TUỆ QUANG 慧光 FOUNDATION http://www.vnbaolut.com/daitangvietnam Nguyên Tánh Trần Tiễn Khanh & Nguyên Hiển Trần Tiễn Huyến Phiên Âm Mon Oct 22 17:38:36 2018 ============================================================ No. 1756 (cf. No. 366) No. 1756 (cf. No. 366) 阿彌陀經義述 A Di Đà Kinh nghĩa thuật 慧淨述 tuệ tịnh thuật 阿彌陀經(此云無量壽，後秦羅什師元譯小無量壽，元壽求那跋陀法師重譯) A Di Đà Kinh (thử vân Vô-Lượng-Thọ ，Hậu Tần La thập sư nguyên dịch tiểu Vô-Lượng-Thọ ，nguyên thọ cầu na bạt đà Pháp sư trọng dịch ) 竊以，法身無像，像因有像之機；淨土無方，方因有方之感。雖復至理凝寂、道絕名言，大悲善巧隨□□□□□□□□□□□□□□□□三轉醍醐塵沙出俗，契之者必同其本，化之者或異其流，是以彌陀種覺居妙剎以弘道，釋迦能仁處娑婆以接物，淨土之內根就易調，穢國之中剛強難化，開三因以運四生，布九品而摧五痛。六方諸佛現於三千，證得往生，言無虛妄，緣眾生空而不捨大悲，觀如來寂而不失敬養。雖知佛□□寂如空而現種種清淨佛土，可謂不壞假名而說諸法實相，不動□□而建立諸法者。 thiết dĩ ，Pháp thân vô tượng ，tượng nhân hữu tượng chi ky ；tịnh thổ vô phương ，phương nhân hữu phương chi cảm 。tuy phục chí lý ngưng tịch 、đạo tuyệt danh ngôn ，đại bi thiện xảo tùy □□□□□□□□□□□□□□□□tam chuyển thể hồ trần sa xuất tục ，khế chi giả tất đồng kỳ bổn ，hóa chi giả hoặc dị kỳ lưu ，thị dĩ Di Đà chủng giác cư diệu sát dĩ hoằng đạo ，Thích Ca năng nhân xứ/xử Ta-bà dĩ tiếp vật ，tịnh thổ chi nội căn tựu dịch điều ，uế quốc chi trung cương cưỡng nạn/nan hóa ，khai tam nhân dĩ vận tứ sanh ，bố cửu phẩm nhi tồi ngũ thống 。lục phương chư Phật hiện ư tam thiên ，chứng đắc vãng sanh ，ngôn vô hư vọng ，duyên chúng sanh không nhi bất xả đại bi ，quán Như Lai tịch nhi bất thất kính dưỡng 。tuy tri Phật □□tịch như không nhi hiện chủng chủng thanh tịnh Phật độ ，khả vị bất hoại giả danh nhi thuyết chư pháp thật tướng ，bất động □□nhi kiến lập chư Pháp giả 。 佛說阿彌陀經者，乃勸生淨土不退菩提者也。皎三明以像秋月，振四辨而類春雷，讚淨境以示西方，美勝因而指東土，班自我口，暢之彼心，以覺合機，故稱佛說。阿彌陀，此云無量壽，光明、說法、徒眾皆悉無量，為引物情，偏標壽名，故名無量。經有二義，訓經、訓常，眾聖所遊，曰經古經今，恒定曰常，故名佛說阿彌陀經。 Phật Thuyết A-Di-Đà Kinh giả ，nãi khuyến sanh tịnh thổ bất thoái Bồ-đề giả dã 。kiểu tam minh dĩ tượng thu nguyệt ，chấn tứ biện nhi loại xuân lôi ，tán tịnh cảnh dĩ thị Tây phương ，mỹ thắng nhân nhi chỉ Đông thổ ，ban tự ngã khẩu ，sướng chi bỉ tâm ，dĩ giác hợp ky ，cố xưng Phật thuyết 。A-Di-Đà ，thử vân Vô-Lượng-Thọ ，quang minh 、thuyết Pháp 、đồ chúng giai tất vô lượng ，vi dẫn vật Tình ，Thiên tiêu thọ danh ，cố danh vô lượng 。Kinh hữu nhị nghĩa ，huấn Kinh 、huấn thường ，chúng Thánh sở du ，viết Kinh cổ Kinh kim ，hằng định viết thường ，cố danh Phật Thuyết A-Di-Đà Kinh 。 「如是(至)給孤獨園」者。 「như thị (chí )Cấp cô độc viên 」giả 。 述曰：經開三分：一由序、二正體、三流通。三分例各二，由序二者：一者通序證信、二者別序發起。正體二者：一安樂淨土因果、二彌陀法身因果。流通二者：一如來說此經已、二大眾歡喜信受。 thuật viết ：Kinh khai tam phần ：nhất do tự 、nhị chánh thể 、tam lưu thông 。tam phần lệ các nhị ，do tự nhị giả ：nhất giả thông tự chứng tín 、nhị giả biệt tự phát khởi 。chánh thể nhị giả ：nhất an lạc tịnh thổ nhân quả 、nhị Di Đà Pháp thân nhân quả 。lưu thông nhị giả ：nhất Như Lai thuyết thử Kinh dĩ 、nhị Đại chúng hoan hỉ tín thọ 。 通別二序，例各有六。通序六者：一信成、二聞成、三時成、四主成、五處成、六眾成。別序六者，至下文當釋。今通序六中，五成就也。如是則信成也。「如是」者，信順之辭，信則所言之理順，順則師資之道成，經無豐約非信不傳，故名如是。又如則指法，是則定辭，如佛所說一切皆是，故名如是，故如是。又信則信此經，下文云六方諸佛恒沙種覺現相證成念阿彌陀佛定生淨土。經初如是示信，經後歡喜示智，信為能入，智為能度，進念定三，網羅始終，五根具足，堪受堪傳，故云如是。「我聞」者，聞成也。親承曰我聞，傳授曰所聞，此則親承音旨，謂阿難親從佛邊聞說阿彌陀佛極樂國土，若有專念定得生生，無傳聞之謬。阿難未為侍者前非親承，而言我聞者，佛臨涅槃時，更為略說，故得稱我聞也。「一時」者，時成也。佛說此阿彌陀經時，舍利弗、阿難等聽受時，又法王啟運嘉集之時，故曰一時。「佛」者，此云覺，則主成也。說法五人：一佛說、二弟子說、三諸天說、四神仙說、五變化說，今是佛說，故名主成就。佛是大師之名，以覺為義。覺有二：一覺察、二覺悟，悟則智障盡，察則煩惱障除。於二覺而有三異，自覺異凡夫、覺他異二乘、覺滿異菩薩，三者備矣，爰佛名焉。