<經 id="n1796">ĐẠI TỲ-LÔ-GIÁ-NA THÀNH PHẬT KINH SỚ</經>














HỘI VĂN HÓA GIÁO DỤC LINH SƠN ĐÀI BẮC XUẤT BẢN

SỐ 1796
ĐẠI TỲ-LÔ-GIÁ-NA THÀNH PHẬT KINH SỚ

A-xà-lê Nhất Hạnh ghi chép

<卷>QUYỂN 1</卷>



<詞>Phẩm 1: NHẬP MÔN CHÂN NGÔN TRỤ TÂM</詞>

Giải thích chung về Đức Tỳ-lô-giá-na thành Phật:

Đại
Tỳ-lô-giá-na thành Phật thần biến gia trì:

Tiếng Phạm Tỳ-lô-giá-na là tên khác của mặt trời, nghóa là nghóa trừ tối
khắp sáng; nhưng mặt trời ở thế gian thì có giới hạn, nếu chiếu
ở bên ngoài thì không
thể chiếu đến bên trong, sáng ở bên này thì không đến bên kia; lại chỉ
sáng ban ngày thì không
sáng ban đêm; ánh
sáng trí tuệ Như lai thì không phải như vậy, có công năng chiếu
sáng khắp tất
cả mọi nơi, không có
trong ngoài, nơi chốn, ngày đêm khác nhau.

Nêu ví dụ:

Ví dụ một: Lại nữa, sự vận hành của mặt trời ở cõi
Diêm-phù- đề, khiến tất cả cây cối, lùm rừng, tùy theo phần tánh của chúng đều được lớn thêm, các công việc ở thế gian nhờ đó được thành tựu. Ánh
sáng Đại
Nhật Như lai chiếu khắp pháp giới, cũng khai phát các gốc
lành cho vô lượng chúng sinh một cảnh bình đẳng ,
cho đến sự nghiệp
thế gian, xuất thế gian đều được tốt đẹp, đều
do đây mà thành tựu.

Ví dụ hai: Lại như mây dày tối tăm che khuất mặt trời thì, cũng không phải mặt trời bị mất đi. Gió lớn thổi mây đi thì ánh
sáng mặt trời
hiện ra, cũng không phải mặt trời mới sinh, mặt
trời tâm Phật cũng như

thế, dù bị
mây dày vô minh, phiền não, nói suông che lấp, nhưng mặt trời tâm Phật vẫn không bị giảm, rốt ráo tướng thật các pháp
Tam-muội tròn sáng không
bờ bến, vẫn không làm tăng thêm. Do các nhân
duyên như thế, mặt trời
thế gian không thể ví dụ, chỉ lấy một phần nhỏ
tương tự kia, cho nên
phải thêm chữ Đại vào, mà gọi là “Đại Tỳ-lô-giá-na”.

3. Giải thích: Thành Phật, tiếng Phạm đầy đủ phải nói là thành Tam-bồ-đề.
nghóa là Chánh giác chánh tri, nghóa là dùng trí như thật, biết rõ quá khứ, vị lai, hiện tại
số chúng
sinh chẳng phải
số
chúng sinh,
hữu thường, vô thường… Tất các pháp đều hiểu biết rõ ràng, nên gọi là Giác; mà
Phật tức là giác, cho nên văn lược , chỉ là nói thành Phật.

Thần biến gia trì: Xưa dịch là thần lực che chở, hoặc được
Phật che chở , nhưng ở đây (Đức Phật) tự chứng
Tam-bồ-đề, vượt ngoài tất cả tâm địa, hiểu rõ các pháp vốn
bất sinh, đó là chỗ “lời nói đều rốt ráo, tâm hành cũng
vắng lặng”. Nếu xa lìa năng lực oai thần của Như lai thì
dù Bồ-tát Thập địa cũng không đạt đến cảnh
giới kia, huống chi những người còn trong sinh tử.

Ý nghóa của Đức Thế-tôn:

Bấy giờ, Đức
Thế-tôn vì nguyện đại bi từ
thuở trước, mà
nghó rằng: Nếu ta chỉ trụ
trong cảnh giới như thế thì các hữu tình không thể nhờ đó mà được lợi ích. Vì thế Như lai trụ ở thần thông tự tại gia
trì Tam-muội, khắp vì tất
cả chúng sinh, chỉ bày các đường để vui
mừng thấy thân, nói các tánh dục để ưa thích nghe pháp, tùy theo các tâm hành khai mở pháp môn
quán chiếu, nhưng
sự ứng hóa này
không từ thân,
hoặc miệng, hoặc ý của
Tỳ-lô-giá-na
sinh ra, trong bất
cứ thời gian,
không gian, bờ mé
sinh diệt đều không thật có. Ví như nhà
ảo thuật, gia trì năng
lực chú thuật vào cỏ thuốc hiện ra những việc
chưa từng có, cảnh năm
căn đối diện làm vui tâm chúng sinh, nếu bỏ gia trì thì
sau đó mất đi. Huyễn ảo của Như lai
Kim Cang cũng giống như vậy, duyên hết thì diệt, cơ khởi
thì sinh, ngay nơi
sự mà chân không
có cùng tận. Vì thế nói thần lực che chở kinh; nếu theo bản Phạm thì nên nói
đủ là Đại Quảng Bác
Kinh Nhân-đà-la Vương.

Giải thích danh từ:

Nhân-đà-la Vương là Đế-thích: nói kinh này là kho bí yếu
của tất cả Như lai, là
oai tức đặc biệt tôn quý trong các giáo pháp Đại
thừa, giống như Thiên
Mục là người đứng đầu Thích Thiên, nay sợ đề
kinh quá rộng cho nên không nêu đủ.

Phẩm Nhập môn Chân ngôn Trụ Tâm: Bản Phạm có đủ hai đề:

Phẩm Tu Chân Ngôn Hạnh.

Phẩm Nhập môn Chân ngôn Trụ Tâm.

Trộm nói nghóa của nhập trụ gồm cả tu hành, do văn rườm rà
nên chỉ để một đề mà thôi.
Chân ngôn:
Tiếng Phạm là Mạn-đát-la, tức là chân ngữ, như
ngữ, không vọng, không khác.

Thích Luận của ngài
Long Thọ nói là
Bí mật hiệu, xưa dịch
là Chú, không phải dịch đúng.
6. Phẩm này nói chung về đại ý của kinh: Phẩm này nói chung về đại ý của kinh, cái gọi là tự tâm chúng sinh, tức là trí
Nhất thiết trí, hiểu rõ như thật, gọi là
Nhất thiết trí giả, vì thế ở đây dạy
các Bồ-tát, chân ngôn là môn, tự tâm
phát Bồ-đề, tức tâm đầy đủ muôn hạnh, tâm thấy
Chánh đẳng giác; tâm chứng
Đại Niết- bàn, phát khởi tâm
phương tiện, cho nên nói:
Phẩm Nhập môn
Chân ngôn Trụ Tâm.

Nhập môn Chân ngôn lược có ba việc:

Thân mật môn.

Ngữ mật môn.

Tâm mật môn.

Việc ấy dưới đây có nói rộng. Hành giả dùng ba phương tiện này, để tự thanh tịnh ba nghiệp, thì được
Tam-muội của Như lai che chở, cho đến có thể ngay trong đời này, đầy
đủ Ba-la-mật, không cần trải
qua nhiều kiếp số, tu hành
đầy đủ các hạnh đối trị, do đó trong Đại Phẩm chép: hoặc có
Bồ-tát khi mới phát tâm, liền bước lên địa vị
Bồ-tát không lui sụt, hoặc có
khi mới phát tâm, liền được Vô thượng Bồ-đề,
thường xoay bánh xe pháp, ngài
Long Thọ cho rằng như đi đường xa, người cỡi xe dê mà đi thì lâu mới đến, người đi xe ngựa còn hơi nhanh, nếu
người nương thần thông thì trong khoảnh khắc khởi tâm liền đến chỗ
muốn đến, không được
nói trong thời gian khởi làm sao mà đến được.

Tướng thần thông như thế không được sinh nghi, là ý chỉ sâu
kín của kinh này.

Đi vào văn kinh:

Kinh chép: Tôi nghe như vầy: Một thời,
Bạc-già-phạm, trụ trong cung pháp giới Như lai gia
trì năm nghóa đầu của
kinh, như trong luận Trí Độ có nói rộng, nhưng
bản Phạm kinh này, thiếu
không có tựa chung, Sa-môn Nhất Hạnh nói
đại bản Tỳ-lô-giá-na,
có mười muôn bài kệ, vì sâu rộng nên khó tu trì, bậc Thánh
truyền pháp, phải dò xét tông yếu kinh này, gồm hơn ba ngàn
bài tụng, văn nghóa hành pháp của chân ngôn lược bỏ cả, vì không phải bản chính của Đại kinh nên không nêu tựa chung; nay
so
sánh thì
chẳng tổn hại gì cho nghóa .

Nghóa của Bạc-già-phạm:

Bạc-già-phạm: các vị
Luận sư giải thích đầy đủ gồm có
sáu nghóa, nay trong tông này,
Bạc-già-phạm có nghóa là
Năng Phá, như người cầm vũ khí
sắc bén thường hàng phục được kẻ thù. Những bản khác không có danh từ này, có nhiều bàn bạc xét
sự tích ngài, nên
hiệu là Năng phá.

Thế-tôn cũng
như thế, dùng ánh sáng trí tuệ rộng lớn, phá tất
cả phiền não, vô minh
của thức tâm, những thứ này vốn tự vô sinh,
cũng chẳng tướng mạo,
nhưng khi mặt trời trí tuệ xuất hiện thì bóng tối
hoặc nghiệp tự tan biến,
vì thế gọi là nghóa phá. Thích luận cũng chép:
Bà- già dịch là Phá, Bà dịch là
Năng phá, Phật có khả năng
phá dâm, nộ,
si nên gọi là Bà-già-bà.

Hàng Nhị thừa tuy phá ba độc cũng không hiểu rõ hết.
Như vật đựng hương thơm thì vật đó có mùi thơm . Lại như đốt cháy cây cỏ,
dùng sức yếu kém thì
tro than không hết; Như lai như vào kiếp lửa đốt
cháy, tất cả đều cháy
hết, không khói, không tro, nên gọi là Bà-già-bà.

Dẫn luận: Lại nữa,
Đế-thích Thanh Luận cho rằng người nữ là Bạc-già,
ng- hóa là muốn tìm nhân
duyên để dứt bỏ phiền não, lại có nghóa là từ
đó sinh ra. Kim Cương Đảnh
Tông thì dịch nghóa này là: Người nữ tức
là Bát-nhã Phật Mẫu,
người có tri kiến vô ngại, đều từ đó sinh ra, họ
có chí cầu nhân duyên
được tương ứng, mọi phiền não nói suông đều dứt hẳn, khác với dục vọng thế gian nóng bỏng, chỉ tạm dừng
trong chốc lát, mà thật ra lại càng thêm.
Vì Mật Giáo không thể nói thẳng ra
được, nên thường diễn
tả bằng ẩn ngữ như vậy. Người học nên suy nghó từng thứ một. Lại,
Bạc-già-phạm tức là đới hữu thanh, như người
có nhiều tiền của, gọi là người giữ gìn
tài sản, do có vàng, nên gọi là người giữ
vàng: Như lai vì có đủ
các đức tốt đẹp nên gọi là Trì chúng đức.

Thích Luận cũng chép: Bà-già
dịch là đức, Bà dịch là Có, do đó
Bà-già-bà dịch là có đức.

Lại, Bà-già dịch là danh thanh, Bà dịch là Có, vì thế
Bà-già-bà dịch là hữu
danh thanh. Tất cả thế gian không ai có đức thanh danh
như Phật, chính là nghóa ấy.

Bạc-già-phạm
cũng dịch là Thế-tôn:

Trong kinh thường dịch
là Thế-tôn, đó là từ dùng để khen ngợi (khen ngợi) công đức, theo ngữ pháp
Tây Vực, khi nói về người nào thì phải có từ tôn xưng, không dám nói thẳng tên vị ấy ra, trước phải khen ngợi công đức của họ, như nói: Đại trí
Xá-lợi-phất!
Thần thông Mục-kiền-liên,
Đầu-đà Đại Ca-diếp, Trì luật Ưu-bà-ly… cho nên
trong kinh này gọi là
Bạc-già-phạm Tỳ-lô-giá-na. Ở đây cũng thuận theo
văn pháp Trung quốc mà
đặt ra danh từ Thế-tôn ở dưới.

Kinh chép: Bạc-già-phạm
trụ Như lai gia trì: Bạc-già-phạm:
tức là Bản địa pháp
thân Tỳ-lô-giá-na.

Nói về Như lai:

Kế là nói:
Như lai, là thân gia trì của Phật, chỗ ở của Như lai
gọi là thân thọ dụng
của Phật, tức thân này là chỗ ở gia trì của Phật.
Tâm vương của Như lai,
các Đức Phật an trụ mà an trụ trong đó, đã từ
năng lực gia trì khắp
mọi nơi sinh ra, tức là không hai không khác với
pháp thân vô tướng,
lại dùng thần lực tự tại giúp tất cả chúng sinh
thấy dung mạo mật thân, nghe lời mật ngữ, ngộ pháp
mật ý, tùy theo căn tánh
họ mà chia ra các thứ
khác nhau, tức chỗ ở này gọi là chỗ Gia trì.

Nói về chổ ở:
Lại nữa,
giải thích khen ngợi gia trì chỗ ở, nên gọi là
Quang đại kim cang pháp giới
cung. Đại: là không có bờ mé, Quảng: là không thể tính đếm đo ường,
Kim cang: là dụ cho trí
tướng thật, vượt qua tất cả đạo lý lời nói tâm hành, thích hợp với
Vô sở y, không chỉ bày các
pháp, không có đầu,
giữa, sau, không tận cùng, không hư hoại, lìa các
tội lỗi, không thể thay đổi, không thể phá hủy,
nên gọi là Kim cang.

Ví dụ như vật báu Kim cang:

Như vật báu Kim cang ở đời, có ba tính chất quý:

Không thể phá hư.

Hơn hết trong các thứ báu.

Quý nhất trọng các khí cụ chiến tranh.

Ba thứ này
so
sánh với ba thứ Kim cang
Tam-muội trong
Thích Luận, ý phần lớn giống nhau.

Pháp giới là trí thể Kim cang rộng lớn, trí thể này, có chỗ nói là tướng thật trí thân
Như lai, dùng để gia trì, tức là công đức chân thật dùng để trang nghiêm chỗ ở, Cảnh tâm vương khéo trú gọi là
Cung, cung này là nơi các vị
Cổ Phật thành “Đạo”, có chỗ nói là cung
trời Ma-hê-thủ-la.

Thích Luận chép: Năm chỗ
ở Na-hàm trong thiền thứ tư, gọi
là trời Tịnh Cư vượt
qua cõi đó, có chỗ ở của Bồ-tát Thập Trụ, cũng
gọi
là Tịnh Cư,
tên là Đại tự tại Thiên vương. Nay Tông này nói về
nghóa, vì thần tâm tự
tại gia trì nương gá nên gọi là cung Tự tại Thiên
vương
. Nghóa là
tùy theo chỗ Như lai có ứng, đều là cung này, không chỉ
có người đã ra ngoài
ba cõi, tất cả người trì Kim cang đều đến nhóm họp.

Nói về quyến thuộc tốt:

Kế là nói quyến thuộc tốt. Như lai ở trong cung này, là ở
một mình hay có quyến
thuộc? Do đó nói trong đây có vô biên quyến
thuộc thường đến nhóm
họp, cái gọi là Chấp kim cang…

Tiếng Phạm là
Phạt-chiết-la Đà-la, Phạt-chiết-la: là
chày Kim cang. Đà-la: nghóa là cầm nắm, giữ gìn, vì thế xưa dịch là
Chấp kim cang, nay dịch là Trì kim
cang, được cả hai cách giải thích sâu cạn,
đối với nghóa là hơn,
cho nên tùy văn xen vào lời ấy.

Nói về ấn Kim cang:

Nếu theo thường tình của thế đế thì nói là Sinh thân Phật,
thường có năm trăm vị Thần Chấp kim cang kính trọng đi theo hầu hạ, nhưng mật ý của tông này thì
Phạt-chiết-la là Trí ấn kim cang của
Như lai, như thế trí ấn kia số
không đếm được người có khả năng giữ gìn ấn này
thì lại có rất nhiều
(vô biên). Vì sao? Vì chỗ tâm vương đã trú, chắc
chắn có nhiều tâm sở
như cát bụi, lấy làm quyến thuộc. Nay tâm vương
Tỳ- lô-giá-na tự nhiên
thành giác ngộ, bấy giờ tất cả tâm sở đều nhập
vào cảnh Kim cang, thành
trí ấn Như lai nội chứng công đức khác nhau, Trí
ấn như thế, chỉ Phật và Phật mới giữ gìn được.
Y theo nghóa Bồ-đề thì có vô lượng, vô biên trì
Kim cang ấn, Y theo nghóa Phật đà thì có
vô lượng, vô biên Trì
kim cang, do các đức này, đều một tướng một vị đến chỗ mé thật, nên gọi là nhóm họp. Nếu có chút phần nào
chưa bình đẳng, một pháp nào chưa đầy đủ thì không được gọi là tất cả nhóm họp. Nhưng dùng thần lực tự tại để gia trì thì từ tâm vương
Tỳ-lô-giá-na
hiện ra thân tôn đặc gia
trì, bấy giờ vô lượng pháp môn quyến thuộc, mỗi
vị đều hiện thân Chấp kim cang, hiển phát oai thế
lớn mạnh của Như
lai. Ví như Đế-thích tay
cầm Kim cang, đánh tan quân Tu-la, nay các
Chấp kim cang này, cũng giống như vậy, mỗi vị theo một môn, cầm khí
vụ Đại không chiến đấu,
có công năng phá hoại phiền não vô tướng
cho chúng sinh, vì thế so sánh nhau.

Như lai tín giải du hý thần biến sinh, đại lầu các Bảo vương, cao không có chính giữa hay ngoài bìa, dùng các thứ tốt đẹp
sang quý
tô điểm trong đó, thân
Bồ-tát làm tòa Sư tử, Đại chúng đã nhóm họp lẽ
ra có chỗ nói pháp, cho
nên kế là nói lầu gác để ở và tòa Sư tử.

Nói về Tín giải:

Tín giải là bắt đầu từ chân chính phát tâm cho đến thành Phật,
ở khoảng giữa đó gọi
chung là địa Tín giải. Tiếng Phạm là Vy-ngật-lý- ní-đa là nghóa là hớn hở dạo chơi,
thần biến, nghóa là từ khi mới phát tâm đến nay, trồng nhiều gốc lành, khởi các
hạnh nguyện, trang
nghiêm cõi Phật, thành
tựu chúng sinh, thường tiến lên cao hơn, không có
dừng nghỉ, tức là nghóa vượt lên.

Như người ca
múa chuyển động, có thể dùng thân, miệng, ý
một cách khéo léo làm
cho mọi người vui khắp, vì thế sự vượt lên này được gọi là dạo chơi, dạo chơi như thế tức là thần thông tự tại
của Bồ-tát.
Nói Tỳ-lô-giá-na khi còn
hành Đạo Bồ-tát, dùng năng lực Tam-muội nhất thể
nhanh chóng, cúng dường vô lượng
Thiện tri thức, thực hành
hết vô lượng các độ
môn, pháp tự lợi lợi tha đều đầy đủ, nếu được như thế thì trí báu Như lai
sẽ
nhóm thành, bí mật trang nghiêm pháp giới
lâu quán, cao hơn tất cả
đối với tất cả thật báo sinh ra, giống như
Chân-đà ma-ni đứng đầu
các thứ báu, vì thế nói du hí thần biến sinh ra lầu
gác Bảo vương, cao rộng
vô cùng, phải biết rộng khắp không ranh giới,
vì ngoài bìa không thật
có, nên ở giữa cũng hông thật có, đây thì khắp
tất cả xứ thân đều là chỗ ở, phải biết lâu
quán như vậy ở cùng khắp tất cả nơi chốn.

Nói về tướng lầu gác trang nghiêm:

Kế là nói tướng lầu gác trang nghiêm, giống như có người
dùng các thứ kim cang
nhiều màu sắc để tô điểm kim cang, nhưng thể
tánh của nó không có
khác nhau, ở đây cũng vậy, lại dùng các thứ công
đức quý báu của Như
lai, để tô điểm lầu gác Bảo vương. Vì sao? Vì không có pháp nào xuất ra tánh báu như thế;
Nhưng tướng vắng lặng bậc nhất, dùng Thần lực che chở của
Như lai, khiến người đáng độ, tùy theo
pháp môn là biểu tượng,
nếu thấy, nghe, tiếp xúc, hiểu biết được thì lấy đây làm cửa mà vào pháp giới. Như nhân duyên Đồng tử
Thiện Tài vào cung điện Di-lặc.

Thân Bồ tát làm tòa sư tử:

Trong đây nên
nói rộng thân Bồ-tát làm tòa Sư tử; trên nói cung Kim cang pháp giới tức là thân
Như lai, sau nói về lầu gác
lớn Bảo Vương, cũng chính là thân
Như lai. Nay nói tòa
Sư tử, nên biết
cũng vậy. Sở dó nói
thân Bồ-tát là vì khi còn hành đạo Bồ-tát, theo thứ
lớp tu hành “Địa
Ba-la-mật” cho đến Địa thứ mười một. Phải biết Địa
sau lấy Địa trước làm nền tảng, vì thế nói Như lai dùng thân
Bồ-tát làm tòa Sư tử.

Thích luận chép: Ví như
sư tử ở trong các loài thú bước đi một
mình mà không
lo sợ, Phật cũng như vậy, ở trong chín mươi
sáu
thứ ngoại đạo, hàng
phục tất cả không sợ hãi, nên gọi là Sư Tử trong
loài người, chỗ Như lai
ngồi, dù trên giường hay dưới đất, đều gọi là tòa Sư tử.
Nay nghóa trong tông này nói:
Sư tử là tâm
Bồ-đề mạnh mẽ, từ khi phát tâm đến nay, được tiến lên thế lực rộng lớn, không yếu hèn,
giống như sư tử hể con
gì bị chúng bắt thì nhất quyết là được không để mất, tức là nghóa tùy ý cứu người không
luống uổng, nếu giải thích lược qua, nói rằng thâm tâm kính pháp của
các Bồ-tát, cho đến dùng thân làm
tòa Sư tử để mang đội Phật, nên gọi là thân
Bồ-tát làm tòa
Sư tử. Kim cang kia gọi là Hư không
vô cấu Chấp kim cang, cho đến Kim Cang Thủ
Bí Mật Chủ, các bậc
Thượng thủ như thế, trong mười cõi
Phật chúng
trì, Kim cang nhiều như số
cát bụi đều đông đủ, và các Bồ-tát như
Bồ-tát Phổ Hiền,
Bồ-tát Di-lặc,
Bồ-tát Văn-thù,
Bồ-tát Trừ Nhất Thiết Cái Chướng… Các Đại
Bồ-tát vây quanh trước sau mà nói pháp, kế là
nói về chúng cùng nghe.

Hỏi đáp về nói trước:
Hỏi:
Kinh do Phật nói, vì
sao nói về chỗ ở của quyến
thuộc trước?

Đáp: Ví như
vua trong một nước nếu có mệnh lệnh về việc hành chính, thì trước phải ra khỏi triều đình rồi đặt ra và phán
quyết hình phạt,
khen thưởng, lúc bấy giờ quan chép
sử ghi rằng: Thời gian nào đó, nhà vua ở chỗ nào đó, cùng các vị đại thần nào đó hội họp luận
bàn, có mệnh lệnh như
thế, muốn cho người trong nước tin phục vâng hành không còn nghi ngờ. Đấng
Pháp Vương cũng giống như vậy, khi
sắp nói pháp lớn, chắc chắn ở giữa chúng Đại
Bồ-tát quyến thuộc để
chứng minh, đó là lý do
khiến người nghe sinh tín, do tâm kính tin, mới nhập vào pháp như thế, được tu hành chứng đắc, lại càng
sinh tín, cho
nên trước nêu chúng.

Nói về các vị chấp Kim cang:

Hư không vô cấu Chấp kim cang: tức
là thể của tâm Bồ-đề, lìa
tất cả sự tranh chấp nói rộng, giống như hư không
trong sáng không bị
ngăn che, không dơ, không nhiễm, cũng không phân
biệt, tâm như vậy
chính là Kim cang trí ấn, người trì được ấn này
gọi là Hư không vô
cấu Chấp kim cang.

Lại nữa, Hư không du bộ
Chấp kim cang: Du Bộ là nghóa bất trụ,
thắng tấn, thần biến, với tâm Bồ-đề thanh tịnh,
đối với tất cả pháp đều
không chấp đắm, thường tiến tu muôn hạnh, phát
sinh thần thông rộng

lớn, nên
gọi là Hư không du bộ.

Lại nữa, Hư không vô cấu
Chấp kim cang: tức là hạt giống
bình đẳng của tự môn A, tu hạnh vô trú, ví như
dùng phương tiện
gieo trồng, mầm rễ dần dần mộc lên, cho nên kế là nói về khai hành ấn
Kim cang.

Thứ ba, Hư không
sinh
Chấp kim cang: như mầm mống đã mộc, bốn đại, thời tiết là duyên, hư không chẳng
chướng ngại, niệm niệm
thấm nhuần nuôi lớn, tâm Bồ-đề cũng vậy, Vô
sở đắc là phương tiện,
muôn hạnh làm duyên, sinh được chân thật, cái
gọi là Đại không sinh,
nên gọi là Hư không sinh.

Thứ tư, bị tạp
sắc y
Chấp kim cang: như mầm mống lớn lên,
cành, lá, hoa, thật dần lớn lên, cây tâm Bồ-đề
nở hoa muôn đức cũng
vậy, do đó nói đủ các màu sắc.
Lại nữa,
dùng các mầu pháp giới nhuộm tâm Bồ-đề Vô cấu
này, thành Mạn-trà-la
đại Bi, cho nên gọi là bị tạp sắc y.

Thứ năm, Thiện hành bộ
Chấp kim cang:
Chữ Thiện, tiếng
Phạm là Tỳ-chất-đa-la, có các nghóa:
đoan nghiêm, hạt giống. Ví như đã được
trái, trở lại làm hạt giống.

Khéo bước đi: là oai nghi của các Đức Phật, là khéo biết thời nghi đáng độ không đáng độ, các việc
thông suốt, bíp lấp… dùng phương
tiện thân, miệng, ý, để
ứng với các căn cơ chúng sinh, trong khuôn phép
tà vọng đều thành Phật
sự, cho nên lấy làm tên.

Thứ sáu, là trụ nhất thiết pháp bình đẳng Chấp kim cang: nghóa là trụ trong tánh bình đẳng của tất cả các Đức Phật, là tất cả pháp nhân
quả, tự tha, hữu vi, vô vi… nhập vào trí Như thật
này đều rốt ráo bình
đẳng, đồng một thật tế, do trì được trí ấn
này, nên lấy đó làm tên.

Nhưng năm câu ở trên cũng đều là công đức chân thật của
Như lai không có
sâu cạn khác nhau, vì muốn phân biệt giúp cho người dễ
hiểu, cho nên làm thứ
lớp để nói mà thôi.

Thứ bảy, ai mẫn vô lượng chúng
sinh giới
Chấp kim cang: thương
xót này còn gọi là cứu giúp, nghóa là đã trụ
trong pháp tánh bình đẳng thì tự nhiên đối với tất cả
chúng sinh, phát tâm đồng thể
thương xót, cảnh giới các loài chúng
sinh vô lượng cho nên tâm đại bi ấy cũng
không có hạn lượng, đây là một trong các công
đức của Như lai, vì thế
người hành trì, do đó lấy làm tên.

Thứ tám, Na-la-diên lực
Chấp kim cang: đã phát tâm
thương xót,
nếu đầy đủ thế lớn mạnh thì sẽ cứu giúp
được, cho nên kế là nói trong
kinh so
sánh
sức mạnh
sáu mươi con voi, không bằng
sức mạnh một con

Hương tượng,
cho đến cuối cùng sức mạnh Na-la-diên là hơn hết;
mỗi lỗ chân lông của
sinh thân Phật đều bằng sức mạnh Na-la-diên, do
đó thân pháp giới dụ
cho sức mạnh của Na-la-diên.

Thứ chín, Đại Na-la-diên lực Chấp kim cang: nghóa là giữ gìn năng lực thần thông bí mật, như
Nhất-xiển-đề ắt chết
nhanh chóng, hàng Nhị thừa thật tế làm người chứng đắc rồi chết, các Đức Phật là
bậc Y Vương thấy rõ tánh Như lai thì chắc chắn là như Sư Tử rống, đối với nhân duyên cứu giúp, tâm không hèn nhát, các
Bồ-tát còn không
thể như như, cho nên lại nói không chung với tất
cả sức mạnh của
Đại Ma-la-diên.

Thứ mười, Diệu Chấp kim cang: Diệu gọi là không còn ai
sánh bằng, còn có nghóa là không ai hơn,
giống như đề hồ ngon ngọt cùng cực, không thể thêm nữa,
thường không thay đổi, không xen, không tạp.
Như lai cũng vậy, tất cả công đức, đều không ai
sánh bằng, không ai
vượt hơn, việc làm trong các cõi cũng chỉ vì một
việc nhân duyên này,
do đó gọi là Diệu Chấp kim cang.

Thứ mười một,
Thắng Tấn Chấp kim cang:
Thắng nghóa là Đại Không, Đại không là Biến nhất thiết xứ, cho nên có khả năng khởi thần thông
nhanh chóng.
Người nương trụ ở đây, khi vừa phát tâm liền thành
Chánh giác, không động
sinh tử mà
đến Niết-bàn, nên gọi là thắng tấn.

Thứ mười hai, Vô Cấu Chấp kim cang: tức
là lìa tất cả thứ che lấp tâm Bồ-đề; ví như thể tánh vàng thật hoàn toàn
trong sạch, nếu
dùng các cách nung luyện các thứ báu, mài ngọc,
lại sáng đẹp hơn thì biết được chất ban đầu, còn lẫn lộn các hạt cát bụi, có khả năng giữ gìn
Kim cang trong sạch rốt ráo này, do đó lấy làm tên.

Thứ mười ba, Nhận tấn Chấp kim cang: Chữ
Nhận này tiếng Phạm là
sự giận dữ trong
sự giận dữ,
sự bén nhọn trong
sự bén nhọn,
dịch nghóa giống như dao nhọn, giữ gìn trí Kim cang sắc
bén này thì tất cả chỗ khó dứt trừ đều dứt trừ hết, chỗ khó tiêu diệt thảy tiêu
diệt sạch,
vì thế lấy làm tên.

Thứ mười bốn, Như lai giáp
Chấp kim cang:
Như lai giáp: là đại
từ, dùng đây trang nghiêm thân che chở chúng sinh,
thực hành Phật sự, không bị tất cả phiền não
làm tổn thương, còn hàng phục được những
hạng người thô ác, cho nên lấy làm tên.

Thứ mười lăm, Như lai cú sinh Chấp kim cang:
Cú gọi là chỗ
ở tức là Đại không sinh; công đức tự chứng
của các Đức Phật, từ tánh Như lai
sinh ra, gia trì thân này, từ Như lai tự chứng công đức
sinh ra, do

không lìa “tự
môn A nên gọi là Như lai cú sinh”.

Thứ mười sáu, Trụ vô hý luận Chấp kim cang: chính là trụ tuệ Đại không, nghóa là quán tướng thật
duyên khởi,
chẳng sinh,
chẳng diệt,
chẳng đoạn, chẳng thường, cũng không có đến đi,
một, khác, đó là chỗ
dứt những lời nói rộng, pháp như Niết-bàn, giữ
trí ấn như thế, cho
nên lấy đó làm tên.

Thứ mười bảy, Như lai Thập lực
sinh
Chấp kim cang: tức là trí phương tiện của Đức Phật, diệu quyền như thế từ chỗ nào
sinh ra?
Nghóa là từ mười Trí lực của Như lai sinh ra, giữ
ấn này, cho nên
được lấy làm tên.

Thứ mười tám, Vô Cấu Nhãn Chấp kim cang: tức
là ngũ nhãn của
Như lai, vì tâm Bồ-đề rốt ráo
thanh tịnh, nên dùng tất cả cách quán
sát tất cả pháp, biết
rõ kiến, văn, giác, tri không hề
chướng ngại, có thể
trì Kim cang ấn như thế, cho nên lấy làm tên.

Thứ mười chín,
Kim Cang Thủ Bí Mật Chủ: Tiếng Phạm Bá-ni, tức là bàn tay nắm giữ, chưởng trì Kim cang và thủ chấp nghóa giống
nhau, cho nên trong kinh hai danh từ xen nhau nêu bày. Ấn-độ cho
Dạ- xoa là bí mật, vì thân, miệng, ý của nó nhanh chóng
ẩn mật khó có thể
biết được; xưa dịch hoặc nói mật tích hoặc lược
nói nghóa cạn cợt thì
Bí Mật Chủ tức là vua Dạ-xoa, cầm chày Kim cang thường theo che chở
Đức Phật, nên gọi là Kim Cang Thủ. Như trong đó
có nghóa sâu sắc.

Thân,
ngữ, ý bí mật của Như lai:

Nói Dạ-xoa tức là thân, ngữ, ý bí mật của Như lai, chỉ có
Phật và Phật mới biết được,
cho đến Bồ-tát, Di-lặc… đối với thần thông bí mật ấy, năng lực vẫn chưa bằng, bí mật nhất trong các bí mật, cái gọi
là vua của tâm bí mật,
đó gọi là Bí Mật Chủ, có khả năng trì ấn này
nên gọi là Chấp kim cang.
Các vị Thượng thủ như thế nhiều như số cát bụi trong mười cõi Phật cầm chày Kim cang nhóm họp đầy đủ; nếu
còn bản Phạm,
sẽ nêu tên ở dưới, mỗi vị đều có tiếng tăm rộng lớn, lẽ ra
gọi là Hư không vô
cấu… hư không du bộ… cho đến Bí Mật Chủ… Vì
sao? Vì các vị
Thượng thủ Chấp kim cang này mỗi vị đều có Vô lượng
bộ loại quyến thuộc, Đại
bản vẫn còn đủ. Nhưng nói chung cương yếu
kia thì cành ngọn đều
theo, đối với các Tông thường dùng thì không đáng thiếu.

Nói về số lượng các Đức Như lai:

Nói như
số cát bụi của mười cõi Phật: là Trí ấn khác nhau
của Như lai,
số ấy vô lượng, chẳng thể dùng toán
số ví dụ mà biết được, lại
dùng mười trí lực Như
lai, mỗi trí lực hợp với số cát bụi trong một
cõi Phật,
để tiêu
biểu số chúng nhóm họp. Nghóa thế giới hải, thế giới tánh, cho đến nghóa một cõi Phật, như trong
Thích Luận có nói rộng.
Nhưng vì công đức nội chứng
của Tỳ-lô-giá-na này được gia trì cho nên từ mỗi trí ấn đều hiện thân
Chấp kim cang, hình
sắc tánh loại, đều hiện ra
bên ngoài. Mỗi vị tùy
theo duyên tánh dục của mình, để dẫn dắt nhiếp
hóa chúng sinh. Nếu những người tu hành
siêng năng tu tập thì
sẽ khiến cho ba nghiệp đồng với
Bổn tôn, từ một môn này được vào pháp giới, tức
là khắp nhập vào tất
cả pháp giới môn.

Nêu chúng Bồ tát:

Kế là nêu
chúng Bồ-tát,
suy tôn bốn Thánh làm
Thượng thủ; trước nói các vị Chấp kim cang vốn là trí ấn
Như lai, nay
Bồ-tát này
nghóa gồm định tuệ lại
gồm Từ bi, cho nên được tên riêng, cũng là công đức nội chứng
của Tỳ-lô-giá-na.
Như Chấp kim cang
số chúng nhiều như cát bụi trong mười cõi Phật, nên biết
các Bồ-tát, pháp môn tương đối,
cũng có chúng nhiều như
cát bụi trong mười cõi Phật, để gia trì, đều được
từ một môn pháp giới,
hiện thành một thân Thiện tri thức. Lại,
Bát-nhã Thích Luận nói: Khi sinh thân
Phật thành đạo,
A-nan Mật Tích Lực só… gọi là nội
quyến thuộc, các vị
Thánh như Xá-lợi-phất,
Mục-kiền-liên… và các Bồ-tát không lui sụt như Di-lặc, Văn-thù, các Bồ-tát một đời
Bổ xứ, gọi là Đại
quyến thuộc. Ở đây nói thân gia trì của Phật cũng vậy. Các vị Chấp kim cang đều giữ mật ấn
Như lai, gọi là
nội quyến thuộc, các
Bồ-tát do tâm đại Bi dùng phương tiện phổ môn,
che chở vô lượng chúng
sinh, giúp cho Pháp Vương, làm việc Như lai,
gọi là đại quyến thuộc.
Vì thế, Kinh Đại phẩm chép: Muốn làm nội quyến thuộc, muốn được đại quyến thuộc của các Đức Phật, phải học
“Bát- nhã ba-la-mật”.

Bồ-tát Phổ Hiền:
Phổ là cùng khắp tất cả mọi nơi; Hiền là rất tốt đẹp, nghóa là tâm Bồ-đề đã khởi nguyện hạnh
và thân, miệng, ý đều
bình đẳng khắp tất cả mọi nơi, tốt đẹp thuần
nhất đầy đủ các đức,
nên lấy đó làm tên.

Bồ-tát Từ Thị: là bốn tâm vô lượng của Phật. Ở đây lấy chữ
Từ làm đầu; từ này là từ trong giòng họ Như lai
sinh ra, có công năng giúp
cho tất cả thế gian không ngừng dứt nhà Như lai,
đó gọi là Từ Thị.

Ở trên nói
Phổ Hiền, là đức tự chứng bản nguyện đã mãn,
muốn giáo hóa chúng sinh
cho được đạo này, nên kế nói sau.

Bồ-tát Diệu Cát Tường: nghóa là trí tuệ vô thượng của Phật,
giống như đề hồ thuần tịnh bậc nhất. Thất-lợi,
Hán dịch là Cát tường nghóa là đầy đủ các đức; hoặc

dịch là Diệu
Đức, cũng dịch là Diệu âm, nghóa là dùng năng lực đại
Từ bi giảng nói pháp
mầu, giúp cho tất cả đều nghe, cho nên nói sau ngài Di-lặc.

Bồ-tát Trừ Nhất Thiết Cái Chướng: chướng
là các thứ tâm cấu của
chúng sinh, làm che mắt thanh tịnh
Như lai, không thể
mở sáng, nếu
dùng pháp Vô phân biệt, dứt trừ các lời nói
rộng, giống như mây
sương tan biến thì mặt trời hiện ra
trong sáng, cho nên nói
Trừ cái chướng, việc làm của Như lai trong các cõi, đều vì một việc nhân duyên này, cho
nên nói sau Bồ-tát Diệu Âm.

Bát nhã phải có thiền định:

Lại nữa, người tu hành, tuy học
Bát-nhã ba-la-mật, nhưng nếu không
Thiền định thì vẫn như người mù, dù gặp ánh
sáng mặt trời cũng không thấy được, cho nên
sau
Văn-thù Diệu Tuệ liền nói tam-muội
Trừ cái chướng. Bốn vị
Bồ-tát này là bốn đức của thân Phật, nếu có thiên lệch
sai
sót thì không thể thành
Vô thượng Bồ-đề, cho nên nêu trên hết. Để gom chung các đức nhiều như cát bụi. Các vị
Đại Bồ-tát, nêu đầy
đủ tiếng Phạm, thì lẽ
ra nói là Ma-ha Bồ-đề Tát-đỏa.

Thích Luận chép: Bồ-đề là đạo của các Đức Phật,
Tát-đỏa dịch
là chúng sinh, hoặc dịch
là tâm mạnh mẽ, người này đã dứt hết tham
dục, được công đức
của các Đức Phật, tâm đó không thể dứt bỏ, không
thể phá hoại, như núi
Kim cang, ấy gọi là Tát-đỏa.

Nói về Bồ đề tát-đỏa:
Lại nữa,
người này tâm có thể làm việc lớn , không lui
sụt
không lay động, tâm mạnh mẽ, đối với nhiều
chúng sinh, khởi đại Từ bi thành lập Đại thừa, có khả năng thực hành đạo lớn, được chỗ cao nhất, cho nên chắc chắn nói pháp, phá được tất cả các thứ phiền não như tâm
đại tà kiến, đại ái,
đại ngã… do đó gọi là Ma-ha Tát-đỏa.

A-xà-lê nói: Y theo
nghóa đúng, thì phải nói là
Bồ-đề Sách-đá, Sách-đá, này
nghóa là chịu đựng, ưa thích tu hành, giữ vững
không xả bỏ, nhưng
Thanh minh có pháp như thế. Nếu nói về văn tự, nghóa ấy
tuy đúng, mà âm vận
không lưu thông thuận tiện thì được lấy đặt vào
cho tiện nên Thế luận sư cho là Tát-đỏa, các vị
trao truyền, học tập
thuận theo lời văn kia.

Có ba thứ Tát-đỏa:

Theo tông Du-già thì Tát-đỏa lược có ba thứ:

Ngu Đồng Tát-đỏa: Phàm phu trong
sáu đường không biết nhân quả của thật đế , tâm hành tà đạo, tu tập nhân khổ, đắm mê ba cõi, chấp
chặt không xả, nên lấy đó làm tên.

Hữu thức Tát-đỏa:
là hàng Nhị thừa, vừa mới biết được lỗi lầm
tai hại của sự sinh tử, tự cầu ra khỏi, được
đến Niết-bàn, đắm mê “hóa thành”, nghó là diệt độ, đối với công đức Như lai không
sinh tâm ưa
thích phát nguyện, nên lấy đó làm tên.

Bồ-đề Tát-đỏa: Vô thượng Bồ-đề, vượt ngoài tất cả các thứ tội
lỗi suy đoán, nói rộng, như thế hoàn toàn thuần
thiện trong sạch không thể hiểu rõ nghóa đại khái, tức là bản tánh chúng
sinh là tâm không
thể suy nghó bàn luận, có khả năng chịu đựng việc
thành đạo như thế,
nguyện muốn tu hành bền vững không lay động, cho nên gọi là
Bồ-đề Sách-đá.

Các căn cơ hội họp nghe pháp:

Người có công nghiệp lớn lao như thế, có khả năng chuyển
trao cho tất cả chúng sinh,
nên gọi là Ma-ha Tát-đỏa. Các Đại chúng này, vây quanh trước
sau Như lai Đại nhật dùng vô
lượng thân, miệng,
ý cung kính cúng dường, để nghe pháp.

Kế là nói khi các căn cơ hội họp để nghe pháp, tức kinh cho
rằng ngày Như lai vượt ba thời gia trì. Thân, miệng,
ý, cú pháp môn ba
bình đẳng . Nhưng kinh này
truyền khắp Diêm-phù-đề, lược có mười
muôn bài kệ, nếu Đại chúng nhiều như cát bụi trong mười cõi nước, mỗi vị
đều nói rộng pháp môn
thân, miệng, ý khác nhau thì không có hạn
lượng, thời phần nói pháp này, phải (làm) thế nào? Cho nên người kết tập
nói: Bây giờ, trú ở Phật nhật mà giảng nói pháp, như thời phần ở thế gian
thì có quá khứ, hiện
tại, vị lai, kiếp lượng dài ngắn các thứ khác nhau.

Nói về ba phần đầu, giữa, cuối:

Hơn nữa, y theo
sự vận hành của mặt trời trong bốn Thiên hạ (bốn đại châu) thì một châu ngày đêm đều có
sơ phần, trung phần và hậu phần (ba
phần đầu, giữa, cuối) cho đến ba mươi thời…
sát-na không dừng, thay nhau xô đẩy, dùng mắt thanh tịnh
quán sát, tướng ba đời hoàn toàn không thật có, không đầu
không cuối, cũng không đến
không đi, đấy là mặt
trời thật tướng, tròn sáng thường trú, vắng
lặng như hư không, chẳng có thời phần dài ngắn khác nhau. Nhưng nhờ thần lực của Phật giúp hành giả
Du-già sống trong vô lượng kiếp cho là như thời
gian một bữa ăn, hoặc
cho thời gian một bữa ăn là vô lượng kiếp, dài ngắn tự tại đều thích ứng với các căn cơ, tướng Vô định là thật có cho nên
nói mặt trời Như lai.

Trong thời gian này Phật nói pháp gì? Đó là ba câu pháp môn
bình đẳng thân, miệng, ý. Nói ba nghiệp… của
Như lai, đều đến cảnh
giới thật tế mầu nhiệm
bậc nhất, thân… bình đẳng với ngữ, ngữ bình đẳng với tâm,
giống như biển lớn, khắp mọi nơi chốn đồng một vị mặn,
nên gọi là bình đẳng.

Nói về cú: Cú:
Tiếng Phạm là
Bát-đàm dịch đúng là
Túc (Chân)
Thanh Luận nói là nghóa tiến
hành, chỗ ở, như người giở chân, hạ chân thì chỗ
dấu chân in gọi là
Bát-đàm. Nói từ “Cú đậu” nghóa cũng như vậy, cho
nên đồng một tên mà
thôi. Nay y theo tông này, nói tu theo đạo lý, lần
lượt tiến tu, được trú ba bình đẳng, gọi là cú.
Chính vì dùng thân, miệng,
ý bình đẳng bí mật giá
trì, làm chỗ nhập môn, nghóa là dùng mật ấn
thân bình đẳng, chân lời nói bình đẳng, diệu quán tâm bình đẳng
làm phương tiện, để thấy được thân gia trì
Dụng thân, thân gia trì Dụng thân này, tức là thân
Tỳ-lô-giá-na biến
nhất thiết, thân biến
nhất thiết, chính là
trí thân bình đẳng của hành giả.

Dại ý kinh này là nhập môn bình đẳng:

Cho nên, người
trụ ở thừa này, vì không làm mà làm, không
đến mà đến, nên gọi là bình đẳng cú, tất cả chúng
sinh đều nhập vào đó, mà thật không thể nhập, không có chỗ nhập, nên gọi là bình đẳng,
pháp môn bình đẳng, là
đại ý của kinh này.

Bồ tát Phổ hiền:

Lúc ấy, Bồ-tát Phổ Hiền là người đứng đầu, các vị Chấp kim cang Bí
Mật Chủ làm người đứng đầu, được Đức
Phật Tỳ-lô-giá-na gia
trì nên hăng hái, thị
hiện thân kho Vô tận trang nghiêm , cho đến các loài hữu tình nghiệp thọ chủng trừ, lại có mầm mống
sinh khởi, nghóa là
sắp nói pháp môn bình
đẳng này, cho nên trước dùng tự tại gia trì làm cảm động đại chúng, đều hiện cảnh giới phổ môn bí mật
trang nghiêm,
là việc chưa từng có,
không thể suy nghó bàn luận, do người kia nghi hỏi mà giảng nói thì người nghe càng thêm tin ưa, thâm nhập ý
nghóa lời nói, như phần tựa
kinh Pháp Hoa, nhân duyên phẩm Tùng Địa
Dõng Xuất, trong đây sẽ nói rộng.

Phổ Hiền Bí mật chủ:
Lại nữa,
Phổ Hiền Bí Mật Chủ… các vị nhân giả thượng thủ, tức là trí thân khác nhau
của Tỳ-lô-giá-na, đối với cảnh giới như thế, thông đạt đã lâu, nhưng các Thiện tri thức các môn giải thoát này hiện ra, mỗi vị đều dẫn dắt vô lượng chúng đương cơ đồng vào pháp giới
Mạn-đồ-la, vì nhiều lợi ích như vậy nên mới nhập pháp môn thực hành hạnh
Bồ-tát. Như lai gia trì,
hăng hái thị hiện năng lực thần thông rộng lớn, như
Sư tử đầu đàn khi muốn rống lên thì chắc chắn trước thân nó phải
ra sức,
tỏ ra sức mạnh rồi mới
phát ra tiếng, Như lai cũng như vậy, khi muốn làm

Sư tử rống thì chắc chắn phải giảng nói tất cả
Trí môn, vì thế trước
hăng hái thị hiện kho vô
tận trang nghiêm. Cái gọi là trang nghiêm: nghóa là
từ một thân bình đẳng, hiện khắp tất cả oai nghi,
oai nghi như thế, đều là mật ấn, từ một lời bình đẳng, khắp hiện tất cả âm thanh, âm
thanh như thế, đều là
chân ngôn; từ một tâm bình đẳng, khắp hiện tất cả Bổn tôn, Bổn tôn như thế, đều
là Tam-muội. Nhưng mỗi tướng ba
nghiệp khác nhau này, đều
không bờ mé, không thể đo lường, nên gọi là
Vô tận trang nghiêm.

Dẫn kinh:

Kinh Như lai
Bí Mật Tuệ chép: Bồ-tát Trừ Cái Chướng ở
trong pháp hội, muốn biết
lượng thân Phật, bèn nhờ Đại Mục-kiền-liên
tìm, Mục-liên lên đến cung điện
Phạm thiên vẫn còn thấy Như lai như
ở trước mắt. Oai nghi thân Phật, âm thanh nói pháp vẫn như
cũ không khác, cho đến tất cả thần lực
của Mục-liên, đi đến cõi
Phật phương khác, cũng không
khác cung điện Phạm thiên.

Thần lực của Như lai:
Bấy giờ,
Bồ-tát Trừ Cái Chướng và Mục-kiền-liên, không thể
đo lường, các ngài tự
đến quán sát, trải qua mười phương mỗi phương
thế giới nhiều như số
cát sông Hằng, đều thấy Như lai, không rời khỏi chỗ ngồi vẫn giảng nói pháp, cho đến tất cả thần thông thế lực của các
ngài vòng quanh hết mười
phương cũng như vậy, sau đó lại trở về, mới thầy
Trừ Nghi Thiên nữ cách Phật không xa, thấy nhập vào Tam-muội, liền khởi niệm rằng: Ta nghe nói
Thiên nữ này, thông đạt Vô lượng
môn Tam-muội, ta phải quán
sát xem hiện giờ Thiên nữ đang trụ trong
định nào, lại dùng hết
tâm lực quán sát, không thể đo lường chỗ tâm kia
đã hành, nhóm họp vô
lượng chiếc trống trời, mỗi trống đều cao lớn như núi chúa Tu-di ,
dùng thần lực cùng một lúc phát ra âm thanh, muốn làm cho Thiên nữ xuất định mà không thể được, cho đến Đức
Phật dạy: Khi ta chưa phát tâm Bồ-đề thì Thiên nữ đã có khả năng trụ trong
Tam- muội này, chính là
nghóa không bờ mé.

Thân Tỳ-lô-giá-na trùm khắp:

Tỳ-lô-giá-na như thế khắp ở tất cả các thế giới trong mười
phương mỗi phương đều
hiện thân che chở của Phật, mỗi thân ấy, đều có mười cõi Phật như
số cát bụi… các đại chúng
Bồ-tát Kim cang, đại chúng này các căn tướng tốt đẹp, cũng lại vô biên,
nhiều như dầu mè, đầy khắp pháp giới ở giữa hư không chẳng có chỗ hở, lại như nhà vua có kho
chứa lớn, nếu muốn
chuyên chở người thì tự do mở ra bày khắp, nên nói
là kho trang nghiêm. Lại nữa,
các đại chúng này, chỉ nhờ năng lực oai thần Phật,
nên được thấy cảnh
giới không thể suy nghó bàn luận như thế, nếu Như lai bỏ
sự gia trì thì không hiện ra được, không phải chỗ giới hạn tự tâm
của các vị ấy đạt đến
được. Nếu hành giả bên trong tu Tam-muội Ban-chu, ở
ngoài trông mong thần lực che chở thì có thể dùng
sinh thân do
cha mẹ và thấy các Đức
Phật mười phương.

Nêu ví dụ:
Như vào ban đêm trời trong không có mây ngước nhìn thấy
các sao, nghe được pháp
âm rõ ràng không chướng ngại. Nhưng cảnh
giới này, do tâm hành
giả thanh tịnh mà sinh hay do Phật che chở mà
sinh? Nếu do nội tâm tức là từ tự
tánh sinh, nếu do Phật lực thì từ tha tánh
sinh tất cả không khác ý
nghóa bàn luận của ngoại đạo, chỉ là do tự tha đều không, hòa hợp
cũng không, lại đều do nhân duyên mà được thành tựu. Vì
sao? Vì trong nhân ngoài duyên hễ thiếu cái nào thì không hiện
tiền, phải biết tướng
trang nghiêm như thế, khi đến không từ chỗ nào, khi
đi ũng chẳng về đâu,
rốt ráo bình đẳng không ra ngoài Như…

Dẫn Kinh:

Kinh chép: Không từ
thân, hoặc ý, hoặc ngữ của Phật
Tỳ-lô-giá- na
sinh ra, tất cả mọi nơi bờ mé
sinh diệt không thật có, nhưng tất
cả nghiệp thân, ngữ, ý
của Tỳ-lô-giá-na, tất cả nơi chốn, tất cả thời
gian ở cõi hữu tình,
giảng nói pháp Chân ngôn Đạo cú, đây là xoay vần
giải thích kho trang nghiêm
của Phật, sở dó không cùng tận, không giới
hạn, là vì không khác
thân trùm khắp mọi nơi, thường trụ bất diệt của Như lai, tùy thường không khởi diệt nhưng có thể dùng tất cả ba nghiệp,
đến khắp tất cả mọi
nơi, bất cứ lúc nào trong ba đời, mười phương, nói
đạo tối thật, giáo hóa
chúng sanh, phép tắc của bậc thầy giúp tâm họ
đến với Phật đạo.

Kinh chép: Lại hiện dung mạo của
Chấp kim cang,
Bồ-tát Phổ Hiền,
Liên Hoa Thủ… khắp trong
mười phương, giảng nói Chân ngôn đạo thanh tịnh cú pháp, cái gọi là mới phát tâm cho đến Thập Địa thứ lớp ở đây
sinh đầy đủ, duyên nghiệp
sinh nhiều lên loài hữu tình ng- hiệp loại, hạt giống tuổi thọ hoại, lại có mầm chồi
sinh khởi, lại nhiều
tướng trước, ý nói, không những thị hiện thân Phật, đủ khắp tất cả các thế giới trong
mười phương, mà còn hiện thân
Bồ-tát Kim cang… cũng
dùng khắp tất cả mọi
nơi, hơn nữa, như số cát bụi trong mười cõi
Phật, các Bồ-tát Chấp kim cang… thân miệng tâm ấn khác nhau không
đồng, như thế mỗi hình
loại quyến thuộc của Bổn tôn, đều như
Tỳ-lô-giá-na, đầy đủ tất cả thế giới trong
mười phương, như lưới trời Đế-thích giao

xen không ngăn ngại.

Nêu ba vị Thánh để tôn xưng người đứng đầu:

Nay lược nêu
ba vị Thánh, là để tôn xưng người đứng đầu.
Chấp kim cang ứng với
môn Kim cang trí tuệ, là phương tiện hàng phục, Phổ Hiền ứng với môn pháp thân
Như Như, là phương tiện tiêu tai.
Quán Âm ứng với môn
Tam-muội Liên hoa, là phương tiện tăng ích, nêu
ba điểm này thì vô lượng
diệu dụng không thể suy nghó bàn luận, đều đã thu nhiếp ở trong đó, cho đến chư thiên tám bộ chúng, các tiên đắc
năm thứ Thần thông, bên
ngoài hiện Mạn-trà-la để biểu thị, so sánh rất dễ hiểu.
Các thứ nhân duyên như thế, vô
số phương tiện phổ môn ứng
hiện giáo hóa chúng sinh,
tuy sâu cạn, thô tế khác nhau, nhưng nghiên
cứu sự thật kia đều bí mật gia trì, mỗi mỗi đều mở bày tri kiến thanh
tịnh Như lai, nếu xa lìa ấn tướng thật như thế thì ngoài ra đều từ ác
kiến sinh ra, kết làm bè bạn với Thiên ma ngoại đạo, đâu được gọi là cú
nghóa thanh tịnh ư?

Kế lại giải thích rằng cái gọi là câu Thanh tịnh ức là nương
thần thông đốn ngộ
thành Phật. Như Bồ-tát ở các thừa khác, chí cầu
Bồ-đề vô thượng, bao nhiêu cần cù gian khổ không tiếc thân mạng, trải qua vô
số
A-tăng-kỳ kiếp, hoặc có vị
thành Phật, hoặc có vị
không thành Phật.

Vượt lên địa vị Phật:

Nay Bồ tát của môn chân ngôn này, nếu có thể không thiếu
phép tắc, phương tiện tu
hành, cho đến sinh ở trong đây, đợi thấy cảnh
giới vô tận trang nghiêm
che chở, không chỉ hiện ra trước mắt mà thôi,
nếu muốn vượt lên địa
vị Phật liền đồng với Như lai Đại Nhật thì cũng có thể đến được.
Lại nữa hành giả, khi mới phát tâm được nhập tự môn A, tức là từ Kim cang tánh của Như lai
sinh ra đầu mối, phải biết đầu mối của
mầm móng này, xoay chuyển tiến lên, không còn có nghóa
lui sụt, cho
đến thành Bồ-đề,
không hành, có thể thêm lên,
sau đó mới dừng dứt,
cho nên nói thứ lớp đời này đầy đủ.

Trong đây, thứ lớp:
Tiếng Phạm nghóa là bất trụ,
tinh tấn, biến hành. Nghóa là mới phát tâm muốn nhập vào giai vị
Bồ-tát đối với
Pháp yếu chân ngôn này
làm phương tiện tu hành, được đến Sơ địa.

Vượt lên Địa thứ ba:
Bấy giờ,
tâm Vô sở trụ tiến lên không dừng, ấy là đầy đủ Địa
thứ hai, lại y theo pháp
yếu chân ngôn làm phương tiện tu hành, được đến
Địa thứ ba,
lúc ấy, đem tâm Vô sở trụ tiến lên không dừng, được
đến Địa thứ tư; lại y
vào pháp yếu chân ngôn, được nhập vào Địa thứ năm, như thế lần lượt, cho đến đầy đủ
Thập địa, chỉ dùng một hạnh, một
đạo, mà thành Chánh giác.
Nếu nhập vào môn phương tiện khác để mở bày ý
sâu kín thì
cũng đều không lìa thừa báu như thế.

Duyên nghiệp
mà sinh: Nghóa là vì nhân duyên
si ái của
hữu tình, thân, miệng, ý tạo ra các thứ nghiệp không
thanh tịnh, luống dối,
nương các nghiệp như thế
thân sinh trong sáu đường, làm cho luân hồi
thêm dài, chịu đủ các khổ.
Nay tu môn tuệ thanh tịnh ba nghiệp bình đẳng, tất cả các
uẩn, nghiệp thọ hạt
giống trong A-lại-da, thảy đều đốt sạch, được đến tâm Đại Bồ-đề như Hư không vô cấu, hạt giống bình đẳng của tất
cả Như lai, từ trong Bi tạng nẩy mầm pháp tánh, cho
đến cành, lá, hoa, quả
đầy khắp các pháp giới,
thành cây Bồ-đề chúa, nở ra hoa muôn đức, nhưng quán
sát theo nghóa
Tứ Bất Sinh thì đều không
sinh khởi, cũng không
có chỗ khởi, phải biết
sinh này tức là Đại không sinh, cho nên nói
nghiệp thọ hạt giống của
loài hữu tình, được dứt trừ thì lại có mầm
giống sinh khởi.

Thần lực thị hiện của Phật:

Lại nữa, Như lai hiện ra các thiện tri thức và môn pháp giới
số nhiều như cát bụi
trong mười cõi Phật, dù cho lần lượt xem nghe thì
vô lượng, vô biên
A-tăng-kỳ kiếp không thể rộng khắp, nhờ mặt trời
Phật che chở cho nên như khoảng thời gian ngồi trong hội thảy đều hiện ra trước mắt; chính là
sắp nói kinh này, thị hiện tướng tốt, thần
thông không thể suy nghó
bàn luận, như Bồ-tát Văn-thù-sư-lợi xem thấy
sợi lông trắng soi chiếu
một muôn tám ngàn cõi nước, các thứ nhân
duyên của các Bồ-tát
đều hành đạo Bồ-tát, liền biết các Đức Phật muốn
nói kinh Pháp Hoa bỏ quyền
bày thật. Phải biết Kim Cang Thủ… cũng như vậy, thấy khắp thế giới gia trì, chỉ nói pháp môn bình đẳng, liền
biết Như lai sắp nói giáo
nương khắp tất cả, tự tâm thành Phật. Cho nên
lời hỏi ở văn dưới
là nương theo đây mà sinh.

Chấp Kim cang Bí Mật Chủ thưa hỏi Phật:

Bấy giờ, Chấp kim cang
Bí Mật Chủ, ngồi trong chúng hội kia, bạch
Phật rằng: Bạch đức
Thế-tôn! Vì sao Như lai Ứng
Cúng Chánh Biến Tri được trí
Nhất thiết chủng trí? Cho đến trí tuệ như thế, lấy
gì làm nhân? Thế nào là
căn? Làm sao rốt ráo?

Trí Như lai tự
chứng, dù cho dùng thần lực che chở, cũng không
thể chỉ bày cho
người thấy, trước nói ra năng lực thị hiện kho
Vô tận trang nghiêm , đều là
dấu vết của công dụng bên ngoài. Người trí
thấy ngọn nghành thì dụ
với tông bổn, như thấy dấu vết con voi hơn
nhiều loài thú. Chỗ nó dẫm đến lại
sâu rộng hơn, dù không thấy hình dáng
nó, phải biết con voi này
thân lực phải lớn, lại như sấm chớp mưa gào, làm cho chim thú bị rúng động mà chết, trăm
sông chảy xiết hoại núi lở
đồi, tuy không lường
nguồn gốc của nó, nhưng biết ngay được thế lực
của rồng này chắc chắn lớn mạnh.
Nay các đại chúng cũng như vậy, dùng quán
thân miệng, ý Vô tận, của
Như lai, có thể cùng lúc ứng khắp với chúng
sinh
trong pháp giới, khéo thích hợp với căn cơ, trở thành
Phật sự thì biết trí lực
Như lai, chắc chắn trong một niệm, xem xét khắp gốc ngọn, nhân duyên của
các căn cơ rốt ráo
không ngăn ngại, nương theo quyền tục mà còn như thế, huống chi khế hiệp cảnh giới chân thật kia thì
sẽ như thế nào?
Nếu pháp không như thế thì
có dấu vết nhỏ để tìm; ta đã thấy hết như vậy, không biết pháp này từ đâu mà được, cho nên Chấp kim cang do tâm nghi của chúng hội mà hỏi Đức
Phật rằng: Vì sao Như lai Ứng
Cúng Chánh Biến Tri đắc trí Nhất thiết trí này.

Giải thích danh từ Như lai:

Tiếng Phạm lời Đát-tha Yết-đa: Đát-tha là Như; Yết-đa là
Lai, hiểu biết, nói, đi, như các Đức
Phật nương đạo như thật, đến
thành Chánh giác, nay Phật
cũng đến (lai) như thế, nên gọi là Như lai, tất cả các Đức Phật, hiểu biết tướng thật đúng như pháp, hiểu rồi cũng
như tướng thật các
pháp, vì chúng sinh mà nói, nay Đức Phật cũng như vậy, nên gọi là biết
Như thật, cũng gọi nói đúng như thật, tất cả các Đức
Phật được tánh an vui như thế, thẳng
đến Niết-bàn, nay Phật cũng đi như
thế, nên gọi là như
khứ. Thích Luận gồm có bốn nghóa, nhưng xưa dịch Đa là
Như lai, Giới Bổn của
Hữu Bộ nói như khứ, ý của
A-xà-lê là như
khứ, như thuyết. Nay lại
thuận theo đề xưa.

Giải thích danh từ A-la-hán:

Tiếng Phạm là A-la-ha: A-la là phiền não, Ha là hại, là dứt trừ, Thích luận nói là
Sát tặc
(giết giặc). Đức Phật dùng áo giáp nhẫn
nhục, tinh tấn, cưỡi ngựa giữ giới,
cung định, tên tuệ, ngoài phá ma quân,
bên trong giết giặc phiền não,
vì thế lấy đó đặt tên; lại A là bất,
La-ha là sinh, nghóa là hạt giống trong tâm Phật, không
sinh trong ruộng đời
sau, thoát ra lớp vỏ vô minh. Lại nữa,
A-la-ha là nghóa xứng đáng thọ cúng dường vì có công đức như thế, lẽ ra được
sự cúng dường cao nhất của
trời người, vì thế

lấy đó làm tên.

Giải thích danh từ chánh kiến Tri:

Bổn Phạm là Tam-miệu Tam-phật-đà, Tam-miệu là Chánh,
Tam là Biến, Phật-đà là
Tri, do đó gọi là Chánh Biến Tri. Thích luận
chép: Nếu có người nói
vì sao chỉ có Phật như thật thuyết, Như lai, như
khứ, xứng đáng được
thọ sự cúng dường tối thượng ư?

Vì Đức Phật đắc trí tuệ chánh biến (trí tuệ chân chính trùm
khắp. Chánh là tướng
không động, không hoại của các pháp, Biến là không vì một pháp, hai pháp, cho nên biết tất cả pháp không có
dư sót,
ấy gọi là Tam-miệu
Tam-phật-đà. Nhưng trong tông này, Phật-đà là
Giác, nghóa là mở bày, nghóa là do trí tuệ tự nhiên, biết khắp tất cả pháp,
như hoa sen nở tròn không
có dơ bẩn, cũng có công năng mở bày cho tất
cả chúng sinh, vì thế gọi là “Phật”.

Giải thích danh từ Tát-bà-nhã:

Tiếng Phạm là
Tát-bà Nhã-đa, tức là trí
Nhất thiết trí.
Thích Luận chép:
Tát-bà-nhã tức là
Nhất thiết trí,
Nhất thiết nghóa là Vô lượng pháp môn như danh
sắc… mỗi thứ đều nhiếp tất cả pháp, như thế vô
lượng ba, bốn, năm,
sáu… cho đến
A-tăng-kỳ pháp môn nhiếp tất cả pháp, trong tất cả pháp này thì đối với tất cả pháp như tướng một,
tướng khác, tướng lậu, tướng phi lậu, tướng tác, tướng phi tác… mỗi tướng, mỗi mỗi lực, mỗi
nhân duyên, mỗi quả báo, mỗi tánh, mỗi đắc, mỗi thất, tất cả năng lực trí tuệ, tất cả đời, tất cả
chủng loại, đều
hiểu biết khắp, đó gọi
là Tát-bà-nhã.

Trí nhất thiết trí:

Nay nói trí Nhất thiết trí tức là trí ở trong trí, không phải chỉ dùng tất cả thứ biết khắp tất cả pháp, cũng biết pháp ấy rốt ráo, thật tế,
tướng thường không hư hoại,
không thêm, không bớt, giống như
Kim cang, cảnh tự chứng như thế, người nói không có lời nói, người nhìn
không thấy được, không
giống như quả Am-na-lặc trong lòng bàn tay, có thể trao cho người, nếu có thể dùng lời nói truyền trao cho người thì khi
Bồ- tát Thích-ca được Đức Phật Định Quang thọ ký lẽ ra phải thành
Phật ngay. Vì sao tu đủ
phương tiện, phải đợi không thầy tự giác, mới gọi là Phật?

Nêu ví dụ:
Lại như nhìn thấy người đời, bị gươm đao, gậy gộc làm tổn
thương, tuy tin người kia
chịu khổ không thể nghi ngờ, nhưng nói cho nghe các việc rồi cũng không bao giờ
chứng biết, nếu tự thân mình trực tiếp chịu khổ thì mới biết được rõ ràng. Ý nói rằng, vì
sao giúp chúng ta… có
được trí
tuệ tự giác như thế, vì sao được tuệ này rồi,
thì có khả năng
vì vô lượng chúng sinh,
giảng nói phân bố khắp nơi, tùy theo các đường, các thứ tánh dục, các thứ
phương tiện, giảng nói trí
Nhất thiết trí, cái
gọi là an lập vô lượng
thừa, thị hiện vô lượng thân, mỗi việc giống như
lời nói kia, trụ trong oai
nghi kia, nhưng đạo lý Nhất thiết trí này vẫn cùng
một vị, đó là vị giải thoát của Như lai, phương
tiện mầu nhiệm này
làm sao mà chứng được.

Các thứ đường:

Trong đây,
các thứ đường. Tiếng Phạm là Na-diên, cũng dịch là hành, cũng dịch là Đạo, Hán dịch là đạo Đại thừa…
nghóa đồng.
Luận Tỳ-bà-sa chép:
Có năm đạo, người tu theo Đại thừa
(Ma-ha-diễn) thường nói
sáu đường, như thế giảng rộng ra cho đến trong thế giới này có ba mươi
sáu câu-chi đường chúng
sinh , huống chi tất cả thế
giới trong mười phương?

Tánh dục: Tánh dục:
Dục là ham muốn ưa thích, như Tôn-đà-la Nan-đà
ưa năm dục, Đề-bà-đạt-đa
thích tiếng tăm… cho đến những người đắc
đạo cũng đều có sở
thích, Đại Ca-diếp ưa thích hạnh Đầu-đà,
Xá-lợi-phất thích trí tuệ,
Ly-bà-đa thích
ngồi thiền, Ưu-ba-ly thích hiểu biết luật,
A- nan thích học rộng v.v…
sau
sẽ nói rộng. Tánh gọi là chứa nhóm; tướng từ tánh
mà sinh, dục tùy theo tánh mà thực hành, hoặc có khi từ
dục thành tánh, tập dục
thành tánh, tánh gọi là tâm nhiễm , tâm nhiệm làm
việc dục gọi là theo duyên khởi, việc này trong
Thích Luận có nói.

Các đạo phương tiện:

Chủng chủng phương tiện đạo: Bồ-tát Long Thọ dạy: Bát-nhã và phương tiện bản thể là một nhưng công dụng có khác. Ví như
người thợ bạc, dùng phương tiện khéo léo, gia công vàng thành các phẩm
vật khác nhau, tuy đều là
vàng, nhưng mỗi món đều có tên khác.

Nay Tỳ-lô-giá-na cũng như vậy, có khả năng đem thể trí
vàng ròng đến khắp mọi
nơi, để tạo thành các thừa.

Lại nữa, ý hỏi trong đây, tức là phát khởi Đại bi thai tạng
Mạn- trà-la. Trong tâm địa
bình đẳng Tát-bà-nhã, vẽ thành Phật, Bồ-tát,
cho đến Nhị thừa, tám
Bộ chúng… tứ chủng đàn tròn pháp giới, mỗi tâm ấn thân ngữ của bản tôn này, đều là một loại
Thừa khác nhau.
Hơn nữa như có người chí
cầu đạo trí năm thông, liền từ Đại bi thai tạng, hiện ra hình
tướng Vi-đà,
Phạm chí, nói cho nghe hành pháp chân ngôn như
tiên Cù-đàm… hành giả
tinh tấn không lâu thì thành vị tiên này, lại
chuyển phương tiện, liền thành
thân Tỳ-lô-giá-na, như thế, hoặc hiện thân Phật
nói các thứ
thừa, cho đến hiện thân phi nhân nói các thứ thừa, tùy
loại âm thanh hình tướng
đều là chân ngôn mật ấn, hoặc lâu hoặc mau, đều là nhân duyên trống độc, cho nên kinh nói đều đồng một vị, đó gọi là
vị giải thoát của Như lai.

Trí nhất thiết trí lìa tất cả phân biệt:

Vì sao? Vì tướng thật
sắc tâm của tất cả
chúng sinh, từ bản tế
xưa nay thường là trí
thân bình đẳng của Tỳ-lô-giá-na, không phải khi
đắc Bồ-đề, gắng gượng
coi các pháp là không, mà thành pháp giới. Phật
từ tâm địa bình đẳng tự khai mở kho Vô tận trang
nghiêm Đại Mạn-trà-la rồi, lại phải mở bày tâm địa bình đẳng và kho Vô tận trang nghiêm
Đại Mạn-trà-la cho
chúng sinh, khéo léo cảm ứng, đều không ngoài tự môn A, phải biết nhân duyên cảm ứng
sinh ra
phương tiện, cũng không ra ngoài tự môn A. Ví như trong biển lớn,
sóng mòi vô nhau thành năng
sở, nhưng cũng đều cùng
một vị, đó là vị mặn.

Lại nữa, Chấp kim cang nương thần lực Phật, vì muốn khai mở phương tiện bí mật Đại bi thai tạng nên lại nói năm thí dụ, đó
là hư không, đất, nước, gió, lửa. Đầu tiên là thí dụ như cõi hư không lìa tất
cả phân biệt, vô phân
biệt, chẳng phải vô phân biệt, trí Nhất thiết trí này lìa tất cả phân biệt, vô phân biệt, chẳng phải vô phân biệt, đó tức
là nghóa trong Tỳ-bà-sa,
hư không chẳng lỗi, chẳng đức, nay trí thân của Như
lai lìa tất cả lỗi, thành tựu muôn đức, làm sao
ví dụ được? Chỉ
lấy một phần nhỏ tương
tự, huống chi là đại không? Trong đây, so sánh có ba nghóa:

Hư không rốt ráo thanh tịnh.

Không có bờ mé.

Không phân biệt.

Giống như hư không chẳng có phân biệt:

Tánh của tất cả trí tâm cũng như vậy, vì thế dùng thế gian dễ
hiểu không, thí dụ thì
khó hiểu không. Trước nói lìa tất cả phân biệt,
tiếng Phạm là Kiếp-ba,
sau nói vô phân biệt, tiếng Phạm là
Kiếp-ba-dạ-đế, sở dó
lặp lại , là vì trên sự phân biệt lại sinh nghóa
phân biệt, chẳng
hạn như tầm, tứ, nếu
xem qua loa thì gọi là tầm, xem xét kỹ gọi là từ.
Lại như khi nhãn thức
sinh, có phân biệt qua loa, kế là ý thức sinh là
phân biệt kỹ. Xưa dịch
có chỗ cho Kiếp-ba là vọng chấp, ý vị dụ nói,
giống như hư không chẳng
có vọng chấp phân biệt, vô phân biệt, cũng
chẳng phải vô phân biệt.

Lại như hư không lìa tướng hiển sắc, hình sắc:

Lại như hư không lìa các thứ tướng hiển
sắc
hình sắc, không có tạo

tác, nhưng có
thể chứa đựng dung nạp muôn vật, tất cả cây cỏ nhờ đó mà
sinh ra và lớn lên,
sự nghiệp của hữu tình nương đây mà được
thành tựu, trí Phật, hư
không cũng như vậy, tuy lìa tất cả tướng nhưng
thường không
sanh khởi phân biệt, mà vô lượng độ môn, các nghiệp tốt
đẹp đều được thành
tựu, do đó đem làm ví dụ.

Trí nhất thiết trí là chỗ nương:

Câu thứ hai nói: Ví như mặt đất tất cả chúng
sinh đều nương
ở, trí Nhất thiết trí
cũng giống như thế, là chỗ nương của các trời, người, A-tu-la. Như ở thế gian trăm thứ lúa đậu, các cây thuốc, cây cối,
lùm rừng, tùy theo tánh
của nó chia thành vô lượng thứ khác nhau, đều
từ mặt đất mà sinh mầm
rễ, cho đến cành lá, hoa quả lần lượt thành tựu, được tất cả chúng
sinh làm nơi nương ở và vun trồng chăm bón, mặt
đất cũng không nghó
rằng, nay ta gánh vác tất cả thế gian, không nghó
ân đức, không có nhàm
mõi, tăng cũng không vui, giảm cũng không
buồn, sâu rộng khó lường, không thể làm lay động; đất
Nhất thiết trí cũng
như vậy, đã sinh ra tất
cả hạt giống đại Bi Mạn-trà-la, đây là chỗ vô
lượng sự nghiệp của
các Thừa nương ở, đối với sinh tử hay Niết-bàn tâm kia đều bình đẳng, tám thứ gió ở thế gian không thể làm xao động,
lấy những phần nhỏ tương
tự như thế, để làm ví dụ.

Lửa đốt cháy củi, như lửa trí Như lai đốt
sạch của phiền
não:

Câu thứ ba nói: Như lửa đốt cháy tất cả củi không biết thỏa mãn,
trí
Nhất thiết trí cũng như thế, đốt cháy tất cả củi không vô trí, mà
chẳng biết thỏa mãn. Ví
như ngọn lửa, giả sử chất củi đầy khắp thế giới,
đều cao như núi chúa
Tu-di, lần lượt đốt cháy không hề sợ hãi, không nghó rằng, ta
sẽ đốt cháy củi ấy, không đốt cháy củi ấy, cháy mãi không
dứt, càng dữ dội không
thỏa mãn, đốt cháy hết rồi, sau đó diệt theo, lửa
trí Như lai cũng như vậy,
đốt sạch tất cả củi nói suông phiền não, cho đến duyên đối đãi đều hết, chính ánh
sáng trí tuệ này cũng không
có chỗ nương.

Lại nữa, như lửa ở thế gian,
sang hèn đều dùng, có công
năng chiếu sáng trong đêm
tối, người lạc đường đều được nẻo chính, lại đều có công năng thành tựu tất cả các vật, lửa
Nhất thiết trí này, bậc
Thánh, phàm phu dị
sinh đều có, trong đêm dài từ vô thỉ, giúp các vị tu hành thấy đạo như thật, lần lượt thành tựu tất cả
Phật pháp, do đó lấy
làm thí dụ.

Như gió thổi bụi giống như trí
Nhất thiết trí thổi tam bụi phiền
não:
Câu thứ tư nói: Như gió thổi tan tất cả bụi, trí
Nhất thiết trí này thổi tan tất cả bụi phiền não, như khi gió lớn
nổi lên, khói, mây,
bụi, sương tất cả đều
tan biến, bầu trời rộng lớn trong xanh thì ba thần mặt trăng, mặt trời,
sao hiện rõ, chúng
sinh bị
sự nóng bức ép ngặt đều
được mát mẻ, làm cho cây cối, lùm rừng thêm lớn tốt tươi, cũng có công
năng phá diệt tất cả
loài vật. Lại như tánh gió cùng khắp không nương vào đâu, tự tại vận chuyển không gì làm trở ngại được, gió tuệ Như lai
cũng như vậy, thổi tan tất
cả chướng, các, bụi bặm phiền não, giúp
chứng Niết-bàn pháp tánh trong mát.

Lại nữa, có công năng giúp cho tất cả pháp lành thế gian, xuất thế gian thêm lớn, phá diệt cây lớn vô minh, nhổ cả gốc rễ , nhưng năng
lực không chướng ngại
này đều không có chỗ nương cho nên làm ví dụ.

Như nước rửa sạch, nước trí của Phật rửa sạch phiền não:

Câu thứ năm nói: Ví như nước, tất cả chúng sinh vui vẻ nương
ở, trí Nhất thiết trí
này, làm lợi lạc cho các trời và người đời, như nước,
từ cao chảy xuống thấp
làm nhiều lợi ích, thấm nhuần cây cỏ để sinh hoa quả, lại nữa, bản tánh của nước trong
sạch không dơ, không đục,
đều giúp cho các chúng
sinh đói khát được đầy đủ, rửa sạch cặn bã dơ bẩn, trừ hết nóng bức, lặng
sâu khó vào, không thể đo lường, ở trong
hầm hố tánh đều bình
đẳng, nước trí của Như lai cũng như vậy, từ pháp
giới chân thật chảy đến
thế gian, thấm nhuần các đẳng trì, sinh ra pháp trợ đạo, thành quả lớn lao, lợi ích
chúng sinh, thể vô phiền não, cho
nên trong sạch, lìa xa các hoặc do đó không dơ, một tướng không khác vì
thế không vẩn đục, các
hữu chứng đắc nguyện ấy mới dứt, được định trong mát rửa
sạch trần lao, vắng lặng khó
suy nghó, chứng tánh bình đẳng,
vì thế lấy làm ví dụ,
tức là phát khởi nghóa năm chữ ở văn dưới đây.

Nói về tự môn A:

Tự môn A là đất, tự môn phược là nước, Tự môn
La là lửa,
Tự môn Hạ là gió, tự
môn Khư là không, lại như hạt giống ở thế gian,
đất nước gió lửa làm
duyên, hư không chẳng chướng ngại, sau đó mới mọc
lên, hễ thiếu một duyên nào thì không bao giờ lớn
lên, tất cả hạt giống trí tánh của Như lai, cũng
như vậy, liền dùng năm nghóa tất cả trí
môn để làm các duyên,
có thể đến quả mầu Bồ-đề thường trụ, tức là
nhân duyên không sinh
không diệt không thể suy nghó bàn luận.

Quán Kim Cang Thủ, biết chỉ Như lai có tướng Nhất pháp
giới che chở, tâm đã
suy nghó thì biết sẽ nói pháp môn như vậy. Trước ví dụ công đức kia, để phát khởi
sự hiểu biết cho các căn cơ trong Đại
hội, sau đó hỏi Phật trí
tuệ ấy, lấy gì làm nhân, sao gọi là gốc rễ thế nào là
rốt ráo?
Từ đây
về sau, trí ấn Như lai liền định tâm kia, phân biệt nói rộng. Ví như
Bồ-tát Di-lặc, thấy điềm lành
Thần thông của Phật, ngay
khi ấy tâm có sự thắc
mắc nghi ngờ; vì nói pháp sở đắc của đạo tràng
này, được thọ ký
Bồ-đề. Văn-thù phát huy danh, thể, chỉ ra rằng Diệu pháp mầu,
sau đó Như lai dùng ấn thật tướng , dựa vào căn cơ giảng nói,
giúp cho những người
thường chấp chặt lìa được lưới nghi. Ví như trời
xuân mầm giống bắt đầu
nứt vỏ, khi sấm sét nổi lên, nước mưa thấm đượm, thực vật lìa được màng bao,
sẽ nầy mầm, nếu người không có cơ
duyên thì dù được gặp
gỡ nhau, cũng không thể phát khởi lợi ích sâu xa được.

Phật khen chấp Kim cang khéo hỏi:

Đức Phật
Tỳ-lô-giá-na liền bảo Trì Kim Cang Bí Mật Chủ
rằng: Lành thay, lành thay!
Chấp kim cang! Lành thay! Kim cang thủ! Ông hỏi ta nghóa như thế, ông hãy nghe kỹ, khéo léo tác ý, bây giờ ta
sẽ
nói, cho đến các pháp
vô tướng, cho là tướng hư không.

Do Chấp kim cang
Thủ Bí Mật Chủ, lường trước ý
sâu của
Như lai gia trì, lại có
khả năng phát khởi chúng đương thời, làm nhân
duyên sinh hiểu biết, kính lường
Thánh tâm, không mất cơ hội, cho nên nói lại hai chữ lành thay; ta quán tất
cả trời, người, Sa-môn, Bà-la-môn,
cho đến các Bồ-tát hạnh
cạn thấp, không thể ở trước Đức Thế-tôn, phát ra lời hỏi như thế.
Vì sao? Vì nghóa trong ba câu này, đều nhiếp tất cả
Phật pháp và những việc
thần lực bí mật sâu xa. Lại khen rằng: Lành thay! Kim cang thủ!
Ông mới có thể hỏi ta nghóa như thế do được lời nói lành thay của Như lai gia trì.
Bấy giờ, Kim Cang Thủ vô lượng công đức
càng tăng lên, lại nói
pháp đã lãnh thọ, hoàn toàn không sót mất, kế là
liền dạy ông phải nghe
kỹ, khéo léo tác ý, bây giờ ta sẽ nói, cũng vì chúng đệ tử ở đời đương lai, nói nghi thức thọ pháp này với tâm
sâu xa
mà thôi. Vì thế Thích
Luận chép: Nếu người tâm tốt tin thẳng thì người
ấy có khả năng nghe
pháp, nếu không có việc ấy thì không thể hiểu
biết. Như nói bài kệ rằng:

Người nghe thân thẳng như khát uống Nhất tâm nhập vào
trong lời nghóa Hớn hở nghe pháp tâm buồn, vui Người
như thế nên nói họ nghe.

Kinh Vô Tận Ý chép: Dụng tâm nghe pháp có hai mươi ba câu
công đức, đó là nói rộng.

Hợp pháp:

Kinh dạy: Phật bảo Kim
Cang Thủ, tâm Bồ-đề là nhân, bi là gốc
rễ, phương
tiện là rốt ráo, giống như hạt giống ở thế gian, nhờ bốn
đại các duyên cho nên
mọc rễ, cứ như thế lần lượt cho đến trái chín gọi
là rốt ráo.
Nhưng dùng trí trung đạo quán
sát thì không hề
sinh không
diệt, cho nên nghóa nhân
quả thành tựu. Nếu pháp không như thế, có
tướng sinh diệt, đoạn
thường thì rơi vào nói rộng, thảy đều có thể phá, nghóa nhân quả
không thành. Nay hành giả quán tướng thật của tâm cũng giống như vậy,
vượt ngoài tất cả nói rộng, thanh tịnh như hư không, bên trong chứng việc đã làm, được năng lực
tín sâu, tâm
Tát-bà-nhã vững bền không dao động, lìa nghiệp
thọ sinh, thành tựu
sinh chân
tánh, muôn hạnh công đức
từ đây thêm lớn, cho nên nói tâm Bồ-đề là nhân. Tâm
Bồ-đề này, làm nhân hai
câu sau. Nếu trong
sinh tử, đã gieo
trồng gốc lành thì gọi
là quả, vì thấy tướng Phật pháp ở trước.

Nêu ví dụ:

Ví như có người nghe Thiện tri thức nói: Nay trong nhà ông tự có vô lượng kho báu, phải tự
siêng năng tu hành mà mở ra, có
sức chu
cấp cho cả nước, thường
không thiếu thốn, người kia nghe rồi liền sinh
tâm tin thật, đúng như lời nói mà thực hành, cho đến thì công không dứt,
dần dần thấy tướng
trước. Bấy giờ, đối với kho báu công đức, lìa tâm
nghi ngờ, sẽ phát khởi
gia hành tốt đẹp, cho nên tâm Bồ-đề, tức là
nghóa tín tâm
trong sạch.
Thích luận cũng chép: Biển lớn Phật pháp tin thì
vào được; như vua Phạm
thiên khi thỉnh Phật xoay bánh xe pháp, Đức
Phật dạy kệ rằng:

Ta nay mở cửa vị cam lồ

Nếu người sinh tín được vui mừng v.v…

Giải thích bài kệ:

Trong bài kệ này không nói người bố thí, giữ giới,
học rộng, nhẫn nhục, thiền định
sẽ được vui mừng, chỉ nói người tín, ý Phật như vầy: Pháp của ta mầu nhiệm
sâu xa bậc nhất, vô lượng vô
số không
thể suy nghó bàn luận,
không lay động, không nương nhờ, không mê đắm, không có pháp để đắc, chẳng phải bậc
Nhất thiết trí thì không thể hiểu, do đó lấy Tín lực làm đầu, chẳng phải do tuệ… mà vào Phật pháp
được, vì khiến tín tâm
thanh tịnh như thế bền vững thêm lên.

Trong kinh kế là nói đại bi làm gốc, gốc có công năng giữ gìn nghóa giống như rễ cây giữ
gìn cành, lá, hoa, quả, không để nghiêng đổ. Tiếng Phạm gọi bi
là Ca-lô-noa, Ca nghóa là khổ, Lô-noa là
Diệt trừ. Từ như trồng lúa tốt, Bi như nhổ bỏ cỏ úa, vì thế trong đây nói Bi tức là
nói gồm cả đại Từ,
vả lại như khi hành giả tu cúng dường, hoặc dâng
một cành hoa, hoặc hương
hoa… liền dùng tâm Bồ-đề thanh tịnh trùm khắp
tất cả chỗ,
nổi mây cúng dường khắp làm Phật sự, phát khởi bi nguyện hồi hướng cho
chúng sinh, nhổ tất cả gốc khổ, ban
Vô lượng vui,
nhờ gốc lành của mình
và năng lực pháp giới che chở của Như lai mà các nghiệp lành đã làm đều được thành tựu, tức là khắp tất cả trí địa cho
đến cõi hữu tình vô
dư, tất cả đều mọc rễ.

Tùy theo hành
giả dùng tâm vô trú để tu muôn hạnh, tức là được đất đại
Bi giữ gìn, lửa đại Bi đã ấp nóng, lửa
Bi thấm nhuần, lửa
đại Bi sinh mở phát, hư
không đại Bi vô chướng ngại, bấy giờ, vô lượng độ môn nhậm vận khai phát. Giống như
mầm rễ, lá, cành, thứ
lớp trang nghiêm.

Nói về phương tiện rốt ráo:

Phương tiện là rốt ráo, nghóa là muôn hạnh tròn đầy không
thể tăng thêm nữa,
quyền xảo thích ứng chúng sinh rốt ráo làm được
việc, tức là quả mầu
ba mật nguồn gốc Đề hồ.

Lại là tâm Bồ-đề thanh tịnh , giống như vàng thật, bản tánh sáng sạch, lìa các chất dơ bẩn; đại Bi như học tập thợ khéo, dùng
các thứ thuốc, các cách luyện chế, cho đến
soi
suốt mềm dẻo, cong thẳng
tự tại; phương tiện như
nghề khéo đã thành tựu, hễ chế tạo vật gì đều tùy ý thành tựu.
Quyền trong quy chế hơn hẳn các tài nghệ, khéo được
ý kia cũng khó truyền
trao cho người. Như Ma-ha Bát-nhã chép: Các đạo phẩm như
sáu độ, mười
tám Không, Tam-muội, môn tông Trì… đều
vào trong câu Đại bi, tức
là quả trí Nhất thiết trí do muôn hạnh thành tựu.

Gọi là phương
tiện, vì bên trong đầy đủ phương tiện, nghiệp của phương tiện tức là lợi tha, vì thế tiếng Phạm là Ổ-ba-na cũng dịch
là phát khởi, như từ
hạt giống sinh ra quả, quả trở lại thành hạt giống
do đó lấy làm tên.

Nói về Bồ-đề:

Kinh chép: Này Bí Mật
Chủ! Thế nào là Bồ-đề? Nghóa là biết tự tâm như thật, tức là chỉ bày kho báu công đức của
Như lai; như có người tuy nghe kho báu nên có tâm
siêng tìm. Nếu không biết chỗ kho
báu ở đâu thì không
thể đến được, cho nên lại chỉ ra rằng như trên đã nói, pháp
sâu xa mầu nhiệm bậc nhất cho đến chẳng phải bậc
Nhất Thiết Trí thì không thể
hiểu được, pháp này từ chỗ nào mà đắc? Chính là tự tâm hành giả mà thôi. Nếu quán
sát như thật, chứng biết rõ ràng thì gọi là
thành Bồ-đề, thật
sự không do người mà ngộ, không phải
từ người mà đắc.

Hỏi đáp vì sao chúng sanh không được thành Phật:

Hỏi: Nếu ngay
nơi tâm là Đạo, vì sao chúng sinh luân hồi sinh tử,
không được
thành Phật?
Đáp: Vì
không biết đúng như thật. Cái gọi là phàm phu ngu ngơ nếu nghe pháp này thì
sẽ tin chút ít, thức tánh hàng Nhị thừa tuy tự quán
sát nhưng chưa biết đúng như thật, nếu tự biết đúng như thật
thì khi mới phát tâm
liền thành chánh giác, ví như nhà trưởng giả có
người con nghèo khổ, nếu
khi tự biết cha mình thì đâu còn là khách, đâu
còn làm người thấp
hèn? Bấy giờ, hành giả chân chính biết tướng
thật của tâm, thấy tất cả pháp đều
sâu xa mầu nhiệm, vô lượng
vô số, không
thể suy nghó bàn luận,
không động, không nương, không đắm, đều
không thật có, rốt ráo như
tướng Bồ-đề, cho nên kinh lại nói
Bí Mật Chủ là
A- nậu-đa-la Tam-miệu
Tam-bồ-đề, cho đến pháp ấy một phần nhỏ cũng không thật.

Nghóa Vô Thượng Chánh Biến Tri, trước đã nói xong.
Trong đây nói chút ít:
Tiếng Phạm là A-nậu, tức là do bảy hạt
bụi hợp thành, từ
duyên sinh ra sắc rất nhỏ nhiệm, vì thế dùng làm ví dụ.

Nói pháp: lìa
đây thì không có tướng tâm Bồ-đề, ngoài lại
không có một pháp.

Trong kinh kế
đến là nói: Nhân duyên rằng vì sao?

Nói về tâm Bồ-đề:

Tướng hư không là Bồ-đề, người không hiểu biết cũng chẳng mở mang hiểu biết.
Vì sao?
Vì Bồ-đề vô tướng. Ví như hư không trùm khắp tất cả mọi nơi, rốt ráo
thanh tịnh, lìa tất cả tướng, không lay động,
không phân biệt, không
thể biến đổi, không thể phá hoại, vì những phần nhỏ tương tự như thế nên dụ cho tâm
Bồ-đề vô tướng.
Nhưng trong đó lại
có Vô lượng, vô biên việc bí mật
sâu xa, thật
sự hư không ở thế gian
không thể sánh được,
mong người học giả, được ý quên lời.

Lại như hư không xa lìa luống dối phân biệt, cho nên không
hiểu biết tướng, cũng không mở mang cho
biết tướng, các Đức Phật tự
chứng Tam-bồ-đề phải biết cũng như vậy, chỉ là tâm tự chứng tâm, tâm
tự giác tâm, trong đó
không có pháp hiểu biết, không có người hiểu
biết, không có bắt đầu
khai hiểu cũng không có người khai hiểu, nếu
phân biệt ít phần năng
sở giống như cát bụi thì tức là đã chấp tướng pháp
là phi pháp, không lìa
được ngã, nhân, chúng sinh, tuổi thọ, làm sao
được gọi là Kim cang Tuệ.

Kinh tự giải thích:

Lại nữa, trong kinh tự chuyển
giải thích, nói vì
sao
Bồ-đề Vô tướng? Như Thích Luận chép: Trí tuệ
Phật thanh tịnh, ra ngoài
các quán trên, không quán
tướng thường, tướng vô thường, tướng hữu biên , tướng
vô biên, tướng hữu khứ, tướng vô thứ, tướng hữu, vô tướng,
sinh
diệt tướng, không sinh
diệt tướng, vô tướng, tướng bất không của các
pháp, thường thanh tịnh
vô lượng như hư không, cho nên trí Phật vô ngại, nếu quán
sinh diệt thì chẳng được quán không
sinh diệt, nếu quán
không sinh diệt thì không
được quán sinh diệt; nếu sinh diệt là thật thì
không sinh diệt
chẳng thật, nếu bất
sinh diệt là thật thì
sinh diệt không thật, các pháp quán… đều như thế, vì tâm
Bồ-đề thanh tịnh như thế,
vượt ngoài các quán, xa
lìa các tướng, đối với tất cả pháp được
không quái ngại.

Ví như tướng
hư không cũng vô tướng, muôn vật đều nương
vào hư không, mà hư
không chẳng có chỗ nương, muôn pháp như thế đều nương vào tâm thanh tịnh mà tâm thanh tịnh lại không có chỗ
nương thì các pháp này,
cũng lại như tướng Bồ-đề, cái gọi là tướng hư
không thanh tịnh, do đó
Kinh chép: Này Bí Mật Chủ! Các pháp vô tướng
nghóa là tướng hư không.

Kim cang Thủ bạch Phật:

Bấy giờ, Kim
Cang Thủ lại bạch Đức Phật rằng: Bạch đức
Thế- tôn! Người nào tìm
cầu Nhất thiết trí? Ai thực hành Bồ-đề thành
chánh giác? Vị nào phát
khởi trí Nhất thiết trí kia?

Phật dạy: Này Bí Mật
Chủ! Tự tâm tìm cầu Bồ-đề đạt đến
Nhất thiết trí.
Vì sao? Vì bản tánh
thanh tịnh, cho đến vô lượng công
đức đều thành tựu. Bấy giờ,
Chấp kim cang, nghe nghóa Phật nói, tuệ Tát-bà-nhã
chỉ là tự tâm, cho đến
không có chút pháp nào ra ngoài tâm này, vì để
cho chúng sinh đời vị lai
dứt nghi ngờ nên hỏi Phật rằng, tâm Bồ-đề gọi
là một bề chí cầu trí
Nhất thiết trí, nếu trí Nhất thiết trí tức là tâm
Bồ-đề thì trong đây ai là năng cầu, cái gì là
sở cầu? Ai là được giác, ai
là người giác.

Ngoài tâm không có pháp:
Lại nữa,
ngoài tâm đều không có một pháp, người nào phát
khởi được tâm này? Khiến đến quả mầu? Nếu
pháp không có nhân
duyên mà được thành
thì tất cả chúng sinh lẽ ra cũng không nhờ phương tiện mà tự nhiên
thành Phật, vì thế Phật đáp rằng tự tâm tìm cầu
Bồ-đề và Nhất thiết
trí. Vì sao? Vì bản tánh thanh tịnh, tuy tướng thật tự tâm của chúng
sinh chính là Bồ-đề, có Phật hay không Phật đều là
trang nghiêm thanh tịnh, nhưng
không tự biết đúng như thật, tức là vô minh, vì vô minh điên đảo
chấp tướng, cho nên
sinh ra các phiền não như
sinh ái… do phiền não nên khởi các thứ nghiệp đi vào các đường, thọ các thứ thân,
chịu biết bao điều khổ vui, như tằm nhả tơ không có nguyên nhân, tự mình ra mà lại quấn mình trong đó, chịu khổ đốt nấu, ví
như nước sạch ở nhân
gian, tùy theo tâm trời, quỷ, có loài cho là của
báu, có loài cho là lửa,
tâm mình tự thấy khổ, vui, do đó nên biết ngoài
tâm không có một pháp.
Như hành
giả Du-già, chân chính quán tướng thật ba pháp thì
liền thấy tướng thật
của tâm. Tướng thật của tâm, chính là Bồ-đề Vô
tướng, cũng gọi là trí
Nhất thiết trí, tuy lìa các
nhân duyên, cũng chẳng có
pháp nào không nhờ
nhân duyên mà được thành tựu.

Lần lượt dùng phương tiện phân biệt giảng nói:
Lại nữa,
Thế-tôn muốn giúp chúng sinh biết tự tâm như thật, nên lần lượt dùng phương tiện phân biệt giảng nói.
Vì sao? Vì nếu chỉ nói
tự tâm không sinh không
diệt, vì không có nguyên nhân nên nghóa là
giải thoát, cho nên trước
chỉ bày chỗ mê đắm kia.

Kinh chép: Tâm không ở trong, không ở ngoài, và ở giữa, tâm không thật có, như
kinh Đại Bát-nhã, đem Vô lượng môn nhập vào tướng thật các pháp. Nay muốn nêu lên tông yếu ấy, chỉ quán
trong ngoài mười hai xứ
thì thu nhiếp tất cả pháp. Tâm của hành giả từ
xưa đến nay, phần nhiều đối với pháp bên trong chấp trước tướng tâm, trước hết đối với
sáu xứ… tức là lìa các phương tiện như tướng… mỗi
pháp quán kỹ, tâm không
thật có, vô sinh, vô tướng, không có nơi chốn.
Lại khởi niệm rằng, tâm
này ở ngoài ư? Lại ở ngoài sáu xứ đúng như
thật quán sát, tâm cũng
không sinh, vô tướng, không có nơi chốn, vẫn
sợ sai lầm nên hiệp lại
quán sát, ở giữa hai bên (trung gian) cũng không thật có thì ngộ thật tánh của tâm này, vốn tự không
sinh
không diệt,
rốt ráo thường tịnh,
mây nói rộng tan biến, ví như nhờ công năng của phèn nên nước
lắng trong, nước trong nên ngọc hiện, chắc chắn không
từ chỗ khác mà đến.

Ngã chân thật không phải vàng, xanh, dài, ngắn:

Kinh chép: Này Bí Mật Chủ! Như lai Ứng
Chánh Đẳng
Giác, chẳng phải xanh chẳng vàng chẳng đỏ,
chẳng trắng, chẳng hồng tía, chẳng phải màu thủy tinh, chẳng dài,
chẳng ngắn,
chẳng tròn,
chẳng vuông, chẳng sáng,
chẳng tối, chẳng phải nam, chẳng phải nữ,
chẳng phải nam nữ, trước
tóm tắt tất cả pháp nói tướng thật của tâm rồi, nay lại tóm tắt Chân ngã để nói tướng thật của tâm. Xét nghóa tông này,
tức là lấy tâm làm Như
lai Ứng Chánh Đẳng Giác, cái gọi là Đại Ngã của nội tâm.
Như có một loại ngoại đạo, không hiểu tự tâm mà nói rằng: Tu quán Chân
Ngã sắc nó màu xanh, mọi người đã không thấy được,
hoặc nói màu vàng, màu
đỏ, hoặc nói trắng tươi, hoặc nói màu đỏ tím
(cây yến chi), nay nói
nghóa là hồng tía, hoặc nói ta thấy Chân Ngã,
tướng kia rất dài, rất
ngắn, cho đến tướng như người nam… Chỉ có lời nói
này là thật, ngoài ra đều là giả. Nhưng các tướng này, đều từ duyên
sinh, không có tự tánh, làm
sao gọi là Chân thật ngã được? Đối lại những
thứ vọng chấp như thế,
Đức Phật nói Như lai Ứng Chánh Đẳng Giác không có những màu như xanh…
Vì sao? Vì tướng xanh này không bao giờ
sinh thì chẳng phải xanh, tướng thật của xanh không hư hoại, mà cũng chẳng phải
không xanh, phải biết Như lai Ứng
Chánh Đẳng Giác, không
có tướng chắc chắn để
nói, cũng không lìa các tướng như thế.

Ngoại đạo cho các đệ tử sờ voi trong đêm tối:

Như có ngoại
đạo A-xà-lê, vào đêm trăng tối dẫn các đệ tử
đến trước con voi lớn
mà bảo rằng: Ta ở chỗ này chỉ bày chân ngã cho các ông.

Khi những người kia, hoặc dùng mắt nhìn, hoặc dùng tay rờ mó, họ nhìn hình tướng voi, rồi nói: Nay ta đã biết, Chân ngã ấy màu
rất trắng, cao lớn.

Người sờ
ngà voi thì nói: Chân ngã như ngọn giáo.
Người tai voi thì nói như cái ky, người
sờ chân thì nói như cây
cột, người sờ đuôi
thì nói như sợi dây lớn, tùy theo sờ bộ phận nào đều cho là khác nhau, tuy lại càng phải quấy qua lại, nhưng cuối cùng không
thể biết thể thật của con voi.
Nếu người tu Du-già, khi khai mở tâm đạo
sáng suốt,
soi thấy
tâm vương Như lai. Như
trong ánh sáng rực rỡ mắt thấy muôn vật thì không
sinh tranh luận như thế.

Tâm không đồng với tính chất của ba cõi:

Kế lại nói:
Bí Mật Chủ! Tâm không đồng tánh với cõi Dục, không đồng tánh với
cõi Sắc, không đồng tánh với cõi
Vô sắc, không
đồng tánh với trời,
rồng, Dạ-xoa, cho đến đồng tánh với các đường
Nhân phi nhân, cũng là đối trị các vọng chấp, mà hiển bày tự tâm không thay
đổi, cho nên nói tâm
này đồng tánh với ba cõi; có các ngoại đạo cho
rằng, tánh ta đồng với
cõi Dục, hoặc đồng cõi Sắc, cõi Vô sắc, cho đến nói Phi tướng xứ tức
là Niết-bàn, hoặc nói
Phạm vương
Tỳ-nữu thiên…
sinh ra tất cả pháp. Nhưng
ba cõi này, đều từ các duyên sinh ra, tìm tự
tánh nó, đều không thật
có, huống chi khiến tâm tánh đồng với tánh của nó.

Kế là phân biệt rộng vô lượng các đường chúng sinh, mỗi lời nói đều không đồng tánh với kia. Giống như trong hư không mưa xuống
nước có tám tính chất tốt, một vị hoàn toàn
trong sạch, tùy theo loại thọ dụng mà có các thứ khác nhau, hoặc cay, hoặc chua, hoặc nóng
ấm, hoặc vẩn đục, nhưng
tánh tám tính chất tốt không đồng với kia, khi
hết nóng hết đục thì
trong mát như xưa, không hề thay đổi.

Tâm ví như viên ngọc ma-ni tùy cảnh chung quanh mà
có mầu sắc khác nhau:

Lại như ngọc ma-ni
Chân-đà tự nó không có tướng chắc chắn, gặp vật nào thì đồng với màu
sắc của vật đó, nhưng tánh báu của
ma-ni Chân-đà không đồng
với vật ấy. Nếu đồng tánh với kia thì khi sắc
tùy duyên sinh diệt, tánh
báu cũng nên sinh diệt.

Lại nữa, khi
Đức Thế-tôn sắp muốn khai mở Đại bi thai tạng
sinh Mạn-trà-la thì trước
phải mở bày môn tướng thật của tâm. Vì sao? Như
hành giả trong Bổn Tôn Tam-muội, nói có hiện những hình tướng
nam nữ, cho đến Phổ môn
thị hiện thân sáu đường sợ những người tu
hành, không hiểu tâm
nhân duyên sinh, đối với vật báu Chân tánh đứng
đầu mà sinh lời nói
suông, vì thế Phật dạy rằng: Như lai chẳng phải
xanh, chẳng phải vàng, cho đến tâm này không đồng tánh với ba cõi,
sáu đường, nếu quán
sát được như vậy thì không chướng ngại tâm Bồ-đề.

Lại kinh chép:
Này Bí Mật Chủ! Tâm thường trụ ở nhãn
giới, không trụ
ở nhó, tỷ, thiệt, thân, ý giới.
Người không thấy không
hiển hiện, trước nói
không trụ ba chỗ, đã nhiếp tất cả pháp. Vì người
chưa ngộ, lại mỗi pháp
lần lượt phân biệt. Nếu tâm không đồng tánh với các đường thì trú ở nhãn giới… ư? Cho đến trụ ở ý giới hay
sao? Nếu tâm trụ ở nhãn giới, nhãn từ các
duyên sinh, tánh tương tự không, chẳng
có chỗ trụ, huống chitướng thật của tâm trụ ở trong mắt, cho đến
“ấm”, “nhập” các pháp đều nên nói rộng.

Không trụ chấp các pháp:

Lại nữa, trước đã phá các thứ ngoại đạo, nay nói không
trụ các pháp, vì phá chấp một bên của
Thanh văn. Như trong Độc
Tử A-tỳ-đàm chép: Ví như bốn đại hòa hợp có nhãn pháp, năm pháp hòa hợp như
thế có nhân pháp, nhân
pháp này không thể nói trong tạng, mà nói với tất cả người có đạo rằng, trong tất cả pháp môn của thần thì tìm
cầu không thật có.

Như lông rùa
sừng thỏ thường là không, nhưng “ấm, giới,
nhập” thật có tự tánh, do nói suông về pháp như
thể nên không biết tâm kia, nếu quán được tâm, không trụ các pháp thì tâm không có chỗ hành, nói ruông đều hết, chẳng phải thấy, chẳng phải hiển hiện. Như có người
nói tất cả chúng sinh
vốn có tự tánh tri kiến Phật, chỉ khi nào cạo bỏ màng

che trong mắt
thì sẽ tự thấy lý.
Hoặc có người nói: Thường lý ấy không thể tạo tác, chỉ khi
vẹt tan mây mù triền
cái, mặt trời tự hiện ra, đều nói theo thế đế mà
thôi, nếu tâm Bồ-đề
thanh tịnh, là pháp có thể thấy, có thể hiện thì
đó là có tướng, hễ cái gì có tướng thì đều là luống dối, làm
sao thấy được
Vô thượng Bồ-đề? Lại trong kinh tự nói
Nhân duyên. Vì sao? Vì tướng tâm như hư không lìa các vọng chấp, cũng không phân biệt, giống như
hư không thanh tịnh rốt
ráo, tất cả sắc tướng không thể làm nhiễm ô;
tánh của tâm cũng như
vậy, tất cả phân biệt không thể nhiễm ô, nếu
không phân biệt tức là
xa lìa tất cả tướng.

Hư không chẳng nhơ tức là tâm:

Kinh nói: Vì sao? Vì tánh đồng hư không, tức là đồng với
tâm tánh, đồng với tâm
tức là đồng với Bồ-đề. Cũng thế, này Bí Mật
Chủ! Tâm, hư không, giới
và Bồ-đề ba thứ không hai, những thứ này Bi
làm gốc, đầy đủ phương
tiện Ba-la-mật, các thứ như trên, nhập môn thanh tịnh , đều là nghóa phát minh tự tâm cầu Bồ-đề. Nay lại kết thúc rằng
hư không chẳng nhơ tức
là tâm, tâm chính là tướng Bồ-đề, gốc của
tướng đồng một tướng
nhưng có ba tên, tức một tâm pháp giới này, tuy
nhân duyên rốt ráo không
sinh, nhưng không hoại nhân duyên tướng thật do không
sinh nên
sẽ không có năng,
sở khác nhau, do không hoại nên cũng lấy
Bi làm gốc, phương tiện
Ba-la-mật đầy đủ là nghóa
Trung đạo, rốt ráo không thể
suy nghó bàn luận.

Vô lượng phương tiện đều để giúp Bồ tát:

Kinh chép: Bí Mật Chủ! Ta nói các pháp như thế, khiến các
chúng Bồ-tát kia, tâm
Bồ-đề thanh tịnh hiểu biết tâm kia, Phật đã chỉ bày tâm Bồ-đề
thanh tịnh, lược nói ba câu (tâm
Bồ-đề là nhân, đại Bi là
gốc, phương tiện là rốt ráo) làm đại tông đã xong, tức là nói chung từ
đầu đến cuối một bộ,
vô lượng phương tiện, đều là vì giúp các Bồ-tát,
tâm Bồ-đề thanh tịnh
hiểu biết tâm knào Thích-ca Như lai đã nói, phải
biết tất cả Như lai trong
ba đời mười phương, các thứ nhân duyên tùy
nghi nói pháp đều là ba
câu của pháp môn này, cuối cùng đồng trở về gốc chẳng khác dấu vết, cho nên nói ta thuyết các pháp như thế, cho
đến hiểu biết tâm kia.

Tướng thật của tâm:

Kinh chép: Này Bí Mật
Chủ! Làm sao biết tư tâm? Nghóa là, nếu phân đoạn hoặc
hiển sắc, hoặc
hình sắc, hoặc cảnh giới,
hoặc sắc, hoặc thọ, tưởng, hành, thức, hoặc ngã, hoặc
ngã sở, hoặc năng chấp,
hoặc sở chấp, hoặc thanh
tịnh, hoặc giới, hoặc xứ cho đến tất cả trong phân
đoạn, tìm
cầu không thật có, Đức Thế-tôn trước đã nói rộng tướng ấy của tâm
Bồ-đề thanh tịnh. Vì chúng
sinh chưa thể đắc ý hiểu ra, lại
thực hành phương tiện,
nói đây chóng ngộ thành Phật nhập vào môn tướng thật của tâm, cũng chắc chắn hiểu rõ pháp của tất cả các Đức
Phật trong mười phương ba đời.
Như trong Đại tạng kinh, hoặc nói trong các
Uẩn hòa hợp ngã không thật có. Hoặc nói các pháp từ duyên
sinh đều
không có tự tánh, đều
là dần dần mở bày môn tướng thật. Kinh nói tướng thật các pháp chính là tướng thật của tâm trong kinh này.
Tướng thật
của tâm, chính là Bồ-đề,
không còn có lý riêng.

Chúng sanh không thể tự tin thành Phật:

Chỉ vì chúng
sinh
phước mỏng, rồi lại không thể tự tin thành
Phật, người tự tin
thành Phật rất khó được, cho nên Thế-tôn dạy hãy làm
cho các cấu chướng được
thanh tịnh , dùng để giữ gìn tâm kia, vì muốn
làm cho thời nghi khế
hợp, sau đó vì họ nói ẩn tức tâm. Kinh này thì
không như vậy, y cứ
thẳng vào các pháp để hiểu biết tâm kia, cho nên
là kho bí yếu.
Câu đầu nói nếu phần đoạn thì đó là nêu chung từ duyên
sinh ra pháp, vì pháp đợi
nhân duyên mới thành, chắc chắn có tướng
khác nhau, hành giả phải
biết quán sát như thế, nay trong phần đoạn này cái gì là tâm? Cho đến phân tích tìm cầu đều không thật có, tức là biết
tâm này vượt ngoài các
tướng, lìa các nhân duyên và biết tâm tánh thường như thế.

Hiển sắc hình sắc và cảnh giới:
Bấy giờ,
tất cả các pháp tự nhiên chẳng khác với tâm.

Hiển sắc:là màu xanh, màu vàng…

Hình sắc: là vuông, tròn…

Cảnh giới: là sở đối của sáu căn, tức là sáu
trần, để giúp người dễ hiểu, lại lần lượt quán
sát các pháp, nay
trong hiển,
sắc hình
sắc này cái gì là tâm?
Sắc vốn chẳng phải tình, chẳng hiểu
biết tướng, huống
chi ở trong đó có tâm để đắc, như hiển hình ấy,
nên biết tất cả sắc trần cũng như thế, như
sắc trần, cho
đến thanh, hương, vị, xúc, pháp cũng như vậy. Hành giả ở ngoài trần thì trong tâm không thật có, lại quán ngũ
uẩn trong thân, cũng như chùm bọt nước, hơi nóng
bốc lên, cây chuối, huyễn hóa, tự cầu tánh thật còn chẳng thật có, huống chi ở trong đó mà
thật có tâm. Như thế từ thô đến tế, bỏ rộng
theo lược, cho đến biết một niệm hiện tại. Cũng
chẳng có thời gian dừng nghỉ.

Tức không tức giả, tức trung:

Lại nữa, từ các duyên
sinh ra nên tức không, tức giả, tức trung.

Xa lìa tất cả
nói ruông, cho đến mé “vốn bất sinh”, mé bất
sinh tức
là tâm thanh tịnh của tự
tánh, tâm thanh tịnh của tự tánh tức là tự môn
A, dùng tâm nhập tự môn A
sẽ biết tất cả pháp, đều nhập tự môn A. Đã
nói quán tướng thật
các pháp xong, kế là nói quán tướng của ngã, cho
nên nói ngã, hoặc ngã
sở, hoặc năng chấp, hoặc sở chấp, hoặc thanh
tịnh, như trên đối với
các ấm, các thứ phương tiện quán tâm, còn không
thật có, huống chi các pháp như nhân, ngã, thọ
giả… từ xưa đến nay chỉ
có giả danh, mà ở trong
đó có tâm để đắc. Thanh tịnh tức là cái mà
ngoại đạo chấp, chỗ rất
thanh tịnh cho đó là Niết-bàn. Như Phạm chí
Trường Trảo không thọ tất cả pháp, mà thọ kiến chấp, ở đây cũng như
vậy. Chấp mắc trí tuệ
quán không, mà nghó là thanh tịnh, liền đối với
tưởng như thế, chính quán tự tâm không có
chỗ sinh, được nhập tâm
Bồ-đề thanh tịnh
chân chính, ở trên rộng đối trị năm ấm, kế là lại nói
mười tám giới, mười hai xứ, cho đến tất cả trong phân đoạn tìm cầu không thật
có. Nghóa ấm, giới, nhập, trong
A-tỳ-đàm có nói rộng: Ba pháp này đã thâu nhiếp tất cả, lại nói trong tất cả phần đoạn tìm cầu không thật có, tức
là trong Đại Bát-nhã…
lần lượt nói rộng, Như trong ấm, giới, nhập phân tích để tìm tâm, thì tâm không thật có, phải biết trong
sáu độ, muôn hạnh, cho đến tất cả môn
Tổng trì Tam-muội, các thứ tìm cầu tâm
cũng không thật có, vì
tâm không thật có, nên tâm ấy thường, lạc, ngã,
tịnh không có tướng
thường, lạc, ngã, tịnh… cũng không thật có như vậy.

Lại nữa, như các vị
Thanh văn, khi bắt đầu
quán ấm, giới, nhập ngay nơi ấm mà tìm ngã, xa lìa ấm tìm ngã, đều không thật có,
cùng nhau tồn tại cũng không thật có, bấy giờ
vào thẳng trung đạo, xa
lìa bụi nhơ, mắt chánh pháp liền sinh. Bồ-tát tu
môn Chân ngôn cũng giống như vậy, khi bắt đầu
quán ấm, giới, nhập ngay nơi ấm tìm tâm, xa lìa ấm tìm tâm đều không thật có, cùng nhau tồn tại cũng không thật có,
vì thế tức thời xa ngộ mé vốn không sinh của tự
tâm, đối với Đại đạo
Bồ-đề là tri kiến của Như lai, xa lìa bụi nhơ, đắc
pháp nhãn thanh tịnh,
nếu không thực hành phương tiện trước tiên như
thế, lại từ xứ quán sát,
mà chỉ nói tâm này trùm khắp tất cả mọi nơi rốt
ráo vô tướng thì tất cả
chúng sinh không nhờ đâu mà ngộ nhập.

