云成就我某甲)　曼怛囉鉢柁　莎訶　怛喇都仳姪哆　跋囉蚶摩奴末覩　莎訶 hằng điệt tha 　tam mê 　Tì tam mê 　bà ha 　tác/sách yết trệ Tì yết trệ 　bà ha 　Tì yết đồ (đình da thiết )　phạt để 　bà ha 　sa yết La 　tam bộ đa dã 　bà ha 　Tắc kiến đà 　ma đa dã 　bà ha 　ni la kiến tha dã 　bà ha 　a bát La thị sỉ 　Tì (khẩu *lê )da dã 　bà ha 　hứ ma bàn sỉ 　tam bộ đa dã 　bà ha 　a nhĩ mật la 　bạc đát La dã 　bà ha 　Nam mô Bạc-già phạt đô 　bạt La ham ma tả 　bà ha 　Nam mô tát La toan (tô hoạt thiết )để mạc ha Đề Tỳ duệ 　bà ha 　tất điện đô mạn (thử vân thành tựu ngã mỗ giáp )　mạn đát La bát đả 　bà ha 　đát lạt đô tỷ điệt sỉ 　bạt La ham ma nô mạt đổ 　bà ha 下第四教其護身有二。初標教護身。後正說護呪。 hạ đệ tứ giáo kỳ hộ thân hữu nhị 。sơ tiêu giáo hộ thân 。hậu chánh thuyết hộ chú 。 經。爾時大辯才天女說洗浴法壇場呪已。前禮佛足白佛言。世尊。若有苾芻苾芻尼鄔波索迦鄔波斯迦。受持讀誦書寫流布是妙經王。如說行者。若在城邑聚落曠野山林僧尼住處。我為是人將諸眷屬作天妓樂來詣其所。而為擁護。除諸病苦流星變怪疫疾鬪諍王法所拘惡夢惡神為障礙者蠱道厭術悉皆除殄。饒益是等持經之人苾芻等眾及諸聽者。皆令速渡生死大海不退菩提。 Kinh 。nhĩ thời Đại biện tài Thiên nữ thuyết tẩy dục Pháp đàn trường chú dĩ 。tiền lễ Phật túc bạch Phật ngôn 。Thế Tôn 。nhược hữu Bí-sô Bật-sô-ni ô ba tác ca ô ba tư ca 。thọ trì đọc tụng thư tả lưu bố thị diệu Kinh Vương 。như thuyết hành giả 。nhược/nhã tại thành ấp tụ lạc khoáng dã sơn lâm tăng ni trụ xứ 。ngã vi thị nhân tướng chư quyến chúc tác Thiên kĩ lạc/nhạc lai nghệ kỳ sở 。nhi vi ủng hộ 。trừ chư bệnh khổ lưu tinh biến quái dịch tật đấu tranh vương pháp sở câu ác mộng ác Thần vi chướng ngại giả cổ đạo yếm thuật tất giai trừ điễn 。nhiêu ích thị đẳng trì Kinh chi nhân Bí-sô đẳng chúng cập chư thính giả 。giai lệnh tốc độ sanh tử đại hải bất thoái Bồ-đề 。 下示方便中。第三天女勸行有三。初結前示法。次前禮佛足下陳勸學人有三。初白儀。次啟白。若有苾芻下所陳行人。後若在城邑下明令得益。得益有三。初供養守護。次除諸病苦下為除災殃。後饒益是等下令得勝益。 hạ thị phương tiện trung 。đệ tam Thiên nữ khuyến hạnh/hành/hàng hữu tam 。sơ kết/kiết tiền thị Pháp 。thứ tiền lễ Phật túc hạ trần khuyến học nhân hữu tam 。sơ bạch nghi 。thứ khải bạch 。nhược hữu Bí-sô hạ sở trần hạnh/hành/hàng nhân 。hậu nhược/nhã tại thành ấp hạ minh lệnh đắc ích 。đắc ích hữu tam 。sơ cúng dường thủ hộ 。thứ trừ chư bệnh khổ hạ vi trừ tai ương 。hậu nhiêu ích thị đẳng hạ lệnh đắc thắng ích 。 爾時世尊聞是說已讚辯才天女言善哉善哉天女汝能安樂利益無量無邊有情說此神呪及以香水壇場法式果報難思汝當擁護最勝經王勿令隱沒常得流通爾時大辯才天女禮佛足已還復本座。 nhĩ thời Thế Tôn văn thị thuyết dĩ tán Biện tài Thiên nữ ngôn Thiện tai thiện tai Thiên nữ nhữ năng an lạc lợi ích vô lượng vô biên hữu tình thuyết thử Thần chú cập dĩ hương thủy đàn trường pháp thức quả báo nạn/nan tư nhữ đương ủng hộ tối thắng Kinh Vương vật lệnh ẩn một thường đắc lưu thông nhĩ thời Đại biện tài Thiên nữ lễ Phật túc dĩ hoàn phục bổn tọa 。 下示方便中。第四世尊讚勅有四。初總相讚。二天女汝能下別指讚有三。初讚示法益。次說此神呪下讚別示方。後果報難思讚當得果。三汝當擁護下勅護法。四經爾時下蒙讚復座。 hạ thị phương tiện trung 。đệ tứ thế tôn tán sắc hữu tứ 。sơ tổng tướng tán 。nhị Thiên nữ nhữ năng hạ biệt chỉ tán hữu tam 。sơ tán thị Pháp ích 。thứ thuyết thử Thần chú hạ tán biệt thị phương 。hậu quả báo nạn/nan tư tán đương đắc quả 。tam nhữ đương ủng hộ hạ sắc Hộ Pháp 。tứ Kinh nhĩ thời hạ mông tán phục tọa 。 經。爾時法師授記憍陳如婆羅門承佛威力於大眾前讚請辯才天女曰。 Kinh 。nhĩ thời Pháp sư thọ kí Kiều-trần-như Bà-la-môn thừa Phật uy lực ư Đại chúng tiền tán thỉnh Biện tài Thiên nữ viết 。 贊曰。示求方軌中。第二正求辨才。文分為四。一陳如讚請求法。二爾時辨才下天女依請教示。三爾時憍陳下陳如聞法喜讚。四第八卷初陳如教請如被。初中有二。此標請。 tán viết 。thị cầu phương quỹ trung 。đệ nhị chánh cầu biện tài 。văn phần vi tứ 。nhất trần như tán thỉnh cầu Pháp 。nhị nhĩ thời biện tài hạ Thiên nữ y thỉnh giáo thị 。tam nhĩ thời kiêu/kiều trần hạ trần như văn Pháp hỉ tán 。tứ đệ bát quyển sơ trần như giáo thỉnh như bị 。sơ trung hữu nhị 。thử tiêu thỉnh 。 經。聰明勇進辨才天人天供養悉應受名聞世間遍充滿能與一切眾生願。 Kinh 。thông minh dũng tiến/tấn biện tài Thiên Nhân Thiên cung dưỡng tất ưng thọ danh văn thế gian biến sung mãn năng dữ nhất thiết chúng sanh nguyện 。 下正明讚請。三頌分二。初兩頌讚。後一頌請。讚中分三。初一頌讚內德。次半頌讚住處。後半頌讚威儀。此讚內德有四。一句讚智勤德。一句讚福田德。一句讚遠聞德。一句讚滿願德。 hạ chánh minh tán thỉnh 。tam tụng phần nhị 。sơ lượng (lưỡng) tụng tán 。hậu nhất tụng thỉnh 。tán trung phần tam 。sơ nhất tụng tán nội đức 。thứ bán tụng tán trụ xứ 。hậu bán tụng tán uy nghi 。thử tán nội đức hữu tứ 。nhất cú tán trí cần đức 。nhất cú tán phước điền đức 。nhất cú tán viễn văn đức 。nhất cú tán mãn nguyên đức 。 經。依高山頂勝住處葺茅為室在中居恒結軟草以為衣在處常翹於一足。 Kinh 。y cao sơn đảnh/đính thắng trụ xứ tập mao vi thất tại trung cư hằng kết/kiết nhuyễn thảo dĩ vi y tại xứ/xử thường kiều ư nhất túc 。 下讚處及儀。表能出生死云住高山。據實隨處而現。離憍慢故恒居茅室。表和忍故軟草為服。恒勤利物故常翹一足。 hạ tán xứ/xử cập nghi 。biểu năng xuất sanh tử vân trụ/trú cao sơn 。cứ thật tùy xử nhi hiện 。ly kiêu mạn cố hằng cư mao thất 。biểu hòa nhẫn cố nhuyễn thảo vi phục 。hằng cần lợi vật cố thường kiều nhất túc 。 經。諸天大眾皆來集咸同一心伸讚請唯願智慧辯才天以妙言辭施一切。 Kinh 。chư Thiên Đại chúng giai lai tập hàm đồng nhất tâm thân tán thỉnh duy nguyện trí tuệ Biện tài Thiên dĩ diệu ngôn từ thí nhất thiết 。 下申請有二。半頌申同讚請。半頌願惠所求。準下讚求中。不唯詞無礙。就說法利生詞無礙勝故偏陳請。 hạ thân thỉnh hữu nhị 。bán tụng thân đồng tán thỉnh 。bán tụng nguyện huệ sở cầu 。chuẩn hạ tán cầu trung 。bất duy từ vô ngại 。tựu thuyết Pháp lợi sanh từ vô ngại thắng cố Thiên trần thỉnh 。 經。爾時辯才天女即便受請為說呪曰。 Kinh 。nhĩ thời Biện tài Thiên nữ tức tiện thọ/thụ thỉnh vi thuyết chú viết 。 怛姪他　慕囇只囇　阿伐帝　阿伐吒伐底　馨遇隷名具隷　名具羅伐底　鴦具師末唎只三末底　毘三末底　毘三末底惡近(入)唎莫近唎　怛囉只　怛囉者伐底　質質哩室里蜜里　末難地曇(去聲)末唎只八囉拏畢唎裔　盧迦逝瑟跇(丑世切)　盧迦失囇瑟耶　盧迦畢唎裔　悉馱跋唎帝　毘麼目企(輕利切)輸只折唎　阿鉢唎底喝帝　阿鉢唎底喝哆勃地　南母只南母只　莫訶提鼻　鉢唎底近(入)唎昏(火恨切)拏　南摩塞迦囉　我某甲勃地達哩奢呬　勃地阿鉢喇底喝哆　婆(上)跋覩　市婆謎毘輸姪覩　舍悉怛囉輸路迦　曼怛囉畢棏迦　迦婢耶地數　怛姪他　莫訶鉢喇婆鼻　呬里蜜里呬蜜里　毘折喇覩謎勃地　我某甲勃地輸提　薄伽伐點提毘焰　薩羅酸(蘇活切)點(丁焰切)　羯囉滯雞由囇　雞由羅末底　呬里蜜里呬里蜜里　阿婆訶耶弭　莫訶提鼻　勃陀薩帝娜　達摩薩帝(女*耶)　僧伽薩帝娜　因達囉薩帝娜　跋嘍拏薩帝娜　裔盧雞薩底婆地娜　羝釤(引)薩帝娜　薩底伐者泥娜　阿婆訶耶弭　莫訶提鼻　呬里蜜里呬里蜜里　毘折喇覩　我某甲勃地　南謨薄伽伐底(丁利切)莫訶提鼻薩囉酸底　悉甸覩　曼怛囉鉢陀彌　莎訶 đát điệt tha 　mộ 囇chỉ 囇　a phạt đế 　a phạt trá phạt để 　hinh ngộ lệ danh cụ lệ 　danh cụ La phạt để 　ương cụ sư mạt lợi chỉ tam mạt để 　Tì tam mạt để 　Tì tam mạt để ác cận (nhập )lợi mạc cận lợi 　đát La chỉ 　đát La giả phạt để 　chất chất lý thất lý mật lý 　mạt nạn/nan địa đàm (khứ thanh )mạt lợi chỉ bát La nã tất lợi duệ 　lô Ca thệ sắt 跇(sửu thế thiết )　lô Ca thất 囇sắt da 　lô Ca tất lợi duệ 　tất Đà bạt lợi đế 　Tì ma mục xí (khinh lợi thiết )du chỉ chiết lợi 　a bát lợi để hát đế 　a bát lợi để hát sỉ bột địa 　Nam mẫu chỉ Nam mẫu chỉ 　mạc ha Đề Tỳ 　bát lợi để cận (nhập )lợi hôn (hỏa hận thiết )nã 　Nam ma tắc ca La 　ngã mỗ giáp bột địa đạt lý xa hứ 　bột địa a bát lạt để hát sỉ 　Bà (thượng )bạt đổ 　thị Bà mê Tì du điệt đổ 　xá tất đát La du lộ ca 　mạn đát La tất 棏Ca 　Ca Tì da địa số 　đát điệt tha 　mạc ha bát lạt Bà Tỳ 　hứ lý mật lý hứ mật lý 　Tì chiết lạt đổ mê bột địa 　ngã mỗ giáp bột địa du Đề 　Bạc-già phạt điểm Đề Tì diệm 　tát la toan (tô hoạt thiết )điểm (đinh diệm thiết )　yết La trệ kê do 囇　kê do La mạt để 　hứ lý mật lý hứ lý mật lý 　a Bà ha da nhị 　mạc ha Đề Tỳ 　bột đà tát đế na 　Đạt-ma tát đế (nữ *da )　tăng già tát đế na 　nhân đạt La tát đế na 　bạt lâu nã tát đế na 　duệ lô kê tát để Bà địa na 　đê 釤(dẫn )tát đế na 　tát để phạt giả nê na 　a Bà ha da nhị 　mạc ha Đề Tỳ 　hứ lý mật lý hứ lý mật lý 　Tì chiết lạt đổ 　ngã mỗ giáp bột địa 　Nam mô Bạc-già phạt để (đinh lợi thiết )mạc ha Đề Tỳ tát La toan để 　tất điện đổ 　mạn đát La bát-đà di 　bà ha 爾時辯才天女說是呪已告婆羅門言善哉大士能為眾生求妙辯才及諸珍寶神通智慧廣利一切速證菩提。 nhĩ thời Biện tài Thiên nữ thuyết thị chú dĩ cáo Bà-la-môn ngôn Thiện tai đại sĩ năng vi chúng sanh cầu diệu biện tài cập chư trân bảo thần thông trí tuệ quảng lợi nhất thiết tốc chứng Bồ-đề 。 下天女示法有三。一說呪。二爾時辨才下讚請。問。前請唯求辨才。何故天讚通有餘法。答。有二解。一解如前釋願惠所求中辨。一云。雖但求辨因辨得餘因果通讚。取前釋好。 hạ Thiên nữ thị pháp hữu tam 。nhất thuyết chú 。nhị nhĩ thời biện tài hạ tán thỉnh 。vấn 。tiền thỉnh duy cầu biện tài 。hà cố Thiên tán thông hữu dư Pháp 。đáp 。hữu nhị giải 。nhất giải như tiền thích nguyện huệ sở cầu trung biện 。nhất vân 。tuy đãn cầu biện nhân biện đắc dư nhân quả thông tán 。thủ tiền thích hảo 。 經。如是應知受持法式即說頌曰先可誦此陀羅尼令使純熟無謬失。 Kinh 。như thị ứng tri thọ/thụ Trì Pháp thức tức thuyết tụng viết tiên khả tụng thử Đà-la-ni lệnh sử thuần thục vô mậu thất 。 下三教修習法有二。初標舉。二即說頌下教習。總有十九頌半。大分為八。初半頌教先誦呪。 hạ tam giáo tu tập pháp hữu nhị 。sơ tiêu cử 。nhị tức thuyết tụng hạ giáo tập 。tổng hữu thập cửu tụng bán 。Đại phần vi bát 。sơ bán tụng giáo tiên tụng chú 。 經。歸敬三寶諸天眾請求加護願隨心禮敬諸佛及法寶菩薩獨覺聲聞眾次禮梵王并帝釋及護世者四天王一切常修梵行人悉可至誠慇重敬。 Kinh 。quy kính Tam Bảo chư Thiên Chúng thỉnh cầu gia hộ nguyện tùy tâm lễ kính chư Phật cập pháp bảo Bồ Tát độc giác Thanh văn chúng thứ lễ Phạm Vương tinh Đế Thích cập hộ thế giả Tứ Thiên Vương nhất thiết thường tu phạm hạnh nhân tất khả chí thành ân trọng kính 。 下第二次有兩頌。歸教求護分三。初半頌標。次一頌一句所歸。後一句結。 hạ đệ nhị thứ hữu lượng (lưỡng) tụng 。quy giáo cầu hộ phần tam 。sơ bán tụng tiêu 。thứ nhất tụng nhất cú sở quy 。hậu nhất cú kết/kiết 。 經。可於寂靜蘭若處大聲誦前呪讚法應在佛像天龍前隨其所有修供養。 Kinh 。khả ư tịch tĩnh lan nhã xứ Đại thanh tụng tiền chú tán Pháp ưng tại Phật tượng Thiên Long tiền tùy kỳ sở hữu tu cúng dường 。 下第三一頌略示作法。於中有四。一句作法處。一句教誦呪讚。讚即前讚請。一句示坐處。一句教供養。 hạ đệ tam nhất tụng lược thị tác pháp 。ư trung hữu tứ 。nhất cú tác pháp xứ/xử 。nhất cú giáo tụng chú tán 。tán tức tiền tán thỉnh 。nhất cú thị tọa xứ/xử 。nhất cú giáo cúng dường 。 經。於彼一切眾生類發起慈悲哀愍心。 Kinh 。ư bỉ nhất thiết chúng sanh loại phát khởi từ bi ai mẩn tâm 。 下第四半頌起慈悲。 hạ đệ tứ bán tụng khởi từ bi 。 經。世尊妙相紫金身繫想正念心無亂世尊護念說教法隨彼根機令習定於其句義善思惟復依空性而修習應在世尊形像前一心正念而安坐即得妙智三摩地并獲最勝陀羅尼。 Kinh 。Thế Tôn diệu tướng tử kim thân hệ tưởng chánh niệm tâm vô loạn Thế Tôn hộ niệm thuyết giáo pháp tùy bỉ căn ky lệnh tập định ư kỳ cú nghĩa thiện tư duy phục y không tánh nhi tu tập ưng tại Thế Tôn hình tượng tiền nhất tâm chánh niệm nhi an tọa tức đắc diệu trí tam-ma-địa tinh hoạch tối thắng Đà-la-ni 。 下第五有六頌半。令託境安心修本所求。於中有二。初二頌半求佛總持。次四頌求佛四辨。是佛果故。求總持中有四。初半頌觀佛。二一頌總持。初半頌法及呪忍。次半頌義。三半頌行法處及修法。四半頌得果。以其智定眾德本故。若得總持必成智定。 hạ đệ ngũ hữu lục tụng bán 。lệnh thác cảnh an tâm tu bổn sở cầu 。ư trung hữu nhị 。sơ nhị tụng bán cầu Phật tổng trì 。thứ tứ tụng cầu Phật tứ biện 。thị Phật quả cố 。cầu tổng trì trung hữu tứ 。sơ bán tụng quán Phật 。nhị nhất tụng tổng trì 。sơ bán tụng Pháp cập chú nhẫn 。thứ bán tụng nghĩa 。tam bán tụng hạnh/hành/hàng Pháp xứ cập tu pháp 。tứ bán tụng đắc quả 。dĩ kỳ trí định chúng đức bổn cố 。nhược/nhã đắc tổng trì tất thành trí định 。 經。如來金口演說法妙響調伏諸人天舌相隨緣現希有廣長能覆三千界。 Kinh 。Như Lai kim khẩu diễn thuyết Pháp diệu hưởng điều phục chư nhân thiên thiệt tướng tùy duyên hiện hy hữu quảng trường/trưởng năng phước tam thiên giới 。 下四頌求辨才也。中復有三。初一頌辨所求辯及辯具。次兩頌令求此二。後一頌所求果遂。此初也。說法即法義二辨。妙響即詞。調伏即樂故。舌相即辨具。 hạ tứ tụng cầu biện tài dã 。trung phục hưũ tam 。sơ nhất tụng biện sở cầu biện cập biện cụ 。thứ lượng (lưỡng) tụng lệnh cầu thử nhị 。hậu nhất tụng sở cầu quả toại 。thử sơ dã 。thuyết Pháp tức pháp nghĩa nhị biện 。diệu hưởng tức từ 。điều phục tức lạc/nhạc cố 。thiệt tướng tức biện cụ 。 經。如是諸佛妙音聲至誠憶念心無畏諸佛皆由發弘願得此舌相不思議宣說諸法皆非有譬如虛空無所著諸佛音聲及舌相繫念思量願圓滿。 Kinh 。như thị chư Phật diệu âm thanh chí thành ức niệm tâm vô úy chư Phật giai do phát hoằng nguyện đắc thử thiệt tướng bất tư nghị tuyên thuyết chư Pháp giai phi hữu thí như hư không vô sở trước chư Phật âm thanh cập thiệt tướng hệ niệm tư lượng nguyện viên mãn 。 下令求此二。初半頌求詞無礙辨。半頌求具。半頌求餘三辨。半頌結由願得。 hạ lệnh cầu thử nhị 。sơ bán tụng cầu từ vô ngại biện 。bán tụng cầu cụ 。bán tụng cầu dư tam biện 。bán tụng kết/kiết do nguyện đắc 。 經。若見供養辯才天或見弟子隨師教授此祕法令修學尊重隨心皆得成。 Kinh 。nhược/nhã kiến cúng dường Biện tài Thiên hoặc kiến đệ-tử tùy sư giáo thọ/thụ thử bí pháp lệnh tu học tôn trọng tùy tâm giai đắc thành 。 下後一頌果遂。辨才見有師弟修行。則授法令修必得果遂。 hạ hậu nhất tụng quả toại 。biện tài kiến hữu sư đệ tu hành 。tức thọ/thụ Pháp lệnh tu tất đắc quả toại 。 經。若人欲得最上智應當一心持此法增長福智諸功德必定成就勿生疑若求財者得多財求名稱者獲名稱求出離者得解脫必定成就勿生疑無量無邊諸功德隨其內心之所願若能如是依行者必得成就勿生疑。 Kinh 。nhược/nhã nhân dục đắc tối thượng trí ứng đương nhất tâm trì thử pháp tăng trưởng phước trí chư công đức tất định thành tựu vật sanh nghi nhược/nhã cầu tài giả đắc đa tài cầu danh xưng giả hoạch danh xưng cầu xuất ly giả đắc giải thoát tất định thành tựu vật sanh nghi vô lượng vô biên chư công đức tùy kỳ nội tâm chi sở nguyện nhược/nhã năng như thị y hành giả tất đắc thành tựu vật sanh nghi 。 下第六三頌別示所求有三。初一頌求智及福。次一頌求世出世。後一頌例求一切。 hạ đệ lục tam tụng biệt thị sở cầu hữu tam 。sơ nhất tụng cầu trí cập phước 。thứ nhất tụng cầu thế xuất thế 。hậu nhất tụng lệ cầu nhất thiết 。 經。當於淨處著淨衣應作壇場隨大小以四淨瓶盛美味香華供養可隨時懸諸繒綵并旛蓋塗香抹香遍嚴飾供養佛及辯才天求見天身皆遂願。 Kinh 。đương ư tịnh xứ/xử trước/trứ tịnh y ưng tác đàn trường tùy đại tiểu dĩ tứ tịnh bình thịnh mỹ vị hương hoa cúng dường khả tùy thời huyền chư tăng thải tinh phan cái đồ hương mạt hương biến nghiêm sức cúng dường Phật cập Biện tài Thiên cầu kiến Thiên thân giai toại nguyện 。 下第七兩頌廣作法。 hạ đệ thất lượng (lưỡng) tụng quảng tác pháp 。 經。應三七日誦前呪。可對大辯天佛前。若其不見此天神。應更用心經九日。於後夜中猶不見。更求清淨勝妙處。如法應畫辯才天。供養誦持心無捨。晝夜不生於懈怠。自利利他無窮盡。所獲果報施群生。於所求願皆成就。若不遂意經三月。六月九月或一年。慇懃求請心不移。天眼他心皆悉得。 Kinh 。ưng tam thất nhật tụng tiền chú 。khả đối đại biện thiên Phật tiền 。nhược/nhã kỳ bất kiến thử thiên thần 。ưng cánh dụng Tâm Kinh cửu nhật 。ư hậu dạ trung do bất kiến 。cánh cầu thanh tịnh thắng diệu xứ/xử 。như pháp ưng họa Biện tài Thiên 。cúng dường tụng trì tâm vô xả 。trú dạ bất sanh ư giải đãi 。tự lợi lợi tha vô cùng tận 。sở hoạch quả báo thí quần sanh 。ư sở cầu nguyện giai thành tựu 。nhược/nhã bất toại ý Kinh tam nguyệt 。lục nguyệt cửu nguyệt hoặc nhất niên 。ân cần cầu thỉnh tâm bất di 。Thiên nhãn tha tâm giai tất đắc 。 下第八教求時限有三品別。初一頌上品求。次兩頌中品求。後一頌下品求。或由根有上中下。或由障輕重。或由宿智多少。 hạ đệ bát giáo cầu thời hạn hữu tam phẩm biệt 。sơ nhất tụng thượng phẩm cầu 。thứ lượng (lưỡng) tụng trung phẩm cầu 。hậu nhất tụng hạ phẩm cầu 。hoặc do căn hữu thượng trung hạ 。hoặc do chướng khinh trọng 。hoặc do tú trí đa thiểu 。 經。爾時憍陳如婆羅門聞是說已歡喜踊躍歎未曾有告諸大眾作如是言汝等人天一切大眾如是當知皆一心聽我今更欲依世諦法讚彼勝妙辯才天女。 Kinh 。nhĩ thời Kiều-trần-như Bà-la-môn văn thị thuyết dĩ hoan hỉ dũng dược thán vị tằng hữu cáo chư Đại chúng tác như thị ngôn nhữ đẳng nhân thiên nhất thiết Đại chúng như thị đương tri giai nhất tâm thính ngã kim cánh dục y thế đế Pháp tán bỉ thắng diệu Biện tài Thiên nữ 。 下第三陳如聞法喜讚。大分為四。初標欲讚。二即說頌下正讚。三若欲祈請下結勸修。四爾時佛告下世尊讚成。初中有三。初聞法心歡。次告大眾下告眾令聽。後我今下陳欲讚歎。勝義絕言故云依俗。 hạ đệ tam trần như văn Pháp hỉ tán 。Đại phần vi tứ 。sơ tiêu dục tán 。nhị tức thuyết tụng hạ chánh tán 。tam nhược/nhã dục kì thỉnh hạ kết/kiết khuyến tu 。tứ nhĩ thời Phật cáo hạ Thế Tôn tán thành 。sơ trung hữu tam 。sơ văn Pháp tâm hoan 。thứ cáo Đại chúng hạ cáo chúng lệnh thính 。hậu ngã kim hạ trần dục tán thán 。thắng nghĩa tuyệt ngôn cố vân y tục 。 經。即說頌曰敬禮天女那羅延於世界中得自在我今讚歎彼尊者皆如往昔仙人說。 Kinh 。tức thuyết tụng viết kính lễ Thiên nữ Na-la-diên ư thế giới trung đắc tự tại ngã kim tán thán bỉ Tôn-Giả giai như vãng tích Tiên nhân thuyết 。 下正讚有二。初頌讚。後呪讚。初有二十二頌。大分為三。初一頌標讚。次二十頌正讚。後一頌歸禮。初也。 hạ chánh tán hữu nhị 。sơ tụng tán 。hậu chú tán 。sơ hữu nhị thập nhị tụng 。Đại phần vi tam 。sơ nhất tụng tiêu tán 。thứ nhị thập tụng chánh tán 。hậu nhất tụng quy lễ 。sơ dã 。 經。吉祥成就心安穩聰明慚愧有名聞為母能生於世間勇猛常行大精進。 Kinh 。cát tường thành tựu tâm an ổn thông minh tàm quý hữu danh văn vi mẫu năng sanh ư thế gian dũng mãnh thường hạnh/hành/hàng đại tinh tấn 。 下正讚分二。初三頌總讚內外德。後十七頌別讚內外。初文有三。初一頌內。次一頌半外。後半頌總結。此初也。有四。一句心安吉祥德。一句聰慧名聞德。一句長養有情德。一句常勤無倦德。 hạ chánh tán phần nhị 。sơ tam tụng tổng tán nội ngoại đức 。hậu thập thất tụng biệt tán nội ngoại 。sơ văn hữu tam 。sơ nhất tụng nội 。thứ nhất tụng bán ngoại 。hậu bán tụng tổng kết 。thử sơ dã 。hữu tứ 。nhất cú tâm an cát tường đức 。nhất cú thông tuệ danh văn đức 。nhất cú trường/trưởng dưỡng hữu tình đức 。nhất cú thường cần vô quyện đức 。 經。於軍陣處戰恒勝長養調伏心慈忍現為閻羅之長姊常著青色野蠶衣好醜容儀皆具有眼目能令見者怖。 Kinh 。ư quân trận xứ/xử chiến hằng thắng trường/trưởng dưỡng điều phục tâm từ nhẫn hiện vi Diêm La chi trường/trưởng tỉ thường trước/trứ thanh sắc dã tàm y hảo xú dung nghi giai cụ hữu nhãn mục năng lệnh kiến giả bố/phố 。 下讚外德有三。初半頌戰勝降怨德。半頌隨類受生德。半頌具諸形相德。 hạ tán ngoại đức hữu tam 。sơ bán tụng chiến thắng hàng oán đức 。bán tụng tùy loại thọ sanh đức 。bán tụng cụ chư hình tướng đức 。 經。無量勝行超世間歸信之人咸攝受。 Kinh 。vô lượng thắng hành siêu thế gian quy tín chi nhân hàm nhiếp thọ 。 下總結也。 hạ tổng kết dã 。 經。或在山巖深險處。或居坎窟及河邊。或在大樹諸叢林。天女多依此中住。假使山林野人輩。亦常供養於天女。以孔雀羽作幢旗。於一切時常護世。師子虎狼恒圍繞。牛羊雞等亦相依。振大鈴鐸出音聲。頻陀山眾皆聞響。或執三戟頭圓髻。左右恒持日月旗。黑月九日十一日。於此時中當供養。或現婆蘇大天妹。見有鬪戰心常愍。 Kinh 。hoặc tại sơn nham thâm hiểm xứ/xử 。hoặc cư khảm quật cập hà biên 。hoặc tại Đại thụ/thọ chư tùng lâm 。Thiên nữ đa y thử trung trụ/trú 。giả sử sơn lâm dã nhân bối 。diệc thường cúng dường ư Thiên nữ 。dĩ Khổng-tước vũ tác tràng kỳ 。ư nhất thiết thời thường hộ thế 。sư tử hổ lang hằng vi nhiễu 。ngưu dương kê đẳng diệc tướng y 。chấn Đại linh đạc xuất âm thanh 。tần đà sơn chúng giai văn hưởng 。hoặc chấp tam kích đầu viên kế 。tả hữu hằng trì nhật nguyệt kỳ 。hắc nguyệt cửu nhật thập nhất nhật 。ư thử thời trung đương cúng dường 。hoặc hiện Bà tô đại thiên muội 。kiến hữu đấu chiến tâm thường mẫn 。 下別讚內外有二。初四頌半讚外德。後十二頌半讚內。初中有三。初一頌半住處供養。次兩頌羽儀翼從。後一頌乘便明供養時。及辨形不定。 hạ biệt tán nội ngoại hữu nhị 。sơ tứ tụng bán tán ngoại đức 。hậu thập nhị tụng bán tán nội 。sơ trung hữu tam 。sơ nhất tụng bán trụ xứ cúng dường 。thứ lượng (lưỡng) tụng vũ nghi dực tòng 。hậu nhất tụng thừa tiện minh cúng dường thời 。cập biện hình bất định 。 經。觀察一切有情中天女最勝無過者。 Kinh 。quan sát nhất thiết hữu tình Trung Thiên nữ tối thắng vô quá giả 。 下讚內德有二。初十頌半讚大智尊勝德。後二頌讚大悲救苦德。初中有三。初半標勝。次九頌別讚。後一頌結勝。此初也。 hạ tán nội đức hữu nhị 。sơ thập tụng bán tán đại trí tôn thắng đức 。hậu nhị tụng tán đại bi cứu khổ đức 。sơ trung hữu tam 。sơ bán tiêu thắng 。thứ cửu tụng biệt tán 。hậu nhất tụng kết/kiết thắng 。thử sơ dã 。 經。權現牧牛歡喜女與天戰時常得勝能久安住於世間亦為和忍及暴惡大婆羅門四明法幻化呪等悉皆通。 Kinh 。quyền hiện mục ngưu hoan hỉ nữ dữ Thiên chiến thời thường đắc thắng năng cửu an trụ ư thế gian diệc vi hòa nhẫn cập bạo ác đại Bà la môn tứ minh Pháp huyễn hóa chú đẳng tất giai thông 。 下別讚有十一。一降怨勝。二能久住下住世勝。三大婆下解了勝。四明法即四薜陀論。舊云韋陀或毘伽羅論。皆訛謬也。一頡力薜陀此云壽明。釋命長短事。二耶樹薜陀此云祠祀明。釋祀祠之事。三婆摩薜陀此云平明。平是非事。四阿達薜陀此云術明。釋伎術事。此經云幻化呪等皆通達者則第四明也。 hạ biệt tán hữu thập nhất 。nhất hàng oán thắng 。nhị năng cửu trụ hạ trụ/trú thế thắng 。tam đại Bà hạ giải liễu thắng 。tứ minh Pháp tức tứ bệ đà luận 。cựu vân vi đà hoặc Tỳ già la luận 。giai ngoa mậu dã 。nhất hiệt lực bệ đà thử vân thọ minh 。thích mạng trường/trưởng đoản sự 。nhị da thụ/thọ bệ đà thử vân từ tự minh 。thích tự từ chi sự 。tam bà ma bệ đà thử vân bình minh 。bình thị phi sự 。tứ a đạt bệ đà thử vân thuật minh 。thích kỹ thuật sự 。thử Kinh vân huyễn hóa chú đẳng giai thông đạt giả tức đệ tứ minh dã 。 經。於天仙中得自在能為種子及大地。 Kinh 。ư Thiên tiên trung đắc tự tại năng vi chủng tử cập Đại địa 。 下四仙中勝。能為種等釋勝所以。 hạ tứ tiên trung thắng 。năng vi chủng đẳng thích thắng sở dĩ 。 經。諸天女等集會時如大海潮必來應。 Kinh 。chư Thiên nữ đẳng tập hội thời như đại hải triều tất lai ưng 。 下五盟信勝。 hạ ngũ minh tín thắng 。 經。於諸龍神藥叉眾或為上首能調伏。 Kinh 。ư chư long thần dược xoa chúng hoặc vi thượng thủ năng điều phục 。 下六調伏勝。 hạ lục điều phục thắng 。 經。於諸女中最梵行出言猶如世間主於王位處如蓮華若在河津喻橋栰。 Kinh 。ư chư nữ trung tối phạm hạnh xuất ngôn do như thế gian chủ ư Vương vị xứ/xử như liên hoa nhược/nhã tại hà tân dụ kiều 栰。 下七梵行勝有三。初言無諂妄如世主。二不染世法如蓮華。三常行濟物如橋筏。 hạ thất phạm hạnh thắng hữu tam 。sơ ngôn vô siểm vọng như thế chủ 。nhị bất nhiễm thế Pháp như liên hoa 。tam thường hạnh/hành/hàng tế vật như kiều phiệt 。 經。面貌猶如盛滿月具足多聞作依處辯才勝出若高峯念者皆與為洲渚。 Kinh 。diện mạo do như thịnh mãn nguyệt cụ túc đa văn tác y xứ biện tài thắng xuất nhược/nhã cao phong niệm giả giai dữ vi châu chử 。 下八為依勝有三。初端嚴。次多聞。後辨才。具德為依常如洲渚。 hạ bát vi y thắng hữu tam 。sơ đoan nghiêm 。thứ đa văn 。hậu biện tài 。cụ đức vi y thường như châu chử 。 經。阿蘇羅等諸天眾咸共稱讚其功德乃至千眼帝釋主以慇重心而觀察。 Kinh 。A-tô-la đẳng chư Thiên Chúng hàm cọng xưng tán kỳ công đức nãi chí thiên nhãn Đế Thích chủ dĩ ân trọng tâm nhi quan sát 。 下九稱讚勝。 hạ cửu xưng tán thắng 。 經。眾生若有希求事悉能令彼速得成亦令聰辯具聞持持大地中為第一於此十方世界中如大燈明常普照乃至神鬼諸禽獸咸皆遂彼所求心。 Kinh 。chúng sanh nhược hữu hy cầu sự tất năng lệnh bỉ tốc đắc thành diệc lệnh thông biện cụ văn trì trì Đại địa trung vi đệ nhất ư thử thập phương thế giới trung như Đại đăng minh thường phổ chiếu nãi chí Thần quỷ chư cầm thú hàm giai toại bỉ sở cầu tâm 。 下十遂求勝有三。謂初半頌標。一頌釋。半頌結。 hạ thập toại cầu thắng hữu tam 。vị sơ bán tụng tiêu 。nhất tụng thích 。bán tụng kết/kiết 。 經。於諸女中若山峯同昔仙人久住世如少女天常離欲實語猶如大世王普見世間差別類乃至欲界諸天宮唯有天女獨稱尊不見有情能勝者。 Kinh 。ư chư nữ trung nhược/nhã sơn phong đồng tích Tiên nhân cửu trụ thế như thiểu nữ thiên thường ly dục thật ngữ do như Đại thế Vương phổ kiến thế gian sái biệt loại nãi chí dục giới chư Thiên cung duy hữu Thiên nữ độc xưng tôn bất kiến hữu tình năng thắng giả 。 下十一德尊勝有二。初頌別明勝。後頌總結指勝。 hạ thập nhất đức tôn thắng hữu nhị 。sơ tụng biệt minh thắng 。hậu tụng tổng kết chỉ thắng 。 經。若於戰陣恐怖處或見墮在火坑中河津險難賊盜時悉能令彼除怖畏或被王法所枷縛或為怨讎行殺害若能專注心不移決定解脫諸憂苦。 Kinh 。nhược/nhã ư chiến trận khủng bố xứ/xử hoặc kiến đọa tại hỏa khanh trung hà tân hiểm nạn/nan tặc đạo thời tất năng lệnh bỉ trừ bố úy hoặc bị vương pháp sở gia phược hoặc vi oán thù hạnh/hành/hàng sát hại nhược/nhã năng chuyên chú tâm bất di quyết định giải thoát chư ưu khổ 。 下二頌讚內德中。第二讚大悲救苦德有二。初別陳。後半頌結例。 hạ nhị tụng tán nội đức trung 。đệ nhị tán đại bi cứu khổ đức hữu nhị 。sơ biệt trần 。hậu bán tụng kết/kiết lệ 。 經。於善惡人皆擁護慈悲愍念常現前是故我以至誠心稽首歸依大天女。 Kinh 。ư thiện ác nhân giai ủng hộ từ bi mẫn niệm thường hiện tiền thị cố ngã dĩ chí thành tâm khể thủ quy y Đại Thiên nữ 。 下總結歸禮。 hạ tổng kết quy lễ 。 經。爾時婆羅門復以呪讚。讚天女曰。敬禮敬禮世間尊。於諸母中最為勝。三種世間咸供養。面貌容儀人樂觀。種種妙德以嚴身。目如修廣青蓮葉。福智光明名稱滿。譬如無價末尼珠。我今讚歎最勝者。悉能成辦所求心。真實功德妙吉祥。譬如蓮華極清淨。身色端嚴皆樂見。眾相希有不思議。能放無垢智光明。於諸念中為最勝。猶如師子獸中上。常以八臂自莊嚴。各持弓箭刀矟斧。長杵鐵輪并羅索。端正樂觀如滿月。言詞無滯出和音。若有眾生心願求。善士隨念令圓滿。帝釋諸天咸供養。皆共稱讚可歸依。眾德能生不思議。一切時中起恭敬。莎訶(此上呪。頌是呪亦是讚。若持呪時必須誦之)。 Kinh 。nhĩ thời Bà-la-môn phục dĩ chú tán 。tán Thiên nữ viết 。kính lễ kính lễ thế gian tôn 。ư chư mẫu trung tối vi thắng 。tam chủng thế gian hàm cúng dường 。diện mạo dung nghi nhân lạc/nhạc quán 。chủng chủng diệu đức dĩ nghiêm thân 。mục như tu quảng thanh liên diệp 。phước trí quang minh danh xưng mãn 。thí như vô giá mạt ni châu 。ngã kim tán thán tối thắng giả 。tất năng thành biện sở cầu tâm 。chân thật công đức diệu cát tường 。thí như liên hoa cực thanh tịnh 。thân sắc đoan nghiêm giai lạc/nhạc kiến 。chúng tướng hy hữu bất tư nghị 。năng phóng vô cấu trí quang minh 。ư chư niệm trung vi tối thắng 。do như sư tử thú trung thượng 。thường dĩ bát tý tự trang nghiêm 。các trì cung tiến đao sáo phủ 。trường/trưởng xử thiết luân tinh La tác/sách 。đoan chánh lạc/nhạc quán như mãn nguyệt 。ngôn từ vô trệ xuất hòa âm 。nhược hữu chúng sanh tâm nguyện cầu 。thiện sĩ tùy niệm lệnh viên mãn 。Đế Thích chư Thiên hàm cúng dường 。giai cộng xưng tán khả quy y 。chúng đức năng sanh bất tư nghị 。nhất thiết thời trung khởi cung kính 。bà ha (thử thượng chú 。tụng thị chú diệc thị tán 。nhược/nhã trì chú thời tất tu tụng chi )。 下重以呪讚。文相可知。 hạ trọng dĩ chú tán 。văn tướng khả tri 。 經。若欲祈請辯才天依此呪讚言詞句晨朝清淨至誠誦於所求事悉隨心。 Kinh 。nhược/nhã dục kì thỉnh Biện tài Thiên y thử chú tán ngôn từ cú thần triêu thanh tịnh chí thành tụng ư sở cầu sự tất tùy tâm 。 下喜讚中第三結勸修學。 hạ hỉ tán trung đệ tam kết khuyến tu học 。 經。爾時佛告婆羅門善哉善哉汝能如是利益眾生施與安樂讚彼天女請求加護獲福無邊(此品呪法有略有廣。或開或合前後不同。梵本既多。但依一譯。後勘者知之)。 Kinh 。nhĩ thời Phật cáo Bà-la-môn Thiện tai thiện tai nhữ năng như thị lợi ích chúng sanh thí dữ an lạc tán bỉ Thiên nữ thỉnh cầu gia hộ hoạch phước vô biên (thử phẩm chú pháp hữu lược hữu quảng 。hoặc khai hoặc hợp tiền hậu bất đồng 。phạm bản ký đa 。đãn y nhất dịch 。hậu khám giả tri chi )。 下第四世尊讚成。 hạ đệ tứ thế tôn tán thành 。 金光明最勝王經疏卷第五(本尾) Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh sớ quyển đệ ngũ (bổn vĩ ) 金光明最勝王經(卷第八)疏(卷第五末) Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh (quyển đệ bát )sớ (quyển đệ ngũ mạt ) 唐三藏法師義淨奉　制譯 đường Tam tạng Pháp sư NghĩaTịnh phụng 　chế dịch 大辨才天女品第十五之二 Đại biện tài Thiên nữ phẩm đệ thập ngũ chi nhị 經。第八卷大辨才品餘。 Kinh 。đệ bát quyển Đại biện tài phẩm dư 。 經。爾時憍陳如婆羅門說上讚歎及呪讚法讚辨才天女已。 Kinh 。nhĩ thời Kiều-trần-như Bà-la-môn thuyết thượng tán thán cập chú tán Pháp tán biện tài Thiên nữ dĩ 。 下第四陳如教請加被。前請求辨才之法。此請求時加被令得。大分為四。初結前生後。二南謨下正教請被。三爾時辨才下天女讚勸修行。四陳如歡喜頂受。初中有二。此初結前。 hạ đệ tứ trần như giáo thỉnh gia bị 。tiền thỉnh cầu biện tài chi Pháp 。thử thỉnh cầu thời gia bị lệnh đắc 。Đại phần vi tứ 。sơ kết/kiết tiền sanh hậu 。nhị Nam mô hạ chánh giáo thỉnh bị 。tam nhĩ thời biện tài hạ Thiên nữ tán khuyến tu hành 。tứ trần như hoan hỉ đính/đảnh thọ 。sơ trung hữu nhị 。thử sơ kết/kiết tiền 。 經。告諸大眾仁等若欲請辨才天女哀愍加護於現世中得無礙辨聰明大智巧妙言辭博綜奇才論議文飾隨意成就無疑滯者。 Kinh 。cáo chư Đại chúng nhân đẳng nhược/nhã dục thỉnh biện tài Thiên nữ ai mẩn gia hộ ư hiện thế trung đắc vô ngại biện thông minh đại trí xảo diệu ngôn từ bác tống kì tài luận nghị văn sức tùy ý thành tựu vô nghi trệ giả 。 下生後有三。初告眾。次仁等下標舉所求。後應當下生啟請。標所求法中初總舉四辨及智。聰謂能領。明謂能悟。智謂能決。巧妙下別舉四辨。巧妙詞無礙。博綜法義無礙。論議文飾樂說無礙。 hạ sanh hậu hữu tam 。sơ cáo chúng 。thứ nhân đẳng hạ tiêu cử sở cầu 。hậu ứng đương hạ sanh khải thỉnh 。tiêu sở cầu Pháp trung sơ tổng cử tứ biện cập trí 。thông vị năng lĩnh 。minh vị năng ngộ 。trí vị năng quyết 。xảo diệu hạ biệt cử tứ biện 。xảo diệu từ vô ngại 。bác tống Pháp nghĩa vô ngại 。luận nghị văn sức lạc/nhạc thuyết vô ngại 。 經。應當如是至誠殷重而請召言。 Kinh 。ứng đương như thị chí thành ân trọng nhi thỉnh triệu ngôn 。 下生下。如文。 hạ sanh hạ 。như văn 。 經。南無佛陀也南謨達摩也南謨僧伽也南謨諸菩薩眾獨覺聲聞一切賢聖。 Kinh 。Nam mô Phật đà dã Nam mô Đạt-ma dã Nam mô tăng già dã Nam mô chư Bồ-tát chúng độc giác Thanh văn nhất thiết hiền thánh 。 下正教請被有二。初請佛加被令得。後敬禮諸佛妙辨才下請辨才天等加被令得。初復有三。初歸敬三寶。次讚佛語等為請所由。後敬禮敬禮下。正請世尊加被令得。此初也。 hạ chánh giáo thỉnh bị hữu nhị 。sơ thỉnh Phật gia bị lệnh đắc 。hậu kính lễ chư Phật diệu biện tài hạ thỉnh biện tài Thiên đẳng gia bị lệnh đắc 。sơ phục hưũ tam 。sơ quy kính Tam Bảo 。thứ tán Phật ngữ đẳng vi thỉnh sở do 。hậu kính lễ kính lễ hạ 。chánh thỉnh Thế Tôn gia bị lệnh đắc 。thử sơ dã 。 經。過去現在十方諸佛悉皆已習真實之語能隨順說當機實語無虛誑語已於無量俱胝大劫常說實語有實語者悉皆隨喜。 Kinh 。quá khứ hiện tại thập phương chư Phật tất giai dĩ tập chân thật chi ngữ năng tùy thuận thuyết đương ky thật ngữ vô hư cuống ngữ dĩ ư vô lượng câu-chi Đại kiếp thường thuyết thật ngữ hữu thật ngữ giả tất giai tùy hỉ 。 下讚佛語等為請所由。初讚實語。次讚語具。後讚利益。讚語有三。初讚因。次已於下讚果。後有實語者下讚隨喜。明世尊等有喜無量不嫉生得。故請加被。 hạ tán Phật ngữ đẳng vi thỉnh sở do 。sơ tán thật ngữ 。thứ tán ngữ cụ 。hậu tán lợi ích 。tán ngữ hữu tam 。sơ tán nhân 。thứ dĩ ư hạ tán quả 。hậu hữu thật ngữ giả hạ tán tùy hỉ 。minh Thế Tôn đẳng hữu hỉ vô lượng bất tật sanh đắc 。cố thỉnh gia bị 。 經。以不妄語故出廣長舌能覆於面覆贍部洲及四天下能覆一千二千三千世界普覆十方世界圓滿周遍不可思議。 Kinh 。dĩ ất vọng ngữ cố xuất quảng trường/trưởng thiệt năng phước ư diện phước thiệm bộ châu cập tứ thiên hạ năng phước nhất thiên nhị thiên tam thiên thế giới phổ phước thập phương thế giới viên mãn chu biến bất khả tư nghị 。 下讚語具。初以不妄語故讚因。出廣長舌以下讚果。此意佛說令求定。得不妄故我今請。 hạ tán ngữ cụ 。sơ dĩ ất vọng ngữ cố tán nhân 。xuất quảng trường/trưởng thiệt dĩ hạ tán quả 。thử ý Phật thuyết lệnh cầu định 。đắc bất vọng cố ngã kim thỉnh 。 經。能除一切煩惱炎熱。 Kinh 。năng trừ nhất thiết phiền não viêm nhiệt 。 下讚利益。以能益故所以請加願得佛所得。禮三寶故求語具故重言敬禮。準下諸所有辨皆願求得。以佛勝故是根本故先偏請求。 hạ tán lợi ích 。dĩ năng ích cố sở dĩ thỉnh gia nguyện đắc Phật sở đắc 。lễ Tam Bảo cố cầu ngữ cụ cố trọng ngôn kính lễ 。chuẩn hạ chư sở hữu biện giai nguyện cầu đắc 。dĩ Phật thắng cố thị căn bản cố tiên Thiên thỉnh cầu 。 經。敬禮敬禮一切諸佛如是舌相願我某甲皆得成就微妙辨才至心歸命敬禮諸佛妙辨才諸大菩薩妙辨才獨覺聖者妙辨才四向四果妙辨才四聖諦語妙辨才正行正見妙辨才。 Kinh 。kính lễ kính lễ nhất thiết chư Phật như thị thiệt tướng nguyện ngã mỗ giáp giai đắc thành tựu vi diệu biện tài chí tâm quy mạng kính lễ chư Phật diệu biện tài chư đại Bồ-tát diệu biện tài độc giác Thánh Giả diệu biện tài tứ hướng tứ quả diệu biện tài tứ thánh đế ngữ diệu biện tài chánh hạnh chánh kiến diệu biện tài 。 下請辨天等加被令得。於中有二。初禮所求辨。後敬禮無欺下請加令得。初禮所求辨中。初敬禮二字舉能敬。次世尊下二十二類辨才是所禮求。後所有勝業下即請彼能成之者資我令得。六頌中初一頌半聖者辨才。餘天及神仙辨才。聖中初一頌能成之人。次半頌明辨所說。略舉三類影一切法。正行有六種。一最勝正行。二作意。三隨法。四離二邊。五差別。六無差別。正行依行六度各有六正行。如辨中邊論第三明。正見有十一。則於苦諦觀為如病如癰如箭如障。無常苦空無我為八見。觀集為結見。觀滅為離繫見。觀道為能離繫見。加上十一。 hạ thỉnh biện Thiên đẳng gia bị lệnh đắc 。ư trung hữu nhị 。sơ lễ sở cầu biện 。hậu kính lễ vô khi hạ thỉnh gia lệnh đắc 。sơ lễ sở cầu biện trung 。sơ kính lễ nhị tự cử năng kính 。thứ Thế Tôn hạ nhị thập nhị loại biện tài thị sở lễ cầu 。hậu sở hữu thắng nghiệp hạ tức thỉnh bỉ năng thành chi giả tư ngã lệnh đắc 。lục tụng trung sơ nhất tụng bán Thánh Giả biện tài 。dư Thiên cập thần tiên biện tài 。Thánh trung sơ nhất tụng năng thành chi nhân 。thứ bán tụng minh biện sở thuyết 。lược cử tam loại ảnh nhất thiết pháp 。chánh hạnh hữu lục chủng 。nhất tối thắng chánh hạnh 。nhị tác ý 。tam tùy pháp 。tứ ly nhị biên 。ngũ sái biệt 。lục vô sái biệt 。chánh hạnh y hạnh/hành/hàng lục độ các hữu lục chánh hạnh 。như biện trung biên luận đệ tam minh 。chánh kiến hữu thập nhất 。tức ư khổ đế quán vi như bệnh như ung như tiến như chướng 。vô thường khổ không vô ngã vi bát kiến 。quán tập vi kết/kiết kiến 。quán diệt vi ly hệ kiến 。quán đạo vi năng ly hệ kiến 。gia thượng thập nhất 。 經。梵眾諸仙妙辨才。大天烏摩妙辨才。塞建陀天妙辨才。摩那斯王妙辨才。聰明夜天妙辨才。四大天王妙辨才。善住天子妙辨才。金剛密主妙辨才。吠率怒天妙辨才。毘摩天女妙辨才。侍數天神妙辨才。室唎天女妙辨才。室則末多妙辨才。醯哩言辭妙辨才。諸母大母妙辨才。訶哩底母妙辨才。諸藥叉神妙辨才。十方諸王妙辨才。 Kinh 。phạm chúng chư tiên diệu biện tài 。đại thiên ô ma diệu biện tài 。Tắc kiến đà Thiên diệu biện tài 。Ma na tư Vương diệu biện tài 。thông minh dạ Thiên diệu biện tài 。tứ đại thiên vương diệu biện tài 。thiện trụ/trú Thiên Tử diệu biện tài 。Kim cương mật chủ diệu biện tài 。phệ suất nộ Thiên diệu biện tài 。Tỳ ma Thiên nữ diệu biện tài 。thị số thiên thần diệu biện tài 。thất lợi Thiên nữ diệu biện tài 。thất tức mạt đa diệu biện tài 。hề lý ngôn từ diệu biện tài 。chư mẫu Đại mẫu diệu biện tài 。ha lý để mẫu diệu biện tài 。chư dược xoa thần diệu biện tài 。thập phương chư Vương diệu biện tài 。 下所餘。梵眾即仙以離欲故。或梵天與仙各別。初解為正。大天烏摩者此是欲界大自在天女名烏摩。烏摩此云止。以女欲嫁其父大天止而不許故云大天止。塞建陀者此云蘊。西方呼腸及肩等名為蘊。謂積物故。摩那斯此云慈心。吠率怒此云多手。那羅延天之別名。毘者此云種種。摩此云業。此則舊云毘首羯摩天也。侍數天者。室利天此云吉祥。室利末多此云吉祥慧。醯哩(此無可翻)。訶里底者此云青色。 hạ sở dư 。phạm chúng tức tiên dĩ ly dục cố 。hoặc Phạm Thiên dữ tiên các biệt 。sơ giải vi chánh 。đại thiên ô ma giả thử thị dục giới đại tự tại thiên nữ danh ô ma 。ô ma thử vân chỉ 。dĩ nữ dục giá kỳ phụ đại thiên chỉ nhi bất hứa cố vân đại thiên chỉ 。Tắc kiến đà giả thử vân uẩn 。Tây phương hô tràng cập kiên đẳng danh vi uẩn 。vị tích vật cố 。Ma na tư thử vân từ tâm 。phệ suất nộ thử vân đa thủ 。Na-la-duyên Thiên chi biệt danh 。Tì giả thử vân chủng chủng 。ma thử vân nghiệp 。thử tức cựu vân Tỳ thủ yết ma Thiên dã 。thị số Thiên giả 。thất lợi Thiên thử vân cát tường 。thất lợi mạt đa thử vân cát tường tuệ 。hề lý (thử vô khả phiên )。ha lý để giả thử vân thanh sắc 。 經。所有勝業資助我令行無窮妙辨才。 Kinh 。sở hữu thắng nghiệp tư trợ ngã lệnh hạnh/hành/hàng vô cùng diệu biện tài 。 下請加令得。 hạ thỉnh gia lệnh đắc 。 經。敬禮無欺誑敬禮解脫者敬禮離欲人敬禮捨纏蓋敬禮心清淨敬禮光明者敬禮真實語敬禮無塵習敬禮住勝義敬禮大眾主。 Kinh 。kính lễ vô khi cuống kính lễ giải thoát giả kính lễ ly dục nhân kính lễ xả triền cái kính lễ tâm thanh tịnh kính lễ quang minh giả kính lễ chân thật ngữ kính lễ vô trần tập kính lễ trụ/trú thắng nghĩa kính lễ Đại chúng chủ 。 下二十五頌請加令得。大分為七。初十二頌歸禮菩薩請加令得。次一頌半請聲聞加。次二頌半請色界天加。次二頌請欲天加。次五頌請八部加。次一頌請餘人天加。次一頌請法界有情加。初中分三。初七頌請加令得菩薩辨。次三頌請加令得如來辨。次二頌請加令得佛及聲聞等辨。初中復二。初二頌半總禮讚一切菩薩請加。次四頌半別禮天女請加。此初總也。讚禮十德。一離慢無誑德。二證真擇滅德。異二乘故。三不染五塵德。四能離纏蓋德。五無漏恒行德。六破愚生智德。七說必契境德。八離諸習氣德。九任運證真德。十將導有情德。十句經文如次配釋。 hạ nhị thập ngũ tụng thỉnh gia lệnh đắc 。Đại phần vi thất 。sơ thập nhị tụng quy lễ Bồ Tát thỉnh gia lệnh đắc 。thứ nhất tụng bán thỉnh Thanh văn gia 。thứ nhị tụng bán thỉnh sắc giới Thiên gia 。thứ nhị tụng thỉnh dục thiên gia 。thứ ngũ tụng thỉnh bát bộ gia 。thứ nhất tụng thỉnh dư nhân thiên gia 。thứ nhất tụng thỉnh Pháp giới hữu tình gia 。sơ trung phần tam 。sơ thất tụng thỉnh gia lệnh đắc Bồ Tát biện 。thứ tam tụng thỉnh gia lệnh đắc Như Lai biện 。thứ nhị tụng thỉnh gia lệnh đắc Phật cập Thanh văn đẳng biện 。sơ trung phục nhị 。sơ nhị tụng bán tổng lễ tán nhất thiết Bồ Tát thỉnh gia 。thứ tứ tụng bán biệt lễ Thiên nữ thỉnh gia 。thử sơ tổng dã 。tán lễ thập đức 。nhất ly mạn vô cuống đức 。nhị chứng chân trạch diệt đức 。dị nhị thừa cố 。tam bất nhiễm ngũ trần đức 。tứ năng ly triền cái đức 。ngũ vô lậu hằng hạnh/hành/hàng đức 。lục phá ngu sanh trí đức 。thất thuyết tất khế cảnh đức 。bát ly chư tập khí đức 。cửu nhâm vận chứng chân đức 。thập tướng đạo hữu tình đức 。thập cú Kinh văn như thứ phối thích 。 經。敬禮辨才天令我辭無礙願我所求事皆悉速成就無病常安隱壽命得延長善解諸明呪勤修菩提道廣饒益群生求心願早遂我說真實語我說無誑語天女妙辨才令我得成就惟願天女來令我語無滯速入身口內聰明足辨才。 Kinh 。kính lễ biện tài Thiên lệnh ngã từ vô ngại nguyện ngã sở cầu sự giai tất tốc thành tựu vô bệnh thường an ổn thọ mạng đắc duyên trường/trưởng thiện giải chư minh chú cần tu Bồ-đề đạo quảng nhiêu ích quần sanh cầu tâm nguyện tảo toại ngã thuyết chân thật ngữ ngã thuyết vô cuống ngữ Thiên nữ diệu biện tài lệnh ngã đắc thành tựu duy nguyện Thiên nữ lai lệnh ngã ngữ vô trệ tốc nhập thân khẩu nội thông minh túc biện tài 。 下別請天女。分文為五。一請詞無礙。二次一頌請無病延年。為利有情不貪世命。三次一頌請解明呪勤習菩提。四次一頌明己實求請加令得。五次一頌請求天女入身加被。 hạ biệt thỉnh Thiên nữ 。phần văn vi ngũ 。nhất thỉnh từ vô ngại 。nhị thứ nhất tụng thỉnh vô bệnh duyên niên 。vi lợi hữu tình bất tham thế mạng 。tam thứ nhất tụng thỉnh giải minh chú cần tập Bồ-đề 。tứ thứ nhất tụng minh kỷ thật cầu thỉnh gia lệnh đắc 。ngũ thứ nhất tụng thỉnh cầu Thiên nữ nhập thân gia bị 。 經。願令我舌根當得如來辨由彼語威力調伏諸眾生我所出語時隨事皆成就聞者生恭敬所作不唐捐若我求辨才事不成就者天女之實語皆悉成虛妄。 Kinh 。nguyện lệnh ngã thiệt căn đương đắc Như Lai biện do bỉ ngữ uy lực điều phục chư chúng sanh ngã sở xuất ngữ thời tùy sự giai thành tựu văn giả sanh cung kính sở tác bất đường quyên nhược/nhã ngã cầu biện tài sự bất thành tựu giả Thiên nữ chi thật ngữ giai tất thành hư vọng 。 下請如來辨。文分為三。初二句請。次一頌半明求辨意。次一頌反成天語不虛我求必就。 hạ thỉnh Như Lai biện 。văn phần vi tam 。sơ nhị cú thỉnh 。thứ nhất tụng bán minh cầu biện ý 。thứ nhất tụng phản thành thiên ngữ bất hư ngã cầu tất tựu 。 經。有作無間罪佛語令調伏及以阿羅漢所有報恩語舍利子目連世尊眾第一斯等真實語願我皆成就。 Kinh 。hữu tác Vô gián tội Phật ngữ lệnh điều phục cập dĩ A-la-hán sở hữu báo ân ngữ Xá-lợi-tử Mục liên Thế Tôn chúng đệ nhất tư đẳng chân thật ngữ nguyện ngã giai thành tựu 。 下請加令得佛及聲聞等辨。初半頌請佛辨。一頌半請餘辨佛。調無間語。羅漢報恩語。互相影舉一切諸語。言斯等者或等餘羅漢。或等如前二十二辨。 hạ thỉnh gia lệnh đắc Phật cập Thanh văn đẳng biện 。sơ bán tụng thỉnh Phật biện 。nhất tụng bán thỉnh dư biện Phật 。điều Vô gián ngữ 。La-hán báo ân ngữ 。hỗ tương ảnh cử nhất thiết chư ngữ 。ngôn tư đẳng giả hoặc đẳng dư La-hán 。hoặc đẳng như tiền nhị thập nhị biện 。 經。我今皆召請佛之聲聞眾皆願速來至成就我求心所求真實語皆願無虛誑。 Kinh 。ngã kim giai triệu thỉnh Phật chi Thanh văn chúng giai nguyện tốc lai chí thành tựu ngã cầu tâm sở cầu chân thật ngữ giai nguyện vô hư cuống 。 下此請聲聞加。 hạ thử thỉnh Thanh văn gia 。 經。上從色究竟及以淨居天大梵及梵輔一切梵王眾乃至遍三千索訶世界主并及諸眷屬我今皆請召惟願降慈悲哀憐同攝受。 Kinh 。thượng tùng sắc cứu cánh cập dĩ tịnh cư thiên đại phạm cập phạm phụ nhất thiết Phạm Vương chúng nãi chí biến tam thiên tác ha thế giới chủ tinh cập chư quyến chúc ngã kim giai thỉnh triệu duy nguyện hàng từ bi ai liên đồng nhiếp thọ 。 下請色界天加。 hạ thỉnh sắc giới Thiên gia 。 經。他化自在天及以樂變化覩史多天眾慈氏當成佛夜摩諸天眾及三十三天四天王眾天一切諸天眾。 Kinh 。tha hóa tự tại thiên cập dĩ lạc/nhạc biến hóa Đổ-sử-đa thiên chúng từ thị đương thành Phật Dạ-Ma chư Thiên Chúng cập tam thập tam thiên Tứ Thiên Vương chúng Thiên nhất thiết chư Thiên Chúng 。 下請欲界天加。 hạ thỉnh dục giới thiên gia 。 經。地水火風神依妙高山住七海山神眾所有諸眷屬滿財及五頂日月諸星辰如是諸天眾令世間安隱斯等諸天神不樂作罪業敬禮鬼子母及最小愛兒龍天藥叉眾乾闥阿蘇羅及以緊那羅莫呼洛伽等我以世尊力悉皆申請召願降慈悲心與我無礙辨。 Kinh 。địa thủy hỏa Phong Thần y diệu cao sơn trụ/trú thất hải sơn Thần chúng sở hữu chư quyến chúc mãn tài cập ngũ đính nhật nguyệt chư tinh Thần như thị chư Thiên Chúng lệnh thế gian an ổn tư đẳng chư thiên thần bất lạc/nhạc tác tội nghiệp kính lễ Quỷ tử mẫu cập tối tiểu ái nhi Long Thiên dược xoa chúng càn-thát A-tô-la cập dĩ Khẩn-na-la mạc hô lạc già đẳng ngã dĩ Thế Tôn lực tất giai thân thỉnh triệu nguyện hàng từ bi tâm dữ ngã vô ngại biện 。 下請八部加。初四頌標名。後一頌申請。 hạ thỉnh bát bộ gia 。sơ tứ tụng tiêu danh 。hậu nhất tụng thân thỉnh 。 經。一切人天眾能了他心者皆願加神力與我妙辨才乃至盡虛空周遍於法界所有含生類與我妙辨才。 Kinh 。nhất thiết nhân Thiên Chúng năng liễu tha tâm giả giai nguyện gia thần lực dữ ngã diệu biện tài nãi chí tận hư không chu biến ư Pháp giới sở hữu hàm sanh loại dữ ngã diệu biện tài 。 下請餘人天及法界生。 hạ thỉnh dư nhân thiên cập Pháp giới sanh 。 經。爾時辨才天女聞是請已告婆羅門言善哉大士若有男子女人能依如是呪及呪讚如前所說受持法式歸敬三寶虔心正念於所求事皆不唐捐兼復受持讀誦此金光明微妙經典所願求者無不果遂速得成就除不至心時婆羅門深心歡喜合掌頂受。 Kinh 。nhĩ thời biện tài Thiên nữ văn thị thỉnh dĩ cáo Bà-la-môn ngôn Thiện tai đại sĩ nhược hữu nam tử nữ nhân năng y như thị chú cập chú tán như tiền sở thuyết thọ/thụ Trì Pháp thức quy kính Tam Bảo kiền tâm chánh niệm ư sở cầu sự giai bất đường quyên kiêm phục thọ trì đọc tụng thử kim quang minh vi diệu Kinh điển sở nguyện cầu giả vô bất quả toại tốc đắc thành tựu trừ bất chí tâm thời Bà-la-môn thâm tâm hoan hỉ hợp chưởng đính/đảnh thọ 。 下第三天女讚勸修行有二。初天女讚歎。次若有男子下印勸令修。後時婆羅門下第四陳如歡喜領受。 hạ đệ tam Thiên nữ tán khuyến tu hành hữu nhị 。sơ Thiên nữ tán thán 。thứ nhược hữu nam tử hạ ấn khuyến lệnh tu 。hậu thời Bà-la-môn hạ đệ tứ trần như hoan hỉ lĩnh thọ 。 經。爾時佛告辨才天女善哉善哉善女天汝能流布是妙經王擁護所有受持經者及能利益一切眾生令得安樂說如是法施與辨才不可思議得福無量諸發心者速趣菩提。 Kinh 。nhĩ thời Phật cáo biện tài Thiên nữ Thiện tai thiện tai thiện nữ thiên nhữ năng lưu bố thị diệu Kinh Vương ủng hộ sở hữu thọ/thụ trì Kinh giả cập năng lợi ích nhất thiết chúng sanh lệnh đắc an lạc thuyết như thị pháp thí dữ biện tài bất khả tư nghị đắc phước vô lượng chư phát tâm giả tốc thú Bồ-đề 。 下品第三大段如來讚勸。初讚天女。諸發心下勸依修學。 hạ phẩm đệ tam đại đoạn Như Lai tán khuyến 。sơ tán Thiên nữ 。chư phát tâm hạ khuyến y tu học 。 大吉祥天女品第十六 đại cát tường thiên nữ phẩm đệ thập lục 大吉祥天女品三門分別。一來意。二釋名。三解妨。言來意者修行流通有五。此令修福智中第二與其衣服財物。若無福利恐外希求妨其弘經。故教依經修學之時自得衣服。既無外求之患。復得修於福智成斯勝行。故此品來。釋名者梵云摩訶(此云大)室利(此云吉祥)提婆仳此云天女總名大吉祥天女。此品明彼吉祥天女事。故以為名。解妨者前品益其辨才。後品益其飲食皆不別分為品。此益衣服何別分耶。答。前後相準不應別分。但為廣略有殊故開合異。前品略明益辨。文少不可別開。與求辨文合說。後品弘經即增地味。不說求已方加。故亦不別。此益衣服初標益衣服。文既廣長。故開為二。問。俱益弘經何故辨才衣服各待請已方增。後品益於地味不待求而即得。答。化有萬途。理不一準。又益辨衣服為難。待求方得。增地味而為易。故不待求。神自主地故益為易。問。持經之人自應供養所有四事。何故求已方增資財。答。上行持經自應得於四事。欲令成於福行故復令其請求。又自專弘經者。未以求於四事。為求四事者令使行經。故待依經學求方與。問。此吉祥女為天趣攝為鬼趣耶。答。真諦三藏云。此初地菩薩應作樹神王。領諸神隨所至處與他勝樂。勝樂即功德之果故名功德天。外國呼神亦名天也。準此所解即示鬼趣作樹神中王。今解。準經但云天女不說為神。如下地神。即名神故。設有處說名樹神王者如四天王亦名四天神王。以主神故名為神王。非必鬼趣。天女亦爾。是天趣攝。 đại cát tường thiên nữ phẩm tam môn phân biệt 。Nhất lai ý 。nhị thích danh 。tam giải phương 。ngôn lai ý giả tu hành lưu thông hữu ngũ 。thử lệnh tu phước trí trung đệ nhị dữ kỳ y phục tài vật 。nhược/nhã vô phước lợi khủng ngoại hy cầu phương kỳ hoằng Kinh 。cố giáo y Kinh tu học chi thời tự đắc y phục 。ký vô ngoại cầu chi hoạn 。phục đắc tu ư phước trí thành tư thắng hành 。cố thử phẩm lai 。thích danh giả phạm vân Ma-ha (thử vân Đại )thất lợi (thử vân cát tường )đề bà tỷ thử vân Thiên nữ tổng danh đại cát tường thiên nữ 。thử phẩm minh bỉ Cát tường Thiên nữ sự 。cố dĩ vi danh 。giải phương giả tiền phẩm ích kỳ biện tài 。hậu phẩm ích kỳ ẩm thực giai bất biệt phần vi phẩm 。thử ích y phục hà biệt phần da 。đáp 。tiền hậu tướng chuẩn bất ưng biệt phần 。đãn vi quảng lược hữu thù cố khai hợp dị 。tiền phẩm lược minh ích biện 。văn thiểu bất khả biệt khai 。dữ cầu biện văn hợp thuyết 。hậu phẩm hoằng Kinh tức tăng địa vị 。bất thuyết cầu dĩ phương gia 。cố diệc bất biệt 。thử ích y phục sơ tiêu ích y phục 。văn ký quảng trường/trưởng 。cố khai vi nhị 。vấn 。câu ích hoằng Kinh hà cố biện tài y phục các đãi thỉnh dĩ phương tăng 。hậu phẩm ích ư địa vị bất đãi cầu nhi tức đắc 。đáp 。hóa hữu vạn đồ 。lý bất nhất chuẩn 。hựu ích biện y phục vi nạn/nan 。đãi cầu phương đắc 。tăng địa vị nhi vi dịch 。cố bất đãi cầu 。Thần tự chủ địa cố ích vi dịch 。vấn 。trì Kinh chi nhân tự Ứng-Cúng dưỡng sở hữu tứ sự 。hà cố cầu dĩ phương tăng tư tài 。đáp 。thượng hạnh/hành/hàng trì Kinh tự ưng đắc ư tứ sự 。dục lệnh thành ư phước hạnh/hành/hàng cố phục lệnh kỳ thỉnh cầu 。hựu tự chuyên hoằng Kinh giả 。vị dĩ cầu ư tứ sự 。vi cầu tứ sự giả lệnh sử hạnh/hành/hàng Kinh 。cố đãi y Kinh học cầu phương dữ 。vấn 。thử cát tường nữ vi thiên thú nhiếp vi quỷ thú da 。đáp 。chân đế Tam Tạng vân 。thử sơ địa Bồ Tát ưng tác thụ/thọ Thần Vương 。lĩnh chư Thần tùy sở chí xứ/xử dữ tha thắng lạc/nhạc 。thắng lạc/nhạc tức công đức chi quả cố danh công đức thiên 。ngoại quốc hô Thần diệc danh Thiên dã 。chuẩn thử sở giải tức thị quỷ thú tác thụ/thọ Thần trung Vương 。kim giải 。chuẩn Kinh đãn vân Thiên nữ bất thuyết vi Thần 。như hạ địa Thần 。tức danh Thần cố 。thiết hữu xứ/xử thuyết danh thụ/thọ Thần Vương giả như Tứ Thiên Vương diệc danh tứ thiên Thần Vương 。dĩ chủ Thần cố danh vi Thần Vương 。phi tất quỷ thú 。Thiên nữ diệc nhĩ 。thị thiên thú nhiếp 。 經。爾時大吉祥天女即從座起前禮佛足合掌恭敬白佛言世尊我若見有苾芻苾芻尼鄔波索迦鄔波斯迦受持讀誦為人解說是金光明最勝王經者我當專心恭敬供養此等法師所謂飲食衣服臥具醫藥及餘一切所須資具皆令圓滿無有乏少。 Kinh 。nhĩ thời đại cát tường thiên nữ tức tùng toạ khởi tiền lễ Phật túc hợp chưởng cung kính bạch Phật ngôn Thế Tôn ngã nhược/nhã kiến hữu Bí-sô Bật-sô-ni ô ba tác ca ô ba tư ca thọ trì đọc tụng vì nhân giải thuyết thị Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh giả ngã đương chuyên tâm cung kính cúng dường thử đẳng Pháp sư sở vị ẩm thực y phục ngọa cụ y dược cập dư nhất thiết sở tu tư cụ giai lệnh viên mãn vô hữu phạp thiểu 。 