「在」者，處成也。在亦云住，住有八，今略有二：一境界住、二依止住。在舍衛國祇樹給孤獨園者，出二住境界，為化在俗之徒，園是依止之處，為接出家眾。祇陀太子云戰勝，太子載誕之時，王破敵軍之賊，宮人聞奏因以為名。給孤獨本須達，此云善慈，內外慈而富，賑貧而恤寡，鄉人美之，因以號焉。人有上下，不可先稱獨園，園總樹別，不可俱言祇樹，二人同心共造精舍，含為名，故云祇樹給孤獨園。法身實無棲詑，示化有方，假住此處，說阿彌陀五門修行定得往生。五門者，故《往生論》云：一禮拜門、二讚歎門、三作願門、四觀察門、五迴向門。 thông biệt nhị tự ，lệ các hữu lục 。thông tự lục giả ：nhất tín thành 、nhị văn thành 、tam thời thành 、tứ chủ thành 、ngũ xứ/xử thành 、lục chúng thành 。biệt tự lục giả ，chí hạ văn đương thích 。kim thông tự lục trung ，ngũ thành tựu dã 。như thị tắc tín thành dã 。「như thị 」giả ，tín thuận chi từ ，tín tức sở ngôn chi lý thuận ，thuận tức sư tư chi đạo thành ，Kinh vô phong ước phi tín bất truyền ，cố danh như thị 。hựu như tức chỉ Pháp ，thị tắc định từ ，như Phật sở thuyết nhất thiết giai thị ，cố danh như thị ，cố như thị 。hựu tín tức tín thử Kinh ，hạ văn vân lục phương chư Phật hằng sa chủng giác hiện tướng chứng thành niệm A Di Đà Phật định sanh tịnh thổ 。Kinh sơ như thị thị tín ，Kinh hậu hoan hỉ thị trí ，tín vi năng nhập ，trí vi năng độ ，tiến/tấn niệm định tam ，võng La thủy chung ，ngũ căn cụ túc ，kham thọ/thụ kham truyền ，cố vân như thị 。「ngã văn 」giả ，văn thành dã 。thân thừa viết ngã văn ，truyền thọ/thụ viết sở văn ，thử tức thân thừa âm chỉ ，vị A-nan thân tùng Phật biên văn thuyết A Di Đà Phật Cực-Lạc quốc độ ，nhược hữu chuyên niệm định đắc sanh sanh ，vô truyền văn chi mậu 。A-nan vị vi thị giả tiền phi thân thừa ，nhi ngôn ngã văn giả ，Phật lâm Niết-Bàn thời ，cánh vi lược thuyết ，cố đắc xưng ngã văn dã 。「nhất thời 」giả ，thời thành dã 。Phật thuyết thử A Di Đà Kinh thời ，Xá-lợi-phất 、A-nan đẳng thính thọ thời ，hựu pháp vương khải vận gia tập chi thời ，cố viết nhất thời 。「Phật 」giả ，thử vân giác ，tức chủ thành dã 。thuyết Pháp ngũ nhân ：nhất Phật thuyết 、nhị đệ-tử thuyết 、tam chư Thiên thuyết 、tứ thần tiên thuyết 、ngũ biến hóa thuyết ，kim thị Phật thuyết ，cố danh chủ thành tựu 。Phật thị Đại sư chi danh ，dĩ giác vi nghĩa 。giác hữu nhị ：nhất giác sát 、nhị giác ngộ ，ngộ tức trí chướng tận ，sát tức phiền não chướng trừ 。ư nhị giác nhi hữu tam dị ，tự giác dị phàm phu 、giác tha dị nhị thừa 、giác mãn dị Bồ Tát ，tam giả bị hĩ ，viên Phật danh yên 。「tại 」giả ，xứ/xử thành dã 。tại diệc vân trụ/trú ，trụ/trú hữu bát ，kim lược hữu nhị ：nhất cảnh giới trụ/trú 、nhị y chỉ trụ/trú 。tại Xá-Vệ quốc Kì-Thọ Cấp-Cô-Độc viên giả ，xuất nhị trụ/trú cảnh giới ，vi hóa tại tục chi đồ ，viên thị y chỉ chi xứ/xử ，vi tiếp xuất gia chúng 。Kì-đà Thái tử vân chiến thắng ，Thái-Tử tái đản chi thời ，Vương phá địch quân chi tặc ，cung nhân văn tấu nhân dĩ vi danh 。Cấp-cô-độc bổn tu đạt ，thử vân thiện từ ，nội ngoại từ nhi phú ，chẩn bần nhi tuất quả ，hương nhân mỹ chi ，nhân dĩ hiệu yên 。nhân hữu thượng hạ ，bất khả tiên xưng Độc viên ，viên tổng thụ/thọ biệt ，bất khả câu ngôn kì thụ ，nhị nhân đồng tâm cọng tạo Tịnh Xá ，hàm vi danh ，cố vân Kì-Thọ Cấp-Cô-Độc viên 。Pháp thân thật vô tê 詑，thị hóa hữu phương ，giả trụ/trú thử xứ ，thuyết A-Di-Đà ngũ môn tu hành định đắc vãng sanh 。ngũ môn giả ，cố 《vãng sanh luận 》vân ：nhất lễ bái môn 、nhị tán thán môn 、tam tác nguyện môn 、tứ quan sát môn 、ngũ hồi hướng môn 。 「與大比丘眾(至)諸大弟子」。 「dữ Đại Tỳ-kheo chúng (chí )chư Đại đệ-tử 」。 述曰：眾成也。眾有三：一聲聞眾、二菩薩眾、三諸天眾。此聲聞眾有五：一標類、二唱數、三贊德、四列名、五結定。「與大比丘」者，標類也。與者，亦名共，四□□乳身自兼彼，目之為共。《智度論》云：共一戒一見一處□□□□□□□□□□□□等名共。