Phải biết pháp quán này là pháp môn rất quan trọng và
sâu xa.
Như các Bồ-tát lìa phương tiện này, dần dần tu tập giới, định, tuệ,
trong vô lượng kiếp, dùng các môn quán người, pháp đều không, còn
chưa thể xa lìa hình bóng của tâm. Nay hành giả Chân
Ngôn, khi mới
phát tâm, quán thẳng tướng thật của tự tâm,
biết rõ vốn bất sinh, ngay khi
ấy người, pháp, nói rộng đều thanh tịnh như hư không, thành tự

nhiên giác, không nhờ người mới ngộ; phải biết pháp quán này, còn
gọi là pháp môn đốn ngộ rõ đạo.

Kinh chép: Này Bí Mật Chủ! Pháp môn làm thanh tịnh tâm
Bồ-đề này gọi là pháp đầu rõ đạo.
Bồ-tát trụ trong đây tu học,
siêng năng khổ nhọc không lâu, liền đắc
Tam-muội Trừ nhất thiết
cái chướng,
nhập trí tuệ Phật, có
vô lượng phương tiện môn. Nay tông này, quả thật lấy thanh tịnh tâm
Bồ-đề làm môn, nếu nhập vào môn này, tức là nhập
vào tất cả cảnh giới của Như lai.

Ví như Di-lặc, mở cửa lầu gác,
Đồng tử Thiện Tài thấy trong
đó có vô lượng việc không thể suy nghó bàn
luận, khó dùng lời diễn
bày, chỉ có người nào nhập vào mới tự biết
mà thôi. Pháp minh: là do
tâm giác vốn bất sinh, trụ trong tâm thanh tịnh ấy
sinh ra ánh sáng trí tuệ rực rỡ, chiếu khắp vô lượng pháp tánh, thấy con đường các Đức
Phật đã đi, nên gọi là Pháp rõ đạo. Khi Bồ-tát an
trụ trong Đạo này, từ nhân
duyên vọng tưởng đã có nghiệp khổ phiền não,
đều trừ diệt hết,
được thanh tịnh.

Ví như có người, ở
trong chỗ tối bị vật báu sắc nhọn làm
tổn thương, nói là rắn độc, vì nghó là độc nên tâm kia
chấp trước, liền thành hơi độc nhập vào khắp tay chân thân thể, khi
sắp qua đời, có thầy thuốc khám bệnh, biết được gốc ngọn của kia, ngay khi đó dẫn đến chỗ bị thương, dùng đèn
soi sáng, còn thấy vật báu ở chỗ bị thương, có vết máu dơ, người kia biết không phải độc, hơi độc cũng tan, phân biệt khí cụ tốt
đẹp sẽ sinh vui mừng.

Người tu hành cũng như vậy, do tâm Bồ-đề thanh tịnh chiếu
sáng các pháp, nên ít dụng
công sức, liền được
Tam-muội trừ cái
chướng, thấy tướng
thật của tám mươi bốn ngàn phiền não, thành tám mươi bốn ngàn pháp môn báu nhóm, vì thế kinh chép:
Bồ-tát trụ trong đây tu
học, siêng năng gian khổ không lâu, liền được
Tam-muội Trừ Nhất Thiết Cái Chướng, nếu
được như thế thì ngang với các Đức Phật, Bồ-tát.
Trong đó,
có năm thứ Chướng:

Phiền não chướng: Nghóa là phiền não căn bản, cho đến tám
mươi bốn ngàn thượng, trung, hạ phẩm chướng, che
lấp tâm thanh tịnh và do thói quen chấp nghiêng lệch nhiều đời ngăn ngại cơ duyên chứng
đạo không nhập vào Phật pháp.

Nghiệp chướng: là các tội nặng đã gây ra, cho đến chê bai
kinh điển Đại thừa từ đời quá khứ cho đến ngày
nay. Người đó dù có nhân duyên đắc đạo, nhưng do nghiệp chướng trước chưa dứt, nên các thứ
nạn kéo giữ lại, không nhập vào Phật pháp.

Sinh chướng: là nếu người này được
sinh vào chỗ tốt đẹp không có các nạn thì
sẽ ngộ đạo, nhưng nương nghiệp trước lại thọ thân không
lầm lỗi, vì báo sinh tức là chướng làm cho không
được nhập vào
Phật pháp.

Pháp chướng: là người này đã được chỗ sinh không chướng, lại
có căn cơ ngộ đạo, nhưng do đời trước có các
duyên chướng pháp, nên
không gặp bạn lành, không nghe chánh pháp.

Sở tri chướng: là người này được gặp Thiện tri thức, được nghe
chánh pháp, nhưng có hai thứ nhân duyên không hòa
hợp, chướng ngại tu Bát-nhã ba-la-mật, như trong
Đại phẩm ma sự có nói rộng.

Cũng là đời trước, hoặc có
sai hóa đạo cơ
sai lầm nên ưa
sinh chướng này. Hành giả đã trừ
sạch được năm
chướng Tam-muội, bấy giờ trong tự tâm, thường thấy tướng nhiệm mầu trong
sáng của tất cả
các Đức Phật trong mười
phương, như nhìn thấy gương sáng, cho đến
trong các oai nghi đi, lại,
ngủ, thức, đều không lìa nhân duyên thấy Phật như thế.

Bấy giờ, các bậc
Thánh thường dùng phương tiện cao quý nhiệm mầu giúp khởi tâm ngộ kia, các bậc
Thánh dùng phạm âm an
ủi dẫn dắt để dứt lưới nghi, hành giả hễ nghe
được liền vui theo với
sự ngộ rồi, lưới chướng tiêu trừ theo, không lâu thành tựu tất cả pháp Phật,
vì thế nói nếu được Tam-muội này, liền ngang hàng
với các Đức Phật,
Bồ-tát. Phải biết người tu hành thì địa vị đồng
với bậc Đại giác, do tâm họ tự giác, liền được danh hiệu là Phật, nhưng địa vị không rốt ráo diệu giác
Đại Mâu-ni. Ví như trăng
sáng tuy thể
không thêm, bớt nhưng cũng
dần dần sáng thêm, cho đến ngày mười lăm, mưa nước mới dâng.

Lại hành giả còn trụ ngang với
Như lai, có khả năng dùng năng lực phương tiện khởi năm thứ
Thần thông, bản tâm không động mà vẫn đến được các cõi Phật, hiện các
thứ thân, miệng, ý, nổi các loại
mây cúng dường, dùng đại nguyện vô tận rộng tu các độ.

Lại nhờ ý căn
thanh tịnh, nên được hiểu rõ vô lượng lời nói
âm thanh Đà-la-ni, như ba
mươi sáu câu-chi các đường trong một thế
gian, tùy theo chủng loại
tánh thượng trung hạ kia, bao nhiêu lời nói phong tục ở
địa phương, đều khác nhau, đều hiểu chỉ thú của họ, nên dùng âm thanh tùy theo từng loài, như một thế giới, tất cả thế giới
cũng giống như vậy.

Tiếng Phạm là Lỗ-đa: nghóa
là tiếng lớn, La-vó-đa: là tiếng
nhỏ, Niết-cù-sam: là tiếng dài, lại bao gồm nhiều
tiếng. Sở dó nói đầy đủ, vì muốn nói lên cảnh giới Tổng trì không chỗ nào không hiểu rõ,

đối với
văn tự Trung quốc khó phiên dịch được đầy đủ.
Do đắc Đà-la- ni, nên biết được
tất cả tâm hành của chúng sinh, nghóa là chúng
sinh như thế, tâm hành
nặng mà tánh tham nhẹ, chúng sinh như thế nặng
về tánh tham, sân nhẹ,
cho đến tướng thông suốt, bít lấp có vô lượng khác nhau.

Như đạo chủng trí trong Thích luận có nói rộng, là Bồ-tát,
không những ý căn biết
được, mà cho đến thấy, nghe, ngửi, xúc chạm
(nhãn, nhó, tỷ, thân căn)
cũng đều dùng lẫn nhau không chướng ngại, lại
quán sát được căn duyên kia để
dứt cái, chướng, dùng các thứ phương tiện thành tựu
chúng sinh, trang nghiêm cõi Phật, làm việc
Như lai. Phải biết hành giả môn Chân
ngôn, cho đến một đời được thành tựu.

Lại nữa, như trên đã nói các công đức, tất
cả chúng sinh thảy
đều như bản tánh kia, tất cả đều có, nhưng vì vô
minh ngăn che không
tự biết rõ, nên chưa thể khởi phát năng lực
thần thông bí mật, nay các Bồ-tát tu hành môn
Chân ngôn này, để thấy
Pháp rõ đạo, liền
sinh được
Tam-muội Trừ nhất thiết cái chướng, liền đồng
trụ với các Đức Phật,
Bồ-tát, phát sinh năm thứ Thần thông, đem năm thứ
Thần thông, thâu hoạch, giữ gìn tất cả, lời nói của tất cả chúng
sinh đạt được
Đà-la-ni này, nên có thể biết tâm hành của tất cả chúng
sinh mà làm
Phật sự,
vì rộng làm Phật sự nên không cắt đứt hạt
giống trí Như lai, bất cứ lúc
nào bất cứ ở đâu, thường được các Như lai
trong mười phương che chở; giống như trẻ nhỏ mới
sinh tình thương cha mẹ nghiêng nặng thường
không xa lìa; phải biết các “câu” như thế, thảy
đều lần lượt được
giải thích.

Lại nữa, hành giả, do bên trong đầy đủ các công đức như trên,
bên ngoài được các Đức Phật che chở, cho nên
trong chốn sinh tử mà
không đắm nhiễm, giống như hoa sen mọc lên khỏi mặt
nước, không bị
bùn dơ làm ô nhiễm, thường dùng phương tiện bốn
pháp nhiếp nhổ gốc
khổ cho chúng sinh, cho đến vô lượng, vô biên
A-tăng-kỳ kiếp thường
ở trong địa ngục Vô gián, thân tâm tinh tấn hăng hái không dứt, không có
lui sụt, không từ mệt nhọc.
Vì sao? Vì tâm
Bồ-đề thanh tịnh, tánh ấy pháp vốn thế, như
Kim cang, tánh rất bền chắc như thế, tức là không từ
thầy mà đắc, vô trụ là giới, không dơ không
đục, không thể phá hoại.
Giới, tiếng
Phạm là Thi-la, nghóa là trong mát, thí như tánh
nước thường mát, dù gặp nhân duyên củi lửa
có thể đốt cháy các vật,
nhưng tự tánh kia không bao giờ thay đổi, nếu lấy
củi ra, tắt lửa thì tự nhiên trong mát như cũ. Hành giả chân ngôn cũng như vậy. Khi đạt được
Tam-muội Trừ cái chướng thì bản tánh của tâm chính là Thi-la,

chẳng phải pháp tạo tác, không do người mà được, do đó nói trụ
giới Vô vi, như giới Thanh văn
thanh tịnh, cần phải do bạch tứ yết-ma và các duyên đầy đủ, mới
được sinh, lại phải phương tiện giữ gìn như ngăn ngừa gai nhọn,
một ngày nào đó tuổi thọ đã hết, giới cũng mất theo. Giới này thì không như thế,
sinh về thế giới nào thì giới này
thường sinh theo, không nhờ thọ trì mà thường không mất phạm, lại do trụ
ở giới này, thật trí thêm
sáng suốt, khi thấy duyên Trung đạo
sâu xa không
thể suy nghó bàn luận sinh
khởi thì ngăn cấm tám đảo điên, lìa bỏ hai
bên, cho nên kinh kế đó
nói: Xa lìa tà kiến, thông đạt chánh kiến,
Ca-diếp cũng nói, từ
đây trở về trước, chúng ta đều gọi là người tà kiến.

Trong đó trí tuệ không chân chánh cho nên gọi là tà kiến.
Do phàm phu,
Nhị thừa, không thể xét chọn tướng thật của tự tâm chánh tri
đối với lý chắc thật, cho đến “không” nói là
bất không, bất không nói
là không, không thấy các vị Phật xưa đã thực
hành đạo Đại Bồ-đề, nay
Bồ-tát này, dùng tâm soi thấy Minh Đạo, do đó ngay
lúc ấy trí tuệ phát
sinh không
chướng ngại, đối với tất cả pháp, thảy đều hiện ra trước mắt, thông đạt không bị nhầm lẫn, giống như người có
mắt sáng, ở trong ánh
sáng mặt trời nhìn thấy các màu, dù vô lượng
thiên ma, thảy đều hóa
thành thân Phật, đều nói Tương tự Ba-la-mật,
không hề lay động một chút nào lưới nghi ở tâm kia, vì thế
kinh lại nói:
Lại nữa, này
Bí Mật Chủ! Do năng lực tín giải của Bồ-tát trụ ở tam
muội Trừ nhất thiết cái
chướng này, siêng năng tu tập không lâu sẽ đầy
đủ tất cả Phật pháp, vì chánh kiến như thế giống như kim cang, tức là năng lực tín giải
vững chắc trên hết.

Nương vào đây tiến tu như thật khéo qua, được năng lực vô
sở úy, giải thoát
Tam-muội của các Đức Phật, cho đến vô lượng Phật pháp
thảy đều thành tựu. Long Thọ cho là như người
đúc luyện đồ kim loại, dùng các thứ phương tiện làm tiêu tan
khoáng vật,
sau đó mới thành
vàng. Nếu người có thần thông, có thể khiến cho
các loại đất, gỗ liền thành thể vàng, cho nên nói:
Siêng năng tu tập không lâu liền được đầy đủ tất cả
Phật pháp, vì khi
Bồ-tát này mới phát tâm liền gọi là Phật,
công đức chân thật không thể đo lường.

Dù cho Như lai
trong vô lượng, vô biên A-tăng-kỳ kiếp phân biệt giảng nói cũng không thể hết, cho nên
Phật dạy: Nói theo chỗ chính yếu thì thiện nam, thiện nữ vô lượng công đức đều thành tựu, bấy giờ,
Chấp kim cang
Bí Mật Chủ lại dùng kệ thưa hỏi Đức Phật, cho đến không
biết các không, không
thể biết Niết-bàn kia, cho nên phải hiểu rõ không
xa lìa đoạn thường, như
trên Phật dạy đại ý chủ yếu của kinh, pháp môn
tướng thật
của tâm lược đã khắp đủ.

Bấy giờ, Kim Cang Thủ, vì khiến chúng
sinh đời tương lai đầy đủ phương tiện không còn nghi ngờ nên dùng kệ hỏi Phật, thỉnh Đức
Thế-tôn giảng nói nghóa ấy. Trong đó lược có
chín câu. Vì sao nói Đức
Thế-tôn nói tâm này sinh Bồ-đề? Tức là tâm Bồ-đề sinh.
Thứ nhất:
Như các kinh Hoa Nghiêm… rộng khen ngợi công đức phát tâm Bồ-đề, nay ở trong đây, hỏi thẳng mật ấn của tâm, làm
sao hiểu rõ hạt giống
trong tâm Bồ-đề này phát sinh, đã phát sinh rồi
tánh kia thế nào?

Câu thứ hai nói: Lại lấy tướng thế nào để biết phát tâm Bồ-đề?
Tướng: nghóa là tánh thành ở bên trong, chắc chắn có bóng dáng ở bên ngoài, như trong
Bát-nhã nói rộng tướng mạo
A-bệ-bạt- trí (bất thoái chuyển). Nay trong đây cũng hỏi khi tâm Bồ-đề sinh, có
tướng mạo gì?

Kinh chép: Xin biết tâm tâm thù thắng tự nhiên
trí sinh: là như thật khen ngợi công đức của Phật, xin khai giảng nghóa của hai câu
trước. Trước hết nói thức tâm là trí do tâm tự hiểu biết,
sau lại nói tâm,
tức là tướng thật của
tâm, ý nói cảnh trí đều mầu nhiệm không hai
không khác, do đó nói
lập lại. Trí Tự nhiên: tức là thường trí của Như lai, chỉ là tâm tự chứng tâm, không do người mà ngộ,
ý nói Phật đã ở trong thức tâm loài người biết tâm là bậc nhất, chắc chắc biết được tâm
Bồ-đề phát sinh và
tướng thanh tịnh nhiệm mầu của nó, cúi mong giảng nói.
Câu thứ ba nói: Đại Động Dũng bao nhiêu thứ lớp tâm tiếp
tục sinh? Đại Động Dũng, tức là tên khác của Phật, khen ngợi công đức
mà lại nêu câu hỏi, có
bao nhiêu tâm thứ lớp mà được tâm.

Câu thứ tư, thứ năm nói: Các tướng của Tâm và thời gian
xin Phật giảng nói rộng:
Hỏi: Các tướng khác nhau của tâm này, nối
nhau tiến lên, trải qua bao
nhiêu thời gian, mà được rốt ráo tâm Bồ-đề thanh tịnh.

Câu thứ sáu
nói: Nhóm công đức cũng như thế, nói tâm là công đức mầu nhiệm, cũng xin Đức
Thế-tôn giảng nói rộng, cho nên
nói cũng như thế.
Câu thứ bảy nói:
Người thực hành tu hành kia kế là hỏi phải
tu hạnh nào, làm
sao tu hành để đạt được Vô thượng
Tất-địa cũng
chia làm hai câu.
Câu thứ tám và thứ chín nói: tâm tâm có khác nhau, chỉ có
Đại Mâu-ni nói, nghóa là
thức tâm Dị thục của chúng sinh khác với tâm của hành
giả Du-già, cũng xin Đức
Thế-tôn nói rộng. Mâu-ni: nghóa là vắng lặng, ý
nói thân, ngữ, tâm của Phật đều rốt ráo vắng lặng tội lỗi của
đất lời nói, vì đối
với hàng Nhị thừa vắng lặng chưa hoàn toàn không
thể làm ví dụ, cho nên nói là Mâu-ni.

A-xà-lê nói: Chín
câu như vậy có thể chia làm mười câu, từ
đây về sau cho đến cuối kinh đều là Như lai trả
lời ý của chín câu hỏi, phân biệt nói rộng, nhưng Phật quán chúng hội lúc ấy, cốt phải được
ý tìm tông, hoặc hỏi ở sau, đáp ở trước, văn
không có tiêu chuẩn chắc chắn, kế là hoặc chuyển
sinh nghi để hỏi, dùng hết
nguồn dòng, như
văn dưới đây nhập đại Bi Tạng Mạn-trà-la… tức
là trả lời câu tu hành.

Bách tự quả… tức là trả lời tâm khác nhau và câu công đức,
còn các câu khác hễ có
chỗ tương ưng thì đều dùng loại để quán, nghóa
có thể biết. Kế là Như lai trả lời trong bài kệ của
Kim Cang Thủ. Lành thay! Người đệ tử chân chính của Phật tâm lợi ích rộng lớn, do từ chủng tánh Như lai
sinh ra,
từ thân, ngữ, tâm
Phật sinh ra, cho nên nói đệ
tử chân chánh, như Đức
Thế-tôn Đại Nhật ở trước hiện cảnh giới gia
trì rộng lớn, nay Bí Mật
Chủ cũng muốn độ khắp vô lượng chúng sinh
nên độ như thế, khiến
cho mau thành đại hạnh, xé rách mành lưới nghi
lớn. Vì lợi ích vô
lượng chúng sinh cho nên nêu câu hỏi như vậy.

Lại nói thắng thượng Đại thừa cú, tướng nối nhau
sinh của
tâm, các Đức Phật Đại bí Mật, ngoại đạo không
thể biết. lược có bảy
nghóa cho nên nói là Đại thừa:

Dó pháp đại, là kho bí mật
sâu xa mầu nhiệm của các Đức
Phật, Tỳ-lô-giá-na trùm khắp tất cả mọi nơi, là
chỗ nương của bậc Đại nhân.

Phát tâm đại, một bề chí cầu Đại tuệ bình đẳng, khởi bi nguyện
vô tận, thệ sẽ trao khắp cho chúng sinh trong pháp giới.

Tín giải đại, là khi mới thấy Tâm rõ đạo đầy đủ
vô lượng công đức, có thể đến khắp hằng sa
cõi Phật, dùng đại sự nhân duyên
thành tựu chúng sinh.

Dó tánh đại, là kho báu kim cang trong tâm thanh tịnh của tự
tánh, không có thiếu giản, tất cả chúng sinh đều có.

Y chỉ đại: nghóa là cỗ xe nhiệm mầu như thế, chính là chỗ rộng
lớn cho chúng sinh trong pháp giới nương ở, ví như
trăm sông chảy về
biển, cỏ cây nương đất mà sống.

Dó thời đại: Nghóa là tuổi thọ lâu dài vượt hơn ba thời. Dụng lực
thần thông bí mật hăng hái của sư tử, chưa hề dừng nghỉ.

Dó trí đại: nghóa là các pháp vô biên bằng với hư không tâm tự
nhiên, diệu tuệ cũng lại vô biên, cùng tận nguồn
gốc tướng thật, ví như

cái hộp và nắp xứng nhau, do bảy lý do như thế, nên trong các pháp môn Đại thừa giống như Đề hồ thuần vị bậc nhất, vì thế nói là tối
thắng Đại thừa. Thừa là tiến tới, cú là chỗ dừng nghỉ, do đó nói là
Đại thừa Cú.
Tướng nối nhau của tâm: Tuy tâm này rất rốt ráo thường
tịnh, giống như hư không lìa tất cả tướng, nhưng cũng từ nhân duyên khởi, có tướng của
tâm sinh, giống như
sóng mòi của biển lớn, không
phải thường có cũng
không phải thường không; nếu là thường có thì
không phải gió dữ dừng
thổi là lặng trong yên ổn, nếu thường không thì lẽ ra gió dữ thổi cũng không
nổi sóng, phải biết tâm ấy từ
duyên khởi, tức
là không sinh mà sinh, sinh
mà không sinh, tướng trong vô tướng,
tướng thường vô tướng,
sâu xa mầu nhiệm khó có thể biết rõ, ấn bí mật của các Đức
Phật không vọng chỉ bày, cho nên phàm phu,
Nhị thừa, hai
thứ ngoại đạo, chẳng những không biết tâm vô
sinh diệt, mà cũng không biết tâm
sinh diệt, vì thế nói Bí mật lớn của các Đức Phật, ngoại
đạo không thể biết. Nay
ta đều mở bày nên nhất tâm phải nghe cho kỹ. Kế là kệ nói.

Vượt một trăm sáu mươi tâm sinh công đức rộng lớn, tánh
kia thường vững bền. Biết kia Bồ-đề sinh: Là đáp
sơ lược câu hỏi ban đầu làm
sao biết tâm
Bồ-đề sinh, nay Đức
Phật bảo rằng, vượt một trăm
sáu mươi tâm nối nhau, tức là tâm Bồ-đề thanh
tịnh, như có người hỏi
làm sao biết trong sữa này sinh ra đề hồ, đáp rằng
nếu sữa bò thành bơ chín, tướng thô đục thay đổi, đều đã hòa tan khéo léo không còn cặn dơ, phải biết tức là
Bồ-đề sinh. Khi hành giả mới khai mở kho báu kim cang
thì thấy tâm tánh ấy như hư không thanh tịnh, vượt các số lượng.

Bấy giờ, lìa
nhân sinh nghiệp, mầm cây Phật sinh, khi mầm
này sinh, đã trùm khắp
pháp giới, huống chi cành, lá, hoa, quả, cho nên
nói sinh công đức rộng
lớn; do vượt qua tâm hành nói rộng, nên không
thể phá hoại, không thể
xoay chuyển, giống như vàng ở cõi
Diêm-phù-đàn không thể nói tánh chất xấu của nó, cho nên nói tánh kia thường
bền vững, nếu biết tự
tâm có ấn như vậy, phải biết đó là Bồ-đề sinh.
Kế là nửa bài kệ đáp
sơ lược dáng mạo tâm Bồ-đề, do thế
gian không còn pháp nào,
có thể đem biểu thị tướng tâm Bồ-đề thanh tịnh, chỉ trừ hư không rộng lớn ví dụ chút phần tương tợ, cho nên nói vô
lượng như hư không, ví
như hư không bị khói mây bụi mù làm ô nhiễm,
tánh kia thường trú, lìa
các nhân duyên, dù cho tám phương gió thổi hết thế gian, cũng không thể khiến kia lay động, từ gốc ban đầu đến nay
thường tự vắng lặng
vô tướng, không thích hợp với ngày nay, tâm tướng
cũng
giống như vậy, từ vô thỉ đến nay vốn tự
bất sinh, do vốn tự
bất sinh, nên không có một pháp nào làm nhiễm ô, lay động, thường trụ bất
biến, thường tịnh vô tướng.

Cho nên nói:
Không nhiễm ô
thường trụ, các pháp không thể động, xưa nay vắng lặng vô tướng.
Bấy giờ, người tu hành được ánh
sáng vắng lặng này soi chiếu, vô lượng tri kiến
tự nhiên khai phát, như
hoa sen nở, cho nên nói vô lượng trí thành tựu,
trí thành tựu này là tâm
Phật Tỳ-lô-giá-na hiện ra trước, do đó nói Chánh
đẳng giác hiện bày,
tiếng Phạm nói là Tam-miệu Tam-phật-đà Bồ-đề hiện.

Phật đã nói lược về ấn tướng thật của tâm như thế, nếu hành
giả tương ưng với đây
thì phải biết đã đầy đủ sức tín vững chắc, nhưng
sức tín này, vốn từ
thực hành pháp môn Chân ngôn cúng dường nghi
quỹ, như lời dạy tu hành
được đến tâm Bồ-đề thanh tịnh, cho nên nói
cúng dường hạnh tu hành,
từ đây mới phát tâm.

Cúng dường ở đây có hai thứ:

Cúng dường bên ngoài .

Cúng dường bên trong.

Văn dưới
sẽ nói rộng. Hoặc có chỗ nói rằng, chỉ quán tâm tánh vô tướng vô vi, không nên lăng xăng hành đạo
Bồ-tát nhiều thứ
loạn động, đây là nói
không đúng, như dùng bốn thứ bất sinh quán sát
tánh vàng trong quặng, tuy
là xét nhân xét quả, thường tự không bớt không thêm, nếu không dùng phương tiện hòa tan cặn dơ thì vàng bất
sinh này không do đâu mà được, người tu hành cũng vậy, nếu không dùng ba thứ phương tiện bí mật cúng dường hạnh môn, tiêu dung một trăm
sáu mươi tâm, và chất nhơ trong quặng thì làm
sao lấy được tâm
Bồ-đề thanh
tịnh này; Trung đạo chánh
quán của A-xà-lê Long Thọ, chính là từ
duyên khởi, nên nghóa Vô
sinh thành tựu, nhưng ngài nói lông rùa sừng thỏ
là vô sinh, thế nên rơi vào chỗ lỗi.

Lại như ở đời thấy vàng thật gia công trăm lần cũng không thay đổi, cho là diệu tánh tột cùng, như vị
Tiên chứng được năm thứ thông, dùng các vị thuốc, chế biến bằng mọi cách, có khả năng hóa các
loại đất đá thảy đều thành vàng báu, họ có
phép dưỡng sinh của Đạo gia, tuổi thọ dài lâu, thần biến vô phương. Phải biết trong tánh vàng
thật, tự có lực dụng như thế, chỉ vì người đời
không có phương tiện bí
mật nên không thể được mà thôi.

Tâm Bồ-đề thanh tịnh, nếu dùng đại bi muôn hạnh, các cách trau dồi thì được thành tựu
sự nghiệp thần biến gia trì không thể
suy
nghó bàn luận, vì thế
không nên chưa được nói được, cho sơ tâm là quả cuối cùng.

Kinh dạy: Bí
Mật Chủ! Phàm phu như đứa trẻ ngu sinh tử từ

vô thỉ, chấp đắm ngã gọi là ngã hữu, phân biệt vô lượng ngã phần.
Này Bí Mật Chủ! Nếu kia không quán tự tánh của ngã thì ngã và ngã
sở
sinh khởi: Dưới đây
trả lời nghóa tâm nối nhau. Muốn nói nguyên nhân
đầu tiên tâm thanh tịnh
sinh khởi, trước hết phải nói tâm trái lẽ của
phàm phu như đứa trẻ ngu .
Vô thỉ
sinh tử:
Luận Trí Độ chép: Thế gian hoặc
chúng sinh, hoặc pháp đều không có chỗ bắt đầu.
Trong kinh Đức
Phật dạy: Vô minh
che ngăn, ái buộc ràng,
sinh tử qua lại, chỗ bắt đầu không thật có, cho đến Bồ-tát quán chỗ bắt đầu
cũng không, nên không rơi vào kiến chấp thấy có chỗ bắt đầu.
Ngu đồng: nghóa như trước đã nói.
Phàm phu, dịch đúng nên nói là
Dị sinh, nghóa là do vô minh, theo nghiệp thọ báo không
được tự tại, đọa
vào trong các đường, sắc tâm hình loại mỗi mỗi khác nhau, vì thế nói là
Dị sinh. Chỗ chấp ngã ấy, chỉ có lời nói mà không có
sự thật, cho nên nói
chấp trước ngã danh. Nói ngã hữu tức là ngã
sở. Ngã, ngã sở chấp như thế, giống như sáu mươi
tri kiến, tùy việc khác
nhau, vô lượng không
đồng, nên gọi là phần.

Kế là giải thích lý do luống dối phân biệt, vì thế gọi là
Bí Mật Chủ, nếu kia không quán tự tánh của ngã thì ngã
và ngã sở sinh khởi,
nếu kia quán sát các uẩn đều từ các duyên sinh,
trong đó cái gì là ngã? Ngã trụ chỗ nào? Tướng uẩn ở đâu? Nếu tìm kỹ như thế,
sẽ được cái
thấy chân chánh nhưng kia không tự quán sát, chỉ
xoay vần nhận lãnh
từ người truyền trao, từ xưa đến nay noi theo kiến
chấp này, nói là ngã
ở trong thân, có sự tạo tác và nuôi lớn, thành
tựu các căn, chỉ có đây là đạo rốt ráo, ngoài
ra đều là nói dối, vì thế gọi là ngu đồng.

Kinh chép: Lại chấp có
thời: nghóa là chấp tất cả sự tốt xấu trong trời đất đều lấy thời làm nhân, như kệ kia nói: Thời đến chúng
sinh thuần thục, thời đến thì thôi thúc, thời có công năng giúp người
giác ngộ, vì thế thời là nhân.
Lại có người nói: Tuy tất cả người, vật chẳng phải do thời tạo
tác, nhưng thời đúng là
nhân không thay đổi, là pháp thật có, vì nhỏ
nhiệm cho nên không thấy
được; y theo hoa quả… có thể biết có thời. Vì
sao? Vì thấy quả biết có nhân Pháp, bấy giờ thời không hoại cho nên
thường, cũng vì không
quán tự tánh của thời, nên sinh ra vọng chấp như vậy.

Kinh chép: Đất… biến hóa: nghóa là
đất nước, lửa, gió, hư
không, mỗi mỗi có người chấp là chân thật, hoặc
nói đất làm nhân cho muôn vật, tất cả chúng
sinh muôn vật, nương vào đất mà
được sống, do

không quán
tự tánh của đất, chỉ trừ các duyên hòa hợp
có, mà sinh
sự hiểu kiến chấp như
thế, cho là cúng dường đất, sẽ được giải thoát.
Kế là có chấp: Nước
có thể sinh ra muôn vật, lửa, gió cũng giống như vậy; hoặc chấp muôn vật từ không
mà sinh, nói không là nhân của chân
giải thoát, phải nên
cúng dường kính thờ, đều nên nói rộng.

Kinh chép: Du-già
ngã: Nghóa là người học Định, Chấp lý tương ưng trong tâm này, cho là chân ngã, thường trụ bất động,
chân tánh vắng lặng, chỉ có đây là con đường rốt ráo, xa lìa nhân quả, không
quán tự tánh của tâm, kiến chấp như thế sinh, cho
là Chân ngã, chỉ trụ lý này thì gọi giải thoát.

Kinh nói: Kiến lập tịnh,
không kiến lập vô tịnh: Trong đây có
hai thứ chấp: Câu trước
nói có kiến lập tất cả pháp, nương đây tu hành
gọi là Tịnh, câu tiếp
theo này nói kiến lập pháp chẳng rốt ráo, nếu
không kiến lập gọi là
vô vi, chính là Chân Ngã, cũng xa lìa chỗ tu của Tịnh
ở câu trước, vì thế nói
Vô tịnh, do không quán tự tánh của ngã, có
sinh
sự hiểu biết như thế,
nói rộng như trên.

Kinh chép: Hoặc trời
Tự tại, hoặc lưu xuất kịp thời: Nghóa là có một hạng ngoại đạo chấp trời Tự tại là thường, tự tại ấy có khả
năng sinh ra muôn vật. Như
trong luận Thập Nhi Môn có vặn hỏi rằng, nếu chúng
sinh là con của trời Tự tại thì trời Tự tại chỉ nên đem
vui ngăn khổ, không nên cho khổ, cũng nên chỉ cúng dường tự tại thì diệt
khổ được vui, nhưng thật ra không phải như vậy, chỉ tự mình tạo nhân
duyên khổ hoặc vui mà tự
thọ báo, không phải trời Tự tại làm ra.
Lại nếu tự tạo thành chúng
sinh thì người nào tạo thành trời
Tự tại này? Nếu Tự
tại tự tạo thành thì không đúng; như vật không tự tạo ra, nếu lại có
sự tạo ra thì không gọi là
Tự tại. Như luận ấy nói rộng. Chấp lưu xuất: đồng với kiến lập Đại, kiến lập như từ tâm xuất ra tất
cả pháp; lưu xuất trong
đây như từ bàn tay xuất ra tất cả pháp; như
người thợ gốm rèn
luyện, lấp các chỗ không hở, sinh ra các hình dạng
nhau. Kế đến là nói
thời: Cùng thời ở trước, ngoại đạo chấp hơi khác, đều
là chủng loại trời Tự tại.



ĐẠI
TỲ-LÔ-GIÁ-NA THÀNH PHẬT KINH SỚ

<卷>QUYỂN 2</卷>



<詞>Phẩm 1: NHẬP MÔN CHÂN NGÔN TRỤ TÂM (Tiếp Theo)</詞>


Kinh nói: Tôn quý đây là
trời Na-la-diên, ngoại đạo chấp trời
này vắng lặng, thường trụ bất động, và có phụ tướng tạo thành muôn vật,
ví như người đứng đầu
không làm nhưng cai trị, có quản lý trông coi mà làm, lại người đứng đầu năng tạo không có ai tôn quý hơn nữa, cho
nên nói là Tôn quý.

Lại tông này
chấp, Tôn quý là khắp tất cả đất, nước, gió, lửa, hư không. Xưa có vị
Luận sư muốn hàng phục điều tông kia chấp, bèn
đến đền thờ trời
ngồi ăn uống trên thân tượng vị trời ấy, người
Tây phương cho rằng thức ăn uống còn dư là rất bất tịnh nên đều cùng nổi
giận, Luận sư nói, như
chỗ y cứ đâu há chẳng phải là đất, nước, gió, lửa, hư không trùm khắp tất cả mọi nơi ư? Đáp rằng: Đúng thế!
Luận sư nói: Đó
là đất, nước, lửa, gió, ngã cũng như thế, đem tướng nhập vào thì
chỗ nào không đáng tức
giận? những người kia im lặng, không trả lời
được, cũng do không
quán tự tánh của ngã, nên sinh vọng chấp như vậy.

Kinh nói: Tự nhiên: là
một thứ chấp của ngoại đạo, tất cả
pháp đều tự nhiên mà
có, không do tạo tác, như hoa sen màu sắc tươi
sạch, cái gì làm nhiễm
được? Đầu mũi gai nhọn, đâu có ai vót thành? Do
đó biết các pháp đều
tự nó như vậy. Có sư vặn hỏi rằng, nay mắt ta
thấy thế gian làm ra các
loại thuyền, tàu, nhà, cửa, đều từ các duyên mà có, đâu phải tự
nhiên thành, vì
sao nói là tự như vậy? Nếu cho là có mà chưa rõ ràng, cho nên cần người công phát, tức là do duyên, không
phải tự nhiên có.

Kinh nói: Nội ngã: Có người chấp, ngoài cái trong thân lìa tâm
thì có ngã tánh riêng,
có thể vận động thân này làm các việc. Người
nạn vấn nói:
Nếu như thế, thì ngã là vô thường.
Vì sao? Vì nếu pháp là
nhân thì từ nhân sinh
đều là vô thường, nếu ngã vô thường thì tội phước quả báo đều là đoạn diệt, những thứ luận nghị như thế, cho đến
so lường nói rộng.

Kinh nói nhân
lượng: nghóa là chấp lượng của thần ngã bằng
với thân người, thân nhỏ ngã cũng nhỏ, thân lớn ngã cũng lớn.
Luận Trí Độ chép: Có người chấp thần lớn nhỏ tùy theo
thân người, khi chết thân
tan rã thần cũng ra trước,
tức là cùng giống như đây, nhưng Tông kia
cho rằng ngã là pháp
thường trụ tự tại, nay đã tùy theo thân lớn nhỏ, tức
là vô thường, do đó
biết là không đúng.

Kinh nói Biến
nghiêm: nghóa là chấp thần ngã này có khả năng tạo ra các pháp, nhưng ở thể gian việc tôn nghiêm cao cả thì do ngã
làm ra, cùng với chấp
trời Tự tại có khác chút ít, như trong Luận có phá
tự tại, nói trời Tự
tại vì sao không hết lòng làm cho người vui mà lại
hết lòng làm cho người
khổ, và phải biết có khổ có vui từ thương ghét
mà sinh, do đó không tự
tại. Biến nghiêm ở đây, đã là năng tạo các
phước vui, nhưng không
thể đem vui để dứt khổ, làm sao gọi là thường tự tại khắp?

Kinh chép: như thọ: nghóa
là các ngoại Đạo chấp, tất cả pháp
cho đến bốn đại cây
cỏ… đều có tuổi thọ, như cỏ cây thay đổi rồi tiếp
tục sống, nên biết có
mạng, lại ban đêm thì nó cuốn xếp lại, nên biết cũng có tình thức, để mà nghỉ ngủ. Người nạn vấn nói: Nếu thấy giết chết
rồi sống lại, cho là có mạng
sống thì người chặt đi một cành không
mọc trở lại, chẳng lẽ không có mạng
sao? Nếu buổi tối xếp lại (nói) cây có
ngủ nghỉ thì dòng nước
ngày đêm không dừng, chẳng lẽ lúc nào cũng
thức ư? Đều do không
quán tự tánh của ngã, nên sinh các thứ vọng kiến.

Kinh dạy, Bổ-đặc-già-la: Nghóa là tông kia chấp có
Số thủ
thú (thường hướng về
các đường) đều là một ngã, thì chỉ tùy theo việc mà khác tên thôi. Nếu có từ đời này đến đời
sau thì thần thức đó là
thường, nếu thức thần
là thường, vì sao nói có sinh tử, tử gọi là diệt ở chỗ
này, sinh nói là có ra ở
chỗ kia, vì thế không được nói thần là thường,
Nếu vô thường thì không
có ngã, như Độc Tử Đạo Nhân trong Phật Pháp
và Thuyết Nhất Thiết Hữu
Hộ, hai bộ này chấp có pháp ba đời, nếu
chắc chắn có quá khứ,
hiện tại, tương lai thì đồng có sác thủ thú, mất ba thứ pháp ấn của Phật, các Bồ-tát ở
Tây phương, tạo ra các thứ lượng để
phá chấp của tông kia.

Kinh nói: Như thức: nghóa là có một thứ chấp, thức này ở khắp
tất cả mọi nơi, cho đến
các cõi địa; thủy, hỏa, phong, hư không, thức đều khắp đủ trong đó, điều này cũng
không đúng, nếu thần thức
là khắp thường, thì lẽ ra có thể thấy nghe hay
biết riêng, nhưng nay phải nhờ căn trần hòa hợp, mới có thức
sinh thì thần thức của ông không dùng được, lại như thần thức khắp trong năm đường, vì
sao lại có
sinh tử?
Cho nên biết là không đúng.

Kinh nói: A-lại-da: nghóa là chứa đựng nắm giữ, cũng là
nghóa nhà. Tông này nói:
Có A-lại-da có thể giữ gìn thân này, có sự tạo
tác chứa đựng muôn
hình, thu nhiếp thì vô sở hữu, duỗi ra thì đầy khắp
cả thế gian, không giống như nghóa Thức thứ tám (A-lại-da)
trong Phật pháp, nhưng mật ý
Thế-tôn nói Như lai
Tạng là A-lại-da, nếu
người trong Phật pháp,
không quán tướng thật tự tâm, phân biệt chấp
trước, cũng đồng với ngã kiến.

Kinh nói: Thấy biết:
Nghóa là có ngoại đạo chấp, trong thân
có thấy biết, những
việc khổ, vui, lại có người chấp năng thấy, tức là
chân ngã, luận Trí Độ
chép: Mắt thấy sắc gọi là kiến, năm thức biết gọi
là tri, đều là ngã
chấp, tùy theo việc mà có tên khác nhau. Người vặn
hỏi rằng: Ông nói năng
kiến là ngã, mà kia có thể nghe, có thể xúc chạm biết, như thế có phải là ngã hay không? Nếu đều là ngã thì
sáu căn,
sáu trần (cảnh giới) không biết lẫn nhau, một không thể
làm sáu,
sáu không thể làm một, nếu có chẳng phải ngã thì cũng đồng với nghi, cho nên
biết căn trần hòa hợp
có sự hiểu biết, không có ngã riêng.

Kinh nói: Năng chấp, sở
chấp: Nghóa là có ngoại đạo nói,
trong thân lìa thức tâm,
có năng chấp riêng tức là chân ngã, có thể vận động thân, miệng, ý, làm các việc, hoặc có thuyết nói rằng, năng chấp
chỉ là thức tâm, họ
chấp cảnh giới, bèn nói chân ngã, ngã này ở khắp
mọi nơi, nhưng tánh của
thân, thọ, tâm, pháp ở trong, ở ngoài, đều từ duyên sinh, không có tự tánh, trong đó năng chấp
sở chấp, chấp còn
không thật có, huống chi
là ngã ư? Cũng do không quán tự tánh của ngã, nên nói lời ấy.

Kinh dạy: Nội tri, ngoại
tri: Cũng là tên khác của biết, chia
thành hai chấp: Có người chấp nội tri là ngã, nghóa trong thân có nội
chứng riêng, chính là
chân ngã, hoặc lấy ngoại tri làm ngã, nghóa là biết
được cảnh giới ngoại
trần, tức là chân ngã.

Kinh chép: Xả-thản-phạm: nghóa là cùng biết người ngoại
đạo chấp đại đồng,
nhưng bộ đảng khác nhau, nên đặc biệt nêu ra.

Kinh nói: Nhược Ma-nô-xà:
Luận Trí Độ dịch là nhân, tức
là người chấp, dịch đầy
đủ phải nói là nhân sinh, đây là trời Tự tại của
bộ loại ngoại đạo, chấp
người thì từ người sinh, do đó lấy làm tên, Đường Tam Tạng nói
ý sinh,
là sai.
Mạt-na là ý, nay
nói mạt-nô, thanh
chuyển nghóa cũng khác, là lầm.

Kinh nói: Ma-nạp-bà: là bộ loại ngoại đạo
trời Tỳ-nữu, dịch đúng
phải là
Thắng Ngã, nói ngã ở trong thân tâm, rất là tốt đẹp, kia
thường ở trong tâm,
quán ngã cao khoảng một tấc: Luận Trí Độ cũng chép:
Có người chấp, thần ở trong tâm, nhỏ như hạt cải, thanh tịnh gọi là tịnh
sắc, hoặc như hạt đậu,
cho đến một tấc, khi mới thọ thân, đầu tiên là
trước khi thọ, ví như xương voi và
sự
thành thân, của nó như voi đã mạnh
mẽ. Đường Tam Tạng dịch
là Nho Đồng, là sai, Nho Đồng, tiếng Phạm
là Ma-noa-ba, Hán dịch là
nạp, nghóa là khác, đó là lầm (hai danh từ
này do Xà-lê Bồ-đề giải thích).

Kinh chép: Thường định
sinh: Ngoại đạo kia chấp, ngã là
thường trụ không thể
phá hoại, tự nhiên thường sinh không có sinh lại, vì
thế lấy đó làm tên.

Kinh nói: Thanh, phi thanh: Thanh tức là thanh luận của
ngoại đạo, nếu chấp
thanh hiện rõ, thể của thanh vốn có, đợi duyên hiện ra, thể tánh
thường trụ, nếu chấp
thanh sinh, thanh
vốn sinh,
đợi duyên sinh,
sinh đã
thường trụ, trong kia lại tự chia riêng mà chấp, như các
chỗ khác giải thích rộng.
Phi thanh: Khác với chấp trước, ấy chấp thanh
là thường khắp, tông này đều bác bỏ là vô, rơi vào pháp
vô thiện, ác,
cũng không có chỗ thanh,
chữ cho đây là thật.

Kinh chép: Này Bí Mật
Chủ! Các ngã phần ấy, từ xưa đến
nay, phân chia tương ưng,
mong cầu thuận lý giải thoát hữu. Trong kinh nêu sơ lược ba mươi
việc, nếu tùy theo loại khác nhau thì có vô lượng, vô biên, như người ngồi được Tứ thiền thì chấp pháp này là thường
lý chân thật, hoặc
sinh ý nghó, ta phải đắc thiền, những ý niệm như thế
đều tương ưng với ngã
phần, so sánh có thể biết, đều do không quán
tướng thật của ngã, chỉ
do sự truyền trao cho nhau từ xưa đến nay, bắt
chước theo kiến chấp
này, mỗi người tự nói có Đại sư Bạc-già-phạm, do
khéo tu Du-già, nên nay
hiểu pháp này, lại giảng nói cho thế gian nghe,
chỉ có đây là đạo rốt
ráo, không còn đạo khác, như khi vào kiếp sơ chỉ
có một trời, trước
sinh phạm giới, lại khởi niệm rằng, nếu có chúng
sinh, đến sống chung với
ta thì tốt lắm?

Bấy giờ trên cõi trời có người qua đời sinh đến đó,
người sinh
ra trước liền nói rằng,
do nguyện lực của ta, ông được sinh đến đây, ông chính là do ta đã
sinh ra, nhưng kia cũng khởi niệm rằng, bậc đáng
kính trọng kia có thể sinh
chúng ta, liền cùng nhau thuận theo, chấp là
đầu tiên có ngã, từ
đó đến nay, nói là Phạm thiên vương có khả năng tạo
ra thế gian, như thế lần
lửa sinh vào chỗ hiểu biết quái lạ, không thể
ghi nhớ, mong cầu thuận
lý giải thoát. Thuận lý, tiếng Phạm là Du-kỳ,
tức là ngày xưa hành
giả tu Du-già nói họ được chân giải thoát là chỗ y cứ
của muôn
vật. Nay thuận với hạnh kia mong cầu giải thoát, nên
nói là đúng. Trên đây đều là phá hoại tâm trái lý nhân quả
trong ngoài.
Kế là nói tâm đầu tiên
thuận theo lý, khéo thuận tức là tám tâm ở thế gian.

Kinh chép: Này Bí Mật Chủ! Loại phàm phu như đứa trẻ
ngu, giống như dê đực,
thỉnh thoảng có một pháp tưởng sinh, gọi là trì trai, kia
suy nghó chỉ một ít phần này,
sinh tâm vui mừng, thường luôn tu tập. Này
Bí Mật Chủ! Đó là hạt giống nghiệp lành bắt đầu
phát sinh,
Dê đực quả là trong
súc sinh, tánh rất thấp hèn chỉ nhớ nghó đến cỏ, nước và
sự dâm dục, ngoài ra không hiểu biết gì, do thuận theo ngữ pháp
Tây phương đem dụ cho hạng phàm phu như đứa trẻ ngu không biết
nhân quả thiện ác.
Thế gian từ xưa đến nay, xoay vần truyền trao cho nhau gọi
là pháp lành, nhưng đem
tâm trái lý tìm cầu bằng mọi cách thứ mà
không thể được, sau đó
bỗng nhiên tự nghó. Nay ta bớt ăn, trì trai, tức là pháp lành, nhưng chưa phải là bát quan trai giới trong
Phật pháp, kia do tự răn dè ăn uống vừa đủ, liền biết công việc giảm ít, khiến ta ăn uống
dễ đầy đủ, không sinh
tìm cầu khổ nhọc. Bấy giờ, liền sinh chút phần
tâm không mê đắm, tâm
kia vui mừng lại được yên ổn, do thấy lợi ích
này, thường có tu tập thì trước hết liền hiểu biết
sự tinh diệu về nhân
quả thiện ác, cho nên
nói là hạt giống tâm.

Kinh dạy: Lại lấy đây làm nhân, trong
sáu ngày trai, cúng cho
cha mẹ, bà con nam nữ đó
là mầm giống thứ hai, trong sáu ngày trai
này, chính là trong luận
Trí Độ nói: Đời trước có vị tiên đã chứng
năm thần thông, khuyến khích vào ngày này nhịn ăn, đã thuận pháp lành, lại
khỏi bị tai họa quỷ thần,
như luận ấy có nói rộng. Nhờ đó mà dứt tham cầu, trong được lợi lạc, muốn tu tập pháp này khiến được thêm lớn,
trong ngày trì trai, xả bỏ
tài vật của mình đem cho sáu thân, tự nghó ta không quý mến giữ gìn, mà khiến người khác yêu kính, được khen hiếu
nghóa, do thấy nhân quả
này, càng sinh vui mừng, do vui mừng, nên tâm
lành hơi tăng, giống như
từ hạt giống sinh ra mầm.

Kinh chép: Lại đem những vậy này bố thí cho người không
bà con, quen biết, đó là
mọc mầm thứ ba, nghóa là muốn thành tựu
pháp lành giữ trai này,
tu tập tâm vô tham tuệ xả, do thường tu tập nên
tâm lành thêm lớn, lại
bố thí cho người không phải bà con quen biết, thấy tâm bình đẳng bố thí công đức lợi ích.
Bấy giờ, mầm lành lớn lên
nhiều lần, giống như khi
chồi, cành lớn mạnh chưa sinh nghiệp, do đó gọi là bào chủng.

Kinh dạy: Lại đem những
thứ này cúng thí cho người cao đức độ
lượng là diệp chủng thứ tư, nghóa là đã có thể tu tập hạnh tuệ xả,
nương đây làm nhân, dần
dần có thể xét kỹ chọn lựa cảnh để cúng thí,
người đức hạnh cao quý
như thế, ta phải nên gần gũi cúng dường, tức là
tuệ tánh dần mở, cũng
dần dần gặp Thiện tri thức.

Kinh chép: Lại đem những
thứ ấy bố thí, hoan hỷ trao cho
những người kỹ nhạc và dâng cúng những vị
Tôn túc. Nghóa là tuệ tánh
dần mở, lại xét riêng
cảnh để cúng thí, thấy lợi ích của hạnh lợi tha kia,
vì người kỹ nhạc có thể hóa độ đại chúng,
khiến họ vui mừng cho nên khen ngợi công ấy,
loại này rất nhiều, cho nên nói là Đẳng.
Tôn túc: là bậc kỳ cựu, nghe
nhiều hiểu rộng và học hạnh cao thượng, làm
khuôn phép cho thế gian, vì
theo kia phần nhiều được lợi ích, thành kính hoan hỷ mà thí cho, cũng khiến cho khi ta thí tâm rất hoan hỷ, tức
là hoa chủng.

Kinh dạy: Lại đem những
thứ này cúng thí, phát tâm thân ái
mà cúng dường, đó là
thứ sáu thành quả, nghóa là tu tập thuần thục,
chẳng những luôn hoan hỷ mà thôi, mà còn hay dùng tâm thân ái,
cúng thí bậc có đức hạnh cao quý, lại nhờ nhân duyên thí trước, được nghe
pháp lợi, biết người
ấy trong lòng mang đức tốt, nghóa là có thể vượt ra khỏi dục… thân quen gần gũi để
cúng dường, mong hạt giống ban đầu,
chính là tâm thành quả.

Lại nữa, này
Bí Mật Chủ! Người ấy giữ giới
sinh lên cõi trời
là thứ bảy, hạt giống thọ dụng, nghóa là đã có thể trì trai bố thí, thấy lợi ích
ấy thì biết ba nghiệp
không lành, đều là nhân duyên dứt bỏ phiền não,
ta phải bố thí, giữ giới
mà trụ, do giữ giới nên đời hiện tại đạt được thiện lợi, có danh tiếng lớn, thân tâm an vui, tăng thêm nhiều những
điều hiền thiện, khi qua
đời lại được sinh lên cõi trời, thí như trái đã chín thì thọ dụng hạt của nó, cho nên nói thọ dụng hạt giống. Lại nói từ một
hạt giống (hạt giống)
thành trăm ngàn quả trái thì mỗi trái lại sinh biết bao nhiêu, lần lượt nuôi lớn, không thể đếm được. Nay tâm thọ
dụng quả này, trở lại thành hạt giống của
tâm sau, cũng giống như vậy, vì thế
nói hạt giống thọ dụng.

Kinh chép: Này Bí Mật Chủ! Do tâm
sinh tử trôi lăn này, bạn lành nghe được nói rằng đây là
Thiên đại, trời cho tất cả vui, nếu thành
kính cúng dường, nguyện
tất cả chỗ đều đầy đủ, có chỗ nói trời Tự tại… cho đến kia nghe
sinh tâm vui mừng như thế, ân cần tôn trọng cung
kính thuận theo tu hành,
này Bí Mật Chủ! Ấy gọi là ngu đồng dị sinh sinh tử trôi lăn vô úy nương tâm anh đồng thứ tám. Đã biết bậc có đức hạnh
tôn quý phải nên gần
gũi cúng dường, lại thấy giữ giới hay sinh thiện lợi,
tức là dần dần biết về nhân quả: Nay lại nghe Thiện tri thức nói có
Đại Thiên này có thể
ban cho tất cả điều vui, nếu thành kính cúng
dường, sở nguyện đều
đầy đủ, liền có thể khởi tâm quy y, tuy chưa nghe pháp Phật, nhưng biết chư
Thiên này, nhân tu hạnh lành được quả báo tốt
đẹp này, lại dần dần
tin hiểu, phân biệt ruộng tốt, lại nghe pháp Phật
đặc biệt nhiệm mầu,
chắc chắn sẽ tin nhận quy y cho nên là tâm trên hết ở thế gian. Hỏi: Trước nói trời Tự tại… đều là tà chấp, nay nói quy y đây…
là tâm trên nhất ở
thế gian, vậy có gì khác trước?
Đáp: Trước
là tâm không biết nhân quả, chỉ chấp các pháp là
do trời Tự tại… tạo
ra, nay do gốc lành thuần thục, ở trong sinh tử trôi lăn tìm cầu chỗ nương dựa không
sợ hãi, muốn bắt chước hạnh nhân
kia, mong thành quả thù
thắng, cho nên không đồng với chấp trước.
Thương-yết-la:
là tên khác của Ma-hê-thủ-la. Hắc Thiên,
tiếng Phạm là Lỗ-nại-la
là bà con của trời Tự tại. Long tôn: là các rồng
lớn, như Câu-phệ-la…
đều được người đời suy tôn là Đại thiên.

Phạm thiên hậu: là vị thần cao quý được thế gian
kính trọng,
nhưng trong pháp Phật,
Phạm vương ly dục không có hoàng hậu, phi tần,
từ Ba-đầu-ma trở xuống, chỗ nói là
Đắc-xoa-ca long,
Tu-hòa-cát long, Thương-khư long,
Yết-câu-trích
Kiếm long, Đại
Liên Hoa long, Câu Lý Kiếm long,
Ma-ha Phán-ni long,
A-địa-đề-bà long,
Tát-đà long,
Nan-đà Long… đều là
những vị tôn thần thế gian kính trọng.
Thiên tiên:
là các vị Thần tiên chứng năm thần thông, số kia
vô lượng nên không nêu tên. Vi-đà: Đó là bốn thứ Minh luận do
Phạm thiên giảng nói, Đại Luận
sư Vi-đà, phải thọ trì kinh kia có thể dạy bảo cho người, do có
thể chỉ dạy hạnh ra khỏi dục, nên quy y.
Ở trong bộ loại kia,
Phạm vương giống như Phật, bốn bộ
Vi-đà giống như mười hai bộ kinh; người truyền pháp này giống như
Hòa thượng Tăng, khi kia
nghe Tam bảo ở thế gian như thế… hoan hỷ quy
y thuận theo tu hành, là
thứ tám sinh tử phàm phu nương vô úy.

Kinh chép: Này Bí Mật Chủ! Lại nữa, hạnh thù thắng tùy theo chỗ an trụ thù thắng mà trong
kinh ấy nói, cầu giải thoát tuệ
sinh… nghóa là trong vô úy y thứ tám này lại có tâm thù thắng; đã nghe nói các
Bạc-già-phạm ở thế gian như trên, đã nói thì phải nên cúng dường quy y,
sau đó bèn
sinh tâm, các Tam bảo này Tam bảo nào là hơn? Ta phải chọn cái tốt kia thuận theo tu hành,
nhờ năng lực gốc lành đời trước, tùy theo pháp trong kinh ấy nói mà được chỗ an trụ thù thắng, có
cầu giải
thoát sinh trí; nhưng vì chưa biết pháp duyên khởi,
tất cả quán không, trí tuệ không lìa
đoạn thường, vì thế nói thường vô thường
là không, chỉ thuận theo
nói như thế, mà siêng năng tu học.
Trong đây lại có hai thứ: Nếu cầu giải thoát
sinh trí gọi là tâm
thù thắng, đã đối với
pháp không tác chứng gọi là tâm quyết định, nếu
lìa phần mà nói thì
trước gồm có mười tâm. Đức Thế-tôn muốn hướng
vào xuất thế gian nói
quán không trí tuệ, sau đó nói rằng: Bí Mật Chủ!
Kia không hiểu biết nghóa
không, chẳng phải không, rõ ràng đoạn
thường, tuy các quán bình đẳng phi hữu phi vô, dứt các nói rộng,
nhưng cũng không thể lìa cả hai kiến ấy, do kia chưa hiểu nhân duyên đúng đắn. Nhưng trong
Phật pháp, để biết có nhân duyên thì lìa
Vô kiến, tức là không rơi vào
đoạn thường, nếu không đạt nghóa không như thế
thì dù không dính mắc
hữu, vô, ly ngôn tuyệt tướng, cuối cùng cũng theo tưởng phân biệt, khởi tâm vô phân biệt này giống như
Trường Trảo Phạm Chí quán tướng
thật các pháp, không thọ tất cả các pháp
nhưng thọ kiến chấp ấy.

Xét rằng, chân không lìa phân biệt, làm
sao phân biệt không? Nếu không hiểu
nghóa không, tuy có nhất tâm tinh tấn
siêng cầu
giải thoát thì cũng không
thể biết Niết-bàn, vì thế Phật dạy: Ông muốn cầu
Niết-bàn, phải hiểu biết duyên khởi của không, xa lìa đoạn thường,
do người kia hạt giống
tâm ban đầu bị giảm đi, có một phần ít tham
cấu, tức thuận theo một
ít phần tâm thanh tịnh, từ đây về sau trì trai, bố thí dần dần thêm lên, tức là thế lực của tâm tịnh dần được bắt đầu
phát động, nhờ sự
huân tập này thì có thể xét chọn chỗ để quay về.
Có cầu giải thoát tuệ sinh,
nếu không gặp duyên lành, trở lại theo đoạn
thường không, nhập vào
tà kiến, nhưng hạt giống tám tâm kia không bao
giờ hoại mất; nếu nghe
Phật pháp, chỉ đối với đoạn
thường không, khiến quán duyên khởi không thì nhập
Chánh đạo, nếu là người không có
căn cơ hạt giống chưa
sinh, tuy nói các pháp cho họ nghe, cuối cùng
cũng không thể tin hiểu.

Lại như hành
giả ở tâm thứ tám, khi cầu thoát sinh tử nương
vào Vô úy nếu gặp
Thiện tri thức, và nói Tam bảo là chỗ chân chánh quay về (Quy y). Nhờ người ấy đời nay dần biết nhân quả,
nên có thể tín thọ, lại bố trí việc đó. Nếu người kia tu trai, người ấy gặp
Thiện tri thức,
bảo rằng, ông thấy lợi
ích gì, mà cố thực hành trì trai, bố thí này?

Người kia liền đáp rằng: Tôi thấy nhân duyên tham cầu giữ gìn có các thứ buồn khổ, thiểu dục hành thí thì được an trụ trong
hoan hỷ an vui.
Bấy giờ Thiện tri thức bảo rằng:
Lành thay!
Thiện nam!
Như Đức Phật đã dạy, chúng
sinh vì bỏn
sẻn tham lam, đời hiện tại có các
thứ buồn khổ, khi qua đời do nhân duyên này, đọa vào trong đường ác; nhờ tâm xa lìa
san tham dơ bẩn, hiện đời an vui, được
tiếng khen, khi qua
đời được sinh lên cõi
trời, sau chứng Niết-bàn, thế nên nay ông càng
phải đem tâm thù thắng
trên mà thọ pháp tám trai giới, người kia nghe rồi, lập
tức tín, thọ, đúng như lời dạy tu hành. Nếu người không có cơ duyên, chỉ nói khổ vui ở thế gian đều do trời Tự tại tạo ra, hoặc đất… biến
hóa, lấy thời làm nhân
thì nghe tám giới trai được một phần ít an vui
thanh tịnh như thế, còn
không thể tin, huống chi những việc sâu xa khác ư. Hỏi: Hạt giống đầu tiên của tám tâm như thế, lại lấy gì làm nhân?

Đáp: Do thế
gian từ lâu xa đến nay có tên gọi thiện ác, hạt
giống từ đó mà sinh.

Như kiếp sơ
chúng sinh tham ăn đất màu mỡ. Bấy giờ cho người ăn nhiều là bất thiện, người ăn ít là thiện, hoặc có người thấy
nhân duyên ăn nhiều,
khởi các tội lỗi, liền khởi niệm rằng, nay ta thường
tự kềm chế răn dè ăn
ít vị này, chính là thiện? Nhưng chúng sinh ở đây, cũng chưa biết nhân quả và nghiệp báo
đời sau, chỉ xoay vần
truyền nhau, cho rằng nhân
nghóa, hổ thẹn… là pháp lành, người nào làm
được như thế thì thế
gian đều khen ngợi.
Lại như khi cuối cùng
thiểu kiếp, chúng
sinh bỗng nhiên phát
tâm, biết pháp ác tội
lỗi ở thế gian, lại còn cùng nhau khuyến khích dẫn dắt đều làm việc lành.
Bấy giờ, cũng không có Thiện tri thức khuyến
khích dẫn dắt như thế,
phải biết đều nhờ năng lực nhân duyên huân tập
lẫn nhau của tướng thật
tự tâm, như hạt giống đầu tiên, khi xa lìa tâm cấu chừng mảy bụi, liền hiện bày thế lực tâm thanh tịnh chừng bằng
hạt cát bụi.

“Tuy nói hạt
giống lành sinh, thực ra chính là bất sinh” sinh khởi, vì đó là tánh vững chắc, ở chúng
sinh tâm thức không bao giờ hoại
mất, chưa đến trong lớp
đại kim cang của mé thật tự tâm, còn không có
chỗ an trú, lìa quả lại
thành hạt giống lần lượt nuôi lớn, nhưng cũng không ra ngoài tự môn A, vì thế nói tối thượng Đại thừa cú, tướng tâm
nối nhau sinh, đại bí mật của các Đức Phật, ngoại đạo không thể biết;
phẩm Dược thảo dụ trong
kinh Pháp Hoa, ý cũng ở đây. Lại nữa,
hành giảquy y Tam bảo, thuận theo Luật nghi của
Như lai, ở trong một ngày
thọ tám pháp quan trai, do phòng giữ giới
Thánh, vắng lặng an vui, do an vui ấy,
sẽ tin việc làm của bậc
hiền Thánh, luôn
luôn tu tập, đó gọi là hạt giống đầu tiên, vì giúp điều lành này thêm
lớn, mà tu các điều
lành, cho đến nhờ giới hoàn toàn thanh tịnh, chắc
chắn được sinh lên cõi
trời, sau đến Niết-bàn, đó gọi là hạt giống thọ dụng.
Lại do gần gũi
Thiện tri thức, nghe chánh pháp lợi lạc, không khởi tâm quy y khác, đó là phàm phu trôi lăn
sinh tử, thứ tám chân thật vô
úy y, lại sự an trụ thù
thắng ở trong đây, có cầu giải thoát sinh trí, tư
duy quán sát, sinh ý tưởng
quyết định, từ đây liền phát tâm hạt giống đầu tiên trong Bồ-đề của
Thanh văn, đều nên y theo văn trước phân
biệt nói rộng, cho đến mỗi một địa trong ba thừa, đều đủ mười tâm, đến Địa
thứ mười, cũng đủ
mầm bao hạt giống, lá, hoa, quả… có cầu Phật địa
sinh trí, quán rốt ráo
không, được đến mé Kim cang.

Bấy giờ, Kim
Cang Thủ, thỉnh Phật rằng: Cúi mong Đức
Thế-tôn nói về tâm
này. Nói như thế rồi, Phật bảo Kim Cang Thủ Bí Mật Chủ rằng:
Này Bí Mật Chủ! Hãy lắng nghe kỹ, tâm tướng nghóa là tâm
tham, tâm không tham, tâm
sân giận, từ tâm, tâm si, tâm trí, cho đến thế nào là tâm thọ
sinh? Nghóa là các hữu, tu tập hạnh nghiệp
kia sinh, tâm
đồng với tánh như thế,
ở đây trả lời các tâm tướng cú trong câu hỏi trước.
Đầu tiên
nêu lên sáu mươi tâm, kế là giải thích tướng kia.

Này Bí Mật Chủ! Vì sao tâm tham kia nói là thuận theo
pháp nhiễm? Nghóa là đắm
nhiễm cảnh trước, tức là làm ô nhiễm tâm thanh tịnh. Nếu thuận theo tu hành pháp này, gọi là có tâm tham. Vì tâm
pháp nhỏ nhiệm khó hiểu,
chỉ quán sát sự nghiệp kia đã làm, chắc chắn
có hình tướng ở ngoài.
Giống như xem xét hình dáng của khói thì tánh lửa
có thể sánh biết, vì thế các câu phần nhiều do
thuận tu để hiểu
nghóa, nhưng đem so sánh thì
đúng, những vị này đến nay đều chưa được
tâm xuất thế và các
thứ tâm lành tạp khởi. Nếu hành giả khéo biết thật
giả, giống như việc nhổ
cỏ xấu để giúp lúa tốt của nhà nông thì thế lực
tâm thanh tịnh dần dần
thêm lớn. Chớ cho rằng nhân duyên sự tướng này là câu nói tận cùng lý lẽ mà
xem thường, khiến tâm chìm đắm trong
đó mà không tự giác biết.

Thứ hai, vì không có tâm tham mà nói là thuận theo pháp vô nhiễm? Nghóa là trái với tâm trước, cho đến nên tiến lên tìm
cầu chỗ tốt, cũng lại không
sinh
nguyện vui, thế nên không làm nhiễm
pháp lành, đều ngăn cản
mầm lành và không có tâm ô nhiễm, tên đồng
mà việc khác, rất cần xem xét. Vì thế hành giả chỉ quán tướng thật
của tâm tham, tự nhiên tham không nhiễm tâm, không nên khởi hạnh Vô tuệ
bất tham như thế.

Thứ ba, vì sao tâm sân mà nói là thuận theo pháp tức giận? Nộ:
nghóa là tâm
sân phát động, việc hiển bày ở bên ngoài, vì tâm pháp
khó biết, nên thuận theo
tu nộ pháp để giải thích. Nếu thường khởi như
thế tướng không vắng
lặng thì biết là tướng tâm sân, chỉ ở trong các duyên này, quán
sát
tâm sân, tự không có chỗ an trụ thì đây là
chướng ngại không sinh.

Thứ tư, vì sao tâm Từ nói là thuận theo tu hành pháp từ? Từ này cũng trái
với sân; từ này là do tâm ái kiến bị cấu bẩn, chẳng phải
do mầm lành sinh ra, chữ
Từ trên là căn cứ vào nội tâm, chữ Từ ở dưới
là tướng bên ngoài của
sự nghiệp đã làm, đã giác biết rồi, chỉ sửa
lỗi làm chướng ngại đạo, xoay vần tu tâm từ vô
lượng, tức là đối trị.

Thứ năm, vì
sao tâm
si mà nói là thuận theo tu pháp bất
quán? Nghóa là không quán lời ở trước xấu tốt
đúng sai, gặp
liền tin, thọ, hễ
sự nghiệp đã làm thì
không thể trước đem tâm tuệ xem xét so lường
phải trái. Những thứ
như thế phần nhiều lầm lỗi, đều là tướng của tâm si.

Thứ sáu, thế nào là trí tâm? Nghóa là thuận theo tu pháp
tăng thượng thù thắng?
Nghóa là người đó ở trong các thứ đã nói, đều
dùng trí chọn lựa cái
này hơn cái kia thua, pháp này nên thọ, pháp kia
không nên thọ, kia chọn
lấy pháp thù thắng hơn cả để thực hành, tức là
tướng vô si. Nhưng pháp
hơn người, không phải đem trí lực so lường mà
đạt đến được, chỉ có
người tin mới có thể thâm nhập mà thôi, thế nên
khó quán sát thế trí
biện thông, để đối trị kia.

Thứ bảy, thế nào là Tâm quyết định? Nghóa là vâng theo
giáo mệnh, đúng như lời dạy mà vâng làm.

Thứ tám, thế nào là tâm nghi? Nghóa là thường thu giữ những
việc bất định, nay trước
giải thích tâm nghi, khiến quyết định tâm tướng
dễ hiểu rõ ràng. Nghóa
là: người này tùy theo những gì đã nghe, liền
sinh tâm không
quyết định, như khi thọ giới, liền tự
sinh tâm nghi, nay
ta chắc chắn đắc giới
hay không đắc giới? Hoặc nghi thầy, nghi pháp,
các việc so sánh như thế
như người hành đạo, do nghi hoặc cho nên không thể tiến lên trước, bài kệ trong luận
Trí Độ nói: Cho đến ví như quán
sát lối rẽ, lối nào
tốt thì nên theo, là đối trị kia, lại tâm quyết định:
nghóa là tùy theo nghe bạn
lành… đúng như pháp dạy bảo, lập tức không
sinh nghi ngờ, dốc lòng
vâng làm, nhưng cũng phải dùng tuệ quán sát,
sinh tâm quyết định chân chánh. Thứ chín,
thế nào là tâm ám? Nghóa là đối với pháp không đáng nghi ngờ lại
sinh tâm nghi ngờ. Nghóa là như
Tứ Đế, bất tịnh, vô
thường… người trí ở đời không nên
sinh nghi, nhưng nghe kia bèn do dự, như
ban đêm thấy gốc cây
sinh tâm so lường, nếu thấy có tướng như thế, phải

biết do tâm
tối tăm khiến cho như thế.
Thứ mười thế nào là tâm
sáng? Nghóa là đối với pháp không
đáng nghi ngờ, người tu
hành không nghi ngờ, tức là đối với pháp ấn quyết định, chẳng phải là pháp đáng nghi ngờ, người kia tùy theo chỗ nghe biết liền
tin sâu, phải biết đó là
tâm sáng, nhưng trong đó hoặc vượt
qua, hoặc không kịp, tức
là tâm chướng Đạo, lại tuệ trong xứ là đối trị kia.

Thứ mười một, thế nào là tâm chứa nhóm? Nghóa là vô lượng
là một làm tánh: nghóa
là người này tùy theo một việc sinh tín giải rồi,
lại nghe các pháp đặc
biệt khác, đều nhóm họp thành một, như người học được
một Tam-muội, thấy kinh khác dạy về
sự thù thắng khác nhau của vô lượng pháp môn khác đều cho rằng nói pháp này thì định tâm,
lìa pháp này thì không
còn pháp nào khác, do đó gọi là tâm chứa nhóm.

Thứ mười hai, thế nào gọi là tâm tranh đấu? Nghóa là cho
lẫn nhau, là đúng sai làm
tánh? Nghóa là nghe lời dạy bảo của người khác nói, thường ưa tranh luận phải trái, nói nghóa là ấy nên như vậy, việc đó nên không như vậy, giả
sử đã nói hợp lý, cũng dùng các phương
tiện tìm cầu chỗ tốt,
xấu của kia, muốn làm cho rơi vào chỗ lỗi. Nếu người đến hỏi thì cũng tìm việc tốt xấu của kia, nói câu hỏi này là trái
nghịch, không thông đạt,
ta không cần trả lời, có hiện tướng như vậy, phải
biết là tâm tranh đấu.

Thứ mười ba, thế nào gọi là tâm tranh cãi? Nghóa là đối với bản thân mình mà
sinh phải trái? Nghóa là trong tâm ôm ấp phải trái, như tự tư duy một
nghóa xong, liền trở lại đặt ra dị đoan tìm cầu lỗi của nó, tuy tâm lành mưu thọ, nhưng đối với người đã lãnh thọ rồi, trở lại tự tìm
cầu được mất, nói việc này hợp như thế, việc này không hợp, có nhiều
hiện tướng như thế,
phải biết là tâm tranh cãi.

Thứ mười bốn, thế nào là tâm Vô tránh? Nghóa là phải, trái
đều bỏ; căn cứ vào
bản Phạm chuyển thanh, đều nhắm chữ hữu làm
tánh, so sánh có thể
biết, nghóa là tâm người ấy không khi vầy khi khác,
tuy trước Tông môn học
tập có kiến giải như thế, lại nghe lời nói kỳ lạ cho là hợp lý liền lãnh thọ và thực hành, hoặc trước cho là đúng, nghe
người khác cho là không
lành, liền thay đổi, lòng không chấp trước, phải
trái đều bỏ, nếu có
tướng như thế, phải biết là tâm vô tướng, hiểu biết
tâm vô ký vô tránh, tu
tướng thật các pháp tâm vô tránh, để đối trị kia.

Thứ mười lăm, thế nào là tâm trời? Nghóa là tâm
suy nghó tùy niệm thành tựu, như chư Thiên nhờ quả báo đời trước, nếu có cần gì, không cần gia công lực tùy tâm
mà sinh, thường khởi nguyện muốn
như thế, phải biết đó
là tâm trời, cũng do từng sinh lên cõi trên, nên có thói
quen này.
Nghe người tu chân ngôn, không trông mong quả cao lớn,
chỉ để tự tâm vâng
theo, nếu bị chướng ngại tâm Bồ-đề thanh tịnh thì
sẽ
tự biết, chớ tham Tất
địa ở thế gian, đó là đối trị kia.

Thứ mười sáu, thế nào là tâm A-tu-la? Nghóa là ưa chỗ sinh tử.
A là Phi, Tu-la là trời,
vì quả báo giống như trời, nhưng hạnh nghiệp, chỗ ở thì khác, nên lấy đó đặt tên.
Loài này, biết có lợi ích của
sự giải
thoát, nhưng rất ưa
sinh tử và quả báo
vui sướng, không thể tiến lên, nếu người tu hành có tướng trạng này, phải biết gọi là tâm Tu-la, cũng do đời trước từng
sinh vào đường này, nên có thói quen này.
Quán sát vô
thường, khổ… để đối trị tâm kia.

Thứ mười bảy, thế nào gọi là tâm rồng? Nghóa là
suy nghó của cải rộng lớn?
Nghóa là: thường khởi niệm rằng ta phải dùng phương
tiện nào, được các
thứ của cải châu báu tốt đẹp to lớn như thế, có tư tưởng tham nhiều
không chán, ấy là tâm của loài rồng. Cũng vốn từ trong loài rồng mà đến, cho nên
sinh ra thói quen này, ưa khiến người tu
hành nguyện cầu tất địa
thế gian, ngăn cản tâm thanh tịnh xuất thế, suy
nghó ít muốn, biết đủ
vô thường… đó là để đối trị tâm ấy.

Thứ mười tám, thế nào gọi là tâm người? Nghóa là
suy nghó lợi
ích người khác? Nghóa là
ưa theo đuổi tìm kiếm suy nghó, người ấy đối với ta có ân, ta phải dùng phương tiện như thế để cho được lợi lớn,
người kia đối với sở
hữu của ta không có lợi ích, nay ta sẽ đáp trả lại, và các lý mưu người lợi vật, đều là tâm người. Phải nghó tự quán
sát tâm
hạnh, sớm cầu pháp lợi,
không nên xôn xao lo nghó duyên khác, đó là để đối trị tâm ấy.

Thứ mười chín, thế nào gọi là tâm nữ? Nghóa là thuận theo
pháp dục, cũng là tâm
loài người những chỉ nhiều tham dục là khác mà thôi, như
kinh nói rằng, người nữ tham dục nhiều hơn người nam
gấp trăm lần, thường nhớ nghó việc vui đã qua, hoặc nhớ nghó hình dáng, nhan
sắc người khác… có
thể làm cho hành giả che lấp tâm thanh tịnh, cũng
là nhiều đời từng làm
người nữ nên còn có thói quen xưa, ở đây dùng
bất tịnh niệm xứ… quán
tướng thật của thân, để đối trị tâm ấy.

Thứ hai mươi, thế nào gọi là tâm tự tại? Nghóa là
suy nghó ta
tham muốn tất cả đều như
ý, Tự Tại là vị Thiên thần mà ngoại đạo tôn thờ
. Tông kia chấp, trời Tự
tại có thể tùy ý tạo ra các chúng sinh và
những việc khổ, vui,
người tu pháp này cũng thường buộc niệm, nguyện
được như bổn tôn kia,
nếu hành giả chân ngôn thường nghó tất-địa như thế, nghó ta theo niệm thành tựu, phải biết đó là tâm tự tại, cũng là thói quen đời trước khiến cho như thế; phải quán các pháp thảy đều thuộc các
nhân duyên
không có tự tại, là để đối trị.
Thứ hai mươi mốt, thế nào gọi là tâm người buôn?
Nghóa là thuận tu, trước kết hợp lại,
sau phân chia ra, như người lái buôn trước cốt
phải dồn chứa hàng hóa,
sau đó mới suy nghó chia ra, vật này nên sử dụng
ở đâu, vật kia chỗ nào
dùng, có thể được lời; như hành giả cần phải học hỏi
trong ngoài, khiến đầy đủ rồi mới trở lại
so lường, đó là
sách đời phải
sử dụng như thế; pháp Nhị thừa đây dùng để ứng tiếp người
gì? Tư lương Đại thừa
này thì cần những duyên nào? Đó gọi là tâm người buôn, cũng do huân tập từ trước đến nay khiến cho như vậy, tu trì
nhanh chóng, đó là đối
trị tâm ấy, nghóa là hễ nghe pháp nào, liền phải
quán sát việc sử dụng
nhân duyên kia, đâu đợi chứa nhóm nghe nhiều,
mới tìm chỗ dùng ư?
Thứ hai mươi hai, thế nào là tâm người làm ruộng? Nghóa là thuận theo trước học rộng,
sau mới cầu pháp, như người học trồng lúa
phải học hỏi với người
làm ruộng lâu năm làm sao để biết đất tốt? Làm
sao để cày trồng làm cỏ?
Làm sao biết thời tiết?
Làm sao hặt hái, cất
chứa? Như thế mỗi mỗi
đã biết rồi mới đem công sức mà làm, tâm này
cũng giống như vậy, trước
cần phải vâng theo người trí rộng nghe đạo
phẩm, sau đó mới thực
hành, đều là thói quen nhiều đời khiến như vậy,
dùng trí sắc bén làm
chỗ đối trị; như nghe các uẩn vô thường, liền
biết giới, nhập, duyên khởi…
so
sánh kia đều như vậy, lại như tên độc bắn
vào thân, đâu được
đợi Tam nông nguyệt để rộng hỏi, sau đó mới nhổ ư?
Thứ hai mươi ba, thế nào gọi là tâm
sông? Nghóa là thuận tu
pháp nương nhân hai bên,
tâm tánh đây đều nương vào hai bên, hoặc khi
tu thường, hoặc khi tu
đoạn, hoặc lại tin cả tà chánh, như nước sông đều nương vào hai bờ, vật kia trôi nổi, cũng không chắc chắn thuộc
một bên nào, để đối trị thì hành giả chuyên tâm vào một cảnh để có được
chỗ đến, nếu tâm không
giữ định mà muốn sự nghiệp thành tựu thì
không có lý như vậy.
Thứ hai mươi bốn, thế nào gọi là tâm ao? Nghóa là thuận theo
khát khao pháp không biết
thỏa mãn. Vì như vũng chứa nước, nếu các
dòng nước chảy vào
không bao giờ thỏa mãn. Tâm này cũng giống như
vậy, nếu danh lợi, thân
thuộc… các việc đến nhóm họp thân kia không
bao giờ thỏa mãn, cho đến
đối với việc học pháp cũng giống như vậy, như đã được sữa,
cháo không cần ăn vội. Lại còn trông mong vị khác,
trong đây dùng ít muốn
biết đủ để đối trị.
Thứ hai mươi lăm, thế nào là tâm giếng? Nghóa là tư duy như
thế, sâu lại càng sâu,
như bảo cúi xuống xem nước giếng sâu cạn, lượng đó
khó có thể biết, tâm tánh này cũng giống như vậy, phàm chỗ tư duy ham muốn
sâu xa, chỗ có việc lành,
không lành, khắp cả ham muốn đều khiến người không thể đo lường,
cùng đi đứng làm việc nhưng cũng không biết tâm hạnh của kia, phải biết đó là tâm giếng,
pháp môn duyên khởi và
tướng người lành đều hiện rõ dễ biết, đó là để
đối trị kia.
Thứ hai
mươi sáu, thế nào là tâm Thủ hộ? Nghóa là chỉ có tâm
này là thật, các tâm
khác không thật. Như người đời rất giữ gìn thân
mình, những tài vật, cho
đến phòng giữ các thứ lầu gác tường rào, không
để cho người khác làm
tổn hoại, tâm này cũng giống như, thường giữ gìn thân tâm như con rùa giữ: đầu đuôi và bốn chân, không để cảnh bên ngoài làm
thương tổn. Người học
Thanh văn, thường
sinh tâm này,
phải dùng thủ hộ cả
người khác để đối trị.
Lại có người tự giữ gìn
sự hiểu biết của mình, không muốn để
cho người khác, các thứ
dị luận làm tổn thương, nghóa là các kiến giải
khác thảy đều không thật cũng thế.

Thứ hai mươi
bảy, thế nào gọi là tâm san, nói là thuận theo pháp vừa vì mình vừa vì người? Nghóa là người này các việc đã làm
được, thảy đều vì tự
thân, nên tài vật kỹ nghệ cho đến pháp lành, đều tham tiếc, giấu kín không ban cho người, người có tướng này phải biết là
tâm san, dùng suy nghó bố
thí và đến vô thường… làm chỗ đối trị, phải
biết tài vật, kỹ nghệ năng lực, giả
sử khi vô thường, không có đi theo
ta, nhưng nay thân này,
niệm niệm không thể giữ gìn, tiếc cái gì ở đây?
Thứ hai mươi tám, thế nào là tâm chồn? Nghóa là thuận theo
pháp tu từ từ tiến
tới; như mèo chồn rình bắt cầm điểu dừng trụ ở
chỗ vắng yên, không tiến đến vội,
sau đó bắt lấy, người này cũng giống như vậy, gặp nghe các pháp quan trọng chỉ tác tâm lãnh thọ nhưng
không tiến hành, mong đợi duyên tốt nhóm họp thì
sẽ mạnh mẽ cố làm.
Lại như mèo chồn vâng chịu thương yêu các loài, cũng không biết ân, như
người chỉ thọ kẻ khác
ban cho lòng thương yêu và lời tốt, nhưng không
nghó báo đáp, đó là
tâm chồn. Lấy không đợi thời gian nơi chốn, như
nghe liền thực hành,
thường nhớ nghó ân đức, để làm pháp nơi đối trị.
Thứ hai mươi chín, thế nào gọi là tâm chó? Nghóa là chỉ
được một phần nhỏ lấy
làm vui mừng đầy đủ, vì chó theo nhân duyên phước mỏng, chỗ mong cầu thấp hơn, gặp được một ít thức ăn thô dở, liền
sinh tâm vui mừng, thỏa mãn, nếu hơi vượt hơn thì không phải chỗ trông mong của nó; tâm này cũng giống như vậy, nghe một phần
nhỏ pháp lành, liền cho là thực hành không thể hết, lại không tìm cầu việc tốt.

Hàng Thanh văn này do thói quen
sinh ra, lấy ý muốn tăng lên làm pháp đối trị. Cho đến tâm như biển lớn, ít cũng không từ chối,
nhiều cũng không tràn đầy.
Thứ ba mươi,
thế nào là tâm Ca-lâu-la? Nghóa là thuận theo pháp bè đảng lông cánh; chim này thường nhờ hai cánh cặp dưới hai nách
của thân nó, bay đến nơi
nào cũng tùy ý để trở thành thế lớn. Ví như
thiếu một lông thì không
thể bay được. Tâm này cũng giống như vậy,
thường nhớ nghó được
nhiều bè đảng giúp đỡ lẫn nhau để thành tựu
sự
nghiệp, lại nhân người đã làm
sau đó phát tâm, không thể một mình tiến
lên, như thấy người làm
lành, liền nghó người kia còn có khả năng làm, ta vì
sao không làm, phải nghó tâm
Bồ-đề mạnh mẽ, như
Sư tử đầu
đàn không nhờ bạn
giúp, để làm pháp đối trị.

Thứ ba mươi mốt, thế nào gọi là tâm chuột? Nghóa là tư duy dứt trừ các
sự ràng buộc, như chuột thấy người lấy dây buộc cái
rương… liền muốn làm hư
hoại trái với lẽ phải, cũng không nghó rằng nhờ
dứt bỏ cái này ta sẽ
được lợi như vậy, thế nhưng không hứng thú làm,
tâm này cũng thế, tất
cả sự hệ thuộc và thành tựu sự việc, khéo vì
sự
ngăn cách mà làm cho hợp lại.
Thứ ba mươi hai, thế nào là tâm Ca vịnh?
Bản Phạm thiếu văn không
giải thích.
A-xà-lê nói: Ở đây dụ cho truyền pháp âm; như người đời giúp người khác hát, khi được khéo léo rồi, lại vì người đó diễn
tấu, phát ra các âm thanh
hay ho, người nghe hoan hỷ, tâm này muốn theo người nghe
chánh pháp, ta phải chuyển cho
chúng sinh, dùng các
thứ văn cú trang nghiêm
phân biệt giảng nói, khiến âm thanh mầu
nhiệm này khắp mọi nơi
chốn đều nghe biết, đa số là thói quen nhiều đời
của Thanh văn, cũng làm
chướng ngại tâm thanh tịnh. Phải nghó ta sẽ
được tuệ nội chứng
tự nhiên, sau đó khắp hiện sắc thân mà giảng nói, đó
là đối trị tâm kia.
Thứ ba mươi ba, thế nào gọi là tâm
Vũ? Nghóa là tu
hành pháp này, ta phải vượt lên trên các thứ thần biến, như người đời tay chân
quơ múa gọi là Vũ. Thần
biến cũng giống như vậy, hiện các việc chưa từng có, khiến người đối diện tâm
thanh tịnh, mắt vui, đa
số là các thói quen của bậc ngũ thông, nếu còn thiên lệch về tất-địa như thế mà
phương tiện nguyện cầu,
cũng cản trở tâm thanh tịnh, phải nhớ nghó Tam-muội
Trừ cái chướng tâm không lay động, thần thông
không khởi diệt định, mà thực hành gia trì thần biến, chớ tham một ít hiệu nghiệm của
thế gian, là pháp đối trị.
Thứ ba mươi bốn, thế nào là tâm đánh trống? Nghóa là thuận theo
tu pháp này,
ta sẽ đánh trống pháp, đánh có thể thức tỉnh răn dè
chúng sinh, khiến được
giác ngộ, nếu người tu hành nghó rằng chúng sinh
ngủ vùi trong đêm dài
tăm tối, ta phải tu tập các thứ vô ngại biện tài,
đánh trống pháp lớn mà
cảnh ngộ họ, cũng có thể ngăn ngại tâm thanh tịnh, phải nghó
sớm chứng vô lượng nói
năng Đà-la-ni, dùng âm thanh vi
diệu của trống trời,
khắp bảo tất cả chúng, chớ vì chút lợi nhỏ ở thế gian
mà làm chướng ngại
nhân duyên việc lớn, đó là pháp đối trị tâm kia.

Thứ ba mươi lăm, thế nào gọi là tâm Nhà cửa? Nghóa là thuận
tu pháp tự hộ thân. Như
người xây cất nhà cửa để che chở phòng hộ
thân, được tránh khỏi nóng, lạnh, gió, mưa, giặc
cướp, trùng độc… các việc không lợi ích. Tâm này cũng giống như vậy, ta phải giữ giới tu điều
lành để tự phòng giữ,
khiến đời này đời sau xa lìa các khổ trong đường
ác, thường là pháp tu
tập của Thanh văn, phải nghó cứu giúp tất cả
chúng sinh, không phải chỉ
riêng mình, đó là pháp đối trị.
Thứ ba
mươi sáu, thế nào là tâm
Sư tử? Nghóa là tu hành tất cả pháp không
sợ hãi.
Như sư tử ở trong các thú, hễ đến bất cứ chỗ
nào đều hơn cả. Không
có sợ hãi, tâm này cũng giống như vậy, ở trong
tất cả việc đều muốn
khiến hơn tất cả mọi người, tâm không khiếp sợ.
Tự tâm nói không có
việc khó, không thể làm ta lo sợ xấu tốt. Nếu tự hiểu biết rồi phải phát tâm như Đức
Thích-ca Thế-tôn, phải giúp tất cả
chúng sinh đều được
tốt đẹp, không có tốt xấu, đó là pháp đối trị.
Thứ ba mươi bảy, thế nào gọi là tâm con cú (con cú tai
mèo)? Nghóa là trong đêm
tối thường suy nghó; loài chim này ở dưới mặt trời (ban ngày) không thể làm gì được, ban đêm thì
sáu căn lanh lợi, như hành giả ngày đêm tuy có chỗ nghe nhưng đọc tụng mù mờ, chẳng
được khéo léo, đến đêm tối nhớ nghó việc đã làm, trở lại tính lường liền
được rõ ràng, cho đến
tu thiền quán… cũng cho chỗ tối là tốt. Nếu hiểu biết rồi, phải nghó những nơi
sáng tối, khiến chỗ tác ý không chia ngày
đêm, đó là pháp đối trị.
Thứ ba mươi tám, thế nào là tâm chim quạ? Nghóa là mọi nơi chốn nhớ nghó
lo sợ; như chim quạ nếu người khéo léo gần gũi nuôi
nấng, thỉnh thoảng tìm dịp
bay đi, đều sinh tâm nghi ngờ lo sợ, tâm này
cũng giống như vậy, dù
bạn tốt muốn làm lợi ích cũng bị vùi lấp mất, tất
cả đều nghi ngờ cản
trở mà có tâm hoài nghi lo sợ, cho đến khi giữ
giới tu điều lành, cũng có tâm nghi ngờ lo sợ ở
trong sinh tử, nếu hiểu biết
rồi, phải tu tâm an định
không sợ hãi, đó là pháp trị kia.
Thứ ba mươi chín, thế nào gọi là tâm
La-sát? Nghóa là đối
với điều lành phát
khởi tâm không lành, như thấy người làm việc lành, đều
tác ý hiểu là
không lành.
Phật dạy: Xây dựng tháp miếu (chùa) được
vô lượng phước nhưng
kia ngược lại nói rằng, do xây dựng tháp chùa
nên tổn hại vô lượng
loài sâu bọ nhỏ, làm rối loạn thí chủ, đâu được lợi ích gì mà phải chịu khổ báo, nói những lời như thế… là
sinh khởi tâm
không lành. Trong đó lấy
quán công đức lợi ích, không nghó khuôn phép
kia để làm pháp đối trị.

Thứ bốn mươi, thế nào là tâm gai? Nghóa là tất cả chỗ xấu
(ác) lấy làm tánh; giống
như rừng gai ở khắp mọi nơi, thường gây tổn
hại, chướng ngại, khiến
người đến gần không an. Tâm này cũng giống như vậy, nếu làm việc lành như bố thí lớn… đã làm rồi liền
sinh tâm ăn năn về việc đã qua, nếu làm việc xấu rồi, lại tự
suy nghó cũng có tâm hổ thẹn
sợ hãi, thế nên có tâm xấu ác tác lo nghó không yên, pháp đối trị
ở đây là nếu có phạm
thì phải nhanh chóng sám hối, chớ sinh thương
tiếc ăn năn, đã làm
việc lành, nên tự suy nghó, tâm vui mừng may mắn.
Thứ bốn mươi mốt, thế nào là tâm hang hố? Nghóa là thuận tu pháp vào hang, nói là các rồng,
A-tu-la… đều ở dưới đất hoặc
trong hang sâu dưới đáy
biển, thường có các loại thuốc của thần tiên, có
thể được sống lâu tự
tại. Hành giả hoặc nghó trong đó có nhiều mỹ nữ (gái đẹp), tính tình đoan nghiêm chân chánh đồng với chư Thiên, thật là không lo chết non, năm dục
buông lung, hoặc nghó ở lại trong đó, có
thể được tuổi thọ
nhiều kiếp, thấy các Đức Phật đời vị lại, đều là tâm
hang hố. Phải nhớ nghó
như pháp tu hành, có thể sinh ở đây nghe pháp hiểu đạo cho đến
thành Phật, không nên uổng công dừng lại
giữa đường,
nhớ giữ pháp tiên ở
đời này, là để đối trị.

Thứ bốn mươi
hai, thế nào gọi là tâm gió? Nghóa là khắp mọi nơi làm tánh, tánh gió tán loạn do không dừng lại. Tâm người này
cũng giống như vậy, ở
tất cả mọi nơi trồng khắp các gốc lành, nghóa là
ở thế gian, các thứ ngoại đạo, thiên tôn cho đến
các hạnh trong ba thừa, đều khiến có phần, mà nghó rằng, giống như hạt giống ở khắp mọi nơi,
sẽ
có thành tựu, tâm gió cũng giống như vậy. Phải nghó ruộng đá không
trồng trọt được hạt
giống trí, phải tìm chỗ ruộng phước tốt đẹp mầu mỡ,
hết lòng cày cấy làm
cỏ, thu hoạch sẽ nhiều, đó là đối trị tâm kia.

Thứ bốn mươi
ba, thế nào gọi là tâm nước? Nghóa là thuận tu
tập rửa sạch tất cả
pháp không lành, như tánh nước trong sạch, tuy tạm bị các cấu làm nhiễm ô, nhưng lọc thì
sạch trong, lại có thể rửa bỏ dơ
bẩn. Tâm người này
cũng giống như vậy, thường muốn nói ra các tội dơ xấu để
sám hối rửa
sạch ba nghiệp, do thấy những thứ dơ,
sạch ta đã làm như thế gây chướng ngại tâm thanh tịnh thì chỉ nên quán tướng thật của tâm, từ xưa đến nay không
sinh pháp dơ, tự có thể dứt trừ tất cả
chướng, cái, đó là
hạnh đối trị kia.
Thứ bốn mươi bốn, thế nào gọi là tâm lửa? Nghóa là lấy lửa dữ
đốt cháy làm tánh, như
tánh lửa hừng rực tiến nhanh, tâm người này cũng giống như vậy, như khi làm lành, chỉ trong phút chốc trở thành vô
lượng công đức, khi tạo ác trong thời gian ngắn cũng trở thành nghiệp rất
lớn. Trị hành ở đây,
nên tư duy tâm hung dữ thường bị tổn hoại, dùng nước mềm mại từ thiện phương tiện để dứt trừ, nhưng việc lành đốt cháy
phải cho dài lâu, đó là
pháp đối trị kia.
Thứ bốn
mươi lăm, Nê-bùn.
Bản Phạm thiếu văn không giải
thích. A-xà-lê nói: Đây
là tâm vô minh ngày trước, cho đến việc gần ở trước mắt cũng không thể phân biệt ghi nhớ, cho nên trong luật nói giống
như cục bùn, lại như bùn
non ở bãi lầy, gặp việc khó vượt qua, khiến
phải có chỗ nương nhờ,
nghóa là nhờ cầu… mới có thể vượt qua, nếu biết
có phương tiện này thì
phải trở về nương nhờ bạn lành, giúp phương
tiện khai mở, mới có
thể dần dần bỏ vô tri, trở lại sinh khởi tuệ tánh.

Thứ bốn mươi
sáu, thế nào là tâm Hiển sắc? Nghóa là bắt
chước kia làm tánh, ví
như các màu nhuộm xanh, vàng, đỏ, trắng… nếu
đem tơ trắng bỏ vào thì
liền cùng một màu; tâm người này cũng giống như vậy, thấy, nghe pháp lành cũng theo đó mà làm, thấy nghe việc ác
cũng nương theo tu học, cho
đến Vô ký cũng giống như vậy, nhằm vào các cảnh giới tùy theo việc thay đổi, người tu hành tự hiểu biết rồi,
phải nhớ nghó chuyên cầu pháp tự chứng, không do người khác ngộ, không
bị duyên khác xoay chuyển,
đó là pháp đối trị kia.
Thứ bốn mươi bảy, thế nào là tâm bản? Nghóa là thuận theo tu pháp tùy lượng. Xả bỏ các điều lành, như ván ở
trong nước, tùy
theo sức của nó chở được các vật, quá hạn lượng thì không thể được cuối cùng vất bỏ hết. Tâm người này cũng giống như vậy, chọn
lựa pháp lành, nghiệp tùy theo phần
sức của mình, thực hành một việc xong,
liền nói rằng: Ta từ
trước đến nay, chỉ thực hành pháp này không biết
pháp khác, cho đến tu
hạnh tám trai giới thì không xả bỏ, lại không ưa thích làm các việc thiện ác, do phát tâm rộng lớn học
hạnh Bồ-đề, đó là
pháp đối trị tâm kia.
Thứ bốn mươi tám, thế nào là tâm mê? Nghóa là chỗ chấp kỳ quái, chỗ
suy nghó lạ lùng. Như người
si mê muốn đến phía Đông mà lại đi
về hướng Tây. Tâm người này cũng giống như vậy, ý muốn học pháp
quán Bất tịnh, mà trở
lại chấp lấy tướng tịnh, tự nói nay ta tu bất tịnh
quán, hoặc là khi tu vô
thường vô ngã, ngược trở lại thực hành thường, ngã,
nghóa là nay ta tu vô thường vô ngã, do tâm tán loạn nên khiến cho
như vậy, phải chuyên nhất
nhớ nghó tâm kia, xét kỹ rõ ràng không quán
sát trái ngược đó là đối trị tâm kia.

Thứ bốn mươi
chín, thế nào gọi là tâm thuốc độc? Nghóa là
thuận tu pháp vô sinh
phần. Độc nghóa là các thứ ác độc rồng, rắn, cỏ thuốc. Như người trúng độc chết ngất, chuyển đến chỗ chết không
có phần sống, tâm người này cũng giống như vậy, không
sinh tâm lành
cũng không sinh tâm ác,
cho đến tất cả tâm không thể sinh khởi, chỉ để
mặc mà làm, dần dần
vào trong vô nhân vô quả, vì thế gọi là vô sinh
phần pháp; người tu hành
tự hiểu rồi, nên phát khởi đại bi, các điều lành
lìa đoạn diệt không, tức
cái gọi là thuốc mầu cam lồ.

Thứ năm mươi, thế nào là tâm ràng buộc? Nghóa là tất cả nơi
trụ trong ngã phược làm
tánh. Như người bị dây lưới trói buộc, cho đến tay chân không thể lay động, tâm người này cũng giống như vậy, rơi
vào trong đoạn kiến ngã
phược, kiến này có khả năng buộc tâm hành
giả, cho đến đối với
tất cả nơi chốn, thường bị giam giữ không thể tự
thoát ra, là chướng rất
nặng. Đã hiểu biết rồi, phải mau dùng dao chính
tuệ duyên khởi quyết
định dứt trừ chướng, cái, đó là pháp đối trị.

Thứ năm mươi
mốt, thế nào là tâm gông cùm? Nghóa là hai
chân dừng trụ làm tánh.
Ở tay nói là cùm, ở chân nói là gông, như người
bị gông cùm giam giữ hai
chân đứng lại không bước tới trước được; tâm này cũng giống như vậy, thường ưa ngồi
ngay thẳng, đứng ở yên lặng
để tâm tu định và quán
sát pháp nghóa, vì bị tâm này bó buộc, gọi là
tâm gông cùm, trong đây thực hành để đối trị là phải ở trong bất cứ nơi
nào, bất cứ ở đâu tư
duy tu tập, khiến tịnh loạn không chia rẽ, là đã đối trị.

Thứ năm mươi
hai, thế nào gọi là tâm mây? Nghóa là thường
suy nghó khi làm mưa xuống, như trong ba tháng hạ ở
bốn phương, mưa
dầm rất lâu ngày, thường
gây ra sự trệ ngại, tối tăm đến cùng tột. Khi
tâm thô tục, buồn, vui,
suy nghó, lo lắng thì che lấp sự vẻ vang tươi tốt
sinh trưởng rất nhiều,
cho nên nói khi mưa xuống thì lo lắng suy nghó,
hiểu biết rồi thì phải
thực hành tâm xả, xa lìa sự vui buồn ở thế gian,
thuận theo pháp hỷ, đó là pháp đối trị.

Thứ năm mươi
ba, thế nào là tâm ruộng? Nghóa là thường
chăm sóc tự thân, như người có thửa ruộng tốt đẹp, thường làm đất, cày
cuốc, làm cỏ nhổ bỏ cỏ
xấu các, các thứ phương tiện để được sạch sẽ, người này cũng giống như vậy, thường chăm
sóc tự thân, dùng hoa hương mùi thơm… rửa bẩn, chăm
sóc nuôi dưỡng khiến cho
sáng
sạch tốt đẹp,
hiểu biết rồi thường
nhớ nghó lại công sức này mà sửa đổi tâm mình, do các
thứ cúng dường đầy đủ như vậy, gieo trồng ruộng phước giúp thành
quả tốt, là pháp đối trị kia.
Thứ năm mươi bốn, thế nào gọi là tâm muối? Nghóa là
suy nghó lại thêm
suy nghó. Như tánh muối là mặn, tất
cả nhập, xứ, đều thêm vị
mặn, Tâm người này
cũng giống như vậy, đối với việc suy nghó lại thêm suy nghó, như khi nhớ nghó dục,
sắc thì liền
sinh ý, trở lại tự tìm cầu, tâm
ấy do đâu mà sinh? Tạo
ra tướng mạo thế nào? Quán tâm này chưa
quyết định, lại nhớ nghó
tìm cầu tâm này xem có nhân duyên gì, như vậy
sẽ không cùng tận, đã
giác biết rồi, phải tất cả nhắm vào an tâm mà xét lý của
sự việc, khiến cho
thông suốt; lại tâm tánh xa lìa
suy nghó,
không thể so lường năng
tri, không ở trên phân biệt lại thêm “tâm sở”.
Thứ năm mươi lăm, thế nào gọi là tâm đao cạo?
Nghóa là chỉ nương vào pháp cạo bỏ này.
Cạo bỏ râu tóc là tướng lìa tục xuất gia,
nghóa là tâm người này chỉ nghó rằng: Ta đã cạo bỏ tướng thế tục,
khiến pháp ác không sinh
trưởng thì còn gì để tìm cầu, phải biết tâm này rất ác, do tự mình phân làm giới hạn, làm cho gốc lành bị cạo bỏ
khiến không
sinh được, phải
suy nghó tất cả
Thánh hiền cái cần dứt bỏ, đó
gọi là Vô minh trụ địa,
nguồn gốc ba độc. Nếu có thể cạo bỏ thứ này
cho vọng tưởng không
sinh, mới gọi là chân xuất gia.

Thứ năm mươi
sáu, thế nào là tâm Di-lô? Nghóa là thường tư
duy tâm cao cử làm tánh.
Như núi Tu-di cao hơn tất cả các ngọn núi,
không núi nào hơn nó
được. Tâm người này cũng giống như vậy,
thường lấy núi cao làm tánh cho đến thầy tổ,
cha mẹ… là những bậc đáng tôn kính, đều không thể hạ ý,
giống như cờ cao không thể cong lại, nếu
muốn cong lại thì phải bẻ
cong, cuối cùng không thay đổi được mà luôn
giữ vững, lấy nhẫn
nhục khiêm ty, đối với tất cả chúng sinh tưởng như
Đại sư, làm pháp đối trị.

Thứ năm mươi
bảy, thế nào gọi là tâm biển…? Nghóa là
thường thọ dụng tự
thân mà an trụ. Ví như biển lớn dung nạp trăm sông trở
về không giới hạn, tâm
này cũng giống như vậy, tất cả việc tốt đều trở
về nơi mình, nghóa là nghi
ngờ người khác không bằng mình, thường
giữ như thế sinh nhiều
sở trường, từ thọ dụng này mà an trụ, tâm trước
cần phải cao, tâm này
cần phải rộng, cho nên nói ngang với biển. Hành
giả hiểu biết rồi phải
nghó ba Hiền mười Thánh… biển vô lượng công
đức lớn, lần lượt
sâu rộng, tự chế phục tâm hành, nó chưa từng bị mảy
trần làm ngăn ngại,
không nên khởi tâm đại mạn.

Thứ năm mươi
tám, thế nào là tâm hố? Nghóa là trước quyết định kia,
sau lại thay đổi làm tánh. Ví như đồ dùng bền chắc,
sau đó gặp
duyên khoét một lỗ không thể dùng được, tâm này cũng giống như vậy. Lúc đầu thọ trì
được nhiều,
sau bị khoét lỗ lủng chảy, hoặc khi mới
phát tâm thọ giới thì
đầy đủ không thiếu, không bao lâu dần dần sinh
pháp hữu lậu, giống như
đồ dùng đã hư hoại thì nước sẽ rỉ chảy không
dừng, những trường hợp như thế, đều gọi là tâm hố, vì thế hành giả phải
khiến cho việc đã làm
đều có đầu, cuối; lại biết tánh hay thay đổi, có thể
rất chướng ngại tâm
Bồ-đề vững chắc, để đối trị kia.

Thứ năm mươi
chín, thế nào gọi là tâm thọ sinh? Nghóa là tu tập hạnh nghiệp ở các hữu mà tâm
ấy sinh, tâm đồng như thế, như
người do nghiệp hắc,
bạch mà chịu quả báo thiện ác, do việc làm nhiều
thứ lẫn lộn, nên thọ
báo phải chịu vô lượng thân khác nhau, Tâm này
cũng giống như vậy, các hạnh đã tu đều muốn hồi
hướng thọ sinh, phải
biết đắc quả cũng gồm
cả thiện ác. Vì thế hành giả phải suy nghó xét
chọn thiện ác, trừ bỏ
bất thiện, thuần tu bạch pháp, từ trong điều lành
này, trở lại dùng trí
tuệ lần lượt dứt bỏ các kim loại không tinh, thứ lớp
như vậy, cho đến đắc
thành diệu quả thuần nhất đề hồ thanh tịnh, là pháp đối trị.
Tâm sáu mươi,
bản Phạm thiếu văn, A-xà-lê nói: Một ít tâm khỉ vượn. Vậy tánh của khỉ vượn, thân tâm tán loạn, thường
không tạm dừng, người tu hành cũng giống như vậy, tánh kia loạn động không
yên, thường bị
phan duyên, giống như khỉ vượn buông một cành, bắt lấy
một cành. Tóm lại, chúng
sinh đều như vậy, nay thì chú trọng mà nói,
trong đây lại không theo
tư tưởng động tán, buộc duyên một cảnh, đó là
cách đối trị, giống như khỉ vượn, nếu buộc vào cột thì không buông lung
bước chân nhảy cao, là đã đối trị.

Nhưng sáu mươi tâm này hoặc khi hành giả bản tánh thay
đổi nhiều, hoặc do hành
đạo thói quen trước kia dụng tâm phát động,
hoặc cùng lúc nhiều thứ
xen nhau sinh khởi, hoặc theo thứ lớp mà sinh,
phải bất cứ lúc nào
cũng lưu tâm xem xét, tự nhiên được thuận với tâm
Bồ- đề thanh tịnh, nếu bậc thầy khi vì đệ tử
sửa cho đất tâm bằng
phẳng (thanh tịnh) cũng
phải mỗi mỗi chọn, bỏ.

Kinh chép: Này Bí Mật Chủ! Một, hai, ba, bốn, năm,
nhiều số, tất cả
sáu mươi tâm, vượt khỏi ba vọng chấp thế gian, tâm xuất thế
gian sinh khởi, cho đến
một trong bốn phần, giúp người tín giải, cũng là
trả lời các tâm tưởng
và tâm khác lạ. Do có vô minh nên tâm sinh năm thứ phiền não căn bản
là tham, sân, si, mạn, nghi.
Sở dó không nói ngũ kiến, vì thuộc kiến phiền não thường nằm trong
sáu mươi tâm, năm thứ
phiền não căn bản này,
số đầu tiên là mười, số lần thứ hai thành hia
mươi, số
lần thứ ba
thành bốn mươi, số lần thứ bốn thành tám mươi,
số lần
thứ năm thành một trăm
sáu mươi tâm. Do tâm phiền não của chúng
sinh thường nương vào hai pháp nên không được trung đạo. Tùy theo việc
có tên khác nhau, liền
chia làm hai, căn cứ trong hai thứ này, lại còn lần lượt chia nhỏ, danh tướng kia, đầy đủ như trong
Thập Muôn Kệ nói, nếu lại căn cứ vào
chín phẩm thượng, trung, hạ… cho đến thành tám
muôn trần lao, rộng thì vô lượng. Ví như từ một hạt giống
sinh năm gốc rễ. Trong một gốc rễ đều chia thành hai cành đến thứ năm chia ra thì
thành sáu mươi tâm chi
(cành nhỏ). Từ đây lại còn chia ra thì cành lá không thể tính được. Lại như vào
kiếp sơ, người đều do
hóa sinh, lấy niệm
làm thức ăn, ánh sáng
của thân tự nhiên an vui không chướng ngại,
nhưng vì không biết tướng
thật của tâm, tham trước chút ít vị đất, do ăn vị đất nhiều hay ít nên
sắc mạo tùy theo đó mà khác nhau,
tâm phải, trái,
hơn, thua, do đây mà sinh,
do đó tâm kiêu mạn, nên phước lợi suy giảm,
vị đất ẩn mất, cho đến
cây rừng ở trên mặt đất cũng không còn mọc,
sau tự nhiên ăn lúa gạo, mới có các thứ
nam nữ, dâm, trộm,
sát sinh, nói dối, các thứ phi pháp… lần lượt
sinh khởi. Việc ấy trong kinh A-hàm
có nói rộng. Từ đó
về sau có các thứ giòng họ, các thứ phong tục của
địa phương, khởi đủ
loại kết nghiệp phiền não, thành bao nhiêu nẻo chúng sinh, tạo ra đủ loại thân năm ấm. Bản thân không phải bậc
Nhất thiết
trí thì không thể xét
đoán ngọn nghành kia; các vị A-xà-lê sở dó làm ví
dụ này, vì muốn chỉ bày
một tâm vô minh tùy theo việc chia ra, mà
thành vô lượng, vô biên vọng chấp.

Vượt ba vọng
chấp thế gian thì tâm xuất thế gian sinh khởi, nếu đem tâm
Bồ-đề thanh tịnh làm tâm xuất thế gian, tức là vượt lên ba
kiếp Du-già hành. Tiếng
Phạm là Kiếp-ba, có hai nghóa:

Thời phần.

Vọng chấp.
Nếu giải thích theo thông thường thì vượt qua một kiếp
Du-kỳ (Du-già) hành, tức là vượt qua một trăm
sáu mươi tâm bằng một lớp vọng chấp thô, gọi là một
A-tăng-kỳ kiếp. Hành giả môn Chân ngôn
lại vượt một kiếp, lại
vượt qua một trăm sáu mươi tâm, bằng một lớp vọng chấp rất tế, đắc đến
sơ tâm
Phật tuệ, cho nên nói ba
A-tăng-kỳ kiếp thành Phật. Nếu một
đời vượt qua ba vọng chấp này thì một đời
thành Phật, đâu luận
đến thời phần ư? Căn cứ trong lớp thứ nhất,
vào lúc đầu tiên hiểu rõ chỉ có uẩn mà không có ngã thì gọi là tâm xuất thế
gian sinh khởi. Vượt qua
sáu mươi tâm thế gian, lìa ngã đến chỗ
sinh ra ba
độc căn bản, gọi là
vượt ba vọng chấp.
hành. Lại nữa,
có ba vọng chấp, đó là căn, cảnh, giới, lưu giữ người tu

Căn nghóa là
sáu căn, Cảnh tức là sáu trần, Giới là sáu thức giới,

như trong
ngoài mười hai giới chính là căn, cảnh, nên hiệp lại để
nói. Chính ba quả này là
chỗ đã lưu giữ người học đạo, do đó nói là
lưu giữ tu hành.
Lại nữa có ba vọng chấp đó là nghiệp,
phiền não gốc và hạt giống vô minh,
chính là các vị Thánh, Vô học đã dứt bỏ,
chỗ rất khó dứt bỏ gồm có ba thứ ba vọng chấp. Người học Đại thừa mới bắt
đầu được xuất thế,
tâm ngang với sự thấy đạo của Tiểu thừa, nhưng
không rơi vào chánh vị
Thanh văn. Vì sao? Vì do kia từ khi mới phát tâm, đã biết tâm tánh chỉ bị ngã đảo che lấp, nên chưa hiện ra được.
Bây giờ quán
xét ấm, giới, nhập… đều từ
duyên sinh, thay đổi vô thường, trong
đó cái gì là thần ư?
Khởi tìm cầu như thế, liền hiểu rõ Thần vốn không sinh, vượt qua vô lượng lưới kiến chấp, tâm
Bồ-đề thanh tịnh
sáng
thêm một ít, do được
thế lực tâm Bồ-đề, vì thế không rơi vào đất Nhị thừa.

Nhưng hành giả kia có pháp cấp ở trong tâm, nếu khi
tu thiền định, các loại đạo phẩm, các độ, dù trong đó không khởi các ngã
tưởng, nhưng tâm trụ ở
và lưu lại lâu trong những pháp thiền định, không
thể chóng đến Bồ-đề,
vì chẳng phải thật khéo léo vượt qua nên gọi là lưu giữ tu hành,
nhưng cũng có một ít xa lìa ba chấp cõi dưới, có thể nhổ gốc của nghiệp phiền não và hạt giống vô minh,
sinh mười hai
Nhân duyên, biết pháp
sâu xa như thế, có Phật hay không có Phật, tánh tướng
thường như thế. Như
trước đã nói: kiến lập tịnh, không kiến lập vô tịnh…
Các tông chấp đều không tương ưng, cho đến
Trường Trảo,
Tiên Ni… các đại luận
sư… tự tâm đem trí tuệ lợi căn tìm cầu tướng thật các pháp,
đều không thể suy tính
so lường; nghóa mười hai nhân duyên này, như
lúa nếp thơm tươi tốt…
như kinh Đạo Can có nói rộng.

Trạm tịch: Tịch, nghóa là
bất sinh, nghóa là năm phiền não căn
bản và một trăm sáu
mươi tùy phiền não… rốt ráo đều không sinh, nên
gọi là “tịch”. Trạm:
nghóa là sâu xa, đầm nước trong sâu muôn nhận lặng yên
soi suốt, người ở trên nhìn xuống không lường được
cạn sâu, cho nên nói ba loài thú
qua sông, mỗi loài tùy theo chỗ dấu chân quậy
đến. Chỉ có voi Đại
hương tượng đầu đàn, có thể dần dần quậy sâu vào
đến tận đáy kia mà
thôi. Trong đây có người trong ba thừa, đồng dùng vô ngôn nói Đạo,
đắc tướng thật các pháp, nhưng hàng Thanh văn nhập pháp tránh rất cạn, vì thế nhàm chán
sinh tử, tự nói đã đắc
Niết-bàn, sinh tưởng diệt độ.
Bích-chi-Phật chỗ nhập khác xa, cho nên ở trong

sinh tử mà không quá vội vàng, nhưng không thể dùng năng lực
phương tiện phát khởi đại bi, khi
Bồ-tát ngộ pháp như thế thì biết tâm ấy dơ
bẩn dần dần dứt bỏ, vì
thế tâm thanh tịnh hiện dần. Bấy giờ, liền được
tâm Bồ-đề lớn mạnh,
có thể theo học đạo không dừng, vượt qua các
pháp môn, vì thế trước
nói cùng trong một pháp mà cao thấp có khác.