讚曰。與財物中分之為二。此初一品明弘經者應得四事。下之一品明得之方。初分為四。一見弘經者能供四事。二世尊下辨能供因。并為報德。三若復下勸應行學。四佛告下佛讚勸成。此即初也。復分為三。一請益儀。二白佛言下見修行。三我當下與其益。益中有二。初與世間益。後亦得值遇下與出世益。世益有二。初與現益。次復於下與後益。現中初與財。 tán viết 。dữ tài vật trung phần chi vi nhị 。thử sơ nhất phẩm minh hoằng Kinh giả ưng đắc tứ sự 。hạ chi nhất phẩm minh đắc chi phương 。sơ phần vi tứ 。nhất kiến hoằng Kinh giả năng cung/cúng tứ sự 。nhị Thế Tôn hạ biện năng cung/cúng nhân 。tinh vi báo đức 。tam nhược phục hạ khuyến ưng hạnh/hành/hàng học 。tứ Phật cáo hạ Phật tán khuyến thành 。thử tức sơ dã 。phục phần vi tam 。nhất thỉnh ích nghi 。nhị bạch Phật ngôn hạ kiến tu hành 。tam ngã đương hạ dữ kỳ ích 。ích trung hữu nhị 。sơ dữ thế gian ích 。hậu diệc đắc trực ngộ hạ dữ xuất thế ích 。thế ích hữu nhị 。sơ dữ hiện ích 。thứ phục ư hạ dữ hậu ích 。hiện trung sơ dữ tài 。 經。若晝若夜於此經王所有句義觀察思量安樂而住令此經典於贍部洲廣行流布為彼有情已於無量百千佛所種善根者常使得聞不速隱沒。 Kinh 。nhược/nhã trú nhược/nhã dạ ư thử Kinh Vương sở hữu cú nghĩa quan sát tư lượng an lạc nhi trụ lệnh thử Kinh điển ư thiệm bộ châu quảng hạnh/hành/hàng lưu bố vi bỉ hữu tình dĩ ư vô lượng bách thiên Phật sở chủng thiện căn giả thường sử đắc văn bất tốc ẩn một 。 下與法利。法利有二。一令行法者得安樂住。二令教法為久流行。有三。初令法久住。次辨能信受因。後常聞不沒。 hạ dữ pháp lợi 。pháp lợi hữu nhị 。nhất lệnh hạnh/hành/hàng Pháp giả đắc an lạc trụ 。nhị lệnh giáo pháp vi cửu lưu hạnh/hành/hàng 。hữu tam 。sơ lệnh Pháp cửu trụ 。thứ biện năng tín thọ nhân 。hậu thường văn bất một 。 經。復於無量百千億劫當受人天種種勝樂常得豐稔永除饑饉一切有情恒受安樂。 Kinh 。phục ư vô lượng bách thiên ức kiếp đương thọ/thụ nhân thiên chủng chủng thắng lạc/nhạc thường đắc phong nhẫm vĩnh trừ cơ cận nhất thiết hữu tình hằng thọ/thụ an lạc 。 下與後益有三。一得勝身。二常得豐稔下常豐樂。三一切有情下能利物。 hạ dữ hậu ích hữu tam 。nhất đắc thắng thân 。nhị thường đắc phong nhẫm hạ thường phong lạc/nhạc 。tam nhất thiết hữu tình hạ năng lợi vật 。 經。亦復值遇諸佛世尊於未來世速證無上大菩提果永絕三塗輪迴苦難。 Kinh 。diệc phục trực ngộ chư Phật Thế tôn ư vị lai thế tốc chứng vô thượng đại Bồ-đề quả vĩnh tuyệt tam đồ Luân-hồi khổ nạn 。 下得出世益有三。一值佛。二得菩提。三永絕三塗下證涅槃。 hạ đắc xuất thế ích hữu tam 。nhất trị Phật 。nhị đắc Bồ-đề 。tam vĩnh tuyệt tam đồ hạ chứng Niết Bàn 。 經。世尊我念過去有瑠璃金山寶華光照吉祥功德海如來應正等覺十號具足。我於彼所種諸善根。由彼如來慈悲愍念威神力故。令我今日隨所念處。隨所視方。隨所至國。能令無量百千萬億眾生受諸快樂。乃至所須衣服飲食資生之具金銀琉璃硨磲碼碯珊瑚琥珀真珠等寶悉令充足。 Kinh 。Thế Tôn ngã niệm quá khứ hữu lưu ly kim sơn bảo Hoa Quang chiếu cát tường công đức hải Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác thập hiệu cụ túc 。ngã ư bỉ sở chủng chư thiện căn 。do bỉ Như Lai từ bi mẫn niệm uy thần lực cố 。lệnh ngã kim nhật tùy sở niệm xứ 。tùy sở thị phương 。tùy sở chí quốc 。năng lệnh vô lượng bách thiên vạn ức chúng sanh thọ/thụ chư khoái lạc 。nãi chí sở tu y phục ẩm thực tư sanh chi cụ kim ngân lưu ly xa cừ mã não san hô hổ phách trân châu đẳng bảo tất lệnh sung túc 。 下辨能供因并為報德有四。一陳往遇佛。二我於下述昔殖因。三由彼下念彼佛恩。四令我下令我能益故。我為報昔佛恩故。供養利益弘經之人故。下佛讚。汝能如是憶念昔因報恩供養等。隨所念他心通所緣。隨所視方天眼通所見。隨所至神境通所至。此中八寶餘多說七。七寶說處亦復不同。準佛地論隨方所重說七。有別故不相違。 hạ biện năng cung/cúng nhân tinh vi báo đức hữu tứ 。nhất trần vãng ngộ Phật 。nhị ngã ư hạ thuật tích thực nhân 。tam do bỉ hạ niệm bỉ Phật ân 。tứ lệnh ngã hạ lệnh ngã năng ích cố 。ngã vi báo tích Phật ân cố 。cúng dường lợi ích hoằng Kinh chi nhân cố 。hạ Phật tán 。nhữ năng như thị ức niệm tích nhân báo ân cúng dường đẳng 。tùy sở niệm tha tâm thông sở duyên 。tùy sở thị phương Thiên nhãn thông sở kiến 。tùy sở chí thần cảnh thông sở chí 。thử trung bát bảo dư đa thuyết thất 。thất bảo thuyết xứ/xử diệc phục bất đồng 。chuẩn Phật địa luận tùy phương sở trọng thuyết thất 。hữu biệt cố bất tướng vi 。 若復有人至心讀誦是金光明最勝王經亦當日日燒眾名香及諸妙華為我供養彼琉璃金山寶華光照吉祥功德海如來應正等覺復當每日於三時中稱念我名別以香華及諸美食供養於我亦當聽受此妙經王得如是福。 nhược/nhã phục hưũ nhân chí tâm độc tụng thị Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh diệc đương nhật nhật thiêu chúng danh hương cập chư hương khí vi ngã cúng dường bỉ lưu ly kim sơn bảo Hoa Quang chiếu cát tường công đức hải Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác phục đương mỗi nhật ư tam thời trung xưng niệm ngã danh biệt dĩ hương hoa cập chư mỹ thực/tự cúng dường ư ngã diệc đương thính thọ thử diệu Kinh Vương đắc như thị phước 。 下勸應行學。若準真諦前益法師。此益聽者。今意通二。初長行後偈頌。長行有五。一勸自讀誦。二亦當下教讀誦儀。三復當下復應供我。四亦常下勸於聽。此意已解者勸讀誦。未解者勸聽受。五得如是福結得利益。 hạ khuyến ưng hạnh/hành/hàng học 。nhược/nhã chuẩn chân đế tiền ích Pháp sư 。thử ích thính giả 。kim ý thông nhị 。sơ trường hàng hậu kệ tụng 。trường hàng hữu ngũ 。nhất khuyến tự độc tụng 。nhị diệc đương hạ giáo độc tụng nghi 。tam phục đương hạ phục Ứng-Cúng ngã 。tứ diệc thường hạ khuyến ư thính 。thử ý dĩ giải giả khuyến độc tụng 。vị giải giả khuyến thính thọ 。ngũ đắc như thị phước kết/kiết đắc lợi ích 。 而說頌曰由能如是持經故自身眷屬離諸衰所須衣食無乏時威光壽令難窮盡能命地味常增長諸天降雨隨時節令諸天眾咸歡悅及以園林穀果神叢林果樹竝滋榮所有苗稼咸成就欲求珍財皆滿願隨所念者遂其心。 nhi thuyết tụng viết do năng như thị trì Kinh cố tự thân quyến thuộc ly chư suy sở tu y thực vô phạp thời uy quang thọ lệnh nạn/nan cùng tận năng mạng địa vị thường tăng trưởng chư Thiên hàng vũ tùy thời tiết lệnh chư Thiên Chúng hàm hoan duyệt cập dĩ viên lâm cốc quả Thần tùng lâm quả thụ/thọ tịnh tư vinh sở hữu miêu giá hàm thành tựu dục cầu trân tài giai mãn nguyên tùy sở niệm giả toại kỳ tâm 。 下重頌有八。一身眷無衰。二衣食不乏。三威光長壽。四地味增多。五雨降隨時。六天神歡悅。七百穀滋茂。八所念皆成。 hạ trọng tụng hữu bát 。nhất thân quyến vô suy 。nhị y thực bất phạp 。tam uy quang trường thọ 。tứ địa vị tăng đa 。ngũ vũ hàng tùy thời 。lục thiên thần hoan duyệt 。thất bách cốc tư mậu 。bát sở niệm giai thành 。 經。佛告大吉祥天女善哉善哉汝能如是憶念昔因報恩供養利益安樂無邊眾生流布是經功德無盡。 Kinh 。Phật cáo đại cát tường thiên nữ Thiện tai thiện tai nhữ năng như thị ức niệm tích nhân báo ân cúng dường lợi ích an lạc vô biên chúng sanh lưu bố thị Kinh công đức vô tận 。 下佛讚勸成。 hạ Phật tán khuyến thành 。 大吉祥天女增長財物品第十七 đại cát tường thiên nữ tăng trưởng tài vật phẩm đệ thập thất 大吉祥天女增長財物品三門分別。來意如前。釋名者。昔少有加多云增。先無令得稱長。財謂七珍。物謂四事。若能弘經天女能令財物增長。此品廣明。故云增長財物品。餘如前解。三解妨者。問。此品亦能與其飲食。增其地味。與後品何別。答。能與者異故。又真諦三藏云。此品正與衣服。珍財飲食是兼。後品正與飲食。餘者是兼。 đại cát tường thiên nữ tăng trưởng tài vật phẩm tam môn phân biệt 。lai ý như tiền 。thích danh giả 。tích thiểu hữu gia đa vân tăng 。tiên vô lệnh đắc xưng trường/trưởng 。tài vị thất trân 。vật vị tứ sự 。nhược/nhã năng hoằng Kinh Thiên nữ năng lệnh tài vật tăng trưởng 。thử phẩm quảng minh 。cố vân tăng trưởng tài vật phẩm 。dư như tiền giải 。tam giải phương giả 。vấn 。thử phẩm diệc năng dữ kỳ ẩm thực 。tăng kỳ địa vị 。dữ hậu phẩm hà biệt 。đáp 。năng dữ giả dị cố 。hựu chân đế Tam Tạng vân 。thử phẩm chánh dữ y phục 。trân tài ẩm thực thị kiêm 。hậu phẩm chánh dữ ẩm thực 。dư giả thị kiêm 。 經。爾時大吉祥天女復白佛言世尊北方薜室羅末拏天王城名有財去城不遠有園名曰妙華福光中有勝殿七寶所成世尊我常住彼。 Kinh 。nhĩ thời đại cát tường thiên nữ phục bạch Phật ngôn Thế Tôn Bắc phương bệ thất la mạt nã Thiên vương thành danh hữu tài khứ thành bất viễn hữu viên danh viết hương khí phước quang trung hữu thắng điện thất bảo sở thành Thế Tôn ngã thường trụ bỉ 。 下明其得法。品文分四。一明請求之軌。二我於爾時下明其得益。三既得如是下教其受用。四爾時下世尊讚益。就請軌中復分為三。一指住處。欲令標心有在。 hạ minh kỳ đắc pháp 。phẩm văn phần tứ 。nhất minh thỉnh cầu chi quỹ 。nhị ngã ư nhĩ thời hạ minh kỳ đắc ích 。tam ký đắc như thị hạ giáo kỳ thọ dụng 。tứ nhĩ thời hạ Thế Tôn tán ích 。tựu thỉnh quỹ trung phục phần vi tam 。nhất chỉ trụ xứ 。dục lệnh tiêu tâm hữu tại 。 經。若復有人欲求五穀日日增多倉庫盈溢者。 Kinh 。nhược/nhã phục hưũ nhân dục cầu ngũ cốc nhật nhật tăng đa thương khố doanh dật giả 。 下二舉祈願人。 hạ nhị cử kì nguyện nhân 。 經。應當發起敬信之心。淨治一室瞿摩塗地。應畫我像種種瓔珞周匝莊嚴。當洗浴身著淨衣服。塗以名香入淨室內發心為我每日三時稱彼佛名及此經名號。而申禮敬南謨瑠璃金山寶華光照吉祥功德海如來。持諸香華及以種種甘美飲食至心奉獻。亦以香華及諸飲食供養我像。復持飲食散擲餘方施諸神等實言邀請大吉祥天發所求願。若如所言是不虛者於我所請勿令空爾。于時吉祥天女知是事已。便生愍念令其宅中財穀增長。即當誦呪請召於我。先稱佛名及菩薩名字。 Kinh 。ứng đương phát khởi kính tín chi tâm 。tịnh trì nhất thất Cồ ma đồ địa 。ưng họa ngã tượng chủng chủng anh lạc châu táp trang nghiêm 。đương tẩy dục thân trước/trứ tịnh y phục 。đồ dĩ danh hương nhập tịnh thất nội phát tâm vi ngã mỗi nhật tam thời xưng bỉ Phật danh cập thử Kinh danh hiệu 。nhi thân lễ kính Nam mô lưu ly kim sơn bảo Hoa Quang chiếu cát tường công đức hải Như Lai 。trì chư hương hoa cập dĩ chủng chủng cam mỹ ẩm thực chí tâm phụng hiến 。diệc dĩ hương hoa cập chư ẩm thực cúng dường ngã tượng 。phục trì ẩm thực tán trịch dư phương thí chư Thần đẳng thật ngôn yêu thỉnh đại cát tường thiên phát sở cầu nguyện 。nhược như sở ngôn thị bất hư giả ư ngã sở thỉnh vật lệnh không nhĩ 。vu thời Cát tường Thiên nữ tri thị sự dĩ 。tiện sanh mẫn niệm lệnh kỳ trạch trung tài cốc tăng trưởng 。tức đương tụng chú thỉnh triệu ư ngã 。tiên xưng Phật danh cập Bồ Tát danh tự 。 下三示其方法。於中復二。初標勸祈修必得願遂。二即當誦呪下正教其法。此初標也。應淨室飾身供養祈求。我必滿願。即下淨室為壇。懺禮供養誦呪敷座。非是前後所明各別。然準經文標示正教。隨便即說不依行次。標中分七。一勸發信心要由信心方能受行故。二淨治下標作壇場。三應當洗浴下令嚴身體。四入淨室下示行法處。五發心為我下示其修法。修法有五。一標心所為。二每日下修之分限。三稱彼名下略示歸禮。四持諸香華下教供養。供養有三。一供三寶。亦以香華下供養天女。三復持飲食下令供養眷屬及一切神。五實言下教令祈請。六于時吉祥下標因修得果。七即當下教誦呪歸禮。 hạ tam thị kỳ phương Pháp 。ư trung phục nhị 。sơ tiêu khuyến kì tu tất đắc nguyện toại 。nhị tức đương tụng chú hạ chánh giáo kỳ Pháp 。thử sơ tiêu dã 。ưng tịnh thất sức thân cúng dường kì cầu 。ngã tất mãn nguyên 。tức hạ tịnh thất vi đàn 。sám lễ cúng dường tụng chú phu tọa 。phi thị tiền hậu sở minh các biệt 。nhiên chuẩn Kinh văn tiêu thị chánh giáo 。tùy tiện tức thuyết bất y hạnh/hành/hàng thứ 。tiêu trung phần thất 。nhất khuyến phát tín tâm yếu do tín tâm phương năng thọ hạnh/hành/hàng cố 。nhị tịnh trì hạ tiêu tác đàn trường 。tam ứng đương tẩy dục hạ lệnh nghiêm thân thể 。tứ nhập tịnh thất hạ thị hạnh/hành/hàng Pháp xứ 。ngũ phát tâm vi ngã hạ thị kỳ tu pháp 。tu pháp hữu ngũ 。nhất tiêu tâm sở vi 。nhị mỗi nhật hạ tu chi phần hạn 。tam xưng bỉ danh hạ lược thị quy lễ 。tứ trì chư hương hoa hạ giáo cúng dường 。cúng dường hữu tam 。nhất cung/cúng Tam Bảo 。diệc dĩ hương hoa hạ cúng dường Thiên nữ 。tam phục trì ẩm thực hạ lệnh cúng dường quyến thuộc cập nhất thiết Thần 。ngũ thật ngôn hạ giáo lệnh kì thỉnh 。lục vu thời cát tường hạ tiêu nhân tu đắc quả 。thất tức đương hạ giáo tụng chú quy lễ 。 經。一心敬禮。南謨一切十方三世諸佛。南謨寶髻佛。南謨無垢光明寶幢佛。南謨金幢光佛。南謨百金光藏佛。南謨金蓋寶積佛。南謨金華光幢佛。南謨大燈光佛。南謨大寶幢佛。南謨東方不動佛。南謨南方寶幢佛。南謨西方無量壽。佛南謨北方天鼓音佛。南謨妙幢菩薩。南謨金光菩薩。南謨金藏菩薩。南謨常啼菩薩。南謨法上菩薩。南謨善安菩薩。 Kinh 。nhất tâm kính lễ 。Nam mô nhất thiết thập phương tam thế chư Phật 。Nam mô bảo kế Phật 。Nam mô vô cấu quang minh Bảo tràng Phật 。Nam mô kim tràng quang Phật 。Nam mô bách kim quang tạng Phật 。Nam mô kim cái Bảo tích Phật 。Nam mô kim Hoa Quang tràng Phật 。Nam mô Đại đăng quang Phật 。Nam mô Đại Bảo tràng Phật 。Nam mô Đông phương Bất Động Phật 。Nam mô Nam phương Bảo tràng Phật 。Nam mô Tây phương Vô-Lượng-Thọ 。Phật Nam mô Bắc phương thiên cổ âm Phật 。Nam mô diệu Tràng Bồ-tát 。Nam mô kim quang Bồ Tát 。Nam mô kim tạng Bồ Tát 。Nam mô Thường đề Bồ Tát 。Nam mô pháp thượng Bồ Tát 。Nam mô thiện an Bồ Tát 。 下第二正教修法。準依作法有十一種。初應先教誦呪令就。二作壇場。三嚴淨其身。四應受八戒。五二時之中為自及天女供養三寶。及自供養天女。六為天女及以自身三時之中禮佛法僧。七自懺己愆。八普為迴向發所求願。九於天女前歸禮請名。十正誦神呪。十一希天滿願。今文不次。依文分九。一禮敬三寶。此經及寶華佛亦應禮敬。以前標說此略不論。準前求辨才亦禮敬三寶及諸天神皆請加被。今此不請者以增財易故。 hạ đệ nhị chánh giáo tu pháp 。chuẩn y tác pháp hữu thập nhất chủng 。sơ ưng tiên giáo tụng chú lệnh tựu 。nhị tác đàn trường 。tam nghiêm tịnh kỳ thân 。tứ ưng thọ/thụ bát giới 。ngũ nhị thời chi trung vi tự cập Thiên nữ cúng dường Tam Bảo 。cập tự cúng dường Thiên nữ 。lục vi Thiên nữ cập dĩ tự thân tam thời chi trung lễ Phật pháp tăng 。thất tự sám kỷ khiên 。bát phổ vi hồi hướng phát sở cầu nguyện 。cửu ư Thiên nữ tiền quy lễ thỉnh danh 。thập chánh tụng Thần chú 。thập nhất hy Thiên mãn nguyên 。kim văn bất thứ 。y văn phần cửu 。nhất lễ kính Tam Bảo 。thử Kinh cập bảo hoa Phật diệc ưng lễ kính 。dĩ tiền tiêu thuyết thử lược bất luận 。chuẩn tiền cầu biện tài diệc lễ kính Tam Bảo cập chư thiên thần giai thỉnh gia bị 。kim thử bất thỉnh giả dĩ tăng tài dịch cố 。 經。敬禮如是佛菩薩已次當誦呪請召我大吉祥天女由此呪力所求之事皆得成就。 Kinh 。kính lễ như thị Phật Bồ-tát dĩ thứ đương tụng chú thỉnh triệu ngã đại cát tường thiên nữ do thử chú lực sở cầu chi sự giai đắc thành tựu 。 下第二教其誦呪者有五。初結前生後。二次當下教其請召。 hạ đệ nhị giáo kỳ tụng chú giả hữu ngũ 。sơ kết/kiết tiền sanh hậu 。nhị thứ đương hạ giáo kỳ thỉnh triệu 。 經。即說呪曰。 Kinh 。tức thuyết chú viết 。 南謨室唎莫訶天女　怛姪他　鉢唎脯(口*律)拏折囇　三曼(多*頁)　達唎設泥(去聲下皆同)　莫訶毘訶囉揭帝　三曼哆毘曇末泥　莫訶迦里也　鉢喇底瑟侘鉢泥　薩婆頞他婆彈泥　蘇鉢喇底脯囇　痾耶娜達摩多　莫訶毘俱比帝　莫訶迷咄嚕　鄔波僧呬羝　莫訶頡唎使　蘇僧近(入)里　呬羝三曼多頞他　阿奴波剌泥　莎訶 Nam mô thất lợi mạc ha Thiên nữ 　đát điệt tha 　bát lợi bô (khẩu *luật )nã chiết 囇　tam mạn (đa *hiệt )　đạt lợi thiết nê (khứ thanh hạ giai đồng )　mạc ha Tì ha La Yết đế 　tam mạn sỉ Tỳ đàm mạt nê 　mạc ha Ca lý dã 　bát lạt để sắt sá bát nê 　tát bà át tha Bà đạn nê 　tô bát lạt để bô 囇　A da na đạt ma đa 　mạc ha Tì câu bỉ đế 　mạc ha mê đốt lỗ 　ổ ba tăng hứ đê 　mạc ha hiệt lợi sử 　tô tăng cận (nhập )lý 　hứ đê Tam-mạn-đa át tha 　a nô ba lạt nê 　bà ha 下三示所誦呪。 hạ tam thị sở tụng chú 。 經。世尊若人誦持如是神呪請召我時我聞請已即至其所令願得遂世尊是灌頂法句定成就句真實之句無虛誑句是平等行於諸眾生是正善根。 Kinh 。Thế Tôn nhược/nhã nhân tụng trì như thị Thần chú thỉnh triệu ngã thời ngã văn thỉnh dĩ tức chí kỳ sở lệnh nguyện đắc toại Thế Tôn thị quán đảnh Pháp cú định thành tựu cú chân thật chi cú vô hư cuống cú thị bình đẳng hạnh/hành/hàng ư chư chúng sanh thị chánh thiện căn 。 下四能行願遂。世尊是灌頂下五歎呪功能有六。一灌頂法句明是勝人法。如受王位國師乘象取四海水吉祥茅草以灌其頂示吉祥相。此表得聞此陀羅尼當受佛位。二定成就句者決滿所求。三真實句者說契真故。四無虛誑者不誑他故。五平等行者一切有情皆得行故。六正善根者世出世善之根本故。 hạ tứ năng hạnh nguyện toại 。Thế Tôn thị quán đảnh hạ ngũ thán chú công năng hữu lục 。nhất quán đảnh Pháp cú minh thị thắng nhân Pháp 。như thọ/thụ Vương vị Quốc Sư thừa tượng thủ tứ hải thủy cát tường mao thảo dĩ quán kỳ đảnh/đính thị cát tường tướng 。thử biểu đắc văn thử Đà-la-ni đương thọ/thụ Phật vị 。nhị định thành tựu cú giả quyết mãn sở cầu 。tam chân thật cú giả thuyết khế chân cố 。tứ vô hư cuống giả bất cuống tha cố 。ngũ bình đẳng hành giả nhất thiết hữu tình giai đắc hạnh/hành/hàng cố 。lục chánh thiện căn giả thế xuất thế thiện chi căn bản cố 。 經。若有受持讀誦呪者應七日七夜受八支戒。 Kinh 。nhược hữu thọ trì đọc tụng chú giả ưng thất nhật thất dạ thọ/thụ bát chi giới 。 下第三教應受戒。此據在家二眾法說。出家五眾不必須受。 hạ đệ tam giáo ưng thọ/thụ giới 。thử cứ tại gia nhị chúng pháp thuyết 。xuất gia ngũ chúng bất tất tu thọ/thụ 。 經。於晨朝時先嚼齒木淨澡漱已。 Kinh 。ư thần triêu thời tiên tước xỉ mộc tịnh táo thấu dĩ 。 下第四教嚴淨其身。亦應洗浴著淨衣服。 hạ đệ tứ giáo nghiêm tịnh kỳ thân 。diệc ưng tẩy dục trước/trứ tịnh y phục 。 經。及於晡後香華供養一切諸佛。 Kinh 。cập ư bô hậu hương hoa cúng dường nhất thiết chư Phật 。 下第五教修供養。言及於晡時者明晨朝亦爾。言供養佛法及菩薩并吉祥天。 hạ đệ ngũ giáo tu cúng dường 。ngôn cập ư bô thời giả minh thần triêu diệc nhĩ 。ngôn cúng dường Phật Pháp cập Bồ Tát tinh Cát tường Thiên 。 經。自陳其罪。 Kinh 。tự trần kỳ tội 。 下第六教自懺己愆。 hạ đệ lục giáo tự sám kỷ khiên 。 經。當為己身及諸含識迴向發願令所希求速得成就。 Kinh 。đương vi kỷ thân cập chư hàm thức hồi hướng phát nguyện lệnh sở hy cầu tốc đắc thành tựu 。 下第七普為發願。 hạ đệ thất phổ vi phát nguyện 。 經。淨治一室或在空閑阿蘭若處瞿摩為壇燒栴檀香而為供養置一勝座旛蓋莊嚴以諸名華布列壇內。 Kinh 。tịnh trì nhất thất hoặc tại không nhàn A-lan-nhã xứ/xử Cồ ma vi đàn thiêu chiên đàn hương nhi vi cúng dường trí nhất thắng tọa phan cái trang nghiêm dĩ chư danh hoa bố liệt đàn nội 。 下第八教立壇場。立壇場法有五。一依閑寂清淨之處。二瞿摩塗地。三畫吉祥女形。四為敷高座。五懸列旛蓋燒香散華。 hạ đệ bát giáo lập đàn trường 。lập đàn trường pháp hữu ngũ 。nhất y nhàn tịch thanh tịnh chi xứ/xử 。nhị Cồ ma đồ địa 。tam họa cát tường nữ hình 。tứ vi phu cao tọa 。ngũ huyền liệt phan cái thiêu hương tán hoa 。 經。應當至心誦持前呪希望我至。 Kinh 。ứng đương chí tâm tụng trì tiền chú hy vọng ngã chí 。 下第九希天滿願請召天女。示呪中明此至心言。即指前說也。 hạ đệ cửu hy Thiên mãn nguyên thỉnh triệu Thiên nữ 。thị chú trung minh thử chí tâm ngôn 。tức chỉ tiền thuyết dã 。 經。我於爾時即便護念觀察是人來入其室就座而坐受其供養。 Kinh 。ngã ư nhĩ thời tức tiện hộ niệm quan sát thị nhân lai nhập kỳ thất tựu tọa nhi tọa thọ/thụ kỳ cúng dường 。 下第二大段依請得益有三。一吉祥來應。 hạ đệ nhị Đại đoạn y thỉnh đắc ích hữu tam 。nhất cát tường lai ưng 。 經。從是以後當令彼人於睡夢中得見於我。 Kinh 。tùng thị dĩ hậu đương lệnh bỉ nhân ư thụy mộng trung đắc kiến ư ngã 。 下二令夢得見。 hạ nhị lệnh mộng đắc kiến 。 經。隨所求事以實告知若聚落空澤及僧住處隨所求者皆令圓滿金銀財寶牛羊穀麥飲食衣服皆得隨心受諸快樂。 Kinh 。tùy sở cầu sự dĩ thật cáo tri nhược/nhã tụ lạc không trạch cập tăng trụ xứ tùy sở cầu giả giai lệnh viên mãn kim ngân tài bảo ngưu dương cốc mạch ẩm thực y phục giai đắc tùy tâm thọ/thụ chư khoái lạc 。 下三正明得果。 hạ tam chánh minh đắc quả 。 經。既得如是勝妙果報當以上分供養三寶及施於我廣修法會設諸飲食布列香華。 Kinh 。ký đắc như thị thắng diệu quả báo đương dĩ thượng phần cúng dường Tam Bảo cập thí ư ngã quảng tu pháp hội thiết chư ẩm thực bố liệt hương hoa 。 下第三大段教其受用有六。一應用上好為自及我而修供養。此中文倒。應云可用上分為自及我廣修法會。設諸飲食布列香華供養三寶。 hạ đệ tam đại đoạn giáo kỳ thọ dụng hữu lục 。nhất ưng dụng thượng hảo vi tự cập ngã nhi tu cúng dường 。thử trung văn đảo 。ưng vân khả dụng thượng phần vi tự cập ngã quảng tu pháp hội 。thiết chư ẩm thực bố liệt hương hoa cúng dường Tam Bảo 。 經。既供養已所有供養貨之取直復為供養於我。 Kinh 。ký cúng dường dĩ sở hữu cúng dường hóa chi thủ trực phục vi cúng dường ư ngã 。 已下二應貿供養餘更為供養。 dĩ hạ nhị ưng mậu cúng dường dư cánh vi cúng dường 。 經。我當終身常住於此擁護是人令無闕乏隨所希求悉皆稱意。 Kinh 。ngã đương chung thân thường trụ ư thử ủng hộ thị nhân lệnh vô khuyết phạp tùy sở hy cầu tất giai xưng ý 。 下三成前勸令供養所以。 hạ tam thành tiền khuyến lệnh cúng dường sở dĩ 。 經。亦當時時給濟貧乏不應慳惜獨為己身。 Kinh 。diệc đương thời thời cấp tế bần phạp bất ưng xan tích độc vi kỷ thân 。 下四應給貧窮不獨供己。 hạ tứ ưng cấp bần cùng bất độc cung/cúng kỷ 。 經。常讀是經供養不絕。 Kinh 。thường độc thị Kinh cúng dường bất tuyệt 。 下五既得資緣應正弘經。 hạ ngũ ký đắc tư duyên ưng chánh hoằng Kinh 。 經。當以此福普施一切迴向菩提願出生死速得解脫。 Kinh 。đương dĩ thử phước phổ thí nhất thiết hồi hướng Bồ-đề nguyện xuất sanh tử tốc đắc giải thoát 。 下六總以前福布施迴向。 hạ lục tổng dĩ tiền phước bố thí hồi hướng 。 經。爾時世尊讚言善哉吉祥天女汝能如是流布此經不可思議自他俱益。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn tán ngôn Thiện tai Cát tường Thiên nữ nhữ năng như thị lưu bố thử Kinh bất khả tư nghị tự tha câu ích 。 下第四大段世尊讚益。 hạ đệ tứ đại đoạn Thế Tôn tán ích 。 堅牢地神品第十八 Kiên lao địa Thần phẩm đệ thập bát 堅牢地神品三門分別。一來意者。前雖益其衣服。未得飲食資持。此益飲食資身安樂故得弘法。故前品後有此品生。釋品名者。梵云堅牢。是地義。即堅牢地之神。或復由神能令地堅牢名堅牢地之神。亦依主釋。能堅牢地。是神用故。三解妨者。天女益於財物標云增長財物品。此地神加於飲食。何故不言地神益飲食滋味品。答天女分成兩品。故增財物簡之。地神品既不分無濫不言飲食。 Kiên lao địa Thần phẩm tam môn phân biệt 。Nhất lai ý giả 。tiền tuy ích kỳ y phục 。vị đắc ẩm thực tư trì 。thử ích ẩm thực tư thân an lạc cố đắc hoằng pháp 。cố tiền phẩm hậu hữu thử phẩm sanh 。thích phẩm danh giả 。phạm vân kiên lao 。thị địa nghĩa 。tức kiên lao địa chi Thần 。hoặc phục do Thần năng lệnh địa kiên lao danh kiên lao địa chi Thần 。diệc y chủ thích 。năng kiên lao địa 。thị Thần dụng cố 。tam giải phương giả 。Thiên nữ ích ư tài vật tiêu vân tăng trưởng tài vật phẩm 。thử địa thần gia ư ẩm thực 。hà cố bất ngôn địa thần ích ẩm thực tư vị phẩm 。đáp Thiên nữ phần thành lượng (lưỡng) phẩm 。cố tăng tài vật giản chi 。địa thần phẩm ký bất phần vô lạm bất ngôn ẩm thực 。 經爾時堅牢地神即於眾中從座而起合掌恭敬而白佛言。 Kinh nhĩ thời Kiên lao địa Thần tức ư chúng trung tùng tọa nhi khởi hợp chưởng cung kính nhi bạch Phật ngôn 。 下品文分二。初益飲食資持。後白佛言下與呪現身加被。初中復四。初標益弘經。二若有方處下正明得益。三爾時世尊下佛重述成。四爾時堅牢下地神願護。標中有二。初儀軌後標益。此初也。 hạ phẩm văn phần nhị 。sơ ích ẩm thực tư trì 。hậu bạch Phật ngôn hạ dữ chú hiện thân gia bị 。sơ trung phục tứ 。sơ tiêu ích hoằng Kinh 。nhị nhược hữu phương xứ/xử hạ chánh minh đắc ích 。tam nhĩ thời Thế Tôn hạ Phật trọng thuật thành 。tứ nhĩ thời kiên lao hạ địa Thần nguyện hộ 。tiêu trung hữu nhị 。sơ nghi quỹ hậu tiêu ích 。thử sơ dã 。 經。世尊是金光明最勝王經若現在世若未來世若在城邑聚落王宮樓觀及阿蘭若山澤空林有此經王流布之處世尊我當往詣其所供養恭敬擁護流通。 Kinh 。Thế Tôn thị Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh nhược/nhã hiện tại thế nhược/nhã vị lai thế nhược/nhã tại thành ấp tụ lạc vương cung lâu quán cập A-lan-nhã sơn trạch không lâm hữu thử Kinh Vương lưu bố chi xứ/xử Thế Tôn ngã đương vãng nghệ kỳ sở cúng dường cung kính ủng hộ lưu thông 。 下標益有二。初明弘經時處。後世尊我當下標益弘經。 hạ tiêu ích hữu nhị 。sơ minh hoằng Kinh thời xứ/xử 。hậu Thế Tôn ngã đương hạ tiêu ích hoằng Kinh 。 經。若有方處為說法師敷置高座演說經者。 Kinh 。nhược hữu phương xứ/xử vi thuyết pháp sư phu trí cao tọa diễn thuyết Kinh giả 。 下第二正明得益有三。初明供養弘經之人。次既受如是下明得供養更廣弘經。後既聽受已下明聞經得益。初復分五。一指弘經人及處。 hạ đệ nhị chánh minh đắc ích hữu tam 。sơ minh cúng dường hoằng Kinh chi nhân 。thứ ký thọ/thụ như thị hạ minh đắc cúng dường cánh quảng hoằng Kinh 。hậu ký thính thọ dĩ hạ minh văn Kinh đắc ích 。sơ phục phần ngũ 。nhất chỉ hoằng Kinh nhân cập xứ/xử 。 經。我以神力不現本身在於座所頂戴其足。 Kinh 。ngã dĩ thần lực bất hiện bản thân tại ư tọa sở đảnh đái kỳ túc 。 下二明神頂敬。 hạ nhị minh thần đảnh/đính kính 。 經。我得聞法深心歡喜得餐法味增益威光慶悅無量。 Kinh 。ngã đắc văn Pháp thâm tâm hoan hỉ đắc xan pháp vị tăng ích uy quang khánh duyệt vô lượng 。 下三明神蒙法利。 hạ tam minh Thần mông pháp lợi 。 經。自身既得如是利益。亦令大地深十六萬八千踰繕那。至金剛輪際。令其地味悉皆增益。乃至四海所有土地亦使肥濃。田疇沃壤倍勝常日。亦復令此贍部洲中江河池沼所有諸樹藥草叢林。種種華果根莖枝葉及諸苗稼。形相可愛眾所樂觀。色香具足皆堪受用。若諸有情受用如是勝飲食已。長命色力。諸根安隱。增益光暉。無諸痛惱。心慧勇健。無不堪能。又此大地凡有所須。百千事業悉皆周備。 Kinh 。tự thân ký đắc như thị lợi ích 。diệc lệnh Đại địa thâm thập lục vạn bát thiên du thiện na 。chí Kim Cương luân tế 。lệnh kỳ địa vị tất giai tăng ích 。nãi chí tứ hải sở hữu độ địa diệc sử phì nùng 。điền trù ốc nhưỡng bội thắng thường nhật 。diệc phục lệnh thử thiệm bộ châu trung giang hà trì chiểu sở hữu chư thụ/thọ dược thảo tùng lâm 。chủng chủng hoa quả căn hành chi diệp cập chư miêu giá 。hình tướng khả ái chúng sở lạc/nhạc quán 。sắc hương cụ túc giai kham thọ dụng 。nhược/nhã chư hữu tình thọ dụng như thị thắng ẩm thực dĩ 。trường/trưởng mạng sắc lực 。chư căn an ổn 。tăng ích quang huy 。vô chư thống não 。tâm tuệ dũng kiện 。vô bất kham năng 。hựu thử Đại địa phàm hữu sở tu 。bách thiên sự nghiệp tất giai chu bị 。 下四益其供養。供養有五。一益地味。益地味故令地所生皆悉美好。二乃至下益分限。三亦復下明益百穀。四若諸有情下益受用。若說法師及敷座人聽法之眾咸得此益。故云若諸有情。五又此大地下明益資具。 hạ tứ ích kỳ cúng dường 。cúng dường hữu ngũ 。nhất ích địa vị 。ích địa vị cố lệnh địa sở sanh giai tất mỹ hảo 。nhị nãi chí hạ ích phần hạn 。tam diệc phục hạ minh ích bách cốc 。tứ nhược/nhã chư hữu tình hạ ích thọ dụng 。nhược/nhã thuyết pháp sư cập phu tọa nhân thính pháp chi chúng hàm đắc thử ích 。cố vân nhược/nhã chư hữu tình 。ngũ hựu thử Đại địa hạ minh ích tư cụ 。 經。世尊以是因緣諸贍部洲安隱豐樂人民熾盛無諸衰惱所有眾生皆受安樂。 Kinh 。Thế Tôn dĩ thị nhân duyên chư thiệm bộ châu an ổn phong lạc/nhạc nhân dân sí thịnh vô chư suy não sở hữu chúng sanh giai thọ/thụ an lạc 。 下五結得益。 hạ ngũ kết đắc ích 。 經。既受如是身心快樂於此經王深加愛敬所在之處皆願受持供養恭敬尊重讚歎。 Kinh 。ký thọ/thụ như thị thân tâm khoái lạc ư thử Kinh Vương thâm gia ái kính sở tại chi xứ/xử giai nguyện thọ trì cúng dường cung kính tôn trọng tán thán 。 下第二明得供養更廣弘經。於中分三。初明說聽加敬願持。次又復於彼下明其地神請說并益。後是故世尊下後勸聽經。此初也。 hạ đệ nhị minh đắc cúng dường cánh quảng hoằng Kinh 。ư trung phần tam 。sơ minh thuyết thính gia kính nguyện trì 。thứ hựu phục ư bỉ hạ minh kỳ địa Thần thỉnh thuyết tinh ích 。hậu thị cố Thế Tôn hạ hậu khuyến thính Kinh 。thử sơ dã 。 經。又復於彼說法大師法座之處悉皆往彼為諸眾生勸請說是最勝經王何以故世尊由說此經我之自身并諸眷屬咸蒙利益光暉氣力勇猛威勢顏容端正倍勝於常世尊我堅牢地神蒙法味已令贍部洲縱廣七千踰繕那地皆悉沃壤乃至如前所有眾生皆受安樂。 Kinh 。hựu phục ư bỉ thuyết Pháp Đại sư Pháp tọa chi xứ/xử tất giai vãng bỉ vi chư chúng sanh khuyến thỉnh thuyết thị tối thắng Kinh Vương hà dĩ cố Thế Tôn do thuyết thử Kinh ngã chi tự thân tinh chư quyến chúc hàm mông lợi ích quang huy khí lực dũng mãnh uy thế nhan dung đoan chánh bội thắng ư thường Thế Tôn ngã Kiên lao địa Thần mông pháp vị dĩ lệnh thiệm bộ châu túng quảng thất thiên du thiện na địa giai tất ốc nhưỡng nãi chí như tiền sở hữu chúng sanh giai thọ/thụ an lạc 。 下明地神請說并益復二。初請說。後世尊我堅牢下與益。請說有三。初願請。次何以故徵。後世尊下釋與益。可知。 hạ minh địa Thần thỉnh thuyết tinh ích phục nhị 。sơ thỉnh thuyết 。hậu Thế Tôn ngã kiên lao hạ dữ ích 。thỉnh thuyết hữu tam 。sơ nguyện thỉnh 。thứ hà dĩ cố trưng 。hậu Thế Tôn hạ thích dữ ích 。khả tri 。 經。是故世尊時彼眾生為報我恩應作是念我當必定聽受是經恭敬供養尊重讚歎作是念已即從住處城邑聚落舍宅空地詣法會所頂禮法師聽受是經。 Kinh 。thị cố Thế Tôn thời bỉ chúng sanh vi báo ngã ân ưng tác thị niệm ngã đương tất định thính thọ thị Kinh cung kính cúng dường tôn trọng tán thán tác thị niệm dĩ tức tùng trụ xứ thành ấp tụ lạc xá trạch không địa nghệ pháp hội sở đảnh lễ Pháp sư thính thọ thị Kinh 。 下後勸聽經有三。初念報恩。次應作是念下起決心聽。後作是念下往法會聽。 hạ hậu khuyến thính Kinh hữu tam 。sơ niệm báo ân 。thứ ưng tác thị niệm hạ khởi quyết tâm thính 。hậu tác thị niệm hạ vãng pháp hội thính 。 經。既聽受已各還本處心生慶喜共作是言我等今者得聞甚深無上妙法即是攝受不可思議功德之聚由經力故我等當值無量無邊百千俱胝那庾多佛承事供養永離三塗極苦之處復於來世百千生中常生天上及在人間受諸勝樂。 Kinh 。ký thính thọ dĩ các hoàn bổn xứ tâm sanh khánh hỉ cọng tác thị ngôn ngã đẳng kim giả đắc văn thậm thâm vô thượng diệu pháp tức thị nhiếp thọ bất khả tư nghị công đức chi tụ do Kinh lực cố ngã đẳng đương trị vô lượng vô biên bách thiên câu-chi na dữu đa Phật thừa sự cúng dường vĩnh ly tam đồ cực khổ chi xứ/xử phục ư lai thế bách thiên sanh trung thường sanh Thiên thượng cập tại nhân gian thọ/thụ chư thắng lạc/nhạc 。 下第三明聞經得益有三。初勸慶相賀。次時彼諸人下傳說利他。後世尊隨諸下明其得益。初中復五。一慶聞深法。二即是下慶獲福廣。三由經力下慶當遇佛。四永離下慶免三塗。五復於下慶當勝報。 hạ đệ tam minh văn Kinh đắc ích hữu tam 。sơ khuyến khánh tướng hạ 。thứ thời bỉ chư nhân hạ truyền thuyết lợi tha 。hậu Thế Tôn tùy chư hạ minh kỳ đắc ích 。sơ trung phục ngũ 。nhất khánh văn thâm pháp 。nhị tức thị hạ khánh hoạch phước quảng 。tam do Kinh lực hạ khánh đương ngộ Phật 。tứ vĩnh ly hạ khánh miễn tam đồ 。ngũ phục ư hạ khánh đương thắng báo 。 經。時彼諸人各還本處為諸人眾說是經王若一喻一品一昔因緣一如來名一菩薩名一四句頌或復一句為諸眾生說是經典乃至首題名字。 Kinh 。thời bỉ chư nhân các hoàn bổn xứ vi chư nhân chúng thuyết thị Kinh Vương nhược/nhã nhất dụ nhất phẩm nhất tích nhân duyên nhất Như Lai danh nhất Bồ Tát danh nhất tứ cú tụng hoặc phục nhất cú vi chư chúng sanh thuyết thị Kinh điển nãi chí thủ đề danh tự 。 下次傳說利他。 hạ thứ truyền thuyết lợi tha 。 經。世尊隨諸眾生所住之處其地悉皆沃壤肥濃過於餘處凡是土地所生之物悉得增長滋茂廣大令諸眾生受於快樂多饒珍財好生惠施心常堅固深信三寶作是語已。 Kinh 。Thế Tôn tùy chư chúng sanh sở trụ chi xứ/xử kỳ địa tất giai ốc nhưỡng phì nùng quá/qua ư dư xứ phàm thị độ địa sở sanh chi vật tất đắc tăng trưởng tư mậu quảng đại lệnh chư chúng sanh thọ/thụ ư khoái lạc đa nhiêu trân tài hảo sanh huệ thí tâm thường kiên cố thâm tín Tam Bảo tác thị ngữ dĩ 。 下明其得益。 hạ minh kỳ đắc ích 。 經。爾時世尊告堅牢地神曰。若有眾生聞是金光明最勝經王乃至一句。命終之後當得往生三十三天及餘天處。若有眾生為欲供養是經王故。莊嚴宅宇乃至張一傘蓋懸一繒旛。由是因緣六天之上如念受生。七寶妙宮隨意受用。各各自然。有七千天女共相娛樂。日夜常受不可思議殊勝之樂。作是語已。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn cáo Kiên lao địa Thần viết 。nhược hữu chúng sanh văn thị kim quang minh tối thắng Kinh Vương nãi chí nhất cú 。mạng chung chi hậu đương đắc vãng sanh tam thập tam thiên cập dư thiên xứ 。nhược hữu chúng sanh vi dục cúng dường thị Kinh Vương cố 。trang nghiêm trạch vũ nãi chí trương nhất tản cái huyền nhất tăng phan 。do thị nhân duyên lục thiên chi thượng như niệm thọ sanh 。thất bảo diệu cung tùy ý thọ dụng 。các các tự nhiên 。hữu thất thiên Thiên nữ cộng tướng ngu lạc 。nhật dạ thường thọ/thụ bất khả tư nghị thù thắng chi lạc/nhạc 。tác thị ngữ dĩ 。 下第三佛重述成。於中有二。初述成聞經益。後若有眾生下述成供養益。述聞生上得益。不言受樂者影略故也。 hạ đệ tam Phật trọng thuật thành 。ư trung hữu nhị 。sơ thuật thành văn Kinh ích 。hậu nhược hữu chúng sanh hạ thuật thành cúng dường ích 。thuật văn sanh thượng đắc ích 。bất ngôn thọ/thụ lạc/nhạc giả ảnh lược cố dã 。 經。爾時堅牢地神白佛言世尊以是因緣若有四眾昇於法座說是法時我當晝夜擁護是人自隱其身在於座所頂戴其足。 Kinh 。nhĩ thời Kiên lao địa Thần bạch Phật ngôn Thế Tôn dĩ thị nhân duyên nhược hữu Tứ Chúng thăng ư Pháp tọa thuyết thị pháp thời ngã đương trú dạ ủng hộ thị nhân tự ẩn kỳ thân tại ư tọa sở đảnh đái kỳ túc 。 下第四地神願護。於中有三。一願護法師。 hạ đệ tứ địa thần nguyện hộ 。ư trung hữu tam 。nhất nguyện hộ Pháp sư 。 經。世尊如是經典為彼眾生已於百千佛所種善根者於贍部洲流布不滅是諸眾生聽斯經者於未來世無量百千俱胝那庾多劫天上人中常受勝樂得遇諸佛速成阿耨多羅三藐三菩提不歷三塗生死之苦。 Kinh 。Thế Tôn như thị Kinh điển vi bỉ chúng sanh dĩ ư bách thiên Phật sở chủng thiện căn giả ư thiệm bộ châu lưu bố bất diệt thị chư chúng sanh thính tư Kinh giả ư vị lai thế vô lượng bách thiên câu-chi na dữu đa kiếp Thiên thượng nhân trung thường thọ/thụ thắng lạc/nhạc đắc ngộ chư Phật tốc thành A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề bất lịch tam đồ sanh tử chi khổ 。 下二願護正法。護正法者為利有情。是諸眾生下三明令生得益有二。初得樂果。後離苦報。樂果有二。初受世果。得遇諸佛下得出世果下離苦報。可知。 hạ nhị nguyện hộ chánh pháp 。hộ chánh pháp giả vi lợi hữu tình 。thị chư chúng sanh hạ tam minh lệnh sanh đắc ích hữu nhị 。sơ đắc lạc/nhạc quả 。hậu ly khổ báo 。lạc/nhạc quả hữu nhị 。sơ thọ/thụ thế quả 。đắc ngộ chư Phật hạ đắc xuất thế quả hạ ly khổ báo 。khả tri 。 經。爾時堅牢地神白佛言世尊我有心呪能利人天安樂一切。 Kinh 。nhĩ thời Kiên lao địa Thần bạch Phật ngôn Thế Tôn ngã hữu tâm chú năng lợi nhân thiên an lạc nhất thiết 。 下大段第二與呪現身加被。於中分三。初啟白。次若有下說呪。後佛讚。此初也。 hạ Đại đoạn đệ nhị dữ chú hiện thân gia bị 。ư trung phần tam 。sơ khải bạch 。thứ nhược hữu hạ thuyết chú 。hậu Phật tán 。thử sơ dã 。 經。若有男子女人及諸四眾。欲得親見我真身者。應當至心持此陀羅尼。隨其所願皆悉遂心。所謂資財珍寶伏藏。及求神通長年妙藥。并療眾病降伏怨敵。制諸異論。當於淨室。安置道場。洗浴身已。著鮮潔衣。踞草座上。於有舍利尊像之前。或有舍利制底之所。燒香散華飲食供養。於白月八日布灑星合。 Kinh 。nhược hữu nam tử nữ nhân cập chư Tứ Chúng 。dục đắc thân kiến ngã chân thân giả 。ứng đương chí tâm trì thử Đà-la-ni 。tùy kỳ sở nguyện giai tất toại tâm 。sở vị tư tài trân bảo phục tạng 。cập cầu thần thông trường/trưởng niên diệu dược 。tinh liệu chúng bệnh hàng phục oán địch 。chế chư dị luận 。đương ư tịnh thất 。an trí đạo tràng 。tẩy dục thân dĩ 。trước/trứ tiên khiết y 。cứ thảo tọa thượng 。ư hữu xá lợi tôn tượng chi tiền 。hoặc hữu xá lợi chế để chi sở 。thiêu hương tán hoa ẩm thực cúng dường 。ư bạch nguyệt bát nhật bố sái tinh hợp 。 下說呪復三。初標告示法。次別說教之。後結勸令學。初中有三。初總告。次隨其所願下述呪功能。後當治淨室下示持呪法。法有六。一皆治淨室立壇場。二洗浴嚴其身。三所居座。四對尊儀。五備供養。六誦呪時白月八日。西方月法黑半左前白半在後。與此不同。但依白月八日誦呪。布灑星者即此鬼星也。然未知月大小殊。若為白八常鬼星合。準應但取白八與鬼星合日。未必白八日常與鬼星合。先誦護身呪。次誦見身呪。後誦共語呪。 hạ thuyết chú phục tam 。sơ tiêu cáo thị Pháp 。thứ biệt thuyết giáo chi 。hậu kết khuyến lệnh học 。sơ trung hữu tam 。sơ tổng cáo 。thứ tùy kỳ sở nguyện hạ thuật chú công năng 。hậu đương trì tịnh thất hạ thị trì chú Pháp 。pháp hữu lục 。nhất giai trì tịnh thất lập đàn trường 。nhị tẩy dục nghiêm kỳ thân 。tam sở cư tọa 。tứ đối tôn nghi 。ngũ bị cúng dường 。lục tụng chú thời bạch nguyệt bát nhật 。Tây phương nguyệt Pháp hắc Bán Tả quốc tiền bạch bán tại hậu 。dữ thử bất đồng 。đãn y bạch nguyệt bát nhật tụng chú 。bố sái tinh giả tức thử quỷ tinh dã 。nhiên vị tri nguyệt đại tiểu thù 。nhược/nhã vi bạch bát thường quỷ tinh hợp 。chuẩn ưng đãn thủ bạch bát dữ quỷ tinh hợp nhật 。vị tất bạch bát nhật thường dữ quỷ tinh hợp 。tiên tụng hộ thân chú 。thứ tụng kiến thân chú 。hậu tụng cọng ngữ chú 。 經。即可誦此請召之呪。 Kinh 。tức khả tụng thử thỉnh triệu chi chú 。 怛姪他　只里只里　主嚕主嚕　句嚕句嚕　拘柱拘柱　覩柱覩柱　縛訶(上)縛訶　伐捨伐捨　莎訶 đát điệt tha 　chỉ lý chỉ lý 　chủ lỗ chủ lỗ 　cú lỗ cú lỗ 　câu trụ câu trụ 　đổ trụ đổ trụ 　phược ha (thượng )phược ha 　phạt xả phạt xả 　bà ha 世導此之神呪若有四眾誦一百八遍請召於我我為是人即來赴請。 thế đạo thử chi Thần chú nhược hữu Tứ Chúng tụng nhất bách bát biến thỉnh triệu ư ngã ngã vi thị nhân tức lai phó thỉnh 。 下別說教之。三呪即為三段。此初有三。初標次說後誦法。言即可者。不是八日初即誦此誦名神呪。乘文便勢說即可誦此。不爾護身呪何時說。故應先誦護身呪。 hạ biệt thuyết giáo chi 。tam chú tức vi tam đoạn 。thử sơ hữu tam 。sơ tiêu thứ thuyết hậu tụng Pháp 。ngôn tức khả giả 。bất thị bát nhật sơ tức tụng thử tụng danh Thần chú 。thừa văn tiện thế thuyết tức khả tụng thử 。bất nhĩ hộ thân chú hà thời thuyết 。cố ưng tiên tụng hộ thân chú 。 經。又復世尊若有眾生欲得見我現身共語者亦復如前安置法式誦此神呪。 Kinh 。hựu phục Thế Tôn nhược hữu chúng sanh dục đắc kiến ngã hiện thân cọng ngữ giả diệc phục như tiền an trí pháp thức tụng thử Thần chú 。 怛姪他　頞折泥(去)　頡力剎泥室尸達哩訶訶呬呬　區嚕　伐囇　莎訶 đát điệt tha 　át chiết nê (khứ )　hiệt lực sát nê thất thi đạt lý ha ha hứ hứ 　khu lỗ 　phạt 囇　bà ha 世尊若人持此呪時應誦一百八遍并誦前呪我必現身隨其所願悉得成就終不虛然。 Thế Tôn nhược/nhã nhân trì thử chú thời ưng tụng nhất bách bát biến tinh tụng tiền chú ngã tất hiện thân tùy kỳ sở nguyện tất đắc thành tựu chung bất hư nhiên 。 下請共語呪文三如前。誦法中云并誦前呪者。不是但誦請語呪時即來共語。要先誦請現身呪方誦此呪。又非先誦請現神呪一百八遍。後誦請語時復誦於前一百八遍。 hạ thỉnh cọng ngữ chú văn tam như tiền 。tụng Pháp trung vân tinh tụng tiền chú giả 。bất thị đãn tụng thỉnh ngữ chú thời tức lai cọng ngữ 。yếu tiên tụng thỉnh hiện thân chú phương tụng thử chú 。hựu phi tiên tụng thỉnh hiện Thần chú nhất bách bát biến 。hậu tụng thỉnh ngữ thời phục tụng ư tiền nhất bách bát biến 。 經。若欲誦此呪時先誦護身呪曰。 Kinh 。nhược/nhã dục tụng thử chú thời tiên tụng hộ thân chú viết 。 怛姪他　爾室里　未捨羯(打-丁+致)捺(打-丁+致)矩(打-丁+致)　勃地(上)　勃地囇　婢(打-丁+致)婢(打-丁+致)矩句(打-丁+致)　佉婆(上)　只哩　莎訶 đát điệt tha 　nhĩ thất lý 　vị xả yết (đả -đinh +trí )nại (đả -đinh +trí )củ (đả -đinh +trí )　bột địa (thượng )　bột địa 囇　Tì (đả -đinh +trí )Tì (đả -đinh +trí )củ cú (đả -đinh +trí )　khư Bà (thượng )　chỉ lý 　bà ha 世尊誦此呪時取五色線誦呪二十一遍作二十一結繫在左臂肘後即便護身無有所懼。 Thế Tôn tụng thử chú thời thủ ngũ sắc tuyến tụng chú nhị thập nhất biến tác nhị thập nhất kết/kiết hệ tại tả tý trửu hậu tức tiện hộ thân vô hữu sở cụ 。 下教護身呪。三文如前。 hạ giáo hộ thân chú 。tam văn như tiền 。 經。若有至心誦此呪者所求必遂我不妄語我以佛法僧寶而為要契證知是實。 Kinh 。nhược hữu chí tâm tụng thử chú giả sở cầu tất toại ngã bất vọng ngữ ngã dĩ Phật pháp tăng bảo nhi vi yếu khế chứng tri thị thật 。 下後結勸令學。 hạ hậu kết khuyến lệnh học 。 經。爾時世尊告地神曰善哉善哉汝能以是實語神呪護此經王及說法者以是因緣令汝獲得無量福報。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn cáo địa thần viết Thiện tai thiện tai nhữ năng dĩ thị thật ngữ Thần chú hộ thử Kinh Vương cập thuyết pháp giả dĩ thị nhân duyên lệnh nhữ hoạch đắc vô lượng phước báo 。 下後佛讚成也。 hạ hậu Phật tán thành dã 。 僧慎爾耶藥叉大將品第十九 tăng thận nhĩ da dược xoa Đại tướng phẩm đệ thập cửu 僧慎爾耶藥叉大將品三門分別。言來意者。五品益福智中前益四辨及以衣服飲食。今此益其智慧。由有智力能正說法受用衣食。若無智慧恐倒說法染著衣食。為離此過與其智慧有此品生。又解。前辨才益辨即智。天女地神益衣食者是福。今為雙益故此品生。此神或是三地菩薩。得智光故。智光炎慧。名義周故。或是五地。了達真俗故。或第十地。難思知。境能通達故。大集經第二十一明。此大士過去尸棄等佛所願作鬼神。即舊經等云散支大將也。釋品名者。僧慎爾耶此云正了知。藥叉此云勇健。威攝諸鬼智異群神統領降怨。故稱大將。今明。此將能益智慧故名此品。解難者。問前與辨才亦是智慧。此云與智與前何別。答雖俱是智而體用別。四辨明用。此明體故。四辨後得智。此通根本故。此依初解品來意。難依第二解總別有殊。亦無前妨。 tăng thận nhĩ da dược xoa Đại tướng phẩm tam môn phân biệt 。ngôn lai ý giả 。ngũ phẩm ích phước trí trung tiền ích tứ biện cập dĩ y phục ẩm thực 。kim thử ích kỳ trí tuệ 。do hữu trí lực năng chánh thuyết Pháp thọ dụng y thực 。nhược/nhã vô trí tuệ khủng đảo thuyết Pháp nhiễm trước y thực 。vi ly thử quá/qua dữ kỳ trí tuệ hữu thử phẩm sanh 。hựu giải 。tiền biện tài ích biện tức trí 。Thiên nữ địa thần ích y thực giả thị phước 。kim vi song ích cố thử phẩm sanh 。thử Thần hoặc thị tam địa Bồ Tát 。đắc trí quang cố 。trí quang viêm tuệ 。danh nghĩa châu cố 。hoặc thị ngũ địa 。liễu đạt chân tục cố 。hoặc đệ Thập Địa 。nạn/nan tư tri 。cảnh năng thông đạt cố 。Đại Tập Kinh đệ nhị thập nhất minh 。thử đại sĩ quá khứ Thi-Khí đẳng Phật sở nguyện tác quỷ thần 。tức cựu Kinh đẳng vân Tán chi Đại tướng dã 。thích phẩm danh giả 。tăng thận nhĩ da thử vân chánh liễu tri 。dược xoa thử vân dũng kiện 。uy nhiếp chư quỷ trí dị quần Thần thống lĩnh hàng oán 。cố xưng Đại tướng 。kim minh 。thử tướng năng ích trí tuệ cố danh thử phẩm 。giải nạn/nan giả 。vấn tiền dữ biện tài diệc thị trí tuệ 。thử vân dữ trí dữ tiền hà biệt 。đáp tuy câu thị trí nhi thể dụng biệt 。tứ biện minh dụng 。thử minh thể cố 。tứ biện hậu đắc trí 。thử thông căn bản cố 。thử y sơ giải phẩm lai ý 。nạn/nan y đệ nhị giải tổng biệt hữu thù 。diệc vô tiền phương 。 經。爾時僧慎爾耶藥叉大將并與二十八部藥叉諸神於大眾中皆從座起偏袒右肩右膝著地合掌向佛。 Kinh 。nhĩ thời tăng thận nhĩ da dược xoa Đại tướng tinh dữ nhị thập bát bộ dược xoa chư Thần ư Đại chúng trung giai tùng tọa khởi thiên đản hữu kiên hữu tất trước địa hợp chưởng hướng Phật 。 讚曰。此品分二。初以智慧益。後爾時正了下更以呪力加。初段分三。初標能擁護。次世尊何故下明能護所以。後以是義故下明所護得益。初復分二。此請護儀。 tán viết 。thử phẩm phần nhị 。sơ dĩ trí tuệ ích 。hậu nhĩ thời chánh liễu hạ cánh dĩ chú lực gia 。sơ đoạn phần tam 。sơ tiêu năng ủng hộ 。thứ Thế Tôn hà cố hạ minh năng hộ sở dĩ 。hậu dĩ thị nghĩa cố hạ minh sở hộ đắc ích 。sơ phục phần nhị 。thử thỉnh hộ nghi 。 經。白言世尊此金光明最勝經王若現在世及未來世所在宣揚流布之處若於城邑聚落山澤空林或王宮殿或僧住處世尊我僧慎爾耶藥叉大將并與二十八部藥叉諸神俱詣其所各自隱形隨處擁護彼說法師令離衰惱常受安樂。 Kinh 。bạch ngôn Thế Tôn thử kim quang minh tối thắng Kinh Vương nhược/nhã hiện tại thế cập vị lai thế sở tại tuyên dương lưu bố chi xứ/xử nhược/nhã ư thành ấp tụ lạc sơn trạch không lâm hoặc vương cung điện hoặc tăng trụ xứ Thế Tôn ngã tăng thận nhĩ da dược xoa Đại tướng tinh dữ nhị thập bát bộ dược xoa chư Thần câu nghệ kỳ sở các tự ẩn hình tùy xử ủng hộ bỉ thuyết pháp sư lệnh ly suy não thường thọ/thụ an lạc 。 下明擁護有二。初護法師。後及聽者下護聽眾等。護法師中有三。一所弘經及時。二所在宣攝下弘經處。三世尊下明擁護。 hạ minh ủng hộ hữu nhị 。sơ hộ Pháp sư 。hậu cập thính giả hạ hộ thính chúng đẳng 。hộ Pháp sư trung hữu tam 。nhất sở hoằng Kinh cập thời 。nhị sở tại tuyên nhiếp hạ hoằng Kinh xứ/xử 。tam Thế Tôn hạ minh ủng hộ 。 經。及聽法者若男若女童男童女於此經中乃至受持一四句頌或持一句或此經王首題名號及此經中一如來名一菩薩名發心稱念恭敬供養者我當救護攝受令無災橫離苦得樂。 Kinh 。cập thính pháp giả nhược nam nhược nữ đồng nam đồng nữ ư thử Kinh trung nãi chí thọ trì nhất tứ cú tụng hoặc trì nhất cú hoặc thử Kinh Vương thủ đề danh hiệu cập thử Kinh trung nhất Như Lai danh nhất Bồ Tát danh phát tâm xưng niệm cung kính cúng dường giả ngã đương cứu hộ nhiếp thọ lệnh vô tai hoạnh ly khổ đắc lạc/nhạc 。 下明護聽眾等文亦有三。初聽受人。次於此下所受持法。後我當下明擁護。 hạ minh hộ thính chúng đẳng văn diệc hữu tam 。sơ thính thọ nhân 。thứ ư thử hạ sở thọ trì Pháp 。hậu ngã đương hạ minh ủng hộ 。 經。世尊何故我名正了知。 Kinh 。Thế Tôn hà cố ngã danh chánh liễu tri 。 下第二明能護所以。於中有三。初徵。次此之因緣下釋。後世尊如我下結。此徵也。 hạ đệ nhị minh năng hộ sở dĩ 。ư trung hữu tam 。sơ trưng 。thứ thử chi nhân duyên hạ thích 。hậu Thế Tôn như ngã hạ kết/kiết 。thử trưng dã 。 經。此之因緣是佛親證我知諸法我曉一切法隨所有一切法如所有一法諸法種類體性差別。 Kinh 。thử chi nhân duyên thị Phật thân chứng ngã tri chư pháp ngã hiểu nhất thiết pháp tùy sở hữu nhất thiết pháp như sở hữu nhất pháp chư Pháp chủng loại thể tánh sái biệt 。 下釋有二。初明佛證知。次世尊下自述所以。此佛證也。初明能知二智。隨所有下明所知法。知後得證知。曉本智曉達。隨所有者。隨福所有一切種類。即盡所有性。如所有者。如諸一切所有道理。即如所有性。前諸法體事。後諸法道理。前俗諦法。後真諦法。準解深密。如所有性從勝義性但說真如。如次即前二智所行。上別明所知法。諸法種類下總明所知諸法。若俗諦法有多種類體性差別。真諦雖無體性差別是彼真性。隨彼能依說所依義亦有差別。又準對法。盡所有即蘊處界。如所有即四諦十六行等。故有差別。 hạ thích hữu nhị 。sơ minh Phật chứng tri 。thứ Thế Tôn hạ tự thuật sở dĩ 。thử Phật chứng dã 。sơ minh năng tri nhị trí 。tùy sở hữu hạ minh sở tri Pháp 。tri hậu đắc chứng tri 。hiểu bản trí hiểu đạt 。tùy sở hữu giả 。tùy phước sở hữu nhất thiết chủng loại 。tức tận sở hữu tánh 。như sở hữu giả 。như chư nhất thiết sở hữu đạo lý 。tức như sở hữu tánh 。tiền chư Pháp thể sự 。hậu chư Pháp đạo lý 。tiền tục đế Pháp 。hậu chân đế Pháp 。chuẩn giải thâm mật 。như sở hữu tánh tùng thắng nghĩa tánh đãn thuyết chân như 。như thứ tức tiền nhị trí sở hạnh 。thượng biệt minh sở tri Pháp 。chư Pháp chủng loại hạ tổng minh sở tri chư Pháp 。nhược/nhã tục đế pháp hữu đa chủng loại thể tánh sái biệt 。chân đế tuy vô thể tánh sái biệt thị bỉ chân tánh 。tùy bỉ năng y thuyết sở y nghĩa diệc hữu sái biệt 。hựu chuẩn đối pháp 。tận sở hữu tức uẩn xứ giới 。như sở hữu tức Tứ đế thập lục hạnh/hành/hàng đẳng 。cố hữu sái biệt 。 經。世尊如是諸法我能了知我有難思智光我有難思智炬我有難思智行我有難思智聚我於難思智境而能通達。 Kinh 。Thế Tôn như thị chư pháp ngã năng liễu tri ngã hữu nạn/nan tư trí quang ngã hữu nạn/nan tư trí cự ngã hữu nạn/nan tư trí hành ngã hữu nạn/nan tư trí tụ ngã ư nạn/nan tư trí cảnh nhi năng thông đạt 。 下自述所以有三。初標。我能了者本智。我能知者後智。次釋能了。智光後智。照了大乘教理行果。非下所測。故曰難思。智炬本智。破無明闇。智行了差別行。智聚了自體聚。後結能了。我於智境。而本智能通後智能達。或智行即行解智用。智聚即體性。故唯識論云。體依聚義名之為身。身即體也。餘如前釋。 hạ tự thuật sở dĩ hữu tam 。sơ tiêu 。ngã năng liễu giả bản trí 。ngã năng tri giả hậu trí 。thứ thích năng liễu 。trí quang hậu trí 。chiếu liễu Đại thừa giáo lý hạnh/hành/hàng quả 。phi hạ sở trắc 。cố viết nạn/nan tư 。trí cự bản trí 。phá vô minh ám 。trí hành liễu sái biệt hạnh/hành/hàng 。trí tụ liễu tự thể tụ 。hậu kết/kiết năng liễu 。ngã ư trí cảnh 。nhi bản trí năng thông hậu trí năng đạt 。hoặc trí hành tức hạnh/hành/hàng giải trí dụng 。trí tụ tức thể tánh 。cố duy thức luận vân 。thể y tụ nghĩa danh chi vi thân 。thân tức thể dã 。dư như tiền thích 。 經。世尊如我於一切法正知正曉正覺能正觀察世尊以是因緣我藥叉大將名正了知。 Kinh 。Thế Tôn như ngã ư nhất thiết Pháp chánh tri chánh hiểu chánh giác năng chánh quan sát Thế Tôn dĩ thị nhân duyên ngã dược xoa Đại tướng danh chánh liễu tri 。 下結成。初牒指前四智。知曉覺察如次配之。此依前解。次世尊以是下結得名所以。 hạ kết thành 。sơ điệp chỉ tiền tứ trí 。tri hiểu giác sát như thứ phối chi 。thử y tiền giải 。thứ Thế Tôn dĩ thị hạ kết/kiết đắc danh sở dĩ 。 經。以是義故我能令彼說法之師言辭辯了具足莊嚴亦令精氣從毛孔入身力充足威光勇健難思智光皆得成就得正憶念無有退屈增益彼身令無衰減諸根安樂常生歡喜。 Kinh 。dĩ thị nghĩa cố ngã năng lệnh bỉ thuyết Pháp chi sư ngôn từ biện liễu cụ túc trang nghiêm diệc lệnh tinh khí tùng mao khổng nhập thân lực sung túc uy quang dũng kiện nạn/nan tư trí quang giai đắc thành tựu đắc chánh ức niệm vô hữu thoái khuất tăng ích bỉ thân lệnh vô suy giảm chư căn an lạc thường sanh hoan hỉ 。 下明所護得益復二。初法師益。後以是因緣下聽者益。法師益中初牒所以。以我有四種智故能益法師。能益法師有八。一益辨才。二亦令下益身力。三益威光。四益智慧。且舉智光餘智俱明故云皆得。五益念力。六益不退。七增彼身下增壽無減。八諸根下益其安樂。 hạ minh sở hộ đắc ích phục nhị 。sơ Pháp sư ích 。hậu dĩ thị nhân duyên hạ thính giả ích 。Pháp sư ích trung sơ điệp sở dĩ 。dĩ ngã hữu tứ chủng trí cố năng ích Pháp sư 。năng ích Pháp sư hữu bát 。nhất ích biện tài 。nhị diệc lệnh hạ ích thân lực 。tam ích uy quang 。tứ ích trí tuệ 。thả cử trí quang dư trí câu minh cố vân giai đắc 。ngũ ích niệm lực 。lục ích bất thoái 。thất tăng bỉ thân hạ tăng thọ vô giảm 。bát chư căn hạ ích kỳ an lạc 。 經。以是因緣為彼有情已於百千佛所植諸善根修福業者。於贍部洲廣宣流布不速隱沒。彼諸有情聞是經已。得不可思議大智光明。及以無量福智之聚。於未來世當受無量俱胝那庾多劫不可思量人天勝樂。常與諸佛共相值遇速證無上正等菩提。閻羅之界三塗極苦不復經過。 Kinh 。