大者，梵云摩訶，此有三義：一大、二多、三斷，故人天王等人所恭敬故。云何多？數至千二百五十人，□□十六外道論議能破故。比丘略有三義：一怖魔、二乞士、三破惡，此三即初中後也。怖魔者，夫創軌玄門，即建降魔之志，故前剃髮染衣時，天魔宮動而魔怖也。乞士者，身為道器，身安即道隆故，已沽法服乞食以資身也。破惡者，然聖人道長、凡夫道消，所修已滿，破惡以證果也。本覺地三名，為至果地，轉怖魔為殺賊、改乞士為應供、說破惡為不生。僧者，此云眾也，多比丘一處和合故，名為眾也。「千二百五十人俱」者，唱數也。「皆是大阿羅漢」者，贊德也。羅漢三義，如上比丘果地三名應知。「眾所知識」者，人天大眾所共知其內德、識外形也。「長老舍利弗至阿(少/兔)樓馱」者，列名也，明列聲聞眾中十七人。長老、慧命、淨命等並稱贊之謂。舍利弗，此云身子，鈍若有邊則段陀，利若有邊則身子，告往知來，雄才隼夾，神慧□悟。目連此云讚誦，迦葉此云飲光，俱絺羅此云大膝，周利槃陀迦此云蛇奴，難陀此云慶喜，阿難此云歡喜，羅睺此云覆障，憍梵波提此云牛王，賓頭盧此云上座，頗羅墮此云利根，迦留陀夷此云黑色，劫賓那此云房宿，薄俱羅此云善容，阿(少/兔)樓馱此云如意，如是等諸大弟子，結定也。 thuật viết ：chúng thành dã 。chúng hữu tam ：nhất Thanh văn chúng 、nhị Bồ Tát chúng 、tam chư Thiên Chúng 。thử Thanh văn chúng hữu ngũ ：nhất tiêu loại 、nhị xướng số 、tam tán đức 、tứ liệt danh 、ngũ kết định 。「dữ Đại Tỳ-kheo 」giả ，tiêu loại dã 。dữ giả ，diệc danh cọng ，tứ □□nhũ thân tự kiêm bỉ ，mục chi vi cọng 。《Trí độ luận 》vân ：cọng nhất giới nhất kiến nhất xứ □□□□□□□□□□□□đẳng danh cọng 。Đại giả ，phạm vân Ma-ha ，thử hữu tam nghĩa ：nhất Đại 、nhị đa 、tam đoạn ，cố nhân Thiên Vương đẳng nhân sở cung kính cố 。vân hà đa ？số chí thiên nhị bách ngũ thập nhân ，□□thập lục ngoại đạo luận nghị năng phá cố 。Tỳ-kheo lược hữu tam nghĩa ：nhất phố ma 、nhị khất sĩ 、tam phá ác ，thử tam tức sơ trung hậu dã 。phố ma giả ，phu sang quỹ huyền môn ，tức kiến hàng ma chi chí ，cố tiền thế phát nhiễm y thời ，thiên ma cung động nhi ma bố/phố dã 。khất sĩ giả ，thân vi đạo khí ，thân an tức đạo long cố ，dĩ cô pháp phục khất thực dĩ tư thân dã 。phá ác giả ，nhiên Thánh nhân đạo trường/trưởng 、phàm phu đạo tiêu ，sở tu dĩ mãn ，phá ác dĩ chứng quả dã 。bổn giác địa tam danh ，vi chí quả địa ，chuyển phố ma vi Sát Tặc 、cải khất sĩ vi Ứng-Cúng 、thuyết phá ác vi ất sanh 。tăng giả ，thử vân chúng dã ，đa Tỳ-kheo nhất xứ/xử hòa hợp cố ，danh vi chúng dã 。「thiên nhị bách ngũ thập nhân câu 」giả ，xướng số dã 。「giai thị đại A-la-hán 」giả ，tán đức dã 。La-hán tam nghĩa ，như thượng Tỳ-kheo quả địa tam danh ứng tri 。「chúng sở tri thức 」giả ，nhân thiên Đại chúng sở cọng tri kỳ nội đức 、thức ngoại hình dã 。「Trưởng-lão Xá-lợi-phất chí a (Nậu )A-nậu-lâu-đà 」giả ，liệt danh dã ，minh liệt Thanh văn chúng trung thập thất nhân 。Trưởng-lão 、tuệ mạng 、tịnh mạng đẳng tịnh xưng tán chi vị 。Xá-lợi-phất ，thử vân Thân tử ，độn nhược hữu biên tức đoạn đà ，lợi nhược hữu biên tức Thân tử ，cáo vãng tri lai ，hùng tài chuẩn giáp ，Thần tuệ □ngộ 。Mục liên thử vân tán tụng ，Ca-diếp thử vân ẩm quang ，câu hi La thử vân Đại tất ，châu lợi bàn đà ca thử vân xà nô ，Nan-đà thử vân khánh hỉ ，A-nan thử vân hoan hỉ ，La-hầu thử vân phước chướng ，Kiều-Phạm-Ba-Đề thử vân ngưu vương ，tân đầu lô thử vân Thượng tọa ，pha la đọa thử vân lợi căn ，Ca-lưu-đà-di thử vân hắc sắc ，Kiếp-tân-na thử vân phòng tú ，Bạc-câu-la thử vân Thiện dung ，a (Nậu )A-nậu-lâu-đà thử vân như ý ，như thị đẳng chư Đại đệ-tử ，kết/kiết định dã 。 「并諸菩薩(至)如是等諸大菩薩」者。 「tinh chư Bồ-tát (chí )như thị đẳng chư đại Bồ-tát 」giả 。 述曰：菩薩眾也，有三：初標類、次列名、後結定。菩薩名覺士，覺義有四：一應覺、二正覺、三覺分、四全覺。土有二訓：一治、二事。以此覺事，治化眾生，故云覺士、摩訶大覺士。真諦云：為約位言之，地前十信、十解、十行，名菩薩自利，□□迴向名摩訶薩利他也，登地已上七地已還名菩薩，八地已上名摩訶薩。《地論》云：大義有三：一、願大；二、行大；三、利益大。「文殊」下，列名也。文殊師利此云妙德，法王子當繼尊位。阿逸多此云無能勝也，乾陀訶提此云赤色，常精進身心修道如救頭燃也。「與如是等菩薩」者，結定也。 thuật viết ：Bồ Tát chúng dã ，hữu tam ：sơ tiêu loại 、thứ liệt danh 、hậu kết/kiết định 。Bồ Tát danh giác sĩ ，giác nghĩa hữu tứ ：nhất ưng giác 、nhị chánh giác 、tam giác phần 、tứ toàn giác 。