Kinh chép: tất cả ngoại
đạo không thể hiểu biết: Trong tông
này có hai thứ ngoại đạo:

Ngoại ngoại đạo: Ví như nhìn thấy hồ nước trong ngược lại
sinh
lo sợ không dám thường gần.

Nội ngoại đạo: tuy có thể thường ngâm ở trong đó, vừa nóng để
gội bỏ dơ bẩn được vui mát mẻ, nhưng không biết
trong đó có vô lượng vật quý báu, một là không vào nên
không biết, hai là vào mà không
biết, vì thế nói tất cả ngoại đạo không thể biết.
Trước, Đức
Phật giảng nói lìa tất cả lỗi: là nói các Đức
Phật ba đời mười phương chỉ có một môn này, khuyên dụ dẫn dắt chúng
sinh
mê muội ra khỏi nhà lửa,
chỗ này không còn chướng ngại, nói rộng
không sinh, cho nên các vị
sư nhân lượng, không thể thoát khỏi lỗi ấy,
nhưng chưa vượt qua pháp
chướng, chưa gọi là tâm Bồ-đề chân tịnh, như
hoa sen đã lìa bùn dơ, vẫn chưa ra khỏi nước, vì thế kinh chép: Tâm ra khỏi thế gian mà thân ở trong uẩn, do hành giả ở trong
Du-già tâm vắng lặng tuy đã hiện rõ; nhưng khi gặp việc
thì căn, trần, thức… vẫn
còn trong tâm. Nhờ nhàm
sợ hữu vi, mê đắm pháp vô vi, nhưng do thế lực
tâm Bồ-đề, tự nhiên
không do người khác dạy, có như thế tuệ theo đó sinh khởi, có thể đối với uẩn… phát khởi tâm kia tu xa lìa chấp
trước phương tiện.

Trong năm thứ
ví dụ quán sát vô tánh không.

Câu thứ nhất quán sát chùm bọt nước, như bọt nổi trên mặt nước,
dù có thể nhìn thấy các thứ hình dáng, nhưng tìm thật tánh thì hoàn toàn không thật có.
Sắc ấm cũng giống như vậy, hoặc thô, hoặc tế đều từ
các duyên sinh ra, duyên
sinh sinh vô tánh, tức là sắc vốn không sinh.

Câu hai quán
chùm bọt nước, như mùa hạ mưa lớn, bọt nổi
trên mặt nước, cũng chỉ
lệ thuộc các duyên.
Câu bốn đều quán
sát không
khởi diệt, thọ, ấm cũng
giống như vậy, các khổ vui… đều từ căn và trần hòa hợp
mà sinh, từ duyên
sinh
thì không có tự tánh,
tức là thọ vốn không sinh.

Câu tiếp theo
quán ánh sánh mặt trời như trăng xuân khí đất,
ánh sáng mặt trời nhìn
giống như nước, người khát lầm sinh tâm mong
cầu, gắng sức chạy nhanh
đến chỗ xa xôi. Chúng sinh cũng như vậy, không
biết duyên khởi tánh không nên có pháp
tưởng sinh, nếu ngộ tướng
thật thì tưởng vốn không sinh.

Câu tiếp theo
là quán cây chuối như người tìm sự chắc thật
trong cây chuối, cho đến từng bẹ từng bẹ lột hết ra, đến chỗ gần với hư
không cũng không thật có.
Hành ấm cũng giống như vậy, một mảy nhỏ liên quan
đến trần cảnh, đều từ các duyên
sinh ra, duyên
sinh không có tự tánh, tức là
hành vốn không sinh.
Kế là nói về giả: như năng lực chú thuật, thuốc ở thế gian, làm mê hoặc che lấp tâm người, hiện các việc chưa từng có, thức ấm cũng
giống như vậy, từ một
niệm vô minh, huyễn tâm mới vượt qua ba cõi, cứu
xét nguồn gốc kia, đều
không có sinh diệt qua lại. Phải biết từ các
duyên sinh không có tự
tánh, cũng lại vốn không sinh.

Trong kinh Thanh
văn, tuy nói năm dụ này, nhưng ý nói Vô
ngã. Nay năm dụ ở đây,
ý nói các uẩn tánh không, như quán năm uẩn phải biết mười hai nhập, mười tám giới,
sáu nhập, mười hai duyên…
đều nên phân biệt nói
rộng, như trong kinh Đại Bát-nhã chép: Hành giả
khi quán sát như vậy. Từ
pháp môn vô tánh đạt được các pháp tức không lìa được một lớp pháp đảo, rõ biết tâm tánh, như thế không bị uẩn,
giới, xứ, năng chấp,
sở chấp làm lay động, vì thế gọi là chứng cảnh
giới tịch nhiên. Khi chứng cảnh giới tịch nhiên
này, dần dần vượt qua cảnh
giới Nhị thừa, như hoa
sen tuy chưa nở, nhưng đã vượt lên dòng nước
trong. Hành giả cũng giống
như vậy, tâm không trở lại chìm đắm trong
uẩn, cho nên gọi là tâm
ra khỏi thế gian. Nếu Y theo dịch đúng thì phải
nói tâm trên thế gian.

Này Bí Mật Chủ! Kia xa lìa tám tâm
trái thuận, nối tiếp
mành lưới nghiệp phiền
não. Như trước đã nói hạt giống căn bào… đến quy
y Tam bảo, cho trời người vâng làm pháp lành trai
thí, đều gọi là tám tâm thuận đời. Nếu ba thừa bắt đầu phát Đạo ý cho đến nhổ gốc
nghiệp phiền não, hạt giống vô minh,
sinh mười hai
nhân duyên, gọi là tám
tâm trái đời, hoặc có
thể phân chia các địa vị kiến đạo, tu đạo… mỗi địa
vị tự có tám tâm. Hành
giả Đại thừa hiểu rõ các uẩn tánh không, đối
với tất cả pháp, đều
không thủ cũng không xả, xa lìa tám tâm trái, thuận, hai
đảo ngã, uẩn, hai thứ lưới nghiệp phiền não, đó gọi là vượt qua
một kiếp Du-kỳ hành.

Du-già dịch là tương ưng, nếu dùng âm nữ mà gọi thì nói là
Du- kỳ. Có chỗ nói tương
ưng: tức là người quán hạnh ứng với lý.
Y theo thường tình để giải thích thì Bồ-tát từ khi mới phát tâm đến
nay trải qua một đại
A-tăng-kỳ kiếp, mới chứng cảnh giới tịch
nhiên như thế, nay tông Bí
mật, chỉ cần vượt qua một lớp vọng chấp này
tức là vượt A-tăng-kỳ
kiếp, hành giả chưa vượt qua kiếp này, khi bằng địa vị với
Bích-chi-Phật thì gọi là chỗ cùng cực không thể nói năng.
Bấy giờ, tâm dính mắc
ở tướng pháp vô vi, nếu mất phương tiện thì
thường rơi vào đất Nhị
thừa, chứng tiểu Niết-bàn, nhưng nhờ thế lực tâm
Bồ- đề có thể trở
lại phát khởi bi, nguyện; từ đây về sau con đường
ba thừa bắt đầu phân chia,
nhưng nhân, pháp
sở quán đều không, cùng các
tông Thành Thật, chưa cách xa nhau mấy, còn ràng buộc ở lý thiên chân, nên thực hành quán bình đẳng này, vì thế tâm xuất thế gian ba
thừa thượng, trung, hạ,
hợp nói một tăng-kỳ kiếp, đến tăng-kỳ thứ hai,
mới khác hàng Nhị thừa.

Kinh chép: Này Bí Mật
Chủ: Hạnh Đại thừa, phát tâm vô
duyên thừa, pháp không
có tánh ngã. Vì sao? Như người kia ngày xưa tu hành
như vậy, quán sát uẩn, A-lại-da, biết tự tánh như
huyễn, ánh sáng
của mặt trời, ảnh hưởng
vòng lửa xoay tròn, thành Càn-thát-bà, tức là
biết rõ quán lớp thứ
hai pháp không có ngã tánh. Tiếng Phạm
Mãng-bát-la, nghóa là vô
cũng là nghóa Tha, tức là tha duyên. Thừa nghóa là phát
thệ lớn bình đẳng, vì
pháp giới chúng sinh thực hành đạo Bồ-tát, cho
đến các vị Nhất-xiển-đề,
và Nhị thừa chưa vào Chánh vị, cũng phải dùng các thứ phương tiện khuất phục nhiếp thọ, khắp giúp đồng vào
thừa ấy; dựa vào đại
Bi vô duyên này, vì thế gọi là Tha duyên thừa. Lại
Vô duyên thừa, đến
tăng-kỳ này mới có thể quán sát thức A-đà-na
sâu
xa nhỏ nhiệm, hiểu rõ ba
cõi duy tâm, ngoài tâm không có một pháp
nào thật có, nương vào
tâm vô duyên này mà thực hành đạo đại Bồ-đề, do đó gọi là
Vô duyên thừa.
Tâm Vô duyên thừa này tức là pháp
không có ngã tánh, do
hành giả vào kiếp sơ tu quán hạnh thì tâm chìm
trong uẩn, dùng năm pháp
môn vô tánh không để quán pháp vô ngã,
nhưng trông mong duyên
sinh trung đạo, vẫn thuộc về đối
trị Tất-đàn.
Nếu mất phương tiện
Bát-nhã thì rơi vào đoạn diệt, gọi là người chấp
không sai lầm, lạm xưng
người tu đạo Đại thừa. Nay Đại thừa không thật
có tướng không, tướng
không cũng không thật có, dù quán các pháp vô sở hữu nhưng còn các pháp vô
sở không cho nên đạo phải lìa có, lìa
không, quán pháp không
có ngã tánh, vì muốn trừ sạch trí chướng, thuận
theo các Bồ-tát ngày xưa
để tu học, quán uẩn A-lại-da tức là kinh Lăng-già, Giải Thâm
Mật… tám thức, ba tánh, ba vô tánh, đều là ý này.

Kinh dạy: Biết tự tánh: tức là biết ba cõi duy tâm,
sáu ví dụ
không thực, ánh sáng
mặt trời, ảnh hưởng, vòng lửa xoay, thành Càn-thát-bà,
đều phân biệt rõ cả hai
thứ có, không, hiểu nghóa duyên khởi khác nhau của
uẩn A-lại-da, cùng ý quán vô tánh không trong năm ví dụ trên
ở kiếp trước, lại có khác nhau.

A-lại-da: nghóa
là hàm tàng, dịch đúng là thất, nghóa là các uẩn
ở trong đây mà sinh,
cũng ở trong đây mà diệt, tức là chỗ chất chứa
các uẩn, vì thế lấy làm
tên. Nhưng A-lại-da có ba nghóa:

Nghóa là phân biệt.

Nghóa là nhân duyên.

Nghóa là chân thật.

Như trong bài kệ cầu chân thật của luận Đại
Thừa Trang Nghiêm, vì lìa hai và mê
y nên không nói không nói rộng. Phải biết ba tánh
đều chân thật. Có chỗ nói lìa hai, nghóa là phân
biệt tánh chân thật, từ
năng sở rốt ráo không.
Mê y: nghóa là nương vào tánh chân thật người
khác. Từ đây khởi các
phân biệt. Không nói, không nói rộng: tánh chân
thật thì chân thật, từ
tự tánh không nói rộng.

Kế là nói về cầu chân thật, thí dụ kệ rằng:

Như kia khởi huyễn sự Vì nói luống phân biệt Như các
việc huyễn kia Vì nói hai thứ mê.

Giải thích rằng như nhà ảo thuật nương vào năng lực chú
thuật, biến gỗ, đá… để làm nhân mê, luống phân biệt như thế, tánh y
tha cũng thế. Khởi các
thứ phân biệt là nhân điên đảo. Lại như tượng
vàng huyễn… các thứ
tướng mạo hiển hiện, tánh phân biệt do như vậy
sinh khởi cũng thế, vì
năng thủ, sở thủ nên hai thứ mê thường hiển hiện.
Kế đến kệ nói, như kia không có thể, được nhập Đệ
nhất nghóa, như
kia có thể được thông
đạt thế đế thật. Ý trong này nói, như việc huyễn kia không có thật thể,
ở đây ví dụ hai tướng y tha, và phân biệt cũng không có thật thể, nhờ Đạo lý này mà được thông đạt Đệ nhất nghóa đế; lại như thể của
người huyễn, việc huyễn cũng không thật có, ở đây ví dụ
luống dối phân biệt cũng giống như vậy.

Nhờ đạo lý này, mà được thông đạt thế-đế chân thật. Lại kệ
nói: Việc kia do không
thể, liền được cảnh chân thật, như vậy do chuyển y, liền được cảnh chân thật, như vậy do chuyển y, liền được nghóa
chân thật. Giải thích
rằng: Nếu người hiểu được việc huyễn kia không có
tự thể, liền được
cảnh chân thật như gỗ… Như các Bồ-tát, khi hiểu
được hai thứ mê không
có tự thể liền được chuyển y, tức là được tánh
nghóa chân thật. Lại kệ nói:

Việc ấy chỗ kia có
Kia có thể cũng không Có thể không có ấy

Vì thế nói là huyễn.
Kệ này nói
việc huyễn, có mà chẳng thật có.
Vì sao?
Vì Hữu: nghóa là việc huyễn
tượng, chỗ kia hiển hiện ra.

Phi Hữu: Nghóa
là thật thể kia không thật có. Như thế, có thể
và vô thể cả hai đều
vô, do nghóa này cho nên nói kia là huyễn.
Lại kệ nói:

Vô thể chẳng vô thể Chẳng vô thể tức thể

Vô thể hữu thể không hai Cho nên nói là huyễn.

Kệ này nói việc huyễn chẳng phải có mà có. Vì sao? Vì Phi hữu nghóa là việc huyễn kia không có thật thể, do không có thật thể cho
nên có, nghóa là việc
huyễn chẳng phải vô thể, do hình tướng hiển hiện ra.

Như thế, vô thể và hữu thể không hai, do nghóa này cho nên
nói kia là huyễn. Huyễn
này chính là ví dụ các uẩn, vì thế phải biết luống dối phân biệt có mà chẳng thật có.
Vì sao? Vì hai hình ảnh kia hiển
hiện nhưng thật thể không
thật có. Vì thế nói sắc… có thể tức là vô thể. Lại nữa,
luống dối phân biệt, chẳng thật có mà có. Vì sao?
Vì hai thứ kia đều không có
thật thể, nhưng có hình bóng hiển hiện, nên
nói sắc… vô thể và hữu thể không hai, do đây mà hữu
Vô không hai, có
thể ngăn ngừa sự dựng
lập phỉ báng, đạt đến Niết-bàn, Tiểu thừa. Vì
sao? Vì Vô thể biết vô
thể, không nên an lập, do hữu thể biết thế đế,
không nên phỉ báng; lại vì hai thứ không khác kia,
không nên nhàm chán
mà thể nhập Tiểu Niết-bàn.

Kệ kia lại nói:

Hình huyễn và thủ huyễn Mê nên nói có hai

Như thế không hai kia Có hai không thật có.

Tướng xương và chấp xương, do quán cũng có hai, không hai
mà nói hai, thật có cũng như vậy.

Bài kệ trước
ý nói: Người mê đối với thân huyễn và chấp huyễn, vì mê cho nên nói có hai việc năng thủ và
sở thủ, hai kia tuy
không nhưng cả hai thật có, do mê mà hiển hiện. Bài kệ
sau ý nói: người
tu hành quán cũng như
vậy, hình xương và chấp xương, do quán nên nói
có hai thứ
năng quán sở quán, hai thứ ấy tuy không nhưng cả hai
cũng thật có, do quán mà hiển hiện.

Hỏi: Quán như
vậy rồi, lấy pháp nào để đối trị? Đáp: Vì thế vị ấy lại nói hai bài kệ rằng: Nên biết
Thể sở trị, nghóa là pháp ấy mê tướng, thể ấy
vô thể, hữu, phi hữu như huyễn. Nên biết
Thể năng trị, các pháp như niệm xứ… thể ấy vô tướng,
như huyễn cũng như thế.
Bài kệ trước ý nói: chỗ nào đối trị thể, tức là
mê pháp tướng. Mê pháp
tướng: nghóa là như thị như thị thể. Nhưng như thị thể có thể nói là có, do luống dối phân biệt nên cũng nói
chẳng thật có, do hai thể năng thủ,
sở thủ cùng chẳng phải thể
không khác,
như thế có cũng như
huyễn, không cũng như huyễn, nên nói tướng này như huyễn.
Bài kệ
sau ý nói: Thể năng trị tức là các pháp, nghóa là niệm xứ… Đức
Phật đã nói, như thị như thị thể, thể kia cũng đều như huyễn.
Vì sao? Vì như chỗ chấp
của các hạng phàm phu, như thị như thị hữu
thể, như lời các Đức
Phật nói, như thị như thị vô thể, thể này vô tướng. Lại, Đức Phật,
Thế-tôn thị hiện nhập thai,
đản sinh, vượt
thành xuất gia, thành đẳng
chánh giác, như thị vô tướng, nhưng hình ảnh
hiện ra, cho nên như huyễn.

Hỏi rằng, nếu các pháp đồng như huyễn thì do nghóa gì, một
là năng trị một là sở trị?

Kệ kia đáp rằng, như nhà ảo thuật giỏi, khiến các ảo thuật
khác thoái lùi, pháp
thanh tịnh như thế, có thể khiến pháp nhiễm không còn. Do nghóa này
Bồ-tát tuy tu các hạnh, mà không có
sở đắc. Luận kia
nói quán sát uẩn
A-lại-da, hiểu rõ tự tánh như huyễn, rất phù hợp
với kinh này, vì thế nêu ra đầy đủ. Phải biết ánh
sáng mặt trời, ảnh hưởng,
vòng lửa xoay,
thành Càn-thát-bà, cũng nên nói rộng như vậy, kiếp
trước, năm dụ có bọt
nước, cây chuối, trong đây sở dó không nói là vì ba việc này còn bị vướng mắc, pháp nói về vô
tánh không, nhưng ý của
các dụ như huyễn diệm…
nói duy thức không cảnh, thể pháp khó hiểu, tức là thô tướng chuyển dung cho nên không nói. Hành giả hiểu các
uẩn duy tâm, tức là
hiểu tự tánh của pháp, khi chưa hiểu rõ tự tánh như
thế, sợ rơi vào có sở
đắc, không thể quán tận nguồn gốc lý hữu, sợ rơi
vào đoạn diệt, không thể quán cùng tận lý không, chẳng những chỉ thấy hữu không rõ, mà còn thấy không chưa cùng tận, nay nhờ pháp
môn như huyễn… soi thấy
hữu và không chẳng hai, tướng nhân không
pháp không, cũng không
có trong tâm, đó gọi là chân chánh nhập vào
pháp không, ngộ duy thức tánh.

Kinh dạy: Này Bí Mật Chủ! Người ấy xả Vô ngã như thế!
Tâm chủ tự tại giác tự tâm vốn
bất sinh; tâm chủ tức là tâm vương, do không dính mắc đối với vô hữu, tâm không quái ngại, diệu nghiệp
sẽ được
tùy ý thành tựu cho nên
nói tâm vương tự tại, tâm vương tự tại nói là tâm Bồ-đề
thanh tịnh, lại chuyển một lần mở
sáng hơn hẳn kiếp ở trước. Tâm vương giống như ao nước tánh vốn
thanh tịnh,
Tâm số trừ
sạch giống như khách trần
thanh tịnh, do đó khi chứng tánh tịnh này thì
có thể tự biết tâm
vốn không sinh. Vì sao? Vì tâm đời trước, đời sau
đều không thật có, ví
như biển lớn, làn sóng do từ duyên khỏi, không
phải trước không sau
không, mà tánh nước là không, khi sóng từ duyên khởi thì tánh nước không phải
trước không, khi nhân duyên
sóng hết thì
tánh nước không phải
sau không, tâm vương cũng giống như vậy, không có mé
trước sau, vì mé trước
sau dứt, tuy gặp cảnh giới gió theo duyên
khởi diệt, nhưng tâm
tánh thường không sinh diệt, hiểu tâm này vốn
không sinh, tức là dần
dần nhập tự môn A.

Bấy giờ lại xa lìa một trăm sáu mươi tâm… trên trần sa một
lớp phiền não vọng chấp
nhỏ nhiệm, gọi là A-tăng-kỳ kiếp thứ hai, do đó

Kinh nói: biết tâm tánh mình là vượt qua hai kiếp
Du-kỳ hành. Trong đây Vô vi
sinh tử nhân duyên
sinh hoại như trong luận
Thắng- man Bảo Tánh Phật
Tánh có nói rộng, nay lại nói nghóa của Tông
nên không nói rõ. Nhưng
từ trên đến đây hoặc bắt đầu hoặc cuối cùng,
tự phát khởi một chút
điều lành, cho đến vượt qua hai chướng nhân,
pháp, hữu vô. Tuy tông cùng cực chuyển diệu
càng sâu, vẫn để đối trị
cấu ngoài tâm, nhưng còn chưa khai mở được các việc bí mật không thể
suy nghó bàn luận ở trong
tâm; từ đây về sau mới nói nếu không thực hành đối biện như thế thì thường tình đều theo thói quen xưa, không thể
hiểu rõ sự nhiệm mầu ấy.

Kinh chép: Này Bí Mật Chủ! Bồ-tát tu hành các hạnh
Bồ-tát môn Chân ngôn, chứa nhóm nhiều kiếp vô lượng vô
số trăm ngàn
câu-chi na-dữu-đa, vô lượng công đức trí tuệ, tu đủ các hạnh vô lượng trí
tuệ phương tiện, thảy đều thành tựu: tức là muốn nói tâm vượt qua
kiếp thứ ba, muốn giúp người thấy nghe tin ưa, tôn trọng, nên trước khen ngợi công đức của người ấy; có thể biết, như các
Bồ-tát trong các giáo
khác, thực hành đạo lý
phương tiện để đối trị; tiếp đến dần dần trừ
tâm nhơ kia, trải qua vô lượng
A-tăng-kỳ kiếp, hoặc có khi đắc đến Bồ-đề,
hoặc có khi không đắc
đến, nay trong giáo này các Bồ-tát này thì không như vậy.

Lấy chân ngôn chân thật làm thừa, nhập vào pháp môn tâm Bồ- đề
thanh tịnh, khi thấy được tâm này rõ đạo, các
Bồ-tát trong vố
số
kiếp tu phước, tuệ, tự nhiên đầy đủ, ví như có người
dùng thuyền, xe, lăn
lội, đi qua con đường
ghê sợ, hiểm nạn, được năm trăm do-tuần.

Lại có một người, nương thần thông bay giữa hư không mà đi
nơi người ấy bay qua và
nơi đến tuy là không khác nhưng pháp nương
vào có khác, vì thế Đức
Thế-tôn trước nói rộng các tâm tướng như trên, để dạy cho hành giả tu quán môn
Chân ngôn, nếu khi tu hành đến
cảnh giới như thế thì
phải hiểu rõ, không được chưa đến nói đến, mà bị
dừng lại ở giữa đường.

Lại nữa, như
khi Thái Tử của vua Chuyển luân vừa mới sinh
ra, các tướng đầy đủ
không thiếu, tuy chưa thể học hết các tài nghệ,
thống trị bốn châu, nhưng
đã sử dụng bảy thứ báu, thành tựu gia nghiệp
của Thánh vương.
Vì sao? Vì lúc đó đã đầy đủ thể của
Chuyển vương.
Hành giả chân ngôn bắt
đầu vào tâm Bồ-đề thanh tịnh, cũng giống như
vậy, tuy chưa ở trong vô
số A-tăng-kỳ kiếp, đầy đủ các hạnh Phổ Hiền, đầy đủ đại bi
phương tiện, nhưng các công đức
Như lai, đều đã thành tựu.
Vì sao? Vì tức là pháp thân của đầy đủ
thể Tỳ-lô-giá-na, do đó kinh nói
vô lượng, vô số kiếp,
cho đến trí tuệ phương tiện, thảy đều thành tựu.
Lại như Vương tử
mới sinh, lại cũng là chỗ rất nhiều rồng thần
tôn kính quay về, mới
phát tâm Bồ-đề thanh tịnh, cũng giống như vậy,
đã vì trời, người thế
gian quên mất Chánh đạo mà làm chỗ đại quy y, như thông thường các luận đã nói, khi chứng tâm này thì gọi là Phật, cho nên tất cả
Thanh văn, Duyên giác như
Xá-lợi-phất… dụng hết trí lực của
họ, cũng không thể so
lường, cho nên kinh nói vượt qua tất cả địa vị
Thanh văn, Bích-chi-phật.

Do hành giả khi chứng được tâm này thì biết Tịnh độ của
Thích- ca Mâu-ni không hủy
hoại, thấy tuổi thọ Phật dài lâu,
thân bản địa và thượng hạnh… các Bồ-tát từ đất vọt lên,
đồng nhóm họp một chỗ, tu tập đạo lý đối trị,
tuy dấu vết gần Bổ xứ nhưng không biết một người,
do đó gọi là Bí mật.

Lại Bồ-tát này, có khả năng ở trong tâm tịnh rốt ráo, khắp
nhóm họp các Đức Phật,
Bồ-tát trong mười phương pháp giới, cũng tự mình
đến khắp mười phương, cúng dường các Thiện tri
thức, thưa hỏi chánh pháp, chỉ một mình
hiểu rõ, trời, người đời không thể biết, do
nhân duyên này, lại gọi là bí mật, hai
kiếp tiền, trung, tuy nói vượt qua địa
vị Nhị thừa, tuy tu
Bồ-đề… nhưng vẫn còn nương thần lực Đức Phật, giảng nói nhân pháp đều không, nhưng đối với nhất thừa bí mật này, tâm
sinh nghi sợ, không biết
hướng đến, chính gọi là vượt qua địa vị Thanh văn,
Bích-chi-Phật.

Bấy giờ chư Thiên đại oai đức, không thấy tâm Bồ-tát nương
chỗ nào, đều sinh kính
tín, vì thế Thích Đề-hoàn Nhân nói lời nguyện rằng, nay vị
Thượng nhân này không lâu nữa
sẽ
thành Phật, nếu khi vị
ấy thành Phật, ta
sẽ dâng cúng cỏ cát tường;
Tứ Thiên Vương cũng
nghó như vầy: Nếu khi
Bồ-tát này
thành Phật, ta
sẽ dâng cúng bình bát,
Phạm thiên vương cũng
nghó là: Nếu khi Bồ-tát này thành Phật thì ta sẽ
thỉnh cầu Xoay bánh xe pháp, cho nên nói gần gũi kính lễ.

Đã khen ngợi
công đức nhập môn Chân ngôn xong. Nhưng
hành giả lại dùng pháp
nào để nhập môn này, cho nên kinh lại nói: pháp
đó gọi là không tánh.
Không tánh tức là tự tâm sánh bằng tánh hư không. Văn trên nói vô lượng như hư không, cho đến
Chánh Đẳng giác hiện
ra, tức là dụ cho tâm này.

Kiếp trước ngộ muôn pháp duy tâm, ngoài tâm không có
pháp, nay quán tâm này
tức là trí tự nhiên của Như lai, cũng là thân khắp
tất cả của Tỳ-lô-giá-na,
do tâm như thế, nên các pháp cũng như thế, căn, trần đều nhập tự môn A. Vì thế nói xa lìa căn cảnh, hình tướng không ra ngoài thường tịch
diệt quang, do đó nói là vô tướng, vì trí tướng thật
của tâm biết rõ tướng
thật của tâm, cảnh trí đều là Bát-nhã ba-la-mật,
cho nên nói không có
cảnh giới, do mười dụ trong đây và mười dụ ở
trước trở lại thành
nói rộng, do đó nói vượt qua các thứ nói rộng.
Lớp nhỏ nhiệm thứ ba một trăm
sáu mươi tâm, hạt giống thọ nghiệp phiền não dứt trừ, lại có mầm cây
Phật sinh, vì thế nói tất cả Phật pháp
sánh bằng hư không vô biên, nương vào đây tiếp tục
sinh khởi, đã không hoại
nhân duyên mà liền nhập pháp giới, cũng không động pháp giới tức là
duyên khởi, phải biết nhân duyên
sinh diệt, tức là pháp giới
sinh diệt, pháp giới không
sinh diệt tức là nhân
duyên không
sinh diệt, vì thế nói xa lìa hữu vi vô vi giới, hoặc Như lai
xuất hiện, hoặc Như lai
không xuất hiện thì các pháp vẫn pháp nhó như
thị trụ, do đó nói lìa
các tạo tác, như trong Bát-nhã tất cả pháp thú
hướng đến mắt, thú
hướng này không lỗi, giống như trăm sông chảy về
biển, không chảy đến
chỗ khác, thế nên phải biết mắt là mé thật bậc
nhất, trong mé thật bậc
nhất, mắt còn không thật có, huống chi là thú
hướng, không thú hướng
ư? Tai, mũi, lưỡi, thân, ý cũng giống như thế, cho
nên nói lìa mắt, tai,
mũi, lưỡi, thân, ý.
Hành giả khi đắc tuệ nhỏ nhiệm như vậy, quán tất cả các
pháp tinh nhiễm, cho đến một phần nhỏ gần như hư không đều từ duyên
sinh, nếu từ duyên
sinh thì không có tự tánh, nếu không có tự tánh thì tức

là vốn không
sinh, vốn không sinh tức là tâm thật tế, tâm thật tế
cũng không thật có, do
đó nói sinh Cực Vô Tự Tánh Tâm.

Tâm này quay
về hai kiếp trước, giống như hoa sen nở tròn, nếu quay về phía hai tâm
sau thì quả trở lại thành giống mầm, vì thế nói:
Sơ tâm như thế Phật nói
là nhân thành Phật, cho nên ở trong nghiệp phiền
não mà giải thoát, nhưng nghiệp phiền não cũng nương đầy đủ;
trong đây nói Phật dạy.

Thế-tôn nhờ các Đức Phật trong mười phương ba đời làm chứng, nói: Vì một việc nhân duyên này, mà làm cho tri kiến thanh tịnh của chúng
sinh
mở sáng, đạo lý
sâu kín kia đồng nhau. Hành giả khi giải thoát tất cả nghiệp phiền não thì biết tất cả nghiệp phiền não đều
là Phật sự. Vốn tự không có ràng buộc thì khiến ai giải thoát?
Như thầy thuốc giỏi biến chất độc trở thành thuốc dùng để trị các tật bệnh; lại như hư không ra khỏi các tướng, nhưng muôn vật đều nương, nếu
khi trụ giải thoát không
thể suy nghó bàn luận này thì đó là chân
A-la-hán, không mê đắm
hữu vi vô vi, thích hợp thọ sự cúng dường rộng lớn
của tất cả thế gian.

Do đó kinh nói: Thế gian tôn sùng, thường nên cúng dường.

Lại nữa, A-xà-lê muốn nói về việc nên cúng dường này, nói chung ba kiếp từ đầu đến cuối, lấy ngọc quý làm ví dụ, giống như có
Ngọc Như Ý ở trong mỏ
đá, do người đời không biết, nên bỏ giữa đường đi, không khác
với ngói, đá, nhưng riêng ngọc ấy vừa thấy có chút
ánh sáng ở ngoài thì
liền biết được, trước dùng sắt nhọn, cạy bỏ đá xấu, đã gần ngọc quý thì đá kia dần mềm, lại dùng các thuốc cho ăn mòn,
khiến tiêu hóa quặng đá
xấu, nhưng không tổn hại chất kia.
Bấy giờ chất bẩn thô đã hết chỉ còn ít chất dơ nhỏ, đã rửa lại
dùng tro nước mài cọ
cho sạch, dùng các phương tiện để cho ánh sáng
phát ra, ánh sáng đã
được hiện ra, để trên cờ cao, có thể tùy theo tất cả chỗ mong cầu khắp mưa ra các vật.
Bấy giờ, người đời
sinh cho là lạ,
tôn trọng ngọc quý ấy
giống như đại thiên, vì có khả năng làm đầy đủ
sự mong cầu. Nhưng ngọc
báu này trong một thời gian khắp ứng với
tâm mọi người, tùy theo chỗ được của người mỗi mỗi khác nhau.
Nhưng các vật này trước có
trong ngọc báu hay không có trước? Nếu có trước thì ngọc nhỏ này làm
sao có thể chứa nhiều vật? Nếu không có trước thì làm
sao có thể bỗng nhiên mưa xuống các vật? Thế thì vật báu ở
thế gian này, đã không
thể suy nghó bàn luận, huống chi là tâm Bồ-đề
quý báu của chúng sinh?

Thế nên, các
Thiện tri thức, khi vừa thấy tám tâm của chúng
sinh
ở thế gian bắt đầu phát động thì liền biết là chân thật, đó là do
gặp nhau mà biết.

Các Đức Phật,
Bồ-tát cũng giống như vậy, đã lâu chứng biết tự thân từ một việc lành rất nhỏ mà tự đến Đại đạo Bồ-đề, thế nên
soi thấy căn cơ của người ấy, liền rất hoan hỷ, dùng phương tiện khuyến dụ
tiến lên khiến thọ Tam
quy, như trước đã phân biệt nói: Ví như lấy đá
chai để ở trong nhà, kế
là dùng ba thứ ba tâm, nhổ gốc nghiệp phiền não
và mầm mống vô minh, như
sắt nhọn mở đục bỏ quặng thô kia, tiếp đến quán vô duyên thừa pháp không có ngã tánh, giống như dần dần
đến chỗ mềm, dùng các vị thuốc tiêu hóa mà không bị tổn hại. Tiếp đến
lại sinh tâm Cực vô tự
tánh như dùng tro nước sạch lau chùi khiến rất sáng sạch. Bấy giờ,
sinh trong nhà Phật, gọi là đặt ở cờ cao mưa xuống
các thứ báu, do nhân
duyên này, nên xứng đáng nhận sự cúng dường rộng lớn của người đời.
Nếu hành giả, thẳng từ môn Chân ngôn được
thấy tâm báu, như vị Tiên khéo chú
thuật giỏi, dùng thần lực mà lấy
tuy khéo vụng, khó dễ khác nhau, nhưng được vật báu cuối cùng không khác
nẻo, vì thế kinh nói: từ
cạn đến sâu, nói rộng về tâm tướng: đều là khai
thị gốc, ngọn, nhân duyên
của tâm Bồ-đề, nếu chỉ nương vào pháp
tướng bình thường thì
không được nói, đại bí mật của các Đức Phật
nay đều mở bày.

Kinh chép: Này Bí Mật
Chủ! Tất tín, giải, hành: quán sát ba tâm Vô
lượng Ba-la-mật-đa, tuệ quán
sát bốn
pháp nhiếp, đất tín giải
không đối đãi, không so
lường, không nghó bàn, kiến lập mười tâm vô
biên trí sinh. Tông chỉ của kinh này, từ tâm Bồ-đề
thanh tịnh lên đến Thập trụ địa, đều là đi giữa tín giải, chỉ có Như lai mới gọi là rốt ráo
Nhất thiết
trí địa, như trong kinh Hoa
Nghiêm chép: Sơ địa Bồ-tát mới có thể tin chỗ nhập bổn hạnh của
Như lai, tin thành tựu
các Ba-la-mật, tin nhập
các thắng địa, tin thành tựu lực, tin đầy đủ vô
sở úy, tin bất cộng
Phật pháp, tin sinh trưởng
không hư hoại, tin Phật pháp không thể suy nghó bàn luận, tin
sinh ra trong cảnh giới Phật pháp không ở một bên, tin tùy
vào cảnh giới vô lượng
của Như lai, tin thành tựu quả, đối với các việc
như thế, tâm kia rốt ráo
không thể phá hoại, lại không theo duyên khác lay
chuyển, vì thế gọi là tín giải hành địa, cũng gọi
là đến chỗ tu hành.

Quán sát ba tâm: tức là tâm nhân căn rốt ráo, nếu nói chung về
tín giải địa thì khi
Bồ-tát Sơ địa này được Bồ-đề vô cấu như hư không
này thì tự nhiên ở
mười Vô tận giới, sinh mười đại nguyện, cho đến đầy
đủ trăm muôn A-tăng-kỳ đại nguyện.
Lấy đây tức là tâm
Bồ-đề làm nhân, từ Nhị địa trở lên, tu thêm đại bi muôn hạnh, tức là đại nguyện không cùng tận, đối với mười
pháp giới sinh gốc, cho
đến lần lượt tăng tưởng, đến Địa thứ tám trở đi
đều gọi là phương tiện Địa.

Luận Phật tánh chép: Địa thứ tám trở lên cảnh giới đều đồng,
chỉ căn cứ vào phương
tiện làm thềm bậc mà thôi, nếu quán xét mỗi Địa cũng tự có ba tâm, như dùng rất nhiều Thập nhân duyên để được
vào Sơ địa, gọi là
nhân duyên; đã an trụ rồi, dùng các thứ đại bi muôn hạnh
làm sạch địa ấy, gọi là nguồn gốc nói làm
sạch quả tướng của Địa và
nghiệp phương tiện, gọi
là rốt ráo. Các địa khác đều Y theo đây.

Kinh này, Vô
lượng Ba-la-mật-đa, bốn nhiếp pháp: tức là trị địa. Hành giả từ đây không còn đối đãi, vượt ra ngoài tâm lượng, chỗ
không thể suy nghó bàn
luận. Có mười tâm vô biên trí sinh, tứ là quả tướng
Sơ địa. Kinh Hoa Nghiêm
chép: Phát mười nguyện lớn rồi thì được tâm lợi ích, tâm mềm dịu, tâm tùy thuận, tâm vắng lặng, tâm điều phục,
tâm vắng lặng, tâm nhún mình, tâm nhuần nhã, tâm bất động,
tâm không đục,
sau lại thành tựu mười pháp tịnh các Địa, cái gọi là tín Từ bi xả không có mỏi mệt, biết
các kinh, luận, khéo hiểu pháp thế gian, hổ thẹn và năng lực nhân bền vững, cúng dường các Đức Phật, nương
giáo tu hành.

Lại nữa, trụ ở địa này rồi, khéo biết các pháp chướng ngại các địa, khéo biết
sự thành hoại của Địa, khéo biết tướng quả của địa, khéo
biết Địa được tu, khéo
biết pháp thanh tịnh địa, khéo biết chuyển hành Địa, khéo biết địa xứ, phi địa xứ của địa, khéo biết trí thù thắng của mỗi địa, khéo biết địa địa không
lui sụt, khéo biết thực hành hết tất cả
Bồ-tát Địa, cho đến
chuyển nhập Như lai địa. Những địa như thế có rất
nhiều mười tâm, nếu
phân biệt rộng thì có trăm muôn A-tăng-kỳ pháp
môn cứu giúp, vì thế nói vô biên trí sinh.
Lại y cứ ba tâm trước, làm thành mười tâm để nói: Nếu nói
chung tín giải địa thì Sơ
địa là hạt giống (hạt giống) Nhị địa là mầm, Tam
địa là chồi, Địa thứ
năm giống như hoa, Địa thứ sáu là quả, Địa thứ bảy là thọ dụng hạt giống, Địa thứ tám Vô úy y, cái gọi là quả ở trong quả,
Địa thứ chín là có tinh
tấn cầu Phật địa tuệ sinh, ấy là tâm tối thắng.
Thập địa này tâm
quyết định, hai tâm này cảnh giới
không khác, vẫn là
trong tâm thứ tám, Y theo
phương tiện chuyển khai ra.
Nếu trong mỗi Địa, cũng tự đủ mười tâm này, hơn nữa như khi
trụ Sơ địa, thành tựu pháp tịnh trị các địa và biết tướng các Địa, tức là
trước hiểu một Địa
xong, nương đầy làm nhân trí tuệ thêm lớn, lại hiểu Địa

thứ hai, dùng
mười thứ tâm so sánh, suy ra có thể biết. Hoa
Nghiêm có rất nhiều mười pháp môn, cũng phải căn
cứ vào đây thứ lớp rộng phân biệt nói.

Nhưng tông của kinh này, từ Sơ địa đã được nhập Kim cang
Bảo Tạng (kho báu Kim
cang). Kinh Hoa Nghiêm Thập Địa, mỗi mỗi danh ngôn, nương vào pháp
A-xà-lê đã truyền đều phải có hai
cách giải thích:

Giải thích cạn, lược.

Giải thích sâu, rộng.

Nếu không thông đạt mật hiệu như thế, chỉ nương vào văn để
nói thì nhân duyên sự
tướng, phải trải qua Thập Trụ phẩm. Nếu hiểu
mười sáu vị Đại
Bồ-tát từ Kim cang đỉnh sinh ra thì tự sẽ chứng biết.

Kinh chép: ta có chỗ
nói tất cả pháp, đều nương đây mà đắc,
như trên, tất cả trí địa
vô tận pháp giới trang nghiêm và vô lượng Tu-đa-la khác, Phật đã khen ngợi vô lượng hạnh quả, đều nhân đây mà được, thế nên các kinh, rộng khen ngợi cành lá hoa quả của
Sa-la Thọ vương như vậy.
Nay trong kinh này, chỉ nói về hạt giống (hạt giống) và nhân duyên
sinh ra lớn lên của
Thọ vương này. Nếu lìa nhân duyên
này mà có thể thành
quả kia, là việc không có, sở dó gọi là Đại
Nhật Kinh Vương, chẳng phải vì đây
sao?
Kinh lại nêu lên
sự lợi ích và
khuyến khích tu hành như thế, cho nên người trí phải
suy nghó tất
cả trí, tín,
giải, địa này; lại phải
vượt một trăm sáu mươi tâm một lớp hoặc nhỏ
nhiệm, gọi là vượt qua ba đại A-tăng-kỳ kiếp.
Hành giả khi mới quán
tánh không, hiểu tất cả pháp đều nhập vào mé thật của tâm, dưới không thấy chúng
sinh để độ, trên không thấy các
Phật để cầu; bấy giờ muôn hạnh dừng nghó, nói là rốt ráo, nếu trụ
ở đây thì không lui sụt
rơi vào địa vị Nhị thừa, không tiến lên được địa vị Bồ-tát, gọi là pháp
ái sinh, cũng gọi là tâm vô ký, nhưng do thế lực tâm Bồ-đề và năng lực gia trì của
Như lai, có thể trở lại phát khởi bi
nguyện, bấy giờ, các
Đức Phật trong mười phương cùng một lúc hiện ra khuyến dụ, được
Phật dạy trao, nên chuyển
sinh
Cực Vô Tự Tánh Tâm cho
đến mé thật của tâm
cũng không thật có, tuy giải thoát tất cả nghiệp
phiền não, nhưng nghiệp
phiền não vẫn còn đầy đủ, đến bất tư nghì địa
này, mới gọi là chân
thật xa lìa Nhị thừa địa.

Căn cứ vào nghóa trong ba cú trước, lại khai mở Phật Địa là
tâm phương tiện thượng
thượng, đến khi tâm thứ tư này gọi là rốt ráo
Nhất thiết trí địa, nên
gọi là một trong bốn phần này vượt qua tín giải.





<卷>QUYỂN 3</卷>



<詞>Phẩm 1: NHẬP MÔN CHÂN NGÔN TRỤ TÂM (Tiếp Theo)</詞>


Kinh chép: Bấy giờ,
Chấp kim cang Bí Mật Chủ bạch Đức Phật rằng: Cúi xin Đấng cứu thế, giảng nói tướng của tâm, Bồ-tát có được bao nhiêu chỗ
Vô úy, cho đến
sẽ được tất cả pháp tự tại bình
đẳng Vô úy? Vẫn là
trả lời câu tướng của tâm ở trước; vì Kim Cang
Thủ đã nghe dạy các Bồ-tát
này, thẳng nương môn Chân ngôn hướng lên Bồ- tát địa. Hỏi: Bạch đức
Thế-tôn! Khi Bồ-tát này hành đạo có được
bao nhiêu chỗ Vô úy?
Đức Phật
lại y theo ba kiếp trước, thực hành hàng phục để
hiểu. Tiếng
Phạm là A-thấp-phạ-sa, dịch đúng phải là
sống lại.
Giống như người bị kẻ có
sức mạnh bắt giữ bóp cổ, tắt thở gần chết, bỗng
nhiên thả ra, được
sống trở lại, chúng
sinh cũng giống như vậy, bị vọng
tưởng, nghiệp phiền não
trói buộc, gặp duyên đều bị bít lấp, đến sáu xứ này như được
sống lại, vì thế nói là chỗ
sống lại: Cũng như khi vượt qua đường nguy hiểm, tâm kia bình thản không hề
lo sợ, do đó gọi
là chỗ không sợ.

Phật dạy: Này Bí Mật Chủ! Phàm phu như đứa trẻ ngu kia, tu các pháp lành tổn hại pháp
không lành, nên được thiện vô úy, nghóa chữ thiện là có cả cạn
và sâu. Nay, ý trong đây, nói về mười
nghiệp đạo thiện, như người đời do nhân duyên mười nghiệp đạo bất thiện mà chìm nổi trong đường ác, không có cùng tận,
sau được tám tâm thuận đời, cũng dần dần thọ
Tam quy giới, trong vô lượng đời
sinh làm người
hoặc chư Thiên,
sau
đến Niết-bàn, do thoát khỏi khổ lớn trong ba đường,
nên gọi là chỗ sống lại đầu tiên.

Như hành giả
chân ngôn bắt đầu nhập Tam-muội-da, nương
vào giai Tam Mật vị cúng
dường tu hành, ngang với ở đây.

Kinh dạy: Nếu biết Ngã đúng như thật thì
sẽ được thân vô úy, như
khi tu thuận theo thân
quán sát, thấy thân này do ba mươi
sáu vật
nhóm lại mà thành, năm
thứ bất tịnh đường ác đầy đủ, trọn vẹn không vì
đây mà sinh tham ái.

Lại nữa, quán Thọ tâm pháp được lìa không thấy bốn thứ điên đảo trong tánh ngã, đối với các
sự trói buộc của thân được
Chỗ sống lại.
Như hành giả Chân ngôn,
khi các tướng Tam-muội của bổn tôn hiện ra
thì ngang với ở đây.

Kinh dạy: Nếu đối với thủ uẩn gom nhóm thành thân ta, xả bỏ
sắc tướng của mình để quán
sẽ được vô ngã, vô úy, nghóa là khi quán chỉ có uẩn không có ngã, ở
trong ấm, giới, nhập, trong các thứ ấy chia chẻ
tìm cầu ngã không thật
có. Xả bỏ sắc tướng của mình, ví như nhờ cây nên có bóng cây hiện ra, nếu không có cây thì bóng từ đâu
mà sinh, nay
năm uẩn còn từ duyên
sinh đều không có tự tánh, huống chi là đây do nhóm họp mà có ngã? Như trên đã nói, cho đến tâm chứng vắng lặng xa lìa
tất cả tội lỗi, thế là
sự trói buộc ở nơi ngã được Chỗ sống lại.

Như hành giả
Chân ngôn, đối với tất cả phân đoạn của cảnh giới Du-già, có thể quán tâm không thật có, không
sinh ái,
mạn vị, giống với đây.

Kinh chép: Nếu làm tổn hại uẩn trụ pháp phan duyên
sẽ được pháp vô úy: Nghóa là tâm hành giả trụ trong uẩn, muốn khiến phát
khởi xa lìa mê đắm. Bấy giờ,
những các dụ như sóng nắng giả huyễn… quán sát
các uẩn tức không, được
xa lìa tám tâm thuận nghịch, chứng được thế
giới vắng lặng, nhưng lìa
sự trói buộc của uẩn thì đối với pháp
được Chỗ sống lại. Pháp: nghóa là mười câu
duyên sinh. Như hành giả
Chân ngôn, hiện rõ ràng cảnh giới
Du-già đều như bóng
trong gương, trăng
đáy nước, vô tánh vô
sinh; là ngang với ở đây.

Kinh chép: Nếu hại pháp trụ vô duyên thì
sẽ được pháp vô úy: Tức là Vô duyên thừa tâm, quán
sát pháp không có tánh ngã, ngoài tâm không có hình bóng, hình tướng trí tuệ đều không thật có, tâm vương tự tại giác vốn
bất sinh, được xa lìa
sự trói buộc pháp, đối với pháp vô
ngã được Chỗ sống
lại. Nếu hành giả Chân ngôn, đối với Du-già trung
đạo tâm được lực
dụng tự tại thì ngang với đây.

Kinh chép: Nếu lại tất
cả uẩn, xứ, giới, năng chấp, sở chấp, ngã, tuổi thọ… và pháp vô duyên, không tự tánh, vô tánh, không trí này
sinh, sẽ được tất cả
pháp tự tánh bình đẳng vô úy: nghóa là khi quán tự tâm rốt ráo tánh không thì ngã và pháp uẩn cho đến vô duyên đều đồng một
tánh, cái
gọi là tự tánh vô tánh, nghiệp phiền não… đều không thể
trói buộc được, cũng
không thể nói, vì thế nói đắc tất cả pháp tự
tánh bình đẳng, bấy giờ đối với hai thứ hữu vi, vô vi là hai thứ trói buộc giới
được Chỗ sống lại,
tức là tâm Bồ-đề trong sạch như hư không của hành
giả Chân ngôn, nhưng tâm
này ở trong sự trói buộc mà ra khỏi sự trói
buộc đều rốt ráo vô
tướng; dùng năm nhãn của Như lai quán kỹ, còn
không thể thấy được
tướng mạo của kia, huống là các sự sinh diệt trong
loài người. Nay sở dó
nói rộng ba kiếp, sáu chỗ vô úy rất nhiều tâm
tướng, đều là bắt
chước dấu vết bên ngoài để nói về tu chướng cạn sâu.
Trên đã nói thấy
tướng khói, có thể
so
sánh để biết tánh
lửa, nhưng biết tâm cấu
hết chỗ, nói rộng không thực hành, chính là
nương Vô úy y thứ sáu,
còn muốn biểu thị thế nào?

Kinh chép: Này Bí Mật
Chủ! Nếu các Bồ-tát tu hạnh Bồ-tát, tu sâu quán
sát mười câu
duyên sanh,
sẽ đối với Chân ngôn hành
thông đạt tác chứng,
cho đến biết khắp tất cả tâm tướng như thật, là lược
đáp tu hành trong câu hỏi
trước. Như văn dưới muôn hạnh phương tiện,
đều nhờ mười câu
duyên sanh này để rửa sạch tâm cấu, vì thế phải biết
rất trọng đại, hành giả
chân ngôn đặc biệt nên lưu ý suy nghó. Nhưng
nói chung ở trong phẩm
mười câu duyên sanh này lược có ba thứ:

Giấu kín tâm trong uẩn, muốn đối trị thật pháp, quán
mười câu duyên sanh này, như trước đã nói, ngay
nơi không là huyễn.

Giấu kín tâm trong pháp, muốn đối trị cảnh giới phan duyên, quán Mười câu duyên
sanh này, như trước đã nói, uẩn
A-lại-da ngay
nơi tâm là huyễn.

Giấu kín sự chấp trước sâu sắc trong mé thật của tâm, muốn xa
lìa hữu vi vô vi giới, nên quán mười câu duyên
sanh này, như trước đã
nói, giải thoát tất cả nghiệp phiền não mà nghiệp
phiền não nương đầy
đủ, tức là huyễn tức không thể suy nghó bàn luận.

Mười ví dụ trong
Ma-ha Bát-nhã, cũng bao gồm đầy đủ ba ý.
Nay trong đây nói tâm tu
quán sát, tức là ý nói lớp thứ ba. Lại như
hành giả đối với Du-già, tự tâm mình được cảm
ứng tâm Phật, nhân duyên
cảm ứng, ngay khi đó
Tỳ-lô-giá-na hiện thân mà chúng sinh thích nhìn thấy nói thích hợp nghe pháp, nhưng tâm ta cũng rốt ráo
thanh tịnh, tâm
Phật cũng rốt ráo thanh
tịnh. Nếu nghi quấy tâm ta là tự thì tâm Phật là tha, nay cảnh giới này, là từ
Tự sinh, hay từ
Tha sinh ư? Dùng các pháp
môn trong Trung luận để
quán thì sinh không thật có nhưng hình tướng
âm thanh rõ ràng tức là
pháp giới, luận huyễn tức huyễn, nói pháp giới tức là pháp giới, nói khắp tất cả nơi tức là khắp tất cả nơi, nói huyễn cho
nên gọi là
huyễn không thể suy nghó bàn luận. Lại nữa,
nói tu sâu: Nghóa là đắc tâm thanh tịnh rồi, từ đại bi
sinh căn, cho đến phương
tiện rốt ráo, trong khoảng giữa đó mỗi duyên sinh khởi, đều phải dùng mười dụ để quán, do đó chứng chuyển
sâu sắc,
nên nói là quán sát.

Hơn nữa, như
nghóa Tứ Đế, chỉ bày thẳng thế giới Ta bà đã có
vô lượng, vô biên danh
từ khác nhau, huống chi trong vô tận thế giới thực hành phương tiện khéo léo, đâu thể cùng tận. Nay hành giả ở trong
một niệm tâm tịnh, thông
đạt trần sa Tứ Đế như vậy, không thì rốt ráo
bất sinh, hữu thì cùng
tận tánh tướng kia, trung thì nêu thể đều là thường, do ba pháp vô định tướng (không có tướng chắc chắn) nên gọi là
không thể suy nghó bàn
luận. Như pháp Tứ đế, ngoài ra tất cả pháp môn đều lệ theo đây. Thế nên chỉ có Như lai mới có thể cùng tột mười ví dụ
này, thông suốt tận
nguồn gốc của nó. Kinh này sở dó đặt tâm Bồ-đề
vô cấu ở sau, tức là nói mười ví dụ, bao gồm
từ đầu đến cuối và tóm thâu
các địa, đã chạm duyên
thành quán, không thể nói ngang, nay tạm
nương vào Thích luận, nói
rõ kia là nơi đáng quy về.

Kinh chép: Những gì là mười? Đó là như huyễn,
sóng nắng,
mộng, bóng, thành
Càn-thát-bà, tiếng vang, trăng đáy nước, bọt nổi, hoa
đốm trong hư không và
vòng lửa xoay tròn.

Cho đến thế nào là huyễn? Nghóa là như chú thuật năng lực của thuốc, năng tạo
sở tạo các thứ
sắc tượng, hoặc tự mắt thấy việc ít có, xoay vần
sinh nhau, qua lại
mười phương, nhưng kia chẳng đi,
chẳng phải không đi. Vì
sao? Vì bản tánh thanh tịnh, như thế thật nói
huyễn, trì tụng thành tựu
sẽ sinh ra tất cả, Phật nói năng lực thuốc không
thể suy nghó bàn luận, như người dùng năng lực thuốc nên bay lên hư
không ẩn hình, đẫm nước, đạp lửa, đây không phải là việc của các
Luận sư,
có thể kiến lập nhân
lượng sinh ra lý do, cũng không thể sinh nghi, nghóa là quyết định nên hoặc không nên, vượt qua cảnh giới
so lường như thế, chỉ có người đích thân làm thuốc này, giữ gìn thứ tự mà dùng mới
chứng biết mà thôi.

Lại như nhân
duyên của thuốc, hiện bày các thứ sắc tượng năng tạo
sở tạo, tuy ở trong các duyên, mỗi mỗi tìm kỹ đều không
có chỗ sinh, nhưng cùng năm căn đối đãi hiện ra rõ ràng, tuy xoay vần
cùng sinh qua lại mười
phương, nhưng cũng chẳng phải đi, chẳng phải không đi, đó là việc không phải cảnh
suy nghó
tính lường.
Thích luận rằng: Phật hỏi đức nữ, ví như nhà ảo thuật làm các
việc huyễn, ý ông thế
nào? Trong Huyễn đã làm
ra là có hay không?
Đáp
rằng không. Lại hỏi ngoài có hay không?
Trong ngoài có hay không? Từ đời trước đến đời này, đời này đến đời
sau là có hay không? Vật huyễn làm ra
có sinh, có diệt không? Thật có một pháp là
huyễn làm ra hay không?
Đều đáp rằng không.
Đức Phật
dạy: Ông có nghe thấy kỹ nhạc do huyễn làm ra không? Đáp rằng,
con vừa thấy vừa nghe.

Phật dạy nếu
huyễn luống dối không thật thì vì sao từ huyễn
có thể làm kỹ nhạc.
Đức nữ
thưa: Bạch Đại Đức! Tướng huyễn này pháp vốn như
thế, tuy không cội gốc
nhưng có thể thấy nghe.

Phật dạy: Vô minh cũng giống như vậy, tuy chẳng phải ở
bên trong có, cho đến
không sinh diệt, nhưng do nhân duyên vô minh,
nên sinh ra các hành, vô
minh hết thì hành hết, cho đến nói rộng. Nay môn Chân ngôn này, dụ cho người trì tụng cũng giống như vậy.
Văn dưới nói rộng, y tam mật tu hành được thành tựu tất cả việc kỳ lạ đặc biệt không thể
suy nghó bàn luận. Tuy trong mỗi duyên tìm kỹ rốt ráo lìa
Tứ cú, pháp vốn như thế,
không khác tâm thanh tịnh, nhưng thần biến tự
tại, rõ ràng không sai
lầm, việc này cũng không phải việc của các bậc Đại luận
Sư… người không biện lợi căn đâu thể
suy lường, chỉ có đầy
đủ phương tiện được
thành tựu Tất-địa mới tự chứng biết mà thôi.

Kinh dạy: Lại nữa, này
Bí Mật Chủ! Sóng nắng
tánh không, người kia nương vọng tưởng của người đời mà thành lập, có chỗ luận
rằng: Tướng Chân ngôn như vậy, chỉ là giả danh.
Thích luận chép:
Do ánh sáng mặt trời, gió thổi tung bụi, nên giữa đồng trống động như
sóng nắng, người không
có trí tuệ khi mới thấy cho là nước, chúng sinh
cũng vậy, ánh sáng mặt
trời kiết sử, phiền não, làm lay động các hành trần? Ở trong đồng trống
sinh tử mà
xoay chuyển, người không có trí tuệ,
cho một tướng là nam, một tướng là nữ. Lại nữa,
nếu thấy xa cho là nước, thấy gần thì không phải
tướng nước, như thế
là xa chánh pháp, không biết vô ngã và các pháp
không, đối với các pháp ấm, giới, nhập tánh
không, con người sinh các
tưởng, Nếu gần Thánh
pháp thì biết tướng thật các pháp, lúc ấy, các thứ vọng tưởng giả dối đều
dứt sạch. Ý
kinh này nói: Như người đời xa nhìn
đồng trống, từ xa nhìn
thì trẻ nhỏ thấy đó là hơi nước, tướng hơi
nước gượng lập ra chỉ là giả danh, tìm cầu việc ấy đều không thật có, do đó
vọng tưởng thành lập, có chỗ luận bàn.
Như hành giả Chân ngôn đối
với Du-già, thấy các cảnh giới rất
đặc biệt, cho đến hải hội các Đức
Phật trang nghiêm vô tận.
Bấy giờ nên thực hành quán dương diệm này, biết rõ chỉ là giả danh, xa
lìa kiêu mạn, mê đắm, chuyển gần đến đất tâm, thì ngộ các thứ nhân
duyên gia trì, thần biến chỉ là pháp giới viêm mà thôi, cho nên nói, tướng
Chân ngôn như vậy chỉ là giả danh.

Kinh chép: Lại nữa,
này Bí Mật Chủ! Như điều thấy trong mộng, ban ngày
trâu kêu thời gian rất dài, cùng các loài khác chịu những
thứ khổ vui, biết rồi
đều không còn thấy, mộng như thế. Chân ngôn
hạnh nên biết cũng.

Thích Luận chép: Như trong mộng đều là việc không thật mà cho là có thật, giác rồi, biết là không mà trở lại tự cười, người ta cũng
giống như vậy, các kiết
sử trong khi ngủ thật không mà
chấp trước, khi
đắc đạo giác ngộ mới
biết là không, biết rồi cũng lại tự cười.

Lại như do sức ngủ, nên chẳng phải pháp mà thấy là pháp,
không phải việc vui mà
vui, không phải việc sân mà sân, không phải việc
sợ mà sợ, chúng
sinh cũng như vậy, do năng lực của giấc ngủ vô
minh, không
nên sân, giận, lo,
sợ mà
sinh sân, giận, lo,
sợ… Nay biết
được việc trong mộng
này không thể suy nghó bàn luận, như trong mộng, tự thấy tuổi thọ một ngày, hai ngày cho đến vô
lượng tuổi, có các cõi nước và các loài
chúng sinh, hoặc lên cõi trời hoặc ở địa ngục chịu các
sự khổ vui, khi tỉnh dậy chỉ trong thời gian một niệm, ở trong tâm giác pháp năm
nhân duyên, tứ cú tìm cầu rõ ràng không thật có, nhưng việc
mộng chiếu rõ ghi nhớ
không quên, do một niệm trở thành ngàn, muôn
năm, do một niệm thành
vô lượng cảnh, việc này người trí ở thế gian, không thể
suy lường tính toán tận nguồn gốc của nó được, cũng không
phải điều để nghi ngờ,
chỉ có người nằm mộng tự thân chứng biết mà thôi, nay mộng của hành giả Chân ngôn
Du-già này, cũng giống như vậy, hoặc chỉ trong khoảnh khắc thấy đủ
Vô Lượng cảnh giới gia trì,
hoặc không rời khỏi chỗ
ngồi mà trải qua nhiều kiếp, hoặc dạo khắp các cõi nước của các Đức Phật, gần gũi cúng dường lợi ích
chúng sinh, việc
này đối với các nhân
duyên, quán sát đều không có chỗ khởi, không
vượt ngoài một niệm
tâm thanh tịnh, nhưng cũng phân biệt không lầm,
việc này ai có thể suy
nghó bàn luận để nêu ra hết ngọn nguồn, nhưng thật ra chỉ có người chứng tự biết mà thôi. Hành giả đắc cảnh giới này,
phải dùng dụ mộng quán
sát, tâm không nghi sợ, cũng không sinh mê đắm, liền dùng mộng khắp hiện
sắc thân, tạo nên
sự trang nghiêm vô tận.
Vì thế nói tu sâu mười câu.

Kinh chép: Lại nữa,
này Bí Mật Chủ! Đem dụ hình bóng để hiểu
rõ chân ngôn có thể phát
sinh Tất-địa, như mặt duyên vào gương
mà hiện ra hình của mặt,
Chân ngôn Tất-địa kia, phải biết cũng giống như vậy. Trong đây nói hình bóng chính là
Thích luận dụ hình ở trong
gương. Luận kia nói như bóng
trong gương, không phải gương tạo ra, không phải mặt tạo ra, cũng không chấp gương tạo ra, không phải tự nhiên
tạo ra, cũng chẳng phải
không có nhân duyên mà làm ra.

Vì sao không
phải gương làm ra? Vì nếu mặt chưa đến gương
thì không có hình.

Vì sao nói
không phải mặt làm ra? Vì không có gương thì không có hình.

Vì sao không phải tự nhiên làm ra? Vì nếu chưa có gương chưa
có mặt thì không có
hình, hình đợi gương đợi mặt, sau đó mới có.

Cũng chẳng phải không nhân mà có, vì nếu không nhân
duyên, phải thường có,
phải thường không, nếu bỏ gương bỏ mặt lẽ ra tự hiện ra, vì thế nên chẳng phải không có
nhân duyên, phải biết các pháp
cũng giống như vậy, do
ngã không thật có, nên tất cả nhân duyên sinh
pháp không tự tại, các
pháp thuộc nhân duyên, nên không tự làm ra, nếu tự không thì tha
cũng không; không phải tha làm ra, nếu tha làm ra thì mất năng lực tội phước, cũng không phải cùng làm ra, vì có hai lỗi, cũng chẳng phải
không nhân, như nghiệp nhân đời trước, duyên làm thiện
ác đời nay, theo đó
chịu khổ, vui, tất cả các pháp chắc chắn có nhân
duyên, vì ngu si nên không biết mà thôi.

Như trẻ nhỏ, thấy bóng
trong gương, tâm mê đắm ưa thích,
khi mất rồi đập vỡ gương tìm kiếm,
người trí lại chê cười; mất vui tìm kiếm cũng giống như vậy,
cũng bị bậc Thánh đắc đạo chê cười.
Nay trong môn
Chân ngôn này, dùng
Tam Mật Tịnh thân Như lai làm gương,
tự thân hành tam mật
làm nhân duyên hình bóng trong gương, có
Tất-địa sinh giống như
hình bóng của mặt, nếu khi hành giả thành tựu
Tất-địa cho đến khởi năm
thần thông, tuổi thọ lâu dài, tạn mặt thấy các cõi
nước mười phương, dạo
chơi các cõi Phật, đều dùng dụ này để quán sát việc ấy.
Từ tự sinh,
hay tha sinh ư? Nếu là tha tam mật gia trì có thể trao quả ấy thì chúng
sinh khi chưa tu hành, Đức Phật đại bi bình đẳng,
vì sao không giúp thành
tựu? Nếu nói tự họ đúng như lời dạy tu hành
có thể đắc quả ấy, vì
sao phải quán sát thân gương sáng ba mật, cầu
được che chở ư?

Nếu cùng nhau
làm chủ thì có hai lỗi. Vì sao? Vì nếu nói tâm
ta là nhân, đợi các
duyên kia mới được thành tựu thì trong nhân này trước
có quả
Tất-địa ư? Hay là trước không có ư? Nếu trước có thì các
duyên không chỗ dùng,
nếu trước không có thì các duyên dùng vào chỗ
nào? Nhưng Tất-địa này
thành tựu, cũng chẳng phải không có nhân duyên, vì thế bài kệ
Cảnh tượng trong luận Đại
Trí Độ chép: Chẳng có
cũng chẳng không, cũng lại chẳng có không, lời này cũng không thọ, như vậy gọi
Trung đạo, không nên như trẻ con kia vọng
sinh mê chấp.
Nếu thực hành quán như thế
thì hành giả tâm vô sở đắc không sinh nói rộng,
cho nên: Biết như thế.

Kinh chép: Này Bí Mật
Chủ! dùng thí dụ thành Càn-thát-bà,
để hiểu rõ thành tựu
cung Tất-địa!

Luận chép: Khi mặt trời vừa ló dạng, thấy cửa thành, lầu
gác cung điện, người
đi ra, vào, mặt trời lên cao, lặn xuống, thành này chỉ
có mắt thấy, mà không thật có, có người trước chưa từng thấy, ý cho là thật vui,
đi nhanh đến đó, đến gần liền biến mất, mặt trời lên cao thì mất,
đói khát rất buồn, thấy
hơi nóng (bốc lên) như ngựa đồng, nói đó là nước, lại chạy đến đó, cho đến tìm cầu, rất mệt nhọc mà không thấy được,
suy nghó tự hiểu, tâm
khát nước liền dứt. Hành giả cũng như vậy, nếu
dùng trí tuệ vô ngã, vô thật pháp thì ngay lúc ấy
điều mong muốn điên
đảo liền dứt. Trong kinh Thanh văn, không dụ thành Càn-thát-bà này, lại dùng thành dụ cho thân này, nói các duyên này thật có, chỉ thành là
giả danh, để phá cái
tôi ta, Bồ-tát lợi căn, vào sâu pháp không, vì thế
lấy thành Càn-thát-bà làm ví dụ.

Trong đây nói
cung Tất-địa, có thượng, trung, hạ. Thượng
nghóa là bí mật trang
nghiêm cõi nước Phật, vượt ngoài ba cõi hàng Nhị thừa không thấy được.
Trung nghóa là mười phương trang nghiêm thanh tịnh. Hạ nghóa là cung điện chư Thiên,
Tu-la… nếu khi hành giả thành tựu
ba phẩm Trì, Minh, Tiên, an
trú trong cung Tất-địa như thế, phải dùng
dụ này quán sát, như
nhân duyên ánh sáng mặt trời, không khí biển,
chỗ ở trang nghiêm rực
rỡ, lầu gác người vật tốt đẹp đáng chiêm
ngưỡng, không nên cùng
với kẻ ngu phu kia, vọng sinh tham đắm, tìm kiếm
sự thật của kia, do nhân
duyên này, đối với các thứ thù thắng mầu
nhiệm trong năm trần, tâm
thanh tịnh không có quái ngại.

Kinh chép: Lại nữa,
này Bí Mật Chủ! Dùng tiếng vang để dụ
cho hiểu rõ lời Chân
ngôn. Như duyên âm thanh có tiếng vang Chân
ngôn kia, phải như thế mà
hiểu. Thích Luận chép: hoặc trong núi sâu,
hang thẳm, khe sâu, hoặc
giữa hư không, trong nhà lớn, do lời nói, âm thanh chạm vào nhau, từ âm thanh có âm thanh gọi là
tiếng vang, người không có trí cho là có thật, người trí tâm nghó là âm thanh không có người làm,
chỉ do âm
thanh xoay chuyển, nên lần lượt có tiếng vang lừa
dối lỗ tai người.

Khi người muốn nói, trong cổ họng cũng có gió, gọi là
Ưu-đà-na, trở vào đến rốn. Khi âm thanh phát ra, lại tiếp xúc bảy chỗ
là đảnh, đoạn, răng, môi, lưỡi,
cổ họng, ngực, rồi lại rút đi, ấy gọi là lời
nói, người ngu không
hiểu mà sinh ra ba độc. Người trí hiểu rõ tâm
không mê đắm, chỉ thuận theo luật tướng các pháp. Hành giả Chân ngôn hoặc
đối với Du-già, nghe các
âm bát phong trái thuận, hoặc các bậc
Thánh dùng vô lượng
pháp âm hiện ra dạy bảo, hoặc do lưỡi thanh tịnh có
thể dùng một âm thanh
đầy khắp thế giới, khi gặp các cảnh giới này cũng nên dùng ví dụ tiếng vang này để
quán sát, chỉ từ ba mật mà có
các duyên, việc ấy không
sinh, không diệt, không hữu, không vô, thế
nên trong đó không nên
vọng sinh nói rộng, bấy giờ tự nhập pháp môn âm thanh tuệ.

Kinh dạy: Lại nữa, này
Bí Mật Chủ! Như do trăng lên
soi bóng dưới
nước trong, mà hiện ra hình
bóng trăng, Chân ngôn này dụ
cho nước và trăng, người
trì, minh kia, phải nói như vầy. Thích Luận
chép: Trăng đi giữa hư không, mà bóng hiện ra
trong nước, thật pháp tánh
của vầng trăng, ở giữa hư không như như pháp tánh thật tế, nhưng nước
tâm của phàm phu có hiện
tướng ngã, ngã sở.
Lại như trẻ em thấy trăng trong nước vui mừng muốn vớt
lấy, người lớn thấy
thì cười, người không có trí cũng giống như vậy, vì
đích thân thấy cho nên
thấy có tôi, ta, không có thật trí cho nên thấy có các pháp, thấy rồi vui mừng muốn chấp các tưởng bị bậc
Thánh đắc đạo chê cười.

Lại nữa, ví như trong nước đứng lặng thấy bóng trăng, quậy
nước thì không thấy, vô
minh ở trong nước đứng lặng của tâm thì thấy tôi
ta, kiêu mạn, các kiết
sử, gậy trí tuệ chân thật làm khuấy động nước tâm thì
không thấy, vì thế nên nói các
Bồ-tát biết pháp như trăng trong nước, hành giả trì minh cũng giống như vậy, nhờ phương tiện
Tam mật, tâm
tự lắng trong, hải hội
bí mật trang nghiêm của các Đức Phật đều từ
trong đó hiện ra. Bấy giờ,
phải tưởng quán kỹ, nay tướng nghiêm mật này, từ tâm thanh tịnh của ta mà
sinh ra ư? Hay do thân
Phật thanh tịnh mà
sinh ra? Tướng thật tự,
tha còn tự rốt ráo không sinh, huống chi nhân
duyên trái nhau mà có
chỗ sinh; lại như tất cả sông lớn, sông nhỏ, giếng,
ao, các vật dùng lớn,
nhỏ, trăng cũng không đến, nước cũng không đi,
mà trăng sáng được có
một vầng, mà vào khắp trong các mặt nước. Nay ta
cũng giống
như vậy, tâm chúng sinh cũng không đến, tâm mình cũng lại không đi,
mà thấy nghe trông mong lợi ích đều thật không giả, do đó phải dùng gậy tuệ quậy lên, khiến biết như thật, không được như
trẻ con kia, muốn tìm mọi
cách để lấy, cho là đồ chơi tốt đẹp; đã có thể tự tịnh ý kia, lại phải như như bất động giảng nói cho
người nghe, cho
nên nói người trì minh
phải nói như thế.

Kinh chép: Lại nữa, này
Bí Mật Chủ! Như trời mưa
sinh bọt nước, Chân ngôn
Tất-địa kia biến hóa các thứ phải biết cũng như vậy, kinh Thanh văn đã chấp nhận ví dụ bọt nước, trong
Bát-nhã lấy bọt nước
làm dụ, tuy thật ra không
có tự tánh, nhưng nhân duyên dường như là pháp thật, muốn trong
Thập Cú có như biến hóa nên không nói thí dụ
bọt nước, ở đây thí
dụ của kinh này, ý lại riêng. Như mùa hạ, nước mưa
từ trong hai thứ nước,
tùy theo giọt lớn nhỏ sinh ra các thứ bọt nước
hình loại đều khác, nhưng
tánh nước một vị, tự làm nhân duyên trong Tứ
Cú tìm kiếm không có một pháp nào
sinh riêng, vì thế nên bọt nước này nêu thể từ duyên, bọt
sinh tức là
nước sinh, bọt diệt tức là nước
diệt, do đó dụ này chính
là tâm biến hóa. Như hành giả tức cho tự tâm làm Phật, lại được tâm Phật chỉ bày tỏ ngộ
phương tiện, chuyển nhập
vô lượng pháp môn, lại
đem tâm làm Mạn-trà-la, cảnh này cùng tâm
làm duyên có thể tạo ra
các thứ biến hóa không thể suy nghó bàn luận, thế nên hành giả dùng bọt nước để
quán sát, biết rõ không lìa tự tâm, do
đó không sinh mê đắm.

Thích Luận lại chép: Người tu định có mười bốn thứ
biến hóa: Trời, rồng, quỷ thần cũng có thể tạo ra
sự biến hóa. Như hóa
sinh
ra ánh sáng, không có
vật chắc chắn, nhưng do tâm sinh liền có tâm
diệt sẽ diệt, đó là
pháp không có đầu, giữa và sau (sơ, trung, hậu).
Sinh thì không từ chỗ nào đến, diệt cũng không có nơi nào đi, phải biết các
pháp cũng giống như vậy.

Lại nữa, như
tướng biến hóa, thanh tịnh như hư không, không
gì đắm nhiễm, không bị
tội phước vấy dơ, các pháp cũng như vậy, pháp tánh như như thật tế, tự nhiên
thường tịnh, ví như bốn
sông lớn ở
cõi Diêm-phù-đề mỗi một
sông có năm trăm
sông nhỏ làm quyến
thuộc (sông phụ) các thứ
bất tịnh trong nước này chảy vào biển lớn thảy
đều thanh tịnh, ý đồng
với ví dụ bọt nước.

Kinh chép: Này Bí Mật Chủ! Như trong hư không chẳng có
chúng sinh, không tuổi
thọ, người làm kia không thật có, vì tâm mê loạn
mà sinh các thứ vọng
kiến như thế. Thích Luận chép: Như hư không:
nghóa là chỉ có danh mà
không có pháp thật; trong hư không không thể thấy

pháp, nhìn xa
nên nhãn quang chuyển thấy như một tấm lựa pha
màu trắng xanh. Các pháp
cũng giống như vậy không, chẳng thật có, người xa lìa trí tuệ vô lậu chân thật, bỏ mất
tướng thật, thấy các tạp vật
như kia đây, nam, nữ, phòng nhà, thành quách… Tâm mê đắm như trẻ con
ngửa nhìn trời xanh, nói
có màu sắc thật, có người bay lên rất xa mà
không thấy gì, lại như
tánh hư không thường thanh tịnh, người cho rằng âm
u bất tịnh, các pháp cũng giống như vậy, tánh ấy thường
thanh tịnh,
do dâm dục, sân nhuế…
che mờ nên người nói không thanh tịnh. Kinh này nói tâm người mê loạn: như người đem các thứ nhân duyên bệnh
tật, không phải loài
người… làm mê loạn tâm kia, vọng thấy giữa hư
không thanh tịnh có các thứ hình
tướng người, vật, hoặc đáng
sợ hãi, hoặc
đáng mê đắm, nếu khi đắc bản tâm thì biết việc này khi
sinh không
nhiễm hư không, khi diệt cũng không trở lại
trong sạch, xưa nay không
ngại hư không, cũng không khác hư không. Khi người tu hành tu quán hạnh,
nếu có các thứ việc ma và các cảnh nghiệp phiền não, đều phải an tâm, đây ví dụ hư không trong
sáng này, tuy trong vô lượng kiếp ở trong địa
ngục, nhưng bấy giờ ý
không quái ngại, như người đắc thần thông, ở giữa
hư không hiện bày tất
cả các sắc tự tại bay đi, không bị nhân, pháp
vọng tưởng ở đời làm dơ bẩn.

Kinh chép: Lại nữa, này
Bí Mật Chủ! Ví như cây
nhang cháy,
nếu người cầm giữ
trong tay để quay vòng trong hư không thì có một vòng tròn: Như người cầm cây
nhang cháy, giữa hư không xoay tròn tạo
ra các tướng, hoặc
vuông, hoặc tròn, hoặc tam giác, hoặc bán nguyệt, lớn nhỏ, dài ngắn, tùy theo ý mà làm; người nhỏ tuổi khờ dại nhìn thấy
cho là việc có thật mà
sinh ý nghó mê đắm, nhưng thật sự đều không sinh pháp, chỉ do năng lực trong tay
nhanh chóng, có thể xoay một cây nhang đang cháy thành vô lượng tướng mà thôi. Hành giả Chân ngôn nếu
ở trong Du-già, tùy tâm vận chuyển đều được thành tựu, cho đến
trong một tự môn A, xoay
chuyển Vô ngại thành vô lượng pháp môn.

Bấy giờ, phải thực hành quán này, chỉ cần nương vào năng
lực nhanh chóng của tâm
Bồ-đề thanh tịnh nhất thể khéo dùng khiến
được như vậy, không nên ở trong đó
sinh ra các thứ kiến chấp, cho là thù thắng vi diệu mà
sinh nói rộng.
Thích luận không có ví dụ vòng
lửa, nhưng có ví dụ hình bóng, rằng:

Như cái bóng
có thể thấy mà không thể nắm bắt, các pháp
cũng giống như vậy… sự
thấy, nghe, hiểu biết như nhãn căn… thật không
thể đắc, lại như cái
bóng chiếu sáng thì hiện ra, không chiếu thì không
có, các kiết sử phiền
não ngăn ánh sáng chánh kiến thì có ngã tướng pháp tướng. Lại như cái bóng, người đi thì đi, người lay động thì lay
động, người đứng thì đứng, bóng nghiệp thiện ác cũng giống như vậy, lại ở
đời sau khi đi cũng đi, ở đời này khi dừng thì cũng dừng, quả báo không
dứt, khi tội phước chín
muồi thì phát ra, nhưng hình bóng này chẳng có
vật thể, chỉ là nhãn
pháp của người nào đó, như xoay tàn lửa thật nhanh
thì thành vòng lửa, cũng
chẳng thật có, dụ và ý, đại khái giống nhau.

Này Bí Mật Chủ! Phải hiểu rõ Đại thừa cú,
Tâm Cú, Vô Đẳng đẳng cú,
Tất định câu, chánh đẳng giác cú như thế, dần dần đến
Đại thừa sinh cú. Tiếng
Phạm nói Cú là Bát-đàm, nghóa như trước đã giải thích. Mười ví dụ này đều là duyên khởi
sâu xa của người Đại thừa, hàng
Thanh văn, Duyên giác không đặt chân đến được, vì thế nói là
Đại thừa Cú. Thật tánh của tâm còn không có một pháp để chỉ bày,
cũng không thể trao cho
người, chỉ có khi quán sát sâu sắc như vậy, mây cái ấm bay đi, tự
sẽ chứng tri mà thôi, do đó gọi là tâm cú. Trí tuệ của
Như lai đối với tất cả
pháp không thể ví dụ so sánh, cũng không có loài
nào vượt hơn, cho nên gọi là vô đẳng.

Lại tướng thật của tâm, cùng tương xứng như nắp và hộp, ở giữa không khác hai bên, cho nên gọi là
Vô đẳng đẳng. Nếu đem
mười duyên sinh để hiểu
rõ tâm xứ thì ăn trụ trong đó, vì thế gọi là câu
Vô đẳng đẳng, các Đức
Phật dùng nghóa mười duyên sinh, chắc chắn
Như lai giảng nói ấn tướng thật trong tánh tâm
Như lai. Nếu có người tin hiểu được thì giả
sử tất cả các ma trong các thế giới ở
mười phương,
đều hóa thân thành Phật
nói Bát-nhã giống nhau cũng không thể thay
đổi tâm kia, khiến pháp tướng không như vậy, vì thế nói là Tất định câu. Do trung đạo chánh quán này, xa lìa hữu vi vô vi giới,
Cực Vô Tự Tánh Tâm sinh, tức là tâm Phật hiện ra rõ ràng, do đó gọi là câu
Chánh Đẳng Giác, do tu quán
sát
sâu sắc, như vào biển lớn dần dần
chuyển sâu,
cho đến Tỳ-lô-giá-na,
dùng trí tối cao quán sát mới có thể cùng tận
nguồn gốc của kia, cho nên
nói dần dần đến câu Đại thừa sinh phải biết
các “Cú” như vậy lần
lượt bỏ nhau, lần lượt sinh nhau.

Tỳ-lô-giá-na
liền dùng pháp giới mười câu duyên sanh bất khả
tư nghì này, làm cho trang
nghiêm vô tận, từ pháp giới môn nhiều như
số cát bụi trong mười
thế giới, thường sinh ra các báu như căn, lực, giác, đạo,
thiền định,
giải thoát, thí khắp cho chúng
sinh lâu xa còn
không biết, cho nên nói
đầy đủ pháp tài, tất cả trí nghiệp của Như lai
nhờ đây mà đầy đủ, do đó nói sinh ra các thứ
Đại trí tuệ khéo léo. Nếu ở
trong một niệm tâm, hiểu
rõ nghóa mười Duyên sinh thì trên cùng tột vô
tận pháp giới, dưới đến vô tận cõi
chúng sinh, tất cả tâm tướng trong đó,
đều có thể
hiểu biết rõ ràng, vì đều từ duyên khởi, tức không, tức
giả, tức trung, vì thế nói biết khắp tất cả tâm tướng như thật.
A-xà-lê nói: Khi hành giả bắt đầu tu quán hạnh thì cảnh giới hiện ra, do năng
lực nhân trong duyên
ngoài, tự nhiên có Duyên khởi trí sinh, không giống như bình thường tu tập thiền định công lực rất khổ mà
sau
mới thông suốt.
Trong bản
Phạm nói: Từ đây
về sau, kế là nói
Chân ngôn, trì
tụng thứ lớp, như
pháp Tất-địa, như pháp
quả sinh, đây là do người
truyền pháp ghi chép, cho
nên không nêu ra đầy đủ đại ý ấy ở trong kinh.
Đã nói tâm Bồ-đề
thanh tịnh và các tướng của tâm đã xong, từ đây về
sau, nói phương tiện tâm
tu và Tất-địa quả sinh.

-------------------------

<詞>Phẩm 2: NHẬP MẠN-ĐỒ-LA CỤ</詞>


DUYÊN CHÂN NGÔN

Nhập Mạn-đồ-la Cụ duyên Chân ngôn phẩm thứ hai: Phẩm
trên đã tóm tắt các
thứ tâm tướng, trả lời, phân tích tất cả trí tâm rồi,
nhưng quả mầu nhiệm này
do phương tiện nào mà có thể được đến?
Vì thế phẩm này, kế là nói thực hành phương pháp nhập
Mạn-đồ- la, đầy đủ chi
phần các duyên và Chân ngôn quan trọng, đều nói rộng ở trong đây. Ví như đã biết
sữa có tánh đề hồ, liền bảo lấy đủ các
đồ chứa phương tiện thu
nhặt lại, vì từ duyên khởi, phải biết không
khác mười câu Duyên sinh. Lại nữa,
trong kinh Thanh văn, lấy Tỳ-ni làm bí tạng, muốn lựa chọn người nhiều đức hạnh mới trao, nếu chưa phát
sinh luật nghi
thì không giúp người
nghe tu tập; trong Đại thừa cũng lấy trì minh làm
bí tạng, người chưa nhập
Mạn-đồ-la thì không được đọc tụng thọ trì, đồng với trộm nghe bố tát lại vời lấy tội nặng.
Vì sao? Vì như người đời thương yêu nuôi dưỡng trẻ em, tuy tâm không lẫn tiếc, nhưng
không trao cho chức tướng
hay sao? Vì không biết vận dụng phương tiện nên chắc chắn làm tổn thương thể kia, nay pháp môn này cũng
giống như vậy.

Tức tâm thành Phật chỉ thú khó biết, sợ chúng sinh đời vị lại
xem thường pháp, không thể thưa hỏi
Thiện tri thức, chưa được
Tam mật gia trì, mà tâm mình bắt chước chấp văn, liền tự tu học, dụng nhiều công lực không thành tựu được gì, trở lại chê bai kinh này cho là không
phải Phật dạy. Lại văn kinh này, có hai cách giải thích cạn lược và
sâu xa. Ở
trong giải thích sâu xa lại
có cạn, sâu, họ liền mở văn xét tìm, vì không
hiểu mật hiệu nên cho là
nhân duyên sự tướng, tâm sinh kiêu mạn tự nói
ta tu hành đạo chân chánh
cần gì việc chú thuật? Do các nhân duyên như thế, nên chiêu cảm
pháp nghiệp, trong vô lượng kiếp đọa vào đường ác; vì thế người tu học
Chân ngôn, cần phải trước
nhập Mạn-đồ-la,
danh nghóa Mạn-đồ-la ở
dưới sẽ giải thích.

Kinh chép: Bấy giờ,
Chấp kim cang Bí Mật Chủ bạch Đức Phật rằng: Thật hiếm có!
Bạch Thế-tôn! Nói các Đúc Phật này tự
chứng Tam-bồ-đề, pháp
giới không nghóa bàn vượt ngoài tâm địa, cho đến
tất cả chi phần, thảy
đều hiện ra ở thân Như lai, khắp cả mười phương,
trở lại an trụ trong bản vị.

Kim Cang Thủ liền nương thần lực Đức Phật hiểu rõ văn
trên, truớc hết khen ngợi Đức
Thế-tôn rất mầu nhiệm lạ lùng, do đầy
đủ nhiều phương tiện
mới có thể nói các Đức Phật này tự chứng Tam-bồ-
đề, cái gọi
là tâm mình tự biết pháp giới không thể suy nghó bàn luận, vượt ngoài tất cả tâm địa,
rõ ràng không có chỗ nương như người đời giở chân cất bước đều nương vào đất,
Bồ-tát cũng giống như vậy,
nương vào tâm tinh tấn tu
hành, do đó gọi tâm này là đất, vì tâm còn có
chỗ nương, nên chưa gọi
là Chánh Biến tri.
Như lai đã vượt qua
sự nhỏ nhiệm, nói rộng, tiến tới đều dứt, vì thế gọi là vượt lên tâm địa. Tuy rốt ráo vắng lặng không thể dùng lời
để tỏ bày nhưng có thể
dùng các đạo phương tiện, vì các loài chúng
sinh, như bản tánh tin hiểu mà giảng nói pháp, tức là dấu vết hiểu rõ tất cả
trí tâm vô tận trang
nghiêm. Pháp giới không thể suy nghó bàn luận tức
là dụ cho đài hoa sen,
các đạo phương tiện dụ cho cánh hoa sen. Hiểu rõ văn này tuy giản lược, nhưng nêu lên diệu chỉ cả tông không
đâu không khắp.
Thứ đến liền thỉnh Đức Phật, chỉ xin Đức
Thế-tôn nói đến tu
Chân ngôn, thực hành
Đại bi thai tạng, sinh Đại Mạn-đồ-la vương. Nay tạm đem
Thai Tạng làm dụ. Hành giả bắt đầu phát tất cả trí tâm, như cha
mẹ hòa hợp nhân duyên,
hạt giống thức gá vào trong thai, bấy giờ dần
dần thêm lớn, vì thói
quen khéo léo của hạnh nghiệp đã thành hình
tượng, cho đến khi mới
bắt đầu sinh ra, các căn trăm thể thảy đều đầy đủ,
bắt đầu ở trong giòng
họ cha mẹ sinh ra, giống như nương vào môn
Chân ngôn, học đại Bi
muôn hạnh tâm thanh tịnh hiện bày.
Lại đứa trẻ này dần dần
đủ nhân, pháp, học các kỹ nghệ, kỹ
nghệ đã thông đạt thì
thực hành sự nghiệp, như ở trong tâm thanh tịnh,
phát khởi phương tiện
sửa sang đất tâm mình, tùy duyên lợi ích chúng
sanh, cứu giúp chúng sanh
do đó gọi là Đại bi thai tạng sinh. Lại nữa,
mới nhập vào Tịnh tâm Bồ-đề môn, thấy pháp rõ
đạo, như hạt giống thức
Ca-la-la, từ thất địa trở xuống ở trước, làm chỗ nuôi dưỡng đại
Bi muôn hạnh, như trong thai tạng không có công dụng
để dần dần học theo
phương tiện của Như lai, như trẻ em đã sinh học
tập các kỹ nghệ, đến
tất cả trí địa của Như lai.

Như kỹ nghệ đã thành thì ra nghề, cho nên gọi là Đại bi thai tạng sinh, cũng là một lớp bí
mật Mạn-đồ-la. Nay ví dụ hoa
sen với
nghóa Mạn-đồ-la này, như
sen ở trong lớp vỏ chắc, nhưng tánh của cành, lá, hoa đã rõ ràng đầy đủ, giống như hạt giống tâm của thế gian, từ đây
dần dần thêm lớn, cho
đến khi bắt đầu sinh chồi hoa thì đài sen quả thật ẩn kín ở trong lá, như tâm xuất thế gian còn ở trong uẩn, lại do tạng
cây này bao bọc, không bị
các duyên như gió lạnh làm tổn hại, nhị tua
sắc sáng ngày đêm lớn tốt, giống như Đại bi thai tạng đã thành tựu rồi, ở
dưới ánh
sáng mặt trời chiếu rõ nở tròn, như phương tiện đầy đủ.
Nay trong đây, nghóa Diệu
Pháp Liên Hoa Mạn-đồ-la, Tỳ-lô-giá-na.
Bản Địa
thường tâm, tức là Đài hoa đầy đủ thể, quả đức đề hồ
của Tứ Phật,
Tứ Bồ-tát, như các báu đều thành, Kim cang mật tuệ, trí
ấn khác nhau, nhiều như
số cát bụi trong mười thế giới, giống như tua
hoa sen, đại Bi muôn hạnh,
Ba-la-mật môn nhiều như số cát bụi trong
mười thế giới, giống
như hoa ẩn núp, Vô lượng ứng thuận trong ba thừa, sáu nẻo, giống như gốc cành, nhành lá xen nhau phát huy, do đó các
đức tròn đầy đủ
khắp, nên gọi là Mạn-đồ-la. Nhưng do Như lai gia trì, nhờ đức của Phật tự
chứng Bồ-đề, hiện tám cánh trong thai tạng thân, từ
Kim cang Mật ấn, hiện tầng
thứ nhất Kim Cang Thủ… Các đại quyến thuộc từ đại
Bi muôn hạnh, hiện tầng thứ hai
Ma-ha Tát-đỏa và các
địa quyến thuộc; từ Phổ môn phương tiện hiện tầng thứ ba. Thân tất cả chúng
sinh ưa thấy tùy theo loài: Nếu dùng
Luân vương quán đảnh phương thì tầng thứ ba như quan lớn
trong nước, tầng thứ hai như quan tể tướng
trong triều đình, tầng thứ
nhất như các quan nhỏ giúp đỡ bên trong.

Thai như cúi
xuống chấp tay làm lễ vua, cho nên đài hoa
thường trí, làm Đại
Mạn-đồ-là vương, nếu từ bản mà có ra tích thì từ trong
thai mỗi môn, đều chẳng
ra các môn lớp thứ nhất, từ mỗi môn lớp thứ
nhất, đều chảy xa các môn lớp thứ hai, từ mỗi
môn lớp thứ hai đều lưu xuất ra các môn của tầng thứ ba. Nếu thực hành từ nhân đến quả thì chỗ
dẫn nhiếp thành tựu của
tầng thứ ba, có thể thông suốt tầng thứ hai thì chỗ dẫn nhiếp thành tựu tầng thứ hai, có thể thông
suốt tầng thứ nhất thì chỗ dẫn nhiếp thành tựu tầng thứ nhất, có thể thấy trong
Thai tạng, nói
theo đây thì các loài
chúng sinh bản tánh tin hiểu, tuy là vô lượng, vô
biên, nhưng pháp môn
Mạn-đồ-la này, nghóa lợi đã làm, cũng lại không có gì cả, cho nên nói vì đầy đủ cho vô lượng chúng
sinh các đời vị lai kia
nên thực hành làm cứu giúp an vui.

Kinh chép: Bấy giờ,
Đức Phật Tỳ-lô-giá-na, ở trong chúng hội, quán
sát khắp rồi, bảo Chấp kim cang
Bí Mật Thủ rằng: Này Kim Cang Thủ! Hãy nghe kỹ, nay
nói tu hành hạnh Mạn-đồ-la, đầy đủ pháp môn trí
Nhất thiết trí trong đại hội này, tức là pháp giới
Mạn-đồ-la thu
nhiếp chúng
sinh đáng độ, nay Đức Phật muốn nói hạnh
sâu
sắc bí mật, vì khiến không
sai lầm đạo cơ nên dùng tuệ nhãn
quán sát, tức là tuệ
nhãn này đã gia trì, nên
mầm lành đời trước đều khai phát giống như
ruộng tốt đã gieo giống
lành thì sẽ chịu được mưa đúng thời.

Tu hành: tiếng
Phạm Na-da, tức nghóa là Thừa, nghóa Đạo,
nghóa là từ một niệm
gốc lành cho đến thành Phật, ở trong khoảng thời gian

đó, mỗi địa
đã nương pháp để thực hành Đạo, nên có tên
chung là Na- da.
Các Thiện tri thức
trong Mạn-đồ-la, như tạo thừa
sửa đạo và dắt
dẫn người, chúng sinh
nương vào tu hành, gọi là tu hạnh Mạn-đồ-la.

Hạnh này, tiếng
Phạm là Thiết-lợi-da. Lại như văn dưới
nói: Trước làm đệ tử
sửa sang đất bằng, nếu luận việc ngoài thì tự như giải thích
bình thường, nếu làm phàm phu chấp ngã điên đảo, chọn được một niệm hạt giống giữ trai,
sửa tâm cho
ngay thẳng, cũng gọi là trị địa,
cho đến làm Bồ-tát Nhất
sinh bổ xứ, dứt bỏ các cấu nhỏ nhặt và cha mẹ vô minh, cũng gọi là trị địa, nói theo đây thì văn kinh dưới mỗi lời về
nghóa trì địa, gồm có bao
nhiêu lớp ví dụ như Mười câu duyên sanh, đều dần chuyển
sâu không thể cùng tận. Chấp kim cang khởi thỉnh Phật như
thế, Đức Phật trở lại
dùng ấn này để lại dấu vết, sau mới giảng nói, vì
thế nói đầy đủ pháp
môn trí Nhất thiết trí, nếu địa này không đủ thì
không thể khắp vì tất
cả chúng sinh thực hành cứu giúp an vui.

Bấy giờ, Đức
Thế-tôn Tỳ-lô-giá-na, xưa vốn thệ nguyện
thành tựu Vô tận pháp
giới, độ thoát cõi chúng sinh không sót, tất cả
Như lai đều cùng nhóm họp, dần dần chứng nhập đại Bi tạng phát
sinh Tam- ma-địa, do Như lai khi xưa hành
đạo Bồ-tát, lập thệ nguyện như vầy:
Ta sẽ thành tựu tất cả pháp giới các Đức Phật, thảy đều độ thoát cõi
chúng sinh không
bỏ sót, nay điều nguyện đã tròn đầy, nhưng chúng
sinh đáng độ không cùng tận, do chúng
sinh không cùng tận, tức là pháp giới
cũng không cùng tận.
Giới có ba thứ: Có chỗ nói pháp giới, tâm giới và chúng
sinh giới; lìa pháp giới không có chúng
sinh
giới riêng, chúng
sinh giới tức là
pháp giới. Lìa tâm giới
không có pháp giới riêng, pháp giới tức là tâm
giới, phải biết ba thứ
này không ba không khác, vì muốn chuyển giải
thích nghóa pháp giới, nên lại nói không bỏ
sót chúng
sinh giới, chúng
sinh giới chưa được giải thoát tất cả, tức là pháp giới chưa được thành
tựu đầy khắp, vì thế
Như lai khuyên tu sự nghiệp, không có dừng nghỉ,
tức là do nhân duyên
bản nguyện này, nên tất cả Như lai đều cùng nhóm họp, như trong chúng Tăng có đại
sự
nhân duyên, đại khái như kiết
giới, thuyết giới thì chúng Tăng cùng nhóm họp đều
cùng ấn, trì, vì một
giới, một kiến, không nên
riêng chúng.
Nay sẽ nói đầy đủ pháp môn trí
Nhất thiết trí cũng là
đại sự nhân duyên của các Đức Phật, do đồng một
bản thể, đồng một pháp
giới cho nên thảy đều nhóm họp, cùng dùng
thần lực che chở.
Dần dần
chứng nhập: Như khi Vô úy đầu tiên, dùng chữ thanh quán tu
hạnh Mạn-đồ-la. Thứ hai
Vô úy, đối với hữu tướng quán tu hạnh
Mạn-đồ-la;
Vô úy thứ ba, đối với tâm chỉ có uẩn không có ngã mà
tu hạnh Mạn-đồ-la. Vô
úy thứ tư, đối với pháp duyên tâm tu hạnh
Mạn- đồ-la, Vô úy thứ
năm, đối với tâm vô duyên tu hạnh Mạn-đồ-la, Vô
úy thứ sáu, đối với
tâm bình đẳng tu hạnh Mạn-đồ-la. Ly cấu địa trở
lên, đều đối với tự
địa quán tâm tu hạnh Mạn-đồ-la, lược đem hạnh vị
chia ra, đã thực hành
mười sáu lớp sâu cạn khác nhau, mỗi vị này tự có
hạt giống tâm Bồ-đề,
có nhân duyên Đại bi thai tạng thêm lớn, có nghiệp thọ dụng quả tuệ phương tiện như trước đã nói, từ mỗi môn đều lưu xuất ra các môn như thế, từ nhân đến quả thì ba mật phương tiện lần
lượt khác nhau, dung mạo
đến cùng như biển lớn tâm vương, mỗi vị
không khác. Nay các Đức
Phật trong mười phương đây vốn khi hành đạo
Bồ- tát, đều nương vào
một pháp môn, đến chỗ Nhất thiết trí địa, để nói
lý do phát khởi các
hạnh Phổ môn, đồng vào Đại bi thai tạng
Tam-muội này, từ gốc để
tu hành đạo, dần dần chứng nhập tất cả quán. Như khi Bồ-tát tu thiền đến định thứ chín,
thuận nghịch, xuất nhập, định tán
đều vượt khỏi, hăng
hái dạo chơi tự tại, các Đức Như lai như vậy, lần lượt chứng nhập đại
Bi Tạng phát
sinh Tam-ma-địa, cũng giống như vậy, hoặc quán tất cả pháp giới, đem tất cả tâm làm một tâm, đem tất cả môn là một môn, nếu đem mười
sáu lớp huyễn nghóa này thì dọc
ngang nhiếp chung mười hai
bộ kinh, sẽ xoay vần vô tận.

Kinh chép: Tất cả chi
phần của Đức Thế-tôn, đều xuất hiện
trên thân thể Như lai.
Trước khi hiện ra trang nghiêm tạng, mỗi thân trong Phổ môn đều trùm khắp
mười phương, tùy theo nhân duyên mà ứng
vật; nay muốn nói viên vị
của Mạn-đồ-la thì phải y theo thể thượng,
trung, hạ của thân Phật,
từ rốn trở xuống hiện ra thân Đức sinh Thích-ca hiện đời thị hiện đồng với nhân và pháp, khác với hàng Nhị thừa và vô
số chúng
sinh trong
sáu đường về
sắc tượng, uy nghi, tiếng nói, tọa đàn
và quyến thuộc của kia
xoay vần khác nhau, khắp ở tám phương, như
bản vị của các thứ
Mạn-đồ-la thứ lớp mà trụ.
Từ rốn trở lên cho đến cổ họng thì
sinh ra vô lượng chư
Bồ-tát Thập Trụ, mỗi vị đều giữ thân
Tam mật, cùng vô lượng quyến
thuộc ở khắp tám phương,
như bản vị của các thứ Mạn-đồ-la thứ lớp mà
trụ. Nhưng trong đó tự
có hai lớp: Từ tim trở xuống thì trì đại Bi vạn hạnh thập
Phật sát vi trần chư đại
quyến thuộc. Từ tim trở lên, là trì
Kim cang Mật
Tuệ Thập Phật sát vi trần nội
quyến thuộc, hai loại trên đây gọi chung là Đại tâm chúng. Từ cổ họng trở lên cho đến đảnh tướng
Như lai thì xuất hiện tứ trí,
tứ Tam-muội, quả đức thân Phật, tức tám thân
này ở trong tất cả thế
giới, đồ chúng, cõi nước, danh hiệu, thân nghiệp, các
việc thọ dụng thảy đều khác nhau, cũng trong
tám phương, đến như
bản vị của Mạn-đồ-la thứ lớp mà trụ.

Kinh chép: Vì kia từ khi
mới phát tâm cho đến các Bồ-tát
Thập địa: Nghóa là khi
vừa phát tâm Bồ-đề thanh tịnh, thấy Mạn-đồ-la
này đã trùm khắp pháp
giới, lên trụ ở tầng thứ hai, lại càng rộng càng
sâu thực hành
Thập chuyển để
khai sáng, cho đến Địa thứ mười một
sau
đó chỗ thấy rất đầy
đủ, như vậy an bày phần vị đã xong tức đều đến
khắp mười phương, đối với tự pháp giới môn, thực hành chân ngôn
sự
nghiệp, thị hiện thứ lớp tiến tu, dạy truyền chúng chủ, tướng này hiện ra rõ ràng không ngăn ngại, văn dưới
sẽ nói, chỉ mở ra tâm này thì làm cho danh
tự lưu thông. Lại khiến
khắp hiện thân tùy loại mà nói đều hiện thân Như lai, nói bản tích đều không thể
suy nghó bàn luận, gia trì không hai,
đâu muốn khiến riêng
một pháp giới mà làm các thứ thân hình? Khi hành giả hiểu như vậy, quán Đức
Phật Tỳ-lô-giá-na và ngạ quỷ,
súc sinh, tâm kia bình đẳng không có
suy nghó hơn thua, liền từ một môn mà nhập
đều thấy tâm vương, vì
thế đã làm Phật sự rồi.

Kinh chép: Đi khắp
mười phương, trở lại nhập vào bản vị
thân Phật, trụ trong bản
vị mà trở lại nhập, ý nói tất cả phương tiện rốt
ráo đều quy về một chỗ.

Kinh chép: Bấy giờ,
Đức Thế-tôn lại bảo Chấp kim cang Bí
Mật Chủ rằng: Này Kim
Cang Chủ! Hãy lắng nghe! Mạn-đồ-la vị, sơ A-xà- lê: từ đây về
sau đến quán đảnh là dạy bảo xong.
Kim Cang Thủ hỏi được bao nhiêu phước đức nhóm họp, mà bạch
Phật rằng: Từ nay về
sau con phải cúng dường cho thiện nam, tín nữ.
Vì sao?
Vì thiện nam,
tín nữ kia, đồng thấy
Phật, Thế-tôn. Đây nói nhập Mạn-đồ-la rất nhiều
chi phần; lại từ đại
lực Minh Phi đến cuối phẩm thứ hai, nói về chân
ngôn quan trọng hành sự
của duyên đàn. Trong đó rất nhiều chi phần; trước hết nói về chi
phần A-xà-lê.
Vì sao?
Vì Phật dạy kinh này cần phải theo thầy lãnh thọ, không được nghe liền tu hành, nếu không có bậc minh
sư thì chỗ truyền không có nơi gởi gắm.
Nhưng do hiểu hai thứ nghóa, nên được gọi
là A-xà-lê, nghóa là chia ra cạn lược và
sâu kín, nếu người
quán trước, căn cơ chưa hiểu
sâu thì thuận theo văn
bình thường để giải thích; nếu đã thành tựu lợi
căn trí tuệ thì nên
giảng nói đầy đủ sâu kín mà dạy trao. Nay trở
lại lấy hai phần này giải thích nghóa A-xà-lê, nếu
đối với các chi phần của
Mạn- đồ-la này, cho đến
tất cả chư tôn Chân ngôn thủ ấn quán hành
Tất-địa, thảy đều thông đạt được truyền dạy
quán đảnh đó gọi là A-xà-lê.
Nếu vượt qua trái thuận tám tâm, chứng cảnh giới tịch nhiên đó gọi là
A-xà- lê. Nếu tâm vương đã tự tại, hiểu tự tâm vốn bất
sinh thì gọi là
A-xà-lê. Nếu sinh Cực
Vô Tự Tánh Tâm, được vào hải hội Mạn-đồ-la như
trên thì gọi là A-xà-lê.
Từ đây lại có hạnh
sâu mười lớp, cho đến hiểu Tam mật
trong người, rất sinh thệ
nguyện quyết định, một bề chí cầu trí Nhất thiết trí, chắc chắn
sẽ độ khắp chúng
sinh trong pháp giới, tâm này giống
như cây cờ, đó là người dẫn đầu cho người người làm theo; giống như
hạt mầm là gốc rễ của
muôn đức, nếu không phát tâm này, cũng như
chưa gá vào Ca-la-la thì
Đại bi thai tạng làm sao nuôi dưỡng, tự không
thể kiến lập gốc lành,
huống chi làm thầy người ư? Phải tóm tắt tất cả
địa tự giải thích sâu
kín, cho đến Tỳ-lô-giá-na, mới gọi là phát tâm rốt
ráo vô tận pháp giới.

Kinh chép: Diệu Tuệ từ
bi: Bát-nhã có hai thứ: Có cùng với
sáu Ba-la-mật hòa
hợp Bát-nhã. Trong đây ý nói câu đầu, tuệ này
giống như gió mạnh, tâm
có thể noi theo (bậc thầy) Ca-la-la, tâm khiến bách thể thành tựu. Hành giả vẫn có tuệ, cho nên
sẽ khéo biết thông bít, phán
quyết đúng, sai, đối với tất cả
sự nghiệp
Mạn-đồ-la động
hợp khuôn phép, tâm không nghi ngờ, mới có thể
làm A-xà-lê, tóm lại, nếu trí nghiệp tròn đầy đồng với
Tỳ-lô-giá-na thì gọi là
thâm hạnh A-xà-lê.

Từ bi, nghóa là tâm thương xót đến tận xương tủy, các việc đã làm đều vì gầy dựng cho
chúng sinh, đều khiến cho thành tựu điều vui
trong pháp giới vô tận,
độ thoát khổ não trong chúng sinh giới không bỏ
sót, nếu không có tâm này thì như thai tạng
không thành, thì làm
sao có
chỗ nuôi dưỡng. Cho đến
Tỳ-lô-giá-na vì bản nguyện nên trụ ở thế
giới gia trì, hiện khắp
bi sinh Mạn-đồ-la, đó gọi là Thâm bí A-xà-lê.
Kiêm chung các nghề: nghóa
là các thứ tài nghệ tinh xảo khéo léo ở thế
gian. Thanh Luận Nhân Luận
chép: Mười tám Minh Xứ, sáu mươi bốn
năng, các thứ toán số,
phương dược, quán tướng công xảo, duyên
Mạn-đồ-la quan trọng đều
không nhờ người, sẽ bắt đầu lần lượt vượt qua và
thực hành không thiếu
sót, sau đó mới có thể làm A-xà-lê.

Lại nữa, thực hành đúng pháp như thế, thảy đều không trái nghịch với
tướng thật, gọi là các tài năng tinh xảo khéo léo. Lại nữa đối với
tất cả đạo phẩm như
tổng tri, Tam-muội môn, các Độ, bốn biện, bốn
nhập, lực, vô úy… đều
được khéo léo thì có thể làm thành bí mật
Mạn-đồ-la, gọi là các
tài nghệ khéo léo.

Khéo léo tu hành Bát-nhã ba-la-mật: Tức là tu sâu quán sát
mười câu duyên sanh,
thấy Trung đạo sâu xa, soi thấy không chẳng thật có,

việc ấy như
trong Đại Bát-nhã có nói rộng. Nếu hành giả đối với
văn tự quán tâm, khéo
được thông đạt, xa lìa kiến chấp, mới đúng là
người làm A-xà-lê ở thế gian.

Lại nữa, trí
tuệ ở kiếp sơ vẫn cùng thực hành với hàng Nhị
thừa, chẳng phải thâm
Bát-nhã. Trí tuệ kiếp thứ hai vẫn cùng nghe với
hàng Nhị thừa, cũng
chẳng phải Bát-nhã sâu xa. Kiếp thứ ba trí tuệ Vô
biên tâm sánh bằng hư
không, tất cả hàng Nhị thừa không thể suy nghó bàn luận, mới gọi là
Bát-nhã sâu xa, có khả năng thực hành bí
mật hạnh A-xà-lê. Từ trong bí mật lại dần dần
chuyển sâu, cho đến Đức
Phật nói cho hàng Thập địa
Bát-nhã thì cảnh giới kia không phải của Địa
thứ chín, chỉ có Đại
Tỳ-lô-giá-na được gọi là rốt ráo A-xà-lê.

Thông đạt ba
thừa: Nghóa là đối với ba tạng giáo Đại thừa, Tiểu thừa,
giỏi về văn nghóa kia, có khả năng hỏi đáp,
có khả năng làm thầy thành tựu ba học,
nhổ hết gốc ác tà kiến cho đệ tự, mới được
làm A-xà- lê, nếu không như vậy, hoặc bị những luận
sư khác bàn luận phá dẹp
thì sự truyền pháp không
có năng lực, sinh lòng bất tín cho người.

Lại tông của
kinh này, rộng bao gồm tất cả giáo pháp của
Phật, như nói chỉ có uẩn
không có ngã, tâm xuất thế gian trụ ở trong uẩn,
tức là nhiếp các bộ
Trung thừa, Tiểu thừa ba tạng, như nói quán uẩn
A-lại- da biết tự tâm vốn
không sinh, tức là nhiếp các
kinh nghóa, tám thức, ba vô tánh, như nói
Cực Vô Tự Tánh Tâm, mười câu
duyên sanh, tức là nhiếp
Hoa Nghiêm, Bát-nhã, các cảnh giới không thể
suy nghó bàn luận đều nhập vào trong đó; như nói như thật biết tự tâm gọi là
Nhất thiết chủng trí thì
Phật tánh nhất thừa kho bí mật của Như lai đều
vào trong đó. Tất cả
lời Phật dạy, đều gồm nhiếp chỗ tinh yếu, nếu có thể giữ gìn tâm ấn này, rộng mở tất cả pháp môn, đó gọi là thông
đạt ba thừa.

Lại nữa, môn
Chân ngôn, ba thừa mật ấn đến ba Địa bình đẳng của Đức Phật, gọi là thông đạt
ba thừa, cạn, sâu,
số lớp như
trước đã nói.
Người khéo hiểu thật nghóa chân ngôn, như môn Chân ngôn có
các thứ chân ngôn, các
thứ thân ấn, nhiều vị Bản Tôn cho đến đầy đủ nhân duyên, vật cúng, tất cả chi phần, thanh tự
hình sắc, các tướng khác
nhau, tùy theo việc mà
phân biệt để hiểu tánh loại của kia, biết pháp như
thế sử dụng để dứt các tai hại,
sử dụng pháp như thế thì tăng thêm
sự lợi
ích, sử dụng pháp sẽ
hàng phục được, như Trì Minh Tạng, Tô-tất-địa
phân biệt nói rộng, đây
là thông đạt thật nghóa Chân ngôn. Vì sao? Vì tất
cả Chân ngôn, đều là
lời nói rất mầu nhiệm của Như lai. Như trong chân ngôn có chữ
Chất-đa giải thích cạn chỉ gọi là tâm, nếu giải thích
sâu thì

Chất: nghóa là chữ ngăn, mang âm thanh Tam-muội. Già: Nghóa là không thay đổi, không thay đổi tức là
Phật tánh. Phật tánh cũng gọi
là Bát-nhã ba-la-mật cũng gọi là
Thủ-lăng-nghiêm Tam-muội, thế nên định tuệ đầy đủ, chữ đa, nghóa là tất cả pháp như như giải thoát không thật có, nếu nói tâm như vậy, mới gọi là lời
nói rất nhiệm mầu.

Lại nữa, như
thân ấn, tay trái nghóa là Tam-muội, tay phải
nghóa là Bát-nhã, mười ngón tay nghóa là
Thập Ba-la-mật đầy đủ, cũng là nghóa
Nhất thiết trí, dụ cho năm luân như hình
Bản tôn, nữ
là Thiền định, nam là trí tuệ, màu vàng là thân
Kim cang, mà trắng là từ bi,
màu đỏ là Đại bi, màu
xanh là Đại không, cho đến trong tất cả duyên, đều có nghóa mé thật bậc nhất, đâu thể như văn
sinh hiểu biết, nếu
thông đạt nghóa chân
thật như thế, mới nên làm A-xà-lê, cũng y theo ba
kiếp, mười Địa để nói về hạnh sâu.
Biết tâm
chúng sinh:
Do A-xà-lê khéo biết
sử
dụng thượng,
trung, hạ của ba bộ, các
thứ tánh khác nhau, và trụ Du-già, dùng phương
tiện gia trì, có thể rõ
biết tâm hành của chúng sinh. Nếu có người đến cầu pháp,
sư nên nói rằng, ông hãy tạm ngồi chỗ nào đó, ta
sẽ
suy nghó,
khi đó trì danh tự kia,
vào trong nhà yên lặng như pháp trì tụng, quán nhân
duyên kia, nhờ bổn tôn che chở, sẽ thấy tướng
mạo. Nếu là ngoại
đạo muốn đến trộm
pháp, hoặc rình tìm dịp thuận tiện mà đến giả vờ
làm người thân, bấy
giờ bổn tôn hoặc hiện hình ngoại đạo… quán kỹ hình loại tự nhiên có thể biết, nên tìm cách đuổi đi nói rằng: Này thiện
nam! Hễ là người cầu
pháp, trước phải dứt bỏ tất cả tâm ác kiến giả dối.

Lại các Bồ-tát vì độ chúng sinh,
có thực hành làm các khổ hạnh khó thực hành,
ông nay đâu thể làm những việc khó làm này,
lại tùy theo bản duyên mà làm lợi ích, nếu trong cảnh giới thấy bản tôn
ở Mạn- đồ-la, thì dẫn đệ tử làm việc quán đảnh, hoặc nắm lấy trao cho,
các tướng tốt như vậy
thì nên thu nhiếp, trao truyền.

Lại nữa, nếu
Bổn Tôn bỏ tượng màu gốc mà làm màu đỏ thì người đó tánh thường tức giận, màu đen thì
nhiều si, màu vàng thì nhiều tham, màu trắng thì nhiều điều lành, màu tổng hợp thì nhiều vô ký, và ở
trong Mạn-đồ-la, quán sát
hoa đến chỗ nào, loại thượng, trung, hạ các
tướng nhỏ nhặt, cũng
có thể biết cơ tâm kia là pháp khí hay chẳng phải pháp khí, nhưng đối với tướng ấy không nên
chấp trước, cũng dùng mười câu duyên
sanh mà
quán sát, đối với việc như thế hiểu rõ tất cả, mới có
khả năng gánh vác địa vị Thầy.