dĩ thị nhân duyên vi bỉ hữu tình dĩ ư bách thiên Phật sở thực chư thiện căn tu phước nghiệp giả 。ư thiệm bộ châu quảng tuyên lưu bố bất tốc ẩn một 。bỉ chư hữu tình văn thị Kinh dĩ 。đắc bất khả tư nghị Đại trí quang minh 。cập dĩ vô lượng phước trí chi tụ 。ư vị lai thế đương thọ/thụ vô lượng câu-chi na dữu đa kiếp bất khả tư lượng nhân thiên thắng lạc/nhạc 。thường dữ chư Phật cộng tướng trực ngộ tốc chứng Vô thượng chánh đẳng bồ-đề 。Diêm La chi giới tam đồ cực khổ bất phục Kinh quá/qua 。 下益聽者。於中復二。初由益法師令法久住。亦由聽受者於百千佛所殖諸善根故感說法者及此經法。因緣所以義。以是得智等所以能流布。及由聽受者善根力不速隱沒。次彼諸下明聞法得益有六。一得前四智。二及以下得成福智。三得生人天。四得值諸佛。五證菩提。六離惡道。如文可解。以聽者得此。影知法師亦得此益。以劣影勝。義準定得。 hạ ích thính giả 。ư trung phục nhị 。sơ do ích Pháp sư lệnh Pháp cửu trụ 。diệc do thính thọ giả ư bách thiên Phật sở thực chư thiện căn cố cảm thuyết pháp giả cập thử Kinh Pháp 。nhân duyên sở dĩ nghĩa 。dĩ thị đắc trí đẳng sở dĩ năng lưu bố 。cập do thính thọ giả thiện căn lực bất tốc ẩn một 。thứ bỉ chư hạ minh văn Pháp đắc ích hữu lục 。nhất đắc tiền tứ trí 。nhị cập dĩ hạ đắc thành phước trí 。tam đắc sanh nhân thiên 。tứ đắc trị chư Phật 。ngũ chứng Bồ-đề 。lục ly ác đạo 。như văn khả giải 。dĩ thính giả đắc thử 。ảnh tri Pháp sư diệc đắc thử ích 。dĩ liệt ảnh thắng 。nghĩa chuẩn định đắc 。 經。爾時正了知藥叉大將白佛言世尊我有陀羅尼今對佛前親自陳說為欲饒益憐愍諸有情故即說呪曰。 Kinh 。nhĩ thời chánh liễu tri dược xoa Đại tướng bạch Phật ngôn Thế Tôn ngã hữu Đà-la-ni kim đối Phật tiền thân tự trần thuyết vi dục nhiêu ích liên mẫn chư hữu tình cố tức thuyết chú viết 。 南謨佛陀(引)耶　南謨達摩(引)耶　南謨僧伽(引)耶　南謨跋囉蚶(火含切)摩耶　南謨因達囉耶　南謨折咄喃　莫喝囉闍喃　怛姪他　呬哩呬哩　弭哩弭哩瞿哩　莫訶瞿哩　健陀里　莫訶健陀里達羅弭雉　莫訶達羅弭雉　單荼曲勸第(去音)　訶訶訶訶訶　呬呬呬呬呬　呼呼呼呼呼　漢魯曇謎瞿曇謎　者者者者　只只只只　主主主主　旃荼欇(之涉切)　鉢攞　尸揭囉(上音)　尸揭囉　嗢底瑟他呬　薄伽梵僧慎爾耶莎訶 Nam mô Phật-đà (dẫn )da 　Nam mô Đạt-ma (dẫn )da 　Nam mô tăng già (dẫn )da 　Nam mô bạt La ham (hỏa hàm thiết )Ma Da 　Nam mô nhân đạt La da 　Nam mô chiết đốt nam 　mạc hát La xà/đồ nam 　đát điệt tha 　hứ lý hứ lý 　nhị lý nhị lý Cồ lý 　mạc ha Cồ lý 　kiện đà lý 　mạc ha kiện đà lý đạt La nhị trĩ 　mạc ha đạt La nhị trĩ 　đan đồ khúc khuyến đệ (khứ âm )　ha ha ha ha ha 　hứ hứ hứ hứ hứ 　hô hô hô hô hô 　hán lỗ đàm mê Cồ Đàm mê 　giả giả giả giả 　chỉ chỉ chỉ chỉ 　chủ chủ chủ chủ 　chiên đồ 欇(chi thiệp thiết )　bát la 　thi yết La (thượng âm )　thi yết La 　ốt để sắt tha hứ 　Bạc Già Phạm tăng thận nhĩ da bà ha 若復有人於此明呪能受持者。我當給與資生樂具飲食衣服華果珍異。或求男女童男童女金銀珍寶諸瓔珞具。我皆供給隨所願求令無闕乏。此之明呪有大威力。若誦呪時。我當速至其所令無障礙。隨意成就。若持此呪時。應知其法。先畫一鋪僧慎爾耶藥叉形像。高四五尺。手執鉾鑹。於此像前作四方壇。安四滿瓶蜜水或沙糖水。塗香末香燒香及諸華鬘。又於壇前作地火鑪中安炭火以蘇摩芥子燒於罏中。口誦前呪一百八遍。一遍一燒。乃至我藥叉大將自來現身問呪人曰。爾何所須。意所求者即以事答。我即隨言於所求事皆令滿足。或須金銀及諸伏藏。或欲神仙乘空而去。或求天眼通。或知他心事。於一切有情隨意自在令斷煩惱速得解脫。皆得成就。 nhược/nhã phục hưũ nhân ư thử minh chú năng thọ trì giả 。ngã đương cấp dữ tư sanh lạc/nhạc cụ ẩm thực y phục hoa quả trân dị 。hoặc cầu nam nữ đồng nam đồng nữ kim ngân trân bảo chư anh lạc cụ 。ngã giai cung cấp tùy sở nguyện cầu lệnh vô khuyết phạp 。thử chi minh chú hữu đại uy lực 。nhược/nhã tụng chú thời 。ngã đương tốc chí kỳ sở lệnh vô chướng ngại 。tùy ý thành tựu 。nhược/nhã trì thử chú thời 。ứng tri kỳ Pháp 。tiên họa nhất phô tăng thận nhĩ da dược xoa hình tượng 。cao tứ ngũ xích 。thủ chấp 鉾鑹。ư thử tượng tiền tác tứ phương đàn 。an tứ mãn bình mật thủy hoặc sa đường thủy 。đồ hương mạt hương thiêu hương cập chư hoa man 。hựu ư đàn tiền tác địa hỏa lô trung an thán hỏa dĩ Tô ma giới tử thiêu ư 罏trung 。khẩu tụng tiền chú nhất bách bát biến 。nhất biến nhất thiêu 。nãi chí ngã dược xoa Đại tướng tự lai hiện thân vấn chú nhân viết 。nhĩ hà sở tu 。ý sở cầu giả tức dĩ sự đáp 。ngã tức tùy ngôn ư sở cầu sự giai lệnh mãn túc 。hoặc tu kim ngân cập chư phục tạng 。hoặc dục thần tiên thừa không nhi khứ 。hoặc cầu Thiên nhãn thông 。hoặc tri tha tâm sự 。ư nhất thiết hữu tình tùy ý tự tại lệnh đoạn phiền não tốc đắc giải thoát 。giai đắc thành tựu 。 下第二以呪力加被有六。一請說顯意。二即說下正說呪。三若復下勸修益。四若持此下示行法。五乃至下明得益有三。一現身。二問答。三或須下隨與。一與七珍。二與伏藏。三與神通。四與自在。五與解脫。準前與辨才。此中得智亦應誦呪請現身加令得智慧。略故不說。云令斷煩惱速得解脫。是令求智意。 hạ đệ nhị dĩ chú lực gia bị hữu lục 。nhất thỉnh thuyết hiển ý 。nhị tức thuyết hạ chánh thuyết chú 。tam nhược phục hạ khuyến tu ích 。tứ nhược/nhã trì thử hạ thị hạnh/hành/hàng Pháp 。ngũ nãi chí hạ minh đắc ích hữu tam 。nhất hiện thân 。nhị vấn đáp 。tam hoặc tu hạ tùy dữ 。nhất dữ thất trân 。nhị dữ phục tạng 。tam dữ thần thông 。tứ dữ tự tại 。ngũ dữ giải thoát 。chuẩn tiền dữ biện tài 。thử trung đắc trí diệc ưng tụng chú thỉnh hiện thân gia lệnh đắc trí tuệ 。lược cố bất thuyết 。vân lệnh đoạn phiền não tốc đắc giải thoát 。thị lệnh cầu trí ý 。 經。爾時世尊告正了知藥叉大將曰善哉善哉汝能如是利益一切眾生說此神呪擁護正法福利無邊。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn cáo chánh liễu tri dược xoa Đại tướng viết Thiện tai thiện tai nhữ năng như thị lợi ích nhất thiết chúng sanh thuyết thử Thần chú ủng hộ chánh pháp phước lợi vô biên 。 下六佛讚成也。 hạ lục Phật tán thành dã 。 王法正論品第二十 vương pháp chánh luận phẩm đệ nhị thập 王法正論品三門分別。言來意者。流通有三。初十六品學行流通。中有五。此即第三品正明持學。持學有二。初二舉昔。後一勸今。舉昔有二。一為增上生道。二為決定勝道。此品為初。又解。以四天王護國品說人王若能尊人重法正行弘經天等擁護。若不如是天等捨離故。今此品舉昔人王正行弘經。勸勉時會。有此品起。釋品名者。先離後合。王有三號。一曰皇皇者天王也。二曰帝帝者主也。三曰王王者歸也。為眾所歸。亦通名君。又縱任自在名之為王。法謂軌則。正即簡邪。亦名聖也。如愛語中起四淨語及八聖語。淨語即不妄語等。聖語即見言見等。論謂決擇。循環研覈諸法道理。王即能行法人。法正論者即所行法。應云王正法正論。順天竺語云法正論。論是能論。正法是所論。王之正法。正法之論。竝依主釋。今此正辨王之正法論。不欲別解王及正法論也。解妨者。問地神請佛說王正法。何不自說指住事耶。答欲明三世法皆同故。法尊勝故。不自親說但舉往事。問若爾何故不舉過去佛說而引力尊幢王耶。答理國依俗事。故舉過去梵王所說。據實梵王亦佛邊聞為四王說。如下善生於寶積所聞金光明。不云佛說。問往力尊王并子妙幢今誰是耶。答有釋。妙幢即今妙幢。又云。即釋迦佛。詳此二釋無文遮許。取捨任情。 vương pháp chánh luận phẩm tam môn phân biệt 。ngôn lai ý giả 。lưu thông hữu tam 。sơ thập lục phẩm học hạnh/hành/hàng lưu thông 。trung hữu ngũ 。thử tức đệ tam phẩm chánh minh trì học 。trì học hữu nhị 。sơ nhị cử tích 。hậu nhất khuyến kim 。cử tích hữu nhị 。nhất vi tăng thượng sanh đạo 。nhị vi quyết định thắng đạo 。thử phẩm vi sơ 。hựu giải 。dĩ Tứ Thiên Vương hộ quốc phẩm thuyết nhân Vương nhược/nhã năng tôn nhân trọng Pháp chánh hạnh hoằng Kinh Thiên đẳng ủng hộ 。nhược/nhã bất như thị Thiên đẳng xả ly cố 。kim thử phẩm cử tích nhân Vương chánh hạnh hoằng Kinh 。khuyến miễn thời hội 。hữu thử phẩm khởi 。thích phẩm danh giả 。tiên ly hậu hợp 。Vương hữu tam hiệu 。nhất viết hoàng hoàng giả Thiên Vương dã 。nhị viết đế đế giả chủ dã 。tam viết Vương Vương giả quy dã 。vi chúng sở quy 。diệc thông danh quân 。hựu túng nhâm tự tại danh chi vi Vương 。Pháp vị quỹ tắc 。chánh tức giản tà 。diệc danh Thánh dã 。như ái ngữ trung khởi tứ tịnh ngữ cập bát thánh ngữ 。tịnh ngữ tức bất vọng ngữ đẳng 。thánh ngữ tức kiến ngôn kiến đẳng 。luận vị quyết trạch 。tuần hoàn nghiên hạch chư Pháp đạo lý 。Vương tức năng hạnh/hành/hàng Pháp nhân 。Pháp chánh luận giả tức sở hạnh Pháp 。ưng vân Vương chánh pháp chánh luận 。thuận Thiên-Trúc ngữ vân Pháp chánh luận 。luận thị năng luận 。chánh pháp thị sở luận 。Vương chi chánh pháp 。chánh pháp chi luận 。tịnh y chủ thích 。kim thử chánh biện Vương chi chánh pháp luận 。bất dục biệt giải Vương cập chánh pháp luận dã 。giải phương giả 。vấn địa thần thỉnh Phật thuyết Vương chánh pháp 。hà bất tự thuyết chỉ trụ/trú sự da 。đáp dục minh tam thế Pháp giai đồng cố 。Pháp tôn thắng cố 。bất tự thân thuyết đãn cử vãng sự 。vấn nhược nhĩ hà cố bất cử quá khứ Phật thuyết nhi dẫn lực tôn tràng Vương da 。đáp lý quốc y tục sự 。cố cử quá khứ Phạm Vương sở thuyết 。cứ thật Phạm Vương diệc Phật biên văn vi tứ vương thuyết 。như hạ thiện sanh ư Bảo Tích sở văn kim quang minh 。bất vân Phật thuyết 。vấn vãng lực tôn Vương tinh tử diệu tràng kim thùy thị da 。đáp hữu thích 。diệu tràng tức kim diệu tràng 。hựu vân 。tức Thích Ca Phật 。tường thử nhị thích vô văn già hứa 。thủ xả nhâm Tình 。 經。爾時此大地神女名曰堅牢於大眾中從座而起頂禮佛足合掌恭敬。 Kinh 。nhĩ thời thử Đại địa thần nữ danh viết kiên lao ư Đại chúng trung tùng tọa nhi khởi đảnh lễ Phật túc hợp chưởng cung kính 。 讚曰。此之品文大分為三。初地神陳請。次世尊為說。後大眾喜行。初復分四。此一請儀。 tán viết 。thử chi phẩm văn Đại phần vi tam 。sơ địa Thần trần thỉnh 。thứ Thế Tôn vi thuyết 。hậu Đại chúng hỉ hạnh/hành/hàng 。sơ phục phần tứ 。thử nhất thỉnh nghi 。 經。白佛言世尊於諸國中為人王者若無正法不能治國安養眾生及以自身長居勝位。 Kinh 。bạch Phật ngôn Thế Tôn ư chư quốc trung vi nhân Vương giả nhược/nhã vô chánh pháp bất năng trì quốc an dưỡng chúng sanh cập dĩ tự thân trường/trưởng cư thắng vị 。 下二舉所為。 hạ nhị cử sở vi 。 經。惟願世尊慈悲哀愍當為我說王法正論治國之要。 Kinh 。duy nguyện Thế Tôn từ bi ai mẩn đương vi ngã thuyết vương pháp chánh luận trì quốc chi yếu 。 下三陳所請。 hạ tam trần sở thỉnh 。 經。令諸人王得聞法已如說修行正化於世能令勝位永保安寧國內居人咸蒙利益。 Kinh 。lệnh chư nhân Vương đắc văn Pháp dĩ như thuyết tu hành chánh hóa ư thế năng lệnh thắng vị vĩnh bảo an ninh quốc nội cư nhân hàm mông lợi ích 。 下四明所益。 hạ tứ minh sở ích 。 經。爾時世尊於大眾中告堅牢地神曰。汝當諦聽。過去有王名力尊幢。其王有子名曰妙幢。受灌頂位未久之頃。爾時父王告妙幢言。有王法正論名天主教法。我於昔時受灌頂位而為國主。我之父王名智力尊幢。為我說是王法正論。我依此論於二萬歲善治國土。我不曾憶起一念心行於非法。汝於今日亦應如是。勿以非法而治於國。云何名為王法正論。汝今善聽。當為汝說。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn ư Đại chúng trung cáo Kiên lao địa Thần viết 。nhữ đương đế thính 。quá khứ hữu Vương danh lực tôn tràng 。kỳ Vương hữu tử danh viết diệu tràng 。thọ/thụ quán đảnh vị vị cửu chi khoảnh 。nhĩ thời Phụ Vương cáo diệu tràng ngôn 。hữu vương pháp chánh luận danh thiên chủ giáo pháp 。ngã ư tích thời thọ/thụ quán đảnh vị nhi vi quốc chủ 。ngã chi Phụ Vương danh trí lực tôn tràng 。vi ngã thuyết thị vương pháp chánh luận 。ngã y thử luận ư nhị vạn tuế thiện trì quốc độ 。ngã bất tằng ức khởi nhất niệm tâm hành ư phi pháp 。nhữ ư kim nhật diệc ưng như thị 。vật dĩ phi pháp nhi trì ư quốc 。vân hà danh vi vương pháp chánh luận 。nhữ kim thiện thính 。đương vi nhữ 。 下次世尊為說有三。初對眾勅聽。次過去下述昔緣起。後爾時力尊下陳昔正法。述昔緣起有八。一能所教人。二爾時下明所授之法。世主即梵王修四無量方為世主。明教慈悲起必能拔苦與樂。三我於下明得法之緣。四我之父下明得聞法處。五我依下明我能行學。六汝於今下誡子隨修。七云何名為下聞勅請教。八汝今下勅聽許說。此意於父邊聞復教其子者。明父子恩深教必實益。故勸聞者敬重依行。 hạ thứ Thế Tôn vi thuyết hữu tam 。sơ đối chúng sắc thính 。thứ quá khứ hạ thuật tích duyên khởi 。hậu nhĩ thời lực tôn hạ trần tích chánh pháp 。thuật tích duyên khởi hữu bát 。nhất năng sở giáo nhân 。nhị nhĩ thời hạ minh sở thọ/thụ chi Pháp 。thế chủ tức Phạm Vương tu tứ vô lượng phương vi thế chủ 。minh giáo từ bi khởi tất năng bạt khổ dữ lạc/nhạc 。tam ngã ư hạ minh đắc Pháp chi duyên 。tứ ngã chi phụ hạ minh đắc văn Pháp xứ/xử 。ngũ ngã y hạ minh ngã năng hạnh/hành/hàng học 。lục nhữ ư kim hạ giới tử tùy tu 。thất vân hà danh vi hạ văn sắc thỉnh giáo 。bát nhữ kim hạ sắc thính hứa thuyết 。thử ý ư phụ biên văn phục giáo kỳ tử giả 。minh phụ tử ân thâm giáo tất thật ích 。cố khuyến văn giả kính trọng y hạnh/hành/hàng 。 經。爾時力尊幢王即為其子以妙伽他說正論曰。 Kinh 。nhĩ thời lực tôn tràng Vương tức vi kỳ tử dĩ diệu già tha thuyết chánh luận viết 。 下陳昔正法文分為二。此佛標序。 hạ trần tích chánh pháp văn phần vi nhị 。thử Phật tiêu tự 。 經。我說王法論利安諸有情為斷世間疑滅除眾過失一切諸天王及以人中王當生歡喜心合掌聽我說。 Kinh 。ngã thuyết vương pháp luận lợi an chư hữu tình vi đoạn thế gian nghi diệt trừ chúng quá thất nhất thiết chư Thiên Vương cập dĩ nhân trung Vương đương sanh hoan hỉ tâm hợp chưởng thính ngã thuyết 。 下正陳彼說有七十三行頌分二。初二頌力尊勅聽。後七十一頌為陳正論。勅聽中初一行述論益。次三句教所備。後一句勅聽為說。問前長行中但為其子。云何勸聽更有天主人王。答長行文略頌中廣故。又解。正為誡子。意謂。此論稱理廣益天主人王。皆當歡喜。故汝今應合掌聽說。 hạ chánh trần bỉ thuyết hữu thất thập tam hành tụng phần nhị 。sơ nhị tụng lực tôn sắc thính 。hậu thất thập nhất tụng vi trần chánh luận 。sắc thính trung sơ nhất hạnh/hành/hàng thuật luận ích 。thứ tam cú giáo sở bị 。hậu nhất cú sắc thính vi thuyết 。vấn tiền trường hàng trung đãn vi kỳ tử 。vân hà khuyến thính cánh hữu Thiên Chủ nhân Vương 。đáp trường hàng văn lược tụng trung quảng cố 。hựu giải 。chánh vi giới tử 。ý vị 。thử luận xưng lý quảng ích Thiên Chủ nhân Vương 。giai đương hoan hỉ 。cố nhữ kim ưng hợp chưởng thính thuyết 。 經。往昔諸天眾集在金剛山四王從座起請問於大梵梵主最勝尊天中大自在願哀愍我等為斷諸疑惑。 Kinh 。vãng tích chư Thiên Chúng tập tại Kim Cương sơn tứ vương tùng tọa khởi thỉnh vấn ư đại phạm phạm chủ Tối thắng tôn Thiên trung đại tự tại nguyện ai mẩn ngã đẳng vi đoạn chư nghi hoặc 。 下七十一頌為陳正論。大文分三。初二頌論起所因。次二頌發問生起。後六十七頌正陳其論。初中有五。初二句眾集處。次一句能請人。次一句所問者。次二句讚彼論。次二句請為說。 hạ thất thập nhất tụng vi trần chánh luận 。Đại văn phần tam 。sơ nhị tụng luận khởi sở nhân 。thứ nhị tụng phát vấn sanh khởi 。hậu lục thập thất tụng chánh trần kỳ luận 。sơ trung hữu ngũ 。sơ nhị cú chúng tập xứ/xử 。thứ nhất cú năng thỉnh nhân 。thứ nhất cú sở vấn giả 。thứ nhị cú tán bỉ luận 。thứ nhị cú thỉnh vi thuyết 。 經。云何處人世而得名為天復以何因緣號名曰天子云何生人間獨得為人主云何在天上復得作天王。 Kinh 。vân hà xứ/xử nhân thế nhi đắc danh vi Thiên phục dĩ hà nhân duyên hiệu danh viết Thiên Tử vân hà sanh nhân gian độc đắc vi nhân chủ vân hà tại Thiên thượng phục đắc tác Thiên Vương 。 下發問生起總有四問。如文可知。意各有三。一問其號依德立。即并問立號所由。所由則是問王行何正法得名王等。若不爾者。四天但問其名。云何天主言問我治國法。故薩遮尼乾子經第二云。王言。大師彼諸王等何故名王。答言。大王王者民之父母。以能依法攝護眾生令安樂故名之為王。此即總標。次則釋云。大王當知。王之養民當如赤子移乾去濕不待其言。何以故。大王當知。王者得立。以民為國。民心不安國將滅矣。是故王常當慮民如念赤子不離於心。當知。國內人民苦樂水旱風雨飢飽老少病患獄訟有罪無罪有功無功。如是知者名不離心。如是知已以力將護。所應與者及時給與。所應取者念當籌量。役使知時不奪人利。禁肅貪暴人得安樂。是名護國。名之為王。今此問答意亦同彼。第三問意現在當來由何業行生處人世得名為天等。由何業行生在天上得作天王。故下答云。由先善業力生天得作王等。西方國法是物各有十名。今人王舉三。天王舉一。以影於餘。 hạ phát vấn sanh khởi tổng hữu tứ vấn 。như văn khả tri 。ý các hữu tam 。nhất vấn kỳ hiệu y đức lập 。tức tinh vấn lập hiệu sở do 。sở do tức thị vấn Vương hạnh/hành/hàng hà chánh pháp đắc danh Vương đẳng 。nhược/nhã bất nhĩ giả 。tứ thiên đãn vấn kỳ danh 。vân hà Thiên Chủ ngôn vấn ngã trì quốc Pháp 。cố tát già ni kiền tử Kinh đệ nhị vân 。Vương ngôn 。Đại sư bỉ chư Vương đẳng hà cố danh Vương 。đáp ngôn 。Đại Vương Vương giả dân chi phụ mẫu 。dĩ năng y Pháp nhiếp hộ chúng sanh lệnh an lạc cố danh chi vi Vương 。thử tức tổng tiêu 。thứ tức thích vân 。Đại Vương đương tri 。Vương chi dưỡng dân đương như xích tử di kiền khứ thấp bất đãi kỳ ngôn 。hà dĩ cố 。Đại Vương đương tri 。Vương giả đắc lập 。dĩ dân vi quốc 。dân tâm bất an quốc tướng diệt hĩ 。thị cố Vương thường đương lự dân như niệm xích tử bất ly ư tâm 。đương tri 。quốc nội nhân dân khổ lạc/nhạc thủy hạn phong vũ cơ bão lão thiểu bệnh hoạn ngục tụng hữu tội vô tội hữu công vô công 。như thị tri giả danh bất ly tâm 。như thị tri dĩ dĩ lực tướng hộ 。sở ưng dữ giả cập thời cấp dữ 。sở ưng thủ giả niệm đương trù lượng 。dịch sử tri thời bất đoạt nhân lợi 。cấm túc tham bạo nhân đắc an lạc 。thị danh hộ quốc 。danh chi vi Vương 。kim thử vấn đáp ý diệc đồng bỉ 。đệ tam vấn ý hiện tại đương lai do hà nghiệp hạnh/hành/hàng sanh xứ nhân thế đắc danh vi Thiên đẳng 。do hà nghiệp hạnh/hành/hàng sanh tại Thiên thượng đắc tác Thiên Vương 。cố hạ đáp vân 。do tiên thiện nghiệp lực sanh thiên đắc tác Vương đẳng 。Tây phương quốc Pháp thị vật các hữu thập danh 。kim nhân Vương cử tam 。Thiên Vương cử nhất 。dĩ ảnh ư dư 。 經。如是護世間問彼梵王已爾時梵天主即便為彼說護世汝當知為利有情故問我治國法我說應善聽。 Kinh 。như thị hộ thế gian vấn bỉ Phạm Vương dĩ nhĩ thời phạm Thiên Chủ tức tiện vi bỉ thuyết hộ thế nhữ đương tri vi lợi hữu tình cố vấn ngã trì quốc pháp ngã thuyết ưng thiện thính 。 下六十七頌正陳其論有三。初二頌序昔許說。次六十頌半天主正陳。後是故汝人王下四頌半勸勉依學。初中分二。初一頌力尊標序。次一頌天主許說誡聽。 hạ lục thập thất tụng chánh trần kỳ luận hữu tam 。sơ nhị tụng tự tích hứa thuyết 。thứ lục thập tụng bán Thiên Chủ chánh trần 。hậu thị cố nhữ nhân Vương hạ tứ tụng bán khuyến miễn y học 。sơ trung phần nhị 。sơ nhất tụng lực tôn tiêu tự 。thứ nhất tụng Thiên Chủ hứa thuyết giới thính 。 經。由先善業力生天得作王若在於人中統領為人主。 Kinh 。do tiên thiện nghiệp lực sanh thiên đắc tác Vương nhược/nhã tại ư nhân trung thống lĩnh vi nhân chủ 。 下天主正陳有二。初三頌答名及業二問。即令修善更作來因。後三十三天主下五十七頌半通答問得號所由。即陳正論。即令修其現益。初復有二。初一頌答後二問。後二頌答初二問。此初也。 hạ Thiên Chủ chánh trần hữu nhị 。sơ tam tụng đáp danh cập nghiệp nhị vấn 。tức lệnh tu thiện cánh tác lai nhân 。hậu tam thập tam thiên chủ hạ ngũ thập thất tụng bán thông đáp vấn đắc hiệu sở do 。tức trần chánh luận 。tức lệnh tu kỳ hiện ích 。sơ phục hưũ nhị 。sơ nhất tụng đáp hậu nhị vấn 。hậu nhị tụng đáp sơ nhị vấn 。thử sơ dã 。 經。諸天共加護然後入母胎既至母胎中諸天復守護雖生在人世尊勝故名天由諸天護持亦得名天子。 Kinh 。chư Thiên cọng gia hộ nhiên hậu nhập mẫu thai ký chí mẫu thai trung chư Thiên phục thủ hộ tuy sanh tại nhân thế tôn thắng cố danh Thiên do chư Thiên hộ trì diệc đắc danh Thiên Tử 。 下答前有二。初一頌半答第一問。後一半答第二問。然由先善業力言亦流至諸天共加護。 hạ đáp tiền hữu nhị 。sơ nhất tụng bán đáp đệ nhất vấn 。hậu nhất bán đáp đệ nhị vấn 。nhiên do tiên thiện nghiệp lực ngôn diệc lưu chí chư Thiên cọng gia hộ 。 經。三十三天主分力助人王及一切諸天亦資自在力除滅諸非法惡業令不生教有情修善使得生天上人及蘇羅眾并健闥婆等羅剎旃荼羅悉皆資半力父母資半力令捨惡修善諸天共護持示其諸善報若造諸惡業令於現世中諸天不護持示其諸惡報。 Kinh 。tam thập tam thiên chủ phần lực trợ nhân Vương cập nhất thiết chư Thiên diệc tư tự tại lực trừ diệt chư phi pháp ác nghiệp lệnh bất sanh giáo hữu tình tu thiện sử đắc sanh thiên thượng nhân cập tô La chúng tinh kiện thát bà đẳng La-sát Chiên-đà-la tất giai tư bán lực phụ mẫu tư bán lực lệnh xả ác tu thiện chư Thiên cọng hộ trì thị kỳ chư thiện báo nhược/nhã tạo chư ác nghiệp lệnh ư hiện thế trung chư Thiên bất hộ trì thị kỳ chư ác báo 。 下通答得號所由陳其正論。文復分二。初五頌略標。後五十二頌半廣釋標。中有三。初二頌標諸天助王行正法他益。有三。初一頌天助。次一頌王化。化中初半滅惡。後半生善。次一頌半標人神共護自益。或亦是益他。由人神助力令王化他捨惡修善共護自益。言羅剎旃荼羅者。旃荼羅此云嚴幟執守惡者。即羅剎中執惡之者。此意惡此尚護。況餘善者。後諸天共護下一頌半標由令行善化人得諸天護。初半標示。後一頌別示善惡所得因果。問造善可護。造惡如何護。答由昔修善今得為王。故造惡時天示惡相護令改修。 hạ thông đáp đắc hiệu sở do trần kỳ chánh luận 。văn phục phần nhị 。sơ ngũ tụng lược tiêu 。hậu ngũ thập nhị tụng bán quảng thích tiêu 。trung hữu tam 。sơ nhị tụng tiêu chư Thiên trợ Vương hạnh/hành/hàng chánh pháp tha ích 。hữu tam 。sơ nhất tụng Thiên trợ 。thứ nhất tụng Vương hóa 。hóa trung sơ bán diệt ác 。hậu bán sanh thiện 。thứ nhất tụng bán tiêu nhân Thần cọng hộ tự ích 。hoặc diệc thị ích tha 。do nhân Thần trợ lực lệnh Vương hóa tha xả ác tu thiện cọng hộ tự ích 。ngôn La-sát Chiên-đà-la giả 。Chiên-đà-la thử vân nghiêm xí chấp thủ ác giả 。tức La-sát trung chấp ác chi giả 。thử ý ác thử thượng hộ 。huống dư thiện giả 。hậu chư Thiên cọng hộ hạ nhất tụng bán tiêu do lệnh hạnh/hành/hàng thiện hóa nhân đắc chư Thiên hộ 。sơ bán tiêu thị 。hậu nhất tụng biệt thị thiện ác sở đắc nhân quả 。vấn tạo thiện khả hộ 。tạo ác như hà hộ 。đáp do tích tu thiện kim đắc vi Vương 。cố tạo ác thời Thiên thị ác tướng hộ lệnh cải tu 。 經。國人造惡業。王捨不禁制。斯非順正理。治擯當如法。若見惡不遮。非法便滋長。遂令王國內。姧詐日增多。王見國中人。造惡不遮止。三十三天眾。咸生忿怒心。因此損國政。諂偽行世間。被他怨敵侵。破壞其國土。居家及資具。積財皆散失。種種諂誑生。更互相侵奪。由正法得王。而不行其法。國人皆破散。如象踏蓮池。惡風起無恒。暴雨非時下。妖星多變怪。日月蝕無光。五穀眾華果。苗實皆不成。國土遭饑饉。由王捨正法。 Kinh 。quốc nhân tạo ác nghiệp 。Vương xả bất cấm chế 。tư phi thuận chánh lý 。trì bấn đương như pháp 。nhược/nhã kiến ác bất già 。phi pháp tiện tư trường/trưởng 。toại lệnh Vương quốc nội 。姧trá nhật tăng đa 。Vương kiến quốc trung nhân 。tạo ác bất già chỉ 。tam thập tam thiên chúng 。hàm sanh phẫn nộ tâm 。nhân thử tổn quốc chánh 。siểm ngụy hạnh/hành/hàng thế gian 。bị tha oán địch xâm 。phá hoại kỳ quốc độ 。cư gia cập tư cụ 。tích tài giai tán thất 。chủng chủng siểm cuống sanh 。cánh hỗ tương xâm đoạt 。do chánh pháp đắc Vương 。nhi bất hạnh/hành kỳ Pháp 。quốc nhân giai phá tán 。như tượng đạp liên trì 。ác phong khởi vô hằng 。bạo vũ phi thời hạ 。yêu tinh đa biến quái 。nhật nguyệt thực vô quang 。ngũ cốc chúng hoa quả 。miêu thật giai bất thành 。quốc độ tao cơ cận 。do Vương xả chánh pháp 。 下五十二頌半廣釋分二。初三十五頌明王違正法故禍臻。後十七行半明王依正法故福臻。準瑜伽六十一及王法正理論明。王之過失王之功德王衰損門王方便門王可愛法及能引發王可愛法各有多門。廣如彼辨。若別配此行相稍難。問此名王法正論。彼瑜伽同王法正理論名目相順。何不依彼以釋。答理不一途。仁王般若薩遮尼乾子等皆明王行治國之法非彼皆同。然配無違。且依此經分之為二。初三十行廣明違正論。後如是無邊過下五頌結成違正法。廣明分三。初八頌明見人造惡不遮失。次若王捨正法下九頌明王自行非法失。後國中最大臣下十三頌明見臣造過不除失。初中復四。初一頌明見惡應遮。二若見惡下一頌不遮惡廣。三王見國中下因茲天忿。四因此損國政下五頌遂有禍生。禍生有五。一頌怨敵壞國。二財散相侵。三禍起所因。四災變竝現。五國土飢饉。五行如次配準可知。第三禍因中初半因後半喻。 hạ ngũ thập nhị tụng bán quảng thích phần nhị 。sơ tam thập ngũ tụng minh vương vi chánh pháp cố họa trăn 。hậu thập thất hạnh/hành/hàng bán minh vương y chánh Pháp cố phước trăn 。chuẩn du già lục thập nhất cập vương pháp chánh lý luận minh 。Vương chi quá thất Vương chi công đức Vương suy tổn môn Vương phương tiện môn Vương khả ái Pháp cập năng dẫn phát Vương khả ái Pháp các hữu đa môn 。quảng như bỉ biện 。nhược/nhã biệt phối thử hành tướng sảo nạn/nan 。vấn thử danh vương pháp chánh luận 。bỉ du già đồng vương pháp chánh lý luận danh mục tướng thuận 。hà bất y bỉ dĩ thích 。đáp lý bất nhất đồ 。nhân vương Bát-nhã tát già ni kiền tử đẳng giai minh vương hạnh/hành/hàng trì quốc chi Pháp phi bỉ giai đồng 。nhiên phối vô vi 。thả y thử Kinh phần chi vi nhị 。sơ tam thập hành quảng minh vi chánh luận 。hậu như thị vô biên quá/qua hạ ngũ tụng kết thành vi chánh pháp 。quảng minh phần tam 。sơ bát tụng minh kiến nhân tạo ác bất già thất 。thứ nhược/nhã Vương xả chánh pháp hạ cửu tụng minh vương tự hạnh/hành/hàng phi pháp thất 。hậu quốc trung tối Đại thần hạ thập tam tụng minh kiến Thần tạo quá/qua bất trừ thất 。sơ trung phục tứ 。sơ nhất tụng minh kiến ác ưng già 。nhị nhược/nhã kiến ác hạ nhất tụng bất già ác quảng 。tam Vương kiến quốc trung hạ nhân tư Thiên phẫn 。tứ nhân thử tổn quốc chánh hạ ngũ tụng toại hữu họa sanh 。họa sanh hữu ngũ 。nhất tụng oán địch hoại quốc 。nhị tài tán tướng xâm 。tam họa khởi sở nhân 。tứ tai biến tịnh hiện 。ngũ quốc độ cơ cận 。ngũ hành như thứ phối chuẩn khả tri 。đệ tam họa nhân trung sơ bán nhân hậu bán dụ 。 經。若王捨正法。以惡法化人。諸天處本宮。見已生憂惱。彼諸天王眾。共作如是言。此王作非法。惡黨相親附。王位不久安。諸天皆忿恨。由彼懷忿故。其國當敗亡。以非法教人。流行於國內。鬪諍多姧偽。疾疫生眾苦。天主不護念。餘天咸捨棄。國土當滅亡。王身受苦厄。父母及妻子。兄弟并姊妹。俱遭愛別離。乃至身亡歿。變怪流星墮。二日俱時出。他方怨賊來。國人遭喪亂。國所重大臣。枉橫而身死。所愛象馬等。亦復皆散失。處處有兵戈。人多非法死。惡鬼來入國。疾疫遍流行。 Kinh 。nhược/nhã Vương xả chánh pháp 。dĩ ác pháp hóa nhân 。chư thiên xứ bổn cung 。kiến dĩ sanh ưu não 。bỉ chư Thiên Vương chúng 。cọng tác như thị ngôn 。thử Vương tác phi pháp 。ác đảng tướng thân phụ 。Vương vị bất cửu an 。chư Thiên giai phẫn hận 。do bỉ hoài phẫn cố 。kỳ quốc đương bại vong 。dĩ phi pháp giáo nhân 。lưu hạnh/hành/hàng ư quốc nội 。đấu tranh đa 姧ngụy 。tật dịch sanh chúng khổ 。Thiên Chủ bất hộ niệm 。dư Thiên hàm xả khí 。quốc độ đương diệt vong 。Vương thân thọ khổ ách 。phụ mẫu cập thê tử 。huynh đệ tinh tỷ muội 。câu tao ái biệt ly 。nãi chí thân vong một 。biến quái lưu tinh đọa 。nhị nhật câu thời xuất 。tha phương oán tặc lai 。quốc nhân tao tang loạn 。quốc sở trọng đại thần 。uổng hoạnh nhi thân tử 。sở ái tượng mã đẳng 。diệc phục giai tán thất 。xứ xứ hữu binh qua 。nhân đa phi pháp tử 。ác quỷ lai nhập quốc 。tật dịch biến lưu hạnh/hành/hàng 。 下王自行非失分四。初二句明王捨正法。二次兩句天見心憂。三次兩頌諸天共議。四次六頌災禍遂起。於中復九。初一頌鬪諍等多。次半頌諸天棄捨。次一頌半違迫事生國土滅求不得苦。王身受苦者即怨憎會苦。父母等別離愛別離苦。乃至身亡即是死苦。次半頌災怪竝生。次半頌怨賊來侵。次半頌大臣橫死。次半頌畜產散失。次半頌人非法亡。次半頌疾疫遍國。 hạ Vương tự hạnh/hành/hàng phi thất phần tứ 。sơ nhị cú minh vương xả chánh pháp 。nhị thứ lượng (lưỡng) cú Thiên kiến tâm ưu 。tam thứ lượng (lưỡng) tụng chư Thiên cọng nghị 。tứ thứ lục tụng tai họa toại khởi 。ư trung phục cửu 。sơ nhất tụng đấu tranh đẳng đa 。thứ bán tụng chư Thiên khí xả 。thứ nhất tụng bán vi bách sự sanh quốc độ diệt cầu bất đắc khổ 。Vương thân thọ khổ giả tức oán tắng hội khổ 。phụ mẫu đẳng biệt ly ái biệt ly khổ 。nãi chí thân vong tức thị tử khổ 。thứ bán tụng tai quái tịnh sanh 。thứ bán tụng oán tặc lai xâm 。thứ bán tụng đại thần hoạnh tử 。thứ bán tụng súc sản tán thất 。thứ bán tụng nhân phi pháp vong 。thứ bán tụng tật dịch biến quốc 。 經。國中最大臣及以諸輔相其心懷諂佞竝悉行非法見行非法者而生於愛敬於行善法人苦楚而治罰。 Kinh 。quốc trung tối đại thần cập dĩ chư phụ tướng kỳ tâm hoài siểm nịnh tịnh tất hạnh/hành/hàng phi pháp kiến hạnh/hành/hàng phi pháp giả nhi sanh ư ái kính ư hạnh/hành/hàng thiện Pháp nhân khổ sở nhi trì phạt 。 下十三頌見臣造過不除失分四。一頌大臣造過。次一頌倒賞罰。次十頌有惡果生。後若王作非法下一頌結其過失。此初二也。 hạ thập tam tụng kiến Thần tạo quá/qua bất trừ thất phần tứ 。nhất tụng đại thần tạo quá/qua 。thứ nhất tụng đảo thưởng phạt 。thứ thập tụng hữu ác quả sanh 。hậu nhược/nhã Vương tác phi pháp hạ nhất tụng kết/kiết kỳ quá thất 。thử sơ nhị dã 。 經。由愛敬惡人。治罰善人故。星宿及風雨。皆不以時行。有三種過生。正法當隱沒。眾生無光色。地肥皆下沈。由敬惡輕善。復有三種過。非時降霜雹。饑疫苦流行。穀稼諸果實。滋味皆損減。於其國土中。眾生多疾病。國中諸樹林。先生甘美果。由斯皆損減。苦澁無滋味。先有妙園林。可愛遊戲處。忽然皆枯悴。見者生憂惱。稻麥諸果實。美味漸消亡。食時心不喜。何能長諸大。眾生光色減。勢力盡衰微。食啗雖復多。不能令飽足。於其國界中。所有眾生類。少力無勇勢。所作不堪能。國人多疾患。眾苦逼其身。鬼魅遍流行。隨處生羅剎。 Kinh 。do ái kính ác nhân 。trì phạt thiện nhân cố 。tinh tú cập phong vũ 。giai bất dĩ thời hạnh/hành/hàng 。hữu tam chủng quá/qua sanh 。chánh pháp đương ẩn một 。chúng sanh vô quang sắc 。địa phì giai hạ trầm 。do kính ác khinh thiện 。phục hưũ tam chủng quá/qua 。phi thời hàng sương bạc 。cơ dịch khổ lưu hạnh/hành/hàng 。cốc giá chư quả thật 。tư vị giai tổn giảm 。ư kỳ quốc độ trung 。chúng sanh đa tật bệnh 。quốc trung chư thụ lâm 。tiên sanh cam mỹ quả 。do tư giai tổn giảm 。khổ sáp vô tư vị 。tiên hữu diệu viên lâm 。khả ái du hí xứ/xử 。hốt nhiên giai khô tụy 。kiến giả sanh ưu não 。đạo mạch chư quả thật 。mỹ vị tiệm tiêu vong 。thực thời tâm bất hỉ 。hà năng trường/trưởng chư Đại 。chúng sanh quang sắc giảm 。thế lực tận suy vi 。thực/tự đạm tuy phục đa 。bất năng lệnh bão túc 。ư kỳ quốc giới trung 。sở hữu chúng sanh loại 。thiểu lực vô dũng thế 。sở tác bất kham năng 。quốc nhân đa tật hoạn 。chúng khổ bức kỳ thân 。quỷ mị biến lưu hạnh/hành/hàng 。tùy xử sanh La-sát 。 下有惡果生。於中分五。初一頌三事乖時。一星二風三雨。二次一頌三種過起。一正法隱歿。二有情無光。三地肥沈減。三次二頌復三惡生。一非時霜雹。二穀稼損減。三眾生疾病。四次三頌外果衰微有三。一頌諸果無味。一頌林樹皆枯。一頌食不資大。五次三頌內報亦退有四。一頌形色飢羸尫微。一頌身無勇勢。半頌疾患苦迫。半頌鬼魅流行。 hạ hữu ác quả sanh 。ư trung phần ngũ 。sơ nhất tụng tam sự quai thời 。nhất tinh nhị phong tam vũ 。nhị thứ nhất tụng tam chủng quá/qua khởi 。nhất chánh pháp ẩn một 。nhị hữu tình vô quang 。tam địa phì trầm giảm 。tam thứ nhị tụng phục tam ác sanh 。nhất phi thời sương bạc 。nhị cốc giá tổn giảm 。tam chúng sanh tật bệnh 。tứ thứ tam tụng ngoại quả suy vi hữu tam 。nhất tụng chư quả vô vị 。nhất tụng lâm thụ/thọ giai khô 。nhất tụng thực/tự bất tư Đại 。ngũ thứ tam tụng nội báo diệc thoái hữu tứ 。nhất tụng hình sắc cơ luy uông vi 。nhất tụng thân vô dũng thế 。bán tụng tật hoạn khổ bách 。bán tụng quỷ mị lưu hạnh/hành/hàng 。 經。若王作非法親近於惡人令三種世間因斯受衰損。 Kinh 。nhược/nhã Vương tác phi pháp thân cận ư ác nhân lệnh tam chủng thế gian nhân tư thọ/thụ suy tổn 。 下第四結其過失。三種世間者即三界。由王依法增益人天。行非法故三界衰損。或人畜百穀為三世間。人疫畜損百穀不熟。廣如上辨。 hạ đệ tứ kết kỳ quá thất 。tam chủng thế gian giả tức tam giới 。do Vương y Pháp tăng ích nhân thiên 。hạnh/hành/hàng phi pháp cố tam giới suy tổn 。hoặc nhân súc bách cốc vi tam thế gian 。nhân dịch súc tổn bách cốc bất thục 。quảng như thượng biện 。 經。如是無邊過出在於國中皆由見惡人棄捨不治擯由諸天加護得作於國王而不以正法守護於國界若人修善行當得生天上若造惡業者死必墮三塗若王見國人縱其造過失三十三天眾皆生熱惱心不順諸天教及以父母言此是非法人非王非孝子。 Kinh 。như thị vô biên quá/qua xuất tại ư quốc trung giai do kiến ác nhân khí xả bất trì bấn do chư Thiên gia hộ đắc tác ư Quốc Vương nhi bất dĩ chánh Pháp thủ hộ ư quốc giới nhược/nhã nhân tu thiện hạnh/hành/hàng đương đắc sanh Thiên thượng nhược/nhã tạo ác nghiệp giả tử tất đọa tam đồ nhược/nhã Vương kiến quốc nhân túng kỳ tạo quá thất tam thập tam thiên chúng giai sanh nhiệt não tâm bất thuận chư Thiên giáo cập dĩ phụ mẫu ngôn thử thị phi Pháp nhân phi Vương phi hiếu tử 。 下五頌大段第二結成違正法有四。一頌結不罰惡。一頌結不修善。一頌結善惡報。二頌結違教非人。 hạ ngũ tụng Đại đoạn đệ nhị kết thành vi chánh pháp hữu tứ 。nhất tụng kết/kiết bất phạt ác 。nhất tụng kết/kiết bất tu thiện 。nhất tụng kết/kiết thiện ác báo 。nhị tụng kết/kiết vi giáo phi nhân 。 經。若於自國中見行非法者如法當治罰不應生捨棄是故諸天眾皆護持此王以滅諸惡法能修善根故王於此世中必招於現報由於善惡業行捨勸眾生為示善惡報故得作人王諸天共護持一切咸隨喜。 Kinh 。nhược/nhã ư tự quốc trung kiến hạnh/hành/hàng phi pháp giả như pháp đương trì phạt bất ưng sanh xả khí thị cố chư Thiên Chúng giai hộ trì thử Vương dĩ diệt chư ác Pháp năng tu thiện căn cố Vương ư thử thế trung tất chiêu ư hiện báo do ư thiện ác nghiệp hành xả khuyến chúng sanh vi thị thiện ác báo cố đắc tác nhân Vương chư Thiên cọng hộ trì nhất thiết hàm tùy hỉ 。 下十七頌半明依正法故福臻。分之為二。初四頌標行正法。後十三頌半依標廣釋。標中有二。此二頌標罰惡。罰惡有二。初頌罰惡人。後頌得天護。次二頌標勸善。勸善有二。初一頌勸修善。後一頌得菩提。 hạ thập thất tụng bán minh y chánh Pháp cố phước trăn 。phần chi vi nhị 。sơ tứ tụng tiêu hạnh/hành/hàng chánh pháp 。hậu thập tam tụng bán y tiêu quảng thích 。tiêu trung hữu nhị 。thử nhị tụng tiêu phạt ác 。phạt ác hữu nhị 。sơ tụng phạt ác nhân 。hậu tụng đắc Thiên hộ 。thứ nhị tụng tiêu khuyến thiện 。khuyến thiện hữu nhị 。sơ nhất tụng khuyến tu thiện 。hậu nhất tụng đắc Bồ-đề 。 經。由自利利他。治國以正法。見有諂佞者。應當如法治。假使失王位。及以害命緣。終不行惡法。見惡而捨棄。害中極重者。無過失國位。皆因諂佞人。為此當治罰。若友諂誑人。當失於國位。由斯損王政。如象入華園。天主皆瞋恨。阿蘇羅亦然。以彼為人王。不以法治國。是故應如法。治罰於惡人。 Kinh 。do tự lợi lợi tha 。trì quốc dĩ chánh Pháp 。kiến hữu siểm nịnh giả 。ứng đương như pháp trì 。giả sử thất Vương vị 。cập dĩ hại mạng duyên 。chung bất hạnh/hành ác pháp 。kiến ác nhi xả khí 。hại trung cực trọng giả 。vô quá thất quốc vị 。giai nhân siểm nịnh nhân 。vi thử đương trì phạt 。nhược/nhã hữu siểm cuống nhân 。đương thất ư quốc vị 。do tư tổn Vương chánh 。như tượng nhập hoa viên 。Thiên Chủ giai sân hận 。A-tô-la diệc nhiên 。dĩ bỉ vi nhân Vương 。bất dĩ pháp trì quốc 。thị cố ưng như pháp 。trì phạt ư ác nhân 。 下廣釋有二。初五頌半釋罰惡。後八頌半釋行善。釋初有五。一頌見惡必治。次一頌是不典捨。次一頌明罰所以。次一頌重更成前。三句法一句喻。次一頌半結應治罰。問行惡有幾。幾種治罰。答準薩遮尼乾子經第四云。行惡眾生有五。一於王無益。二者造作無利。三者起逆。四者邪行。五者邪命。於王無益有十一種。一者返逆。二者教他返逆。三與王毒藥。四奪王資生。五破所應作。六侵奪王妻。七違王命。八出王密語。九覘伺國土。十者罵王。十一毀訾。造作無利復有十種。一迭共相殺。二迭相劫奪。三迭相侵妻。四虛誑證他。五虛妄誑他。六壞他親友。七惡口罵他。八斗稱欺誑。九迭相毀訾。十迭相焚燒。返逆眾生者。謂諸邊地城邑小王聚落主等不順根本大王教命。邪行者。謂諸無戒即諸惡律儀屠兒獵師畜養猪羊雞犬鵝鴨。諸損害他自恣作惡。邪命者。種種非法求諸利養非法活命。各各不能自活中住。治罰有三。一者呵責。二者奪資生。三牢獄打縛呵罵驅擯。五種眾生隨上中下三種治罰。返逆之者行法行王先以善言如法開示。若聞王命即捨逆心請諸罪王前者。王放大恩恕其重罪。依其國土王領之處不減不奪不驅出。何以故。為令知王有三種事故。一者有信。二者有恩。三者大力。未降伏者為令降伏。已降伏者令不更作。欲反逆者令不敢起。彼有罪人得免其罪。還復王位人民安穩。彼如法王得福無量善名流布。若聞命不伏罪。當重治。除不斷命不壞諸根。盡奪資生國土人民。驅擯他處。何以故。為餘眾生不起逆故。是名行法行王治彼起逆眾生之罪。邪行眾生唯呵責治罰。汝若更作與汝重罪。邪命眾生應當隨順。如法僧眾僧當和合喚令現前取其自言。隨犯輕重當如法治拒。違僧命不從師友善知識語惱亂眾僧不得修道者。若彼國王是法王者。僧當往語令王教勅。王應喚彼破戒比丘善言勸喻令順僧命。若其不從。當集二眾現前對實。若得其罪。助如法眾治彼比丘。不得斷命。乃至不得奪其資生。得呵責得驅擯。大王若二朋黨諍訟。應當如法斷諍事。若王不知。當問國內大德沙門知法知義有大智悲當行正法利益眾生善名斷諍能如法語者。問其正法知犯非犯。如是知已如法為滅。問準薩遮經第五云。行法行王行八種心能護眾生。一者念諸眾生如念子想。二者念於惡行眾生如病子想。三者念受苦眾生生大慈心。四者念受勝樂眾生生歡喜心。五者念於怨家眾生生護過想。六者能於親友眾生生覆護想。七者能於資生之中生如藥想。八者能於自身生無我想。既具此八名法行王。云何得行禁閉打縛驅擯等耶。答於諸非法惡行有情愍念令悔方便治罰故不相違。故彼經第三云。譬如父母於惡行子。為念子故欲令改悔方便苦治。除不斷命不壞諸根。餘打罵等從心苦治。不名捨心不名惡心。以念子重為令改悔更不復作。而彼父母不名非法不失慈心。行法行王亦復如是。為令捨惡從善。令其餘惡眾生不作非法。非常惡心捨此眾生。亦不故心為惱眾生而行惱切。以慈悲心行惡口等治罰眾生。不名非法不失慈心。其經亦云。知為政者棄一惡人以成一家。棄一惡家以成一鄉。不知政者人物失所使天下怨訟。問行法行王既有慈悲。以何等心治行惡人。答準薩遮尼第三云。先起慈心智慧觀察思惟五法。然後當治。一依實非不實。二依時非不時。三依義非無義。四依濡語非麁獷。五依慈心悲嗔心。謂依法詰問取自言依實過治。王有力時應治其罪。無力不治從惡心作。當如法治。非此不治。應知其過正說不穩善說苦言。如是呵責。非不呵責。是名濡語。非但呵責斷其罪過。除却斷命割截支體。依慈悲心繫閉打縛呵嘖。奪財驅擯他方為令改悔。非惡心捨。問行法行王既無染慈心治罰惡人。何不斷命割截諸根。答彼經云。以無染心無惡心故。不能得起如是心念斷命截根。應觀眾生至於死時自業過生嗔恨心死。已命斷生惡道中。惡心隨逐長夜不斷。是故不應斷命截根。斷命截根一作已後不可救故。繫閉罵等非永棄故。是故佛聽。又彼經問云。所有臣佐宰官禁司不慮國計。但求利己。或復私忿以害公政。或云受貨賕以抂治之。增長百姓迭相欺亂。以強凌弱。以貴凌賤。以富欺貧。以曲抂直。富者獲甲。貧者受屈。諂佞掌政。忠賢隱退。或時在朝懼罪自默。或行財貨以用安己百姓貧苦不堪充濟。厭苦思亂不聞王命。斯由臣吏不行忠節欺上亂下冐受王祿。如是之人攝在何等眾生數中。答言。大王攝在劫奪眾生數中。上品治罰。何以故。以其受王名官重祿捨公念私不存公政。禍亂之生莫不由之。此是國之最大惡賊。王是法王不得斷命。是故攝在劫奪數中。上品治罰。廣有多門。具如薩遮尼乾子經說。 hạ quảng thích hữu nhị 。sơ ngũ tụng bán thích phạt ác 。hậu bát tụng bán thích hạnh/hành/hàng thiện 。thích sơ hữu ngũ 。nhất tụng kiến ác tất trì 。thứ nhất tụng thị bất điển xả 。thứ nhất tụng minh phạt sở dĩ 。thứ nhất tụng trọng cánh thành tiền 。tam cú Pháp nhất cú dụ 。thứ nhất tụng bán kết/kiết ưng trì phạt 。vấn hạnh/hành/hàng ác hữu kỷ 。ki chủng trì phạt 。đáp chuẩn tát già ni kiền tử Kinh đệ tứ vân 。hạnh/hành/hàng ác chúng sanh hữu ngũ 。nhất ư Vương vô ích 。nhị giả tạo tác vô lợi 。tam giả khởi nghịch 。tứ giả tà hành 。ngũ giả tà mạng 。ư Vương vô ích hữu thập nhất chủng 。nhất giả phản nghịch 。nhị giả giáo tha phản nghịch 。tam dữ Vương độc dược 。tứ đoạt Vương tư sanh 。ngũ phá sở ưng tác 。lục xâm đoạt Vương thê 。thất vi Vương mạng 。bát xuất Vương mật ngữ 。cửu siêm tý quốc độ 。thập giả mạ Vương 。thập nhất hủy tí 。tạo tác vô lợi phục hưũ thập chủng 。nhất điệt cộng tướng sát 。nhị điệt tướng kiếp đoạt 。tam điệt tướng xâm thê 。tứ hư cuống chứng tha 。ngũ hư vọng cuống tha 。lục hoại tha thân hữu 。thất ác khẩu mạ tha 。bát đẩu xưng khi cuống 。cửu điệt tướng hủy tí 。thập điệt tướng phần thiêu 。phản nghịch chúng sanh giả 。vị chư biên địa thành ấp Tiểu Vương tụ lạc chủ đẳng bất thuận căn bản Đại Vương giáo mạng 。tà hành giả 。vị chư vô giới tức chư ác luật nghi đồ nhi liệp sư súc dưỡng trư dương kê khuyển nga áp 。chư tổn hại tha Tự Tứ tác ác 。tà mạng giả 。chủng chủng phi pháp cầu chư lợi dưỡng phi pháp hoạt mạng 。các các bất năng tự hoạt trung trụ/trú 。trì phạt hữu tam 。nhất giả ha trách 。nhị giả đoạt tư sanh 。tam lao ngục đả phược ha mạ khu bấn 。ngũ chủng chúng sanh tùy thượng trung hạ tam chủng trì phạt 。phản nghịch chi giả hạnh/hành/hàng Pháp hành Vương tiên dĩ thiện ngôn như pháp khai thị 。nhược/nhã văn Vương mạng tức xả nghịch tâm thỉnh chư tội Vương tiền giả 。Vương phóng đại ân thứ kỳ trọng tội 。y kỳ quốc độ Vương lĩnh chi xứ/xử bất giảm bất đoạt bất khu xuất 。hà dĩ cố 。vi lệnh tri Vương hữu tam chủng sự cố 。nhất giả hữu tín 。nhị giả hữu ân 。tam giả Đại lực 。vị hàng phục giả vi lệnh hàng phục 。dĩ hàng phục giả lệnh bất cánh tác 。dục phản nghịch giả lệnh bất cảm khởi 。bỉ hữu tội nhân đắc miễn kỳ tội 。hoàn phục Vương vị nhân dân an ổn 。bỉ như pháp vương đắc phước vô lượng thiện danh lưu bố 。nhược/nhã văn mạng bất phục tội 。đương trọng trì 。trừ bất đoạn mạng bất hoại chư căn 。tận đoạt tư sanh quốc độ nhân dân 。khu bấn tha xứ/xử 。hà dĩ cố 。vi dư chúng sanh bất khởi nghịch cố 。thị danh hạnh/hành/hàng Pháp hành Vương trì bỉ khởi nghịch chúng sanh chi tội 。tà hành chúng sanh duy ha trách trì phạt 。nhữ nhược/nhã cánh tác dữ nhữ trọng tội 。tà mạng chúng sanh ứng đương tùy thuận 。như pháp tăng chúng tăng đương hòa hợp hoán lệnh hiện tiền thủ kỳ tự ngôn 。tùy phạm khinh trọng đương như pháp trì cự 。vi tăng mạng bất tùng sư hữu thiện tri thức ngữ não loạn chúng tăng bất đắc tu đạo giả 。nhược/nhã bỉ Quốc Vương thị pháp Vương giả 。tăng đương vãng ngữ lệnh Vương giáo sắc 。Vương ưng hoán bỉ phá giới Tỳ-kheo thiện ngôn khuyến dụ lệnh thuận tăng mạng 。nhược/nhã kỳ bất tùng 。đương tập nhị chúng hiện tiền đối thật 。nhược/nhã đắc kỳ tội 。trợ như pháp chúng trì bỉ Tỳ-kheo 。bất đắc đoạn mạng 。nãi chí bất đắc đoạt kỳ tư sanh 。đắc ha trách đắc khu bấn 。Đại Vương nhược/nhã nhị bằng đảng tranh tụng 。ứng đương như pháp đoạn tránh sự 。nhược/nhã Vương bất tri 。đương vấn quốc nội Đại Đức Sa Môn tri Pháp tri nghĩa hữu Đại trí bi đương hạnh/hành/hàng chánh pháp lợi ích chúng sanh thiện danh đoạn tránh năng như pháp ngữ giả 。vấn kỳ chánh pháp tri phạm phi phạm 。như thị tri dĩ như pháp vi diệt 。vấn chuẩn tát già Kinh đệ ngũ vân 。hạnh/hành/hàng Pháp hành Vương hạnh/hành/hàng bát chủng tâm năng hộ chúng sanh 。nhất giả niệm chư chúng sanh như niệm tử tưởng 。nhị giả niệm ư ác hành chúng sanh như bệnh tử tưởng 。tam giả niệm thọ khổ chúng sanh sanh Đại từ tâm 。tứ giả niệm thọ/thụ thắng lạc/nhạc chúng sanh sanh hoan hỉ tâm 。ngũ giả niệm ư oan gia chúng sanh sanh hộ quá tưởng 。lục giả năng ư thân hữu chúng sanh sanh phước hộ tưởng 。thất giả năng ư tư sanh chi trung sanh như dược tưởng 。bát giả năng ư tự thân sanh vô ngã tưởng 。ký cụ thử bát danh Pháp hành Vương 。vân hà đắc hạnh/hành/hàng cấm bế đả phược khu bấn đẳng da 。đáp ư chư phi pháp ác hành hữu tình mẫn niệm lệnh hối phương tiện trì phạt cố bất tướng vi 。cố bỉ Kinh đệ tam vân 。thí như phụ mẫu ư ác hành tử 。vi niệm tử cố dục lệnh cải hối phương tiện khổ trì 。trừ bất đoạn mạng bất hoại chư căn 。dư đả mạ đẳng tùng tâm khổ trì 。bất danh xả tâm bất danh ác tâm 。dĩ niệm tử trọng vi lệnh cải hối cánh bất phục tác 。nhi bỉ phụ mẫu bất danh phi pháp bất thất từ tâm 。hạnh/hành/hàng Pháp hành Vương diệc phục như thị 。vi lệnh xả ác tùng thiện 。lệnh kỳ dư ác chúng sanh bất tác phi pháp 。phi thường ác tâm xả thử chúng sanh 。diệc bất cố tâm vi não chúng sanh nhi hạnh/hành/hàng não thiết 。dĩ từ bi tâm hành ác khẩu đẳng trì phạt chúng sanh 。bất danh phi pháp bất thất từ tâm 。kỳ Kinh diệc vân 。tri vi chánh giả khí nhất ác nhân dĩ thành nhất gia 。khí nhất ác gia dĩ thành nhất hương 。bất tri chánh giả nhân vật thất sở sử thiên hạ oán tụng 。vấn hạnh/hành/hàng Pháp hành Vương ký hữu từ bi 。dĩ hà đẳng tâm trì hạnh/hành/hàng ác nhân 。đáp chuẩn tát già ni đệ tam vân 。tiên khởi từ tâm trí tuệ quan sát tư tánh ngũ pháp 。nhiên hậu đương trì 。nhất y thật phi bất thật 。nhị y thời phi bất thời 。tam y nghĩa phi vô nghĩa 。tứ y nhu ngữ phi thô quánh 。ngũ y từ tâm bi sân tâm 。vị y Pháp cật vấn thủ tự ngôn y thật quá/qua trì 。Vương hữu lực thời ưng trì kỳ tội 。vô lực bất trì tùng ác tâm tác 。đương như pháp trì 。phi thử bất trì 。ứng tri kỳ quá/qua chánh thuyết bất ổn thiện thuyết khổ ngôn 。như thị ha trách 。phi bất ha trách 。thị danh nhu ngữ 。phi đãn ha trách đoạn kỳ tội quá/qua 。trừ khước đoạn mạng cát tiệt chi thể 。y từ bi tâm hệ bế đả phược ha sách 。đoạt tài khu bấn tha phương vi lệnh cải hối 。phi ác tâm xả 。vấn hạnh/hành/hàng Pháp hành Vương ký vô nhiễm từ tâm trì phạt ác nhân 。hà bất đoạn mạng cát tiệt chư căn 。đáp bỉ Kinh vân 。dĩ vô nhiễm tâm vô ác tâm cố 。bất năng đắc khởi như thị tâm niệm đoạn mạng tiệt căn 。ưng quán chúng sanh chí ư tử thời tự nghiệp quá/qua sanh sân hận tâm tử 。dĩ mạng đoạn sanh ác đạo trung 。ác tâm tùy trục trường/trưởng dạ bất đoạn 。thị cố bất ưng đoạn mạng tiệt căn 。đoạn mạng tiệt căn nhất tác dĩ hậu bất khả cứu cố 。hệ bế mạ đẳng phi vĩnh khí cố 。thị cố Phật thính 。hựu bỉ Kinh vấn vân 。sở hữu Thần tá tể quan cấm ti bất lự quốc kế 。đãn cầu lợi kỷ 。hoặc phục tư phẫn dĩ hại công chánh 。hoặc vân thọ/thụ hóa cầu dĩ 抂trì chi 。tăng trưởng bách tính điệt tướng khi loạn 。dĩ cường lăng nhược 。dĩ quý lăng tiện 。dĩ phú khi bần 。dĩ khúc 抂trực 。phú giả hoạch giáp 。bần giả thọ/thụ khuất 。siểm nịnh chưởng chánh 。trung hiền ẩn thoái 。hoặc thời tại triêu cụ tội tự mặc 。hoặc hạnh/hành/hàng tài hóa dĩ dụng an kỷ bách tính bần khổ bất kham sung tế 。yếm khổ tư loạn bất văn Vương mạng 。tư do Thần lại bất hạnh/hành trung tiết khi thượng loạn hạ 冐thọ/thụ Vương lộc 。như thị chi nhân nhiếp tại hà đẳng chúng sanh số trung 。đáp ngôn 。Đại Vương nhiếp tại kiếp đoạt chúng sanh số trung 。thượng phẩm trì phạt 。hà dĩ cố 。dĩ kỳ thọ/thụ Vương danh quan trọng lộc xả công niệm tư bất tồn công chánh 。họa loạn chi sanh mạc bất do chi 。thử thị quốc chi tối Đại ác tặc 。Vương thị pháp Vương bất đắc đoạn mạng 。thị cố nhiếp tại kiếp đoạt số trung 。thượng phẩm trì phạt 。quảng hữu đa môn 。cụ như tát già ni kiền tử Kinh thuyết 。 經。以善化眾生不順於非法寧捨於身命不隨非法友於親及非親平等觀一切。 Kinh 。dĩ thiện hóa chúng sanh bất thuận ư phi pháp ninh xả ư thân mạng bất tùy phi pháp hữu ư thân cập phi thân bình đẳng quán nhất thiết 。 下八頌釋行善有二。初一頌半釋行善。後六頌半釋得益。初中復三。初半頌化人不順非法行。次半頌修政不隨非法友。後半頌賞罰不簡親非親。 hạ bát tụng thích hạnh/hành/hàng thiện hữu nhị 。sơ nhất tụng bán thích hạnh/hành/hàng thiện 。hậu lục tụng bán thích đắc ích 。sơ trung phục tam 。sơ bán tụng hóa nhân bất thuận phi pháp hạnh/hành/hàng 。thứ bán tụng tu chánh bất tùy phi pháp hữu 。hậu bán tụng thưởng phạt bất giản thân phi thân 。 經。若為正法王。國內無偏黨。法王有名稱。普聞三界中。三十三天眾。歡喜作是言。贍部洲法王。彼即是我子。以善化眾生。正法治於國。勸行於正法。當令生我宮。天及諸天子。及以蘇羅眾。因王正法化。常得心歡喜。天眾皆歡喜。共護於人王。眾星依位行。日月無乖度。和風常應節。甘雨順時行。苗實皆成善。人無饑饉者。一切諸天眾。充滿於自宮。 Kinh 。nhược/nhã vi chánh pháp vương 。quốc nội vô thiên đảng 。pháp vương hữu danh xưng 。phổ văn tam giới trung 。tam thập tam thiên chúng 。hoan hỉ tác thị ngôn 。thiệm bộ châu pháp vương 。bỉ tức thị ngã tử 。dĩ thiện hóa chúng sanh 。chánh pháp trì ư quốc 。khuyến hạnh/hành/hàng ư chánh pháp 。đương lệnh sanh ngã cung 。Thiên cập chư Thiên Tử 。cập dĩ tô La chúng 。nhân Vương chánh pháp hóa 。thường đắc tâm hoan hỉ 。Thiên Chúng giai hoan hỉ 。cọng hộ ư nhân Vương 。chúng tinh y vị hạnh/hành/hàng 。nhật nguyệt vô quai độ 。hòa phong thường ưng tiết 。cam vũ thuận thời hạnh/hành/hàng 。miêu thật giai thành thiện 。nhân vô cơ cận giả 。nhất thiết chư Thiên Chúng 。sung mãn ư tự cung 。 下釋得益有六。初一頌得名稱普聞益。次一頌得為天子益。次一頌當得生天益。次一頌半諸天喜護益。次二頌護國益。於中復四。半頌星辰依度益。半頌風調雨順益。半頌人民豐樂益。半頌能護諸天益。能令天眾常充滿故。問王能行善得諸天護。云何能護諸天益。答王行正法即廣流佛教。國泰人安常令修善。故多生天。又弘佛法天聞得益。故薩遮經云。行法行王無量天護。云何護天。由法行王能與諸天正法淨食。所謂為說如來正教甘露法門禪定解脫十善道等。令其得離諸惡道苦。以是為護。故法行王即身能集無量功德資益現在。未來復能集諸善果。此下亦云。是故汝人王忘身弘正法。應尊重法寶。由斯眾安樂。四王護國品亦廣明之。 hạ thích đắc ích hữu lục 。sơ nhất tụng đắc danh xưng phổ văn ích 。thứ nhất tụng đắc vi Thiên Tử ích 。thứ nhất tụng đương đắc sanh thiên ích 。thứ nhất tụng bán chư Thiên hỉ hộ ích 。thứ nhị tụng hộ quốc ích 。ư trung phục tứ 。bán tụng tinh Thần y độ ích 。bán tụng phong điều vũ thuận ích 。bán tụng nhân dân phong lạc/nhạc ích 。bán tụng năng hộ chư Thiên ích 。năng lệnh Thiên Chúng thường sung mãn cố 。vấn Vương năng hạnh/hành/hàng thiện đắc chư Thiên hộ 。vân hà năng hộ chư Thiên ích 。đáp Vương hạnh/hành/hàng chánh pháp tức quảng lưu Phật giáo 。quốc thái nhân an thường lệnh tu thiện 。cố đa sanh thiên 。hựu hoằng Phật Pháp Thiên văn đắc ích 。cố tát già Kinh vân 。hạnh/hành/hàng Pháp hành Vương vô lượng Thiên hộ 。vân hà hộ Thiên 。do Pháp hành Vương năng dữ chư Thiên chánh pháp tịnh thực/tự 。sở vị vi thuyết Như Lai chánh giáo cam lộ pháp môn Thiền định giải thoát thập thiện đạo đẳng 。lệnh kỳ đắc ly chư ác đạo khổ 。dĩ thị vi hộ 。cố Pháp hành Vương tức thân năng tập vô lượng công đức tư ích hiện tại 。vị lai phục năng tập chư thiện quả 。thử hạ diệc vân 。thị cố nhữ nhân Vương vong thân hoằng chánh pháp 。ưng tôn trọng pháp bảo 。do tư chúng an lạc 。tứ vương hộ quốc phẩm diệc quảng minh chi 。 經。是故汝人王忘身弘正法應尊重法寶由斯眾安樂常當親正法功德自莊嚴眷屬常歡喜能遠離諸惡以法化眾生恒令得安隱令彼一切人修行於十善率土常豐樂國土得安寧王以法化人善調於惡行當得好名稱安樂諸眾生。 Kinh 。