<經 id="n199">NĂM TRĂM VỊ ĐỆ TỬ CỦA ĐỨC PHẬT TỰ NÓI VỀ BỔN KHỞI Hán dịch: Đời Tây Tấn, Tam tạng Pháp sư Trúc Pháp Hộ. Khi Đức Phật còn tại thế, có một vị Long vương tên là A-nậu-đạt (đời Tần gọi là Vô Phàn). Bấy giờ, Thế Tôn độ riêng cho các vị Bồ-tát có uy đức lớn tại cung điện báu của vị Long vương ấy. Cung điện đó tọa lạc tại núi Côn lôn, nơi bắt nguồn của năm con sông (Ngũ hà), đứng tại đấy có thể trông thấy tất cả. Tại vùng ấy có một ao nước mọc đầy hoa báu bảy màu. Nước trong ao có đủ tám vị ai uống nước đó liền biết được các hạnh nghiệp đã làm trong đời quá khứ. Bấy giờ Long vương thỉnh Đức Phật Thế Tôn cùng năm trăm vị đệ tử thượng thủ của Ngài đến thọ thực. Sau khi thọ trai xong, Đức Phật và chư Bồ-tát ngồi trên tòa sen, giảng nói lại những nhân duyên tội phước đã tạo trong đời quá khứ. Tất cả các Bồ-tát đều do những nghiệp nhân rất nhỏ nhiệm nên nhận lãnh báo ứng luân chuyển trong nhiều đời nhiều kiếp không thể tự tế độ, phải nhờ gặp Bậc Chánh Giác mới có thể độ thoát. Lúc ấy mỗi vị đều tự soạn các bài kệ tụng.  <詞 id="50809456">Phẩm 1: ĐẠI CA-DIẾP (19 bài kệ) Phật, Bậc Pháp Ngự khắp trời người Đến Xá-vệ đoạn trừ triền phược Thân căn tịch tịnh, đức cao vời Như Lai truyền dạy các Tỳ-kheo: “Kỳ hoa dị thảo nhiều vô số Bốn dòng tuôn chảy về bốn phương Rồi lại hợp chung quay về biển Tư-đầu, Na-đề hai nguồn sông Nơi ấy sức người không thể tới Nhẹ vượt tầng không mới đến được Mau cùng Ta đến vùng tuyền lãnh.” Chúng Tỳ-kheo vâng lời giáo huấn Đều là bậc đạt đại thần thông Theo lời Phật dạy vận thần túc Ví như nhạn chúa lướt dẫn đoàn Sải cánh trên không dạo hồ hải Cùng nhìn nhau lòng rộn niềm vui, Phật cũng thế, Bậc Đại Thiên Chủ Cùng các đệ tử nhẹ vượt không. Đến nơi Phật bảo các đồ chúng: Việc tiền thân các ông đã rõ Hãy nói Ta nghe tạo nghiệp gì Nên nay phước đức thật vô lượng. Đệ tử Phật là ngài Ca-diếp Tợ như sư tử dạo non sâu Các kiếp trải qua không dám giấu Kính tỏ bày hạnh nghiệp tiền thân: “Xưa con thu hoạch ruộng lúa mạch Dành một phần dâng Phật-bích-chi Tâm vô lậu, niệm vui giải thoát Thường cúng dường bậc Hạnh tịch không. Lúc ấy lòng con luôn nguyẹân ước Suy tư, tìm kiếm pháp Thượng thừa Cùng người đồng chí hợp một nơi Khi mạng chung sinh cõi Uất-đơn Hưởng phước báo do nhân duyên ấy. Uất-đơn-việt ngàn đời sinh lại Thắng mạng Thiên, sau đó hóa sinh Thân Thiên tướng đẹp không ai sánh Con nương phước ấy tu đức hạnh Đao-lợi Thiên cung sống ngàn đời Được tướng mỹ diệu, luôn tự tại Trang điểm hoa, hương và ngọc báu Thọ mạng tròn đủ, xả thân trời Lại trú thân nơi cõi Uất-đơn Theo nguyện quá khứ nên có duyên. Cũng do phước báo vui hiến cúng Sinh nhà Phạm chí thật giàu sang Tài sản sự nghiệp nhiều vô số Sống trong ngũ dục nhưng chẳng tham Được Đấng Toàn Giác, Bậc Tối Thượng Từ bi thương xót truyền giảng pháp Năm lực, nhất tâm an định căn Hành theo Thất giác và Bát chánh Nhờ các pháp ấy nên tâm con Lậu hoặc vắng lặng, tuệ bừng sáng Hợp cùng Thánh chúng thân tối hậu Cùng nhau lìa tà, tu hạnh chánh. Pháp của Như Lai là tối thiện Khiến người giữ giới tròn chí nguyện Những điều mong ước đều toại ý Thân tối hậu, con nay đã đạt Trừ cội nguồn sinh tử, tử sinh Dây ái dục dứt hẳn từ đây Mới xứng gọi là Pháp vương tử Đệ nhất tịch tónh, luôn nhớ đạo Tâm trong lặng không hề nhiễm vướng Chí con bền vững không chuyển dời Ví như núi lớn chẳng lay động.” Như vậy Đức Ca-diếp Giữa chúng hội Tỳ-kheo Tại ao A-nậu-đạt Tự nói duyên đời trước.  <詞 id="50809457">Phẩm 2: XÁ-LỢI-PHẤT (12 bài kệ) Xưa con là Tiên nhân Gặp Sa-môn giữa rừng Bích-chi-phật tôn quý Y hoại sắc vấn thân Thấy Ngài, lòng hoan hỷ Nguyện giặt y cho Phật Lại vì y ca-sa Luôn kính thành đảnh lễ, Nên Ngài thương xót con Hiện thân giữa không trung Trên dưới phun nước lửa Phút chốc liền biến mất. Con lập tức chắp tay Tự tâm phát nguyện rằng: “Mong con ở tương lai Được thông minh, đại tuệ Chớ sinh nhà hào quý Cũng chẳng sinh nghèo hèn Thường sinh nhà bậc trung Sa-môn là chí nguyện”. Bởi nhờ công đức ấy Con suốt năm trăm đời Thường làm được thân người Đời đời làm Sa-môn. Nay là đời sau chót Cũng sinh lại cõi người Nhờ gặp Đấng Chánh Giác Bậc Đạo Sư tối thượng Nên được làm Sa-môn Là con dòng họ Thích Thành tựu A-la-hán Diệt độ rất thanh lương. Đời này được Thế Tôn Giữa chúng Tỳ-kheo Tăng Khen con trí bậc nhất Chuyển vận chánh pháp luân. Bậc trí Xá-lợi-phất Ở trước chúng Tỳ-kheo Tại ao A-nậu-đạt Tự nói về tiền thân.  <詞 id="50809458">Phẩm 3: MA-HA MỤC-KIỀN-LIÊN (15 bài kệ) Xưa con là Tiên nhân Nhàn cư ở giữa rừng Có người đến chỗ ấy Xin con làm Sa-môn Con bèn cạo râu tóc Giặt y phục cho người Vá xong rồi nhuộm y Trong lòng tự vui sướng. Vị ấy lui sang bên Thẳng thân ngồi kiết già Hiện thân Bích-chi-phật Bay vút lên hư không. Lúc đó con phát nguyện: “Nay Ngài hiện sức thần Mong con cũng như thế Có đại lực thần thông.” Bởi nhờ phước đức ấy Ở chỗ nào sinh ra Trên trời hay cõi người Phước đức đều sáng rực. Nay là đời sau chót Lại thọ sinh nhân gian Nhờ gặp Đấng Chánh Giác Bậc Đạo Sư tối thượng Xuất gia làm Sa-môn Con Pháp vương họ Thích Đạt quả A-la-hán Diệt độ trong thanh lương Chỉ làm ít điều thiện Được vô lượng an ổn. Con từng làm điều ác Nay thưa xin lắng nghe, Phía Đông La-duyệt-kỳ Sinh con nhà quyền quý Rời khỏi nhà dạo chơi Đến nhà người ăn uống Liền thấy cha mẹ họ Lấy hai người đùa vui Thấy thế họ đánh con Chửi mắng và rượt đuổi, Chỉ cần sống chân chánh Nhưng con lại không làm Nên đọa ngục Hắc thằng Thọ khổ vô số kiếp Tai ương xưa còn xót Bây giờ đời sau cùng Bị ngoại đạo dị học Đánh thân con tan nát. Con gánh lấy tội lỗi Mạng chung rồi diệt độ Dư ác nghiệp xưa kia Bây giờ mới diệt hết Cho nên phải vui lòng Chí hiếu thờ cha mẹ Nhờ tâm hoan hỷ này Sinh cõi trời tối thắng. Như vậy Câu-luật-tôn Ở trong chúng Tỳ-kheo Tại ao A-nậu-đạt Tự nói nhân duyên trước.  <詞 id="50809459">Phẩm 4: LUÂN-ĐỀ-ĐÀ (Tịnh Trừ - 17 bài kệ) Xưa con đi đến chùa Thấy đất chùa không sạch Bèn cầm lấy chổi quét Dọn sạch các rác dơ Xong thấy chùa thanh tịnh Trong lòng rất sướng vui Nguyện lòng không trần cấu Trong sạch như chùa này. Bởi nhờ công đức ấy Bất cứ sinh ở đâu Sắc mặt luôn hòa ái Đoan chánh không ai bằng. Con nhờ dư phước đó Ở thân mạng sau cùng Được cha mẹ yêu quý Đặt tên là Tịnh Trừ. Con ở trong thân tộc Lúc sống cũng trong lành Mọi người đều kính yêu Ngắm mãi không nhàm chán, Nhờ gặp Đấng Chánh Giác Bậc Đạo Sư tối thượng Nên thành A-la-hán Thanh lương mà diệt độ. Chính nhờ chí nguyện ấy Khiến lòng con vắng lặng Chứng La-hán vô cấu Hành nghiệp đều vô lậu. Giả sử quét dọn hết Khiến thế gian sạch trong Không bằng lìa dục ái Quét dọn chỗ kinh hành, Như quét sạch thiên hạ Và nơi đi kinh hành Không bằng tại tinh xá Một tấc đất quét sạch; Giả như quét dọn sạch Tinh xá khắp thế gian Không bằng tại Phật đường Quét sạch một tấc đất Tự thân đã tạo phước Nhờ đó biết diệu kỳ. Ngay khi quét nền chùa Trong lòng rất hân hoan Theo đó nên biết rõ Đức của Phật cao thâm Nên cúng thờ chùa Phật Được vô lượng phước đức. Nay con tự nhớ lại Việc thiện xưa đã làm Quả ấy đến viên thành Thật khả ý, an lạc Cho nên với chùa Phật Tịnh tâm vui hiến cúng. Nhân giả đó đệ nhất Phước điền không ai bằng Quá khứ hay cúng dường Nay an ổn vô lượng Phá trừ sạch hoàn toàn Dâm, nộ, si, ngã mạn Lòng lặng không hỷ lạc Được phước đức đâu ít Theo Như Lai Chánh Giác Và các đệ tử Phật. Luân-đề-đà như thế Ở trước chúng Tỳ-kheo Tại ao A-nậu-đạt Tự nói nhân đời trước.  <詞 id="50809460">Phẩm 5: TU-MAN (Thiện Niệm - 14 bài kệ) Thuở xưa con ra ngoài Cùng thân hữu dạo chơi Đầu đội vòng hoa quý Tai mang bông Tu-man Phật Duy Vệ thần thông Kiến tạo chùa tại đó Con xa thấy thường dân Cùng đến để phụng sự Bạn thân cũng tới đó Mỗi vị mang hoa tươi Với tất cả lòng thành Rải hoa cúng chùa Phật. Thấy mọi người dâng cúng Con cũng khởi niệm lành Liền vào rừng hái hoa Đem dâng lên điện Phật. Lúc sống không đọa lạc Lên trời, xuống làm người Đều nhờ công đức ấy Tỏ thiện sự đã làm Sau gặp Đấng Chánh Giác Bậc Đạo Sư Vô Thượng Chứng quả A-la-hán Được diệt độ thanh lương. Chỉ cúng một cành hoa Trong suốt trăm ngàn năm Sinh cõi trời vui sướng Phước dư được Niết-bàn. Giả sử con biết trước Công đức Phật vô lượng Sẽ xây dựng chùa tháp Phước ấy không thể lường Chư Thiên tâm hỷ hoan Phước ấy vẫn còn nhỏ. Bạch Phật, Đấng Toàn Giác Cùng đệ tử Thế Tôn Nay con nhớ việc lành Công đức của tự thân Nay đạt được quả Thánh Thật khả ý, an lạc Đều do thiện sự ấy Cắt dứt vòng sinh tử Vô lậu, không đắm trước Nên diệt độ thanh lương, Năm đường đã thoát khổ Không còn thọ thai sinh Đây là đời sau chót Không còn phải tái sinh Giải thoát cội tử sinh Đã vượt qua biển Hữu Con do nhân duyên ấy Nên có hiệu Tu-man. Trưởng giả Tu-man đó Cùng ở trong chúng Tăng Tại ao A-nậu-đạt Tự nói việc tiền thân.  <詞 id="50809461">Phẩm 6: LUÂN LUẬN (Minh Thính - 11 bài kệ) Con nhớ Phật Duy Vệ Tại nước Bát-đầu-ma Xưa vì bốn phương Tăng Tạo lập các phòng thất Đầy đủ giường, ngọa cụ Đều đem để cúng dường. Con sinh tâm hoan hỷ Lúc đó phát nguyện rằng: “Nay gặp Đấng Chánh Giác Mong mãi làm Sa-môn Đạt thắng pháp tối thượng Diệt độ thật thanh lương.” Chính nhờ công đức xưa Chín mốt kiếp an ổn Đều tự nhiên quả thành, Tại trời hay cõi thế Nương phước đức hậu báo Nên nay đời sau cùng Hưởng sinh nhà trưởng giả Là con một quý yêu Được thân phụ thương mến. Theo lời Phật khuyên dạy Ông vì con bố thí Vô số ức báu vật. Chân mọc lông lạ thường Tự nhiên dài bốn tấc Thân vô cùng đẹp xinh Luôn an ổn vô hại Quá khứ chín mươi đời Tất cả đều như vậy. Dẫu sống trong cõi trần Lòng con vẫn vô nhiễm Nay là đời sau chót Lại được làm thân người Thành bậc Vô sở trước Diệt độ rất thanh lương. Phật thấy rõ dạy con Là Tinh tấn đệ nhất Giải thoát hết các lậu Đã được Bất động tâm. Tôn giả dòng Câu-lê Ở giữa hội chúng Tăng Bên ao A-nậu-đạt Tự nói công đức xưa.  <詞 id="50809462">Phẩm 7: PHÀM KỲ (Thủ Thiện - 8 bài kệ) Con không tường phước đức Vốn cũng không hiểu nghóa Gặp chùa Phật Duy Vệ Theo cúng dường phụng thờ Thấy chùa vàng sắc đỏ Treo phan, hiến hương hoa Do cúng dường chùa tháp Nên được sinh cõi lành Thường ở trong trời, người Mọi sở hành tự tại, Hơn chín mươi mốt kiếp Chưa từng đọa ác đạo Làm rất ít công đức Được an lạc thật nhiều Nay thành bậc Vô nhiễm Diệt độ rất thanh lương. Giả sử xưa con biết Công đức Phật như vậy Đã thường cúng chùa tháp Ắt được phước nhiều hơn. Vì thế cần biết rõ Phật đức rất cao thâm Nên cúng dường chùa tháp Phước báo sẽ vô cùng. Phật thấy rõ bảo con Là bậc nhất thường lạc Học rộng giỏi kiến văn Đức biện tài tối thắng. Khi ấy vị trưởng giả Đã ở giữa chúng Tăng Bên bờ A-nậu-đạt Tự nói việc tiền thân.  <詞 id="50809463">Phẩm 8: TÂN-ĐẦU-LÔ (Khất Bế Môn - 11 bài kệ) Xưa con được mẹ cha Sinh con, yêu quý nhất Luôn cung kính thờ cha Và hiếu dưỡng với mẹ Hiếu hòa cùng các em Nô tỳ và người ở, Được song đường dạy răn Ăn uống đúng thời tiết Liền khởi ý ghét, tham Không ăn của cha mẹ Ôm tâm dữ nhiếc mắng Để được hưởng tài thực. Vì làm tội ác ấy Đọa địa ngục Thái sơn Ngục Hắc thằng thiêu đốt Chịu vô lượng khổ đau, Dù rời khỏi ngục tối Đời đời sinh ở đâu Thường đói khát dữ dội Cần khổ vẫn chết đói. Nay là đời sau cuối Lại được làm thân người Được Đấng Chánh Đẳng Giác Bậc Đạo Sư Tối Thượng Nhờ đức Bậc Thích Vương Nên giữ chí tịch tónh Thành tựu đạo Vô trước Diệt độ được thanh lương. Do vậy bây giờ con Dẫu có sức phi hành Nhưng phải vào hang sâu Thì mới được ăn uống Cho nên phải hoan hỷ Cúng dường cho mẹ cha Một lòng cúi đầu lạy Được phước nhiều vô kể. Dù con nhớ việc xưa Bỏ ác hạnh đã làm Vẫn thọ nhân đã gieo Tội, phước không thể mất. Tôn giả Tân-đầu-lô Lúc ấy ở trong chúng Tại ao A-nậu-đạt Tự nói việc làm xưa.  <詞 id="50809464">Phẩm 9: HÓA KIỆT (Thiện Lai - 21 bài kệ) Xưa con là quốc vương Tại nước Bàn-đầu-ma Dòng họ rất giàu có Được quyến thuộc quây quần Thân cận hầu bốn phía Khoái lạc vô cùng tận Tướng tốt ai cũng thích Diện mạo đẹp vô cùng. Lúc con sắp rời cung Quan dân theo lũ lượt Muốn cùng các thể nữ Đi khắp nơi thưởng ngoạn. Khi đến nơi ngắm cảnh Thấy Sa-môn tướng tịnh Oai nghi thật an tónh Thân vận y ca-sa, Khi con thấy vị kia Liền phát khởi ác ý Giận ghét tướng hình người Lòng bực bội không vui: Vì sao cạo râu tóc Hình mạo xấu, gầy đen Thân thể ghẻ, mụt nhọt Chỉ còn da bọc xương? Do vậy đã tạo tội Miệng nói lời ác khinh. Sau khi bị mạng chung Lập tức đọa địa ngục Mãn địa ngục thoát ra Thọ tướng đen dơ xấu Thân thể đầy ung nhọt Gầy trơ xương ốm yếu Cầm chén bể xin ăn Mặc áo người chết vất Rách rã lại xấu thô Chỗ ở không yên ổn, Muốn đi đến nơi nào Xin ăn cho đỡ đói Bị gậy đánh đuổi xua Bị ghét, bị hủy nhục Suốt thế năm trăm năm Bất cứ sinh ở đâu Luôn đói khát khốn cùng Chịu khổ mà chết đói. Gặp Đấng Chánh Đẳng Giác Vì chúng Tỳ-kheo Tăng Cùng đại chúng câu hội Giảng thuyết Chân diệu pháp Vừa thấy chúng hội đông Liền nhanh chân chạy đến Ý muốn vào trong chúng Hy vọng được ăn uống Đến nơi thấy đại chúng Đều ngồi nghe pháp diệu Không đạt được ước mong Chẳng ai cho ăn uống. Đức Đại Từ, Như Lai Thương xót gọi con bảo: “Nhân giả, khéo đến đây Hãy ngồi vào tòa này!” Bấy giờ con vui sướng Liền một lòng chắp tay Lạy dưới chân Thế Tôn Rồi ngồi qua một phía. Lúc ấy Bậc Trượng Thế Cù-đàm rất từ bi Phân biệt theo tuần tự Vì con giảng Tứ đế Năng Nhân cạo râu tóc Nhờ đó con thấy đạo Tâm chí được tịch tónh Đắc thần thông ngay đó Do vậy con có hiệu Hóa Kiệt là tên con. Phật theo đó bảo con Là bậc nhất Chánh thọ (Chánh định). Phật, Thế Tôn dũng mãnh Bậc Thế Hùng tối thắng Thật vô lượng từ tâm Độ con giải thoát khổ. Tôn giả Thiện Lai ấy Ở trong chúng Tỳ-kheo Tại ao A-nậu-đạt Tự nói hạnh nghiệp xưa.  <詞 id="50809465">Phẩm 10: NAN-ĐÀ (Hân Lạc - 12 bài kệ) Phía Đông Vương xá thành Xưa là người giàu sang Gặp phải lúc đói kém Có đạo só du hóa Khi con đang ngồi ăn Đạo só ấy vào nhà Bậc Duyên giác phá ác Tự tại, không phiền não Con sinh ý tham, ghét Trong lòng khởi ác niệm: “Nay vị Tỳ-kheo ấy Chưa phải là Thánh nhân Chỉ nên cho uống ăn Cơm lẫn với lúa ngựa.” Đạo nhân khi ăn xong Mạng chung ngay tức khắc. Sau khi con mạng chung Mãi đọa trong địa ngục Hội nhau cùng kêu la Đời đời bị chưng nấu, Rời khỏi chốn địa ngục Trở lại làm thân người Thân thường nhiều bệnh tật Táng thân trong buồn khổ. Năm trăm đời như vậy Bất cứ sinh ở đâu Thường gặp nạn đau khổ Luôn áo não qua đời. Nay là đời sau chót Đã được sinh làm người Gặp Đấng Chánh Đẳng Giác Bậc Đạo Sư Tối Thượng Xuất gia làm Sa-môn Là Pháp tử dòng Thích Đạt được đạo La-hán Diệt độ trong thanh lương. Con dẫu chứng quả Thánh Có sức thần vô lậu Thân thể vẫn nhiều bệnh Chỗ ở không an ổn Bây giờ nhớ nghó lại Hạnh nghiệp xưa của con Phải nhận lấy quả báo Tội, phước không hề mất. Như vậy, ngài Nan-đà Ở trong chúng Tỳ-kheo Tại ao A-nậu-đạt Tự nói việc tiền thân.  <詞 id="50809466">Phẩm 11: DẠ-DA (Danh Văn - 26 bài kệ) Xưa có một đạo nhân Vào xóm làng khất thực Thấy thi thể nữ nhân Sình đen rất hôi thối Ngài ngồi thẳng kiết già Tâm quán vô thường tưởng Xét rõ toàn bất tịnh Quyết chí học định tâm Liền ngay trên chỗ ngồi Có âm thanh tinh tế Ngài nghe tiếng hãi hùng Theo đó nhất tâm khởi. Thấy bụng tử thi vỡ Hiện toàn đồ bất tịnh Thất khiếu nước chảy ra Hôi thối không chịu nổi, Năm tạng, ruột, bao tử Tim, gan đều rã nát Sinh ra vô số trùng Quán xong tâm lại tịnh. Xem thân chết bên ngoài Quán soi lại nôïi thân Người vậy, ta nào khác? Biết thân vốn hư ngụy Tự khởi tâm tịch tịnh Tu hành không giải đãi Không du hành khất thực Cũng không nghó uống ăn. Nếu phải vào xóm làng Để đi xin thức ăn Tuy thấy sắc đẹp xinh Thường quán thấy bất tịnh Xem các hình sắc kia Như người chết không khác, Quán nó vốn tiêu hoại Tất cả chẳng gì vui Con suy tư như vậy Mà lìa được dục ái. Sống theo bốn phạm hạnh Phòng hộ không phóng dật Tại đó, sau mạng chung Liền sinh Phạm thiên giới. Thọ mạng cõi trời hết Sinh xuống Ba-la-nại Làm con nhà trưởng giả Giàu có, đầy uy thế Ai thấy cũng kính yêu Chánh định độ vô cùng Suốt ngày luôn tu hành Buổi tối không ngủ nghỉ, Thấy tất cả người nữ Đều xem như đồ hôi Kẻ gối trống mơ màng Người ôm đàn, sáo ngủ Nhạc khí bày ngổn ngang Trong mộng miệng nói mơ Thấy thế con tự tỉnh. Xưa vốn làm công đức Nhớ quán hạnh bất tịnh Đời trước đã trải qua Vừa quán thấy vậy rồi Tâm ý cầu vô dục Lúc đó lòng bức bách Con quyết phải ra đi Từ sàng tọa khởi thân Xuống điện bỏ chạy trốn Chư Thiên thương xót con Làm cửa thành tự mở. Khi con ra khỏi thành Đến được bên dòng sông Xa trông bờ bên kia Thấy Sa-môn tịch tónh Và thấy Đấng Đại Tịch Nên cất tiếng kêu lớn Bảo rằng con khốn cùng Ý nguyện quyết ly dục. Tiếng Thế Tôn nhẹ nhàng Vì cứu khổ bảo con: “Hãy đến đây đừng sợ Chốn này rất an ổn.” Tâm con lìa khổ sầu Liền vượt sang bờ kia Đến chỗ Đấng Đại Từ Thế Tôn, Bậc Tối Thượng Thuyết pháp diệu tối thắng Con như người đói khát Thẩm tư pháp cam lộ Thấu rõ chân thật nghóa Ngay đó thấy lý Đạo Theo Phật cầu xuất gia Đức Phật đại từ bi Độ con thành Sa-môn, Tức thời trong một đêm Trời vừa rạng ánh hồng Con dứt hết các lậu Được diệt độ thanh lương. Đó là thân đời trước Đã làm thiện hạnh này Nay là đời cuối cùng Con thấy Chân diệu pháp. Như vậy Hiền Dạ-da Bậc Tôn giả thần thông Bên ao A-nậu-đạt Tự nói việc làm xưa.  <詞 id="50809467">Phẩm 12: THI-LỢI-LA (20 bài kệ) Xưa thành Ba-la-nại Phật Ca-diếp Niết-bàn Vua Cơ Duy dựng tháp To lớn bằng thất bảo Vua do phước đức này Sinh con thái tử báu. Lúc đó con kính Phật Cũng xây tháp bậc nhất Nương theo công đức ấy Đời đời sinh ở đâu Trên cõi trời hay người Phước báo tự nhiên hiện; Dù sinh ở nơi đâu Đều giàu bậc nhất nước Của cải nhiều vô cùng Thường thích bố thí lớn. Con suốt năm trăm năm Tuệ thí, không tham tiếc Cung cấp cho thường dân Tỳ-kheo và Phạm chí, Nhờ hành theo hạnh giác Tâm đạt vô ái lậu Lòng thanh tịnh hỷ hoan Cúng năm trăm tu só. Bởi nhờ công đức đó Tại đây đời cuối cùng Sinh tộc Thích thế lực Vừa sinh, miệng liền nói: “Trong nhà có của báu Tiền bạc và vật dụng Tôi sẽ đem tất cả Cứu cho kẻ bần cùng Sẽ thí không luyến tiếc Cấp tế người nghèo hèn Đã tin có thiện quả Sao lại không bố thí.” Trong nhà nghe con nói Lòng kinh hãi buồn lo Bỏ chạy khắp tán loạn Nhũ mẫu cũng xa lánh Mẹ con vì yêu quý Liền nhẹ bảo con rằng: “Là Trời, Người, Quỷ thần Sao nói lời quái dị?” Lúc đó con liền thưa: “Là người, chẳng phải quỷ Con bố thí bao đời Nên ưa theo hạnh thí.” Mẹ con nghe lời ấy Vui mừng chẳng hãi kinh Còn hứa khuyến trợ con Tùy ý mà bố thí. Trong nhà nhiều quyến thuộc Mẹ truyền cúng dường con Được mọi người kính yêu Ai thấy cũng hoan hỷ. Khi con vừa mới sinh Trong nhà liền hưng thạnh Nhờ vậy các Tịch chí Gọi con: Thi-lợi-la. Ở nhà vui bố thí Cấp dưỡng các người nghèo Gặp Bậc Chánh Đẳng Giác Liền bỏ nhà học đạo Khi sinh nhà hưng thịnh Chạm đất liền biết nói Cho nên gọi Thi-lợi Tiếng tăm ai cũng biết. Chẳng tham luyến gia đình Cũng chẳng vì sợ hãi Vì tín xuất gia học Nên đạt đủ thần thông Được quốc chủ khâm phục Đại thần và nhân dân Đều cúng nhiều y thực Sàng tọa, các đồ dùng. Như vậy Thi-lợi-la Ở giữa Tỳ-kheo Tăng Bên ao A-nậu-đạt Tự nói việc đời trước.  <詞 id="50809468">Phẩm 13: BẠT-CÂU-LÔ (Họ Cổ - 12 bài kệ) Xưa con từng bán thuốc Ở nước Bàn-đầu-ma Ngay đời Phật Duy Vệ Thường cung kính chư Tăng Khi có vị ốm đau Đem thuốc trị lành bệnh Cung cấp các thuốc quý Cúng dường các Tỳ-kheo Chúng Tăng suốt trọn năm Chẳng thiếu thốn vật gì. Do cúng dường Sa-môn Chỉ một Ha-lê-lặc Trong chín mươi mốt đời Chưa từng vào đường ác Sinh cõi trời hay người Phước đó tự nhiên gặp; Tạo công đức rất ít Hưởng phước vô cùng tận Cúng một Ha-lê-lặc Luôn mãi sinh thiện xứ. Theo dư phước thuở trước Nay thọ làm thân người Gặp Đấng Chánh Đẳng Giác Bậc Đạo Sư Tối Thượng Việc xưa tự nhớ lại Quận, huyện, chỗ thọ thí Con chỉ trong hai đêm Chứng thông Tam đạt trí Thường mặc y xấu thô Chằm vá rất nhiều lớp Bỏ nhà đi học đạo Vui thích chốn thanh nhàn Thọ một trăm sáu mươi Ở chỗ không dơ uế Chưa từng có tật bệnh Thường sinh chốn an vui. Phật biết rõ dạy con Thiểu dục, không ngủ nghỉ Quán công đức quý thuốc Nên phước lớn như vậy Nay con đã nhớ rõ Xưa gieo ít công đức Mà đạt quả chân thật Thật khả ý, an ổn. Hiền giả Bạt-câu-lô Giữa chúng Tỳ-kheo Tăng Tại ao A-nậu-đạt Tự nói việc làm xưa.  <詞 id="50809469">Phẩm 14: MA-HA-TRỞ (Đại Trường - 12 bài kệ) Xưa làm thợ thuộc da Đời sống cũng an ổn Gặp lúc lúa thóc hiếm Làm mềm da để thuộc Khi gặp nhiều da tốt Nấu chín làm thật đẹp. Lúc đó Sa-môn đến Khất thực muốn xin ăn Con thấy lòng hoan hỷ Chia phần cơm cúng dường Vị Tịch chí ăn xong Liền bay lên hư không. Thấy đạo nhân bay vút Lúc ấy con chắp tay Kính lễ theo dấu Ngài Tùy tùng theo chân Thánh Tâm vô cùng hoan hỷ Liền tự phát nguyện rằng: “Mong con luôn như vậy Được theo cùng Tôn giả Như pháp bậc đạo nhân Ngài đã được pháp thân Khiến thân con cũng thế Mau hoàn thành tâm nguyện.” Chỗ thí không hình sắc Khí chất cũng nhiễm ô Không vị cũng không hương Tôi đã thí như thế Dẫu tạo chút ít đức Được phước rất an lạc. Ở cõi trời hay người Phước đó tự nhiên đến. Nay là đời cuối cùng Lại thọ thân làm người Gặp Đấng Chánh Đẳng Giác Bậc Đạo Sư Tối Thượng. Con xưa đã cầu nguyện Gặp Thế Tôn, Thượng Nhân Bây giờ được như ý Diệt độ rất thanh lương Lúc ấy mới biết rõ Tạo công đức thuở xưa Tất phải được thật quả Rất hoan hỷ, khả ý. Như thế bậc Tôn giả Tên Trở-la Đại Thông Bên bờ ao A-nậu Tự nói việc làm xưa.  <詞 id="50809470">Phẩm 15: ƯU-VI CA-DIẾP (8 bài kệ) Hai đệ tử chúng con Xưa anh em đồng họ Thấy tháp Phật Ca-diếp Hư nát, bị sụp đổ Tập hợp các thương nhân Cùng nhau tu bổ tháp. Lúc đó, hai anh em Cũng phụ xây dựng tháp Nhờ công đức xưa này Sinh cõi trời rất lâu, Lại sinh xuống nhân gian Vào dòng họ thế tộc Chưa gặp Bậc Chánh Giác Bỏ nhà theo dị đạo Ở tại bờ Nê-liên Mãi tu hạnh bện tóc. Thế Tôn, Bậc Tối Thắng Xót thương bọn chúng con Ở bên dòng sông Hằng Cảm động liền hiển hóa Chúng con thấy hóa hiện Theo Phật xin xuống tóc Thế Tôn vì xót thương Cho chúng con xuất trần. Cúng dường chùa tháp Phật Và trước tháp đảnh lễ Nhờ vậy bọn chúng con Thanh lương mà diệt độ. Ưu-vi Ca-diếp tôn Và Giang hà Ca-diếp Tại ao A-nậu-đạt Tự nói hạnh nghiệp xưa.  <詞 id="50809471">Phẩm 16: CA-DA (Tróc Thủ - 15 bài kệ) Xưa làm người bán hương Khi đem hương đi bán Có một nàng thiếu nữ Đến chợ để mua hương Nhan sắc thật tuyệt trần Thấy cô đến chỗ con Liền nắm tay đùa giỡn. Ý dù đắm nhiễm dục Thân vẫn chưa tiếp xúc Và cũng không hội hiệp Tuy chỉ nắm cánh tay Vì giỡn con gái người Do vậy bị tội ác Mạng chung đọa địa ngục. Trở lại làm thân người Tay phải tự gầy khô Như thế năm trăm đời Sinh ở đâu cũng vậy Tay mặt thường teo tóp Khổ đau rất bất tiện. Nhân giả, nên biết rằng: Tạo tội tuy rất ít Bị tai ương vô cùng Thiện, ác không lìa thân. Nay gặp Bậc Chánh Giác Bỏ nhà làm Sa-môn Đã chứng A-la-hán Thanh lương nhập Niết-bàn. Nhân giả, con lúc đó Có thần túc tự tại Nhưng nay cánh tay mặt Không được như tay trái. Giả sử có người nam Thích phạm người nữ khác Mạng chung đọa địa ngục Chịu khổ đau tàn khốc. Không nên xúc chạm sắc Như xa rời lửa mạnh Người trí, bậc thông tuệ Luôn luôn biết dừng đủ Nếu thấy hàng nữ lưu Phải thường thấy bất tịnh. Con ở trong địa ngục Chịu khổ não vô cùng Khi con phạm tội ấy Tự biết không thể tránh Phải lãnh lấy thật quả Tội phước chẳng lìa thân, Gặp Đấng Chánh Đẳng Giác Bậc Đạo Sư vô song Đã thành bậc Ly thủ Được diệt độ thanh lương Đây là đời sau cùng Hưởng được cam lộ pháp Đã hết tất cả khổ Diệt độ rất thanh lương. Ngài Ca-da như thế Giữa hội chúng Tăng-già Tại ao A-nậu-đạt. Tự nói việc làm xưa.  <詞 id="50809472">Phẩm 17: THỌ-ĐỀ-CÙ (37 bài kệ) Thời Thế Tôn Duy Vệ Tại thành Bàn-đầu-ma Là vị phú trưởng giả Tên A-năng-càn-na. Đệ tử của Phật có Sáu triệu hai trăm ngàn Con thỉnh Phật Duy Vệ Và chúng, cúng ba tháng. Quốc chủ Bàn-đầu-ma Cùng con cúng Đức Phật Dâng trai thực ngon quý Cúng dường đệ tử Phật Như cúng dường Thế Tôn. Ở thành Bàn-đầu-ma Vào ngày cúng sau cuối Vua Bàn-đầu muốn dâng Đồ uống ăn thượng vị Y phục và giường nằm Trai đường thật mỹ diệu Chính do vua tạo nên, Dâng lên các tiện nghi Đến trăm ngàn sàng tọa Cứ mỗi một Tỳ-kheo Đều khiến được vừa ý. Vào ngày cuối quốc vương Đã cúng dường như thế Phụng sự chư Thế hùng Bậc Đạo Sư uy đức. Lúc ấy thấy vua cúng Giường nằm các tiện nghi Hiến y phục, ẩm thực Sàng tọa đều đầy đủ Bậc Tôn Quý cõi trời Đế Thích đến bên con Thiên Đế Thích bảo rằng: “Ta là bạn của ông.” Liền biến ra trai đàn Nghiêm đẹp như Thiên giới Đặt các tòa Thiên báu Bày trai phẩm chư Thiên. Con đến trước Thế Tôn Duy Vệ, Đấng Tối Thượng Thỉnh Phật cùng Tỳ-kheo Cúng trọn trong một tháng. Con mang trai phẩm trời Cúng dường Bậc Đạo Sư Và dâng hiến Thiên y Cho Phật và