Lại nữa, giải thích
sâu kín: Biết tâm chúng
sinh tức là biết tâm
mình như thật,
có thể biết tự tâm thì có thể biết rõ tâm người khác, như trong nhà có kho báu thì khéo xem xét kho báu của
người khác, cho đến nhân duyên gốc ngọn của các căn tánh dục, chỗ động tác, nói rộng của tâm đều đều thông đạt rõ ràng, ấy gọi là thâm
hạnh A-xà-lê.
Người tin Phật Bồ-tát,
A-xà-lê nói, tất cả pháp lành lấy Tín làm đầu, nên
nói trước tiên, nay
thuận theo Phạm Văn để tiện nói năng, gồm chung ở vị sau, không thứ tự mà nói. Nghóa là tông này,
khi bắt đầu vào pháp môn, ý rất cạn cợt khó hiểu,
hơn nữa tướng thật ba thừa, đều xa lìa văn tự,
nhưng chân ngôn thì cần phải miệng tụng văn Phạm, tâm cũng quán
sát, hoặc chia chi tiết
của thân phần cong thẳng giống như đùa giỡn, hoặc dùng nước quán đảnh, hoặc làm thành đàn lửa.
Nếu muốn dùng tâm thức đo lường thì dấu vết gia trì lại không thể thấy, tự mình không có
tin sâu thì làm sao không
nghi ngờ được?
Lại hành giả này, đối với các duyên,
sự tướng này, đều cho
là đáng thực nên tin
làm, nếu siêng năng cầu khổ nhiều như thế mà hiện đời chưa được lợi ích, bấy giờ liền tự
suy nghó: do ta công hạnh
chưa đến, hoặc do ba độc
cấu nhiễm, hoặc chướng sâu dày, như giặt áo, tìm lửa, chỉ cần chớ nên bỏ giữa chừng thì tự
sẽ
thuần tịnh, mắt thấy
ánh sáng mà thôi, Lại phải
suy nghó huyễn dụ, như các vị thuốc hòa hợp mà được bay lên hư không, tuổi thọ rất lâu, hạng trí tuệ lợi căn cũng không thể
suy nghó biết được, chỉ cần khéo hiểu thuật kia thì không có gì không thành tựu. Do tâm tin
sâu
sắc
thanh tịnh, xa lìa nghi ngờ, nên
dần dần được pháp
nghiệm hiện tiền, lại do pháp nghiệm hiện tiền, nên
tín giải chuyển tăng
không thể làm trở hoại; nếu không như thế thì
giống như người không
có tay, tuy vào trong kho báu nhưng không lấy
được gì, huống ở địa
vị A-xà-lê ư? Lại nữa,
chúng sinh trong một niệm tâm, có thân Như lai tuổi thọ dài lâu hào quang vắng lặng nhóm họp như biển, cho đến các
Bồ-tát không
lui sụt, lại cũng không thể biết, phải biết pháp này lại
rất khó tin, vì thế trong
Pháp Hoa, Bồ-tát Nhất sinh bổ xứ ba phen thỉnh
Như lai bốn lần răn dạy,
sau đó mới giảng nói.
Nay kinh này có phương
tiện tu nhập, cho đến một
đời có thể thành, nếu xét kỹ lãnh thọ không nghi, đến nơi đất tín, hoặc vượt qua tín giải mới gọi là thâm hạnh
A-xà-lê, được truyền
giáo quán đảnh khéo hiểu bức họa Mạn-đồ-la.
Quán đảnh có hai thứ: Nghóa là đệ tự đối với pháp được quán
đảnh rồi, tiến tu dần
dần, cho đến thành tựu các đức A-xà-lê, bấy giờ
được A-xà-lê vui mừng,
lại vì tạo lập Mạn-đồ-la, thực hành truyền dạy quán đảnh, đúng như pháp khuyến dụ rằng:
Này Phật tử! Đối với
Bí mật tạng,
ông đã thuận theo tu học, hiểu rõ ràng đầy đủ, có thể dạy
bảo người khác, nay ông đã được thiện lợi, cho đến các
Bậc Thánh Hiền cũng
đều khen ngợi. Nay đã thực hành quán đảnh rồi, ông phải đem tâm chân tịnh giúp đỡ
lưu truyền, khiến cho Bí mật tạng (kho tàng bí mật) của
Như lai, không bao giờ diệt mất, như thế theo chỗ thích hợp với kia dùng
mọi cách khuyến dụ rồi,
liền nên vì người làm Mạn-đồ-la A-xà-lê. Lại nữa,
hành giả đối với Du-già, thành tựu các đức
A-xà-lê, bấy giờ thâm hạnh A-xà-lê được khởi
tâm Mạn-đồ-la, khi ấy đệ tử hiểu rõ, thấy được
Đại Tỳ-lô-giá-na, lấy nước đại bi làm tâm quán đảnh, việc ấy ở dưới
sẽ nói lại, cho đến khi đầy đủ
địa Ba-la-mật, các Đức
Phật trong mười phương hiện tiền quán đảnh trao cho chức vị Phật, đều gọi là
được truyền giáo quán
đảnh. Đã được truyền giáo quán đảnh, không nên
là người cuối cùng làm
mất hạt giống, phải nối tiếp sự nghiệp của thầy
ở đời trước mà độ
các đệ tử đây là phương tiện đầu tiên, phải hiểu
hình vẽ bản đồ
Mạn-đồ-la, cho nên kế là nói, nghóa là mỗi phương vị, tướng mạo đưa ra các màu tô vẽ trang nghiêm đều nên tự làm việc kia,
không nên nhìn người
khác, mới có thể làm A-xà-lê.

Lại nữa, trong tâm
Bồ-đề thanh tịnh, dùng tuệ
phương tiện,
vẽ thành vô tận trang
nghiêm Đại Mạn-đồ-la vương mới gọi là thâm hạnh A-xà-lê, tánh kia hòa dịu, xa lìa ngã chấp.
Ngã chấp này,
Bản Phạm nói là chữ quán
đảnh, A-xà-lê tương truyền rằng, nghóa chữ này
không tương ưng, phải nói lìa ngã chấp.

Tánh ấy điều
hòa nhu thuận: Tức là an trụ trong oai nghi truyền giáo, trụ trong nhẫn nhục địa, nhu hòa khéo thuận mà không bạo
ngược. Tuy giòng họ, sắc
tướng, đa văn trí tuệ, đều vượt hơn mọi người, cũng không
sinh tâm kiêu mạn, hay dùng tâm từ bi giúp đỡ khuyên dạy
người mới học, cho đến
giòng họ thấp hèn… cũng không có ý tưởng hèn hạ, tâm ganh tî chỉ một lòng dùng pháp tự điều hòa và nương vào pháp
mà an trụ, điều hòa mềm
mỏng như thế, tức là xa lìa ngã chấp, tức là xoay
vần buông xả tướng. Lại nữa,
điều nhu là như nhiều lần nấu luyện toàn muốn để
điều hòa, tùy người
khéo léo không có gì không làm, nay hành giả rửa
sạch tâm này, tất cả cặn bã đều hết, tùy theo người trí tuệ
sáng
suốt không
gì không làm, do đó có thể trụ trong nhẫn nhục địa, tùy duyên ứng vật,
lại pháp môn nhập đạo
của các Đức Phật, Bồ-tát, giống như giòng họ
cao sang. Pháp môn nhập
đạo của các trời, rồng, quỷ, giống như giòng
họ thấp hèn. Liền đem
thân này làm Như lai Đại Nhật tướng hải tôn
quý đặc biệt, như dung
mạo bậc nhất, người ước mong không thể làm được,

dù chỉ bằng
vết dơ rất nhỏ trong chiếc áo. Ở trong nhất tâm đều nghe các Đức
Phật nói pháp, phân biệt
không sai, gọi là học rộng, đối
với người sáu căn tối
tăm, lấp bít, gọi là nghe ít. Vô lượng trí tuệ tự
nhiên khai mở, gọi là
trí tuệ, vô minh ba độc gọi là ngu si. Vì các pháp cùng rốt ráo như thế, cho nên không được có tâm cao thấp, thế nên gọi
là điều nhu, chỉ có một mình Đức Phật, mới được gọi là điều nhu, khéo
trụ trong pháp A-xà-lê.
Ở hạnh Chân ngôn khéo được quyết định.

Tìm xét trong
các thứ phương tiện tạo lập Mạn-đồ-la, tâm
được quyết định, xé
rách các lưới nghi. Cái gọi là giữ thân như thế, kiết
giới như thế, mời đón như thế, các phẩm vật đầy đủ cúng dường để dâng cúng như thế,
do bắt ấn chân ngôn gia trì như thế cho đến trì tụng tâm tu, đến khi
thành Tất-địa, cũng có thứ lớp vô
lượng pháp, như thế đầy đủ
ở văn dưới và trong
thứ lớp cúng dường, không thể nói kỹ. Nếu khi
hành sự mà cùng người khác chọn lựa
trái ngược, mới trở lại để tâm quán
sát, hoặc dùng gốc tìm
kiếm, không gọi là khéo làm A-xà-lê.

Lại nữa, A-xà-lê đối với
Du-già được
quyết định, tùy
theo việc làm, đều với tương
ưng Tam-muội, như khi dâng cúng hoa thì tương ưng với
hoa Tam-muội, trong đây bản tôn hiện ra rõ ràng, nếu khi
dâng cúng hương, đèn,
hương xoa, nước át-già… cũng tương ưng với
hương Tam-muội cho đến hương
nước Tam-muội, mỗi vị bổn tôn cũng tùy
theo việc hiện ra, như thế
trong mỗi duyên, đều là nhập pháp giới môn,
đều là thấy Thiện tri
thức, xoay vần vận dụng đều tương ưng với lý,
không còn gặp việc lưu
lại mới bắt đầu thực hành quán, phải biết người
ấy có khả năng làm A-xà-lê.

Nghiên cứu tu
tập Du-già: nghóa là đối với các việc của ba
bộ Chân ngôn thượng,
trung, hạ đều thành tựu, thông đạt tất cả, đều tương ưng với chánh lý, gọi là khéo tu Du-già. Lại đối với pháp dứt trừ tai họa thì có thể dùng phương tiện này hàng phục để tăng thêm
sự lợi ích,
hoặc trong pháp tăng ích
thì có thể đem phương tiện này để hàng phục
diệt trừ tai hại, đối
với pháp hàng phục thì có thể dùng phương tiện này dứt trừ tai hại, tăng thêm
sự lợi ích, tùy theo pháp kia mà có tương ứng, đều có thể khéo phân biệt, gọi là khéo tu Du-già. Lại ở trong
Mạn-đồ-la, các vị bản
tôn, Tam-muội, hình sắc, tự, ấn, tánh loại, oai nghi, và cúng dường thành tựu, khi vận tâm
quán sát,
phương tiện, đều đã tu
tập tương ưng; chướng ngại và tướng
Tất-địa trong đây cũng khéo hiểu biết, đó
là có thể truyền pháp.

Lại nữa, Đại bi thai tạng phát
sinh Tam-muội, có các thứ
pháp giới môn, các bậc
Thiện tri thức, như Đồng tử Thiện Tài lần lượt
thưa
hỏi, hoặc
pháp môn ấy đã khéo tu hành, nhưng các môn khác chưa
thể tra xét học tập, nếu
khi nhập Phổ môn pháp giới thì có thể ở trong
nhất tâm tương ưng đầy
đủ, ấy gọi là thâm hành A-xà-lê.

Trụ tâm Bồ-đề mạnh mẽ: Mạnh mẽ là suy nghó mạnh mẽ
không hèn nhát. Sở dó
cần tâm này, là vì hành giả Chân ngôn chưa thấy chân đế, đến nay
sẽ có cảnh giới
trái thuận, hoặc hiện ra các thứ hình
sắc đáng sợ, hoặc làm
phát ra những âm thanh lạ, cho đến rúng động mặt đất, hoặc có đại lực
Tỳ-na-dã-ca hiện ra làm trở ngại, bấy giờ tâm bình yên không lay động, không có
lui sụt, nương giáo pháp để
trừ sạch,
như hành giả thấy tâm
Bồ-đề thanh tịnh này có ý nghóa lợi ích lớn, nếu
vào sinh ra tử tự nhiên
không có ý tưởng sợ hãi thì các việc ma kia
không thể làm chướng ngại.

Lại khi chưa
thấy tâm Bồ-đề, đối với Du-già thường có các
tướng hiện. Khi đã
chứng tâm Bồ-đề, thì biết ngày xưa vào thời gian nào đó có tướng như vậy, lại trong thời gian nào đó có
sự tướng như vậy, đều
là nhân duyên như thế,
đều xem trước hình tướng kia mà biết được ngọn nguồn.

Lại nữa, khi hành giả chiếu
soi thấy tâm
sáng đạo thì trong vô tận đại nguyện được năng lực vững chắc, cho
đến Tỳ-lô-giá-na,
Kim sí
điểu đầu đàn, quán
sát pháp giới đại hải như nhìn trong
gương sáng,
tung cánh chỉ, quán để
bắt lấy trời, người, rồng, đó là tâm Bồ-đề mạnh mẽ.

Này Bí Mật Chủ! Pháp tắc A-xà-lê như thế, các Đức Phật,
Bồ-tát đã khen ngợi, vì
các đức đầy đủ, tức có khả năng lưu truyền
Mật giáo không làm mất hạt
giống Phật, ấy gọi là đệ tử chân chánh của
Đức Phật, từ thực
hành chân ngôn mà sinh ra, thường được chúng sinh khen ngợi. Nếu khi đệ tử tu hạnh Du-già có thể
được trời, người, rồng, tám
bộ như trên cung kính cúng
dường, hoặc thấy các Đức Phật mười
phương xưng danh hiệu kia khuyến phát
nhiều người, như Đức
Phật Thích-ca Mâu-ni, bảo
Bồ-tát Tát-đà-ba-luân cầu pháp nhân duyên.

Kinh chép: Lại nữa, này
Bí Mật Chủ! Nếu A-xà-lê kia
thấy chúng sinh, có khả năng làm pháp khí xa lìa các cấu, có tín giải lớn, tín
sâu
hết sức mạnh mẽ, thường
nghó đến lợi người, tức là trong chi phần
A-xà-lê, nói về nghi thức nhiếp thọ đệ tử.
Trong đây, chúng
sinh có hai loại:
hoặc đã phát tâm
Bồ-đề, đã đến Thiện tri thức cầu thỉnh pháp
Chân ngôn để tu hành, hoặc chưa
phát tâm Bồ-đề, nhưng Thầy tự phân biệt xem xét, biết kia có khả năng làm pháp khí,
có thể giữ gìn pháp ấy: hoặc đối với Du-già thấy căn duyên của kia; hoặc các Đức Phật,
Bồ-tát dặn dò
thêm, khiến thực hành
quán đảnh mà trao dạy cho, hoặc tự thân thấy các bậc
Thánh vì kia làm pháp quán đảnh,
sau đó phó chúc cho kia dạy
bảo trao truyền, có tướng như thế mới có thể
truyền pháp, như thức ăn dơ
ở xóm nghèo, không thể đặt trong vật báu, thuốc quý của
Luân vương thì
người phước mỏng không
thể uống được, vì không tiêu, hoặc có thể bị
chết, phải tương xứng
như nắp và hộp thì trao và nhận đều được thích đáng.
Lại như chiếc áo rách rất dơ bẩn thì không thể nhanh chóng nhuộm thêm
màu sắc, trước phải dạy đem giặt,
sau đó có thể dùng công
vẽ thuốc năm màu. Chúng
sinh cũng như vậy, nếu trước thói quen
nhiễm cấu thì không thể
nhuộm màu sắc pháp giới, do đó phải xa lìa các cấu.

Có tín giải lớn: Tín giải ở đây, tiếng Phạm là A-tỳ-mục-để
nghóa là hiểu biết đúng
lý tâm không nghi ngờ, lo nghó, giống như đào
giếng đã dần đến bùn,
tuy chưa thấy nước nhưng chắc chắn biết đã gần
nước, vì thế gọi là Tín giải.
Ở dưới nói
tin sâu: tin này tiếng
Phạm là Xả-la-đà, đó là
tin nương việc,
nương người, như nghe lời bậc
trưởng giả, hoặc, bày ra việc
thường tình, nhưng vì
người ấy chưa từng lừa dối nên liền xem xét nương
theo thực hành, cũng gọi là tin, cùng tin các Đức Phật và các Bồ-tát ở văn trên
nghóa đồng, bản chữ Phạm thì hai danh từ. Tiếng nhà Đường
không phân biệt, đồng nói một danh từ là tín. Nếu người nghe nói pháp
giới không thể suy nghó
bàn luận như trên, do gieo trồng gốc lành đời trước nên tinh thần
sáng suốt, liền có thể thọ nhận lời kia, biết trong
tâm chúng sinh chắc chắn
có lý này, gọi là tín giải.
Lại đời trước đã có gần gũi
Thiện tri thức, đối với Tam bảo
có duyên sâu sắc, tuy
chỗ không thể so sánh suy lường, nhưng có thể tin xa, vì thế gọi là thâm tín.
Siêng năng mạnh mẽ là tên khác của
Tinh tấn. Thích Luận chép: Ví
như đào giếng đã thấy bùn ướt càng thêm tinh
tấn chắc chắn được nước.
Lại như tìm lửa đã được thấy khói, lại thêm gắng
sức thì chắn
chắn sẽ được lửa, vì
thế sau tín giải lại nói siêng năng mạnh mẽ. Vì
sao?
Vì nay trí tuệ tự nhiên
này, cần nương vào Du-già, nhưng Du-già này, cần
phải có năng lực tinh tấn rất lớn, do đó Thích
Luận chép: Thiền định, trí, tuệ, không thể dùng phước để cầu xin,
cũng không phải quán qua loa mà có thể được cần phải thân tâm tinh tấn,
siêng năng khẩn thiết
không biếng nhác mới có
thể thành tựu. Như Đức Phật đã dạy, máu, thịt, mỡ, tủy đều
hết sạch, chỉ
còn da, xương, gân vẫn không bỏ tinh tấn, như
thế mới được định
tuệ, được hai việc ấy thì các việc đều thành tựu, vì
thế phải có tinh tấn,
mới được truyền trao. Lại nữa,
tinh tấn là nguồn gốc của tất cả pháp lành, có thể phát
động phước
đức đời trước, như mưa thấm vào hạt giống mới khiến
nó sống được, nếu không có tâm
siêng năng mạnh mẽ thì dù có nghiệp đời trước đã trồng, cũng không do đâu phát khởi, cho đến đời nay lợi lạc còn không thể được huống chi đạo
Bồ-đề? Thế nên do nhân duyên
phát khởi thực hành
liền được tín sâu, nhờ tâm tin sâu ấy mới có
thể chí cầu pháp cao
siêu để gánh vác
chúng sinh, phải nuôi dưỡng Đại bi thai
tạng cho được rộng lớn
thêm, cho nên nói người có tánh thường nhớ nghó
lợi người mới được truyền trao. Lại nữa,
A-xà-lê, đối với Du-già thấy các Đức Phật,
Bồ-tát khen kia đủ đức như đây,
hoặc thấy ở trước Thánh chúng tha thiết chí
thành cầu xin đạo lý
quan trọng, trải qua thời gian lâu dài mới không biếng nhác
lui sụt, thế là làm việc lợi người, cứu giúp che chở
chúng sinh,
bổn tôn thương xót giữ
lại để dạy truyền, so sánh các việc như thế, có
thể dùng ý hiểu biết.

Lại thâm hạnh A-xà-lê sáu căn thanh tịnh, thấy nhân
duyên chướng đạo, thành
đạo từ vô lượng kiếp đến nay của kia, không có sai lầm; lại đối với chỗ Phổ môn
Mạn-đồ-la căn duyên nhiếp hóa
nhau, cũng đều biết rõ,
mới gọi là khéo quán sát đệ tử.

Kinh dạy: nếu đệ tử đầy đủ tướng mạo như thế
A-xà-lê phải
tự đến khuyến khích nói
lời dạy bảo thế này: Đây có hai nghóa:

Dứt tâm nghi cho đệ tử, chỉ vì
sợ kia thiếu trí, nghi hối thì bị mất hẳn, nhưng không vọng trao cho người, chắc chắn phải phù hợp mới
truyền, tự phải tìm mà trao cho, không đợi kia đến cầu thỉnh.

Dứt tâm hẹp hòi của A-xà-lê, cho đến trong lửa lớn không xen hở, có thể lưu thông, cũng phải đi đến, huống chi gặp duyên tốt cầu xin
mà không ban ân sao?

Tiếp theo có năm bài kệ, nói về khuyến phát phương tiện kia.
Bài kệ thứ nhất chép:

Phật tử Đại thừa này
Hành đạo pháp Chân ngôn Nay ta chính mở nói

Vì căn khí Đại thừa.
Ý nói: Phật tử! Ông nên biết! Nay đạo lý phép tắc khuôn mẫu của Đại thừa này đã nương Chân ngôn thực hành, vì ông là Đại thừa
độ lượng, có khả năng
tín thọ, nay ta sẽ chân chính nói.

Kệ thứ hai chép:
Đẳng
Chánh Giác quá khứ Cho đến đời vị lai

Các Thế-tôn hiện tại Trụ lợi ích chúng sinh.
Chư vị
Thánh Hiền như thế hiểu diệu pháp Chân ngôn
siêng năng mạnh mẽ đạt được chủng trí, ngồi
Bồ-đề vô tướng, tức là mở bày tất cả phương tiện môn của các Đức
Phật trong ba đời
mười phương, chỉ
do một Đạo thành Phật,
không còn Đạo nào khác, vì Phật Phật đạo đồng, nay lại dẫn các Đức
Phật chứng minh, việc ấy như trong
kinh Pháp Hoa có nói rộng.

Lại nói trụ nhiêu ích: nghóa là rất nhiều lợi ích an vui chúng
sinh, tức là chỗ
Như lai trụ.
Các vị Hiền: tức là
Như lai, do
Phổ Hiền hạnh nguyện đều dùng
hết năng lực tròn đầy cho nên dùng để xưng gọi,
đều do hiểu diệu pháp
Chân ngôn này được siêng năng mạnh mẽ lớn
rộng thành Nhất thiết
trí, y theo kệ tụng tóm tắt văn, nói về chủng trí:
Ngồi ở các pháp vắng
lặng, tức là Bồ-đề, không phải đã thành, đang
thành, sẽ thành, không
có pháp đáng quán không từ người mà được,
phải có tướng nào ư? Bồ-đề này không thể nói
hoặc đem chỉ bày cho người,
vì thế sau kệ lại dùng
dấu vết bên ngoài để nói. Kệ chép:

Thế Chân ngôn không sánh Phá được lực lớn kia

Rất tức giận ma quân Thích Sư Tử cứu đời.
Ý nói, tuy
không có tướng chắc chắn mà đầy đủ tất cả oai
lực, có khả năng hàng phục ma quân, chống lại các
ngoại đạo, mở cửa cam
lồ, Chuyển xe pháp lớn,
tất cả trời người thấy dấu vết như vậy, do đó
hiệu là Thích-ca Như lai
cứu giúp cõi đời, như thấy khói biết lửa, vì thế
phải tin nhận. Bài kệ tiếp theo nói:

Cho nên Phật tử ngươi
Nên dùng tuệ như thế Phương tiện làm thành tựu
Sẽ được Nhất thiết trí.
Đó là khuyến khích hành giả khiến phát tâm cầu quả kia, nay
ông may mắn, tự có tâm nào
không chứng, chỉ cần đem diệu tuệ này để
làm thành tựu, không bao
lâu tự sẽ thành Nhất thiết trí. Văn trên, Kim cang Chủ hỏi thẳng Đức
Phật Tỳ-lô-giá-na, làm thế nào để chứng được
trí Nhất thiết trí? Đức
Phật cũng đáp thẳng: Như thật hiểu tự tâm, ấy gọi là trí
Nhất thiết trí, nay trong đây, nghóa dạy bảo truyền trao cũng
đồng, nhưng vịn trực
tiếp vào Bồ-đề vô tướng thì tiện khuyến khích tu chứng, lại không có hạnh vị khác nhau, có thể yên ổn ở trong đó, tuy phẩm
trước nói rộng các tướng, đặt ra các thứ tên gọi
trang nghiêm, nhưng
nói về tâm, xứ thì ý đều như thế.
Kệ kinh chép:

Hành giả bi niệm tâm Phát khởi khiến rộng lớn Kia thọ
giáo vững trụ Phải vì chọn đất bằng.

Nói A-xà-lê đã được đệ tử, sau là nói về chi phần trị địa.
Trong đây nói chữ hành
giả, bản Phạm nói Chân ngôn giải, vì trong kệ không thể có
sáu chữ, lấy ý lược bỏ văn. Văn hành giả Chân ngôn thường
dùng pháp lành như thế
để phát khởi tâm kia, liền giúp kia ý muốn dần
được rộng lớn, biết
kia trụ trong lời dạy bảo vững bền, không còn thay
đổi, mới vì kia làm
Mạn-đồ-la, hoặc ở trong Du-già thấy căn duyên của kia đã vững chắc,
sau đó mới chọn lựa Địa. Đại bản Kim cang Đỉnh và
kinh Tô-tất-địa… nói
rộng về tướng Địa, nhưng đại ý kia thì nay ở thế
giới này, tự không
giống như các cõi nước thản nhiên bằng phẳng, tùy
theo văn dưới sẽ nói
trong các chỗ tốt đẹp, chọn lấy chỗ bằng phẳng
trang nghiêm có thể làm đàn tròn, liền tiện cho
sự tu hành không có gì
chướng ngại, có thể đầy đủ sự việc.

Lại nữa, nay làm các đàn ở chỗ nào đều được như
Phật Tỳ-lô-giá- na tâm địa khắp mọi nơi đều
ngay thẳng, mới làm đại
Bi Mạn-đồ-la,
chỉ tùy theo đã nói trong
chỗ tốt đẹp, có một phần nhỏ bằng phẳng có thể làm chỗ
thanh tịnh, liền ở trong đó mở ra
Mạn-đồ-la muôn đức, tầng
số sâu cạn Y theo trước
giải thích rộng. Kệ chép:

Núi rừng nhiều hoa, trái Vui ý các suối trong

Các Đức Phật đã khen ngợi Làm sự nghiệp đàn tròn.
Trong các chỗ tốt đẹp, núi rừng là hơn hết, tuy nhiều núi
chập chồng uy thế trang
nghiêm sâu lớn vắng lặng, nếu không có hoa
quả, suối chảy thì người không thích cho nên các duyên
thiếu nhiều, cũng không thể dùng, vì thế phải có các thứ hoa đẹp quả ngon, gồm có
cả suối ao trong sạch chỗ
lòng người yêu thích, đó là chỗ Đức Phật khen ngợi, có thể làm
sự
nghiệp Mạn-đồ-la, hoặc hành giả ở trong
Tam-muội thấy chỗ tốt
đẹp như vậy, nếu nghe chỗ Thánh tôn khen nói, dạy làm
ở chỗ kia, văn dưới lệ theo đó.

Lại nữa núi ấy, tiếng Phạm là Noa-già, nghóa là bất động, nghóa là trong
A-xà-lê Du-già quán hành nhân này, trụ trong pháp Tứ tánh
đối với việc tốt tâm vững chắc không lay động, nói là cung kính thờ phụng bậc
sư trưởng, hiếu thảo nuôi nấng cha mẹ… tùy theo có tám
tâm hoa quả nẩy mầm, có
thể sinh ra pháp xứ thanh tịnh thì có thể kiến lập Mạn-đồ-la.

Lại nữa, tâm
Bồ-đề thanh tịnh, an trụ lý chắc thật vững bền
không lay động, gió lớn khắp tám phương không thể
chuyển động, hoa quả đại bi phương tiện đầy khắp mọi nơi, thường tuôn ra tịnh pháp, lợi
lạc chúng sinh, rất được các Đức
Phật khen ngợi, là chỗ tốt để
làm Mạn-đồ-la.
Kệ tiếp theo chép:

Hoặc ở nơi giòng sông

Các nhạn ngỗng trang nghiêm Kia nên làm tuệ giải

Bi sinh Mạn-đồ-la.

Nếu không có
danh sơn thì suối nước là kế đó, nghóa là các
chỗ giòng sông thường
không dứt hẳn, chim đẹp tiếng hay bay lượn ca
hót, trang nghiêm trong sạch
xa lìa chỗ ồn ào náo nhiệt thì có thể làm đàn. Nhạn không phải phiên dịch đúng.
Bản Phạm nói là chim
Bà-la-bà, hình dáng như
chim Uyên ương nhưng lớn hơn, tiếng loài chim này
rất thanh nhã, ở Trung
Quốc không có, cho nên hội ý mà nói, tuy Thế
đế Mạn-đồ-la nhưng cũng phải có tuệ giải, người trì Chân ngôn bèn có
thể kiến lập, vì thế
nói nên dùng tuệ giải để làm bi sinh Mạn-đồ-la.

Lại nữa, nước nghóa là trôi chảy
không dừng, tâm kia
không ngưng đọng, thường hay tiến lên tốt đẹp, gọi là nước,
sông phước không dứt
gọi là Thủy. Do trước
có thể an tâm đế lý, người tự không thể được
nhiều, chỉ khiến từ gốc
tịnh chảy ra, đến ngay trong đó, liền có thể vận dụng trí tuệ vô ngại,
sẽ kiến lập bi
sinh Mạn-đồ-la. Âm thanh vi diệu của các loài chim nghóa là có thể tuyên dương pháp lành, cũng là thường nhớ nghó lợi người nên là chỗ chúng
sinh quay về, đều được vui mừng,
khen ngợi ân đức của
kia rất có tiếng tăm. Kệ chép:

Chánh giác nhờ thấy dắt

Bậc Thánh, chúng Thanh văn Sẽ đến địa phận này

Phật thường hay khen ngợi.

Nếu núi suối
đất phước các bậc Thánh đã từng dạo qua, tự
thuộc về điều trên, nay
trong đây ý nói, tuy không phải chỗ tốt đẹp như
trên, nhưng đó là chỗ
các Đức Phật, Duyên giác, và đệ tử Thanh văn…
đắc đạo Niết-bàn, hoặc ở lâu trong đó, lại là kế đó. Như ở
phương Tây, tám tháp và di tích
Thánh chúng ba thừa rất nhiều, đều là những bậc đại oai đức, chư
Thiên thường đến che chở,
chiêm ngưỡng, lễ bái giống như chỗ hiện còn
kinh Bát-nhã, các bọn quỷ nhỏ không dám ở lại, cho nên
pháp hiệu nghiệm dễ
thành. Phật đã ca tụng, nghóa là như các vị Tiên ở
núi, Thế-tôn huyền ký
rằng, loài ở trong đó dễ được đạo.

Lại nữa, nếu người đã phát tâm Bồ-đề tức là chỗ đất các
Đức Phật sinh ra, cũng
là chỗ đắc đạo, Xoay bánh xe pháp, nhập
Niết-bàn, cũng phải ở lâu trong đó, dùng bốn oai nghi rộng lợi ích chúng
sinh, tuy chưa nghe bí tạng,
nhưng được chỗ ba thừa cùng đi, cũng gọi là cát tường, nghóa là quán
sát
tánh không, vô tướng vô tác, không
có ngã, nhân,
chúng sinh, thọ giả, đây là chỗ Nhị thừa thành đạo, nhập
Niết- bàn, cũng là các
chỗ trong kinh bản sinh, chỗ Bồ-tát xả bỏ thân mạng
học Ba-la-mật, trong đó đều có thể làm Mạn-đồ-la.

Lại nữa, tự nói đã đắc Niết-bàn, sinh ý tưởng diệt độ, là chỗ
của Thanh văn, Bích-chi-Phật
dạo chơi, nếu người không được một bề
cầu Bồ-đề thì phải bình
trị trong đó và làm bi sinh Mạn-đồ-la. Kệ nói:

Và các nơi chốn khác
Tăng phường, A-luyện-nhã Ngoại trừ các Thánh tích
Chỉ theo phương, cõi nước Các bậc phạm hạnh ở.
Tăng phường,
Tiếng Phạm là Tỳ-ha-la, Hán dịch là Chỗ ở, tức là chỗ ở
nhiều phước. Bạch y vì những bậc có nhiều phước đức, vì các
Tỳ- kheo mà xây dựng
phòng nhà, giúp những vị giữ giới, tham thiền,
học tuệ, để ngăn che
các thứ không lợi ích như: gió, lạnh, mưa, nắng, để an tâm hành đạo, khiến bố thí phước đức cho đàn việt thọ dụng, ngày
đêm thường chảy không
có ngừng dứt, do đó gọi là trụ xứ.

A-luyện-nhã là chỗ ý ưa thích, để gọi nơi không-tịch mà hành
giả ưa thích, hoặc chỉ một mình không có bạn, hoặc hai ba người, hoặc ở trong phòng nhỏ có hạn lượng bên
ngoài chùa, do thí chủ xây cho,
hoặc ở nơi đất trống
dưới gốc cây, đều đúng.

Lại nữa, như lìa tâm Bồ-đề mà tu tất cả pháp lành, có chỗ nói, rộng làm đàn cúng thí, thọ vô lượng luật nghi, tu các thứ
Thiền định, thọ trì mười hai phần giáo,
suy nghó nghóa lý, từ bi tinh tấn, hóa
độ chúng sinh, đem các hạnh Vô mà dẫn dắt nên đều gọi là
Vô Thánh tích. Tăng phường cũng giống
như vậy, phàm,
Thánh đồng ở, là
chỗ sinh phước, cũng là kế đó. Trừ cộng
Nhị thừa Bát-nhã, ngoài ra
từ Thanh văn,
Duyên giác, tất cả pháp môn, do đại Bi xa lìa mà tự tìm ra
khỏi ràng buộc, đều gọi
là Vô Thánh tích. A-lan-nhã xứ cũng có thể ở ngay trong đó,
chọn sửa đất bằng, họa làm Mạn-đồ-la. Kệ chép:

Phòng đẹp lầu gác cao Các ao, vườn tốt đẹp
Nếu không được như trên
Đất
phước không khiến dừng.

Phải chọn lấy nơi tốt đẹp ở thế gian, nếu trang nghiêm thanh
tịnh thì có thể tác pháp. Phòng là từ thời
thượng cổ đến nay chúng sinh lấy đó làm hổ thẹn, không muốn khiến nếp gấp trong lòng hiện rõ, cũng
có thể dùng che chở
thân kia, giúp đỡ mình và người khác.

Lầu gác: là nhà lầu nhiều tầng rất cao ở phương Tây. Ao: là cái ao
trong sạch, có nhiều nước mọc các hoa, người
và hàng phi nhân đều rất ưa thích. Uyển: nghóa là vườn rừng, nhiều danh hương dịu nhẹ, cỏ
thơm, cây tươi tốt, vắng
vẻ yên tónh, có thể ngăn cản sự ồn ào có thể để
tâm rỗng rang nghe nhận
khát ngưỡng không nhàm chán. Viên: là chỗ nhiều người vui chơi, nghóa là người này tánh
thường thương xót, thích
làm việc từ cứu giúp, đều quy ngưỡng nương nhờ
kia che chở, đây đều là
chủng tánh Đại thừa, cũng có thể thành bậc thầy.







<卷>QUYỂN 4</卷>



<詞>Phẩm 2: NHẬP MẠN-ĐỒ-LA CỤ DUYÊN CHÂN NGÔ (Tiếp Theo)</詞>

Kệ nói:
Tháp Phật, miếu thần lửa Chuồng trâu, giữa sông đầm,
Miếu các trời, nhà trống
Chỗ vị Tiên đắc đạo.

Dù không phải Thánh tích và chỗ chúng Tăng ở nhưng tùy
theo phần đất chỗ có xây tháp Phật, ở bốn bên
Tháp đều được làm Mạn-đồ- la.

Thần lửa: là nơi thờ lửa của
Phạm Chí tịnh hạnh, rất trong
sạch
do đó có thể lập đàn.

Ngưu Lan: là ở phương Tây làng xóm và chuồng nuôi trâu bò cùng ở một chỗ, cách thôn xóm hoặc mười dặm, năm dặm, đã dồn
chứa nhiều năm, phân
và nước tiểu bò khắp trên mặt đất chồng chất
nhiều lớp, phong tục
Ấn-độ cũng cho là sạch, tuy nhiên, phải dời bò đi.
Nếu người chăn trâu
thấy thì cũng không được làm trong đó.

Hà than: dịch đúng phải là chỗ các dòng gặp nhau, nghóa là có
hai giòng nước hoặc
nhiều giòng nước, ở chỗ này hợp chúng lại,
nghiêng một bên hay ở
giữa dòng, chảy liên tục, rửa sạch không có các vật dơ uế.

Thiên Miếu: là nhà thờ cúng tổ tiên ở cõi trời, hoặc nhà thanh
trai, an nhàn, nhưng nếu
có các ngoại đạo tà kiến không tin thì không
nên làm đàn ở chỗ này.
Thất trống:
là nhà do người đời làm ra, sau đó bỏ đi, do
không có các việc lộn xộn cho nên có thể tác
pháp. Nơi vị Tiên đắc đạo: là
chỗ người đời cầu
năm Thần thông, dừng ở lâu ngày được thành tựu,
chắc chắn không có chỗ
nào tốt hơn, cũng có thể ở trong đó làm Mạn-đồ-la.

Lại nữa, chế để: là chỗ xây dựng tốt đẹp, nghóa là người
này thường kiến lập
bạch pháp, chí không rối loạn, tuy nay chưa tu Chánh giác, phải biết trong cây phước đời trước đã có gốc lành, cho nên
gọi là Tháp. Lại, lửa có công năng thiêu đốt,
sự nhơ bẩn, nghóa là thân, miệng, ý người này, dù chưa được thanh tịnh đạt đến xuất ly
(sinh tử)
nhưng bên trong có tuệ
tánh, ưa làm tịnh nghiệp, có lỗi thì sửa đổi, do đó
gọi là đền thờ lửa.

Ngưu: nghóa là hành.

Lan: nghóa là
đề phòng, nghóa là tánh chất người này ôn hòa
dịu dàng, dễ điều khiển
thuần thục, năm căn đều ham muốn dục, có thể
tự ngăn lại không đến
nỗi buông lung, vì thế gọi là Ngưu Lan. Toàn lưu:
nghóa là đối với ba thừa tâm kia còn do dự, không
biết quyết định đi đến đường nào.

A-xà-lê cũng nên dùng pháp khuyến dụ rằng, các phương
tiện này đều là Phật
dạy, nhưng tùy theo sự ưa thích nhất của ông mà một bề học tập, chỗ đến
sẽ đồng, không nên nghi ngờ
lo sợ. Nếu tin cả tà
lẫn chánh thì phải dứt
trừ bến mê, chỉ bày đường chính, để họ có thể
gồm tin, tức là đời
trước đã từng dùng nước pháp gội rửa tâm kia, cũng
gọi là sông đầm. Đền
thờ trời, nghóa là không cầu ba thừa mà chí nguyện cái vui cõi trời, vì muốn truyền thọ khiến xa lìa ba đường ác,
sinh
chánh kiến trong cõi trời
cho nên phải nhiếp thọ, ấy gọi đền thờ trời.

Thất trống: Nghóa là người này tuy ở trần tục, nhưng tánh ưa
vắng lặng nhàm chán ồn
ào, tạp nhạp ở đời, đó là tướng gốc lành
sắp thành thục, như người nữ mang thai dần dần thành tựu thì dục ý tự nhẹ nhàng, vì thế có thể giáo hóa, nếu chí cầu
sinh lên các tầng trời
Vô sắc cũng
gọi là thất trống chỗ
vị Tiên đắc đạo: Nghóa là chỉ phát tâm cầu năm Thần thông, trì minh tiên đạo hoặc nguyện
sống lâu thành tựu các thứ
Tất-địa thế gian, cũng
có thể tùy theo căn cơ kia mà khuyến dụ, dắt dẫn.

Lại nữa, có các học
thuyết khác, rất ưa thích pháp thờ
thần lửa Vi-đà, nguyện
sinh về cõi
Phạm Thế. Nghe trong
Bí Tàng cửa Đức
Phật cũng có Hỏa Thiên
thực hành pháp Chân ngôn, tông chỉ và ý nghóa
rất sâu liền từ môn
này mà nhập vào chánh pháp.

Lại có kẻ thờ phụng Tự Tại, Tỳ-nữu, Na-la-diên, quý trọng mặt trăng, mặt trời… các thứ trời thế gian, nếu nghe trong diệu pháp của
các Đức Phật, cũng có Chư thiên Chân ngôn hành pháp như kia, cho
đến thân Đại ngã của
Đức Phật Tỳ-lô-giá-na thì lập tức tin nhận mà nhập vào
chánh pháp, hoặc người có chí nguyện cầu
sinh lên các tầng trời
trong ba cõi,
nghe trong kho diệu pháp của các Đức Phật có hành
pháp thiên thừa Chân
ngôn, có thể khiến cho trong vô lượng đời sinh về
cõi trời kia, không đọa lạc trở lại, cuối cùng tự nhiên trở thành Đệ
nhất nghóa, do tâm nguyện
sâu xa này nguyện được vào chánh pháp,
hoặc có người học tập
Ngũ thông tiên pháp ở thế gian, nghe trong kho diệu pháp của các Đức Phật có các thứ Chân ngôn
của Ca-diếp,
Cù-đàm, Đại Tiên có
thể giúp đạt được thần thông không thể suy nghó bàn
luận, cho đến tuổi thọ
dài lâu như Tỳ-lô-giá-na, họ liền hớn hở, chí cầu được vào
chánh pháp, do những pháp môn như thế, nên Đức Phật nói các
chỗ như thần lửa… đều
có thể tạo dựng Mạn-đồ-la. Kệ nói:

Như ở trên đã nói Hoặc chỗ ý ưa thích Do lợi ích
đệ tử Phải vẽ Mạn-đồ-la.

Cho đến tìm các chỗ đất tốt đều không thể được thì cũng
không thể để cho Mật
giáo này không được lưu truyền, chỉ tùy theo điều
mà tâm A-xà-lê ưa thích,
nghóa là chỗ đất có lợi ích, liền có thể dựng
lập Mạn-đồ-la, nếu giải
thích sâu, chỉ cần xem người kia có phần nhỏ
gốc lành chân thật mong
cầu, đều có thể chọn tâm địa của kia sửa sang
cho bằng phẳng, để tạo
dựng đại bi Mạn-đồ-la, lại chúng sinh này, cho đến ưa thích thuật nhỏ ở thế gian của
Già Văn Đồ, Đồ
Cát Nhó, cũng ở trong pháp môn này mà che chở dẫn dắt họ, khi có thể thấy được bản tôn
này, thì tự nhiên được
thấy vô lượng Thánh chúng.

Hỏi rằng, ở trên nói chọn trong hàng đệ tử, vị nào đầy đủ các
đức, có khả năng làm
pháp khí mới được chỉ dạy trao truyền, mà nay
trong nghóa chọn đất cho
đến một chút điều lành nhỏ đều được trao truyền
là vì sao?
Đáp: Trong
đây, đệ tử có hai hạng: Nếu là đệ tử cầu
truyền pháp xứng đáng nối tiếp địa
vị A-xà-lê, nếu không có người kia thì hành
đạo không có đạo lý;
nếu đệ tử kết duyên thì điều lành giơ tay, cúi đầu
đều được thu nhiếp;
lại A-xà-lê hạnh sâu xa đã thấy rõ căn duyên, hoặc có người căn cơ đạo pháp đời trước đã chín muồi có khả năng
làm pháp khí, nhưng ở trong đời này, chìm trong bùn đục, mà còn một ít gốc lành, do đó
A-xà-lê liền chọn một phần nhỏ đất bằng trong đây, mở ra kho
bí mật Mạn-đồ-la, cần
gì đời người yên tâm rõ lý, mới làm Phật sự, vì
thế không trái với trước đã nói.

Kinh dạy: Này Bí Mật Chủ! Chọn lựa đất kia, phải loại bỏ,
đá, sỏi, các vật dụng
bị vỡ, đầu lâu người chết, lông, tóc, bả, cặn, vỏ trấu,

tro, than, xương
nhọn, gỗ mục… và sâu, kiến, bọ hung, loài có nọc
độc như rắn, rết, ong… kế là nói chi phần
sửa đất. Nghóa là trong chỗ đất
đã chọn ở trước, lựa
lấy chỗ đặt đàn, đào một khủy tay trở lại, ở
trong đất kia, mỗi mỗi chọn kỹ, có các vật không dùng được và các loài trùng, đều phải loại bỏ, nếu có những thứ này thì hay
sinh các nạn, đối
với pháp có chướng
ngại, chỗ kia đá, cát, sỏi, ít thì có thể chọn lấy
nhưng phải chọn lựa bỏ
đi, nếu cát, đá quá nhiều, chỗ này chứa nhóm
chỗ kia lại có, không thể lựa bỏ cho sạch sẽ được
thì phải bỏ để tìm chỗ khác.

Những tảng đá lớn bằng phẳng, có lời Phật dạy thì có thể ở trên đó
lập Mạn-đồ-la, nhưng xen lẫn trong đất thì nên loại bỏ.
Phong tục ở Phương tây là
thường đựng thức ăn trong vật làm bằng đất nung, ăn xong thì bỏ, nghóa là chạm đến dơ bẩn thì không chịu dùng nữa, như
thế so
sánh với các đồ vật làm cho hư hỏng khác, và đầu lâu, xương lẫn
lộn, các thứ:
móng tay, tóc, da, lông, cặn bã, vỏ trấu, cỏ hôi, đến các loại
tro, than, gỗ mục. Tóm
lại, tất cả những vật như thế đều không được
dùng, vốn không phải đất
sạch, đều lựa bỏ ra, nếu nhiều không thể lựa
hết, cũng nên bỏ đi để
tìm chỗ khác, vì thế nói là vân vân.

Trùng kiến, tiếng
Phạm là Ngật-lật-nhị, đây là lời bao gồm tất
cả, đều là loài trùng
rất nhỏ, đều lựa bỏ đi. Khương Lang là loài trùng
lớn, còn có nghóa Khưu
dẫn (con giun)… Căn cứ theo đây có thể biết.
Độc trùng: nghóa là loài
rắn, rít, con sâu cuốn chiếu, đều phải làm
phương tiện xua đuổi đi, nếu nhiều không thể đuổi hết, tức là nạn xứ có
chướng ngại, phải nên bỏ.

Kinh chép: Lìa các lỗi
như thế, trường hợp này rất nhiều, người đắc ý gặp việc tự phải
soi xét phân biệt, nghóa là đất hoặc
nghiêng ngã, hoặc cao thấp
không bằng phẳng, hoặc sắc vị không đúng lời
Phật dạy, trong màu sắc
kia dùng màu vàng, màu trắng là tốt, nếu toàn
màu đen thì không nên
chọn lấy. Lại nếm vị ngọt, lạt thì tốt, cay đắng,
mặn chát… thì không nên
dùng, nếu đào thì phải lấp lại. Lại trong một
khu vực thì phương Nam là
đất xấu, nhưng có thể làm A-tỳ-già-lỗ-ca.

Lại nữa, A-xà-lê, đã biết tâm địa đệ tử, được có thể ở trong đó dựng lập đại
Bi Mạn-đồ-la, tức phải trụ trong
định sâu, xét kỹ phân
biệt quán sát, dùng tuệ phân biệt lựa chọn, loại bỏ các dơ bẩn xen lẫn
không nên dùng được,
sau đó sửa lại cho chắc chắn, thật trang nghiêm, không như thế thì thói quen và nghiệp đời trước còn lại làm
sinh
ra chướng ngại.
Đá, sỏi: Nếu không tin
chánh pháp, chấp chặt
sự hiểu
biết ngã phần, bác không nhân quả… vì khó có thể điều phục và thấm nhuần
dần dần nên cuối cùng không thể
sinh mầm lành, ra công hun đúc cũng không được gì; chấp chặt nhỏ nhiệm rất nhiều không dung
thọ lẫn nhau, do đó dụ
cho cát, ngói.
Ngói vụn, đồ dùng bị vỡ: Như gây
năm tội nghịch, phạm bốn giới cấm nặng, chê bai kinh điển Đại thừa… do tâm khí bại hoại cho nên không làm được gì, bày thêm pháp vị cũng không dừng trụ, bị các điều lành làm
thương tổn, trước phải dùng
Trí tuệ phương tiện cao
mới lựa bỏ được các chướng như thế.
Đầu Lâu:
Như phá hoại, chướng ngại tâm Bồ-đề, thuở xưa đã
đầy đủ nhân, pháp, ở
trong các chi phần rất cao lớn, do mạng căn dứt,
nên trăm thể hư hoại
không làm được gì, duyên thói quen xấu này, giả
sử khiến phát tâm
Bồ-đề lại, cũng lại thành chướng ngại cho lòng tự
vui, khiến lui sụt, vì thế
càng phải gội trừ khiến hết các thói quen còn thừa. Lông tóc:
Nghóa là sáu mươi tâm… cùng mầm lành tám tâm cùng thể
mà sinh, cho đến xét rõ thì phải dứt bỏ, chưa được tâm xuất thế
gian đến nay, xen khởi rối
rắm khó được một mối, do đó gọi là lông, tóc.

Cám vỏ: Như Vô minh
vọng tưởng, lại chấp chặt nói rộng nên chỉ được danh tướng bên ngoài (vỏ) mất đi tướng thật hạt gạo, do
đó lấy làm dụ.

Tro than: nghóa
là ưa thích pháp nhỏ, khởi tâm Nhị thừa, nếu căn lành bị đốt cháy ở đây thì trở về
với than, tro, không mọc được cành,
lá, hoa, quả đại bi, vì
thế dùng làm ví dụ.

Khắc xương: nghóa là từng đối với chúng
sinh làm các việc
không lợi ích, hoặc phạm các luật nghi lặt vặt, đây là nghiệp chướng còn
thừa, oán đối đời
trước của sinh tử trong quá khứ, do đó gọi là Cốt.

Gỗ mục: nghóa là loại không muốn
biếng nhác, không thể gầy dựng tài năng để thành bậc Thầy.
Lại Văn phạm gồm có nghóa gốc
cây trụi, nghóa là từ
xa xưa đến nay, đối với các phiền não đã từng gây ra, các loại cỏ
(phiền não, hoặc nghiệp)
sâu chắc khó có thể nhổ bỏ, do các nghiệp quá khứ như thế, chứa đựng trong tâm địa, khi nhất tâm
hành đạo việc ma dễ nổi
lên, cho nên phải chọn lựa chuẩn bị sẵn, nếu nhiều không thể chọn lựa thì nên bỏ đất này riêng đi tìm chỗ tốt đẹp
khác. Các loại trùng
độc, sâu, kiến, bọ hung: dụ cho các thứ phiền não
hiện hành. Sâu kiến dụ
cho Si, bọ hung dụ cho Tham; trùng độc dụ cho
Sân; loài này rất nhiều dụ cho tùy phiền não, những loài trùng nhỏ dụ cho vô lượng
sự hiểu biết
sai lầm,
Quán những loài này đều có
Phật tánh, càng phải giữ gìn chớ làm dứt mạng
sống của chúng, chỉ nên tìm cách đuổi
đi, không để cho cản trở
sự hành đạo, không làm ô ế Mạn-đồ-la mà
thôi, nếu muốn cho Đạo
tràng rất thanh tịnh, một trăm sáu mươi thứ cấu nhỏ
thượng trung hạ đều phải chọn lựa không còn, cho đến quán đảnh
trong đất không tốt sạch
thì đều phải lựa bỏ đi, mới gọi là rốt ráo sạch.

Kinh chép: Gặp ngày tốt, ngày định thì phân ra chấp túc trực, thảy đều tương ưng, trước giờ ăn gặp việc tốt lành: cát
tường tướng:
nhân việc chọn đất
thuận tiện nói chọn chi phần “thời”. Hễ chỗ làm
pháp sự đều phải khế hiệp với nghóa “thời”,
nay sắp chọn sửa đất này, cho nên vào ngày tốt thì kính báo
Thần đất, các pháp
sự khác lệ theo đây
có thể biết. Ngày tốt:
Nghóa là tác pháp thường dùng phần trăng sáng, trong đó các ngày mồng một, mồng ba, mồng năm, mồng bảy, mười ba đều
là ngày tốt có thể làm
Mạn-đồ-la. Lại trong tháng, ngày mùng tám,
ngày mười bốn, ngày
mười lăm rất tốt, vào các ngày này thường tụng
niệm, cũng nên gia công.
Ngày định:
Lịch pháp ở phương Tây tính chung tháng thiếu hiệp với ngày nào, nếu tháng thiếu ở trong phần
sáng trăng thì tháng kia ngày mười lăm tức là thuộc về phần tối trăng, không thể dùng.
Lại lịch pháp tính chung
mức độ đi song song nhau của mặt trời, mặt trăng,
thường làm ngày mồng một, đều hiệp một tháng
thiếu, một tháng đủ.
Nhân vì mặt trăng, mặt trời khi đi
song
song nhau lại còn
có nhanh chậm, thỉnh thoảng vượt qua
sự
song
song có khi không kịp
song song, vì thế quyết định đầu tháng hoặc tiến, lùi một ngày,
định nửa tháng hoặc ở ngày mười bốn hoặc ngày mười lăm, tóm lại, trăng rằm chính là
khi tròn đầy, trăng nửa vầng chính là khi như cây cung, cũng là ngày tám,
chỉ cần lấy đây làm
điểm quan trọng để y theo, liền quyết định được
ngày. Thời phần: lịch
pháp phương Tây ngày đêm đều có ba mươi thời,
mỗi thời đều có tên
gọi riêng, như ban ngày thì tính lượng bóng dài,
ngắn, thời nào làm việc
thì tốt, thời nào thì xấu, thời nào làm việc
quân bình, mỗi mỗi thời đều có loại hình. Túc
trực, nghóa là hai mươi bảy đêm.

Chia khắp một
ngày làm mười hai phòng, giống như mười hai lần ở trong đây, mỗi lần đều có chín chân,
vòng quanh một ngày có một trăm lẻ tám chân, mỗi đêm đều được bốn chân, tức là mặt trăng đi
được một ngày, trải qua hai mươi bảy ngày, tức là mặt trăng đi được một vòng nương vào lịch để tính, trăng ban đêm, tức là đêm thẳng đến ngày.
Đêm có thượng, trung,
hạ, tánh có cương, nhu, động, tịnh khác nhau, pháp
sự làm ra cũng phải
thuận nhau.
Các chấp: Chấp có chín thứ tức là bảy
sao: nhật, nguyệt, thủy,
hỏa, mộc, kim, thổ và La-hầu, Kế Đô, cộng
thành chín chấp. La-hầu
là thần nhật thực, nguyệt thực giao hội. Kế Đô dịch đúng là kỳ tinh, nghóa là
sao chổi, trừ hai chấp này ra, bảy
sao kia cùng
lần lượt
thẳng đến ngày. Tánh kia cũng có thiện ác; như trong lịch
Ấn- độ nói. Thực tiền:
Ngày, đêm đều có ba thời, tiền thực (buổi sáng)
có công năng làm tiêu
trừ tai họa, thời gian buổi chiều (mộ gian) có công năng tăng ích, ban đêm có thể làm việc hàng phục; nhập
Mạn-đồ-la quán đảnh
tương ưng với tiêu trừ tai họa, cho nên nói tiền thực.

Ngộ thiện cảnh giới ý: nghóa là khi tác pháp hoặc khi ở trên đất; hoặc giữa hư không, có các tướng kỳ lạ
như sắc, thanh…
Trên đất: nghóa là hoặc gặp
đồng nữ, cầm năm thứ bình ngưu vị, hoặc bình nước
thơm, hoặc cầm vật đồng loại với luân ấn… hoặc
là vật trong thế gian tôn kính trên hết, hoặc vật đựng đầy gạo trắng…
sạch
sẽ đầy đủ, hoặc
mặc y phục trang nghiêm
tốt đẹp, hoặc nói các lời tốt lành tương
ứng, đều là tướng
thành tựu. Hư Không: nghóa là bỗng nhiên thấy mây
làm khí tốt, mây năm
sắc, khí trời đất hòa hợp, hoặc có cầu vồng
sáng đẹp thường ở giữa hư không, chẳng phải thời mà thấy, hoặc có hình màu
đỏ bay đi như hộ-ma thành
tựu, hoặc bên mặt trời thấy có năm màu,
hoặc làm hình người như
an trụ trong vắng lặng hoặc ở giữa hư không có
âm thanh hay, hay ho kỳ
diệu, như bạch hạc, chim công, uyên ương,
hồng nhạn (nông, két),
tiếng hót véo von êm tai, mọi người đều muốn
nghe, các tướng như thế đều thành tựu.

Vì sao phải thuận theo thế đế? Vì nghóa thù thắng
Mạn-đồ-la nhiệm mầu vắng lặng, người tâm trong
sáng hoàn toàn còn khó
tin nhận, huống chi người
có tâm hoài nghi lo sợ ư? Cho nên người cứu độ, từng học tập bốn bộ
sách
Vi-đà biết các kỹ nghệ, nếu thấy tạo
Mạn- đồ-la mà thời phần
sai lầm, thì có thể thuận theo
sự nghiệp thế
gian mà làm phương tiện
gia trì, đem A-xà-lê khéo chọn thời tốt lành,
cùng tương quan với Chân
ngôn bản thệ pháp nhó, để làm gia trì được xa lìa các chướng. Lại nữa,
các môn thế đế đều là ngọn cờ của pháp giới.
Cái gọi là lương nhật thần: ý,
là vào buổi sáng sớm, tâm Bồ-đề gặp điều tốt
đẹp, A-xà-lê hạnh
sâu xa trụ
trong Du-già, quán
sát người muốn độ, vốn khi bắt đầu trồng gốc lành, vừa lâu vừa xa, nhân duyên thuộc về ai?
Từ đâu khởi việc? Như hành giả khi mới phát tâm, hoặc nhân thấy
Phật nói pháp, hoặc thấy thần biến, hoặc thấy các việc khổ đáng
thương, hoặc đối với
Thanh văn, duyên giác, Bồ-tát mà phát Đạo tâm, các
căn cơ giác ngộ khác
nhau, hoặc trong thời như vậy tâm Bồ-đề có năng
lực vắng lặng, hoặc thời như vậy có năng lực tiến lên, hoặc thời như vậy có năng lực mạnh mẽ, thuận theo các thứ
Tất-đàn phương tiện mà kiến
lập thì công phu không
huống mất và không sinh ra các chướng ngại.
Định Nhật: nhật (ngày) dụ cho thân
bổn tôn; nguyệt: dụ cho tu
tập hạnh Du-già, do trăng
định tâm của hành giả, hoặc lúc sáng lên,
hoặc lúc tối lại, hoặc
phát đi quá nhanh, hoặc phát đi quá chậm, hoặc
vượt qua con đường
trung, hoặc không kịp trung đạo, đến nỗi khiến các căn cơ giác ngộ cũng
có thừa, thiếu, như chiếu theo lý thường thì định có thể đến duyên nào, trong thời nào phải nên kiến lập?
Nhưng duyên cảnh
có sự thay đổi, hoặc chưa đến thời, xứ lại
thuần thục, hoặc quá thời, xứ
này mới thuần thục, như
thế tùy thời gian mà thay đổi, đều phải khéo
biết, vì thế gọi là định nhật.

Thời phần: y theo mỗi Địa của hành giả, tự có mười tâm,
mỗi tâm này đều có
nhân, gốc quả, hiệp thành ba mươi tâm. Trong ba
mươi mâu-hô-lật-đa này, cũng nên xem xét kỹ càng, phân biệt chọn lựa, thời nào có thể chiết phục được phiền não, thời nào có thể làm cho công
đức thêm lớn, lợi
ích, thời nào phải thuận theo trung đạo tâm yên lặng
mà trụ, đó gọi là
hiểu đúng tướng của “thời” vô cùng tỉ mỉ.

Túc trực: là người tu hành trăng Du-già đã có liên quan với
duyên, cảnh, ở trong tất
cả duyên cảnh, đều thấy tâm tánh, như ban đêm
bày ra hình tượng của
các loại, tuy khác nhau nhưng đều sáng tỏ, giống
như trăng đi qua hai mươi
bảy đêm, do đêm đã trải qua tốt xấu khác nhau nên khiến người ngắm trăng cũng lại khác theo, như
sao Ky ưa gió, trăng đi vào
sao Ky thì gió nổi,
sao
Tất ưa mưa, trăng đi vào
sao
Tất thì mưa xuống.
Hạnh Bồ-đề hạnh cũng giống như vậy, gặp duyên đối
cảnh thế lực khác nhau,
khiến chiết phục, nhiếp thọ đến hạnh vắng lặng
hay thực hành tùy theo
phương tiện xoay chuyển, nếu A-xà-lê có thể quán
sát sâu xa căn duyên hiểu biết việc đó, gọi là
khéo quán túc trực.

Chín Chấp: Tiếng phạm
là Phiếu-hà, nghóa là chấp trì (cầm
nắm), A-xà-lê phải quán
sát lực tay của tâm kia, có thể nắm giữ việc gì thì mật ấn truyền trao không đến nỗi
luống uổng.
Như Kim cang tuệ ấn của
các Đức Phật, chỉ có tâm Kim cang của
Bồ-tát mới có thể giữ gìn được,
nếu trao cho người ở Địa
thấp thì danh từ chín Chấp, Bảy sao không
tương ưng. Căn cứ trong
cửu chấp: Nhật là dụ gốc tâm Bồ-đề thanh tịnh,
tức là tự thể của
Đức Phật Tỳ-lô-giá-na. Nguyệt: là dụ cho
hạnh Bồ-đề, ngày mười lăm trăng
sáng các hạnh đều tròn đầy, dụ cho
Bồ-đề thành tựu, ngày mười lăm trăng tối các hạnh đều cùng tận, dụ cho
Bát Niết-bàn, khoảng giữa và
khi lên xuống, dụ cho năng lực
phương tiện, phải biết đã nhiếp vào
Bách tự minh môn.
Sao Thổ giữ trong thai tạng, Thủy diệu giữ phía hữu,
liên hoa quyến thuộc, sao
Kim giữ bên trái Kim cang quyến thuộc. Mộc giữ
phương tiện trên quả đức
Như lai, sao Hỏa, giữ phương dưới là
các Minh đại lực. Lại nữa,
năm chấp như thế, tức là giữ năm mầu Tô-đa-la. Thổ: là tín; Mộc: là Tấn;
Kim là Niệm:
Thủy là định;
Hỏa là Tuệ.
Còn hai chấp kia,
La-hầu đứng đầu về ngăn che,
sao Tuệ đứng đầu về thấy không
tốt, cho nên không thẳng đến ngày.
Phần đầu ngày như tâm thanh tinh hiện ra rõ ràng, phần giữa ngày như các hạnh phát khởi, phần cuối ngày như muôn đức đã
đầy, công hạnh dần dứt;
phần đầu đêm như tự chứng Địa trụ Đại
Niết-bàn, phần cuối đêm
như nhớ nghó thệ nguyện xưa khởi năng lực gia trì,
đến cuối thì trở lại
đầu, xoay vần không cùng tận. Thể mặt trời thì một
mà thời phần bốn Châu
đều khác. Nay ý Mạn-đồ-la này, muốn khai phát mặt trời tâm Bồ-đề, cho nên lấy thời tiền thực.
Gặp cảnh giới lành là tâm vô tướng, vô cảnh giới, không phải hữu vi, vô vi, Phật dùng
năm nhãn quán sát kỹ
càng, cũng không thể thấy tướng mạo của kia, nhưng cũng có tướng các thứ gốc lành
phát sinh, có thể biết được, nếu
A-xà-lê thấy chân đế
này thì hiện tại tự sẽ thông đạt, nếu chưa thấy
đế thì phải ở trong
Tam-muội quán
sát cảnh giới kia, hoặc khi thấy kia tu
hạnh sáu Độ, các thứ
sáu Tế không thể gây khó khăn, cản trở, hoặc được các bậc Thánh khen ngợi cho đến thọ ký Bồ-đề, hoặc như trước các tướng
trong Tam-muội hiện ra rõ
ràng kỳ lạ có khác với bình thường, y theo
nhân quả có thể dùng ý
mà đắc, cho đến chỗ Phổ môn nhiếp nhau, cũng đều có thể biết.

Kinh chép: Trước phải
đảnh lễ tất cả Như lai, dùng kệ này
kính phát địa thần:
A-xà-lê sắp muốn kính phát Địa thần, trước vận tâm
tư duy, thân Tỳ-lô-giá-na
Vô tận trang nghiêm khắp cả pháp giới, tất cả Như lai trong ba đời
mười phương, cũng giống như vậy, mỗi thân
vô tận trang nghiêm trùm
khắp pháp giới, từ địa vị Thập trụ cho đến
Bồ- tát Sơ địa, phần
chứng thân trang nghiêm, vô lượng, vô biên đầy khắp pháp giới không có kẻ hở, như dầu trong hạt mè. Phải quán thân này đến trước khắp tất cả
Thánh chúng, đem ba nghiệp
thanh tịnh, chí
thành đảnh lễ, do nhân duyên này được vô
lượng phước, liền phải đem
tâm Vô đảo thí cho đệ
tử kia, nguyện không có chướng mạn, sớm thành Vô
thượng Bồ-đề, kế đó phải nói kệ kính phát Địa thần.

Như Đức Phật Thích-ca Mâu-ni, khi mới ngồi Đạo tràng, nói
với Ma vương rằng, ông
nhờ đời trước thực hành Nhất vô tận thí, nay
được thân Tự tại
thiên chủ, nhưng ta từ vô lượng kiếp đến nay, tu đại Bố thí như thế không thể đếm xiết, cho
đến thân, thịt, tay, chân cũng không hối tiếc,
làm sao so sánh sự hơn kém với ta được?

Ma nói: Việc
ta làm phước ông đã làm chứng, còn nghiệp phước ông làm người nào
sẽ chứng minh? Nếu không có người chứng minh
tức là rơi vào chỗ
thua. Bấy giờ, Bồ-tát duỗi thẳng tay phải hướng xuống đất nói lời chân thật: Xưa ta ở trên đất này hành
đạo Bồ-tát, làm
các việc khổ hạnh khó
làm có Thần đất chứng biết, phải biết ngón tay
này chính là thân mật
ấn. Bấy giờ, vô lượng thần đất từ dưới đất hiện lên, bày nửa thân mình để làm
chứng minh,
Ma vương, quân chúng
do đó mà lui tan.

Nay, A-xà-lê
muốn giúp đệ tử không lâu nối tiếp địa vị Như
lai, cũng dùng ấn này để
kính phát Thần đất. Lúc ấy, Thần đắt vui
mừng nghó rằng, nay đệ
tử này mới có thể kiến lập việc nhân duyên lớn,
để đem giúp đỡ chúng
ta khiến không có phiền não tổn hại, mà được
cảnh giác. Ta nên phương
tiện giữ gìn, cũng giúp cho lìa các nghiệp ma,
nhờ năng lực các duyên
này, liền khiến đất này đồng với Kim cang. Kệ
A- lợi-sa đã nói gọi
là Tự nhiên thành tựu Chân ngôn.
Nếu khi tác pháp, phải tụng bản Phạm, nay ghi chép đầy đủ;
tụng bảy biến, tay phải
năm luân ấn xuống đất.
Đát văn đệ vi
sa ngật tỷ bộ đa tứ, dịch là trời đích thân giúp đỡ
ông. dắt.

Tát ma bột đà nẵng dó nan, dịch là, các Đức Phật làm vị thầy dẫn

Triết ly dạ noa dã vó thế sát số: dịch là, tu hành hạnh thù
thắng. Bộ di ba la mật đa tố giả: dịch là Tịnh địa Ba-la-mật.

Ma la tắc niên dã tha hào nạn, dịch là, như phá các ma quân.
Xá ngật dã tăng hệ noa đá dó na: dịch là Thích Sư Tử cứu thế.

Đát tha ngân
ma la nhược duyên ngật phiếu đỏa, dịch là ta cũng

hàng phục ma.

Mạn đồ la lệ khư miệu ngân: dịch là Ta vẽ Mạn-đồ-la.
Ý kệ trước
báo với thần đất rằng: Thiên nữ đích thân giúp đỡ ông và mặt đất này, đã từng cúng dường gần gũi các Đức Phật, vị
Thầy dẫn dắt (cho hàng trời
người) tu hành hạnh thù thắng, các đất đều sửa
sang sạch sẽ, các độ
đầy đủ thanh tịnh, và các thứ công đức khác, như
trong Ma-ha Bát-nhã nói
rộng phương pháp rõ ràng, vì thế nói là vân vân.
Ở đây giải thích bài kệ mỗi câu năm chữ vì Cú không thể còn
đủ, nhưng trong Địa
Ba-la-mật, cũng đã chứa đựng các đức này.
Tiếp đến là kệ trình bày lý do, ý nói lời thành thật để khởi báo. Như ngày
xưa, Đức Thế-tôn ở
tại Bồ-đề Mạn-đồ-la, khi hàng phục các bọn Thiên ma

thì ông ở trong Đại hội hiện làm
chứng minh, do vậy
Thế-tôn hiệu
là Thích-ca
Sư Tử, có thể đi trong thế gian một mình để giúp người
không lo sợ. Nay ta cũng muốn theo việc làm của Đức Phật, nối tiếp
sự
nghiệp Như lai, vì thế cho nên vẽ
Mạn-đồ-la này. Ta tuy chưa được tất cả
đồng với Như lai, nhưng
nhờ ba mật được Đức Phật Tỳ-lô-giá-na gia trì, nên cũng có thể hiện làm thân Phật, nhóm họp khắp tất cả đại hội
Mạn-đồ- la, vì thế nay
ông cũng phải hiện ra làm chứng minh, khiến các
chúng ma quân không phá hoại.

Lại nữa, Địa thần là
Thiên nữ, Nữ nghóa
là Tam-ma-địa, tức là Thế-tôn Đại Nhật, giữ gìn tâm địa
Tam-muội của tất cả
chúng sinh,
như tướng thật Thế-tôn,
ngày xưa ở tại Bồ-đề Mạn-đồ-la khi hàng phục
Vô minh trụ địa, Ma vương và đại chúng nhiều như
số cát, bụi, dùng
tay Bát-nhã ba-la-mật
thường duỗi năm lực, xét tâm địa của tất cả
chúng sinh, khi ấy dùng
Tam-muội hiện ra làm chứng minh, thế nên vô lượng
chúng sinh và bốn thứ ma quân đáng độ, do đây
lùi tan, vì thế hiệu là Tịch
Nghiệp Sư Tử, có khả năng dùng thần thông tự tại cứu
giúp thế gian. Nay ta cũng muốn làm cho tâm địa đệ tử
ngay thẳng, vẽ thành
đại Bi Mạn-đồ-la, ông
cũng phải làm chứng minh, giúp hàng phục bọn Tứ ma.

Lại nữa, dùng tự môn giải thích
A-lợi-sa này thì có vô lượng
nghóa, nhưng điểm quan trọng nhất của
Tông kia, chính là trong chữ Tha.
Tiếng Phạm Đạt-đa nghóa là như, chữ đa kéo dài ở giữa tức là mang thanh A, vì tất cả pháp vốn
bất sinh, giống như trong tướng thật không thêm
không bớt, liền dùng
nghóa này khởi báo tất cả địa thần. Khi người ấy tụng
kệ nên hai gối sát đất,
quỳ thẳng dùng tay trí tuệ duỗi năm luân kia,
bàn tay bằng phẳng đặt
trên đất, mới tụng kệ A-lợi-sa này, bảy lần ấn
gia trì bảy biến.
Đây gọi là chân ngôn ấn tương ưng.
A-xà-lê nói: khi muốn tu
pháp này, trước dùng
Tam-muội-da tự tánh pháp giới Kim cang để gia trì tự thân, đều như trong pháp cúng dường đã nói, dùng
Tự môn La, tự
thanh tịnh tâm địa và đất
trong đạo tràng này rồi, ở trong Du-già, trước khởi Phong luân
bán nguyệt, dùng ha tự gia trì, kế đến khởi Thủy luân
phược tự gia trì, tiếp
theo khởi Kim cang địa luân, dùng A tự gia trì, xét
kỹ tất cả tên rõ ràng tương ưng, khó điều hòa
tâm và hơi thở, một hơi tụng
tự môn A nối nhau không
dứt quãng, hết hơi thở lại rồi lại tụng tiếp,
hoặc một hơi, hoặc ba hơi, cho đến khiến có sự xúc
chạm, do tất cả
duyên, phương tiện như
thế liền nhập Tam-muội, đợi đến khi thấy Đại hội
các Đức Phật, Bồ-tát bí mật
trang nghiêm, hoặc thấy các tội lỗi ở trong

ngoài, giữa địa.

Kinh chép: Dùng hương, hoa…
cúng dường: không những
cảnh phát mà thôi, lại
phải dùng các thứ hương, hoa, đèn cúng… cúng dường các Đức Phật khắp mười phương và thần đất, nhưng trong đất này có
ba thứ: nghóa là dùng Tự
môn La, trừ sạch tâm địa mình, tâm địa đệ tử
và đất đạo tràng, đều
dùng tự môn A giữ gìn khiến thành Kim cang, nếu căn cứ vào bí mật mà giải thích về nghóa cúng dường thì nghóa cũng giống như vậy.
A-xà-lê dùng tâm
Bồ-đề thanh tịnh và các thứ công đức, hồi hướng tri ân
Nhất thiết trí, tức là cúng dường tất cả các Đức
Phật và vị giữ đất trong
pháp giới, bố thí công đức này cho đệ tử, giúp đỡ
thành tựu nhân duyên
Phật, tức là tâm đệ tử cúng dường tất cả các Đức
Phật và vị giữ đất trong pháp giới, nếu phải trang nghiêm đạo tràng
Kim cang này thì liền đem
pháp cúng dường tất cả các Đức Phật trong
mười phương pháp giới,
cúng dường xong, lại nên quy mạng tất cả Như
lai, so sánh có thể biết.

Kinh chép: Sau đó
sửa
sang đất, như kia
sẽ lần lượt đầy đủ
các đức, nghóa là hễ
muốn tạo Mạn-đồ-la thì trước phải tác pháp như
vậy, mới đào đất chọn
sửa, đất cũng gồm ba thứ nghóa: Giải thích cạn
lược, sâu kín và cả
cạn lẫn sâu, cho đến lần lượt đủ các chi phần
như kinh đã nói do đó nói phải
đầy đủ các công đức.

Bấy giờ, Kim
cang thủ vì muốn phát minh ý chỉ sâu kín của Như lai, để dứt trừ tâm nghi ngờ của đệ tử đời tương lai, đầu mặt lạy
dưới chân Thế-tôn, mà
nói kệ rằng: Phật pháp lìa các tướng, cho đến
không thuận pháp đúng
đạo: nghóa là ta đích thân theo Phật nghe tướng thật các pháp xa lìa tất cả các tướng, pháp Phật an trụ trụ ở pháp vị,
hoặc Như lai ra đời, hoặc
không ra đời, thường trụ vắng lặng không thể
suy nghó bàn luận, không phải
suy lường phân biệt mà có thể hiểu,
cũng không thể dùng pháp
đong lường, thí dụ mà hiển bày được. Nếu pháp tướng thường như vậy thì không phải do các Đức
Phật làm ra, huống
chi các tướng hữu vi có
thể nhóm họp mà thành ư? Vì sao bậc Đại tinh tấn là trời trong các trời, nay mới nói
sự tướng hữu vi như chọn đất tạo
đàn… này? Cho đến lần
lượt hành pháp chân ngôn, khiến người tu hành,
sắm các vật cúng dường như hương, hoa… miệng theo
sự giác quán nói
rằng, thân bắt chước
oai nghi tay bắt ấn, tâm duyên sắc mặt, hình dáng,
địa vị của bổn tôn, đã
là hữu vi hữu tướng, đâu thể chân chánh thuận
theo đạo của pháp nhó vô
vi vô tướng. Cúi mong Đức Thế-tôn khai phát
lý thú sâu xa trong đó,
để dứt trừ lời nói vọng chấp và lòng nghi ngờ
chê bai của thế gian.

Bấy giờ, Bạc-già-phạm trở xuống,
Thế-tôn dùng kệ đáp
rằng: Trước hết nói
người khéo nghe tướng của pháp: vì tướng thật các pháp nghóa
sâu
sắc khó hiểu, vì thế dạy bảo khéo nghe.
Pháp thường vô tánh từ các
duyên sinh, tức là tướng ba tâm vượt các lời nói rộng, ông
lại muốn ở chỗ nào mà
tìm cầu pháp vô tướng vô vi? Do đó câu tiếp theo nói: Pháp lìa phân biệt và tất cả vọng tưởng… Nếu hiểu rõ các pháp vốn không có tướng như thế thì
soi thấy tướng thật của tâm, từ bắt nguồn đến nay thường tự
bất sinh, bấy giờ tất cả
nghiệp thân, miệng, ý đều như hư không không thể cùng tận, vì thế nói ta thành
Tối chánh giác,
rốt ráo như hư không,
nhưng tất cả ngu đồng, phàm phu, vì không biết
như thật, tà kiến điên
đảo, vọng chấp các cảnh giới.
Cái gọi là thời phần, các tướng mạo… tham muốn vô minh che
lấp, thường bị nước
ái thấm nhuần, vô minh che lấp. Nếu ta xả bỏ
phương tiện, thẳng vì
chúng sinh nói pháp tự thể như thế, họ làm sao hiểu ngộ mà có thể gắng
sức tiến lên, do đó ý bài kệ tiếp theo là nói về ý
lập giáo, rằng vì độ
họ, nên tùy theo phương tiện mà nói. Ý Đức Phật
dạy: Vì pháp tướng sâu
xa của ta không thể giảng nói ngay được, nên
dùng năng lực phương
tiện, phó thác cho Mạn-đồ-la đầy đủ duyên chi
phần này, khiến người
nghiệp nhẹ, gá tâm hữu Địa, chỗ làm bất không,
đây chính là nhờ Phật
gia trì, gồm được quán sát mười Duyên Sinh Cú, có khả năng bất động tướng thật mà thần thông dạo chơi. Quán khắp tất cả
Thiện tri thức, trang nghiêm tất cả cõi nước của các Đức Phật,
không muốn cho những
người tu hành buông bỏ các hạnh, trụ trong vô
minh, lại không để cho
chấp trước các hạnh, trú trong hữu tướng, vì thế nói, tuy nói thời phương tạo ra nghiệp, mà thật
sự không có thời,
phương, không tạo không
tác, tất cả các pháp kia, chỉ trụ trong tướng thật.
Nếu tất cả pháp hữu vi thảy đều trụ trong
tướng thật, há được như
người ngu kia, hoặc muốn chạy trốn hư không, hoặc muốn tham đắm hư
không hay sao?

Lại nữa, A-xà-lê, trong đây nói rộng về ví dụ ba xe trong
kinh Pháp Hoa, như các con
của trưởng giả thơ bé thiếu hiểu biết, dù
dùng các lời khéo léo
khuyên bảo, muốn cho chúng ra khỏi nạn lửa, nhưng cuối cùng không thể được.
Bấy giờ trưởng giả quán thân tâm của chúng chỉ tham muốn vui chơi, liền phương tiện bảo rằng: Nay ở ngoài cửa
này có ba thứ xe đẹp,
các con hãy ra lấy để tự vui chơi.

Lúc đó, các người con vì nghe nói dạo chơi, hợp với ước
muốn của họ, lòng đều
mạnh mẽ tranh nhau mà ra, và những người ấy
được xe báu trang nghiêm
bậc nhất, mới không phải chỗ của họ mưu tính trụ
tâm. Pháp
môn Mạn-đồ-la này cũng giống như vậy.
Như lai đem nhân duyên
sự tướng thế gian, ví dụ
so
sánh
với khuôn mẫu pháp giới
không thể suy nghó bàn luận, để cúi xuống
theo bắt các căn cơ của
chúng sinh, nếu có thể chịu nắm giữ, liền có thể
tín giải Phổ môn tinh tấn
mạnh mẽ tu hành cho đến khi được Tam mật che chở, khi tự thấy tâm rõ đạo, mới biết các thứ danh ngôn đều là mật
hiệu của Như lai, cũng
không phải cái mà người thường mưu tính.
Như nói ba tháng trì tụng, mới là tánh tịnh tròn
sáng trong ba chuyển
phương tiện, đâu thể làm chín câu để hiểu ư? Lại như Đức
Phật Bảo Tràng ở
phương Đông, chính là nghóa bắt đầu phát tâm
Bồ-đề thanh tịnh, đâu được chỉ
làm bốn phương để hiểu. Lấy đây để so sánh thì
các pháp môn khác, đều
thể dùng ý hiểu rõ, do đó mới thật không có
thời phương, cho dến chỉ
trụ trong tướng thật.

Lại nữa, lòng từ bi lớn lao vô hạn
của Thế-tôn, thương xót các chúng
sinh đời vị lai căn độn
chướng nặng, không thể liền
vào pháp giới. Ở trong kho bí mật này, dùng phương tiện xoay chuyển tổng
trì còn cả phương tiện
cạn, lược, nếu ở trong sự tướng tư duy tu tập,
cũng thành Tất-địa thế
gian, công đức không luống uổng, ba mật thầm
giúp cuối cùng thành quả
Phật; cho nên bài kệ sau nói. Lại nữa,
này Bí Mật Chủ! khi đến đời đương lai, các chúng
sinh trí tuệ thấp kém, do
si ái tự che lấp, chỉ nương vào hữu tướng, thường
ưa thích đoạn, thường,
thời, phương tạo thành nghiệp, các tướng thiện,
bất thiện, mù tối mong
cầu quả vị, không biết đạo này vì độ họ, nên
thuận theo phương tiện mà
nói. Vì thế nên người truyền pháp, phải khéo biết căn duyên, lại biết phân chia pháp môn, nên tùy bệnh cho thuốc chớ
để sai lệch căn cơ, nếu người
chấp tướng, mà liền vì họ nói
nghóa “không” sâu xa, thì khiến họ
sợ hãi, nghi ngờ tăng thêm
sự bất tín. Nếu người
lợi căn trí sâu, mà
trao cho pháp môn cạn lược thì họ cho là không thuận với Chánh đạo vô vi, mà
sinh khinh lờn ngạo mạn. Đối với người đã không có lợi ích, thì mình cũng phạm
Tam-muội-da vì thế cho nên
trước an trụ trong Du-già
quán sát ngọn, gốc nhân duyên kia. Khéo hiểu biết rồi, phải quán xét ý tạo quyền bày thật trong câu vấn đáp này, phân tán nhập vào tất cả các pháp môn phương tiện để dạy bảo truyền trao thì
có thể lợi ích rất
nhiều, cho nên không sinh chướng nạn.

Kinh chép: Này Bí Mật
Chủ! Trong nơi chốn đã nói ấy, tùy
theo trong mỗi địa sửa
sang cho vững chắc, lấy Cù-ma-di và
Cù-mô-đát-la chưa rơi
đến đất, trộn nhau bôi lên, sau dùng hương hoa chân ngôn
sái tịnh; như trong “giáo”
đã nói. Hễ tạo Mạn-đồ-la, trong bảy ngày phải

xong. Ngày đầu
tiên, A-xà-lê phải trụ trong tự tánh Đại nhật Như
lai, sau đó khởi báo
thần đất, phương tiện nghiêm thân đều như trong
thứ tự cúng dường đã
nói. Khởi báo rồi, liền dùng Bất động tôn chân
ngôn giúp thêm. Sau đó,
đào đất đúng như pháp chọn sửa, kia trước nên
đào trong lòng chừng một
khuỷu tay. Chọn xong lại lấp trở lại, nếu lấp đầy còn dư là
bậc Thượng, như cũ là bậc trung, không đầy là bậc hạ, như
thế lần lượt trừ các
lỗi rồi. Sửa sơ chỗ đất đào, lấp lại qua loa, dùng
nước tiểu bò tưới
lên cho bền chắc, bằng phẳng giống như bàn tay.

Sau dùng Cù-ma-di, Cù-mô-đát-la hòa hợp lấp chỗ hở, nếu
giải thích cạn cợt qua
loa thì đây là phân và nước tiểu bò, vì bắt
chước theo phong tục ở phương này cho là
trong sạch. Theo giải thích
sâu thì
cù: nghóa là hành, do
nhập tự môn A là các pháp vô hình. Ma: nghóa là Ngã; Di nghóa là Thừa.
Vì sao các pháp vô
hành? Vì tất cả pháp
ngã không thật có, nếu không có ngã thì không có
chỗ nương và người
nương, ấy mới gọi là Đại thừa, Cù-mô nghóa giống
như trước đã giải
thích. Đát-la nghóa là như như, xa lìa bụi nhơ, tức là
thực tướng của tâm.
Nếu hành giả có khả năng sửa sang tâm thanh tịnh như thế thì có thể thanh tịnh rốt ráo lìa các
chướng ngại; hễ chọn đất
sửa sang thì phải biết
phương phần của nó, tức xuyên qua trong lòng
Mạn- đồ-la sâu khoảng một khuỷu tay, để thành xong các việc chân ngôn,
gia trì ngũ bảo, năm thứ hạt và ngũ được.

An trí trong
đó, trừ bỏ dơ bẩn… như trong pháp cúng dường
nói. Nếu giải thích sâu
xa tức là an lập báu ngũ trí trong tâm Bồ-đề, có
thể khởi sinh năm thứ
mầm lành, dứt trừ năm thứ tội lỗi, cho nên nói
năm thứ hạt, ngũ dược. An trí như vậy xong, lại còn xoa vật
sạch cho
thật ngay thẳng, phải lấy
bình muốn quán đảnh, đem đựng nước sạch, chớ cho quá đầy, xen vào các hoa quả, đặt giữa
ngũ bảo, cốc, dược,
chôn đặt ở chỗ quý.
Từ ngày thứ ba sau khí đặt bình, mỗi ngày phải ba
thời, tụng biện sự
chân ngôn một trăm lẻ tám biến gia trì vào bình này,
sau đó làm các việc khác.
Cho đến tối ngày thứ tư,
sau dùng hương thủy chân ngôn gia
trì nước hoa, hoặc một trăm lẻ tám biến cho đến ngàn biến,
sau đó
mới sái tịnh. Chân ngôn ấy là: Nam ma tam mạn đa bột đà nẫm ha bát la đế mê già già na tam mê tam ma đa nô yết đế bát la (ra) ngật lật (phiếu) để
vi du (thâu) đệ dạt ma đà
đỗ vi thú đạt nhó tóa ha.

Câu đầu quy mạng khắp các Đức Phật, như ba thân Đức Phật
Tỳ- lô-giá-na trùm khắp tất cả mọi nơi, tất cả Như lai trong mười
phương ba đời, cũng giống như vậy, đều cũng đem tâm trùm khắp, tất cả quy mạng

xong, sau đó
nói chân ngôn này, muốn khiến cho các Đức Thế-tôn này không vượt qua bản thệ, cùng gia trì mà làm
chứng minh.
Các chân ngôn dưới so sánh
như vậy, không giải thích rộng nữa.
Trong câu thứ hai, ban đầu lấy thể tự môn A làm thể của
chân ngôn, cái gọi là
chữ hạt giống. Các tự môn khác, đều để trang
nghiêm chữ này. Vì tự
môn này chính là nguồn gốc tâm Bồ-đề, nay đã làm
đại bi tạng Mạn-đồ-la
chúa, trước dùng nước thơm sái tịnh, đều là sửa tâm địa như thế, khiến xa lìa các
sự dơ bẩn. Nếu nói về cảnh bên
ngoài, cũng là giữ gìn
tâm địa kim cang, thế nên các chữ khác đều làm
thành tựu “tự” môn này.
A tự nghóa là tất cả pháp vốn
bất sinh; kế nói chữ Ba-la, Ba là Đệ nhất nghóa đế;
La là trần, dùng tất cả chữ đều nhập tự môn A, tức là
bụi nhơ xưa nay bất sinh.
Bụi nhơ xưa nay bất sinh, chính là Đệ nhất nghóa đế có chỗ nói là
Tâm Bồ-đề thanh tịnh, kế là chữ Để, chính thể là
tự môn Đa, do mang âm
thanh Tam-muội nên chuyển làm Để.

Để nghóa là
tâm, cũng là nghóa như như, như như trong tướng
như thật của tự tâm,
tức là tâm Bồ-đề thanh tịnh, tâm Bồ-đề thanh tịnh đối với các pháp đều không đắm nhiễm thì gọi là
Tam-muội Liên hoa. Người trụ trong
Tam-muội đó, cho đến tướng không của các pháp
cũng không thật có, cái
gọi là đại không của các Đức Phật.

Tiếp đến nói chữ Sa, chữ ma, do định, tuệ bằng nhau, đầy đủ
âm thanh Tam-muội, cho nên
nói là Tam mê. Trong đây chỉ căn cứ tự
môn để giải thích, như
các kinh luận Đại thừa, căn cứ vào bốn Tất-đàn,
bốn Bất Sinh… dùng các
thứ nhân duyên ví dụ giảng nói rộng tự môn A
thì có vô lượng nghóa cú.
Lại vì trong tất cả nói năng đều mang âm thanh A, mỗi tự môn đều có tất cả tự môn, nếu người đắc ý
sẽ tự tại chuyển xoay mà
nói, dưới đây, không thể nói đầy đủ. Lại nữa,
trong chân ngôn, có nghóa tự, có nghóa cú. Nghóa tự
như trước đã nói, còn
nghóa cú thì A-bát-la-để-ta-mê này nghóa là vô
đẳng vô đối, nghóa là tâm địa
Mạn-đồ-la vương này, vượt qua tất cả lời nói ví dụ, cho đến không có một pháp nào
so
sánh được, do đó nói là vô
đẳng. Vì sao? Vì bao gồm
đầy đủ ý nghóa đã nói như trên.
Nghóa câu thứ ba nói
sánh đồng hư không. Nói tâm địa này,
rốt ráo thanh tịnh không
phân biệt, không bờ bến, sánh đồng hư không.

Lại nữa, tự Già môn nghóa
là hành. Na: là Đại không, đối với
pháp nghóa được tự
tại, đem tự môn Già nhập vào tự môn A. Tất cả pháp từ xưa đến nay đều không chỗ làm. Như lai đối với pháp này đến nơi Thật tế.

Lại nữa, không chỗ làm, do không làm, tức là trụ trong Đại không
đối với pháp tự tại, vì tâm địa ta cùng Đại không này tốt ráo giống nhau.
Phải biết tâm địa đệ tử và đất đạo tràng, cũng giống như vậy, vì thế
nói sánh đồng hư không.

Câu thứ tư nghóa nói: Đẳng tùy. Đem Kim cang địa sánh đồng
hư không thì có thể đồng
khắp tất cả chúng sinh giới, khắp hiện thân
tùy loại, cho nên có thể
vẽ làm Mạn-đồ-la.

Lại nữa, Bà nghóa là lậu, Ma nghóa là Ngã, nghóa là ý, các
chúng sinh giới này vốn bất
sinh cho nên thảy đều như như, cho nên pháp
giới, chúng
sinh giới rốt ráo
đồng nhau. Nỗ: là Đại
không Tam-muội,
Như lai trụ trong Tam-muội Đại
không này, không đi không đến, cũng
không qua lại, nhưng có
thể biết tâm lượng của kia tùy duyên ứng hiện, vì
thế nói là Đẳng tùy.
Câu thứ năm nghóa nói: Bổn tánh tịnh ấy, trở lại giải thích tự
môn A tâm Bồ-đề thanh
tịnh, và nghóa nước thơm. Như lai dùng hương
đẳng chí pháp giới, hòa
hợp Tam-muội với đại Bi, có thể rửa khắp tâm địa tất cả
chúng sinh, trừ bỏ những dơ bẩn kia.
Vì sao?
Vì Bản tánh kia
vốn trong sạch, như tánh nước vốn
sạch nên có thể rửa
sạch các chất dơ
bẩn nước thơm của Như
lai cũng giống như vậy, do vốn trong sạch, có
thể làm sạch tâm cho tất cả chúng sinh.

Tiếp theo, nói
nghóa câu thứ sáu là trừ sạch pháp giới, giống như nước thơm rảy trên đất để trừ chất dơ. Như lai cũng giống như vậy,
dùng nước hương tánh
tịnh hòa hợp với nước bi tánh tịnh, tưới khắp vào
tâm địa tánh tịnh của
chúng sinh trong pháp giới, để khiến tất cả nói
rộng đều trừ sạch,
cũng phải đem các tự môn mà nói rộng, vì tất cả
Như lai đồng nói thệ lớn
như vậy, cho nên gọi là “Chân ngôn”. Lại nữa,
pháp giới, tức là chúng sinh giới, chúng sinh giới tức
là tâm giới, tâm giới tức là bản tánh
thanh tịnh. Bản tánh thanh tịnh
tức là đến khắp tất
cả, giống như hư không. Giống như hư không tức là
Vô Đẳng, Vô đẳng tự
môn A như hư không không có bờ mé (giới hạn), do đó phải biết tự môn A cũng vô biên, như hư không vô nhiễm,
không biến đổi,
không động, vì thế nên biết tự môn A cũng không
nhiễm, không thay đổi, không lay động, như hư không xa lìa tất cả tướng mà bao gồm muôn
hình (loại), xa lìa tất cả tạo tác mà thành tựu
nghiệp nhân các việc ở thế gian. tự môn A cũng giống như vậy, vô tướng vô tác mà đầy đủ vô lượng
trang nghiêm, thành tựu nghiệp phổ môn
không thể suy nghó bàn
luận, như thế phải đem các môn tự tại để nói, nhưng
lại có vô lượng, vô biên pháp chưa từng có, không phải hư không kia có thể ví dụ được, vì thế cho nên tự môn A là hạt giống chân ngôn,
vượt qua các thứ ví dụ.

Câu cuối, nói:
Tóa ha, nghóa là cảnh giác, vì tất cả Như lai khi
còn hành đạo Bồ-tát,
đồng thấy nghóa như vậy, chắc chắn Sư tử hống phát lời
thành thật: Ta cần phải đem tự môn A này làm
sạch khắp vô tận chúng
sinh giới, nếu thệ này của ta không luống dối, thì có tất cả
chúng sinh đọc tụng lời
thành thật của ta không thiếu pháp tắc thì sẽ đầy đủ như
sở nguyện của họ, nay ta tùy theo
Tam-muội-da của Như lai dạy nói chân ngôn này, chỉ xin không trái với Bản thệ khiến đạo tràng ta đầy
đủ trang nghiêm thanh tịnh,
do đó nói “tóa ha”.
Dưới đây các chân ngôn nói
Tóa ha, nghóa kia đại
khái giống nhau. Hễ khi nào là nội ngũ bảo, thì phải kính lễ các Đức
Phật trong mười phương, mà
thỉnh bạch rằng, con ngày mai thực hành thỉnh pháp, từ đây đến ngày thứ ba
về sau, dần phải chắc chắn phương vị
Mạn-đà-la lớn hoặc nhỏ, hoặc bốn khủy tay hoặc mười hai khủy tay… Cho đến chỗ ngôi vị của các
bậc Thánh, trời, đều dùng bạch-đàn tô điểm ghi nhớ, nếu
A-xà-lê không thể nhớ đầy đủ, cho đến vẽ hình tướng của kia,
hoặc ghi chữ để nhớ,
mỗi thứ phải cho rõ ràng, và dùng nước thơm sái
tịnh xong, phải dùng bạch
đàn bôi làm đàn tròn, chừng mười hai ngón
tay, trước hết đặt thai
tạng Đại nhật Thế-tôn ở giữa, kế ở phương Đông chỗ rất mạnh mẽ đặt ngôi thứ tất cả
Như lai. Góc Đông Nam là
chỗ Chân-đà ma-ni, đặt ngôi thứ tất cả Bồ-tát. Tiếp đến góc Đông Bắc chỗ hư
không nhãn, đặt ngôi vị Phật mẫu.

Lại nữa, ở bên phải Phật Đại Nhật đặt ngôi thứ Liên Hoa Thủ, ở bên trái Đức
Phật Đại Nhật, đặt ngôi thứ
Kim Cang Thủ, tiếp theo ở góc
Tây Nam đặt ngôi thứ bậc
Thánh bất động, góc
Tây Bắc đặt ngôi vị hàng
Tam Thế, phía Tây là chỗ cửa
thông suốt, đó là chỗ ở của
A-xà-lê, chỗ tu cúng dường Du-già.

Kinh chép: Trước, thân
ta thứ nhất, tức là ngôi thứ
Tỳ-lô-giá-na, lại năm
Đức Phật phải cùng đặt một đàn, thứ hai là các vị Cứu thế, tức là các
Đức Phật, Bồ-tát, cũng chia làm hai ngôi thứ; thứ ba
kia đồng nhau, tức là
Phật mẫu. Như lai gọi
là “Vô Đẳng”, nhưng
Bát-nhã ba- la-mật cho là
Vô đẳng đẳng, cho nên nói kia đồng nhau. Thứ tư là
Liên hoa thủ. Thứ năm
Kim cang bộ chủ. Thứ sáu nói Bất động tôn thì
hàng tam thế có thể
biết. Đây tức đều là thành biện các việc trì minh.
Phải biết nêu sáu ngôi
thứ này thì nhiếp tất cả chư tôn.

Làm như thế xong, phải sắp bày đầy đủ hoa, hương cúng dường,
chiếu theo
đồng với nghi thức thứ lớp cúng dường, sau đó quán
thành đài hoa sen báu,
cung điện quý báu, trong đó trải tòa, trên tòa đặt
đài hoa sen trắng, đem tự
môn A chuyển làm thân Như lai Đại Nhật, màu vàng tím như vàng
cõi Diêm-phù-đàn, như
tượng Bồ-tát, đầu đội búi
tóc như cái mũ, thân
hình đều phát ra các thứ màu sắc sáng rực mặc
áo lụa tốt, đây là cờ nêu thành Tối chánh giác
Thủ-đà-hội thiên của các
chúng Thánh cõi kia, y
phục cõi trời nhẹ nhàng tốt đẹp, cho đến không có thù lượng bản chất
nghiêm sạch, lại không giả gối trang
sức bên ngoài,
cho nên Thế-tôn đồng tượng kia.
Nếu người thực hành thâm bí thích thì tướng Như lai trang
nghiêm tinh diệu, pháp nhó vô giảm, không tạo tác để thành, cho nên
không dùng các vật báu
bên ngoài để trang sức, cho đến các Bồ-tát Thập trụ, còn do nương vào thần lực Đức Phật được thấy thân gia trì, các vị ấy đối với thể
thường tịnh, như tại lụa tốt, do đó lấy làm
so sánh.
Vàng cõi Diêm-phù, cũng là
tánh sạch tự nhiên, màu lại rất đậm, nói trí tuệ
Kim cang Đức Phật rất
sâu
sắc mầu nhiệm, toàn thân phát ra các thứ
ánh sáng, tức là Phổ
môn mở bày Đại tuệ rõ ràng.
Kế là ở trên bốn phương tám lá, quán
sát các Đức Phật bốn
phương. Phương Đông quán
Bảo Tràng Như lai, như mặt trời bắt đầu hiện ra
màu đỏ sáng,
Bảo Tràng nghóa là phát tâm Bồ-đề, ví như vị tướng
quân thống trị mọi người,
cần được cây cờ, sau đó chia ra từng bộ đều nhau, có thể phá nước thù địch thành công danh lớn. Muôn hạnh Như lai
cũng giống như vậy, đem
Nhất thiết trí nguyện làm lá cờ, ở dưới gốc
Bồ-đề hàng phục các
quân Tứ ma, cho nên lấy làm tên, màu sắc như mặt
trời buổi sáng cũng
tương ưng với nghóa kia.

Phương Nam quán cây
Ta-la chúa hoa nở bày Phật, thân
tướng màu vàng, phát ra ánh
sáng cùng khắp như trụ trong tướng nêu
của Tam-muội
Ly cấu, bắt đầu từ hạt giống (hạt giống) tâm Bồ-đề, nuôi lớn đại
Bi muôn hạnh, nay thành giác khắp muôn đức mở bày, vì
thế lấy làm tên. Lìa
cấu tức nghóa là Đại không, khi chứng Đại không này, giống như vàng thật trải qua trăm lần nấu các dơ bẩn đều hết; thân tướng Phật cũng giống như vậy. Đây là vàng tốt nhất ở thế gian,
nếu so sánh với vàng ở
Diêm-phù-đề thì màu nhạt lại đục, không được tự nhiên trong
sáng
soi
suốt như kia.
Vì Phật trên hoa là từ tâm lượng
nhân duyên sinh ra nên có
sự hàng phục khác nhau.
Tiếp đến phương Bắc quán
Phật Bất Động, thực hành xa lìa
sự nóng bức được
hoặc mát mẻ, trụ tướng vắng lặng. Đây là trí
Niết-bàn Như lai, cho nên
gọi nghóa là bất động, không phải tên gốc của Ngài.

Tên gốc phải
nói là Cổ Âm Như lai, như trống trời đều không
có hình tướng, cũng không chỗ an trụ, nhưng có thể giảng nói pháp âm
đem đến sự giác ngộ
cho chúng sinh. Đại bát Niết-bàn cũng giống như vậy, không giống như Đại thừa vắng lặng hoàn toàn đều không có diệu
dụng, cho nên lấy làm dụ.

Kế đến ở phương Tây quán Đức Phật Vô Lượng Thọ, đây là
Như lai phương tiện trí, do chúng
sinh giới vô tận nên phương tiện Đại bi
của các Đức Phật cũng
không cùng tận, vì thế gọi là Vô lượng thọ.
Tiếng Phạm nhó nhó, nghóa là
Nhân giả, lại vì hàng phục bốn ma nên gọi là Thắng giả (người chiến thắng) cho nên kệ dịch đủ nghóa ấy, nghóa là người có lòng nhân thù thắng. Hai Đức Phật này cũng làm màu
vàng ròng, hơi nhắm mắt
nhìn xuống, có hình Tam-muội tịch diệt, các
Đức Phật cũng lệ theo
như thế. Bốn góc đài hoa có bốn Bồ-tát, như văn sau nói.
Tất cả ngôi vị
Như lai, chỉ quán một Đức Phật ở trong đàn vàng
thì giống như tất cả
thân Phật, ngoài ra hình tượng ngôi thứ khác nhau
đều nương vào kinh, đều
phải chuyển tự thành thân, khiến mỗi thứ được
rõ ràng. Phàm phương
pháp Mạn-đồ-la chuyển Tự thì tất cả Chư tôn
đều dùng hạt giống tự
gốc, hoặc dùng các Tự bộ khác thường dùng, như
ba bộ A, Bà,
Phạ… Nếu sợ thiển
hạnh A-xà-lê, không thể nhanh
chóng xoay chuyển như thế,
chỉ quán tự môn A sinh vô lượng ánh sáng,
ánh sáng đến chỗ nào, liền hiện thân của
Tôn vị kia, đến đêm
pháp sự,
cũng đều phát ra như đây.
Hễ khi tu quán hạnh, trước phải lấy Ngã tự giữ gìn thân, giống như trong pháp cúng dường nói, liền quán tự tâm thành tám cánh
hoa sen.
A- xà-lê nói: người tâm trạng
run sợ, vẩn đục, giống như hình dáng hoa
sen búp chưa nở, có gân,
xương đại khái làm thành tám phần, nam tử xoay lên, nữ nhân
xoay xuống, trước quán hoa
sen nở tròn, thành tòa hoa
sen trắng tám cánh, trên
đài này phải quán chữ A có màu Kim cang,
trước hết ở giữa đặt
bách quang biến chiếu vương, lại dùng mắt vô cấu quán sát, dùng đây tự gia trì, liền thành
thân Tỳ-lô-giá-na.
Dùng phương
tiện này quán thân
Tỳ-lô-giá-na, khiến không hai không khác với thân
ta, lại trong Nhị minh vương
gọi là trụ ở nhà Phật.
Đến khi vẽ
Mạn-đồ-la xong,
A-xà-lê rời tòa ngồi ra ngoài
cửa, phải ở trong giai vị
nhà Phật này, ý muốn đặt tôn thân hoặc kinh Bát- nhã chỗ nào thì đem vàng quý đựng đầy mâm tô điểm trang
nghiêm cúng dường, hoặc đặt ở chỗ xâu chuỗi hoặc chày Kim cang hoặc
mõ kim cang. Lại hễ khi
muốn chọn sửa đất thì phải tự quán tâm trên hoa
sen, ngọc quý như ý trong ngoài
sáng suốt, khi người ấy quán
sát kỹ,
thì tất cả tướng thiện
ác đều hiện trong đó. A-xà-lê phải dùng tuệ
phương tiện mà chọn lọc
sửa sang, cho được chắc chắn ngay thẳng, quán tâm đệ tử cũng giống như vậy, ý thú
sâu kín trong đây có thể dùng ý
mà được. Hành giả trụ
trong nhà Phật, như trên người nào quán Thánh
tôn xong, phải chuyển a
thành phạ, Kim cang Tát-đỏa gia trì tự thân, dâng hiến hương hoa… đúng như pháp
cúng dường, đều giống như trong
pháp thứ lớp nói rộng,
sau đó khởi tâm đại bi chí thành sâu xa tụng thỉnh
kệ A-lî-sa, như văn kinh.

Nay có tiếng
Phạm như dưới đây:
Tam mạn phạ ha lan đỗ mê tát ra bính nhó. Ca lô (lư) noa đát
mảng ca bộ mê bát lý để duệ.
Ý kệ này nói, các Đức Phật từ bi thương xót người chỉ xin nhớ
nghó chúng con, con nay xin
thưa: Sẽ làm phương pháp thọ trì đất, và các
đệ tử Phật, sáng ngày
mai cùng giáng lâm để chứng minh. Tiếng Phạm ở trong âm
thanh “tồn niệm”, tức là có ý thỉnh đến.
Tất cả Bồ-tát,
Kim cang thủ, Thánh bất
động tôn. Tất cả Phật vị, năm Như lai vị,
A-xà-lê vị. Đây là
ngôi thứ Bạch đàn Mạn-đồ-la.

Phật mẫu hư không nhãn, Liên hoa thủ, hàng Tam Thế-tôn.
Đến tối
ngày thứ năm, lại phải thứ lớp đầy đủ phép tắc, muốn
tự nghiêm thân, quán nhập ngôi
vị Mạn-đồ-la, phụng thỉnh nhóm họp
giúp đỡ… tất cả đủ
khắp xong, phải tụng Bất động minh vương, hoặc
hàng Tam Thế-tôn, tương ưng với mật ấn, đủ một trăm lẻ tám biến gia trì
vào đất này,
A-xà-lê nói: Từ ngày thứ ba
về sau, mỗi ngày ba thời
luôn tụng niệm, đều tụng Bất động chân ngôn một trăm lẻ tám biến để gia trì
vào đất này, không nên
riêng một thứ này mà phải sử dụng tất cả.
Lại từ ngày đầu, đến ngày thứ ba tới nay, nếu có các nạn
làm chướng ngại, liền
phải thu nhiếp dừng lại, nếu đã xoa bạch đàn ở
ngôi thứ xong, nếu có các việc ma, hai bên không hòa hợp, thì phải
siêng năng gia trì phương
tiện, sẽ được thành tựu, ngoài ra như trong
Cù-hê chép: Đêm thứ
năm tụng Bất động chân ngôn xong, kế đó phải y
theo thân Như lai Đại Nhật
liền tụng chân ngôn trì địa và bắt ấn
Tam-muội- da, nói chân ngôn kia rằng:
Nam ma tam mạn đa bột đà nẫm tát bà đát tha yết đa địa
sắt xá
na địa sát chỉ đế a giả
lệ, vi ma lệ bà ma la nãi bát la ngật phiếu (lật)
để bát lý thâu (du) di tóa ha.
Câu đầu quy mạng tất cả các Đức Phật, nghóa câu hai, câu ba
nói: dùng năng lực gia
trì của tất cả Như lai để gia trì. Ý này nói: Như
đạo
tràng kim cang kia, thần lực tất cả Như lai cùng chung gia trì, nay
khiến đất này cũng giống như vậy.

Lại nữa, ta đã sửa cho tâm địa đệ tử ngay thẳng thanh tịnh
xong, đây là tâm vương
của Như lai, chỗ bức họa Đại bi tạng Mạn-đồ-la, nay ta nói lời thành thật rằng, nhờ thần lực tất cả Như lai che chở, giúp
được bền vững bất động.

Câu thứ tư nói: A-giả-lệ nghóa là bất động.
Câu thứ năm
nói Vi-ma-lệ, nghóa là vô cấu. Ý này nói: do
thần lực của tất cả
Như lai chân chánh gia trì khiến được yên ổn vững
chắc bất động, không chỉ bất động mà thôi, lại giúp cho xa lìa tất cả
cấu nhiễm, chính là lấy
chữ A đầu trang câu thứ tư làm thể chân ngôn.
Như lai dùng pháp nào gia
trì, có thể khiến rốt ráo, không nghiêng ngả lay động? Nghóa là lấy tự môn A này nên có lực dụng như vậy. Câu thứ
sáu là nghóa nhớ nghó
giữ gìn, giống như Tỳ-kheo làm pháp yết-ma,
khiến chúng tăng một lòng hòa hợp cùng thọ trì. Nay chân ngôn này
cũng giống như vậy, dùng
chữ A gia trì xong, xin tất cả Như lai nhớ nghó
thệ xưa nên cùng thọ trì.
Câu thứ bảy nghóa là bản tánh
thanh tịnh, đây là chuyển
giải thích câu trước, vì
sao các Đức Phật đồng tâm nhớ nghó gia trì? Do
bản tánh thanh tịnh. Nếu
pháp nhập tự môn A, tức là từ xưa đến nay
không lay động, không cấu
nhiễm, các Đức Phật trong mười phương ba đời do nghóa này nên đều đồng một
Giới một kiến, vì thế đồng cùng gia trì. Câu cuối cùng
nói Tóa-ha: như
Tăng yết-ma xong, lại thêm
Nhẫn có thể ấn thành Cú, như ta đã phát lời thành thật chắc chắn không
sai
lầm, cúi mong các Đức
Phật không quên Tam-muội-da, giúp việc làm
viên mãn. Trong đây, tất
cả nghóa của chữ tự cũng phải phân biệt nói rộng. Bấy giờ,
A-xà-lê kia phải đến phương Đông, ngoài đàn vị
tất cả Như lai, xoay về hướng đông trì tụng chân
ngôn hoặc ba biến hoặc
bảy biến, có thể nhiều
lợi ích, sau đến phương Nam, tiếp theo đến
phương Tây, kế đến đến
phương Bắc đều dựa lưng vào Bạch đàn mà tụng,
trì như vậy một vòng đã
xong. Sau đến ngôi vị hư không nhãn, phải mặt hướng về Đông bắc lưng dựa vào bạch đàn vị mà tụng.
Sau đó đến
phía Đông nam, tiếp theo đến phía
Tây nam. Kế đó đến phía
Tây bắc, lại phải chí thành làm lễ, cúng dường các thứ, căn cứ vào chỗ ngồi
A-xà-lê, ngồi xoay mặt về
hướng Đông, tụng chân ngôn vốn thọ trì, trụ trong
bổn tôn Tam-muội, đều
như trong cúng dường thứ lớp có nói.

Lại lần lượt
trì chân ngôn các Tôn vị trong bạch đàn vị, và kết
ấn kia. A-xà-lê nói:
trước trì chân ngôn của Đại nhật bộ chủ một trăm lẻ
tám biến, ngoài ra tám vị, quán chân ngôn kia lớn nhỏ để trì, nếu có thể tụng và trì bốn vị Bồ-tát ở viện thứ hai; chư tôn thượng thủ như
Đức Thích-ca… ở viện
thứ ba, cho đến đều tụng các vị cũng được. Bạch
đàn vị kia chỉ xoa bùn
khô, rưới nước thơm xong thì được làm. Cũng không chắc chắn trong ngày thứ tư, tự đặt xong, đều phải nương vào đây
trì tụng, đến đêm pháp
sự, cũng theo đây có thể biết. Đêm thọ trì đất,
A- xà-lê như pháp trì
tụng xong, cho đến dùng Kim cang ngâm vịnh,
khen ngợi khắp. các Đức
Phật, Bồ-tát, ngồi yên mệt mỏi, thì ở chỗ đặt
đàn này như pháp hộ
thân, liền nằm xoay mặt về hướng Đông, phải đối
với đệ tử được sinh
tâm đại Bi thương xót.

Nếu cù-hê-thả-thảm-la, thọ trì đất xong, lại có pháp danh
hiệu Kiết-tô-đa-la đệ
tử thọ trì. Khi kia an nghỉ, phải tư duy tất cả các
pháp mtự môn A trong tâm
đài hoa sen, vì ta không thể đắc tức là vô
chướng ngại tâm Bồ-đề. Cũng lại là hạt châu như ý. Lại nói ngọc như ý
này, chỉ là tự môn A
mà thôi. A-xà-lê kia, phải ở trong mộng, hoặc thấy
vô lượng các Đức
Phật, Bồ-tát, các bậc có tiếng tăm lớn thị hiện làm
các sự nghiệp, nghóa là
tùy theo các loại chúng sinh đáng độ, dùng ba luân dẫn dắt giáo hóa, hoặc tự thân an bày kiến lập
Bi sinh Mạn-đồ-la,
hoặc dùng âm thanh vi
diệu, khuyến khích, dặn dò rằng, nay ông thương xót
chúng sinh, làm thành Mạn-đồ-la này, lành thay! Ma-ha Tát-đỏa,
ông đã vẽ rất mầu
nhiệm, các cảnh giới như vậy. A-xà-lê phải đêm tâm tự khéo quyết định chọn lựa, phải biết
Thánh chúng cùng gia trì đất ấy,
có thể tùy ý tác pháp.
Nếu có người ngăn cản thì nên làm phương tiện
hộ- ma tương ưng trừ
sạch, phải phát tâm thật siêng năng, mạnh mẽ
khiến cho việc làm thanh tịnh. Lại nữa,
nếu A-xà-lê là bậc thầy chân đế thì trong hạt châu như ý của tâm
Bồ-đề thanh tịnh
Tam-muội Liên hoa, tự nhiên thấy rõ,
có chướng, không chướng,
nhân duyên rõ ràng vô ngại, tâm Phật hiện bày dặn dò trao truyền để khai mở chỗ nghi. Như kia hiểu biết việc Ma,
phải dùng trí tuệ rộng
lớn, lần lượt làm pháp Hộ-ma, cần giữ gìn tâm không để lay động, không
lui sụt, có thể kiến lập pháp
giới Mạn-đồ-la,
sau đó mới dừng lại.

Lại nữa, A-xà-lê từ khi bắt đầu khởi báo thần đất đến nay thì không nên lìa đất đạo tràng ấy, luôn ở trong đó gia trì, nên quán
sát kỹ càng, tùy theo có
chỗ nào chưa bằng phẳng liền phải sửa sang.
Lại suy nghó các duyên,
chi phần đều phải làm cho thường đủ, không
được để việc thiếu
thốn mà sinh nghi ngờ, tự thọ trì đất xong, liền phải theo khuôn mẫu vẽ giới hạn chia ra, quy định phương vị, đến đêm quán đảnh

mới tạo các
tôn, nếu không thể chóng thành tựu thì sau khi trì địa
dần dần tu cũng không có lỗi.

Kinh dạy: Lại nữa, vào
những ngày khác, nhiếp thọ người
đáng độ, trở xuống cho
đến trao nước thơm bảo uống, tâm kia thanh tịnh
là nói nhiếp thọ kiến
lập che chở chi phần của đệ tử, thọ trì đất xong, kế là nói đêm làm pháp đệ tử, cho nên nói là ngày khác.
Sau đây
phân biệt rộng tướng
của đệ tử đáng độ. Kệ nói: nếu đệ tử có tín tâm:
nghóa là A-xà-lê quán
căn tánh hiện tại hoặc nguyên nhân xa xưa của đệ
tử, đối với duyên
khởi không thể suy nghó bàn luận, ba thứ bí mật
trong các phương tiện, tin
thẳng không nghi, không hề sợ hãi, mới xứng
đáng nhiếp thọ, ngoài ra như trong
Sư đức nói kệ rằng,
sinh chủng
tánh thanh tịnh: nghóa là
sinh trong bốn dòng lớn như
Bà-la-môn… Nếu là
dòng Chiên-đà-la… thì do tiếp nối phép trị nhà tập quán làm việc
không trong sạch, nên tánh nhiều xấu ác, nếu làm pháp quán đảnh cho họ khiến
lưu thông pháp lớn thì
họ sinh khinh lờn hoặc trở thành nhân duyên thiếu pháp.
Giống như
Tỳ-kheo thọ giới cụ túc cũng phải chọn bỏ những
người dòng họ thấp hèn
hủy nhục chúng tăng, nếu chỉ là thọ pháp kết
duyên thì không nói làm gì.