thị cố nhữ nhân Vương vong thân hoằng chánh pháp ưng tôn trọng pháp bảo do tư chúng an lạc thường đương thân chánh pháp công đức tự trang nghiêm quyến thuộc thường hoan hỉ năng viễn ly chư ác dĩ pháp hóa chúng sanh hằng lệnh đắc an ổn lệnh bỉ nhất thiết nhân tu hành ư Thập thiện suất độ thường phong lạc/nhạc quốc độ đắc an ninh Vương dĩ pháp hóa nhân thiện điều ư ác hành đương đắc hảo danh xưng an lạc chư chúng sanh 。 讚曰。明正法中有三。已上第二廣陳正論。下第三勸勉依學分三。初一頌勸弘法利他。次半頌勸親法自利。後三頌明其利益有四。初半頌眷屬離非。次半頌眾生身樂。次一頌國豐人泰。次一頌得好名聞。 tán viết 。minh chánh pháp trung hữu tam 。dĩ thượng đệ nhị quảng trần chánh luận 。hạ đệ tam khuyến miễn y học phần tam 。sơ nhất tụng khuyến hoằng pháp lợi tha 。thứ bán tụng khuyến thân Pháp tự lợi 。hậu tam tụng minh kỳ lợi ích hữu tứ 。sơ bán tụng quyến thuộc ly phi 。thứ bán tụng chúng sanh thân lạc/nhạc 。thứ nhất tụng quốc phong nhân thái 。thứ nhất tụng đắc hảo danh văn 。 經。爾時大地一切人王及諸大眾聞佛說此古昔人王治國要法得未曾有皆大歡喜信受奉行。 Kinh 。nhĩ thời Đại địa nhất thiết nhân Vương cập chư Đại chúng văn Phật thuyết thử cổ tích nhân Vương trì quốc yếu Pháp đắc vị tằng hữu giai Đại hoan hỉ tín thọ phụng hành 。 下品第三大段大眾喜行。 hạ phẩm đệ tam đại đoạn Đại chúng hỉ hạnh/hành/hàng 。 金光明最勝王經疏卷第五末(終) Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh sớ quyển đệ ngũ mạt (chung ) 金光明最勝王經疏卷第六 Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh sớ quyển đệ lục 唐三藏法師義淨奉　制譯 đường Tam tạng Pháp sư NghĩaTịnh phụng 　chế dịch 翻經沙門慧沼撰 phiên Kinh Sa Môn tuệ chiểu soạn 善生王品第二十一 thiện sanh Vương phẩm đệ nhị thập nhất 善生王品三門分別。言來意者。十六品學行流通分有五。第四正明持學。持學有二。初二品舉昔持學。後一品勸今持學。舉昔有兩意。一為世果。即增上生道。二為出世果。即決定勝道。初修久修二差別故。大悲大智兩行增故。前品明他依教修行為得世果。此品明自持學此經求出世果。又解。前品成前護國品中為護國土應流通此經行。此品成前護國品中為得成佛轉法輪等流通經行。故此品起。釋名者。梵云俱舍羅(此云善)唱婆婆此云生。舊云善集義翻非正。此品明昔善生求法持經之行。故以為名。解妨者。問本意欲勸持經舉其昔事以曉。此既明往善生求法。何不名為善生求法品。答應言求法。略故不論。又不但求。亦得聞法供養行經。若言求法闕餘法行。故但云善生。問第二僧祇初逢寶髻佛。云何此品云寶髻佛涅槃善生王出。答寶髻佛多。又復非必第二劫初善生王出。是餘時故。 thiện sanh Vương phẩm tam môn phân biệt 。ngôn lai ý giả 。thập lục phẩm học hạnh/hành/hàng lưu thông phần hữu ngũ 。đệ tứ chánh minh trì học 。trì học hữu nhị 。sơ nhị phẩm cử tích trì học 。hậu nhất phẩm khuyến kim trì học 。cử tích hữu lượng (lưỡng) ý 。nhất vi thế quả 。tức tăng thượng sanh đạo 。nhị vi xuất thế quả 。tức quyết định thắng đạo 。sơ tu cửu tu nhị sái biệt cố 。đại bi đại trí lượng (lưỡng) hạnh/hành/hàng tăng cố 。tiền phẩm minh tha y giáo tu hành vi đắc thế quả 。thử phẩm minh tự trì học thử Kinh cầu xuất thế quả 。hựu giải 。tiền phẩm thành tiền hộ quốc phẩm trung vi hộ quốc độ ưng lưu thông thử Kinh hạnh/hành/hàng 。thử phẩm thành tiền hộ quốc phẩm trung vi đắc thành Phật chuyển pháp luân đẳng lưu thông kinh hành 。cố thử phẩm khởi 。thích danh giả 。phạm vân câu xá la (thử vân thiện )xướng Bà bà thử vân sanh 。cựu vân thiện tập nghĩa phiên phi chánh 。thử phẩm minh tích thiện sanh cầu Pháp trì Kinh chi hạnh/hành/hàng 。cố dĩ vi danh 。giải phương giả 。vấn bản ý dục khuyến trì Kinh cử kỳ tích sự dĩ hiểu 。thử ký minh vãng thiện sanh cầu Pháp 。hà bất danh vi thiện sanh cầu Pháp phẩm 。đáp ưng ngôn cầu Pháp 。lược cố bất luận 。hựu bất đãn cầu 。diệc đắc văn pháp cúng dường hạnh/hành/hàng Kinh 。nhược/nhã ngôn cầu Pháp khuyết dư Pháp hành 。cố đãn vân thiện sanh 。vấn đệ nhị tăng kì sơ phùng bảo kế Phật 。vân hà thử phẩm vân bảo kế Phật Niết-Bàn thiện sanh Vương xuất 。đáp bảo kế Phật đa 。hựu phục phi tất đệ nhị kiếp sơ thiện sanh Vương xuất 。thị dư thời cố 。 經。爾時世尊為諸大眾說王法正論已復告大眾汝等應聽我今為汝說其往昔奉法因緣。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn vi chư Đại chúng thuyết vương pháp chánh luận dĩ phục cáo Đại chúng nhữ đẳng ưng thính ngã kim vi nhữ thuyết kỳ vãng tích phụng Pháp nhân duyên 。 贊曰。品文分三。此結前生後。次正述修行。後大眾願學。此初也。 tán viết 。phẩm văn phần tam 。thử kết/kiết tiền sanh hậu 。thứ chánh thuật tu hành 。hậu Đại chúng nguyện học 。thử sơ dã 。 經。即於是時說伽他曰我昔曾為轉輪王捨此大地并大海四洲珍寶皆充滿持以供養諸如來我於往昔無量劫為求清淨真法身所愛之物皆悉捨乃至身命心無悋。 Kinh 。tức ư thị thời thuyết già tha viết ngã tích tằng vi Chuyển luân Vương xả thử Đại địa tinh đại hải tứ châu trân bảo giai sung mãn trì dĩ cúng dường chư Như Lai ngã ư vãng tích vô lượng kiếp vi cầu thanh tịnh chân Pháp thân sở ái chi vật giai tất xả nãi chí thân mạng tâm vô lẫn 。 下正述修行有三十二頌。大分為四。初二頌總標過去供佛求法。次二十三頌別明過去修學。此經次兩頌為除眾疑結會古今。後五頌明修學益勸勉諸眾。初中有二。初一頌親近諸佛。次一頌為求勝法。 hạ chánh thuật tu hành hữu tam thập nhị tụng 。Đại phần vi tứ 。sơ nhị tụng tổng tiêu quá khứ cúng Phật cầu Pháp 。thứ nhị thập tam tụng biệt minh quá khứ tu học 。thử Kinh thứ lượng (lưỡng) tụng vi trừ chúng nghi kết hội cổ kim 。hậu ngũ tụng minh tu học ích khuyến miễn chư chúng 。sơ trung hữu nhị 。sơ nhất tụng thân cận chư Phật 。thứ nhất tụng vi cầu thắng Pháp 。 經。又於過去難思劫有五遍知名寶髻於彼如來涅槃後有王出世名善生為轉輪王化四洲盡大海際咸歸伏有城名曰妙音聲時彼輪王於此住。 Kinh 。hựu ư quá khứ nạn/nan tư kiếp hữu ngũ biến tri danh bảo kế ư bỉ Như Lai Niết-Bàn hậu hữu Vương xuất thế danh thiện sanh vi Chuyển luân Vương hóa tứ châu tận đại hải tế hàm quy phục hữu thành danh viết diệu âm thanh thời bỉ luân Vương ư thử trụ/trú 。 下第二別明過去修學此經。於中有四。初二頌求法人。次十六頌正求法。次一頌因得聞。次四頌依修學。初求人有四。一明求法時。二有王出下明求法人。三為轉輪王下明王化。四有城下明住處。 hạ đệ nhị biệt minh quá khứ tu học thử Kinh 。ư trung hữu tứ 。sơ nhị tụng cầu Pháp nhân 。thứ thập lục tụng chánh cầu Pháp 。thứ nhất tụng nhân đắc văn 。thứ tứ tụng y tu học 。sơ cầu nhân hữu tứ 。nhất minh cầu Pháp thời 。nhị hữu Vương xuất hạ minh cầu Pháp nhân 。tam vi Chuyển luân Vương hạ minh vương hóa 。tứ hữu thành hạ minh trụ xứ 。 經。夜夢聞說佛福智。見有法師名寶積。處座端嚴如日輪。演說金光微妙典。爾時彼王從夢覺。生大歡喜充遍身。至天曉已出王宮。往詣苾芻僧伽處。恭敬供養聖眾已。即便問彼諸大眾。頗有法師名寶積。功德成就化眾生。爾時寶積大法師。在一室中而住止。正念誦斯微妙典。端然不動身心樂。時有苾芻引導王。至彼寶積所居處。見在室中端身坐。光明妙相遍其身。白王此即是寶積。能持甚深佛行處。所謂微妙金光明。諸經中王最第一。時王即便禮寶積。恭敬合掌而致請。唯願滿月面端嚴。為說金光微妙法。寶積法師受王請。許為說此金光明。周遍三千世界中。諸天大眾咸歡喜。王於廣博清淨處。奇妙珍寶而嚴飾。上勝香水灑遊塵。種種雜華皆散布。即於勝處數高座。懸繒旛蓋以莊嚴。種種粖香及塗香。香氣芬馥皆周遍。天龍修羅緊那羅。莫呼洛伽及藥叉。諸天悉雨曼陀華。咸來供養彼高座。復有千萬億諸天。樂聞正法俱來集。法師初從本座起。咸悉供養以天華。是時寶積大法師。淨洗浴已著鮮衣。詣彼大眾法座所。合掌虔心而禮敬。天主天眾及天女。悉皆共散曼陀華。百千天樂難思議。住在空中出妙響。爾時寶積大法師。即昇高座跏趺坐。念彼十方諸剎土。百千萬億大慈尊。遍及一切苦眾生。皆起平等慈悲念。為彼請主善生故。演說微妙金光明。 Kinh 。dạ mộng văn thuyết Phật phước trí 。kiến hữu Pháp sư danh Bảo Tích 。xứ/xử tọa đoan nghiêm như nhật luân 。diễn thuyết kim quang vi diệu điển 。nhĩ thời bỉ Vương tùng mộng giác 。sanh đại hoan hỉ sung biến thân 。chí Thiên hiểu dĩ xuất vương cung 。vãng nghệ Bí-sô tăng già xứ/xử 。cung kính cúng dường Thánh chúng dĩ 。tức tiện vấn bỉ chư Đại chúng 。pha hữu Pháp sư danh Bảo Tích 。công đức thành tựu hóa chúng sanh 。nhĩ thời Bảo Tích đại pháp sư 。tại nhất thất trung nhi trụ/trú chỉ 。chánh niệm tụng tư vi diệu điển 。đoan nhiên bất động thân tâm lạc/nhạc 。thời hữu Bí-sô dẫn đạo Vương 。chí bỉ Bảo Tích sở cư xứ 。kiến tại thất trung đoan thân tọa 。quang minh diệu tướng biến kỳ thân 。bạch Vương thử tức thị Bảo Tích 。năng trì thậm thâm Phật hành xử 。sở vị vi diệu kim quang minh 。chư Kinh trung Vương tối đệ nhất 。thời Vương tức tiện lễ Bảo Tích 。cung kính hợp chưởng nhi trí thỉnh 。duy nguyện mãn nguyệt diện đoan nghiêm 。vi thuyết kim quang vi diệu Pháp 。Bảo Tích Pháp sư thọ/thụ Vương thỉnh 。hứa vi thuyết thử kim quang minh 。chu biến tam thiên thế giới trung 。chư Thiên Đại chúng hàm hoan hỉ 。Vương ư quảng bác thanh tịnh xứ/xử 。kì diệu trân bảo nhi nghiêm sức 。thượng thắng hương thủy sái du trần 。chủng chủng Tạp hoa giai tán bố 。tức ư thắng xứ số cao tọa 。huyền tăng phan cái dĩ trang nghiêm 。chủng chủng 粖hương cập đồ hương 。hương khí phân phức giai chu biến 。Thiên Long tu la Khẩn-na-la 。mạc hô lạc già cập dược xoa 。chư Thiên tất vũ mạn-đà hoa 。hàm lai cúng dường bỉ cao tọa 。phục hưũ thiên vạn ức chư Thiên 。lạc/nhạc văn chánh pháp câu lai tập 。Pháp sư sơ tùng bổn tọa khởi 。hàm tất cúng dường dĩ thiên hoa 。Thị thời Bảo Tích đại pháp sư 。tịnh tẩy dục dĩ trước/trứ tiên y 。nghệ bỉ Đại chúng Pháp tọa sở 。hợp chưởng kiền tâm nhi lễ kính 。Thiên Chủ Thiên Chúng cập Thiên nữ 。tất giai cọng tán mạn-đà hoa 。bách thiên Thiên nhạc nạn/nan tư nghị 。trụ tại không trung xuất diệu hưởng 。nhĩ thời Bảo Tích đại pháp sư 。tức thăng cao tọa già phu tọa 。niệm bỉ thập phương chư sát độ 。bách thiên vạn ức đại từ tôn 。biến cập nhất thiết khổ chúng sanh 。giai khởi bình đẳng từ bi niệm 。vi bỉ thỉnh chủ thiện sanh cố 。diễn thuyết vi diệu kim quang minh 。 第二正求法有十一。初一頌因夢見聞。梵云羅呾娜。此云寶。俱侘此云積。舊云寶明寶冥者並訛。二次二頌覺已尋覓。三次一頌法師住處。四次有兩頌善友引示。於中有三。半頌至所居。半頌覩儀相。一頌陳名行。五次一頌見已啟請。六次半頌法師許可。七次半頌眾聞歡喜。八次三頌莊嚴道場有二。初王次八部。王有二。初一頌莊嚴處所。次一頌莊嚴法座。次天龍下一頌八部供養。九次半頌諸天同集。十次二頌半法師赴會。於中有三。初半頌起定感應。次一頌詣座法則。後一頌眾會供養。十一次二頌昇座說法有三。半頌威儀。一頌運想。半頌正說。 đệ nhị chánh cầu pháp hữu thập nhất 。sơ nhất tụng nhân mộng kiến văn 。phạm vân La đát na 。thử vân bảo 。câu sá thử vân tích 。cựu vân bảo minh bảo minh giả tịnh ngoa 。nhị thứ nhị tụng giác dĩ tầm mịch 。tam thứ nhất tụng Pháp sư trụ xứ 。tứ thứ hữu lượng (lưỡng) tụng thiện hữu dẫn thị 。ư trung hữu tam 。bán tụng chí sở cư 。bán tụng đổ nghi tướng 。nhất tụng trần danh hạnh/hành/hàng 。ngũ thứ nhất tụng kiến dĩ khải thỉnh 。lục thứ bán tụng Pháp sư hứa khả 。thất thứ bán tụng chúng văn hoan hỉ 。bát thứ tam tụng trang nghiêm đạo tràng hữu nhị 。sơ Vương thứ bát bộ 。Vương hữu nhị 。sơ nhất tụng trang nghiêm xứ sở 。thứ nhất tụng trang nghiêm Pháp tọa 。thứ Thiên Long hạ nhất tụng bát bộ cúng dường 。cửu thứ bán tụng chư Thiên đồng tập 。thập thứ nhị tụng bán Pháp sư phó hội 。ư trung hữu tam 。sơ bán tụng khởi định cảm ứng 。thứ nhất tụng nghệ tọa Pháp tức 。hậu nhất tụng chúng hội cúng dường 。thập nhất thứ nhị tụng thăng tọa thuyết Pháp hữu tam 。bán tụng uy nghi 。nhất tụng vận tưởng 。bán tụng chánh thuyết 。 經。王既得聞如是法合掌一心唱隨喜聞法希有淚交流身心大喜皆充遍。 Kinh 。Vương ký đắc Văn như thị Pháp hợp chưởng nhất tâm xướng tùy hỉ văn Pháp hy hữu lệ giao lưu thân tâm Đại hỉ giai sung biến 。 下一頌第三因得聞。 hạ nhất tụng đệ tam nhân đắc văn 。 經。爾時國主善生王。為欲供養此經故。手持如意末尼珠。發願咸為諸眾生。今可於斯贍部洲。普雨七寶瓔珞具。所有匱乏資財者。皆得隨心受安樂。即便遍雨於七寶。悉皆充足四洲中。瓔珞嚴身隨所須。衣服飲食皆無乏。爾時國主善生王。見此四洲雨珍寶。咸持供養寶髻佛。所有遺教苾芻僧。 Kinh 。nhĩ thời quốc chủ thiện sanh Vương 。vi dục cúng dường thử Kinh cố 。thủ trì như ý mạt ni châu 。phát nguyện hàm vi chư chúng sanh 。kim khả ư tư thiệm bộ châu 。phổ vũ thất bảo anh lạc cụ 。sở hữu quỹ phạp tư tài giả 。giai đắc tùy tâm thọ/thụ an lạc 。tức tiện biến vũ ư thất bảo 。tất giai sung túc tứ châu trung 。anh lạc nghiêm thân tùy sở tu 。y phục ẩm thực giai vô phạp 。nhĩ thời quốc chủ thiện sanh Vương 。kiến thử tứ châu vũ trân bảo 。hàm trì cúng dường bảo kế Phật 。sở hữu di giáo Bí-sô tăng 。 下四頌第四依修學法行有十。此但一種謂初供養。供養有十。此即第六俱供養也。以雨七寶普施眾生同供養故。於中有四。初半頌所為。次一頌半發願。次一頌願遂。次一頌供養。初所為中為供此經即法。此供養中即佛僧也。佛是說主。僧是學人。經是所學。故俱供養。問何不供養寶髻世尊但云所有僧耶。答佛已滅故。或上句供佛下句供僧。若爾佛滅云何言供養佛。答知常住故。或供佛形故。 hạ tứ tụng đệ tứ y tu học Pháp hành hữu thập 。thử đãn nhất chủng vị sơ cúng dường 。cúng dường hữu thập 。thử tức đệ lục câu cúng dường dã 。dĩ vũ thất bảo phổ thí chúng sanh đồng cúng dường cố 。ư trung hữu tứ 。sơ bán tụng sở vi 。thứ nhất tụng bán phát nguyện 。thứ nhất tụng nguyện toại 。thứ nhất tụng cúng dường 。sơ sở vi trung vi cung/cúng thử Kinh tức Pháp 。thử cúng dường trung tức Phật tăng dã 。Phật thị thuyết chủ 。tăng thị học nhân 。Kinh thị sở học 。cố câu cúng dường 。vấn hà bất cúng dường bảo kế Thế Tôn đãn vân sở hữu tăng da 。đáp Phật dĩ diệt cố 。hoặc thượng cú cúng Phật hạ cú cung/cúng tăng 。nhược nhĩ Phật diệt vân hà ngôn cúng dường Phật 。đáp tri thường trụ cố 。hoặc cúng Phật hình cố 。 經。應知過去善生王即我釋迦牟尼是為於昔時捨大地及諸珍寶滿四洲昔時寶積大法師為彼善生說妙法因彼開演經王故東方現成不動佛。 Kinh 。ứng tri quá khứ thiện sanh Vương tức ngã Thích-Ca Mâu Ni thị vi ư tích thời xả Đại địa cập chư trân bảo mãn tứ châu tích thời Bảo Tích đại pháp sư vi bỉ thiện sanh thuyết diệu pháp nhân bỉ khai diễn Kinh Vương cố Đông phương hiện thành Bất Động Phật 。 下兩頌結會古今有二。初會求經人。後會說法者。何故如是。欲明說聽俱是法行皆成佛故。 hạ lượng (lưỡng) tụng kết/kiết hội cổ kim hữu nhị 。sơ hội cầu Kinh nhân 。hậu hội thuyết pháp giả 。hà cố như thị 。dục minh thuyết thính câu thị pháp hạnh/hành/hàng giai thành Phật cố 。 經。以我曾聽此經王。合掌一言稱隨喜。及施七寶諸功德。獲此最勝金剛身。金光百福相莊嚴。所有見者皆歡喜。一切有情無不愛。俱胝天眾亦同然。過去曾經九十九俱胝億劫作輪王。亦於小國為人王。復經無量百千劫。於無量劫為帝釋。亦復曾為大梵王。供養十力大慈尊。彼之數量難窮盡。我昔聞經隨喜善。所有福聚量難知。由斯福故證菩提。獲得法身真妙智。 Kinh 。dĩ ngã tằng thính thử Kinh Vương 。hợp chưởng nhất ngôn xưng tùy hỉ 。cập thí thất bảo chư công đức 。hoạch thử tối thắng Kim Cương thân 。kim quang bách phước tướng trang nghiêm 。sở hữu kiến giả giai hoan hỉ 。nhất thiết hữu tình vô bất ái 。câu-chi Thiên Chúng diệc đồng nhiên 。quá khứ tằng Kinh cửu thập cửu câu-chi ức kiếp tác luân Vương 。diệc ư tiểu quốc vi nhân Vương 。phục Kinh vô lượng bách thiên kiếp 。ư vô lượng kiếp vi Đế Thích 。diệc phục tằng vi Đại Phạm Vương 。cúng dường thập lực đại từ tôn 。bỉ chi số lượng nạn/nan cùng tận 。ngã tích văn Kinh tùy hỉ thiện 。sở hữu phước tụ lượng nạn/nan tri 。do tư phước cố chứng Bồ-đề 。hoạch đắc Pháp thân chân diệu trí 。 下五頌第四明修學益有三。初兩頌明修法行得出世果。次兩頌明修法行得世間報。後一頌結由經力得獲菩提。菩提智相。法身真妙智智性。菩提菩提斷俱名菩提故。或菩提是總。法身即真如。妙智即四智。 hạ ngũ tụng đệ tứ minh tu học ích hữu tam 。sơ lượng (lưỡng) tụng minh tu pháp hạnh/hành/hàng đắc xuất thế quả 。thứ lượng (lưỡng) tụng minh tu pháp hạnh/hành/hàng đắc thế gian báo 。hậu nhất tụng kết/kiết do Kinh lực đắc hoạch Bồ-đề 。Bồ-đề trí tướng 。Pháp thân chân diệu trí trí tánh 。Bồ-đề Bồ-đề đoạn câu danh Bồ-đề cố 。hoặc Bồ-đề thị tổng 。Pháp thân tức chân như 。diệu trí tức tứ trí 。 經。爾時大眾聞是說已歎未曾有皆願奉持金光明經流通不絕。 Kinh 。nhĩ thời Đại chúng văn thị thuyết dĩ thán vị tằng hữu giai nguyện phụng trì kim quang minh Kinh lưu thông bất tuyệt 。 下至大眾願學。 hạ chí Đại chúng nguyện học 。 諸天藥叉護持品第二十二 chư Thiên dược xoa hộ trì phẩm đệ nhị thập nhị 諸天藥叉護持品三門分別。言來意者。學行流通有五。此第四正明持學。復有二。一舉昔。二勸今。舉昔有二。初舉他昔持。次一舉自昔持。此品勸今眾持。又釋成前護國品中能持經人及八部眾流通之行故此品起。釋名者。諸天藥叉所勸假者。護持二字所學之行。護即護行。持即持行。即勸四眾持勸彼八部護。故品下但云。大吉祥天女及諸天等聞佛所說皆大歡喜。於此經王及持經者一心擁護。不言受持。又釋。即住持經令不斷滅名之為護。護即是持。如為護法城。如仁王護國。如言護十地行持國天王等。故此長行但令為奉獻。及欲解了佛深行處。應為眾生敷演流布。其聽法者應除亂想。不言勸護持經之人。故護持言護持正法。下云常來護此人者。由護持經故得諸天守護。故下經云。若此金光明經典流布處有能稱誦者悉得如上福。明護持經得利益故。又釋。護持含其二義。護持於經護持經者故。下云於此經王及持經者俱擁護故。此釋盡理。解妨者。問既言此品正勸今眾令行學者。何故聞說但有諸天歡喜擁護不說四眾及以修行。答文影略故。前標告云即為諸天及諸大眾。下文復云。及諸天等聞佛所說皆大歡喜。喜歡即含修行義也。 chư Thiên dược xoa hộ trì phẩm tam môn phân biệt 。ngôn lai ý giả 。học hạnh/hành/hàng lưu thông hữu ngũ 。thử đệ tứ chánh minh trì học 。phục hưũ nhị 。nhất cử tích 。nhị khuyến kim 。cử tích hữu nhị 。sơ cử tha tích trì 。thứ nhất cử tự tích trì 。thử phẩm khuyến kim chúng trì 。hựu thích thành tiền hộ quốc phẩm trung năng trì Kinh nhân cập bát bộ chúng lưu thông chi hạnh/hành/hàng cố thử phẩm khởi 。thích danh giả 。chư Thiên dược xoa sở khuyến giả giả 。hộ trì nhị tự sở học chi hạnh/hành/hàng 。hộ tức hộ hạnh/hành/hàng 。trì tức trì hạnh/hành/hàng 。tức khuyến Tứ Chúng trì khuyến bỉ bát bộ hộ 。cố phẩm hạ đãn vân 。đại cát tường thiên nữ cập chư Thiên đẳng văn Phật sở thuyết giai đại hoan hỉ 。ư thử Kinh Vương cập trì Kinh giả nhất tâm ủng hộ 。bất ngôn thọ trì 。hựu thích 。tức trụ trì Kinh lệnh bất đoạn điệt danh chi vi hộ 。hộ tức thị trì 。như vi hộ pháp thành 。như nhân vương hộ quốc 。như ngôn hộ Thập Địa hạnh/hành/hàng trì quốc thiên vương đẳng 。cố thử trường hàng đãn lệnh vi phụng hiến 。cập dục giải liễu Phật thâm hành xử 。ưng vi chúng sanh phu diễn lưu bố 。kỳ thính pháp giả ưng trừ loạn tưởng 。bất ngôn khuyến hộ trì Kinh chi nhân 。cố hộ trì ngôn hộ trì chánh pháp 。hạ vân thường lai hộ thử nhân giả 。do hộ trì Kinh cố đắc chư Thiên thủ hộ 。cố hạ Kinh vân 。nhược/nhã thử kim quang minh Kinh điển lưu bố xứ/xử hữu năng xưng tụng giả tất đắc như thượng phước 。minh hộ trì Kinh đắc lợi ích cố 。hựu thích 。hộ trì hàm kỳ nhị nghĩa 。hộ trì ư Kinh hộ trì Kinh giả cố 。hạ vân ư thử Kinh Vương cập trì Kinh giả câu ủng hộ cố 。thử thích tận lý 。giải phương giả 。vấn ký ngôn thử phẩm chánh khuyến kim chúng lệnh hạnh/hành/hàng học giả 。hà cố văn thuyết đãn hữu chư Thiên hoan hỉ ủng hộ bất thuyết Tứ Chúng cập dĩ tu hành 。đáp văn ảnh lược cố 。tiền tiêu cáo vân tức vi chư Thiên cập chư Đại chúng 。hạ văn phục vân 。cập chư Thiên đẳng văn Phật sở thuyết giai đại hoan hỉ 。hỉ hoan tức hàm tu hành nghĩa dã 。 經。爾時世尊告大吉祥天女曰若有淨信善男子善女人欲於過去未來現在諸佛以不可思議廣大微妙供養之具而為奉獻及欲解了三世諸佛甚深行處。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn cáo đại cát tường thiên nữ viết nhược hữu tịnh tín Thiện nam tử thiện nữ nhân dục ư quá khứ vị lai hiện tại chư Phật dĩ ất khả tư nghị quảng đại vi diệu cúng dường chi cụ nhi vi phụng hiến cập dục giải liễu tam thế chư Phật thậm thâm hành xử 。 贊曰。品大分三。初略標勸。次頌廣明。後眾願護。初中分三。初告天女。次若有下標所欲行。後是人下勸弘此教。此初二也。初廣供養修福行。解了行處修智行。菩提資糧不過此二。甚深行處即二空如。故下文云。欲入深法界。應先聽此經。法性之制底甚深善安住。 tán viết 。phẩm Đại phần tam 。sơ lược tiêu khuyến 。thứ tụng quảng minh 。hậu chúng nguyện hộ 。sơ trung phần tam 。sơ cáo Thiên nữ 。thứ nhược hữu hạ tiêu sở dục hạnh/hành/hàng 。hậu thị nhân hạ khuyến hoằng thử giáo 。thử sơ nhị dã 。sơ quảng cúng dường tu phước hạnh/hành/hàng 。giải liễu hành xử tu trí hành 。Bồ-đề tư lương bất quá thử nhị 。thậm thâm hành xử tức nhị không như 。cố hạ văn vân 。dục nhập thâm pháp giới 。ưng tiên thính thử Kinh 。pháp tánh chi chế để thậm thâm thiện an trụ 。 經。是人應當決定至心隨是經王所在之處城邑聚落或山澤中。 Kinh 。thị nhân ứng đương quyết định chí tâm tùy thị Kinh Vương sở tại chi xứ/xử thành ấp tụ lạc hoặc sơn trạch trung 。 下勸弘此經有三。初令起加行。次隨是經王下弘經處。後廣為眾生下弘經行。言決定至心者。起決定思為近加行。敷演等者。即動發思正起行。至心之言即是專念通加行及正行。審慮遠劣略而不說。又決定者。即勇猛不退義。故瑜伽三十八。云何求聞正法。謂諸菩薩為欲令聽聞一善說法。假使路由猛焰熾然大熱鐵地。無餘方便可得聞是善說法者。即便發起猛利愛重歡喜而入。何況欲聞多善言義等。此下亦云。假使大火聚滿百踰繕那。為聽此經王直過無辭苦。 hạ khuyến hoằng thử Kinh hữu tam 。sơ lệnh khởi gia hạnh/hành/hàng 。thứ tùy thị Kinh Vương hạ hoằng Kinh xứ/xử 。hậu quảng vi chúng sanh hạ hoằng kinh hành 。ngôn quyết định chí tâm giả 。khởi quyết định tư vi cận gia hạnh/hành/hàng 。phu diễn đẳng giả 。tức động phát tư chánh khởi hạnh/hành/hàng 。chí tâm chi ngôn tức thị chuyên niệm thông gia hạnh/hành/hàng cập chánh hạnh 。thẩm lự viễn liệt lược nhi bất thuyết 。hựu quyết định giả 。tức dũng mãnh bất thoái nghĩa 。cố du già tam thập bát 。vân hà cầu văn chánh pháp 。vị chư Bồ-tát vi dục lệnh thính văn nhất thiện thuyết pháp 。giả sử lộ do mãnh diệm sí nhiên Đại nhiệt thiết địa 。vô dư phương tiện khả đắc văn thị thiện thuyết pháp giả 。tức tiện phát khởi mãnh lợi ái trọng hoan hỉ nhi nhập 。hà huống dục văn đa thiện ngôn nghĩa đẳng 。thử hạ diệc vân 。giả sử Đại hỏa tụ mãn bách du thiện na 。vi thính thử Kinh Vương trực quá/qua vô từ khổ 。 經。廣為眾生敷演流布其聽法者應除亂想攝耳用心。 Kinh 。quảng vi chúng sanh phu diễn lưu bố kỳ thính pháp giả ưng trừ loạn tưởng nhiếp nhĩ dụng tâm 。 下弘行有二。一久學者能為開演利他行。二初學者即應聽聞自利行。十法行中略舉此二以影餘八。或能說能聽二人雙勸。又隨是經王所在之處。即舉有經卷及行經處皆應供養修供養行。應除亂想等者。准瑜伽三十八。聽法之中第三除散亂深聽說法。式具如前明。 hạ hoằng hạnh/hành/hàng hữu nhị 。nhất cửu học giả năng vi khai diễn lợi tha hạnh/hành/hàng 。nhị sơ học giả tức ưng thính văn tự lợi hạnh/hành/hàng 。thập Pháp hạnh trung lược cử thử nhị dĩ ảnh dư bát 。hoặc năng thuyết năng thính nhị nhân song khuyến 。hựu tùy thị Kinh Vương sở tại chi xứ/xử 。tức cử hữu Kinh quyển cập hạnh/hành/hàng Kinh xứ/xử giai Ứng-Cúng dưỡng tu cúng dường hạnh/hành/hàng 。ưng trừ loạn tưởng đẳng giả 。chuẩn du già tam thập bát 。thính pháp chi trung đệ tam trừ tán loạn thâm thính thuyết Pháp 。thức cụ như tiền minh 。 經。世尊即為彼天及諸大眾說伽他曰。若欲施諸佛。不思議供養。復了諸如來。甚深境界者。若見演說此。最勝金光明。應親詣彼方。至其所住處。此經難思議。能生諸功德。無邊大苦海。解脫諸有情。我觀此經王。初中後皆善。甚深不可測。譬喻無能比。假使恒河沙。大地塵海水。虛空諸山石。無能喻少分。欲入深法界。應先聽是經。法性之制底。甚深善安住。於斯制底內。見我牟尼尊。悅意妙音聲。演說斯經典。由此俱胝劫。數量難思議。生在人天中。常受勝妙樂。若聽是經者。應作如是心。我得不思議。無邊功德蘊。假使大火聚。滿百踰繕那。為聽此經王。直過無辭苦。既至彼住處。得聞如是經。能滅於罪業。及除諸惡夢。惡星諸變怪。蠱道邪魅等。得聞是經時。諸惡皆捨離。 Kinh 。Thế Tôn tức vi bỉ Thiên cập chư Đại chúng thuyết già tha viết 。nhược/nhã dục thí chư Phật 。bất tư nghị cúng dường 。phục liễu chư Như Lai 。thậm thâm cảnh giới giả 。nhược/nhã kiến diễn thuyết thử 。tối thắng kim quang minh 。ưng thân nghệ bỉ phương 。chí kỳ sở trụ xứ 。thử Kinh nạn/nan tư nghị 。năng sanh chư công đức 。vô biên đại khổ hải 。giải thoát chư hữu tình 。ngã quán thử Kinh Vương 。sơ trung hậu giai thiện 。thậm thâm bất khả trắc 。thí dụ vô năng bỉ 。giả sử Hằng hà sa 。Đại địa trần hải thủy 。hư không chư sơn thạch 。vô năng dụ thiểu phần 。dục nhập thâm pháp giới 。ưng tiên thính thị Kinh 。pháp tánh chi chế để 。thậm thâm thiện an trụ 。ư tư chế để nội 。kiến ngã Mâu Ni tôn 。duyệt ý diệu âm thanh 。diễn thuyết tư Kinh điển 。do thử câu-chi kiếp 。số lượng nạn/nan tư nghị 。sanh tại nhân thiên trung 。thường thọ/thụ thắng diệu lạc/nhạc 。nhược/nhã thính thị Kinh giả 。ưng tác như thị tâm 。ngã đắc bất tư nghị 。vô biên công đức uẩn 。giả sử Đại hỏa tụ 。mãn bách du thiện na 。vi thính thử Kinh Vương 。trực quá/qua vô từ khổ 。ký chí bỉ trụ xứ 。đắc Văn như thị Kinh 。năng diệt ư tội nghiệp 。cập trừ chư ác mộng 。ác tinh chư biến quái 。cổ đạo tà mị đẳng 。đắc văn thị Kinh thời 。chư ác giai xả ly 。 下第二頌廣明。總七十九頌分之為四。初二十三頌明說聽二行。次梵王帝釋主下四十一頌明天神擁護。次於此南洲內下十四頌明經威力。後一頌總結說聽。初中分二。初十二頌明聽法行。應嚴勝高座下十一頌明演說行。初後分五。初一頌標求福智。二次一頌勸至法會。三次三頌讚經功德。於中有三。一頌讚生善滅惡。一頌讚法十德。此略舉四。即初中後善其義甚深以影餘六。五文巧。六無雜。七具足。八清淨。九鮮白。十梵行相。廣如瑜伽八十三攝事分釋。一頌喻明。四次五頌勸應聽法。於中有五。一頌勸聽。法性制底者。如為法華經起一寶塔不須舍利已有全身。此亦如是。能詮顯故即見法身。一頌見報身。說相似故。一頌得善報。一頌令慶喜。一頌令決聽。五次二頌聞經利益。 hạ đệ nhị tụng quảng minh 。tổng thất thập cửu tụng phần chi vi tứ 。sơ nhị thập tam tụng minh thuyết thính nhị hạnh/hành/hàng 。thứ Phạm Vương Đế Thích chủ hạ tứ thập nhất tụng minh thiên thần ủng hộ 。thứ ư thử Nam châu nội hạ thập tứ tụng minh Kinh uy lực 。hậu nhất tụng tổng kết thuyết thính 。sơ trung phần nhị 。sơ thập nhị tụng minh thính pháp hạnh/hành/hàng 。ưng nghiêm thắng cao tọa hạ thập nhất tụng minh diễn thuyết hạnh/hành/hàng 。sơ hậu phần ngũ 。sơ nhất tụng tiêu cầu phước trí 。nhị thứ nhất tụng khuyến chí pháp hội 。tam thứ tam tụng tán Kinh công đức 。ư trung hữu tam 。nhất tụng tán sanh thiện diệt ác 。nhất tụng tán Pháp thập đức 。thử lược cử tứ 。tức sơ trung hậu thiện kỳ nghĩa thậm thâm dĩ ảnh dư lục 。ngũ văn xảo 。lục vô tạp 。thất cụ túc 。bát thanh tịnh 。cửu tiên bạch 。thập phạm hạnh tướng 。quảng như du già bát thập tam nhiếp sự phần thích 。nhất tụng dụ minh 。tứ thứ ngũ tụng khuyến ưng thính pháp 。ư trung hữu ngũ 。nhất tụng khuyến thính 。pháp tánh chế để giả 。như vi Pháp Hoa Kinh khởi nhất bảo tháp bất tu xá lợi dĩ hữu toàn thân 。thử diệc như thị 。năng thuyên hiển cố tức kiến Pháp thân 。nhất tụng kiến báo thân 。thuyết tương tự cố 。nhất tụng đắc thiện báo 。nhất tụng lệnh khánh hỉ 。nhất tụng lệnh quyết thính 。ngũ thứ nhị tụng văn Kinh lợi ích 。 經。應嚴勝高座。淨妙若蓮華。法師處其上。猶如大龍座。於斯安坐已。說此甚深經。書寫及誦持。并為解其義。法師捨此座。往詣餘方所。於此高座中。神通非一相。或見法師像。猶在高座上。或時見世尊。及以諸菩薩。或作普賢像。或如妙吉祥。或見慈氏尊。身處於高座。或見希奇相。及以諸天像。暫得覩容儀。忽然還不現。成就諸吉祥。所作皆隨意。功德悉圓滿。世尊如是說。最勝有名稱。能滅諸煩惱。他國賊皆除。戰時常得勝。惡夢悉皆無。及消諸毒害。所作三業罪。經力能除滅。於此贍部洲。名稱咸充滿。所有諸怨結。悉皆相捨離。設有怨敵至。聞名便退散。不假動兵戈。兩陣生歡喜。 Kinh 。ưng nghiêm thắng cao tọa 。tịnh diệu nhược/nhã liên hoa 。Pháp sư xứ/xử kỳ thượng 。do như Đại long tọa 。ư tư an tọa dĩ 。thuyết thử thậm thâm Kinh 。thư tả cập tụng trì 。tinh vi giải kỳ nghĩa 。Pháp sư xả thử tọa 。vãng nghệ dư phương sở 。ư thử cao tọa trung 。thần thông phi nhất tướng 。hoặc kiến Pháp sư tượng 。do tại cao tọa thượng 。hoặc thời kiến Thế Tôn 。cập dĩ chư Bồ-tát 。hoặc tác Phổ Hiền tượng 。hoặc như diệu cát tường 。hoặc kiến từ thị tôn 。thân xứ/xử ư cao tọa 。hoặc kiến hy kì tướng 。cập dĩ chư thiên tượng 。tạm đắc đổ dung nghi 。hốt nhiên hoàn bất hiện 。thành tựu chư cát tường 。sở tác giai tùy ý 。công đức tất viên mãn 。Thế Tôn như thị thuyết 。tối thắng hữu danh xưng 。năng diệt chư phiền não 。tha quốc tặc giai trừ 。chiến thời thường đắc thắng 。ác mộng tất giai vô 。cập tiêu chư độc hại 。sở tác tam nghiệp tội 。Kinh lực năng trừ diệt 。ư thử thiệm bộ châu 。danh xưng hàm sung mãn 。sở hữu chư oán kết 。tất giai tướng xả ly 。thiết hữu oán địch chí 。văn danh tiện thoái tán 。bất giả động binh qua 。lượng (lưỡng) trận sanh hoan hỉ 。 下十一頌明演說行。復分為五。初半頌嚴座。二次半頌法師儀軌。三次一頌演說經。即教他書寫及誦受持。四次四頌說法瑞相。五次五頌演法利益有十。一得吉祥。二所作成。三功德滿。四有名稱。五滅煩惱。六除怨敵。七無惡夢。八消毒害。九滅諸罪。十無怨酬。初三頌各三利。後二頌有一利。如文可知。 hạ thập nhất tụng minh diễn thuyết hạnh/hành/hàng 。phục phần vi ngũ 。sơ bán tụng nghiêm tọa 。nhị thứ bán tụng Pháp sư nghi quỹ 。tam thứ nhất tụng diễn thuyết Kinh 。tức giáo tha thư tả cập tụng thọ trì 。tứ thứ tứ tụng thuyết Pháp thụy tướng 。ngũ thứ ngũ tụng diễn pháp lợi ích hữu thập 。nhất đắc cát tường 。nhị sở tác thành 。tam công đức mãn 。tứ hữu danh xưng 。ngũ diệt phiền não 。lục trừ oán địch 。thất vô ác mộng 。bát tiêu độc hại 。cửu diệt chư tội 。thập vô oán thù 。sơ tam tụng các tam lợi 。hậu nhị tụng hữu nhất lợi 。như văn khả tri 。 經。梵王帝釋主。護世四天王。及金剛藥叉。正了知大將。無熱池龍王。及以娑揭羅。緊那羅樂神。蘇羅金翅王。大辯才天女。并大吉祥天。斯等上首天。各領諸天眾。常供養諸佛。法寶不思議。恒生歡喜心。於經起恭敬。斯等諸天眾。皆悉共思惟。遍觀修福者。共作如是說。應觀此有情。咸是大福德。善根精進力。當來生我天。為聽甚深經。敬心來至心供養法制底。尊重正法故。憐愍於眾生。而作大饒益。於此深經典。能為法寶器。入此法門者。能入於法性。於此金光明。至心應聽受。是人曾供養。無量百千佛。由彼諸善根。得聞此經典。如是諸天王。天女大辯才。并彼吉祥天。及以四王眾。無數藥叉眾。勇猛有神通。各於其四方。常來相擁護。日月天帝釋。風水火諸神。吠率怒大肩。閻羅辯才等。一切諸護世。勇猛具威神。擁護持經者。晝夜常不離。大力藥叉王。那羅延自在。正了知為首。二十八藥叉。餘藥叉百千。神通有大力。恒於恐怖處。常來護此人。金剛藥叉王。并五百眷屬。諸大菩薩眾。常來護此人。寶王藥叉主。及以滿賢王。曠野金毘羅。賓度羅黃色。此等藥叉王。各五百眷屬。見聽此經者。皆來共擁護。彩軍乾闥婆。葦王常戰勝。珠頸及青頸。并勃里沙王。大最勝大黑。蘇跋拏雞舍。半之迦半足。及以大婆伽。小渠并護法。及以獼猴王。針毛及目犬。寶髮皆來護。大渠諾拘羅。栴檀欲中勝。舍羅及雪山。及以婆多山。皆有大神通。雄猛具大力。見持此經者。皆來相擁護。阿那婆答多。及以娑揭羅。目真(醫-酉+言)羅葉。難陀小難陀。於百千龍中。神通具威德。共護持經人。晝夜常不離。婆稚羅睺羅。毘摩質多羅。母旨苫跋羅。大肩及歡喜。及餘蘇羅王。并無數天眾。大力有勇健。皆來護是人。訶利底母神。五百藥叉眾。於彼人睡覺。常來相擁護。旃荼旃荼利。藥叉旃稚女。昆帝拘吒齒。吸眾生精氣。如是諸神等。大力有神通。常護持經者。晝夜恒不離。上首辯才天。無量諸天女。吉祥天為首。并餘諸眷屬。此大地神女。果實園林神。樹神江河神。制底諸神等。如是諸大神。心生大歡喜。彼皆來擁護。讀誦此經人。見有持經者。增壽命色力。威光及福德。妙相以莊嚴。星宿現災變。困厄當此人。夢見惡徵祥。皆悉令除滅。此大地神女。堅固有威勢。由此經力故。法味常充足。地肥若流下。過百踰繕那。地神令味上。滋潤於大地。此地厚六十八億踰繕那。乃至金剛際。地味皆令上。 Kinh 。Phạm Vương Đế Thích chủ 。hộ thế tứ thiên vương 。cập Kim cương dược xoa 。chánh liễu tri Đại tướng 。vô nhiệt trì long Vương 。cập dĩ sa yết La 。Khẩn-na-la lạc/nhạc Thần 。tô La kim sí Vương 。Đại biện tài Thiên nữ 。tinh đại cát tường thiên 。tư đẳng thượng thủ Thiên 。các lĩnh chư Thiên Chúng 。thường cúng dường chư Phật 。pháp bảo bất tư nghị 。hằng sanh hoan hỉ tâm 。ư Kinh khởi cung kính 。tư đẳng chư Thiên Chúng 。giai tất cọng tư tánh 。biến quán tu phước giả 。cọng tác như thị thuyết 。ưng quán thử hữu tình 。hàm thị Đại phước đức 。thiện căn tinh tấn lực 。đương lai sanh ngã Thiên 。vi thính thậm thâm Kinh 。kính tâm lai chí tâm cúng dường Pháp chế để 。tôn trọng chánh pháp cố 。liên mẫn ư chúng sanh 。nhi tác Đại nhiêu ích 。ư thử thâm Kinh điển 。năng vi pháp bảo khí 。nhập thử pháp môn giả 。năng nhập ư pháp tánh 。ư thử kim quang minh 。chí tâm ưng thính thọ 。thị nhân tằng cúng dường 。vô lượng bách thiên Phật 。do bỉ chư thiện căn 。đắc văn thử Kinh điển 。như thị chư Thiên Vương 。Thiên nữ đại biện tài 。tinh bỉ Cát tường Thiên 。cập dĩ tứ vương chúng 。vô số dược xoa chúng 。dũng mãnh hữu thần thông 。các ư kỳ tứ phương 。thường lai tướng ủng hộ 。nhật nguyệt Thiên đế thích 。phong thủy hỏa chư Thần 。phệ suất nộ Đại kiên 。Diêm La biện tài đẳng 。nhất thiết chư hộ thế 。dũng mãnh cụ uy thần 。ủng hộ trì Kinh giả 。trú dạ thường bất ly 。Đại lực dược xoa Vương 。Na-la-diên tự tại 。chánh liễu tri vi thủ 。nhị thập bát dạ xoa 。dư dược xoa bách thiên 。thần thông hữu Đại lực 。hằng ư khủng bố xứ/xử 。thường lai hộ thử nhân 。Kim cương dược xoa Vương 。tinh ngũ bách quyến thuộc 。chư đại Bồ-tát chúng 。thường lai hộ thử nhân 。bảo vương dược xoa chủ 。cập dĩ Mãn hiền Vương 。khoáng dã kim-tỳ-la 。tân độ La hoàng sắc 。thử đẳng dược xoa Vương 。các ngũ bách quyến thuộc 。kiến thính thử Kinh giả 。giai lai cọng ủng hộ 。thải quân Càn-thát-bà 。vi Vương thường chiến thắng 。châu cảnh cập thanh cảnh 。tinh bột lý sa Vương 。Đại tối thắng Đại hắc 。tô bạt nã kê xá 。bán chi Ca bán túc 。cập dĩ Đại Bà già 。tiểu cừ tinh Hộ Pháp 。cập dĩ Mi-Hầu Vương 。châm mao cập mục khuyển 。bảo phát giai lai hộ 。Đại cừ nặc câu La 。chiên đàn dục trung thắng 。xá la cập tuyết sơn 。cập dĩ Bà đa sơn 。giai hữu đại thần thông 。hùng mãnh cụ Đại lực 。kiến trì thử Kinh giả 。giai lai tướng ủng hộ 。A na bà đáp đa 。cập dĩ sa yết La 。mục chân (y -dậu +ngôn )La diệp 。Nan-đà tiểu Nan-đà 。ư bách thiên long trung 。thần thông cụ uy đức 。cọng hộ trì Kinh nhân 。trú dạ thường bất ly 。Bà trĩ La-hầu-la 。Tỳ ma chất đa la 。mẫu chỉ thiêm bạt La 。Đại kiên cập hoan hỉ 。cập dư tô La Vương 。tinh vô số Thiên Chúng 。Đại lực hữu dũng kiện 。giai lai hộ thị nhân 。ha lợi để mẫu Thần 。ngũ bách dược xoa chúng 。ư bỉ nhân thụy giác 。thường lai tướng ủng hộ 。chiên đồ chiên đồ lợi 。dược xoa chiên trĩ nữ 。côn đế câu trá xỉ 。hấp chúng sanh tinh khí 。như thị chư Thần đẳng 。Đại lực hữu thần thông 。thường hộ trì Kinh giả 。trú dạ hằng bất ly 。thượng thủ Biện tài Thiên 。vô lượng chư Thiên nữ 。Cát tường Thiên vi thủ 。tinh dư chư quyến chúc 。thử Đại địa thần nữ 。quả thật viên lâm Thần 。thụ/thọ Thần giang hà Thần 。chế để chư Thần đẳng 。như thị chư Đại Thần 。tâm sanh đại hoan hỉ 。bỉ giai lai ủng hộ 。độc tụng thử Kinh nhân 。kiến hữu trì Kinh giả 。tăng thọ mạng sắc lực 。uy quang cập phước đức 。diệu tướng dĩ trang nghiêm 。tinh tú hiện tai biến 。khốn ách đương thử nhân 。mộng kiến ác trưng tường 。giai tất lệnh trừ diệt 。thử Đại địa thần nữ 。kiên cố hữu uy thế 。do thử Kinh lực cố 。pháp vị thường sung túc 。địa phì nhược/nhã lưu hạ 。quá/qua bách du thiện na 。địa thần lệnh vị thượng 。tư nhuận ư Đại địa 。thử địa hậu lục thập bát ức du thiện na 。nãi chí Kim cương tế 。địa vị giai lệnh thượng 。 下四十一頌得天神擁護。復分為二。初三十九頌說聽得護。後二頌明護所以。初得護有六。初十二頌護聽人又有三。初四頌明天神敬喜。次六頌護聽經人有四。一頌思觀行人。一頌見讚生天。三頌讚勸聽經。一頌讚昔善根。後二頌明其衛護。第二次五頌護說經人。吠率怒那羅延天之異名。復形大故名大肩。第三次二頌復護聽人。金毘羅者此云孔。賓度羅者此云孔雀。第四次十二頌復護說經者。彩軍乾闥婆以著彩衣為軍眾。葦王者諸草神王。以珠貫頸。神項頸青神。勃里沙婆此云牛。牛神王也。頌文窄故略去婆字。蘇此云好。跋拏此云金。鷄舍此云髮。是好金髮鬼神。半之迦云五。即五神。神足似羊。大婆伽者此大威德。小渠之神。諾(牛*句)羅者正云鼠狼。神名也。舍羅此云屋。山名。神依彼山以山為名。娑多山者此云堪倒。阿那婆答多此云無熱惱。娑揭羅此云醎海。目真此云解脫。(醫-酉+言)羅葉即舊云伊蘭樹。婆稚此云團圓。毘摩質多羅此云綺畫。母旨此云好。苫跋羅此云食。亦非天名。亦云飲食神。訶利底鬼母如前解。旃荼男聲呼藥叉。旃荼利女聲呼。昆帝拘吒齒即齒長包者是。第五次三頌護讀誦人。第六次五頌復護說經人。 hạ tứ thập nhất tụng đắc thiên thần ủng hộ 。phục phần vi nhị 。sơ tam thập cửu tụng thuyết thính đắc hộ 。hậu nhị tụng minh hộ sở dĩ 。sơ đắc hộ hữu lục 。sơ thập nhị tụng hộ thính nhân hựu hữu tam 。sơ tứ tụng minh thiên thần kính hỉ 。thứ lục tụng hộ thính Kinh nhân hữu tứ 。nhất tụng tư quán hạnh/hành/hàng nhân 。nhất tụng kiến tán sanh thiên 。tam tụng tán khuyến thính Kinh 。nhất tụng tán tích thiện căn 。hậu nhị tụng minh kỳ vệ hộ 。đệ nhị thứ ngũ tụng hộ thuyết Kinh nhân 。phệ suất nộ Na-la-duyên Thiên chi dị danh 。phục hình Đại cố danh Đại kiên 。đệ tam thứ nhị tụng phục hộ thính nhân 。kim-tỳ-la giả thử vân khổng 。tân độ La giả thử vân Khổng-tước 。đệ tứ thứ thập nhị tụng phục hộ thuyết Kinh giả 。thải quân Càn-thát-bà dĩ trước/trứ thải y vi quân chúng 。vi Vương giả chư thảo Thần Vương 。dĩ châu quán cảnh 。Thần hạng cảnh thanh Thần 。bột lý sa Bà thử vân ngưu 。ngưu Thần Vương dã 。tụng văn trách cố lược khứ Bà tự 。tô thử vân hảo 。bạt nã thử vân kim 。kê xá thử vân phát 。thị hảo kim phát quỷ thần 。bán chi Ca vân ngũ 。tức ngũ Thần 。thần túc tự dương 。Đại Bà già giả thử đại uy đức 。tiểu cừ chi Thần 。nặc (ngưu *cú )La giả chánh vân thử lang 。Thần danh dã 。xá la thử vân ốc 。sơn danh 。Thần y bỉ sơn dĩ sơn vi danh 。sa đa sơn giả thử vân kham đảo 。A na bà đáp đa thử vân vô nhiệt não 。sa yết La thử vân mặn hải 。mục chân thử vân giải thoát 。(y -dậu +ngôn )La diệp tức cựu vân y lan thụ/thọ 。Bà trĩ thử vân đoàn viên 。Tỳ ma chất đa la thử vân ỷ/khỉ họa 。mẫu chỉ thử vân hảo 。thiêm bạt La thử vân thực/tự 。diệc phi thiên danh 。diệc vân ẩm thực Thần 。ha lợi để quỷ mẫu như tiền giải 。chiên đồ nam thanh hô dược xoa 。chiên đồ lợi nữ thanh hô 。côn đế câu trá xỉ tức xỉ trường/trưởng bao giả thị 。đệ ngũ thứ tam tụng hộ độc tụng nhân 。đệ lục thứ ngũ tụng phục hộ thuyết Kinh nhân 。 經。由聽此經王獲大功德蘊能使諸天眾悉蒙其利益復令諸天眾威力有光明歡喜常安樂捨離於衰相。 Kinh 。do thính thử Kinh Vương hoạch Đại công đức uẩn năng sử chư Thiên Chúng tất mông kỳ lợi ích phục lệnh chư Thiên Chúng uy lực hữu quang minh hoan hỉ thường an lạc xả ly ư suy tướng 。 下二頌明得護所以。舉聽經人影持說者。 hạ nhị tụng minh đắc hộ sở dĩ 。cử thính Kinh nhân ảnh trì thuyết giả 。 經。於此南洲內。林果苗稼神。由此經威力。心常得歡喜。苗實皆成就。處處有妙華。果實竝滋繁。充滿於大地。所有諸果樹。及以眾園林。悉皆生妙華。香氣常芬馥。眾草諸樹木。咸出微妙華。及生甘美果。隨處皆充遍。於此贍部洲。無量諸龍女。心生大歡喜。皆共入池中。種植鉢頭摩。及以分陀利。青白二蓮華。池中皆遍滿。由此經威力。虛空淨無翳。雲霧皆除遣。冥闇悉光明。日出放千光。無垢焰清淨。由此經王力。流暉遶四天。此經威德力。資助於天子。皆用贍部金。而作於宮殿。日天子初出。見此洲歡喜。常以大光明。周遍皆照曜。於斯大地內。所有蓮華池。日光照及時。無不盡開發。於此贍部洲。田疇諸果藥。悉皆令善熟。充滿於大地。由此經威力。日月所照處。星辰不失度。風雨皆順時。遍此贍部洲。國土咸豐樂。隨有此經處。殊勝倍餘方。 Kinh 。ư thử Nam châu nội 。lâm quả miêu giá Thần 。do thử Kinh uy lực 。tâm thường đắc hoan hỉ 。miêu thật giai thành tựu 。xứ xứ hữu hương khí 。quả thật tịnh tư phồn 。sung mãn ư Đại địa 。sở hữu chư quả thụ/thọ 。cập dĩ chúng viên lâm 。tất giai sanh hương khí 。hương khí thường phân phức 。chúng thảo chư thụ/thọ mộc 。hàm xuất vi diệu hoa 。cập sanh cam mỹ quả 。tùy xử giai sung biến 。ư thử thiệm bộ châu 。vô lượng chư Long nữ 。tâm sanh đại hoan hỉ 。giai cộng nhập trì trung 。chủng thực bát đầu ma 。cập dĩ phân đà lợi 。thanh bạch nhị liên hoa 。trì trung giai biến mãn 。do thử Kinh uy lực 。hư không tịnh vô ế 。vân vụ giai trừ khiển 。minh ám tất quang minh 。nhật xuất phóng thiên quang 。vô cấu diệm thanh tịnh 。do thử Kinh Vương lực 。lưu huy nhiễu tứ thiên 。thử Kinh uy đức lực 。tư trợ ư Thiên Tử 。giai dụng thiệm bộ kim 。nhi tác ư cung điện 。Nhật Thiên tử sơ xuất 。kiến thử châu hoan hỉ 。thường dĩ đại quang minh 。chu biến giai chiếu diệu 。ư tư Đại địa nội 。sở hữu liên hoa trì 。nhật quang chiếu cập thời 。vô bất tận khai phát 。ư thử thiệm bộ châu 。điền trù chư quả dược 。tất giai lệnh thiện thục 。sung mãn ư Đại địa 。do thử Kinh uy lực 。nhật nguyệt sở chiếu xứ/xử 。tinh Thần bất thất độ 。phong vũ giai thuận thời 。biến thử thiệm bộ châu 。quốc độ hàm phong lạc/nhạc 。tùy hữu thử Kinh xứ/xử 。thù thắng bội dư phương 。 下十四頌讚經威力有八。初四頌由經威力百穀豐美。次二頌池沼多華。次一頌空淨常明。次三頌日殿增耀。次一頌蓮隨日剖。次一頌菓藥恒盈。次一頌風雨順時七耀依度。次一頌總結經力。 hạ thập tứ tụng tán Kinh uy lực hữu bát 。sơ tứ tụng do Kinh uy lực bách cốc phong mỹ 。thứ nhị tụng trì chiểu đa hoa 。thứ nhất tụng không tịnh thường minh 。thứ tam tụng nhật điện tăng diệu 。thứ nhất tụng liên tùy nhật phẩu 。thứ nhất tụng quả dược hằng doanh 。thứ nhất tụng phong vũ thuận thời thất diệu y độ 。thứ nhất tụng tổng kết Kinh lực 。 經。若此金光明經典流布處有能講誦者悉得如上福。 Kinh 。nhược/nhã thử kim quang minh Kinh điển lưu bố xứ/xử hữu năng giảng tụng giả tất đắc như thượng phước 。 下一頌總結說聽所得功德。 hạ nhất tụng tổng kết thuyết thính sở đắc công đức 。 經。爾時大吉祥天女及諸天等聞佛所說皆大歡喜於此經王及受持者一心擁護令無憂惱常得安樂。 Kinh 。nhĩ thời đại cát tường thiên nữ cập chư Thiên đẳng văn Phật sở thuyết giai đại hoan hỉ ư thử Kinh Vương cập thọ trì giả nhất tâm ủng hộ lệnh Vô ưu não thường đắc an lạc 。 下第三大段大眾願護。 hạ đệ tam đại đoạn Đại chúng nguyện hộ 。 授記品第二十三 thọ kí phẩm đệ nhị thập tam 授記品二十三三門分別。言來意者。就學行流通有五。此即第五成前諸品令學行意有三。一為授記。二為除疑。三更重勸。此初也。與記者。明行必得果果定因成。故護持後有授記品。言釋名者。授者付也與也。記者分別也驗也。為其分別驗其當果而以與之故名授記。言解妨者。問妙幢聞經曾未與記。如何今言為成前行有此品起。答非是正意與其妙幢及二子等記。如法華經二類尼眾。為勸持經。彼欲聞記方能修學故與授記。非是此時正令與記。前已記故。故彼經云。我先已說一切聲聞皆得作佛。今此大眾亦復如是。云若持經得作佛者。誰等是耶。有此疑心未能決學。故為令斷授妙幢等記。欲令時眾知當作佛決定能行。不爾應前滅業障品後或蓮華讚品後與其授記。彼時已悟。何不與記。如法華會三周說法周周之後各各與記不在後故。問若爾何前不與記。答妙幢菩薩已入八地。先蒙記故令勸持經。故復重說。又解。應前與記。此方記者含多義故。一與妙幢等記。二復為成前。又前十千時未赴會。亦顯一聞皆得作佛況久修學不得佛耶故。此時記一言多益。故亦無過。問十千暫聞即與授記。在會大眾何不記耶。答彼根熟故。此未熟故。又眾已聞持經作佛。此未聞。故又宜爾故。 thọ kí phẩm nhị thập tam tam môn phân biệt 。ngôn lai ý giả 。tựu học hạnh/hành/hàng lưu thông hữu ngũ 。thử tức đệ ngũ thành tiền chư phẩm lệnh học hạnh/hành/hàng ý hữu tam 。nhất vi thọ kí 。nhị vi trừ nghi 。tam cánh trọng khuyến 。thử sơ dã 。dữ kí giả 。Minh Hạnh tất đắc quả quả định nhân thành 。cố hộ trì hậu hữu thọ kí phẩm 。ngôn thích danh giả 。thọ/thụ giả phó dã dữ dã 。kí giả phân biệt dã nghiệm dã 。vi kỳ phân biệt nghiệm kỳ đương quả nhi dĩ dữ chi cố danh thọ kí 。ngôn giải phương giả 。vấn diệu tràng văn Kinh tằng vị dữ kí 。như hà kim ngôn vi thành tiền hạnh/hành/hàng hữu thử phẩm khởi 。đáp phi thị chánh ý dữ kỳ diệu tràng cập nhị tử đẳng kí 。như Pháp Hoa Kinh nhị loại ni chúng 。vi khuyến trì Kinh 。bỉ dục văn kí phương năng tu học cố dữ thọ kí 。phi thị thử thời chánh lệnh dữ kí 。tiền dĩ kí cố 。cố bỉ Kinh vân 。ngã tiên dĩ thuyết nhất thiết Thanh văn giai đắc tác Phật 。kim thử Đại chúng diệc phục như thị 。vân nhược/nhã trì Kinh đắc tác Phật giả 。thùy đẳng thị da 。hữu thử nghi tâm vị năng quyết học 。cố vi lệnh đoạn thọ/thụ diệu tràng đẳng kí 。dục lệnh thời chúng tri đương tác Phật quyết định năng hạnh/hành/hàng 。bất nhĩ ưng tiền diệt nghiệp chướng phẩm hậu hoặc liên hoa tán phẩm hậu dữ kỳ thọ kí 。bỉ thời dĩ ngộ 。hà bất dữ kí 。như Pháp hoa hội tam châu thuyết Pháp châu châu chi hậu các các dữ kí bất tại hậu cố 。vấn nhược nhĩ hà tiền bất dữ kí 。đáp diệu Tràng Bồ-tát dĩ nhập bát địa 。tiên mông kí cố lệnh khuyến trì Kinh 。cố phục trọng thuyết 。hựu giải 。ưng tiền dữ kí 。thử phương kí giả hàm đa nghĩa cố 。nhất dữ diệu tràng đẳng kí 。nhị phục vi thành tiền 。hựu tiền thập thiên thời vị phó hội 。diệc hiển nhất văn giai đắc tác Phật huống cửu tu học bất đắc Phật da cố 。thử thời kí nhất ngôn đa ích 。cố diệc vô quá 。vấn thập thiên tạm văn tức dữ thọ kí 。tại hội Đại chúng hà bất kí da 。đáp bỉ căn thục cố 。thử vị thục cố 。hựu chúng dĩ văn trì Kinh tác Phật 。thử vị văn 。cố hựu nghi nhĩ cố 。 經。爾時如來於大眾中廣說法已欲為妙幢菩薩及其二子銀幢銀光授阿耨多羅三藐三菩提記。 Kinh 。nhĩ thời Như Lai ư Đại chúng trung quảng thuyết Pháp dĩ dục vi diệu Tràng Bồ-tát cập kỳ nhị tử ngân tràng ngân quang thọ/thụ A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề kí 。 贊曰。品文分二。初眾集後與記。眾集有二。初此結集序。 tán viết 。phẩm văn phần nhị 。sơ chúng tập hậu dữ kí 。chúng tập hữu nhị 。sơ thử kết tập tự 。 經。時有十千天子最勝光明而為上首俱從三十三天來至佛所頂禮佛足却坐一面聽佛說法。 Kinh 。thời hữu thập thiên Thiên Tử tối thắng quang minh nhi vi thượng thủ câu tùng tam thập tam thiên lai chí Phật sở đảnh lễ Phật túc khước tọa nhất diện thính Phật thuyết Pháp 。 下明眾集。 hạ minh chúng tập 。 經。爾時佛告妙幢菩薩言汝於來世過無量無數百千萬億那庾多劫已於金光明世界當成阿耨多羅三藐三菩提號金寶山王如來應正遍知明行足善逝世間解無上士調御丈夫天人師佛世尊出現於世。 Kinh 。nhĩ thời Phật cáo diệu Tràng Bồ-tát ngôn nhữ ư lai thế quá/qua vô lượng vô số bách thiên vạn ức na dữu đa kiếp dĩ ư kim quang minh thế giới đương thành A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề hiệu kim bảo sơn vương Như Lai ưng Chánh-biến-Tri Minh-hạnh-Túc Thiện-Thệ Thế-gian-giải Vô-thượng-Sĩ điều ngự trượng phu Thiên Nhân Sư Phật Thế tôn xuất hiện ư thế 。 下後與記有二。初與三士記。後與十千記。三士為三。初復有五。一標名。二記時。三記國。四記果。即無上菩提。五記號。即金寶山等。號有通別。如文可知。授記之義略以四門分別。一授記所由。二能授記人。三所授記者。四授記差別。言所由者三義。一由菩薩修多功德證得法性故與授記。故法華論云。彼聲聞等為實成佛故與記別。為不成佛與授記耶。若實成佛者。菩薩何故於無量劫修集無量功德。論答云。彼聲聞授記者得決定心。非成就法性故。此意即明。由諸菩薩多劫修行無量功德成就法性故與授記。即八地已上。故瑜伽四十六云。又諸菩薩三種決定。一種性定。二發心定。三不虛行定。乃至云。依於最後墮決定位諸佛如來授諸菩薩墮決定記。二除小菩薩不定姓疑故。攝大乘論等云。為引攝一類及任持所餘一類不定姓聲聞所餘不定性菩薩。恐此菩薩退大就小。故與授記言得作佛。三為欣佛者見此授記欣當自得。復顯聞經決得作佛。持行此經修佛因故。故法華經云。大智舍利弗今得授尊記。我等亦皆得最妙第一法等。此經亦云。時十千天子聞三大士得授記已。復聞如是最勝王經心生歡喜。清淨無垢猶如虛空。此心喜無疑即欣作佛。信法修行。二能記人者復有三義。一能記所依假者。二能記體。三能記用。能記所依準瑜伽論四十九說。能成就有六。一勝解行地。二增上意樂地。三正行地。四決定地。五決定行地。六究竟地。此之六位俱能授記。然究竟位佛菩薩殊。佛有三身。唯他用變化二假者能為對十地地前別故。然究竟位中第十地菩薩及前五位但總相記。不能知彼當作佛時國土名字等。下人不能知上事故。若依總相觀因記果言得作佛。菩薩亦能。故法華經中不輕菩薩記彼四眾當得作佛。故能授記不過此六。或不愚法定性二乘信有大乘亦得總記。如菩薩戒經中說。昔有羅漢。將一沙彌。因發大心遂生尊重。故得總記。二能記體者。謂後得俗智知根性故。後得觀理亦不能記。此約聖者。若是地前但比量智。三能記用者。所謂言教詮表義故。三所授記者有二。一所記依。二所記體。所記依者有四。一種性位。二發心位。三不定二乘。四諸大菩薩。此據顯了。若隱密記及平等意樂亦通定性及無性人。所記體者即無漏善通現及種。并所得果。果通報化。除法性身。就報身中多說他用。以有國土眷屬等故。顯慈悲故。有差別故。四授記差別者。首楞嚴經中佛告堅意菩薩。授記即有四種。有未發心而與授記。有適發心而與授記。有密授記。有得無生忍現前授記。是名四種。唯有如來能知此事。寶雲經同瑜伽四十六說。略由六相。蒙諸如來於無上菩提與授記別。何等為六。一安住種性未發心位。二已發心位。三現在前位。四不現前位。此上四種同首楞嚴經。彼密授記即不現前。在密處故。或得無生忍名現前。未得者名不現前。或在座名為現前。身不在坐名不現前。五有定時限。謂爾許時當證無上正等菩提。六無定時限。謂不宣說決定時限而與授記。大莊嚴論第十二說六種亦同。彼云。授記有二種。人別及時別。人別即前四。時別即後二。彼論又云。轉記及大記此復有二種。轉記者。謂彼菩薩後於如是如來如是時節當得授記。大記者。在第八地得無生忍。由斷自言我當作佛慢故。及斷一切分別相故等。轉記即首楞嚴經初三收。大記即第四攝。彼又說六。與首楞嚴經及瑜伽論別。何者為六。一剎土。二名字。三時節。四劫名。五眷屬。六法住。今此妙幢等記文中有三。於金光明界等剎土號。金寶山等名字。汝於來世過無量無數等時節。略無劫名眷屬法住。 hạ hậu dữ kí hữu nhị 。sơ dữ tam sĩ kí 。hậu dữ thập thiên kí 。tam sĩ vi tam 。sơ phục hưũ ngũ 。nhất tiêu danh 。nhị kí thời 。tam kí quốc 。tứ kí quả 。tức vô thượng Bồ-đề 。ngũ kí hiệu 。tức kim bảo sơn đẳng 。hiệu hữu thông biệt 。như văn khả tri 。thọ kí chi nghĩa lược dĩ tứ môn phân biệt 。nhất thọ kí sở do 。nhị năng thọ kí nhân 。tam sở thọ kí giả 。tứ thọ kí sái biệt 。ngôn sở do giả tam nghĩa 。nhất do Bồ Tát tu đa công đức chứng đắc pháp tánh cố dữ thọ kí 。cố Pháp hoa luận vân 。bỉ Thanh văn đẳng vi thật thành Phật cố dữ kí biệt 。vi bất thành Phật dữ thọ kí da 。nhược/nhã thật thành Phật giả 。Bồ Tát hà cố ư vô lượng kiếp tu tập vô lượng công đức 。luận đáp vân 。bỉ Thanh văn thọ kí giả đắc quyết định tâm 。phi thành tựu pháp tánh cố 。thử ý tức minh 。do chư Bồ-tát đa kiếp tu hành vô lượng công đức thành tựu pháp tánh cố dữ thọ kí 。tức bát địa dĩ thượng 。cố du già tứ thập lục vân 。hựu chư Bồ-tát tam chủng quyết định 。nhất chủng tánh định 。nhị phát tâm định 。tam bất hư hạnh/hành/hàng định 。nãi chí vân 。y ư tối hậu đọa quyết định vị chư Phật Như Lai thọ/thụ chư Bồ-tát đọa quyết định kí 。nhị trừ tiểu Bồ-tát bất định tính nghi cố 。Nhiếp Đại Thừa Luận đẳng vân 。vi dẫn nhiếp nhất loại cập nhậm trì sở dư nhất loại bất định tính Thanh văn sở dư bất định tánh Bồ Tát 。khủng thử Bồ Tát thoái đại tựu tiểu 。cố dữ thọ kí ngôn đắc tác Phật 。tam vi hân Phật giả kiến thử thọ kí hân đương tự đắc 。phục hiển văn Kinh quyết đắc tác Phật 。trì hạnh/hành/hàng thử Kinh tu Phật nhân cố 。cố Pháp Hoa Kinh vân 。đại trí Xá-lợi-phất kim đắc thọ/thụ tôn kí 。ngã đẳng diệc giai đắc tối diệu đệ nhất pháp đẳng 。thử Kinh diệc vân 。thời thập thiên Thiên Tử văn tam đại sĩ đắc thọ kí dĩ 。phục Văn như thị tối thắng vương Kinh tâm sanh hoan hỉ 。