độ hữu nhị huấn ：nhất trì 、nhị sự 。dĩ thử giác sự ，trì hóa chúng sanh ，cố vân giác sĩ 、Ma-ha đại giác sĩ 。chân đế vân ：vi ước vị ngôn chi ，địa tiền thập tín 、thập giải 、thập hành ，danh Bồ Tát tự lợi ，□□ hồi hướng danh Ma-ha tát lợi tha dã ，đăng địa dĩ thượng thất địa dĩ hoàn danh Bồ Tát ，bát địa dĩ thượng danh Ma-ha tát 。《địa luận 》vân ：đại nghĩa hữu tam ：nhất 、nguyện Đại ；nhị 、hạnh/hành/hàng Đại ；tam 、lợi ích Đại 。「Văn Thù 」hạ ，liệt danh dã 。Văn-thù-sư-lợi thử vân diệu đức ，pháp vương tử đương kế tôn vị 。A-dật-đa thử vân Vô năng thắng dã ，Kiền-đà-ha-đề thử vân xích sắc ，Thường-tinh-tấn thân tâm tu đạo như cứu đầu nhiên dã 。「dữ như thị đẳng Bồ Tát 」giả ，kết/kiết định dã 。 「及釋提桓因(至)諸天大眾俱」者。 「cập Thích-đề-hoàn-nhân (chí )chư Thiên Đại chúng câu 」giả 。 述曰：下列諸天眾，具足應云釋提桓因陀羅。因陀羅此云主，提桓此云天，釋迦此云能，總名能天主。等者等餘。通序下明發起，別序有六：一、扣機；二、指處；三、數量；四、依報；五、正果；六、弘化。扣機，即佛告舍利弗。指處，則示在西方。數量，則過十萬億佛土。依報，則極樂世界。正果，即有佛號阿彌陀。弘化，則現在說法。 thuật viết ：hạ liệt chư Thiên Chúng ，cụ túc ưng vân Thích-đề-hoàn-nhân Đà-la 。Nhân-đà-la thử vân chủ ，đề hoàn thử vân Thiên ，Thích Ca thử vân năng ，tổng danh năng Thiên Chủ 。đẳng giả đẳng dư 。thông tự hạ minh phát khởi ，biệt tự hữu lục ：nhất 、khấu ky ；nhị 、chỉ xứ/xử ；tam 、số lượng ；tứ 、y báo ；ngũ 、chánh quả ；lục 、hoằng hóa 。khấu ky ，tức Phật cáo Xá-lợi-phất 。chỉ xứ/xử ，tức thị tại Tây phương 。số lượng ，tức quá/qua thập vạn ức Phật thổ 。y báo ，tức Cực lạc thế giới 。chánh quả ，tức hữu Phật hiệu A-Di-Đà 。hoằng hóa ，tức hiện tại thuyết Pháp 。 「舍利弗！彼土何故名極樂」者。 「Xá-lợi-phất ！bỉ độ hà cố danh Cực-Lạc 」giả 。 述云：下明正宗，略二、中五、廣十。略二者：一、淨土因果；二、法身因果。中五者：一明極樂彌陀不退之果；二明發願起行勸修其因；三明六方諸佛現相證成；四明諸佛既證令修獎樂；五明二土世尊現相贊德。廣十者：一、安樂依報；二者、彌陀正果；三、發願往生；四、往生之行；五、諸佛現相；六、釋相所由；七、三時願因；八、三生行果；九、此佛贊彼；十、彼佛贊此。今依後判，即為十章。第一明極樂依報，有二：一、問；二、答，此問也。「其國眾生無有眾苦(至)故名極樂」者，答也，有二：初標宗略答、後開宗廣釋。此標宗略答也。彼阿彌陀國，無有眾苦，唯有樂事，一生彼土，橫截五道，超出三界，至不退轉，當初僧祇萬劫修行。《十住毘婆沙論》云：修道有二：一、難行；二、易行。此土修道名曰難行，西方修道名曰易行，如跛人步行陸路即苦，跛人乘船水路即樂。 thuật vân ：hạ minh chánh tông ，lược nhị 、trung ngũ 、quảng thập 。lược nhị giả ：nhất 、tịnh thổ nhân quả ；nhị 、Pháp thân nhân quả 。trung ngũ giả ：nhất minh Cực-Lạc Di Đà bất thoái chi quả ；nhị minh phát nguyện khởi hạnh/hành/hàng khuyến tu kỳ nhân ；tam minh lục phương chư Phật hiện tướng chứng thành ；tứ minh chư Phật ký chứng lệnh tu tưởng lạc/nhạc ；ngũ minh nhị thổ Thế Tôn hiện tướng tán đức 。quảng thập giả ：nhất 、an lạc y báo ；nhị giả 、Di Đà chánh quả ；tam 、phát nguyện vãng sanh ；tứ 、vãng sanh chi hạnh/hành/hàng ；ngũ 、chư Phật hiện tướng ；lục 、thích tướng sở do ；thất 、tam thời nguyện nhân ；bát 、tam sanh hạnh/hành/hàng quả ；cửu 、thử Phật tán bỉ ；thập 、bỉ Phật tán thử 。kim y hậu phán ，tức vi thập chương 。đệ nhất minh Cực-Lạc y báo ，hữu nhị ：nhất 、vấn ；nhị 、đáp ，thử vấn dã 。「kỳ quốc chúng sanh vô hữu chúng khổ (chí )cố danh Cực-Lạc 」giả ，đáp dã ，hữu nhị ：sơ tiêu tông lược đáp 、hậu khai tông quảng thích 。thử tiêu tông lược đáp dã 。bỉ A-Di-Đà quốc ，vô hữu chúng khổ ，duy hữu lạc/nhạc sự ，nhất sanh bỉ độ ，hoành tiệt ngũ đạo ，siêu xuất tam giới ，chí Bất-thoái-chuyển ，đương sơ tăng kì vạn kiếp tu hành 。《thập trụ tỳ bà sa luận 》vân ：tu đạo hữu nhị ：nhất 、nạn/nan hạnh/hành/hàng ；nhị 、dịch hạnh/hành/hàng 。thử độ tu đạo danh viết nạn/nan hạnh/hành/hàng ，Tây phương tu đạo danh viết dịch hạnh/hành/hàng ，như bả nhân bộ hạnh/hành/hàng lục lộ tức khổ ，bả nhân thừa thuyền thủy lộ tức lạc/nhạc 。 