Lại nữa, nếu từ lâu xa đến nay, đã có nhân duyên phát tâm
Bồ-đề, tức là sinh
trong giòng họ Như lai, giòng họ rất cao quý. Kệ nói:
Cung kính Tam bảo: nghóa là
đối với Phật, pháp và chúng tăng khởi tâm thật thà, mộc mạc,
kính nhường, thường muốn gần gũi tôn trọng, cúng
dường khen ngợi, phải
biết vị ấy đời trước có nhân duyên hành đạo, cho đến như
Bồ-tát Thường Bất Khinh, ấy gọi là thâm kính tất cả
chúng sinh,
tin Tam bảo (Phật, Pháp, Tăng).
Dùng trí tuệ
sâu xa để trang
nghiêm thân: Vô biên pháp
Phật bằng với hư không như thế người tâm khí, trí tuệ thấp kém không thể làm được, vì thế đối với người có trí tánh lợi ích
sâu xa để tự trang
nghiêm, mới nói cho nghe.
Kham nhẫn không biến nhác: đây nghóa là có khả năng làm
được, không gì
lui sụt. Âm Phạm và nhẫn nhục khác nhau, nghóa là nhân duyên cầu pháp, dù các việc gian nan khổ
sở thảy đều làm được.
Giả sử một lần
không thành, lại trở lại bắt đầu tu hành, như thệ tát cạn biển
lớn cho đến cạn hết
mới thôi. Nếu người chí tánh như thế thì có thể truyền pháp.

Thi-la Thanh tịnh
không thiếu: Nghóa là đối với luật nghi
của người tại gia xuất
gia, cho đến đối với bản tánh thọ các giới cấm,
tùy
theo chỗ phụng trì thì thâm tâm phòng giữ không có
thiếu sót, nếu người đầy đủ tánh như thế, dù
nhập Tam-muội-da, thệ lớn bình đẳng, cũng
sẽ kính thuận không trái
ngược, do đó có thể truyền pháp.
Nhẫn nhục không
bỏn sẻn: Trong đây chia làm hai câu.
Nhẫn nhục: nghóa là đối
với tám thứ gió lớn của cảnh giới trong, ngoài,
trái thuận, tâm kia nhẫn
nhục an ổn không gì làm nghiêng động, như
trong Trí độ Thi ba-la-mật
có nói rộng, phải biết người ấy chắc chắn
không phạm điều cấm
nặng trì minh, làm việc không lợi chúng sinh, do đó có thể truyền.

Không bỏn sẻn: nghóa là đối với tất cả tài, pháp thường
nghó đem cho người, nếu có người đến xin thì tâm
không keo tiếc, như trong
Trí độ Đàn ba-la-mật,
phải biết người ấy chắc chắn không phạm vào
điều cấm nặng bỏn sẻn
chánh pháp, do đó có thể truyền trao.

Mạnh mẽ giữ vững hạnh nguyện: Cũng chia làm hai câu.
Mạnh mẽ tức là trong đức
của A-xà-lê, chủng tánh tâm
Bồ-đề mạnh
mẽ. Trong khi hành đạo,
dù gặp các thứ thanh, sắc đáng sợ, tâm không
hèn nhát cho đến vào
sinh ra tử, không có ý tưởng lo sợ, chân chánh
thuận theo việc làm của
bậc Đại nhân Bồ-đề Tát-đỏa, cho nên truyền trao.
Giữ vững
hạnh nguyện: Đây là nguyện quan trọng của tâm,
nghóa cầu nguyện và âm
Phạm khác nhau. Như tự mình lập chí, mỗi ngày ba thời tụng niệm thì cuối cùng một ngày nào đó,
dù trải qua các duyên khác nhưng vẫn như ban đầu không xen hở, như thế, việc có
đầu có cuối, nếu khi hành đạo
Bồ-tát cũng không thiếu bổn thệ, cho nên có
thể truyền trao. Nhưng đây đã nói mười đức đệ tử, nếu người nào đầy
đủ thì phải biết người
ấy rất ít có, chỉ cần có sở trường riêng thì có thể
trở thành bậc thầy,
liền nên nhiếp thọ.

Lại như Thanh
văn khi thọ giới Cụ túc, quán sát các thứ già nạn, có chỗ nói quá trẻ hoặc quá già dung mạo xấu xí, các bệnh hoạn…
sợ
cư só chê trách cho nên lựa bỏ. Nay Đại thừa đây thì không giống như vậy, chỉ cần đạo có thể cứu giúp, dù có các tội lỗi khác, đều không đáng
kể. Trong kệ nói hoặc
mười, hoặc tám, bảy hoặc năm, hai, một, bốn người thì trong một kỳ đạo tràng là
số đã hạn định làm
A-xà-lê quán
đảnh, trong đây vượt
quá số hạn chế mà lấy, nghóa là từ một đến hai, từ hai vượt đến bốn, từ bốn đến năm, từ năm vượt đến bảy, từ bảy đến tám,
từ tám vượt đến mười
người, vì thế nên trong một Mạn-đà-la không
được đồng thời làm
quán đảnh cho ba người, sáu người, chín người, bởi vì
ý sâu của Như lai,
A-xà-lê không giải thích lý do, lại đồng với kinh Đại Phương Đẳng
Đà-la-ni, không được quá mười người trở lên, vượt quá
đây thì
sợ tâm lượng
A-xà-lê có chỗ
không khắp, phải đợi duyên
sau làm pháp riêng. Lại
mười người trở xuống này: nghóa là đồng thời phát tâm, mỗi người đều xả bỏ tất cả
trong ngoài, cúng dường
Tam bảo, cùng nhau thành
tựu Mạn-đà-la, cho nên được đồng thời tác pháp.
Nếu người nhờ gặp đạo tràng bèn nói pháp duyên khó gặp, xin cứu độ thì
chưa hợp thời làm
A-xà-lê quán đảnh. Nếu lại vượt qua số này, hoặc
người chỉ cầu kết duyên
ở trong pháp nhất môn Bản tôn thọ chân ngôn ấn thì không theo như vậy mà phân chia giới hạn.
A-xà-lê cũng phải phát
khởi đại Bi tùy theo
người có thể khởi một phần nhỏ tâm lành, đều lập
tức làm phát sinh hạt
giống Bồ-đề, do đó nói hoặc lại vượt qua số này.

Kinh nói: Bấy giờ, Kim
cang thủ Bí Mật Chủ lại bạch Phật
rằng: Bạch Thế-tôn! Phải
gọi tên Mạn-đồ-la này là gì? Mạn-đồ-la này
nghóa như thế nào? Nhân
đây Như lai chọn lựa người giới hạn chúng, để
giúp cho những người
chưa ngộ được hiểu, chuyển sinh nghi vấn. Kim cang thủ thưa hỏi
Đức Thế-tôn, nói cảnh giới gia trì này, giảng nói đại
Bi tạng sinh Đại Mạn-đà-la
vương thì đó là đại bi bình đẳng, lại không
có giới hạn. Nhưng nay
Thế-tôn đã dạy dù người có đức đáng truyền
trao, nhưng không quá mười người, dường như là
tùy chuyển “Nhất
Minh” kia, không phải cụ
thể, cho nên hỏi phải làm thế nào để gọi tên
Mạn- đồ-la này?

Lại Mạn-đồ-la nghóa là vòng tròn, nay đã hạn cuộc
số
lượng, dường như đối với lý chưa tròn đầy, do đó trong đây hỏi
Mạn-đồ-la nghóa như thế
nào? Gồm có hai câu hỏi, Đức Thế-tôn sẽ đáp.
Ban đầu trả lời Danh (tên)
sau trả lời nghóa. Căn cứ trong phần trả lời Danh, trở lại làm
sáng tỏ ý chỉ gốc rằng:
Mạn-đồ-la là nghóa
phát sinh, nay
gọi là phát sinh các Đức
Phật Mạn-đồ-la. Lúc hạt giống tâm Bồ-đề trong đất tâm
Nhất thiết trí, lấy nước đại bi
soi lấy mặt trời trí tuệ lớn
lao, hăng hái dùng phương
tiện gió lớn không ngăn ngại cho đau không là không, có thể khiến mầm pháp tánh không thể
suy nghó bàn luận
lần lượt tươi lớn, cho
đến đầy khắp pháp giới thành cây Phật, do đó
gọi là phát sinh.

Sấm mưa nuôi lớn mầm, mầm từ đất
nảy sinh, không thể cho tánh phần cây cỏ tươi lớn không
giống nhau, bèn khiến bố thí phân chia
bình đẳng cũng trở
thành giới hạn. Sau trả lời đúng vào nghóa. Tiếng
Phạm Mạn-đồ-la nghóa là
chứa nhóm sữa thành tô. Mạn-đồ-la là ở trong Tô.
Cực tinh tinh thuần ấy: nghóa là nhóm lại nổi ở trên, giống như tinh ròng không còn thay đổi. Lại gọi là Kiên, vị
thanh tịnh, mầu nhiệm hòa hợp với nhau, các vật khác không thể xen lẫn, do đó có nghóa nhóm

họp, vì thế
nên Đức Phật nói. Vị cùng cực không có vị nào
sánh
bằng, không có vị nào
hơn được, do đó gọi là Mạn-đồ-la. Dùng ba thứ
bí mật phương tiện, chứa nhóm sữa Phật tánh của
chúng sinh, cho đến trải
qua năm vị trở thành
diệu giác, đề hồ, thuần sạch hòa mầu không còn tăng thêm, tất cả Kim cang trí ấn cùng chung nhóm họp, đối với vị cam
lộ chân thường không
thay đổi là bậc nhất, ấy nghóa là Mạn-đồ-la.

Kinh chép: Bí Mật Chủ trở xuống, giải thích rộng nghóa
Mạn- đồ-la và dứt sự
nghi ngờ. Lại chia làm ba: trước hết nói pháp giới Đàn tròn Phổ môn không giới hạn.
Sau nói lý do giới hạn người và
chọn lựa chúng sinh. Câu
cuối cùng là khuyến khích dặn dò A-xà-lê khiến
khởi nguyện bình đẳng Từ bi. Căn cứ câu đầu
trong văn là thương xót “chúng
sinh giới”, Đại bi thai tạng này
sinh
Mạn-đồ-la nghóa rộng.
Nếu người tu hành khi tự
thấy trong thai tạng thì biết tất cả chúng sinh đều có nhân duyên
thành Phật, đại
Bi Mạn-đồ-la do họ làm ra
cùng khắp pháp giới.
Hơn nữa
chúng Bồ-tát, Chấp kim cang… nhiều như
số cát bụi trong mười thế giới, tùy theo dùng một môn làm
Mạn-đồ-la chủ, các môn khác làm
quyến thuộc,
sẽ thành một
loại Mạn-đồ-la, như thế xoay vần đến không cùng tận, không có
toán số, ví dụ nào có thể tính
kịp, huống chi trong đó
mỗi thứ đều dùng vô lượng môn trang nghiêm.
Các thứ phương tiện dẫn dắt thâu nhiếp
chúng sinh, lại có thể hơn
nguồn gốc sao? Nếu hành
giả đối với pháp môn nhất tự này, có khả năng
thu rộng làm lược, mở
lược thành rộng, sinh ra pháp tài, bố thí khắp tất
cả, thường không hết
sạch, mới gọi là khéo hiểu rộng nghóa Mạn-đồ-la.
Ở
sau nói:
Này Bí Mật Chủ! Như lai trong vô lượng kiếp
chứa nhóm A-nậu-đa-la
Tam-miệu Tam-bồ-đề để gia trì, thế nên đầy đủ
vô lượng đức. Phải biết như thế ấy. Đây là giải thích rộng
nghóa nguyên nhân. Như trong
kinh Hoa Nghiêm, các vị Thiện tri thức nhập pháp
giới, mỗi vị ở trong
một môn, đã thông đạt “pháp” sâu rộng không
giới hạn, nhưng cũng không biết nhau. Ngày xưa khi Như lai hành đạo
Bồ-tát, Phổ môn gần gũi các Thiện tri thức nhiều như
số cát bụi của các
cõi Phật như thế, đối
với mỗi kho công đức kia, đều đạt đến vị cuối cùng không gì
sánh bằng, không có vị nào cao hơn, do đức nội
chướng vô lượng, vô biên như thế, nên họ đã gia trì hiện làm pháp môn
quyến thuộc, cũng lại vô
lượng, vô biên. Hành giả môn Chân ngôn kia,
phải am hiểu tâm kia, hiểu biết như thế.

Đã biết đức
bên trong không giới hạn, kế là nói bổn địa Mạn-đồ- la, độ người vô hạn.
Vì sao? Vì phù hợp với nguyện đại bi. Cho nên văn

kinh tiếp theo
nói: Bí Mật Chủ không vì một chúng sinh, cho nên
Như lai thành Đẳng chánh
giác, cũng chẳng phải nhị phi, thường vì thương xót các chúng
sinh vô dư ký và hữu dư ký còn nhớ, cho nên
Như lai thành Đẳng chánh
giác, dùng nguyện lực đại bi đối với vô lượng
chúng sinh giới, như bản tánh của họ mà nói pháp, ý nghóa của phát tâm
Bồ-đề trong đây giống
như phẩm Nhập Pháp Giới, và trong Trí Độ
Ma-ha-tát Luận nghị có nói rộng.
Vô dư ký: Như Đức Phật hiện tiền thọ ký, chúng
sinh nào đó
ở trong kiếp nào đó
thành Phật hiệu Như lai nào đó, có cõi nước
quyến thuộc như thế, thứ thọ ký rõ ràng, gọi là Vô dư ký.
Hữu dư ký:
Như bảo chúng sinh rằng, ông
ở đời vị lai, thời Đức Phật ấy sẽ hết tội.
Đức Phật nào đó sẽ thọ ký cho ông.

Lại nữa, như
Thế-tôn dạy: hoặc ta tại thế hoặc
sau khi diệt độ,
có các chúng sinh nghe kinh Pháp Hoa dù chỉ một câu hay một bài kệ,
Ta đều thọ ký Vô thượng
Bồ-đề cho họ, ấy gọi là Vô dư ký. Nếu nói tất
cả chúng sinh đều có
Phật tánh, họ sinh gốc lành nối nhau không dứt,
sẽ đến Vô thượng
Bồ-đề thì gọi là hữu dư ký. Xưa ta vì những chúng
sinh này mà thành chánh
giác, huống chi nay chỗ nguyện đã tròn đầy,
mở tự tâm quý báu
của chúng sinh, như bản tánh của họ mà ban cho, đâu có hạn lượng gì?
Hơn nữa, căn cứ vào dấu vết cạn thấp của việc
mở mang kinh điển ở cõi
đời xấu ác, vì thế mà nói một ngày nào đó
pháp sự nhiều đến
mười người. Từ đây trở xuống câu thứ hai, là giải
thích nguyên nhân hạn
lượng người và lựa chọn chúng.

Kinh chép: Này Bí Mật Chủ! Đời trước không tu tập Đại thừa, chưa từng
suy nghó nối nhau hạnh chân ngôn thì không thể có phần
nhỏ thấy, nghe, hoan hỷ, tin nhận. Lại,
Kim cang Tát-đỏa, nếu hữu tình kia, xưa đối với Đại
thừa chân ngôn, nương
đạo vô lượng môn mà tiến lên, do từng tu hành, nên vì những người kia mà lập ra hạn lượng danh
số này. Ý đây nói:
Nếu các chúng sinh, thời
quá khứ chưa từng đối với vô lượng các Đức
Phật gieo trồng gốc lành,
đối với bí mật thừa này chưa hề tu tập thì sau
đến nghe cũng không thể
tin nhận. Nếu người truyền thọ, luống dùng
gốc lành, sai căn cơ mà
nói, họ sẽ tăng thêm sự chê bai làm mất gốc lành kia.
Vì thế kinh Pháp
Hoa chép: Người không trí tuệ nghi ngờ,
hối tiếc thì bị mất hẳn
gốc lành. Các chúng sinh trong các thế giới ở mười phương, ít có người chí cầu
Thanh văn, người cầu duyên giác ít
hơn, người cầu Đại
thừa là ít nhất, nhưng người cầu Đại thừa hình như còn dễ, người tin pháp này mới là rất khó, do đó dùng “phổ nhãn”
quán, người thọ được
pháp ấy, giống như phải làm đầy biển lớn bằng những giọt nước nhỏ như bụi. Khi ý đã muốn che chở người kia liền nói:
Vô lượng môn tấn thú:
tức là giải thích cả danh nghóa của Mạn-đồ-la,
luận rằng, Mạn-đồ-la:
nghóa là chứa nhóm. Nay chứa nhóm công đức chân thật của Như lai lại một chỗ, cho đến chứa nhóm bánh xe trí ấn
khác nhau nhiều như số
cát bụi trong mười thế giới, giúp đỡ tâm vương
Đại Nhật, khiến tất cả
chúng sinh tiến lên “Phổ môn”.

Vì thế nói là Mạn-đồ-la. Cái gọi là sơ lược tạo lập danh
số này: như dùng A
tự “ngũ chuyển”, nhiếp chung vô biên nội đức của
Như lai, dùng tự luân trăm
ánh sáng thu nhiếp pháp môn phổ nhãn của Như lai, đây gọi là lược, dùng phương tiện vô
số cõi nước liền mở đàn tám
cánh, dùng đại bi không
cùng tận để đặt ra hạn lượng mười người, đây
là số sơ lược.

Nhưng người học kia, thuận theo một pháp “Minh đạo” mà được ngộ nhập thì nhập khắp tất cả các môn tổng trì, như từ một cửa thấy vua tức là vào khắp ngàn cửa muôn nhà.
Nếu không thể như thuyết tu hành thì dù dùng các thứ văn từ rộng vì chỉ bày cũng không lợi ích gì,
cho nên là câu thứ ba.
Kế là nói danh số qua loa, tự không bị cản trở bởi
sự rộng lớn, vì thế kinh dạy:
A-xà-lê kia cũng phải dùng tâm đại bi, lập
thệ nguyện như vậy, để
độ chúng sinh giới không còn thừa. Phải nên
nhiếp thọ vô lượng
chúng sinh, làm nhân duyên hạt giống Bồ-đề.
Nghóa là tạo
lập Mạn-đồ-la, là tùy
theo thấy, nghe, chạm,
biết, cho đến giơ tay, cúi
đầu, một niệm vui theo, đều chắc chắn thành
tựu A-nậu-đa-la Tam-miệu
Tam-bồ-đề, do đó A-xà-lê tuy không được
sai căn cơ lầm trao thực
hành câu-chi quán đảnh. Nhưng duyên buộc
châu, trống độc, há đã
làm sao? Vì thế phải vận dụng tâm đại bi mục đích
là làm cho rộng hòa hợp.

Lại nữa, như mọi người có vật báu bí mật,
sợ bị giặc cướp
nhìn trộm cho nên lấy áo
che lại, nay pháp môn Mạn-đồ-la này, cũng giống như
vậy. Vì kho bí mật không thể giảng nói ngay, nên xoay vần trở lại dùng phương tiện có tướng, nay nói giới hạn
mười người, chính là
Mạn- đồ-la thế độ.
Nhưng A-xà-lê tự phải sửa sang ngay thẳng đất tâm,
vẽ làm đại bi Mạn-đồ-la,
phổ nhãn độ người, càng nhiều càng tốt,
không được như lời nói mà hiểu.



ĐẠI
TỲ-LÔ-GIÁ-NA THÀNH PHẬT KINH SỚ

<卷>QUYỂN 5</卷>



<詞>Phẩm 2: NHẬP MẠN-ĐỒ-LA CỤ DUYÊN CHÂN NGÔ (Tiếp theo)</詞>

Kệ chép: Hành giả trì
chân ngôn: Là nói về sự che chở kiến
lập trong chi phần của đệ
tử, đến đêm thứ sáu, thầy và đệ tử đều tắm
gội sạch sẽ, mặc áo
mới, giặt, cầm các vật cúng dường, đến chỗ như trước, tạo lập bạch
đàn Mạn-đồ-la, phải đúng như pháp gia trì tự thân, đạo tràng và đệ tử, thầy phải phương tiện giữ gìn đệ tử, như Văn dưới
khi nhập quán đảnh sẽ nói. Bấy giờ,
A-xà-lê như “thứ lớp pháp tắc cúng dường” tu hành đầy đủ, quán các tôn vị trong
Bạch đàn, tương ưng với mật ấn, trì chân
ngôn kia. Cù-hê chép: Tay
đè lên Trung thai Mạn-đồ-la tụng chân ngôn một biến, cứ như vậy một lần tụng đè một cái, cho đến bảy biến, các vị
khác cũng giống như vậy,
sau đó vì các đệ tử, thuận theo nói pháp, dẫn dắt khai phát tâm kia, dạy cho kia ba tự quy y,
sám hối tội trước, đã
sám hối rồi thân tâm
thanh tịnh, giống như ngọc sáng, có thể phát tâm chân chánh, cho nên
sau mới khiến phát tâm Bồ-đề, đều như trong pháp
cúng dường đã nói, sau
sẽ trao cho hương xoa, hoa… dạy bảo vận tâm
cúng dường chư Tôn, sau
đó mới thọ Trì giới ba đời không chướng ngại,
đó là thọ giới pháp
của Bồ-tát, có hành nghi riêng. Bồ-tát sở dó phát tâm nhiếp thọ học xứ
phương tiện, đều vì thành tựu trí tuệ thanh tịnh
của Như lai, ở trong một niệm hiểu rõ các pháp trong ba đời, không
có quái ngại, kia có trụ ở giới này, cho đến khi mới thấy tâm liền rõ đạo, liền
có phần thế lực không
thể suy nghó bàn luận như thế, nhờ giới này tự
thân có thể phát sinh
Phật tuệ, lại đối với luật nghi Nhị thừa có hạn
lượng, nên dùng trí vô
chướng ngại trong ba đời để làm tên.

Sau nên trao cho nhành dương bảo các đệ tử xỉa răng.
Nhân đó quán người ấy là thành khí hay không thành khí, vì thế người được
pháp này, cũng là thuận
theo tục đế của phương kia, do dùng phương tiện
bí mật để làm gia trì.
Người Ấn-độ, hễ thỉnh tăng thọ thực cho đến người đời, trước đều cùng tặng cho họ nhành dương chà răng, dùng các thứ hương hoa tô điểm trang nghiêm trao cho, phải biết ngày hôm
sau thỉnh họ thọ thực.
Vì sao? Vì biết tâm kính mến,
sợ họ trước bị bệnh
đàm ấm nhân duyên ăn
thức ăn cách đêm. Nếu kia thọ nhận sự cúng
dường của ta, hoặc khiến cho phát động không an, cho nên trước đem thiện ý muốn giúp đỡ mà cảnh báo, khiến họ trước tắm gội thân thể, hoặc uống ha-lê-lặc… thì
sáng hôm
sau tùy ý ăn uống, không gì xúc
phạm thân tâm an vui.

Nay A-xà-lê cũng giống như vậy, khi trao cho đệ tử nhành dương
chà răng thì phải nhờ phương tiện này để nói
pháp sâu xa, ta mới trao cho người Phật tánh đề-hồ để cứu giúp, không có vị nào hơn, đã dạy ông phát tâm Bồ-đề trừ
sạch ba nghiệp làm chướng ngại đời trước,
dùng răng trí điều phục
trí vô ngại ba đời, cắn các phiền não xong, muốn trở lại đem bí mật này để gia trì,
dứt trừ tội lỗi của thân tâm, ông phải thanh tịnh lỗi của miệng, đi đến chỗ nào chớ vọng
tuyên truyền, ngày
hôm sau sẽ tặng ông cam
lồ bất tử, đều khiến đầy đủ, kia phải lấy cây Ưu- đàm
Bát-la hoặc cây
A-thuyết-tha ngay thẳng tốt đẹp, không lớn
không nhỏ cắt dài chừng
mười hai ngón tay, tất cả phải đúng pháp lượng,
đều dùng tiết lượng
của ngón tay cái, nghiêng thì cùng vê lại cho thẳng, đó là đúng số.
Hai cây này,
là cây Bồ-đề thời quá khứ của Đức Phật, nếu
không có, phải xin cây
có mủ, như cây dâu, cốc… Ghi riêng phần trên, phần dưới của cây, đều lấy cành ngọn là phần trên,
gốc rễ là phần dưới, dùng nước thơm để rửa, lại dùng cỏ thơm mà xoa, ở phần
dưới ngọn kia, dùng chỉ trắng quấn quanh hoa để làm
trang nghiêm, cũng
làm dấu mốc,
khiến trên, dưới dễ nhớ, phải dùng tay đè thì thêm chân ngôn bất
động, hoặc trăm biến
hoặc ngàn biến, thường khiến trang nghiêm đầy đủ. Đã thọ giới rồi, vị thầy phải dâng một nhành dương lên chư tôn, ngoài ra chia cho đệ tử khiến ra
ngoài đoàn, xoay về phương Đông
hoặc phương Bắc, ngồi
xổm (ngồi chồm hổm) mà xỉa, xỉa rồi, bảo xoay về phía trước mặt để xem xét tướng kia, mà ném cho đúng, nếu cây
xỉa răng hướng ra ngoài
đó là người không thành Tất-địa, người hướng
vào thân thì Tất-địa thành tựu.

Nếu ném xa mà lùi lại gần thân thì đó là tướng không bao lâu
sẽ thành tựu, nếu đầu
đứng thẳng hướng lên thì càng mau thành tựu,
nếu đầu hướng xuống
thì người ấy sẽ vào Tu-la, long cung, nếu ném
giữa hư không, phải biết người này trước đã thành tựu. Lại hướng về
phương Đông, phương Bắc
là thành tựu trước, hướng đến phương Tây là đang
thành tựu,
hướng đến phương Nam là thành tựu sau, tuy như vậy, nếu người trước hết hướng về phương Đông mà ném, lại chỗ xỉa răng
là hướng Đông, tức
là mặt sau của thân, cũng không được thành tựu,
các việc khác y theo phương này mà biết.

Ngoài ra, như trong
Cù-hê nói. Lại phải làm pháp kim
cang tuyến (chỉ).
Hễ làm dây, trước phải chọn
sợi tơ đầy đủ tốt mịn, dùng nước thơm rửa cho
thật sạch, bảo đồng nữ trong
sạch giúp
se lại,
se
sợi
tơ năm màu, phải dùng
chân ngôn của năm Đức Như lai, mỗi vị Phật gia trì một màu,
sau khi đã thành tựu các việc chân ngôn gia trì, tạo
dây Mạn-đà-la cũng
giống như vậy. Màu của năm đức: nghóa là Đức
Phật Đại Nhật gia trì màu trắng, Đức
Phật Bảo Tràng gia trì màu đỏ,
Phật Hoa Khai Phu trì màu
vàng, Phật Vô Lượng Thọ trì màu lục, Đức
Phật Cổ Âm trì màu đen.

A-xà-lê trước tự lấy dây thắt làm ba gút, làm Kim cang
kết, buộc vào tay trái để che chở thân mình, sau vì
mỗi đệ tử buộc vào tay, nhiếp thọ đệ tử như vậy,
sẽ
nhập Mạn-đà-la, lìa các
chướng nạn. Pháp kết
kim cang kia, không thể nói
từ sợi tơ, mà phải từ phía A-xà-lê dung nạp.

Lại nữa, sợi năm màu, tức là ngũ trí
Như lai, gia trì năm mầm
gốc lành trong tâm Bồ-đề
của đệ tử, cũng là năm pháp tín, tấn, niệm, định, tuệ, đem năm pháp này thâu nhiếp tất cả giáo môn, do đó gọi là
Tu-đa- la. Xưa dịch là Diên
kinh. Nếu A-xà-lê đã thấy chân đế, có khả
năng dùng ngũ trí Như
lai, gia trì năm thứ gốc lành trong tâm Bồ-đề của
đệ tử, thâu nhiếp muôn
hạnh buộc giữ ở tay Du-già, khiến trải qua sinh
tử thường không hoại
mất, hoặc có thể nhiếp thọ đệ tử như vậy, cho
đến khéo làm gút kim cương.
A-xà-lê nói:
Muốn vào đêm này tác pháp cho đệ tử, thì vật cúng dường nên bớt phân nửa của đêm thứ bảy, lại phải quán xét tâm của
kia, khen ngợi “Mật giáo”
phát sinh tâm vui mừng vững chắc, và phải
phân biệt mười loại
“học xứ”, nhưng trí giới ba đời không ngăn ngại này, hễ người nào kết duyên thì đều cho dự nghe. Bốn thứ căn bản kia và
Tam- muội-da lại một bài
kệ, thì kề tai nói giới, người đầy đủ chi phần
quán đảnh, thì nên nghe.
Hai bài kệ mà kia đã dạy bảo, cũng là A-lợi-sa,
có thể tụng bản Phạm
đầy đủ rất lợi ích, được nêu bày ở sau đây:
A nễ dã, dữu
sáp ma, tỷ la đỗ la, la bà, lạp đà ma ha, tỷ duệ nẵng, tát bà nhó nại, dụ diên, bà bổ đát, lý ha
sắc bà nê dã, tát la nai, bả lý nghi rý hệ đá tát tha, xa da ma tương ma hố nại da, đế tương dụ dân,
ma ha, dạ nê thấp phụ,
nhược đá ê bà vó tỷ dã tha. Ý kệ nói:
Từ nay về sau ông đạt được lợi ích vô đẳng (không gì

sánh bằng)
địa vị ngang bằng đại ngã. Đại ngã: nghóa là Như lai
thành tựu tám ngã tự
tại, đối với pháp được tự tại, và các Ma-ha Tát-đỏa.

Kế là nói tất cả các Như lai và chúng Ma-ha-tát trong giáo này, tất cả đều đã nhiếp thọ ở ông.
Giáo này: nghóa là trong Đại thừa bí
giáo này, chúng Bồ-tát,
kim cang… trong mười cõi Phật. Sau nói thành
tựu đại sự: tức là
có thể thành tựu đại sự, và có khả năng thành tựu đại
sự nhân duyên, đó
là “khai, thị, ngộ, nhập” tri kiến
Như lai, vì thế
trong kinh ngầm hiểu ý
nói: Các ông vào ngày mai được sinh trong Đại
thừa, nghóa là nhập đại
bi Mạn-đà-la, được quán đảnh rồi,
sinh trong dòng
họ của tất cả Như lai.

Lại nữa, lìa
duyên, nghiệp sinh được Đại không sinh, nên gọi
là sinh Đại thừa.
Bấy giờ, A-xà-lê dạy bảo ấn trì như thế xong, trở lại khiến lần lượt ở ngoài
Mạn-đà-la ngồi hướng về
phương Đông, A-xà- lê lại phải
cúng dường, cho đến thành tâm kính thỉnh chư tôn rằng: Con vào ngày mai, vì thương xót đệ tử nên cúng dường chư
Thánh tôn, để kiến lập Đại bi thai
tạng Mạn-đà-la, tùy khả năng
cúng dường, cúi mong từ bi
thương nghó, vào ngày mai, tất cả đều xuống hội họp
Mạn- đà-la mà làm gia trì. Ý
từ quan trọng như đây.
Ngoài ra như trong
Cù-hê nói. Kia chí thành thỉnh ba phen rồi, phải nói kệ Kim cang khen ngợi chư tôn,
sau đó đúng như
pháp sai khiến, lại vì đệ tử nói rộng pháp yếu, dạy phải buộc niệm tư duy, lót cỏ cát tường, ngủ nghỉ mặt hướng về phía Tây, kia (đệ tử) ở
trong mộng, nếu thấy được
các cảnh giới, sáng sớm đều phải bạch thầy,
sẽ biết tướng người
tu hành Tất-địa thành hay không. Nếu vị A-xà-lê thấy chân đế này tự mình trụ
sâu trong
Du-già sẽ thấy rõ
căn duyên, gốc ngọn, không có lầm lẫn, nếu không làm
sự tướng như thế, và thuận
theo thế đế mà làm, tất
cả đều không có lỗi, nếu thầy chưa thấy chân đế
thì phải cung kính nương theo phép tắc chớ để có lỗi.

Kinh chép: Trong mộng
thấy trụ xứ của tăng: nghóa là chỗ thấy thanh tịnh
nhiệm mầu, các thứ tốt đẹp tô điểm trang nghiêm, thân
vào trong đó nhiễu quanh
quỳ lạy, gặp các việc vui, tốt.
Vườn rừng:
nghóa là thấy chỗ tốt đẹp đặc biệt, hoa quả xanh
tươi, hoặc tự thân hái lấy, hoặc dẫm lên trên
cây với lấy hư không mà đi.
Đường nhà:
nghóa là các thứ phòng đẹp trang sức rực rỡ, ở
trong đó thọ dụng tự
tại, thân tâm vui vẻ thích hợp.

Lầu quán: nghóa là lầu cao nhiều tầng hiện rõ, xa thấy
Tây phương, thấy các cảnh tốt đẹp, tâm hồn thông
suốt
trong sáng.
Phàm so
sánh
như thế đều là tốt
lành, pháp môn trình bày trong đó, cũng như trong phần
chọn đất đã nói. Nếu trái với đây, như thấy chùa tháp bị đốt phá, loại
cỏ rậm mọc hoang thì
không phải mộng tốt. Cờ: nghóa là ngọn cờ quý báu, rất cao đẹp ngay thẳng hiện ra trước người kia, hoặc dùng cờ chỉ huy dẫn dắt mọi người đều vâng
theo mệnh lệnh, như hình
tượng xây dựng tâm Bồ-đề phép tắc thành muôn hạnh. Lọng: nghóa là đuôi chim
Khổng tước năm màu xen lẫn
nhau, hoặc nó che mát giữa
hư không mà, hoặc người trao cho cầm lấy
dạo chơi, đó là hình
tượng đại bi che khắp.

Châu Ma-ni, cũng có nghóa là tròn
sáng
chiếu khắp, hoặc có công năng
sinh ra các vật đem cho mọi người, đó là hình tượng tâm thanh
tịnh giác báu bốn nhiếp
làm lợi ích cho người. Dao: nghóa là ngọc thạch trang
sức phải mài đục bỏ bớt chỉ còn thuần túy chất cứng
sắc nhọn, hoặc người trao cho, hoặc tự mình
giữ lấy, đó là hiện
tượng thành tựu tuệ tánh.

Hoa Duyệt ý: nghóa là các thứ nước, đất
sinh hoa, tùy theo tánh loại mà
có thượng, trung, hạ, như màu
sắc thì lấy
sáng đẹp làm trên
hết. Vị thì dùng toàn vị
ngọt là hơn hết, đều khai phát hình tượng mầm
tốt, nên dùng ý phân
biệt. Người nữ là hình tượng Tam-muội, người nam là hình tượng trí tuệ, cũng lấy hạng người oai đức khôi ngô, mọi người
đều thương yêu cung kính. Mật thân:
nghóa là cha, mẹ…

Bạn lành: nghóa là bậc Thiện tri thức trao truyền pháp của bậc thượng nhân (hơn người)… hoặc thấy đàn bò cái vị
sữa đầy đủ,
hoặc thấy người vắt,
hoặc tự mình uống, đều là hình tượng đề hồ thượng
vị đại bi Mạn-đà-la,
hoặc thấy trong kinh sáng sạch không dơ, ngay
thẳng trang nghiêm
sắc chữ rõ ràng, ghi chép, giảng nói các việc thù thắng
thì là tướng tốt.

Nếu kinh sách
hư hoại, dơ bẩn chữ nghóa thiếu mất thì phải biết đó là tướng không tốt. Hoặc thấy các Đức Phật đích thân làm
Ma đảnh, hiện tiền thọ ký, dùng âm thanh vi diệu mà an ủi, hoặc thấy
Thanh văn, Bích-chi-Phật… cho
đến trụ giữa hư không thị hiện vô lượng thần biến, đều phải tùy theo việc xét chọn, biết được nhân duyên làm ra.
Các quả: nghóa là diệu quả cao quý ít có ở thế gian, hoặc có người trao cho, hoặc từ trên không rơi xuống… đều là hình
tượng Tất-địa, hoặc vượt
qua sông, hồ, biển lớn,
cho đến mộng thấy trong chốc lát tự uống hết, đều là tốt lành.
Nếu là loại chìm, nổi lênh đênh không ai cứu giúp, phải biết đó là
không tốt.
Hoặc nghe giữa hư không có các âm thanh hay ca ngâm
lời pháp, tấu các kỹ
nhạc, hoặc xưng dương công đức Tam bảo, tâm đã
vui vẻ khi nghe được,
hoặc nói lời tốt lành, hoặc kết quả của lời nói phải nên làm vui ý ông. Những thứ như thế đều là mộng tốt, phải y
theo loại thượng, trung, hạ mà phân chia từng loại. Giống như chùa viện thì
có sự riêng khác về
nương vào đất hoặc ở hư không, chỗ kia thấy cũng
có nam, nữ, Thánh, phàm khác nhau.

Do đó kinh nói: phải nên phân biệt kỹ, hoặc trái với tướng tốt
ở trước; hoặc mộng
thấy thân kia bị voi điên đuổi theo nguy cấp sợ hãi, hoặc cỡi
lạc đà, lừa, hoặc thấy người đáng ghét, xấu ác, ăn mặc dơ
bẩn rách nát, hoặc tự
thấy thân nằm dưới bùn lầy dơ bẩn, hoặc các thứ bất tịnh từ hư không rơi xuống, đều là những tướng trái nhau. Nếu là bậc thâm hạnh
A-xà-lê thì tự phải ở
trong Du-già, đều biết việc trong mộng và nhân duyên làm ra. Khi đệ tử
sáng
sớm thức dậy bạch thầy, phải tùy theo căn cơ khuyến phát để dứt lưới nghi cho đệ tử. Nếu quán người kia không có đạo lý để thành tựu thì không nên truyền pháp đầy
đủ, sợ kia chờ đợi
không có kết quả hoặc sinh nghi ngờ chê bai, hoặc như trong Cù-hê đã nói thì làm Hộ-ma cho họ để vắng lặng tai nạn, được xa lìa các
chướng ngại,
sau mới gọi vào. Nếu thấy các ảnh giới tốt
đẹp, nên dùng lời pháp
an ủi cho được hoan hỷ. Cái gọi là nói khéo trụ
giới: Tiếng
Phạm nói: To phạ la đa là tiếng tôn xưng tốt đẹp của đệ tử, giống như nói hàng
Phật tử. Trong kinh nói kệ cũng là
“A lợi sa”, tụng cả
bản Phạm càng tốt, cũng
có đầy đủ ở dưới đây:
Ế
sa ma lạt già phạ la la, thất lý ma ha dạ mang ma hộ nại dã
nẵng sấu diên nghiễm di lộc, đỗ ba phí thiết tha đát tha yết đá tát diệm bộ vô,
ma ha noa già tát ma lỗ yết tả chế để da, a tất để, na tất để, vó dã,
để yết lan đa ma ca xà di
phạ trở, để làm nghiêm tî lan tát bà, đạt mê
tỷ lạp bát ra bán chỉ
đơn tát bà ngật rị, da tî la đỗ lan, đát để giả nại
phạ dã dã xam, ma thiết
la diêm y năng đán nhó dạ nang mạt lan thất lệ sắt
trá, la tỹ thiết tha nại duệ tát thể đá.
Nửa bài kệ đầu là khen ngợi đạo lý bí mật thừa.
Nguyện thù thắng: chính là tất
cả trí nguyện. Nếu vào pháp môn Bồ-đề thanh tịnh này thì
soi thấy tâm pháp rõ đạo lý, điều này người ta nói là Đại
Bồ-đề đạo của Cổ
Phật. Đại tâm: nghóa như trong Ma-ha Tát-đỏa nói ở trước. Các chúng đại tâm trong quá khứ, hiện tại và vị lai, đều nương thừa
quý báu này mà thẳng
đến đạo tràng, vì thế nói đại tâm của Đại thừa.
Một bài kệ tiếp theo khen ngợi công đức người tu hành phát tâm Bồ-đề, liền dùng pháp ấn tất định của tất cả
Như lai, để thọ ký đại Bồ-đề, do đó
nói ngươi nay chí cầu,
sẽ thành tựu tự nhiên trí đại long của
Như lai, thế gian kính trọng như tháp.

Tự nhiên trí: đó là trí Như lai tự giác tự chướng là pháp mà xưa chưa nghe chưa biết, tự nhiên hiện ra rõ ràng, không gì ngăn ngại
được, vì thế lấy làm
tên. Ma-ha na-già là biệt hiệu của Như lai, đem so
sánh đại dụng không thể
suy nghó bàn luận thì không có phương hướng.

Chế-để: Hán dịch là phước tụ, nghóa là công đức của tất cả
Như lai đều nhóm họp ở trong đó, vì thế cho nên người đời, vì cầu phước
nên thảy đều cung kính
cúng dường. Nay ông phát tâm Bồ-đề cũng có thể nhiếp thọ vô biên nhóm phước của tất cả
Như lai, thế nên người
đời, phải cung kính cũng
như tưởng nhớ Tháp. Tiếp đến có một bài rưỡi
kệ chỉ bày tướng ấn
như thật của tâm Bồ-đề thanh tịnh, tức là mở bày
tri kiến Phật khiến cho được thanh tịnh. Hữu, vô đều vượt qua: tức là từ Trung đạo các duyên
sinh khởi không thể
suy nghó bàn luận, vượt
ngoài đoạn, thường, phi hữu,
phi vô, tất cả tâm lượng
đều không đạt đến chỗ đó, do đó gọi là Vô
cấu hư không kim cang trí ấn.

Các pháp sâu
xa kín mật: do tâm tánh sâu xa, nên phải biết ấm, nhập, giới cho đến
Nhất thiết chủng trí cũng đều rất
sâu xa. Vì tất cả pháp không ra ngoài tướng thật của tâm, chỉ có Phật và Phật mới có
thể biết được,
suy lường, phân biệt mà không thể đạt đến, vì thế nói
sâu xa kín mật.
Trí thế gian không thể biết rõ: nói tâm tánh này tất cả người thông minh lợi căn trong thế gian không thể
suy nghó luận bàn. Dù cho các
bậc đại luận sư như
Trường Trảo Phạm Chí… dùng các thứ nhân duyên
thí dụ, trang nghiêm so
sánh đo lường, cuối cùng cũng không rõ cảnh giới kia, hết lòng tư duy tìm cầu chỉ khiến
phát cuồng. Chỉ có người
sức
“tín” bền vững, nương
vào phương tiện Bí mật này mới vào được mà thôi.

Không chứa để: Có chỗ nói người khó có thể hiểu biết, chính tại như thế không có chỗ ẩn giấu, dùng hiểu biết đúng như thật, uẩn
A-lại- da vốn không sinh,
không có chấp thọ, cũng không chứa để. Bấy
giờ, tất cả vọng tưởng
nói rộng của tâm, ý, thức thảy đều thanh tịnh,
pháp giới soi sáng như
trăng mùa thu giữa bầu trời, cho nên câu sau nói
lìa tất cả vọng tưởng.

Bản Phạm nói
xa lìa tất cả vọng tưởng nói rộng. Nay theo
trong kệ nói lược, lại
ý nghóa không khác cho nên không có đủ. Câu kế
nói nói rộng vốn không,
nếu có đủ bản Phạm thì nên nói: nói rộng
không nói rộng. Vì tất
cả nói rộng, thảy đều từ các duyên sinh ra không có tự tánh, vì không có tự tánh tức là từ xưa đến nay
không sinh, đó là giải thích theo
câu trước. Nói: Chính nói rộng này tự không nói rộng.
Nay lại hội ý mà nói, vì
thế nói vốn không. Sau có hai câu, nói về phương tiện rốt ráo tâm
Bồ-đề thanh tịnh này, do vượt qua tất cả vọng nghiệp thì
có thể thành tựu trí
nghiệp Như lai, Phổ môn dẫn dắt lợi ích, đều là
đại sự nhân duyên, vì thế cho nên tất cả việc làm, đều không ai
sánh bằng,
do đó nói tất cả nghiệp
không ai sánh bằng.

Kế là chuyển
sang giải thích câu trước, luận chung về đại cương của quyền và thật, do đó nói thường nương vào
Nhị đế, cho
nên luận chép: Các Đức Phật nói pháp thường nương vào
Nhị đế. Nhưng tông
của kinh này, làm đầy đủ các phần phương tiện đều tùy theo thế đế, do nhân duyên này đắc tất cả trí ấn,
Nhất thiết trí tức là
Chân như. Thế nên, thế đế là nhân chân đế là quả, nhân như bốn vị thảy đều
Vô thường, quả như đề hồ thì đó
là thường, nói là nương vào nguyện thù thắng ông
sẽ trụ ở con đường
này, cũng là nói lại ý thọ ký.

Bấy giờ, Chấp Kim Long trụ trong
Vô hý luận, bạch
Đức Phật rằng, cúi xin Đức
Phật giảng nói
Trí Giới ba đời không chướng
ngại; không có
Bồ-tát trụ ở đây, khiến cho các Đức
Phật Bồ-tát hoan hỷ:
Văn trên chỉ nói Thọ
giới ba đời không chướng ngại, nhưng chưa hiển
bày tướng, vì thế nên
trụ trong Vô hý luận kim cang thừa, khai mở câu hỏi. Lại nữa,
Thế-tôn sở dó đợi hỏi mới nói, cũng vì quyến thuộc
pháp môn cùng phát minh.
Nay tịnh giới này, chính đem trụ Vô hý luận Kim Cang trí ấn làm thể và
sở dó đặc biệt thưa hỏi Đức
Thế-tôn đây là
muốn khiến cho nhân, pháp
tương ưng, lưu truyền có gửi gắm.

A-xà-lê lại nói:
Giới tướng này cũng là gia trì “Cú”, nếu khi
truyền trao, trước phải
trì tụng bản Phạm, sau đó mới khéo dùng lời giải
thích đầy đủ. Nay trình
bày đầy đủ ở dưới đây:
Thất lý cự la bổ đát la đát thảm mạt lan duệ đát ra, cự la bổ đát
la ca da pha ngập mãng, noa
sa mê yết đát la nhó ngật sa bố na bà a
ngật ly tà tát la ma đạt
ma xá ca đá ma giả bà, dã a đát mãng bà phạ, bát
lý đát dã ngung bột đà
bồ đề tát đá phệ, chờ yết sa ma, dì đỗ lý sấu hệ
a đát ma bà bát lý để
dã, nhược để noa phạ tát bồ đát lý diên, bát lý đẻ dã yết đơn phạ đễ yết đá mãng thất giả, phạ đát tốt đổ đát la diên
dã nổ đá ca tà phạ
ngập mãng noa y để, đát ta nẫm chớ lý hệ, cu la bổ
đát la ca tà phạ ngập
mãng noa tam phạ la tam vật phiếu (lật) đế na, bồ
đề tát đát phệ noa bà
vó đát vật diễm, đát yết Sa ma thê đỗ phiếu nẳng ca, tà phạ ngập mãng noa
san bát lý để dã nhó dã thích xoa khất la ha xá
cự mạn để, bồ đề
đát đỏa, ma ha tát đỏa y để.

Câu đầu nói Phật tử hãy nghe kỹ, tiếng Phạm Cự-la nghóa là tộc, nghóa là bộ.
Bồ-đát-la nghóa là người nam. Nếu giải thích theo thế đế
thì sinh vào trong bốn họ đều gọi là Đại tộc, do đó gọi là con của giòng họ; Nay được
sinh trong nhà
Như lai, là giòng họ tốt, cao quý nhất trong
các giòng họ, vì thế
nói là tộc tánh tử (người sinh trong dòng họ).
A-xà-lê nói:
Nên hội ý nói là Phật tử, đối với nghóa là sai. Kinh chép: Nếu tộc tánh tử trụ ở giới này thì phải
đem thân, miệng, ý hợp
lại thành một. Giới này tiếng
Phạm là Tam-phạ-la, nghóa là cộng duyên cùng thành giới này, có chỗ nói do tuệ phương tiện… nhóm
họp mà thành.
Nếu Thi-la thì chỉ nghóa là
thanh tịnh; lại
Tam-phạ-la nghóa
là bình đẳng. Phật dạy
đem thân, miệng, ý, hợp lại thành một: tức là
trụ pháp môn ba bình
đẳng. Vì thế được gọi là Giới ba đời không chướng ngại.
Như Đức Phật và Thanh văn lược nói lời răn dạy thì nói ba nghiệp đạo thanh tịnh này là đạo của bậc Đại tiên, từ năm thứ mười hai về
sau, giảng nói nghóa ấy thành các luật nghi, nay
Trì Minh ở đây
sơ lược nghóa của Giới cũng giống như vậy. Nếu người tu hành ba nghiệp phương
tiện, thảy đều chân
chính thuận theo ba bình đẳng xứ, phải biết chính là
đầy đủ tất cả luật
nghi của các Đức Phật.

Lại nữa, xé rách các lưới
vọng tưởng, đó nghóa là
Tam-phạ-la, nghóa là lưới
nói rộng các kiến chấp: Ngang dọc thành nhau, nhiều
lớp xen nhau, nay hành giả
quán thân nghiệp, khẩu nghiệp tự không có
thể riêng, toàn bộ ngọn
ngành trở về nguồn gốc chỉ là một tâm, mà
tướng thật của tâm này
thường là pháp giới bình đẳng, thế nên khi trụ ở
giới này, các thứ
nghiệp thân, miệng, ý đều đồng một tướng, vô lượng lưới kiến chấp thảy đều
trừ sạch, cho nên được gọi là trụ vô hý
luận Kim cang ấn.

Kinh chép: Không làm tất cả các pháp: Các thứ năm ấn nương vào phiền não, phiền não nương
nơi nghiệp, các nghiệp này
đều từ thân, miệng, ý
sinh ra, như
cứ thân, miệng, ý chia làm mười nghiệp Đạo thiện ác, nghiên cứu đầu mối của nó thì vô lượng, vô biên, thế
nên hễ đã tu hành ba
nghiệp thì có hạnh tiến lên, mất sự tiến lên thì là
đảo tưởng (vọng tưởng
điên đảo) do đảo tưởng nên có vô lượng tướng sinh ra, vì bị các tướng này ngăn cản nên không được trí vô ngại
như Đức Phật; nay hành giả quán
sát
sâu xa Mười câu
duyên sanh, hiểu rõ ba nghiệp rốt ráo
không sinh, pháp tánh tự như thế thường không lay
động, tạo tác, đó gọi
là trụ Vô vi giới. Như thế, tịnh giới này còn không
phải Như lai tạo tác,
huống chi tín ở giới này mà tạo tác các pháp
sao?

Kinh chép: Thế nào gọi là giới? Có chỗ nói quán
sát xả bỏ
tự thân, dâng hiến các
Đức Phật, Bồ-tát. Vì sao? Nếu xả tự thân thì sẽ
xả bỏ ba việc kia, ba việc
ấy là thân, miệng, ý sau nói giữ Vô tác giới
đầy đủ tuệ phương
tiện. Hành giả quán sát thân trong thật tế không thật có tức là giải thoát của
Như lai, vì thế cho nên xả bỏ hết thân này, để cúng dường tất cả
Như lai, từ đây
về sau, trong mọi hành động, có làm việc
gì đều vì giải thoát Như
lai, không vì bản thân mình, dù các rõ ràng
muôn hạnh hoặc trang
nghiêm cõi Phật thành thục chúng sinh, pháp tánh
tự như vậy không do tạo
tác, người tu hành được như thế, gọi là Vô
biên nhóm phước, gọi là
sông phước
không cùng, tùy theo tạo chút ít
căn lành, đem hòa vào
trong biển pháp giới, cho đến chúng sinh giới
cũng không cùng tận.
A-xà-lê nói:
Trong bản Phạm có bài kệ nói:

Nếu có người giải thoát Trì pháp giải thoát này

Cúng dường người giải thoát Phước này lớn hơn hết.

Nếu người tu hành chân ngôn, không hiểu “giới” thanh tịnh như thế thì tuy miệng tụng chân ngôn, thân trì mật ấn, tâm trụ trong bản
tôn Tam-muội, tu đầy đủ
theo thứ lớp nghi thức cúng dường chư Tôn, cũng vẫn gọi là tạo tác các pháp, chưa xa lìa lưới nhân ngã, làm
sao được gọi là
Bồ-đề Tát-đỏa ư? Do đó
kinh nói tiếp: Thế nên tộc tánh tử, do
thọ giới thân, ngữ, ý,
được gọi là Bồ-tát. Vì sao? Vì xa lìa thân, ngữ, ý. Đại Bồ-tát nên học như vậy; nên học trong đây, xưa dịch là
Thức-xoa Ca-la- ni, giống như giới trong
Thiên thứ năm, thâu nhiếp tất cả Tỳ-ni, kiền
độ, oai nghi, hành pháp, học giả Đại thừa cũng giống như vậy, phải hành
trì giới phương tiện
này, khắp vào trong tất cả hạnh chân ngôn. Nếu giới có thiếu
sót mà hạnh
Bồ-tát được thành tựu thì đó là việc
không bao giờ có.

Kinh chép: Đến sáng
hôm sau, dùng Kim Cang Tát-đỏa gia trì tự thân, vì
Thế-tôn Tỳ-lô-giá-na đảnh lễ, chính là ngày mai thọ giới,
nghóa là tối ngày thứ
bảy. Khi làm các việc để tạo Mạn-đồ-la, đều phải
dùng Kim Cang Tát-đỏa gia
trì tự thân, phương tiện trong đây, như phẩm
sau ở văn kinh và trong thứ lớp cúng dường có nói.
Nếu A-xà-lê đã
thấy chân đế thì trụ
trong tâm Kim Cang Tát-đỏa, đó là Vô đẳng đẳng
Bồ- đề tâm. Do Bí mật
đây gia trì, nên các việc đã làm không thể trở
ngại, hư hoại, tiếp đến
phải vận tâm như trước, làm lẽ Đại Nhật Như lai,
sau đó trì tụng Chân
ngôn Hàng tam thế, gia trì vào bình sạch, đây cũng là
thành tựu
các việc Chân ngôn, trước phải lấy bình sạch như pháp
múc nước trong sạch, rót
lọc đúng pháp, bên trong để năm thứ hạt và
năm thứ báu, lại lấy các
thứ cây, hoa, quả, nhánh tốt đẹp thơm cắm vào
trong đó, các thứ trang
nghiêm, dùng các thứ tơ lụa sạch buộc ở cổ, đều phải nương theo pháp thứ lớp
cúng dường, loại bỏ các vật dơ,
sau đó
dùng pháp giới tâm để tự gia trì.
Tóm lược cả
Chân Ngôn số biến không có
số lượng chắc
chắn, phải dùng tự mà
đếm, như trong Tô-tất-địa nói. Lại trong đó, tùy
theo làm ba bộ Mạn-đề-la,
đều dùng bộ tâm hoặc bộ mẫu chân ngôn gia
trì; nay trong kinh này,
thông dụng Chân ngôn gia trì, biện sự Chân
ngôn kia lại gồm cả rộng
và lược nên không nói đầy đủ số biến, phải
dùng ý để lường, Nếu
người quá lớn thì tụng đến một trăm biến, sau
đó năm trăm biến, người nhỏ khiến đến một ngàn biến, đã gia trì xong,
phải để tại bạch đàn,
trước đã quy hoạch ở ngoài cửa đàn, người muốn
vào Mạn-đồ-la, trước
phải dùng nước này mà rảy giúp cho người ấy
nghiệp chướng đời
trước tiêu sạch, mới được thấy Mạn-đồ-la.
Lại trong bình khác điều hòa nước thơm dùng các thứ
hương thơm như: Uất-kim,
Long não, Chiên-đàn… cũng dùng Chân ngôn gia trì,
trao cho khiến uống một ít,
đây gọi là Kim Cang thủy. Dùng mật ấn gia trì, vì thế nên tội chướng
sâu nặng trong địa ngục thảy đều trừ hết,
trong ngoài
đều sạch, có thể làm pháp thí.
A-xà-lê nói đây chính là
nước thệ nguyện, cũng
thuận theo thế đế, giống như pháp tuyên thệ,
khiến ở trước tất cả
Thánh Chúng, nuốt nước thơm này tâm kia tự thệ,
muốn giúp nguyện Đại
Bồ-đề không lui sụt.

Lại nữa, dùng giới hương
không chướng, với nước tâm trong
sạch, như tự môn Hạ,
người các cõi khác uống vào chắc chắn đều thành
tựu Vô thượng Bồ-đề,
tâm kia thanh tịnh như thế, thì sẽ nhập Bí Mật Mạn-
đồ-la. Bấy giờ, Kim Cang Bí Mật chử dùng kệ hỏi Đức Phật rằng:
Nói tạo lập chi
phần Mạn-đồ-la, trong kệ trước khen ngợi Đức Phật, cúi mong đấng
Nhất Thiết Trí, là đấng bậc nhất trong các pháp, nói về
thời phần. Thời phần
này: tức là từ khi bắt đầu vẽ Mạn-đồ-la đến nay,
chia ra giới hạn thời
phần; kế nói đại chúng ở thời gian nào nhóm họp
các điều lành. Nghóa là
tất cả Phổ Môn tùy theo loại thân trong Đại bi
thai tạng vào thời gian
nào khắp nhóm họp hiện ra trước Đại tràng, gia trì thần lực hiện ra
tôn nghiêm. Nếu đệ tử các căn thanh tịnh bén nhạy, phải vượt qua căn cơ
sâu xa, có khi vào thời gian này,
sẽ đích thân
thấy Vô biên Thánh
Chúng, như người ngồi trong hội Linh Sơn, đồng thấy các Đức Phật phân thân trong ba lần biến đổi
Tịnh độ, không khác nhau.
Phải biết lúc bấy giờ, chính là
A-xà-lê Mạn-đồ-la, khi truyền trì
lời chân thật, thực
hành việc Như lai, do đó nói là ân cần trì Chân ngôn.
Nói kệ này rồi, bấy giờ, Đức
Thế-tôn bảo
Trì Kim Cang Tuệ rằng: Thường phải ngay
trong đêm này, mà làm Mạn-đồ-la. Nghóa là
trong đêm thứ bảy này,
khiến pháp sự đều xong, trong đó từ sau khi mặt trời lặn, đến khi mặt trời mọc trở đi,
đều gọi là đêm, bắt đầu vào phần đêm thì phải vẽ bản đồ các tôn vị, an trí đầy đủ các vật
cúng dường,
trước khi mặt trời chưa
mọc phải phát khiển cho xong, nếu trái với pháp
này thì sinh chướng ngại,
cho đến khiến chỗ đã nương ở cũng không
được an lành, nhưng trong
Bí Mật giải thích, chính lấy đạo cơ hỷ hội làm
thời, hoặc đem phương
tiện gia trì, rút ngắn trăm kiếp thành một đêm, hoặc kéo dài một đêm thành trăm kiếp, dài ngắn do duyên, không có
giới hạn chắc chắn.

Nếu A-xà-lê thiển hạnh thì phải nương vào pháp tắc đầy đủ,
ở trong phần ban ngày,
liền phải trụ tính giới hạn, dùng bạch đàn…
định sơ về phần đoạn hình vị của chư tôn, đến mặt trời
sắp lặn,
sắp
sẵn trước hương, hoa, đèn, đuốc… đều phải cho xong.
Cù-hê chép: Ở một
chỗ phương Bắc của
Mạn-đồ-la, dùng màu trắng mà vẽ chân ngôn biện
sự để dứt trừ các nạn, đặt các vật cúng.
A-xà-lê nói:
Nếu không thể trong một đêm mà vẽ đầy đủ các
tôn vị thì từ ngày thứ
năm thọ trì đất về sau, dần dần theo thứ lớp mà làm, đối với lý không ngăn ngại, lại riêng có ba thứ phương tiện ấn tự
tôn hình, như văn dưới
sẽ nói. Kinh nói: A-xà-lê truyền pháp đã biết thời phần thì hiểu khuôn mẫu để tạo lập, đến ngày vào,
A-xà-lê và đệ tử trợ giúp đúng như pháp tắm gội xong, mặc áo mới
sạch khởi tâm đại
bi, đem những vật hiến
cúng đến chỗ Mạn-đồ-la, trước phải mỗi thứ đầy đủ pháp gia trì, như trong thứ lớp cúng dường đã nói,
sau phải đúng như pháp giữ gìn tự thân, gọi đệ tử
sở độ, rảy dùm nước thơm điều khiến theo lớp mà ngồi một chỗ,
sau đó
A-xà-lê đến trước cửa đạo tràng,
vận tâm khắp cả, cúi
đầu đảnh lễ tất cả như Phật trong mười phương,
cũng như trên đã nói,
sau đó giữ chỉ năm màu, hướng đến Mạn-đồ-la đứng trên ngôi thứ mà đội trên đầu, tiếp theo quán thân mình là
Tỳ-lô-giá-na, kinh cho
rằng Đại Tỳ-lô-giá-na tự làm gia trì. Vì sao? Vì Đại Nhật
Như lai là Đại bi thai tạng
A-xà-lê này, vì thế nên nếu khi hành giả làm
việc A-xà-lê thì phải
dùng tự thân làm Tỳ-lô-giá-na. Nếu khi làm các
công việc duyên Mạn-đồ-la thì đem tự thân làm Kim Cang Tát-đỏa,
phương tiện gia trì này
như văn dưới và trong pháp cúng dường có nói rõ. Lại nữa,
hành giả nên biết tám vị hộ phương, hễ có làm Mạn-đồ- la thì theo đây mà chuyển, phương Đông
Nhân-đà-la thứ lớp tùy
chuyển đến, phương Nam
Diệm-ma-la, phương Tây Phạ-lỗ-noa, phương
Bắc Tỳ-sa-môn, phương
Đông Bắc Y-xá-ni, Đông nam là Hộ-ma, Tây
nam Niết-lý-để, Tây bắc
là Phạ-sưu, phương trên là chư Tôn, thường ở
bên phải trời Đế-thích,
phương dưới chư Tôn thường ở bên trái Long
Tôn. Thượng nghóa là ở
trên hư không, hạ nghóa là ở dưới mặt đất. Lại
vây quanh trong thai tạng, ba
lớp giới thành, đều đã làm mốc trước, khiến phương, góc đều nhau, định trước ngôi thứ, muốn khiến ngôi thứ
Đại Nhật Như lai, phải ở
trung tâm do năm thứ báu nhóm họp, đến khi các tướng của bản đồ này,
A-xà-lê trước đến phía
Nhân-đà-la đúng
như pháp làm lễ, sau ở
hỏa phương đứng hướng về phương Bắc, các đệ
tử giúp đỡ ở tại
Y-xá-ni (phương Bắc), hướng vào giữ gìn Tu-đa-la
chắc chắn ở ngoài giới,
đệ tử kế đó phải nhiễu quanh bên phải đến
Niết-lý- để (góc Tây Nam).

Sư cũng quay
vòng bên phải đến phía Tây mà hướng vào giữ
gìn (Tu-đa-la). A-xà-lê sau
lại nhiễu quanh bên phải đến phương
Phạ-sưu (Tây bắc), đệ
tử cũng quay vòng bên phải đến phương Bắc mà đối trì, đệ tử lại nhiễu quanh đến
Y-xá-ni (Đông bắc), thầy cũng quay
vòng bên phải hướng về
phía Đông mà đối trì, hễ xong một vòng, đều
phải cùng nhau ở giữa
hư không ngay thẳng ngang nhau. Đến vòng thứ hai cũng xoay về bên phải như trước, lần lượt gom lại để làm ranh
giới phương hướng, sau
lại chuyển định bốn duy. A-xà-lê lại phải đi nhiễu theo chiều bên phải để
đến Niết-lý-để, đệ tử trước ở Y-xá-ni, quay bên phải cùng hướng vào nhau mà trì, đệ tử
sau đó lại đi nhiễu theo chiều bên phải đến
phương Phạ-sưu, thầy liền quay về bên phải
đến phương Hộ-ma, đệ
tử cũng quay về bên phải, hướng vào nhau giữ gìn, đều khiến phải cùng nhau ở giữa hư không, quyết định ngôi thứ, đệ tử
sau lại đi nhiễu theo chiều bên phải
đến Niết-lý-để, thầy liền xoay bên phải
đến Y-xá-ni, đối lập nhau mà gom lại, đệ tử kế lại đi nhiễu theo chiều bên phải đến
phương Hộ-ma, thầy liền quay bên phải đến phương
Phạ- sưu cũng đối lập nhau.
A-xà-lê nói: Kia là
bốn phương, mười chữ ranh giới
phương hướng.
Kinh tuy không nói nhưng lý chắc chắn có, cũng phải xoay
bên phải đối nhau gom lại mà định.
Như thế đã định giới bên ngoài và tướng
tám phương xong.

Kế đến phải vào trong, trước định giới bên ngoài trong thai, cũng như trước lần lượt gom lại làm tướng
bốn phương, tướng tám phương
kia đã định, không phải làm lại,
sau đó định lớp giới bên ngoài thứ nhất, tiếp theo định lớp giới bên ngoài thứ hai, cũng giống như phép tắc trong

Thai, lượng rộng hẹp của kia đều phải xoay vần phân nửa, giả
sử trong Thai tạng mỗi bề rộng tám thước, lớp thứ nhất phải rộng bốn thước, lớp thứ hai phải rộng hai thước, lớp thứ ba phải rộng
một thước, A-xà-lê nói: Gốc pháp như thế, nếu
sợ lớn nhỏ cách xa nhau, phải đem
ý hòa nhau, đối với lý không lỗi, chia như vậy xong, lại ở mỗi lớp chia
làm ba phần.

Một phần gần
phía trong hơn hết của kia, là đường người đi
khắp cả, do đó nói chỗ
Phật tử hành đạo, sau một phần là chỗ an trí các
vật cúng dường, tiếp đến một phần ở ngoài là an trí chỗ ngồi của các tôn
vị, vì thế hai phần này
đều là chỗ an trí ngôi thứ của Thánh, Tiên. Kế tiếp ở ngoài đây lại làm ranh giới vòng tròn, ở trong vị trí hư không, phải vận dụng tâm quán
sát tùy theo phương hướng kia, chia ngôi thứ
các tôn vị phù hợp với
nhau đều thỉnh cúng dường, vì sao? Vì A-xà-lê
gặp việc có sự quên
lầm, an trí các tôn vị hoặc không đủ khắp cả, các
ngài đáng thỉnh mời mà
không có ngôi bậc, đều phải vận dụng tâm ở
trong đây cúng dường.

Về pháp chia
ba phần ngôi thứ này: Trước ở trong giới bên
ngoài lớp thứ nhất, tùy ý lấy một phần nhỏ làm
ranh giới, lượng rộng hẹp của kia, phải dùng ý mà chia, mới được thông
suốt chỗ ngồi, trong
ranh giới này, phải chia
đều làm ba phần, trước phải quy định chỗ ngồi
chư tôn, chia nội giới
xong, sau mới chia giới hạn ở giữa để hành đạo cúng dường, lớp thứ nhất như thế đã xong. Kế là lớp thứ hai, cũng từ
phải khéo thông đạt
ngoài hướng vào trong, dần dần theo thứ lớp mà chia. Kế là lớp thứ ba cũng như văn trên đã nói, từ vốn Đại
Nhật Như lai, v.v… trở xuống là
ánh sáng, đây là vị của lớp thứ ba, từ rốn trở lên
cho đến cổ họng phát ra
ánh sáng, là vị của lớp thứ hai, từ cổ họng trở
lên cho đến ánh sáng
của tướng Đảnh, là vị của lớp thứ nhất. Trong đó
thai tạng tức là tám
cánh hoa trong tự tâm của Tỳ-lô-giá-na, càng kiến
lập đệ tử trong mạn
đồ-la Kim cang. Phải khéo thông đạt Chân Ngôn,
xấp sỉ với thầy thì có
thể cùng giúp đỡ không bị sót, mất, nếu người
không được như thế, chỉ
nhận rồi liền như pháp quán đảnh, gặp việc chỉ trao, thực hành.

Nếu lại không có người này thì phải đặt cái cọc mà làm, trước
ở hỏa phương dưới
ngôi thứ của thầy đặt cái cọc, sau ở phương
Y-xá-ni cũng đặt cọc để kéo chỉ, lúc ấy thầy trước hết tâm nhớ cái cọc ở hỏa phương này là ngôi thứ
của Sư,
sau đó từ
Y-xá-ni dẫn kéo chỉ đến
Niết- lý-để, các phương
khác y theo đây mà làm có thể biết. A-xà-lê lại nói: Muốn cùng kéo chỉ, trước phải chọn lấy đệ tử nào muốn quán đảnh,
trước dùng nước thơm gia trì cho những người cùng làm việc. Đàn vị
đã vẽ, hãy lấy vật che
lại chớ để cho thấy. Phương… có bốn cửa: Nghóa
là mỗi tầng của viện
đều đặt bốn cửa, khiến cho bên trong đều nhau, mở hướng Tây một cửa để thông ra vào, các cửa khác lấy chỉ làm
ranh giới cắt ngang.

Cù-hê chép: Hễ các phương mở cửa, đều tùy theo phương góc
kia rộng hay hẹp, Y theo làm
chín phần, lấy một phần làm cửa, tám phần còn lại thì ở hai bên phải trái của cửa đều được bốn phần, chỗ cửa
ra vào khiến làm hơi
rộng, còn các cửa khác, dùng bột màu trắng vẽ làm cửa đóng.
A-xà-lê nói:
Dùng chỉ Kim Cang làm ranh giới cắt ngang
xong, giống như
Kim Cang không được vượt qua, nếu vượt qua
phạm Tam- muội-da. Lại, văn kinh cửa chung ở hướng Tây, nếu có nhân duyên đến các
phương khác, đối với lý không có lỗi. Ngoài ra như văn dưới
sẽ nói. Thành tâm tha thiết, vận dụng khắp các
Thánh chúng
Tôn giả: Nghóa là trước khi vẽ bản đồ phải trụ
trong Du-già, quán mỗi mỗi
hình sắc,
tướng mạo, oai nghi, tánh
hoại, tòa ngồi, các ấn của đại chúng hội
Mạn-đồ-la này, thảy đều
hiện ra đầy đủ rõ ràng, sau đó dùng vô lượng tâm ân
cần cung kính, mà vẽ, cho
đến lượng lớn nhỏ, thưa dầy cũng phải làm
cho ổn thỏa tương xứng,
cho nên nói tạo các tướng như thế, đều khéo phân biệt.
Sen trắng mầu nhiệm trong tâm ấy: Đây là bản tâm
của chúng sinh, là cờ nêu bí mật pháp mầu
hoa Phân-đà-ly, đài hoa tám cánh,
tròn đầy đều đặn,
giống như hình dáng tròn đầy thích đáng, đài hoa
sen này là tướng thật trí tuệ tự nhiên, cánh hoa
sen là Đại
Bi phương tiện,
chính là cho tạng này là
thể của Đại bi thai tạng Mạn-đồ-la, ba lớp khác của kia là theo đây tự chứng công đức mà lưu xuất ra các Thiện tri
thức nhập pháp giới
môn. Bốn cách ở phương chính là bốn trí của Như
lai, bốn cánh ở góc là
bốn hạnh của Như lai, căn cứ vào đây hiện tám thứ Thiện tri thức, mỗi vị giữ
Kim Cang tuệ ấn, do đó nói khắp các
khe mọc ra các cánh.

Mười sáu
pháp như thế, mỗi pháp đều sánh bằng pháp giới,
cho đến không có chỗ
nào không bằng nhau, dù chỉ một phần nhỏ, cho nên
tiêu tướng kia cũng cùng phù hợp sâu sắc, lược
nhiếp muôn Đức Như lai, dùng làm mười
sáu ngón tay, kéo dài ra thì vô lượng, vô biên, do
đó Mạn-đồ-la này,
lượng rất nhỏ chừng mười sáu ngón tay, lớn thì
không giới hạn. Tua nhị là tất cả
Đà-la-ni môn,
Tam-muội Môn,
sáu Độ, mười tám
Không… như đã nói trong
kinh Đại Bát-nhã, từ mỗi tua bông
sen này dùng thần lực
che chở nên hiện ra một loại quyến thuộc trang
nghiêm trong ba
lớp Mạn-đồ-la, đây là pháp bí truyền của
Như lai, không thể hiển bày bằng giấy mực, cho nên gởi gắm trong đồ
tượng để chỉ bày cho
người tu hành, nếu người được ý sâu sắc, tự
sẽ im
lặng hiểu biết.

Từ trong đài
hoa này sẽ rõ tướng Đại Nhật Như lai gia trì,
nghóa ấy như trước đã
giải thích. Còn lại bí mật bát ấn hạ phẩm và bản
đồ sẽ nói. Kế là nội viện ở
phương Đông, đứng trên Đại
Nhật Như lai, vẽ
làm ấn Nhất thiết biến
tri thành hình tam giác sắc nhọn hướng xuống
dưới toàn màu trắng,
có vầng lửa bao quanh, ở trên hoa sen trắng, tức là
ấn rất mạnh mẽ của tất
cả Như lai trong ba đời mười phương, cũng gọi
là tâm ấn các Đức Phật.

Tam giác: nghóa là hàng phục và
trừ chướng, tức là Đức
Phật ngồi ở Bồ-đề Đạo
Tràng dùng thế lực mạnh mẽ, hàng phục bốn ma
được thành chánh giác.

Trắng sáng: Là màu
sắc Đại
Từ Bi. Như lai có
sức
sư tử mạnh mẽ, đại tinh tấn, chính là nhân duyên việc này, cho đến phát ra ánh
sáng Đại Bi thường trùm
khắp pháp giới, do đó nói khắp tất cả.
Kế là Đại
Cần Dõng ở
phương Bắc, cho đến ở Bắc duy đặt
hư không nhãn, tức là
Phật Mẫu Tỳ-lô-giá-na, nghóa Phật mẫu như
trong phẩm Phật Mẫu của
kinh Bát-nhã có nói rộng. Vàng thật là thể tướng thật như như; rốt ráo tịnh cú: là tô điểm bên ngoài của giáo
Môn kia, cho nên nói lụa trắng dùng làm y phục, khi tất cả lời nói rộng dứt thì tâm mặt trời
sánh
sáng suốt, không chỗ nào
không chiếu, giống như
ánh sáng mặt trời,
người nhất tâm khéo điềm tónh mới có thể thấy.
Vì thế ngọn cờ kia, giống
như hình tượng Thiên nữ trụ trong Chính thọ.
Kế là Đại
Cần Dõng ở phương Nam cho đến Nam duy làm ấn Chân-đà Ma-ni của các
Đức Phật, Bồ-tát, đây là chỗ nhóm họp vô
biên hạnh nguyện của tâm
Bồ-đề thanh tịnh, thường hay mưa khắp tất cả tài bảo cho thế gian và xuất thế gian. Đều từ tánh tịnh trong đài hoa
sen hiện ra vật báu như
thế, do đó nói trụ trên sen trắng.
A-xà-lê nói:
Đây là chung cho tất cả ấn, cũng có thể đối với các phương hướng đều an trí. Nếu các
Đức Phật, Bồ-tát, trong kinh không nói ấn tướng gia trì, cũng cầm hạt ngọc quý vô giá này, đều được. Tóm lược cả lớp thứ nhất này, phương trên là thân Phật các đức
trang nghiêm, phương dưới là
Phật Trì Minh sứ giả, đều gọi là
Bộ Môn Như lai, hướng phải là Như lai Đại
Bi Tam-muội, có công năng nuôi lớn muôn việc lành nên gọi là
Liên Hoa Bộ, hướng trái là lực dụng Đại Bi của
Như lai, có công năng phá trừ ba chướng, do đó gọi là
Kim Cang Bộ.
Vì thế cho nên nhập tự môn A tất cả các pháp
không sinh, đó nghóa
là Pháp
thân, nhập tự môn A tất cả các pháp không nhiễm trước, nghóa là
hoa sen, nhập tự môn phạ tất cả các pháp lìa
ngôn thuyết, đó nghóa
là Kim Cang, như trong phẩm
Tự Luân ở dưới, dùng ba chữ này thu nhiếp tất cả
Bách Minh, là ý ở đây.
Kinh chép: Bên phải Đại Nhật đặt
Đại Tịnh tấn Quán thế
tự tại, tức là Bộ chủ Liên hoa. Nói Như lai quán
sát rốt ráo Mười câu duyên
sanh được thành Liên hoa phổ nhãn này, vì
thế gọi là Quán tự
tại, căn cứ vào hạnh của Như lai, cho nên gọi là
Bồ-tát. Đảnh hiện vô
lượng thọ: là nói quả cuối cùng của hạnh này, tức là
trí phổ môn phương tiện
của Như lai, hình tượng này và thân Bồ-tát, đều hiện ra dung mạo pháp lạc vui vẻ mỉm cười, thân
sắc quán tự tại,
giống như trăng sáng,
hoặc như thương khư (loa bối) tức là vỏ ốc tốt
đẹp hơn cả, hoặc như
hoa Luân-na, hoa ấy mọc ở phương Tây cũng
rất trắng đẹp, tổng quát ba thí dụ này như thế, nói là kia tốt
sáng hơn cả và
thấm suốt rõ ràng đến bên trong.

Kế là ở bên phải Quán Âm, vẽ Bồ-tát Đa-la, các Bậc Thánh mặt đều hướng về Đại
Nhật Thế-tôn. Nay nói bên phải
Quán Âm, tức là chỗ ngồi ở
phương Tây, những vị khác đều bắt chước theo đây; đây là
Tam- muội Quán tự tại,
cho nên có hình tượng người nữ.

Đa-la nghóa là Nhẫn (mắt).

Hoa sen xanh: Nghóa là trong
sạch không dơ bẩn, do phổ nhãn
như thế nhiếp thọ chung
sinh đã không thời trước, cũng không thời sau, do đó làm hình tượng người nữ
trung niên, không quá già, quá trẻ.
Xanh là màu hàng phục; trắng
là màu Đại Bi, hai màu sắc nhiệm mầu ở
trong hai dụng, do đó khiến hai màu hòa hợp, vì nghóa như vậy cho
nên không xanh,
không trắng; Tượng kia chắp tay, trong tay cầm hoa
sen xanh này, tay và mặt đều hướng về
Quán Âm, hình dáng như móm cười, khắp
thân ánh sáng tròn đầy
như màu vàng ròng, mặc y phục màu trắng, đầu có búi tóc làm hình tóc tự nhiên, không giống búi tóc đứng đầu của
Đại Nhật. Bên trái Quán
Âm đặt Bậc Thánh Tỳ-câu-chi, thân ngài có
bốn tay, một tay bên phải
mang tràng hạt buông xuống, một tay bắt ấn
Thí nguyện; một tay bên
trái cầm hoa sen, một tay cầm quân trì. Mặt có
ba mắt, như tượng
Ma-hê-thủ-la, đầu đội mũ tóc, như hình mũ búi tóc
của Tỳ-lô-giá-na, nói
Trì: Như nói đất giúp đỡ muôn vật, tức là nghóa
chịu trách nhiệm chuyên
chở. Thân ngài trong sáng sạch ánh sáng tràn đầy,
trong ánh sáng có đủ ba màu vàng, đỏ, trắng, không
hoàn toàn trắng, hoàn toàn đỏ, hoặc vàng, vì thế
nói là không chính. Vàng là màu tăng
thêm lợi
ích, trắng là màu trừ nạn, đỏ là màu hàng phục, vì trong
ánh sáng
Tam-muội này gồm đủ ba năng lực, vì thế cho nên dùng
làm ngọn cờ.

Tiếp đến, gần bên phải
Tỳ-câu-chi vẽ tôn vị Đắc Đại
Thế-tôn, như ở đời,
vị vua, đại thần, uy quyền thế lực tự tại gọi là Đại Thế.
Nói vị Thánh này, cho đến được giai vị Đại Bi tự tại như thế, cho nên
lấy làm tên. Sở dó cầm
hoa sen chưa nở là vì như đài hoa thật trí
Tỳ-lô-giá- na đã thành
quả rồi, lại giữ gìn hạt giống như vậy, tan khắp trong nước tâm của tất cả
chúng sinh, còn mọc hoa
sen chưa nở, dấu vết của
tôn vị này giống ở chỗ
đó, cũng có thể che chở khắp mầm lành của tất
cả chúng sinh, không để hư hoại, niệm niệm lớn thêm, tức là
Liên Hoa Bộ Trì Minh Vương.

Tiếp đến ở bên trái Minh Vương, Vẽ Minh phi Da-du-đà-la,
Hán dịch là Trì danh xưng giả; thân màu vàng ròng, dùng các anh lạc tô điểm
trang nghiêm, như tượng
Thiên nữ, tay phải cầm cành hoa tươi
đẹp mầu nhiệm, quả lá
xen kẽ nhau, cành lớn tươi tốt, hoa kia hoặc mới
có nụ, hoặc có cái sắp
nở, hoặc có cái đang nở, hoặc năm cái, hoặc
mười, cho đến vài chục
cái; tay trái cầm Bát dận ngộ, cũng là hoa đẹp
nhất ở phương Tây, vì Đắc Đại Thế Minh Vương là
chủ an lập hạt giống
Bồ- đề của tất cả
chúng sinh, lại Minh Phi này là chủ chứa đựng và
sinh
ra các thứ công đức
trong đây, do đó cách phục sức và ngọn cờ của
ngài đều cùng tương ưng
với nghóa này, bên phải Đa-la là
Đặc-bán-noa-la- phạ-tất-ninh, Hán dịch là
Bạch xứ, vì tôn vị này thường ở trong
hoa sen trắng, cho nên lấy làm tên, cũng đội mũ tóc tự nhiên, mặc áo hoàn
toàn bằng lụa, tay trái
cầm hoa sen nở, từ chỗ rất trắng sạch này sinh ra
Phổ Nhãn, vì thế Tam-muội
này gọi là Liên hoa bộ mẫu.
Tiếp theo ở dưới
Bồ-tát Quán tự tại,
đặt Hà-da-yết-lî-bà,
Hán dịch là Mã đầu,
thân ngài không vàng không đỏ, như màu mặt trời
vừa ló dạng, dùng hoa sen trắng làm anh lạc… trang
nghiêm thân, ánh
sáng uy nghiêm chói lọi
như bờm sư tử, móng tay dài nhọn, hai nanh mọc ra chỉa thẳng lên giống như lông cổ
sư tử, có bộ dạng gầm thét rất giận
dữ, đây là Liên Hoa Bộ
phẫn nộ Trì Minh Vương. Giống như ngựa quý của Chuyển luân vương đi xem xét bốn Châu, đối với bất cứ lúc nào,
bất cứ ở đâu tâm đi
không dứt, năng lực tinh tấn của các Đại Bồ-tát
cũng giống như vậy.

Do đó, được thế lực oai mãnh như thế, ở trong chướng nặng
sinh tử không tiếc thân mạng; phần nhiều bị
khuất phục, chính là tâm Đại
Bi trong sạch, vì thế dùng
sen trắng anh lạc để tự trang nghiêm thân thể,

đã đúng Như
Pháp kiến lập các quyến thuộc Quán Âm xong, tiếp
theo ở bên trái Như lai
Đại Nhật, an trí Kim Cang Bộ Minh Vương, có
chỗ nói Chấp Kim Cang có
khả năng làm thỏa mãn tất cả nguyện, màu
sắc của ngài giống như
hoa Bát-dận-ngộ, đó là màu vàng nhạt, hoặc
như màu lục quý báu, đó
là báu lục mạt yết, giống như hư không hiện
sắc, lấy màu sắc pháp
giới thanh tịnh hòa hợp với Kim Cang trí thể, do
đó thân kia vàng nhạt,
trí thân như thế, giống như hư không không thể phá hoại, tất cả mọi người không thể hàng phục, do đó dùng hiển
sắc
hư không làm cờ nêu.
Ý này nói: Nếu pháp cho đến phần nhỏ giống như cực vi (rất
nhỏ) nhưng mà người đắc
thì đó là vô thường thay đổi, các hành thuận
theo, do đó trí không rốt
ráo, ở trong tánh vững chắc là bậc nhất. Mật ấn sở trì, chính là năm bộ phận
Kim Cang. Năm trí Như lai đều gồm hai
dạng quyền, thật, mà
dùng Kim Cang Tuệ Thủ giữ gìn trong đó, cho nên
nói bên trái
Bạt-chiết-la, Ấn này phải dùng ánh sáng trên búi tóc vây
khắp chung quanh, vì thế
nói chung quanh có vầng lửa, đầu đội mũ ba
ngọn núi báu hình như
chữ Sơn, giữa chóp núi như hình trăng non nằm giữa, dùng các thứ tốt đẹp quý báu và tất cả anh lạc trang
nghiêm thân. Ý này nói:
Bát-nhã ba-la-mật đến trong tâm
Quả địa, chuyển gọi
Nhất thiết chủng trí, do
đó nói đầu đội mũ các báu, do diệu tuệ này rộng trải qua tất cả các pháp, tự tại xoay chuyển
sinh ra vô lượng pháp giới
trang nghiêm, vì thế nói
tô điểm trang nghiêm lẫn nhau, rộng ra số nhiều vô lượng.

Kế là bên phải Kim cang Bộ Chủ đặt Mang mãng Kê, đó là
Kim cang Bộ Mẫu, cũng cầm chày
Kim cang trí, dùng các anh lạc
trang nghiêm thân thể, đây
là sinh ra Kim cang trí lực Tam-muội, có chỗ nói Kim
cang Tam-muội. Kế là bên phải bộ Mẫu đặt Đại
Lực Kim cang Châm, Tố Chi dịch là
Kim cang Châm, cầm một phần Bạt-chiết-la để làm cờ
nêu, Bạt-chiết-la này, là tuệ một tướng một duyên cứng nhọn, dùng dây tuệ này
sâu
suốt các pháp không pháp nào không
suốt qua, do đó gọi là
Kim cang Châm, ở dưới vị này có hai
sứ giả đều là
hình người nữ, quỳ gối ngửa mặt lên mỉm cười, hình dáng kia nhỏ mà đầy đặn,
màu sắc vàng nhạt, lấy Kim cang làm mốc, đó là
Tam-muội phá
hoại chướng nặng,
sau đó ở bên trái Chấp kim cang đặt Kim cang
Thương-yết-la, Hán dịch là
Kim cang Tỏa, ấn kia giữ gìn nối liền như khóa xích,
hai đầu đều làm hình
Bạt-chiết-la, dưới Kim cang Tỏa cũng có hai sứ
giả nữ, không khác sứ
giả Kim cang Châm, đem trí ấn này nhiếp trì tất
cả chúng sinh ngang bướng
khó giáo hóa, khiến không lui sụt Vô thượng

Bồ-đề, vì thế lấy làm tên.

Lại nữa, ở dưới chấp Kim cang đặt phẫn nộ Trì Minh, hàng
phục tất cả những ai
làm chướng ngại lớn trong ba đời, hiệu là Nguyệt
Yểm Tôn, mặt có ba mắt,
bốn răng nanh mọc chỉa ra, như màu mây khi
mùa hạ bắt đầu mưa
xuống, có dáng vẻ cười lớn, lấy Kim cang báu làm anh lạc, đây là người trì
Kim cang, dùng thế lực uy mãnh của vô lượng môn nhiếp hộ chúng
sinh
sinh
trong Tam-muội, vô lượng quyến thuộc tự
vây quanh, thảy đều thấp
hèn nhưng đầy đủ, có dáng vẻ giận dữ,
cho đến một thân có trăm ngàn tay,
cầm các thứ binh khí, dựng lên như rừng,
nếu người không thể vẽ hết, phải làm một, hai
sứ giả cho đến năm
hoặc sáu, đều phải trụ
trên hoa sen, ý nói trong tâm hoa sen này, pháp
như thế thành tựu tất
cả năng lực đại tinh tấn mạnh mẽ, không từ chỗ
khác đến, đã kiến lập
các quyến thuộc Kim cang Tát-đỏa xong.
Sau, đến phương Tây vẽ
Trì Minh Sứ Giả của Như lai và
các chúng Chấp kim cang,
có các hình sắc tánh loại các thứ mật ấn, lá cờ, đều ở trong bản đồ
sinh ra, đó là ánh
sáng Đại Bi của mỗi tôn vị
đều cùng khắp pháp
giới, hiện ra thân, miệng, ý mật cũng khắp pháp giới, do đó nói khắp phát ra ánh
sáng tròn đầy, vì các
chúng sinh. Đối
với hạ vị nương theo
phương Niết-lý-để, vẽ Minh Vương Bất Động, sứ giả Như lai có hình đồng tử, bên phải cầm ấn Đại
Tuệ lực, bên trái
cầm dây lụa, đầu có búi tóc, tóc rũ xuống vai trái, lấp kín mắt trái,
xuống đến răng cắn môi
trên bên phải, tượng kia, môi dưới bên trái hơi lật
ra ngoài, ngồi trên tảng
đá, thân kia thấp nhưng đầy đặn mập mạp, tỏ
vẻ rất giận dữ. Đó
là mật ấn và tướng ngọn cờ. Tôn vị này ở đài hoa
của Như lai Đại Nhật,
thành Phật đã lâu, dùng Bản thệ nguyện
Tam-muội- da thị hiện hình
tướng mới phát đại tâm nên các tướng không đầy đủ, làm người giúp việc để Như lai
sai khiến làm các công việc, do đó
cầm mũi nhọn và dây
lụa, vâng lệnh giận dữ của Như lai đều muốn sát hại chúng sinh.

Dây lụa là tứ nhiếp phương tiện trong tâm Bồ-đề, do sự trói
buộc này không hàng phục được, nên dùng đao tuệ
sắc bén, chặt đứt
mạng sống nghiệp thọ vô
cùng của họ, khiến được sinh khởi Đại không.
Nếu hạt giống nghiệp dứt trừ thì lời quen nói rộng cũng đều tiêu trừ, thế nên bịt kín miệng kia, chỉ một mắt thấy, ý nói Như lai dùng các mắt quán
sát tất cả chúng sinh
không thể rộng rãi sâu xa, cho nên Tôn vị này hễ
sự nghiệp đã làm, chỉ vì một việc nhân duyên này; giữ gìn tảng đá
chướng nặng kia, không
để lay động, trờ thành tâm Bồ-đề thanh tịnh núi
chúa Diệu cao, đây cũng
là thành tựu các việc Chân Ngôn, vì năng lực Đại
tự tại của
năm trí Như lai đã rửa trừ phá diệt, thảy đều đến “quả
địa” trang nghiêm, chẳng
những không có chướng ngại mà còn riêng
chứng “Không”, do đó
trì ấn Ngũ cổ; đầu đội mũ báu mà ở trong Phong luân, tức trong
kinh Pháp Hoa, tất cả việc làm đều vì khai tri kiến Phật,
ý khiến được thanh tịnh.
Đã an lập
chu Tôn thượng thủ ở Mạn-đồ-la thứ nhất xong. Kế là đến Viện thứ hai vẽ Đức
Phật Thích-ca Mâu-ni.
A-xà-lê nói:
Trong viện thứ hai này là ẩn
Mật Ngữ, nếu từ trong đến ngoài thì phải lấy quyến thuộc của Đức
Phật Thích-ca Mâu-ni làm viện thứ ba. Nay thì
lấy Tỳ-lô-giá-na và quyến thuộc trong pháp môn làm thứ nhất, quyến
thuộc sinh thân Thích-ca
Mâu-ni là thứ hai, các Bồ-tát đối với Bi, trí
trên cầu Phật đạo dưới hóa độ chúng
sinh cho nên làm viện thứ ba.
Sỡ dó văn giúp nhau như thế vì đây là kho bí mật của
Như lai, để ngăn ngừa
những người khinh lờn pháp không theo thầy, người thọ làm rối loạn văn
kinh, cho nên phải cùng
truyền cho nhau bằng miệng.
Trong cửa đầu ở
phương Đông, trước đặt tượng
Phật Thích-ca Mâu-ni, thân màu vàng ròng, và đầy đủ
ánh sáng, ba mươi
hai tướng tốt, đắp
ca-sa có
màu Càn-bà, ngồi trên tòa làm bằng hoa
sen để
nói pháp, lấy tay trái
cầm vạt ca-sa, giống như tượng vua A-dục ngày
nay, tay phải dựng đứng
các ngón, dùng không thủy luân giữ nhau, đó là cờ nêu của kia.
Hoa sen trắng này tức đài tịnh pháp giới tạng trong
đây, Thế-tôn vì khiến
giáo pháp này truyền bá rộng rãi, nên đem ngọn
cờ sinh thân này mà
giảng nói, nhưng cùng bổn thân pháp giới không
hai không khác, vì thế
nói ở kia mà nói pháp.
Lại ở phía
Bắc Thế-tôn, an trí
Phật nhãn, cũng là
Phật mẫu, Thích- ca Mâu-ni, Hán dịch
là Năng tịch Mẫu. Phải làm cho thế gian ưa
thích nhìn thấy thân trang
nghiêm không gì sánh bằng, khắp thân đều có
ánh sáng tròn đầy, vui
vẻ mỉm cười, đây là Như lai, sinh ra Tam-muội tùy loại
sinh hình,
Tam-muội này chính là lấy Đại Bi phổ Nhãn làm
thể, quán sát chúng sinh
đáng độ để dẫn dắt làm lợi ích, ánh sáng của
mắt từ không chỗ nào
không khắp, do đó nói thể ánh sáng thanh tịnh
tròn đầy khắp cả.

Kế đến ở phía Bắc của Phật mẫu vẻ tướng ấn sợi lông trắng
của Như lai, trụ trong hoa
sen có màu thương khư (vỏ ốc) thân đầy ánh
sáng, tay cầm
hoa sen, như hình dáng mỉm cười, trong có ngọc quý
Như ý, đây là do vô biên phước nghiệp mà Như lai nhóm họp mà thành,
như Kinh Quán
Phật Tam-muội… nói rộng, có thể đầy đủ nguyện của
tất cả chúng sinh.

Lại ở phía Nam Đức Phật Thích-ca đặt ngũ đảnh Như lai.

Bạch tán Phật đảnh.

Thệ-da dịch là Thắng đảnh.

Vi-thệ-da,
ở đây dùng nhiều tên gọi, dịch là tối thắng đảnh.

Đế-thù-la-thí, dịch là hỏa tụ đảnh, kinh nói
Chúng đức, dịch
đúng phải là Đại phần, đó nghóa là đầy đủ đức lớn.

Vi-cát-la-noa,
dịch là Xả trừ đảnh, nghóa là Xả bỏ tất cả phiền não, cũng là nghóa phá vỡ, đây là năm trí cao nhất của
Như lai Thích-ca,
ở trong tất cả công đức, giống như Luân vương có thế lực lớn.

Hình dáng kia đều là thân
Chuyển luân
Thánh vương.
Nghóa là trên đảnh có hình
nhục kế, trên đó lại có búi tóc, tức là búi tóc
chồng lên, các tướng
mạo khác đều giống như Bồ-tát, khiến rất trang
nghiêm hoan hỷ, mật ấn
sở trì như đồ tượng.
Kế là
phương Đông, rất gần
phương Bắc,
sắp bày chúng
Ngũ Tịnh Cư:

Tự tại Thiên tử.

Phổ hoa Thiên tử.

Quang man Thiên tử

Ý sinh Thiên tử.

Danh xưng viễn văn Thiên tử.

Phải theo thứ
lớp mà sắp bày, ấn tướng kia đầy đủ như trong
đồ

tượng nói.
A-xà-lê nói: Đây là ngũ
Na-hàm Thiên tử, quá đây trở lên
có chỗ Bồ-tát thọ
chức vị Phật, cũng gọi là Tịnh Cư thiên, đa số là
Bồ-tát Nhất sinh bổ xứ,
đó thuộc về Viện thứ hai.

Không phải chỗ trong đây nói. Cõi trời này ở bên phải hào
tướng ở phương Nam,
lại vẽ tam Phật đảnh, thứ nhất tên là Quảng Đại Phật đảnh, thứ hai tên là
Cực Quảng Đại
Phật đảnh, thứ ba tên là
Vô biên Âm Thanh Phật đảnh,
hình tướng kia đều đồng với ngũ đảnh, là
đứng đầu trong các đức
ba bộ của Như lai.
Năm thứ đảnh
Như lai kia, có năm
màu sắc, đó là màu vàng ròng, màu càng nghệ, màu vàng nhạt, màu trắng tinh và màu trắng đục, trong đó màu vàng ròng và màu vàng nghệ
giống nhau, nhưng màu vàng ròng
sáng trong, còn màu vàng nghệ
sáng trong hơi thẩm.
Tam Phật đảnh thì có ba
màu, đó là màu trắng, màu vàng và màu đỏ, đây là
màu sắc gồm đủ Tiêu
tai, Tăng ích và Hàng phục; tám Phật đảnh này
đều có ánh sáng khắp
thân, ánh sáng rất dày rộng, dùng các anh lạc
trang nghiêm thân thể, do
lực nguyện thệ xưa của Như lai, nên tất cả
nguyện đều được đầy đủ.

Góc Đông
Nam sắp bày các
Chúng Hỏa Thiên trong
ngọn lửa (Sơn), cổ và hai cánh tay đều có vẽ ba màu xám, tức là
Bà-la-môn dùng ba ngón tay lấy xám, tự xoa vào
thân tượng. Tất cả màu đỏ đậm,
đương tâm có ấn tam
giác, ở trong vòng tròn ngọn lửa, tay trái cầm tràng
hạt tay phải cầm bình
rửa, đây là một thân phổ Môn, vì dẫn dắt thu
nhiếp nhà thờ thần lửa
của Vi-đà Phạm Chí, phương tiện khai thi Vi Đà trong pháp Phật, cho nên chỉ bày đàn hỏa Đại tuệ này, ngọn cờ để
tịnh tu phạm hạnh.

Sau đó, ở phương Nam bên phải Đại Nhật, vẽ
Diệm-ma pháp vương, tay cầm ấn
đàn-noa, tướng ấn, giống như hình cây gậy trên
có đầu người, có hình
dáng rất giận dữ, dùng trâu nước làm tòa, thân
màu đen huyền, A-xà-lê
nói: Khi nhỏ từng bị bệnh nặng rất mệt mỏi
không còn thần thức, đi
đến Minh Ty thấy pháp vương này, cùng nói năng
với hoàng hậu, dung mạo rất từ nhẫn, nhưng ấn
đàn-noa này, dùng hình tướng giận dữ ra
sức tìm kiếm chúng
sinh đời
sau phạm tội, miệng
phun ra hỏa quang rất khẩn
thiết, và xem xét công nghiệp sau khi xuất
gia, như thế im lặng không
nói nữa, Diệm-ma vương và Hoàng hậu liền tìm lời lành dần dần khen ngợi, rất ân cần cung kính xin thọ giới quy y,
nhân buông bỏ bèn trở
lại, đến lúc gần chết, hai tay kia chỗ dây trói giữ còn vết bị thương, đủ tháng mới lành, phía
Tây Diêm-ma làm
sau khi
Diêm- ma và sau khi chết,
cũng làm hoàng hậu Diêm-ma.

Phía Đông làm Hắc dạ thần và Thất-ma-đạt-lý, Hán dịch là Thất mẫu, đều là quỹ dữ. Hình kia thảy đều màu đen, tiếp đến ở góc
Tây nam vẽ
Quỷ vương Niết-lý, hình cầm đao
đáng sợ, đó là hộ phương
La- sát vương, Phạ-lỗ-noa
là phương Tây hộ phương Long vương, cầm dây lụa làm ấn, ở phương Đông phía Nam ngũ đảnh phải vẽ
Nhân-đà-la chủ của
Thích Thiên, ngồi ở núi Tu-di,
Thiên chúng vây quanh, đầu
đội mũ báu, thân mang các thứ anh lạc, trì
Phạt-chiết-la và các quyến
thuộc khác, nghóa là phu
nhân Xá-chi và sáu tầng trời cõi Dục… đầy đủ
như trong bản đồ chỉ bày.
Ở phương Nam của quyến thuộc
Thích Thiên, đặt
chúng Nhật thiên, ở trong xe tám ngựa kéo và hai bà vợ ở hai bên của vị ấy,
có chỗ nói Thệ-da-vi.
Thệ-da, Hán dịch là hơn hết không có gì hơn nữa. Quyến thuộc thiên nhật
sắp bày nắm giữ các ánh
sáng mặt trời,
Ánh-già ở phương Tây,
Du-già ở phương Đông, Bột-đà ở phương Nam,
Vật-lạc- tát-bát-để ở
phương Bắc,
Một-nhó-một-già ở góc Đông nam,
La-hầu tại Tây nam, Kiếm-ba ở
Tây bắc, Kế đô ở Đông bắc; lại ở phía Nam
của Nam vó đặt
Niết-già-đa, nghóa là Thiên Cẩu.

Phía Bắc của
Bắc vó, đặt Ốt-ca-ba-đa nghóa là lưu hỏa. Phía
bắc của quyến thuộc Thích
Thiên ở gần trời Tịnh Cư, đặt
Đại-phạm-vương, đội mũ búi tóc, ngồi trong xe do bảy con ngỗng kéo, có bốn
mặt bốn tay, một tay cầm
hoa sen, một tay nắm tràng hạt, trở lên là tay phải; một tay cầm quân trì, một tay nắm Úm tự ấn, trên đây là tay trái,
ấn phải hơi cong ngón tay
đầu, các ngón khác ngay thẳng, nghiên tay
bấm vào mà làm hình
dạng đang nói, đó gọi là người thanh tịnh bắt ấn
cát Tường, ngoài ra các
vị trời Tứ thiền đều sắp đặt bên trái của kia,
ngũ Tịnh Cư thiên như Vô
nhiệt… đều đặt ở bên phải vị ấy. Tỳ-ni nghóa là quán
sát nghi thức đắp mặc của trời
Tịnh Cư mà chế ra mặc ba y
cho ngay ngắn, nội y chính là giới. Gần cửa phía Tây đặt chúng địa
thần (Các thần đất).
Tiếp đến, ở phương Bắc đặt Tát-phạ-cát-phạt-để,
Hán dịch là
trời Diệu-âm-nhạc, hoặc gọi là
Biện tài thiên, kế là phương
Bắc đặt vợ của vị ấy.
Lại tiếp theo đó
đặt Vi-sắt-nữu, xưa dịch là Tỳ-nữu, đây là
trời Na-la-diên, và đặt
trời Thương-yết-la, đây là Ma-hê-thủ-la, ở trong
tất cả cõi có thế lực
lớn, không phải chủ của tam thiên đại thiên thế giới. Văn dưới trong kinh lại
có Lỗ-nại-la, tức là thân của
Thương-yết-la phẫn nộ,
đó là từ việc mà đặt tên.

Lại đặt trời Tắc-kiện-na, tức là vị trời Đồng tử, đều đặt vợ của vị ấy ở một bên.
A-xà-lê nói: Đây là
Thiên chúng phải ở hai bên
Thích Phạm Vương thứ tự
sắp bày. Trên đỉnh góc
Tây Bắc đặt quyến thuộc của trời
Hộ phương phong, phía Nam của cửa Tây, đối lại với
Nhật thiên đặt
Nguyệt Thiên, cỡi xe
ngỗng trắng, ở hai bên vị ấy đặt hai mươi bảy ngôi
sao và mười hai cung thần… lấy đó làm
quyến thuộc,
sau ở cửa
Bắc nên đặt Tỳ-sa-môn
Thiên vương, ở hai bên của vị ấy đặt tám đại
tướng Dạ-xoa: Vị thứ
nhất tên là Na-ni-bạt-đà-la, Hán dịch là Bảo Hiền.
Vị thứ hai tên là
Bố-lỗ-na-bạt-đà-la, Hán dịch là Mãn Hiền, thứ ba tên
là Bán-chỉ-ca, xưa dịch
là Tán Chi, thứ tư tên là Sa-đa-ký-lý, thứ năm
tên là Hê-ma-pha-đa, tức
là người ở núi tuyết, thứ sáu tên là Tỳ-sái-ca, thứ bảy
tên A-tra-phạ-ca, thứ tám tên là
Bán-già-la và
Ha-lật-để-mẫu công đức
Thiên nữ, văn
kinh thiếu.
A-xà-lê nói: Công đức
Thiên theo
Tỳ Sa- môn hiệp ở phương
Bắc, nếu bản vị thì cũng có thể đặt ở phương
Tây. Các những vị Đại
Thiên thần này đều là các bậc Thiện tri thức,
chúng sinh ở thế gian đều
tùy theo nhân duyên tánh dục, tôn thờ cúng dường.

Tỳ-lô-giá-na
vì muốn Phổ Môn thu nhiếp chúng sinh, nên khắp mọi nơi thị hiện đồng với thân của chúng
sinh ở nơi đó, tức là lấy cờ
nêu thế gian cùng biết,
làm lá cờ bí mật của xuất thế gian, giống như hình
tượng
Đế-thích an trụ ở núi Chúa diệu cao. Nhân-đà-la
Tam-muội của Như lai cũng lại
không dời đổi nơi này, khai phát ra tâm Bồ-đề thanh tịnh núi
Chúa diệu cao, các pháp môn khác
so
sánh đều như thế, không thể nói rõ.
Nhưng hành giả tùy theo trong mỗi thừa kia, công đức
thành tựu tự sẽ hiểu rõ.

Lại dưới tòa Phật Thích-ca Mâu-ni, phải làm phẫn nộ Trì
Minh, bên phải hiệu là
Vô Năng Thắng, bên trái hiệu là
Vô Năng Thắng Minh Phi, và bạch sắc giữ
đao ấn, quán Phật mà ngồi trong đó; nói Thần
đất: Chính là Thần đất
trong cửa Tây đã nói ở trước, phải ôm giữ bình quý, cung kính quỳ thẳng, trong bình ấy đặt
các thứ: nước, đất và các
hoa, ngoài ra như đồ tượng
nói. Ở lớp thứ hai trong hai chái cung đặt hai
vị Long vương, bên phải
là Nan-đà, bên trái là Bạt-nan-đà, trên đầu đều có bảy đầu rồng,
tay phải cầm đao, tay trái cầm dây lụa, nương mây mà an trụ, đây đều là điểm quan trọng
trong Mạn-đồ-la, do đó nói
hành giả Chân Ngôn, phải
đem tâm không mê hoặc, nương theo thứ lớp mà làm.

Kinh chép: Các tôn vị thuộc họ
Thích còn lại, chân ngôn và ấn đàn, tất cả pháp đã nói, thầy phải chỉ bày đầy
đủ như: Phật, Bát,
tích trượng, ấn… trong
Thích-ca Bộ, các loại ấy rất nhiều, kinh không nêu đủ, nhưng theo phương này thì chỗ
thiếu sót, xét chọn chỗ kinh khác nói liền theo đó để an trụ, dù có thiếu
sót cũng không mắc lỗi.
Nhưng trong kinh đã nêu ra các Tôn vị
Thượng thủ… Chắc chắn mỗi tôn vị phải đúng như pháp mà vẽ, không được
sai sót,
Chư Tôn ở
Kim Cang Bộ, Liên Hoa Bộ tại
các phương, cũng
so
sánh với đây có thể biết.
Trong kinh lại nói quyến thuộc
Bồ-tát ở viện thứ ba, phải ngay trong cửa phía
Đông của Đức Phật
Thích-ca, vẽ Văn-thù-sư-lợi, thân màu vàng nghệ,
đỉnh (đầu) có năm búi
tóc thành hình đồng tử, tay trái cầm Nê-lô-bát-la, đó là cành hoa
sen xanh nhỏ, trên hoa có ấn
Kim Cang mỉm cười rất vui
vẻ, ngồi trên đài hoa
sen trắng, đây là cờ nêu bí mật của vị ấy.
A-xà-lê nói:
Uất-kim chính là màu vàng sáng dùng để tiêu biểu cho
Kim Cang trí tuệ
sâu sắc, đầu có năm búi tóc: Là tiêu biểu
cho năm trí Như lai thành
tựu đã lâu, do bản nguyện nhân duyên, thị
hiện làm thân đồng Chân
Pháp vương tử. Sen xanh: Là các pháp
Tam-muội không đắm nhiễm, do tâm
“vô sở trụ” nên liền thấy
tướng thật.
Kim Cang trí ấn, hay đem ánh
sáng thường tịch
soi khắp pháp giới.
Sở dó ngồi sen trắng là ý
nói không khác trong thai tạng. Văn-thù ở phương Bắc phải vẽ Đồng tử
Bồ-tát ánh
sáng như mắt lưới, thân
màu vàng ròng, tay cầm lưới báu, dùng các thứ anh lạc để
trang nghiêm, ngồi

trong hoa sen báu.

Văn-thù giữ diệu tuệ vô tướng, và lưới ánh
sáng giữ muôn
đức trang nghiêm, như
trong luận Trí Độ đã nói: Dùng muối điều hòa
các thức ăn, tăng thêm vị kia chứ không thể ăn lạt, do đó người xuất gia mất
“phương tiện Bát-nhã”, riêng tu
“Không tuệ” thì rơi vào đoạn
diệt, thuần tu phước đức thì rơi vào có
sở đắc, vì thế quán trưởng tử của
Phật, là ý ở đây. Sau
đó, làm năm sứ giả của Văn-thù, vị thứ nhất
tên là Kế- thiết-ni, thứ hai tên
Ưu-ba-kế Thiết-ni, thứ ba
tên Chất-đa-la, thứ tư tên là Địa Tuệ, thứ năm tên là
Thỉnh Triệu, thứ lớp
sắp bày ở hai bên
Văn- thù, vì mỗi vị đều
giữ một trí Văn-thù.

Kế-thiết-ni nghóa là tóc
trang nghiêm. Ô-ba là người xấu ác.
Văn- thù dùng năm búi
tóc biểu trưng cho năm trí, do đó vị Sứ giả này
cũng lấy mỹ phát (tóc đẹp) làm tên.

Chất-đa-la nghóa là Tạp sắc (nhiều màu sắc xen lẫn), dưới
năm vị sứ giả kia, đều
làm một vị theo thầy tu học, đều hướng đến vị Sứ giả kia, có dáng vẻ như đang vâng thọ lời dạy bảo, đều là
Văn-thù Tam- muội, vì thế kinh nói:
Hầu hạ bảo vệ bậc Vô thắng trí, đến lớp thứ hai, ở phương trái Đại
Nhật Như lai, vẽ
Bồ-tát Trừ Cái Chướng. Theo phong tục ở phương Tây,
hướng Đông để sửa trị, lấy hướng Đông làm
phương bắt đầu, hướng Nam làm phương bên phải,
Tây là phương sau, Bắc là phương hơn hẳn, nay đàn
Mạn-đồ-la này, cửa ở hướng Tây cho nên Đại Nhật phải ở
phương trái. Trong đồ tượng
Bồ-tát Trừ Cái Chướng tay
trái cầm hoa sen, trên hoa
sen đặt ngọc quý Ma-ni, tay phải bắt ấn thí Vô úy.

Bồ-tát này và các
quyến thuộc, đều là đại Từ bi nhổ khổ
trừ chướng môn, chính
là lấy ngọc quý như ý trong tâm Bồ-đề này, thí
cho tất cả chúng sinh
không sợ, đầy đủ sở nguyện của họ.

Kinh chép: Xả bỏ hai
phần vị, nên vẽ tám vị Bồ-tát: nghóa là
bên cạch Trừ Cái Chướng
phải làm hai sứ giả, sau đó như thứ lớp của vị ấy đặt
tám Bồ-tát, hễ
sắp đặt các quyến thuộc đều khiến vị đầu tiên ở
bên phải, vị thứ hai ở
bên trái, vị thứ ba ở bên phải, vị thứ tư lại ở bên trái, cứ như thế một vị bên phải, một vị bên trái, theo thứ lớp mà đặt; nay trong tám vị
Bồ-tát này trước đem trừ
Nghi Quái đặt ở bên phải
Trừ Cái Chướng, Thí Nhất
Thiết Bố Úy ở bên trái.

Lại nữa, đặt
Trừ Nhất Thiết Ác Thú ở bên phải
Trừ Nghi Quái, đặt Cứu Ý Tuệ
ở bên trái Thí Vô Úy.

Lại nữa, đặt
Bồ-tát Bi Niệm ở bên phải
Trừ Ác Thú, đặt
Bồ-tát Từ Khởi ở bên trái Cứu Ý Tuệ. Lại nữa,
đặt Trừ Nhất Thiết Nhiệt Não ở bên phải Bi Niệm,
Bất Khả Tư Nghì Tuệ ở
bên trái Từ Khởi.

Các vị khác sắp bày, đều mô phỏng theo đây.
Lại ở các phương Bắc vẽ
Bồ-tát Địa Tạng, đối với các vật
báu xen nhau tô điểm trang
nghiêm, trên đất, dùng bốn thứ báu: vàng, bạc, Phả-chi, thủy tinh làm tòa
hoa sen, cũng khiến rất khéo léo tốt
đẹp, Bồ-tát ấy ở
trên tòa hoa, ánh sáng chiếu khắp thân ngài như
trong Thai Tạng, cho nên nói: Ở trong bào thai
ánh sáng, vị
Thánh này, chủ trì bảo Vương tâm địa trong tánh khởi vô biên kho báu công đức. Do đó cờ
nêu của Ngài, dùng tất cả ngọc lạ và nhiều thứ vật báu tốt đẹp xen
kẽ trang nghiêm,
Bồ-tát quyến thuộc còn lại của ngài, nghóa cũng
giống nhau. Ở bên phải Địa Tạng đặt
Bồ-tát Bảo Xứ, bên trái Địa Tạng đặt
Bồ-tát Bảo Chưởng, tiếp đến,
ở bên phải Bảo Xứ đặt Bồ-tát Trì Địa, bên trái
Bảo Chưởng đặt
Bồ-tát Bảo Ân Thủ, bên phải Trì Địa lại đặt
Bồ-tát Kiên Cố Ý, các Tôn vị Thượng thủ như thế.

Lại ở hai bên mỗi vị đều, vẽ các quyến thuộc tự theo vây
quanh. Tiếp đến, ở phương Tây vẽ Bồ-tát Hư Không
Tạng, đắp y trắng sáng, ở trong rốt ráo
“Không” sinh ra dụng tự tại không thể
suy
nghó bàn luận, không có
cùng tận, như trong Kinh Đại Tập Hư Không
Tạng có nói rộng, cho nên gọi là
Hư không tạng. Pháp môn quyến thuộc trong đây gọi là:
Bồ-tát Hư Không Vô Cấu, Bồ-tát Hư Không Tuệ, Bồ-tát Thanh
Tịnh Tuệ, Bồ-tát Hạnh Tuệ, Bồ-tát An Tuệ, cũng như trước
theo thứ lớp sắp ở hai
bên phải trái, do đó đều nói là vân vân. Nói
Chư Tôn thượng thủ ở đây, lại mỗi vị có vô biên
quyến thuộc, hình tướng
các ngài như trong đồ
tượng đã nói, phần cuối kệ này nói: Lược nói
Đại Bi Tạng, giai vị
Mạn-đồ-la xong, hai câu này là để kết thúc ý nghóa truyền độ người,
không phải bản văn trong kinh.

Như trên đã nói: Tâm Bồ-đề làm nhân, Đại Bi làm gốc,
phương tiện làm rốt ráo
tức là tướng thật đài hoa Đại bi thai tạng của tâm
mở bày, dùng Đại Bi
phương tiện hiện làm ba thứ phổ Môn quyến
thuộc, do nghóa ấy nên
gọi là Đại bi thai tạng Mạn-đồ-la, như ở trong một
thế giới khắp hiện sáu đường, thân tùy theo
loại, trong tất cả thế giới, cũng giống như vậy, ở trong các chúng đồng phần kia, cũng là thượng
thủ, pháp họ đã nói,
cũng vi diệu bậc nhất trong các pháp kia, lại do
nghóa này có thể nhiếp
thọ khắp vô tận chúng sinh, nên Tỳ-lô-giá-na gọi
là vua pháp giới.
Nay các Tôn vị thượng thủ này, đều cùng nhóm họp giữ gìn ấn pháp như vậy, cho nên tất cả đồng loại chúng
sinh kia, mỗi vị
sinh tâm ít
có nói: Đức Tôn vị của Ta không ai
so
sánh được, lại cũng ở trong
chúng này, phải biết
pháp này rất là ít có, do sinh tâm ít có, nên thuận với tất cả pháp giới môn mà gieo trồng gốc lành, cho đến người trong đêm
dài sinh khởi gốc chẳng lành muốn phá hoại
chánh pháp, đã đến đạo
tràng, thấy chỗ tôn thờ
Đại Thiên kia, lại trong mong bố thí pháp thực
không thể suy nghó bàn
luận, ác tâm hiền diệt, việc ma dứt trừ, hoặc
sinh tâm nhất niệm vui theo, do
sinh tâm nhất niệm
thanh tịnh, liền có thể ở
trong đó khai phát ra Đại
bi thai tạng Mạn-đồ-la.