thanh tịnh vô cấu do như hư không 。thử tâm hỉ vô nghi tức hân tác Phật 。tín Pháp tu hành 。nhị năng kí nhân giả phục hưũ tam nghĩa 。nhất năng kí sở y giả giả 。nhị năng kí thể 。tam năng kí dụng 。năng kí sở y chuẩn du già luận tứ thập cửu thuyết 。năng thành tựu hữu lục 。nhất thắng giải hạnh địa 。nhị tăng thượng ý lạc địa 。tam chánh hạnh địa 。tứ quyết định địa 。ngũ quyết định hạnh/hành/hàng địa 。lục cứu cánh địa 。thử chi lục vị câu năng thọ kí 。nhiên cứu cánh vị Phật Bồ-tát thù 。Phật hữu tam thân 。duy tha dụng biến hóa nhị giả giả năng vi đối Thập Địa địa tiền biệt cố 。nhiên cứu cánh vị trung đệ thập địa Bồ-tát cập tiền ngũ vị đãn tổng tướng kí 。bất năng trai bỉ đương tác Phật thời quốc độ danh tự đẳng 。hạ nhân bất năng trai thượng sự cố 。nhược/nhã y tổng tướng quán nhân kí quả ngôn đắc tác Phật 。Bồ Tát diệc năng 。cố Pháp Hoa Kinh trung bất khinh Bồ Tát kí bỉ Tứ Chúng đương đắc tác Phật 。cố năng thọ kí bất quá thử lục 。hoặc bất ngu pháp định tánh nhị thừa tín hữu Đại-Thừa diệc đắc tổng kí 。như Bồ-tát giới Kinh trung thuyết 。tích hữu La-hán 。tướng nhất sa di 。nhân phát Đại tâm toại sanh tôn trọng 。cố đắc tổng kí 。nhị năng kí thể giả 。vị hậu đắc tục trí tri căn tánh cố 。hậu đắc quán lý diệc bất năng kí 。thử ước Thánh Giả 。nhược/nhã thị địa tiền đãn tỉ lượng trí 。tam năng kí dụng giả 。sở vị ngôn giáo thuyên biểu nghĩa cố 。tam sở thọ kí giả hữu nhị 。nhất sở kí y 。nhị sở kí thể 。sở kí y giả hữu tứ 。nhất chủng tánh vị 。nhị phát tâm vị 。tam bất định nhị thừa 。tứ chư đại Bồ-tát 。thử cứ hiển liễu 。nhược/nhã ẩn mật kí cập bình đẳng ý lạc diệc thông định tánh cập Vô tánh nhân 。sở kí thể giả tức vô lậu thiện thông hiện cập chủng 。tinh sở đắc quả 。quả thông báo hóa 。trừ pháp tánh thân 。tựu báo thân trung đa thuyết tha dụng 。dĩ hữu quốc độ quyến thuộc đẳng cố 。hiển từ bi cố 。hữu sái biệt cố 。tứ thọ kí sái biệt giả 。Thủ lăng nghiêm Kinh trung Phật cáo kiên ý Bồ Tát 。thọ kí tức hữu tứ chủng 。hữu vị phát tâm nhi dữ thọ kí 。hữu thích phát tâm nhi dữ thọ kí 。hữu mật thọ kí 。hữu đắc vô sanh nhẫn hiện tiền thọ kí 。thị danh tứ chủng 。duy hữu Như Lai năng tri thử sự 。bảo vân Kinh đồng du già tứ thập lục thuyết 。lược do lục tướng 。mông chư Như Lai ư vô thượng Bồ-đề dữ thọ kí biệt 。hà đẳng vi lục 。nhất an trụ chủng tánh vị phát tâm vị 。nhị dĩ phát tâm vị 。tam hiện tại tiền vị 。tứ bất hiện tiền vị 。thử thượng tứ chủng đồng Thủ lăng nghiêm Kinh 。bỉ mật thọ kí tức bất hiện tiền 。tại mật xứ/xử cố 。hoặc đắc vô sanh nhẫn danh hiện tiền 。vị đắc giả danh bất hiện tiền 。hoặc tại tọa danh vi hiện tiền 。thân bất tại tọa danh bất hiện tiền 。ngũ hữu định thời hạn 。vị nhĩ hứa thời đương chứng Vô thượng chánh đẳng bồ-đề 。lục vô định thời hạn 。vị bất tuyên thuyết quyết định thời hạn nhi dữ thọ kí 。Đại trang nghiêm luận đệ thập nhị thuyết lục chủng diệc đồng 。bỉ vân 。thọ kí hữu nhị chủng 。nhân biệt cập thời biệt 。nhân biệt tức tiền tứ 。thời biệt tức hậu nhị 。bỉ luận hựu vân 。chuyển kí cập Đại kí thử phục hữu nhị chủng 。chuyển kí giả 。vị bỉ Bồ Tát hậu ư như thị Như Lai như thị thời tiết đương đắc thọ kí 。Đại kí giả 。tại đệ bát địa đắc vô sanh nhẫn 。do đoạn tự ngôn ngã đương tác Phật mạn cố 。cập đoạn nhất thiết phân biệt tướng cố đẳng 。chuyển kí tức Thủ lăng nghiêm Kinh sơ tam thu 。Đại kí tức đệ tứ nhiếp 。bỉ hựu thuyết lục 。dữ Thủ lăng nghiêm Kinh cập du già luận biệt 。hà giả vi lục 。nhất sát độ 。nhị danh tự 。tam thời tiết 。tứ kiếp danh 。ngũ quyến thuộc 。lục pháp trụ 。kim thử diệu tràng đẳng kí văn trung hữu tam 。ư kim quang minh giới đẳng sát độ hiệu 。kim bảo sơn đẳng danh tự 。nhữ ư lai thế quá/qua vô lượng vô số đẳng thời tiết 。lược vô kiếp danh quyến thuộc pháp trụ 。 經。時此如來般涅槃後所有教法亦皆滅盡時彼長子名曰銀幢即於此界次補佛處世界爾時轉名淨幢當得作佛名白金幢光如來應正遍知明行足善逝世間解無上士調御丈夫天人師佛世尊。 Kinh 。thời thử như lai Bát Niết Bàn hậu sở hữu giáo pháp diệc giai diệt tận thời bỉ trưởng tử danh viết ngân tràng tức ư thử giới thứ bổ Phật xứ/xử thế giới nhĩ thời chuyển danh tịnh tràng đương đắc tác Phật danh bạch kim tràng quang Như Lai ưng Chánh-biến-Tri Minh-hạnh-Túc Thiện-Thệ Thế-gian-giải Vô-thượng-Sĩ điều ngự trượng phu Thiên Nhân Sư Phật Thế tôn 。 下第二大士記文亦為五。初記時。二牒名。三記處。即於此界下是四記國。五記號亦有通別。 hạ đệ nhị đại sĩ kí văn diệc vi ngũ 。sơ kí thời 。nhị điệp danh 。tam kí xứ/xử 。tức ư thử giới hạ thị tứ kí quốc 。ngũ kí hiệu diệc hữu thông biệt 。 經。時此如來般涅槃後所有教法亦皆滅盡次子銀光即補佛處還於此界當得作佛號曰金光明如來應正遍知明行足善逝世間解無上士調御丈夫天人師佛世尊。 Kinh 。thời thử như lai Bát Niết Bàn hậu sở hữu giáo pháp diệc giai diệt tận thứ tử ngân quang tức bổ Phật xứ/xử hoàn ư thử giới đương đắc tác Phật hiệu viết kim quang minh Như Lai ưng Chánh-biến-Tri Minh-hạnh-Túc Thiện-Thệ Thế-gian-giải Vô-thượng-Sĩ điều ngự trượng phu Thiên Nhân Sư Phật Thế tôn 。 下第三大士記文亦有五。一記時。二牒名。三記果即補佛處。四記國還於此界。五記號。 hạ đệ tam đại sĩ kí văn diệc hữu ngũ 。nhất kí thời 。nhị điệp danh 。tam kí quả tức bổ Phật xứ/xử 。tứ kí quốc hoàn ư thử giới 。ngũ kí hiệu 。 經。是時十千天子聞三大士得授記已復聞如是最勝王經心生歡喜清淨無垢猶如虛空爾時如來知是十千天子善根成熟即便與授大菩提記汝等天子於當來世過無量無數百千萬億那庾多劫。 Kinh 。Thị thời thập thiên Thiên Tử văn tam đại sĩ đắc thọ kí dĩ phục Văn như thị tối thắng vương Kinh tâm sanh hoan hỉ thanh tịnh vô cấu do như hư không nhĩ thời Như Lai tri thị thập thiên Thiên Tử thiện căn thành thục tức tiện dữ thọ/thụ Đại bồ-đề kí nhữ đẳng Thiên Tử ư đương lai thế quá/qua vô lượng vô số bách thiên vạn ức na dữu đa kiếp 。 下第二大段文分為四。初與記。二疑生。三為斷。四喜信。初中有三。初天子聞見心歡。次爾時如來下如來知彼根熟。後即便下正與記別有八。初標序。二牒名。三記時。然劫有多種。如法華論有五種。謂晝夜月時年。或說飢饉疫病刀兵以為三劫。或說一增一減為一劫。如二十住劫等。或說八十增減為一劫。即火災劫。或說七火為一劫。即水災劫。或說八七火一七水為一劫。即風災劫。或說無量風災為一劫。即三大僧祇劫。或說二八十劫為一劫。如此賢劫。或說多八十劫為一劫。即星宿劫等。盡彼千佛出世時量總名一星宿劫故。如法華經中所說劫數。多約晝夜月時年等。如說十住等位各經爾許劫者。即風災等劫爾。此云過無量無數等者。即過增減或風災等。非大僧祇。修行成佛不過三故。問修行根性有懃墮別。如何定說三大僧祇。答取作意時。方便善心剎那剎那相續時量經三大劫。非是通取修不修時作不作意經爾許劫故。雖勤墮根性不同俱說三祇。問若爾八地已去無漏觀心一切時續。如何說有超劫事耶。如釋迦佛第三劫初逢然燈佛。布髮掩埿超於八劫。第三祇滿修相好業。初逢勝觀佛。亦云弗沙。翅足讚嘆超於九劫。答有二解。一云。或有一類住遊觀心多。或耽滅定久。對此有超。若爾如何復云八地已去剎那剎那轉增進耶。答據八地上住出已後長時而說。若爾如何云初地已上入住出心各各齊等。答據不作意。即功力齊不同地前。設作意時力用不等。若執皆齊。如何得說智增悲增及於煩惱怖不怖別。一云。悲增智增怖不怖類地地各齊。然說超者。以智望悲增者說超。若爾智增望悲增者自得成超。何須說彼布髮等耶。答此等超增。是故偏說。或是化相方便說超。非是實爾。何以故。八地已上他受土中何處有埿須髮掩。何有石窟作佛安禪。若爾僧祇於智悲增何者而說。答據智增者。 hạ đệ nhị Đại đoạn văn phần vi tứ 。sơ dữ kí 。nhị nghi sanh 。tam vi đoạn 。tứ hỉ tín 。sơ trung hữu tam 。sơ Thiên Tử văn kiến tâm hoan 。thứ nhĩ thời Như Lai hạ Như Lai tri bỉ căn thục 。hậu tức tiện hạ chánh dữ kí biệt hữu bát 。sơ tiêu tự 。nhị điệp danh 。tam kí thời 。nhiên kiếp hữu đa chủng 。như Pháp hoa luận hữu ngũ chủng 。vị trú dạ nguyệt thời niên 。hoặc thuyết cơ cận dịch bệnh đao binh dĩ vi tam kiếp 。hoặc thuyết nhất tăng nhất giảm vi nhất kiếp 。như nhị thập trụ kiếp đẳng 。hoặc thuyết bát thập tăng giảm vi nhất kiếp 。tức hỏa tai kiếp 。hoặc thuyết thất hỏa vi nhất kiếp 。tức thủy tai kiếp 。hoặc thuyết bát thất hỏa nhất thất thủy vi nhất kiếp 。tức phong tai kiếp 。hoặc thuyết vô lượng phong tai vi nhất kiếp 。tức tam đại tăng kì kiếp 。hoặc thuyết nhị bát thập kiếp vi nhất kiếp 。như thử hiền kiếp 。hoặc thuyết đa bát thập kiếp vi nhất kiếp 。tức tinh tú kiếp đẳng 。tận bỉ thiên Phật xuất thế thời lượng tổng danh nhất tinh tú kiếp cố 。như Pháp Hoa Kinh trung sở thuyết kiếp số 。đa ước trú dạ nguyệt thời niên đẳng 。như thuyết thập trụ đẳng vị các Kinh nhĩ hứa kiếp giả 。tức phong tai đẳng kiếp nhĩ 。thử vân quá/qua vô lượng vô số đẳng giả 。tức quá/qua tăng giảm hoặc phong tai đẳng 。phi Đại tăng kì 。tu hành thành Phật bất quá tam cố 。vấn tu hành căn tánh hữu cần đọa biệt 。như hà định thuyết tam đại tăng kì 。đáp thủ tác ý thời 。phương tiện thiện tâm sát-na sát-na tướng tục thời lượng Kinh tam đại kiếp 。phi thị thông thủ tu bất tu thời tác bất tác ý Kinh nhĩ hứa kiếp cố 。tuy cần đọa căn tánh bất đồng câu thuyết tam kì 。vấn nhược nhĩ bát địa dĩ khứ vô lậu quán tâm nhất thiết thời tục 。như hà thuyết hữu siêu kiếp sự da 。như Thích Ca Phật đệ tam kiếp sơ phùng Nhiên Đăng Phật 。bố phát yểm 埿siêu ư bát kiếp 。đệ tam kì mãn tu tướng hảo nghiệp 。sơ phùng thắng quán Phật 。diệc vân phất sa 。sí túc tán thán siêu ư cửu kiếp 。đáp hữu nhị giải 。nhất vân 。hoặc hữu nhất loại trụ/trú du quán tâm đa 。hoặc đam diệt định cửu 。đối thử hữu siêu 。nhược nhĩ như hà phục vân bát địa dĩ khứ sát-na sát-na chuyển tăng tiến da 。đáp cứ bát địa thượng trụ xuất dĩ hậu trường/trưởng thời nhi thuyết 。nhược nhĩ như hà vân sơ địa dĩ thượng nhập trụ xuất tâm các các tề đẳng 。đáp cứ bất tác ý 。tức công lực tề bất đồng địa tiền 。thiết tác ý thời lực dụng bất đẳng 。nhược/nhã chấp giai tề 。như hà đắc thuyết trí tăng bi tăng cập ư phiền não bố/phố bất bố biệt 。nhất vân 。bi tăng trí tăng bố/phố bất bố loại địa địa các tề 。nhiên thuyết siêu giả 。dĩ trí vọng bi tăng giả thuyết siêu 。nhược nhĩ trí tăng vọng bi tăng giả tự đắc thành siêu 。hà tu thuyết bỉ bố phát đẳng da 。đáp thử đẳng siêu tăng 。thị cố Thiên thuyết 。hoặc thị hóa tướng phương tiện thuyết siêu 。phi thị thật nhĩ 。hà dĩ cố 。bát địa dĩ thượng tha thọ/thụ độ trung hà xứ/xử hữu 埿tu phát yểm 。hà hữu thạch quật tác Phật an Thiền 。nhược nhĩ tăng kì ư trí bi tăng hà giả nhi thuyết 。đáp cứ trí tăng giả 。 經。於最勝因陀羅高幢世界得成阿耨多羅三藐三菩提同一種姓又同一名號曰面目清淨優鉢羅香山十號具足如是次第十千諸佛出現於世。 Kinh 。ư tối thắng Nhân-đà-la cao tràng thế giới đắc thành A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề đồng nhất chủng tính hựu đồng nhất danh hiệu viết diện mục thanh tịnh Ưu bát la hương sơn thập hiệu cụ túc như thị thứ đệ thập thiên chư Phật xuất hiện ư thế 。 下四記國名。因陀羅梵語。此云帝高幢界。次得成阿耨下五記果。同一種姓者六記姓。七記號。八如是下記次。 hạ tứ kí quốc danh 。Nhân-đà-la phạm ngữ 。thử vân đế cao tràng giới 。thứ đắc thành A nậu hạ ngũ kí quả 。đồng nhất chủng tính giả lục kí tính 。thất kí hiệu 。bát như thị hạ kí thứ 。 經。爾時菩提樹神白佛言。世尊。是十千天子從三十三天為聽法故來詣佛所。云何如來便與授記當得成佛。世尊。我未曾聞是諸天子具足修習六波羅蜜多。難行苦行。捨於手足頭目髓腦眷屬妻子象馬車乘奴婢僕使宮殿園林金銀瑠璃硨磲碼碯珊瑚琥珀璧玉珂貝飲食衣服臥具醫藥。如餘無量百千菩薩以諸供具供養過去無數百千萬億那庾多佛。如是菩薩各經無量無邊劫數然後方得受菩提記。世尊。是諸天子以何因緣修何勝行種何善根從彼天來暫時聞法便得授記。惟願世尊為我解說。斷除疑網。 Kinh 。nhĩ thời Bồ-đề thụ Thần bạch Phật ngôn 。Thế Tôn 。thị thập thiên Thiên Tử tùng tam thập tam thiên vi thính pháp cố lai nghệ Phật sở 。vân hà Như Lai tiện dữ thọ kí đương đắc thành Phật 。Thế Tôn 。ngã vị tằng văn thị chư Thiên Tử cụ túc tu tập lục Ba-la-mật-đa 。nạn/nan hạnh/hành/hàng khổ hạnh 。xả ư thủ túc đầu mục tủy não quyến thuộc thê tử tượng mã xa thừa nô tỳ bộc sử cung điện viên lâm kim ngân lưu ly xa cừ mã não san hô hổ phách bích ngọc kha bối ẩm thực y phục ngọa cụ y dược 。như dư vô lượng bách thiên Bồ Tát dĩ chư cung cụ cúng dường quá khứ vô số bách thiên vạn ức na dữu đa Phật 。như thị Bồ Tát các Kinh vô lượng vô biên kiếp số nhiên hậu phương đắc thọ/thụ Bồ-đề kí 。Thế Tôn 。thị chư Thiên Tử dĩ hà nhân duyên tu hà thắng hành chủng hà thiện căn tòng bỉ Thiên lai tạm thời văn Pháp tiện đắc thọ kí 。duy nguyện Thế Tôn vi ngã giải thuyết 。đoạn trừ nghi võng 。 下第二疑生有二。一標二問。標中有四。一舉來因。二云何下略徵問。彼為聽來。云何與記。三世尊我未曾下述疑心。四如餘無量下顯疑意。次世尊下第二問有三。初總問。次別問。後請答。以何因緣是總問所以義。或自行名因善友為緣修何勝行等別問。一問修何勝行。即問修六度行。二問種何善根。即問修福德行。或能起修得當果義名行。能生後善因義名根。或初起名根。後修名行。即體無別。又十度名行。十供養名根。即義少別。言從彼天來下通結問意。如問以何因緣從彼天來便得授記。修何勝行種何善根從彼天來等。又觀。或由聞而得授記。此即無疑。但疑何因從天而下得聞此經因得授記。後唯願世尊下請答。 hạ đệ nhị nghi sanh hữu nhị 。nhất tiêu nhị vấn 。tiêu trung hữu tứ 。nhất cử lai nhân 。nhị vân hà hạ lược trưng vấn 。bỉ vi thính lai 。vân hà dữ kí 。tam Thế Tôn ngã vị tằng hạ thuật nghi tâm 。tứ như dư vô lượng hạ hiển nghi ý 。thứ Thế Tôn hạ đệ nhị vấn hữu tam 。sơ tổng vấn 。thứ biệt vấn 。hậu thỉnh đáp 。dĩ hà nhân duyên thị tổng vấn sở dĩ nghĩa 。hoặc tự hạnh/hành/hàng danh nhân thiện hữu vi duyên tu hà thắng hành đẳng biệt vấn 。nhất vấn tu hà thắng hành 。tức vấn tu lục độ hạnh/hành/hàng 。nhị vấn chủng hà thiện căn 。tức vấn tu phước đức hạnh/hành/hàng 。hoặc năng khởi tu đắc đương quả nghĩa danh hạnh/hành/hàng 。năng sanh hậu thiện nhân nghĩa danh căn 。hoặc sơ khởi danh căn 。hậu tu danh hạnh/hành/hàng 。tức thể vô biệt 。hựu thập độ danh hạnh/hành/hàng 。thập cúng dường danh căn 。tức nghĩa thiểu biệt 。ngôn tòng bỉ Thiên lai hạ thông kết/kiết vấn ý 。như vấn dĩ hà nhân duyên tòng bỉ Thiên lai tiện đắc thọ kí 。tu hà thắng hành chủng hà thiện căn tòng bỉ Thiên lai đẳng 。hựu quán 。hoặc do văn nhi đắc thọ kí 。thử tức vô nghi 。đãn nghi hà nhân tùng Thiên nhi hạ đắc văn thử Kinh nhân đắc thọ kí 。hậu duy nguyện Thế Tôn hạ thỉnh đáp 。 經。佛告地神善女天如汝所說皆從勝妙善根因緣勤苦修已方得授記此諸天子於妙天宮捨五欲樂故來聽是金光明經既聞法已於是經中心生殷重如淨瑠璃無諸瑕穢復得聞此三大菩薩授記之事。 Kinh 。Phật cáo địa thần thiện nữ thiên như nhữ sở thuyết giai tùng thắng diệu thiện căn nhân duyên cần khổ tu dĩ phương đắc thọ kí thử chư Thiên Tử ư diệu Thiên cung xả ngũ dục lạc/nhạc cố lai thính thị kim quang minh Kinh ký văn Pháp dĩ ư thị Kinh trung tâm sanh ân trọng như tịnh lưu ly vô chư hà uế phục đắc văn thử tam đại Bồ-tát thọ kí chi sự 。 下第三佛為答有三。初印可問詞。次此諸天子下正答所問有二。初略後二品廣。初中復二。初偏答現勝行。欲顯前聞經必當成佛因。故有三行。一於妙天宮下捨欲樂行。能趣法會故。二故來聽是下聞經行。法正佛因故。三復得聞此下聞記隨喜行。能願求故。 hạ đệ tam Phật vi đáp hữu tam 。sơ ấn khả vấn từ 。thứ thử chư Thiên Tử hạ chánh đáp sở vấn hữu nhị 。sơ lược hậu nhị phẩm quảng 。sơ trung phục nhị 。sơ Thiên đáp hiện thắng hành 。dục hiển tiền văn Kinh tất đương thành Phật nhân 。cố hữu tam hành 。nhất ư diệu Thiên cung hạ xả dục lạc/nhạc hạnh/hành/hàng 。năng thú pháp hội cố 。nhị cố lai thính thị hạ văn kinh hành 。Pháp chánh Phật nhân cố 。tam phục đắc văn thử hạ văn kí tùy hỉ hạnh/hành/hàng 。năng nguyện cầu cố 。 經。亦由過去久修正行誓願因緣是故我今皆與授記於未來世當成阿耨多羅三藐三菩提。 Kinh 。diệc do quá khứ cửu tu chánh hạnh thệ nguyện nhân duyên thị cố ngã kim giai dữ thọ kí ư vị lai thế đương thành A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề 。 下後雙略答過去修勝行種善根二問。下云過去聞佛名等名善根因緣故。後是故我今下結答。 hạ hậu song lược đáp quá khứ tu thắng hành chủng thiện căn nhị vấn 。hạ vân quá khứ văn Phật danh đẳng danh thiện căn nhân duyên cố 。hậu thị cố ngã kim hạ kết/kiết đáp 。 經。時彼樹神聞佛說已歡喜信受。 Kinh 。thời bỉ thụ/thọ Thần văn Phật thuyết dĩ hoan hỉ tín thọ 。 下樹神喜信。 hạ thụ/thọ Thần hỉ tín 。 除病品第二十四 trừ bệnh phẩm đệ nhị thập tứ 除病品二十四三門分別。言來意者。此為除疑。前品為成。勸勉說受。俱當作佛故有授記。二士先曾聞經為記。時眾不惑。十千創始至會得記。故有疑生。前雖略答。往因總陳恐聞難解。此下更為廣說。故有除病流水品生。然差別者。將說十千往因故先述其緣起。即有除病品。又恐病苦妨說聽經。兼明為除令得依學。緣起既彰。次須正辨故流水品起。真諦釋云。此除病品正明授記因成授記品。傍顯釋迦修行成壽量品。後捨身品正明釋迦之因成壽量品。傍顯弟子修行成授記品。然治病為遠緣。流水為近緣。今謂義雖可爾文勢稍疎。壽量之因前已廣明十度等訖。何故今者復正明因。同一生修。何分遠近。為下中上義則不妨。或既勝劣勢力分遠近亦復不違。然判以為正壽量因即文疎遠。釋名者。諸大違損云病。藥能對遣曰除。此品廣明名除病品。解妨者。問前壽量品妙幢思惟。如來行長壽因慈悲不害。云何命短唯八十年。前雖云壽無邊。未釋慈悲不害之行。今此三品正明此行。何非正宗。答妙幢但疑行因應得長壽。不疑長壽由昔何因。此品又云十千天子本願因緣今為汝說。不云為說長壽因緣。又流水品云。由聞寶髻十二因緣聽聞此經。以此善根因緣今得授記。不云由此得壽命長。故在流通非正宗也。 trừ bệnh phẩm nhị thập tứ tam môn phân biệt 。ngôn lai ý giả 。thử vi trừ nghi 。tiền phẩm vi thành 。khuyến miễn thuyết thọ/thụ 。câu đương tác Phật cố hữu thọ kí 。nhị sĩ tiên tằng văn Kinh vi kí 。thời chúng bất hoặc 。thập thiên sang thủy chí hội đắc kí 。cố hữu nghi sanh 。tiền tuy lược đáp 。vãng nhân tổng trần khủng văn nạn/nan giải 。thử hạ cánh vi quảng thuyết 。cố hữu trừ bệnh lưu thủy phẩm sanh 。nhiên sái biệt giả 。tướng thuyết thập thiên vãng nhân cố tiên thuật kỳ duyên khởi 。tức hữu trừ bệnh phẩm 。hựu khủng bệnh khổ phương thuyết thính Kinh 。kiêm minh vi trừ lệnh đắc y học 。duyên khởi ký chương 。thứ tu chánh biện cố lưu thủy phẩm khởi 。chân đế thích vân 。thử trừ bệnh phẩm chánh minh thọ kí nhân thành thọ kí phẩm 。bàng hiển Thích Ca tu hành thành thọ lượng phẩm 。hậu xả thân phẩm chánh minh Thích Ca chi nhân thành thọ lượng phẩm 。bàng hiển đệ-tử tu hành thành thọ kí phẩm 。nhiên trì bệnh vi viễn duyên 。lưu thủy vi cận duyên 。kim vị nghĩa tuy khả nhĩ văn thế sảo sơ 。thọ lượng chi nhân tiền dĩ quảng minh thập độ đẳng cật 。hà cố kim giả phục chánh minh nhân 。đồng nhất sanh tu 。hà phần viễn cận 。vi hạ trung thượng nghĩa tức bất phương 。hoặc ký thắng liệt thế lực phần viễn cận diệc phục bất vi 。nhiên phán dĩ vi chánh thọ lượng nhân tức văn sơ viễn 。thích danh giả 。chư Đại vi tổn vân bệnh 。dược năng đối khiển viết trừ 。thử phẩm quảng minh danh trừ bệnh phẩm 。giải phương giả 。vấn tiền thọ lượng phẩm diệu tràng tư tánh 。Như Lai hạnh/hành/hàng trường thọ nhân từ bi bất hại 。vân hà mạng đoản duy bát thập niên 。tiền tuy vân thọ vô biên 。vị thích từ bi bất hại chi hạnh/hành/hàng 。kim thử tam phẩm chánh minh thử hạnh/hành/hàng 。hà phi chánh tông 。đáp diệu tràng đãn nghi hạnh/hành/hàng nhân ưng đắc trường thọ 。bất nghi trường thọ do tích hà nhân 。thử phẩm hựu vân thập thiên Thiên Tử Bổn Nguyện nhân duyên kim vi nhữ thuyết 。bất vân vi thuyết trường thọ nhân duyên 。hựu lưu thủy phẩm vân 。do văn bảo kế thập nhị nhân duyên thính văn thử Kinh 。dĩ thử thiện căn nhân duyên kim đắc thọ kí 。bất vân do thử đắc thọ mạng trường/trưởng 。cố tại lưu thông phi chánh tông dã 。 經。佛告菩提樹神善女天諦聽諦聽善思念之是十千天子本願因緣今為汝說。 Kinh 。Phật cáo Bồ-đề thụ Thần thiện nữ thiên đế thính đế thính thiện tư niệm chi thị thập thiên Thiên Tử Bổn Nguyện nhân duyên kim vi nhữ thuyết 。 贊曰。以下二品第二廣明十千得記因緣有二。此品明得起緣起。流水正明得記因緣。緣起分二。此初勅聽許說。 tán viết 。dĩ hạ nhị phẩm đệ nhị quảng minh thập thiên đắc kí nhân duyên hữu nhị 。thử phẩm minh đắc khởi duyên khởi 。lưu thủy chánh minh đắc kí nhân duyên 。duyên khởi phần nhị 。thử sơ sắc thính hứa thuyết 。 經。善女天過去無量不可思議阿僧企耶劫爾時有佛出現於世名曰寶髻如來應正遍知明行足善逝世間解無上士調御丈夫天人師佛世尊善女天時彼世尊般涅槃後正法滅已於像法中。 Kinh 。thiện nữ thiên quá khứ vô lượng bất khả tư nghị A tăng xí da kiếp nhĩ thời hữu Phật xuất hiện ư thế danh viết bảo kế Như Lai ưng Chánh-biến-Tri Minh-hạnh-Túc Thiện-Thệ Thế-gian-giải Vô-thượng-Sĩ điều ngự trượng phu Thiên Nhân Sư Phật Thế tôn thiện nữ thiên thời bỉ Thế Tôn Bát Niết Bàn hậu chánh pháp diệt dĩ ư tượng Pháp trung 。 下正陳緣起有十二。一明時節有三。初總明劫。二明佛。三明時。爾時下別明。 hạ chánh trần duyên khởi hữu thập nhị 。nhất minh thời tiết hữu tam 。sơ tổng minh kiếp 。nhị minh Phật 。tam minh thời 。nhĩ thời hạ biệt minh 。 經。有王名曰天自在光常以正法化於人民猶如父母。 Kinh 。hữu Vương danh viết Thiên tự tại quang thường dĩ chánh pháp hóa ư nhân dân do như phụ mẫu 。 下第二明國界。 hạ đệ nhị minh quốc giới 。 經。是王國中有一長者名曰持水善解醫方妙通八術眾生病苦四大不調咸能救療善女天。 Kinh 。thị Vương quốc trung hữu nhất Trưởng-giả danh viết trì thủy thiện giải y phương diệu thông bát thuật chúng sanh bệnh khổ tứ đại bất điều hàm năng cứu liệu thiện nữ thiên 。 下第二明菩薩父有四。一住處。二有一長者下德號。三名曰持水指名。四善解下明醫能。八術如下。 hạ đệ nhị minh Bồ Tát phụ hữu tứ 。nhất trụ xứ 。nhị hữu nhất Trưởng-giả hạ đức hiệu 。tam danh viết trì thủy chỉ danh 。tứ thiện giải hạ minh y năng 。bát thuật như hạ 。 經。爾時持水長者唯有一子名曰流水顏容端正人所樂觀受性聰敏妙閑諸論書畫算印無不通達。 Kinh 。nhĩ thời trì thủy Trưởng-giả duy hữu nhất tử danh viết lưu thủy nhan dung đoan chánh nhân sở lạc/nhạc quán thọ/thụ tánh thông mẫn diệu nhàn chư luận thư họa toán ấn vô bất thông đạt 。 下明菩薩子有五。一名。二顏容端政者形貌。三人所樂觀者思慧。四受性聰敏者根性。五好閑法術等者伎藝。 hạ minh Bồ Tát tử hữu ngũ 。nhất danh 。nhị nhan dung đoan chánh giả hình mạo 。tam nhân sở lạc/nhạc quán giả tư tuệ 。tứ thọ/thụ tánh thông mẫn giả căn tánh 。ngũ hảo nhàn Pháp thuật đẳng giả kỹ nghệ 。 經。時王國內有無量百千諸眾生類。皆遇疫疾眾苦所逼乃至無有歡喜之心。善女天。爾時長者子流水。見是無量百千眾生受諸病苦起大悲心作如是念。無量眾生為諸極苦之所逼迫。我父長者雖善醫方妙通八術皆療眾病四大增損。然已衰邁老耄虛羸要假扶策方能進步。不復能往城邑聚落救諸病苦。今有無量百千眾生皆遇重病無能救者。我今當至大醫父所諮問治病醫方祕法。若得解已當往城邑聚落之所。救諸眾生種種疾病。令於長夜得受安樂。 Kinh 。thời Vương quốc nội hữu vô lượng bách thiên chư chúng sanh loại 。giai ngộ dịch tật chúng khổ sở bức nãi chí vô hữu hoan hỉ chi tâm 。thiện nữ thiên 。nhĩ thời Trưởng-giả tử lưu thủy 。kiến thị vô lượng bách thiên chúng sanh thọ/thụ chư bệnh khổ khởi đại bi tâm tác như thị niệm 。vô lượng chúng sanh vi chư cực khổ chi sở bức bách 。ngã phụ Trưởng-giả tuy thiện y phương diệu thông bát thuật giai liệu chúng bệnh tứ đại tăng tổn 。nhiên dĩ suy mại lão mạo hư luy yếu giả phù sách phương năng tiến/tấn bộ 。bất phục năng vãng thành ấp tụ lạc cứu chư bệnh khổ 。kim hữu vô lượng bách thiên chúng sanh giai ngộ trọng bệnh vô năng cứu giả 。ngã kim đương chí Đại y phụ sở ti vấn trì bệnh y phương bí pháp 。nhược/nhã đắc giải dĩ đương vãng thành ấp tụ lạc chi sở 。cứu chư chúng sanh chủng chủng tật bệnh 。lệnh ư trường/trưởng dạ đắc thọ/thụ an lạc 。 下第四明習醫緣有六。一時眾病生。二善女天下菩薩悲起。三我父下思父年邁。四今有無量下念患無醫。五我今當至下我求妙方。六若得解已下念往療疾。 hạ đệ tứ minh tập y duyên hữu lục 。nhất thời chúng bệnh sanh 。nhị thiện nữ thiên hạ Bồ Tát bi khởi 。tam ngã phụ hạ tư phụ niên mại 。tứ kim hữu vô lượng hạ niệm hoạn vô y 。ngũ ngã kim đương chí hạ ngã cầu diệu phương 。lục nhược/nhã đắc giải dĩ hạ niệm vãng liệu tật 。 經。時長者子作是念已。即詣父所。稽首禮足。合掌恭敬却住一面。即以伽他請其父曰。慈父當哀愍。我欲救眾生。今請諸醫方。幸願為我說。云何身衰邁。諸大有增損。復在何時中。能生諸疾病。云何啗飲食。得受於安樂。能使內身中。火勢不衰損。眾生有四病。風黃熱痰癊。及以總集病。云何而療治。何時風病起。何時熱病發。何時動痰癊。何時總集生。 Kinh 。thời Trưởng-giả tử tác thị niệm dĩ 。tức nghệ phụ sở 。khể thủ lễ túc 。hợp chưởng cung kính khước trụ/trú nhất diện 。tức dĩ già tha thỉnh kỳ phụ viết 。Từ Phụ đương ai mẩn 。ngã dục cứu chúng sanh 。kim thỉnh chư y phương 。hạnh nguyện vi ngã thuyết 。vân hà thân suy mại 。chư Đại hữu tăng tổn 。phục tại hà thời trung 。năng sanh chư tật bệnh 。vân hà đạm ẩm thực 。đắc thọ/thụ ư an lạc 。năng sử nội thân trung 。hỏa thế bất suy tổn 。chúng sanh hữu tứ bệnh 。phong hoàng nhiệt đàm ấm 。cập dĩ tổng tập bệnh 。vân hà nhi liệu trì 。hà thời phong bệnh khởi 。hà thời nhiệt bệnh phát 。hà thời động đàm ấm 。hà thời tổng tập sanh 。 下第五詣父諮受有二。一請問之儀。二即以伽他下正以頌請。五頌分二。初一頌求哀願說。次四頌正請有五。初半頌問得病因。次半問病生時。次一頌問將養之方。次一頌問醫療之法。後一頌問病起時節。前問初起時。此問病已發動時節。然有二時。一約四時問。二約食前後時問。 hạ đệ ngũ nghệ phụ ti thọ/thụ hữu nhị 。nhất thỉnh vấn chi nghi 。nhị tức dĩ già tha hạ chánh dĩ tụng thỉnh 。ngũ tụng phần nhị 。sơ nhất tụng cầu ai nguyện thuyết 。thứ tứ tụng chánh thỉnh hữu ngũ 。sơ bán tụng vấn đắc bệnh nhân 。thứ bán vấn bệnh sanh thời 。thứ nhất tụng vấn tướng dưỡng chi phương 。thứ nhất tụng vấn y liệu chi Pháp 。hậu nhất tụng vấn bệnh khởi thời tiết 。tiền vấn sơ khởi thời 。thử vấn bệnh dĩ phát động thời tiết 。nhiên hữu nhị thời 。nhất ước tứ thời vấn 。nhị ước thực/tự tiền hậu thời vấn 。 經。時彼長者聞子請已復以伽他而答之曰。我今依古仙。所有療病法。次第為汝說。善聽救眾生。三月是春時。三月名為夏。三月名秋分。三月謂冬時。此據一年中。三三而別說。二二為一節。便成歲六時。初二是華時。三四名熱際。五六名雨際。七八謂秋時。九十是寒時。後二名氷雪。既知如是別。授藥勿令差。當隨此時中。調息於飲食。入腹令消散。眾病則不生。節氣若變改。四大有推移。此時無藥資。必生於病苦。醫人解四時。復知其六節。明閑身七界。食藥使無差。謂味界血肉。膏骨及髓腦。病入此中時。知其可療不。病有四種別。謂風熱痰癊。及以總集病。應知發動時。春中痰癊動。夏內風病生。秋時黃熱增。冬節三俱起。春食澁熱辛。夏膩熱鹹醋。秋時冷甜膩。冬酸澁膩甜。於此四時中。服藥及飲食。若依如是味。眾病無由生。食後病由癊。食消時由熱。消後起由風。準時須識病。既識病源已。隨病而設藥。假令患狀殊。先須療其本。風病服油膩。患熱利為良。癊病應變吐。總集須三藥。風熱癊俱有。是名為總集。雖知病起時。應觀其本性。如是觀知已。順時而授藥。飲食藥無差。斯名善醫者。 Kinh 。thời bỉ Trưởng-giả văn tử thỉnh dĩ phục dĩ già tha nhi đáp chi viết 。ngã kim y cổ tiên 。sở hữu liệu bệnh Pháp 。thứ đệ vi nhữ thuyết 。thiện thính cứu chúng sanh 。tam nguyệt thị xuân thời 。tam nguyệt danh vi hạ 。tam nguyệt danh thu phần 。tam nguyệt vị đông thời 。thử cứ nhất niên trung 。tam tam nhi biệt thuyết 。nhị nhị vi nhất tiết 。tiện thành tuế lục thời 。sơ nhị thị hoa thời 。tam tứ danh nhiệt tế 。ngũ lục danh vũ tế 。thất bát vị thu thời 。cửu thập thị hàn thời 。hậu nhị danh băng tuyết 。ký tri như thị biệt 。thọ/thụ dược vật lệnh sái 。đương tùy thử thời trung 。điều tức ư ẩm thực 。nhập phước lệnh tiêu tán 。chúng bệnh tức bất sanh 。tiết khí nhược/nhã biến cải 。tứ đại hữu thôi di 。thử thời vô dược tư 。tất sanh ư bệnh khổ 。y nhân giải tứ thời 。phục tri kỳ lục tiết 。minh nhàn thân thất giới 。thực/tự dược sử vô sái 。vị vị giới huyết nhục 。cao cốt cập tủy não 。bệnh nhập thử trung thời 。tri kỳ khả liệu bất 。bệnh hữu tứ chủng biệt 。vị phong nhiệt đàm ấm 。cập dĩ tổng tập bệnh 。ứng tri phát động thời 。xuân trung đàm ấm động 。hạ nội phong bệnh sanh 。thu thời hoàng nhiệt tăng 。đông tiết tam câu khởi 。xuân thực/tự sáp nhiệt tân 。hạ nị nhiệt hàm thố 。thu thời lãnh điềm nị 。đông toan sáp nị điềm 。ư thử tứ thời trung 。phục dược cập ẩm thực 。nhược/nhã y như thị vị 。chúng bệnh vô do sanh 。thực/tự hậu bệnh do ấm 。thực/tự tiêu thời do nhiệt 。tiêu hậu khởi do phong 。chuẩn thời tu thức bệnh 。ký thức bệnh nguyên dĩ 。tùy bệnh nhi thiết dược 。giả lệnh hoạn trạng thù 。tiên tu liệu kỳ bổn 。phong bệnh phục du nị 。hoạn nhiệt lợi vi lương 。ấm bệnh ưng biến thổ 。tổng tập tu tam dược 。phong nhiệt ấm câu hữu 。thị danh vi tổng tập 。tuy tri bệnh khởi thời 。ưng quán kỳ bổn tánh 。như thị quán tri dĩ 。thuận thời nhi thọ/thụ dược 。ẩm thực dược vô sái 。tư danh thiện y giả 。 下第六父為解釋。此初結集標舉。次我今依古仙下三十二頌父正頌釋分三。初一頌許說。次三十頌正釋。後一頌總結。正釋中復三。初四頌定時節。三三而別說者。謂三月三月為一時結前四時。二二為一節者。謂二月二月為一節標後六時。次十三頌正答問。後復應知下十二頌重料簡。然答問中初一頌標令調息。次三頌答初問。於中初一頌正答病生因。兩頌令知病處。一味界者。梵云阿羅婆。在脾胃間。飲食至此分為二分。一佉羅界即滓質成大小便。二味界即津味委資身分。二血三肉四膏五骨六髓七腦。界次兩頌答第二問。明病體數并生時。準此五行推之。痰是水。風屬木。熱是火。水六月胎正月死。木九月胎五月死。火十二月胎八月死。故將衰病死。暴時發亦於此時可以治也。亦兼答第五問中初四時問。次兩頌答第三問。次一頌答第五問。次四頌答第四問。問何故問答次第不同。答因答第三食飲將養。乘便即明發動時節。故答與問次第不同。就答療法中分三。初一頌標。次二頌療治法。後一頌結。 hạ đệ lục phụ vi giải thích 。thử sơ kết tập tiêu cử 。thứ ngã kim y cổ tiên hạ tam thập nhị tụng phụ chánh tụng thích phần tam 。sơ nhất tụng hứa thuyết 。thứ tam thập tụng chánh thích 。hậu nhất tụng tổng kết 。chánh thích trung phục tam 。sơ tứ tụng định thời tiết 。tam tam nhi biệt thuyết giả 。vị tam nguyệt tam nguyệt vi nhất thời kết/kiết tiền tứ thời 。nhị nhị vi nhất tiết giả 。vị nhị nguyệt nhị nguyệt vi nhất tiết tiêu hậu lục thời 。thứ thập tam tụng chánh đáp vấn 。hậu phục ứng tri hạ thập nhị tụng trọng liêu giản 。nhiên đáp vấn trung sơ nhất tụng tiêu lệnh điều tức 。thứ tam tụng đáp sơ vấn 。ư trung sơ nhất tụng chánh đáp bệnh sanh nhân 。lượng (lưỡng) tụng lệnh tri bệnh xứ/xử 。nhất vị giới giả 。phạm vân a La bà 。tại Tì vị gian 。ẩm thực chí thử phần vi nhị phần 。nhất khư La giới tức chỉ chất thành Đại tiểu tiện 。nhị vị giới tức tân vị ủy tư thân phần 。nhị huyết tam nhục tứ cao ngũ cốt lục tủy thất não 。giới thứ lượng (lưỡng) tụng đáp đệ nhị vấn 。minh bệnh thể số tinh sanh thời 。chuẩn thử ngũ hành thôi chi 。đàm thị thủy 。phong chúc mộc 。nhiệt thị hỏa 。thủy lục nguyệt thai chánh nguyệt tử 。mộc cửu nguyệt thai ngũ nguyệt tử 。hỏa thập nhị nguyệt thai bát nguyệt tử 。cố tướng suy bệnh tử 。bạo thời phát diệc ư thử thời khả dĩ trì dã 。diệc kiêm đáp đệ ngũ vấn trung sơ tứ thời vấn 。thứ lượng (lưỡng) tụng đáp đệ tam vấn 。thứ nhất tụng đáp đệ ngũ vấn 。thứ tứ tụng đáp đệ tứ vấn 。vấn hà cố vấn đáp thứ đệ bất đồng 。đáp nhân đáp đệ tam thực/tự ẩm tướng dưỡng 。thừa tiện tức minh phát động thời tiết 。cố đáp dữ vấn thứ đệ bất đồng 。tựu đáp liệu Pháp trung phần tam 。sơ nhất tụng tiêu 。thứ nhị tụng liệu trì Pháp 。hậu nhất tụng kết/kiết 。 經。復應知八術。總攝諸醫方。於此若明閑。可療眾生病。謂針刺傷破。身疾并鬼神。惡毒及孩童。延年增氣力。先觀彼形色。語言及性行。然後問其夢。知風熱癊殊。乾瘦少頭髮。其心無定住。多語夢飛行。斯人是風性。少年生白髮。多汗及多瞋。聰明夢見火。斯人是熱性。心定身平整。慮審頭津膩。夢見水白物。是癊性應知。總集性俱有。或二或具三。隨有一偏增。應知是其性。既知本性已。準病而授藥。驗其無死相。方名可救人。諸根倒取境。尊醫人起慢。親友生瞋恚。是死相應知。左眼白色變。舌黑鼻梁欹。耳輪與舊殊。下脣差向下。訶梨勒一種。具足有六味。能除一切病。無忌藥中王。又三果三辛。諸藥中易得。沙糖蜜酥乳。此能療眾病。自餘諸藥物。隨病可增加。先起慈愍心。莫規於財利。 Kinh 。phục ứng tri bát thuật 。tổng nhiếp chư y phương 。ư thử nhược/nhã minh nhàn 。khả liệu chúng sanh bệnh 。vị châm thứ thương phá 。thân tật tinh quỷ thần 。ác độc cập hài đồng 。duyên niên tăng khí lực 。tiên quán bỉ hình sắc 。ngữ ngôn cập tánh hạnh/hành/hàng 。nhiên hậu vấn kỳ mộng 。tri phong nhiệt ấm thù 。kiền sấu thiểu đầu phát 。kỳ tâm vô định trụ/trú 。đa ngữ mộng phi hạnh/hành/hàng 。tư nhân thị phong tánh 。thiểu niên sanh bạch phát 。đa hãn cập đa sân 。thông minh mộng kiến hỏa 。tư nhân thị nhiệt tánh 。tâm định thân bình chỉnh 。lự thẩm đầu tân nị 。mộng kiến thủy bạch vật 。thị ấm tánh ứng tri 。tổng tập tánh câu hữu 。hoặc nhị hoặc cụ tam 。tùy hữu nhất Thiên tăng 。ứng tri thị kỳ tánh 。ký tri bổn tánh dĩ 。chuẩn bệnh nhi thọ/thụ dược 。nghiệm kỳ vô tử tướng 。phương danh khả cứu nhân 。chư căn đảo thủ cảnh 。tôn y nhân khởi mạn 。thân hữu sanh sân khuể 。thị tử tướng ứng tri 。tả nhãn bạch sắc biến 。thiệt hắc Tỳ lương y 。nhĩ luân dữ cựu thù 。hạ thần sái hướng hạ 。ha lê lặc nhất chủng 。cụ túc hữu lục vị 。năng trừ nhất thiết bệnh 。vô kị dược trung Vương 。hựu tam quả tam tân 。chư dược trung dịch đắc 。sa đường mật tô nhũ 。thử năng liệu chúng bệnh 。tự dư chư dược vật 。tùy bệnh khả tăng gia 。tiên khởi từ mẫn tâm 。mạc quy ư tài lợi 。 下十三頌重料簡分五。初二頌教祕術中一頌標一頌釋。八術者。一療被針刺法。二療破傷法。三療身疾。即前四病四鬼損。五中毒藥。六療孩童。七延壽。八養身。二次五頌半教識病體。於中初一頌標示。次四頌辨體。後半頌結法。三次驗其無死相下兩頌半教觀死相。四次訶梨下示其妙藥。此說其總不說別治。初一頌破藥。次一頌補藥。涅槃經第四云。六味一苦二醋三甘四辛五醎六淡。西國此藥最為其上。應是解深密經所說毘涅縛藥。三果者。一訶梨勒迦。二阿摩洛迦。亦云阿無羅迦。即舊云菴摩羅果者訛。三仳仳得迦。似阿無羅而稍大也。三辛者。一干薑。二胡椒。三畢鉢。并沙糖等十易得補治。五次一頌指例誡勸。 hạ thập tam tụng trọng liêu giản phần ngũ 。sơ nhị tụng giáo bí thuật trung nhất tụng tiêu nhất tụng thích 。bát thuật giả 。nhất liệu bị châm thứ Pháp 。nhị liệu phá thương Pháp 。tam liệu thân tật 。tức tiền tứ bệnh tứ quỷ tổn 。ngũ trung độc dược 。lục liệu hài đồng 。thất duyên thọ 。bát dưỡng thân 。nhị thứ ngũ tụng bán giáo thức bệnh thể 。ư trung sơ nhất tụng tiêu thị 。thứ tứ tụng biện thể 。hậu bán tụng kết/kiết Pháp 。tam thứ nghiệm kỳ vô tử tướng hạ lượng (lưỡng) tụng bán giáo quán tử tướng 。tứ thứ ha lê hạ thị kỳ diệu dược 。thử thuyết kỳ tổng bất thuyết biệt trì 。sơ nhất tụng phá dược 。thứ nhất tụng bổ dược 。Niết Bàn Kinh đệ tứ vân 。lục vị nhất khổ nhị thố tam cam tứ tân ngũ mặn lục đạm 。Tây quốc thử dược tối vi kỳ thượng 。ưng thị Giải Thâm Mật Kinh sở thuyết Tì niết phược dược 。tam quả giả 。nhất ha lê lặc Ca 。nhị A ma lạc ca 。diệc vân a vô La Ca 。tức cựu vân am ma la quả giả ngoa 。tam tỷ tỷ đắc Ca 。tự a vô La nhi sảo Đại dã 。tam tân giả 。nhất can khương 。nhị hồ tiêu 。tam tất bát 。tinh sa đường đẳng thập dịch đắc bổ trì 。ngũ thứ nhất tụng chỉ lệ giới khuyến 。 經。我已為汝說療疾中要事以此救眾生當獲無邊果。 Kinh 。ngã dĩ vi nhữ thuyết liệu tật trung yếu sự dĩ thử cứu chúng sanh đương hoạch vô biên quả 。 下第三總結。 hạ đệ tam tổng kết 。 經。善女天爾時長者子流水親問其父八術之要四大增損時節不同餌藥方法既善了。知自忖堪能救療眾病。 Kinh 。thiện nữ thiên nhĩ thời Trưởng-giả tử lưu thủy thân vấn kỳ phụ bát thuật chi yếu tứ đại tăng tổn thời tiết bất đồng nhị dược phương Pháp ký thiện liễu 。tri tự thốn kham năng cứu liệu chúng bệnh 。 下第七忖已學成。 hạ đệ thất thốn dĩ học thành 。 經。即便遍至城邑聚落所在之處隨有百千萬億病苦眾生皆至其所善言慰喻作如是語我是醫人我是醫人善治方藥今為汝等療治眾病悉令除愈。 Kinh 。tức tiện biến chí thành ấp tụ lạc sở tại chi xứ/xử tùy hữu bách thiên vạn ức bệnh khổ chúng sanh giai chí kỳ sở thiện ngôn úy dụ tác như thị ngữ ngã thị y nhân ngã thị y nhân thiện trì phương dược kim vi nhữ đẳng liệu trì chúng bệnh tất lệnh trừ dũ 。 下第八隨告能療。 hạ đệ bát tùy cáo năng liệu 。 經。善女天爾時眾人聞長者子善言慰喻許為治病時有無量百千眾生遇極重病聞是語已身心踊躍得未曾有以此因緣所有病苦悉得蠲除氣力充實平復如本。 Kinh 。thiện nữ thiên nhĩ thời chúng nhân văn Trưởng-giả tử thiện ngôn úy dụ hứa vi trì bệnh thời hữu vô lượng bách thiên chúng sanh ngộ cực trọng bệnh văn thị ngữ dĩ thân tâm dõng dược đắc vị tằng hữu dĩ thử nhân duyên sở hữu bệnh khổ tất đắc quyên trừ khí lực sung thật bình phục như bổn 。 下第九眾聞療愈。 hạ đệ cửu chúng văn liệu dũ 。 經。善女天爾時復有無量百千眾生病苦深重難療治者即共往詣長者子所重請醫療。 Kinh 。thiện nữ thiên nhĩ thời phục hưũ vô lượng bách thiên chúng sanh bệnh khổ thâm trọng nạn/nan liệu trì giả tức cọng vãng nghệ Trưởng-giả tử sở trọng thỉnh y liệu 。 下第十病深重請。 hạ đệ thập bệnh thâm trọng thỉnh 。 經。時長者子即以妙藥令服皆蒙除差。 Kinh 。thời Trưởng-giả tử tức dĩ diệu dược lệnh phục giai mông trừ sái 。 下十一蒙藥皆除。 hạ thập nhất mông dược giai trừ 。 經。善女天是長者子於此國內治百千萬億眾生病苦悉得除差。 Kinh 。thiện nữ thiên thị Trưởng-giả tử ư thử quốc nội trì bách thiên vạn ức chúng sanh bệnh khổ tất đắc trừ sái 。 下十二總結病差。 hạ thập nhị tổng kết bệnh sái 。 長者子流水品第二十五 Trưởng-giả tử lưu thủy phẩm đệ nhị thập ngũ 長者子流水品二十五三門分別。言來意者。十千得記天女疑生。前授記品末雖為略陳未能明解。故除病流水二品更為廣辨令眾深知。前品廣其緣起。此品正說記因。故有此品。故下云。因我往昔以水濟魚與食令飽。為說甚深十二緣起并此相應陀羅尼呪。又為稱彼寶髻佛名。因此善根得生天上。今來我所歡喜聽法。我皆當與授菩提記。釋名者。云長者子標父以明子。表種姓尊。流水者。以行彰名。明其行勝。又自亦是長者為簡其父復稱為子。以有養人長魚之德故號長者。流水二義一能流水。二能與水。從行為名。此乃德行雙彰。此品廣明其事故以為名。解妨者。問何故不名救魚品。答流水義廣。因為救魚亦沾餘類。故不獨名救魚品。 Trưởng-giả tử lưu thủy phẩm nhị thập ngũ tam môn phân biệt 。ngôn lai ý giả 。thập thiên đắc kí Thiên nữ nghi sanh 。tiền thọ kí phẩm mạt tuy vi lược trần vị năng minh giải 。cố trừ bệnh lưu thủy nhị phẩm cánh vi quảng biện lệnh chúng thâm tri 。tiền phẩm quảng kỳ duyên khởi 。thử phẩm chánh thuyết kí nhân 。cố hữu thử phẩm 。cố hạ vân 。nhân ngã vãng tích dĩ thủy tế ngư dữ thực/tự lệnh bão 。vi thuyết thậm thâm thập nhị duyên khởi tinh thử tướng ứng Đà-la-ni chú 。hựu vi xưng bỉ bảo kế Phật danh 。nhân thử thiện căn đắc sanh Thiên thượng 。kim lai ngã sở hoan hỉ thính pháp 。ngã giai đương dữ thọ/thụ Bồ-đề kí 。thích danh giả 。vân Trưởng-giả tử tiêu phụ dĩ minh tử 。biểu chủng tính tôn 。lưu thủy giả 。dĩ hạnh/hành/hàng chương danh 。minh kỳ hạnh/hành/hàng thắng 。hựu tự diệc thị Trưởng-giả vi giản kỳ phụ phục xưng vi tử 。dĩ hữu dưỡng nhân trường/trưởng ngư chi đức cố hiệu Trưởng-giả 。lưu thủy nhị nghĩa nhất năng lưu thủy 。nhị năng dữ thủy 。tùng hạnh/hành/hàng vi danh 。thử nãi đức hạnh/hành/hàng song chương 。thử phẩm quảng minh kỳ sự cố dĩ vi danh 。giải phương giả 。vấn hà cố bất danh cứu ngư phẩm 。đáp lưu thủy nghĩa quảng 。nhân vi cứu ngư diệc triêm dư loại 。cố bất độc danh cứu ngư phẩm 。 經。爾時佛告菩提樹神。善女天。爾時長者子流水於往昔時在天自在光王國內療諸眾生所有病苦。令得平復受安隱樂。時諸眾生以病除故多修福業。廣行惠施。以自歡娛。即共往詣長者子所咸生尊敬。作如是言。善哉善哉大長者子。善能滋長福德之事。增益我等安隱壽命。仁今實是大力醫王。慈悲菩薩妙閑醫藥。善療眾生無量病苦。如是稱歎周遍城邑。 Kinh 。nhĩ thời Phật cáo Bồ-đề thụ Thần 。thiện nữ thiên 。nhĩ thời Trưởng-giả tử lưu thủy ư vãng tích thời tại Thiên tự tại quang Vương quốc nội liệu chư chúng sanh sở hữu bệnh khổ 。lệnh đắc bình phục thọ/thụ an ổn lạc/nhạc 。thời chư chúng sanh dĩ bệnh trừ cố đa tu phước nghiệp 。quảng hạnh/hành/hàng huệ thí 。dĩ tự hoan ngu 。tức cọng vãng nghệ Trưởng-giả tử sở hàm sanh tôn kính 。tác như thị ngôn 。Thiện tai thiện tai Đại Trưởng-giả tử 。thiện năng tư trường/trưởng phước đức chi sự 。tăng ích ngã đẳng an ổn thọ mạng 。nhân kim thật thị Đại lực y vương 。từ bi Bồ Tát diệu nhàn y dược 。thiện liệu chúng sanh vô lượng bệnh khổ 。như thị xưng thán chu biến thành ấp 。 品文分四。一歎結醫能。二善女天下明救魚行。三爾時佛告下結會今古。四爾時大眾下領悟依學。初中復四。初結眾病除。次時諸眾生下明眾增福業。次即共往詣下眾往禮讚。次如是稱歎下總結名聞。 phẩm văn phần tứ 。nhất thán kết/kiết y năng 。nhị thiện nữ thiên hạ minh cứu ngư hạnh/hành/hàng 。tam nhĩ thời Phật cáo hạ kết/kiết hội kim cổ 。tứ nhĩ thời Đại chúng hạ lĩnh ngộ y học 。sơ trung phục tứ 。sơ kết/kiết chúng bệnh trừ 。thứ thời chư chúng sanh hạ minh chúng tăng phước nghiệp 。thứ tức cọng vãng nghệ hạ chúng vãng lễ tán 。thứ như thị xưng thán hạ tổng kết danh văn 。 經。善女天時長者子妻名水肩藏有其二子一名水滿二名水藏。 Kinh 。thiện nữ thiên thời Trưởng-giả tử thê danh thủy kiên tạng hữu kỳ nhị tử nhất danh thủy mãn nhị danh thủy tạng 。 下明救魚行文亦為四。初明菩薩眷屬。二是時流水下明其救魚。三爾時世尊下諸天聞讚。四佛告善女天下明魚報恩。此即初也。 hạ minh cứu ngư hạnh/hành/hàng văn diệc vi tứ 。sơ minh Bồ Tát quyến thuộc 。nhị Thị thời lưu thủy hạ minh kỳ cứu ngư 。tam nhĩ thời Thế Tôn hạ chư Thiên văn tán 。tứ Phật cáo thiện nữ thiên hạ minh ngư báo ân 。thử tức sơ dã 。 經。是時流水將其二子。漸次遊行城邑聚落。過空澤中深險之處。見諸禽獸犲狼狐玃鵰鷲之屬。食血肉者皆悉奔飛一向而去。時長者子作如是念。此諸禽獸何因緣故一向飛起。我當隨後暫往觀之。即便隨去見有大池名曰野生。其水將盡。於此池中多有眾魚。流水見已生大悲心。時有樹神示現半身作如是語。善哉善哉。善男子。汝有實義名流水者。可愍此魚應與其水。有二因緣名為流水。一能流水。二能與水。汝今應當隨名而作。是時流水問樹神言。此魚頭數為有幾何。樹神答曰。數滿十千。善女天。時長者子聞是數已。倍益悲心。時此大池為日所暴。餘水無幾。是十千魚將入死門。旋身宛轉。見是長者以有所希隨逐瞻視目未曾捨。時長者子見是事已。馳趣四方欲覓於水竟不能得。復望一邊見有大樹。即便昇上折取枝葉為作蔭涼。復更推求是池中水從何處來。尋覓不已。見一大河名曰水生。時此河邊有諸漁人為取魚故。於河上流懸險之處。決棄其水不令下過於所決處。卒難修補。便作是念。此崖深峻設百千人時經三月亦未能斷。況我一人而堪濟辨。時長者子速還本城。至大王所。頭面禮足。却住一面。合掌恭敬作如是言。我為大王國土人民治種種病悉令安隱。漸次遊行至其空澤。見有一池名曰野生。其水欲涸。有十千魚為日所暴。將死不久。唯願大王慈悲愍念。與二十大象暫往負水濟彼魚命。如我與諸病人壽命。爾時大王即勅大臣速疾與此醫王大象。時彼大臣奉王勅已。白長者子。善哉大士。仁今自可至象厩中隨意選取二十大象。利益眾生令得安樂。是時流水及其二子將二十大象。又從酒家多借皮囊。往決水處以囊盛水。象負至池瀉置池中。水即彌滿還復如故。 Kinh 。Thị thời lưu thủy tướng kỳ nhị tử 。tiệm thứ du hạnh/hành/hàng thành ấp tụ lạc 。quá/qua không trạch trung thâm hiểm chi xứ/xử 。kiến chư cầm thú 犲lang hồ 玃điêu thứu chi chúc 。thực/tự huyết nhục giả giai tất bôn phi nhất hướng nhi khứ 。thời Trưởng-giả tử tác như thị niệm 。thử chư cầm thú hà nhân duyên cố nhất hướng phi khởi 。ngã đương tùy hậu tạm vãng quán chi 。tức tiện tùy khứ kiến hữu Đại trì danh viết dã sanh 。kỳ thủy tướng tận 。ư thử trì trung đa hữu chúng ngư 。lưu thủy kiến dĩ sanh đại bi tâm 。thời hữu thụ/thọ Thần thị hiện bán thân tác như thị ngữ 。Thiện tai thiện tai 。Thiện nam tử 。nhữ hữu thật nghĩa danh lưu thủy giả 。khả mẫn thử ngư ưng dữ kỳ thủy 。hữu nhị nhân duyên danh vi lưu thủy 。nhất năng lưu thủy 。nhị năng dữ thủy 。nhữ kim ứng đương tùy danh nhi tác 。Thị thời lưu thủy vấn thụ/thọ Thần ngôn 。thử ngư đầu số vi hữu kỷ hà 。thụ/thọ Thần đáp viết 。số mãn thập thiên 。thiện nữ thiên 。thời Trưởng-giả tử văn thị số dĩ 。bội ích bi tâm 。thời thử Đại trì vi nhật sở bạo 。dư thủy vô kỷ 。thị thập thiên ngư tướng nhập tử môn 。toàn thân uyển chuyển 。kiến thị Trưởng-giả dĩ hữu sở hy tùy trục chiêm thị mục vị tằng xả 。thời Trưởng-giả tử kiến thị sự dĩ 。trì thú tứ phương dục mịch ư thủy cánh bất năng đắc 。phục vọng nhất biên kiến hữu Đại thụ/thọ 。tức tiện thăng thượng chiết thủ chi diệp vi tác ấm lương 。phục cánh thôi cầu thị trì trung thủy tùng hà xứ/xử lai 。tầm mịch bất dĩ 。kiến nhất đại hà danh viết thủy sanh 。thời thử hà biên hữu chư ngư nhân vi thủ ngư cố 。ư hà thượng lưu huyền hiểm chi xứ/xử 。quyết khí kỳ thủy bất lệnh hạ quá/qua ư sở quyết xứ/xử 。tốt nạn/nan tu bổ 。tiện tác thị niệm 。thử nhai thâm tuấn thiết ách thiên nhân thời Kinh tam nguyệt diệc vị năng đoạn 。huống ngã nhất nhân nhi kham tế biện 。thời Trưởng-giả tử tốc hoàn bổn thành 。chí Đại Vương sở 。đầu diện lễ túc 。khước trụ/trú nhất diện 。hợp chưởng cung kính tác như thị ngôn 。ngã vi Đại Vương quốc độ nhân dân trì chủng chủng bệnh tất lệnh an ổn 。tiệm thứ du hạnh/hành/hàng chí kỳ không trạch 。kiến hữu nhất trì danh viết dã sanh 。kỳ thủy dục hạc 。hữu thập thiên ngư vi nhật sở bạo 。tướng tử bất cửu 。duy nguyện Đại Vương từ bi mẫn niệm 。dữ nhị thập đại tượng tạm vãng phụ thủy tế bỉ ngư mạng 。như ngã dữ chư bệnh nhân thọ mạng 。nhĩ thời Đại Vương tức sắc đại thần tốc tật dữ thử y vương đại tượng 。thời bỉ đại thần phụng Vương sắc dĩ 。bạch Trưởng-giả tử 。Thiện tai đại sĩ 。nhân kim tự khả chí tượng cứu trung tùy ý tuyển thủ nhị thập đại tượng 。lợi ích chúng sanh lệnh đắc an lạc 。Thị thời lưu thủy cập kỳ nhị tử tướng nhị thập đại tượng 。hựu tùng tửu gia đa tá bì nang 。vãng quyết thủy xứ/xử dĩ nang thịnh thủy 。tượng phụ chí trì tả trí trì trung 。thủy tức di mãn hoàn phục như cố 。 下明其救魚有八。一父子遊方。二見諸禽獸下明覩異相。三時長者子下菩薩思念。四即便隨去下念已尋觀。五見有大池下遂見枯魚。六流水見已下即起悲心。七時有樹神下樹神勸救。於中有三。一現身為急難故。二作如是語下讚歎引冀發心故。三善男子汝有實義下勸救符名義故。於中復三。初標勸。次有二因緣下釋勸。汝今應當下結勸。八是時流水下依請為救。於中復六。一問數幾許。二樹神答曰下答有十千。三善女天下轉益慈悲。四時此大池下明魚受苦。五見是長者下眾魚希救。六時長者子下慈悲正救。於中復二。初悲心救苦。後復更思惟下慈心與樂。故經云演說正法樂。能為後世受樂因故。初救苦有二。初與水。後善女天時長者下施食。與水有十一。此初遍求無水。二復望一邊下且為作涼。三復更推求下尋覓池源。四時此河邊下見源被決。五便作是念下念難修補。六時長者子下求象於王。七爾時大王下王勅急與。八時彼大臣下掌官任選。九是時流水下得象遂意。十又從酒家下假借酒囊。十一往決水處下運水添池還復得滿。 hạ minh kỳ cứu ngư hữu bát 。nhất phụ tử du phương 。nhị kiến chư cầm thú hạ minh đổ dị tướng 。tam thời Trưởng-giả tử hạ Bồ Tát tư niệm 。tứ tức tiện tùy khứ hạ niệm dĩ tầm quán 。ngũ kiến hữu Đại trì hạ toại kiến khô ngư 。lục lưu thủy kiến dĩ hạ tức khởi bi tâm 。thất thời hữu thụ/thọ Thần hạ thụ/thọ Thần khuyến cứu 。ư trung hữu tam 。nhất hiện thân vi cấp nạn/nan cố 。nhị tác như thị ngữ hạ tán thán dẫn kí phát tâm cố 。tam Thiện nam tử nhữ hữu thật nghĩa hạ khuyến cứu phù danh nghĩa cố 。ư trung phục tam 。sơ tiêu khuyến 。thứ hữu nhị nhân duyên hạ thích khuyến 。nhữ kim ứng đương hạ kết khuyến 。bát Thị thời lưu thủy hạ y thỉnh vi cứu 。ư trung phục lục 。nhất vấn số kỷ hứa 。nhị thụ/thọ Thần đáp viết hạ đáp hữu thập thiên 。tam thiện nữ thiên hạ chuyển ích từ bi 。tứ thời thử Đại trì hạ minh ngư thọ khổ 。ngũ kiến thị Trưởng-giả hạ chúng ngư hy cứu 。lục thời Trưởng-giả tử hạ từ bi chánh cứu 。ư trung phục nhị 。sơ bi tâm cứu khổ 。hậu phục cánh tư tánh hạ từ tâm dữ lạc/nhạc 。cố Kinh vân diễn thuyết Chánh Pháp lạc/nhạc 。năng vi hậu thế thọ/thụ lạc/nhạc nhân cố 。sơ cứu khổ hữu nhị 。sơ dữ thủy 。hậu thiện nữ thiên thời Trưởng-giả hạ thí thực 。dữ thủy hữu thập nhất 。thử sơ biến cầu vô thủy 。nhị phục vọng nhất biên hạ thả vi tác lương 。tam phục cánh thôi cầu hạ tầm mịch trì nguyên 。tứ thời thử hà biên hạ kiến nguyên bị quyết 。ngũ tiện tác thị niệm hạ niệm nạn/nan tu bổ 。lục thời Trưởng-giả tử hạ cầu tượng ư Vương 。thất nhĩ thời Đại Vương hạ Vương sắc cấp dữ 。bát thời bỉ Đại thần hạ chưởng quan nhâm tuyển 。cửu Thị thời lưu thủy hạ đắc tượng toại ý 。thập hựu tùng tửu gia hạ giả tá tửu nang 。thập nhất vãng quyết thủy xứ/xử hạ vận thủy thiêm trì hoàn phục đắc mãn 。 經。善女天。時長者子於池四邊周旋而視。時彼眾魚亦復隨逐循岸而行。時長者子復作是念。眾魚何故隨我而行。必為饑火之所惱逼。復欲從我求索於食。我今當與。爾時長者子流水告其子言。汝取一象最大力者速至家中啟父長者家中所有可食之物。乃至父母食啗之分及以妻子奴婢之分。悉皆收取即可持來。爾時二子受父教已。乘最大象速往家中至祖父所。說如上事收取家中可食之物置於象上疾還父所至彼池邊。是時流水見其子來身心喜躍。遂取飯食遍散池中。魚得食已悉皆飽足。 Kinh 。thiện nữ thiên 。thời Trưởng-giả tử ư trì tứ biên chu toàn nhi thị 。thời bỉ chúng ngư diệc phục tùy trục tuần ngạn nhi hạnh/hành/hàng 。thời Trưởng-giả tử phục tác thị niệm 。chúng ngư hà cố tùy ngã nhi hạnh/hành/hàng 。tất vi cơ hỏa chi sở não bức 。phục dục tùng ngã cầu tác ư thực/tự 。ngã kim đương dữ 。nhĩ thời Trưởng-giả tử lưu thủy cáo kỳ tử ngôn 。nhữ thủ nhất tượng tối Đại lực giả tốc chí gia trung khải phụ Trưởng-giả gia trung sở hữu khả thực/tự chi vật 。nãi chí phụ mẫu thực/tự đạm chi phần cập dĩ thê tử nô tỳ chi phần 。tất giai thu thủ tức khả trì lai 。nhĩ thời nhị tử thọ/thụ phụ giáo dĩ 。thừa tối đại tượng tốc vãng gia trung chí tổ phụ sở 。thuyết như thượng sự thu thủ gia trung khả thực/tự chi vật trí ư tượng thượng tật hoàn phụ sở chí bỉ trì biên 。Thị thời lưu thủy kiến kỳ tử lai thân tâm hỉ dược 。