「又，舍利弗！極樂國土七重欄楯(至)名為極樂」者。 「hựu ，Xá-lợi-phất ！Cực-Lạc quốc độ thất trọng lan thuẫn (chí )danh vi Cực-Lạc 」giả 。 述曰：下明開宗，廣釋有五：一明寶欄楯林嚴、二明寶池華光嚴、三明寶樂神通嚴、四明寶鳥法音嚴、五明寶樹搖風嚴。此是第一寶欄楯林嚴，有六：一寶欄、二寶楯、三寶羅林、六寶樹嚴。欄持內德，楯防外，羅網誓以珠繩無漏法，芝林□西方功德法莊嚴國界也。 thuật viết ：hạ minh khai tông ，quảng thích hữu ngũ ：nhất minh bảo lan thuẫn lâm nghiêm 、nhị minh bảo trì Hoa Quang nghiêm 、tam minh bảo lạc/nhạc thần thông nghiêm 、tứ minh bảo điểu pháp âm nghiêm 、ngũ minh bảo thụ diêu/dao phong nghiêm 。thử thị đệ nhất bảo lan thuẫn lâm nghiêm ，hữu lục ：nhất bảo lan 、nhị bảo thuẫn 、Tam Bảo La lâm 、lục bảo thụ nghiêm 。lan trì nội đức ，thuẫn phòng ngoại ，la võng thệ dĩ châu thằng vô lậu Pháp ，chi lâm □Tây phương công đức Pháp trang nghiêm quốc giới dã 。 「又舍利弗極樂國(至)功德莊嚴」者。 「hựu Xá-lợi-phất Cực-Lạc quốc (chí )công đức trang nghiêm 」giả 。 述曰：第二寶池華光嚴，有八：一寶池、二寶水、三寶階、四寶道、五寶樓、六寶閣、七寶華、八寶光嚴等。池則八解之浴池，水則八德之香水，樓則八定之高樓，閣則三空之重閣，華則七淨之覺華，光則智慧之光明，能破疑生之愚闇。 thuật viết ：đệ nhị bảo trì Hoa Quang nghiêm ，hữu bát ：nhất bảo trì 、nhị bảo thủy 、Tam Bảo giai 、tứ bảo đạo 、ngũ bảo lâu 、lục bảo các 、thất bảo hoa 、bát Bảo quang nghiêm đẳng 。trì tức bát giải chi dục trì ，thủy tức bát đức chi hương thủy ，lâu tức bát định chi cao lâu ，các tức tam không chi trọng các ，hoa tức thất tịnh chi giác hoa ，quang tức trí tuệ chi quang minh ，năng phá nghi sanh chi ngu ám 。 「又，舍利弗！常作天樂(至)功德莊嚴」者。 「hựu ，Xá-lợi-phất ！thường tác Thiên nhạc (chí )công đức trang nghiêm 」giả 。 述曰：第三寶樂神通嚴，有三：一明作樂雨華、二明應供諸佛、三明結嚴成就。天即六時而雨四華，人即十方而供萬佛，旭旦則□□彼供養，食時即從彼到此經行。 thuật viết ：đệ Tam Bảo lạc/nhạc thần thông nghiêm ，hữu tam ：nhất minh tác lạc/nhạc vũ hoa 、nhị minh Ứng-Cúng chư Phật 、tam minh kết/kiết nghiêm thành tựu 。Thiên tức lục thời nhi vũ tứ hoa ，nhân tức thập phương nhi cung/cúng vạn Phật ，húc đán tức □□bỉ cúng dường ，thực thời tức tòng bỉ đáo thử Kinh hạnh/hành/hàng 。 「復次，舍利弗！彼國常有種種之鳥(至)變化所作」者。 「phục thứ ，Xá-lợi-phất ！bỉ quốc thường hữu chủng chủng chi điểu (chí )biến hóa sở tác 」giả 。 述曰：第四寶眾鳥□法音嚴，有六：一總標瑞鳥、二別指其名、三歌詠法音、四聞念三寶、五破除疑執、六顯不思議。種種奇妙雜色鳥者，總標祥瑞異色之鳥也。白鵠孔雀共命之鳥者，別指其名，略敘七鳥之名也。六時演暢根力覺道等法者，歌詠法佛常六時觀六道眾生，鳥亦六時歌詠道品也。「其土眾生聞是音已皆念佛法僧」者，明聞者利益也。「舍利弗！汝勿謂此鳥實是罪報所生至何況有實」者，此破遣情疑，初牒疑意。「所以」下釋，彼土尚無三惡之名，況有三惡之義也。「是諸至變化所作」者，此顯不思議。是諸鳥者，乃是彌陀化作令宣法音，莊嚴國界，利益眾生也。 thuật viết ：đệ tứ bảo chúng điểu □pháp âm nghiêm ，hữu lục ：nhất tổng tiêu thụy điểu 、nhị biệt chỉ kỳ danh 、tam ca vịnh pháp âm 、tứ văn niệm Tam Bảo 、ngũ phá trừ nghi chấp 、lục hiển bất tư nghị 。chủng chủng kì diệu tạp sắc điểu giả ，tổng tiêu tường thụy dị sắc chi điểu dã 。bạch hạc Khổng-tước cọng-mạng chi điểu giả ，biệt chỉ kỳ danh ，lược tự thất điểu chi danh dã 。lục thời diễn sướng căn lực giác đạo đẳng Pháp giả ，ca vịnh pháp Phật thường lục thời quán lục đạo chúng sanh ，điểu diệc lục thời ca vịnh đạo phẩm dã 。「kỳ độ chúng sanh văn thị âm dĩ giai niệm Phật pháp tăng 」giả ，minh văn giả lợi ích dã 。「Xá-lợi-phất ！nhữ vật vị thử điểu thật thị tội báo sở sanh chí hà huống hữu thật 」giả ，thử phá khiển Tình nghi ，sơ điệp nghi ý 。「sở dĩ 」hạ thích ，bỉ độ thượng vô tam ác chi danh ，huống hữu tam ác chi nghĩa dã 。「thị chư chí biến hóa sở tác 」giả ，thử hiển bất tư nghị 。thị chư điểu giả ，nãi thị Di Đà hóa tác lệnh tuyên pháp âm ，trang nghiêm quốc giới ，lợi ích chúng sanh dã 。 