Tăng chúng Do nhờ công đức ấy Hưởng phước báo vô cùng Suốt chín mươi mốt đời Chưa từng vào đường ác, Thấy rõ phước đã làm Trên trời hay nhân gian Luôn kính hầu Đại Thánh Phật Duy Vệ tối tôn. Nay là đời sau chót Sinh thành La-duyệt-kỳ Trong cung vua Bình-sa Tài sản nhiều vô lượng Thường được bậc quốc chủ Và mọi người kính yêu Tất cả đều cung phụng, Các quan và nhân dân Lúc ở trời ca hát Đời bây giờ tự vui Sinh ra được thân người Lại vui trong Thiên nhạc. Bấy giờ Đấng Toàn Giác Bậc Đạo Sư vô song Đến thành La-duyệt-kỳ Đức Phật lòng từ mẫn Con nghe Bậc Đại Trí Vừa đến thành Vương xá Lòng rộn vui vội đến Yết kiến Bậc Thắng Nhân. Xa thấy hào quang Phật Chiếu sáng khắp mọi nơi Con liền bước xuống xe Đi bộ đến chỗ Phật Vui mừng con đến trước Cúi lạy dưới chân Ngài Khi lạy Như Lai xong Liền ngồi qua một phía. Con từ lâu mong đợi Nay mới thấy Đại Nhân Đạo Sư, Bậc tuệ sáng Hàng phục lưới của Ma Thế Tôn, Bậc Vô Thượng Lúc đó thương xót con Giải rõ pháp Tứ đế Như xưa Ngài đã giảng. Ngài bảo: “Chớ buồn lo!” Thế Tôn nói như vậy Lòng con thông khởi niệm Mong xuất gia thọ giới Tức thì Bậc Đại Trí Đấng Trọn Lành tuyên bảo: “Hãy đến đây Tỳ-kheo!” Con thành bậc Cụ túc Nhờ vậy chẳng buông lung Bền tâm tu định ý Đã ngộ cam lộ pháp Giải thoát tâm bất động Được gặp Đấng Chánh Giác Bậc Đạo Sư tối tôn Nên thành A-la-hán Diệt độ trong thanh lương. Nhân giả, con nhớ lại Thân xưa từng làm ác Đều phải lãnh thật quả Nay được vui, an ổn Các hạnh đều tròn đầy Lìa sinh, già, bệnh, chết Thoát tất cả khổ sầu Ưu buồn và khóc lóc. Như thế ngài Thọ-đề Ở trong chúng Tỳ-kheo Tại ao A-nậu-đạt Tự nói việc đời trước.  <詞 id="50809473">Phẩm 18: LẠI-TRA-HÒA-LA (26 bài kệ) Xưa vua Tu-duy-ni Có một vị thái tử Tên Lại-tra-bạt-đàn Là con út của vua. Phật Ca-diếp tốt lành Xây dựng chùa tháp lớn Thái tử xin phụ vương Để tạo lập cột chùa Vua thuận, lòng vui mừng Xây dựng bao quanh tháp Nguyện được làm Sa-môn Cùng gặp Bậc Chánh Giác. Bởi nhờ công đức đó Đời đời sinh ở đâu Hoặc cõi trời, hay người Tự nhiên được đức ấy. Nay thọ sinh lần cuối Tại nước Đầu-lâu-tra Sinh vào nhà giàu sang Chỉ có một người nữ Tất cả đều yêu mến. Vua nước ấy Câu-liệp Là người trong dòng tộc Quốc thổ cũng như thế Được tướng rất mỹ diệu Sắc mặt luôn hoan hỷ Vui chơi ở trong đời Thọ hưởng tất cả dục. Bấy giờ Đức Thế Tôn Đi đến Đầu-lâu-tra Con thấy tâm hoan hỷ Liền xin làm Sa-môn Công đức xưa đã tạo Biến hóa khó so lường. Đức Từ Bi thương xót Cất lời khuyên bảo con: “Trong đạo của chư Phật Cha mẹ không cho phép Không được làm Sa-môn Tộc tánh tử nên biết.” Con liền trở về nhà Đến trước cha mẹ thưa: “Xin cha mẹ cho con Xuất gia theo đạo Thích.” Song đường nghe con nói Ưu sầu không xiết kể: “Con dẫu có mạng chung Còn không muốn xa lìa.” Lúc ấy con bỏ ăn Trọn lòng luôn buồn khổ Chí cầu làm Sa-môn Sống trong pháp thanh bạch. Lúc ấy con tuyệt thực Nằm dài trên mặt đất Cha mẹ nếu không cho Con thề chết nơi ấy, Sáu ngày không ăn uống Một lòng chỉ buồn lo Chí mong pháp trong lành Muốn cầu làm Sa-môn Khiến các bạn thân hữu Đến bảo cha mẹ con: “Lành thay, nên thuận ý Giữ thân chết làm gì? Nếu vui lòng cho đi Làm Sa-môn vẫn sống. Người sống có thể gặp Chết rồi sau thấy bóng?” Nghe xong song thân hiểu Đồng buông lời thở than: “Nếu cho làm Sa-môn Về thăm nhà mới được.” Lúc đó các bạn thân Liền đến bảo con rằng: “Cha mẹ anh đã cho Sáng mai làm tu só. Hai bác đồng giao ước: Nếu anh làm Sa-môn Phải thường về thăm nhà Mới thuận cho xuất gia.” Con nghe, nói: “Lành thay!” Tự bồi dưỡng sức khỏe Đi đến chỗ Thế Tôn Tới trước thưa Đức Phật: “Cha mẹ đã cho phép Thọ giáo pháp của Phật.” Thế Tôn cạo râu tóc Độ con thành Sa-môn Nhờ cúng cột quanh tháp Được an ổn khoái lạc Ở cõi trời hay người Công đức tự nhiên đến Phật thấu tỏ bảo con: Thích nhàn cư bậc nhất. Con đã chứng La-hán Diệt độ thật thanh lương Cho nên phải hoan hỷ Lòng vui hướng Thế Tôn Nên cúng dường chùa tháp Được thoát lo sợ lớn. Tôn giả Lại-tra-hòa Vận ca-sa nhàn cư Bên ao A-nậu-đạt Tự nói việc làm xưa.  <詞 id="50809474">Phẩm 19: HÓA-ĐỀ (27 bài kệ) Xưa ở thành Vương xá Thọ thân đại phú hào Có năm trăm đạo só Ở nhà con một năm Năm trăm trưởng giả khác Đều được ân như vậy. Bấy giờ các đạo nhân Chia thọ trai mỗi nhà Vì thế các trưởng giả Nhà nào cũng nấu cơm Với các vị Tỳ-kheo Cũng cúng dường như thế. Con thỉnh vị Trưởng lão Riêng đến nhà thọ trai Ngài là tôn quý nhất Tâm niệm con như vậy. Từng cúng năm trăm người Các món trai thượng vị Đều dâng cúng đầy đủ Cấp dưỡng chư Tỳ-kheo Như thế suốt hai ngày Con cúng dường Trưởng lão. Lúc đó con khởi ý Niệm tham, ghét và ác: “Không đủ của để nuôi Vợ con, anh chị em Họ hàng và thân quyến Sao với Tỳ-kheo này Phải cúng dường trai phạn? Mà phải dâng ba tháng Cúng dường năm trăm người Nhà ta rất hao tốn. Ta muốn tìm phương tiện Khiến chư Tỳ-kheo chết Nếu họ đều chết rồi Nhà ta khỏi hao tổn.” Ác niệm vừa nghó xong Liền đem lúa của ngựa Để nấu cơm cúng dường Nghó giết người, không khổ. Khi ăn cơm ấy xong Trưởng lão bệnh đau đớn Ruột thắt, bao tử xé Thương tổn cả năm tạng Bậc ưa pháp, đắc đạo Vì vậy phải mạng chung. Chư Thiên và Quỷ thần Đồng thanh mà kêu lên: “Trưởng giả ấy rất ác Giết hại bậc Đạo nhân Vị Duyên giác tôn kính Bậc vô lậu thanh lương.” Con nghe được lời ấy Rất sầu khổ than vãn: “Chúng ta tội vô lượng Đã giết bậc Thánh nhân.” Họ hàng nghe than vãn Đều lo lắng, buồn rầu Mời các Đạo nhân lại Cúi đầu xin sám hối Quy y các Đạo nhân, Cúi đầu sám hối rồi Thỉnh năm trăm Tỳ-kheo Dâng trai phạn hiến cúng Lại sám hối tội lỗi Quy y chúng Thanh tịnh. Trai lễ vừa viên mãn Con tự phát nguyện rằng: “Nguyện cho con cùng với Chư trưởng giả hiệp hội Đều đắc độ như ngài Tâm con thoát điều ác Đời đời sinh ở đâu Không bị nạn bần cùng Chớ để con khởi lên Tâm niệm tham, ganh ghét.” Vì hại Bích-chi-phật Phạm tội ác như thế Sau khi bị mạng chung Đọa Thái sơn địa ngục Đau khổ vô số đời Áo não không kể xiết. Khi trở lại thân người Tuổi thọ ngắn, chết yểu Hiện tại tuy giàu có Được mọi người cúng dường Ruột, bao tử thiêu đốt Sau đó mới mạng chung. Rời bỏ nhà xuất gia Nhưng chẳng được ai kính Siêng tu theo lời Phật Đoạn trừ tất cả dục Khi con bỏ thân này Để thể nhập Niết-bàn Ruột, bao tử, năm tạng Tất cả đều thối nát. Tội lỗi con đã tạo Ác ý hại Tỳ-kheo Dư tội từ thuở xưa Cuối cùng mới thấy rõ Thân con đã tạo ác Và làm các điều lành Đều phải nhận quả báo Thiện ác cùng theo nhau. Sống tại thành Xá-vệ Đại thần túc Hóa-đề Tại ao A-nậu-đạt Tự nói việc làm xưa.  <詞 id="50809475">Phẩm 20: THIỀN THỪA CA-DIẾP (11 bài kệ) Thuở xưa các Tỳ-kheo Suốt cả bảy năm trường Gặp lúa gạo khan hiếm Đói kém rất hãi hùng. Con gặp một khất só Đạo nhân tên Ma-kiệt Bậc Duyên giác tôn kính Bậc Thanh lương vô lậu Lúc đó con phát sinh Khởi lên ý độc ác: “Ta giữ đồ ăn lại Cúng Tỳ-kheo làm gì? Cần đem cất giữ hết Để sinh giòi hôi thối Đến xem các người ở Sau đó mới dâng cúng.” Vì tạo tội ác ấy Mạng chung đọa địa ngục Ở trong lửa đốt thiêu Đau khổ không thể tưởng, Khi mãn báo địa ngục Đời đời sinh ở đâu Dù làm bao nhiêu cách Kiếm sống thật khó khăn. Nay là đời sau chót Lại được sinh cõi người Gặp Bậc Đẳng Chánh Giác Là Đạo Sư vô thượng Theo lòng tin xuất gia Được vô lậu, bất hại Thành bậc không đắm trước Diệt độ rất thanh lương. Nhân giả, con lúc đó Dù sức thần tự tại Khất thực, tìm đủ cách Nhưng vẫn không thể được Đi xa, tránh đường chính Mệt mỏi không thể bàn Nay mới có phúc duyên Trai thực được đầy đủ. Ngài Thừa-già Ca-diếp Tu tập rất nổi danh Tại ao A-nậu-đạt Tự nói việc tiền thân.  <詞 id="50809476">Phẩm 21: CHÂU-LỢI-BÀN-ĐĂÏC (8 bài kệ) Thuở xưa, kiếp quá khứ Con là người nuôi heo Sống ở cạnh dòng sông Một hôm cột miệng heo Muốn sang bên kia dòng Nhưng chỉ con qua được Bầy heo không được thở Giữa dòng đều chết chìm. Lúc ấy đường sinh nhai Mất sạch chẳng còn gì Tiên nhân từ xa đến Dung mạo hiện từ mẫn Khuyên nhủ, giáo hóa con Cạo bỏ râu và tóc Dùng dụ dạy Thiện luật Tu tập định Vô tướng. Sau khi thọ mạng hết Được sinh lên cõi trời Tuổi thọ trời đã tận Liền sinh xuống nhân gian Gặp Bậc Chánh Đẳng Giác Bỏ nhà làm Sa-môn. Khi đó con mê muội Nghe kinh xong liền quên Chỉ học một bài kệ Ba tháng mới thuộc lòng Tập đọc tụng bốn câu Đoạn tuyệt được ái dục. Khi đó Thế Tôn hỏi Châu-lợi-bàn-đặc thưa: Việc thiện ác từ xưa Tại ao A-nậu-đạt.  <詞 id="50809477">Phẩm 22: ĐỀ HỒ THÍ (27 bài kệ) Phật Ca-diếp diệt độ Con là đệ tử cuối Học rộng biết khứ lai Thường bỏn sẻn kinh pháp Không nói cho Tỳ-kheo Không chịu giảng cho người Dù có người xin hỏi Cùng chúng con luận bàn. Nếu có Tỳ-kheo đến Chỗ con để hỏi chuyện Thì con lừa dối họ Họ không hiểu, bực tức. Chúng Tỳ-kheo đều giận Buồn lo bèn khiển trách: “Sao sẻn không giảng pháp Nhân giả sống mãi sao?” Đến khi sắp mạng chung Lòng hối hận tự trách: “Chưa từng giảng luận pháp Đó là điều rất ác.” Con tự biết sắp chết Chỉ còn bảy ngày nữa Tập hợp toàn chúng Tăng Ngay khi ấy thuyết pháp Ngày đêm giảng yếu nghóa Trừ bỏ tham, tật đố Thuyết pháp chưa hoàn tất Đã bỏ thân mạng chung. Theo lời con phân biệt Thính chúng rất vui mừng Nhớ rõ suy tư nghóa Thay nhau cùng khuyến hóa. Con thuyết pháp rất ít Chúng hội nghe bảy ngày Nhờ vậy được sinh Thiên Vui hưởng các Thiên nhạc. Thọ cõi trời vừa mãn Trở lại làm thân người Tại Ca-duy-la-vệ Sinh vào dòng Thích vương Xinh đẹp ai cũng kính Được mọi người mến yêu Ban của cải châu báu Đem bố thí tất cả. Thấy con cháu hoàng tộc Theo đạo lìa bỏ nhà Con cũng muốn xuất gia Bỏ nhà, của, ái dục. Thế Tôn, Đấng Tối Thắng Từ niệm, thương xót con Đã nhiều phen khích lệ Khuyên bảo con xuất trần Con kính vâng lời Phật Học giáo pháp thượng thừa. Thưa Nhân giả, thân con Bảy năm hành bố thí Lúc ấy con tuệ thí Hết bảy năm đó rồi Sau đó làm Sa-môn. Theo lời Bậc Thắng Trí: “Bảy năm là lâu dài Mạng người rất ngắn ngủi Hôm nay đem bố thí Ai giữ được thân mình.” Nhờ Thế Tôn dạy bảo Con liền làm Sa-môn Nhân giả trong bảy ngày Con cạo tóc xuất gia Tin tưởng làm Sa-môn Tu tập theo pháp Phật. Suốt hai mươi lăm năm Tâm lặng trong như nước Bỗng khởi niệm tệ ác Đắm nhiễm, nhớ việc nhà Làm những điều tổn hại Cũng bỏ luôn diệu pháp Với y, rất hổ thẹn Mong cầu việc lợi dưỡng Hủy nhục cả họ hàng Bị mọi người căm ghét. “Việc ấy nếu không làm Sẽ không bị thù hận Đã có chí giữ tịnh Há lại nhớ nhà cửa Mong gia tộc thanh lương Mê đắm trong tà lợi. Phải nên bỏ ý kia Trọn đời không lìa giới Thà thân này bị chết Chẳng sống mà oán hận Ta nên tìm dao bén Hủy bỏ thân mạng này.” Liền cầm lấy kiếm dao Đoạn trừ duyên ràng buộc Cắt đứt cấu trược rồi Tâm liền được giải thoát Trọn lòng hành độ tha Khiến người dần an định. Nay hưởng quả Từ bi Nên mau gặp pháp sáng. Xưa tuổi thọ sắp hết Giảng thuyết pháp vi diệu Nhờ làm được điều này Tâm tịnh, được giải thoát. Bậc Thích tử thần túc Nhược căn Tát-ba-đạt Tại ao A-nậu-đạt Tự nói việc làm xưa.  <詞 id="50809478">Phẩm 23: A-NA-LUẬT (Vô Liệp - 9 bài kệ) Xưa con từng nhịn ăn Suốt đời để bố thí Gặp được bậc Sa-môn Đại thông Hòa-liệp-tra Nên sinh vào tộc Thích Hiệu là A-na-luật Hưởng phước, tự vui chơi Với tất cả kỹ nhạc, Thấy Bậc Chánh Đẳng Giác Liền khởi niệm ngưỡng vọng Trong lòng rất sung sướng Bỏ nhà làm Sa-môn. Đời trước tu tinh cần Tâm hành luôn kiên cố Đã được Tam đạt trí Đầy đủ như Phật dạy. Tự biết mạng kiếp trước Hành nghiệp đã trải qua Bảy lần sinh cõi trời Ngự Đao-lợi Thiên cung, Bảy lần sinh nhân gian Vào trong nhà tôn kính Giàu sang, có đức lớn Vàng, ngọc tự nhiên hiện. Ở đây bảy, kia bảy Sinh tử mười bốn lần Đều biết rất rõ ràng Việc làm ở đời trước Quả bố thí như vậy Ý chưa từng tham, ghét Đời đời sinh ở đâu Thường cầu không sinh tử. Lúc ấy A-na-luật Ở trong hội chúng Tăng Tại ao A-nậu-đạt Tự nói việc tiền thân.  <詞 id="50809479">Phẩm 24: DI-CA-PHẤT (Lộc Tử - 14 bài kệ) Xưa con dắt chó dữ Đi đến chợ bán thuốc Gặp được bậc Duyên giác Thân thể bị bệnh tật Con cung cấp thuốc men Điều dưỡng ngài bảy ngày Vị ấy sau bảy ngày Liền bay lên hư không Thấy thế con kinh hoàng Trẻ ở, người nhà bảo: “Bậc Chúng Hựu quang lâm Xuất gia học như thế.” Tôi nghe trẻ nói vậy Thấy Phật nhẹ vượt không Trong tâm rất hoan hỷ Một lòng chắp tay vái. Nhờ ý được vui vẻ Bố thí ngài thuốc men Ở cõi trời hay người Công đức tự nhiên hiện. Nay là đời sau chót Lại được làm thân người Gặp Đấng Chánh Đẳng Giác Bậc Đạo Sư tối thượng Vào trong chúng họ Thích Xuất gia làm Sa-môn Đã đạt tâm vô trước Diệt độ rất thanh lương. Do xưa đã tạo phước Nay được cúng rất nhiều Y phục và ẩm thực Giường nằm và ngọa cụ Được chúng vá pháp y Nhờ bố thí thang dược Được mọi người cúng thuốc Không thiếu thốn, thường an. Trời, người đến khuyên bảo: “Bậc quốc chủ Bình-sa Ngài nên đem thuốc thang Cúng dường Di-ca-phất Nước ngài sẽ được lợi Các loại thuốc đầy đủ.” Sai y vương Kỳ-vực Đem thuốc cúng Lộc Tử Bốn phương dâng y dược Đều đem đến cho con. Ở trước vua Bình-sa Con hiển bày sức thần Bao nhiêu thuốc đem đến Đầy chật cả gian nhà Dâng đủ cho một ngàn Hai trăm năm mươi vị. Vị Tỳ-kheo Lộc Tử Sức thần đủ Lục thông Bên bờ A-nậu-đạt Tự nói việc làm trước.  <詞 id="50809480">Phẩm 25: LA-VÂN (10 bài kệ) Xưa con từng làm vua Làm chủ nước Ma-kiệt Với đông đảo nhân dân Cai trị bằng nhân nghóa. Lúc ấy có Tiên nhân Uống nước trong hào rãnh Liền đi đến chỗ con Trình tấu con như vầy: “Đại vương, tôi là giặc Uống trộm nước của Ngài Xin hãy trách phạt tôi Như trị người trộm cắp.” Lúc đó con liền đáp: “Tiên nhân giữ pháp dược Tôi tha thứ cho ngài Cứ đi, tùy ý thích.” “Đại vương, tôi hồ nghi Tội ấy chưa trừ được Xin hãy trách phạt tôi Để tiêu trừ tội chướng.” Con nhốt ông sau vườn Rồi quên luôn sáu ngày Sau sáu ngày qua rồi Cũng không cho ăn uống Do nhân duyên như vậy Dù không có ác ý Vẫn đọa ngục Hắc thằng Bị đốt sáu vạn năm. Do dư ương thuở xưa Nay thọ sinh lần cuối Phải ở trong bụng mẹ Sáu năm mới được sinh. Chưa từng khởi loạn ý Thân, miệng không phạm tội Mới biết được thật quả Tội phước không lìa mình. Như vậy ngài La-vân Ở giữa các Tỳ-kheo Bên ao A-nậu-đạt Tự nói việc làm xưa.  <詞 id="50809481">Phẩm 26: NAN-ĐỀ (14 bài kệ) Vào thời Phật Duy Vệ Con cúng nhà tắm ấm Cho các Tỳ-kheo Tăng Tự phát thệ nguyện rằng: “Mong được như các ngài Ở trong chúng Tôn quý Đời đời được trong lành Ly dục, không trần cấu Thân tướng luôn tốt đẹp Thanh tịnh như diệu hoa.” Nhờ vậy khi mạng chung Được sinh lên Thiên giới Ở cõi trời hay người Nhan sắc đẹp đoan chánh Nhiều kiếp sinh ở đâu Đều có thế lực lớn. Mạng chung rời cung trời Sinh ở chốn nhân gian Chư Thiên và nhân dân Ngắm con không biết chán. Gặp tháp Bích-chi-phật Con tu bổ trở lại Trang hoàng thật đẹp nhã Phan lọng treo ở trên Lúc đó con phát nguyện: “Muốn cầu được tướng tốt Thân chói sáng vàng tía Trang nghiêm không ai bằng.” Nhờ đã làm phước này Sinh nước Ba-la-nại Làm con Chỉ-duy-ni Tâm không hề giận, hại. Thấy tháp Phật Ca-diếp Trong lòng rất vui mừng Vội vào trong chùa tháp Dựng cột thật chắc vững Do sửa sang tháp ấy Và trang hoàng tháp Phật Dựng trên một trụ đá Được hưởng phước vô cùng. Nhờ dư phước thuở xưa Nên nay đời cuối cùng Sinh vào tộc Thích vương Được làm em Đức Phật, Thân con tự nhiên có Tướng tốt của Đại nhân Trang nghiêm thành La-hán Tâm trải khắp tam thiên. Phật thấy khắp gọi con Là đoan chánh bậc nhất Đã trừ hết các lậu Đạt được chân diệu pháp. Nan-đề, em của Phật Giữa chúng Tỳ-kheo Tăng Tại ao A-nậu-đạt Tự nói việc tiền thân.  <詞 id="50809482">Phẩm 27: BẠT-ĐỀ (19 bài kệ) Ngày xưa lúa thóc hiếm Đói khát rất hãi hùng Có năm trăm Tỳ-kheo Khất thực đều được cúng. Tất cả các trưởng giả Đều cúng cho Tỳ-kheo Khất thực được trai thực Liền đem đến cho con Tuy món ăn thô dở Thường giấu để nuôi thân Họ cũng không thể biết Nên đều theo lời con Dân đói tề tựu đến Để cầu xin đủ ăn. Lúc đó con gắng sức Vội rời đó bỏ đi Bấy giờ họ chạy theo Đuổi mãi để cầu thực Dù hết sức theo sau Cũng không sao theo kịp. Con liền vượt sang sông Rồi ngồi xuống bên bờ Nhìn chung quanh bốn hướng Chốn tịnh, không người qua Hôm nay ăn một mình Đồ ăn mềm, thơm ngon Được no đủ thỏa mãn Suốt ngày được an vui. Bấy giờ có Tỳ-kheo Bậc Thế Tôn Duyên giác Oai thần cao vời vợi Đã trừ bỏ sinh tử, Tâm con vốn thường nghó Nghèo hèn thật khổ cực Xưa không tu công đức Nên nay thật khốn cùng Liền khởi tâm thanh tịnh Lòng hoan hỷ nghó suy: “Nên cúng cho Tỳ-kheo Vốn là Bậc Chúng Hựu.” Thế Tôn liền nhận lấy Trai thực của con dâng Vì Ngài thương xót con Bay lên ngự tầng không. Lúc ấy con phát nguyện: “Xin chớ để con nghèo Đời sau sinh giàu có Xinh tươi như hoa đẹp Giống Thế Tôn chẳng khác, Đời đời luôn được gặp Khiến con nương pháp ấy Như Nhân giả đã được.” Nhờ đã tạo phước đó Được mãi mãi an vui Ở cõi trời hay người Phước đã tạo tự đến, Cũng được làm quốc vương Trời, người vô số lần Chưa từng đọa ác đạo Cũng không có tội chướng. Nhờ có dư phước ấy Nay là đời cuối cùng Thọ sinh nhà quyền thế Dòng đại tộc Thích vương. Lúc trước Phật Thế Tôn Trở về thăm quê hương Con cùng các hoàng thân Xuất gia làm Tịch chí. Xưa con đã lập nguyện Đến nay được như ý Thành bậc Vô sở trước Diệt độ rất thanh lương. Sa-môn bỏ uy quyền Bạt-đề theo Phật dạy Bên ao A-nậu-đạt Tự nói hành nghiệp xưa.  <詞 id="50809483">Phẩm 28: LA-BÀN BẠT-ĐỀ (14 bài kệ) Thời Phật Câu-lâu-tần Được người xây dựng tháp Lúc ấy con ở đấy Thấy ngôi chùa quá to Khi xây dựng tháp ấy Con buông lời trách rằng: “Tháp này lớn vô cùng Bao giờ mới thành tựu Nên làm ít công đức Như vậy dễ thành hơn Đã đỡ hao công sức Chùa tháp cũng mau thành.” Miệng thốt ra lời dữ Do lời nói tạo tội Sau khi tuổi thọ hết Liền đọa vào địa ngục, Mãn báo địa ngục ra Mang thân lùn, xấu tệ Đời đời sinh ở đâu Bị mọi người khinh chọc. Đến thời Phật Ca-diếp Làm quạ đen chim đỏ Đường đến Ba-la-nại Bay liệng giữa rừng cây, Thấy hào quang Thế Tôn Chúng Tỳ-kheo theo hầu Liền theo Phật đảnh lễ Cất tiếng kêu não nuột. Khi Thế Tôn du hành Trong thành Ba-la-nại Đều theo Ngài ra vào Thường bay quanh kêu hót Nhờ làm công đức ấy Lại được làm thân người Gặp Đấng Chánh Đẳng Giác Bậc Đạo Sư tối thượng Xuất gia làm Sa-môn Là đệ tử Đức Phật Thành tựu Vô sở trước Diệt độ thật thanh lương. La-hán được tự tại Sức thần đủ Lục thông Được gọi bậc Trì pháp Chánh chân có biệt tài Tất cả chúng tụ hội Lắng nghe tiếng của con Chư Thiên và nhân dân Tất cả đều hoan hỷ. Con tạo tội chút ít Cũng tạo phước không nhiều Đều phải thọ thật quả Các tội phước đã tạo. Ngài La-bàn Bạt-đề Ở trước chúng Tỳ-kheo Bên ao A-nậu-đạt Tự nói việc làm xưa.  <詞 id="50809484">Phẩm 29: MA-ĐẦU-HÒA-LUẬT-CHÍ (21 bài kệ) Xưa tại Duy-da-ly Con thọ thân khỉ lớn Chạy đến cầm bát Phật Các thầy thấy la mắng: “Đừng làm bể bát Phật.” Thế Tôn bảo chúng Tăng: “Các thầy chớ la rầy Nó không làm bể bát.” Lúc ấy con cầm bát Từ từ trèo lên cây Lấy đầy một bát mật Vừa từ cây trở xuống Tay cầm bát mật đầy Dâng lên Đức Thế Tôn. Trong mật có trùng nhơ Bậc Chánh Giác không nhận Vì Phật thấy trong bát Ong chết cùng mật tạp. Con làm sạch bát mật Lại dâng lên Đức Phật Thế Tôn bèn xem xét Và cũng không thọ nhận Con lấy nước rửa sạch Rồi đến trước đảnh lễ Lấy nước rưới lên trên Đổ đầy một bát khác Cúng dường Thế Tôn xong Tâm vô cùng hoan hỷ. Thế Tôn, Đấng Tối Thượng Lúc đó độ ong chết Liền thọ nhận bát mật Ngài dùng với các thầy. Khi ấy con vui mừng Chắp tay hướng lên Phật Chuyên tâm gần Pháp vương Lòng con luôn tinh tấn Lúc ấy con phát nguyện: “Khiến con làm thân người Đời sau gặp Thế Tôn Liền hiểu nghóa tối thượng.” Nhờ tạo phước đức ấy Nên được làm thân người Gặp Đấng Chánh Đẳng Giác Bậc Đạo Sư vô thượng Xuất gia làm Sa-môn Theo hầu bên Đức Phật Con được vô sở trước Diệt độ rất thanh lương Làm La-hán tự tại Sức thần đủ sáu thông Lấy tên là Xuất Mật Các Tỳ-kheo cũng biết. Nhờ trước đã tạo phước Nên nay được kính trọng Cùng mấy trăm Tỳ-kheo Du hành khắp đây đó Dù gặp nơi nghèo khổ Tỳ-kheo Tăng đói khát Tâm tự phát nguyện rằng: “Tôi muốn được nước mật.” Biết tâm con đang nghó Mọi người liền trở về Đem đến mật, cơm ngon Dâng lên con cúng dường. Con vừa thọ nhận xong Tự nhiên hóa ngon bổ Dùng đó cúng chúng Tăng Khả ý, rất no đủ. Khi con sinh ra đời Do công đức thuở trước Vượt thoát rất nhẹ nhàng Hiểu thấu chân diệu pháp. Như xưa con đã nguyện Liền được như ý muốn Cúng dường Phật Thế Tôn Sở cầu được đầy đủ. Các Nhân giả đều rõ Con đã tạo công đức Nên nay hưởng thật quả Khả ý, tốt, an ổn. Như thế ngài Xuất Mật Ở giữa chúng Tỳ-kheo Tại ao A-nậu-đạt Tự nói việc làm xưa.  <詞 id="50809485">Phẩm 30: THẾ TÔN (50 bài kệ) Bậc Quang Minh tối thượng Giữa thế gian, tối tôn Đã trừ hết cấu nhiễm Hàng phục các hội chúng Bậc Thông Tuệ thấy khắp Đại Nhân thông tất cả Vượt thoát oán, sợ hãi Thuyền pháp đến bờ kia, Thấu triệt vòng chuyển hóa Vui thay, thương thế gian Độ thoát khỏi sinh tử Vì nghóa cứu chúng sinh Trừ khử cho mọi người Mở hết các trói buộc Bậc Tối Thắng giữa đời Thuyết pháp để khai ngộ. Bậc Đại Nhân toàn trí Danh Đại hùng vang xa Pháp diệu sáng vô biên Độ thoát bằng thắng pháp. Đại lực không phân biệt Mở bày tuệ sáng lớn Khuyên dạy mọi thế nhân Bậc Y Vương cứu độ. Thế Tôn không oán sợ Vô thượng trừ ưu sầu Vì từ mẫn nên độ Chúng sinh trong ngục lớn. Bậc Long Trượng, Sư Vương Đại Tỳ-kheo vô trước Thế Tôn đại trí tuệ Cứu tế chúng trần lao Tinh tấn có đại lực Phương tiện rất kiên cường Hướng dẫn chúng trời, người An tịnh trong đạo lớn. Phật, Thiên Chủ tối thượng Tất cả chúng quỷ thần Đều lạy Bậc Thắng Trí. Phật thương xót thế gian Nên thường trụ sinh tử Quyết phá lưới Ma vương Sức thần đại từ bi Độ thoát khỏi ngục lớn. Bậc Long Tượng trời người Đầu tiên giữa chúng hội Quảng diễn giảng pháp yếu Đưa chúng đến tịch tịnh Bậc Tôn Trưởng Tiên nhân Thọ lãnh pháp Thế Tôn Thành bậc Đại đệ tử. Đạo Sư đức tối thắng Bậc Chúng Hựu tối tôn Bậc Vô Thượng diệt khổ Độ tận khắp muôn nơi, Bậc đủ các tướng tốt Đoạn tuyệt các sắc dục Dứt sạch các ân ái Bấy giờ đến cung rồng Tại ao A-nậu-đạt Mọi việc làm thành tựu Bay lên trên hư không Chúng đệ tử vây quanh Gồm năm trăm La-hán Vì bi mẫn xót thương Từ tâm ban khắp thế Quán sát chúng Tỳ-kheo Sau đó Phật tự thuyết: “Nghe rõ lời Ta nói Hạnh nghiệp của tiền thân Thuở xưa có tạo tác Nay phải bị dư ương Thân mạng Ta lúc trước Làm người tên Văn La Phỉ báng Bích-chi-phật Thiện Diệu, bậc Vô nhiễm; Mọi người đều kéo đến Bắt trói Phật Thiệu Diệu Nhốt vào ngục cầm giam Bắt đi như tử tù. Lúc ấy thấy Sa-môn Bị trói buộc khổ não Lòng Ta bỗng thương xót Nên cứu thoát cho Ngài. Bởi do tội ương này Đọa địa ngục rất lâu Sau được sinh làm người Thường bị đời phỉ báng. Do nghiệp tội dư sót Ở vào đời sau cùng Ngoại đạo Tu-đà-lợi Nghị luận phỉ báng Ta. Từng là Bà-la-môn Học rộng, giỏi đạo thuật Có năm trăm đệ tử Đang giảng trong rừng cây Thì có bậc Thần túc Tỳ-kheo ngũ thông lại. Ta thấy đạo nhân tới Phỉ báng lời ác hiểm: “Ông quá nhiều ái dục Tự cao sống trong rừng.” Các Ma-nạp<註 n="1"/>1 nghe vậy Cùng theo Ta rao truyền. Khi ấy chúng học chí Đến nhà nhà xin ăn Phỉ báng với mọi người: “Tiên nhân có dục uế.” Do phạm tội như vậy Bị Tu-đà-lợi mắng Năm trăm đệ tử Phật Cũng đều bị khinh chê. Phật là Nhất Thiết Trí Còn phỉ báng sai lầm. Năm trăm đệ tử ấy Chính Tỳ-kheo các ông Phạm tội ương đó rồi Phải đọa trong ác đạo Rơi vào ngục Thái sơn Chịu khổ đau tàn khốc. Vì do dư ương này Bị mỹ nữ Chiên-già Ở trong hội chúng lớn Lén vu oan hại Ta. Từng làm ba anh em Cùng nhau tranh của cải Xô người xuống vực sâu Lấy đá đè cho chết. Vì phạm tội như vậy Đọa địa ngục Thái sơn Bị đốt tại Hắc thằng Khổ đau không thể tưởng, Cũng do tai ương ấy Điều-đạt đẩy đá đè Đá rơi xuống văng tung Trúng dập ngón chân Phật. Lái thuyền vào sông biển Cùng muốn vượt biển sâu Khi cùng đi trên thuyền Rút dao giết thương nhân Vì phạm tội báo này Thân đọa trong địa ngục Bởi do dư ương ấy Gươm sắc hiện trước Ta. Từng bắt cá đem bán Lúc đó Ta vui mừng Chính do phạm tội ấy Đọa địa ngục Thái sơn Ngục Hắc thằng đốt thiêu Chịu khổ rất đau đớn. Nay vua Tỳ-lâu-lặc Giết hại toàn họ Thích Chính do dư ương ấy Ngày nay bị đau đầu. Thời Thế Tôn Duy Vệ Mắng chửi đệ tử Ngài: “Không nên ăn gạo thơm Chỉ nên ăn lúa mạch.” Bởi do đã phạm tội Miệng nói lời độc ác Đọa vào ngục Hắc thằng Thọ khổ không thể xiết, Lại do dư ương này Bà-la-môn kết oán Thỉnh Ta suốt một thời Ba tháng ăn lúa mạch. Từng là vị y sư Chữa bệnh con trưởng giả Kê đơn thuốc lẫn lộn Khiến bệnh càng nặng thêm Vì phạm tội lỗi này Đọa địa ngục rất khổ. Lại do dư ương ấy Cho nên bị kiết lî. Tiền thân xưa của Ta Từng là thầy dạy võ Cùng lực só thi tài Giết chết luôn đối thủ Bởi vì phạm tội đó Thọ khổ không lường được Lại do trả dư nghiệp Nên đau nhừ bên hông. Xưa Nan-đề-hòa-la Khinh hủy Phật Ca-diếp Nay có người thấy Ta Bảo: “Không đắc Phật đạo.” <卷 id="50809486">