toại thủ phạn thực biến tán trì trung 。ngư đắc thực/tự dĩ tất giai bão túc 。 下悲心救苦中第二施食有十二。初長者巡瞻。二時彼眾魚下魚亦隨視。三時長者子下長者觀念。四必為飢火下知魚所惱。五我今當與者慈心念與。六爾時長者子下令子取食。七爾時二子下子詣祖陳。八收取家中下得食而返。九是時流水下長者心歡。十遂取餅食下即遍施魚。十一魚得食已下魚因飽足。 hạ bi tâm cứu khổ trung đệ nhị thí thực hữu thập nhị 。sơ Trưởng-giả tuần chiêm 。nhị thời bỉ chúng ngư hạ ngư diệc tùy thị 。tam thời Trưởng-giả tử hạ Trưởng-giả quán niệm 。tứ tất vi cơ hỏa hạ tri ngư sở não 。ngũ ngã kim đương dữ giả từ tâm niệm dữ 。lục nhĩ thời Trưởng-giả tử hạ lệnh tử thủ thực/tự 。thất nhĩ thời nhị tử hạ tử nghệ tổ trần 。bát thu thủ gia trung hạ đắc thực/tự nhi phản 。cửu Thị thời lưu thủy hạ Trưởng-giả tâm hoan 。thập toại thủ bính thực/tự hạ tức biến thí ngư 。thập nhất ngư đắc thực/tự dĩ hạ ngư nhân bão túc 。 經。便作是念我今施食令魚得命願於來世當施法食充濟無邊。 Kinh 。tiện tác thị niệm ngã kim thí thực lệnh ngư đắc mạng nguyện ư lai thế đương thí pháp thực sung tế vô biên 。 下第十二長者發願。 hạ đệ thập nhị Trưởng-giả phát nguyện 。 經。復更思惟我先曾於空閑林處見一苾芻讀大乘經說十二緣生甚深法要又經中說若有眾生臨命終時得聞寶髻如來名者即生天上我今當為是十千魚演說甚深十二緣起亦當稱說寶髻佛名然贍部洲有二種人一者深信大乘二者不信毀訾亦當為彼增長信心。 Kinh 。phục cánh tư tánh ngã tiên tằng ư không nhàn lâm xứ/xử kiến nhất Bí-sô độc Đại thừa Kinh thuyết thập nhị duyên sanh thậm thâm pháp yếu hựu Kinh trung thuyết nhược hữu chúng sanh lâm mạng chung thời đắc văn bảo kế Như Lai danh giả tức sanh Thiên thượng ngã kim đương vi thị thập thiên ngư diễn thuyết thậm thâm thập nhị duyên khởi diệc đương xưng thuyết bảo kế Phật danh nhiên thiệm bộ châu hữu nhị chủng nhân nhất giả thâm tín Đại-Thừa nhị giả bất tín hủy tí diệc đương vi bỉ tăng trưởng tín tâm 。 下慈悲正救中第二慈心與樂有二。初內自思惟。後時長者子下外行利樂。初中復三。初念昔所聞。次我今下思為魚說。後然贍部下兼亦利人。即下文中由魚得益報長者恩。王臣等聞因發深信故也。三文如次。 hạ từ bi chánh cứu trung đệ nhị từ tâm dữ lạc/nhạc hữu nhị 。sơ nội tự tư tánh 。hậu thời Trưởng-giả tử hạ ngoại hạnh/hành/hàng lợi lạc 。sơ trung phục tam 。sơ niệm tích sở văn 。thứ ngã kim hạ tư vi ngư thuyết 。hậu nhiên thiệm bộ hạ kiêm diệc lợi nhân 。tức hạ văn trung do ngư đắc ích báo Trưởng-giả ân 。Vương Thần đẳng văn nhân phát thâm tín cố dã 。tam văn như thứ 。 經。時長者子作如是念我入池中可為眾魚說深妙法作是念已即便入水唱言南謨過去寶髻如來應正遍知明行足善逝世間解無上士調御丈夫天人師佛世尊此佛往昔修菩薩行時作是誓願於十方界所有眾生臨命終時聞我名者命終之後得生三十三天。 Kinh 。thời Trưởng-giả tử tác như thị niệm ngã nhập trì trung khả vi chúng ngư thuyết thâm diệu Pháp tác thị niệm dĩ tức tiện nhập thủy xướng ngôn Nam mô quá khứ bảo kế Như Lai ưng Chánh-biến-Tri Minh-hạnh-Túc Thiện-Thệ Thế-gian-giải Vô-thượng-Sĩ điều ngự trượng phu Thiên Nhân Sư Phật Thế tôn thử Phật vãng tích tu Bồ Tát hạnh thời tác thị thệ nguyện ư thập phương giới sở hữu chúng sanh lâm mạng chung thời văn ngã danh giả mạng chung chi hậu đắc sanh tam thập tam thiên 。 下外行利樂有二。初思欲入池作是念下正為饒益中復有二。初為稱佛名。爾時流水下為說深法。亦即未信令信。已信令解。初中初稱佛名。此佛往昔下釋為稱此佛之所以。 hạ ngoại hạnh/hành/hàng lợi lạc hữu nhị 。sơ tư dục nhập trì tác thị niệm hạ chánh vi nhiêu ích trung phục hưũ nhị 。sơ vi xưng Phật danh 。nhĩ thời lưu thủy hạ vi thuyết thâm pháp 。diệc tức vị tín lệnh tín 。dĩ tín lệnh giải 。sơ trung sơ xưng Phật danh 。thử Phật vãng tích hạ thích vi xưng thử Phật chi sở dĩ 。 經。爾時流水復為池魚演說如是甚深妙法。 Kinh 。nhĩ thời lưu thủy phục vi trì ngư diễn thuyết như thị thậm thâm diệu pháp 。 下為說法有二。初顯說後密說。或初說法令解。後說呪為護。初中復二。初總標次別釋。此標也。 hạ vi thuyết Pháp hữu nhị 。sơ hiển thuyết hậu mật thuyết 。hoặc sơ thuyết Pháp lệnh giải 。hậu thuyết chú vi hộ 。sơ trung phục nhị 。sơ tổng tiêu thứ biệt thích 。thử tiêu dã 。 經。此有故彼有此生故彼生。 Kinh 。thử hữu cố bỉ hữu thử sanh cố bỉ sanh 。 下有二釋。初明雜染緣起。即是依流轉生死次第。後此滅故彼滅下明清淨緣起。即是依還滅斷除次第。然二類緣起各有順逆二種觀行。此各依順說影彰二逆觀。初中復二。初別標。所謂下別釋。此初也。準雜集論第四說有三緣生。一無作緣生。二無常緣生。三勢用緣生。初二緣生通一切有為。第三緣生約有情法。然諸處文多約十二緣起支辨。是根本故。言此有故彼有等者。如次初二。對法云此有故彼有者。明無作緣生義。唯由有緣故果法得有。非緣有實作用能生果法。此為破諸外道橫執大梵神我有實作用能為物因故。云非緣有實作用能生果法。亦破外道無因妄計故云此有故彼有。此生故彼生者。明無常緣生義。非無生法為因故少所生法而得成立。此破外道常法為因能生諸法。亦遮未來。化地部等執有十二緣起支無為。能令緣起生無雜亂故。云亦非無生法為因故少所生法而得成立。言甚深者有五種。云因甚深故。相甚深故。生甚深故。住甚深故。轉甚深故。是甚深義。廣如彼釋。 hạ hữu nhị thích 。sơ minh tạp nhiễm duyên khởi 。tức thị y lưu chuyển sanh tử thứ đệ 。hậu thử diệt cố bỉ diệt hạ minh thanh tịnh duyên khởi 。tức thị y hoàn diệt đoạn trừ thứ đệ 。nhiên nhị loại duyên khởi các hữu thuận nghịch nhị chủng quán hạnh/hành/hàng 。thử các y thuận thuyết ảnh chương nhị nghịch quán 。sơ trung phục nhị 。sơ biệt tiêu 。sở vị hạ biệt thích 。thử sơ dã 。chuẩn tạp tập luận đệ tứ thuyết hữu tam duyên sanh 。nhất vô tác duyên sanh 。nhị vô thường duyên sanh 。tam thế dụng duyên sanh 。sơ nhị duyên sanh thông nhất thiết hữu vi 。đệ tam duyên sanh ước hữu tình Pháp 。nhiên chư xứ/xử văn đa ước thập nhị duyên khởi chi biện 。thị căn bản cố 。ngôn thử hữu cố bỉ hữu đẳng giả 。như thứ sơ nhị 。đối pháp vân thử hữu cố bỉ hữu giả 。minh vô tác duyên sanh nghĩa 。duy do hữu duyên cố quả Pháp đắc hữu 。phi duyên hữu thật tác dụng năng sanh quả Pháp 。thử vi phá chư ngoại đạo hoạnh chấp đại phạm thần ngã hữu thật tác dụng năng vi vật nhân cố 。vân phi duyên hữu thật tác dụng năng sanh quả Pháp 。diệc phá ngoại đạo vô nhân vọng kế cố vân thử hữu cố bỉ hữu 。thử sanh cố bỉ sanh giả 。minh vô thường duyên sanh nghĩa 。phi vô sanh pháp vi nhân cố thiểu sở sanh pháp nhi đắc thành lập 。thử phá ngoại đạo thường Pháp vi nhân năng sanh chư Pháp 。diệc già vị lai 。hóa địa bộ đẳng chấp hữu thập nhị duyên khởi chi vô vi 。năng lệnh duyên khởi sanh vô tạp loạn cố 。vân diệc phi vô sanh pháp vi nhân cố thiểu sở sanh pháp nhi đắc thành lập 。ngôn thậm thâm giả hữu ngũ chủng 。vân nhân thậm thâm cố 。tướng thậm thâm cố 。sanh thậm thâm cố 。trụ/trú thậm thâm cố 。chuyển thậm thâm cố 。thị thậm thâm nghĩa 。quảng như bỉ thích 。 經。所謂無明緣行．行緣識．識緣名色．名色緣六處．六處緣觸．觸緣受．受緣愛．愛緣取．取緣有．有緣生．生緣老死憂悲苦惱。此滅故彼滅。所謂無明滅則行滅．行滅則識滅．識滅則名色滅．名色滅則六處滅．六處滅則觸滅．觸滅則受滅．受滅則愛滅．愛滅則取滅．取滅則有滅．有滅則生滅．生滅則老死滅．老死滅則憂悲苦惱滅。如是純極苦蘊悉皆除滅。 Kinh 。sở vị vô minh duyên hạnh/hành/hàng ．hạnh/hành/hàng duyên thức ．thức duyên danh sắc ．danh sắc duyên lục xứ ．lục xứ duyên xúc ．xúc duyên thọ/thụ ．thọ/thụ duyên ái ．ái duyên thủ ．thủ duyên hữu ．hữu duyên sanh ．sanh duyên lão tử ưu bi khổ não 。thử diệt cố bỉ diệt 。sở vị vô minh diệt tức hạnh/hành/hàng diệt ．hạnh/hành/hàng diệt tức thức diệt ．thức diệt tức danh sắc diệt ．danh sắc diệt tức lục xứ diệt ．lục xứ diệt tức xúc diệt ．xúc diệt tức thọ/thụ diệt ．thọ/thụ diệt tức ái diệt ．ái diệt tức thủ diệt ．thủ diệt tức hữu diệt ．hữu diệt tức sanh diệt ．sanh diệt tức lão tử diệt ．lão tử diệt tức ưu bi khổ não diệt 。như thị thuần cực khổ uẩn tất giai trừ diệt 。 下別釋緣起。此即第三勢用緣生也。諸有為法因緣別故各有勢用。故對法云。雖復諸法無作無常。然不隨一法為緣故一切果生。諸法功能各差別故。十地經云。死別離時意根相對名憂。五根相對為苦。出聲啼哭名悲。愚人心熱名惱。此依雜染生起次第。言此滅故彼滅下明清淨順觀除滅次第。文有三。初標。次釋。後如是純極下別結也。此緣起義略以四門分別。一出體。二釋名。三觀行。四問答。初無明支體。煩惱障中正支取分別中能發感總別報。或唯感總報者。為無明支體。兼支即通俱生分別。無明為體故。成唯識第八云。此中無明唯取能發正感後世善惡業者。又云。正發業者唯見所斷。助者不定。此通相應不共纏及隨眠。行支體者。通善不善身語意業。唯感總報及通感總別二業為性。唯感別報即非行支。故唯識云。即彼所發乃名為行。由此一切順現受業別助當業皆非行支。亦通現種。假通身語二業表色。實唯是思。識支體者。唯取第八異熟識種。故唯識論云。此中識種謂本識因唯取行支所感異熟第八識種。初結生故。總報主故。不通現行及餘轉識。有處說通現行及六識者。汎明識支。非正出體。及依當來現起分位說通現行故。唯識論云。因時定無現行義故。乃至受支亦復如是。名色支體。唯識論云。除後三因餘因皆是名色種攝。後之三因如名次第即後三種。此說五支不相雜亂。於一剎那為行所集實緣起說。據實。因中識等五支亦無次第。唯識論云。依當現行次第而說。若據現行不唯業感非實支體。約分位說。異熟六根種名六處支。異熟觸受種為觸受支。除此四外諸異熟法皆名色支。然契經言名謂非色四蘊色謂羯剌藍等者。亦依當現及汎名色。非正名色支。如說識與名色更互為依猶如束蘆。亦依當現及汎名色。說名中通說第七為名。不爾束蘆喻不成故。又復據實。名色支體名但二蘊。受為受支。識為意處。論說名色六處非假非雜故。又云除後三因故。若爾如何云名謂非色四蘊。此亦不違。前已會訖。論又釋云。或名色種總攝五因。於中隨勝立餘四種。六處與識總別亦然。故經中云名謂四慈。即約總名。若分五支即據別說。愛支正體亦唯俱生。助潤不定。故唯識云。正潤生者唯修所斷。又瑜伽云全界煩惱皆能潤生。即通助說。又取迷事。雖通緣內外法。然論多說緣外境生名為愛支。取支正體通用一切俱生煩惱。助通分別。有處唯說愛增名取者。唯識論云。雖取支中攝餘煩惱。而愛潤勝說是愛增。且依初後分愛取二。實攝餘惑。愛取二支俱通種現。有支即前行及識等五果種為愛取潤轉名為有。有處唯說業名有支者。唯識會云。此能正感異熟果故。有處唯說識等五名有支者。唯識論云。親生當來生老死位識等五故。此唯種子不通現行。生支體者。成唯識云。始從中有至本有中未衰變來皆生支攝。老死支體。唯識論云。諸衰變位總名為老。身壞命終乃名為死。此二支體皆通五蘊。唯是現行。異熟果攝。十地論云。十二有支皆有子時果時。即俱通種現。等者。緣起經解云。能所引生一時而有。次第宣說。義類無別。唯識論亦云。依已潤位引生同時。潤未潤時必不俱故。此約相從。非實剋體。皆通種現。憂悲苦惱因老死起。非是支攝。二釋名者。但釋總名不解別名。如緣起經及對法論各有多釋。今依瑜伽略為四釋。一云。由煩惱繫縛往諸趣中數數生起故名緣起。此依緣字起字而釋。二云。依詫眾緣速謝滅已續和合生故名緣起。此依剎那生滅義釋。簡大眾部等是無為法。亦簡正量部一期四相。三云。眾緣過去而不捨離依自相續而得生起故名緣起。如說此有故彼有此生故彼生。非餘義如前解。四云。於過去世覺緣性已等相續起故名緣起。如世尊說。我已覺悟等起宣說。即由此名展轉傳說。故名緣起。三觀行者有二觀別。一依觀雜染。二依觀清淨。二觀各有順逆兩類。故對法第四云。雜染順逆故清淨順逆故。雜染順者依流轉次第說。謂無明緣行乃至生緣老死。此即生死次第相生。雜染逆者依安立諦說。有二不同。一見道前遠方便觀作七十七智。二近方便觀即作四十四智。或資糧加行二道別故。或俱加行但前後別。且七十七智觀者。謂緣現老死由誰而有。謂由現生而有老死。又觀非不由現生而有老死。現在自身自己作故便成二智。緣過未世老死亦爾。各二成六觀。無始來一切老死皆緣於生。未來雖未起容有雜染還滅義。故今觀雜染。亦成二智。三際之中初由生支而有老死。觀果有因。推因之智。第二又觀非不由生而有老死。審因之智。初破無因生。後破自然等生。離諸外道妄計度故。第七又觀支所不攝諸有漏智。遍知義故即名法住智。遍知三世緣起教法名支不攝。前六緣理如實而知。是思修慧名真實智。第七緣教。是聞慧故名法住智亦名假智。合成七智。如觀老死有其七智。乃至行支亦有七智。唯除無明。無明無因智。因闕故成七十七。異生聖者亦同共有。四十四智者。謂觀老死即苦諦。觀老死集老死滅老死趣滅行。乃至觀行支苦行集行滅行趣滅行。十一各四成四十四。無明無因故非四十八。此有漏觀故名雜染。或觀體有漏。或觀有漏法。即通聖智。經文有順而無逆。觀清淨順者。謂無明滅故行滅。乃至生滅故老死滅。順次第觀。此依斷位次第而說。逆觀者。謂由誰無故老死無。由誰滅故老死滅。乃至由誰無故行無。由誰滅故行滅。此依得果究竟位觀逆次第說令成熟故。四問答分別者。問何故諸處說緣起支或現或種或總或別有多差別。答所有差別多如成唯識論第八會訖。今此出體據實大乘正緣起說。餘說不同。或就當來現起分位假實合說。非現起位次第皆是業所感故。或有就三乘通說。如俱有根名色無間滅意名名等。問觀次之中如有處言。觀緣起支齊識退還者何。答依染逆中初修習位作安立諦近方便觀作如是說。何者。如觀老死苦老死集老死滅老死趣滅行。乃至隨應歷觀諸諦。由老死支苦諦所攝。於緣起中先逆觀察。以三種相觀老死支。一細因緣。二麁因緣。三非不定感生因緣。細謂愛取有。麁謂生支體。由此二生而有老死。此中意約二世合觀雜緣起說。觀當老死。細生為因即愛取有。現法老死麁生為因。即生支是。除此二生餘定無能與老死果名非不定。此亦審因名非不定。準知二生為老死因即推因也。此觀老死集。雖觀老死集諦至愛。於後際苦并彼集諦未為喜足。遂復觀察後集因緣現在眾苦。謂遍逆觀受觸六處名色與識觀未來苦。是當苦諦觀。彼集因是當集諦觀。未來苦之集諦由誰而有。知由從前集所生起識為邊際。現法苦有既知從先集所生起。不應復觀此云何有。又識名色譬如束蘆展轉相緣無作者等。是故觀察齊識退還。故不至於行無明支。如是觀察苦集十支。次觀滅諦。始從老死乃至無明云何當滅。由不造彼無明為緣新行支故彼苦方滅。次第尋求證此滅道。憶昔師友授緣起法。世間正見令得現起。如是數觀令見增長。是染逆觀。此觀老死滅及趣滅行即至無明。此中且約現未二老死支及因略不言過去老死及因。又復已滅不求斷彼。由作四諦故合觀察。若作七十七智即三世別。又解。或緣現老死觀近遠因。因皆過去。即至愛支。若觀未來老死。從有至愛。若愛已前是未來苦。約當起次第。不爾種子非展轉緣。若依前解現未老死即合觀。因即別觀。此解因合觀老死別觀。非但老死支逆觀。觀未來集苦亦是逆觀。問或有處說。從觀無明至生即止者何。答約機欲性尋因果說。老死無果。但至生支。問或有逆觀至名色支者何。答據業種為識支說。以識攝在名色中故。 hạ biệt thích duyên khởi 。thử tức đệ tam thế dụng duyên sanh dã 。chư hữu vi Pháp nhân duyên biệt cố các hữu thế dụng 。cố đối pháp vân 。tuy phục chư Pháp vô tác vô thường 。nhiên bất tùy nhất Pháp vi duyên cố nhất thiết quả sanh 。chư Pháp công năng các sái biệt cố 。thập địa Kinh vân 。tử biệt ly thời ý căn tướng đối danh ưu 。ngũ căn tướng đối vi khổ 。xuất thanh đề khốc danh bi 。ngu nhân tâm nhiệt danh não 。thử y tạp nhiễm sanh khởi thứ đệ 。ngôn thử diệt cố bỉ diệt hạ minh thanh tịnh thuận quán trừ diệt thứ đệ 。văn hữu tam 。sơ tiêu 。thứ thích 。hậu như thị thuần cực hạ biệt kết/kiết dã 。thử duyên khởi nghĩa lược dĩ tứ môn phân biệt 。nhất xuất thể 。nhị thích danh 。tam quán hạnh/hành/hàng 。tứ vấn đáp 。sơ vô minh chi thể 。phiền não chướng trung chánh chi thủ phân biệt trung năng phát cảm tổng biệt báo 。hoặc duy cảm tổng báo giả 。vi vô minh chi thể 。kiêm chi tức thông câu sanh phân biệt 。vô minh vi thể cố 。thành duy thức đệ bát vân 。thử trung vô minh duy thủ năng phát chánh cảm hậu thế thiện ác nghiệp giả 。hựu vân 。chánh phát nghiệp giả duy kiến sở đoạn 。trợ giả bất định 。thử thông tướng ứng bất cộng triền cập tùy miên 。hạnh/hành/hàng chi thể giả 。thông thiện bất thiện thân ngữ ý nghiệp 。duy cảm tổng báo cập thông cảm tổng biệt nhị nghiệp vi tánh 。duy cảm biệt báo tức phi hạnh/hành/hàng chi 。cố duy thức vân 。tức bỉ sở phát nãi danh vi hạnh/hành/hàng 。do thử nhất thiết thuận hiện thọ nghiệp biệt trợ đương nghiệp giai phi hạnh/hành/hàng chi 。diệc thông hiện chủng 。giả thông thân ngữ nhị nghiệp biểu sắc 。thật duy thị tư 。thức chi thể giả 。duy thủ đệ bát dị thục thức chủng 。cố duy thức luận vân 。thử trung thức chủng vị bổn thức nhân duy thủ hạnh/hành/hàng chi sở cảm dị thục đệ bát thức chủng 。sơ kết sanh cố 。tổng báo chủ cố 。bất thông hiện hành cập dư chuyển thức 。hữu xứ thuyết thông hiện hành cập lục thức giả 。phiếm minh thức chi 。phi chánh xuất thể 。cập y đương lai hiện khởi phần vị thuyết thông hiện hành cố 。duy thức luận vân 。nhân thời định vô hiện hành nghĩa cố 。nãi chí thọ/thụ chi diệc phục như thị 。danh sắc chi thể 。duy thức luận vân 。trừ hậu tam nhân dư nhân giai thị danh sắc chủng nhiếp 。hậu chi tam nhân như danh thứ đệ tức hậu tam chủng 。thử thuyết ngũ chi bất tướng tạp loạn 。ư nhất sát-na vi hạnh/hành/hàng sở tập thật duyên khởi thuyết 。cứ thật 。nhân trung thức đẳng ngũ chi diệc vô thứ đệ 。duy thức luận vân 。y đương hiện hành thứ đệ nhi thuyết 。nhược/nhã cứ hiện hành bất duy nghiệp cảm phi thật chi thể 。ước phần vị thuyết 。dị thục lục căn chủng danh lục xứ chi 。dị thục xúc thọ/thụ chủng vi xúc thọ/thụ chi 。trừ thử tứ ngoại chư dị thục Pháp giai danh sắc chi 。nhiên khế Kinh ngôn danh vị phi sắc tứ uẩn sắc vị yết lạt lam đẳng giả 。diệc y đương hiện cập phiếm danh sắc 。phi chánh danh sắc chi 。như thuyết thức dữ danh sắc cánh hỗ vi y do như thúc lô 。diệc y đương hiện cập phiếm danh sắc 。thuyết danh trung thông thuyết đệ thất vi danh 。bất nhĩ thúc lô dụ bất thành cố 。hựu phục cứ thật 。danh sắc chi thể danh đãn nhị uẩn 。thọ/thụ vi thọ/thụ chi 。thức vi ý xứ 。luận thuyết danh sắc lục xứ phi giả phi tạp cố 。hựu vân trừ hậu tam nhân cố 。nhược nhĩ như hà vân danh vị phi sắc tứ uẩn 。thử diệc bất vi 。tiền dĩ hội cật 。luận hựu thích vân 。hoặc danh sắc chủng tổng nhiếp ngũ nhân 。ư trung tùy thắng lập dư tứ chủng 。lục xứ dữ thức tổng biệt diệc nhiên 。cố Kinh trung vân danh vị tứ từ 。tức ước tổng danh 。nhược/nhã phần ngũ chi tức cứ biệt thuyết 。ái chi chánh thể diệc duy câu sanh 。trợ nhuận bất định 。cố duy thức vân 。chánh nhuận sanh giả duy tu sở đoạn 。hựu du già vân toàn giới phiền não giai năng nhuận sanh 。tức thông trợ thuyết 。hựu thủ mê sự 。tuy thông duyên nội ngoại Pháp 。nhiên luận đa thuyết duyên ngoại cảnh sanh danh vi ái chi 。thủ chi chánh thể thông dụng nhất thiết câu sanh phiền não 。trợ thông phân biệt 。hữu xứ duy thuyết ái tăng danh thủ giả 。duy thức luận vân 。tuy thủ chi trung nhiếp dư phiền não 。nhi ái nhuận thắng thuyết thị ái tăng 。thả y sơ hậu phần ái thủ nhị 。thật nhiếp dư hoặc 。ái thủ nhị chi câu thông chủng hiện 。hữu chi tức tiền hạnh/hành/hàng cập thức đẳng ngũ quả chủng vi ái thủ nhuận chuyển danh vi hữu 。hữu xứ duy thuyết nghiệp danh hữu chi giả 。duy thức hội vân 。thử năng chánh cảm dị thục quả cố 。hữu xứ duy thuyết thức đẳng ngũ danh hữu chi giả 。duy thức luận vân 。thân sanh đương lai sanh lão tử vị thức đẳng ngũ cố 。thử duy chủng tử bất thông hiện hành 。sanh chi thể giả 。thành duy thức vân 。thủy tòng trung hữu chí bản hữu trung vị suy biến lai giai sanh chi nhiếp 。lão tử chi thể 。duy thức luận vân 。chư suy biến vị tổng danh vi lão 。thân hoại mạng chung nãi danh vi tử 。thử nhị chi thể giai thông ngũ uẩn 。duy thị hiện hành 。dị thục quả nhiếp 。thập địa luận vân 。thập nhị hữu chi giai hữu tử thời quả thời 。tức câu thông chủng hiện 。đẳng giả 。Duyên Khởi Kinh giải vân 。năng sở dẫn sanh nhất thời nhi hữu 。thứ đệ tuyên thuyết 。nghĩa loại vô biệt 。duy thức luận diệc vân 。y dĩ nhuận vị dẫn sanh đồng thời 。nhuận vị nhuận thời tất bất câu cố 。thử ước tướng tùng 。phi thật khắc thể 。giai thông chủng hiện 。ưu bi khổ não nhân lão tử khởi 。phi thị chi nhiếp 。nhị thích danh giả 。đãn thích tổng danh bất giải biệt danh 。như Duyên Khởi Kinh cập đối pháp luận các hữu đa thích 。kim y du già lược vi tứ thích 。nhất vân 。do phiền não hệ phược vãng chư thú trung sát sát sanh khởi cố danh duyên khởi 。thử y duyên tự khởi tự nhi thích 。nhị vân 。y sá chúng duyên tốc tạ diệt dĩ tục hòa hợp sanh cố danh duyên khởi 。thử y sát-na sanh diệt nghĩa thích 。giản Đại chúng bộ đẳng thị vô vi Pháp 。diệc giản chánh lượng bộ nhất kỳ tứ tướng 。tam vân 。chúng duyên quá khứ nhi bất xả ly y tự tướng tục nhi đắc sanh khởi cố danh duyên khởi 。như thuyết thử hữu cố bỉ hữu thử sanh cố bỉ sanh 。phi dư nghĩa như tiền giải 。tứ vân 。ư quá khứ thế giác duyên tánh dĩ đẳng tướng tục khởi cố danh duyên khởi 。như Thế Tôn thuyết 。ngã dĩ giác ngộ đẳng khởi tuyên thuyết 。tức do thử danh triển chuyển truyền thuyết 。cố danh duyên khởi 。tam quán hành giả hữu nhị quán biệt 。nhất y quán tạp nhiễm 。nhị y quán thanh tịnh 。nhị quán các hữu thuận nghịch lượng (lưỡng) loại 。cố đối pháp đệ tứ vân 。tạp nhiễm thuận nghịch cố thanh tịnh thuận nghịch cố 。tạp nhiễm thuận giả y lưu chuyển thứ đệ thuyết 。vị vô minh duyên hạnh/hành/hàng nãi chí sanh duyên lão tử 。thử tức sanh tử thứ đệ tướng sanh 。tạp nhiễm nghịch giả y an lập đế thuyết 。hữu nhị bất đồng 。nhất kiến đạo tiền viễn phương tiện quán tác thất thập thất trí 。nhị cận phương tiện quán tức tác tứ thập tứ trí 。hoặc tư lương gia hạnh/hành/hàng nhị đạo biệt cố 。hoặc câu gia hạnh/hành/hàng đãn tiền hậu biệt 。thả thất thập thất trí quán giả 。vị duyên hiện lão tử do thùy nhi hữu 。vị do hiện sanh nhi hữu lão tử 。hựu quán phi bất do hiện sanh nhi hữu lão tử 。hiện tại tự thân tự kỷ tác cố tiện thành nhị trí 。duyên quá/qua vị thế lão tử diệc nhĩ 。các nhị thành lục quán 。vô thủy lai nhất thiết lão tử giai duyên ư sanh 。vị lai tuy vị khởi dung hữu tạp nhiễm hoàn diệt nghĩa 。cố kim quán tạp nhiễm 。diệc thành nhị trí 。tam tế chi trung sơ do sanh chi nhi hữu lão tử 。quán quả hữu nhân 。thôi nhân chi trí 。đệ nhị hựu quán phi bất do sanh nhi hữu lão tử 。thẩm nhân chi trí 。sơ phá vô nhân sanh 。hậu phá tự nhiên đẳng sanh 。ly chư ngoại đạo vọng kế độ cố 。đệ thất hựu quán chi sở bất nhiếp chư hữu lậu trí 。biến tri nghĩa cố tức danh pháp trụ trí 。biến tri tam thế duyên khởi giáo pháp danh chi bất nhiếp 。tiền lục duyên lý như thật nhi tri 。thị tư tu tuệ danh chân thật trí 。đệ thất duyên giáo 。thị văn tuệ cố danh pháp trụ trí diệc danh giả trí 。hợp thành thất trí 。như quán lão tử hữu kỳ thất trí 。nãi chí hạnh/hành/hàng chi diệc hữu thất trí 。duy trừ vô minh 。vô minh vô nhân trí 。nhân khuyết cố thành thất thập thất 。dị sanh Thánh Giả diệc đồng cộng hữu 。tứ thập tứ trí giả 。vị quán lão tử tức khổ đế 。quán lão tử tập lão tử diệt lão tử thú diệt hạnh/hành/hàng 。nãi chí quán hạnh/hành/hàng chi khổ hạnh tập hạnh/hành/hàng diệt hạnh/hành/hàng thú diệt hạnh/hành/hàng 。thập nhất các tứ thành tứ thập tứ 。vô minh vô nhân cố phi tứ thập bát 。thử hữu lậu quán cố danh tạp nhiễm 。hoặc quán thể hữu lậu 。hoặc quán hữu lậu pháp 。tức thông Thánh trí 。Kinh văn hữu thuận nhi vô nghịch 。quán thanh tịnh thuận giả 。vị vô minh diệt cố hạnh/hành/hàng diệt 。nãi chí sanh diệt cố lão tử diệt 。thuận thứ đệ quán 。thử y đoạn vị thứ đệ nhi thuyết 。nghịch quán giả 。vị do thùy vô cố lão tử vô 。do thùy diệt cố lão tử diệt 。nãi chí do thùy vô cố hạnh/hành/hàng vô 。do thùy diệt cố hạnh/hành/hàng diệt 。thử y đắc quả cứu cánh vị quán nghịch thứ đệ thuyết lệnh thành thục cố 。tứ vấn đáp phân biệt giả 。vấn hà cố chư xứ/xử thuyết duyên khởi chi hoặc hiện hoặc chủng hoặc tổng hoặc biệt hữu đa sái biệt 。đáp sở hữu sái biệt đa như thành duy thức luận đệ bát hội cật 。kim thử xuất thể cứ thật Đại-Thừa chánh duyên khởi thuyết 。dư thuyết bất đồng 。hoặc tựu đương lai hiện khởi phần vị giả thật hợp thuyết 。phi hiện khởi vị thứ đệ giai thị nghiệp sở cảm cố 。hoặc hữu tựu tam thừa thông thuyết 。như câu hữu căn danh sắc Vô gián diệt ý danh danh đẳng 。vấn quán thứ chi trung như hữu xứ/xử ngôn 。quán duyên khởi chi tề thức thoái hoàn giả hà 。đáp y nhiễm nghịch trung sơ tu tập vị tác an lập đế cận phương tiện quán tác như thị thuyết 。hà giả 。như quán lão tử khổ lão tử tập lão tử diệt lão tử thú diệt hạnh/hành/hàng 。nãi chí tùy ưng lịch quán chư đế 。do lão tử chi khổ đế sở nhiếp 。ư duyên khởi trung tiên nghịch quan sát 。dĩ tam chủng tướng quán lão tử chi 。nhất tế nhân duyên 。nhị thô nhân duyên 。tam phi bất định cảm sanh nhân duyên 。tế vị ái thủ hữu 。thô vị sanh chi thể 。do thử nhị sanh nhi hữu lão tử 。thử trung ý ước nhị thế hợp quán tạp duyên khởi thuyết 。quán đương lão tử 。tế sanh vi nhân tức ái thủ hữu 。hiện pháp lão tử thô sanh vi nhân 。tức sanh chi thị 。trừ thử nhị sanh dư định vô năng dữ lão tử quả danh phi bất định 。thử diệc thẩm nhân danh phi bất định 。chuẩn tri nhị sanh vi lão tử nhân tức thôi nhân dã 。thử quán lão tử tập 。tuy quán lão tử tập đế chí ái 。ư hậu tế khổ tinh bỉ tập đế vị vi hỉ túc 。toại phục quan sát hậu tập nhân duyên hiện tại chúng khổ 。vị biến nghịch quán thọ/thụ xúc lục xứ danh sắc dữ thức quán vị lai khổ 。thị đương khổ đế quán 。bỉ tập nhân thị đương tập đế quán 。vị lai khổ chi tập đế do thùy nhi hữu 。tri do tùng tiền tập sở sanh khởi thức vi iên tế 。hiện pháp khổ hữu ký tri tùng tiên tập sở sanh khởi 。bất ưng phục quán thử vân hà hữu 。hựu thức danh sắc thí như thúc lô triển chuyển tướng duyên vô tác giả đẳng 。thị cố quan sát tề thức thoái hoàn 。cố bất chí ư hạnh/hành/hàng vô minh chi 。như thị quan sát khổ tập thập chi 。thứ quán diệt đế 。thủy tòng lão tử nãi chí vô minh vân hà đương diệt 。do bất tạo bỉ vô minh vi duyên tân hạnh/hành/hàng chi cố bỉ khổ phương diệt 。thứ đệ tầm cầu chứng thử diệt đạo 。ức tích sư hữu thọ/thụ duyên khởi pháp 。thế gian chánh kiến lệnh đắc hiện khởi 。như thị số quán lệnh kiến tăng trưởng 。thị nhiễm nghịch quán 。thử quán lão tử diệt cập thú diệt hạnh/hành/hàng tức chí vô minh 。thử trung thả ước hiện vị nhị lão tử chi cập nhân lược bất ngôn quá khứ lão tử cập nhân 。hựu phục dĩ diệt bất cầu đoạn bỉ 。do tác tứ đế cố hợp quan sát 。nhược/nhã tác thất thập thất trí tức tam thế biệt 。hựu giải 。hoặc duyên hiện lão tử quán cận viễn nhân 。nhân giai quá khứ 。tức chí ái chi 。nhược/nhã quán vị lai lão tử 。tùng hữu chí ái 。nhược/nhã ái dĩ tiền thị vị lai khổ 。ước đương khởi thứ đệ 。bất nhĩ chủng tử phi triển chuyển duyên 。nhược/nhã y tiền giải hiện vị lão tử tức hợp quán 。nhân tức biệt quán 。thử giải nhân hợp quán lão tử biệt quán 。phi đãn lão tử chi nghịch quán 。quán vị lai tập khổ diệc thị nghịch quán 。vấn hoặc hữu xứ thuyết 。tùng quán vô minh chí sanh tức chỉ giả hà 。đáp ước ky dục tánh tầm nhân quả thuyết 。lão tử vô quả 。đãn chí sanh chi 。vấn hoặc hữu nghịch quán chí danh sắc chi giả hà 。đáp cứ nghiệp chủng vi thức chi thuyết 。dĩ thức nhiếp tại danh sắc trung cố 。 經。說是法已復為說十二緣起相應陀羅尼曰。 Kinh 。thuyết thị pháp dĩ phục vi thuyết thập nhị duyên khởi tướng ứng Đà-la-ni viết 。 怛姪他　毘折儞毘折儞　毘折儞　僧塞枳儞　僧塞枳儞　僧塞枳儞　毘爾儞　毘爾儞毘爾儞　莎訶　怛姪他　那弭儞那弭儞　那弭儞　殺雉儞　殺雉儞　殺雉儞颯鉢哩設儞　颯鉢哩設儞　颯鉢哩設儞莎訶　怛姪他　薜達儞薜達儞　薜達儞窒里瑟儞儞　窒里瑟儞儞　窒里瑟儞儞鄔波地儞　鄔波地儞　鄔波地儞　莎訶怛姪他　婆毘儞婆毘儞　婆毘儞　闍底(丁里切下同)　儞　闍底　儞　闍底儞　闍摩儞儞闍摩儞儞　闍摩儞儞莎訶 đát điệt tha 　Tì chiết nễ Tì chiết nễ 　Tì chiết nễ 　tăng tắc chỉ nễ 　tăng tắc chỉ nễ 　tăng tắc chỉ nễ 　Tì nhĩ nễ 　Tì nhĩ nễ Tì nhĩ nễ 　bà ha 　đát điệt tha 　na nhị nễ na nhị nễ 　na nhị nễ 　sát trĩ nễ 　sát trĩ nễ 　sát trĩ nễ táp bát lý thiết nễ 　táp bát lý thiết nễ 　táp bát lý thiết nễ bà ha 　đát điệt tha 　bệ đạt nễ bệ đạt nễ 　bệ đạt nễ trất lý sắt nễ nễ 　trất lý sắt nễ nễ 　trất lý sắt nễ nễ ổ ba địa nễ 　ổ ba địa nễ 　ổ ba địa nễ 　bà ha đát điệt tha 　Bà Tì nễ Bà Tì nễ 　Bà Tì nễ 　xà/đồ để (đinh lý thiết hạ đồng )　nễ 　xà/đồ để 　nễ 　xà/đồ để nễ 　xà/đồ ma nễ nễ xà/đồ ma nễ nễ 　xà/đồ ma nễ nễ bà ha 下第二密說緣起。初結前標舉。次正說呪。 hạ đệ nhị mật thuyết duyên khởi 。sơ kết/kiết tiền tiêu cử 。thứ chánh thuyết chú 。 經。爾時世尊為諸大眾說長者子昔緣之時諸人天眾歎未曾有時四大天王各於其處異口同音作如是說善哉釋迦尊說妙法明呪生福除眾惡十二支相應我等亦說呪擁護如是法若有生違逆不善隨順者頭破作七分猶如蘭香梢我等於佛前共說其呪曰。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn vi chư Đại chúng thuyết Trưởng-giả tử tích duyên chi thời chư nhân Thiên Chúng thán vị tằng hữu thời tứ đại thiên vương các ư kỳ xứ/xử dị khẩu đồng âm tác như thị thuyết Thiện tai Thích Ca tôn thuyết diệu pháp minh chú sanh phước trừ chúng ác thập nhị chi tướng ứng ngã đẳng diệc thuyết chú ủng hộ như thị pháp nhược hữu sanh vi nghịch bất thiện tùy thuận giả đầu phá tác thất phần do như lan hương sao ngã đẳng ư Phật tiền cọng thuyết kỳ chú viết 。 怛姪他　呬哩謎　揭睇健陀哩　旃荼里地囇　騷代囇　石呬伐囇　補(咑-丁+羅)布囇短末底　崎囉末底達地目契　寠嚕婆母嚕婆　具荼母嚕健提　杜嚕杜嚕毘囇　翳泥悉　泥沓(徒洽切下同)媲　達沓媲鄔悉怛哩　烏率吒囉伐底　頞剌娑伐底　鉢杜摩伐底　俱蘇摩伐底　莎訶 đát điệt tha 　hứ lý mê 　yết thê kiện đà lý 　chiên đồ lý địa 囇　tao đại 囇　thạch hứ phạt 囇　bổ (咑-đinh +La )bố 囇đoản mạt để 　khi La mạt để đạt địa mục khế 　寠lỗ Bà mẫu lỗ Bà 　cụ đồ mẫu lỗ kiện Đề 　đỗ lỗ đỗ lỗ Tì 囇　ế nê tất 　nê đạp (đồ hiệp thiết hạ đồng )bễ 　đạt đạp bễ ổ tất đát lý 　ô suất trá La phạt để 　át lạt sa phạt để 　bát đỗ ma phạt để 　câu Tô ma phạt để 　bà ha 下救魚行中第三諸天聞讚有三。初標。次時諸大眾下大眾同歡。後時四天王下別讚有二。初讚佛說。後說呪願護。初讚佛說復二。初標次讚。後我等亦說呪下是第二願擁護有三。初二句標。次四句誡勸。後我等於佛前下說呪。 hạ cứu ngư hạnh/hành/hàng trung đệ tam chư Thiên văn tán hữu tam 。sơ tiêu 。thứ thời chư Đại chúng hạ Đại chúng đồng hoan 。hậu thời Tứ Thiên Vương hạ biệt tán hữu nhị 。sơ tán Phật thuyết 。hậu thuyết chú nguyện hộ 。sơ tán Phật thuyết phục nhị 。sơ tiêu thứ tán 。hậu ngã đẳng diệc thuyết chú hạ thị đệ nhị nguyện ủng hộ hữu tam 。sơ nhị cú tiêu 。thứ tứ cú giới khuyến 。hậu ngã đẳng ư Phật tiền hạ thuyết chú 。 經。佛告善女天。爾時長者子流水及其二子為彼池魚施水施食并說法已俱共還家。是長者子流水復於後時因有聚會設眾妓樂醉酒而臥。時十千魚同時命過生三十三天。起如是念。我等以何善業因緣生此天中。便相謂曰。我等先於贍部洲內墮傍生中共受魚身。長者子流水施我等水及以飯食。復為我等說甚深法十二緣起及陀羅尼。復稱寶髻如來名號。以是因緣能令我等得生此天。是故我今咸應詣彼長者子所報恩供養。爾時十千天子即於天沒至贍部洲大醫王所。時長者子在高樓上安隱而睡。時十千天子共以十千真珠瓔珞置其頭邊。復以十千置其足處。復以十千置於右脇。復以十千置左脇邊。雨曼陀羅華摩訶曼陀羅華積至于膝光明普照種種天樂出妙音聲。令贍部洲有睡眠者皆悉覺寤。長者子流水亦從睡寤。是時十千天子為供養已。即於空中飛騰而去。於天自在光王國內處處皆雨天妙蓮華。是諸天子復至本處空澤池中雨眾天華。便於此沒還天宮殿隨意自在受五欲樂天自在光王。至天曉已問諸大臣。昨夜何緣忽現如是希有瑞相。放大光明。大臣答言。大王當知。有諸天眾於長者子流水家中雨四十千真珠瓔珞及天曼陀羅華積至于膝。王告臣曰。詣長者家喚取其子。大臣受勅。即至其家。奉宣王命。喚長者子。時長者子即至王所。王曰何緣昨夜示現如是希有瑞相。長者子言。如我思忖定應是彼池內眾魚。如經所說命終之後得生三十三天。彼來報恩故。現如是希奇之相。王曰何以得知。流水答曰。王可遣使并我二子往彼池所驗其虛實。彼十千魚為死為活。王聞是語。即便遣使及子向彼池邊見其池中多有曼陀羅華積成大聚。諸魚竝死。見已馳還。為王廣說。王聞是己。心生歡喜。歎未曾有。 Kinh 。Phật cáo thiện nữ thiên 。nhĩ thời Trưởng-giả tử lưu thủy cập kỳ nhị tử vi bỉ trì ngư thí thủy thí thực tinh thuyết Pháp dĩ câu cọng hoàn gia 。thị Trưởng-giả tử lưu thủy phục ư hậu thời nhân hữu tụ hội thiết chúng kĩ lạc/nhạc túy tửu nhi ngọa 。thời thập thiên ngư đồng thời mạng quá/qua sanh tam thập tam thiên 。khởi như thị niệm 。ngã đẳng dĩ hà thiện nghiệp nhân duyên sanh thử Thiên trung 。tiện tướng vị viết 。ngã đẳng tiên ư thiệm bộ châu nội đọa bàng sanh trung cọng thọ/thụ ngư thân 。Trưởng-giả tử lưu thủy thí ngã đẳng thủy cập dĩ phạn thực 。phục vi ngã đẳng thuyết thậm thâm Pháp thập nhị duyên khởi cập Đà-la-ni 。phục xưng bảo kế Như Lai danh hiệu 。dĩ thị nhân duyên năng lệnh ngã đẳng đắc sanh thử Thiên 。thị cố ngã kim hàm ưng nghệ bỉ Trưởng-giả tử sở báo ân cúng dường 。nhĩ thời thập thiên Thiên Tử tức ư Thiên một chí thiệm bộ châu đại y vương sở 。thời Trưởng-giả tử tại cao lâu thượng an ổn nhi thụy 。thời thập thiên Thiên Tử cọng dĩ thập thiên trân châu anh lạc trí kỳ đầu biên 。phục dĩ thập thiên trí kỳ túc xứ/xử 。phục dĩ thập thiên trí ư hữu hiếp 。phục dĩ thập thiên trí tả hiếp biên 。vũ mạn đà la hoa Ma-ha mạn đà la hoa tích chí vu tất quang minh phổ chiếu chủng chủng Thiên nhạc xuất diệu âm thanh 。lệnh thiệm bộ châu hữu thụy miên giả giai tất giác ngụ 。Trưởng-giả tử lưu thủy diệc tùng thụy ngụ 。Thị thời thập thiên Thiên Tử vi cúng dường dĩ 。tức ư không trung phi đằng nhi khứ 。ư Thiên tự tại quang Vương quốc nội xứ xứ giai vũ Thiên diệu liên hoa 。thị chư Thiên Tử phục chí bổn xứ không trạch trì trung vũ chúng thiên hoa 。tiện ư thử một hoàn Thiên cung điện tùy ý tự tại thọ/thụ ngũ dục lạc/nhạc Thiên tự tại quang Vương 。chí Thiên hiểu dĩ vấn chư đại thần 。tạc dạ hà duyên hốt hiện như thị hy hữu thụy tướng 。phóng đại quang minh 。đại thần đáp ngôn 。Đại Vương đương tri 。hữu chư Thiên Chúng ư Trưởng-giả tử lưu thủy gia trung vũ tứ thập thiên trân châu anh lạc cập Thiên mạn đà la hoa tích chí vu tất 。Vương cáo Thần viết 。nghệ Trưởng-giả gia hoán thủ kỳ tử 。đại thần thọ/thụ sắc 。tức chí kỳ gia 。phụng tuyên Vương mạng 。hoán Trưởng-giả tử 。thời Trưởng-giả tử tức chí Vương sở 。Vương viết hà duyên tạc dạ thị hiện như thị hy hữu thụy tướng 。Trưởng-giả tử ngôn 。như ngã tư thốn định ưng thị bỉ trì nội chúng ngư 。như Kinh sở thuyết mạng chung chi hậu đắc sanh tam thập tam thiên 。bỉ lai báo ân cố 。hiện như thị hy kì chi tướng 。Vương viết hà dĩ đắc tri 。lưu thủy đáp viết 。Vương khả khiển sử tinh ngã nhị tử vãng bỉ trì sở nghiệm kỳ hư thật 。bỉ thập thiên ngư vi tử vi hoạt 。Vương văn thị ngữ 。tức tiện khiển sử cập tử hướng bỉ trì biên kiến kỳ trì trung đa hữu mạn đà la hoa tích thành Đại tụ 。chư ngư tịnh tử 。kiến dĩ trì hoàn 。vi Vương quảng thuyết 。Vương văn thị kỷ 。tâm sanh hoan hỉ 。thán vị tằng hữu 。 下救魚中第四明魚報恩文有十四。一三士還家。二是長者子下長者子醉臥。三時十千魚下魚逝生天。四起如是念下念知宿業。五是故我今下議恩應報。六爾時十千下報恩。於中復三。初下天。次時長者子下報德。後便於此沒下事訖還天。報德中有三。初報長者恩。次於天自在光王下報國王恩。以王借象復護佛法令我得聞。後是諸天子下報生處恩。七天自在光王下王問瑞應。八大臣答言下諸臣具答。九王告臣曰下王令使喚。十時長者子下長者赴命。十一王曰下王親自問。十二長者子言下長者具對。十三王曰何以下撿驗虛實。十四王聞是以下生信喜歡。 hạ cứu ngư trung đệ tứ minh ngư báo ân văn hữu thập tứ 。nhất tam sĩ hoàn gia 。nhị thị Trưởng-giả tử hạ Trưởng-giả tử túy ngọa 。tam thời thập thiên ngư hạ ngư thệ sanh thiên 。tứ khởi như thị niệm hạ niệm tri tú nghiệp 。ngũ thị cố ngã kim hạ nghị ân ưng báo 。lục nhĩ thời thập thiên hạ báo ân 。ư trung phục tam 。sơ hạ Thiên 。thứ thời Trưởng-giả tử hạ báo đức 。hậu tiện ư thử một hạ sự cật hoàn Thiên 。báo đức trung hữu tam 。sơ báo Trưởng-giả ân 。thứ ư Thiên tự tại quang Vương hạ báo Quốc Vương ân 。dĩ Vương tá tượng phục hộ Phật Pháp lệnh ngã đắc văn 。hậu thị chư Thiên Tử hạ báo sanh xứ ân 。thất Thiên tự tại quang Vương hạ Vương vấn thụy ưng 。bát đại thần đáp ngôn hạ chư Thần cụ đáp 。cửu Vương cáo Thần viết hạ Vương lệnh sử hoán 。thập thời Trưởng-giả tử hạ Trưởng-giả phó mạng 。thập nhất Vương viết hạ Vương thân tự vấn 。thập nhị Trưởng-giả tử ngôn hạ Trưởng-giả cụ đối 。thập tam Vương viết hà dĩ hạ kiểm nghiệm hư thật 。thập tứ vương văn thị dĩ hạ sanh tín hỉ hoan 。 經。爾時佛告菩提樹神。善女天。汝今當知昔時長者子流水者即我身是。持水長者即妙幢是。彼之二子。長子水滿即銀幢是。次子水藏即銀光是。彼天自在光王者即汝菩提樹神是。十千魚者即十千天子是。因我往昔以水濟魚與食令飽為說甚深十二緣起并此相應陀羅尼呪。又為稱彼寶髻佛名。因此善根得生天上。今來我所歡喜聽法。我皆當為授於阿耨多羅三藐三菩提記。說其名號。善女天。如我往昔於生死中輪迴諸有。廣為利益令無量眾生。悉令次第成無上覺。與其授記。汝等皆應勤求出離。勿為放逸。 Kinh 。nhĩ thời Phật cáo Bồ-đề thụ Thần 。thiện nữ thiên 。nhữ kim đương tri tích thời Trưởng-giả tử lưu thủy giả tức ngã thân thị 。trì thủy Trưởng-giả tức diệu tràng thị 。bỉ chi nhị tử 。trưởng tử thủy mãn tức ngân tràng thị 。thứ tử thủy tạng tức ngân quang thị 。bỉ Thiên tự tại quang Vương giả tức nhữ Bồ-đề thụ Thần thị 。thập thiên ngư giả tức thập thiên Thiên Tử thị 。nhân ngã vãng tích dĩ thủy tế ngư dữ thực/tự lệnh bão vi thuyết thậm thâm thập nhị duyên khởi tinh thử tướng ứng Đà-la-ni chú 。hựu vi xưng bỉ bảo kế Phật danh 。nhân thử thiện căn đắc sanh Thiên thượng 。kim lai ngã sở hoan hỉ thính pháp 。ngã giai đương vi thọ/thụ ư A-nậu-đa-la tam-miệu-tam Bồ-đề kí 。thuyết kỳ danh hiệu 。thiện nữ thiên 。như ngã vãng tích ư sanh tử trung Luân-hồi chư hữu 。quảng vi lợi ích lệnh vô lượng chúng sanh 。tất lệnh thứ đệ thành vô thượng giác 。dữ kỳ thọ kí 。nhữ đẳng giai ưng cần cầu xuất ly 。vật vi phóng dật 。 下品第三段結會今古有四。一結會菩薩父子。二彼天自在下結會樹神。三十千魚下結會天子。於中復三。初結會人。次因我下結會法。後因此善根下結成善因得記所以。四善女天下勸信令修。 hạ phẩm đệ tam đoạn kết/kiết hội kim cổ hữu tứ 。nhất kết/kiết hội Bồ Tát phụ tử 。nhị bỉ Thiên tự tại hạ kết/kiết hội thụ/thọ Thần 。tam thập thiên ngư hạ kết/kiết hội Thiên Tử 。ư trung phục tam 。sơ kết/kiết hội nhân 。thứ nhân ngã hạ kết/kiết hội Pháp 。hậu nhân thử thiện căn hạ kết thành thiện nhân đắc kí sở dĩ 。tứ thiện nữ thiên hạ khuyến tín lệnh tu 。 經。爾時大眾聞說是已悉皆悟解由大慈悲救護一切勤修苦行方能證獲無上菩提咸發深心信受歡喜。 Kinh 。nhĩ thời Đại chúng văn thuyết thị dĩ tất giai ngộ giải do đại từ bi cứu hộ nhất thiết cần tu khổ hạnh phương năng chứng hoạch vô thượng Bồ-đề hàm phát thâm tâm tín thọ hoan hỉ 。 下第四領悟依學。問此品既云為除大眾疑諸天子得記所因。如何領云大眾悟解由大慈悲行諸苦行方得菩提。答準結會中但結天子。明知但為除大眾疑天子得記所以。云解由行大慈悲等得菩提者。是傍義故。又知十千亦行苦行等後方得菩提。故皆行學。 hạ đệ tứ lĩnh ngộ y học 。vấn thử phẩm ký vân vi trừ Đại chúng nghi chư Thiên Tử đắc kí sở nhân 。như hà lĩnh vân Đại chúng ngộ giải do đại từ bi hạnh/hành/hàng chư khổ hạnh phương đắc Bồ-đề 。đáp chuẩn kết/kiết hội trung đãn kết/kiết Thiên Tử 。minh tri đãn vi trừ Đại chúng nghi Thiên Tử đắc kí sở dĩ 。vân giải do hạnh/hành/hàng đại từ bi đẳng đắc Bồ-đề giả 。thị bàng nghĩa cố 。hựu tri thập thiên diệc hạnh/hành/hàng khổ hạnh đẳng hậu phương đắc Bồ-đề 。cố giai hạnh/hành/hàng học 。 捨身品第二十六 xả thân phẩm đệ nhị thập lục 捨身品三門分別。言來意者。就學行流通中有五。第五成前諸品令學行意有三。此即第三更重勸勉說此捨身。何以故。恐諸聞說行自利行當得成佛。猶不能習。故舉薩埵為利於他當捨身命。何不為自修行此經。故說捨身。故下經云。我為汝等說往昔利他緣。如是菩薩行成佛因當學等。又恐聞說少行成佛情生輕慢。故舉捨身勸眾依學。故下經云。菩薩勝德相應慧勇猛精勤六度圓。常修不息為菩提。入捨堅固心無倦。前是正意。此是兼明俱來意也。釋名者。為求大覺悲智常修。遇苦良田誓捐身命不保尊位。俯救倒懸難施能行。標為品號云捨身品。釋妨難者。問此之捨身於三祇內何劫捨耶。答未見正文。傳云。於第三僧祇中捨。以初劫中行猶劣故。不能行此捨身命故。準此應可通後二僧祇。問準瑜伽論等。第三僧祇定受變易。云何得有捨身餘骸。答是化身也。問若爾何不化作餘肉以施餓虎。化捨身耶。答化自身施益物多故。問若爾何故舊金光明云捨身飼虎超十一劫。答亦是化也。問若爾云何佛藏經等云。彌勒佛在釋迦前四十劫發菩提心。賢劫經等云。釋迦由精進故超過彌勒四十劫在前成佛。答為所化生根熟前後故。二菩薩說有超劫。不爾云何言八地去剎那剎那位增進耶。俱倍增進。何得有超。又釋。倍增進者。望於以前及自利行。於他利行未必倍增。故說利他不欲行障入九地斷。又解。合前二義故得說超。問利他障斷在第九地。云何釋迦三祇修滿於百劫內逢弗沙佛翹足讚歎超於九劫。答為生所宜。故無有過。問何故捨身非成如來壽量之果。云舉苦行勸勉持經修自利耶。答準前妙幢菩薩但疑壽命。不稱長壽之因。不疑壽長修何行得。故不須成。 xả thân phẩm tam môn phân biệt 。ngôn lai ý giả 。tựu học hạnh/hành/hàng lưu thông trung hữu ngũ 。đệ ngũ thành tiền chư phẩm lệnh học hạnh/hành/hàng ý hữu tam 。thử tức đệ tam cánh trọng khuyến miễn thuyết thử xả thân 。hà dĩ cố 。khủng chư văn thuyết hạnh/hành/hàng tự lợi hạnh/hành/hàng đương đắc thành Phật 。do bất năng tập 。cố cử Tát-đỏa vi lợi ư tha đương xả thân mạng 。hà bất vi tự tu hành thử Kinh 。cố thuyết xả thân 。cố hạ Kinh vân 。ngã vi nhữ đẳng thuyết vãng tích lợi tha duyên 。như thị Bồ Tát hạnh thành Phật nhân đương học đẳng 。hựu khủng văn thuyết thiểu hạnh/hành/hàng thành Phật Tình sanh khinh mạn 。cố cử xả thân khuyến chúng y học 。cố hạ Kinh vân 。Bồ Tát Thắng đức tướng ứng tuệ dũng mãnh tinh cần lục độ viên 。thường tu bất tức vi Bồ-đề 。nhập xả kiên cố tâm vô quyện 。tiền thị chánh ý 。thử thị kiêm minh câu lai ý dã 。thích danh giả 。vi cầu đại giác bi trí thường tu 。ngộ khổ lương điền thệ quyên thân mạng bất bảo tôn vị 。phủ cứu đảo huyền nạn/nan thí năng hạnh/hành/hàng 。tiêu vi phẩm hiệu vân xả thân phẩm 。thích phương nạn/nan giả 。vấn thử chi xả thân ư tam kì nội hà kiếp xả da 。đáp vị kiến chánh văn 。truyền vân 。ư đệ tam tăng kì trung xả 。dĩ sơ kiếp trung hạnh/hành/hàng do liệt cố 。bất năng hạnh/hành/hàng thử xả thân mạng cố 。chuẩn thử ưng khả thông hậu nhị tăng kì 。vấn chuẩn du già luận đẳng 。đệ tam tăng kì định thọ/thụ biến dịch 。vân hà đắc hữu xả thân dư hài 。đáp thị hóa thân dã 。vấn nhược nhĩ hà bất hóa tác dư nhục dĩ thí ngạ hổ 。hóa xả thân da 。đáp hóa tự thân thí ích vật đa cố 。vấn nhược nhĩ hà cố cựu kim quang minh vân xả thân tự hổ siêu thập nhất kiếp 。đáp diệc thị hóa dã 。vấn nhược nhĩ vân hà Phật tạng Kinh đẳng vân 。Di Lặc Phật tại Thích Ca tiền tứ thập kiếp phát Bồ-đề tâm 。hiền kiếp Kinh đẳng vân 。Thích Ca do tinh tấn cố siêu quá Di Lặc tứ thập kiếp tại tiền thành Phật 。đáp vi sở hóa sanh căn thục tiền hậu cố 。nhị Bồ-tát thuyết hữu siêu kiếp 。bất nhĩ vân hà ngôn bát địa khứ sát-na sát-na vị tăng tiến da 。câu bội tăng tiến 。hà đắc hữu siêu 。hựu thích 。bội tăng tiến giả 。vọng ư dĩ tiền cập tự lợi hạnh/hành/hàng 。ư tha lợi hạnh/hành/hàng vị tất bội tăng 。cố thuyết lợi tha bất dục hành chướng nhập cửu địa đoạn 。hựu giải 。hợp tiền nhị nghĩa cố đắc thuyết siêu 。vấn lợi tha chướng đoạn tại đệ cửu địa 。vân hà Thích Ca tam kì tu mãn ư bách kiếp nội phùng phất sa Phật kiều túc tán thán siêu ư cửu kiếp 。đáp vi sanh sở nghi 。cố vô hữu quá/qua 。vấn hà cố xả thân phi thành Như Lai thọ lượng chi quả 。vân cử khổ hạnh khuyến miễn trì Kinh tu tự lợi da 。đáp chuẩn tiền diệu Tràng Bồ-tát đãn nghi thọ mạng 。bất xưng trường thọ chi nhân 。bất nghi thọ trường/trưởng tu hà hạnh/hành/hàng đắc 。cố bất tu thành 。 經。爾時世尊已為大眾說此十千天子往昔因緣。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn dĩ vi Đại chúng thuyết thử thập thiên Thiên Tử vãng tích nhân duyên 。 贊曰。就此品文大分為四。一述昔捨身。二復告阿難陀下會於今古。三我為汝等說下勸勵修學。四爾時世尊下眾聞得益。初中分三。初結前引後為起說之端。次爾時世尊下次為現制底作陳捨身之序。後復告阿難陀下談昔捨身正利時會。此初復三。此初經家結前。 tán viết 。tựu thử phẩm văn Đại phần vi tứ 。nhất thuật tích xả thân 。nhị phục cáo A-nan-đà hạ hội ư kim cổ 。tam ngã vi nhữ đẳng thuyết hạ khuyến lệ tu học 。tứ nhĩ thời Thế Tôn hạ chúng văn đắc ích 。sơ trung phần tam 。sơ kết/kiết tiền dẫn hậu vi khởi thuyết chi đoan 。thứ nhĩ thời Thế Tôn hạ thứ vi hiện chế để tác trần xả thân chi tự 。hậu phục cáo A-nan-đà hạ đàm tích xả thân chánh lợi thời hội 。thử sơ phục tam 。thử sơ Kinh gia kết/kiết tiền 。 經。復告菩提樹神及諸大眾我於過去行菩薩道非但施水及食濟彼魚命乃至亦捨所愛之身如是因緣可共觀察。 Kinh 。phục cáo Bồ-đề thụ Thần cập chư Đại chúng ngã ư quá khứ hạnh/hành/hàng Bồ Tát đạo phi đãn thí thủy cập thực/tự tế bỉ ngư mạng nãi chí diệc xả sở ái chi thân như thị nhân duyên khả cọng quan sát 。 下次世尊引後有四。初標告時機。二非但下指前說略。三乃至下更廣勝因。四如是下誡勸時眾。 hạ thứ Thế Tôn dẫn hậu hữu tứ 。sơ tiêu cáo thời ky 。nhị phi đãn hạ chỉ tiền thuyết lược 。tam nãi chí hạ cánh quảng thắng nhân 。tứ như thị hạ giới khuyến thời chúng 。 經。爾時如來應正等覺天上天下最勝最尊百千光明照十方界具一切智功德圓滿將諸苾芻及於大眾至般遮羅聚落詣一林中其地平正無諸荊棘名華軟草遍布其處佛告具壽阿難陀汝可於此樹下為我敷座時阿難陀受教敷已白言世尊其座敷訖唯聖知時。 Kinh 。nhĩ thời Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác Thiên thượng Thiên hạ tối thắng tối tôn bách thiên quang minh chiếu thập phương giới cụ nhất thiết trí công đức viên mãn tướng chư Bí-sô cập ư Đại chúng chí ba/bát già La tụ lạc nghệ nhất lâm trung kỳ địa bình chánh vô chư kinh cức danh hoa nhuyễn thảo biến bố kỳ xứ/xử Phật cáo cụ thọ A-nan-đà nhữ khả ư thử thụ hạ vi ngã phu tọa thời A-nan-đà thọ giáo phu dĩ bạch ngôn Thế Tôn kỳ tọa phu cật duy Thánh tri thời 。 下後為起說之端有二。一讚佛德尊現光集眾。二將諸苾芻下將導時會詣於道場。言般遮羅者此云總集。亦謂以籠籠師子等名般遮羅。即此處人捕師子等以籠。籠故因立此名。人所聚居名為聚落。落亦庭院。準西域傳。在呾叉始羅國。是北印度境。當迦隰彌羅國西北。此捨身處在始羅國北界。渡信度河東南行二百里度大石門。薩埵王子於此捨身飼餓虎烏徒。其中土地洎諸草木微帶絳色。猶血染也。人履其地若負芒刺。無云疑信。莫不悲愴。三佛告具壽下佛勅阿難令嚴法座。初佛勅次奉旨後啟請。 hạ hậu vi khởi thuyết chi đoan hữu nhị 。nhất tán Phật đức tôn hiện quang tập chúng 。nhị tướng chư Bí-sô hạ tướng đạo thời hội nghệ ư đạo tràng 。ngôn ba/bát già La giả thử vân tổng tập 。diệc vị dĩ lung lung sư tử đẳng danh ba/bát già La 。tức thử xứ nhân bộ sư tử đẳng dĩ lung 。lung cố nhân lập thử danh 。nhân sở tụ cư danh vi tụ lạc 。lạc diệc đình viện 。chuẩn Tây Vực truyền 。tại đát xoa thủy la quốc 。thị Bắc ấn độ cảnh 。đương Ca thấp di La quốc Tây Bắc 。thử xả thân xứ/xử tại thủy La quốc Bắc giới 。độ tín độ hà Đông Nam hạnh/hành/hàng nhị bách lý độ Đại thạch môn 。Tát-đỏa Vương tử ư thử xả thân tự ngạ hổ ô đồ 。kỳ trung độ địa kịp chư thảo mộc vi đái giáng sắc 。do huyết nhiễm dã 。nhân lý kỳ địa nhược/nhã phụ mang thứ 。vô vân nghi tín 。mạc bất bi sảng 。tam Phật cáo cụ thọ hạ Phật sắc A-nan lệnh nghiêm Pháp tọa 。sơ Phật sắc thứ phụng chỉ hậu khải thỉnh 。 經。爾時世尊即於座上跏趺而坐。端身正念。告諸苾芻。汝等樂欲見彼往昔苦行菩薩本舍利不。諸苾芻言我等樂見。世尊即以百福莊嚴相好之手而按其地。于時大地六種震動。即便開裂。七寶制底忽然涌出。眾寶羅網莊嚴其上。大眾見已生希有心。爾時世尊即從座起。作禮右遶還就本座。告阿難陀。汝可開此制底之戶。時阿難陀即開其戶。見七寶函奇珍間飾。白言世尊。有七寶函眾寶莊校。佛言。汝可開函。時阿難陀奉教開已。見有舍利白如珂雪拘物頭華。即白佛言。函有舍利色妙異常。佛言。阿難陀。汝可持此大士骨來。時阿難陀即取其骨奉授世尊。世尊受已告諸苾芻。汝等應觀苦行菩薩遺身舍利。而說頌曰。菩薩勝德相應慧。勇猛精勤六度圓。常修不息為菩提。大捨堅固心無倦。汝等苾芻咸應禮敬菩薩本身。此之舍利乃是無量戒定慧香之所熏馥。最上福田極難逢遇。時諸苾芻及諸大眾咸皆至心合掌恭敬頂禮舍利歎未曾有。時阿難陀前禮佛足白言。世尊。如來大師出過一切為諸有情之所恭敬。何因緣故禮此身骨。佛告阿難陀。我因此骨速得無上正等菩提。為報往恩我今致禮。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn tức ư tọa thượng già phu nhi tọa 。đoan thân chánh niệm 。cáo chư Bí-sô 。nhữ đẳng lạc/nhạc dục kiến bỉ vãng tích khổ hạnh Bồ Tát bổn xá lợi bất 。chư Bí-sô ngôn ngã đẳng lạc kiến 。Thế Tôn tức dĩ ách phước trang nghiêm tướng hảo chi thủ nhi án kỳ địa 。vu thời Đại địa lục chủng chấn động 。tức tiện khai liệt 。thất bảo chế để hốt nhiên dũng xuất 。chúng bảo la võng trang nghiêm kỳ thượng 。Đại chúng kiến dĩ sanh hy hữu tâm 。nhĩ thời Thế Tôn tức tùng toạ khởi 。tác lễ hữu nhiễu hoàn tựu bổn tọa 。cáo A-nan-đà 。nhữ khả khai thử chế để chi hộ 。thời A-nan-đà tức khai kỳ hộ 。kiến thất bảo hàm kì trân gian sức 。bạch ngôn Thế Tôn 。hữu thất bảo hàm chúng bảo trang giáo 。Phật ngôn 。nhữ khả khai hàm 。thời A-nan-đà phụng giáo khai dĩ 。kiến hữu xá lợi bạch như kha tuyết Câu-vật-đầu hoa 。tức bạch Phật ngôn 。hàm hữu xá lợi sắc diệu dị thường 。Phật ngôn 。A-nan-đà 。nhữ khả trì thử đại sĩ cốt lai 。thời A-nan-đà tức thủ kỳ cốt phụng thụ Thế Tôn 。Thế Tôn thọ/thụ dĩ cáo chư Bí-sô 。nhữ đẳng ưng quán khổ hạnh Bồ Tát di thân xá lợi 。nhi thuyết tụng viết 。Bồ Tát Thắng đức tướng ứng tuệ 。dũng mãnh tinh cần lục độ viên 。thường tu bất tức vi Bồ-đề 。đại xả kiên cố tâm vô quyện 。nhữ đẳng Bí-sô hàm ưng lễ kính Bồ Tát bản thân 。thử chi xá lợi nãi thị vô lượng giới định tuệ hương chi sở huân phức 。tối thượng phước điền cực nạn phùng ngộ 。thời chư Bí-sô cập chư Đại chúng hàm giai chí tâm hợp chưởng cung kính đảnh lễ xá lợi thán vị tằng hữu 。thời A-nan-đà tiền lễ Phật túc bạch ngôn 。Thế Tôn 。Như Lai Đại sư xuất quá/qua nhất thiết vi chư hữu tình chi sở cung kính 。hà nhân duyên cố lễ thử thân cốt 。Phật cáo A-nan-đà 。ngã nhân thử cốt tốc đắc Vô thượng chánh đẳng bồ-đề 。vi báo vãng ân ngã kim trí lễ 。 下為現制底作陳捨身之序。於中復分為十八段。初問眾情欲。二諸苾芻言下眾答樂觀。三世尊即以下佛現神通。問何不直爾令塔涌現手按方昇。答若不手按直令塔現。大眾不知佛之神力。有三。初手按地。二地動。三地開。四七寶制底下寶塔涌現。言制底者梵語。通目佛之堂塔。若別目者。佛堂云制多。此云靈厝。舊云支提者訛。塔云窣堵波。此云高顯。舊云佛塔塔婆輪婆等竝訛。此中有三。初制底涌出。二眾雜莊嚴。三大眾覩見。問捨身之塔何不隱空而沒於地。答欲顯因中法身舍利由障所覆不得顯現。由佛方便方能得顯。故隱在地按地方昇。五爾時世尊下報恩敬禮。其由餓鬼鞭死屍諸天禮枯骨。此意令眾修因故報昔恩。六告阿難陀下勅令開塔。七時阿難陀下受命奉開。此中有二。初開塔次覩函。八白言世尊下依見啟白。顯如來藏具性功德故嚴寶函。九佛言下更勅開函。十時阿難下慶喜依教有二。初開函。後所覩表理性淨非物所染如白蓮華。十一即白下阿難重曰。十二佛言下佛命持來。十三時阿難下慶喜奉獻。十四世尊受已下佛受說緣有三。一佛受二勸觀三頌讚。十五汝等下世尊教禮。於中有二。初令禮後釋所以。五分法香舉三例二。戒即別脫。定道無表定。慧如名。解脫即勝解數。解脫智見即緣無為慧。廣如雜集大莊嚴等辨。十六時諸下依教禮讚。十七時阿難下問佛禮由。十八佛告下答敬所以。 hạ vi hiện chế để tác trần xả thân chi tự 。ư trung phục phần vi thập bát đoạn 。sơ vấn chúng Tình dục 。nhị chư Bí-sô ngôn hạ chúng đáp lạc/nhạc quán 。tam Thế Tôn tức dĩ hạ Phật hiện thần thông 。