「舍利弗！彼佛國土微風吹動(至)如是莊嚴」者。 「Xá-lợi-phất ！bỉ Phật quốc độ vi phong xuy động (chí )như thị trang nghiêm 」giả 。 述曰：第五寶樹搖風嚴，有四：一風搖樹響、二如天樂音、三聞念三歸、四結嚴成就。微風吹動諸寶行樹者，風搖寶樹，即法說妙音也。譬如百千種樂，音如天樂音，則譬說妙音也。聞者同時念佛法僧者，明聞念三歸，則聞者利益也。成就如是功德者，結嚴成就也。 thuật viết ：đệ ngũ bảo thụ/thọ diêu/dao phong nghiêm ，hữu tứ ：nhất phong diêu/dao thụ/thọ hưởng 、nhị như Thiên nhạc âm 、tam văn niệm tam quy 、tứ kết nghiêm thành tựu 。vi phong xuy động chư bảo hàng thụ giả ，phong diêu/dao bảo thụ ，tức pháp thuyết Diệu-Âm dã 。thí như bách thiên chủng lạc/nhạc ，âm như Thiên nhạc âm ，tức thí thuyết Diệu-Âm dã 。văn giả đồng thời niệm Phật pháp tăng giả ，minh văn niệm tam quy ，tức văn giả lợi ích dã 。thành tựu như thị công đức giả ，kết/kiết nghiêm thành tựu dã 。 「舍利弗！於汝意(至)阿彌陀」者。 「Xá-lợi-phất ！ư nhữ ý (chí )A-Di-Đà 」giả 。 「述曰：下明第二彌陀正報□有四：一問、二答、三結、四判位。此問，何故名阿彌陀也。 「thuật viết ：hạ minh đệ nhị Di Đà chánh báo □hữu tứ ：nhất vấn 、nhị đáp 、tam kết 、tứ phán vị 。thử vấn ，hà cố danh A-Di-Đà dã 。 「舍利弗！彼佛光明」者。 「Xá-lợi-phất ！bỉ Phật quang minh 」giả 。 述曰：此答也。答有三：一光明、二壽命、三徒眾，此光明無量也。 thuật viết ：thử đáp dã 。đáp hữu tam ：nhất quang minh 、nhị thọ mạng 、tam đồ chúng ，thử quang minh vô lượng dã 。 「又，舍利弗！壽命(至)於今十劫」者。 「hựu ，Xá-lợi-phất ！thọ mạng (chí )ư kim thập kiếp 」giả 。 述云：此明壽命無量，初通，次別。通則其眾壽命無量，別則唯論彌陀壽命，壽雖十劫，然世間不可數知，故名無量壽。 thuật vân ：thử minh thọ mạng vô lượng ，sơ thông ，thứ biệt 。thông tức kỳ chúng thọ mạng vô lượng ，biệt tức duy luận Di Đà thọ mạng ，thọ tuy thập kiếp ，nhiên thế gian bất khả số tri ，cố danh Vô-Lượng-Thọ 。 「又，舍利弗！彼佛有無量無邊(至)諸菩薩亦如是」者。 「hựu ，Xá-lợi-phất ！bỉ Phật hữu vô lượng vô biên (chí )chư Bồ-tát diệc như thị 」giả 。 述云：明徒眾。徒眾有二：一聲聞眾，則四向四果；二菩薩眾，則五十二賢，俱雨權實之威，齊柄乘之理。 thuật vân ：minh đồ chúng 。đồ chúng hữu nhị ：nhất Thanh văn chúng ，tức tứ hướng tứ quả ；nhị Bồ Tát chúng ，tức ngũ thập nhị hiền ，câu vũ quyền thật chi uy ，tề bính thừa chi lý 。 「舍利弗！(至)成就如是功德莊嚴」者。 「Xá-lợi-phất ！(chí )thành tựu như thị công đức trang nghiêm 」giả 。 述曰：此略結也。光明壽命、菩薩聲聞人法雖殊，皆算數所不能及，故名無量；從本為名，故無量壽。 thuật viết ：thử lược kết/kiết dã 。quang minh thọ mạng 、Bồ Tát Thanh văn nhân pháp tuy thù ，giai toán số sở bất năng cập ，cố danh vô lượng ；tùng bổn vi danh ，cố Vô-Lượng-Thọ 。 「又，舍利弗！極樂國土眾生生者(至)阿僧祇劫說」者。 「hựu ，Xá-lợi-phất ！Cực-Lạc quốc độ chúng sanh sanh giả (chí )a-tăng-kì kiếp thuyết 」giả 。 述云：次明判位，有三意：一彼土即阿鞞跋致，此明因強；二多有補處大士，此明緣勝；三阿僧祇劫說，此明眾大。 thuật vân ：thứ minh phán vị ，hữu tam ý ：nhất bỉ độ tức Bất-thoái-chuyển ，thử minh nhân cường ；nhị đa hữu bổ xứ đại sĩ ，thử minh duyên thắng ；tam a tăng kì kiếp thuyết ，thử minh chúng Đại 。 「舍利弗！眾生聞者應當發願(至)俱會一處」者。 「Xá-lợi-phất ！chúng sanh văn giả ứng đương phát nguyện (chí )câu hội nhất xứ/xử 」giả 。 述云：下明第三發願往生，初標、次釋。情無勝期，半路取證，標心極果，中不牽生。 thuật vân ：hạ minh đệ tam phát nguyện vãng sanh ，sơ tiêu 、thứ thích 。Tình Vô thắng kỳ ，bán lộ thủ chứng ，tiêu tâm cực quả ，trung bất khiên sanh 。 「舍利弗！不可以少善福德因緣得生彼國」者。 「Xá-lợi-phất ！bất khả dĩ thiểu thiện phước đức nhân duyên đắc sanh bỉ quốc 」giả 。 述云：下明第四往生之行，初標、次釋、後結。此標行也。將明久種善根生，故言不少。 thuật vân ：hạ minh đệ tứ vãng sanh chi hạnh/hành/hàng ，sơ tiêu 、thứ thích 、hậu kết/kiết 。thử tiêu hạnh/hành/hàng dã 。tướng minh cửu chủng thiện căn sanh ，cố ngôn bất thiểu 。 「舍利弗！若善男子、善女人聞阿彌陀佛名(至)極樂國土生」者。 「Xá-lợi-phất ！nhược/nhã Thiện nam tử 、thiện nữ nhân văn A Di Đà Phật danh (chí )Cực-Lạc quốc độ sanh 」giả 。 