Lại nữa, các thứ pháp môn
Mạn-đồ-la này, tuy đồng một
pháp giới, nhưng công
dụng kia sâu cạn mỗi mỗi có khác nhau, như sự
nuôi sống của một khu
đất, sự thấm nhuần của một trận mưa,
nhưng các cây cỏ thuốc tánh chia ra khác nhau,
nếu thầy thuốc xem xét thì biết cỏ thuốc như thế,
đối với kia đối trị không hợp bệnh nhưng đối với bệnh nào đó thì thế lực rất có hiệu quả. Như ở trong các
Phổ Môn phương tiện này, mỗi phổ môn phân biệt không
sai lầm, mới có thể làm
A-xà-lê. Mười bài kệ
trong Đại Bản, các bậc Thánh ấy, đều tự giảng nói, tự
đã thông đạt pháp giới
Môn và các pháp phương tiện khác. Nay bản lược này, chỉ nêu lên những pháp chính yếu chung cho phần đông hướng đến Đạo mà thôi. Nếu khi hành giả đúng như pháp tu hành không
thiếu phép tắc, mong
sự che chở không thể
suy nghó bàn luận thì tự mình
làm ra phương tiện chỉ
bày không gì không thông suốt.

A-xà-lê nói: Hễ người tu hành không trụ
Du-già thì không phù
hợp làm người kiến
lập Mạn-đồ-la. Trước khi muốn vẽ, phải dùng tự
môn chuyển làm các Tôn
vị, tòa ngồi, hình sắc, tánh loại mỗi thứ đều
tương ưng, liền quán Đại
bi thai tạng như thế, tức là thân ta, mới khởi tay
vẽ, A-xà-lê có hạnh
sâu như thế, thì bất cứ lúc nào cũng, thường không xa lìa Phật hội như thế; khi vẽ
song làm pháp
sự thì đúng như pháp lần
lượt khởi Kim Cang Địa,
quán Cung điện Bảo Vương này, ở trên đảnh núi Tu-di, tất cả mỗi mỗi đều
trang nghiêm, đều như trong phẩm
sau
sẽ
nói, hiểu rõ như vậy
rồi, mới có thể mời thỉnh.

<篇></篇>

ĐẠI
TỲ-LÔ-GIÁ-NA THÀNH PHẬT KINH SỚ

<卷>QUYỂN 6</卷>



<詞>Phẩm 2: NHẬP MẠN-ĐỒ-LA CỤ DUYÊN (Tiếp Theo)</詞>


Đồ vị
Mạn-đồ-la do A-xà-lê truyền nêu đầy đủ như dưới đây:

Phương trên Phía bên phải.

Báu Như Ý của Như lai Hay trao tất cả Tôn.

Giáp trụ của Như lai

Liên hoa Bộ nữ vâng lời dạy. Sợi dây của Như lai

Liên hoa Bộ vâng lời dạy.

Việc làm cho ma sợ của Như lai Hoa sen kích tam cổ.

Rốn của Như lai Kích Hoa sen.

Mã tàng của Như lai Liên Hoa Tôn.

Môi của Như lai Sen Kim Cang.

Mười lực của Như lai Bánh xe Hoa sen.

Răng của Như lai Đao Hoa sen.
Đại
Hộ của Như lai Bồ-tát Liên Hoa Đức. Vô Sở Úy
Đại Hộ Giả Đại Thủy Cát tường. Như lai Vô Sở Úy

Đại Cát Tường.

Linh Đạc của Như lai Tăng Cát Tường.

Như lai Thương Khư Phật Cát tường.

Như lai Tam-muội-da Kim Cang Bồ-tát kim Sắc.

Như lai Chánh Cần

Bồ-tát Danh Xưng Tuệ. Như lai Tam-muội da Bồ-tát Bạch Sắc.

Lưỡi Như lai
Người đại che chở, phá hoại các sợ hãi. Sợi lông
trắng của Như lai

Bồ-tát Đại Thế Chí. Tòa của tất cả Như lai Bồ-tát Tỳ-câu-chi.

Như lai Đại Cần Dũng Bồ-tát Quán Thế Âm Phía bên trái

Phương dưới. Diệu Kim Cang

Hàng Tam Thế-tôn. Thanh Kim Cang.

Sen Kim Cang
Kim Cang Đạc (Cái chuông kim cang). Tịch tónh Kim Cang.
Đại
phấn Lợi Kim Cang. Kim Cang quyên tác.

Răng Kim Cang Dao Kim Cang.

Na-nhị-đồ Kim Cang. Xích Thể Kim Cang. Người vâng lời Phật

Dạy Việt vô lượng hư không. Nguyệt yểm tôn

Nan hàng đại hộ giả (hình người nữ) Kim Cang Bộ sinh.

Kim Cang Liên Tỏa

Không thể vượt hộ môn giả. Chấp kim cang

Phương trên Phía bên phải. Mắt Như lai Đa lợi Tôn.

Tâm Như lai
Quán Âm Mẫu. Như lai Thước Để. Bồ-tát Đại Bạch.

Như lai Vô Kham Nhẫn Bồ-tát Tư Tài Chủ.

Thủy tự tại Tôn Bồ-tát Biến Quán. Như lai niệm xứ
Bồ-tát Cát Tường. Dao Như lai

Bồ-tát Đới Tháp Đức. Bánh xe Như lai

Bồ-tát Bảo Đức. Hoa sen Như lai Hình Y da nai. Đảnh Như lai

Quân trì (bình) hình hoa sen. Như lai kiết giới.

Tóc mai hình hoa sen Như lai thí nguyện.

Búa hình hoa sen

Như lai giảng nói bình đẳng. Dây tơ hoa sen

Miệng Như lai. Mõ hình hoa sen Eo của Như lai

Loa ốc hình hoa sen. Ánh lửa của Như lai Sứ giả Bộ
Liên Hoa. Như lai móc câu

(Sứ
giả Liên Hoa Bộ, Quán thế âm đầu ngựa). Hư không Nhãn
Gậy hoa sen.

Trên đây Lớp thứ nhất đã xong. Đồng tử Vô Cấu Quang
Bồ-tát Hiền Kiếp. Phía bên trái Phương dưới.

Kim Cang Mẫu. Kim Cang Châm. Kim Cang Câu

Tương hướng thủ hộ Môn giả. Kim Cang Vô Thắng Đại Hộ
Giả Sứ giả Như lai.

Quân-đồ-lợi Kim Cang Kim Cang Quyền.
Đại
lực Kim Cang

Vô hý luận Kim Cang.

Hư Không Vô Cấu Kim Cang Kim Cang phủ

Sách-đa-la Kim Cang. Đại thân Kim Cang Bánh xe Kim Cang.
Đại
Thắng Kim Cang Gậy Kim Cang.

Quảng Nhãn Kim Cang. Bạt-chiết-la Kim Cang Thánh Bất Động Tôn
Bồ-tát Đại Tuệ

Bồ-tát Hiền Kiếp. Phương trên

Phía bên phải.
Đồng
tử Quang Võng. Người Nam vâng giáo Bồ-tát Hạnh Tuệ.

Người Nam trông giữ bảo vệ Bồ-tát Thắng Diệu Thiên.

Sứ giả Nam

Sứ giả Nữ

Bồ-tát Bảo Nghiêm. Lục Diện Tôn.

Bồ-tát Bảo Ấn Thủ. Hàng Diêm-ma Bồ-tát. Đồng tử Địa Tuệ.

Bồ-tát Bảo Chướng. Ưu-ba-kế Thiết-ni. Văn-thù-sư-lợi

Bồ-tát Địa Tạng. Kế-thiết-ni.

Chất-đa-la
Bồ-tát Bảo-tác. Người Mời thỉnh. Bồ-tát Trì Địa.

Nữ sứ giả. Nam sứ giả Bồ-tát Hiền Ý.

Người nữ trông giữ bảo vệ Bồ-tát Bảo Quang.

Người nữ vâng giáo

Bồ-tát Phát tâm tức Xoay bánh xe pháp. Phía bên trái

Phương dưới. Bồ-tát Tịch Tuệ

Bồ-tát Kim Quang. Bồ-tát Vô Cấu Tuệ Bồ-tát Kim Sắc.

Bồ-tát Bảo Thủ. Bồ-tát Vô Tận Ý Bồ-tát Hiền Đức.
Bồ-tát Hoa Tràng.

Bồ-tát Bất Tư Nghì Tuệ Bồ-tát Kế Đô.

Bồ-tát Đại Bi Khởi Bồ-tát Vô Cấu Quang. Bồ-tát Vô Tượng.

Bồ-tát Cứu Ý Tuệ
Bồ-tát Thanh Tịnh Tuệ.

Bồ-tát Thí Nhất Thiết Vô Úy Bồ-tát Hư Không Tuệ.

Bồ-tát Trừ Nhất Thiết Cái Chướng Bồ-tát Hư Không Tạng.

Bồ-tát Hư Không Vô Cấu. Bồ-tát Trừ Nghi Quái

Bồ-tát Pháp Tuệ.

Bồ-tát Trừ Nhất Thiết Ác Thú Bồ-tát Tuệ Bộ.

Bồ-tát Bi Niệm
Bồ-tát Thích-nị-nhị. Bồ-tát Nê-nhị.

Bồ-tát Trừ Nhất Thiết Nhiệt Não Bồ-tát Bảo Phan.

Bồ-tát Hải Tuệ
Bồ-tát Kim Quang, Quang Minh. Phương trên

Phía bên phải. Đồng tử Bảo Quang. Bồ-tát Thiện Trụ Ý.
Đồng
tử Nguyệt Quang. Đồng tử Thiện Tài

Bồ-tát Hiền Kiếp.

Trên đây là lớp thứ hai xong.

----------------------------

Thần Hỏa Thiên Hộ Phương Thần Y-xá-na Hộ Phương. Hỏa Thiên
Quyến thuộc chúng Cưu-bàn-trà. Hỏa Thiên Hậu
A-danh-yết-noa.

Bà-tư-sắt-tra
Đại tiên A-thấp-phạ-yết-noa. Kiệt-già Đại tiên
Thú-bà-yết-noa.

Vị-kiến-đồ Đại tiên Thần Tạp Bảo Tạng. Cù-đàm Đại tiên
Đồ-cát-ni,
Đồ-ca. Ca-diếp Đại tiên Bồ-tát Đồng tử.

Các thần chấp diệu,… Chúng Tỳ-kheo.

Vợ Tỳ-thệ-da
Bồ-tát Ly Trần Dũng Mãnh. Nhật Thiên tử

Phật Định Thắng Thủ Đức ở phương Đông Bắc. Vợ Thệ-da
Chúng Bồ-tát. Phía bên trái Phương dưới. Bồ-tát Diệu Tuệ
Bồ-tát Diệu Tràng. Bồ-tát Vô Biên Tràng. Bồ-tát Hiền Kiếp
Bồ-tát Hiền Kiếp.

Thần Niết-lý-để Hộ Phương Thần Phong Thiên Hộ Phương.
Nữ La-sát

Vợ Phong thần. Chúng La-sát Ca-lâu-la Nữ.

Bồ-tát Hiền Kiếp Ca-lâu-la.

Bồ-tát Đồng nam Chúng Tỳ-kheo. Quyến thuộc phi nhân

Quyến thuộc của tất cả mọi người. Bồ-tát Nhật Quang.

Phật Nhật Luân Biến Chiếu Thắng Đức Ở phía Tây nam

Bồ-tát Đồng Nam. Chúng Tỳ-kheo.

Chúng Bồ-tát
Bồ-tát Bảo Tràng. Chúng Tỳ-kheo

Phật Nhật Bảo Cái ở phía Tây Bắc. Phương trên

Phía bên phải.

Na-la-diên và quyến thuộc Chúng Tỳ-kheo.

Ma Thiên Tha Hóa Tự Tại thiên Bồ-tát Đồng Nữ.

Trời Hóa lạc
Phần Nhiều Là Nữ Bộ. Trời Đâu-suất-đà
Đa
Số Bộ Loại Dược-xoa. Trời Diệm-ma

Tướng Dược-xoa ở núi Tuyết. Đề-đầu-lại-tra

Thiên vương và chúng Kiền-thác-bà Ở phương Đông.

Tướng Sa-đa-kỳ-lý Dược-xoa. Xá-chi Phu nhân

Tướng Bán-già-la Dược-xoa. Đế-thích cõi trời Tam thập
tam Tướng Tỳ-sái-ca Dạ-xoa.

Bồ-tát Đồng Tử

Tướng A-tra-phạ-ca Dược-xoa. Chúng Tỳ-kheo

Tướng Tỳ-sa-môn Tử Dược-xoa. Bồ-tát Hoan Tỷ.

Bồ-tát Phương Tiện Hoa Hỷ Đức Thần Na-di-bạt-đà-la.

Chúng Bồ-tát
Vợ Thần Hộ Phương. Bồ-tát Đồng Nữ

Câu Phệ La Hộ Phương Thần Tỳ-sa-môn. Trời Cát Tường Công Đức A-nan-đà
Tướng Mãn Hiền Dược-xoa.

Xá-lợi Tử. Đại Mục-liên
Đại
Tướng Tán-chi. Đại Ca-diếp

Bồ-tát Đồng Nam. Phía bên trái Phương dưới.

Bồ-tát Đồng Tử Chúng Tỳ-kheo.

Bí-lăng-nghị
Lật-tri Chúng Đồng Nữ.

Các Tỳ-na-da-ca Bồ-tát Hiền Kiếp. Ma-ha Ca-la

Long vương Tiểu Ngật-lật-sắt-noa Ngật-tây-sắt-noa nhị
Long vương. Long vương Ưu-bà-lộ-hệ-đa

Nhị Long vương.

Mười quyến thuộc Tỳ-lô-già Lộ-hệ-đa-nhị Long vương.

Ưu-bà-tý-đa
nhị Long vương. Mười quyến thuộc Tỳ-xá-chi.

Hai Long vương Ưu-bà-thúc-ngật-lao. Hai Long vương Thúc-ngạt-lao.

Long vương Sa-già-la. Địa ngục Nóng lạnh

Long vương A-na-bà-đạt-đa. Địa ngục Nhiệt não

Long vương Hắc-xoa-ca-la. Long vương Ma-ca-tư.

Vua Tỳ-lâu-bác-xoa Long vương Cự-lợi-ca.

Long vương Yết-câu-tra-ca. Vợ Diêm-ma Một-lật-để Long
vương Hòa-tu-cát.

Vợ Diêm-ma
Long vương A-nan-đà. Diêm-ma Đản-đồ

Long vương Đại Liên Hoa. Long vương Ba-đầu-ma.

Phương Trên Phía bên Phải.

Vô lượng âm thanh Phật Đảnh Chúng Tỳ-kheo.

Quảng Đại Phật Đảnh Bồ-tát Thắng Thọ.

Hỏa Tụ Phật Đảnh

Phật Thắng Đức ở phương Bắc. Thắng Phật Đảnh

Chúng Bồ-tát. Gậy Như lai Chúng Tỳ-kheo. Bát của Như lai
Bồ-tát Đồng Nữ. Răng Như lai

Bồ-tát Hiền Kiếp. Sợi lông trắng

Thấn đứng đầu Ruộng Nương. Vô Năng thắng Tôn

Thấn đứng đầu chuồng voi, ngựa. Phật Thích-ca Mâu-ni.

Vợ của Vô Năng Thắng Chủ Vua Kho Tàng.

Phật Mẫu
Thấn đứng đầu Ngoại Đạo Xứ Phước. Như lai
Thước-để-ấn
Thấn đứng đầu Hang Kín. Bồ-tát Đồng Nam

Thấn đứng đầu các kho tàng ẩn kín trong lòng đất.
Tỳ-kheo Tăng

Thấn đứng đầu sa mạc. Bồ-tát Phổ Quang

Thấn đứng đầu Rừng thây chết. Phật Bảo Tánh ở
phương Đông Thấn đứng đầu Ao hồ.

Chúng Bồ-tát
Thấn đứng đầu Chúng Rồng. Tỳ-kheo Tăng

Thấn đứng đầu các giếng. Bồ-tát Đồng Nữ

Thấn đứng đầu Cung điện đẹp đẽ giữa hư không. Phía bên Trái

Phương Dưới.

Pháp Vương Diệm-ma-la Long vương Thương-khư.

Người hỏi ngục Chất-đán-la-cấp-đa Vợ của Phược-lỗ-noa.

Long vương Phạ-lỗ-noa. Trời ban đêm

Thiên vương Lỳ-lâu-lặc-xoa Hộ Phương. Trời Biện Tài.

Bồ-tát Đồng Nam

Người Giữ Cửa Ưu-bà-tốn-na. Chúng Tỳ-kheo

Cửa chung. Bồ-tát Ly-ưu

Người Giữ Cửa Tốn-na.

Phật Vô Ưu Đức ở phương Nam Thần Đất.

Chúng Bồ-tát
Long vương và vợ, quyến thuộc. Chúng Tỳ-kheo

Bồ-tát Đồng Nam. Bồ-tát Đồng Nữ Chúng Tỳ-kheo.

Các Địa ngục khác nhau Bồ-tát Hạnh Tuệ.

Bồ-tát Hiền Kiếp
Phật Bảo Diệm ở phương Tây. Già-muộn-noa

Chúng Bồ-tát, chúng Tỳ-kheo. Kiều-phệ-lî

Bồ-tát Đồng Nữ. Vị-phệ-sắt-noa

Thấn đứng đầu thường lấn chiếm. Thấn đứng đầu Lịch.
Kiều lî

Thấn đứng đầu về Thời gian. Hy-nại-lî

Thấn đứng đầu tạo nghiệp. Ta-nại-lî

Thấn đứng đầu về Sao. Phương Trên

Phía bên phải. Ca-sa Phật

Thấn đứng đầu cung điện. Bình Quân Trì Của Phật Thấn đứng đầu Biển.

Bạch Tán Phật Đảnh

Thấn đứng đầu Nhà Cửa, Thấn đứng đầu ngõ hẻm.
Tối thắng Phật Đảnh

Thấn đứng đầu Phương hướng. Tồi Toái Phật Đảnh

Thấn đứng đầu Đường Lối. Thấn đứng đầu Sông.

Tối Cao Phật Đảnh

Thấn đứng đầu Đường đi. Bích-chi-Phật

Thấn đứng đầu chỗ hoang vắng. Thấn đứng đầu ngoại ô.
Đại
Phạm Và Minh Phi Quyến Thuộc Thấn đứng đầu chỗ
Bán Hàng Hóa. Trời Tứ Thiền

Thấn đứng đầu thành. Trời Vô sắc.

Thiên tử Tịnh Cư Tự Tại Thấn đứng đầu Thôn xóm.
Thiên tử Phổ Hoa

Thấn đứng đầu các Châu. Thiên tử Quang
Man Thấn đứng đầu về Chim. Thấn đứng đầu Núi.

Thiên tử Ý Sinh

Thấn đứng đầu Tất-địa Vật. Thiên tử Danh Xưng Viễn
Văn Thấn đứng đầu Tất-địa.

Vợ của Đại Tự Tại và quyến thuộc Thấn đứng đầu Thuốc Tiên.

Trời Đại tự tại và quyến thuộc Thấn đứng đầu đếm thuốc.

Phía bên Trái Phương dưới. Vị La Nhị

Thấn đứng đầu túc đối. Vợ của Khẩn-na-la Thấn đứng đầu đêm.
Khẩu-na-la,
Bồ-tát Đồng Nam Thấn đứng đầu mặt trời, mặt trăng. Chúng Tỳ-kheo

Thấn đứng đầu sáu thời. Bồ-tát Liên Hoa Thủ

Thấn đứng đầu ngay thẳng.

Phật Liên Hoa thắng Đức ở phương Đông nam Thấn đứng
đầu hai mươi tám ngôi sao.

Thấn đứng đầu mười hai cung điện. Chúng Bồ-tát

Nguyệt Hậu Tên Xích Sắc. Chúng Tỳ-kheo

Nguyệt Hậu Tên Nguyệt Tường. Bồ-tát Đồng Nữ

Thiên tử mặt trăng. Mộ-ha-nẵng

Nguyệt Hậu Tên Nguyệt Tướng. Thần Lửa Diệm danh

Bồ-tát Đồng Nam. Kiếp Vi

Chúng Tỳ-kheo. Mãng-nẵng-sa

Bồ-tát Liên Hoa Thắng. Ngật-sái-dã

Phương Dưới, Phật Liên Hoa Đức ở phương dưới.
Xã-tra-la
Chúng Bồ-tát. Câu-lộ-đản-nang Chúng Tỳ-kheo. Một-lật-noa

Bồ-tát Đồng Nữ, Bồ-tát Hiền Kiếp. Lộ-hệ-đa

A-tu-la nữ quyến thuộc. Mang-lỗ-đa

A-tu-la quyến thuộc. Phương trên

Phía bên phải.

Con và vợ của Ma-hê Thủ-la Thấn đứng đầu Thuốc.

Vợ của Trì Minh

Vợ của Tất-địa Trì Minh. Tiên Trì Minh

Tiên Tất-địa Trì Minh Phía bên trái

Phương dưới. Nại-lỗ-ca.

Sa-ma Hê-nại-la Ma-hầu-la-già nữ. Các Hỏa Tiên,…

Ma-hầu-la-già
( Trên đây
là lớp thứ ba đã xong)

A-xà-lê nói: Viện thứ nhất ở
phương Đông, từ Như lai Câu cho đến Như lai giáp… Đều là
Tam-muội Tỳ-lô-giá-na, mỗi vị có hình
Thiên nữ, giống như
Mạn-đồ-la chu vi để phân biệt màu
sắc của kia, ngồi trên đài
sen trắng, trong tay lại cầm
hoa sen, trên hoa đều dùng vật
tượng để làm cờ nêu,
như lưỡi câu, đao, linh chuông, dây tơ lụa, áo giáp,
mũ trụ… của Thương Khư,
nếu nương theo ảnh gốc mà vẽ thì đảnh
tướng, sợi
lông trắng, miệng, lưỡi, răng, môi… lệ theo đây có thể biết.
Rốn Như lai ở trong sen
trên đồ tượng Vẽ nối liền nhau tròn đẹp, lưng
Như lai cũng hơi xoay cong như hình xâu chuỗi, Như lai tạng hình giống
như tướng Mã Bảo của
Luân vương không hiện, Như lai thí nguyện sẽ
làm nguyện thủ,
Pháp Như lai và các biện thuyết… hoặc giữ
Kinh tạng, hoặc

làm tay nói
pháp, niệm, xứ, mười Lực… đều là pháp tương
ưng với chỉ quán, làm
Chánh tịnh vắng lặng,
Tam-muội-da phải làm tướng
đảnh Phật, tướng đảnh
Như lai nhiếp đủ tất cả công đức, hễ trong tay
không có vật để làm
cờ nêu thì đều nên sắp đặt. Nếu Mạn-đồ-la không
làm tôn hình, chỉ nêu ấn
bí mật , ở trên tòa Kim Cang làm đài hoa sen, trên
đài như trước vẽ làm cờ nêu.
Kia làm
Tự Mạn-đồ-la:
Trong kinh có hạt giống tự, phải đúng
như pháp an trí, nếu trong
kinh không chép thì phải lấy chữ ban đầu
trong tiếng Phạm làm hạt
giống, hoặc có thể dùng chung chữ A. Các tôn
vị trong Liên Hoa bộ ở
phương Bắc, nếu trong kinh không nói hình tướng thì thông thường làm hoa
sen màu hồng, hoặc màu
trắng tinh, hoặc
màu vàng ròng của chư
tôn… thì nương vào tên mà phân biệt ấn tướng
cầm, cũng như trong Phật Bộ nói, nhưng dùng hoa sen
làm cờ nêu. Như hình bánh xe
hoa sen, phải dùng bốn cành hoa
sen như hình chữ thập để
làm căm, phía bên ngoài
căm làm mũi nhọn chung quanh, đao hoa sen
phải ở trên hoa sen mà
đặt đao, trên mũi nhọn của đao lại dùng hoa sen
để làm tướng nêu,
chày kích Kim Cang… đều cũng giống như vậy.

Liên Hoa quyên tác là dùng hoa
sen làm hai mầm non, mõ
thì dùng hoa sen để buộc,
vòng hoa thì xỏ hoa sen để trang nghiêm
thân, hoặc đặt trên hoa
đang cầm, đội tháp Cát tường, trên búi tóc đặt
tháp, hoặc trên hoa cầm,
Liên Hoa Tôn thì trên hoa lại đặt hoa sen, trên
hoa sen Bảo Đức Tôn có vật báu, có thể trao tất cả nguyện
Minh Vương, làm thỏa mãn tất
cả nguyện ít có, dáng mạo kia không phải như
Quán Thế Âm tay cầm hoa
sen, trên hoa sen hoặc đặt ngọc như ý, thuận theo pháp tức tai, tăng ích và hàng phục, trong đàn tương ưng kia, hai tay Đại
Cát Tường mỗi tay đều cầm
hoa sen, nước Cát tường hoặc
trong hoa sen chảy ra, hoặc
duỗi tay nước chảy ra, tôn vị mặc da nai phải lấy da nai trang
nghiêm thân, như tượng
Phạm Thiên kia phù hợp với
ấn Mạn-đồ-la so sánh
giống như trước đã nói, thông thường dùng chữ
Sa làm hạt giống.

Phương Nam các Tôn vị
Kim Cang Bộ ở phương Nam cũng có
thể nương vào kinh, trước
hết nêu tên các ngài đều an trí đầy đủ, tùy
theo làm đàn,
hình vuông, hình tròn, hình tam giác, bán nguyệt… màu
sắc trên thân cũng giống như vậy, hoặc giữ một
phần Bạt-chiết-la, hoặc
giữ ba phần, năm phần, hai mũi nhọn… trên dưới các thứ nêu
tướng Kim Cang, như trong kinh nói, tùy ý
mà đặt, đao, búa, lưỡi câu, cây kim… kia đều ấy
Kim Cang làm cờ nêu, đao thì trang trí ở mũi nhọn và cái chuôi, đều làm hình chày
Kim Cang đầu
sắc nhọn, dây lụa nối liền hai đầu đều
như tượng
Bạt-chiết-la ba nhánh, chuyển lấy mười chữ Kim Cang làm vành nan xe nhọn
sắc bao bọc
chung quanh, chuông (đạc) dùng
Kim Cang một nhánh làm
trên, buộc chữ thập Kim Cang làm quả lắc, ngoài ra
đều lệ theo có thể biết; phù hợp với Mạn-đồ-la,
cũng ở trên tòa
Kim Cang đặt hoa sen trắng,
trên hoa các vật kia bày ra; nếu làm Tự
Mạn- đồ-la, Chấp kim cang
và toàn bộ quyến thuộc thường dùng chữ
phược, các Kim Cang khác
thường dùng chữ Hâm làm hạt giống.

Viện thứ hai, các chúng Bồ-tát, nếu trong kinh chép đầy đủ
hình tướng ấy thì tất
cả đều như lời dạy trong đồ tượng kia mà vẽ, không có văn thì người thường dùng ấn
Chân Đà-na-ni, phải cầm
hoa sen, trên hoa đặt ngọc như ý, ánh
sáng bao bọc
chung quanh, hoặc tùy theo ý nghóa trong tên kia để hiển bày tướng kia, như
Bồ-tát Bảo Quan thì ở trên hoa đặt cái mũ,
Bồ-tát Bảo Võng thì ở trên hoa đặt cái lưới,
Bồ-tát Bảo Chưởng thì
đặt trong tay vật báu; trong tay phát tâm Xoay bánh xe pháp ấn thì cầm bánh xe, tất cả các tôn vị
thiếu sót, đều đặt
Bồ-tát Hiền Kiếp, các sứ giả
vâng theo lời dạy của Bồ-tát, đều làm hình dáng
nhỏ thấp, Sứ giả kia
cầm đao gậy ở của Như lai ngăn giữ, người vâng theo lời dạy hoặc tay cầm ấn giơ lên; hoặc chiêm ngưỡng vị tôn quý,
nếu nhận mệnh lệnh sai
khiến thì người trông giữ có đều thưa hỏi rõ
ràng, đều tùy theo loại.

Hàng Diêm-ma
Tôn là quyến thuộc của Văn-thù đầy đủ oai
thế lớn lao, thân kia có
sáu mặt,
sáu tay và
sáu chân, trâu là tòa ngồi, có
ba mắt, màu sắc như mây
đen tím, có hình dáng rất giận dữ, phải tìm bản Phạm
Văn-thù mới đầy đủ, các
Tôn vị này, nếu trong
Kinh khác nói hình tướng Các ngài đầy đủ, cũng có thể trong thời gian nương theo bản đồ kia vẽ
nhập Mạn-đồ-la.
Các Tôn vị này,
kinh Tỳ-lô-giá-na không chép
Chân Ngôn thủ ấn, tức riêng nêu kinh khác thì phải nương
vào kinh kia trao cho Chân
ngôn thủ ấn, giúp nương theo phương pháp thực hành
thứ lớp cúng dường của kinh này.

Các Đức Phật trong mười phương… ở Viện thứ ba đều nương
vào tướng bình thường
trong đồ tượng, nếu làm ấn khế, phải lấy đỉnh
tướng Như lai, hạt giống thì lấy chữ A,
Thanh văn, Duyên giác đều giống
nghi thức Tỳ-kheo, trong đó,
Duyên giác có khác một ít: nghóa là hoặc
có tướng Nhục kế…
của Đại Nhân, nếu khế hiệp nên dùng Bát, ca-sa,
tích trượng… chữ hạt giống kia như chân ngôn trong
kinh đã nói.
Trước Nhật Thiên ở phương Đông có thể đặt
Thiên nữ Ma-lợi-chi, như
Đà-la-ni tập có nêu.
Tám vị tướng Dạ-xoa ở phương Bắc trong đồ tượng thiếu
ít vị, hình các vị ấy
đại khái tương tự, đều mặc áo giáp, đội mũ trụ, cầm
ấn Già-đà,
thân tướng ngay thẳng tròn đầy, vì chỗ mong cầu của vị
ấy không thiếu nên
thường an vui tự tại. Dê, Ngựa, Voi… đều là quyến thuộc
của Cưu-bàn-trà, thân
kia không giống Dạ-xoa,
đều rủ lông bày thân, có hình tướng phi nhân, ấy là đồng với loài
súc sinh, đồ tượng cho là trì
Minh Tiên, do năng
lực các thứ thuốc…
mà thành; Tất-địa Trì Minh Tiên: Đều là người
chuyên nương vào chú
thuật mà được Tất-địa. Nói thẳng rằng, các vị tiên ấy: Đều là loại
Vi-đà thờ lửa,
siêng tu khổ hạnh thành Tiên có năm
thần thông. Lại có
Dạ-xoa trì Minh, là loài Phước đức hơn cả trong các
loài ấy, thuộc về đường
trời, khác với Tiên ở đời. Các vị Thần ở núi,
sông, ao, hồ, rừng cây,
lúa, thuốc, thành, ấp, đường đi… đều lấy tên gốc làm tướng cờ nêu, thần núi ngồi ở núi, thần
sông
ở sông, cây, thuốc… kia hoặc tay cầm nắm hoặc nương trên nó, phải theo nghóa từng loại
để suy sét, trong kinh Hoa
Nghiêm lại có hai loại thần là thần
Túc Hành và thần Thân Chúng.
Đó là loại thần giữ gìn đường đi và thần giữ gìn thân, cũng có thể theo thứ lớp bày ra. Đường chẳng phải loài người ở phương
Tây, phải biết trong thân
Phổ môn của Tỳ-lô-giá-na, hoàn toàn là các loại quỷ thần, bàng
sinh… trong đồ tượng không có danh tướng
riêng của họ, phần nhiều ở trong đó.
Lộ-hệ-đa là màu đỏ, tịch-đa là màu
vàng, cật-lật-sắc-noa là
màu đen, màu xanh của kia cũng thuộc trong đó,
nếu nương vào nghóa nói
ở phương này thì mỗi màu phải chia riêng ra, cật- lao là màu trắng, đều là tất cả loài rồng chúa đều nương vào
sắc
này mà vẽ, hoặc
Gia-ổ-ba-tự màu sắc hơi nhạt, tốn-na-ổ-ba-tốn-na cũng
là rồng đầu đàn lớn
giữ cửa, đều tay phải cầm đao, tay trái cầm dây
lụa. Thần đứng đầu về
năm, tháng, thời giờ… đều có hình tướng Thiên
nữ, cầm cành hoa… để làm tướng nêu.
Nếu người đứng đầu việc tốt thì hoa kia cũng khiến
sắc tướng
tròn đầy, nếu người
đứng đầu việc xấu thì màu sắc hoa quả… héo úa.
Thần đứng đầu
sáu thời kia cũng có thể cầm
sáu cành hoa làm hình tượng
tùy theo thời tốt hay xấu
để tiêu biểu việc kia. Người đứng đầu ngày đêm cũng có thể y theo hoa nở, hoa búp để biết, những thứ khác đều
mô phỏng theo đây.

Bí-lăng-ngật-lật-tri
ở phương Nam, là con của Ma-hê-thủ-la, hình tướng rất khô gầy vò thường hàng phục kẻ thù, dù cho xương thịt tan
hết cũng muốn được
chiến thắng. Do đó mà làm hình tướng này.
Đó là luận Trí Độ đã nói: Thường tu khổ hạnh cắt thịt cúng tế
lửa, cảm sinh các thần
ác, vì thế trụ ở phương Nam, mười hai hỏa thiên kia
trong kinh có nói
sơ lược
hình tượng, có một vị thần thiếu tên, chỉ nương vào hình tượng chung của các vị hỏa thiên. Các vị khác như trong đồ tượng đã chỉ bày.
Kinh chép: Bấy giờ, Chấp kim cang
Bí Mật Chủ, ở trong tất cả chúng
hội, quán kỹ đại nhật Như lai, mắt không rời, khi ấy Đức Phật như Phổ môn
Mạn-đồ-la đã thị hiện, mà giảng nói ngôi vị của các tôn vị xong.
Bí Mật Chủ dùng phổ nhãn quán
sát từng tôn vị này đều không thấy nguồn gốc, cũng không chỗ trụ ở, đều là thân tướng của Liên hoa đài tạng,
sinh ra các phương tiện không thể cùng tận, bấy
giờ, tự rất vui mừng
phát tâm ít có, đối với pháp này càng sinh ý tưởng
khó gặp, muốn lại hỏi
nghóa sâu xa, do đó nói kệ này.
Đầu kệ ý
nói: tất cả người trí tuệ, xuất hiện ở thế gian, như
hoa linh thoại kia, lâu lắm
mới hiện một lần, hoa Ưu-đàm tuy là khó gặp, nhưng pháp yếu chân ngôn này lại càng khó gặp hơn.
Vì sao?
Vì đây là bí tạng của Như
lai trong đêm dài giữ gìn không trao cho người, một cách bừa bãi, nếu không phải căn cơ đốn ngộ thì không thể hạ
thủ công phu,
Thế-tôn lúc còn ở đời vẫn bị nhiều kẻ oán ghét, huống chi đời mạt pháp ? Lại nữa,
kinh này, tự giải thích nhân duyên khó hiện, nếu
chúng sinh một phen thấy
Mạn-đồ-la thì nghiệp ác chướng nặng từ vô thỉ đến nay, đều dứt trừ không còn, chắc chắn được thọ ký đại Bồ-đề,
người độn căn phước
mỏng không thể được. Một lần thấy còn khó, huống
chi lần lượt tu hành lại
càng ít có hơn, thường được hải hội Phổ môn
khen ngợi, danh tiếng vang
khắp mười phương, lại đồng đại nhật Như lai
lại có nhiều danh hiệu,
cho nên nói Vô thượng xưng.

Kinh chép: Thực hành câu Vô thượng tức là tu hành câu
Vô thượng Bồ-đề. Tự môn
A này đứng đầu tất cả chân ngôn, giống như
Thế-tôn là người đứng
đầu tự tại đối với các pháp, do đó gọi là
chân ngôn cứu đời.

Câu thứ hai nói, sự nghiệp cứu đời, việc làm có công năng
giúp cho hành nhân thành
tựu tánh, kim cang cắt đứt các nẻo ác, tất cả
khổ không sinh.
Kinh chép: nếu tu hành như thế thì trí tuệ
sâu mầu bất
động, nếu có gốc chân
thì phải nói trí tuệ rất sâu, không lay động. Tâm
như biển lớn vì rất sâu
rộng, lại xa lìa hai bên, cho đến khi gió lớn nổi lên cũng không thể lay động. Nếu khi hành giả vào biển tâm lớn
chân ngôn này, thì cũng giống như vậy. Vì diệu tuệ kia cũng
sâu xa vô lượng lại xa lìa hai bên, tất cả các pháp không thể làm lay động, như khi long
vương Ta-kiệt-la mưa xuống
sáu tầng trời thì ở trong cung của họ ba
nghiệp đều bất động,
nếu hiểu nghóa này thì biết các thứ phương tiện Mạn-đồ-
la, thảy đều
an trụ ở mé thật.

Kinh chép: Khi nhóm họp khắp tất cả đại chúng và các trì
Kim cang, dùng một âm thanh
khen ngợi Kim cang thủ, các đại chúng
kia, nghe Phật nói rộng
giai vị Mạn-đồ-la xong, muốn hỏi cờ nêu và sự
ng- hiệp của Kim cang trong
pháp giới này, vì kính trọng Thế-tôn cho
nên chưa dám mở lời.

Lại, Kim cang
thủ có thể quán sát các tâm nương vào căn cơ nói kệ, ắt biết muốn xé rách lưới nghi, lợi ích khắp vô lượng chúng
sinh, thế nên khen ngợi
chứng minh, khuyến khích phát lời thưa hỏi. Lại các chúng nhiều như
số cát bụi trong mười cõi nước Phật dùng nhất
tâm nhất vị, khiến một người tụng pháp âm này, chẳng phải nói vì mọi
người cùng một lúc mà nói riêng.

Kệ nói: Lành
thay, lành thay! Rất mạnh mẽ, ông đã tu hành
hạnh chân ngôn, có khả
năng thưa hỏi tất cả nghóa chân ngôn, chúng ta đều có ý
suy nghó. Chân ngôn hạnh tức là pháp môn ba bình đẳng,
trong những người trì tam
mật thì ông là trên hết, do đó có thể hỏi Đức
Thế- tôn nghóa sâu xa của
Phổ môn, như nhân giả muốn hỏi nghóa Đức
Phật, chúng ta cũng đều có
suy nghó như vậy, nay đều đồng tâm
suy
nghó muốn phải nhanh chóng nói ra.
Lại nói tất cả hiện ra là
sự chứng nghiệm của ông, nương
vào năng lực thực hành
chân ngôn, nói chúng ta khi mới phát tâm, nhờ
trụ trong câu vô thượng
này, cho đến có thể ở trong biển tuệ Kim cang
sâu xa mà không lay động.
Vì thế cho nên chắc chắn được Sư Tử hống, đối với kệ ông đã nói ở trước hiện làm
chứng minh, tất cả việc làm
của chúng ta đều do trụ
ở chân ngôn hạnh và nương vào thế lực chân ngôn mà cùng được thành tựu. Nếu ông muốn hỏi Như lai phương tiện bí mật,
và những người cầu Đại thừa, thì phải thực hành pháp chân ngôn cho được thông đạt, do thông đạt nên không bao lâu cũng
siêng tu,
cũng không khác với
chúng ta, do hiểu nghóa lợi ích như vậy, nên đem
một âm thanh đồng tâm
khuyến giúp. Bấy giờ, Bí Mật Chủ được đại
chúng khuyến phát rồi, liền
nói già-tha, hỏi rộng
Đức Thế-tôn, kệ thứ nhất
hỏi nghóa màu sắc có
bốn câu: câu thứ nhất hỏi nghóa thế nào là màu
sắc, câu thứ hai hỏi phải dùng màu nào? Câu thứ ba hỏi làm
sao xếp đặt
màu sắc này? Ở chỗ nào trước? bên trong hay ngoài? Câu thứ tư chia
bày màu sắc, màu nào
làm trước? Đây là một loại chi phần của
Mạn-đồ-la hiện nay.
Kệ tiếp theo hỏi về tướng nêu của các môn, có ba câu kệ: câu
thứ nhất hỏi hình, lượng
của môn cờ. Câu thứ hai hỏi hình, lượng của môn

sương. Câu
thứ ba hỏi cách kiến lập các môn và phương pháp đo
hình, lượng, các cờ
nêu bí mật như vậy, A-xà-lê đều phải khéo thông đạt,
lại là một chi phần.

Kế đến có hai bài kệ, đại khái có tám câu hỏi. Câu hỏi thứ
nhất: Vì sao dâng cúng
thức ăn và hương hoa…? Câu hỏi thứ hai hỏi về phép tắc của bình báu, phải biết tất cả các vật cúng dường đều ở trong
đó. A-xà-lê phải tùy
theo sự tướng phân biệt tánh loại của kia, lại là
một thứ chi phần, câu
hỏi thứ ba vì sao dẫn gọi đệ tử nhập vào
Mạn-đồ-la? Câu hỏi thứ tư vì
sao làm pháp quán đảnh? Câu hỏi thứ năm vì
sao
dâng cúng các tôn vị.
Nhưng trong đây lại có hai thứ: nếu người tu hành tâm ban đầu nương theo thế đế
Mạn-đồ-la thì làm
sao người nhập quán
đảnh và dâng cúng
A-xà-lê. Nếu đã tu tập Du-già bí mật quán đảnh thì
làm sao A-xà-lê nhập
quán đảnh và dâng cúng.
Chính khi tác pháp thì tất cả gia trì, giáo thọ phương tiện đều nhiếp vào trong đây, lại là một thứ chi phần. Câu hỏi thứ
sáu là
nơi chốn Hộ-ma, cũng có hai cách giải
thích sâu, cạn và các phương tiện khác nhau như tức tai,
Tăng ích, Hàng phục… Câu hỏi thứ bảy là bộ loại
chân ngôn, tự nghóa cú
nghóa. Câu thứ tám hỏi tướng cạn sâu khác nhau
của Tam-muội môn.

Phàm A-xà-lê
chưa khéo thông đạt pháp ấy thì không nên
kiến lập Mạn-đồ-la. Lại trở thành ba thứ chi phần, hỏi như thế xong
“Đại Tịch Pháp
Vương” bảo Chấp kim cang rằng ông phải lắng
lòng nghe kỹ, kế nói kệ rằng đạo chân ngôn hơn cả,
sinh ra quả Đại thừa, quả
Đại thừa tức là trí
tuệ của Đức Phật, phải nhờ phương tiện như thế mà
được sinh khởi, do công
khéo nói mà thưa hỏi ta.

Nay khắp vì các Ma-ha-tát giảng nói mở bày. Bài kệ đầu trả lời nghóa
sắc rằng:
Nhiễm chúng
sinh giới kia cho đến vị pháp giới, cổ
Phật đã giảng nói, đó
gọi nghóa là sắc, giống như nhuộm màu ở thế gian, có thể nhiễm tịnh chồng chất lên nhau, khiến đồng vị. Nhờ vị mà hiểu
sắc, như nói
vị ca-sa: tức là nhuộm
màu ca-sa. Nay nghóa
sắc
Mạn-đồ-la này cũng giống như vậy.
Do sắc pháp giới không thể
suy nghó bàn
luận, nhuộm tâm chúng
sinh đồng một vị Bồ-đề thanh tịnh.

Lại nữa, như
thế gian nhuộm áo, trước dùng tro nước giặt sạch
thì dễ dàng ăn màu. Nay
dùng tự môn A thiêu đốt tâm dơ của đệ tử,
khiến thành tro tàn,
sau đó dùng tự môn pha nước đại từ bi mà rữa, khiến
hoàn toàn trong sạch, xa
lìa nói suông, sau lại nhuộm thành pháp giới
Mạn- đồ-la, khiến các
thân Phổ môn đều đồng màu tướng thật. Tiếp theo
có hai bài kệ trả lời
chung ba câu hỏi, trong đó nói: phải dùng màu nào?

Nay ở đây trả lời phải dùng đủ năm màu xanh, vàng, đỏ, trắng, đen. Kệ rằng:
trước sắp đặt màu trong, không sắp đặt màu ngoài,
đó là trả lời câu
hỏi sắp đặt màu sắc như thế nào, chỗ nào trước, chỗ
nào sau. Trắng tinh là
trước tiên, màu đỏ thứ hai, như thế vàng và xanh
lần lược nêu bày, sâu
kín trong tất cả, nói sắc trước sau như thế: đó là
trả lời màu nào: trắng
tinh là màu sắc pháp giới thanh tịnh của Tỳ-lô-giá- na, là nguồn gốc của tất cả
chúng sinh, cho nên trước hơn cả, đỏ là màu cờ báu của Như lai đã phát tâm Bồ-đề ở trong
đạo sáng.
Hàng phục ma oán, diệt trừ
cái chướng, cho nên thứ hai, màu vàng là màu
Ta-la thọ vương, khi thành chánh
giác muôn đức tròn đầy, đều đến mé thật
Kim cang, do đó xếp vào
thứ ba, xanh là màu Vô lượng thọ, đã đến mé thật Kim cang liền đem phương tiện gia trì, khắp hiện đại
bi Mạn-đồ-la, như giữa hư không trong
sạch chứa đủ muôn vật, vì thế xếp vào thứ tư.
Màu đen là màu Cổ Âm
Như lai, vì thế gần dấu vết Phổ môn đều để
hiển bản. Bản: tức là
địa tự tướng của Như lai, trụ đại Niết-bàn, nếu bỏ thần lực che chở thì tâm tất cả chúng
sinh không có cảnh giới kia, vì thế
màu sắc sâu lại ở sau cùng. Lại nữa,
giống như vải sạch ở thế gian, trước ăn màu nhuộm,
sau cùng đen là màu nhuộm cuối cùng, vì đậm nhất cho nên không thể
thêm nữa, do đó ở sau
cùng, nghóa màu sắc Mạn-đồ-la cũng giống như
vậy. Trắng nghóa là vượt
một trăm sáu mươi tâm dơ, đây gọi là sắc tín cho nên
trước tiên. Đỏ nghóa là
siêng năng mạnh mẽ, là màu
sắc tinh
tấn cho nên xếp vào thứ
hai. Vàng nghóa là khi nhất niệm tương ưng, định tuệ
ngang nhau,
“thất giác” khai mở, ấy gọi là
sắc niệm, vì thế ở thứ ba.
Xanh nghóa là Đại
không Tam-muội, đó gọi là
sắc định cho nên xếp vào thứ tư. Đen nghóa là
đại Niết-bàn, tức là tuệ rốt ráo của
Như lai, ấy gọi là sắc tuệ,
vì thế ở thứ năm. Hoặc có thuyết nói rằng, màu
trắng đầu tiên, màu vàng thứ hai, đỏ xếp vào thứ ba, xanh ở thứ tư và đen
xếp vào thứ năm, đây
là y theo sự dung nạp sâu cạn mà có chứa nghóa hữu thượng.
Lại trắng nghóa là tín cho nên trước hết, vàng giống như
Kim cang không thể phá hoại
cho nên nghóa tấn, do đó xếp vào thứ hai. Đỏ
nghóa là chướng tâm trừ
sạch, hòa quang chiếu bày, đó nghóa là niệm, vì
thế thứ ba, ngoài ra như trên đã
giải thích, pháp môn nêu bày
đều khác nhau. Lại nữa,
trắng là màu sắc vắng lặng tai nạn, nghóa Như lai Bộ,
do đó đứng đầu tiên.
Vàng là màu tăng ích, nghóa Liên Hoa bộ, vì thế xếp vào thứ hai. Đỏ là màu hàng phục nghóa Kim cang bộ cho nên ở thứ ba.
Xanh là thành tựu các việc, cũng
sinh ra hình dáng tùy loài, cho nên
xếp vào thứ tư. Đen
nghóa là thâu nhiếp kêu gọi, tức là các vị vâng lời
chỉ dạy đã làm các
việc như phẩn nộ… do đó xếp vào thứ năm.

Lại nữa, như ở thế gian màu
sắc vẽ không ngoài năm màu,
nhưng còn có các màu
liên quan với nhau đậm nhạt khác nhau. Người trí
tuệ khéo léo, giỏi chia bày,
sinh thành muôn hình tượng không có
cùng tận, màu pháp giới
không thể suy nghó bàn luận cũng giống như vậy. Nói tóm lại không quá năm tự môn, nhưng cũng lại cùng nhau phát
huy thành các thứ trí ấn
khác nhau. Như lai dùng Phổ môn khéo léo vẽ
bản đồ bi sinh Mạn-đồ-la
cho đến sinh ra các hình tùy theo loại nhiều
như số cát bụi trong thế giới còn không cùng tận, hoặc người tu
Du-già hoặc người được ý trong đây, phải xúc chạm với nhiều loại tự tại để
làm, trong vắng lặng chân
như sẽ ở thứ mấy? Như trong kệ đã nói: hãy
nêu tất cả pháp môn và
đưa ra cương lãnh ấy.

Kinh chép: trước đặt
bày màu bên trong không đặt bày màu
bên ngoài. Về phương
pháp vẽ đồ tượng, trước phải kiến lập trong tâm
Bí Mật Liên Hoa tạng xong, kế đến lập lớp thứ nhất ba điểm chữ y
và các quyến thuộc bên
trong. Tiếp theo làm lớp thứ hai bốn Bồ-tát…
và các đại quyến thuộc.
Cho đến lớp quyến thuộc thứ ba là cõi trời và cõi người. Lại các đường ranh giới, ở giữa đến lớp thứ nhất phải
đủ năm màu.
Trước hết,
lấy màu trắng làm ranh giới chung quanh xong, sau ở ngoài màu trắng rào ranh giới màu đỏ, ngoài màu đỏ rào màu vàng, lại ngoài màu vàng rào màu xanh, lớp ngoài cuối cùng lại rào màu
đen. Lớp thứ hai kia,
cũng như trên thứ lớp mà rào ba màu trắng, đỏ,
vàng. Lớp thứ ba ranh
giới chung quanh chỉ rào toàn một màu trắng, đều cho thật đều nhau và
ngay thẳng, lần lượt xoay theo chiều bên phải mà rào, những đường ven ở ngoài chỗ cúng dường và đường đi kia, tùy theo làm ranh giới hoàn toàn một màu.
Cù-hê (hê) nói chỉ dùng màu trắng.
Sở dó trước dùng màu
trắng, từ trong đến ngoài là vì ở đây nói năm thứ căn lực của tâm Bồ-đề dần dần rộng lớn, cho đến trụ trong Đại
Bát-niết-bàn thì khắp
mọi nơi không có chỗ nào không trụ, màu đen ở đường
ngoài cũng vậy. Nếu từ
cạn đến sâu theo dấu vết trở về nguồn gốc thì
Thế- tôn trở xuống đồng
sáu đường làm quyến thuộc sơ tâm, khai phát
tâm Bồ-đề thanh tịnh.

Nếu khi chúng
sinh nhập minh môn này, vượt qua một trăm
sáu mươi tâm thì đã vượt khỏi địa vị Bồ-tát ở thế gian.
Vì thế, lớp thứ
ba Mạn-đồ-la chỉ lấy màu trắng làm ranh giới. Lớp thứ hai
Mạn-đồ-la ở
trên màu trắng lại thêm màu đỏ, màu vàng; màu đỏ là hết
sức
mạnh mẽ trong tâm Bồ-đề
tiến tu muôn hạnh, màu vàng là nhớ nghó Như
lai muôn đức mở bày.

Bấy giờ, liền nhập cửa màu nhiệm nhiều lớp ở cõi
Tịnh quang cho đến gần bổ xứ vì còn không biết một người. Do đó, ở lớp thứ hai
chỉ dùng ba màu làm ranh
giới. Lớp thứ nhất Mạn-đồ-la, ở trên ba màu
lại thêm màu xanh và màu đen. Xanh là Đại không
Tam-muội, có chỗ
nói thân, miệng, ý mật
Như lai gia trì không cùng tận nên làm màu đại
hư không. Hắc nghóa là
thân Như lai tuổi thọ thường trụ, thân nhiệm
mầu như thế rốt ráo vô
hình tượng, cho nên có màu đen đậm.
Hai câu này là bí mật của
Như lai, không khắp vì tất cả chúng
sinh cho nên nói là môn
quyến thuộc. Lại khi nhập màu sắc đen đậm tức
là Thai hoa tạng trong tự
chứng của Như lai. Bấy giờ,
thấy màu năm trí đều giống màu sắc cả pháp giới,
làm gì có đậm nhạt
khác nhau mà chúng sinh có người chậm nhập vào,
có người vượt lên,
có người đốn nhập. Như thế chỗ kia cuối cùng
đồng trở về, do đó nói tất cả đều đen đậm.

Kinh chép: Kiến lập
Tiêu xí Môn, lượng đồng với trong
Thai tạng, sương vệ cũng
giống như vậy, đài hoa mười sáu cánh, ở hai cửa Mạn- đồ-la, đều dựng ngọn cờ để làm cờ nêu gọi là
Tiêu Xí Môn, hai cây cách nhau chừng một thước, phải dựng cho ngay thẳng đều nhau
ở trong Thai. Trên đặt cây nằm ngang, chiều rộng cũng giống như vậy, trên cột cờ đều đặt mặt trăng nằm ngửa, dưới mặt trăng đặt hình tượng lá
cờ. Dùng vải lụa cắt
ra thành miếng vuông, có thể ở góc lấy xé ra làm hai lá, mỗi lá treo ở ngoài cột cờ, trên nhọn rũ xuống.
Bốn góc bên cũng đặt cột cờ và mặt trăng nằm ngửa, cờ nêu kia đặt ở hai hướng, trong
cửa đại dõng mãnh trên
mặt trăng nằm ngửa đều đặt ngọc như ý, cửa
Kim cang thủ trên mặt
trăng đều đặt Thương Khư, trên bốn góc kia đều
đặt vật báu, chỗ cửa
giáp sương vệ như hình chữ á.
Ở đường
chung chính giữa, mỗi mé cong đều đặt que Kim cang, đầu que như một bộ phận
hình Bạt-chiết-la, lưới kia
nhọn sắc, một chái nhà
sáu que, hai bên gồm mười hai que, bốn cửa và bốn góc gồm có hai mươi tám que. Ba lớp
so
sánh theo đây có thể biết, cùng đầy đủ chỉ
năm màu, đều dùng chân
ngôn bất động hoặc chân ngôn hàng tam thế, gia trì một trăm lẻ tám biến hoặc một ngàn lẻ tám mươi biến,
A-xà-lê ngày đêm tác pháp đã
vẽ Mạn-đồ-la xong.

Trước quán trong thai và viện thứ nhất biết quan hệ không ít, tức là que
Kim cang dưới. Dùng que Kim cang kia vây bọc chung quanh đến
chỗ cửa chung thì dừng lại không cần cắt ngang, ba lớp đều đặt như vậy. Nếu không thể như thế thì ở viện thứ ba chắc chắn phải đầy
đủ pháp này, không được
thiếu sót, đến chỗ cửa chung, phải đưa chỉ tùy theo cửa mà quấn, cong lại đưa lên, không để quá đầu.
Đã kiết giới xong, phải theo cửa ra vào không được liền vượt qua chỗ khác, mỗi khi
ra vào vẫn phải tụng
chân ngôn bất động. Nếu là A-xà-lê Du-già thì
cũng có thể đi chung quanh
lấy chỉ quấn, nếu khi phải ra vào thì nghó
tưởng đưa chỉ này xuống
thấp mà qua, qua rồi liền trở lại như cũ. Hoặc cách xa cửa gấp cần ra vào thì phải quán thân mình là
Tỳ-lô-giá-na dùng thân không quái ngại, không được nghó là vượt qua chỉ, tùy ý ra
vào không có lỗi. Giữa
sáu cây cọc chỗ quay lại đều khiến thước đo
dừng lại. Vẫn phải đi
con đường chung qua lại giới viện. Ở hai bên chái
nhà của cửa ngoài cùng
cũng bằng với trong thai, cho nên nói “sương
vệ” cũng giống như vậy.
Đài hoa là chỗ quán đảnh, quy chế đàn liên
hoa, hoàn toàn giống như
trong thai tạng tám cánh, rất nhỏ bằng mười
sáu ngón tay, các nghóa
khác dưới đây sẽ nói lại. Chỉ mở một cửa, cửa
ấy sao cho hướng về đàn lớn.
Kệ nói: Nên biết cửa ban đầu kia, cùng
trong đàn bằng nhau, nghóa
là tướng cửa lớp thứ nhất, phải y theo chín
phần mà làm cho rộng hẹp
ngay thẳng, khiến đường chính trong cửa
ngang xứng với tim hoa
tạng. Ngoài ra lớp thứ hai, thứ ba cũng lấy đây để
y theo mà chia, tự nhiên
dần dần rộng thêm đều được vừa chừng. Ở
lớp thứ hai trong cửa
chái nhà đặt hai anh em rồng đầu đàn, Nan-đà ở
phía Nam, Bạt Nan-đà ở
phía Bắc. Kia còn dùng các thứ báu trang
nghiêm, đại khái giống
như phẩm vị bí mật Mạn-đồ-la. A-xà-lê nói nếu làm
bí mật thích thì bốn
phương hướng cùng ngay thẳng bằng nhau, đó nghóa là bốn
Niệm xứ, bốn cửa là bốn Tịnh lự cũng là bốn
Nhiếp pháp, xa
cửa là bốn Phạm trụ,
chái gốc là bốn Chánh cần, bốn Duy là bốn Chân
đế. Cọc Kim cang tức là
Tu-đa-la. Lấy đây gắn liền ba mươi bảy phẩm
trợ đạo làm thành pháp
môn. Vì thế, tướng nêu ngoài cửa lượng dài
ngắn rộng hẹp, đều
giống trong thai, là nói tất cả pháp môn của Như lai đều tương xứng với pháp giới cho đến không thêm bớt mảy may, lại hiệp với chỗ thực hành
Trung đạo, ngay trung tâm đài hoa
sen
tướng thật, dấu vết Phổ môn kia xa lại càng rộng, cho nên nói người trí ở ngoài
viện dần dần tăng thêm.

Kệ nói: Nói lược Tam-ma-địa, nhất tâm trụ ở duyên: Từ đây trở xuống là trả lời chi
phần Mạn-đồ-la, nếu người chưa tu
Du-già thì
không được làm
A-xà-lê, do liên quan chi phần cho nên pháp sự không
thành. Trong kinh, trước
hết giải thích lược danh nghóa Tam-muội, sau nói
sâu rộng. Ban đầu giải thích
sơ lược: Nghóa là tâm buộc duyên vào một
cảnh mà không rong ruổi
tán loạn, đó nghóa là “đẳng trì”.

Do đó, kệ nói:
Nói lược Tam-ma-địa, nhất tâm trụ vào duyên,
hơn nữa nhờ có tướng
Du-già, tự có ba thứ thượng, trung, hạ. Thượng
nghóa là quán thân Như
lai Tỳ-lô-giá-na… trung nghóa là quán thân các
Bồ- tát như Văn-thù-sư-lợi… hạ nghóa quán thân Nhân-đà-la… và tùy loại, tất cả đều như
Mạn-đồ-la đã chỉ bày,
hình sắc, oai nghi, bí mật,
cách thức, hoặc ấn,
hoặc tự, chỉ nhất tâm trụ vào duyên không để tán
loạn, đó là môn
Tam-muội của vị ấy. Tóm lại, như hải hội Tam-muội-da
các vị Thiện tri thức
nhiều như số cát bụi trong cõi Phật, đều nhập một thứ pháp giới
Tam-muội môn. Nếu nhìn toàn bộ đại chúng
Phổ môn như thế, nhất tâm trụ duyên không còn tán loạn thì đó là Phổ nhãn
Tam- muội môn, cũng gọi
là Phổ môn thế giới Tam-muội môn.

Như một môn và tất cả môn, hoặc nhập Tam-muội môn thuộc
bộ Chánh biến tri, hoặc
chỉ nhập Tam-muội môn thuộc bộ Liên Hoa, hoặc chỉ nhập
Tam-muội môn thuộc bộ
Kim cang, hoặc do
Bồ-tát Văn-thù và các quyến thuộc đều khắp nhóm họp làm thành một
“Tam-muội môn”. Ba vị
Bồ-tát khác cũng giống như thế, tùy theo tâm lượng tu hành của
vị lớn hay nhỏ mà các
thứ khác nhau. Hành giả tu tập Du-già, hoặc
quán bổn tôn, hoặc quán bí mật ấn, hoặc quán chân ngôn có các cảnh
giới hiện ra, không giống
với bản quán thì đều là tà kiến.
Như ở trong định hoặc thấy ánh
sáng mặt trời, mặt trăng, các
ngôi sao đẹp, hoặc thấy
hoa sen chúa lớn đầy khắp hư không, hoặc thấy
cây báu lầu gác tốt
đẹp trang nghiêm, giống như cung điện cõi trời và các cõi
thanh tịnh, hoặc bỗng nhiên không còn có tướng thân tâm nữa,
hoặc thấy các Đức
Phật, Bồ-tát vô lượng đại chúng, hoặc nghe các âm
thanh kỳ lạ, hoặc thấy
treo ngược ở dốc núi cao đến ngục Vô gián. Do
không nương gốc
sở duyên, nên đều không nên chấp lấy, chỉ cần nhất tâm ý
bình thường, dù được tương ưng với cảnh giới trong định nhưng cần phải tu quán
sát
sâu về mười câu
duyên sanh, không nên mê đắm vị
ấy. Hoặc thấy cảnh giới
kỳ lạ cho là tốt đẹp mà chấp trước gọi là ngã mạn định, cũng gọi là kiên chấp định, nhưng khi tương ưng với chánh quán
tự nhiên được thấy
vô lượng cõi Phật, Phật trong đây, nghóa là trăm
ngàn các việc, cõi là
chỗ thanh tịnh. Khi tương ưng như thế, thì biết từ
trước đến nay các sự
tướng đều là nhân duyên, do nhân duyên như vậy
cho nên có sự tướng,
không do người khác ngộ mà không bị chướng ngại. Lại nữa,
thâm bí giải thích: Nghóa là đối với mỗi thân
tướng chân thật trong pháp môn của Thiện tri thức,
tâm trụ vào duyên không
sinh
vọng tưởng
nói suông, đó nghóa là “đẳng trì”, như nhập vào tự môn
A nhất niệm pháp giới, là
Tam-muội Tỳ-lô-giá-na, đối với pháp
Liên Hoa ấn nhất tâm bất
loạn, là Tam-muội Quán tự tại, đối với Kim cang
tuệ nhất tâm bất loạn
là Tam-muội Bí Mật Chủ, cho đến các Tôn vị Phạm,
Thích đều đối với nhất pháp giới môn mà được
tự tại. Nếu đối với thân giải thoát kia, một duyên không tán loạn gọi kia là
Tam-muội Tịnh Thiên Nhãn. Nếu đối
với đại Bi Tạng Vân Hải được nhất tâm bất
loạn, gọi là Tam-muội
phổ nhãn, cũng gọi là Tam-muội Phổ hiện sắc thân, nếu Như lai trong vô lượng
A-tăng-kỳ kiếp giảng nói nghóa
sâu rộng trong đó còn không cùng tận. Nay muốn dùng hai bài kệ
thâu nhiếp,
để nghiên cứu cùng tận không còn thừa.
Cho nên nói nghóa rộng lại đặc biệt, mọi người đều nghe kỹ.
Trong đây lại (có) hai: trước là nói
Tam-muội ấn của
Như lai, sau nói
Tam- muội đạo trung sai
biệt ấn. Kệ nói: Phật dạy tất cả không: tức là nhập tự môn A, cho đến không có một pháp nhỏ nào thật có, cũng
không có tướng “Định”
gọi là Tam-muội, trụ nhất tâm pháp giới như thế,
gọi là chân chính hiểu
“Đẳng tri”. Vì sao? Vì nếu ra khỏi tâm tánh này,
ở ngoài có cảnh giới
có thể duyên thì không phải cảnh thường trụ, vì
khi bốn tướng thay đổi
thì tâm trụ duyên cũng phải chuyển động theo cảnh
giới, làm sao gọi là định?

Vì thế cho nên chân chính hiểu biết Tam-muội là biết các pháp vốn
không sinh, thì ai là người tâm tự chứng tâm, tâm tự biết tâm,
từ xưa đến nay, thường
như thật tế không có biến đổi, tức là do tâm tự
trụ như vậy, duyên như vậy, cho nên gọi
là “đẳng trì”, đây chính là
Bổn Tôn Tỳ-lô-giá-na
đã hiện kho vô tận trang nghiêm, cũng không xa lìa Bổn
Tôn như vậy. Nếu người quán khác đều gọi là tà quán, cho nên
kế là nói Tất định ấn
rằng, Tam-muội chỉ chứng tâm không từ duyên khác được, nếu căn cứ vào bản Phạm nói thực thì phải nói kia càng không
có đắc khác, ý nói
lại không từ chỗ khác được.

Kế là nói: cảnh giới kia như thế, tất cả định
Như lai: như kinh Đại
Bát Niết-bàn chép: Tất cả người có tâm, thảy đều có
Phật tánh, Phật tánh này tức là
định Thủ-lăng-nghiêm, cũng gọi là
Tam-muội Kim cang, cũng gọi là
Bát-nhã ba-la-mật, đạo của các Đức Phật đồng nhau không còn đường nào khác. Nếu người tu hành khi mới phát tâm, có
khả năng chánh quán tâm
tánh thì cũng gọi là nhập định Như lai, đâu
nhọc gì dần vượt tứ
xứ, mới đến rốt ráo.

Lại nữa, người tu Du-già, nếu mong oai thần các Đức
Phật che chở, cho đến ở
trong Tam-muội, thấy đủ các chúng nhiều vô lượng
trong mười
cõi Phật và Vô lượng Thánh Tôn ba thứ mật ấn, không
lẫn lộn nhau, hoặc lại nhất tâm bất loạn chuyển thành tự thân, tuy là
lạ lùng đặc biệt khó
suy nghó, do còn có tướng có duyên nên gọi là
Tam- muội thế gian. Nếu khi
Tam-muội này hiện ra, hành giả quán sát
Mười câu duyên
sanh trừ hết tất cả vọng tưởng lời nói vô nghóa, tương
ứng với không tịch thì
liền ngộ hải hội Mạn-đồ-la như thế, thảy đều từ
các duyên sinh, như hình
trong gương, trăng đáy nước, thành Càn-thát-bà… quán
sát không có
tánh tướng, ấy gọi là
Tam-muội xuất thế gian, nhưng vì còn mắc bệnh
“không” chưa không, do đó chưa được gọi là đại không, đến khi ngồi đạo tràng được tự chứng tâm tánh, thì biết những cảnh
giới gia trì ấy đều là
nói thật của tâm, bấy giờ, tâm không trụ tướng,
cũng không nương không,
lại soi thấy không và bất không, rốt ráo vô
tướng mà đủ tất cả
tướng, vì thế nên gọi là Tam-muội đại không. Trụ
Tam- muội này tức là
trụ trong tuệ vô chướng ngại của Phật.

Phật dạy: người này trí
Nhất thiết trí rốt ráo tròn đầy, cho
nên kinh chép: Đại không
đây đủ Tát-bà-nhã.

Quyển thứ hai của kinh này trước hết nói: Bấy giờ, Đức
Thế-tôn Tỳ-lô-giá-na
cùng tất cả các Đức Phật đồng nhóm họp, mỗi Đức
Phật đều nói tất cả đạo lý
Tam-muội của
Thanh văn, Duyên giác, Bồ-tát: Như lai đã nói
rốt ráo tam không Tam-muội ấn, là giúp người của
phổ môn tiến lên không
có giữ lại. Lại nói Tam-muội đạo trung sai biệt ấn, ba lớp
Mạn-đồ-la đã chỉ bày các loại hình, đều là một thứ pháp
môn thân của Như lai, thế
nên đều gọi là Phật, tất cả các Đức Phật này đều từ gốc mà lưu thông pháp môn, tự nói đạo lý
Tam-muội kia, nếu đời
nay thân ở cõi trời thì
nói đạo lý Tam-muội ở cõi trời ấy.
Nếu hiện thân Thanh văn thì nói đạo lý
Tam-muội của
Thanh văn, nếu hiện tại
thân Bích-chi-Phật thì nói đạo lý Tam-muội Bích-chi- Phật, nếu hiện tại thân
Bồ-tát thì nói đạo lý
Tam-muội Bồ-tát.
Nếu hiện tại thân
Trì Kim cang thì nói
Tam-muội Kim cang đạo. Phải biết kệ tụng trong đây rất nhiều như cát bụi trong cõi nước, kinh điển mà thế gian kết tập không thể ghi chép hết được, nhưng nếu khi người tu hành nhập
sâu cảnh giới Tam-muội
Du-già tự sẽ nghe biết rõ ràng, như khi đang
nói không khác, vì thế
cho nên gọi là Phật Đại Nhật gia trì.

Kinh chép: Bấy giờ, Đức Phật nhập vào
Tam-muội Nhất thiết Như lai nhất thể tốc tật lực: nghóa là khi nhập
Tam-muội này thì biết thể tất cả Như lai đồng nhất pháp giới, trong một niệm có thể lần lượt
quán sát
Tam-muội môn giống như cát bụi trong vô lượng cảnh giới, biết bao nhiêu chúng
sinh như vậy, như vậy, ở trong vô lượng
Tam-muội môn

kia nên được
nhập đạo, biết Thiện tri thức kia, đã vì bao nhiêu
chúng sinh tạo nên hạt
giống nhân duyên, hoặc có chúng sinh nhập pháp
môn như vậy, có thể
được vượt lên thành Phật, nhập pháp môn khác,
chìm đắm dài lâu không
được thành Phật. Như vậy các căn tánh khác
nhau, phương tiện tiến đến cũng khác theo, cho đến dạo chơi trong đó, lần lượt tu tập ra vào xuất thế gian, đối với mỗi môn đều được thành tựu
vô lượng chúng sinh, do
đó gọi là Tam-muội Nhất thể tốc tật lực. Bấy giờ,
Thế-tôn quán sát khắp rồi, biết rõ các thứ đạo lý
Tam- muội đồng trở về
nhất thể, đều là Phật thừa, lại vì Chấp kim cang
nói tất cả đạo lý
Tam-muội thành Bồ-đề ấn, trước hết có hai bài kệ nói
về dấu vết ngoài của
việc thành Phật. Nghóa là Đức Phật lúc mới ngồi ở đạo tràng dùng
Tam-muội nhất thể tốc tật lực này hàng phục các
chúng Thiên ma, nhưng trong đó còn có chỗ khó hàng phục, cái gọi là
ma phiền não… không có
hình tướng nơi chốn cũng không có dấu vết, khó có thể giác biết, ở trong một niệm cũng đều diệt hết, vì thế nói
hàng phục bốn ma.
Dùng âm thanh rất mạnh mẽ: nghóa là Đức Phật dùng lời
thành thật bảo ma Ba-tuần:
Ta trong vô lượng vô số kiếp vì điều phục
chúng sinh nên xả bỏ thân mạng không thể
kể số, mà nay đều đã thành tựu,
có căn cơ nhập đạo ta
sắp chứng Bồ-đề, mở bày mắt sáng cho các
chúng sinh kia, thế lực của ông có thể cản trở được? Khi nói lời ngay
thẳng này, tất cả chúng
sinh đều dứt lo sợ, thiên ma bất tỉnh ngã xuống
đất, thảy đều lùi tan.
Nếu có chúng sinh thọ trì tam giác ấn như thế cho
đến trừ vô lượng sợ
hãi trong ngục Vô gián, huống chi là sợ Thiên ma quỷ thần hay
sao? Do đó nói dùng âm thanh rất mạnh mẽ dứt, trừ
sợ hãi
cho chúng sinh.
Bấy giờ, thần đất vui mừng xoay vần khen nói, âm
thanh vang đến cõi Tịnh Cư,
khi ấy, Đại phạm thiên… tám bộ chúng sinh
đều thấy dấu vết hàng
phục ngoại ma này, cho nên có tên hiệu là Đại Cần Dõng.
Nhưng chỗ ta thật thành Phật thì các chúng kia không thể
suy lường được. Cho nên
tiếp theo có hai bài kệ nói thật nghóa Bồ-đề:
Bản giác ta không
sinh nghóa là biết tự tâm xưa nay
không sinh, tức là
thành Phật, mà thật
không giác không thành. Tất cả chúng sinh không
hiểu biết thường vắng
lặng như vậy. Do ý tưởng phân biệt nên quấy nói
có sinh, luân hồi sáu
nẻo không tự ra khỏi. Nay tuy nghe lời chánh pháp trở lại ở trong các việc hữu vi, mưu tính tìm cầu trông mong thành
Phật, lý làm sao có
được, vượt qua đạo lý lời nói ấy, từ đây
trở xuống đều
là chuyển giải thích tự
môn A bản giác không sinh tức là Phật, pháp Phật tự chứng không phải
suy lường phân biệt mà có thể đạt đến, cũng
không thể truyền trao cho
người. Luận Trí Độ chép: Lời nói hết rồi, ý không chỗ hành.
Các lỗi được
giải thoát: Tất cả vọng tưởng phân biệt gọi là lỗi, tức là các lời nói vô nghóa,
sinh diệt,
đoạn thường, một khác, qua lại.
Vì không biết tướng
thật các pháp, thảy đều đáng phá đáng chuyển.
Nếu hiểu các pháp vốn không
sinh thì đối với tất cả tội lỗi như thế đều
được giải thoát, vì
thế thân Kim cang xa lìa trăm phi.
Xa lìa các
nhân duyên: nếu thể pháp giới có tướng
sinh diệt
thì có nhân duyên đáng
được giảng nói. Nhưng nay pháp từ duyên sinh
thì không có tự tánh.
Nếu không có tự tánh thì đó là xưa nay không
sinh, nhân duyên hòa hợp
thì cũng không phát khởi, nhân duyên chia lìa thì cũng không có cùng tận, thế nên như hư không
thanh tịnh, không
bị biến đổi. Đại kinh cũng chép: Chỉ có Như lai lìa các nhân duyên.
Biết “không” bằng với
hư không: Xưa nay không sinh tức nghóa là “không” rốt ráo. Vì tự tánh thanh tịnh không bờ mé, không phân biệt, do đó đồng với đại không, cho nên để thế gian dễ hiểu
“không” nên thí dụ
“không” không thể suy nghó bàn luận.

Sinh trí như
tướng thật: Tướng thật của tâm, tức là
Tỳ-lô-giá-na khắp mọi
nơi chốn. Khi Phật ngồi đạo tràng như pháp tướng hiểu biết, các kiến chấp không đúng như thật thảy đều không còn. Vì thế cho nên, Tuệ
Tát-bà-nhã đồng với hư không. Đã lìa tất cả tối tăm: Đối với tất
cả pháp tướng không
biết đúng như thật, tức là vô minh, cho nên khi
giác vốn không sinh, tức
là nói sinh khắp pháp giới, dùng Nhất thiết
chủng quán tất cả các
pháp, đều thấy, nghe, hay, biết.

Thật không dơ bậc nhất: Đây là nhất
thật sự, không còn
gì cao hơn, gọi là mé thật bậc nhất. Cái gọi là tự tánh thanh tịnh tâm, do
lìa tất cả tối tăm, tri
kiến Phật không còn dơ bẩn, đều là chuyển giải
thích nghóa vốn bất sinh.
Kế là có hai câu kết nói rằng: các đường chỉ tưởng danh
Phật tướng cũng giống như vậy. Nói chúng
sinh trong
sáu nẻo đường
cùng Đức Phật
Tỳ-lô-giá-na vốn không hai thể, chỉ là tùy theo các thứ
vọng tưởng của chúng
sinh, mà lập các thứ tên gọi mà thôi, Phật cũng
giống như vậy. Tất cả đệ tử ở thế gian, thấy dấu vết thành đạo, hàng
phục ma chúng, phương tiện độ người của ta, tùy theo tâm tướng kia mà
khen ngợi giảng nói, hoặc
nói đại Sa-môn, hoặc nói đại cần dõng, cho
đến kinh Hoa Nghiêm nói:
Trong một thế giới có vô lượng tên khác
nhau, chẳng nói tự chứng
đối với pháp, như kia đã nói có thể chỉ bày. Kế
là
một bài kệ
lại giải thích chung về thế đế, nói nguyên nhân khởi
giáo, cho nên nói: Mé
thật bậc nhất này, nhờ năng lực gia trì, vì độ các
thế gian mà dùng văn tự
để nói, nghóa là dùng Phật nhãn quán sát các thứ danh ngôn ấy, lại cũng không ra ngoài mé thật bậc nhất, nhưng
nhập đạo nhân duyên của
các chúng sinh đều khác nhau. Nếu phải dùng
lời nói văn tự mới
được độ thì Như lai không động mé thật, dùng thần
lực tự tại, gia trì thanh tự kia mà giảng nói. Nếu chúng
sinh như
pháp tu hành, khi được tương ưng với tam mật thì biết thế đế không khác
Đệ nhất nghóa đế.

Kinh chép: Bấy giờ,
Chấp kim cang đầy đủ đức, được điều chưa từng có khai mở tuệ nhãn, đảnh lễ bậc
Nhất thiết trí, mà nói kệ:
Cụ đức nghóa là đầy đủ
tất cả công đức bí mật trang nghiêm của Như lai, giống như khi hoa
sen lớn lên đầy đủ, được ánh
sáng mặt trời chiếu đến,
tự nhiên nở ra đẹp đẽ
đáng yêu. Chấp kim cang cũng giống như vậy,
tâm nhãn hoa sen gặp ánh
sáng Bồ-đề ấn, nở tròn rõ ràng đầy đủ các đức, đầy đủ vẽ đẹp rỡ ràng ở bên trong và hình dáng bên ngoài, cũng
có tướng mắt hoa sen xanh
mở ra, mà nói già-tha hiểu rõ ý chỉ trước.

Trước hết nói: Các Đức Phật rất ít có, quyền trí không thể
suy nghó bàn luận: vẫn
còn bản Phạm nên nói tất cả các Đức Phật ít có,
trí phương tiện không thể
suy nghó bàn luận. Trí: Nghóa là hiểu rõ giác vốn không
sinh trong bài kệ
trước, phương tiện nghóa
là hiểu rõ thần lực che chở trong bài kệ trước.

Lại nữa, trí
là đài hoa sen tâm đầy đủ, phương tiện nghóa là
nhụy cánh nở tròn, đầy
đủ hai thứ không thể suy nghó bàn luận, cho nên nói ít có.
Lại nói lìa tất cả lời nói vô nghóa, pháp Phật tự nhiên trí: đó
là rộng khen ngợi trí
không thể suy nghó bàn luận mà vì thế gian nói, đầy đủ các
ước nguyện: ấy là rộng khen ngợi
“phương tiện” không thể
nghó bàn luận. Nếu pháp nương thầy mà được, từ nơi các nhân duyên
sinh tức là tướng nói lời vô nghóa
sinh diệt, không phải pháp tánh, tuệ tự nhiên của Đức Phật, nếu là tuệ tự nhiên thì không phải do tu học
mà có, cũng không thể
trao cho người, như nội chứng vị cam lồ cõi trời,
dù cho dùng mọi cách nói cho người chưa nếm nghe
cũng không thể
hiểu được. Nhưng Đức
Phật dùng năng lực phương tiện lớn, dùng pháp
thân vô tướng làm
thành danh tướng gia trì, giúp các chúng sinh theo pháp nhân quả chứng được pháp chẳng phải nhân, chẳng phải quả, do đó,
nói đủ hai tuệ quyền,
thật không thể suy nghó bàn luận.

Lại nói: tướng chân ngôn như vậy thường nương vào hai đế: là kết

thành hai trí
không thể suy nghó bàn luận, hiểu rõ ý Nhị Đế ở văn
trên lập ra, do biết danh
tướng tức là mé thật có thể đem thực tế (mé
thật) gia trì mà làm
thành danh tướng, vì biết cạn lược tức là sâu xa, có
thể từ sâu xa làm thành
cạn lược, tùy theo nghiệp lợi mà chúng sinh thành tựu, đều chân thật không luống dối, nếu khi hiểu được thế đế này, tự
sẽ thông đạt Đệ nhất nghóa đế, do đó nói các Đức Phật nói pháp
thường nương vào Nhị đế.
Kế có một bài
kệ nói: Tin, hiểu, Bồ-đề ấn của Phật được vô
lượng nhóm phước, cho nên nói: nếu có các chúng
sinh hiểu biết
giáo pháp này, người đời nên cúng dường cung kính giống như
Chế-để (tháp), chế-để là nói
nương ở xá-lợi sinh thân, cho nên đó là phước thầm của các vị trời và người đời, thảy đều
cúng dường. Nếu người tu
hành tín nhận, nghóa ấy thì tức là chỗ nương tựa của pháp
thân xá-lợi, xứng
đáng được tất cả thế
gian cung kính cúng dường.

Lại nữa, tiếng
Phạm Chế-để cùng
Chất-đa thể
giống nhau. Bí mật ở trong đây. Nghóa là tâm là tháp Phật, như
Mạn-đồ-la thứ ba, lấy
tự tâm làm nền, lần
lượt tăng thêm, cho đến sắc Niết-bàn trong thai,
cao nhất trong đó, do đó
chế-để này rất cao, lại từ tám cánh trong thai
tạng lần lượt tăng thêm, cho đến tùy theo loại
thân phổ môn thứ ba,
không chỗ nào không
khắp, vì thế chế-để này rất rộng. Đài hoa sen
Đạt-ma- đà-bộ cái gọi
là xá-lợi pháp thân. Nếu chúng sinh hiểu tâm
Bồ-đề ấn này tức đồng
với Tỳ-lô-giá-na, do đó nói: thế gian nên cúng
dường giống như kính chế-để.

Kinh chép: khi Chấp kim
cang nói kệ này rồi, nhìn kỹ Đức
Phật Tỳ-lô-giá-na mắt
không tạm rời, ngồi im lặng, khi Chấp kim cang đã nghe rốt ráo
Tam-muội ấn, muốn hỏi ấn
sai biệt trong đạo
lý Tam- muội, nếu đem lời nói bạch Phật thì
sợ trái với chỗ chí lý, vì thế im
lặng một lòng nhìn Phật
mà ngồi, tức là phải phát khởi lời hỏi rất sâu. Lại nữa,
Chấp kim cang đứng im lặng là muốn chỉ bày nghóa
Như lai soi chiếu căn cơ,
như bình thường giáo đã truyền nói Đức Phật ngày đêm ba thời quán chúng
sinh nào đáng giáo hóa mà độ thoát, đây là tùy theo tâm lượng Thanh văn tự nói như vậy mà thôi.
Nếu Phật nhãn
quán rồi mới thấy,
không quán thì không thấy gì cả, khi quán thì trí tuệ
sinh, không quán thì trí
tuệ không sinh, đó là cảnh sinh diệt, sáng tối, không được gọi là bình đẳng đại tuệ.
Vì Như lai vô tướng, vô phân biệt,
tuệ pháp như thế, không
ngăn ngại, thường soi chiếu căn duyên pháp giới, như biển lớn thủy triều không bao giờ quá, thế nên
Kim Cang Thủ thích hợp các căn cơ có
thể truyền, Như lai liền giảng nói cho họ nghe, không

đợi hỏi mới trả lời.

Lại nữa, kim cang thủ hiểu rõ thế đế tức là Đệ nhất nghóa đế,
chỗ đang làm không khác chỗ rốt ráo, vì thế im lặng không nói. Như lai
biết rõ Đệ nhất nghóa
đế tức là “thế đế”, chỗ rốt ráo cuối cùng không khác chỗ đang làm. Do đó không phân biệt nói, vì muốn giúp chúng
sinh thông đạt tướng nhị đế, lại cùng phát minh, thật đồng quy nhất trí.
Y theo chỗ Như lai trả lời
lược có bốn câu. Câu thứ nhất nói: Lại nữa,
Bí Mật Chủ: Bồ-tát Nhất
sinh bổ xứ, trụ Phật địa Tam-muội đạo, xa lìa
sự tạo tác, biết tướng
thế gian, trụ trong nghiệp địa đứng vững trong
Phật địa, đây là địa
vị quán đảnh bậc nhất, cho nên nói trước, như trong
các kinh khác đã nói,
đây là Bồ-tát Nhất sinh sở hệ, từ đây sinh lên cõi
trời Đâu-suất, sau đó
nối tiếp địa vị Phật, do đó gọi là Nhất sinh bổ xứ.
Khi mới được tâm
Bồ-đề thanh tịnh từ nhất thật địa sinh khởi vô lượng, vô biên
Tam-muội Tổng trì môn như thế, trong mỗi địa lần lượt lớn
lên, nên biết cũng giống
như vậy, đến Địa thứ mười đầy đủ, cuối cùng
đến Địa thứ mười một.

Bấy giờ, từ cảnh giới nhất thật đầy đủ sinh ra tất cả trang
nghiêm chỉ thiếu một địa
vị Như lai chưa chứng biết, còn có một lần pháp
tánh chuyển sinh, liền bổ
vào chỗ Phật, do đó gọi là Nhất sinh bổ xứ, đây
là phát tâm Bồ-đề rốt
ráo trong tất cả đạo lý Tam-muội.

Lìa các tạo tác: Tác nghóa là sửa đổi nghiệp địa (đất nghiệp), cho đến trang nghiêm cõi
Phật thành tựu
chúng sinh. Vì có trí phân biệt tâm nên còn là tướng thế gian, nay
Bồ-tát này thực hành
Tam-muội Đại không, xa lìa nói rộng (lời nói vô nghóa) vô cùng nhỏ nhiệm pháp
từ duyên sinh, do đó nói
xa lìa tạo tác. Như tướng thế gian: nghóa là biết đúng như thật về mé thật thế gian, rốt ráo không khác mé
Niết-bàn, lại có khả
năng bất động mé thật, đều thấy nguồn gốc nhân
sinh
khởi thế gian, cho nên
trụ trong đạo Tam-muội này, niệm niệm tiến đến địa
vị Như lai, trụ trong nghiệp địa. Tiếng Phạm là
Chất-ngôn phải nói
là “tác địa”, tức là học
sự nghiệp kim cang của
Như lai, đều được
khéo léo, kinh Anh Lạc
cũng nói: Nhập trùng huyền môn, học oai nghi
của Đức Phật. Trụ chắc
Phật địa: tức là ở địa vị Như lai vững bền
không lay động, gọi là trụ. Khác với nghóa chữ
Trụ ở trước. Người đói khát
xin nước bỗng nhiên có
ao nước trong mát, trong đó không bị chướng ngại, chỉ một lòng tiến lên không có
duyên khác, gọi là
Tam-muội Bổ xứ, đã đến trong ao trong mát,
hy vọng đều hết, cũng là Phật địa. Vì thế,
tuy đồng lên là Đại
không định mà nghóa có khác nhau.

Kinh chép: Này Bí Mật Chủ! Đạo lý
Tam-muội của
Bồ-tát bát
địa, không
được tất cả pháp, xa lìa hữu sinh, biết tất cả như huyễn, cho nên đời gọi là
Quán tự tại: như trên đã nói đạo lý
Thập địa, nếu lần lượt tiến lên thì phải nói
Phật địa, nếu thứ lớp trở xuống thì phải nói Địa
thứ chín, vì sao nói Địa
thứ tám? Vì tất cả Bồ-tát khi vượt qua Địa thứ
bảy, trên không thấy các Đức Phật để cầu, dưới
không thấy chúng sinh
để độ, nghóa là trụ
đại Niết-bàn đối với muôn hạnh dừng nghỉ.

Bấy giờ, các Đức
Phật trong mười phương từ đạo lý
Tam-muội này phát khởi
tâm kia, được qua vượt đất khó của tâm Bồ-đề, cho
nên nói riêng. Từ đây tiến lên Địa thứ chín không nói riêng, từ đây vượt qua hoạn nạn nên không cần nói riêng chỗ thực hành ấn.
Từ sơ phát
tâm đến nay, quán
sâu mười câu duyên
sanh khi nhập tánh này vượt
qua được “tánh không”
ở bờ kia. Do đó nói không được tất cả các pháp,
xa lìa hữu sinh, lại dùng
phương tiện khéo léo, ở trong như như bất động, khởi vô biên dụng lớn mười
duyên sinh, dùng
Tam-muội như huyễn đến khắp các cõi
Phật mười phương, gần gũi các
Thiện tri thức, khắp học vô lượng pháp môn giúp đỡ người, tùy theo các chúng
sinh cần những
hình tượng, âm thanh, lời
nói nào mà được độ thì, đều hiện ra mà nói pháp cho họ nghe, vì thế nên thế gian thấy những việc đã làm như vậy gọi
là Quán thế tự tại,
đó là tên khác khi mới nhập Tam-muội Liên Hoa.
Tự tại trong đây, bản
Phạm dịch đúng nghóa là Phú quý, như người có thế lực rộng lớn, đầy đủ tài bảo, hễ tâm muốn gì đều được thành tựu,
Bồ-tát này cũng giống
như vậy, dù cho tất cả hữu tình trong các thế giới
mười phương, mong cầu
các thứ tư cụ thế và xuất thế gian, tùy theo sự mong muốn, các thứ khác nhau của họ, có thể dùng
Tam-muội như huyễn cùng một lúc cấp cho đều được đầy đủ theo
sự mong cầu của họ,
nhưng chưa thể bặt dấu vết khởi dụng.

Lại nữa, trong đây nên nói
sơ về pháp minh môn
Tam-muội đạo, ở trong phẩm trên đã nói, nên không nói lại. Lại như trên đã nói
Nhất sinh bổ xứ và Bát địa
Tam-muội là y theo pháp môn giáo đạo, mà nói
như thế thôi. Nhưng người
bí mật thừa đối với thế đế hiện có thể thông đạt Đệ nhất nghóa đế, từ khi mới phát tâm, liền thực hành đầy đủ
Tam-muội Đại Không kia nếu nói như thế không đúng thì trong một đời không
thể nhanh chóng đầy đủ các địa.

<篇></篇>







<卷>QUYỂN 7</卷>



<詞>Phẩm 2: NHẬP MẠN-ĐỒ-LA CỤ DUYÊN (Tiếp Theo)</詞>


Lại nữa, Bí Mật Chủ! Chúng Thanh văn trụ ở địa vị hữu
duyên, hiểu
sinh diệt, trừ hai bên, cực quán
sát trí, được nhân không thuận theo tu hành, đó gọi là đạo lý
Tam-muội của
Thanh văn. Như A-tỳ- đàm nói: chín
tưởng, tám niệm, bối xả, thắng xứ, tất cả nhập tam
Tam- muội… đều được gọi trụ ở địa vị hữu duyên, nương vào ở
Tam-muội này làm phương tiện,
khiến tâm kia điềm nhiên thanh tịnh, quán sát
được chân chánh, hiểu
rõ pháp thế gian, xuất thế gian, thảy đều có nhân, có duyên.

Thế gian lấy
Tập làm nhân, lấy Khổ làm quả. Xuất thế gian lấy Đạo làm nhân, lấy
Diệt làm quả, như trong kinh A-hàm có nói
rộng, trong Tỳ-ni nêu
những điểm quan trọng. Cái gọi là các pháp từ duyên khởi, Như lai nói là nhân, pháp ấy nhân duyên hết, ấy đại
Sa-môn nói. Do biết nhân
duyên sinh diệt, diệt hữu thì không thấy xa lìa
đoạn thường hai bên, được
sinh trí chân đế. Vì thế gọi là Cực quán
sát trí. Nhờ hết
sức quán
sát nên không điên đảo
sai lầm, do đó gọi là
Đế. Từ vô minh đến
già chết, đây có cho nên kia có, đây sinh cho nên
kia sinh cho đến luân hồi không bờ mé. Nếu theo đây mà trôi lăn thì
gọi là thuận, đã thấy bốn chân đế rồi, ngược dòng
sinh tử thực hành
theo Thánh đạo, cho đến có thể tự nhớ nói,
sự
sinh tử của ta đã hết,
phạm hạnh đã lập, việc
phải làm đã làm xong, không còn thọ thân hậu hữu, ấy gọi là không
thuận theo, các hạnh không thuận theo như thế,
cần Tam-muội-da làm nhân.
Cho nên được nhân không thuận theo tu hành.
Tam-muội của Thanh văn, tuy các bộ
khác nhiều thứ khác nhau nhưng hợp với
pháp ấn như thế thì gọi
là chánh hạnh, nếu không có ấn như thế thì gọi
là tà hạnh.

Kinh chép: Này Bí Mật
Chủ! Duyên giác quán sát nhân quả, trụ
trong vô ngôn nói pháp, không chuyển vô
ngôn thuyết, đối với tất cả pháp chứng cực diệt nói
năng Tam-muội, đó gọi là đạo lý
Tam-muội của
Duyên giác, nhân quả tức là pháp mười hai
Nhân duyên. Như Thanh văn cực quán
sát trí, hiểu rõ chỉ là uẩn vô ngã, do tâm rất nhàm chán
sợ hãi, nhanh chóng dứt
trừ phiền não, tự chứng Niết-bàn, không thể
phân chia tìm kiếm tướng
thật mười hai Nhân duyên.

Bích-chi-Phật trí tuệ
sâu sắc, có thể quán
sát kỹ
tướng chung, riêng, thấy tất cả pháp nhóm họp đều là pháp diệt, đây khác
với Thanh văn.
Kinh A-hàm chép: Pháp mười hai
Nhân duyên ấy có
Phật hay không có Phật thì
pháp vị ấy cũng thường trụ.

Bồ-tát Long Thọ cũng nói: Pháp vị trong đây chính là tên
khác của Như, đây là điều tất cả thế gian rất khó hiểu. Do đó khi
Thế-tôn thành đạo không muốn nói pháp là ý ở đây.
Bích-chi-Phật chỗ
nhập dần sâu, vì thế nói trụ vô ngôn nói pháp.
Nói Bất chuyển: Nghóa là khi trụ
ở Đệ nhất nghóa này
không có thanh tự, vì thế không thể chuyển trao cho người.
Thế-tôn được tri kiến vô ngại, đối với pháp được tự tại, có thể đối với vô ngôn nói pháp làm thành danh tự chuyển trao cho chúng
sinh. Bích-chi-phật trí tuệ
có ngăn ngại, vì thế không thể giảng nói. Lại nữa,
Bích-chi-Phật quán tất cả pháp tập thảy đều như tướng Niết-bàn,
đối với các cảnh giới hữu vi cũng đều dứt thói quen nói những lời vô nghóa, không biết nói gì, do đó gọi là chứng cực diệt lời
nói Tam- muội. Người tu
Du-già tương ưng với đây đó gọi là
Duyên giác Tam- muội. Hai thứ
Tam-muội này đều là nạn xứ của tâm Bồ-đề, như
thế chỉ là tu hành một
thứ tâm tướng Trung đạo, chẳng phải nói tâm
tánh không thể suy nghó
bàn luận có thể có định tướng ba thừa như vậy, cho nên người hành dùng pháp ấn này tự ấn biết rồi, liền vượt thẳng qua
vô ngại, nếu không có
Thiện tri thức biết thì sẽ bị chướng ngại.

Kinh chép: Này Bí Mật
Chủ! Nhân quả thế gian và nghiệp hoặc sinh, hoặc diệt lệ thuộc
vào “tha” chủ,
sinh
Tam-muội không, đó gọi
là đạo lý Tam-muội thế
gian, nghóa là tất cả Tam-muội thế gian. Tóm
lại, cho đến chỗ rốt
ráo đều là diệt hoại nhân quả và khi từ nhân biện quả đã có
tạo nghiệp, nghóa là ba việc này hoặc
sinh hoặc diệt đều lệ
thuộc vào tha. Tha nghóa là thần ngã.
Vì sao? Vì nếu người tu hành
không hiểu nghóa nhân
duyên chân chính mà tu chứng các thiền, thì phải chấp vào tự tâm để làm nội ngã, kia thấy muôn pháp ở thế gian nhân tâm
mà có thì nói do thần
ngã sinh ra, nếu không nương vào nội ngã thì
nương vào ngoại ngã, tức
là Tự tại, Phạm thiên… nếu ở trong đây tìm cầu đến chỗ
sâu xa, tự nhiên trừ diệt
nghiệp nhân, chỉ còn ngã tánh, cho đến
không một pháp vào tâm, mà chứng
không định, là lý cùng cực
nhất thế gian, cho nên gần
hết ba cõi trở lại rơi vào ba đường. Tuy ở
trong thiền định phát các
trí thù thắng đủ năm Thần thông, nghiên cứu
tông thú kia cuối cùng
trở về chỗ đó. Vì thế dùng một ấn này gom chung
tất cả đạo lý Tam-muội thế gian, nếu người tu
hành khi nhập tâm này nên tự giác biết.

Trong kinh Phật
nói nhiếp kệ, y theo năm thứ Tam-muội đạo,
đại khái chia làm hai,
nghóa là bốn hạng: Phật, Bồ-tát, Duyên giác, Thanh
văn đều gọi là xuất thế gian Tam-muội. Nếu các
đường như: trời…
nói giáo pháp chân ngôn
đều thuộc về Tam-muội thế gian. Tam-muội xuất thế gian đều có thật ích,
Tam-muội thế gian chỉ có quyền ích, do đó nói vì lợi ích
chúng sinh. Như các
kinh đã nói: người cầu Tiểu thừa phải thực hành
quán tưởng, liền đối với giáo pháp thế gian
sinh tâm nhàm chán
xa lìa, người cầu Đại
thừa lại đối với giáo pháp Thanh văn sinh tâm rất lo sợ, những người này vì chưa biết Bí mật tạng nên phải làm phương tiện này để nói. Căn cứ theo tông của kinh này thì năm thứ
Tam-muội đều là mở cửa tướng thật của tâm, giống như hành giả bắt đầu trụ ở hữu
tướng Du-già, đó là
Tam-muội thế gian nhưng ở trong đây hiểu rõ chỉ là
uẩn không có ngã, tức
là Tam-muội của Thanh văn.

Nếu dùng mười câu duyên sanh quán các uẩn vô tánh vô sinh thì đó là
Tam-muội của
Bồ-đề tát, ngoài ra như trong phẩm trụ tâm
nói rộng, không giống như
các giáo khác do chia rõ ý nghóa của tâm tánh cho nên năm thừa khác nhau, thường không dung hội nhau. Nếu lại
làm thâm bí thích thì như
ngũ vị Tam-muội trong ba lớp Mạn-đồ-la, đều
là Tỳ-lô-giá-na bí mật gia trì, kia cùng tương ưng đều có thể một
đời thành Phật, làm gì có cạn
sâu khác nhau, nay trong kệ nói, là nói theo
giáo pháp mà những vị
kia đã tự lưu truyền.

Kinh dạy: Lại nữa, Thế-tôn bảo Chấp kim cang
Bí Mật Chủ rằng: Này Bí Mật Chủ!
Ông phải nghe kỹ các chi phần chân ngôn. Đại
khái chân ngôn lược
chia ra năm loại, nghóa là Như lai nói, hoặc Bồ-tát
kim cang nói, hoặc
Nhị thừa nói, hoặc các vị trời nói, hoặc Địa cư thiên
nói, nghóa là các loại
rồng, chim, tu-la.
Lại ba hạng trước gọi chung là chân ngôn của bậc Thánh, hạng thứ tư gọi chung là chân ngôn các
tiên chúng, hạng thứ năm gọi là chân ngôn của địa cư, cũng có thể gọi chung là chân ngôn của các vị thần. Như chân ngôn của bậc
Thánh cũng nói là chữ A hoặc chữ
phạ… các người, trời cho đến đất quỷ thần… cư trú trên mặt đất lại cũng nói
ra, tướng kia có gì khác lạ?
A-xà-lê nói:
Nếu các Đức Phật, Bồ-tát nói thì ở trong một chữ có vô
lượng nghóa, hãy nói
sơ lược chữ A tự có ba nghóa, nghóa nghóa
là bất sinh,
nghóa không, nghóa hữu. Như bản Phạm chữ a có bản
sơ thanh, nếu có bản
sơ thì đó là pháp
nhân duyên, cho nên gọi là hữu. Lại A ấy
nghóa là vô sinh, nếu
pháp do nhân duyên mà thành thì tự không có tánh, vì thế gọi là không, lại bất
sinh tức là cảnh giới
Nhất thật, tức là
Trung đạo, do đó Bồ-tát
Long thọ nói: pháp do nhân duyên sinh vừa
không, vừa giả vừa trung.

Lại Đại luận nói Tát-bà-nhã có ba tên gọi:

Nhất thiết trí, giống với Nhị thừa.

Đạo
chủng trí, giống với Bồ-tát.

Nhất thiết chủng trí, là pháp Bất cộng của Phật.

Ba trí này thật sự trong nhất tâm mà đắc, vì phân biệt giúp
người dễ hiểu nên chia
làm ba tên, tức nghóa chữ a.

Lại như chữ pha cũng có ba nghóa:

Nghóa trần.

Do nhập tự môn A, tức nghóa là vô trần.

Nghóa Ba-la-mật.

Do vì rốt ráo
đến bờ bên kia tức là bản sơ không sinh, phải
biết cũng đủ ba điểm,
ba điểm nhiếp tất cả pháp, như chữ a, chữ phạ,
nghóa là các chữ khác đều như vậy.

Lại trong tất
cả các lời nói đều mang thanh A đều đã nhiếp
trong tự môn A, nếu mang
thanh phạ thì đều đã nhiếp trong tự môn phạ,
các tự khác cũng giống
như vậy, cùng với những ngữ, những chữ, trong
đại luận giải thích nghóa
cũng đồng. Văn dưới không giải thích thích rộng nữa. Hoặc các chân ngôn của Bồ-tát có chữ A, phải biết từ trong
chỗ thông đạt pháp giới
môn, đủ tất cả nghóa, không phải ở trong phổ
môn pháp giới đủ tất
cả nghóa, hoặc chân ngôn của Nhị thừa có chữ A.
Phải biết chỉ y theo hết vô
sinh trí, tịch
diệt Niết-bàn, hiểu nghóa bất
sinh, nếu chân ngôn do
Phạm thiên nói chữ A đó là y theo nghóa ra khỏi
năm dục, giác quán bất
sinh minh, hoặc chân ngôn cứu đời của Đế-thích có chữ A là y theo thập bất thiện đạo và nghóa tai họa bất
sinh minh.
Ngoài ra đều theo loại này có thể biết.
Như trên đã nói đều là theo ý và lời của
người khác, nói về
nghóa cạn lược mà thôi.
Nếu theo ngữ ý của mình nói sâu xa thì nhập một là đầy đủ tất cả các pháp giới môn, cho đến trời, người… đều là
Tỳ-lô- giá-na có gì là
sâu cạn khác nhau. Nếu hành giả có thể đối với không khác nhau mà hiểu nghóa khác nhau, đối với khác nhau hiểu nghóa
không khác
nhau, phải biết người đó thông đạt nghóa Nhị đế, cũng
biết tướng chân ngôn. Lại nữa,
trong kinh tự nói các tướng chân ngôn bài kệ đầu chép: Chân ngôn
Chánh đẳng chánh giác gọi là thành lập tướng giống
như “Nhân-đà-la Tông”. Các nghóa lợi thành tựu đây là nói tướng chung chân ngôn của
Như lai, ở đâ chỉ nói về
Tam-muội-da chân ngôn
đầu tiên. Ngôn: nghóa là
mỗi chữ, đều là một loại nhập vào pháp giới
môn. Như nói a tam mê: chữ a là vô sinh môn, chữ
sa là vô đế môn, chữ
ma là đại không môn.

Danh nghóa là
mỗi tự môn này đều chung thành một tên. A là vô,
Tam-mê là đẳng, nếu hiệp lại tức là vô đẳng,
thành lập là nhờ vào
cái tên này, trước sau
cộng thành một nghóa.

Như câu đầu tiên nói vô đẳng, tiếp theo nói tam đẳng, kế đến nói Tam-muội-da, tướng chung thành lập, tức là “vô đẳng tam bình
đẳng Tam-muội da”.

Lại nữa, như
đem nhiều tên cộng thành một câu, có chỗ nói các hành pháp là vô thường… cho đến góp nhiều câu này thành một bài
kệ, sau đó nghóa tròn đầy, tức là các hành pháp vô thường, là pháp
sinh
diệt, sinh diệt diệt hết,
tịch diệt là vui, đều là chân ngôn đã thành lập
tướng. Ngoài ra đều bắt
chước đây như Nhân-đà-là tông ấy.

Nhân-đà-la là tên khác của
trời Đế-thích, Đế-thích tự
soạn
ra thanh luận, có thể trong một lời chứa đủ các nghóa vì thế nêu lên để
làm chứng. Trí tuệ thế
gian mà còn như vậy, huống chi Như lai đối với
các pháp đều tự tại
ư? Các nghóa lợi thành tựu: nghóa là chân ngôn Như
lai, mỗi lời đều có
khả năng thành tựu tất cả nghóa lợi bén, trong mỗi
tên cũng có khả năng
thành tựu tất cả nghóa lợi trong mỗi tướng thành
lập cũng có khả năng
thành tựu tất cả nghóa lợi, thử nêu lên
Tam-muội-da chân ngôn đầu
tiên là chữ A, từ nghóa vốn bất sinh liền có dụng tức
tai từ vốn bất sinh, nên
tất cả công đức đầy đủ không thiếu thì có tác
dụng tăng ích, do vốn bất
sinh nên vô lượng tội lỗi tiêu sạch không còn,
liền có dụng hàng phục,
lại không có một pháp ra ngoài vốn bất sinh này, tức là có dụng
nhiếp triệu, như thế trong vốn bất
sinh chỗ không có công thì có khả năng thành tựu tất cả các việc,
giống như chữ A, mỗi chữ khác cũng giống như vậy, như mỗi chữ, mỗi danh cú và tướng
thành lập đều cũng
giống như vậy. Vì thế phải biết trong chân ngôn này,
đầy đủ tất cả công dụng.
Đã nói
tướng chung của chân ngôn xong, tiếp theo nói về
tướng riêng của chân ngôn.
Cho nên nói: có tăng thêm pháp cú, vốn gọi là
hành tương ưng, nghóa là hễ làm
sự nghiệp chân ngôn, phải quán
sát trong chân ngôn này,
vốn đã lập danh và ý thú việc làm, phân xét bộ loại khác nhau kia, tùy theo tánh tướng thích hợp để dùng làm.
Nếu danh nghóa và chỗ
dùng chân ngôn mà không tương ưng thì phải nương
vào pháp tăng thêm ngữ cú, như trong chân ngôn.
pháp giới pháp tánh, đại không là cảnh giới
không thể suy nghó bàn luận, các thứ danh ngôn khác nhau. Gương ứng với chân thể mà Như lai tự chứng. Phải biết đó
là Phật bộ chân ngôn,
dù cho là bộ khác cũng có thể có tác dụng Phật bộ. Nếu có đại bi phổ nhãn không đắm nhiễm các danh nghóa tương ưng, phải biết đó là dụng của
Liên Hoa bộ. Nếu có các danh nghóa tương
ưng với kim cang bất hoại
không nói lời vô nghóa, phải biết đó là dụng
của kim cang bộ, các nghóa
như vậy vô lượng, vô biên.

Du-già: Phải
dùng ý mà suy ra không thể ghi chép tỉ mỉ. Lại nữa, trong kinh tự nói dụng của danh hành tương ưng, nghóa là nếu trong
các chân ngôn, có những
chữ án, hâm, phát, trách, ca, hiệt, lị, tỉ… này,
phải biết đó là danh hiệu Phật đảnh.
Nếu có yết,
phiếu, lương, noa, dã (nghóa là chấp thủ),
khư-đà-da (nghóa là ăn),
bán-xà (nghóa là phá hoại), ha-na (nghóa là đánh),
ma-la- dã (nghóa là sát),
bát-tra-dã (nghóa là giết chết), các nghóa của những
chữ như vậy, phải biết các vị phụng giáo giả chân
ngôn như phẫn
nộ… có khả năng hàng
phục nhiếp triệu. Như nói nghóa đạm thực: Đạm thực nghóa là khiến các phẫn nộ… chiếm diệt tất cả các
loài tỳ-na-dã-ca, nếu như đã nói, thì các Đức Phật có diệt tội cho
chúng sinh, nay tông
này nói nghóa, có chỗ
nói Tỳ-lô-dã-ca tức là tất cả người làm chướng
ngại, chướng này từ
tâm vọng tưởng sinh ra. Nếu có thể ăn nuốt các
chướng nặng như thế,
khiến tâm tự khai sáng thì phải biết đó là chân phẫn
nộ, dùng tự môn khư
này ăn nuốt “chướng” của tất cả chúng sinh thì đó
là sứ giả của Như lai,
làm việc Như lai. Ngoài ra suy ra có thể hiểu.

Lại nữa, nếu trong chân ngôn, có những chữ nạp-ma (nghóa là
quy nạp), ta-phược-ha
(nghóa là nhiếp thủ)… phải biết đó là tu
Tam-ma-địa, vắng lặng tương ưng với chân ngôn. Hoặc có những chữ như:
Phiến- đa nghóa là yên
lặng, Vi-thanh-đà nghóa là thanh tịnh… phải biết
nghóa tương ưng với Phật
bộ, ngoài ra như Tô-tất-địa… có nói tỉ mỉ.

Như trên đã nói, đều là tướng chân ngôn của các Đức Phật,
Bồ- tát hoặc Thanh văn đã nói,
sắp đặt mỗi câu, do Thanh văn nhờ người khác mà được hiểu, nhập pháp tánh
chưa sâu, không thể ở trong một
lời mà bao gồm đầy đủ
các đức, như nói các hành pháp là vô thường
một bài kệ bốn câu,
phải khiến theo thứ lớp xếp đặt văn nghóa không thiếu
mới thành
chân ngôn, không được đem tự môn nói nghóa và tăng
thêm danh cú. Bích-chi-Phật
tuy không nói năng cũng có thể dùng năng
lực Thần thông hiện ra
chân ngôn, người thọ trì ở các cõi, đều được
nghóa lợi, trong đó có
chút khác nhau, nghóa là Bích-chi-Phật và Thanh văn lậu tận thì đồng nhưng
Tam-muội thì
có sâu, cạn khác nhau, có
thể dùng thần thông làm
lợi ích chúng sinh, khiến cho sở nguyện đều
được thành tựu, trừ bốn vị đại đệ tử, các bậc Thanh văn khác năng
lực không bằng.
Lại chân ngôn kia chỉ nói lý vắng lặng của mười hai
Nhân duyên, cho nên nói nghóa
là Tam-muội chia khác, trừ sạch nghiệp sinh.
Trong kinh lại nói tướng như thật của chân ngôn, cho nên nói:
Lại nữa, Bí Mật Chủ! Tướng chân
ngôn này không phải do tất cả các Đức Phật làm ra, không bảo người làm, cũng không vui theo.
Vì sao? Vì là các
pháp, pháp vốn như vậy,
hoặc các Đức Như lai xuất hiện, hoặc các Đức
Như lai không xuất hiện, các pháp pháp vốn như thế mà trụ, nghóa là
các chân ngôn, chân ngôn
pháp vốn như thế, do thân, miệng ý của Như
lai rốt ráo nên tướng
chân ngôn này, chữ Thanh đều là thường, thường
cho nên không lưu chuyển,
không có thay đổi, pháp nhó như thị, không do tạo tác mà thành, nếu có thể tạo thành tức là
sinh pháp, nếu pháp
có sinh thì có thể phá
hoại, bốn tướng dời đổi, vô thường, vô ngã làm
sao gọi là chân thật ngữ được?
Vì thế cho nên Đức
Phật không tự làm, không bảo người làm, nếu có người làm cũng không vui theo, vì thế tướng chân ngôn này,
hoặc Phật ra đời, hoặc
không ra đời, hoặc đã nói, hoặc chưa nói, hoặc
đang nói, pháp trụ pháp
vị, tánh tướng thường trụ, do đó gọi là Tất định
ấn, các Thánh đạo đồng,
chính là tất cả chân ngôn đại bi Mạn-đồ-la,
tướng mỗi chân ngôn
đều pháp nhó như thị, do đó không nói lại. Nếu như
vậy thì tướng các chân ngôn này rốt ráo vắng
lặng, không trao cho người, vì
sao có khi phát ra lớn mạnh, có khi mất đi
không thấy, vì thế
kinh lại giải thích nguyên nhân rằng:
Bí Mật Chủ thành
Chánh đẳng giác, tất cả người trí, tất cả người hiểu biết xuất hiện ở đời mà tự đem pháp này, nói các thứ đạo lý, tùy theo các thứ ưa muốn, cho đến các thứ âm
thanh của các đường mà
dùng gia trì, nói đạo lý chân ngôn, ý ở đây nói:
Như lai tự chứng pháp thể, không phải Đức
Phật tự làm, không phải các hàng trời người làm ra, pháp nhó
thường trụ, lại nhờ thần lực che chở nên
xuất hiện ở đời, làm
lợi ích cho chúng sinh.

Nay chân ngôn
bí mật thân, miệng, ý này tức là pháp Phật
bình đẳng thân, miệng, ý nhưng cũng dùng thần lực che chở, xuất hiện ở đời

làm lợi ích
cho chúng sinh. Tri kiến vô ngại của Như lai đối với
sự
nối nhau của tất cả
chúng sinh thì pháp nhó thành tựu không có thiếu
giảm, vì đối với thể tướng của chân ngôn này
không giác ngộ dúng như
thật nên gọi là người
trong sinh tử. Nếu khi tự biết tự thấy thì gọi là tất
cả người trí, người
hiểu biết, cho nên tri kiến như vậy không phải do
Đức Phật tạo ra, cũng
không phải do người khác truyền trao. Đức Phật
ngồi trong đạo tràng
chứng pháp như vậy rồi, biết rõ tất cả thế giới, từ xưa đến nay thường là pháp giới, liền
sinh tâm đại bi.
Vì sao chúng
sinh cách Phật đạo rất
gần mà không thể tự giác, vì lý do này, Như lai
xuất hiện ở đời trở
lại dùng pháp giới không thể suy nghó bàn luận như vậy, chia ra các đường, mở bày các thừa, tùy theo các tâm cơ ưa muốn,
dùng các văn cú của địa
phương tự tại gia trì, nói đạo lý chân ngôn. Dù từ cơ duyên
sinh cảm của ra nhưng không động thực tế. Dù phương tiện khéo léo không gì không làm nhưng chẳng phải do
Phật làm, tuy nói phổ
môn đặc biệt nhưng chỉ
đem tri kiến Phật chỉ dạy cho chúng sinh hiểu ngộ. Nếu hành giả đối với chân ngôn thập dụ này, vọng thấy hữu vi
sinh
diệt, càng thêm tâm cấu
thì không phải là bản ý của Như lai. Lại nữa,
Đức Thế-tôn vì chúng sinh căn cơ chậm lụt đời
tương lai mê mờ nhị đế không biết ngay nơi tục là
chân, cho nên ân cần chỉ
sự. Nói
Bí Mật Chủ! Thế nào là đạo lý chân ngôn của Như lai?
Nghóa là gia trì văn tự biên chép này?
Vì nghóa chân thật của lời nói văn tự thế gian,
cho nên Như lai dùng thật nghóa chân ngôn mà gia trì. Nếu ra
ngoài pháp, tánh mà có
văn tự thế gian riêng thì chính là vọng tâm thấy
lầm, đều không phải
thật thể đáng tìm cầu, mà Phật dùng thần lực che
chở, đó là thuận theo
sự điên đảo, không phải là chân ngôn.

Đã biết chỗ
gia trì, Như lai dùng pháp nào gia trì ư? Như lai
chứa nhóm sự tu hành:
chân thật đế ngữ, bốn Thánh đế, bốn Niệm xứ,
bốn Thần túc, mười Lực
Như lai, sáu pháp Ba-la-mật, bảy Bồ-đề phần,
bốn Phạm trụ (bốn Vô
lượng tâm), mười tám pháp Phật bất cộng.