vấn hà bất trực nhĩ lệnh tháp dũng hiện thủ án phương thăng 。đáp nhược/nhã bất thủ án trực lệnh tháp hiện 。Đại chúng bất tri Phật chi thần lực 。hữu tam 。sơ thủ án địa 。nhị địa động 。tam địa khai 。tứ thất bảo chế để hạ bảo tháp dũng hiện 。ngôn chế để giả phạm ngữ 。thông mục Phật chi đường tháp 。nhược/nhã biệt mục giả 。Phật đường vân chế đa 。thử vân linh thố 。cựu vân chi đề giả ngoa 。tháp vân tốt đổ ba 。thử vân cao hiển 。cựu vân Phật tháp tháp bà luân Bà đẳng tịnh ngoa 。thử trung hữu tam 。sơ chế để dũng xuất 。nhị chúng tạp trang nghiêm 。tam đại chúng đổ kiến 。vấn xả thân chi tháp hà bất ẩn không nhi một ư địa 。đáp dục hiển nhân trung pháp thân xá lợi do chướng sở phước bất đắc hiển hiện 。do Phật phương tiện phương năng đắc hiển 。cố ẩn tại địa án địa phương thăng 。ngũ nhĩ thời Thế Tôn hạ báo ân kính lễ 。kỳ do ngạ quỷ tiên tử thi chư Thiên lễ khô cốt 。thử ý lệnh chúng tu nhân cố báo tích ân 。lục cáo A-nan-đà hạ sắc lệnh khai tháp 。thất thời A-nan-đà hạ thọ mạng phụng khai 。thử trung hữu nhị 。sơ khai tháp thứ đổ hàm 。bát bạch ngôn Thế Tôn hạ y kiến khải bạch 。hiển Như Lai tạng cụ tánh công đức cố nghiêm bảo hàm 。cửu Phật ngôn hạ cánh sắc khai hàm 。thập thời A-nan hạ khánh hỉ y giáo hữu nhị 。sơ khai hàm 。hậu sở đổ biểu lý tánh tịnh phi vật sở nhiễm như bạch liên hoa 。thập nhất tức bạch hạ A-nan trọng viết 。thập nhị Phật ngôn hạ Phật mạng trì lai 。thập tam thời A-nan hạ khánh hỉ phụng hiến 。thập tứ thế tôn thọ/thụ dĩ hạ Phật thọ/thụ thuyết duyên hữu tam 。nhất Phật thọ/thụ nhị khuyến quán tam tụng tán 。thập ngũ nhữ đẳng hạ thế tôn giáo lễ 。ư trung hữu nhị 。sơ lệnh lễ hậu thích sở dĩ 。ngũ phần Pháp hương cử tam lệ nhị 。giới tức biệt thoát 。định đạo vô biểu định 。tuệ như danh 。giải thoát tức thắng giải số 。giải thoát trí kiến tức duyên vô vi tuệ 。quảng như tạp tập đại trang nghiêm đẳng biện 。thập lục thời chư hạ y giáo lễ tán 。thập thất thời A-nan hạ vấn Phật lễ do 。thập bát Phật cáo hạ đáp kính sở dĩ 。 經。復告阿難陀。吾今為汝及諸大眾斷除疑惑。說是舍利往昔因緣。汝等善思當一心聽。阿難陀曰我等樂聞。願為開闡。阿難陀。過去世時有一國王名曰大車。巨富多財庫藏盈滿。軍兵武勇眾所欽伏。常以正法施化黔黎。人民熾盛無有怨敵。國太夫人誕生三子。顏容端正人所樂觀。太子名曰摩訶波羅。次子名曰摩訶提婆。幼子名曰摩訶薩埵。 Kinh 。phục cáo A-nan-đà 。ngô kim vi nhữ cập chư Đại chúng đoạn trừ nghi hoặc 。thuyết thị xá lợi vãng tích nhân duyên 。nhữ đẳng thiện tư đương nhất tâm thính 。A-nan-đà viết ngã đẳng lạc văn 。nguyện vi khai xiển 。A-nan-đà 。quá khứ thế thời hữu nhất Quốc Vương danh viết đại xa 。cự phú đa tài khố tạng doanh mãn 。quân binh vũ dũng chúng sở khâm phục 。thường dĩ chánh Pháp thí hóa kiềm lê 。nhân dân sí thịnh vô hữu oán địch 。quốc thái phu nhân đản sanh tam tử 。nhan dung đoan chánh nhân sở lạc/nhạc quán 。Thái-Tử danh viết Ma-ha ba la 。thứ tử danh viết Ma-ha Đề-bà 。ấu tử danh viết Ma-ha Tát-đỏa 。 下談昔捨身正利時會。文分為三。初勅聽許說。二眾樂欲聞。三正為開演。於中復二。初長行後重頌。長行有十。一陳往眷屬。二是時大王下述昔歡遊。三第一王子下遇苦悲生。四爾時薩埵下思應捨命。五爾時王子下捐身救濟。六是時大地下瑞感人天。七是時餓虎下虎遂能食。八爾時大王下眷屬號戀。九爾時大王下為立制底。十阿難下結示利生。陳往眷屬有三。一明時節。二述父母。三說兄弟。文段可知。云摩訶波羅者。此云大渠。摩訶提婆者。此云大天。摩訶薩埵者。此云大勇猛。求大菩提發大勇猛。不憚處時捐身捨命求法益物常無悋退。故云大勇猛。故下頌云。王子名勇猛。常施心無悋。 hạ đàm tích xả thân chánh lợi thời hội 。văn phần vi tam 。sơ sắc thính hứa thuyết 。nhị chúng lạc/nhạc dục văn 。tam chánh vi khai diễn 。ư trung phục nhị 。sơ trường hàng hậu trọng tụng 。trường hàng hữu thập 。nhất trần vãng quyến thuộc 。nhị Thị thời Đại Vương hạ thuật tích hoan du 。tam đệ nhất Vương tử hạ ngộ khổ bi sanh 。tứ nhĩ thời Tát-đỏa hạ tư ưng xả mạng 。ngũ nhĩ thời Vương tử hạ quyên thân cứu tế 。lục Thị thời Đại địa hạ thụy cảm nhân thiên 。thất Thị thời ngạ hổ hạ hổ toại năng thực/tự 。bát nhĩ thời Đại Vương hạ quyến thuộc hiệu luyến 。cửu nhĩ thời Đại Vương hạ vi lập chế để 。thập A-nan hạ kết/kiết thị lợi sanh 。trần vãng quyến thuộc hữu tam 。nhất minh thời tiết 。nhị thuật phụ mẫu 。tam thuyết huynh đệ 。văn đoạn khả tri 。vân Ma-ha ba la giả 。thử vân Đại cừ 。Ma-ha Đề-bà giả 。thử vân đại thiên 。Ma-ha Tát-đỏa giả 。thử vân đại dũng mãnh 。cầu Đại bồ-đề phát đại dũng mãnh 。bất đạn xứ/xử thời quyên thân xả mạng cầu Pháp ích vật thường vô lẫn thoái 。cố vân đại dũng mãnh 。cố hạ tụng vân 。Vương tử danh dũng mãnh 。thường thí tâm vô lẫn 。 經。是時大王為欲遊觀縱賞山林其三王子亦皆隨從為求華果捨父周旋至大竹林於中憩息。 Kinh 。Thị thời Đại Vương vi dục du quán túng thưởng sơn lâm kỳ tam Vương tử diệc giai tùy tùng vi cầu hoa quả xả phụ chu toàn chí Đại Trúc Lâm ư trung khế tức 。 下述昔歡遊文中有三。初王出遊觀。次臣佐皆隨。後子別追賞。問既言王出遊觀王子隨從。何故聞子捨身云在宮內。答準舊所譯。但王子出。略不論父。此捨周旋。略無還駕。據實子隨從。王在前還。故聞捨身在宮無爽。 hạ thuật tích hoan du văn trung hữu tam 。sơ Vương xuất du quán 。thứ Thần tá giai tùy 。hậu tử biệt truy thưởng 。vấn ký ngôn Vương xuất du quán Vương tử tùy tùng 。hà cố văn tử xả thân vân tại cung nội 。đáp chuẩn cựu sở dịch 。đãn Vương tử xuất 。lược bất luận phụ 。thử xả chu toàn 。lược vô hoàn giá 。cứ thật tử tùy tùng 。Vương tại tiền hoàn 。cố văn xả thân tại cung vô sảng 。 經。第一王子作如是言我於今日心甚驚惶於此林中將無猛獸損害於我第二王子復作是言我於己身初無悋惜恐於所愛有別離苦第三王子白二兄曰此是神仙所居處我無恐怖別離憂身心充遍生歡喜當獲殊勝諸功德時諸王子各說本心所念之事。 Kinh 。đệ nhất Vương tử tác như thị ngôn ngã ư kim nhật tâm thậm kinh hoàng ư thử lâm trung tướng vô mãnh thú tổn hại ư ngã đệ nhị Vương tử phục tác thị ngôn ngã ư kỷ thân sơ vô lẫn tích khủng ư sở ái hữu biệt ly khổ đệ tam Vương tử bạch nhị huynh viết thử thị thần tiên sở cư xứ ngã vô khủng bố biệt ly ưu thân tâm sung biến sanh hoan hỉ đương hoạch thù thắng chư công đức thời chư Vương tử các thuyết bổn tâm sở niệm chi sự 。 下第三遇苦悲生。於中有三。初述先想念。此中復二。初三子各陳。後時諸王子下經家總結。 hạ đệ tam ngộ khổ bi sanh 。ư trung hữu tam 。sơ thuật tiên tưởng niệm 。thử trung phục nhị 。sơ tam tử các trần 。hậu thời chư Vương tử hạ Kinh gia tổng kết 。 經。次復前行見有一虎產生七子纔經七日諸子圍遶飢渴所逼身形羸瘦將死不久。 Kinh 。thứ phục tiền hạnh/hành/hàng kiến hữu nhất hổ sản sanh thất tử tài Kinh thất nhật chư tử vi nhiễu cơ khát sở bức thân hình luy sấu tướng tử bất cửu 。 下次見虎飢羸。問見虎生子。寧知七日。答真諦三藏二解。一云。段食所資唯至七日。過此便死。虎飢如是故知七日。一云。于時應有鬼神噵之。但經家不出。亦如捨身發願。無人聞知。後天神報。如樹神噵池中魚數。 hạ thứ kiến hổ cơ luy 。vấn kiến hổ sanh tử 。ninh tri thất nhật 。đáp chân đế Tam Tạng nhị giải 。nhất vân 。đoạn thực sở tư duy chí thất nhật 。quá/qua thử tiện tử 。hổ cơ như thị cố tri thất nhật 。nhất vân 。vu thời ưng hữu quỷ thần 噵chi 。đãn Kinh gia bất xuất 。diệc như xả thân phát nguyện 。vô nhân văn tri 。hậu thiên thần báo 。như thụ/thọ Thần 噵trì trung ngư số 。 經。第一王子作如是言。哀哉此虎產來七日。七子圍遶無暇求食。飢渴所逼必還啗子。薩埵王子問言。此虎每常所食何物。第一王子答曰。虎豹犲師子唯啗熱血肉。更無餘飲食可濟此虎羸。第二王子聞此語已作如是言。此虎羸瘦飢渴所逼餘命無幾我等何能為求如是難得飲食。誰復為斯自捨身命濟其飢苦。第一王子言。一切難捨無過己身。薩埵王子言。我等今者於自己身各生愛戀。復無智慧不能於他而興利益。 Kinh 。đệ nhất Vương tử tác như thị ngôn 。ai tai thử hổ sản lai thất nhật 。thất tử vi nhiễu vô hạ cầu thực/tự 。cơ khát sở bức tất hoàn đạm tử 。Tát-đỏa Vương tử vấn ngôn 。thử hổ mỗi thường sở thực/tự hà vật 。đệ nhất Vương tử đáp viết 。hổ báo 犲sư tử duy đạm nhiệt huyết nhục 。cánh vô dư ẩm thực khả tế thử hổ luy 。đệ nhị Vương tử văn thử ngữ dĩ tác như thị ngôn 。thử hổ luy sấu cơ khát sở bức dư mạng vô kỷ ngã đẳng hà năng vi cầu như thị nan đắc ẩm thực 。thùy phục vi tư tự xả thân mạng tế kỳ cơ khổ 。đệ nhất Vương tử ngôn 。nhất thiết nạn/nan xả vô quá kỷ thân 。Tát-đỏa Vương tử ngôn 。ngã đẳng kim giả ư tự kỷ thân các sanh ái luyến 。phục vô trí tuệ bất năng ư tha nhi hưng lợi ích 。 下後悲傷共議。此中有七。初太子見苦哀憐。二薩埵王子下薩埵問其所食。三第一王子下太子答食肉血。四第二王子下大天聞生悋怖。五第一王子下太子述捨身難。六薩埵王子下薩埵進退商議。於中有三。初責自無能。次推他有力。後心念省察。初責自無能有三因故。一有貪著。二復無智慧下無大智故。三不能於下無大悲。有貪著故不能生厭離有為心。無大智故不能生求菩提心。無大悲故不能生饒益有情心。由此不能捨身益物。 hạ hậu bi thương cọng nghị 。thử trung hữu thất 。sơ Thái-Tử kiến khổ ai liên 。nhị Tát-đỏa Vương tử hạ Tát-đỏa vấn kỳ sở thực/tự 。tam đệ nhất Vương tử hạ Thái-Tử đáp thực nhục huyết 。tứ đệ nhị Vương tử hạ đại thiên văn sanh lẫn bố/phố 。ngũ đệ nhất Vương tử hạ Thái-Tử thuật xả thân nạn/nan 。lục Tát-đỏa Vương tử hạ Tát-đỏa tiến/tấn thoái thương nghị 。ư trung hữu tam 。sơ trách tự vô năng 。thứ thôi tha hữu lực 。hậu tâm niệm tỉnh sát 。sơ trách tự vô năng hữu tam nhân cố 。nhất hữu tham trước 。nhị phục vô trí tuệ hạ vô đại trí cố 。tam bất năng ư hạ vô đại bi 。hữu tham trước cố bất năng sanh yếm ly hữu vi tâm 。vô đại trí cố bất năng sanh cầu Bồ-đề tâm 。vô đại bi cố bất năng sanh nhiêu ích hữu tình tâm 。do thử bất năng xả thân ích vật 。 經。然有上士懷大悲心常為利他忘身濟物。 Kinh 。nhiên hữu thượng sĩ hoài đại bi tâm thường vi lợi tha vong thân tế vật 。 下推他有力。此亦有三。一有大智即有上士是。二有大悲懷大悲心等是。三忘身濟物即無貪能厭離有為。 hạ thôi tha hữu lực 。thử diệc hữu tam 。nhất hữu đại trí tức hữu thượng sĩ thị 。nhị hữu đại bi hoài đại bi tâm đẳng thị 。tam vong thân tế vật tức vô tham năng yếm ly hữu vi 。 經。復作是念我今此身於百千生虛棄爛壞日無所益云何今日而不能捨以濟飢苦如捐洟唾。 Kinh 。phục tác thị niệm ngã kim thử thân ư bách thiên sanh hư khí lạn/lan hoại nhật vô sở ích vân hà kim nhật nhi bất năng xả dĩ tế cơ khổ như quyên di thóa 。 下心念省察。於中有三。初念昔虛棄身命無窮。次云何今日下忖今何不能捨益物。後如捐洟唾下應生厭離猶如洟唾。捨無常色獲得常色等故。 hạ tâm niệm tỉnh sát 。ư trung hữu tam 。sơ niệm tích hư khí thân mạng vô cùng 。thứ vân hà kim nhật hạ thốn kim hà bất năng xả ích vật 。hậu như quyên di thóa hạ ưng sanh yếm ly do như di thóa 。xả vô thường sắc hoạch đắc thường sắc đẳng cố 。 經。時諸王子作是議已各起慈心悽傷愍念共觀羸虎目不暫移徘徊久之俱捨而去。 Kinh 。thời chư Vương tử tác thị nghị dĩ các khởi từ tâm thê thương mẫn niệm cọng quán luy hổ mục bất tạm di bồi hồi cửu chi câu xả nhi khứ 。 下七諸子悲傷俛仰而去。 hạ thất chư tử bi thương phủ ngưỡng nhi khứ 。 經。爾時薩埵王子便作是念。我捨身命今正是時。何以故。我從久來持此身臭穢膿流不可愛。供給敷具并衣食象馬車乘及珍財變壞之法體無常恒求難滿難保守雖常供養懷怨害終歸棄我不知恩。復次此身不堅。於我無益。可畏如賊。不淨如糞。我於今日當使此身修廣大業。於生死海作大舟航。棄捨輪迴令得出離。 Kinh 。nhĩ thời Tát-đỏa Vương tử tiện tác thị niệm 。ngã xả thân mạng kim chánh Thị thời 。hà dĩ cố 。ngã tùng cửu lai trì thử thân xú uế nùng lưu bất khả ái 。cung cấp phu cụ tinh y thực tượng mã xa thừa cập trân tài biến hoại chi pháp thể vô thường hằng cầu nạn/nan mãn nạn/nan bảo thủ tuy thường cúng dường hoài oán hại chung quy khí ngã bất tri ân 。phục thứ thử thân bất kiên 。ư ngã vô ích 。khả úy như tặc 。bất tịnh như phẩn 。ngã ư kim nhật đương sử thử thân tu quảng đại nghiệp 。ư sanh tử hải tác Đại châu hàng 。khí xả Luân-hồi lệnh đắc xuất ly 。 下第四思應捨命有六。一廢命念起。二何以故下策以作意。即入善法欲為根本作意所生故。即如理作意思四念住。初二句思不淨。次三句思無常。次二句思有苦。恒求難滿。求不得苦。難保守者。愛別離苦。懷怨害者。老病死苦。次一句思無我。心雖希樂不由於我。終歸棄我五趣輪迴棄不知恩。故無我也。三復次下厭捨忻求有二。初因後果。因中有三。初厭離有為即觀四念住。此身不堅無常也。於我無益無我也。可畏如賊無樂也。不淨如糞不淨也。次我於今日下求菩提。後於生死海下饒益有情。即以此身作業利生故名在因修。若後生已去且名為果。 hạ đệ tứ tư ưng xả mạng hữu lục 。nhất phế mạng niệm khởi 。nhị hà dĩ cố hạ sách dĩ tác ý 。tức nhập thiện pháp dục vi căn bản tác ý sở sanh cố 。tức như lý tác ý tư tứ niệm trụ 。sơ nhị cú tư bất tịnh 。thứ tam cú tư vô thường 。thứ nhị cú tư hữu khổ 。hằng cầu nạn/nan mãn 。cầu bất đắc khổ 。nạn/nan bảo thủ giả 。ái biệt ly khổ 。hoài oán hại giả 。lão bệnh tử khổ 。thứ nhất cú tư vô ngã 。tâm tuy hy lạc/nhạc bất do ư ngã 。chung quy khí ngã ngũ thú Luân-hồi khí bất tri ân 。cố vô ngã dã 。tam phục thứ hạ yếm xả hãn cầu hữu nhị 。sơ nhân hậu quả 。nhân trung hữu tam 。sơ yếm ly hữu vi tức quán tứ niệm trụ 。thử thân bất kiên vô thường dã 。ư ngã vô ích vô ngã dã 。khả úy như tặc vô lạc/nhạc dã 。bất tịnh như phẩn bất tịnh dã 。thứ ngã ư kim nhật hạ cầu Bồ-đề 。hậu ư sanh tử hải hạ nhiêu ích hữu tình 。tức dĩ thử thân tác nghiệp lợi sanh cố danh tại nhân tu 。nhược/nhã hậu sanh dĩ khứ thả danh vi quả 。 經。復作是念。若捨此身則捨無量癰疽惡疾百千怖畏。是身唯有大小便利。不堅如泡諸蟲所集。血脈筋骨共相連持。甚可厭患。是故我今應當棄捨。以求無上究竟涅槃。永離憂患無常苦惱生死休息斷諸塵累。以定慧力圓滿熏修百福莊嚴成一切智。諸佛所讚微妙法身。既證得已施諸眾生無量法樂。是時王子興大勇猛。發弘誓願。以大悲念增益其心。 Kinh 。phục tác thị niệm 。nhược/nhã xả thử thân tức xả vô lượng ung thư ác tật bách thiên bố úy 。thị thân duy hữu Đại tiểu tiện lợi 。bất kiên như phao chư trùng sở tập 。huyết mạch cân cốt cộng tướng liên trì 。thậm khả yếm hoạn 。thị cố ngã kim ứng đương khí xả 。dĩ cầu vô thượng cứu cánh Niết Bàn 。vĩnh ly ưu hoạn vô thường khổ não sanh tử hưu tức đoạn chư trần luy 。dĩ định tuệ lực viên mãn huân tu bách phước trang nghiêm thành nhất thiết trí 。chư Phật sở tán vi diệu Pháp thân 。ký chứng đắc dĩ thí chư chúng sanh vô lượng Pháp lạc/nhạc 。Thị thời Vương tử hưng đại dũng mãnh 。phát hoằng thệ nguyện 。dĩ đại bi niệm tăng ích kỳ tâm 。 下明忻果亦三。初厭離有為。準解脫道論有十不淨想。一膖脹。二青瘀。三爛。四棄擲。五鳥獸食噉。六身肉分張。七斬斫離散。八赤血塗染。九虫臭。十骨想。此十唯不淨。今此文中通說四念。癰疽等無樂也。唯有大小便利等不淨也。不堅如泡無常也。諸虫所集等無我也。然彼論說。身自性六十間有八萬虫。故云諸虫所集。次是故我今下求菩提。菩提菩提斷俱名為菩提。摩訶般若解脫法身俱大涅槃。俱通智理故。此中初明涅槃。以定慧力下明菩提。後既證得已下明饒益有情。斷智恩德因果二文各如次配。菩提修求不過此故四是時王下悲願逾切。 hạ minh hãn quả diệc tam 。sơ yếm ly hữu vi 。chuẩn giải thoát đạo luận hữu thập bất tịnh tưởng 。nhất 膖trướng 。nhị thanh ứ 。tam lạn/lan 。tứ khí trịch 。ngũ điểu thú thực đạm 。lục thân nhục phần trương 。thất trảm chước ly tán 。bát xích huyết đồ nhiễm 。cửu trùng xú 。thập cốt tưởng 。thử thập duy bất tịnh 。kim thử văn trung thông thuyết tứ niệm 。ung thư đẳng vô lạc/nhạc dã 。duy hữu Đại tiểu tiện lợi đẳng bất tịnh dã 。bất kiên như phao vô thường dã 。chư trùng sở tập đẳng vô ngã dã 。nhiên bỉ luận thuyết 。thân tự tánh lục thập gian hữu bát vạn trùng 。cố vân chư trùng sở tập 。thứ thị cố ngã kim hạ cầu Bồ-đề 。Bồ-đề Bồ-đề đoạn câu danh vi Bồ-đề 。Ma-ha Bát-nhã giải thoát Pháp thân câu đại Niết Bàn 。câu thông trí lý cố 。thử trung sơ minh Niết-Bàn 。dĩ định tuệ lực hạ minh Bồ-đề 。hậu ký chứng đắc dĩ hạ minh nhiêu ích hữu tình 。đoạn trí ân đức nhân quả nhị văn các như thứ phối 。Bồ-đề tu cầu bất quá thử cố tứ Thị thời Vương hạ bi nguyện du thiết 。 經。慮彼二兄情懷怖懼共為留難不果所祈。 Kinh 。lự bỉ nhị huynh Tình hoài bố/phố cụ cọng vi lưu nạn/nan bất quả sở kì 。 下五恐有難生。 hạ ngũ khủng hữu nạn/nan sanh 。 經。即便白言二兄前去我且於後。 Kinh 。tức tiện bạch ngôn nhị huynh tiền khứ ngã thả ư hậu 。 下六善修方便。 hạ lục thiện tu phương tiện 。 經。爾時王子摩訶薩埵還入林中。至其虎所。脫去衣服置於竹上。作是誓言。我為法界諸眾生。志求無上菩提處。起大悲心不傾動。當捨凡夫所愛身。菩提無患無熱惱。諸有智者之所樂。三界苦海諸眾生。我今拔濟令安樂。是王子作是言已。於餓虎前委身而臥。由此菩薩慈悲威勢。虎無能為。菩薩見已即上高山投身于地。復作是念。虎今羸瘠不能食我。即起求刀竟不能得。即以乾竹刺頸出血。漸近虎邊。 Kinh 。nhĩ thời Vương tử Ma-ha Tát-đỏa hoàn nhập lâm trung 。chí kỳ hổ sở 。thoát khứ y phục trí ư trúc thượng 。tác thị thệ ngôn 。ngã vi Pháp giới chư chúng sanh 。chí cầu vô thượng Bồ-đề xứ/xử 。khởi đại bi tâm bất khuynh động 。đương xả phàm phu sở ái thân 。Bồ-đề vô hoạn vô nhiệt não 。chư hữu trí giả chi sở lạc/nhạc 。tam giới khổ hải chư chúng sanh 。ngã kim bạt tế lệnh an lạc 。thị Vương tử tác thị ngôn dĩ 。ư ngạ hổ tiền ủy thân nhi ngọa 。do thử Bồ Tát từ bi uy thế 。hổ vô năng vi 。Bồ Tát kiến dĩ tức thượng cao sơn đầu thân vu địa 。phục tác thị niệm 。hổ kim luy tích bất năng thực/tự ngã 。tức khởi cầu đao cánh bất năng đắc 。tức dĩ kiền trúc thứ cảnh xuất huyết 。tiệm cận hổ biên 。 下第五大段捐身救濟。文中有四。一修途詣虎。二脫去衣服下起前方便。三作是誓下發菩提心。初二句總後六句別。別中初二句厭離有為心。次二句求菩提心。後二句饒益有情心。四是時王子下正捨身命。於中復六。一委身飼虎。此由菩薩下二虎不能食。三菩薩見已下為墜高山。四復作是念下更思虎劣。五即起求刀下復起方便。六漸近虎邊下流血使食。 hạ đệ ngũ đại đoạn quyên thân cứu tế 。văn trung hữu tứ 。nhất tu đồ nghệ hổ 。nhị thoát khứ y phục hạ khởi tiền phương tiện 。tam tác thị thệ hạ phát Bồ-đề tâm 。sơ nhị cú tổng hậu lục cú biệt 。biệt trung sơ nhị cú yếm ly hữu vi tâm 。thứ nhị cú cầu Bồ-đề tâm 。hậu nhị cú nhiêu ích hữu tình tâm 。tứ Thị thời Vương tử hạ chánh xả thân mạng 。ư trung phục lục 。nhất ủy thân tự hổ 。thử do Bồ Tát hạ nhị hổ bất năng thực/tự 。tam Bồ Tát kiến dĩ hạ vi trụy cao sơn 。tứ phục tác thị niệm hạ cánh tư hổ liệt 。ngũ tức khởi cầu đao hạ phục khởi phương tiện 。lục tiệm cận hổ biên hạ lưu huyết sử thực/tự 。 經。是時大地六種震動。如風激水涌沒不安。日無精明如羅睺障。諸方暗蔽無復光暉。天雨名華及妙香末繽紛亂墜遍滿林中。爾時虛空有諸天眾見是事已。生隨喜心歎未曾有。咸共讚言。善哉大士。即說頌曰。大士救護運悲心。等視眾生如一子。勇猛歡喜情無悋。捨身濟苦福難思。定至真常勝妙處。永離生死諸纏縛。不久當獲菩提果。寂靜安樂證無生。 Kinh 。Thị thời Đại địa lục chủng chấn động 。như phong kích thủy dũng một bất an 。nhật vô tinh minh như La-hầu chướng 。chư phương ám tế vô phục quang huy 。Thiên vũ danh hoa cập diệu hương mạt tân phân loạn trụy biến mãn lâm trung 。nhĩ thời hư không hữu chư Thiên Chúng kiến thị sự dĩ 。sanh tùy hỉ tâm thán vị tằng hữu 。hàm cọng tán ngôn 。Thiện tai đại sĩ 。tức thuyết tụng viết 。đại sĩ cứu hộ vận bi tâm 。đẳng thị chúng sanh như nhất tử 。dũng mãnh hoan hỉ Tình vô lẫn 。xả thân tế khổ phước nạn/nan tư 。định chí chân thường thắng diệu xứ/xử 。vĩnh ly sanh tử chư triền phược 。bất cửu đương hoạch Bồ-đề quả 。tịch tĩnh an lạc chứng vô sanh 。 下第六瑞感人天。於中有二。初現瑞有三。一地振六動。二日月無光。三天雨香華遍林供養。爾時虛空下眾覩亦三。初覩見二隨喜三讚歎。讚歎有三。初二句讚悲平等。次二句讚其布施。後四句讚當得果。得果中初兩句雙讚菩提涅槃。依三種常俱得名常。後兩句別讚菩提涅槃。寂靜即涅槃。或能所寂俱名寂靜。無生者涅槃也。 hạ đệ lục thụy cảm nhân thiên 。ư trung hữu nhị 。sơ hiện thụy hữu tam 。nhất địa chấn lục động 。nhị nhật nguyệt vô quang 。tam Thiên vũ hương hoa biến lâm cúng dường 。nhĩ thời hư không hạ chúng đổ diệc tam 。sơ đổ kiến nhị tùy hỉ tam tán thán 。tán thán hữu tam 。sơ nhị cú tán bi bình đẳng 。thứ nhị cú tán kỳ bố thí 。hậu tứ cú tán đương đắc quả 。đắc quả trung sơ lượng (lưỡng) cú song tán Bồ-đề Niết Bàn 。y tam chủng thường câu đắc danh thường 。hậu lượng (lưỡng) cú biệt tán Bồ-đề Niết Bàn 。tịch tĩnh tức Niết-Bàn 。hoặc năng sở tịch câu danh tịch tĩnh 。vô sanh giả Niết-Bàn dã 。 經。是時餓虎既見菩薩頸下血流即便舐血啗肉皆盡唯留餘骨。 Kinh 。Thị thời ngạ hổ ký kiến Bồ Tát cảnh hạ huyết lưu tức tiện thỉ huyết đạm nhục giai tận duy lưu dư cốt 。 下第七虎遂能食。 hạ đệ thất hổ toại năng thực/tự 。 經。爾時第一王子見地動已。告其弟曰。大地山河皆震動。諸方暗蔽日無光。天華亂墜遍空中。定是我弟捨身相。第二王子聞兄語已。說伽陀曰。我聞薩埵慈悲語。見彼餓虎身羸瘦。飢苦所纏恐食子。我今疑弟捨其身。時二王子生大愁苦。啼泣悲歎即共相隨還至虎所。見弟衣服在竹枝上。骸骨及髮在處縱橫流血成泥霑污其地。見已悶絕不能自持。投身骨上久乃得甦。即起舉手哀號大哭。俱時歎曰。我弟貌端嚴。父母偏愛念。云何俱共出。捨身而不歸。父母若問時。我等如何答。寧可同捐命。豈得自存身。時二王子悲泣懊惱。漸捨而去。 Kinh 。nhĩ thời đệ nhất Vương tử kiến địa động dĩ 。cáo kỳ đệ viết 。Đại địa sơn hà giai chấn động 。chư phương ám tế nhật vô quang 。thiên hoa loạn trụy biến không trung 。định thị ngã đệ xả thân tướng 。đệ nhị Vương tử văn huynh ngữ dĩ 。thuyết già đà viết 。ngã văn Tát-đỏa từ bi ngữ 。kiến bỉ ngạ hổ thân luy sấu 。cơ khổ sở triền khủng thực/tự tử 。ngã kim nghi đệ xả kỳ thân 。thời nhị Vương tử sanh Đại sầu khổ 。Đề khấp bi thán tức cộng tướng tùy hoàn chí hổ sở 。kiến đệ y phục tại trúc chi thượng 。hài cốt cập phát tại xứ/xử túng hoạnh lưu huyết thành nê triêm ô kỳ địa 。kiến dĩ muộn tuyệt bất năng tự trì 。đầu thân cốt thượng cửu nãi đắc tô 。tức khởi cử thủ ai hiệu Đại khốc 。câu thời thán viết 。ngã đệ mạo đoan nghiêm 。phụ mẫu Thiên ái niệm 。vân hà câu cọng xuất 。xả thân nhi bất quy 。phụ mẫu nhược/nhã vấn thời 。ngã đẳng như hà đáp 。ninh khả đồng quyên mạng 。khởi đắc tự tồn thân 。thời nhị Vương tử bi khấp áo não 。tiệm xả nhi khứ 。 下第八眷屬號戀有三。一兄弟悲啼。二時小王子所將下侍衛追見。三爾時國大夫人下父母哀歎。初中有六。初覩瑞共商。二時二王子下悲歎尋覓。三見弟衣服下見屍狼藉。四見已悶絕下悶絕悲號。五即起舉手下兄弟嗟傷。六時二王子下哀泣而去。 hạ đệ bát quyến thuộc hiệu luyến hữu tam 。nhất huynh đệ bi Đề 。nhị thời tiểu Vương tử sở tướng hạ thị vệ truy kiến 。tam nhĩ thời quốc Đại phu nhân hạ phụ mẫu ai thán 。sơ trung hữu lục 。sơ đổ thụy cọng thương 。nhị thời nhị Vương tử hạ bi thán tầm mịch 。tam kiến đệ y phục hạ kiến thi lang tạ 。tứ kiến dĩ muộn tuyệt hạ muộn tuyệt bi hiệu 。ngũ tức khởi cử thủ hạ huynh đệ ta thương 。lục thời nhị Vương tử hạ ai khấp nhi khứ 。 經。時小王子所將侍從互相謂曰王子何在宜共推求。 Kinh 。thời tiểu Vương tử sở tướng thị tòng hỗ tương vị viết Vương tử hà tại nghi cọng thôi cầu 。 下侍衛追覓。 hạ thị vệ truy mịch 。 經。爾時國大夫人寢高樓上。便於夢中見不祥相。被割兩乳芽齒墮落。得三鴿鶵。一為鷹奪二被驚怖。地動之時夫人遂覺。心大愁惱。作如是言。何故今時大地動。江河林樹皆搖震。日無精光如覆蔽。目瞤乳動異常時。如箭射心憂苦逼。遍身戰掉不安隱。我之所夢不祥徵。必有非常災變事。夫人兩乳忽然流出。念此必有變怪之事。時有侍女聞外人言求覓王子今猶未得。心大驚怖即入宮中白夫人曰。大家知不。外聞諸人散覓王子遍求不得。時彼夫人聞是說已生大憂惱。悲淚盈目至大王所。白言大王。我聞外人作如是語。失我最小所愛之子。王聞語已驚惶失所。悲哽而言。苦哉今日失我愛子。即便抆淚慰喻夫人告言。賢首。汝勿憂慼。吾今共出求覓愛子。王與大臣及諸人眾即共出城各各分散隨處求覓。未久之頃。有一大臣前白王曰。聞王子在願勿憂愁。其最小者今猶未見。王聞是語悲歎而言。苦哉苦哉失我愛子。初有子時歡喜少。後失子時憂苦多。若使我兒重壽命。縱我身亡不為苦。夫人聞已憂惱纏懷如被箭中而嗟歎曰。我之三子并侍從俱往林中共遊賞。最小愛子獨不還。定有乖離災厄事。次第二臣來至王所。王問臣曰愛子何在。第二大臣懊惱啼泣喉舌乾燥口不能言。竟無所答。夫人問曰。速報小子今何在。我身熱惱遍燒然。悶亂荒迷失本心。勿使我胸今破裂。時第二臣即以王子捨身之事具白王知。王及夫人聞其事已。不勝悲噎。望捨身處驟駕前行。詣竹林所至彼菩薩捨身之地。見其骸骨隨處交橫。俱時投地悶絕將死。猶如猛風吹倒大樹。心迷失緒都無所知。時大臣等以水遍灑王及夫人。良久乃甦。舉手而哭咨嗟歎曰。禍哉愛子端嚴相。因何死苦先來逼。若我得在汝前亡。豈見如斯大苦事。爾時夫人迷悶稍止。頭髮蓬亂。兩手搥胸宛轉于地。如魚處陸。若生失子悲泣而言。我子誰屠割。餘骨散于地。失我所愛子。憂悲不自勝。苦哉誰殺子。致斯憂惱事。我心非金剛。云何而不破。我夢中所見。兩乳皆被割。牙齒悉墮落。今遭大苦痛。又夢三鴿鶵。一被鷹擒去。今失所愛子。惡相表非虛。 Kinh 。nhĩ thời quốc Đại phu nhân tẩm cao lâu thượng 。tiện ư mộng trung kiến bất tường tướng 。bị cát lượng (lưỡng) nhũ nha xỉ đọa lạc 。đắc tam cáp 鶵。nhất vi ưng đoạt nhị bị kinh phố 。địa động chi thời phu nhân toại giác 。tâm Đại sầu não 。tác như thị ngôn 。hà cố kim thời Đại địa động 。giang hà lâm thụ/thọ giai diêu/dao chấn 。nhật vô tinh quang như phước tế 。mục 瞤nhũ động dị thường thời 。như tiến xạ tâm ưu khổ bức 。biến thân chiến điệu bất an ẩn 。ngã chi sở mộng bất tường trưng 。tất hữu phi thường tai biến sự 。phu nhân lượng (lưỡng) nhũ hốt nhiên lưu xuất 。niệm thử tất hữu biến quái chi sự 。thời hữu thị nữ văn ngoại nhân ngôn cầu mịch Vương tử kim do vị đắc 。tâm Đại kinh phố tức nhập cung trung bạch phu nhân viết 。Đại gia tri bất 。ngoại văn chư nhân tán mịch Vương tử biến cầu bất đắc 。thời bỉ phu nhân văn thị thuyết dĩ sanh Đại ưu não 。bi lệ doanh mục chí Đại Vương sở 。bạch ngôn Đại Vương 。ngã văn ngoại nhân tác như thị ngữ 。thất ngã tối tiểu sở ái chi tử 。Vương văn ngữ dĩ kinh hoàng thất sở 。bi ngạnh nhi ngôn 。khổ tai kim nhật thất ngã ái tử 。tức tiện vấn lệ úy dụ phu nhân cáo ngôn 。Hiền Thủ 。nhữ vật ưu Thích 。ngô kim cọng xuất cầu mịch ái tử 。Vương dữ đại thần cập chư nhân chúng tức cọng xuất thành các các phần tán tùy xử cầu mịch 。vị cửu chi khoảnh 。hữu nhất đại thần tiền bạch Vương viết 。văn Vương tử tại nguyện vật ưu sầu 。kỳ tối tiểu giả kim do vị kiến 。Vương văn thị ngữ bi thán nhi ngôn 。khổ tai khổ tai thất ngã ái tử 。sơ hữu tử thời hoan hỉ thiểu 。hậu thất tử thời ưu khổ đa 。nhược/nhã sử ngã nhi trọng thọ mạng 。túng ngã thân vong bất vi khổ 。phu nhân văn dĩ ưu não triền hoài như bị tiến trung nhi ta thán viết 。ngã chi tam tử tinh thị tòng câu vãng lâm trung cọng du thưởng 。tối tiểu ái tử độc Bất hoàn 。định hữu quai ly tai ách sự 。thứ đệ nhị Thần lai chí Vương sở 。Vương vấn Thần viết ái tử hà tại 。đệ nhị đại thần áo não Đề khấp hầu thiệt kiền táo khẩu bất năng ngôn 。cánh vô sở đáp 。phu nhân vấn viết 。tốc báo tiểu tử kim hà tại 。ngã thân nhiệt não biến thiêu nhiên 。muộn loạn hoang mê thất bản tâm 。vật sử ngã hung kim phá liệt 。thời đệ nhị Thần tức dĩ Vương tử xả thân chi sự cụ bạch Vương tri 。Vương cập phu nhân văn kỳ sự dĩ 。bất thắng bi ế 。vọng xả thân xứ/xử sậu giá tiền hạnh/hành/hàng 。nghệ Trúc Lâm sở chí bỉ Bồ Tát xả thân chi địa 。kiến kỳ hài cốt tùy xử giao hoạnh 。câu thời đầu địa muộn tuyệt tướng tử 。do như mãnh phong xuy đảo Đại thụ/thọ 。tâm mê thất tự đô vô sở tri 。thời đại thần đẳng dĩ thủy biến sái Vương cập phu nhân 。lương cửu nãi tô 。cử thủ nhi khốc tư ta thán viết 。họa tai ái tử đoan nghiêm tướng 。nhân hà tử khổ tiên lai bức 。nhược/nhã ngã đắc tại nhữ tiền vong 。khởi kiến như tư Đại khổ sự 。nhĩ thời phu nhân mê muộn sảo chỉ 。đầu phát bồng loạn 。lưỡng thủ trùy hung uyển chuyển vu địa 。như ngư xứ/xử lục 。nhược/nhã sanh thất tử bi khấp nhi ngôn 。ngã tử thùy đồ cát 。dư cốt tán vu địa 。thất ngã sở ái tử 。ưu bi bất tự thắng 。khổ tai thùy sát tử 。trí tư ưu não sự 。ngã tâm phi Kim cương 。vân hà nhi bất phá 。ngã mộng trung sở kiến 。lượng (lưỡng) nhũ giai bị cát 。nha xỉ tất đọa lạc 。kim tao đại khổ thống 。hựu mộng tam cáp 鶵。nhất bị ưng cầm khứ 。kim thất sở ái tử 。ác tướng biểu phi hư 。 下眷屬號戀中第三父母哀歎。於中有十一。初夫人驚異有八。初寢夢不祥。二地動之時下地動驚覺。三作如是言下說其惡相。四夫人兩乳下感激乳流。五時有侍女下侍女聞言。六心大驚怖下走入馳告。七時彼夫人下母聞愁惱。八至大王所下悲淚向王。準頌具說前徵。此中文略。第二王聞語已下父遂悲惶。第三即便捫淚下王慰夫人。西國恒法相見稱讚呼為賢首。第四王與大臣下王臣出覓。準下頌中應先是臣覓次後王共妃出。今文總略但云出覓。於中復七。一四散推求。二未久之頃下大臣來白。三王聞是語下父聞悲歎。四夫人聞已下母重嗟傷。五次第二臣下臣至王問存亡。六第二大臣下大臣嗚咽不答。七夫人問曰下夫人荒迷催報。第五時第二臣下得子委由。準頌應有二臣各報。此長行中略一臣也。第六王及夫人下知已悲噎。第七望捨身處下詣捨身所。第八見其骸骨下覩見崩摧。第九時大臣等下臣從水灑。第十王及夫人下蘇已嗟歎。十一爾時夫人下母泣陳悲。初經家敘。次母悲陳。於中二頌述悲傷。二頌敘惡相。 hạ quyến thuộc hiệu luyến trung đệ tam phụ mẫu ai thán 。ư trung hữu thập nhất 。sơ phu nhân kinh dị hữu bát 。sơ tẩm mộng bất tường 。nhị địa động chi thời hạ địa động Kinh giác 。tam tác như thị ngôn hạ thuyết kỳ ác tướng 。tứ phu nhân lượng (lưỡng) nhũ hạ cảm kích nhũ lưu 。ngũ thời hữu thị nữ hạ thị nữ văn ngôn 。lục tâm Đại kinh phố hạ tẩu nhập trì cáo 。thất thời bỉ phu nhân hạ mẫu văn sầu não 。bát chí Đại Vương sở hạ bi lệ hướng Vương 。chuẩn tụng cụ thuyết tiền trưng 。thử trung văn lược 。đệ nhị vương văn ngữ dĩ hạ phụ toại bi hoàng 。đệ tam tức tiện môn lệ hạ Vương úy phu nhân 。Tây quốc hằng Pháp tướng kiến xưng tán hô vi Hiền Thủ 。đệ tứ vương dữ Đại thần hạ Vương Thần xuất mịch 。chuẩn hạ tụng trung ưng tiên thị Thần mịch thứ hậu Vương cọng phi xuất 。kim văn tổng lược đãn vân xuất mịch 。ư trung phục thất 。nhất tứ tán thôi cầu 。nhị vị cửu chi khoảnh hạ đại thần lai bạch 。tam Vương văn thị ngữ hạ phụ văn bi thán 。tứ phu nhân văn dĩ hạ mẫu trọng ta thương 。ngũ thứ đệ nhị thần hạ Thần chí Vương vấn tồn vong 。lục đệ nhị Đại thần hạ đại thần ô yết bất đáp 。thất phu nhân vấn viết hạ phu nhân hoang mê thôi báo 。đệ ngũ thời đệ nhị thần hạ đắc tử ủy do 。chuẩn tụng ưng hữu nhị Thần các báo 。thử trường hàng trung lược nhất Thần dã 。đệ lục Vương cập phu nhân hạ tri dĩ bi ế 。đệ thất vọng xả thân xứ/xử hạ nghệ xả thân sở 。đệ bát kiến kỳ hài cốt hạ đổ kiến băng tồi 。đệ cửu thời đại thần đẳng hạ Thần tùng thủy sái 。đệ thập vương cập phu nhân hạ tô dĩ ta thán 。thập nhất nhĩ thời phu nhân hạ mẫu khấp trần bi 。sơ Kinh gia tự 。thứ mẫu bi trần 。ư trung nhị tụng thuật bi thương 。nhị tụng tự ác tướng 。 經。爾時大王及於夫人并二王子盡哀號哭瓔珞不御與諸人眾共收菩薩遺身舍利為於供養置窣堵波中。 Kinh 。nhĩ thời Đại Vương cập ư phu nhân tinh nhị Vương tử tận ai hiệu khốc anh lạc bất ngự dữ chư nhân chúng cọng thu Bồ Tát di thân xá lợi vi ư cúng dường trí tốt đổ ba trung 。 下第九大段為立制底。 hạ đệ cửu Đại đoạn vi lập chế để 。 經。阿難陀汝等應知此即是彼菩薩舍利復告阿難陀我於昔時雖具煩惱貪瞋癡等能於地獄餓鬼旁生五趣之中隨緣救濟令得出離何況今時煩惱都盡無復餘習號天人師具一切智而不能為一一眾生經於多劫在地獄中及於餘處代受眾苦令出生死煩惱輪迴。 Kinh 。A-nan-đà nhữ đẳng ứng tri thử tức thị bỉ Bồ Tát xá lợi phục cáo A-nan-đà ngã ư tích thời tuy cụ phiền não tham sân si đẳng năng ư địa ngục ngạ quỷ bàng sanh ngũ thú chi trung tùy duyên cứu tế lệnh đắc xuất ly hà huống kim thời phiền não đô tận vô phục dư tập hiệu Thiên Nhân Sư cụ nhất thiết trí nhi bất năng vi nhất nhất chúng sanh Kinh ư đa kiếp tại địa ngục trung cập ư dư xứ đại thọ/thụ chúng khổ lệnh xuất sanh tử phiền não Luân-hồi 。 下第十大段結示利生有三。初結歸舍利。次復告阿難陀下略示往因。雖言兼於得失具煩惱等為失。然能修行為得。此意勵勸具煩惱者令其修行。即初練磨。亦勸聖者。我昔處凡尚為益物。汝等證聖。何不精勤。後何況今時下述今能利。即隨感應形皆為益物。此意尚能代生受苦令其出離。故今所說定為利樂方便之因。汝等應當流通修學。 hạ đệ thập Đại đoạn kết/kiết thị lợi sanh hữu tam 。sơ kết/kiết quy xá lợi 。thứ phục cáo A-nan-đà hạ lược thị vãng nhân 。tuy ngôn kiêm ư đắc thất cụ phiền não đẳng vi thất 。nhiên năng tu hành vi đắc 。thử ý lệ khuyến cụ phiền não giả lệnh kỳ tu hành 。tức sơ luyện ma 。diệc khuyến Thánh Giả 。ngã tích xứ/xử phàm thượng vi ích vật 。nhữ đẳng chứng Thánh 。hà bất tinh cần 。hậu hà huống kim thời hạ thuật kim năng lợi 。tức tùy cảm ứng hình giai vi ích vật 。thử ý thượng năng đại sanh thọ khổ lệnh kỳ xuất ly 。cố kim sở thuyết định vi lợi lạc phương tiện chi nhân 。nhữ đẳng ứng đương lưu thông tu học 。 經。爾時世尊欲重宣此義而說頌言。我念過去世。無量無數劫。或時作國王。或復為王子。常行於大施。及捨所愛身。願出離生死。至妙菩提處。昔時有大國。國主名大車。王子名勇猛。常施心無悋。王子有二兄。號大渠大天。三人同出遊。漸至出林所。見虎飢所逼。便生如是心。此虎飢火燒。更無餘可食。大士覩如斯。恐其將食子。捨身無所顧。救子不令傷。大地及諸山。一時皆震動。江海皆騰躍。驚波水逆流。天地失光明。昏冥無所見。林野諸禽獸。飛奔喪所依。二兄怪不還。憂慼生悲苦。即與諸侍從。林藪遍尋求。兄弟共籌議。復往深山處。四顧無所有。見虎處空林。其母并七子。口皆有血污。殘骨并餘髮。縱橫在地中。復見有流血。散在竹林所。二兄既見已。心生大恐怖。悶絕俱躄地。荒迷不覺知。塵土坌其身。六情皆失念。王子諸侍從。啼泣心憂惱。以水灑令甦。舉手號咷哭。菩薩捨身時。慈母在宮內。五百諸婇女。共受於妙樂。夫人之兩乳。忽然自流出。遍體如針刺。苦痛不能安。欻生失子想。憂箭苦傷心。即白大王知。陳斯苦惱事。悲泣不堪忍。哀聲向王說。大王今當知。我生大苦惱。兩乳忽流出。禁止不應心。如針遍刺身。煩惋胸欲破。我先夢惡徵。必當失愛子。願王濟我命。知兒存與亡。夢見三鴿鶵。小者是愛子。忽被鷹奪去。悲愁難具陳。我今沒憂海。趣死將不久。恐子命不全。願為速求覓。又聞外人語。小子求不得。我今意不安。願王哀愍我。夫人白王已。舉身而躄地。悲痛心悶絕。荒迷不覺知。婇女見夫人。悶絕在於地。舉聲皆大哭。憂惶失所依。王聞如是語。懷憂不自勝。因命諸群臣。尋求所愛子。皆共出城外。隨處而追覓。涕泣問諸人。王子今何在。今者為存亡。誰知所去處。云何令得見。解我憂惱心。諸人悉共傳。咸言王子死。聞者皆傷悼。悲歎苦難裁。爾時大車王。悲號從座起。即就夫人處。以水灑其身。夫人蒙水灑。久乃得醒悟。悲啼以問王。我兒今在不。王告夫人曰。我已使諸人。四向求王子。尚未有消息。王又告夫人。汝莫生煩惱。且當自安慰。可共出追尋。王即與夫人。嚴駕而前進。號慟聲悽感。憂心若火然。士庶百千萬。亦隨王出城。各欲求王子。悲號聲不絕。王求愛子故。目視於四方。見有一人來。被髮身塗血。遍體蒙塵土。悲哭逆前來。王見是惡相。倍復生憂惱。王便舉兩手。哀號不自裁。初有一大臣。怱忙至王所。進白大王曰。幸願忽悲哀。王之所愛子。今雖求未獲。不久當來至。以釋大王憂。王復更前行。見次大臣至。其臣詣王所。流淚白王言。二子今現存。被憂火所逼。其第三王子。已被無常吞。見餓虎初生。將欲食其子。彼薩埵王子。見此起悲心。願求無上道。當度一切眾。繫想妙菩提。廣大深如海。即上高山頂。投身餓虎前。虎羸不能食。以竹自傷頸。遂啗王子身。唯有餘骸骨。時王及夫人。聞已俱悶絕。心沒於憂海。煩惱火燒然。臣以栴檀水。灑王及夫人。俱起大悲號。舉手搥胸臆。第三大臣來。白王如是語。我見二王子。悶絕在林中。臣以冷水灑。爾乃暫甦息。顧視於四方。如猛火周遍。暫起而還伏。悲號不自勝。舉手以哀言。稱歎弟希有。王聞如是說。倍增憂火煎。夫人大號咷。高聲作是語。我之小子遍鍾愛。已為無常羅剎吞。餘有二子今現存。復被憂火所燒逼。我今速可至山下。安慰令其保餘命。即便馳駕望前路。一心詣彼捨身崖。路逢二子行啼泣。搥胸懊惱失容儀。父母見已抱憂悲。俱往山林捨身處。既至菩薩捨身地。共聚悲號生大苦。脫去瓔珞盡哀心。收取菩薩身餘骨。與諸人眾同供養。共造七寶窣堵波。以彼舍利置函中。整駕懷憂趣城邑。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn dục trọng tuyên thử nghỉa nhi thuyết tụng ngôn 。ngã niệm quá khứ thế 。vô lượng vô số kiếp 。hoặc thời tác Quốc Vương 。hoặc phục vi Vương tử 。thường hạnh/hành/hàng ư Đại thí 。cập xả sở ái thân 。nguyện xuất ly sanh tử 。chí diệu Bồ-đề xứ/xử 。tích thời hữu Đại quốc 。quốc chủ danh đại xa 。Vương tử danh dũng mãnh 。thường thí tâm vô lẫn 。Vương tử hữu nhị huynh 。hiệu Đại cừ đại thiên 。tam nhân đồng xuất du 。tiệm chí xuất lâm sở 。kiến hổ cơ sở bức 。tiện sanh như thị tâm 。thử hổ cơ hỏa thiêu 。cánh vô dư khả thực/tự 。đại sĩ đổ như tư 。khủng kỳ tướng thực/tự tử 。xả thân vô sở cố 。cứu tử bất lệnh thương 。Đại địa cập chư sơn 。nhất thời giai chấn động 。giang hải giai đằng dược 。kinh ba thủy nghịch lưu 。Thiên địa thất quang minh 。hôn minh vô sở kiến 。lâm dã chư cầm thú 。phi bôn tang sở y 。nhị huynh quái Bất hoàn 。ưu Thích sanh bi khổ 。tức dữ chư thị tòng 。lâm tẩu biến tầm cầu 。huynh đệ cọng trù nghị 。phục vãng thâm sơn xứ/xử 。tứ cố vô sở hữu 。kiến hổ xứ/xử không lâm 。kỳ mẫu tinh thất tử 。khẩu giai hữu huyết ô 。tàn cốt tinh dư phát 。túng hoạnh tại địa trung 。phục kiến hữu lưu huyết 。tán tại Trúc Lâm sở 。nhị huynh ký kiến dĩ 。tâm sanh Đại khủng bố 。muộn tuyệt câu tích địa 。hoang mê bất giác tri 。trần độ bộn kỳ thân 。lục tình giai thất niệm 。Vương tử chư thị tòng 。Đề khấp tâm ưu não 。dĩ thủy sái lệnh tô 。cử thủ hiệu đào khốc 。Bồ Tát xả thân thời 。từ mẫu tại cung nội 。ngũ bách chư cung nữ 。cọng thọ/thụ ư diệu lạc/nhạc 。phu nhân chi lượng (lưỡng) nhũ 。hốt nhiên tự lưu xuất 。biến thể như châm thứ 。khổ thống bất năng an 。huất sanh thất tử tưởng 。ưu tiến khổ thương tâm 。tức bạch Đại Vương tri 。trần tư khổ não sự 。bi khấp bất kham nhẫn 。ai thanh hướng Vương thuyết 。Đại Vương kim đương tri 。ngã sanh đại khổ não 。lượng (lưỡng) nhũ hốt lưu xuất 。cấm chỉ bất ưng tâm 。như châm biến thứ thân 。phiền oản hung dục phá 。ngã tiên mộng ác trưng 。tất đương thất ái tử 。nguyện Vương tế ngã mạng 。tri nhi tồn dữ vong 。mộng kiến tam cáp 鶵。tiểu giả thị ái tử 。hốt bị ưng đoạt khứ 。bi sầu nạn/nan cụ trần 。ngã kim một ưu hải 。thú tử tướng bất cửu 。khủng tử mạng bất toàn 。nguyện vi tốc cầu mịch 。hựu văn ngoại nhân ngữ 。tiểu tử cầu bất đắc 。ngã kim ý bất an 。nguyện Vương ai mẩn ngã 。phu nhân bạch Vương dĩ 。cử thân nhi tích địa 。bi thống tâm muộn tuyệt 。hoang mê bất giác tri 。cung nữ kiến phu nhân 。muộn tuyệt tại ư địa 。cử thanh giai Đại khốc 。ưu hoàng thất sở y 。Vương Văn như thị ngữ 。hoài ưu bất tự thắng 。nhân mạng chư quần thần 。tầm cầu sở ái tử 。giai cộng xuất thành ngoại 。tùy xử nhi truy mịch 。thế khấp vấn chư nhân 。Vương tử kim hà tại 。kim giả vi tồn vong 。thùy tri sở khứ xứ/xử 。vân hà lệnh đắc kiến 。giải ngã ưu não tâm 。chư nhân tất cọng truyền 。hàm ngôn Vương tử tử 。văn giả giai thương điệu 。bi thán khổ nạn tài 。nhĩ thời đại xa Vương 。bi hiệu tùng tọa khởi 。tức tựu phu nhân xứ/xử 。dĩ thủy sái kỳ thân 。phu nhân mông thủy sái 。cửu nãi đắc tỉnh ngộ 。bi Đề dĩ vấn Vương 。ngã nhi kim tại bất 。Vương cáo phu nhân viết 。ngã dĩ sử chư nhân 。tứ hướng cầu Vương tử 。thượng vị hữu tiêu tức 。Vương hựu cáo phu nhân 。nhữ mạc sanh phiền não 。thả đương tự an uý 。khả cọng xuất truy tầm 。Vương tức dữ phu nhân 。nghiêm giá nhi tiền tiến/tấn 。hiệu đỗng thanh thê cảm 。ưu tâm nhược/nhã hỏa nhiên 。sĩ thứ bách thiên vạn 。diệc tùy Vương xuất thành 。các dục cầu Vương tử 。bi hiệu thanh bất tuyệt 。Vương cầu ái tử cố 。mục thị ư tứ phương 。kiến hữu nhất nhân lai 。Bị phát thân đồ huyết 。biến thể mông trần độ 。bi khốc nghịch tiền lai 。Vương kiến thị ác tướng 。bội phục sanh ưu não 。Vương tiện cử lưỡng thủ 。ai hiệu bất tự tài 。sơ hữu nhất đại thần 。怱mang chí Vương sở 。tiến/tấn bạch Đại Vương viết 。hạnh nguyện hốt bi ai 。Vương chi sở ái tử 。kim tuy cầu vị hoạch 。bất cửu đương lai chí 。dĩ thích Đại Vương ưu 。Vương phục cánh tiền hạnh/hành/hàng 。kiến thứ đại thần chí 。kỳ Thần nghệ Vương sở 。lưu lệ bạch Vương ngôn 。nhị tử kim hiện tồn 。bị ưu hỏa sở bức 。kỳ đệ tam Vương tử 。dĩ bị vô thường thôn 。kiến ngạ hổ sơ sanh 。tướng dục thực/tự kỳ tử 。bỉ Tát-đỏa Vương tử 。kiến thử khởi bi tâm 。nguyện cầu vô thượng đạo 。đương độ nhất thiết chúng 。hệ tưởng diệu Bồ-đề 。quảng đại thâm như hải 。tức thượng cao sơn đảnh/đính 。đầu thân ngạ hổ tiền 。hổ luy bất năng thực/tự 。dĩ trúc tự thương cảnh 。toại đạm Vương tử thân 。duy hữu dư hài cốt 。thời Vương cập phu nhân 。văn dĩ câu muộn tuyệt 。tâm một ư ưu hải 。phiền não hỏa thiêu nhiên 。Thần dĩ chiên đàn thủy 。sái Vương cập phu nhân 。câu khởi đại bi hiệu 。cử thủ trùy hung ức 。đệ tam đại Thần lai 。bạch Vương như thị ngữ 。ngã kiến nhị Vương tử 。muộn tuyệt tại lâm trung 。Thần dĩ lãnh thủy sái 。nhĩ nãi tạm tô tức 。cố thị ư tứ phương 。như mãnh hỏa chu biến 。tạm khởi nhi hoàn phục 。bi hiệu bất tự thắng 。cử thủ dĩ ai ngôn 。xưng thán đệ hy hữu 。Vương Văn như thị thuyết 。bội tăng ưu hỏa tiên 。phu nhân Đại hiệu đào 。cao thanh tác thị ngữ 。ngã chi tiểu tử biến chung ái 。dĩ vi vô thường La-sát thôn 。dư hữu nhị tử kim hiện tồn 。phục bị ưu hỏa sở thiêu bức 。ngã kim tốc khả chí sơn hạ 。an uý lệnh kỳ bảo dư mạng 。tức tiện trì giá vọng tiền lộ 。nhất tâm nghệ bỉ xả thân nhai 。lộ phùng nhị tử hạnh/hành/hàng Đề khấp 。trùy hung áo não thất dung nghi 。phụ mẫu kiến dĩ bão ưu bi 。câu vãng sơn lâm xả thân xứ/xử 。ký chí Bồ Tát xả thân địa 。cọng tụ bi hiệu sanh đại khổ 。thoát khứ anh lạc tận ai tâm 。thu thủ Bồ Tát thân dư cốt 。dữ chư nhân chúng đồng cúng dường 。cọng tạo thất bảo tốt đổ ba 。dĩ bỉ xá lợi trí hàm trung 。chỉnh giá hoài ưu thú thành ấp 。 下說頌有五十六頌分二。初二頌總標修行。後五十四頌別頌捨身。前長行有十段。今頌大段略不頌第四思應捨命第七虎遂能食第十結示利生。即分為七。初一頌半頌第一陳往眷屬。次半頌頌第二述昔歡遊。次一頌頌第三遇苦悲生。次一頌頌第五捐身救濟。次二頌頌第六瑞感人天。次四十六頌半頌第八眷屬號戀。次一頌半頌第九為立制底。初五段準文可知。頌眷屬號戀中長行有三。初二兄怪不還下六頌頌兄弟悲啼。細分可知。略不頌侍衛追覓。菩薩捨身時下四十頌半頌父母哀歎。前長行有十一。無先遣臣出。今頌中有。然無第十。第十一母泣陳悲。第三王慰夫人在第四王臣出覓中。故但分十。初十一頌頌夫人驚異。次半頌頌第二王遂悲惶。次因命諸群臣下十四頌頌第四王臣出覓。次王復更前行下五頌半頌第五得子委由。次時王及夫人下七頌頌第六知已悲噎。次我今速可之山下下二頌頌第七詣捨身所。次半頌頌第八覩見崩摧。就夫人驚異中分五。初一頌宮內歡樂。次一頌半感激乳流。次六頌半頌悲淚白王。前長行中寢夢不祥．侍女聞言．走入馳告．母聞愁惱．總在此白王中更不別頌。以文影略離煩重故。次一頌白已悶絕。次一頌婇女憂惶王聞如是語下頌第二王遂悲傷。因命諸群臣下十四頌王臣出覓。前長行有七。今頌分三。初半頌命臣追覓。長行中無。次九頌頌初四散推求。於中初三頌臣佐尋求。次爾時大車下四頌頌前第三王慰夫人。以文便故。又長行中悲淚白王不言悶絕以水灑蘇。今頌中有文影略故。後王即與夫人下二頌頌王出推求。初一頌王。次一頌臣。王求愛子故下四頌半頌王臣出覓中第二大臣來白。於中分三。初一頌半頌王見使來。次一頌舉手招問。後二頌大臣進白。王復更前行下五頌半頌前第五得子委由。於中分四。初半頌王見臣來。次一頌白二子存。次半頌報薩埵亡。次三頌半述其死由。時王及夫人下頌第六知已悲噎。於中分四。初一頌父母悶絕。次一頌臣佐水灑。次三頌又臣重報。次二頌父母號歎。次二頌第七詣捨身所。次半頌第八覩見崩摧。次一頌半大段第九為立制底。 hạ thuyết tụng hữu ngũ thập lục tụng phần nhị 。sơ nhị tụng tổng tiêu tu hành 。hậu ngũ thập tứ tụng biệt tụng xả thân 。tiền trường hàng hữu thập đoạn 。kim tụng Đại đoạn lược bất tụng đệ tứ tư ưng xả mạng đệ thất hổ toại năng thực/tự đệ thập kết thị lợi sanh 。tức phần vi thất 。sơ nhất tụng bán tụng đệ nhất trần vãng quyến thuộc 。thứ bán tụng tụng đệ nhị thuật tích hoan du 。thứ nhất tụng tụng đệ tam ngộ khổ bi sanh 。thứ nhất tụng tụng đệ ngũ quyên thân cứu tế 。thứ nhị tụng tụng đệ lục thụy cảm nhân thiên 。thứ tứ thập lục tụng bán tụng đệ bát quyến thuộc hiệu luyến 。thứ nhất tụng bán tụng đệ cửu vi lập chế để 。sơ ngũ đoạn chuẩn văn khả tri 。tụng quyến thuộc hiệu luyến trung trường hàng hữu tam 。sơ nhị huynh quái Bất hoàn hạ lục tụng tụng huynh đệ bi Đề 。tế phần khả tri 。lược bất tụng thị vệ truy mịch 。Bồ Tát xả thân thời hạ tứ thập tụng bán tụng phụ mẫu ai thán 。tiền trường hàng hữu thập nhất 。vô tiên khiển Thần xuất 。kim tụng trung hữu 。nhiên vô đệ thập 。đệ thập nhất mẫu khấp trần bi 。đệ tam Vương úy phu nhân tại đệ tứ vương Thần xuất mịch trung 。cố đãn phần thập 。sơ thập nhất tụng tụng phu nhân kinh dị 。thứ bán tụng tụng đệ nhị vương toại bi hoàng 。thứ nhân mạng chư quần thần hạ thập tứ tụng tụng đệ tứ vương Thần xuất mịch 。thứ Vương phục cánh tiền hạnh/hành/hàng hạ ngũ tụng bán tụng đệ ngũ đắc tử ủy do 。thứ thời Vương cập phu nhân hạ thất tụng tụng đệ lục tri dĩ bi ế 。thứ ngã kim tốc khả chi sơn hạ hạ nhị tụng tụng đệ thất nghệ xả thân sở 。thứ bán tụng tụng đệ bát đổ kiến băng tồi 。tựu phu nhân kinh dị trung phần ngũ 。sơ nhất tụng cung nội hoan lạc 。thứ nhất tụng bán cảm kích nhũ lưu 。thứ lục tụng bán tụng bi lệ bạch Vương 。tiền trường hàng trung tẩm mộng bất tường ．thị nữ văn ngôn ．tẩu nhập trì cáo ．mẫu văn sầu não ．tổng tại thử bạch Vương trung cánh bất biệt tụng 。dĩ văn ảnh lược ly phiền trọng cố 。thứ nhất tụng bạch dĩ muộn tuyệt 。thứ nhất tụng cung nữ ưu hoàng Vương Văn như thị ngữ hạ tụng đệ nhị vương toại bi thương 。nhân mạng chư quần thần hạ thập tứ tụng Vương Thần xuất mịch 。tiền trường hàng hữu thất 。kim tụng phần tam 。sơ bán tụng mạng Thần truy mịch 。trường hàng trung vô 。thứ cửu tụng tụng sơ tứ tán thôi cầu 。ư trung sơ tam tụng Thần tá tầm cầu 。thứ nhĩ thời đại xa hạ tứ tụng tụng tiền đệ tam Vương úy phu nhân 。dĩ văn tiện cố 。hựu trường hàng trung bi lệ bạch Vương bất ngôn muộn tuyệt dĩ thủy sái tô 。kim tụng trung hữu văn ảnh lược cố 。hậu Vương tức dữ phu nhân hạ nhị tụng tụng Vương xuất thôi cầu 。sơ nhất tụng Vương 。thứ nhất tụng Thần 。Vương cầu ái tử cố hạ tứ tụng bán tụng Vương Thần xuất mịch trung đệ nhị đại thần lai bạch 。ư trung phần tam 。sơ nhất tụng bán tụng Vương kiến sử lai 。thứ nhất tụng cử thủ chiêu vấn 。hậu nhị tụng đại thần tiến/tấn bạch 。Vương phục cánh tiền hạnh/hành/hàng hạ ngũ tụng bán tụng tiền đệ ngũ đắc tử ủy do 。ư trung phần tứ 。sơ bán tụng Vương kiến Thần lai 。thứ nhất tụng bạch nhị tử tồn 。thứ bán tụng báo Tát-đỏa vong 。thứ tam tụng bán thuật kỳ tử do 。thời Vương cập phu nhân hạ tụng đệ lục tri dĩ bi ế 。ư trung phần tứ 。sơ nhất tụng phụ mẫu muộn tuyệt 。thứ nhất tụng Thần tá thủy sái 。thứ tam tụng hựu Thần trọng báo 。thứ nhị tụng phụ mẫu hiệu thán 。thứ nhị tụng đệ thất nghệ xả thân sở 。thứ bán tụng đệ bát đổ kiến băng tồi 。thứ nhất tụng bán Đại đoạn đệ cửu vi lập chế để 。 經。復告阿難陀往時薩埵者即我牟尼是勿生於異念王是父淨飯后是母摩耶太子謂慈氏次曼殊室利虎是大世主五兒五苾芻一是大目連一是舍利子。 Kinh 。phục cáo A-nan-đà vãng thời Tát-đỏa giả tức ngã Mâu Ni thị vật sanh ư dị niệm Vương thị phụ Tịnh Phạn hậu thị mẫu Ma Da Thái-Tử vị từ thị thứ Mạn thù thất lợi hổ thị Đại thế chủ ngũ nhi ngũ Bí-sô nhất thị Đại Mục liên nhất thị Xá-lợi-tử 。 下品中第二大段會於今古。 hạ phẩm trung đệ nhị Đại đoạn hội ư kim cổ 。 經。我為汝等說往昔利他緣如是菩薩行成佛因當學菩薩捨身時發如是弘誓願我身餘骨來世益眾生此是捨身處七寶窣堵波以經無量時遂沈於厚地由昔本願力隨緣興濟度為利於人天從地而涌出。 Kinh 。ngã vi nhữ đẳng thuyết vãng tích lợi tha duyên như thị Bồ Tát hạnh thành Phật nhân đương học Bồ Tát xả thân thời phát như thị hoằng thệ nguyện ngã thân dư cốt lai thế ích chúng sanh thử thị xả thân xứ/xử thất bảo tốt đổ ba dĩ Kinh vô lượng thời toại trầm ư hậu địa do tích bản nguyện lực tùy duyên hưng tế độ vi lợi ư nhân thiên tùng địa nhi dũng xuất 。 下品中第三大段勸勵修學。於中初一頌指昔勸修。後三頌結示制底意。 hạ phẩm trung đệ tam đại đoạn khuyến lệ tu học 。ư trung sơ nhất tụng chỉ tích khuyến tu 。hậu tam tụng kết/kiết thị chế để ý 。 經。爾時世尊說是往昔因緣之時無量阿僧企耶人天大眾皆大悲喜歎未曾有悉發阿耨多羅三藐三菩提心復告樹神我為報恩故致禮敬佛攝神力其窣堵波還沒于地。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn thuyết thị vãng tích nhân duyên chi thời vô lượng A tăng xí da nhân thiên Đại chúng giai đại bi hỉ thán vị tằng hữu tất phát a nậu đa la tam miệu tam Bồ-Đề tâm phục cáo thụ/thọ thần ngã vi áo ân cố trí lễ kính Phật nhiếp thần lực kỳ tốt đổ ba hoàn một vu địa 。 下品第四大段眾聞得益文分為三。初牒前所說。次無量阿僧祇耶下明得益多少。次復告樹神下答問總結。準前長行。但阿難問佛禮塔由。此中即答樹神所問。故前問中應有樹神同問禮由。但略不說。後佛攝神力下明塔歸故。以事訖故。 hạ phẩm đệ tứ đại đoạn chúng văn đắc ích văn phần vi tam 。sơ điệp tiền sở thuyết 。thứ vô lượng A tăng kì da hạ minh đắc ích đa thiểu 。thứ phục cáo thụ/thọ Thần hạ đáp vấn tổng kết 。chuẩn tiền trường hàng 。đãn A-nan vấn Phật lễ tháp do 。thử trung tức đáp thụ/thọ Thần sở vấn 。cố tiền vấn trung ưng hữu thụ/thọ Thần đồng vấn lễ do 。đãn lược bất thuyết 。hậu Phật nhiếp thần lực hạ minh tháp quy cố 。dĩ sự cật cố 。 十方菩薩讚歎品第二十七 thập phương Bồ Tát tán thán phẩm đệ nhị thập thất 十方菩薩讚歎品三門分別。言來意者。流通有三。謂學行讚重付屬三別。令其後代依法修行。獲益既多。故申慶讚。故前品後有此品生。釋名者。讚者稱也。歎者吟也。即稱揚吟詠。應言觸事美德云讚是理諭揚為歎。初人後法。或通人法俱稱讚歎菩薩能讚之人。十方說其來域。欲令有情慇重。故舉十方遠來。勝人尚自諭揚。劣者何不歌詠。又彰勝者能故非下劣者。欲令慕勝增進修故。故下品云。令未知者隨順修學。釋難者。問何故舊經總為一品。今者新翻別為四品。答準梵本經。每一品頭書一菩薩。或復點記。今依梵本四人讚歎各別書記。故今分四。舊人以見同是讚佛故合為品。又解。舊文脫無其記。且如讚歎。新經四人。舊經即無大辨才讚。故開合異。問準舊本經。無量菩薩從此世界至金寶蓋山如來國土禮讚彼佛。新經即云。各從本土詣鷲峯山。禮世尊已同音而讚。如何乖反。答舊錯今是。何者。是處聞經合讚此佛。又準上來即有十方菩薩。何故俱往金寶山國讚彼佛耶。若云說經由其信相。信相後時當得成佛名金寶山。故往讚彼者。此亦不爾。何者。現寶山佛非信相身。彼佛又非說授之主。又後不言此諸菩薩從彼土來。如何得言承彼佛力。故請雖由妙幢能說即釋迦佛。聞法來此亦俱釋迦力。彼妙幢師故讚釋迦。新文為正。文段分三。初菩薩雲集。次正申禮讚。後如來歎印。 thập phương Bồ Tát tán thán phẩm tam môn phân biệt 。ngôn lai ý giả 。lưu thông hữu tam 。vị học hạnh/hành/hàng tán trọng phó chúc tam biệt 。lệnh kỳ hậu đại y Pháp tu hành 。hoạch ích ký đa 。cố thân khánh tán 。cố tiền phẩm hậu hữu thử phẩm sanh 。thích danh giả 。tán giả xưng dã 。thán giả ngâm dã 。tức xưng dương ngâm vịnh 。ưng ngôn xúc sự mỹ đức vân tán thị lý dụ dương vi thán 。sơ nhân hậu pháp 。hoặc thông nhân pháp câu xưng tán thán Bồ Tát năng tán chi nhân 。thập phương thuyết kỳ lai vực 。