述云：釋行也，有五：一條機、二名本、三時分、四彼佛此迎、五此生彼。條機，則男子女人；名本，則阿彌陀佛；時分，則七日一心；彼佛此迎，則彌陀聖眾垂終迎接；此生生彼，則心不顛倒即得往生也。 thuật vân ：thích hạnh/hành/hàng dã ，hữu ngũ ：nhất điều ky 、nhị danh bổn 、tam thời phần 、tứ bỉ Phật thử nghênh 、ngũ thử sanh bỉ 。điều ky ，tức nam tử nữ nhân ；danh bổn ，tức A Di Đà Phật ；thời phần ，tức thất nhật nhất tâm ；bỉ Phật thử nghênh ，tức Di Đà Thánh chúng thùy chung nghênh tiếp ；thử sanh sanh bỉ ，tức tâm bất điên đảo tức đắc vãng sanh dã 。 「舍利弗！我見此利(至)發不可思議功德」者。 「Xá-lợi-phất ！ngã kiến thử lợi (chí )phát bất khả tư nghị công đức 」giả 。 述云：結也，初結前願，次結後行。一生彼土，必登不退，橫截五道，直超三界，生死之河雖闇不久超度，涅槃之道雖遠且亦可登，故云見是利也。「舍利弗！如我今者讚嘆不可思議功德之利」者，此結後行，亦是調前起後相證成也。 thuật vân ：kết/kiết dã ，sơ kết/kiết tiền nguyện ，thứ kết/kiết hậu hạnh/hành/hàng 。nhất sanh bỉ độ ，tất đăng bất thoái ，hoành tiệt ngũ đạo ，trực siêu tam giới ，sanh tử chi hà tuy ám bất cửu siêu độ ，Niết-Bàn chi đạo tuy viễn thả diệc khả đăng ，cố vân kiến thị lợi dã 。「Xá-lợi-phất ！như ngã kim giả tán thán bất khả tư nghị công đức chi lợi 」giả ，thử kết/kiết hậu hạnh/hành/hàng ，diệc thị điều tiền khởi hậu tướng chứng thành dã 。 「東方亦有阿閦毘佛，乃至上方佛所護念經」者。 「Đông phương diệc hữu A-súc Tì Phật ，nãi chí thượng phương Phật sở hộ niệm Kinh 」giả 。 述云：第五明六方諸佛現相證誠。六方即四方上下，示證佛處也。諸佛則三世三身恒沙種覺，明證佛人也。現相則舒舌遍滿三千，明證相也。證誠則說誠實言者，即證成教也。文有六方則為六重，一一方中例皆有四。東方四者，一證處則東方，二證人則阿閦毘等恒沙諸佛，三證相舌遍三千，四證教則□當信是經。弟子說經引弟子為證，諸佛說經以□□諸佛為證，故引六方恒沙諸佛舒舌實語，念彌陀一生定得往彼極樂世界至不退轉，餘五方四門類可知。 thuật vân ：đệ ngũ minh lục phương chư Phật hiện tướng chứng thành 。lục phương tức tứ phương thượng hạ ，thị chứng Phật xứ/xử dã 。chư Phật tức tam thế tam thân hằng sa chủng giác ，minh chứng Phật nhân dã 。hiện tướng tức thư thiệt biến mãn tam thiên ，minh chứng tướng dã 。chứng thành tức thuyết thành thật ngôn giả ，tức chứng thành giáo dã 。văn hữu lục phương tức vi lục trọng ，nhất nhất phương trung lệ giai hữu tứ 。Đông phương tứ giả ，nhất chứng xứ/xử tức Đông phương ，nhị chứng nhân tức A-súc Tì đẳng hằng sa chư Phật ，tam chứng tướng thiệt biến tam thiên ，tứ chứng giáo tức □đương tín thị Kinh 。đệ-tử thuyết Kinh dẫn đệ-tử vi chứng ，chư Phật thuyết Kinh dĩ □□chư Phật vi chứng ，cố dẫn lục phương hằng sa chư Phật thư thiệt thật ngữ ，niệm Di Đà nhất sanh định đắc vãng bỉ Cực lạc thế giới chí Bất-thoái-chuyển ，dư ngũ phương tứ môn loại khả tri 。 「舍利弗！於汝意云何(至)護念經」者。 「Xá-lợi-phất ！ư nhữ ý vân hà (chí )hộ niệm Kinh 」giả 。 述曰：下明第六釋相所由，初問，後答。此問也。 thuật viết ：hạ minh đệ lục thích tướng sở do ，sơ vấn ，hậu đáp 。thử vấn dã 。 「舍利弗！若善男子、善女人(至)三菩提」者。 「Xá-lợi-phất ！nhược/nhã Thiện nam tử 、thiện nữ nhân (chí )tam-Bồ-đề 」giả 。 述云：答也。但聞此經名彌陀及諸佛號，能持不忘者，一切佛護，不退轉菩提。 thuật vân ：đáp dã 。đãn văn thử Kinh danh Di Đà cập chư Phật hiệu ，năng trì bất vong giả ，nhất thiết Phật hộ ，Bất-thoái-chuyển Bồ-đề 。 「是故，舍利弗！汝等當信受我語，及諸佛所說」者。 「thị cố ，Xá-lợi-phất ！nhữ đẳng đương tín thọ ngã ngữ ，cập chư Phật sở thuyết 」giả 。 述曰：明第七三時願因。文有二：一勅聽信受、二正明三時願因，此勅聽信受也。「我語」者，釋迦勸生淨土也。「諸佛說」者，六方恒沙諸佛勸證往生。 thuật viết ：minh đệ thất tam thời nguyện nhân 。văn hữu nhị ：nhất sắc thính tín thọ 、nhị chánh minh tam thời nguyện nhân ，thử sắc thính tín thọ dã 。「ngã ngữ 」giả ，Thích Ca khuyến sanh tịnh thổ dã 。「chư Phật thuyết 」giả ，lục phương hằng sa chư Phật khuyến chứng vãng sanh 。 「舍利弗！若有人已發願(至)三菩提」者。 「Xá-lợi-phất ！nhược hữu nhân dĩ phát nguyện (chí )tam-Bồ-đề 」giả 。 