Bí Mật Chủ đem những điểm chính yếu để nói trí
Nhất thiết trí của các Đức
Như lai, từ năng lực phước trí, từ năng lực
nguyện trí,
năng lực gia trì của tất
cả pháp giới, của tất cả Như lai đều thuận theo
chúng sinh. Như chủng loại
kia mở bày giáo pháp chân ngôn: nghóa là do
Như lai nhóm họp công đức trong vô lượng, vô biên
A-tăng-kỳ kiếp làm làm thành phổ môn gia trì khắp mọi nơi chốn. Vì thế tùy theo mỗi
danh ngôn thành lập đều
như Nhân-đà-la tôn, tất cả nghóa lợi đều thành
tựu, lại mỗi công đức
này, đồng với tướng chân ngôn, pháp tánh tự như thế không phải do tạo tác mà thành. Nay thử y theo một chữ a để phân biệt
nghóa kia, như hành giả khi tự chứng tâm, hiểu rõ nhân quả thế gian, xuất thế gian vốn bất
sinh Khổ, Tập, Diệt, Đạo mà có nhất thật
đế. Thấy nhất thật đế
này rồi, chắc chắn Thế-tôn nói rộng cho chúng
sinh nghe, ấy gọi là tu
hành chứa nhóm chân thật đế ngữ, lại biết tám đảo vốn bất
sinh trở thành niệm xứ
Như lai, biết bốn Như ý túc vốn bất
sinh, trở thành năng lực tự nhiên trí của Phật, biết
sáu tế vốn bất
sinh cho
nên đạt đến sáu Độ
ở bờ kia, biết bảy Bồ-đề phần vốn bất sinh thành
bảy của báu giác ngộ
không thầy. Biết bốn phạm trụ vốn bất sinh thành
vô duyên Từ, Bi, Hỷ, Xả, biết mười tám pháp vốn bất
sinh cho nên vượt qua tâm lượng không cùng chung với tất cả
chúng sinh, cho đến các
thứ pháp môn sẽ tự tại nói.

Lại nữa, như
nghóa trong phẩm đầu tiên của kinh này nếu hiểu rõ
chỉ có uẩn không có ngã, cho đến khi chứng cảnh giới tịch nhiên,
điều quan trọng là làm
cho ngã, nhân, chúng sinh, thọ giả vốn bất sinh
nói các pháp môn, khi
dùng năm dụ quán sát “tánh không” phải y theo
các uẩn vốn bất sinh, do
đó nói các pháp môn, quán sát uẩn A-lại-da, cho đến khi hiểu mé trước
sau của tâm, không thật có, phải y theo hình
bóng của tâm vốn bất
sinh. Cho nên nói các pháp môn, khi Cực Vô Tự Tánh
Tâm sinh khởi thì phải y theo tâm
Bồ-đề thanh tịnh vốn
bất sinh,
cho nên nói các pháp
môn, cho đến địa vị Như lai, phải y theo Đại bi thai tạng
Mạn-đồ-la rốt ráo nghóa
“bất sinh” để nói các pháp môn,
giống như chữ A bất sinh
môn, chữ a vô tác môn… đều phải nói rộng,
giống như mỗi chữ, cho
đến mỗi danh, mỗi sự thành lập đều nên nói rộng. Lại nữa,
Đức Thế-tôn đối với các pháp tự tại, hoặc
dùng một chữ thu nhiếp tâm
Bồ-đề… các thứ một pháp môn hoặc hai chữ thu nhiếp
chỉ quán… các thứ hai
pháp môn, hoặc dùng ba chữ thu nhiếp ba
không… các thứ ba pháp
môn, hoặc dùng bốn chữ nhiếp niệm xứ… các thứ
bốn pháp môn, hoặc dùng năm chữ nhiếp năm lực… các thứ năm pháp môn, hoặc dùng
sáu chữ thu nhiếp
sáu Độ… các thứ
sáu pháp môn, hoặc dùng bảy chữ nhiếp bảy
Bồ-đề phần… các thứ bảy pháp môn, hoặc dùng
tám chữ thu nhiếp tám
Chánh đạo… các thứ tám pháp môn, hoặc dùng chín chữ thu nhiếp chín định các thứ chín pháp môn, hoặc dùng mười
chữ nhiếp mười Lực…
các thứ mười pháp môn, cho đến dùng vô lượng
chữ nhiếp vô lượng
pháp môn; các danh cú cũng giống như vậy.

Nếu y theo tướng chung của chân ngôn như khi hành giả trì
một tự môn A tùy theo cơ
duyên tánh dục của chúng sanh ấy, hoặc ngộ
bốn Niệm xứ hoặc ngộ
bốn Thần thông… mỗi trường hợp khác nhau, nhưng khi hiểu rõ bất cứ một pháp môn nào liền đầy đủ các pháp môn còn lại,

các pháp báu
không cầu tự đến. Nếu Y theo tướng riêng, như khi dùng bốn chữ nhiếp bốn
Niệm xứ môn, hoặc khi như pháp tu hành, dù từ
xưa chưa từng chánh quán
về: thân, thọ, tâm, pháp, tự nhiên ngộ niệm xứ môn. Lại nhập pháp giới các pháp môn, danh nghóa bình thường
như trong Trí Độ… nói rộng.

Lại nữa, Như
lai dùng các pháp môn vì không thể nêu khắp,
lại nói tóm trước hết
nói trí Nhất thiết trí: tức là nêu chung tất cả kim cang trí ấn của các Đức Như lai trong ba đời
mười phương, do các
Như lai cùng chung gia trì thì
không chỗ nào không khắp.
Lại tất cả các Như lai khi còn làm Bồ-tát đã nhóm họp vô
biên phước đức, phát
sinh đại nguyện không cùng tận, cho đến
Tát-bà-nhã cũng rốt ráo tròn đầy, thế nên được gọi là “trí”. Nói do năng
lực phước, nguyện, trí như thế và năng lực gia trì của bản tánh tất cả pháp giới thuận theo
chúng sinh, như chủng loại của họ mà làm gia trì.
Vì thế, đối với các thứ thân,
miệng, ý của tất cả chúng sinh đều được mở
bày giáo pháp chân ngôn.

Kinh chép: Này Bí Mật Chủ! Giáo pháp chân ngôn là thế
nào? chính là tự môn
A… đó là tướng chân ngôn, tuy tướng không khác
thể, thể không khác
tướng, tướng chẳng tạo tác tu thành, không thể
chỉ cho người, nhưng có thể không lìa giải thoát hiện thành chữ Thanh, mỗi chữ thanh tức là nhập giải thoát môn, vì thế được gọi là giáo pháp
chân ngôn. Luận về giáo
pháp chân ngôn, phải khắp tất cả tùy phương
các đường danh ngôn, chỉ
lấy dấu vết xuất thế của Như lai bắt đầu ở
Thiên Trúc, người truyền pháp y theo văn Phạm, làm
một con đường sáng tỏ nghóa.

Kinh chép: Nói tự môn A tất cả các pháp vốn
bất sinh: tự
môn A là nguồn gốc của
tất cả giáo pháp, kế là tiếng bắt đầu mở miệng
thì đều có thanh A, nếu
lìa thanh A thì không có tất cả lời nói, cho nên
là mẹ sanh ra các thanh.
Hễ lời nói trong ba cõi thì đều nương vào
danh, mà danh nương vào
chữ, cho nên chữ A (Tất-đàm) cũng là mẹ sanh
ra các chữ, phải biết nghóa chân thật của tự môn A cũng giống như
vậy, khắp trong tất cả
pháp nghóa. Vì sao? Vì tất cả pháp đều từ các duyên sinh, vì từ
duyên sinh, nên đều có nguồn gốc. Nay quán
sát duyên
năng sinh này cũng lại
từ các nhân duyên sinh, xoay vần từ duyên thì cái
gì là gốc? Như thế khi
quán sát thì biết gặp phải vốn bất sinh là gốc
của muôn pháp, như khi
nghe tất cả lời nói chính là nghe thanh A, như
khi thấy tất cả pháp sinh
chính là lúc thấy được vốn bất sinh. Nếu khi thấy vốn bất
sinh tức là biết tự tâm như thật, biết tự tâm như thật chính là
biết trí
Nhất thiết trí. Vì thế Đức
Phật Tỳ-lô-giá-na chỉ lấy một chữ
này làm chân ngôn, nhưng
phàm phu ở thế gian không quán nguồn gốc
các pháp nên vọng thấy
có sinh, cho nên trôi lăn theo dòng sinh tử,
không thể tự ra khỏi.
Giống như người thợ vẽ vô trí kia tự dùng các màu
sắc vẽ
hình Dạ-xoa
đáng sợ, lại tự mình nhìn thấy,
sinh tâm
sợ hãi té xỉu xuống đất. Chúng
sinh cũng giống như vậy, tự vận dụng nguồn gốc các pháp
vẽ thành ba cõi mà lại
tự chìm đắm trong đó, đốt cháy tâm mình mà
chịu đủ mọi điều khổ.
Như lai là bậc thầy vẽ, có trí tuệ đã hiểu rõ mình
nên có khả năng tự
tại thành lập đại bi Mạn-đồ-la. Do đó lại nói, cái gọi là kho bí mật
sâu xa là chúng
sinh tự bí mật mà thôi, không phải Đức
Phật có che dấu. tự môn
Ca chép: Tất cả các pháp xa lìa
tác nghiệp,
tiếng Phạm Ca-lý-da là
nghóa “tác nghiệp” như các ngoại đạo chấp có
người làm, sai khiến
người làm… Luận sư các bộ cũng nói có làm, có
người làm, có tác pháp
được dùng ba việc hòa hợp cho nên có quả báo.
Nếu nhân phương
tiện Bát-nhã, nói có chắc chắn thì rơi vào
không nhân, nếu rơi vào
không nhân thì tất cả các pháp không có nhân
quả, pháp năng sinh gọi
là nhân, pháp sở sinh gọi là quả, đó là hai pháp vô. Làm, người làm, pháp được dùng, tội phước quả báu và đạo lý
Niết- bàn, tất cả đều vô.

Lại nữa, làm, người làm nhân nhau
đợi sinh, nếu chắc chắn có pháp làm thì phải chắc chắn có người làm, đều là không khác
ngoại đạo luận nghị, như
trong phẩm Quán Tác tác giả của Trung luận có
nói rộng. Ở đây quán
sát đúng làm và người làm… đều từ các duyên
sinh, liền nhập vào mé
vốn bất sinh. Mé vốn bất sinh ấy, có Phật hay không có Phật thì pháp nhó như thị, ai là người đầu tiên làm ra.
Vì thế, cho
nên nếu thấy chữ Ca thì
biết tất cả các pháp đều do tạo tác mà thành,
gọi là tự tướng. Nếu
là người làm thì phải biết rốt ráo không làm
gọi nghóa là chân thật.
Tự môn Khư,
tất cả các pháp sinh đồng với hư không, không
thật có, tiếng Phạm chữ
Khư nghóa là hư không. Thế gian đều chấp nhận hư không là pháp vô
sinh vô tác. Nếu tất cả pháp vốn bất
sinh lìa các
sự tạo tác thì rốt ráo như tướng hư không, nay tướng hư không này cũng không thật có.
Vì sao? Như ở thế gian chỗ không có nên
sắc gọi là
tướng hư không, sắc là
tác pháp vô thường, nếu sắc chưa sinh, sắc chưa
sinh thì không diệt, bấy
giờ không có tướng hư không. Vì có sắc nên có
chỗ không sắc, chỗ không
sắc gọi là không, trong phẩm
Quán Lục chủng của Trung luận có
nói rộng, nghóa trong đây cũng giống như vậy. Nếu
sắc xưa nay bất
sinh thì làm
sao gọi là chỗ
vô sắc, chỗ vô
sắc không
thể nói thì không có
tướng nhất định của hư không.

Lại nữa, các pháp như tướng hư không đó là tướng
Niết-bàn không luống dối, như trong kinh nói: Năm ấm diệt không còn
sinh năm ấm khác đó nghóa
là Niết-bàn. Nếu năm ấm xưa nay vô
sinh thì nay
đâu có hoại diệt mà
Niết-bàn ư? Vì thế cho nên tướng như hư không
cũng không thật có, đó
nghóa là chân thật của tự môn Khư.

Tự môn Nga, tất cả các pháp, tất cả hành đều không thật có. Tiếng
Phạm Nga-đá (nhị hợp) đó gọi là hành.
Hành nghóa là đến đi,
tiến lùi không dừng.
Nay, từ tự môn A xoay vần giải thích, vì các pháp
vốn bất sinh nên không
có làm, vì không làm nên không có đối đãi, có
thể nói là không, không
tức là chỗ bất hành, chỗ bất hành còn không
thật có, huống chi chỗ hành ư?

Trong phẩm Quán Khứ Lai của Trung luận nói nghóa hành chỉ,
vì nối nhau nên gọi là
hành, giống như từ hạt lúa mọc mầm, lá, thân cây và vô minh duyên các hành… do đoạn diệt nên gọi là chỉ, giống
như hạt lúa chết cho nên
mầm, thân đều chết. Vô minh diệt thì các
hành… đều diệt, nếu pháp đã hành thì
không hành, đã hành cho nên chưa
hành cũng không hành vì
chưa có hành pháp. Do đó khi hành cũng vô
hành, không xa lìa đã hành chưa hành.

Từ các môn quán sát như thế, rốt ráo vô hành, vô hành thì không có chỗ dừng lại, do vô hành vô chỉ cho nên không có người qua lại
giữa các đường, cũng
không có người trụ Niết-bàn. Lại nữa,
nếu người bất động bản xứ (chỗ gốc) thì liền là chỗ
đến, nên biết người
này không đi không đến, cho nên nói tất cả hành không thật có.

Tự Môn Già, tất cả các pháp hiệp một không thật có.
Tiếng Phạm Già-na nghóa là bí mật hòa hợp, giống như các tướng nhỏ hiệp thành một hạt cát bụi, các uẩn hiệp nhau làm thành một thân…
Trong phẩm Quán hợp của
Trung Luận, các
Luận sư nói: Do ba việc thấy, có
thể thấy và người thấy
mà có vật được thấy, phải biết có sự hòa hợp
giữa nghe, âm thanh được
nghe và người nghe cho đến nhiễm, có thể nhiễm và người nhiễm… các phiền não đều cũng giống như vậy. Người đáp
nói rằng, các vật đều
do khác nhau nên có hòa hợp, nhưng nay tướng
“dị” tất cả pháp không thật có.
Vì thế không hợp, như luận ấy có nói rộng, dùng tự môn xoay vần giải
thích nhau, hãy dùng nghóa
“hành” để nói: Hễ có
sở hành phải biết chắc chắn có ba việc cùng hợp là hành, có thể hành và
người hành. Nay tất cả các pháp vốn bất
sinh cho nên
sẽ không chỗ hành, nếu không
chỗ hành thì làm sao
hành, vật được hành và người hành hòa hợp được? Lại nữa,
nếu các pháp mỗi tướng đều khác không bao giờ có
lúc hòa hợp, nếu đến
mé vốn bất sinh thì không có tướng khác cũng
không thể hợp, vì thế
cho nên tất cả các pháp rốt ráo không hợp.

Tự Môn Già, tất cả các pháp xa lìa tất cả
sự thay đổi.
Tiếng Phạm già dữu để tức nghóa là
thay đổi. Lại, tiếng
Phạm Già-lî-da nghóa là
các hành, như khi thấy
chữ Già liền biết các hành thay đổi không dừng.

Trong phẩm Quán Hành của Trung Luận chép: Các hành gọi
là năm ấm, vì từ các
hành sinh cho đến năm ấm đều là luống dối
không có tướng chắc
chắn, như dung mạo khi còn nhỏ cho đến dung mạo
khi tuổi già.
Trong thời gian đó niệm niệm
không dừng, tánh phân biệt
chắc chắn không thật có,
tánh danh chắc chắn có, không thể đổi khác,
như vàng ròng không thể biến đổi.

Nay các pháp
tuy sinh nhưng không trụ ở tự tánh, do đó nên
biết là không tánh, như
luận ấy nói rộng. Nếu vô tánh tức là ban đầu
không sinh, ban đầu không
sinh tức là thân Như lai, thường hằng an trụ không có biến đổi. Lại nữa,
nếu tất cả các pháp là do hòa hợp mà thành thì
có thay đổi. Nay các pháp
vô sinh, vô tác, cho đến vô
sở hành, cho nên
sẽ không hòa hợp, không hòa hợp cho nên xa lìa tất cả biến đổi, tất cả
các tự môn đều phải
thuận, nghịch xoay vần giải thích nhau, không để
quái ngại, nay y theo thứ
lớp truyền trao cho nhau.

Tự Môn Xa, hình bóng tất cả các pháp không thật có.
Tiếng Phạm Xa-dã nghóa là hình bóng,
giống như hình bóng con người đều nương vào tự thân,
muôn pháp trong ba cõi như thế chỉ là thức tâm,
nhân duyên thay đổi dường như có các cảnh, việc đó giống như trong
kinh Mật Nghiêm có nói
rộng, cho đến người tu Du-già có các việc không thể
suy nghó bàn luận, hoặc có thể thấy các Đức
Phật trong
mười phương hiện khắp
sắc thân, cũng đều là hình bóng của tâm, vì tâm
vốn vô sinh cho nên phải
biết hình bóng cũng không có sinh. Vì không
có sinh cho nên tâm không biến đổi, hình bóng cũng không thay đổi.
Vì sao? Vì như hình bóng tự không có tánh chắc chắn, đi đứng tùy
theo thân, hình bóng của
tâm cũng giống như vậy.
Do tâm xao động, nói lời vô nghóa, không lúc nào có một
niệm dừng trụ, cho nên muôn dụng ở thế gian cũng lại bị trôi lăn, nếu rõ
biết tướng như thật của
tâm, tướng của bóng cũng như thật, cho nên không thật có.

Tự Môn Nhạ, tất cả các pháp
sinh không thật có.
Tiếng Phạm Nhạ-đá-dã, nghóa
là sinh, như nắm bùn, dây thợ gốm… hòa hợp nên
có bình, dùng đất đắp nền, rường nhà, đòn tay,
bùn cỏ, nhân công… do
đó có sinh ra cái nhà.
Do đồ vật,
nhân công, đun nấu… hòa hợp cho nên có sinh ra
bơ, hạt giống, đất,
nước, gió, lửa, hư không, thời tiết… hòa hợp mà có
nảy sinh. Duyên sinh trong
pháp cũng giống như vậy. Vô minh,
hành… mỗi thứ đều sinh nhân mà lại sinh. Thế nên
nếu thấy tự môn nhạ
thì biết các pháp đều từ duyên sinh, như nói kệ rằng: Pháp do các
duyên sinh, tức là vô tự tánh. Nếu vô tự tánh thì làm
sao
có pháp ấy, vì thế sinh không thật có.

Luận sư ngoại đạo nói các tà
nhân duyên, hoặc vô nhân
duyên sinh ra tất cả pháp.
Người trong Phật pháp cũng có sai lầm về
phương tiện Bát-nhã, cho
nên chấp lấy tướng nhân duyên sinh diệt, như
trong luận có bác bỏ rộng.

Lại nữa, tự môn A thì các pháp bản tánh
bất sinh, tự môn
Nhạ lấy mười Dụ quán
sát
“sinh” tuy từ duyên có nhưng không thật có, nếu
sinh chẳng bao giờ thật
có thì không khác mé vô sinh.
Lại mười dụ là hình bóng của tâm không ra ngoài pháp giới, do
đó sinh cũng không ra
ngoài mé vô sinh.
Tự Môn xã,
tất cả các pháp chống trái nhau không thật có.
Tiếng Phạm Xã-ma-la nghóa là chiến đấu với quân
địch. Nếu thấy chữ Xã thì biết tất cả các pháp đều có chiến đấu với quân địch, như pháp lành ở
thế gian, pháp chẳng lành,
ngược dòng sinh tử, thuận dòng sinh tử, bố
thí, san tham, giữ giới
cho đến trí tuệ, vô minh… lại đối đãi nhau hơn
thua vô thường, cho đến
Như lai xuất hiện ở thế gian đem tất cả trí lực
phá các ma quân cũng gọi là chiến.
Nhưng đối với tất cả pháp nghóa
“ngã” không thành, trí tuệ,
phiền não rốt ráo thuộc
về ai? Mà nói Tỳ-bà-xá-na (quán) có công năng phá phiền não? Nếu nói khi
sáng
sinh thì tối diệt cho nên gọi là phá thì vì
đã sinh cho nên phá hay
là chưa sinh mà phá ư?
Đã
sinh thì không tối, còn gì để phá?
Chưa sinh thì tự không có thể thì cái gì có thể phá được. Nếu khi
sinh gọi là nửa
đã sinh, nửa
chưa sinh, do đó tối sáng
rốt ráo không đuổi kịp nhau.

Lại tất cả các pháp vốn không sinh cho nên không có hình bóng, liền đồng một tướng không ra ngoài “như”. Vì
sao nói cõi
Phật như đánh nhau với cõi ma
như? Vì thế khi Phật ngồi đạo tràng chỉ hiểu
rõ tất cả các pháp
không đối đãi, nhưng thế gian bàn luận tự lập ra từ ngữ
chiến thắng .

Tự Môn Tra, tất cả các pháp kêu mạn không thật có.
Tiếng Phạm Tra-ca-la nghóa là mạn. Nghóa là thấy pháp kia thấp kém, pháp này
cao hơn, giống như trong ba
cõi, sáu đường các thứ hơn thua khác nhau,
đã khởi tâm kêu mạn
khác nhau vô lượng. Nói sơ lược có bảy tướng,
như trong Tỳ-đàm có nói
rộng, cho đến người cầu ba thừa còn có sự
nhận thức địa trên, địa
dưới không bình đẳng.
Nay quán các pháp không
sinh cho nên không đối đãi, thì
biết A-nậu-đa-la Tam-miệu
Tam-bồ-đề đối với pháp bình đẳng không
có cao thấp. Thế nên Như lai cũng gọi là
Bồ-tát Nhất Thiết Kim Cang, cũng gọi là bậc
Thánh tứ quả, cũng gọi là phàm phu ngoại đạo, cũng gọi là chúng
sinh trong các đường ác, cũng gọi là người tà kiến,
năm tội nghịch, đại bi
Mạn-đồ-la chính là chỉ bày nghóa này.
Tự Môn Trá,
trong tất cả các pháp nuôi lớn không thật có.
Tiếng Phạm Tỳ-trá-bát-na
nghóa là nuôi lớn, như ở thế gian hạt giống và
năm đại làm nhân, thời
tiết làm duyên, dần dần nuôi lớn thành quả trái.
Pháp bên trong cũng giống như vậy. Đối với nghiệp nhân hạt giống thức trung hạ, vô minh che lấp, nước ái
thấm nhuần, lại
được nuôi lớn, như trong kinh Đạo
Vu nói rộng, nay kinh này trái với thế gian nhưng thuận với tám tâm ở thế gian, nối nhau lớn lên, cũng
có nhân duyên cho đến
tâm Bồ-đề thanh tịnh lấy năm tự môn làm
duyên sinh gốc Đại bi,
cây Ta-la Phật lớn lên đầy khắp pháp giới, như thế
tất cả pháp đều do năm
tự môn này, vốn không sinh lìa nói năng, tự
tánh thanh tịnh, không có
nhân duyên, giống như tướng hư không, do đó
sự nuôi lớn không thật có.

Lại nữa, từ chữ A, Ca về
sau cùng xoay vần giải thích cho đến
các pháp rốt ráo bình
đẳng không có cao thấp, vì không cao thấp, nên
biết không có nuôi lớn.
Tự Môn Noa,
tất cả các pháp oán đối không thật có. Tiếng
Phạm nói Noa-ma-la nghóa là oán đối, giống như ở
thế gian thù ghét lại
báo đền trở lại, cho nên gọi là đối.
Lại trước nói chiến đấu với quân địch là kia đây gia hại
nhau, trong đây oán đối
là nghóa tránh hận thù. Tiếng Phạm mỗi chữ tự khác nhau.

Trong Tỳ-ni Đức Phật dạy: Dùng oán, oán ấy không bao giờ
dứt, chỉ có không oán
trả, oán, oán mới dứt.

Lại nói người nữ là kẻ oán của người phạm hạnh, kinh vô
lượng nghóa cũng chép:
Sinh tử oán địch tự nhiên tan hoại, chứng vô
sinh nhẫn

bằng một nửa
vật báu cõi nước Phật. Vì thế cho nên hành giả khi
thấy tự môn Noa thì biết
tất cả các pháp đều có oán đối, gọi là biết
rõ “tự” tướng. Lại, do các pháp vốn bất
sinh cho đến nuôi lớn không thật
có, phải biết oán đối
cũng lại xưa nay bất sinh, cho đến không có nuôi
lớn, vì thế Như lai rốt
ráo không hề có oán đối, gọi là nghóa chân thật củtự môn A.

Tự Môn Đồ là tất cả các pháp nắm giữ không thật có.
Tiếng Phạm Thang-ca, nghóa là nắm giữ, do trên chữ đồ có một chấm cho nên
chuyển thanh là Thang, thể
của chữ ấy thì đồng.
Lại nói
là Nghiệt-lý-hà: Cũng là tên khác của đây.
Kinh nói bị quỷ mị dựa nhập,
hoặc nói bị chẳng phải loài người nắm giữ. Luận
Trí Độ chép: Trước
tương, đều là do quỷ Nghiệt-lý-hà làm ra, vì mê đắm người không cùng lìa bỏ, cho nên lấy đó đặt tên.
Mặt trời, mặt
trăng, năm sao… kia, cũng
là đầu cuối theo nhau. Tiếng Phạm gọi là
Nghiệt- lý-hà, Hán dịch
là cửu chấp, chính là cùng nhóm họp một chỗ.

Lịch Thiên Trúc gọi là Chánh trước thời, nghóa chấp trì này
khác với Đà-la. Thấy
tự môn đồ này, thì biết tất cả chúng sinh từ vô thỉ
đến nay bị bốn ma nắm
giữ không thể xa lìa, đó gọi là tướng của chữ.
Nay dùng chữ A… các môn lần lượt quán tất cả các pháp, đều không thật có,
sẽ biết tất cả các pháp không có kẻ thù, vì kẻ thù
vốn bất sinh, cuối cùng không đem pháp giới bình đẳng chấp trước pháp
giới bình đẳng. Do đó
nói tất cả các pháp chấp giữ không thật có.
Tự Môn Da,
tất cả các pháp như như không thật có. Tiếng
Phạm Đá-tha-đa nghóa là như như. Trong thế của lời nói gồm có tiếng
đắc, chứng đắc như như
tức là nghóa giải thoát.

Như: nghóa là
tướng thật các pháp, các thứ lời nói vô nghóa
không hiểu như thật đều
dứt trừ, bản tánh thường “như” không thể phá
hoại. Nếu thấy tự môn
Đa, thì biết tướng tất cả các pháp đều “như như”, đó gọi
là “Tự” tướng. Nhưng có một loại ngoại đạo, chấp có tánh như như, nếu thấy biết pháp này có tên là
giải thoát, dù chủ trương thuyết này
thì chỉ là đối với ngã
kiến chuyển thành tên khác.

Ngài Long Thọ vì trong kinh Thanh văn nói pháp trụ, cũng
là nghóa các pháp như
như, sở dó nhập chưa sâu nên sinh ý tưởng diệt
độ, cho là chứng
Niết-bàn, nhưng sinh tử, Niết-bàn là pháp đối đãi.
Nếu biết
sinh tử từ xưa đến nay, thường tự như
tướng Niết-bàn,
thì đợi người nào nói
là Niết-bàn? Thế nên tất cả các pháp rốt ráo
không thật không hư,
không như, chẳng khác.

Trung luận cũng nói: Mé thật của
Niết-bàn và mé thế gian, hai mé như vậy không khác một mảy may,
do không khác nhau, cho nên tất cả các pháp không có kẻ thù, không có kẻ thù cho nên không chấp
giữ, không chấp giữ cho
nên cũng vô như như giải thoát.

Tự Môn Tha, chỗ ở tất cả các pháp không thật có.
Tiếng Phạm Tát-tha-na là nghóa
trụ xứ, cũng là nghóa trụ, giống như người từ trụ xứ này đến chỗ ở nào đó, chỗ nương ở kia đã nói gọi là trụ, địa vị của
Hiền Thánh cũng vậy.
Căn cứ vào chỗ nương ở, chỗ dừng nghỉ của tâm những
người hành đạo, nói
các thứ tên, nếu khi thấy tự môn Tha, liền biết tất cả
các pháp đều đợi
duyên mới thành. Do đó nên biết đều có chỗ nương ở, đó là tướng tự. Nhưng các pháp xưa nay
vô sinh, cho đến như như giải thoát cũng không thật có thì không đi, không đến,
không hành, không trụ
như thế trong tướng vắng
lặng, thì đâu có thứ lớp giai vị gì?

Lại nữa, khi
nhập tự môn Đa, hiểu rõ các pháp đều không, không trụ trong
sinh tử tức là như như này cũng không thật có, không
trụ trong Niết-bàn. Bấy giờ,
chỗ đi đều dứt, các giai vị đều hết, ấy gọi là không
trụ pháp, trụ vào đại trụ của Như lai.
Tự Môn Na,
tất cả các pháp thí không thật có. Tiếng Phạm
Đàn- na nghóa là xả thí,
nếu thấy chữ Na liền biết tướng tất cả các pháp đều là tướng đáng xả.
Vì sao? Vì tất cả các pháp hòa hợp ở duyên, không an trụ vững chắc, nếu đối với chấp trước
sinh ái, chắc chắn bị đốt cháy, cho đến các
Bồ-tát Thập địa, ở địa mình đã
sinh công đức mầu nhiệm
thanh tịnh, nhưng chưa xả
bỏ bờ bên kia, cho nên còn có sự lui sụt không
thể suy nghó bàn luận không gọi là chỗ an vui bậc nhất. Nay quán các
pháp vô sinh, người thí, chỗ thí, và vật được thí xưa nay đều
bất sinh, cho
đến tất cả các pháp
không chỗ trú, do không chỗ trú nên ba việc này cũng không chỗ trú,
cho nên Đức Phật ngồi tại đạo tràng,
đều không chỗ đắc, cũng không chỗ xả,
trong Hư không tạng chẳng chứa uẩn nào,
nhưng phổ môn lưu xuất ra
khắp thí cho chúng sinh, ấy gọi là thấy tướng
thật của đàn, cũng gọi là đầy đủ
Đàn ba-la-mật; lại kho báu bí mật của
Như lai đều là pháp như
thế, có chỗ nói không thể trao cho người. Nếu khi thí cho người khác thì trở lại từ trong nhà tâm chúng
sinh mở ra mà
thôi. Vì thế, trong kinh nói: Tất cả các pháp bố thí không thật có ấy là
nghóa chân thật của tự môn A.

Tự Môn Đà, tất cả các pháp pháp giới không thật có.
Tiếng Phạm Đạt-ma-đà-độ, Hán dịch là pháp giới. Giới là nghóa thể,
nghóa phần.

Xá-lợi Phật cũng gọi là Như lai đà-độ, ý nói là thân phần của Như lai.
Nếu thấy tự môn Đà thì biết tất cả các pháp thảy đều có thể, nghóa là lấy pháp giới làm thể.
Vì sao? Vì nếu lìa tướng thật các pháp thì
nghóa “thể” tất cả các pháp
không thành.
Pháp giới: Chính là tâm giới, do
tâm giới vốn vô sinh,
nên phải biết pháp giới vốn vô sinh, cho đến tâm
giới không đắc, không xả nên biết pháp giới
cũng không đắc, không xả, xả còn tự không, không có pháp để xả, huống chi là đắc hay
sao?
Nếu pháp giới là tướng có thể đắc thì đó là từ các nhân
duyên sinh. Nếu các
nhân duyên sinh, phải biết
tự nó không có bản thể, huống chi là các
“pháp thể”, cho nên
pháp giới ấy chỉ là tự chứng thường tâm, không
có pháp riêng.

Lại nữa, Như lai đại thí, cái gọi là đại
Bi Mạn-đồ-la pháp giới: Tức là tướng thật của
Phổ môn, tướng thật như thế, không thể dùng
thần lực che chở chỉ
bày cho người, cho nên không có pháp nào thật có.

Tự Môn Ba, tất cả các pháp Đệ nhất nghóa đế không thật có. Tiếng
Phạm Ba-la-ma-tha, Hán dịch là Đệ
nhất nghóa, hoặc
nói là thắng nghóa,
Tát-để-dã, Hán dịch là Đế, nghóa đế ở tự
môn Sa có
nói: Nay tự môn Ba này
chính là nói Đệ nhất nghóa tướng.

Long Thọ nói: Đệ nhất nghóa gọi là tướng thật các pháp,
không phá, không hoại. Lại nữa,
bậc nhất trong các pháp gọi là Niết-bàn, như
A-tỳ-đàm chép: pháp Vô
thượng là thế nào? Nghóa là trí duyên hết, trí duyên
hết tức là Niết-bàn.
Nếu thấy chữ ba thì biết tất cả các pháp không lìa
Đệ nhất nghóa, Đệ nhất nghóa không lìa tướng thật các pháp, đó là
tướng của chữ. Nếu nghóa chân thật của tự môn thì Đệ nhất nghóa cũng
không thật có. Vì sao? Vì vô ái vô trước.

Trí luận lại
chép: Do chúng sinh mê đắm âm thanh Niết-bàn,
mà nói những lời vô
nghóa, hoặc có hoặc không, để phá sự chấp trước
ấy cho nên nói Niết-bàn
là không, đó gọi là Đệ nhất nghóa không,
không phải phá sở đắc
trong tâm bậc Thánh, vì bậc Thánh đối với tất cả
các pháp không chấp trước. Lại nữa,
tất cả các pháp đều nhập pháp giới bình đẳng thì không có cao thấp, há muốn cho trong pháp vô
sinh có tướng hơn, thua
hay sao? Vì thế cho nên Đệ
nhất nghóa không thật có.
Tự Phả Môn,
tất cả các pháp không vững chắc, giống như
chùm bọt nước,. Tiếng
Phạm Phái-nô, Hán dịch là chùm bọt nước, như
trong nước lớn sóng vỗ
dữ tợn, đánh vào nhau mà thành chùm bọt nước,
có các tướng sinh, cho
đến kết chặt lại giữ gìn nhau nên có sự bền vững.

Nhưng quán
sát tất cả từ thô đến tế, chỉ là duyên, vì từ duyên nên
không thể nắm bắt, đều
không có thật tánh. Đến mé gốc của nó thì nêu thể
là nước đều không thật sinh.
Nay các thứ năm ấm ở thế gian cũng giống như thế; nay
nhiếp ngọn trở về gốc,
bỏ trượng theo thước mà quán, cho đến như mé ty, hốt chỉ hơi động đậy, đều là xoay vần
theo duyên, nếu từ các duyên
sinh
thì không có tự tánh,
nếu không có tự tánh, phải biết sinh tức là bất
sinh, cho đến mé vốn
bất sinh, chỉ là biển tâm tánh, nhưng tùy theo vọng
tình trong sáu đường mà có thế giới.

Biển tâm tánh tức là pháp giới, pháp giới chính là
Niết-bàn thắng nghóa. Nếu khi thấy
được như vậy, lại dù sóng lớn vỗ mạnh làm ra
các phổ hiện sắc thân,
cũng không làm hoại tánh lặng trong.
Tự Môn Ra,
tất cả các pháp trói buộc không thật có. Tiếng
Phạm là Mãn-đà, Hán dịch là phược, như người bị dây trói buộc không
thể chuyển động, đó nghóa là trói buộc, nếu khi dùng những phương tiện mở những thắt buộc ra thì gọi là
giải thoát.
Nếu lìa thân, dây, không có pháp buộc mở riêng, như trời Đế-thích dùng dây vô cùng nhỏ bé
trói buộc vua A-tu-la, đặt
trên tầng trời Đao-lợi, khi khởi niệm muốn trở
về thì năm phược đã ở tại thân.

Nếu khi dứt niệm thì trói buộc tự mở trừ, nếu Ba-tuần giăng
lưới. Lại hơn đây gấp
trăm ngàn lần, huống chi những nghiệp phiền não vô vi trói buộc ư?
Tóm lại, nếu lìa các nhân duyên không rơi vào các
pháp số mới gọi là không trói buộc, đó nghóa là của chữ.
Trung luận
chép: Lìa năm ấm có
chúng sinh riêng thì phải đem năm ấm trói buộc chúng sinh, nhưng thật ra lìa năm ấm không có
chúng sinh. Nếu lìa năm ấm
có phiền não riêng thì
lẽ ra đừng lấy phiền não trói buộc năm ấm,
nhưng thật lìa năm ấm
không có phiền não. Do các nhân duyên như thế phải biết không có trói buộc, không trói buộc thì không có cởi mở,
không buộc mở vì thế
Niết-bàn chính là sinh tử. Như trong phẩm Quán
Phược Giả chép:
Lại nữa, nếu các pháp xưa nay bất
sinh cho đến như
chùm bọt nước, trong đó
ai là năng giải, ai là sở buộc, vì thế cho nên các
trói buộc không thật có.

Tự Môn Bà, tất cả các pháp, tất cả hữu không thật có.
Tiếng Phạm Bà Phạ, Hán dịch
là hữu. Hữu: Nghóa là ba cõi, cho đến hai
mươi lăm cõi… Nếu thấy
chữ Bà thì biết tất cả pháp đều có nhân duyên, các duyên hợp cho nên gọi là hữu chắc chắn không có tánh.
Vì sao?
Nếu pháp “Hữu” chắc
chắn có hữu tướng thì cuối cùng chẳng có vô tướng, đó tức là thường, Như lai nói ba đời, trong vị lai có
pháp tướng, pháp đó
đến hiện
tại chuyển vào quá khứ, không xa lìa tướng gốc nên rơi
vào thường kiến. Nếu
nói chắc chắn có “vô” thì vô này phải trước có
nay không, đó là đoạn
diệt kiến, do hai kiến ấy nên xa lìa Phật pháp.
Như trong phần phá hữu
vô của Trung luận có nói rộng: Nay quán các
hữu, từ duyên tức
nghóa là vốn bất sinh.
Vì vốn bất
sinh cho nên không tạo không làm, cho đến không
trói, không mở, do đó
tự môn Bà vì từ duyên có nên đầy đủ tất cả tự
môn. Nếu đầy đủ tất
cả tự môn tức là Tam-muội Vương, Tam-muội có công năng phá hai mươi lăm hữu của Đức
Phật Thích-ca Mâu-ni, do
nghóa này nên gọi là
phá hữu pháp vương.

Tự Môn Dã, tất cả các pháp, tất cả thừa không thật có.
Tiếng Phạm là Diễn-na,
Hán dịch là Thừa, cũng gọi là Đạo, như người
cỡi xe ngựa hoặc đi thuyền thì có thể gánh vác việc nặng, rất xa có
thể đến được.
Nếu thấy tự môn Dã thì biết tất cả chúng
sinh do các nhân
duyên, hướng đến quả báo
sinh tử và hướng về
Niết-bàn đều có chỗ
nương, phải biết vô lượng các thừa đều là
Phật thừa, gọi là tướng của chữ.
Nay quán các pháp vốn
bất sinh tức là không đi, không đứng, không
động, không lui, trong đó
cái gì là thừa và phải nương vào pháp nào? Lại nữa,
thừa ấy từ trong ba cõi mà ra đến Tát-bà-nhã, năm
trăm do-tuần đều là chỗ thật, muốn đi đường nào, đi đến chỗ nào? Vì thế
cho nên thừa không thật
có, mới gọi là Đại thừa đạo.

Tự Môn Ra, tất cả các pháp lìa tất cả
trần nhiễm.
Tiếng Phạm La- thệ, nghóa là trần
nhiễm. Trần: là nơi hành xứ của vọng tình, cho nên nói
sáu căn như mắt… đi trong
sáu trần như
sắc… nếu thấy tự môn
La thì biết tất cả các pháp có
thể thấy, nghe, xúc, biết đều là
tướng trần,
giống như áo sạch bị bụi
đất làm dơ, cũng như bụi bay mù mịt, khiến bầu
trời mờ đục, mặt trời, mặt trăng không sáng,
đó là tướng của chữ.

Trung Quán dùng các pháp môn để cầu thấy pháp, nhưng không có
người thấy, không có người thấy thì ai có thể thấy pháp phân
biệt sắc bên
ngoài? Thấy, có thể thấy, thấy pháp đều là không, cho
nên bốn pháp: Thức, xúc, thọ và ái đều không, do không ái cho nên mười hai Nhân duyên
cũng không. Vì thế khi mắt thấy
sắc là
tướng Niết-bàn,
các trần khác so sánh
cũng giống như vậy.

Lại nữa, đem
tự môn A lần lượt quán sát các Trần, do kia vốn
bất sinh cho nên không có
tạo tác, cho đến không chỗ nương, pháp nương và
người nương, phải biết pháp có
thể thấy, nghe, hay, biết, đều
là pháp giới thanh tịnh,
há đem pháp giới thanh tịnh làm ô nhiễm sáu căn

của Như lai
sao? Kinh Ương-quật-ma-la, Phật dùng mắt thường đầy
đủ không mất, thấy rõ
thường sắc, cho đến ý pháp cũng giống như vậy.
Đó nghóa là chân thật của tự môn Ra.

Tự Môn La, tất cả các pháp, tất cả tướng không thật có.
Tiếng Phạm La-ngật-sái, Hán dịch là tướng, có chỗ nói tánh,
tướng không khác nhau.
Như nói tánh của lửa tức là
tướng nóng, hoặc nói có khác
nhau chút ít, tánh là nói
thể ấy, tướng nói có thể biết, như đệ tử Phật thọ
trì giới cấm, đó là
tánh. Cạo đầu, nhuộm áo là tướng. Nếu thấy tự môn
La thì biết tất cả các
pháp đều có tướng, tướng có hai thứ:

Tướng chung: Nghóa là tướng vô thường, khổ, không, vô ngã.

Tướng riêng: Nghóa là các pháp tuy vô thường, vô ngã nhưng
mỗi pháp đều có tướng.

Ví dụ như đất thì bền chắc, nước thì ướt, lửa thì nóng, gió
chuyển động… xả là tướng thí, không hối không não là tướng giữ giới,
tâm không đổi khác là
tướng nhẫn, khởi việc siêng năng là tướng tinh tấn, nhiếp tâm là
tướng thiền, không chấp đắm là tướng tuệ, thành tựu
sự nghiệp là tướng
phương tiện, dệt làm sinh tử là tướng thế gian, không dệt là tướng
Niết-bàn… Nay quán thể tánh các pháp hữu vi, vô vi đều
là không, tướng này
cùng cái gì làm tướng? Như phẩm Tam Tướng
trong Trung Luận và luận
Thập Nhị Môn nói rộng. Lại nữa,
trong pháp giới thanh tịnh, một trăm sáu mươi tâm… các tướng vốn bất
sinh thì không tạo tác, không tạo tác cho nên thậm chí
rốt ráo không có trần,
không trần vì thế lìa tất cả tướng, do lìa tất cả
tướng nên gọi là các Đức Phật tự chứng Tam-bồ-đề.

Tự Môn Phạ, tất cả các pháp đường lời nói dứt.
Tiếng Phạm Phạ-kiếp-ba, dịch là
nói năng. Nếu khi thấy chữ Phạ thì biết các
pháp không lìa địa vị
nói năng, vì thế các pháp đều có nhân, có duyên.
Nếu pháp xưa nay bất
sinh thì đó là lìa các
nhân duyên, do
đó đường lời nói dứt.
Nếu tướng hư không là có tướng thì có thể giảng nói, do các pháp như tướng hư không lại cũng vô tướng, vì thế cho nên đường
lời nói dứt.
Nếu pháp có hành, có thay đổi, có hình bóng thì có thể giảng
nói. Nếu không chuyển
động, không biến đổi, không hình bóng thì
đường lời nói dứt.
Cho đến các pháp đều là có tướng thì có thể giảng nói.
Nay tất cả các pháp lìa tất
cả tướng, do đó không thể chỉ bày, không thể truyền
trao cho người,
thế nên đường lời nói dứt. Lại nữa, nếu pháp là
tướng làm ra thì có thể
tuyên thuyết, không phải tướng làm ra thì đường
nói năng dứt

Lại nữa, vô tướng cũng không có tướng chắc chắn, phải biết tất
cả pháp ngay nơi tướng
là vô tướng, tức chẳng phải tướng, chẳng phải
vô tướng, như ba mắt kia
không thể suy nghó bàn luận, cho nên đường
lời nói dứt. Các pháp
môn khác so sánh đây có thể biết.

Tự Môn Xa, tất cả các pháp bản tánh vắng lặng.
Tiếng Phạm Phiến-để, Hán dịch
là Tịch. Như phàm phu ở thế gian, tâm được chút ít yên lặng, dừng nghỉ
sự ồn ào náo động, cũng gọi là Tịch, cho
đến hàng Nhị thừa…
dứt hẳn các hành luân hồi, chứng đắc Niết-bàn cũng gọi là Tịch, nhưng không phải bản tánh
thường tịch.
Vì sao?
Vì các pháp từ xưa đến
nay tướng thường vắng lặng, ba cõi sáu đường thì cõi nào đường nào không phải
Niết-bàn? Khi trí vô lậu
sinh lại đâu khác
gì phàm phu, mà nay riêng
ở trong đó có tư tưởng diệt độ, há không
điên đảo hay sao?
Lại nếu các pháp bản tánh vắng lặng thì đối với bốn mươi hai địa,
địa nào không phải Như lai địa? Địa nào không phải phàm phu địa?
Như Bồ-tát Di-lặc do bản tánh vắng lặng, được thọ ký một đời, tất cả các pháp chúng
sinh lẽ ra cũng đều được thọ ký, nếu tất cả chúng
sinh ở trong bản tánh vắng lặng thì không trở ngại người tu học việc phàm
phu. Bồ-tát Di-lặc lẽ ra
cũng tu học việc phàm phu mà nay có tư tưởng khác nhau, đâu không phải là nói rộng ư? Nếu khi nhập tự môn Xa thì biết
đó là pháp bình đẳng,
không có cao thấp, thường không hành động gì, mà không gì không làm, do đó nói trong giải thoát phần nhiều đã dung
thọ, Đại Bát Niết-bàn
lập lên nghóa lớn, đều là do đây.

Tự Môn Sa, tất cả các pháp tánh độn: Nếu bản
Phạm còn, phải nói tánh đồng với
ngoan (dốt nát). Ngoan: Nghóa là giống như gỗ,
đá, không hiểu biết gì,
nghóa là không có xúc thọ, đã nói đồng là nói lời
ví dụ, chẳng phải một bề đồng với kia.
Lại Đại Phẩm chép
Bát-nhã vô tri, tự tánh đần độn, tức là
hợp với nghótự môn A
này, cho nên lời văn hay đẹp, người xưa dịch còn lại. Xét, Tự tánh độn tức là điểm cuối cùng của tâm vô
phân biệt, không ngu, không trí, không tuệ,
không thức, không trí,
không vọng,
không giác, cho đến tất
cả các pháp không thể lay động, chỉ là hoàn toàn kim cang địa bền vững mà thôi.
Vì sao? Vì như người thế gian do thủ
xả không quên, chuộng trí
tuệ mà bỏ ngu si, trọng Niết-bàn mà khinh
sinh tử, nhưng nay tất cả
vốn bất sinh, cho đến tất cả bản tánh vắng lặng thì
người nào lợi, người nào độn? Như kim cang
sắc nhọn kia, đem ứng với vật không bền, do
sử dụng lệch về một bên thì gọi
là sắc.
Nếu khiến chỗ nhằm vào đều
là kim cang, tất cả thể đều đầy đủ không thể
dùng thiên lệch thì tướng
sắc bén cũng trở về độn.

Tự Môn Sa, tất cả các pháp, tất cả không thật có.
Tiếng Phạm Tát-dã, Hán dịch
là đế. Đế: Nghóa là như tướng chân thật của các
pháp mà hiểu không điên
đảo, không sai làm; như nói mặt trời có thể lạnh, măt trăng có thể nóng. Phật nói “khổ đế” không thể làm cho khác
được, tập thật là
nhân không còn nhân nào khác, nhân diệt thì quả diệt,
con đường diệt khổ tức
là con đường chân chính, không còn con đường nào khác.

Lại nữa, kinh Niết-bàn chép:
Giải khổ, không còn khổ cho nên không khổ và có ba chân đế, còn lại cũng giống như vậy,
cho đến phân biệt Tứ đế có vô lượng tướng và một đế chân thật, như trong
phẩm Thánh Hạnh chép: Đó
là tướng củtự môn A, nhưng tất cả các pháp
vốn bất sinh cho nên rốt
ráo vô tướng, cho nên đường lời nói dứt.
Bản tánh vắng lặng cho nên tự tánh độn, phải biết không
thấy, không đoạn,
không chứng, không tu, đều là pháp giới không thể
suy nghó bàn luận, vừa
không, vừa giả, vừa trung, không thật, không dối, không có tướng chắc chắn để chỉ bày, do đó nói đế không thật có,
phẩm Tứ Đế trong Trung
Luận cũng phân biệt rộng nghóa ấy.

Tự Môn Ha, tất cả các pháp nhân không thật có.
Tiếng Phạm Hệ- đát-phạ tức nghóa là nhân. Nhân có
sáu thức và trong nghóa nhân
duyên thì nhân có năm
thứ, như A-tỳ-đàm có nói rộng: Nếu thấy Tự Môn
Ha thì biết tất cả các pháp đều từ nhân
duyên sinh, đó là tướng của chữ. Vì các pháp lần lượt đợi nhân thành tựu, phải biết cuối cùng
không nương dựa, cho nên nói vô trụ là gốc các pháp.
Vì sao? Vì như
Trung Luận, dùng các pháp
môn để quán nhân duyên các pháp, thảy đều bất sinh, phải biết muôn pháp duy tâm, tướng thật của tâm tức là
Nhất thiết chủng trí, tức là pháp giới các Đức Phật, pháp giới tức là thể của
các pháp này không được làm nhân.

Vì thế nói, nhân cũng là pháp giới, duyên cũng là pháp giới,
pháp do nhân duyên sinh
cũng là pháp giới. Trước nói tự môn A từ ngọn
trở về gốc, rốt ráo đến chỗ như vậy.

Nay tự môn Ha cũng từ ngọn trở về gốc, rốt ráo đến chỗ như vậy. Chữ A từ vốn bất
sinh
sinh ra tất cả các pháp, nay cũng lấy vô nhân
làm nhân các pháp, đầu
cuối đều về thì chỉ thú ở giữa đều có thể biết.

Lại nữa, toàn Đà-la-ni
Tự luân tướng: trong đây nghóa là dùng một
chữ giải thích nghóa tất cả chữ, dùng tất cả chữ giải thích nghóa một
chữ. Dùng nghóa một chữ
thành lập tất cả chữ, dùng nghóa tất cả chữ
thành lập một chữ. Dùng
nghóa một chữ phá nghóa tất cả chữ, dùng nghóa tất cả chữ phá nghóa một chữ, như một chữ tất cả chữ nghịch thuận
xoay vần lệ theo đây có thể biết.

Vì sao dùng
một chữ giải thích tất cả chữ? Như khi giải thích
chữ Ca chỉ dùng các nhân
duyên quán sát vốn bất sinh thì thấy nghóa vô
sở tác, cho đến khi giải
thích chữ Ha cũng dùng các nhân duyên quán
sát vốn bất
sinh thì thấy nghóa vô nhân.
Vì sao dùng tất cả chữ giải thích một chữ? Như khi giải thích chữ A dùng các nhân duyên quán
sát
không tạo tác thì thấy
nghóa vốn bất sinh cho dến dùng các nhân duyên
quán các pháp không nhân
thì thấy nghóa vốn bất sinh các chữ khác so
sánh theo đây cũng vậy.

Phải nói rộng, vì
sao tất cả chữ thành lập một chữ? nghóa là
tất cả pháp vốn bất
sinh do không tạo tác. Giống như hư không không
có tướng, không chuyển
biến, không hòa hợp, cho đến không có nhân.

Vì sao nói
một chữ thành lập tất cả chữ? Nghóa là tất cả các pháp không chữ làm ra, do đó nói vốn
bất sinh, cho đến tất cả các pháp
không có nhân, vì vốn bất sinh.

Làm sao dùng tất cả chữ bác bỏ một chữ? Như người chấp
các pháp hữu vốn có
sinh, lẽ ra bác bỏ lời nói kia. Nếu các pháp lìa tạo tác mà nói
có sinh, nghóa ấy
không đúng, cho đến các pháp nhân không
thật có mà nói có sinh,
nghóa ấy cũng không đúng.

Thế nào là một chữ phá tất cả chữ? Giống như người chấp có
tạo tác lẽ ra bác bỏ
lời nói kia. Nếu các pháp, nghóa vốn bất sinh rồi thành lập mà nói có làm ra, nghóa ấy
không đúng, cho đến chấp có nhân
cũng phá lời kia. Nếu
các pháp, nghóa vốn bất sinh sau thành lập mà nói
có nhân thì nghóa ấy không đúng.

Thế nào là nghịch thuận xoay chuyển? Cái gọi là nếu pháp
xưa nay bất sinh thì không
tạo tác, nếu không tạo tác thì như hư không vô tướng, nếu như hư không vô tướng thì tức vô mà có hành, nếu không có hành thì không có hòa hợp, nếu không có
sự hòa hiêp thì
không thay đổi, cho đến nếu vô nhân thì phải biết pháp vốn
bất sinh, đó
gọi là thuận.

Nếu pháp không nhân thì “đế” không thật có, nếu đế
không thật có thì chữ tánh chậm lụt, nếu chữ
tánh chậm lụt thì phải biết bản tánh vắng lặng.

Nếu bản tánh
vắng lặng thì phải biết vô tướng. Cho đến nếu vốn

bất sinh thì
phải biết vô nhân, tám nghóa môn này, tự tại xoay chuyển mà nói.

Lại nữa, nay
nói tất cả pháp, đó là tướng chung. Nếu y theo kinh Ma-ha
Bát-nhã thì
sắc cho đến
Nhất thiết chủng trí mỗi thứ đều
nói riêng, nghóa thì vô lượng.
Lại mỗi môn phải y theo tướng
sâu cạn trong phẩm
Chân ngôn Trụ Tâm, theo thứ lớp phân biệt, do tự môn chuyển nên nghóa
cũng khác nhau. Vì thế
nghóa ấy có công năng phát sinh ra trăm ngàn
muôn ức triền Đà-la-ni.

Lại nữa, tất cả lời nói của Như lai đều là lời chân thật nên
đem nghóa chữ như thế
vào khắp tất cả Tu-đa-la.

Vì thế luận Trí Độ chép: Nếu Bồ-tát nghe tất cả lời trong chữ
A, thì ngay lúc ấy tùy
theo nghóa, biết cái gọi là tất cả pháp từ xưa đến
nay là tướng bất sinh
(A-đề, đời Tần dịch là sơ, A-nậu-ba-đà, đời
Tần dịch là bất sinh).
Nếu nghe chữ La liền tùy theo nghóa biết tất cả các pháp
lìa tướng (chữ La, đời
Tần dịch là cấu) nếu nghe chữ Ba thì biết tất cả
các pháp nhập vào Đệ nhất nghóa (Ba-la-mạn-đà,
đời Tần dịch là Đệ nhất nghóa).
Nếu nghe chữ Gia liền biết tất cả hành đều chẳng phải hành
(Già- lợi-da, đời Tần dịch là hành).
Nếu nghe chữ Na thì biết tất cả pháp
không được, không
mất, không đến, không đi
(Na, đời Tần dịch là bất) Như phẩm Tứ niệm
xứ trong luận ấy có nói rộng.

Lại nữa, trong tất cả danh ngôn có thanh A đều nhập tự môn A,
có thanh Ca đều nhập tự
môn Ca, cho đến có thanh Ha đều nhập tự môn Ha, vì thế cho nên trong một tự môn đầy đủ vô
lượng nghóa, không
phải từ trong tự môn Ha
chỉ có nghóa vô nhân.
Các tự môn khác phải biết
so
sánh theo đây.
Hơn nữa, như
Sa-đá- dã nghóa là Đế, cho nên kinh chép: tự môn
Sa tất cả các pháp đế
không thật có, lại Sa-đá
nghóa là trước. Vì thế trong pháp cúng dường nói: tự môn
Sa tất cả các pháp không nhiễm đắm, lại như
Bà-phạ nghóa là
hữu, do đó kinh chép: tự
môn Bà tất cả các pháp hữu không thật có, lại
Bà- phạ-na nghóa là quán,
cho nên trong pháp cúng dường nói; tự môn
Bà tất cả các pháp xa
lìa các quán, ngoài ra đều mô phỏng theo đây.

Vì thế kinh Đại Phẩm và phẩm Nhập Pháp Giới trong kinh Hoa
Nghiêm đều nói bốn mươi hai Tự môn, phẩm Văn Tự
trong kinh Bát- nhã,
kinh Văn-thù
Sở Vấn, phẩm Đà-la-ni
Tự Tại Vương trong kinh Đại

Tập đều giải thích Tất-đàm, tự mẫu nghóa đồng với kinh này nói,
nếu được ý này thì
các kinh tự nhiên hiểu biết, không có gì ngăn ngại.

Lại nữa, mỗi tự môn đều nói không thật có, các pháp môn
so
sánh đều như thế, không thể nêu hết.

Kinh chép: Này Bí Mật
Chủ! Ngưỡng nhưỡng ninh nẵng
mãng, trong tất cả
Tam-muội tự tại có thể nhanh chóng làm xong các việc,
gọi là nghóa lợi thảy
đều thành tựu, đối với năm thứ thanh: Ca, già, tra,
đa, ba, mỗi thanh lại có năm chữ.
Chữ thứ nhất đến chữ thứ tư đều là tuệ môn, như trước đã nói,
chữ thứ năm đều là
chứng môn, nay hiệp lại để nói: Sách Phạm dùng
năm chữ này đều có chấm tròn.

Hơn nữa, như bốn
chữ Ca, Khư, Nga, Già tăng thêm thanh
thứ mười một đều ở
trên đầu có một chấm. Nếu muốn bỏ chấm này, lại
ở trên chữ sau cùng
đính thêm chữ ngưỡng… chữ kia liền cùng có chấm không khác.

Lại trong mười
hai thanh của chữ Phạm, chữ thứ nhất là bản
thể thì chữ thứ hai là
hành, thứ ba về sau vì các nét vẽ tăng thêm nên đều gọi
là Tam-muội, trên chữ thứ mười một đặt dấu chấm là chứng,
chữ thứ mười hai là
ở một bên đặt hai dấu chấm là Bát-niết-bàn.
Nếu chữ ngưỡng này có thể
khắp trí tuệ Tam-muội thanh thì phải biết chính
là nghóa Đại không, vì
thế nói riêng, không hợp lại để nói với tướng chữ trước.
Kinh Niết-bàn chép: Năm chữ này nói đầy đủ nghóa chữ.
Nay tông Tỳ-lô-giá-na nương vào năm chữ này để nói về đại không,
đại không là chứng xứ,
không có pháp để nói, cho nên chỉ dùng dấu
chấm để tiêu biểu.
Lại dấu chấm này, tuy tự thể vô môn nhưng khắp tất cả pháp môn, giống như hư không xa lìa các tướng, mà bao trùm muôn vật.
Vì thế tất cả tự môn nếu
thêm dấu chấm không có tác dụng tự tại, đều có
thể thành tựu các việc.

Hơn nữa, như tự môn A diệu tuệ
vô sinh, tất cả chúng
sinh đều có, chỉ vì không tự
chứng biết, giống như người nữ nghèo hèn không
thể được thế lực của
kho báu kia, khi phát hành như phương tiện mở
mang, khi nhập chúng như kho
báu hiện ra, bấy giờ tùy ý thọ dụng, chỗ mong cầu
chắc chắn đạt được. Do đó nói thêm điểm không
này, nghóa lợi
ba cõi đều được thành tựu.

Tiếp theo trong
kệ do Đức Thế-tôn nói có chép: Chân ngôn
Tam- muội môn đầy đủ tất cả nguyện:
Bản Phạm còn đủ nên ở dưới
chân ngôn còn thêm chữ
Đạo, người làm thêm một đường viền trụ trong chữ

A thì gọi là
A Tự Tam-muội, Tam-muội A Tự này liền khai tâm
sáng Đạo môn, tất cả
chữ khác cũng giống như vậy.

Nhất thiết nguyện, tiếng Phạm là Tát-phạ-xa, là nguyện do
tâm này cầu nguyện, nghóa
là các chúng sinh tu Tam-muội môn này, tất
cả chí mong cầu đều được
viên mãn, tức là quả không thể suy nghó
bàn luận của các Đức
Như lai. Quả thường trụ, trí vô sư còn có thể ban
cho chúng sinh, huống chi
cầu xin Tất-địa thế gian? Lại nữa,
mỗi tướng thật thanh tự Tam-muội môn của Như lai,
có Phật hay không Phật
thì pháp vẫn như thế, tức là không chuyển động, tức là bản địa pháp thân của
Như lai. Vì muốn đem pháp thân này
khắp thí cho chúng sinh,
nên lại dùng thần lực tự tại gia trì pháp nhó
thanh tự như thế.

Vì thế thanh
tự này là thân các Đức Phật gia trì, thân gia trì này liền có thể khắp làm ra thân tùy theo loại, không chỗ nào không có
mặt, phải biết gia trì
thanh tự cũng giống như vậy.
Cho nên hành giả chỉ nhất tâm duyên theo đạo lý quán
sát
chữ thanh này, tự
sẽ thấy thân gia trì của Phật. Nếu thấy thân gia trì thì
thấy pháp thân bản địa,
nếu khi thấy pháp thân bản địa thì chính là tự
thân hành giả, cho nên
một chữ một môn tức là quả không thể suy nghó
bàn luận của Như lai,
không phải từ chỗ khác đến. Đầy đủ các nguyện thù thắng, chân ngôn quyết
định nghóa, bản
Phạm vẫn còn, phải nói đầy
đủ tất cả nguyện thù
thắng đã có, nghóa chân thật chân ngôn quyết
định, thắng nguyện trong
đây, tiếng Phạm là Phạ-lư, là đầy đủ các công
đức cao quý, cái gọi
là Tam-muội tổng trì vô úy… chỗ nguyện đã đầy,
chỗ cầu đã đủ, cùng
chữ nguyện trước tiếng Phạm đều khác.

Nói quyết định: lại như chữ A hoặc thanh hoặc chữ nêu
thể bất sinh, nghóa của chữ thanh thì hoàn toàn nêu thể
bất sinh. Nếu khi chứng thì trở lại chứng thể bất
sinh này, ở giữa đó không có xen lẫn, cũng không có
đường khác. Nếu khi thấy nghóa chân thật này, dù cho
các Đức Phật trong muời
phương cùng một lúc hiện ra nói các thứ tương tự Ba-la-mật, muốn làm cho thay đổi tâm người ấy nhưng cũng không
sinh nghi ngờ, do đó nói là quyết định.

Lại nữa, đầy đủ các
thắng nguyện, là công đức nội chứng của
Như lai nhiều như
số cát bụi trong mười thế giới, nhờ quyết định nên
mỗi mỗi đều thành kim
cang ấn, từ thân tự chứng này lại khởi thân gia
trì, rằng vượt qua ba
đời. Vô cấu đồng với hư không: Tức là tâm địa
thanh tịnh vô cấu không
thể suy nghó bàn luận, dùng phương tiện lớn, ở
trên đất này vẽ Phổ
môn Mạn-đồ-la. Vì thế kinh chép: Trụ tâm không thể

suy nghó bàn
luận, khởi làm các sự nghiệp, bản Phạm nói đủ là tâm địa (đất tâm) vì trong kệ năm chữ thành câu, không thể viết thêm nhưng
địa chính là tâm thể, do
đó chỉ nói trụ tâm không thể suy nghó bàn luận.

Trong chân ngôn
Tam-muội môn tuy có quả đức không thể
suy nghó bàn luận như thế,
có khả năng cấp khắp cho các chúng sinh một nước. Nếu các chúng
sinh không
sinh tưởng cúng dường tu hành thì
khó gặp. Ví như nhà vua
thức ăn đầy đủ trước vô tâm ăn uống thì các
Đức Phật kia như thế
nào? Do đó Kinh chép: Nếu đạt đến tu hành địa
trao truyền quả bất tư
nghì, tu hành địa này tức là tâm Bồ-đề thanh tịnh
gọi là sơ pháp minh môn,
chẳng hạn như Thanh văn sau khi kiến đế trở lại vào địa vị
Tu đạo, Bồ-tát này ở trong “bách tự minh môn” đều thấy
thế giới biển Liên Hoa
Đài Tạng Mạn-đồ-la tướng trang nghiêm kia
thảy đều khác nhau, tức
từ trong Đại không luân tự môn đem tự môn A
khởi đại phong luân,
tiếp theo ở trên kia dùng tự môn Phạ khởi ra biển nước thơm.
Kế đến ở trên kia dùng tự môn A khởi đất kim cang và núi
lớn kim cang, ngoài ra như trong kinh Hoa
Nghiêm chép: Ở bách
Liên Hoa Tạng này, mỗi thế giới
Bồ-đề Mạn-đồ-la đều có các Bồ-tát kim cang…
trong mười thế giới lấy
làm quyến thuộc. Người tu Du-già này có thể
không rời khỏi tòa, đều
đến trong hội các Đức Phật như thế, cũng có thể
lần lượt cầu học hỏi
các Thiện tri thức.
Do đó nói
Bồ-tát Sơ địa hóa đầy trăm cõi Phật, không phải
chỉ khởi kiến mà thôi,
cũng có thể dùng trăm Liên Hoa Tạng này
chuyển thành thân mình, đến khi ở
Sơ địa mầm mống là hoa… mười tâm đầy đủ trong một minh môn nở ra mười giải thoát môn, thành ngàn thế
giới, đều là tùy theo
phần nhận trao quả bất tư nghì, đến Địa thứ mười
một, ở hư không trong
mây biển minh môn mỗi Địa đều thấy thế giới
trang nghiêm của Liên Hoa
Tạng tánh, tướng, hình loại xoay vần khác
nhau, dùng làm tự thân
tự tại vô ngại, đó gọi là quả bất tư nghì đầy đủ.

Tiếp theo có
hai bài kệ khuyến tín ấn thành cho nên nói là chân thật bậc nhất, các Đức Phật đã mở bày, mở bày trong đây tức là tri kiến của
Phật giống với nghóa trong
kinh Pháp Hoa. Nửa bài kệ tiếp theo
nói, nếu biết giáo pháp
này sẽ được các Tất-địa, là dẫn ra đạo lý các
Đức Phật đồng tin thế đế.

Nếu hành giả
chân ngôn hiểu rõ thứ lớp phương tiện trong
giáo pháp này, dùng tất
định tín đúng như lời dạy tu hành thì sẽ được thành tựu tất
cả Tất-địa. Nếu cho lời nói này không đúng thì các Đức
Phật trong ba đời mười
phương, có tội trái ngược với bản thể, dối gạt
chúng

sinh, một bài
kệ tiếp theo khuyến tín chân đế, nhưng Tất-đàm tự mẫu này, trẻ con cũng đều trì tụng, đến như
Hộ-ma cúng dường… tiên
Vi-đà ở đời cũng đều cùng làm, nhưng nay môn Chân ngôn này
sở dó thành
bí mật riêng, vì nghóa
chân thật đã gia trì.

Nếu chỉ miệng
tụng chân ngôn mà không suy nghó kia thì chỉ
có thể trở thành nghóa
lợi của thế gian, đâu được thành thể tánh kim cang, vì thế kệ nói:
Thanh chân thật trên hết tướng chân ngôn chân
ngôn, hành giả suy nghó
kỹ, được thành “cú” bất hoại. Thanh đây tức là
môn Chân ngôn, thể của
mật ngữ, giống như trong thanh A nghóa chân
thật bậc nhất, cái gọi là vốn bất sinh.

Trước hết nói chân ngôn, bản Phạm dùng nhiều thanh để gọi,
tức là chỉ chung tướng bách tự môn và tự luân
của thế đế. Kế là nói
tướng chân ngôn: Là tướng thật của chân ngôn này. Tức là tướng thật của chân ngôn này do
suy nghó đế, nên mỗi mỗi đều nhập đài
hoa sen. Cú là
chỗ dấu vết đã dứt.

Kinh chép: Bấy giờ,
Chấp kim cang Bí Mật Chủ bạch Đức Phật rằng: Ít có!
Thế-tôn! Đức Phật dạy đạo pháp tướng chân ngôn không
thể suy nghó bàn luận
giống như pháp Thanh văn, trong giải thoát không có văn tự.
Nhưng Duy-ma-cật không lìa văn tự nói tướng
giải thoát,
cho nên gọi là bất tư
nghì giải thoát, nay tự luân này cũng giống như
vậy, liền đem vô tướng
pháp thân làm các thứ chữ thanh, các thứ chữ
thanh, làm pháp thân vô tướng, do đó gọi là bất
khả tư nghì chân ngôn tướng.

Không cùng tất cả Thanh văn, Duyên giác, cũng không khắp vì tất cả
chúng sinh, kinh này là vật báu bí mật của
pháp vương, không
chỉ bày cho người thấp
kém một cách bừa bãi, như Đức Thích-ca Thế-tôn hơn bốn mươi mươi năm nhân
Xá-lợi-phất… ba phen hết lòng cầu
thỉnh, mới vì các vị ấy
nói lược nghóa Diệu Pháp Liên Hoa, nay theo bản
địa này, lại là chỗ
Diệu Pháp Liên Hoa vắng lặng bí mật sâu xa. Cho nên phẩm
Vô Lượng Thọ chép: Thường ở núi
Linh Thứu và các trụ xứ khác, cho đến tịnh độ ta không bị hủy hoại mà chúng
sanh thấy cháy hết
chính là ý của tông Du-già này. Lại, nhân
Bồ-tát Di-lặc ba phen ân cần cầu thỉnh mới nói cho
Bồ- tát nghe, nếu căn cứ
không đốn ngộ thì không vào tay của kia, cho nên không khắp vì tất cả
chúng sinh, cũng là lãnh ngộ trong bài kệ
trước, đến tu hành địa
mới trao quả bất tư nghì, lại nói hiểu rõ khuyên tin
hợp thành hai bài kệ. Do
đó nói: Nếu người tin đạo lý chân ngôn này, các pháp công đức đều
sẽ đầy đủ, nếu khi đầy đủ thì đó
sẽ là đầy đủ
các nguyện thù thắng.
Trên đã nói chi phần chân ngôn xong.
Chấp kim cang lại nương theo văn trên, thỉnh Phật nói tiếp thứ
lớp cần thiết để nhập
Mạn-đồ-la. Đức Thế-tôn nói kệ, trước đáp hai câu: Nhân thức ăn hương hoa… đến cùng các bình báu là tên chung chi
phần cúng dường, y theo các phẩm vật cúng dường trước nói về hoa
dâng cúng. Hễ đã dâng
cúng đều tùy theo tánh loại các tôn vị và phương
vị Mạn-đồ-la… mỗi mỗi
khéo phân biệt, phải khiến sắc, hương, vị, xúc, thích hợp vui vẻ tâm người, trong thủy lục không nói các hoa chỉ có thể dùng làm
chiết phục. Trong ba
màu trắng, vàng, đỏ, Như lai
thường dùng màu trắng, liên hoa quyến thuộc thường dùng màu vang, kim
cang quyến thuộc dùng màu đỏ.

Lại nữa, phải như phương
vị Mạn-đồ-la, đàn tròn dùng màu
trắng, đàn vuông dùng
màu vàng, đàn tam giác dùng màu đỏ.

Lại nữa, các Đức Phật dùng màu trắng, các
Bồ-tát dùng màu
vàng, các vị trời dùng
màu đỏ. Ngoài hoa, hương… cũng phải Y theo theo ý gần đây, gồm chọn lấy lời văn
sử dụng trong
Tô-tất-địa và
Cù-hê… không thể chép đầy đủ.

Bát-đầu-ma là hoa sen hồng, gồm các hoa sen xanh, đỏ,
trắng… nước mọc các
hoa đều có thể hiến cúng chung chư tôn. Long hoa
Bôn- na-già: Bôn-na-già
là hoa Long Thọ. Thế-tôn Di-lặc thành Phật
dưới cây này, Long hoa
là hoa mà loài rồng yêu chuộng. Tây phương có rất nhiều loại hoa ấy, như
hoa Tát-la,
hoa Mạt-lệ,
hoa Đắc-niết-la,
hoa Chiêm-bặt, hoa Vô ưu,
hoa Để-la-kiếm, hoa Bát-tra-la, hoa Sa-la
thọ, điều có ở Thiên
Trúc, phương này không thể biết đầy đủ.

Kinh chép: Các thứ các
thứ hoa tốt đẹp như thế, bản Phạm có
cả hoặc thanh, nghóa là
các thứ hoa như vậy đều có thể thông dụng, do
đó nêu lên để so sánh,
nhưng có thể phương khác có, phương kia
không, chỉ khiến lòng
người ưa thích, người thế gian cho là tốt lành thì đều
có thể cúng dường,
lượm nhóm lại xâu thành tràng nghóa là pha lẫn trang nghiêm, hoặc khâu, hoặc kết, do người tu hành tâm ân cần, thật
thà, thanh tịnh sẽ khiến
các tôn vị hoan hỷ hộ niệm.

Sau nói hương
xoa, hương chiên-đàn, thanh mộc,
uất-kim-đố-lộ, bà thảo,
hương mục túc ở phương Tây hơi khác mục túc hương ở
đây, đến các thứ hương
xoa tốt khác như: Trầm thủy, cam tùng, đinh
hương, quế tâm, đậu
khấu, hương phụ tử… ở phương Tây giống như trong
Tô- tất-địa, Cù-hê có nói rộng.
Lại nói trong các thứ hương xoa kia chớ dùng thân phần của
chúng sinh và khoáng sản
cùng vật trùng ăn… phải lấy hương tốt sạch,
dùng nước nghiền ra, nếu
cúng Phật thì phải dùng uất-kim hoặc trầm hương đen, mới,
tốt, đem hòa với long não.

Liên Hoa quyến
thuộc phải dùng bạch đàn.
Kim cang quyến thuộc cũng phải dùng bạch đàn, ngoài ra các tôn vị tùy ý mà dùng cho phù hợp, tùy theo chỗ hợp hương đều
đặt long não.

Kế là nói về đốt hương, phải dùng hương trầm thủy, hương
tùng, hương phạ lan, hương
long não. Hương bạch đàn ở phương Tây gọi
là Ma-la-dũ, đó là tên
núi, chính trong luận Trí Độ đã nói trừ
Ma-lê-sơn, lại không ngoài chiên-đàn.

Bạch Giao hương
là Sa-la Thọ, Thất-lợi-phạ-tắc-la hương,
giống như huân lục hương
ở phương này, thất-lợi nghóa là có đức tốt lành,
ý nói hương này cho đến
thiên thần thảy đều ưa thích, do đó lấy làm tên,
và các loại hương xông khác mùi thơm ngào ngạt,
người đời khen
ngợi, cũng như trên đã nói.

Cù-hê chép: Đốt hương hòa bạch đàn và trầm thủy với nhau,
cúng dường Phật, nước
thơm của cây ấy, cúng dường loại hoa sen, hắc
trầm và an-tất cúng
dường loại kim cang, hoặc nương vào phương pháp
kia làm hương, hòa hợp
rộng khắp để dâng cúng các tôn vị, phải nên
theo pháp dạy ấy, nghóa
là dùng chân ngôn mật ấn gia trì trừ dơ… như trong cúng dường thứ lớp nói.
Ngoài ra, hương xoa và hoa… lệ theo
đây có thể biết.

Kế là nói y vào giáo pháp dâng cúng các thức ăn như trong
kinh đại bản, các thức
ăn cúng dường… đều có cách nấu, đến ý sâu kín, mỗi mỗi tương ưng với pháp môn, pháp này không đủ, chỉ nương vào
Tô- tất-địa… đúng như
pháp làm kết hộ gia trì thì gọi là y giáo. Cháo sữa,
ở phương Tây cháo có
nhiều thứ, hoặc dùng nước mè đen, hoặc dùng các thứ đậu và các vị thuốc, như các văn thập tụng dược pháp… có nói
rộng, nhưng cháo sữa là
trên hết. Khi dâng cúng thức ăn này, lại phải
thêm bơ, đường cát…
khiến đầy đủ cả màu sắc lẫn mùi vị để cúng dường.
Lại ở phương Tây cơm có nhiều thứ cũng cho cơm
sữa là trên
hết, khi dâng cúng cơm
này phải kết hơp các vị đường, muối, gừng, lại
phải cúng canh, nương vào
phương pháp làm thức ăn ở phương kia, hoặc
tùy theo phong tục từng nước cần dùng.

Hoan hỷ hoàn, phải dùng bơ chiên các thứ bánh, trộn lẫn các vị
và ba thứ tân dược…
khiến các thứ trang nghiêm.

Mạn-đồ-ca là bánh tráng ở
phương này, bánh lá kia là
phương pháp làm bánh ở
Thiên Trúc, dùng các vị đường mật hòa với bột,
dùng dầu chiên rất là ngon đẹp.

Bánh đường cát: đường cát này gọi là Kiển-đồ, hình dáng như
ở ích châu sinh ra, màu
sắc rất trắng đẹp, đụng tới liền vỡ, hòa với
nước thì tan, trước
dùng bột làm bánh, thường để cho thấm, rồi sau mới ăn.

Tinh Diệu: Nghóa là cốt phải khiến cho
trắng sạch, làm cho
sắc hương
đầy đủ. Bố-lợi-ca, Hán dịch là
Trước Lam Bỉnh, dùng các vị trên hòa hợp để noi theo mà làm. Bánh lỗ hỏng có hai loại, hoặc đâm
thành lỗ hỗng, hoặc dạng
như sợi tơ nhiều lớp lộn xộn hổng ở giữa, để thêm các vị.

Mạt-đồ-thất-la Bỉnh cũng theo trước mà làm, dùng
đường mật phết lên.

Tỉ-nặc-ca bỉnh, bắt đầu dùng bột nói trên mà làm, lấy dầu
sống mà chiên hình dáng như bọt nổi trên nước rất đáng yêu, vô ưu là
quyện duyên sa đường
kỉnh, Bà-bát-tra thực là các món ăn như thế, cũng
nói tùy theo phương hướng,
quốc gia có vị ngon và quả quý tốt gì thì tùy ý dâng cúng.
Đường
trắng, đường phèn, đường cát, mật tươi lại đều để
riêng. Các thứ nước
uống: Ở phương Tây, cách thức chế nước rất nhiều, đều dùng xen thuốc thơm mà lành bệnh và các nước uống phi thời như nho… trong
Tỳ-ni đã nói, thức ăn và
sữa kia cũng dùng
Tất-bát hoặc
Long Não… như phương pháp
y minh thực mà làm, nói chung ở phương
Tây làm thức ăn, nước
uống thứ tự trước sau, đa số nương vào phương
pháp làm thuốc, có kỹ
thuật dưỡng tánh, giữ thân, thường hết hoạn chết yểu, hễ là chỗ để thức ăn thì phải xoa hương thơm cùng khắp, để thức
ăn trong viện, trải khắp lá
sen hoặc lá chuối v.v… cho cùng khắp,
không nên dùng lụa trắng
mới sạch hoặc vải sạch, nên rưới nước sạch và
thoa hương thơm, khi bày
thức ăn thì phải thêm nhiều các tôn vị thượng thủ, trong thai tạng thì
Phật Tỳ-lô-giá-na, viện thứ hai là Quán Âm kim cương chủ viện kế là bốn vị Bồ tát như Văn thù v.v… ngoại viện là
Phật Thích ca-Mâu ni và các bản tôn được thờ v.v… Nếu các chỗ còn
lại phải đặt một phần
thì các tôn vị thượng thủ nên chia làm hai, hoặc các chỗ còn lại đặt hai phần thì các tôn vị thượng thủ đặt ba phần.
Cù-hê chép: Vị đứng
đầu mạn-đồ-la nên thêm số gấp bội, dù có thứ lớp khác nhau này nhưng trên từ chư Phật dưới đến quỷ thần thế gian đều
nên cúng dường với
tâm bình đẳng, mục đích là làm cho dồi dào đồng
đều, v.v… cho đến không
làm chỉ nên Cúng dường bộ chủ hoặc đặt thức
ăn trong viện, vận dụng tâm cúng dường tất cả các tôn vị, dâng cúng
hương hoa… lệ theo đây có thể biết.
Tiếp theo nói về dâng cúng đèn, dầu thơm có rất
nhiều loại, đó là

chiêm-bặc du
hương (dầu thơm chiêm-bặc), dầu thơm hoa
Tô-ma-na… về phương pháp làm dầu thơm phải dùng hoa tươi, xâu như cách
xâu tràng hoa, treo dưới
ánh nắng mặt trời, dùng đồ đựng dầu hứng, dùng vật lấy dầu tưới trên hoa, khiến hoa rơi trở lại trong dầu, lại lấy
dầu mà tưới. Như thế vòng quanh rồi trở lại từ đầu, từ ngày ra cho đến ngày
vào mới thôi,
sáng ngày
sau lại lấy hoa mới mà làm như trước, khiến
hơi thơm dầu này, và hơi
thơm hoa này đều nhau, sau đó mới thôi.
Các đồ dùng để dâng cúng thức ăn và đèn dầu… dùng các thứ
báu là trên hết, nếu
không thể sắm đồ dùng bằng đồng, bạc… thậm chí đồ dùng bằng ngói mới
sạch cũng làm được việc, phương Tây thêu cờ
lọng, nếu có tiền của
và sức lực, phải đối với mỗi tôn vị, đều lập môn
riêng, cũng dùng các thứ báu là hơn hết, nếu không thể
sắm được thì dùng
lụa màu đỏ để thêu
vẽ, khi vẽ phải dùng vật sạch, không được dùng
keo… Nếu không thể làm
nhiều thì cho đến bốn phương mỗi phương đều
đặt một cái lọng, ở
cửa treo chuông lắc… đều tùy sức mà chia làm các
thứ trang nghiêm, đều y
theo tướng chỉ bày trong phẩm Nhập Bí Mật Mạn- đồ-la.







<卷>QUYỂN 8</卷>



<詞>Phẩm 2: NHẬP MẠN-ĐỒ-LA CỤ DUYÊN (Phần còn lại)</詞>

Kinh chép: Hoặc dùng
tâm cúng dường tất cả mọi người đều làm như Đức
Thế-tôn đã dạy: Trong các thứ cúng dường tâm là cao cả, ở trước mỗi vật
cúng dường, đều phải vận dụng cùng khắp pháp giới, trì chân ngôn bí mật ấn, như trong
“cúng dường thứ lớp” có nói rộng. Hoặc xem Đại
Bảo Thọ vương trùm khắp tất cả thế giới, như tướng
Hoa Nghiêm Bồ-đề thọ vương đầy đủ
trang nghiêm, tùy theo mỗi vị cần
thọ dụng đều đầy đủ,
đều ở trong đó phát sinh ra không có cùng tận,
khắp đến trước tất cả
hiền Thánh, cúng dường rộng khắp và cứu giúp tất
cả chúng sinh, vận dụng tâm như vậy rồi, phải dùng hư không tạng
chuyển minh phi gia trì, tự
nhiên tùy ý thành tựu.
Kế là nói cách làm bình cát tường, phải dùng các thứ
báu như; vàng, bạc… thậm chí người không có thì nên dùng đồ
sứ hoặc ngói
sạch để làm, khiến hết
sức tròn đầy
ngay thẳng, lại không bị rỉ nước ra ngoài, như trong Tỳ-ni tìm cách xem lọc nước
sạch đựng đầy trong đó,
bên trong năm thứ báu,
năm thứ hạt và năm thứ thuốc, trong Cù-hê có
nói, nhưng ở đây xét
năm thứ thuốc xuất xứ ở ngũ thiên, Trung quốc có
hay không? Có thể khắp
có được như thế. Trước đã nói bột hương xoa
hòa với nước,
sắm cả long não,
ngưu hoàng, ở miệng bình cầm lấy hoa báu, hoặc tùy theo phương hướng cõi nước. Chỉ có các hoa quý, lấy hoa,
quả, cành, lá, tốt đẹp
đầy đủ kia, xen kẽ nhau rải ra, cho thật trang
nghiêm, lấy lụa màu buộc
ở cổ và buộc ở tràng hoa, lấy các hương mà phết
lên, phương tiện kết
lại, giữ gìn cho sạch, cũng như trong “cúng dường thứ đệ” có nói.

Trong thai tạng phải đặt năm cái bình, ở giữa đại nhật bình
đầu tiên đặt trên đài
hoa, các bình khác đặt ở ngoài hoa hoặc trong nhị.
Hễ khi cúng thức ăn thai tạng thì bốn Đức Phật và bốn vị
Bồ-tát đều tùy theo chỗ ngồi chính trong đài hoa, dâng cúng
Tỳ-lô-giá-na đặt trước đài hoa.
Nếu người có khả năng thì ở mỗi một tôn vị đều đặt một bình. Nếu
không thể như
vậy thì đặt theo hướng trong ngoài ở chỗ chư tôn thượng thủ , ở bốn cửa đều đặt một bình, bốn góc mỗi góc đặt một bình,
cửa thông ra ngoài có một bình riêng.

Dùng Hàng tam thế chân ngôn gia trì, khi ra vào thì rưới vào
thân tự hộ và khi gọi
đệ tử vào cũng dùng để rưới. Chủ Hộ-ma lại đặt
riêng một bình. Tóm tắt
sơ lược có thể hơn trăm bình.

Kinh chép: Sáu bình ấy
là số hạn rất ít, phải ở trong bốn phương của thai tạng đều đặt một bình, ngoài cửa đặt một bình chắc chắn
không được thiếu.
Nếu dùng mười tám bình ấy, trong thai đặt một bình ở viện
thứ hai, chỗ Đại Cần
Dõng đứng đầu loại Liên Hoa Kim Cang, đến cửa đại khái bốn bình bốn vị Bồ-tát ở viện thứ hai, đó là
Văn-thù… đều
đặt một bình, bốn cửa bốn góc
ngoài viện, và ngoài cửa người,
sử
dụng thích hợp, đủ để dùng cho người muốn thọ quán đảnh, nếu đông thì mỗi vị đều tùy theo
số người khiến làm một bình, không
được thiếu;
giống như hương, nước, bình, các bình đựng át-già cũng giống như vậy,
thường dùng vàng, bạc, lưu ly… làm đế.

Cho đến vỏ ốc, đồng luyện, gỗ, đá, hoặc dùng cây, lá, ngói mới, đựng các nước hoa, đặt các hoa quý, như chỗ trước đã đặt bình cũng
mỗi chỗ đặt một bình.
Lại phải ở chỗ chư tôn đều dâng cúng
y sạch, như trước đã
nói. Chư tôn thượng thủ
cũng y theo pháp dâng cúng thức ăn thêm gấp bội xong. Cho nên nói tất cả dâng cúng đều gồm cả y phục.
Nếu người không thể mua sắm
thì chỉ đặt ở chỗ chư tôn thượng thủ, hoặc dùng cái rương nhỏ tùy theo kia đặt ở giữa thai tạng
trong viện. Vận dụng
tâm cúng dường tất cả
các tôn vị, hễ trong thai tạng dâng cúng đầy đủ
phải đặt ngoài thai tạng
một lớp trong không giới.

Nếu dâng cúng chư tôn vô danh phải đặt ba lớp giữa đường
phân giới. Lại khi cúng
dường, trước phải dâng cúng nước át-già, tiếp
theo dâng hương xoa, kế là
dâng hoa, hương đốt, đồ ăn uống, sau dâng
cúng đèn. Văn kinh trước
sau không thứ lớp. Lại nữa,
nếu giải thích theo thâm bí thì hương xoa nghóa là
tịnh, như hương xoa ở thế
gian có thể sinh sự dơ bẩn, dứt trừ nóng bức.
Nay hành giả dùng nước
át-già giống như hư không rửa sạch một trăm
sáu mươi thứ dơ bẩn
nói lời vô ích trong tâm Bồ-đề, do trụ giới vô
vi xông ướp, nhiệt não
sinh tử trừ diệt, được tánh trong mát, do đó nói hương bột, có chỗ nói hoa là từ nghóa từ bi
sinh ra, tức là hạt giống tâm tịnh này ở trong Đại bi thai tạng, nở đầy muôn hạnh trang nghiêm cây
Bồ-đề Phật, do đó nói
là hoa. Hương đốt là nghóa khắp đến pháp giới như khi thọ vương nở rộ, hương thơm ngược gió, thuận gió tự nhiên tỏa
khắp, hương
Bồ-đề cũng giống như vậy, tùy theo mỗi công đức mà làm lửa tuệ đốt cháy, gió giải thoát thổi lên theo năng lực bi nguyện, tự tại
xoay vần huân xông khắp
tất cả, vì thế nói là hương đốt. Ẩm thực là vị
cam lồ vô thượng không
sinh, không tử. Nếu khi ăn uống vị này thì quả
đức thành thục không
còn gì hơn, tức gọi là nhập chứng, do đó nói là
thực. Cái gọi là đăng:
Nghóa là ánh sáng Như lai phá tan sự tăm tối, khi
nói về quả đức thì
tâm chướng đều tiêu diệt, chuyển vô tận tuệ
chiếu khắp chúng sinh, do đó gọi là đăng.
Nếu nói theo chiều dọc thì trong mỗi địa đều đầy đủ năm nghóa như vậy.
Nếu nói theo chiều ngang thì trong mỗi môn đều đầy đủ năm nghóa như vậy,
chẳng hạn như văn trên nói về các thức ăn, nếu hợp khẩu thì
giống nhau, nhưng tùy theo bàn tay
người khéo điều chế
thức ăn mà có các vị ngon khác nhau.

Ngoài ra, hương hoa… phải biết
so với đây mà hiểu. Nếu hành
giả khéo dùng năm tự
môn, làm vũ khí kim cang khắp ứng với chúng
sinh, ví như hòa năm
vị ngọt, chua, đắng, cay, mặn, bày năm
màu (xanh, đỏ, vàng, trắng, đen), vận năm
âm (cung, thương, dốc, chủy, vũ) chế năm thứ thuốc, tuy tánh chia không ngoài năm thứ nhưng ngàn biến muôn hóa khéo chuyển khác nhau, phải biết người đó
sẽ hiểu
nghóa Tam-muội đồ hương,
cũng hiểu nghóa Tam-muội hoa, Tam-muội
thiêu hương, Tam-muội ẩm
thực đăng minh, cũng hiểu nghóa năm thứ Đà-la- ni này. Đem đầy đủ các pháp môn như vậy cúng dường tâm
vương Như lai, có thể khiến chư tôn hoan hỷ, chỗ mong cầu chắc chắn đạt được. Nếu đem ý thú này quán trở lại hương hoa… ở thế đế, tự nhiên biết tánh phần
sắc hương kia đều nên
sự dụng, vô lượng phương tiện tiếp
xúc chúng sinh mà sinh ra.

Kinh chép: Tu cúng dường
như thế, sau dẫn người đáng độ, dưới đây nói chính khi tác pháp, gia trì thì chi phần giáo thọ và chi
phần Hộ- ma, y theo gia trì giáo thọ, hễ trả lời ba câu hỏi của kim cang thủ. Đó
là Vì sao dắt dẫn đệ
tử? Vì sao dạy quán đảnh? Vì sao cúng dường thầy?

Hỏi ba câu này xong rồi, mới hỏi chỗ Hộ-ma. Nay ở đây trả lời, trước nói dẫn dắt đệ tử xong, liền nói Hộ-ma, chỗ vừa trả lời còn lại
hai câu, nhưng trong Hộ-ma
chung cho tất cả các pháp sự, không chỉ gia trì đệ tử mà thôi. Cho nên làm riêng một loại chi phần, ở trong quyển trước đã nói đêm thứ bảy chính là thời tác pháp vẽ đồ
tướng Mạn-đồ-la, trong
đó nói
riêng về chi phần quan trọng, đó là do thế văn bị đứt quãng.

Nay lại nương
vào văn trước lần lượt nói ra, A-xà-lê đã vẽ
Mạn- đồ-la xong, quán
sát khắp cả biết đã đầy đủ, mới ra ngoài đúng
như pháp sái tịnh, như
trước đã vận dụng tâm lạy khắp tất cả Như lai,
sám hối quy y tự thanh
tịnh ba nghiệp, sau đó y pháp cúng dường, kết
Tam- muội-da minh… để hộ thân kia, các vật cúng dường kia, cũng dùng
chân ngôn bất động khử
dơ, trừ sạch cho thanh tịnh. Đúng như pháp mà
sắp sẵn trước, lại
phải mặc y phục kim cang… khiến mỗi thứ đều đúng như pháp.

A-xà-lê nói: Khi làm thân
Như lai, thì mặc áo
Như lai, khi
làm thân kim cang thì mặc
áo kim cang, phải thay đổi mà dùng. Lại y
theo Tô-tất-địa… Lấy các tướng ánh
sáng ở nhục kế Như lai để tự
trang nghiêm thân thật
tốt, hoặc có thể dùng chung, hoặc thành tựu các
việc chân ngôn mà làm.

Làm như thế xong, sau đó đến ngôi vị Mạn-đồ-la, tùy chỗ đáng
ngồi mà ngồi, trụ trong Du-già. Trước dùng tự môn
La khắp làm thanh tịnh tâm kia, sau lại
làm thanh tịnh đất đạo tràng, đều trừ các tai hoạn giống như hư không.
Sau đó dùng tự môn A khởi đại
phong luân, ở
trên phong luân dùng tự
môn phạ khởi hương thủy hải, liền dùng tự môn
A khởi kim cang địa và
núi chúa Diệu Cao, phải biết Mạn-đồ-la này, tức là ở trên, như phương tiện trong
Cúng Dường Thứ lớp, quán các
thứ trang nghiêm, dùng hư không tạng giữ gìn, tiếp đến trên mỗi ngôi vị
chư tôn trong Mạn-đồ-la,
đều quán hạt giống chữ gốc, từ các chữ này
đều chuyển thành thân bản tôn.

Nếu A-xà-lê kia, quán đạo chưa thông sợ kéo dài thời tiết, chỉ
ở trong thai tạng trên
đài hoa sen mà quán tự môn A. tự môn phát ra
vô lượng ánh sáng
chiếu khắp các chỗ ngồi chư tôn, bấy giờ, chư tôn
liền hiện ra, lúc ấy dùng phương tiện chuyển quán chư tôn như thế cùng
thân ta không hai, không
khác, tức là chư tôn liền ở trong thân.

A-xà-lê nói: Nếu hành giả chưa
trụ Du-già, làm
sao có thể tạo thành đàn pháp. Như thế cho đến khi mới kiến lập đã quán ở trong
thân, sau đó mới vẽ
bản đồ. Nếu A-xà-lê tu hành sâu xa thì giống với
chúng Thánh ở Đại bi
thai tạng, cùng chứng biết đó là tâm ta, cùng mười câu duyên
sanh kia rốt ráo không thật có. Quán bản tôn rồi,
sau lại vận dụng tâm làm các thừa báu, dùng chân ngôn ấn bất động gia trì, đón rước
các Thánh và làm sạch
đường đi, sau đó mời thỉnh.
Cù-hê chép:
Phải mỗi mỗi dùng bản chân ngôn phụng thỉnh
hoặc dùng chân ngôn chủ
Mạn-đồ-la đều thỉnh các tôn vị, hoặc nương vào

bản giáo đã
nói, phải theo ý rộng, lược, gồm dùng ấn triệu
thỉnh chân ngôn.

Lại tông kinh này tức ở bản tòa thọ thỉnh, lại vì bất lai tướng
mà đến đạo tràng này,
không giống như trong phương tiện thô sơ có
tướng kia đây, đại
chúng nhóm họp xong, nên dùng bất động minh để dứt
trừ các chướng, liền
chỉ bày ba thứ Tam-muội-da để gia trì, lại phải dâng nước át-già và trải tòa ngồi, mà nói rằng.
Lành thay, Đức
Thế-tôn! Lành thay, Đức
Thế-tôn! Vì năng lực bản nguyện mà đến, vì thương
xót gia trì, nhân sự cầu
thỉnh và cúng dường tinh diệu này, vì đại từ bi
xin rủ lòng thương xót mà nạp thọ.

Bấy giờ, A-xà-lê muốn làm việc kim cang, lại dùng dao tuệ
vô động tự cắt đứt
chướng của thân, chuyển làm kim cang Tát-đỏa hàng phục nghiệp ma, vẫn dùng năng lực trí tuệ kiết giới
các phương, lại
bốn đại hộ, mỗi vị hộ
mỗi phương, lại trì vô kham nhẫn đại hộ đều hộ
khắp, A-xà-lê nói: Hễ
tạo Mạn-đồ-la thì từ trước đến nay đều dùng bất
động tôn, hoặc đem hàng
tam Thế-tôn che chở đất đó. Trong đó mỗi khi
trì tụng, liền như pháp
kiết giới xong trở lại giải, đến đêm tác pháp lại cắt trong dây kim cang kiết giới đầy đủ. Chỗ đàn
Hộ-ma quán đảnh
kia, phải ở ngoài
Mạn-đồ-la, lại dùng dây giăng chung quanh, khiến cùng thông với nội giới và đặt cửa ra vào, ở ngoài giới
Mạn-đồ-la khắp
dùng dây kim cang vây bọc
chung quanh đến khi Hộ-ma cúng dường,
cũng phải vận tâm ở
cửa thông chỗ được kim cang lên, khiến chư tôn qua
lại thông suốt, lại khi
kiết giới chỉ nên ở bản tòa như thường mà tác
pháp. Nếu muốn đi quanh một vòng để kiết giới
chung quanh cũng
đều thành tựu. Nếu kiết giới rồi bỗng nhiên vọng niệm, giới bị phá hoặc các việc ma khởi liền phải nhớ nghó Từ vô kham nhẫn đại hộ, nếu
muốn cho bất cứ lúc nào
cũng không chướng ngại giới chung quanh giới
kia và vật cúng dường…
đều trước cần đại hộ giữ gìn, sau khi khởi chướng

lại phải dùng lại.
Kế đến phải làm lễ dâng
nước át-già, dùng năng lực đại bi
rảy khắp các vật cúng
dường, toàn dùng pháp giới tâm bất tư nghì. Nếu
khi dâng cúng hương hoa thì
phải trụ ở chân ngôn hương xoa mà giữ.
Khi theo thứ lớp cúng
dường, lại mỗi mỗi dùng thêm chân ngôn của tôn vị kia,
hoặc chung,
hoặc riêng, hoặc để tự giữ gìn, ngoài kia ra, các
vật cúng dường đều lệ theo đây.

Lại phải tác
pháp tâm cúng dường, giữ gìn hư không tạng minh, cho đến kim cang
A-lợ-sa ngâm đọc, khen ngợi,
sau lại ra ngoài
bố thí cho quỷ thần ở
chỗ hoang vắng. Căn cứ theo đồ tượng, ở ngoài cửa
Đông bố thí
cho Tỳ-na-dã-ca, ngoài cửa nam bố thí cho
Chi-nghiệt- phiếu-hà, đó
là loại ma quỷ nương tựa người, ngoài cửa Tây bố thí
cho Nghiệt-la, đó là loài
làm tật bệnh và dịch lệ.
Ở ngoài cửa Bắc bố thí
cho Đồ-cát-nhó, ở cửa hai bên, mỗi cửa đều đặt bốn vị.
Nhưng Cù-hê chép: Đều là
La-sát
Tỳ-xá-giá bộ-đa, các loại ăn uống máu thịt, các loài phi nhân, hoặc ở đất, hoặc ở
rừng cây, cũng đem tâm
nhớ nghó đến, mỗi mỗi đều tùy theo nơi ở gốc mời nhóm họp mà bố thí, tất cả thức ăn cúng
dường Mạn-đồ-la, thảy
đều lấy hòa hợp một
chỗ, cùng với các hương hoa… cũng đều trích ra
phần ấy, cùng để một
chỗ, A-xà-lê phải khởi tâm đại bi pháp thí không
hạn lượng, ở trong
Du-già, quán làm các vật thọ dụng, cũng dùng hư không tạng chuyển minh gia trì, dùng để thí khắp, các quỷ thần thọ thức
ăn này, không làm chướng
ngại Mạn-đồ-la. Phải bất đầu từ phương
Đông, sau đến phương Nam,
Tây, Bắc, như thế một vòng đã xong, lại bố thí ở phương Đông bắc, kế đến phương Đông nam, phương
Tây nam, phương Tây bắc lại xong một vòng.

Lại đến phía
Đông của đàn bố thí cho quỷ thần ở phương trên ăn, lại đến phía Tây của đàn bố thí cho quỷ thần của phương dưới ăn.
Tất cả gồm ba lần cho thức
ăn, đối với các pháp sự thì pháp này rất khó,
phải tự hiện các loại
hình tướng rất đáng sợ, hoặc nghe tiếng lớn sấm động, Dã can rống… các tướng kỳ lạ như thế,
A-xà-lê phải tự khéo an tâm,
lại khi muốn bố thí,
trước lại giữ gìn thân kia khiến tất cả đúng như
pháp, nếu kia ăn hết xin
thêm, lại phải bố thí cho đầy đủ, làm cho chúng
vui mừng. Nếu tài vật ít
thì chỉ theo vật mình đã có mà thôi.
Hễ trong đàn vật dâng cúng cũng phải đem tâm bình đẳng, không được có chỗ
thiếu thốn.
Cù-hê chép: Nếu khi hành thực, lầm lỡ thiếu
ít, liền phải bù vào
vẫn xin hoan hỷ, làm loại thức ăn gì, nếu không
khắp cả, nên lấy vật
khác thế vào số đó. Bố thí thức ăn các phương đã xong, rửa tay
sái tịnh, ở trước cửa đốt hương
cúng dường, kế đến vào
bên trong dâng cúng nước
át-già, đốt hương, vận tâm dâng cúng y phục để làm
sấn thí,
sau đó ở tòa
Du-già dùng ngũ luân tự giữ thân, dầu đặt
bách quang biến chiếu
vương, dùng vô cấu nhãn quán tưởng, đài hoa tự
tâm, tự vốn bất sinh
mới thực hành phổ môn trì tụng.

Trước hết ở trong trăng tâm Tỳ-lô-giá-na sáng hiện chân
ngôn, sau đó tụng trì và chỉ bày mật ấn, khắp quanh trong thai tạng rồi,
lại đến chư tôn ở viện thứ hai, cho đến cuối cùng xong,
hoặc quán mỗi mỗi hiện ra trước mà thực hành trì tụng, hoặc tự thân làm bản tôn kia,
ở trong tâm trăng ấy, hiện chữ chân ngôn để trì tụng, cho đến nhanh chóng làm
thân
Mạn-đồ-la, tùy theo hành giả quán sát và sức
mạnh của tâm. Nếu không thể như vậy thì phải nhất
tâm tụng bộ chủ chân ngôn trăm
biến. Ngoài ra chư tôn thượng thủ mỗi vị đều tụng bảy biến và bắt ấn kia,
đầy đủ như trong cúng
dường thứ lớp có nói. Ngôi vị quán đảnh của
Pháp vương tử,
sinh trong dòng họ
Như lai, khi làm việc hay nghỉ ngơi
đều không quên các Đức
Phật. Nay trong kinh này, thường muốn nói tất
cả chân ngôn, liền nói
khắp quy mạng tất cả các Đức Phật chính là ý
này. Nói tịnh Phật: Trong pháp Thanh văn, A-la-hán cũng
gọi là Phật,
các Đại
thừa khác chưa rõ nghóa kinh, cũng có nghóa thành
Phật nhưng chưa được gọi là
già tinh. Nay chính nói bản tâm là thường Phật, đem chữ tịnh phân biệt, bản Phạm dịch đúng là
Phật gia, phải nói là
Phật bộ, là nghóa dòng họ, bộ loại.

Khi A-xà-lê quán
sát thân đệ tử làm ngũ luân, dùng ngũ tự
giữ gìn, gồm trong đài
hoa tâm, chữ A… khiến cho đồng thể với đại
Nhật, dùng ấn nhập
Phật Tam-muội-da ấn trên đỉnh kia,
sau dùng ấn pháp giới
sinh ấn ở tâm, lại bắt ấn xoay bánh xe pháp đè trên lỗ rốn, mỗi
mỗi đều tụng chân ngôn
kia ba biến, tiếp theo chuyển tự môn A trong tâm kia thành tự môn phạ, kết ấn Kim cang
Tát-đỏa ấn các chi phần, có
chỗ nói là năm chỗ, sở
dó như vậy vì muốn thành sự nghiệp kim cang ấy. Bấy giờ,
A-xà-lê cũng phải dùng thêm Tam-muội-da… mà tự giữ gìn,
sau lấy bạch điệp
mới sạch, hoặc các lụa màu, trước dùng chân ngôn bất động đúng như pháp tác tịnh,
sau dùng bản bộ chân
ngôn vương, chuyển thêm
ba phen, như làm Mạn-đồ-la Đại Nhật, liền được chân
ngôn Tỳ-lô-giá-na,
Liên Hoa Thủ, Kim Cang Thủ, cũng phải
Y theo mà nói, dùng tơ lụa
sạch này, che khắp mặt đệ tử, phải khởi tâm
từ bi hộ niệm, nói bên
tai, khiến cho kia biết Tam-muội-da giới, chớ cho người chưa nhập đàn
nghe tiếng. Một bài kệ này ngay ở trong
phẩm Chuyển Tự Luân
Mạn-đồ-la Hạnh có nói.

Lại quán trên đỉnh kia có một chữ La, trên chữ đặt một chấm,
vì thế nói dùng đại
không điểm để trang nghiêm (đây là chữ Lãm).
Chữ này bốn bên có ánh
sáng khắp giống như tràng hoa liền nhau,
không xen hở, trong tự lại khắp phát ra ánh
sáng trắng, giống như
ánh trăng rằm. Đem pháp giới tâm thanh tịnh này để gia trì, có thể trừ các
chướng trong ngoài.
Kế là dẫn đưa đến cửa thứ nhất, chỗ hai vị
Long vương là
Tốn-na- ưu-ba và Tốn-na
trông giữ, ở chỗ ngay cửa chính không được tiến lùi, trước
sư nên vì kia kết
làm Tam-muội-da, ấn tụng ba biến chân
ngôn kia, đặt hoa trên
ấn, bảo đệ tử khởi tâm chí thành hướng về đạo tràng

mà rải, tùy
theo hoa đến chỗ nào, phải biết tức là người tu hành ngày xưa nhân duyên pháp môn
Thiện tri thức, nhân nương vào pháp
môn phương tiện này mà
tiến đến tu hành.

Cù-hê chép: Khi sắp vào đàn,
A-xà-lê nên nói rằng, ta tên… đúng như pháp làm
Mạn-đồ-la này, muốn đệ tử vào, tùy theo chủng
tánh, phước đức của
người ấy cho đến thành tựu được pháp thí nào, chỉ xin ở trong
Mạn-đồ-la này hiện ra tướng kia. Đã rải hoa rồi,
sau phải mở
mặt cho nhìn thấy đạo
tràng, khởi tâm hoan hỷ mà bảo rằng, ông này
quán sát
Mạn-đồ-la mầu nhiệm này,
sinh tâm kính tin
sâu xa, ông đã
sinh nhà các Đức Phật, chư minh tôn… đồng cùng che chở, tất cả tốt lành cho đến
Tất-địa đều hiện ra trước. Thế nên phải giữ vững
Tam-muội-da giới, đối
với giáo pháp chân ngôn, phải siêng năng tu tập,
sau đó
bảo đệ tử đem hoa
hương… khắp cúng dường các Thánh Mạn-đồ-la, ngay tại đạo tràng trao cho bản chân ngôn ấn, bảo ngồi một chỗ mà tụng, tiếp đến đưa người khác vào.
Hễ là A-xà-lê, phải quán
sát hoa đến chỗ
nào, phân biệt tánh loại
của kia, như rơi trên đầu Đức Phật thành tựu
Phật đảnh, đến tướng
sợi lông trắng… rơi trên mặt Đức Phật thì thành thành tựu
Phật nhãn, ở trong phần thân phải biết thành thành tựu các tâm.
Nếu rơi vào phần dưới
thì thành tựu các sứ giả…
Lại tùy theo
phần thượng, trung, hạ,
Liên Hoa Kim cang cũng giống như vậy, các tôn vị khác chỉ biết
tướng thượng, trung, hạ.
Nếu hoa rơi cách xa tôn vị kia thì lâu xa nữa mới thành tựu, nếu rơi trong viện cúng dường tùy thuộc vào tôn vị nào mà trao chân ngôn kia.
Nếu rơi vào giữa hai tôn vị
phải biết xa, gần kia. Nếu trước rơi vào nội viện
thì dời ra ngoại viện. Người kia không có tín tâm,
nếu gắng gượng trì tụng thì được thành thành tựu thấp, rơi vào các đường ranh giới và các
đường đi trong viện,
người kia không có tâm quyết nên không được thành tựu. Nếu kia muốn ném lại thì nên làm
Hộ-ma cho họ,
sau đó mới
ném, ngoài ra như kia đã nói.
Kế là phải làm
Hộ-ma tịch nhiên cho các đệ tử , đó là
pháp phiến- để-ca, cũng có thể dịcn là
Tức tai. Sau đây là một thứ chi phần, nay được Như lai trả lời, căn cứ vào thứ lớp của việc làm. Nói gia trì dạy
trao chi phần thì ở trong
đây nói Hộ-ma, hoặc có thể cho pháp quán
đảnh… hiệp lại một
thứ chi phần mà thôi.

Kinh chép: Làm Hộ-ma
tịch nhiên, Hộ-ma nương pháp trụ, trên nói
Hộ-ma nghóa là phải làm pháp
Hộ-ma này, vì thế nói lập lại.
Trong đây dùng pháp
Du-già gia trì tự thân, cho đến kính thỉnh kiết
giới… đều nương vào
phương tiện tụng niệm, do đó nói phải nương vào pháp
mà an trụ,
bắt đầu từ trong Thai tạng đến bên ngoài của viện thứ hai, ở
trong Mạn-đồ-la, khởi tâm không lo lắng, nghi ngờ. Mật ngữ
ở văn trên, lấy quyến thuộc của Đức
Thích-ca viện làm thứ hai, ngoài đàn lớn khiến cùng trong thai tạng tương đương A-xà-lê ở ngoài kia, mặt
hướng về Mạn-đồ-la,
trong hai vị ở đây mà đặt hỏa đàn. Văn tiếng
Phạm có làm mật ngữ rằng:
A-xà-lê trong
Mạn-đồ-la làm đàn Hộ-ma, nếu không theo thầy lãnh thọ thì thường mất ý chỉ, hoặc ở trong
Mạn-đồ-la viện mà tạo tác.
Nay dùng đàn quán đảnh, lại phải hướng vào chính trong thai
tạng, có thể dời đàn
này khiến hơi gần phương Nam, cho đến góc Tây
nam, đều là ba vị nhìn
nhau, đối với lý không có lỗi, không có tâm nghi
ngờ lo lắng, tức là ý
Tức tai. Phải làm một đường viền không lộn xộn,
nếu hành giả trụ trong
tự môn Xa mà quán các pháp thường vắng lặng,
cầu hết nghi hối, trừ sạch cái chướng chính là ý
gốc của Hộ-ma tịch nhiên.

Làm pháp Mạn-đồ-la lấy từ thân một khuỷu tay, chung quanh
đặt một viền, rộng bốn lóng tay, chiều cao cũng như vậy. Hễ là đàn
Hộ-ma thì vuông, tròn, tam giác tùy theo
sự nghiệp mà chuyển, nhưng trong đây tác pháp phải
sử dụng đàn vuông.
Cù-ma-di Cù-mô đát-la-đồ, dùng nước hoa mà rảy, giữa bày ấn kim cang, nghóa là ở trong lò phải vẽ
làm Bạt-chiết-la. Vì sao?
Vì Hộ-ma là lửa tuệ của Như lai, có khả năng đốt
cháy tất cả tai họa do nghiệp nhân duyên sinh ra, hết
sạch không còn sót. Đàn vuông gọi là
đại Nhân-đà-la, đó nghóa là tâm vương, nói
về ấn lửa tuệ này, tìm
xét nguồn gốc của nó, từ tánh kim cang sinh, do
đó giống như kim cang
không thể phá hoại. Dưới đến trong phẩm thế
xuất thế Hộ-ma, Thế-tôn
tự nói rộng nhân duyên. Nếu hành giả chân ngôn chỉ làm
Hộ-ma thế đế, không hiểu mật ý trong đây thì cùng vi đà tế
kia há không phải là quá
lạm hay sao? Vì thế người dịch gồm cả danh
lẫn trí, ngõ hầu khiến
giải thích hai thứ sâu cạn, nêu cả nghóa dụng.

Kinh chép: Vị trí
sư ở bên phải, Hộ-ma đủ chi phần, dù cho
đại Mạn-đồ-la mở cửa hướng về phía Tây thì hỏa đàn cũng phải ở phía
Tây đại đàn. A-xà-lê
lại ở phía Tây hỏa đàn, ngồi mặt xoay về hướng
Tây, các Hộ-ma sử dụng
đầy đủ duyên chi phần, phải ở phía Nam vị trí sư.
Củi hộ đàn phải dùng cây non, nghóa là các
loại dâu, lúa, hoặc dùng thân cây ngưu tất, cắt chừng mười hai ngón tay, đều phải chọn
lấy củi thấm ướt, lấy
củi phải thứ lớp ngay thẳng, phải nhìn trên dưới
một mặt mà đặt, dùng
nước thơm sái tịnh khiến gốc rễ hướng về thân,
nếu khi muốn đốt phải
đặt vào trong sữa, bơ, mật, ấn hai đầu kia ném,
đặt trong lò, hoặc dùng hương trầm thủy dài chừng bốn lóng, lớn bằng ngón

tay cái, chà
hương tô hợp, làm thành một trăm lẻ tám lần để
dùng càng tốt. Hãy nên trong
Mạn-đồ-la dâng cúng thức ăn và hương hoa…
đều dùng đó để làm
biện sự để lấy chân ngôn.

Như pháp sái
tịnh đặt ở tòa bên phải, bình át-già kia phải
đặt bên trái, dâng cúng các thức ăn phải dùng bơ, lạc… đều hòa cùng để
một bình và các loại
năm thứ hạt cũng dùng dầu mè… thấm nhuần hòa
hợp một chỗ, để ở bình khác đều không phân biệt. Nếu thực hành giải
thích theo thâm bí thì chi
phần Hộ-ma này là nghóa các nhân duyên, do nhân duyên có thể
sinh tai họa trong ba cõi. Nay lấy lửa tuệ này làm của cải, cúng dường tất cả thân phổ môn, tăng thêm thế lực lợi ích không
thể suy nghó bàn luận.

Kinh chép: Phiền não là củi, trí tuệ là lửa, do đó nhân
duyên thành cơm Niết-bàn,
khiến các đệ tử thảy đều vui thích, chính là nghóa ấy. Lại khi làm pháp cho đệ tử, ở bên phía
Bắc của A-xà-lê, dùng chiếu bằng cỏ tươi bảo đệ tử ngồi chồm hổm.
A-xà-lê cũng phải ngồi trên
tòa cỏ, không được
dùng thêm các loại gường nệm. Thọ dùng cỏ tươi
lược có ba nghóa:

Tánh ấy trong
sạch là chỗ muốn tiếp xúc, có công năng trừ
sạch
tâm hôn trầm biếng nhác, buông lung của hành giả.

Đây
là cỏ cát tường, Thế-tôn đã nhờ trải tòa
bằng cỏ này mà
chứng Bồ-đề, vì thế có công năng dứt bỏ tất cả chướng.

Dùng cỏ cát tường này chỉ bày tánh tuệ.

Cỏ này hai bên đa
số có mũi nhọn. Nếu người ngồi nằm,
cầm nắm, không có phương
tiện thì lại bị tổn thương, nếu thuận tay giúp đỡ thì không thể bị hại, tất cả các pháp cũng vậy, nếu thuận theo đế
lý quán sát thì tất cả
trần lao đều có dụng tánh tịnh. Nếu mất phương
tiện thì sẽ tổn hại trí, thân, do đó lấy lầm pháp môn biểu tượng.

Nếu làm Mạn-đồ-la trên tảng đá lớn, hoặc ở trên lầu gác
không thể đào qua, làm
lò phải dùng năm màu sắc xen lẫn nhau mà vẽ,
cho thật rõ ràng, nghiêm
chỉnh đẹp đẽ, tiện để thế vào mà dùng, đó gọi
là sơ lược chỗ Hộ-ma. Nếu trong nhà làm
Mạn-đồ-la chật hẹp, phải
ra ngoài đến chỗ trông
thấy đạo tràng đúng như pháp làm lò, bốn mặt lò đều phải dùng cỏ tươi bao bọc
chung quanh, đều xoay về phía bên
phải, theo thứ lớp đều
làm cho áp sát nhau, nhưng đầu kia ló ra, ngoài ra
như trong phẩm Hộ-ma có nói.