dục lệnh hữu tình ân trọng 。cố cử thập phương viễn lai 。thắng nhân thượng tự dụ dương 。liệt giả hà bất ca vịnh 。hựu chương thắng giả năng cố phi hạ liệt giả 。dục lệnh mộ thắng tăng tiến tu cố 。cố hạ phẩm vân 。lệnh vị tri giả tùy thuận tu học 。thích nạn/nan giả 。vấn hà cố cựu Kinh tổng vi nhất phẩm 。kim giả tân phiên biệt vi tứ phẩm 。đáp chuẩn phạm bản Kinh 。mỗi nhất phẩm đầu thư nhất Bồ Tát 。hoặc phục điểm kí 。kim y phạm bản tứ nhân tán thán các biệt thư kí 。cố kim phần tứ 。cựu nhân dĩ kiến đồng thị tán Phật cố hợp vi phẩm 。hựu giải 。cựu văn thoát vô kỳ kí 。thả như tán thán 。tân Kinh tứ nhân 。cựu Kinh tức vô Đại biện tài tán 。cố khai hợp dị 。vấn chuẩn cựu bổn Kinh 。vô lượng Bồ Tát tòng thử thế giới chí kim bảo cái sơn Như Lai quốc độ lễ tán bỉ Phật 。tân Kinh tức vân 。các tùng bản độ nghệ Thứu Phong sơn 。lễ Thế Tôn dĩ đồng âm nhi tán 。như hà quai phản 。đáp cựu thác/thố kim thị 。hà giả 。thị xứ văn Kinh hợp tán thử Phật 。hựu chuẩn thượng lai tức hữu thập phương Bồ Tát 。hà cố câu vãng kim bảo sơn quốc tán bỉ Phật da 。nhược/nhã vân thuyết Kinh do kỳ tín tướng 。tín tướng hậu thời đương đắc thành Phật danh kim bảo sơn 。cố vãng tán bỉ giả 。thử diệc bất nhĩ 。hà giả 。hiện bảo sơn Phật phi tín tướng thân 。bỉ Phật hựu phi thuyết thọ/thụ chi chủ 。hựu hậu bất ngôn thử chư Bồ-tát tòng bỉ độ lai 。như hà đắc ngôn thừa bỉ Phật lực 。cố thỉnh tuy do diệu tràng năng thuyết tức Thích Ca Phật 。văn Pháp lai thử diệc câu Thích Ca lực 。bỉ diệu tràng sư cố tán Thích Ca 。tân văn vi chánh 。văn đoạn phần tam 。sơ Bồ Tát vân tập 。thứ chánh thân lễ tán 。hậu Như Lai thán ấn 。 經。爾時釋迦牟尼如來說是經時於十方世界有無量百千萬億諸菩薩眾各從本土詣鷲峯山。 Kinh 。nhĩ thời Thích-Ca Mâu Ni Như Lai thuyết thị Kinh thời ư thập phương thế giới hữu vô lượng bách thiên vạn ức chư Bồ-tát chúng các tùng bản độ nghệ Thứu Phong sơn 。 下此即初段。初經家序。二於十方世界下菩薩雲集。 hạ thử tức sơ đoạn 。sơ Kinh gia tự 。nhị ư thập phương thế giới hạ Bồ Tát vân tập 。 經。至世尊所五輪著地禮世尊已。 Kinh 。chí Thế Tôn sở ngũ luân trước/trứ địa lễ Thế Tôn dĩ 。 下申禮讚。初身禮後語讚。此初也。能發身語即是意業。三業禮讚表敬深也。 hạ thân lễ tán 。sơ thân lễ hậu ngữ tán 。thử sơ dã 。năng phát thân ngữ tức thị ý nghiệp 。tam nghiệp lễ tán biểu kính thâm dã 。 經。一心合掌異口同音而讚歎曰。 Kinh 。nhất tâm hợp chưởng dị khẩu đồng âm nhi tán thán viết 。 下申讚。初標次讚。此初也。於境專念云一心。尊重情深故合掌身殊故異口齊讚故同音。 hạ thân tán 。sơ tiêu thứ tán 。thử sơ dã 。ư cảnh chuyên niệm vân nhất tâm 。tôn trọng Tình thâm cố hợp chưởng thân thù cố dị khẩu tề tán cố đồng âm 。 經。佛身微妙真金色其光普照等金山清淨柔軟若蓮華無量妙彩而嚴飾三十二相遍莊嚴八十種好皆圓備光明炳著無與等離垢猶如淨滿月。 Kinh 。Phật thân vi diệu chân kim sắc kỳ quang phổ chiếu đẳng kim sơn thanh tịnh nhu nhuyễn nhược/nhã liên hoa vô lượng diệu thải nhi nghiêm sức tam thập nhị tướng biến trang nghiêm bát thập chủng tử giai viên bị quang minh bỉnh trước/trứ vô dữ đẳng ly cấu do như tịnh mãn nguyệt 。 下讚有十一頌分二。初十頌讚三身。後一頌結略發願。讚三身中初八頌讚化身恩德。次一頌讚報身智德。後一頌讚法身斷德。讚恩德中初二頌讚現身。次一頌讚說法。次一頌讚福智。次四頌讚利生。讚現身中初一頌所依總身。次一頌相及隨好具如前辨。 hạ tán hữu thập nhất tụng phần nhị 。sơ thập tụng tán tam thân 。hậu nhất tụng kết/kiết lược phát nguyện 。tán tam thân trung sơ bát tụng tán hóa thân ân đức 。thứ nhất tụng tán báo thân trí đức 。hậu nhất tụng tán Pháp thân đoạn đức 。tán ân đức trung sơ nhị tụng tán hiện thân 。thứ nhất tụng tán thuyết Pháp 。thứ nhất tụng tán phước trí 。thứ tứ tụng tán lợi sanh 。tán hiện thân trung sơ nhất tụng sở y tổng thân 。thứ nhất tụng tướng cập tùy hảo cụ như tiền biện 。 經。其聲清徹甚微妙如師子吼震雷音八種微妙應群機超勝迦陵頻伽等。 Kinh 。kỳ thanh thanh triệt thậm vi diệu như sư tử hống chấn lôi âm bát chủng vi diệu ưng quần ky siêu thắng Ca-lăng-tần-già đẳng 。 下讚說法。八種微妙聲者三經不同。依梵摩喻經云。一最妙聲。二易了。三深遠。四濡軟。五不妄。六不誤。七尊慧。八調和。二中陰經云。一非男。二非女。三非長。四非短。五非貴。六非賤。七非苦。八非樂。三依十住斷結經云。一不男。二不女。三不強。四不軟。五不清。六不濁。七不雄。八不雌。初二經小乘。十住斷結大乘。見聞異故。迦陵頻迦等者妙音鳥也。 hạ tán thuyết Pháp 。bát chủng vi diệu thanh giả tam Kinh bất đồng 。y phạm ma dụ Kinh vân 。nhất tối diệu thanh 。nhị dịch liễu 。tam thâm viễn 。tứ nhu nhuyễn 。ngũ bất vọng 。lục bất ngộ 。thất tôn tuệ 。bát điều hoà 。nhị trung uẩn Kinh vân 。nhất phi nam 。nhị phi nữ 。tam phi trường/trưởng 。tứ phi đoản 。ngũ phi quý 。lục phi tiện 。thất phi khổ 。bát phi lạc/nhạc 。tam y thập trụ đoạn kết Kinh vân 。nhất bất nam 。nhị bất nữ 。tam bất cường 。tứ bất nhuyễn 。ngũ bất thanh 。lục bất trược 。thất bất hùng 。bát bất thư 。sơ nhị Kinh Tiểu thừa 。thập trụ đoạn kết Đại-Thừa 。kiến văn dị cố 。Ca lăng tần Ca đẳng giả diệu âm điểu dã 。 經。百福妙相以嚴容光明具足淨無垢智慧澄明如大海功德廣大若虛空。 Kinh 。bách phước diệu tướng dĩ nghiêm dung quang minh cụ túc tịnh vô cấu trí tuệ trừng minh như đại hải công đức quảng đại nhược/nhã hư không 。 下讚福智。初半福次半智。一一相好各百福嚴。前讚身光據總身。此讚光明即別相好。言百福者。準大毘婆沙論第一百七十七。云何謂百福。答此中百思名為百福。何謂百思。謂如菩薩造作增長足善住相業時。先五十思修治身器令淨調柔。次起一思正牽引彼。後起五十思令其圓滿。乃至頂上烏瑟膩沙相業亦復如是。由此故說佛一一相百福莊嚴。何為五十思。答依十善業道各有五思。一離殺思。二勸道思。三讚美思。四隨喜。五迴向。謂迴所修向菩提故。乃至正見亦爾名五十思。有說。十業各起下中上上勝上極五品善思如雜修靜慮。有說。十業各起五思。一加行淨。二根本淨。三後起淨。四非尋所害。五念攝受。有說。緣佛一一相起五十剎那未曾習思。相續而轉。不有評家。然準道理。初說為善。若下中上等如雜修靜慮。應有相好勝劣不同。若說加行根本後起等五。即應方便後起同感無別。許同感者。應三時何別。若勝劣異。相好亦應爾。若云起五十未曾習思。何因不許或有增減。若依大乘。雖未見文傳有二釋。云如十善業互相資即為百業。又云如一一業各有十種。謂一自作。二教他。三慶慰。四隨喜。五少分。六多分。七全分。八少時。九長時。十盡壽。故為百業。 hạ tán phước trí 。sơ bán phước thứ bán trí 。nhất nhất tướng hảo các bách phước nghiêm 。tiền tán thân quang cứ tổng thân 。thử tán quang minh tức biệt tướng hảo 。ngôn bách phước giả 。chuẩn Đại Tỳ-bà-sa luận đệ nhất bách thất thập thất 。vân hà vị bách phước 。đáp thử trung bách tư danh vi bách phước 。hà vị bách tư 。vị như Bồ Tát tạo tác tăng trưởng túc thiện trụ/trú tướng nghiệp thời 。tiên ngũ thập tư tu trì thân khí lệnh tịnh điều nhu 。thứ khởi nhất tư chánh khiên dẫn bỉ 。hậu khởi ngũ thập tư lệnh kỳ viên mãn 。nãi chí đảnh/đính thượng ô sắt nị sa tướng nghiệp diệc phục như thị 。do thử cố thuyết Phật nhất nhất tướng bách phước trang nghiêm 。hà vi ngũ thập tư 。đáp y thập thiện nghiệp đạo các hữu ngũ tư 。nhất ly sát tư 。nhị khuyến đạo tư 。tam tán mỹ tư 。tứ tùy hỉ 。ngũ hồi hướng 。vị hồi sở tu hướng Bồ-đề cố 。nãi chí chánh kiến diệc nhĩ danh ngũ thập tư 。hữu thuyết 。thập nghiệp các khởi hạ trung thượng thượng thắng thượng cực ngũ phẩm thiện tư như tạp tu tĩnh lự 。hữu thuyết 。thập nghiệp các khởi ngũ tư 。nhất gia hạnh/hành/hàng tịnh 。nhị căn bản tịnh 。tam hậu khởi tịnh 。tứ phi tầm sở hại 。ngũ niệm nhiếp thọ 。hữu thuyết 。duyên Phật nhất nhất tướng khởi ngũ thập sát-na vị tằng tập tư 。tướng tục nhi chuyển 。bất hữu bình gia 。nhiên chuẩn đạo lý 。sơ thuyết vi thiện 。nhược/nhã hạ trung thượng đẳng như tạp tu tĩnh lự 。ưng hữu tướng hảo thắng liệt bất đồng 。nhược/nhã thuyết gia hạnh/hành/hàng căn bản hậu khởi đẳng ngũ 。tức ưng phương tiện hậu khởi đồng cảm vô biệt 。hứa đồng cảm giả 。ưng tam thời hà biệt 。nhược/nhã thắng liệt dị 。tướng hảo diệc ưng nhĩ 。nhược/nhã vân khởi ngũ thập vị tằng tập tư 。hà nhân bất hứa hoặc hữu tăng giảm 。nhược/nhã y Đại-Thừa 。tuy vị kiến văn truyền hữu nhị thích 。vân như thập thiện nghiệp hỗ tương tư tức vi bách nghiệp 。hựu vân như nhất nhất nghiệp các hữu thập chủng 。vị nhất tự tác 。nhị giáo tha 。tam khánh úy 。tứ tùy hỉ 。ngũ thiểu phần 。lục đa phần 。thất toàn phần 。bát thiểu thời 。cửu trường/trưởng thời 。thập tận thọ 。cố vi bách nghiệp 。 經。圓光遍滿十方界隨緣普濟諸有情煩惱愛染集皆除法炬恒然不休息。 Kinh 。viên quang biến mãn thập phương giới tùy duyên phổ tế chư hữu tình phiền não ái nhiễm tập giai trừ Pháp Cự hằng nhiên bất hưu tức 。 下讚利生。初一頌總讚為利生故現身說法。初句身。第二句為利。第三句讚淨。第四句法。即中二句通於身法。 hạ tán lợi sanh 。sơ nhất tụng tổng tán vi lợi sanh cố hiện thân thuyết Pháp 。sơ cú thân 。đệ nhị cú vi lợi 。đệ tam cú tán tịnh 。đệ tứ cú Pháp 。tức trung nhị cú thông ư thân Pháp 。 經。哀愍利益諸眾生現在未來能與樂常為宣說第一義令證涅槃真寂靜佛說甘露殊勝法能與甘露微妙義引入甘露涅槃城令受甘露無為樂。 Kinh 。ai mẩn lợi ích chư chúng sanh hiện tại vị lai năng dữ lạc/nhạc thường vi tuyên thuyết đệ nhất nghĩa lệnh chứng Niết Bàn chân tịch tĩnh Phật thuyết cam lồ thù thắng Pháp năng dữ cam lồ vi diệu nghĩa dẫn nhập cam lồ Niết Bàn thành lệnh thọ/thụ cam lồ vô vi lạc/nhạc 。 下別讚。初二頌讚所說法能得涅槃。後一頌讚所說法能得菩提。得涅槃中一頌令得。一頌重成。所說所得皆能除苦安樂故如甘露。 hạ biệt tán 。sơ nhị tụng tán sở thuyết pháp năng đắc Niết Bàn 。hậu nhất tụng tán sở thuyết pháp năng đắc Bồ-đề 。đắc Niết Bàn trung nhất tụng lệnh đắc 。nhất tụng trọng thành 。sở thuyết sở đắc giai năng trừ khổ an lạc cố như cam lồ 。 經。常於生死大海中解脫一切眾生苦令彼能住安隱路恒與難思如意樂。 Kinh 。thường ư sanh tử đại hải trung giải thoát nhất thiết chúng sanh khổ lệnh bỉ năng trụ an ổn lộ hằng dữ nạn/nan tư như ý lạc 。 下一頌令得菩提。即八正道名安穩路。 hạ nhất tụng lệnh đắc Bồ-đề 。tức Bát Chánh Đạo danh an ổn lộ 。 經。如來德海甚深廣非諸譬喻所能知於眾常起大悲心方便精勤恒不息。 Kinh 。Như Lai đức hải thậm thâm quảng phi chư thí dụ sở năng tri ư chúng thường khởi đại bi tâm phương tiện tinh cần hằng bất tức 。 下一頌讚報身智德。以大悲故常利有情不入涅槃恒不休息。故辨中邊頌云。勝故無盡故由利他不息。 hạ nhất tụng tán báo thân trí đức 。dĩ đại bi cố thường lợi hữu tình bất nhập Niết Bàn hằng bất hưu tức 。cố biện trung biên tụng vân 。thắng cố vô tận cố do lợi tha bất tức 。 經。如來智海無邊際一切人天共測量假使千萬億劫中不能得知其少分。 Kinh 。Như Lai trí hải vô biên tế nhất thiết nhân thiên cọng trắc lượng giả sử thiên vạn ức kiếp trung bất năng đắc tri kỳ thiểu phần 。 下讚法身斷德。 hạ tán Pháp thân đoạn đức 。 經。我今略讚佛功德於德海中唯一渧迴斯福聚施群生皆願速證菩提果。 Kinh 。ngã kim lược tán Phật công đức ư đức hải trung duy nhất đế hồi tư phước tụ thí quần sanh giai nguyện tốc chứng Bồ-đề quả 。 下結略發願。 hạ kết/kiết lược phát nguyện 。 經。爾時世尊告諸菩薩言善哉善哉汝等善能如是讚佛功德利益有情廣興佛事能滅諸罪生無量福。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn cáo chư Bồ-tát ngôn Thiện tai thiện tai nhữ đẳng thiện năng như thị tán Phật công đức lợi ích hữu tình quảng hưng Phật sự năng diệt chư tội sanh vô lượng phước 。 下如來歎印。初讚。後汝等下印無染心故讚。稱理益物故印。 hạ Như Lai thán ấn 。sơ tán 。hậu nhữ đẳng hạ ấn vô nhiễm tâm cố tán 。xưng lý ích vật cố ấn 。 妙幢菩薩讚歎品第二十八 diệu Tràng Bồ-tát tán thán phẩm đệ nhị thập bát 妙幢菩薩讚歎品來意同前。釋名者。梵云鴝嚧只囉。此云妙。鷄頭此云幢。即勝智逈秀喻修高幢。獨超塵累故稱為妙。幢即稱妙。名為妙幢。持業釋也。從喻立稱名曰妙幢。舊云信相。相者梵云耶瑟致。今既云鴝嚧只囉。故翻名幢。信性是淨。妙義相似。幢者高顯。故謬云相。釋難者。問聞法得記不唯妙幢。何故讚歎獨舉斯士。答以是首故。 diệu Tràng Bồ-tát tán thán phẩm lai ý đồng tiền 。thích danh giả 。phạm vân cù lô chỉ La 。thử vân diệu 。kê đầu thử vân tràng 。tức thắng trí huýnh tú dụ tu cao tràng 。độc siêu trần luy cố xưng vi diệu 。tràng tức xưng diệu 。danh vi diệu tràng 。trì nghiệp thích dã 。tùng dụ lập xưng danh viết diệu tràng 。cựu vân tín tướng 。tướng giả phạm vân da sắt trí 。kim ký vân cù lô chỉ La 。cố phiên danh tràng 。tín tánh thị tịnh 。diệu nghĩa tương tự 。tràng giả cao hiển 。cố mậu vân tướng 。thích nạn/nan giả 。vấn văn Pháp đắc kí bất duy diệu tràng 。hà cố tán thán độc cử tư sĩ 。đáp dĩ thị thủ cố 。 經。爾時妙幢菩薩即從座起偏袒右肩右膝著地合掌向佛。 Kinh 。nhĩ thời diệu Tràng Bồ-tát tức tùng toạ khởi thiên đản hữu kiên hữu tất trước địa hợp chưởng hướng Phật 。 下品文分三。初讚人儀軌。次而說讚曰下正陳讚歎。後佛告妙幢下世尊歎印。此即初也。 hạ phẩm văn phần tam 。sơ tán nhân nghi quỹ 。thứ nhi thuyết tán viết hạ chánh trần tán thán 。hậu Phật cáo diệu tràng hạ Thế Tôn thán ấn 。thử tức sơ dã 。 經。而說讚曰。牟尼百福相圓滿。無量功德以嚴身。廣大清淨人樂觀。猶如千日光明照。焰彩無邊光熾盛。如妙寶聚相端嚴。如日初出映虛空。紅白分明間金色。亦如金山光普照。悉能周遍百千土。能滅眾生無量苦。皆與無邊勝妙樂。諸相具足悉嚴淨。眾生樂覩無厭足。頭髮柔軟紺青色。猶如黑蜂集妙華。 Kinh 。nhi thuyết tán viết 。Mâu Ni bách phước tướng viên mãn 。vô lượng công đức dĩ nghiêm thân 。quảng đại thanh tịnh nhân lạc/nhạc quán 。do như thiên nhật quang minh chiếu 。diệm thải vô biên quang sí thịnh 。như diệu bảo tụ tướng đoan nghiêm 。như nhật sơ xuất ánh hư không 。hồng bạch phân minh gian kim sắc 。diệc như kim sơn quang phổ chiếu 。tất năng chu biến bách thiên độ 。năng diệt chúng sanh vô lượng khổ 。giai dữ vô biên thắng diệu lạc/nhạc 。chư tướng cụ túc tất nghiêm tịnh 。chúng sanh lạc/nhạc đổ Vô yếm túc 。đầu phát nhu nhuyễn cám thanh sắc 。do như hắc phong tập hương khí 。 下讚歎有八頌半分三。初四頌讚變化佛。次大喜下三頌讚受用佛。後如來金口下一頌半通二佛。略不讚法身。以深隱故。讚其能依影所依故。初化身中分四。初一頌讚身。次一頌讚光。次一頌合讚身光。初半讚能周遍。後半讚能利益。次一頌讚相好。 hạ tán thán hữu bát tụng bán phần tam 。sơ tứ tụng tán biến hóa Phật 。thứ Đại hỉ hạ tam tụng tán thọ dụng Phật 。hậu Như Lai kim khẩu hạ nhất tụng bán thông nhị Phật 。lược bất tán Pháp thân 。dĩ thâm ẩn cố 。tán kỳ năng y ảnh sở y cố 。sơ hóa thân trung phần tứ 。sơ nhất tụng tán thân 。thứ nhất tụng tán quang 。thứ nhất tụng hợp tán thân quang 。sơ bán tán năng chu biến 。hậu bán tán năng lợi ích 。thứ nhất tụng tán tướng hảo 。 經。大喜大捨淨莊嚴大慈大悲皆具足眾妙相好為嚴飾菩提分法之所成如來能施眾福利令彼常獲大安樂種種妙德共莊嚴光明普照千萬土如來光明極圓滿猶如赫日遍空中佛如須彌功德具示現能周於十方。 Kinh 。Đại hỉ đại xả tịnh trang nghiêm đại từ đại bi giai cụ túc chúng diệu tướng hảo vi nghiêm sức Bồ-đề phần Pháp chi sở thành Như Lai năng thí chúng phước lợi lệnh bỉ thường hoạch Đại An lạc/nhạc chủng chủng diệu đức cọng trang nghiêm quang minh phổ chiếu thiên vạn độ Như Lai quang minh cực viên mãn do như hách nhật biến không trung Phật như Tu-Di công đức cụ thị hiện năng châu ư thập phương 。 下讚受用身通自他受用分四。初半讚四無量。次半頌讚相好。云菩提分法之所成者。讚相好因故。次半頌讚利益。次一頌半讚身及光。身及光中初半總。後一頌別。初中上句讚身通五蘊。下句讚光亦通智色。如來光相下別讚。初半讚光。次半讚身。 hạ tán thọ dụng thân thông tự tha thọ dụng phần tứ 。sơ bán tán tứ vô lượng 。thứ bán tụng tán tướng hảo 。vân Bồ-đề phần Pháp chi sở thành giả 。tán tướng hảo nhân cố 。thứ bán tụng tán lợi ích 。thứ nhất tụng bán tán thân cập quang 。thân cập quang trung sơ bán tổng 。hậu nhất tụng biệt 。sơ trung thượng cú tán thân thông ngũ uẩn 。hạ cú tán quang diệc thông trí sắc 。Như Lai quang tướng hạ biệt tán 。sơ bán tán quang 。thứ bán tán thân 。 經。如來金口妙端嚴齒白齊密如珂雪如來面貌無倫匹眉間毫相常右旋光潤鮮白等玻瓈猶如滿月居空界。 Kinh 。Như Lai kim khẩu diệu đoan nghiêm xỉ bạch tề mật như kha tuyết Như Lai diện mạo vô luân thất my gian hào tướng thường hữu toàn quang nhuận tiên bạch đẳng pha lê do như mãn nguyệt cư không giới 。 下通讚二佛相之與好。 hạ thông tán nhị Phật tướng chi dữ hảo 。 經。佛告妙幢菩薩汝能如是讚佛功德不可思議利益一切令未知者隨順修學。 Kinh 。Phật cáo diệu Tràng Bồ-tát nhữ năng như thị tán Phật công đức bất khả tư nghị lợi ích nhất thiết lệnh vị tri giả tùy thuận tu học 。 下如來歎印。 hạ Như Lai thán ấn 。 菩提樹神讚歎品第二十九 Bồ-đề thụ Thần tán thán phẩm đệ nhị thập cửu 菩提樹神讚歎品來意同前。釋名者。準西域傳云。樹本名畢鉢羅樹。在金剛座上。其金剛座昔賢劫成與大地俱起。據三千大千世界之中。下極金輪上侵地際。金剛所成周百餘步。賢劫千佛座之而入金剛定。故曰金剛座焉。畢鉢羅樹佛座其下成等正覺。因而謂之菩提樹焉。莖幹黃白枝葉青翠。冬夏不彫光鮮無變。每至如來涅槃之日葉皆彫落。項之復故。大地菩薩現為天女作此樹神。即主菩提樹之神。依主釋也。釋難者。問何不明餘神耶。答最先見佛故常不離佛故。問菩提樹神與大地神為一為別。答有說是一。有說是別。 Bồ-đề thụ Thần tán thán phẩm lai ý đồng tiền 。thích danh giả 。chuẩn Tây Vực truyền vân 。thụ/thọ bổn danh tất bát la thụ 。tại Kim Cương tọa thượng 。kỳ Kim Cương tọa tích hiền kiếp thành dữ Đại địa câu khởi 。cứ tam thiên đại thiên thế giới chi trung 。hạ cực kim luân thượng xâm địa tế 。Kim cương sở thành châu bách dư bộ 。hiền kiếp thiên Phật tọa chi nhi nhập Kim Cương định 。cố viết Kim Cương tọa yên 。tất bát la thụ Phật tọa kỳ hạ thành đẳng chánh giác 。nhân nhi vị chi Bồ-đề thụ yên 。hành cán hoàng bạch chi diệp thanh thúy 。đông hạ bất điêu quang tiên vô biến 。mỗi chí Như Lai Niết-Bàn chi nhật diệp giai điêu lạc 。hạng chi phục cố 。Đại địa Bồ Tát hiện vi Thiên nữ tác thử thụ/thọ Thần 。tức chủ Bồ-đề thụ chi Thần 。y chủ thích dã 。thích nạn/nan giả 。vấn hà bất minh dư Thần da 。đáp tối tiên kiến Phật cố thường bất ly Phật cố 。vấn Bồ-đề thụ Thần dữ Đại địa thần vi nhất vi biệt 。đáp hữu thuyết thị nhất 。hữu thuyết thị biệt 。 經。爾時菩提樹神。 Kinh 。nhĩ thời Bồ-đề thụ Thần 。 下品文分三。初出能讚人。次亦以伽他下述其讚詞。後爾時世尊下如來歎印。此初也。 hạ phẩm văn phần tam 。sơ xuất năng tán nhân 。thứ diệc dĩ già tha hạ thuật kỳ tán từ 。hậu nhĩ thời Thế Tôn hạ Như Lai thán ấn 。thử sơ dã 。 經。亦以伽陀讚世尊曰敬禮如來清淨慧敬禮常求正法慧敬禮能離非法慧敬禮恒無分別慧。 Kinh 。diệc dĩ già đà tán Thế Tôn viết kính lễ Như Lai thanh tịnh tuệ kính lễ thường cầu chánh pháp tuệ kính lễ năng ly phi pháp tuệ kính lễ hằng vô phân biệt tuệ 。 下讚詞總有十一頌。大分為二。初五頌讚。後六頌發願。讚中初一頌讚智體。後四頌讚智用。體中初一句總讚智體。離障智圓名清淨慧。次二句讚慧能。能令眾生修善故云常求正法。不爾果滿更何所求。能令眾生捨惡故云離非法慧。雖能如是。三輪淨故恒無分別。或初一句讚果。後三句讚因。因中初句加行智。次句本智。次句後得智。離邪分別故云無分別。或如次常能進善能離諸惡。常順無為恒無分別。或初句通法報。餘三句唯讚報。讚用即化身故。舊經云南無清淨無上正覺甚深妙法故。清淨慧通法身也。 hạ tán từ tổng hữu thập nhất tụng 。Đại phần vi nhị 。sơ ngũ tụng tán 。hậu lục tụng phát nguyện 。tán trung sơ nhất tụng tán trí thể 。hậu tứ tụng tán trí dụng 。thể trung sơ nhất cú tổng tán trí thể 。ly chướng trí viên danh thanh tịnh tuệ 。thứ nhị cú tán tuệ năng 。năng lệnh chúng sanh tu thiện cố vân thường cầu chánh pháp 。bất nhĩ quả mãn cánh hà sở cầu 。năng lệnh chúng sanh xả ác cố vân ly phi pháp tuệ 。tuy năng như thị 。tam luân tịnh cố hằng vô phân biệt 。hoặc sơ nhất cú tán quả 。hậu tam cú tán nhân 。nhân trung sơ cú gia hạnh/hành/hàng trí 。thứ cú bản trí 。thứ cú hậu đắc trí 。ly tà phân biệt cố vân vô phân biệt 。hoặc như thứ thường năng tiến/tấn thiện năng ly chư ác 。thường thuận vô vi hằng vô phân biệt 。hoặc sơ cú thông Pháp báo 。dư tam cú duy tán báo 。tán dụng tức hóa thân cố 。cựu Kinh vân Nam mô thanh tịnh vô thượng chánh giác thậm thâm diệu pháp cố 。thanh tịnh tuệ thông Pháp thân dã 。 經。希有世尊無邊行希有難見比優曇希有如海鎮山玄希有善逝光無量希有調御弘慈願希有釋種明逾日能說如是經中寶哀愍利益諸群生。 Kinh 。hy hữu Thế Tôn vô biên hạnh/hành/hàng hy hữu nạn/nan kiến bỉ ưu đàm hy hữu như hải trấn sơn huyền hy hữu Thiện-Thệ quang vô lượng hy hữu điều ngự hoằng từ nguyện hy hữu Thích chủng minh du nhật năng thuyết như thị Kinh trung bảo ai mẩn lợi ích chư quần sanh 。 下讚智用。初二頌利他用。後二頌自利用。利他中初一句讚具行希。次一句讚出現希。次一句現身希。身處大眾如妙高山鎮於大海。次一句光無量希。次一句弘願希。次一句種姓希。日炙種生世尊故云明逾日。次一句說此經希。次一句能利生希。即具八希。 hạ tán trí dụng 。sơ nhị tụng lợi tha dụng 。hậu nhị tụng tự lợi dụng 。lợi tha trung sơ nhất cú tán cụ hạnh/hành/hàng hy 。thứ nhất cú tán xuất hiện hy 。thứ nhất cú hiện thân hy 。thân xứ/xử Đại chúng như diệu cao sơn trấn ư đại hải 。thứ nhất cú quang vô lượng hy 。thứ nhất cú hoằng nguyện hy 。thứ nhất cú chủng tính hy 。nhật chích chủng sanh Thế Tôn cố vân minh du nhật 。thứ nhất cú thuyết thử Kinh hy 。thứ nhất cú năng lợi sanh hy 。tức cụ bát hy 。 經。牟尼寂靜諸根定能入寂靜涅槃城能住寂靜等持門能知寂靜深境界兩足中尊住空寂聲聞弟子身亦空一切法體性皆無一切眾生悉空寂。 Kinh 。Mâu Ni tịch tĩnh chư căn định năng nhập tịch tĩnh Niết Bàn thành năng trụ tịch tĩnh đẳng trì môn năng tri tịch tĩnh thâm cảnh giới lưỡng túc trung tôn trụ/trú không tịch Thanh văn đệ-tử thân diệc không nhất thiết pháp thể tánh giai vô nhất thiết chúng sanh tất không tịch 。 下二頌讚自利用。化相住寂能入涅槃等。以言牟尼及聲聞弟子故。或通受用自利之用。言諸根定住等持門等故。然真諦三藏云讚法身者。文勢稍疎。二頌分三。初一頌讚自利住寂德。次半頌讚能住寂所由。後半頌結成所以。以法體空自性皆寂故住空寂。由住空寂故能靜諸根能入圓寂。能住寂定能證寂境。故無垢稱經云。其輪能寂本性寂也。又解。初頌前讚住寂。後頌讚得四平等。一法平等。二眾生。三所化。四佛體。準文配知。 hạ nhị tụng tán tự lợi dụng 。hóa tướng trụ/trú tịch năng nhập Niết Bàn đẳng 。dĩ ngôn Mâu Ni cập Thanh văn đệ-tử cố 。hoặc thông thọ dụng tự lợi chi dụng 。ngôn chư căn định trụ/trú đẳng trì môn đẳng cố 。nhiên chân đế Tam Tạng vân tán Pháp thân giả 。văn thế sảo sơ 。nhị tụng phần tam 。sơ nhất tụng tán tự lợi trụ/trú tịch đức 。thứ bán tụng tán năng trụ tịch sở do 。hậu bán tụng kết thành sở dĩ 。dĩ pháp thể không tự tánh giai tịch cố trụ/trú không tịch 。do trụ/trú không tịch cố năng tĩnh chư căn năng nhập viên tịch 。năng trụ tịch định năng chứng tịch cảnh 。cố vô cấu xưng Kinh vân 。kỳ luân năng tịch bổn tánh tịch dã 。hựu giải 。sơ tụng tiền tán trụ/trú tịch 。hậu tụng tán đắc tứ bình đẳng 。nhất pháp bình đẳng 。nhị chúng sanh 。tam sở hóa 。tứ Phật thể 。chuẩn văn phối tri 。 經。我常憶念於諸佛。我常樂見諸世尊。我常發起殷重心。常得值遇如來日。我常頂禮於世尊。願常渴仰心不捨。悲泣流淚情無間。常得奉事不知厭。唯願世尊起悲心。和顏常得令我見。佛及聲聞眾清淨。願常普濟於人天。佛身本淨若虛空。亦如幻焰及水月。願說涅槃甘露法。能生一切功德聚。世尊所有淨境界。慈悲正行不思議。聲聞獨覺非所量。大仙菩薩不能測。唯願如來哀愍我。常令覩見大悲身。三業無倦奉慈尊。速出生死歸真際。 Kinh 。ngã thường ức niệm ư chư Phật 。ngã thường lạc/nhạc kiến chư Thế Tôn 。ngã thường phát khởi ân trọng tâm 。thường đắc trực ngộ Như Lai nhật 。ngã thường đảnh lễ ư Thế Tôn 。nguyện thường khát ngưỡng tâm bất xả 。bi khấp lưu lệ Tình Vô gián 。thường đắc phụng sự bất tri yếm 。duy nguyện Thế Tôn khởi bi tâm 。hòa nhan thường đắc lệnh ngã kiến 。Phật cập Thanh văn chúng thanh tịnh 。nguyện thường phổ tế ư nhân thiên 。Phật thân bản tịnh nhược/nhã hư không 。diệc như huyễn diệm cập thủy nguyệt 。nguyện thuyết Niết-Bàn cam lộ pháp 。năng sanh nhất thiết công đức tụ 。Thế Tôn sở hữu tịnh cảnh giới 。từ bi chánh hạnh bất tư nghị 。thanh văn độc giác phi sở lượng 。đại tiên Bồ Tát bất năng trắc 。duy nguyện Như Lai ai mẩn ngã 。thường lệnh đổ kiến đại bi thân 。tam nghiệp vô quyện phụng từ tôn 。tốc xuất sanh tử quy chân tế 。 下發願有六。初半頌憶念願所住常見。次半頌慇重願所生常遇。次一頌供侍願恒供無厭。次半頌願恒加護令見。應云見等。以頌文窄略去等字。次一頌半願恒利有情。言人天者。據能證悟。說本淨如空法身。如幻等受用變化身。次二頌願得見證。於中初一頌歎勝妙。所行境即法性身。慈悲正行即悲智俱不思議。大仙菩薩即等覺菩薩。次半頌願加被。次半頌顯修得證。 hạ phát nguyện hữu lục 。sơ bán tụng ức niệm nguyện sở trụ thường kiến 。thứ bán tụng ân trọng nguyện sở sanh thường ngộ 。thứ nhất tụng cung thị nguyện hằng cung/cúng vô yếm 。thứ bán tụng nguyện hằng gia hộ lệnh kiến 。ưng vân kiến đẳng 。dĩ tụng văn trách lược khứ đẳng tự 。thứ nhất tụng bán nguyện hằng lợi hữu tình 。ngôn nhân thiên giả 。cứ năng chứng ngộ 。thuyết bản tịnh như không Pháp thân 。như huyễn đẳng thọ dụng biến hóa thân 。thứ nhị tụng nguyện đắc kiến chứng 。ư trung sơ nhất tụng thán thắng diệu 。sở hạnh cảnh tức pháp tánh thân 。từ bi chánh hạnh tức bi trí câu bất tư nghị 。đại tiên Bồ Tát tức đẳng giác Bồ Tát 。thứ bán tụng nguyện gia bị 。thứ bán tụng hiển tu đắc chứng 。 經。爾時世尊聞是讚已以梵音聲告樹神曰善哉善哉善女人汝能於我真實無妄清淨法身自利利他宣揚妙相以此功德令汝速證最上菩提一切有情同所修習若得聞者皆入甘露無生法門。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn văn thị tán dĩ dĩ Phạm Âm thanh cáo thụ/thọ Thần viết Thiện tai thiện tai thiện nữ nhân nhữ năng ư ngã chân thật vô vọng thanh tịnh Pháp thân tự lợi lợi tha tuyên dương diệu tướng dĩ thử công đức lệnh nhữ tốc chứng tối thượng Bồ-đề nhất thiết hữu tình đồng sở tu tập nhược/nhã đắc văn giả giai nhập cam lồ vô sanh pháp môn 。 下歎印。初歎。善女天下印有二。初印所讚。次以此功德下印所願。 hạ thán ấn 。sơ thán 。thiện nữ thiên hạ ấn hữu nhị 。sơ ấn sở tán 。thứ dĩ thử công đức hạ ấn sở nguyện 。 大辯才天女讚歎品第三十 Đại biện tài Thiên nữ tán thán phẩm đệ tam thập 大辯才天女讚歎品來意同前。具足菩薩四辯才故名大辯才。有自在故名天。現為天女。即持業釋也。或簡餘天女。大辯才之天女。亦依主釋。問何不明餘此天女讚。答以諸神中具辯才勝故不明餘。 Đại biện tài Thiên nữ tán thán phẩm lai ý đồng tiền 。cụ túc Bồ Tát tứ biện tài cố danh đại biện tài 。hữu tự tại cố danh Thiên 。hiện vi Thiên nữ 。tức trì nghiệp thích dã 。hoặc giản dư Thiên nữ 。đại biện tài chi Thiên nữ 。diệc y chủ thích 。vấn hà bất minh dư thử Thiên nữ tán 。đáp dĩ chư Thần trung cụ biện tài thắng cố bất minh dư 。 經。爾時大辯才天女即從座起合掌恭敬以直言辭。 Kinh 。nhĩ thời Đại biện tài Thiên nữ tức tùng toạ khởi hợp chưởng cung kính dĩ trực ngôn từ 。 下品文分三。此初標能讚人有三。初指人。次威儀。後以直言詞者顯異。不以頌讚云直言詞。 hạ phẩm văn phần tam 。thử sơ tiêu năng tán nhân hữu tam 。sơ chỉ nhân 。thứ uy nghi 。hậu dĩ trực ngôn từ giả hiển dị 。bất dĩ tụng tán vân trực ngôn từ 。 經。讚世尊曰。南謨釋迦牟尼如來應正等覺身真金色。咽如螺貝面如滿月。目類青蓮脣口赤好如玻璃色。鼻高修直如載金鋌。齒白齊密如拘物頭華。身光普照如百千日。光彩映徹如贍部金。所有言辭皆無謬失。示三解脫門。開三菩提路。心常清淨意樂亦然。佛所住處及所行境亦常清淨。離非威儀進止無謬。六年苦行三轉法輪。度苦眾生令歸彼岸。身相圓滿如拘陀樹。六度熏修三業無失。具一切智自他利滿。所有宣說常為眾生。言不虛設。於釋種中為大師子。堅固勇猛。具八解脫。 Kinh 。tán Thế Tôn viết 。Nam mô Thích-Ca Mâu Ni Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác thân chân kim sắc 。yết như loa bối diện như mãn nguyệt 。mục loại thanh liên thần khẩu xích hảo như pha ly sắc 。Tỳ cao tu trực như tái kim đĩnh 。xỉ bạch tề mật như Câu-vật-đầu hoa 。thân quang phổ chiếu như bách thiên nhật 。quang thải ánh triệt như thiệm bộ kim 。sở hữu ngôn từ giai vô mậu thất 。thị tam giải thoát môn 。khai tam-Bồ-đề lộ 。tâm thường thanh tịnh ý lạc diệc nhiên 。Phật sở trụ xứ cập sở hạnh cảnh diệc thường thanh tịnh 。ly phi uy nghi tiến chỉ vô mậu 。lục niên khổ hạnh tam chuyển pháp luân 。độ khổ chúng sanh lệnh quy bỉ ngạn 。thân tướng viên mãn như câu đà thụ/thọ 。lục độ huân tu tam nghiệp vô thất 。cụ nhất thiết trí tự tha lợi mãn 。sở hữu tuyên thuyết thường vi chúng sanh 。ngôn bất hư thiết 。ư Thích chủng trung vi Đại sư tử 。kiên cố dũng mãnh 。cụ bát giải thoát 。 下讚歎有二。初讚德。二願以此福下發願。讚中有三。初申禮。次別讚。後我今隨力下結略。別讚有十。一身真金色下讚相好。二所有下讚語無失。十八不共法中說法利勝故偏讚語。三示三解脫門下讚所說法外化德有二。一示三解脫門即涅槃門。二開三菩提路。即三佛菩提。所餘二乘依此故有。四心常下讚四清淨內證德。四清淨者。一自性淨。二離垢淨。三得此道淨。四生此境淨。即逆次配。由心清淨所流教法能生一切菩提分法。即能所生一切清淨故。無垢稱經云。隨其心淨即有清淨佛土。隨其清淨佛土即有清淨法教。乃至云。清淨功德意樂即得此道淨。佛所住即離垢真如法身所住。性相分二。故勝鬘經云。在纏名如來藏。出纏名法身。所行境即自性淨。一真法界是佛行境故。無性攝論第五說。此四清淨是圓成實。又解。此是四一切相清淨。準無性攝論第九云。所依清淨即依止靜慮。二所緣清淨即變化作一切諸色。三心清淨即隨其所欲三摩地門自在而轉。即是自在入出諸定。四智自在者如其所欲陀羅尼門住持自在。此心清淨第三。意樂即第四。所住即第一。所行第二。又解。心即心王。意樂即勝解。舉此勝解例餘心所。所住即真如。所行即俗境。五離非威儀下讚永秡。習即氣故。無性攝論云。遍一切行住者。謂於聚落城邑乞食往返經行。身四威儀寂靜而住。又身無失四威儀中常為利物故。無垢稱經云。如來所有進止威儀無非佛事。咸令所化有情饒益。六六年苦行等讚現八相。八相之中且舉苦行轉法輪二相。為度苦生下讚現相。意令歸彼岸。以例餘相。七身相圓滿者讚身相。八六度熏修者讚修行。九三業無失讚三業不共德。舉三例餘。十具一切智下讚智德。初總標。所有宣說下別釋。別釋中初利他。於釋種下自利。據實現生皆為利他。約相而言云自利也。 hạ tán thán hữu nhị 。sơ tán đức 。nhị nguyện dĩ thử phước hạ phát nguyện 。tán trung hữu tam 。sơ thân lễ 。thứ biệt tán 。hậu ngã kim tùy lực hạ kết/kiết lược 。biệt tán hữu thập 。nhất thân chân kim sắc hạ tán tướng hảo 。nhị sở hữu hạ tán ngữ vô thất 。thập bát bất cộng pháp trung thuyết Pháp lợi thắng cố Thiên tán ngữ 。tam thị tam giải thoát môn hạ tán sở thuyết pháp ngoại hóa đức hữu nhị 。nhất thị tam giải thoát môn tức Niết Bàn môn 。nhị khai tam-Bồ-đề lộ 。tức tam Phật Bồ-đề 。sở dư nhị thừa y thử cố hữu 。tứ tâm thường hạ tán tứ thanh tịnh nội chứng đức 。tứ thanh tịnh giả 。nhất tự tánh tịnh 。nhị ly cấu tịnh 。tam đắc thử đạo tịnh 。tứ sanh thử cảnh tịnh 。tức nghịch thứ phối 。do tâm thanh tịnh sở lưu giáo pháp năng sanh nhất thiết Bồ-đề phần Pháp 。tức năng sở sanh nhất thiết thanh tịnh cố 。vô cấu xưng Kinh vân 。tùy kỳ tâm tịnh tức hữu thanh tịnh Phật độ 。tùy kỳ thanh tịnh Phật độ tức hữu thanh tịnh Pháp giáo 。nãi chí vân 。thanh tịnh công đức ý lạc tức đắc thử đạo tịnh 。Phật sở trụ tức ly cấu chân như Pháp thân sở trụ 。tánh tướng phân nhị 。cố thắng man Kinh vân 。tại triền danh Như Lai tạng 。xuất triền danh Pháp thân 。sở hạnh cảnh tức tự tánh tịnh 。nhất chân Pháp giới thị Phật hạnh/hành/hàng cảnh cố 。Vô tánh nhiếp luận đệ ngũ thuyết 。thử tứ thanh tịnh thị viên thành thật 。hựu giải 。thử thị tứ nhất thiết tướng thanh tịnh 。chuẩn Vô tánh nhiếp luận đệ cửu vân 。sở y thanh tịnh tức y chỉ tĩnh lự 。nhị sở duyên thanh tịnh tức biến hóa tác nhất thiết chư sắc 。tam tâm thanh tịnh tức tùy kỳ sở dục tam ma địa môn tự tại nhi chuyển 。tức thị tự tại nhập xuất chư định 。tứ trí tự tại giả như kỳ sở dục đà-la-ni môn trụ trì tự tại 。thử tâm thanh tịnh đệ tam 。ý lạc tức đệ tứ 。sở trụ tức đệ nhất 。sở hạnh đệ nhị 。hựu giải 。tâm tức tâm Vương 。ý lạc tức thắng giải 。cử thử thắng giải lệ dư tâm sở 。sở trụ tức chân như 。sở hạnh tức tục cảnh 。ngũ ly phi uy nghi hạ tán vĩnh 秡。tập tức khí cố 。Vô tánh nhiếp luận vân 。biến nhất thiết hành trụ/trú giả 。vị ư tụ lạc thành ấp khất thực vãng phản kinh hành 。thân tứ uy nghi tịch tĩnh nhi trụ/trú 。hựu thân vô thất tứ uy nghi trung thường vi lợi vật cố 。vô cấu xưng Kinh vân 。Như Lai sở hữu tiến chỉ uy nghi vô phi Phật sự 。hàm lệnh sở hóa hữu tình nhiêu ích 。lục lục niên khổ hạnh đẳng tán hiện bát tướng 。bát tướng chi trung thả cử khổ hạnh chuyển pháp luân nhị tướng 。vi độ khổ sanh hạ tán hiện tướng 。ý lệnh quy bỉ ngạn 。dĩ lệ dư tướng 。thất thân tướng viên mãn giả tán thân tướng 。bát lục độ huân tu giả tán tu hành 。cửu tam nghiệp vô thất tán tam nghiệp bất cộng đức 。cử tam lệ dư 。thập cụ nhất thiết trí hạ tán trí đức 。sơ tổng tiêu 。sở hữu tuyên thuyết hạ biệt thích 。biệt thích trung sơ lợi tha 。ư Thích chủng hạ tự lợi 。cứ thật hiện sanh giai vi lợi tha 。ước tướng nhi ngôn vân tự lợi dã 。 經。我今隨力稱讚如來少分功德猶如蚊子飲大海水。 Kinh 。ngã kim tùy lực xưng tán Như Lai thiểu phần công đức do như văn tử ẩm đại hải thủy 。 下結略。 hạ kết/kiết lược 。 經。願以此福廣及有情永離生死成無上道。 Kinh 。nguyện dĩ thử phước quảng cập hữu tình vĩnh ly sanh tử thành vô thượng đạo 。 下發願。 hạ phát nguyện 。 經。爾時世尊告大辯才天曰善哉善哉汝久修習具大辯才今復於我廣陳讚歎令汝速證無上法門相好圓明普利一切。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn cáo Đại biện tài Thiên viết Thiện tai thiện tai nhữ cửu tu tập cụ đại biện tài kim phục ư ngã quảng trần tán thán lệnh nhữ tốc chứng vô thượng pháp môn tướng hảo Viên Minh phổ lợi nhất thiết 。 下歎印。歎中初總歎。汝久修習下別歎。別歎中初歎因。以久修習具辯才故。後歎果。今復能讚。令汝速證下印發願。 hạ thán ấn 。thán trung sơ tổng thán 。nhữ cửu tu tập hạ biệt thán 。biệt thán trung sơ thán nhân 。dĩ cửu tu tập cụ biện tài cố 。hậu thán quả 。kim phục năng tán 。lệnh nhữ tốc chứng hạ ấn phát nguyện 。 付囑品第三十一 phó chúc phẩm đệ tam thập nhất 付囑品二門分別。言來意者。四天王品已下明流通分有其三種。上既令學行流通。眾聞所說心生喜讚。故今第三次當付屬令更護持傳之末代。故前品後有此品生。釋名者。付者授也。囑者託也。以法託之授令護持流通末代。故云付囑。 phó chúc phẩm nhị môn phân biệt 。ngôn lai ý giả 。Tứ Thiên Vương phẩm dĩ hạ minh lưu thông phần hữu kỳ tam chủng 。thượng ký lệnh học hạnh/hành/hàng lưu thông 。chúng văn sở thuyết tâm sanh hỉ tán 。cố kim đệ tam thứ đương phó chúc lệnh cánh hộ trì truyền chi mạt đại 。cố tiền phẩm hậu hữu thử phẩm sanh 。thích danh giả 。phó giả thọ/thụ dã 。chúc giả thác dã 。dĩ pháp thác chi thọ/thụ lệnh hộ trì lưu thông mạt đại 。cố vân phó chúc 。 經。爾時世尊普告無量菩薩及諸人天一切大眾汝等當知我於無量無數大劫勤修苦行獲甚深法菩提正因已為汝說。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn phổ cáo vô lượng Bồ Tát cập chư nhân thiên nhất thiết Đại chúng nhữ đẳng đương tri ngã ư vô lượng vô số đại kiếp cần tu khổ hạnh hoạch thậm thâm Pháp Bồ-đề chánh nhân dĩ vi nhữ thuyết 。 下品文分四。初佛募護持。二爾時眾中下眾聞願護。三爾時世尊下佛重讚勸。四爾時無量下聞教喜行。初中有二。初普告大眾結前所說。 hạ phẩm văn phần tứ 。sơ Phật mộ hộ trì 。nhị nhĩ thời chúng trung hạ chúng văn nguyện hộ 。tam nhĩ thời Thế Tôn hạ Phật trọng tán khuyến 。tứ nhĩ thời vô lượng hạ văn giáo hỉ hạnh/hành/hàng 。sơ trung hữu nhị 。sơ phổ cáo Đại chúng kết/kiết tiền sở thuyết 。 經。汝等誰能發勇猛心恭敬守護我涅槃後於此法門廣宣流布能令正法久住世間。 Kinh 。nhữ đẳng thùy năng phát dũng mãnh tâm cung kính thủ hộ ngã Niết-Bàn hậu ư thử Pháp môn quảng tuyên lưu bố năng lệnh chánh pháp cửu trụ thế gian 。 下普令大眾募其護持。 hạ phổ lệnh Đại chúng mộ kỳ hộ trì 。 經。爾時眾中有六十俱胝諸大菩薩六十俱胝諸天大眾異口同音作如是語世尊我等咸有欣樂之心於佛世尊無量大劫勤修苦行所獲甚深微妙之法菩提正因恭敬護持不惜身命佛涅槃後於此法門廣宣流布當令正法久住世間。 Kinh 。nhĩ thời chúng trung hữu lục thập câu-chi chư đại Bồ-tát lục thập câu-chi chư Thiên Đại chúng dị khẩu đồng âm tác như thị ngữ Thế Tôn ngã đẳng hàm hữu hân lạc/nhạc chi tâm ư Phật Thế tôn vô lượng Đại kiếp cần tu khổ hạnh sở hoạch thậm thâm vi diệu chi Pháp Bồ-đề chánh nhân cung kính hộ trì bất tích thân mạng Phật Niết-Bàn hậu ư thử Pháp môn quảng tuyên lưu bố đương lệnh chánh pháp cửu trụ thế gian 。 下第二眾聞願護有二。初總。後爾時諸大菩薩下別。總中有四。初舉眾數。二異口同音下述欣願心。三於佛世尊下誓自護持。四佛涅槃後兼傳末代。 hạ đệ nhị chúng văn nguyện hộ hữu nhị 。sơ tổng 。hậu nhĩ thời chư đại Bồ-tát hạ biệt 。tổng trung hữu tứ 。sơ cử chúng số 。nhị dị khẩu đồng âm hạ thuật hân nguyện tâm 。tam ư Phật Thế tôn hạ thệ tự hộ trì 。tứ Phật Niết-Bàn hậu kiêm truyền mạt đại 。 經。爾時諸大菩薩即於佛前說伽陀曰。 Kinh 。nhĩ thời chư đại Bồ-tát tức ư Phật tiền thuyết già đà viết 。 下別有十一。此即第一菩薩願護有二。初經家序。 hạ biệt hữu thập nhất 。thử tức đệ nhất Bồ Tát nguyện hộ hữu nhị 。sơ Kinh gia tự 。 經。世尊真實語。安住於實法。由彼真實故。護持於此經。大悲為甲冑。安住於大慈。由彼慈悲力。護持於此經。福資糧圓滿。生起智資糧。由資糧滿故。護持於此經。降伏一切魔。破滅諸邪論。斷除惡見故。護持於此經。護世并釋梵。乃至阿蘇羅。龍神藥叉等。護持於此經。地上及虛空。久住於斯者。奉持佛教故。護持於此經。四梵住相應。四聖諦嚴飾。降伏四魔故。護持於此經。虛空成質礙。質礙成虛空。諸佛所護持。無能傾動者。 Kinh 。Thế Tôn chân thật ngữ 。an trụ ư thật Pháp 。do bỉ chân thật cố 。hộ trì ư thử Kinh 。đại bi vi giáp trụ 。an trụ ư đại từ 。do bỉ từ bi lực 。hộ trì ư thử Kinh 。phước tư lương viên mãn 。sanh khởi trí tư lương 。do tư lương mãn cố 。hộ trì ư thử Kinh 。hàng phục nhất thiết ma 。phá diệt chư tà luận 。đoạn trừ ác kiến cố 。hộ trì ư thử Kinh 。hộ thế tinh Thích Phạm 。nãi chí A-tô-la 。long thần dược xoa đẳng 。hộ trì ư thử Kinh 。địa thượng cập hư không 。cửu trụ ư tư giả 。phụng trì Phật giáo cố 。hộ trì ư thử Kinh 。tứ phạm trụ tướng ứng 。tứ thánh đế nghiêm sức 。hàng phục tứ ma cố 。hộ trì ư thử Kinh 。hư không thành chất ngại 。chất ngại thành hư không 。chư Phật sở hộ trì 。vô năng khuynh động giả 。 下陳願護有八頌分二。初四頌見利益故自願護。於中一頌知佛語實故。次一頌知佛大悲故。次一頌知具資糧故願。次一頌知能滅障故願。次有四頌見他護隨喜。於中初一頌見梵釋八部護。次一頌見地空等神護。次二頌見佛自護。初一頌讚佛德具護持此經。次一頌顯護決定。此意見佛及梵釋等一切皆護深生隨喜。故願自護。問若見梵釋等護持此經生隨喜者。何故下文方說梵釋等願護。答見前四天王護持品及藥叉等護持品中說故生隨喜。又解。即見前長行總願護中六十俱胝諸天大眾恭敬護持。即梵釋等故見無咎。 hạ trần nguyện hộ hữu bát tụng phần nhị 。sơ tứ tụng kiến lợi ích cố tự nguyện hộ 。ư trung nhất tụng tri Phật ngữ thật cố 。thứ nhất tụng tri Phật đại bi cố 。thứ nhất tụng tri cụ tư lương cố nguyện 。thứ nhất tụng tri năng diệt chướng cố nguyện 。thứ hữu tứ tụng kiến tha hộ tùy hỉ 。ư trung sơ nhất tụng kiến Phạm Thích bát bộ hộ 。thứ nhất tụng kiến địa không đẳng Thần hộ 。thứ nhị tụng kiến Phật tự hộ 。sơ nhất tụng tán Phật đức cụ hộ trì thử Kinh 。thứ nhất tụng hiển hộ quyết định 。thử ý kiến Phật cập Phạm Thích đẳng nhất thiết giai hộ thâm sanh tùy hỉ 。cố nguyện tự hộ 。vấn nhược/nhã kiến Phạm Thích đẳng hộ trì thử Kinh sanh tùy hỉ giả 。hà cố hạ văn phương thuyết Phạm Thích đẳng nguyện hộ 。đáp kiến tiền Tứ Thiên Vương hộ trì phẩm cập dược xoa đẳng hộ trì phẩm trung thuyết cố sanh tùy hỉ 。hựu giải 。tức kiến tiền trường hàng tổng nguyện hộ trung lục thập câu-chi chư Thiên Đại chúng cung kính hộ trì 。tức Phạm Thích đẳng cố kiến vô cữu 。 經。爾時四大天王聞佛說此護持妙法各生隨喜護正法心。 Kinh 。nhĩ thời tứ đại thiên vương văn Phật thuyết thử hộ trì diệu pháp các sanh tùy hỉ hộ chánh pháp tâm 。 下第二四王護持亦有二文。初聞教生欣。次一心同聲下同心說護。此初也。問前說護持。是諸菩薩。云何得言聞佛說此護持妙法各生隨喜護正法心。答聞前佛勸護持妙法故云聞說。 hạ đệ nhị tứ vương hộ trì diệc hữu nhị văn 。sơ văn giáo sanh hân 。thứ nhất tâm đồng thanh hạ đồng tâm thuyết hộ 。thử sơ dã 。vấn tiền thuyết hộ trì 。thị chư Bồ-tát 。vân hà đắc ngôn văn Phật thuyết thử hộ trì diệu pháp các sanh tùy hỉ hộ chánh pháp tâm 。đáp văn tiền Phật khuyến hộ trì diệu pháp cố vân văn thuyết 。 經。一時同聲說伽陀曰我今於此經及男女眷屬皆一心擁護令得廣流通若有持經者能作菩提因我常於四方擁護而承事。 Kinh 。nhất thời đồng thanh thuyết già đà viết ngã kim ư thử Kinh cập nam nữ quyến thuộc giai nhất tâm ủng hộ lệnh đắc quảng lưu thông nhược hữu trì Kinh giả năng tác Bồ-đề nhân ngã thường ư tứ phương ủng hộ nhi thừa sự 。 下同心說護。初經家序。次說護。護中二頌。初頌護法。後頌護人。 hạ đồng tâm thuyết hộ 。sơ Kinh gia tự 。thứ thuyết hộ 。hộ trung nhị tụng 。sơ tụng Hộ Pháp 。hậu tụng hộ nhân 。 經。爾時天帝釋合掌恭敬說伽陀曰諸佛證此法為欲報恩故饒益菩薩眾出世演斯經我於彼諸佛報恩常供養護持如是經及以持經者。 Kinh 。nhĩ thời Thiên đế thích hợp chưởng cung kính thuyết già đà viết chư Phật chứng thử pháp vi dục báo ân cố nhiêu ích Bồ Tát chúng xuất thế diễn tư Kinh ngã ư bỉ chư Phật báo ân thường cúng dường hộ trì như thị Kinh cập dĩ trì Kinh giả 。 下第三護初標能護人。說伽陀下說護持二頌。初一頌述護所由。後一頌陳護法。佛昔聞法得成菩提。為報經恩為菩薩說。我今得聞。亦應報恩受持流布。 hạ đệ tam hộ sơ tiêu năng hộ nhân 。thuyết già đà hạ thuyết hộ trì nhị tụng 。sơ nhất tụng thuật hộ sở do 。hậu nhất tụng trần Hộ Pháp 。Phật tích văn Pháp đắc thành Bồ-đề 。vi báo Kinh ân vi ồ-tát thuyết 。ngã kim đắc văn 。diệc ưng báo ân thọ trì lưu bố 。 經。爾時覩史多天子合掌恭敬說伽陀曰佛說如是經若有能持者當住菩提位來生覩史天世尊我慶悅捨天殊勝報住於贍部洲宣揚是經典。 Kinh 。nhĩ thời Đổ-sử-đa thiên tử hợp chưởng cung kính thuyết già đà viết Phật thuyết như thị Kinh nhược hữu năng trì giả đương trụ/trú Bồ-đề vị lai sanh đổ sử Thiên Thế Tôn ngã khánh duyệt xả Thiên thù thắng báo trụ/trú ư thiệm bộ châu tuyên dương thị Kinh điển 。 下第四初標能護人。說伽陀下說護持二頌。初一頌述利益。後一頌陳護法。 hạ đệ tứ sơ tiêu năng hộ nhân 。thuyết già đà hạ thuyết hộ trì nhị tụng 。sơ nhất tụng thuật lợi ích 。hậu nhất tụng trần Hộ Pháp 。 經。爾時索訶世界主梵天王合掌恭敬說伽陀曰諸靜慮無量諸乘及解脫皆從此經出是故演斯經若說是經處我捨梵天樂為聽如是經亦常為擁護。 Kinh 。nhĩ thời tác ha thế giới chủ phạm thiên vương hợp chưởng cung kính thuyết già đà viết chư tĩnh lự vô lượng chư thừa cập giải thoát giai tòng thử kinh xuất thị cố diễn tư Kinh nhược/nhã thuyết thị Kinh xứ/xử ngã xả phạm Thiên nhạc vi thính như thị Kinh diệc thường vi ủng hộ 。 下第五文段同前。 hạ đệ ngũ văn đoạn đồng tiền 。 經。爾時魔王子名曰商主合掌恭敬說伽陀曰若有受持此正義相應經不隨魔所行淨除魔惡業我等於此經亦當勤守護發大精進意隨處廣流通。 Kinh 。nhĩ thời ma Vương tử danh viết thương chủ hợp chưởng cung kính thuyết già đà viết nhược hữu thọ trì thử chánh nghĩa tướng ứng Kinh bất tùy ma sở hạnh tịnh trừ ma ác nghiệp ngã đẳng ư thử Kinh diệc đương cần thủ hộ phát đại tinh tấn ý tùy xử quảng lưu thông 。 下第六文亦同前。 hạ đệ lục văn diệc đồng tiền 。 經。爾時魔王合掌恭敬說伽陀曰。若有持此經。能伏諸煩惱。如是眾生類。擁護令安樂。若有說是經。諸魔不得便。由佛威神力。我當擁護彼。爾時妙吉祥天子亦於佛前說伽陀曰。諸佛妙菩提。於此經中說。若持此經者。是供養如來。我當持此經。為俱胝天說。恭敬聽聞者。勸至菩提處。爾時慈氏菩薩合掌恭敬說伽陀曰。若見住菩提。與為不請友。乃至捨身命。為護此經王。我聞如是法。當往覩史天。由世尊加護。廣為人天說。爾時上座大迦葉波合掌恭敬說伽陀曰。佛於聲聞乘。說我鮮智慧。我今隨自力。護持如是經。若有持此經。我當攝受彼。授其辭辨力。常隨讚善哉。爾時具壽阿難陀合掌向佛說伽陀曰。我親從佛聞。無量眾經典。未曾聞如是。深妙法中王。我今聞是經。親於佛前受。諸樂菩提者。當為廣宣通。 Kinh 。nhĩ thời Ma Vương hợp chưởng cung kính thuyết già đà viết 。nhược hữu trì thử Kinh 。năng phục chư phiền não 。như thị chúng sanh loại 。ủng hộ lệnh an lạc 。nhược hữu thuyết thị Kinh 。chư ma bất đắc tiện 。do Phật uy thần lực 。ngã đương ủng hộ bỉ 。nhĩ thời diệu cát tường Thiên Tử diệc ư Phật tiền thuyết già đà viết 。chư Phật diệu Bồ-đề 。ư thử Kinh trung thuyết 。nhược/nhã trì thử Kinh giả 。thị cúng dường Như Lai 。ngã đương trì thử Kinh 。vi câu-chi Thiên thuyết 。cung kính thính văn giả 。khuyến chí Bồ-đề xứ/xử 。nhĩ thời từ thị Bồ Tát hợp chưởng cung kính thuyết già đà viết 。nhược/nhã kiến trụ/trú Bồ-đề 。dữ vi ất thỉnh hữu 。nãi chí xả thân mạng 。vi hộ thử Kinh Vương 。ngã Văn như thị Pháp 。đương vãng đổ sử Thiên 。do Thế Tôn gia hộ 。quảng vi nhân thiên thuyết 。nhĩ thời Thượng tọa đại Ca-diếp ba hợp chưởng cung kính thuyết già đà viết 。Phật ư Thanh văn thừa 。thuyết ngã tiên trí tuệ 。ngã kim tùy tự lực 。hộ trì như thị Kinh 。nhược hữu trì thử Kinh 。ngã đương nhiếp thọ bỉ 。thọ/thụ kỳ từ biện lực 。thường tùy tán Thiện tai 。nhĩ thời cụ thọ A-nan-đà hợp chưởng hướng Phật thuyết già đà viết 。ngã thân tùng Phật văn 。vô lượng chúng Kinh điển 。vị tằng Văn như thị 。thâm diệu Pháp trung Vương 。ngã kim văn thị Kinh 。thân ư Phật tiền thọ/thụ 。chư lạc Bồ-đề giả 。đương vi quảng tuyên thông 。 下第七文亦同前。陳護法中初頌護持經人。後頌護說經者。由護人故亦即護法。初各述能。後方陳護。第八妙吉祥文亦同前。陳護法中初述經利。後明護法。為俱胝天說是護法。恭敬聽聞者是護人。第九慈尊文亦同前。陳護法中初頌護人。後頌護法。第十文亦同前。陳護法中初一頌護法。後一頌護人。第十一文亦同前。陳護法中初一頌讚。後一頌護。樂菩提者護人。為廣宣通護法。 hạ đệ thất văn diệc đồng tiền 。trần Hộ Pháp trung sơ tụng hộ trì Kinh nhân 。hậu tụng hộ thuyết Kinh giả 。do hộ nhân cố diệc tức Hộ Pháp 。sơ các thuật năng 。hậu phương trần hộ 。đệ bát diệu cát tường văn diệc đồng tiền 。trần Hộ Pháp trung sơ thuật Kinh lợi 。hậu minh Hộ Pháp 。vi câu-chi Thiên thuyết thị Hộ Pháp 。cung kính thính văn giả thị hộ nhân 。đệ cửu từ tôn văn diệc đồng tiền 。trần Hộ Pháp trung sơ tụng hộ nhân 。hậu tụng Hộ Pháp 。đệ thập văn diệc đồng tiền 。trần Hộ Pháp trung sơ nhất tụng Hộ Pháp 。hậu nhất tụng hộ nhân 。đệ thập nhất văn diệc đồng tiền 。trần Hộ Pháp trung sơ nhất tụng tán 。hậu nhất tụng hộ 。lạc/nhạc Bồ-đề giả hộ nhân 。vi quảng tuyên thông Hộ Pháp 。 經。爾時世尊見諸菩薩人天大眾各各發心於此經典流通擁護。勸進菩薩廣利眾生。讚言。善哉善哉。汝等能於如是微妙經王虔誠流布。乃至於我般涅槃後不令散滅。即是無上菩提正因所獲功德。於恒沙劫說不能盡。若有苾芻苾芻尼鄔波索迦鄔波斯迦。及餘善男子善女人等。供養恭敬書寫流通。為人解說。所獲功德亦復如是。是故汝等應勤修習。 Kinh 。nhĩ thời Thế Tôn kiến chư Bồ-tát nhân thiên Đại chúng các các phát tâm ư thử Kinh điển lưu thông ủng hộ 。khuyến tiến Bồ Tát quảng lợi chúng sanh 。tán ngôn 。Thiện tai thiện tai 。nhữ đẳng năng ư như thị vi diệu Kinh Vương kiền thành lưu bố 。nãi chí ư ngã Bát Niết Bàn hậu bất lệnh tán diệt 。tức thị vô thượng Bồ-đề chánh nhân sở hoạch công đức 。ư hằng sa kiếp thuyết bất năng tận 。nhược hữu Bí-sô Bật-sô-ni ô ba tác ca ô ba tư ca 。cập dư Thiện nam tử thiện nữ nhân đẳng 。cúng dường cung kính thư tả lưu thông 。vì nhân giải thuyết 。sở hoạch công đức diệc phục như thị 。thị cố nhữ đẳng ưng cần tu tập 。 下品第三大段佛重讚勸文分為三。初讚。次汝等下印。若有苾芻下勸。勸中初勸四眾。若能護法獲福同前。行十法行俱是護法。此十法行中略舉四。一供養。二書寫。三流通者即施他。四解說者即開演也。聽聞披讀受持諷誦思惟修習皆恭敬攝。由恭敬法故聽聞等。是故下結勸大眾。 hạ phẩm đệ tam đại đoạn Phật trọng tán khuyến văn phần vi tam 。sơ tán 。thứ nhữ đẳng hạ ấn 。nhược hữu Bí-sô hạ khuyến 。khuyến trung sơ khuyến Tứ Chúng 。nhược/nhã năng Hộ Pháp hoạch phước đồng tiền 。hạnh/hành/hàng thập Pháp hạnh câu thị Hộ Pháp 。thử thập Pháp hạnh trung lược cử tứ 。nhất cúng dường 。nhị thư tả 。tam lưu thông giả tức thí tha 。tứ giải thuyết giả tức khai diễn dã 。thính văn phi độc thọ trì phúng tụng tư tánh tu tập giai cung kính nhiếp 。do cung kính Pháp cố thính văn đẳng 。thị cố hạ kết khuyến Đại chúng 。 經。爾時無量無邊恒沙大眾聞佛說已皆大歡喜信受奉行。 Kinh 。nhĩ thời vô lượng vô biên hằng sa Đại chúng văn Phật thuyết dĩ giai Đại hoan hỉ tín thọ phụng hành 。 下聞教喜行。依文殊問經論云。有三種義。是故歡喜。一說者清淨。以於諸法得自在故。此意以無染著得說自在故。二所說法清淨。以如實證知清淨法體故。三依所說法得果清淨。以得妙境界。此意以依所說證入真理得涅槃故。說契機理叶果符因。所以得一句者欣夕死於朝聞。故覩全章者即積慶而行學。 hạ văn giáo hỉ hạnh/hành/hàng 。y Văn Thù Vấn Kinh luận vân 。hữu tam chủng nghĩa 。thị cố hoan hỉ 。nhất thuyết giả thanh tịnh 。dĩ ư chư Pháp đắc tự tại cố 。thử ý dĩ vô nhiễm trước/trứ đắc thuyết tự tại cố 。nhị sở thuyết pháp thanh tịnh 。dĩ như thật chứng tri thanh tịnh Pháp thể cố 。tam y sở thuyết pháp đắc quả thanh tịnh 。dĩ đắc diệu cảnh giới 。thử ý dĩ y sở thuyết chứng nhập chân lý đắc Niết Bàn cố 。thuyết khế ky lý hiệp quả phù nhân 。sở dĩ đắc nhất cú giả hân tịch tử ư triêu văn 。cố đổ toàn chương giả tức tích khánh nhi hạnh/hành/hàng học 。 諸佛最妙法 chư Phật tối diệu pháp 大慈悲所流 đại từ bi sở lưu 為利於群生 vi lợi ư quần sanh 甚深難可測 thậm thâm nạn/nan khả trắc 今憑眾加護 kim bằng chúng gia hộ 隨力讚斯經 tùy lực tán tư Kinh 獲福益自他 hoạch phước ích tự tha 共成無上覺 cọng thành vô thượng giác 金光明最勝王經疏卷第六(終) Kim Quang Minh Tối Thắng Vương Kinh sớ quyển đệ lục (chung ) 寶永三年丙戌霜月穀日壽于梓 bảo vĩnh tam niên bính tuất sương nguyệt cốc nhật thọ vu tử 平安城宣風坊書林井上秋閑藏版 bình an thành tuyên phong phường thư lâm tỉnh thượng thu nhàn tạng bản * * * * * * ============================================================ TUỆ QUANG 慧光 FOUNDATION http://www.vnbaolut.com/daitangvietnam Nguyên Tánh Trần Tiễn Khanh & Nguyên Hiển Trần Tiễn Huyến Phiên Âm Mon Oct 22 19:45:45 2018 ============================================================