述云：正明三時願也。已發願者，觀音、勢至、龍樹之流。今發願者，現今信受之輩。當發願者，未來信生之類。欲生阿彌陀佛國者，三時願所生處也。得不退菩提者，一生彼處，地勝緣強，必階不退無上菩提也。 thuật vân ：chánh minh tam thời nguyện dã 。dĩ phát nguyện giả ，Quán-Âm 、Thế Chí 、Long Thọ chi lưu 。kim phát nguyện giả ，hiện kim tín thọ chi bối 。đương phát nguyện giả ，vị lai tín sanh chi loại 。dục sanh A Di Đà Phật quốc giả ，tam thời nguyện sở sanh xứ dã 。đắc bất thoái Bồ-đề giả ，nhất sanh bỉ xứ ，địa thắng duyên cường ，tất giai bất thoái vô thượng Bồ-đề dã 。 「於彼國土(至)生彼國土」者。 「ư bỉ quốc độ (chí )sanh bỉ quốc độ 」giả 。 述云：下明第八三生行果也。已生者，觀音、勢至之流。今生者，現今信受之輩。當生者，未來信受生之類也。既前賢後聖皆願生彼，見賢思齊，故有信者應當發願生彼國也。諸佛所以慇懃只勸歸西方，定獲不退。 thuật vân ：hạ minh đệ bát tam sanh hạnh/hành/hàng quả dã 。dĩ sanh giả ，Quán-Âm 、Thế Chí chi lưu 。kim sanh giả ，hiện kim tín thọ chi bối 。đương sanh giả ，vị lai tín thọ sanh chi loại dã 。ký tiền hiền hậu Thánh giai nguyện sanh bỉ ，kiến hiền tư tề ，cố hữu tín giả ứng đương phát nguyện sanh bỉ quốc dã 。chư Phật sở dĩ ân cần chỉ khuyến quy Tây phương ，định hoạch bất thoái 。 「舍利弗！如我今者(至)不思議功德」者。 「Xá-lợi-phất ！như ngã kim giả (chí )bất tư nghị công đức 」giả 。 述曰：下明第九此佛讚彼，謂釋迦如來讚阿彌陀諸佛淨土之果。 thuật viết ：hạ minh đệ cửu thử Phật tán bỉ ，vị Thích-Ca Như Lai tán A-Di-Đà chư Phật tịnh thổ chi quả 。 「彼諸佛等(至)甚難希有之事」。 「bỉ chư Phật đẳng (chí )thậm nạn/nan hy hữu chi sự 」。 述曰：下次第十明彼佛讚此釋迦穢土道成能為難事。難事即五濁惡世教化眾生、信歸淨土，定證不退。文有三重：一標、二釋、三結。標即甚難希有之事，甚難則三章。二釋則五濁菩提之事。三結則還結此三義。此則標也，初總，次別。總即明彼佛禪我功德，別則甚難希有之事。甚難則五濁惡世，希有之事則無上菩提之事，即為眾說。為眾說即穢土修因、得淨土果，此是難證之法。 thuật viết ：hạ thứ đệ thập minh bỉ Phật tán thử Thích Ca uế thổ đạo thành năng vi nạn/nan sự 。nạn/nan sự tức ngũ trược ác thế giáo hóa chúng sanh 、tín quy tịnh thổ ，định chứng bất thoái 。văn hữu tam trọng ：nhất tiêu 、nhị thích 、tam kết 。tiêu tức thậm nạn/nan hy hữu chi sự ，thậm nạn/nan tức tam chương 。nhị thích tức ngũ trược Bồ-đề chi sự 。tam kết tức hoàn kết/kiết thử tam nghĩa 。thử tức tiêu dã ，sơ tổng ，thứ biệt 。tổng tức minh bỉ Phật Thiền ngã công đức ，biệt tức thậm nạn/nan hy hữu chi sự 。thậm nạn/nan tức ngũ trược ác thế ，hy hữu chi sự tức vô thượng Bồ-đề chi sự ，tức vi chúng thuyết 。vi chúng thuyết tức uế thổ tu nhân 、đắc tịnh thổ quả ，thử thị nạn/nan chứng chi Pháp 。 「能於娑婆國土(至)難信之法」者。 「năng ư Ta bà quốc độ (chí )nan tín chi Pháp 」giả 。 述曰：釋三章，五濁者釋甚難章門。得菩提者，釋希有章門。為眾生說者，釋之事章門也。 thuật viết ：thích tam chương ，ngũ trược giả thích thậm nạn/nan chương môn 。đắc Bồ-đề giả ，thích hy hữu chương môn 。vi chúng sanh thuyết giả ，thích chi sự chương môn dã 。 「舍利弗！當知我於(至)是為甚難」。 「Xá-lợi-phất ！đương tri ngã ư (chí )thị vi thậm nan 」。 述曰：結三章也。五濁得菩提者，二門結自利也；為一切世間說者，一門結利他也。 thuật viết ：kết/kiết tam chương dã 。ngũ trược đắc Bồ-đề giả ，nhị môn kết/kiết tự lợi dã ；vi nhất thiết thế gian thuyết giả ，nhất môn kết/kiết lợi tha dã 。 「佛說此經已(至)歡喜信受」者。 「Phật thuyết Kinh dĩ (chí )hoan hỉ tín thọ 」giả 。 述曰：明流通。兩聖對揚，四部蒙益，深心歡喜，信受奉行。 thuật viết ：minh lưu thông 。lượng (lưỡng) Thánh đối dương ，tứ bộ mông ích ，thâm tâm hoan hỉ ，tín thọ phụng hành 。 阿彌陀經義述(終) A Di Đà Kinh nghĩa thuật (chung ) * * * * * * ============================================================ TUỆ QUANG 慧光 FOUNDATION http://www.vnbaolut.com/daitangvietnam Nguyên Tánh Trần Tiễn Khanh & Nguyên Hiển Trần Tiễn Huyến Phiên Âm Mon Oct 22 17:38:42 2018 ============================================================