Lại phải dùng vòng chung quanh dày, rộng chớ để bày đất, dùng nước thơm rải khắp, cần phải làm xong các việc gia trì, dùng chân
ngôn rưới đất mà văn
trên đã nói. Trong đây làm pháp Hộ-ma, A-xà-lê ban

đầu ở trong
Mạn-đồ-la cúng dường trì tụng xong, sau phải ra ngoài
làm hỏa pháp, xoay về
phía Đông ở tòa cát tường, trước hết đặt cây non
và củi khô vào trong lò,
dùng bơ rải lên trên mà đốt, sau đặt củi ướt
dùng chân ngôn.
Biện sự trừ bỏ dơ uế và
sái tịnh xong, phải trụ trong
Du-già, đem hạt giống hỏa
thiên chuyển thành hỏa tôn. Trong Mạn-đồ-la tam giác, như dưới đây ở trong phẩm
Thập Nhị Hỏa Tôn sẽ chỉ bày, tùy theo chọn một
sự nghiệp vào tương ứng với kia. Đã tương ứng rồi, phải quán thân hỏa tôn không hai, không khác với thân ta, như hỏa tôn ấy, phải biết hỏa
Mạn-đồ-la cũng giống như vậy. Nên quán ba chỗ đều
đồng một tướng, sau đó
dùng hỏa thiên chân ngôn mà phụng thỉnh.

Tô-tất-địa chép: Khi muốn phụng thỉnh trước nói lời này:
Nay con trước tiên phụng
thỉnh hỏa thiên, Tiên trong cõi trời phạm hạnh
đáng tôn kính, chỉ xin giáng lâm ở nơi này thọ nạp Hộ-ma,
sau nói chân
ngôn hỏa thiên rằng:

Nam ma tam mạn
đà bột đà nẫm a yết na duệ tóa ha.

Câu đầu là quy mạng các Đức Phật, nghóa như trước đã nói,
câu thứ hai là a yết na
duệ nghóa là hỏa. Trong đây trước hết lấy chữ A
làm hạt giống, do tất cả các pháp vốn bất
sinh cho nên đồng với kim cang
trí thể. Nga nghóa là
hạnh, do các pháp vốn bất sinh nên tuy đầy đủ muôn hạnh nhưng không có hạnh nào, thế nên gọi là không thầy tự hiểu.
Nếu là không thầy tự
hiểu thì đồng với đại không khắp mọi nơi chốn.
Do đó trong ba cõi bất động
mà sinh ra cho đến Tát-bà-nhã, thế nên vô
thừa và thừa đó chính
là Đại thừa, sở dó cũng thêm Tam-muội thanh, ý
nói thừa đây định tuệ bằng nhau.

Các Đức Phật khi hành đạo Bồ-tát đều đem lửa tuệ như vậy đốt cháy tất cả tâm dơ. Đốt lên ánh
sáng chánh pháp là do lời nói chân
thật liền thành chân
ngôn. Nên khi thỉnh mời phải tăng thêm y-hệ và y-hệ tử, đến khi phát triển
thêm yết-xa, yết-xa tử, ấn tướng kia như trong phẩm
sau
sẽ nói. Đã thỉnh rồi trước nên dùng nước
thơm át-già, ba
phen sái tịnh, ba phen dâng nước
súc miệng, liền lấy các vật năm
thứ hạt, dầu,
sữa… dùng chân ngôn nói trên tụng, ba biến
Hộ-ma cúng
dường hỏa thiên. Hễ khi
Hộ-ma thì trước dùng gáo lớn đựng đầy rau sạch
mà nấu, sau sẽ đốt củi,
kế là cơm Hộ-ma, kế đến các thứ lương thực,
hoặc dùng cháo sữa, sau
lại dùng hoa sen… tùy ý mà đốt.
Trong đó hễ bố thí đều dùng gáo nhỏ. Vì thế
Kinh chép: Phải mang đầy bát dâng lên
cúng dường, cúng dường rồi rửa lại nước hoa
và đổ át-già, giống
như người ăn rồi dùng nước tắm rửa. Lại cúng
dường hương hoa… phải
vận dụng tâm dâng lên hỏa thiên, để ở tòa chính,
sau
phải kính thỉnh các tôn vị. Trước lấy một cành hoa, dùng chân
ngôn thành biện để tác
tịnh trừ uế, bộ chủ chân ngôn để gia trì, hai tay
hợp lại, mà khởi tâm
miệng nói: Chỉ xin các tôn vị gia trì chỗ này thọ
nhận sự cúng dường
mầu nhiệm, sau đó phải ở cách xa lò ném đến Mạn-đồ- la, khi muốn ném tùy theo kia xa hay gần, trước quán hoa này đến
khắp chỗ ngồi của tất cả các tôn vị.
Làm tòa tùy loại tương ưng kia, lại
sử dụng các việc xong, ở
trong lò tác tịnh trừ
uế, mới thỉnh các tôn vị, hoặc dùng chân ngôn tôn vị
kia thỉnh riêng mỗi vị,
hoặc theo quyến thuộc một bộ, cho đến dùng
chân ngôn vương thỉnh cùng một lúc.

Lại, hỏa lò này giống như hỏa giới, khi thỉnh chỉ quán các tôn vị không lay động chỗ ngồi cũ, mà lại giáng lâm,
khi xong việc cũng dùng tướng không đi mà trở về chỗ cũ, thường là một.
Tôn vị Hộ-ma, liền
lấy nước thơm rải lò
và nước súc miệng.
Văn dưới nói cúng dường chân ngôn tịch tai bảy biến, như
thế mỗi mỗi xong, lại
làm Hộ-ma một trăm lẻ tám biến, trở lại lấy bát
đầy bơ đốt một lượt,
cho đến nếu không có khả năng làm như vậy thì phải cúng dường chung một trăm lẻ tám biến hoặc một ngàn lẻ tám
mươi biến, nghó rằng hễ
con có vật gì, cúi xin chư tôn đồng thọ nhận sự cúng dường.
Tiếp theo xin khắp hoan hỷ, đúng như pháp cúng
dường xong,
mới sám hối hồi hướng và ngâm đọc kim cang, chỗ hương đốt kia không
dứt hết. Lại dâng
át-già, sau đó đảnh lễ các tôn vị, mời các đệ tử, như văn trên đã nói làm pháp rải hoa… cho đến lời bày tỏ đều xong, mới
dẫn mỗi đệ tử đến chỗ Hộ-ma.
Ở bên trái
A-xà-lê đem tâm cung kính và đứng chồm hỗm,
sư dùng tay trái cầm ngón
tay cái bên phải của đệ tử, mà tụng chân
ngôn tịch tai, cứ tụng một lần thì bố thí hỏa thực một lần, như thế đến hai mươi mốt lần, các đệ tử cũng làm như thế.
Cù-hê chép: Lại dùng
hương xoa tay đặt trên
ngực kia, tùy ý trì tụng mà sai đi. Ở đây lại giải
thích chân ngôn Tịch Tai này.
Nam ma tam mạn đà bột đà nẫm a ma-ha phiến để nghiệt đa
phiết để yết la bát la
thiểm ma đạt ma trở nhược đa a bà phạ tát phạ bà
phạ đạt ma tam man đa bát a bát đa tóa ha.

Chân ngôn này đầu tiên lấy A làm thể, A nghóa là các pháp
vốn bất sinh tức là thể
kim cang trí hỏa, điểm thêm Tam-muội thì được vốn
bất sinh,
Tam-muội Kim cang tuệ hỏa, gần hai bên có hai điểm
nghóa là Niết-bàn. Nói nhập tự môn
A này, tuệ hạnh đầy đủ, có thể đốt trừ tất cả
chướng, cái,
được Niết-bàn vắng lặng hoàn toàn. Sở dó làm chân
ngôn tịch tai chính là nghóa này.

Lại nữa, khi tác pháp phải quán chữ này, chung quanh ánh
sáng
từ lửa mà phát ra đầy
đủ ba màu, bản thể màu vàng, trắng, vẽ
Tam-muội kia làm màu đỏ
giống như vàng cõi Diêm-phù, hai bên chấm màu đen như lửa ở kiếp tai. Do bản tánh trắng
sạch cho nên có công dụng dứt
trừ tai họa, gồm màu vàng là dụng tăng ích, màu đỏ là dụng hàng phục,
đốt cháy, màu đen là
bẻ gãy đại chướng và thu gọi. Lại thể của chữ
này là pháp môn phương tiện, tức là đồng với
màu của đại không, đầy đủ các sự nghiệp. Lại nữa,
Thập Nhị hỏa trong văn dưới: chữ A là lửa trí tuệ,
Tam- muội cũng là lửa hạnh mãn, có nghóa thu mời là lửa phong táo, có
nghóa hàng phục là lửa
Lô-hê-đa, vàng, đỏ hòa hợp là lửa Một-lật-noa, gồm cả màu đỏ và đen là lửa phẫn nộ, gồm đủ các màu
sắc là
lửa Xà-tra- la.

Nói tóm lại, thảy đều đầy đủ mười hai thứ công dụng,
nên nói rộng. Lại, các câu dưới đây đều chuyển tướng
giải thích, câu đầu tiên
là Ma-ha phiến-để nghóa
là vắng lặng hoàn toàn, nghiệt-đa nghóa là thệ.

Nói Như lai dùng nghóa một chữ này, đi đến trong bản tánh
thường tịch
Đại Niết-bàn. Thể chữ A là vốn vắng lặng. Do có bức vẽ
Tam-muội cho nên khéo qua, dấu vết trừ hết cho nên
“Niết-bàn”. Bất động là
chỗ mà ngay nơi đi là
đến, giống như đại không chẳng đâu không khắp,
vì thế nói là đại tịch.
Câu tiếp theo phiến-để-yết-la, là nghóa tịch, nói tự môn này phương tiện đầy đủ, thường trùm khắp mười phương ba đời, khắp làm
sự nghiệp phổ môn thành tựu
chúng sinh, đều khiến đi
đến trong vắng lặng hoàn
toàn, vì thế nói là Tác tịch.
Kế đến nói:
Bát ra thiểm ma đạt ma niết nhược đa: Bát-ra nghóa là
tối thắng, thiểm-ma:
Là chứng tịch.
Giải thích lại câu trước, do vì tác tịch cho nên đó là tịch ở
trong tịch.
Vì sao? Vì tịch rốt ráo không thật có cho nên thường tạo tác, hoàn toàn không thật có cho nên
thường tịch,
tất cả thế gian không
thể suy nghó bàn luận, vì thế nói là tối thắng.
Đạt-ma là
pháp, Niết-nhược-đa là sinh, từ đâu mà sinh? Nghóa là từ nghiệp vắng lặng không thể
suy nghó bàn luận này
mà sinh.
Vì động, tịch rốt ráo đồng nhau, từ trong câu vốn
bất sinh.
Sinh ra đầy
đủ rễ, thân, cành, lá, hoa, quả, trở thành cây
Bồ-đề chúa, giống như hỏa giới có
khả năng đốt cháy, cũng
có khả năng nuôi lớn, lửa trí kim cang cũng
giống như vậy, do dấu vết
trừ sạch nên dấu Tam-muội sinh trưởng.
Kế là nói A bà phạ tát phạ bà phạ,
lại là chuyển giải thích câu trước, cho nên nói vô tự tánh,
tất cả tự tánh dùng bản tánh tịch mà từ duyên khởi vì thế không có tự tánh.
Từ duyên khởi không có tự tánh đều là gốc của tánh tịch, thế nên trở thành tự tánh. Tất cả pháp đều do
nghóa này, vọng tưởng
bất sinh nên đại không sinh, tiếp theo nói: Đạt ma tam mạn đa bát là bát đa, lại chuyển giải thích câu trước, do nghóa này,
Như lai đối với tất cả
các pháp bình đẳng, nghóa là thành Vô thượng
Bồ-đề, bát la bát đa nghóa là đạt được, vì vô
sở đắc cho nên được câu bình
đẳng này, ngoài ra như
trên giải thích. Hễ khi Hộ-ma phải có các thứ
tướng hiện, hoặc khi đốt
lửa không cháy, lửa cháy hoặc chóng tàn không
quá lớn mạnh, hoặc nổi
khói không có lửa, hoặc khói rất mù mịt, hoặc phát ra tiếng giống như âm thanh lừa,
súc vật… người không muốn nghe
hoặc nói không thành
tựu… phải biết đó là tướng chướng ngại không
thành, hoặc trong khói lửa
làm các thứ hình kỳ diệu như bình báu, lưới báu,
sư tử cỡi xe… hoặc
tiếng nhạc vang lên như Chuông, linh, tù và (loa
bối), hoặc phát ra lời
tốt lành thành tựu, phải biết đó là tướng
không chướng ngại Tất-địa, cho đến người khéo
làm Hộ-ma, phải ở trong đây
mong cầu ý chỉ truyền trao
rõ ràng, biết đủ tướng thông bít.

Hễ Hộ-ma thì
mỗi pháp tùy theo sự nghiệp thích ứng, hoặc
dùng tịch tónh hoặc dùng
hoan hỷ, hoặc dùng tâm mạnh mẽ, hoặc y phục có các
màu trắng, vàng, đỏ, phải ngồi ở
các hướng: Bắc, Đông, Nam,
Mạn- đồ-la kia cũng
có vuông, tròn, tam giác khác nhau, màu
sắc cũng
có thể biết.
Củi Hộ-ma kia, dụng Tức tai thì cành ngọn của cây, dụng
“tăng ích” thì cành giữa của cây. Nếu việc chiết phục thì nên dùng rễ cây,
nếu việc tức tai thì nên
dùng bơ, sữa, đại mạch, mật và cháo sữa, mầm
non cỏ tranh,
hoa quân-na, hương bạch đàn và cây vô ưu. Nếu việc
Tăng ích thì nên dùng cháo,
sữa, cơm, lúa mì, mật, cháo lạc, mè, thiên mộc,
hồi hương, thiên môn
đông, long hoa và các loại lúa đậu… Nếu việc chiết phục thì nên dùng hạt
cải đỏ, trắng, hoặc dầu hạt cải, thuốc độc, xương, tóc và các cây có gai nhọn… dù kinh không nói ra đầy đủ cũng phải
tùy theo loại suy nghó. Lại
tùy theo số lần đốt bơ, mè cũng thế.
Ngoài ra tùy ý nhiều hay ít, từ bắt đầu đến cuối cùng đều phải
đầy đủ bơ để Hộ-ma,
các pháp sự khác so sánh theo đây. Hễ là Hộ-ma
Tức tai thì trước phải
làm pháp hàng phục, nếu sử dụng chân ngôn có
nghóa hàng phục thì ngay
đó nương vào bản mà tụng, nếu không có nghóa
kia thì phải y theo pháp
tăng thêm, dùng hạt cải… vật tương ưng với
hàng phục, làm mười
bảy lần hoặc hai mươi bảy lần Hộ-ma. Tiếp theo quán nghóa cú và các vật cúng dường kia tương ưng với tăng ích, lại thêm
bảy lần, mười bốn mới
là đầy đủ làm pháp Tịch Tai. Nếu làm Hộ-ma Tăng Ích, trước
phải làm pháp hàng phục, mới là đầy đủ làm pháp tăng ích.

Về Hộ-ma hàng phục, một pháp liền thành không cần lập
phương tiện trước, phải biết
Mạn-đồ-la này có ba thứ
pháp sự.
Cù-hê chép: Sau khi quán đảnh xong lại
phải y pháp Hộ-ma, trước dùng chân ngôn
chủ Mạn-đồ-la đốt bơ trăm lần,
sau dùng chân ngôn tịch tónh, dùng bơ, mật, cơm trăm lần, tiếp đến dùng mè trăm lần, mới chính là rộng
chỉ bày Mạn-đồ-la, đến khi xong việc
sắp giải tán, thầy phải tự
sái thân
kia, lại dâng át-già,
theo thứ lớp cúng dường tất cả các tôn vị, tiếp đến
chủ Hộ-ma Mạn-đồ-la
trăm lẻ tám lần, sau dùng chân ngôn tịch tónh
trăm lần, dùng bơ bò
đều Hộ-ma bảy lần, sau đó đem chân ngôn bản trì
tùy ý Hộ-ma mới làm
pháp giải giới phát khiển v.v… hoặc lại y theo
trước làm phương tiện
tướng chung cũng được.

Nay trong kinh này, ba chữ A, Bà, Phạ, giống như phẩm Tự Luân đã nói, tức là ba bộ, tâm chân ngôn. Nếu là ba thứ pháp
sự thời khác,
chỉ ở trong đàn trì tụng
xong rồi, liền phải ra ngoài làm Hộ-ma, hoặc nếu làm
Hộ-ma thành tựu thì phải năm chỗ
thẳng nhau: Thứ nhất là bản tôn, thứ hai là bếp lửa, thứ ba là vật thành tựu, thứ tư là đồ đựng bơ, thứ năm là tòa ngồi
của A-xà-lê, về vật thành tựu, trước tiên lấy lá
sạch che
đậy, mỗi một lần lấy
bơ… đều dùng gáo thêm ở trên lá mới đốt.
Nếu thành tựu hữu tình thì phải ở chỗ để vật vẽ hình tượng
kia, ngoài ra như trên đã
nói. Nếu làm người Hộ-ma thì xưng danh từng thứ
một, mới bỏ vào lửa. Nếu không làm Mạn-đồ-la,
chỉ làm pháp
Hộ-ma thì phải đi quanh lò làm một lớp
Mạn-đồ-la đặt tòa ngồi các tôn
vị, muốn thỉnh chư tôn
cúng dường, rộng lớn hay sơ lược tùy ý.

Tô-tất-địa nói Hộ-ma xong rồi đều phải dùng chân ngôn gốc mà trì, nước
sạch gia trì dùng tay quậy đều, rảy ở trong ba lần, lại phải
thỉnh hỏa thiên nhận thêm
các vật khác, cho đến nghó là trở lại ngồi chỗ
cũ, chỗ cốc, bơ mật,
sửa… còn thừa lại hòa chung một chỗ dùng chân ngôn hỏa thiên ba phen chuyển trì để làm Hộ-ma, lại làm ấn hộ thân,
hộ phương… cho đến giải
giới mới được phát khiển.

Cù-hê chép: Đêm thứ
sáu làm pháp đệ tử xong, để trừ chướng cho nên trước phải làm
Hộ-ma hàng phục,
sau làm tự
Tăng ích, dùng bộ tâm chân ngôn
Hộ-ma, sau đó dùng chân ngôn tịch tónh làm
Hộ-ma Tức tai, đến khi
làm pháp sự. Nếu thường có điềm không lành thì phải dùng bộ mẫu chân ngôn làm
Hộ-ma Tức tai, đốt bơ và củi mỗi thứ trăm lần vào ngày mai làm pháp để đầy đủ chỗ
thiếu thốn, lại làm
Hộ-ma Tức tai một trăm lẻ tám lần, nhưng hỏa pháp này cũng là việc khó
trong chi phần.
Do sắp trừ
tai chướng, tăng thêm oai thế
chánh pháp, cho nên
các người
gây ra nạn, đều ở trong đây rình tìm dịp làm hại.
Nếu không các trường hợp
đều hiểu rõ thì phải tự tổn thương, không thể
lung lòng làm bậy.

Kinh chép: Hành giả
Hộ-ma xong, nên dạy bảo bố thí. Dưới đây là trả
lời câu hỏi của Bí Mật Chủ: Vì sao cúng dường thầy? Vẫn thuộc về chi phần gia trì dạy trao.
Sở dó tự dạy đệ tử khiến kia bố thí là không phải vì tham đắm vật ấy mà cầu xin, vì kia phát
sinh gốc lành thành
tựu công đức quán
đảnh. Nếu đệ tử có khả năng đem các thứ tài
sản
riêng có trong ngoài, vì
cầu đại sự nhân duyên nên không bỏn sẻn, chí thành hết lòng kính trọng dâng lên báo ân người truyền pháp thì phá hoại được vô lượng
“chướng” trong nhiều đời, lại tự thấy
sự lợi ích của bố thí rất
sinh tâm vui mừng. Nay ta xả bỏ tài
sản yêu thích ở thế gian này, năm nhà chung lại có nhiều thứ tai họa, dùng mua tài vật vô
thượng pháp bảo chánh
pháp, thí khắp cho chúng sinh thường không cùng
tận, suy nghó như thế rồi tâm kia hoan hỷ, vì hoan hỷ cho nên xa
lìa nghi hối, vì lìa nghi ngờ hối hận cho nên được vắng lặng bên trong an vui
mà trụ, sau đó dùng
nước pháp mà tưới thì xa lìa hẳn bụi dơ. Nếu
người có vật, cho đến xả thân cúng
dường thầy, nghóa là đem thân này thờ phụng cung
cấp A-xà-lê, không
sợ khổ nhọc, thường không xa lìa, tìm
hỏi chánh pháp cho đến
không tiếc thân mạng để cầu “Đạo”.

Bấy giờ, A-xà-lê cảm ân nặng của vị ấy,
sinh tâm
thương nhớ,
dạy dùng phương tiện sâu
kín, cho đến công hạnh chân ngôn mà mình thọ trì, đầy khắp trong đạo tràng, làm pháp trở lại dùng bố thí, dùng ít
công đức được thành
tựu lớn, đây là các thứ bố thí bậc trung và thượng.
Cù-hê chép:
Đệ tử phải ở chỗ Hộ-ma, đem tâm chí thành đảnh
lễ A-xà-lê, trước phải
dâng cúng hai tráp y cắt may, sau đó xả thí các
tài vật khác, lại nghi lễ kia là quán đảnh xong rộng chỉ bày tướng
Mạn-đồ- la, chỉ dạy ấn
chân ngôn chính là vâng thí, khác với kinh này, tùy
ý sử dụng.

Kinh chép: Đã vì làm
gia hộ, nên triệu thỉnh mà nói rằng:
Nghóa là từ khi mới triệu vào
về sau, đều là phương tiện gia trì, nay để khởi phát tâm kia, trở lại dạy bảo mà nói cho kia biết rằng: Đây là
ruộng phước hơn hết, tất cả các Đức
Phật đã dạy. Vì muốn lợi ích rộng lớn, tất cả các hữu tình, nghóa là
Thế-tôn thấy chúng
sinh… tự từ vô thỉ đến
nay, thường bị thiếu thốn
tài sản cả trong lẫn ngoài, việc làm trong ba
cõi không được tự
tại. Vì vậy cho nên rơi vào chỗ không thong thả,
không thể chóng đến Vô
thượng Bồ-đề. Thế nên dùng thần lực che chở,
nói đây là ruộng phước không gì hơn.
Do trong đại
Bi Tạng này, tất cả biển lớn Phổ môn thảy đều
nhóm họp, nay ở trong đây
rộng gieo trồng gốc lành không có hạn lượng, từ đời nay trở về
sau cho đến cùng tận đời vị lai, thường làm thân ngọc
như ý và thân hư không
tạng, có khả năng giúp cho đầy đủ tất cả nguyện
ít có của mình và người.
Vì thế nói rộng làm lợi ích tất cả chúng sinh.

Lại nữa, đã cúng thí Đệ nhất nghóa Tăng và người
truyền pháp xong, lại phải dạy khiến cúng dường thế đế hòa hợp tăng, nếu khi
cúng thí hòa hợp tăng
thì chúng tăng phàm Thánh tất cả mười phương thảy đều có phần, vì thế cho nên phước này, như biển mây giữa hư
không chẳng thể suy nghó
bàn luận, sẽ đạt được quả lớn, là rốt ráo lợi ích,
như ở trong cây phước
này, nếu ăn kim cang thì cuối cùng không tiêu được, cần phải đến mé đất kim cang
sau đó mới dừng lại. Vì thế
sinh công
nói: Chút ít điều lành
đều đến quả Phật.

Kế là nói nguyện ít có ở thế gian, lại nói nghóa ở thế gian, có chỗ nói của tiền lớn vô tận, đời nói thường
theo sinh, đây là thế
giới Tất- đàn, cho nên nói là thế gian nói, giống như
Bạc-câu-la dùng một trái
ha- lê-lặc cúng tăng,
nên chín mươi mốt kiếp đến nay, thường không
bệnh hoạn, không chết
bất đắc kỳ tử. Ngài A-na-luật đem một bữa ăn
cúng dường Bích-chi-Phật
cũng từ vô lượng kiếp đến nay, thường sinh chung với kho báu, như trong kinh Bản
sinh có nói rộng, vì thế nói
thường sinh theo. Lại nữa,
trong Tỳ-ni có nói, bốn vị đại đệ tử là: Đại Ca-diếp, Xá- lợi-phất, Mục-kiền-liên, Tu-bồ-đề, giống như chiếc bình tốt.
Nếu người tịnh tâm cúng dường thì mong cầu quả báu hiện tại ở thế gian đều
được như nguyện, huống chi cúng dường tất cả tăng. Phải biết các vị
như thế ở trong thế giới
mười phương đủ các công đức, đều ở trong đó,
cho đến bậc Thánh vô
học, muốn sống ở đời lâu dài, còn nhờ năng lực
của chúng tăng. Vì thế cho nên vị này vì muốn thành tựu quả
Tất-địa chỗ
tu đàn thí phải đầy đủ
không thiếu, lại phải có tâm hoan hỷ cúng dường thế đế hiện tiền Tăng, do
Tăng trong mười phương không thể
nhóm họp hết, nhưng ở trong giới tùy theo người hiện tiền nhóm họp mà
cúng dường thì đó là
cúng dường tất cả tăng.

Kinh chép: Bấy giờ,
Đức Thế-tôn Tỳ-lô-giá-na lại bảo kim
cang Bí Mật Chủ, dưới
đây nói pháp quán đảnh, cũng thuộc chi phần gia
trì thọ giáo. Nhưng quán
đảnh này cũng có cả các pháp sự khác, hoặc
có thể làm riêng một
loại chi phần. A-xà-lê làm Mạn-đồ-la thứ hai,
phải đối lại với
Mạn-đồ-la bậc trung, cách Mạn-đồ-la hai khuỷu tay,
thứ hai nghóa là kém nhỏ, chính là lời đối đãi nhau.
Lò lửa phải ở trong thai tạng,
nếu ở chỗ bất tiện thì được tạm dời gần về phía Nam. Cho đến
đối với góc Tây nam,
đàn quán đảnh này lại ở phía Bắc hỏa đàn, cũng
làm cho bốn phương bằng
nhau, chỉ đặt một cửa, cửa xoay về chỗ mở đàn. Đàn kia ở ngoài bốn góc vẽ bốn vị chấp trì kim cang, hỏa phương
là Đông nam, đặt an trụ vào chỗ không nói lời vô nghóa, niết-ý-để phương đặt hư không vô cấu, phong phương đặt vô cấu nhãn, y-xá-ni phương đặt bị tạp
sắc y. Trong đàn làm tám lá hoa
sen chúa lớn, tua nhị
đầy đủ, trong bốn lá
đặt bốn Bồ-tát bạn lữ; phương Đế-thích là
Bồ-tát tổng trì tự tại, phương
Diệm-ma gọi là Bồ-tát niệm trì, phương Na-già gọi là Bồ-tát lợi ích tâm, phương Dạ-xoa là
Bồ-tát bi giả. Bốn góc kia đặt bốn vị
Phụng giáo: Hỏa phương tên là trước tạp
sắc y, phương
niết-lý-đệ tên là
mãn nguyện, phong phương tên là vô ngại, phương y-xá-ni
tên là giải thoát.

Kinh chép: Trung ương
(chính giữa) chỉ bày pháp giới, sắc không thể
suy nghó bàn luận ấy, tức là chữ Lam này làm toàn màu trắng, có chỗ nói ngọn cờ pháp giới không
nghó bàn. Lại, giải thích
sâu
kín, phương đàn tức là tâm vương kim cang giới
Đại Nhân-đà-la.
Trụ vô hý luận tức là
nguồn gốc tánh tịnh, giữ giới ba đời không chướng
ngại, do giới này cho nên
tất cả nói lời vô nghóa đều dứt, vì nói lời vô
nghóa dứt cho nên được
thành trí tuệ lớn không thầy, bụi mù đều hết, như hư không
trong sạch, do đó gọi là hư không vô cấu. Như giữa hư không
khi không có bụi ngăn
che, nhìn khắp mười phương không gì chẳng thấy.
Bát-nhã cũng giống như vậy, do lìa tất cả tướng cho nên đối với mọi thứ
đều thấy, nghe, hiểu, biết, vì thế gọi là vô cấu nhãn, như người
mắt sáng thì có thể tự
tại làm các việc.
Nay dùng vô ngại bi quán khắp tất cả căn
duyên xong, thì phải khắp hiện
sắc thân mà dẫn dắt lợi ích, do đó gọi là trước tạp
sắc y.
Nếu bốn thứ kim cang tuệ
ấn này, ở trong tất cả tâm đầy đủ không thiếu
thì có thể trấn giữ
tâm địa, có khả năng giúp quán đảnh thân trí
tuệ, giống như dưới cây Bồ-đề, từ mé đất kim cang đến nay thảy đều chắc thật.
Vì thế khi Như lai thành
đạo không bị nghiêng, không bị lọt rớt. Bốn
bạn lữ: Nghóa là pháp
sở hữu của tâm là bạn lữ của tâm vương, tâm
vương của pháp giới
thanh tịnh này thành tựu bốn pháp, có thể làm bốn
việc Như lai, là có khả
năng quán đảnh, thọ nhận ngôi vị pháp vương.
Đầu tiên nói: Đà-la-ni tự tại vương, tức là thông đạt tự môn A,
khi thấy chân ngôn vương
này, thì có thể đối với tất cả Đà-la-ni môn đều được tự tại,
trở thành nhớ biết như ý Tam-muội vương của Như lai,
có thể giữ muôn cõi
Phật, giống như của báu bí mật ở long vương kia, có

thể giữ cho
biển lớn không thể đầy tràn, cũng có thể giữ khiến
không cho khô cạn hết, vì
thế nói là nhớ giữ. Đã được niệm báu như vậy
liền nhớ bản nguyên,
khắp mưa pháp tài đầy ngập pháp giới, bố thí cho
tất cả chúng sinh gọi là
tâm lợi ích, đã phát ra tài của vô tận bố thí
nhiều không hạn lượng. Nhưng các chúng
sinh căn cơ thấp kém, không có
tâm thọ dụng, không chịu tìm cầu, do đó mà khởi tâm đại bi, dùng mọi
cách cứu giúp người
khốn khổ. Vì thế nói Bồ-tát thương người… Nói phụng giáo, tức là từ bốn cửa này,
Chiết Phục Nhiếp Thọ làm việc
Như lai, phải biết Trước tạp
sắc y, tức là sự nghiệp Đà-la-ni mà tự tại
vương đã làm, mãn nguyện là
sự nghiệp nhớ giữ mà Như ý bảo vương đã làm, không có quái ngại là đã làm
sự nghiệp. Đại từ bi bố thí pháp giải
thoát là đã làm sự
nghiệp phương tiện đại bi nhổ gốc khổ cho chúng sinh,
do đó gọi là bốn vị phụng giáo.

Lại nữa, bốn thứ báu tạo
thành bình, tức là bốn đức báu của
Tỳ-lô- giá-na, đặt ở
bốn góc trong thai tạng, như trên đã nói, dùng chân ngôn bất động gia trì xong, lại bốn
Bồ-tát chân ngôn mỗi vị giữ một bình,
Phổ Hiền là bậc hạnh nguyện báu vô tận, Từ thị là báu lợi ích chúng
sinh vô tận, trừ các chướng là báu tri kiến thanh tịnh vô tận, trừ các đường ác
là báu phương tiện đại
bi không có cùng tận. Lại nữa,
Phổ Hiền là tâm Bồ-đề thanh tịnh khắp cả pháp giới, Từ Thị là tâm thanh tịnh này ở trong thai tạng phát
sinh cành rễ mầm lá, Trừ cái chướng là cây chúa tịnh giác này trang nghiêm mầu nhiệm,
hoa quả rõ bày. Trừ
nhất thiết ác thú là sau khi đạt được quả báo
này trồng vào ruộng của tất cả
chúng sinh. Như thế xoay vần cùng
sinh
không có cùng tận. Vì
thế đem bốn bình báu bình bằng này đựng đầy các
thứ thuốc quý, đậu, lúa đã ngâm nước thơm tánh tịnh. Dùng rải trong
đài hoa sen của pháp giới
tâm không thể suy nghó bàn luận, do đó được gọi là Pháp đệ tử của bậc
Pháp vương. Phải biết mỗi thứ bình báu lại
tương ứng với một
Bồ-tát, một kim cang và một sứ giả, đem pháp môn
pháp vị đối chiếu thì có thể biết.

Hễ khi muốn quán đảnh, dùng chân ngôn biện sự gia trì vật ngồi an trí trên đài
hoa sen.
A-xà-lê lại vì đệ tử hộ thân đúng như
pháp, trước dùng bất động minh vương để dứt trừ
các chướng,
sau dùng
ba thứ Tam-muội-da gia trì
vào ba chỗ, kim cang Tát-đỏa gia trì chi phần xong, nương theo pháp ngồi cát tường mà ngồi trong đó, tất cả
hương xoa, hoa, đèn, nước
át-già… trước đã đúng như pháp gia trì, tất cả
đều giống như pháp trên.

A-xà-lê trước phải dâng nước hoa kia,
sau dùng hương bột xoa
khắp thân kia, đem tràng hoa trang
sức thân kia cho là anh lạc,
sau
dâng dốt hương xông, các
đèn sáng sắp bày trước kia và dâng cúng các thức ăn. Vật cúng dường này gồm có mười ba chỗ ngồi, nghóa là chỗ ngồi của bốn vị kim cang, bốn vị Bồ-tát, bốn vị
sứ giả và đệ tử, đệ tử kia
vật cúng dường thật
dồi dào, giống như cúng dường bổn tôn, cũng có thể
ở trong Mạn-đồ-la lớn
đặt chỗ ngồi cúng dường, đến khi quán đảnh chỉ
nên trì danh hiệu kia xin gia trì đệ tử. Bốn vị
Bồ-tát kia, trong viện
thứ nhất mỗi vị đặt ở
một phương, sứ giả Như lai ở dưới hai bên hông cửa, lại đầy đủ lọng trắng
mới sạch, trên treo tràng hoa và các lụa
trắng, cũng trước dùng chân ngôn bất động khử trừ dơ chướng, dùng
chân ngôn của đại nhật
Như lai mà trì, A-xà-lê tự cầm che lên trên kia,
lại bảo người khác cầm
đuôi trâu quét sạch và quạt lò hương, lại ở
trong tráp đặt y và các
vật tốt lành, tức là các loại kim tỳ, gương sáng,
bánh xe báu, loa bối và cầm bình bằng bốn thứ báu để
cúng dường, đồng
thời tấu âm nhạc nhiếp
ý, khúc này đầy đủ trong đại bản Du-già.
Nếu khi dâng cúng hương xoa thì có hiến khúc
hương xoa, hoa đèn, đồ ăn uống… cũng đều như vậy. Mỗi bài ca ngâm là
một chân ngôn, mỗi điệu múa vui đều là một ấn, cho đến không có người hiểu
thì A-xà-lê phải tự
tấu. Nếu không thể như vậy thì không gọi là gồm tóm thâu các
nghệ thanh.
Nói nhiếp ý: Như người đời thấy
sắc thanh hay đẹp tâm bị
say đắm, tâm có chỗ trụ, không còn duyên cảnh khác.
Nay kỹ nhạc kim cang này có
công năng cảm động lòng người cũng giống
như vậy, giống như Bồ-tát
Mã Minh tự tấu khúc Lai Tra-hòa-la, năm
trăm vương tử nghe cùng
một lúc bỏ nhà vào đạo, chính là nghóa ấy.

Trong Cù-hê chỉ nói, nếu phân biệt được thì nên làm âm
nhạc. Kinh chép: Cát tường
già tha… rất nhiều lời hay tốt. Bài tụng này gồm có ba thứ:

Tên là cát khánh.

Tên là cát tường.

Tên là cực cát tường.

Đều là
A-lợi-sa già-tha, dùng đây thì an vui tâm kia, luôn có
dụng gia trì, A-xà-lê phải tự nói.
Kế là văn dưới lại nêu ra một thứ
Cát khánh, ở phương này
sử dụng, đã gần khắp
hết. Khi nói kệ này, phải tự cầm phất trần trắng
để phủi quét than kia,
tán tụng xong xuôi: A-xà-lê lại phải đảnh lễ tất cả chư
tôn Mạn-đồ-la, phải làm quán đảnh cho nên ý thành thưa bạch,
liền cầm bình báu từ
từ đi quanh Mạn-đồ-la ba vòng xong, trở lại như
pháp gia trì, đệ tử đến chỗ trước dùng chữ phạ làm hỏa, thiêu đốt thân kia đều
thành tro xong mới dùng bốn bình lần lượt mà rảy, rảy rồi quán trong
tro này làm tự môn phạ
kia, màu sắc hoàn toàn trắng, từ đây sinh ra năm chữ,
đó là: A-sưu-lãm, hâm, khiếm, giữ năm tự luân kia
sau nói chữ Ám ở trên đảnh kia chuyển thành giữa thai tạng, lại từ chữ này
sinh ra ba
lớp ánh sáng, một lớp
vây quanh khắp trên cổ họng, tùy theo chỗ đã
chiếu và các tôn vị
hiện ra, liền thành Viện thứ nhất Mạn-đồ-la, kế đến một lớp ánh
sáng vây khắp trên tim, các tôn vị tùy theo hiện ra thành lớp
thứ hai Mạn-đồ-la, lại
một lớp ánh sáng vây khắp trên rốn, các tôn vị
tùy hiện trở thành lớp
thứ ba Mạn-đồ-la.

Bấy giờ, đệ tử đều thành thân Mạn-đồ-la, nếu lại giải thích
sâu hơn tức là thân phổ môn pháp giới, kế phải dẫn đến một chỗ,
A-xà-lê đích thân đắp y, đầu đội mũ lụa trắng, dùng bột thơm xoa thân,
dùng tràng hoa trang điểm,
đốt hương, thắp đèn đúng như pháp cúng dường và buộc chữ kim cang ở bắp tay, cho đến cổ tay đeo xuyến, ngón
tay mang nhẫn, phương pháp
làm ra những thứ kia, như trong Tất-địa
cúng dường có nói.

Lại A-xà-lê trước dùng chữ phạ gia trì
Kim tỳ, chữ mãn gia trì
vào gương sáng, chân
ngôn pháp luân pháp loa gia trì pháp luân và vỏ
ốc. Lại phải ở trước
đệ tử, rồi lại dùng Kim Tỳ tốt lau chùi mắt kia để
nói kệ. Phải quán tự
môn phạ để sạch sự dơ chướng trong mắt kia, sau lại hiện ra trước chỉ bày gương
sáng kia và để nói kệ, phải quán tự môn mạn để
sạch
sự dơ chướng trong tâm kia, lại đem pháp luân đặt giữa
hai chân kia và trao vỏ ốc
vào tay phải để nói kệ, đều dùng chân ngôn
kia để trì. Vì sao? Vì nếu
người tu hành kia có thể dùng tịnh nhãn hiện
tại tự soi thấy tâm thì
liền thành đại Bồ-đề, thành đại Bồ-đề rồi
phải xoay bánh xe pháp. Xoay bánh xe pháp ấy không vì
số lượng chúng
sinh
bao nhiêu mà làm giới
hạn, mục đích là phải giác ngộ tất cả chúng sinh,
vì thế gọi là thổi pháp
loa lớn. Trong Bí Mật Tông đều dựa vào sự
tướng nhân duyên để
dụ ý chỉ sâu xa, cho nên hành truyền trao như thế.

A-xà-lê sau
đó phải cầm lọng dùng che trên kia, dẫn dắt bảo đi quanh
Mạn-đồ-la ba vòng, trước hết vây quanh viện thứ nhất hành
đạo, kế vây quanh viện
thứ hai hành đạo, cuối cùng vây quanh viện thứ
ba hành đạo.
Như thế, A-xà-lê phải tụng kệ cát tường, cực cát
tường… hoặc có thể tụng văn chữ
Phạn Cát khánh đã khắp xong rồi, lại đến
cửa phía Tây chỗ hai con
rồng giữ gìn, dạy đệ tử kia ân cần lễ bái, lọng
kia phải tùy theo trên
dưới thân để mà che, liền phải vì nói kệ Tam-muội- da, đó là bốn giới trọng cấm trong
Bí mật tạng, những thứ này đều
là kệ A-lợi-sa, ở dưới
sẽ giải thích. Cù-hê chép: Đệ tử đến cửa Tây lễ bái

xong, A-xà-lê
phải bạch chư tôn rằng: Con (tên gì) cùng (tên gì)
quán đảnh xong, nay thuộc
về chư tôn giúp trì minh tạng, khởi thưa như vậy rồi, phải nên mở lọng bảo đệ tử đứng dậy, ở trước
Mạn-đồ-la vì
nói giới Tam-muội-da: Nay
ông đã thành tựu Mạn-đồ-la trì minh A-xà-lê xong.

Chư tôn Bồ-tát cho đến chân ngôn chủ, tất cả thiên thần đã
cùng biết ông, nếu thấy
chúng sinh có thể làm pháp khí, do thương xót kia, nên phải vì đệ tử kiến lập
Mạn-đồ-la mà dạy bảo
truyền trao,
nhưng trong kinh này tự có kệ truyền pháp loa, như ở phương Tây khi
người đời thọ pháp
quán đảnh, lấy nước bốn biển và nước tất cả
sông ở
trong bờ cõi, để đủ
các thuốc quý như lúa, bắp… vẽ bản đồ trong bờ cõi, bảo đồng tử này ngồi trên tòa
sư tử, dùng các thứ quý báu trang
nghiêm toàn bộ
quyến thuộc, tùy theo lớn nhỏ
sắp bày theo thứ lớp,
sư vi đà phạm chí ngồi ở voi báu, người đi
sau cầm nước báu này rót vào
ngà voi, khiến rơi trên
đầu và sau lớn tiếng báo cho mọi người biết.
Lại khen ngợi,
nói pháp của bậc hiền triết xưa dạy người, làm
lợi ích cho đời. Hành
giả thuận theo như thế, sẽ được tuổi thọ dài lâu,
gốc cành lớn mạnh, được
tiếp nối chuyển luân, nếu không làm như thế
thì sẽ tự mất ngôi vị
kia, mất thân không có kẻ nối dòng. Như thế mỗi
mỗi chỉ dạy, nay Pháp
vương tử này quán đảnh thì không sắp bày như
thế, cõi Phật nghiêm mật
là bức tranh thế giới to lớn, ngồi trên tòa sư tử
ở hoa sen diệu pháp thần
thông tự tại, rảy nước trí tuệ từ bi của bản
tánh thanh tịnh chứa đủ
muôn đức vào tâm kia.

Bấy giờ, các
chúng Bồ-tát, dưới đến tám bộ
chúng sinh, đều
hoan hỷ khen ngợi và sinh
tôn trọng kính mến, lúc ấy, A-xà-lê đem di
huấn của pháp vương mà
dạy bảo, từ đây về sau sẽ được sinh trong nhà định của
Như lai, nối tiếp địa vị Phật. Nếu không có trí tuệ hướng về như
thế thì không biết tôn
trọng chánh pháp.

Kệ cát khánh
A-lợi-sa: Lạc ngật sáp nhị đạt la kiến giả nẵng bát lạt ma đà bà tất đát lý mãn la bát ra (la) hê noa một độ vi một đản mẫu xà bát đát la nên đát lô đát đổng nghiệt lam bát ra tha môn bát ra đỗ nan.

Đế nộ ba nễ
sắt tra bát ra, phạ ra tất đát phạ điếu chủy dã khế đa tất đát lý lộ kế nại ra nê phạ bố nễ dã đạt ra mộ chiêm mãn phiến để
yết ra bát ra xả nan lộ
kế nễ vó để duyên du (thâu) bà đổng nghiệt lam, tát đạt lạt ma dục ngật đa thất lỗ để mông nghiệt la trì tà lăng cù đản lật nê phạ tố la nặc ngật lý nhị dã hiệt lî thất lî ngu ninh trì gia bát ra ninh nan kế đát lý để duyên du bà đỗng nghiệt đam duệ đỗng nghiệt lam đổ
sử đa
nê phạ vi mãng nẵng nghiệt lạt
sa na từ nễ hà phạ đa la đỗ nhược
nghiệt đỗ hệ đa dã tắt
ấn nại lại tố lại bát lý vật lật đát tả đát
đổng nghiệt bà phạ đỗ phiến để yết lam đá phạ nễ dã duệ đổng nghiệt lam bổ la phạ
lê, ca tỳ la ha phạ duệ
giá nễ phệ Ma-ha ty ỹ sắt mạt đá phạ nễ nễ đát tả a tứ na chấn để dã đản xá la tả đát tha nghiệt đa tả, đổng nghiệt lam
bà pha đỗ phiến để yết
lam, nễ dã duệ đổng nghiệt lam chỉ Sa-la du nhập phạ la bổ
sáp ba na đề lam mê già cức nhị ni
sinh ma hộ nê, phạ nhũ
sắt, nẵng tha tả nhiên mãn nễ phạ bộ phạ bà phạ ta ca tả đát đổng
nghiệt lam, bà phạ đô
phiến để ca lam vó vó đà nậu khư nhưỡng thiết nẵng
da đổ sắt thất dã, đát
bố phạ nẵng mãn ty ỹ một la, nhược đỗ lại đà la
đát lê, a tứ tố lại
bá lî vật lật đát tả nạp mãng, tắt ngật lật đát tả đát
đổng nghiệt lam, bộ nhược già la xà, nạp mãng tắt ngật lật, đát tả, nại nễ
dạ, tát đà, bát lý
vật lật đát tả hệ giả sái bán để dã, mãng nại bộ, đơn,
mãn bộ ốt bà phạ, tô
nại nẵng tả, đát đổng nghiệt lam bà phạ đỗ, phiền
để ca lam, đát phạ nễ
dã duệ đổng nghiệt lam bạt già phạt đổ tốt lỗ
mãng la xa, mộ lê muội để lî mạt lệ nẵng, vi nhó đế mạc hồ, mang la bát
ngật sô nhưỡng nhưỡng bát ra ca la mãng bà phạ, na bộ, vó chiêm mạt lệ
giả, đát đổng nghiệt
lam, bà phạ đỗ, phiến để ca lam, đát phạ, nễ dã duệ, đổng
nghiệt lam, bát la, pha na đô phạ la, đã la mãng chước ngật lệ phạ nại tư tất lam đa, phụ đa, tô nghiệt đát tả, xá tốt đỗ hạt đế bộ đam bộ
phí phạ bộ bà pha đa ca
tả, đát điệt nghiệt lam, bà phạ đỗ phiến để ca la, đát pha nễ dã duệ, đổng
nghiệt lam, hệ đa yết lam, bát la môn bả vó
đát lam bổn nật giả
ngật lý da ca la ninh mang lý dã nhược nhượng tỳ
ngũ sắt ngật lật thước
nhược già na bạt già phạm mâu ni ta ngật dã tăng
ha đát đổng nghiệt lam
bà phạ đỗ phiến để ca lam đát phạ nễ da.

Giữ các đức tốt lành
Đủ
tướng Kim sơn quang Thầy dẫn dắt ba đời

Trừ diệt ba thứ cấu.
Mở bày mắt chánh giác

Giống như nước sinh hoa Làm lợi ích chúng sinh Là mừng vui trên hết.
Trên đây trước nói tất cả điều tốt lành.
Sở só được
sinh đều do
Như lai ra đời, cho nên văn Phạm nói
lạc-ngật-sáp-nhị, Hán dịch là
điềm tốt lành hoặc nói
tướng đầy đủ, cũng là nghóa phúc lành, cũng là
nghóa điềm tốt lành,
nghóa tốt lành, nghóa an lành, nghóa oai đức, nghóa
tướng mạo tốt đẹp, phải biết tên này bao gồm
tất cả công đức, do đó hội ý để
nói. Câu
tiếp theo nói khai phu cũng là nghóa giác ngộ, thủy
sinh là tên khác của
hoa sen. Vì đầy đủ nghóa như vậy, nên Như lai ra đời
nhiều loài được lợi
ích, vì thế nói phúc lành bậc nhất, hoặc tốt đẹp, hoặc
nói mừng tốt, đại thể giống nhau.

Và điều Phật giảng nói Pháp bất động bậc nhất Chỉ
bày trong ba cõi

Trời người nên cúng dường. Pháp cao quý làm cho Chúng
sinh mãi vắng lặng Cho nên là niềm vui

Thứ hai của thế gian.
Ở trên, tất cả
Thế-tôn đã nói, rốt ráo đều đến mé thật bậc
nhất nên gọi là pháp.

Vô động, tiếng
Phạm là: Khế-đa nghóa là giảng nói, cũng là
nghóa mở bày. Trong đây,
ba cõi: Bản Phạm nói đúng là ba đời. Ý chung
cho cả quá khứ, hiện
tại và vị lai và đến ba cõi, do có thể khắp chỉ
bày cho thế gian mé thật bậc nhất, cho nên tất cả trời người đều nên cúng
dường pháp ấy, để báo đáp ân đức lớn lao.
Tiếng Phạm là
Phiến-để-yết-ra, Hán dịch là
Tác tịch, tác này là năng tác, năng nghóa là khiến có
thể đắc; pháp này có
thể giúp chúng sinh giác ngộ tất cả bản tánh thường tịch, trong ngoài các chướng rốt ráo
không sinh, vì thế nói
vắng lặng hẳn, ở dưới
so
sánh mà biết.
Do Như lai xuất hiện ở đời thì hay nói
pháp này, do đó nói là
điều lành thứ hai.

Pháp chánh mầu tương ưng Được niềm vui học rộng Trời,
người, tu-la thảy

Nên cúng tăng, ruộng phước. Nhiều điềm lành, hổ thẹn
Nhiều công đức thù thắng Cho nên là niềm vui

Thứ ba là thế gian. Ở trên,
tiếng Phạm là Tác-đạt-lạt-ma, Hán dịch là Chánh
Pháp, hoặc dịch là
Diệu pháp, vì đủ câu cho nên ở đây còn đầy đủ.
Trong đây tương ưng, tiếng
Phạm là Dục-ngật-đa, nghóa là nên hiệp như vậy,
tức nghóa là khế hiệp
Minh phủ, hơi khác với Du-già. Câu tiếp theo nói, do nghe nhiều pháp này nên hạnh và lý hiệp nhau, đó là niềm vui lớn,
cho nên nói là ưa học
rộng. Căn cứ theo dịch đúng phải dịch là phú văn, ở
đây thuận
theo cách dịch xưa.

Lại, ứng cúng này, tiếng Phạm khác với A-la-ha, ứng cúng ở đây là các trời,
người… vì cầu phước cho nên nghóa phải nên cúng
dường. Đầu bài kệ thứ
hai nói “Phú” giống với nghóa phú ở văn trước, cũng
là nghóa đầy đủ không
thiếu, nhiều tốt lành, nhiều hổ thẹn và nhiều công đức.
Cuối câu nói Chúng, là chỉ
cho đồng, nhiều, khác với
Tăng-già trong
tiếng Phạm.
Tăng-già có cả nghóa hòa hợp, do khi chánh pháp hưng thịnh ở thế gian thì có người tu hành hướng đến quả, vì thế
nói phúc lành thứ ba.

Như ở trời Đâu-suất-đà Khi ở trời thì vui
Đến
đều từ trời xuống Lợi ích các chúng sinh. Đế-thích,
chúng Thiên thần Theo sau Đức Như
Khứ Nay ông được đồng kia

Là điềm lành tác Tịch.
Chữ tàng trên đây, tiếng Phạm nói
Nghiệt-lạt-bà-la ẩn ở
trong tâm, trong thai tạng,
cùng với Tỷ-tra-ca-câu-xá… Ý kia mỗi mỗi khác nhau.

Như Bồ-tát ở trên cõi trời và khi từ trời giáng xuống ở thế gian
có vô lượng, vô biên
việc tốt lành, như kinh Hoa Nghiêm… có nói rộng.

Tu-la: Tức là
chúng chư Thiên, vì muốn phân biệt khác với
chư Thiên nên gọi là A-tu-la.

Luận Lập Thế… nói là phi thiên.

Lại Đát-tha-yết-đa, Hán dịch là
Như lai, lại gọi là
Như Khứ, Nghóa là từ Đạo
Như thật đi, đến
trong Niết-bàn, không còn
sinh trở lại, vì thế gọi tên là
Như Khứ, dùng giải thích theo thiên hạ, thời cơ đối với nghóa được
thuận tiện, cho nên văn xen nhau. Nếu tầng trời
Đâu-suất có Bồ-tát bổ xứ thì hạt giống Phật ở thế gian không dứt, như người trong
Bí mật tạng, cho đến trong một đời hoặc thành chánh
giác, vì thế nói phúc
đồng với kia.

Như ở Ca-tỳ-la

Khi cung thành vui đẹp Các trời oai đức lớn Khen ngợi và làm lễ.

Giống như không nghó bàn

Như thật mà khéo đến Nay ông được đồng kia Điều
tốt lành tác tịch.

Trong bản Phạm, như niềm vui kia tức là bao gồm nghóa thời.
Ở dưới so sánh mà
biết. Đây là khi Bồ-tát ở trong thai, tất cả thế gian có vô lượng việc tốt lành, cũng như phẩm
Nhập pháp giới, ly thế gian
trong kinh Hoa Nghiêm có nói rộng, cho đến chúng Đại
Bồ-tát trong
mười phương nhiều vô lượng đồng nhóm họp ở
trong bụng, để nghe pháp,
thế nên không thể suy
nghó bàn luận, hợp với ý nghóa Như Khứ trong bài kệ trước.

Nay cho đến giải thích thành Chánh giác, giải thích điều đó
cũng hướng vào thế lực
ý nghóa cho tiện; như Bồ-tát tuy ở trong thai, tất
cả các vị trời Đại oai
đức đều tán dương làm lễ. Nay ông cũng ở trong
hư không nhãn,
Phật Mẫu tạng, mà gá
Thánh thai, cho nên tám bộ
rồng thần đều cùng tôn
kính, vì thế nói phúc đồng kia.

Vui như ở vườn hoa

Hoa ánh sáng điểm khắp Rừng Vi-ni vui đẹp

Vô lượng các trời ở
Đạo sư vừa đản sinh. Thân đời sau không còn Ông
nay được đồng kia Điều tốt lành tác tịch.

Tiếng Phạm là Chỉ-sa-la-du, trên cây trong rừng này có hoa,
trên cành lá, kế
nói Bổ-sáp-ba, chính là xem thể hoa, giống như
loại hoa tràng, hoa rời, đều dùng tên này, vì thế câu trên đem vườn hoa để
phân biệt. Khi Bồ-tát
mới đản sinh, ở tất cả thế gian cũng có vô lượng
điềm tốt lành, cho đến vô lượng chúng trời… vì cúng dường nên đều
nhóm họp ở vườn rừng
Vi-ni, lại có vô lượng Bồ-tát giải thoát không thể
suy nghó bàn luận, cũng
như bóng mây và ánh trăng đồng thời sinh ra.
Nay ông cũng ở trong Bí mật tạng mới được
đản sinh, tất cả pháp môn
quyến thuộc đều đã bắt
đầu phát động. Nếu người mạnh mẽ tinh tấn tu
hành thì cũng là thân
mé sau sinh tử, cho nên được vui đồng với kia.

Như khi dứt các khổ Của tại gia thì vui Nữa đêm tâm
hoan hỷ Đi đến chỗ khổ hạnh.

Cũng như các chúng trời

Vây chung quanh kính lễ Nay ông được đồng kia Điều tốt lành tác tịch.
Đây là khi
Bồ-tát mới xuất gia, bản Phạm chỉ nói diệt trừ các thứ khổ, chính là bao gồm nghóa tại gia. Có chỗ nói xa lìa các thứ khổ ân
ái trói buộc của người tại gia.
Khổ hạnh xứ:
Tiếng Phạm dịch đúng phải là Tu Thân xứ (chỗ
tu thân), như Bồ-tát khi
mới vượt thành đến chỗ tu thân, tất cả thế gian
có vô lượng, vô biên
việc tốt lành, cũng như Hoa nghiêm… có nói rộng.

Bấy giờ, chúng trời
Tịnh Cư cho đến các vị trời hộ thế đều
rất hoan hỷ, biết hoa Ưu-đàm
“Chánh Biến
Giác” không lâu
sẽ nở tròn, thảy đều vây quanh đảnh lễ, hoặc tự thân nương chân ngựa mà đem phẩm vật kính cúng, nay ông cũng ở trong
Bí mật tạng, bắt đầu chia
tay cha mẹ Vô Minh, đi đến
chỗ tu thân Sơ Pháp Minh Đạo, phải biết
trời Tịnh-Cư v.v… cũng đều hoan hỷ kính lễ, biết rằng không lâu cũng
đồng như Thế-tôn, cho
nên nói được vui như thế.







<卷>QUYỂN 9</卷>



<詞>Phẩm 2: NHẬP MẠN-ĐỒ-LA CỤ DUYÊN (Tiếp Theo)</詞>


Lại như Long vương kia Vui khi cung kính lễ Các chim bay bờ
sông

Bao quanh xếp thành hàng. Theo nghóa “Tịch” ít có Đem
dứt trừ ba cõi
Ông
nay được đồng kia Điều tốt đẹp tác tịch. Khi ấy,
Bồ-tát đã đạt đến chỗ cùng tận của khổ hạnh, biết không có ý nghóa lợi ích, nên thọ cháo
sữa của người nữ chăn bò,
sau đó
xuống sông tắm rửa,
tướng tốt đầy đủ, lúc ấy, cách đường Phật đi gần dần,
có vô lượng chim sẻ
xanh báo điềm lành.
Như trong kinh Bản Hạnh có nói rộng, chim này tên đúng
là Tang- sa, hình dạng giống như chim
sẻ xanh nhưng nhỏ hơn, phong tục ở
Trung quốc người ta nói
là chim Tiên Nhân, Bồ-tát tắm gội xong, nguồn
tâm vắng lặng,
suy nghó các pháp, thấy rõ con đường Đại
Bồ-đề sinh
tâm nương gởi, tự biết có thể dùng thế lực lớn phá hoại ba cõi, lúc ấy
lại có vô lượng, vô
biên điều tốt lành nổi lên ở thế gian, nay ông ở
trong Bí mật tạng, lìa bỏ
chín mươi lăm thứ ngoại đạo, các thứ khổ hạnh
làm thần thức thân thể
mệt nhọc, không có nghóa lợi, ăn một bát cháo
sữa chữ A, thêm lợi ích cho
sức lực và mạng
sống lâu, dùng nước
Tịnh Pháp tắm gội thân kia,
biết rõ đường lớn Tâm vương, sắp đến ngồi chỗ
Đạo tràng của
Tỳ-lô-giá-na, cho nên nói được vui giống như kia.

Giống như Bà-già-bà Vui khi dưới cây Chúa Nhờ dùng sức
Từ tâm Phá Vô lượng ma quân.

Theo các thứ hình loại Khắp trời người thế gian Nay
ông được đồng kia Điều tốt lành tác tịch.

Thế-tôn ngồi
dưới cây Đạo tràng, khi hàng phục Thiên ma
thành Chánh giác, tất cả
thế gian, xuất thế gian, có các việc tốt lành,
giống như Thiên Thọ Vương
đến tháng mà Xuân nở hoa đầy đủ.

Xưa, khi hành
đạo Bồ-tát, tất cả nguyện hiếm có đã được như
ý, liền phổ hiện sắc
thân, khắp trong thế gian khai hóa chúng sinh. Lại
ở đây nói ma quân,
trong bản Phạm âm đúng là Bác-ngật-sô, nghóa là
bè đảng vây cánh, nay
dựa vào bản dịch xưa hội ý mà nói. Nay ông
phát tâm Bồ-đề, phải
biết đã được ngồi yên dưới Sa-la Thọ Vương nơi
Phật giác ngộ, đem thần
lực che chở của Như lai hàng phục khắp ma quân, nếu từ đây vững chắc không lay động, đến khi thấy tâm rõ đạo thì
ngay khi vừa phát tâm
liền thành Chánh giác, do Tam-muội Trừ cái
chướng khắp hiện thân
Mạn-đồ-la, vì thế nói được vui đồng với kia.

Như Thiện Thệ Đạo sư. Trụ ở Ba-la-nại

Lúc mới chuyển vô thượng Pháp vô thượng tốt lành.
Nương dựa chưa từng có Thế gian, thời phần hết
Nay ông được đồng kia Điều tốt lành tác tịch.

Thế-tôn vì mười nghóa cho nên chuyển xe chánh pháp, như kinh Hoa
Nghiêm… có nói rộng.
Tiếng Phạm Bát-la-phạ-na Đỗ-phạ-la, nghóa là nhiệm mầu hơn cả, nghóa thù thắng, tức là bậc nhất ở thế
gian, không có gì hơn nữa,
do đó nói là tối vô thượng.

Lại nữa, Thế-tôn đã nói trong ba cõi, đều vì việc lớn nhân duyên,
vì thế nói là tối vô thượng; tất cả thế gian xưa nay chưa từng nghe, cũng không
thể chuyển, vì thế nói nương dựa chưa từng có.
Bản Phạm nói đúng là kỳ hy (hiếm
lạ), ở đây hội ý mà nói; tự vượt qua ba cõi, cũng giúp vô lượng chúng
sinh trụ trong thân mé
sau cùng, cho đến ý có
sinh thô nặng, cũng khiến hết hẳn, nay ông cũng giống như thế, nếu
sinh ở đây đợi được
Trừ cái chướng Tam-muội nói năng Đà-la-ni, khi
khởi thần thông tự
tại, cũng có thể Xoay bánh xe pháp như Tỳ-lô-giá-na,
vì thế nói được vui giống như kia.

Như kia làm lợi ích

Nghóa tốt lành bậc nhất Được phước lợi rất nhiều
Khen ngợi các Thánh chúng. Nói khắp đấng cụ Đức

Mâu-ni Thích Sư Tử Nay ông được đồng kia Điều tốt lành tác tịch.

Bản Phạm nói
Hệ-đa, Hán dịch là lợi ích, tiếp theo nói Ngật-lý- da, Hán dịch
là Lợi, Ca-la-ninh, Hán dịch là nhiêu ích, tên
gốc đều khác, người truyền đạt không
dùng riêng, ví như khi đầu tiên thỉ tổ
dựng lên nguồn gốc, tuy
đồng trở về với ban đầu nhưng có khác chút ít.
Câu đầu nói làm lợi
ích, cũng là nghóa giúp lợi ích, kết thành kệ khen ngợi Phật.
Câu tiếp theo nói nghóa tốt lành bậc nhất, là kết thành kệ khen ngợi
“Pháp”. Hai câu tiếp theo nói về quả tốt đẹp thành tựu nhờ tu
hành cúng dường, là tổng kết kệ khen ngợi
“Tăng”. Hai câu kế đến là
kết thành tổng kết bản
hạnh của Đức Phật Thích-ca Mâu-ni trong bảy bài kệ.
Tóm lại, tất cả các công đức như thế, nay ông đã được đầy đủ.
Thế- tôn khi nhập
Niết-bàn và khi
thành Chánh-Giác, không hai không khác, nếu y theo thế đế thì nói chúng
sinh trong ba cõi hư không
phước không còn, vì thế cho nên tối tăm mà không nói.
Nhưng trong đây kết hợp
Tam bảo và bản hạnh Như
lai, tức nghóa là Đại Niết-bàn.

Trong mười một bài kệ này đầy đủ vô
lượng nghóa, phải phân
biệt rộng các kinh để
nói, sợ chướng ngại nói nghóa Mạn-đồ-la, nay nói
sơ lược lời dạy bảo mà thôi.

Kệ Kim Trù (bản Phạm)
A
nhưỡng nẵng, bát tra lan, phạ ta, a bã, nễ đan nhó nãi, tát
đạ, phạ, xá la chỉ,
muội, nễ dã, la chiết tốt đô, duệ, tha lộ yết tả,
muội bổ la.

Này Phật tử! Đức Phật vì ông vén bỏ màng vô trí, giống như ở
đời thầy thuốc giỏi
khéo dùng thẻ vàng, phương pháp trị mắt là ở
phương Tây, lấy vàng làm
đũa, hai đầu tròn trơn giữa nhỏ, giống như hình
cái chày, có thể dài
chừng bốn, năm tấc, khi dùng lấy hai đầu xoa
thuốc, mỗi khi dùng một
đầu cạo trong một mắt, thẻ vàng Niết-bàn cũng như vậy, tâm mắt của tất cả
chúng sinh, vốn có tánh tri kiến Phật, chỉ
vì màng Vô trí che lấp,
cho nên tướng thật các pháp không được hiện
ra rõ ràng. Nếu khiến người vụng cứu chữa màng vảy, chẳng những
không có hiệu quả, mà
màng vảy kia lại còn che thêm, hoặc tổn thương tròng mắt. Như lai đầy đủ phương tiện khéo dùng thẻ vàng thì không như thế,
như người thợ khéo léo xoay vần cái rìu thì trừ được dơ bẩn, nhưng
ở chỗ không thể tổn
thương thì không để tổn thương, nếu chỉ trong một
tí co duỗi không độ
lượng thì sẽ phạm vào chỗ không có vảy che,
không thành tri kiến vô ngại.

Lại bệnh này, tánh thấy sắc trong mắt, ở thế gian hoặc có bậc
“Y Vương” hoặc không
có “Y vương”, pháp cũng thành tựu như vậy,
nhưng gặp nhau được chữa
trị thì liền mở sáng, không phải công lo liệu
thuốc nay mới sáng tạo.
Kinh Pháp Hoa có ví dụ người mù, trong đây sẽ
nói rộng, các môn phương
tiện khác nhau của tất cả các Đức Phật,
nghiên cứu ý chỉ của
kia đều trở về trong ý này.

Kệ Gương sáng bằng tiếng phạm.

Bát La, để phược, ma mãng da, đạt ma, a xa, du, đà, a nhưỡng
vó la, a nghiệt la, hệ da,
nẵng, tỳ la tất dạ, thất giả, hệ đô yết ma tam
mẫu ôn bà, phạ, ế
văn nhưỡng, đát phạ, y ý mãn, đạt ma, niết
sa pha, bà, phạ nẵng nhưỡng vi lam, cự lỗ tát đát phạ, lạt tha mãng đỗ lam, bột đà
nẫm, nhưỡng đa, tất đát phạ, mạo la sa.

Các pháp không hình tướng Trong vắt không vẩn đục
Không chấp, lìa lời nói

Chỉ theo nhân nghiệp khởi. Biết pháp này như vậy

Tự tánh không nhiễm ô Là lợi đời không sánh Ông
từ tâm Phật sinh.

Bản Phạm câu
đầu tiên chỉ nói hình tượng, nhưng cùng với
pháp vô tướng, thế văn nối liền nhau, ý nói pháp không
hình tượng.
Tánh vốn thanh tịnh, giống
như gương sáng, lắng lặng trong sáng, không có dơ đục, lại có thể hiện khắp các hình, phải biết hình này không từ
trong gương sinh, không từ chất
ngoài sinh, không
cùng sinh, cũng chẳng
phải không nhân duyên mà
có, các lời nói vô ích đều không tương ưng,
lại cũng không được
chấp thủ, chỉ thuộc các nhân duyên. Duyên hợp bất sinh, duyên lìa
không diệt, tức nói vô thường,
không đoạn, không
đi, không đến, phải biết
hình tượng là cảnh, chính gương là hình, nếu khi hiểu được như vậy thì thấy tướng thật các pháp, đem tâm như gương
này soi gương như tâm, do đó nói tâm tự thấy tâm, tâm tự biết tâm, trí
và tâm không hai không khác.

Sở dó quyết định cạo bỏ màng vảy ở mắt, chính vì quán sát pháp

giới như đây
cho nên tự sáng. Nếu khi cùng ở đây tương ưng thì ở
phổ Môn Mạn-đồ-la, đắc
Tam-muội Trừ cái chướng, vì tất cả chúng
sinh làm lợi ích không gì
sánh bằng, hoặc nói Vô đối (không gì đối lại)
hoặc nói Vô xứng (không
gì sánh bằng), nghóa là không thể đo lường; do
có thể tự sinh vào nhà
tâm Phật, nên gọi là con của tâm Phật, từ tâm
Phật sinh, vì thế nói là
ông từ tâm Phật sinh.

Kệ về pháp luân, pháp loa bằng tiếng phạm:
A nãi dã, bát ra
bột lý, để, lộ yết tả, chướt yết lan mạt lî đa, dã
đá, diễn nan, a bố lại duyên, tam mạn đa nột phạ, đạt ma,
thương khư,
mãng nỗ đá lam, nẵng
đát ra kiến ngật sái, vó vị để lạt phạ, niết lạt vó
thương kế nẵng, chế
đá sa, bát ra ca, xà dã
sa phạ, lộ kế tất dẫn, man đát ra,
giá lî tà, nẵng diễn,
bát lam, y phạm, ngật lật đả nhung, bột đà nẫm, ô
bà ca, lý để nghỉ, dã
tế hát, đế già phạ nhật ra, đà lạt, tát lạt bính lạt
ngật san để đát phạ, tất ba xa.
Ông
tự ở ngày nay Chuyển bánh xe giúp đời Âm thanh
kia cùng khắp Thổi loa pháp vô thượng. Chớ sinh ra
tuệ khác Đem tâm không nghi lo Mở bày cho thế gian

Hạnh chân ngôn thắng đạo. Thường phát nguyện như thế
Nêu bày ân Đức Phật

Tất cả trì Kim Cang Đều phải hộ niệm ông.

Giống như Tự
luân xoay chuyển thành tựu lẫn nhau, cùng
thành một thể. Như tự luân ấy, ấn luân thân cũng giống như vậy, vì thế cho nên khi hiểu đầy đủ nghóa
gương Mạn-đồ-la, tức là hiểu nghóa
xoay bánh xe pháp trong Bí
mật tạng, khi xoay bánh xe pháp này, dùng
một âm thanh, khắp cả
mười phương thế giới thức tỉnh cho chúng sinh,
cho nên nói thổi loa pháp lớn.

Phạm âm khắp
cả trong Tự, liền có nghóa thanh (tiếng) có
nghóa phát thổi, lại có nghóa khiến kia nghe khắp cả địa tuệ:
Là Tuệ phân biệt vọng tưởng.
Vô nghi tâm: tức là nghi hối hẳn, trụ trong thật trí,
do trụ trong thật trí, nên
chắc chắn Sư tử rống, mở bày đạo, phát sinh
chân ngôn hạnh vô thượng
cho hàng trời người; nếu ông có thể phát
nguyện như vậy thì đối
với bất cứ nơi nào, bất cứ lúc nào, vì báo ân lớn chánh pháp, nên tuyên bày ân đức của Phật, tức là
sứ giả của
Như lai, làm
việc Như lai, vì thế cho
nên tất cả trì Kim Cang đều hộ niệm ông.

Lại nữa, tâm vương của ông, ở trong
“Sơ pháp minh đạo”,
khi thành Phật xoay bánh xe
pháp, đã có vô lượng, vô biên Kim Cang Trí ấn, vây quanh cùng giúp đỡ che chở, huống chi thế lực của
Tỳ-lô-giá-na khi tâm
vương rốt ráo thành Phật, do đó phải vì pháp này phát tâm
tinh tấn mạnh mẽ.

Kệ Tam-muội-da bằng tiếng phạm:
A nễ dã, bát ra,
bột lý, để, đế
phạ sai, a tỉ nhị vó đá, ca la
minh đa, a bát lý, để dạ
dũng hệ, tát đạt mạo, Bồ-đề chất đá, mạt đát bát ra, mãng
sai lý duyên, tát bà đạt
mê sổ, tát đát phạ, nẵng mang, hệ thả giả dã đa, y đế,
Tam-muội-da hệ, tam
bột đài, ra, khê dã, đá tát đát phạ,
tô một ra, đá, duệ tha,
sa phạ, nhị vó đơn, lạc ngật sản, đát tha lô ngật
sản y mê, đát phạ dã, bát ra ni bát nễ bát nễ, ngu lô,
thỉ sử, thất giả ra nô
du bạc cổ để, phạ sai
ra, a phiếu, bế da, tất than, đa, tát lạt nẫm, niết
thất chỉ, đế, nhưỡng,
thản ra, thản mãng noa.

Phật tử! Ông, từ nay Không nên tiếc thân mạng Không
nên bỏ chánh pháp Xa lìa tâm Bồ-đề

Bỏn xẻm tất cả pháp.
Việc không lợi chúng sinh Phật nói Tam-muội-da Ông
khéo trụ trong giới Như tự giữ thân mạng
Giữ giới cũng như vậy.

Nên chí thành cung kính Đầu dưới chân Thánh Tôn Việc
làm đúng giáo hạnh Chờ sinh tâm nghi lo.

Trước dùng lời nói đưa ra một bài kệ, giống như chư
Tăng dạy cho
sáu niệm,
Tát-bà-đa dạy cho năm thời giáo. Do đây nghiệm xét mà biết đã thọ giới cụ túc hay chưa, nay bốn giới này nếu đã thọ giới
cụ túc rồi thì lược
chỉ bày giới tướng, phải biết chính là bốn pháp
Ba-la-di trong Bí mật tạng,
như người bị kẻ khác chặt đầu, mạng căn không
còn tiếp nối thì tất cả
chi phần không thể làm gì được, không lâu sẽ bị tan rã. Nay bốn giới
Ba-la-di này là mạng căn của
Chân ngôn thừa, cũng
là mạng căn của
chánh-pháp, nếu người phá hoại thì giống như thây chết
ở trong
Bí mật tạng, tuy tu đủ các việc công đức, nhưng không lâu
cũng sẽ bị bại hoại.

Giới thứ nhất: Không nên xả
chánh pháp: Vì chánh giáo của tất
cả Như lai, đều phải
nhiếp thọ tu hành và thọ trì đọc tụng, giống như biển lớn dung nạp
trăm sông, tâm không thỏa mãn, như đối với các
thừa liễu nghóa, bất liễn
nghóa trong, tùy theo tất cả pháp môn
sinh tâm xả bỏ, như trong
Thanh văn thừa, nếu đối với người có khả năng tác pháp tâm
sinh miệng nói, hễ xả bất cứ một pháp nào đều thành xả giới; tuy luật
Cụ túc không rơi vào
các số, như thế không mắc tội phạm giới. Nay bí mật
đại thừa này, rốt ráo
không có nghóa xả, cho nên sẽ thành tội nặng.
Lại tất cả pháp môn này, đều là Đại
Bi của Thế-tôn, đã
chứa nhóm trong vô lượng
A-tăng-kỳ kiếp, vì muốn Phổ-Môn lợi ích tất cả chúng
sinh cho nên giảng nói, giống như tự luận không thể bỏ một, như hàng Thanh văn thừa hễ bỏ bất cứ một việc nào mà vẫn hòa hợp như
cũ thì cắt dứt nghóa
hòa hợp tan mất luật nghi, huống chi là Đại thừa?

Giới thứ hai: Không nên lìa bỏ tâm Bồ-đề. Tâm Bồ-đề này,
đối với muôn hạnh
Bồ-tát giống như cây cờ của vị Đại tướng, nếu khi
đại tướng tan mất cây
cờ thì ba quân (toàn thể quân đội) công lao hư
hoại, rơi vào chỗ thua
người, vì thế phạm Ba-la-di. Có người tuy mến
trọng pháp tạng ba thừa
tâm không lìa bỏ, nhưng nghó rằng, Vô thượng Đại thừa các thứ khổ hạnh khó làm, ta không thể chịu được, hãy nên ở trong Tiểu thừa mà nhận
lấy Niết-bàn, Ta phải trồng nhiều gốc lành, cúng dường
Tam bảo, được nhiều phước
báo trời, người, Vô thượng
Bồ-đề là nói tu hành
của những bậc Đại nhân như Văn-thù, Phổ Hiền…
Nay ta làm sao có thể được
các nhân duyên như thế, lui sụt nguyện
Bồ-đề chính là tự cắt
đứt mạng sống, phạm tội Ba-la-di. Lại tâm Bồ-đề
này, rốt ráo không có
nghóa để lui sụt, cho nên không giống như trong
pháp Thanh văn, cho đến, xả bỏ Tam quy trở lại làm người tại gia ngoại
đạo, Phật cũng từ bi
thương xót chấp nhận.

Giới thứ ba: là đối với tất cả các pháp không nên bỏn
sẻn
không chịu quán sát căn
cơ mà ban cho thì cũng phạm tội Ba-la-di. Vì sao?
Vì Như lai ra đời sau đó
mới có Chánh Pháp, cho đến một câu, một bài
kệ Thế-tôn đều tan mất
thân mạng giúp việc cho người sau đó mới
được, đó là tài sản
cha mẹ để lại cho tất cả chúng sinh, không riêng cho
một chúng sinh nào, mà
nay trộm cho mình có, trong Bí mật tạng này,
đồng với tội ăn trộm vật của Tam bảo.

Nói Sơ lược
Pháp có bốn thứ: Nghóa là ba Thừa và Bí Mật
Thừa, tuy không nên bỏn
sẻn, nhưng phải quán sát chúng sinh, so lường căn
khí của họ
rồi mới trao cho, nếu nói việc sâu xa bí mật ngay khiến
họ sinh nghi, chê bai cắt
đứt gốc lành thì ở trong giới thứ tư phạm tội “Ba- la-di”. Nếu thật
sự bỏn
sẻn tài vật không chịu cấp cho ở trong mười
thứ giới phương tiện
thì kết phạm, ở phẩm sau sẽ nói.

Giới thứ tư: Chớ đối với tất cả chúng sinh làm việc không lợi
ích: Đây là trái với
pháp bốn Nhiếp, bốn Nhiếp là bốn y trong giới
Bồ-tát và giới Cụ
túc, khi mới thọ giới, trước phải nêu già nạn
này, nếu người vâng làm được thì mới cho thọ, không thể vâng làm thì không phải
Ma- ha Tát-đỏa, không
được cho thọ. Vì sao? Vì Bồ-tát phát tâm Nhất thiết trí, vốn vì nhiếp khắp tất cả
chúng sinh, vì làm nhân duyên cho hàng Tam thừa vào Đạo, mà nay trái lại làm pháp trái với bốn Nhiếp,
gây ra nhân duyên làm cho
chúng sinh chướng đạo, tất cả chúng sinh
cũng đồng thể với tự
luân, không được lìa nhau, hễ làm tổn hại gốc
lành của bất cứ một chúng
sinh nào hoặc đối với họ xả bỏ việc làm lợi ích thì đều phạm
tội Ba-la-di,
so
sánh như trong pháp Thanh văn hễ xả
một người trong bảy
chúng, tức nghóa là không hòa hợp, đoạn mất luật
nghi của giới Cụ túc,
chỉ là tùy theo tâm buồn phiền, tạo các tội dâm,
đạo, sát, vọng… Nhưng
chưa tổn hại duyên lành ba thừa kia, giống như
tội thâu-lan-già trong
pháp Thanh văn, đó là phương tiện nhiếp vào
Học xứ. Tiếp theo dưới
là lời A-xà-lê dạy giới.

Phật dạy: Tam-muội-da:
Bản Phạm gồm có chữ này, ý nói
các Đức Phật trong mười
phương ba đời, cùng nói Tam-muội-da này,
đồng đi một con đường
chân thật giống như nhau, không còn con đường nào khác.
Nay trong Mạn-đồ-la, tất cả các Đức Phật nhóm họp
hiện làm chứng thật.

Tiếng Phạm Tô-một-ra-đa, dịch là người khéo trụ giới, do
kia khéo trụ Tam-muội-da
cho nên cũng gọi người khéo trụ giới, chính
là pháp môn khác nói
là Phật tử, như giúp đỡ sinh thân do cha mẹ sinh ra, đã có thân thể, nay ưa thích pháp thân tuệ mạng này, cũng
phải như vậy, nay ông đã thọ giới
Cụ túc xong, phải chí thành hướng đến
các Tôn vị kia đảnh lễ
mà lui, từ nay về sau hễ có làm gì, phải nương giáo vào pháp Chân ngôn đầy đủ, như lời dạy mà thực hành, tất cả
sự
nghiệp đồng như người
mới thọ giới, trước phải thưa hỏi thầy, không được
tâm tự tiện chọn đàn
khiến sinh ra điều tà ác, nghi hối. Lại nữa,
A-xà-lê nói hai bộ giới bổn trong Trì minh tạng, mỗi
bộ đều là chân ngôn,
có công năng thành tựu các việc, Như lai do đây
gia trì các đệ tử, nay
các kệ trong này cũng giống như vậy. Khi tác
pháp, phải tụng bản
Phạm, gồm đem tự môn mà giải thích rộng.

Bấy giờ, Kim
Cang Thủ bạch Đức Phật, cho đến đồng thấy Phật, Thế-tôn, đó là nhân thọ giới
Cụ túc xong. Nói công đức Vô tác
trong môn Chân ngôn, như
trong pháp Thanh văn, nếu thọ giới Cụ túc
xong thì dâm, đạo, sát, vọng… là mỗi học xứ, mỗi tam thiên đại thiên thế giới mỗi chúng
sinh xứ, đều được công đức vô tác,
sông phước trôi chảy
cho đến khi qua đời. Còn
giới không uống rượu, đều sinh công đức Vô
tác, giới đào đất
hoại sinh, đối với tất cả cây cỏ từ mé Kim Cang đến
nay, mỗi hạt cát bụi đều
sinh công đức Vô tác, do nhân duyên này, tuy
còn đủ các kiết sử
phàm phu, cũng được cùng với các bậc Thánh Vô
học, đồng ở trong số
ứng cúng, cùng cầm giữ việc Thánh. Nay trong Bí
mật tạng này, do giới ban đầu, đối với tất cả kho chánh pháp trong
mười phương ba đời,
đều sinh công đức vô tác.
Do giới thứ hai, đối với tất cả hạnh
Bồ-tát trong ba đời
mười phương đều sinh ra
pháp công đức vô tác, do giới thứ ba, đối với tất
cả pháp môn độ người
trong mười phương ba đời, đều sinh ra công đức vô tác; do giới thứ tư, đối với tất cả chúng
sinh và bốn nhiếp
sự trong
mười phương ba đời,
đều sinh công đức vô tác, không riêng dùng một
ngày nào đó làm hạn
lượng, tam thiên là cảnh giới.

Lại tất cả luật nghi của Thanh văn, nhân duyên tạo tác chấm
dứt, đến Vô dư
Niết-bàn trở về với Nguội thân bặt trí, nay Luật nghi Bồ-tát này, vốn từ
Nhất thiết
trí sinh, cuối cùng đến biển
Tát-bà-nhã (Nhất thiết chủng trí)
gốc ngọn, mạt rốt ráo đều như Kim Cang.

Lại như trong
pháp Thanh văn, tuy có đầy đủ phiền não, hữu học, vô học… thềm bậc khác nhau,
nhưng đã phát ra Vô tác luật nghi thì không có hơn thua khác nhau. Nay luật nghi
Bồ-tát này cũng
giống như vậy, tuy là bắt đầu phát tâm, cho đến bốn mươi hai địa vị thềm
bậc khác nhau, nhưng một khi khắp cả pháp giới phát khởi gốc lành vô tác
thì cùng với Như lai
không còn thêm bớt khác nhau.

Lại nữa, như
khi bắt đầu phát tâm, tất cả công đức liền bằng
với Như lai, từ đây về
sau trải qua số kiếp không thể tính đếm, ở trong
một niệm thường tiến
lên, càng sâu càng rộng không thể suy nghó bàn
luận, do nghóa này cho nên
gọi là công đức vô tác trong Bí mật tạng.

Kinh chép: Kim Cang Thủ hỏi: Thiện nam, thiện nữ này, vào
Đại Bi Tạng Mạn-đồ-la
này, được bao nhiêu phước đức nhóm họp?

Phật dạy: Từ khi bắt
đầu phát tâm cho đến thành Như lai, tất cả nhóm phước đức thì nhóm phước đức của người thiện nam, thiện nữ cũng bằng nhau, phước này tất cả chúng
sinh
suy lường phân biệt không thể biết được chỉ có các Đức Phật mới có thể biết, nhưng nay chỉ bày
chỗ cho kia vào, muốn khiến lãnh hội ý đầy đủ, nên nói dùng pháp
môn này phải biết như thế.

Ví như Thái tử Luân vương vừa ở trong Thai tạng, đã có thể giữ gìn
Tứ thiên hạ, khiến phước đức
không giảm, các thần, tám bộ
đều tôn kính, huống chi
lợi ích làm được khi nối tiếp ngôi vị quán đảnh,
do đó Phật dạy, do tất
cả nhóm phước đức kia bằng với Như lai, phải
biết chính là từ miệng
Phật sinh, là đệ tử trong tâm Phật, nguyên nhân kia chính là có Phật, làm các
Phật sự, giống như trong
kinh Thanh Văn,
Đức Phật dạy: Hễ
Xá-lợi-phất đến chỗ nào thì nơi đó không có
xảy ra các việc. Tất cả chúng
sinh
sở dó gần gũi cúng dường
Như lai, và có thể
sinh ra phước tuệ vô tận; nay thiện nam, thiện nữ này tất cả nhóm phước
đức bằng với Như lai,
vì thế cho nên Thế-tôn dặn dò tất cả chúng sinh,
nếu muốn cúng dường Phật, phải cúng dường thiện
nam, thiện nữ này,
nếu muốn thấy Đức Phật
thì phải quán kia.
Khi mới nhập thế đế
Mạn-đồ-la thì tất cả nhóm phước đức
đã bằng với Như lai, cho
đến nói rộng, hễ khi vào bất cứ một địa vị
Mạn- đồ-la nào thì nhóm
phước đức sinh ra đều bằng với Như lai. Trong
đó cũng có khác nhau,
cũng không khác nhau, do thấy Kim Cang giới
như thế cho nên gọi là
Kim Cang Thủ, do thấy pháp giới như vậy cho
nên gọi là Phổ-Hiền, do
trên đầu Thánh Tôn này, cùng tất cả chúng
Bồ-tát Kim Cang đều cùng
đồng thanh nói: Chúng con từ nay về sau sẽ cúng dường cung kính thiện nam, thiện nữ ấy.
Vì sao? Vì đồng như
thấy Thế- tôn, giống như phụ tá
Luân vương, vì biết rõ giòng họ
Luân vương, thấy sinh ra rất nhiều nghóa lợi cho thế gian, muốn khiến bảy thứ báu
thường không ẩn mất,
đều đem tâm chí thành lễ kính thái tử trong thai mà
giữ gìn che chở, không
phải dùng lời để lừa dối.

Cù-hê chép: Như trên đã nói
A-xà-lê làm
Hộ-ma xong, dùng
nước sạch rảy trên đầu
các đệ tử, rộng chỉ bày ngôi thứ Mạn-đồ-la, dạy cho họ Đại Ấn và
Minh Vương Chân Ngôn, khiến ngồi một chỗ mà trì
tụng, sau dạy dùng hương
hoa cúng dường Bổn tôn và các tôn vị khác xong, theo thứ lớp mà ngồi, thầy tự tụng
kinh Bát-nhã khiến kia nghe,
sau nói cho họ
Tam-muội-da giới. Các ông từ ngày nay, thường đối
với Tam bảo,
các Bồ-tát, các chân ngôn tôn, cung kính
cúng dường, đối
với kinh đại thừa,
thường sinh tín hiểu, hễ thấy tất cả người
Tam-muội-da, thường
sinh yêu mến, đối với bậc Tôn giả luôn khởi tâm cung
kính, không nên đối với các tôn vị có tâm giận ghét, và cùng tin học
kinh sách ngoại đạo.

Hễ người đến tìm, tùy theo khả năng bố thí, đối với loài hữu tình

thường khởi
tâm từ bi, đối với công đức tâm chuyên tu tập, thường ưa thích đại thừa, đối với chân ngôn hạnh không được
biếng nháỳc, bỏ
phế, tất cả pháp bí mật
mà không có Tam-muội-da thì không nên nói.

Tóm tắt sơ
lược như vậy, ngoài ra như trong phẩm thứ nhất
Pháp cúng dường có nói rộng. Dạy bảo như vậy xong, mỗi mỗi chỉ bày
kia thuộc về bộ của Bổn
Tôn Chân ngôn ấn kia, đồng thời giải thích
Mạn- đồ-la gốc, sau đó
làm Hộ-ma sau cùng, Hộ-ma xong, lại như pháp hộ thân bố thí cho chúng
sinh ở các phương ăn thí xong rửa tay
sái tịnh, cùng các đệ tử đem các hương, hoa… lần lượt cúng dường tất cả
các tôn vị, thành tâm đảnh lễ và xin hoan hỷ, lại cầm
nước át-già, tất cả
đều dùng bản chân ngôn
đúng như pháp phát khiển, hoặc nương bản giáo,
hoặc dùng Chân ngôn chủ Mạn-đồ-la, đồng một lúc
phát khiển, y theo giống như
thỉnh pháp; Các thức ăn cúng dường phải bố thí cho
người nghèo, không nên
cho chó chim ăn, có tài vật gì, A-xà-lê nên nhận
lấy tùy ý thọ dùng, nếu không thể dùng phải cúng dường Tam bảo,
Lọng, Phất… cúng
dường Phật, hương bột, hương xông… cúng dường
pháp, những vật y, bình…
cúng dường Phật và tứ phương tăng, nếu không có tăng thì phải cúng dường bảy chúng đệ tử kia cho đến một phần nhỏ cũng không được dùng, nếu dùng thì
phạm Tam-muội-da, như
kia có nói rộng.

Bấy giờ, Tỳ-lô-giá-na, lại quán
sát tất cả hội chúng bảo
Kim Cang Bí Mật Chủ… trở
xuống, là nói chi phần chân ngôn cần dùng khi
pháp sự Mạn-đồ-la,
A-xà-lê phải nên hiểu rõ rồi, sau mới nói, muốn chỉ bày kho mật ngữ của
Như lai, trở lại quán
sát khắp đại chúng để gia trì,
như khi sinh thân Phật sắp
phát lời thành thật, hoặc hiện ra tướng lưỡi
rộng dài trùm khắp mặt,
mà bảo người đáng độ rằng: Trong kinh sách,
ông thấy người có
tướng như thế mà nói ra lời luống dối không? Nếu
trong Đại thừa, hoặc chỉ bày tướng lưỡi trùm khắp tam thiên đại
thiên thế giới.

Nay Thế-tôn sắp nói lời Như lai
Bình đẳng, nói ngữ luân này ngang dọc đều khắp tất cả pháp giới, vì thế nói tướng
Ngữ Luân dài rộng.
Tướng chữ này, bản Phạm gọi đúng
là Mạn-đồ-la, trước đã
chỉ bày rõ Phổ Môn thân
Mạn-đồ-la, nay lại hiện bày Phổ Môn Ngữ Mạn- đồ-la, giống như ngọc Như ý vắng lặng Vô tâm cũng không có
tướng chắc chắn, nhưng có thể ứng khắp tất cả, đều khiến tâm kia vui thích,
do đó gọi là sắc đẹp
Ma-ni đến từ thân sắc đẹp Ma-ni, phát ra lời sắc
đẹp Ma-ni, chỉ bày tâm
sắc đẹp Ma-ni, khắp mưa pháp tài, đầy khắp
pháp giới chúng sinh các
thứ nguyện ít có.

Dấu vết ứng vật như thế, thường khắp mười phương ba đời, đem vô lượng môn trồng các gốc đức, không khi nào cùng tận, trụ ở
hạnh không thể hại, tức
là nghóa đối với tất cả sự nghiệp, đều không
thể gây trở ngại, không thể phá hoại, do đó nói năng lực ba đời không
sánh bằng câu Chân Ngôn,
đây nói chung chỗ phát sinh ra các Chân
Ngôn. Văn dưới sẽ nói
Đại Lực, Đại Hộ… tức là từ ngọc Như Ý Luân
sinh
ra tác dụng thích hợp căn cơ.

Bấy giờ tất cả đại chúng, tự biết tâm khí thuần tịnh, lại nhờ
Như lai gia trì không nghó bàn cho nên có thể lãnh thọ pháp lớn, liền dùng
vô lượng môn, đều
cùng đồng thanh thỉnh Phật rằng: Bạch Thế-tôn!
Bây giờ đã đúng lúc.
Bạch Thiện Thệ! Bây giờ đã đúng lúc: Căn cứ
vào bản Phạm, thời của thời trước gọi là Ca-la là thời lớn, như một năm có ba phần v.v… Thời của thời
sau gọi là
Tam-ma-đa là thời trung và nhỏ,
như trong ngày đêm sáu
thời lại còn có phần nhỏ… Như có người nói, nay chính là lúc
chuyên làm, gặp được mưa tốt, phải ngay trước mắt
gieo trồng chớ để mất
cơ hội kia, cho nên nói lại.

Bấy giờ, Thế-tôn đã thọ thỉnh rồi
sắp nói Đại Lực đại hộ minh
phi, cho nên trụ trong tất
cả nguyện, xuất ra tướng lưỡi rộng dài, trùm
khắp tất cả cõi Phật,
cờ pháp thanh tịnh, ở chóp núi cao quán sát
Tam-muội. Trong đây nói
xuất: Tiếng Phạm dịch đúng phải nói phát sinh, xưa dịch là hăng hái.
Xuất tướng lưỡi dài rộng này, chính là Như lai hăng hái thực thi hiện năng lực đại
thần thông, hội ý để nói.
Tam-muội đây, ở trong tướng lưỡi dài rộng của Như lai khắp đủ phổ môn đại dụng,
ma-ni sắc đẹp trong tất
cả cõi Phật, rất là hơn cả, giống như lá cờ của vị
Đại tướng, cho nên nói
cờ pháp thanh tịnh.

Tiếng Phạm Đà-phạ-nhã, Hán dịch là
“tràng” (cây cờ).
Tiếng Phạm Kế-đô, Trung hoa dịch là
“Kỳ” (cây cờ). Tướng nó hơi
khác, Tràng chỉ dùng lụa nhiều màu để trang nghiêm cây cờ, tướng
Kế-đô (Kỳ) phần lớn
là giống, nhưng kỳ còn thêm kỳ (cây cờ) mật hiệu, như nhà binh vẽ làm các loại
hình rùa, rồng, chim thú, dùng làm chừng mực cho ba quân, có chỗ cũng dịch là tràng, cho nên hiệp lại để nói.
Nếu bản Phạm còn đủ phải
nói pháp tràng kỳ thanh tịnh.
Như vị Đại tướng ở trên đỉnh núi cao dựng lập cây cờ, thấy đủ
núi sông tình trạng dựa núp của kẻ địch, chỉ huy đông
đến trăm, muôn,
động chỉ một lời, lìa
hiệp từ tâm, lại đánh nhau ắt thắng, lại công ắt
thủ, nếu tướng vụng về, đối với
sự thế lại mất cờ hiệu thì mọi người đều
kinh hãi tâm thất bại không
xoay gót chân. Tâm Bồ-đề thanh tịnh này làm
cây cờ muôn hạnh cũng
giống như vậy, trụ trong đạo lý Đệ nhất nghóa đế

trên, an toàn
vững chắc không lay động, do thực hành Tam-muội quán khắp
mười phương, đều thấy chỗ ứng dụng tài tánh hơn kém của vô lượng độ môn,
và cùng nhân duyên chánh đạo, các địa thông bít, có thể được nhiếp giữ vô lượng công đức, khắp hộ tất cả
chúng sinh, hễ có
làm gì thì không thể cản trở, phá hoại. Bấy giờ,
Đức Thế-tôn nghó rằng: Ta từ khi mới phát tâm đến
nay, thường dùng tâm
Bồ-đề mệnh mẽ này để giữ gìn che chở chánh
pháp và các chúng sinh,
đối với các việc khổ hạnh khó làm, giống như
Kim Cang không có lui sụt,
chính vì thành tựu Tam-muội như thế, khắp hộ cõi nước các Đức
Phật trong
mười phương. Nay chỗ những điều
nguyện của ta đều đã
đầy đủ, làm việc nên làm chính là thời kia, tức thời
phát khắp pháp giới của
tất cả Như lai, thương xót không còn thừa âm
thanh ở thế giới chúng sinh.

Nói Trì Minh
Pháp Cú này, nếu lời nói ta thành thật không
luống dối, kia có trì
tụng tu tập thì khiến kia thế lực không khác với ta, do đó nói Đại
Lực đại hộ.
A-xà-lê nói:
Minh nghóa là ánh
sáng của trí tuệ
rộng lớn, phi, tiếng Phạm
là thệ, tức là chữ vương được phát âm theo giống cái, do đó người truyền đạt dịch nghóa là phì. Phì có nghóa là
Tam-muội, có chỗ nói Đại
bi thai tạng Tam-muội, Tam-muội này là mẹ của tất
cả Phật tử. Phật tử
này, tức là cờ pháp tâm Bồ-đề thanh tịnh, như khi
thai tạng kia bắt đầu từ
Ca-la-la, dung chứa che chở giữ gìn, không để cho các duyên làm tổn hại, lớn lên dần dần cho đến
sinh ra,
nuôi dưỡng.
Sau đó vẫn còn hết lòng giữ gìn, nuôi nấng, vì thế cho nên nói ân mẹ rất
sâu, khó có thể báo
đáp ân đức. Xuất Tam-muội này: Khi trụ, xuất đều là pháp giới không nghó bàn, không phải như thiền định của thế gian,
động tịnh chướng ngại
nhau, có khi lùi mất, xen hở.
Nam ma tát bà thản tha, nghiệt đế tệ, tát bà bội giả vi
nghiệt khiến la ngật
sa ma ha mạt lệ, tát bà đát tha nghiệt đa, bôn nê dã nễ
xà đế hâm hâm đát la
trách đát la trách a bát la để ha đế tóa ha.

Câu đầu là quy mạng tất cả các Đức Như lai, câu thứ hai có
công năng trừ tất cả
chướng ngại, sợ hãi… là khen ngợi tất cả đức đại trí,
đại lực của Như lai,
lại câu tiếp theo là khen ngợi vô lượng pháp môn.
Tỳ- thấp-phạ cũng là
nghóa khéo, cái gọi là vô lượng độ môn khéo, tức là nghiệp dụng phổ môn của cây cờ pháp trên đỉnh núi cao, mà
quán Tam- muội. Nay muốn nói
Minh Phi này cho nên trước quy kính công đức
như thế của tất cả Như
lai, tiếp theo nói Tá-bà-tha, là chỉ chung công
đức như thế của các
Đức Phật, muốn giúp cùng vào một tự môn, sau có hai chữ hàm khiếm, chính là thể của chân ngôn, các câu ở dưới đều chuyển
giải thích hai tự môn này.
Chữ Ha là
nghóa nhân, cái gọi là nhân
đại thừa, chính là tâm
Bồ-đề, do tất cả nhân vốn bất sinh cho đến lìa
nhân duyên, gọi là tâm
Bồ-đề thanh tịnh, đó là hạt giống thành Phật,
nhân chân thật của cây
cờ chánh pháp, trên thêm chấm không nghóa là nhập chứng, vì thế chuyển âm thành Hàm. Khư là đại không, trên thêm
chấm chuyển thanh là Khiếm, tức là chứng đại không này gọi là
Bát-nhã Phật Mẫu, chính là nghóa
Minh Phi, ở trong hư không tạng này nuôi
dưỡng hạt giống. Chân
Nhân, tức là nghóa đại hộ.

Lại nữa, tự môn Khư, giống như hư không rốt ráo
thanh tịnh,
không có gì, tức là ở đỉnh núi cao quán cảnh giới
sở tri, chữ ha là cờ
Bồ-đề cũng là năng lực tự tại, do hai chữ này tương ưng, giống như vị đại tướng có khả năng phá tan
kẻ thù. Lại, tự môn Ha là tâm
Bồ-đề quý báu, cùng tự môn Khư của hư không tạng hòa hợp, được thành ma-ni màu đẹp,
có thể đầy đủ tất cả
nguyện hiếm có. Nay trong Chân ngôn này liên
quan với Khiếm Tự đây, văn dưới đầy đủ.
Câu tiếp theo
nói La-khất-xoa, tức nghóa là ủng hộ, giống như người
sợ nguy hiểm khó khăn, nếu cậy nhờ người có
sức mạnh,
hoặc gặp thành cao hố
sâu vững chắc thì thản yên không lo sợ, các oán
địch kia tuy dùng các
phương tiện, cũng không sao cả, người tu hành
cũng giống như vậy, nương
vào tâm Bồ-đề vua, lấy Bát-nhã Thai Tạng
làm thành quách, giống
như hư không không thể phá hoại, chính là
chuyển giải thích nghóa trước đây.
Câu tiếp theo là
Ma-ha Mạt-lệ, Hán dịch là Đại Lực, chữ
Ha trong tâm Bồ-đề, đầy đủ tất cả năng lực
Như lai, nay hợp với chữ Khư, lìa
các sự trói buộc không còn quái ngại, như gió giữa hư không xoay chuyển
tự tại, vì thế gọi là
Đại Lực. Lại, Lực tự tại của chữ Ha, khéo hợp
với chữ Khư Vô lượng Độ Môn, giống như lực
só đầy đủ ngàn thứ kỹ nghệ
và năng lực, thế nên
mọi người không thể hơn được, do đó gọi là Đại
Lực. Câu thứ bảy giải
thích nguyên nhân đại lực cho nên nói công đức
sanh tử tất cả
Như lai, nói lực rất bền chắc này, vốn giống như chủng
tánh sanh tử chư
Phật Kim cang từ vô lượng kiếp đến nay thường dùng
Chân nhân chữ A này tu
đủ muôn đức chữ pháp, mỗi mỗi đều như Kim
Cang không thể phá hoại,
nay các đức đã đầy, các lực đều đủ, lại phải
dùng đỉnh núi cao của cờ
pháp này để quán Tam-muội, đánh dẹp hoàn
toàn kẻ thù trong pháp
giới, cứu khắp chúng sinh, sau đó liền nói lời
thành thật, cái gọi là
chữ hâm hâm. Hâm là khủng bố tiếng kia, sở dó nói
lập lại, vì một là dẹp
chướng ở bên ngoài, một mặt dẹp chướng bên
trong. Lại nữa, ngoài là phiền não chướng, trong là
trí chướng. Nếu giải

thích tự môn
thì Như lai dùng pháp nào để khủng bố các chướng?
Bảo rằng, dùng tự môn
Ha này. Dưới vẽ Tam-muội tức là tu đủ muôn
hạnh, trên có chấm Đại
Không tức là muôn đức đã thành tựu, chữ Ha tức
là Cây cờ pháp
Tam-muội, điểm không hòa hợp tức là đỉnh núi cao
quán Tam-muội. Chữ Ha là
hạt giống của tất cả Như lai, trên có chấm là
mẹ của Minh Phi, dưới vẽ
là Thai phần này ngày càng thêm lớn, do
nghóa như thế nên khi phát
đúng âm thanh thì ma quân tan hoại.
Tiếp theo nói:
Thản-la-tra nghóa là quát mắng, nhiếp phục, như khi
sư tử mạnh mẽ rống lớn các thú đều
sợ hãi khép nép, cũng lập
lại lời ấy: Là đối với phiền não căn bản và tùy phiền não, cho đến đối trị tất
cả phiền não, phiền não bên trong và phiền não bên ngoài. Câu cuối
cùng nói: A-bát-la
để-ha-đế nghóa là năng lực không thể đối kháng, không thể
so sánh, kết giữ văn trên, do nhân duyên này nên gọi là Đại
Lực Đại Hộ “Minh Phi”. Tóa-ha: Là cúi xin các Đức Phật biết để làm
chứng minh, cũng là nghóa
nhớ niệm, như trước đã giải thích.

Kinh chép: Khi ấy, tất cả Như lai và chúng Phật tử nói
châm ngôn này xong, lập
tức khắp cả cõi Phật rúng động sáu cách, nghóa là Như lai Đại Nhật khi phát ra âm thanh này khắp cả pháp giới,
tất cả các Đức Phật,
Bồ-tát, do cảnh giới không hai, thảy đều đồng thanh
mà cùng nói, nay chỗ gia trì “Cú” này thế lực đầy đủ. Lại do Như lai nói
lời thành thật, nên ngay
lúc ấy các cõi Phật mười phương rúng động
cách cách. Vì “Minh”
Phật bản thệ chân thật không luống dối. Nghóa rúng động
sáu cách, kinh khác nói đủ tướng kia; nay dựa vào Bí mật
thích của Tông này, sáu
cách nghóa là sáu phiền não căn bản: tham, sân,
si, kiến, mạn, nghi, tâm
địa tất cả chúng sinh, thường bị chướng nặng
này bó buộc không thể
tự thoát ra, nay nhờ sự cảm động chí thành đối với Đức
Thế-tôn mà đều phá vỡ lớp vỏ,
sinh mầm
giống Phật, vì thế
nói rúng động sáu cách. Bấy giờ,
tất cả Bồ-tát, thấy nhân duyên hai thứ động đất
sơ
cạn và sâu kín này, tâm
mắt đều khai mở, được điều chưa từng có, dùng
kệ nhiệm mầu khen ngợi
Thế-tôn Đại Nhật.

Kinh chép: Ở trước các Đức Phật, nghóa là khi Đức
Phật nói “Minh” này, chư
Bồ-tát mười phương thế giới… đều thấy Đức
Phật kia trước cũng đều nói,
vì thế đồng một âm thanh, đồng thời hiểu rõ,
liền nương vào văn đây
chứng thành uy lực Đại hộ, trong bài kệ lãnh
giải, các Đức Phật rất
đặc biệt, bản Phạm còn đủ nên nói là lành thay!
Tất cả các Đức Phật nói Đại lực hộ này, chính là các
Bồ-tát trong tất cả các thế giới thảy đều cùng một lúc hiểu rõ chân ngôn do tất cả các Đức Phật trong mười
phương đã nói, được các Đức Phật mười phương cùng che chở giữ gìn, giống như thành
Kim Cang dày, chắc, cao không
thể lên được, lại bao quanh bằng ao nước
sâu không thể vượt qua, vì thế
cho nên tất cả các
chướng không thể xâm lấn. Do kia hộ tâm trụ: Nghóa
là các vị tu hành dùng
chân ngôn mật ấn này giữ gìn thân tâm mà an
trụ, vì thế cho nên có
khả năng làm chướng ngại, các Tỳ-na-da-ca, ác
hình La-sát… tự nhiên lùi tan.
Lại chữ trụ này, nếu y theo
tiếng Phạm, cũng có tên, vì giữ
gìn tâm kia, nếu giải
thích sâu thì nói tâm Bồ-đề thanh tịnh của người này, do thật nghóa
Minh Phi này hộ tâm mà trụ, thế nên ba thứ chướng
nặng, các ác La-sát…
thảy đều đuổi tan, không thể làm tổn hại gốc lành
của kia, dưới đến khi
sinh tâm nhớ nghó, cũng có thế lực như vậy, câu
cuối lại kết thành.

Kinh chép: Thế-tôn gia trì pháp giới rộng lớn, liền ngay khi đó
trụ trong pháp giới thai
tạng Tam-muội, xuất định này dậy, nói nhập
Phật Tam-muội-da trì minh.
Tiếng Phạm Tỳ-phú-la nghóa là rộng lớn, nghóa là
sâu rộng không bờ mé, không thể đo lường, như thế, tự thể các pháp, gọi là
Tỳ-phú-la pháp giới, tướng thật các Đức Phật, tướng thật
chân ngôn, tướng thật
chúng sinh, đều là pháp giới Tỳ-phú-la, do vậy lại
gia trì lẫn nhau, gọi là pháp giới che chở.

Lại nữa, như
nhân duyên nam nữ giao hội, hạt giống gá vào
thai tạng lại không mất
mát hư hoại, tức nghóa là gia trì lẫn nhau, như thế, các Đức Phật, quốc vương và
Minh Phi hòa hợp, cùng
sinh
hạt giống Tỳ-phú-la, được Đại bi thai tạng giữ gìn không để mất mát hư hoại, cho nên gọi là pháp giới che chở,
Thế-tôn gia trì khắp tất cả chúng
sinh, đều tạo ra hạt
giống xong, liền nhập vào pháp giới thai tạng
Tam-muội. Quán mỗi hạt giống này, đều là
Tỳ-lô-giá-na trên đài
hoa sen,
Phổ-môn quyến thuộc trang nghiêm vô tận, cũng không nhau với Đại
Bi Mạn-đồ- la… nhưng các
chúng sinh chưa thể tự chứng biết, cho nên nói ở
trong Thánh thai đều là
nhà, nếu khi ra khỏi tạng thì đó là Như lai giải
thoát. Đức Thế-tôn
quán sát rõ ràng như thế rồi, liền xuất Tam-muội,
nói
Tam-muội-da trì minh. Tam-muội tức nghóa là bình đẳng, nghóa
là bản thệ, nghóa là
trừ chướng, nghóa là cảnh giác. Nói bình đẳng:
nghóa là khi Như lai hiện
chứng Tam-muội này, thấy các thứ thân, miệng, ý mà tất cả
chúng sinh, đều giống với
Như lai, thiền định trí tuệ cùng
thân tướng thật cũng
rốt ráo bình đẳng, thế nên phát ra lời chắc thật để bảo với
chúng sinh, nếu điều ta nói chắc chắn không luống dối, khiến tất
cả chúng sinh khi phát lời
chắc thật này cũng mong tam mật gia trì, trang
nghiêm vô
tận cùng giống với Như lai. Do nhân duyên ấy, có thể
làm sự nghiệp Kim Cang,
cho nên gọi là Tam-muội-da. Nói bản thệ:
Như lai khi thấy, chứng
Tam-muội này, thấy tất cả chúng sinh đều có
nghóa thành đạo, ngay lúc đó lập thệ
nguyện lớn. Nay ta phải từ
Phổ Môn dùng vô lượng
phương tiện, giúp tất cả chúng sinh đều đến Vô thượng Bồ-đề, nếu thế giới chúng
sinh chưa hết thì
sự nghiệp của ta không bao giờ
ngưng nghỉ. Nếu có chúng
sinh theo bản thệ của ta khi phát lời
thành thật này thì cũng
khiến sự nghiệp họ đã làm, thảy đều thành tánh
Kim Cang, do đó gọi là
Tam-muội-da. Nói Trừ chướng: Như lai thấy tất cả chúng
sinh đều có pháp thân
Như lai, chỉ do một niệm
Vô Minh, thường ở trước mắt mà không hiểu biết, vì thế nói lời
thành thật, nay ta phải lập ra các thứ
phương tiện, khắp vì tất cả chúng
sinh quyết lột bỏ cái màng ở con mắt, nếu ta thệ nguyện ắt
sẽ thành tựu, khiến các
chúng sinh theo phương tiện của ta. Khi nói lời thành thật này cho đến ở
trong một đời, được
đôi mắt không nhơ “Cái, Chướng” đều hết, vì thế gọi
là Tam-muội da. Nói nghóa cảnh giác: Như lai vì tất cả chúng
sinh đều
ngủ trong Vô Minh, đối
với công đức như vậy không tự hiểu biết, cho nên đem lời thành thật làm cho cảm động, khiến cho được tỉnh ngộ, cũng dùng lời này để cảnh giác các
Bồ-tát… khiến ra khỏi hang
sâu thiền định, bắt chước
Sư tử luôn co duỗi, nếu có người tu chân ngôn nói
Tam- muội-da này thì các
Đức Phật chúng ta cũng sẽ nhớ giữ bản thệ không được trái vượt,
giống như vị cua tự đặt ra luật pháp rồi trở lại tự mình tôn kính làm theo. Cho nên gọi
là Tam-muội-da.
Trì Minh: Tiếng Phạm Đà-la-ni. Minh: Nghóa
là tổng trì tất cả minh môn, minh hạnh, cho
đến cùng tận Tam-muội-da
thệ nguyện đến nay, không bao giờ lọt mất, do đó
gọi là nhập Tam-muội-da trì minh.
Nam ma tam mạn da bột đà nẫm a tam mê đán lý tam mê
tam ma duệ sa ha.

Câu đầu tự quy mạng tất cả các Đức Phật như trên đã giải
thích, câu kế nói Vô
đẳng, tiếp theo nói Tam đẳng, liền với câu dưới để
nói thì là Vô Đẳng Tam
Bình đẳng Tam-muội-da.

Lại nữa, A nghóa là các pháp vốn
bất sinh, tức là thể
tánh pháp giới. Bà nghóa là đế. Mê:
Nghóa là Tam-muội. Ma là tự
chứng Đại không, cũng là nghóa Ngã, khi Đức
Thế-tôn chứng
Tam-muội này,
quán sát tất cả chúng
sinh tâm lực phổ Môn Mạn-đồ-la đều giống như
ngài, cho nên không đối
đãi, không thể thí dụ, so sánh, gọi là Vô Đẳng.
Tam Đẳng là ba đời bình
đẳng, ba nhân bình đẳng, ba nghiệp đạo bình đẳng và ba thừa bình đẳng, tức là chuyển giải thích câu trên, cho nên ý là Vô Đẳng.
Đát lý: Nghóa là tâm như
tướng thật, tất cả bụi trần xưa nay
bất sinh, Như lai ba đời
dùng các thứ phương tiện, thảy đều vì một việc lớn Nhân duyên này, tức nghóa là
trừ chướng.
Kết thúc rằng:
Tam-muội-da: Chính là chắc
chắn Sư Tử Hống, nói nghóa các pháp bình đẳng, lập
thệ nguyện lớn, khiến
tất cả sẽ được như ngài, muốn cho khắp chúng
sinh khai mở tri kiến thanh
tịnh, do sự giật tỉnh chúng sinh và các Đức
Phật này, cho nên
Tam-muội-da này gọi là thệ kiên cố thành thực của tất
cả Như lai; Nếu người
nào trước không niệm trì thì không được làm tất
cả pháp sự chân ngôn.

Thế-tôn đem thân, miệng, tâm nói Tam-muội-da này lần lượt
ở khắp tất cả cõi
Phật rồi, tất cả các chúng Phật tử đều nghe. Nghe xong, đối với tất cả pháp chân ngôn không dám trái vượt.
Vì sao?
Nếu Bồ-tát đối với các
pháp chúng sinh, tạo ra các kiến chấp không bình đẳng
thì vượt pháp
Tam-muội-da, nếu đối với thệ nguyện bình đẳng này, gây
ra các tâm hạn lượng
cũng vượt pháp Tam-muội-da, việc làm trong ba
cõi thuận theo danh lợi
thế gian, không vì việc lớn nhân duyên, cũng
vượt pháp Tam-muội-da,
buông lung biếng nhác, không giật tỉnh tâm mình, cũng vượt
pháp Tam-muội-da, do vượt
Tam-muội-da cho nên có
các chướng sinh ra, người
và mình đều tổn hại không có ý nghóa, lợi ích,
vì thế các Bồ-tát…
vâng giữ Tam-muội-da này như giữ thân mạng, không dám trái vượt.

Kinh chép: Bấy giờ, Bạc-già-phạm lại nói pháp giới
sinh chân ngôn, khi Đức
Thế-tôn tiến nhập vào pháp giới thai
tạng Tam-muội;
thì thấy tất cả chúng
sinh đều có hạt giống Bồ-đề đồng với các Đức
Phật, cho nên nói nhập
Phật Tam-muội-da trì minh, nhờ Trì Minh này
được nhập giới bình
đẳng của Phật, tức nghóa là gá vào Thánh thai.

Bấy giờ, Đức
Thế-tôn lại dùng Phổ nhãn quán xét tất cả
chúng sinh thảy đều đầy đủ thai tạng
sinh trong nhà Phật, bấy giờ vô tận
trang nghiêm cũng lại bằng với
Như lai. Sau khi xuất định này rồi, liền nói pháp giới
sinh chân ngôn, lại dùng Phổ nhãn quán
sát thấy tất cả
chung sinh này sự nghiệp
Kim Cang thành tựu đầy đủ, bấy giờ Vô tận
trang nghiêm cũng lại bằng
với Như lai, khi xuất định này rồi, liền nói
Kim Cang Tát-đỏa Chân
ngôn, do đó ba thứ này đều gọi là Tam-muội-da.

Lại nữa, do nhập Phật Tam-muội-da, ở trong thai tạng không bị chết non do pháp
giới sinh, khi bắt đầu ra khỏi thai lìa các chướng
ngại, do Kim Cang Tát-đỏa
cho nên có thể chuyển gia nghiệp đầy đủ các kỹ nghệ, lại do nhập
Phật Tam-muội-da gia trì mật ấn trong thai tạng, dùng
pháp giới
sinh gia trì hai lớp quyến thuộc của Bồ-tát, dùng Kim
Cang Tát-đỏa gia trì các
hình tùy loại, nhập Phật Tam-muội-da như Hoa sen búp,
Pháp Giới Sinh như hoa
sen nở,
Kim Cang Tát-đỏa như hoa
sen thành tựu, trở lại
làm hạt giống, do đó ba thứ này gọi là
Tam-muội-da. Nam mô tam mạn đa bột đà nẫm đạt ma đà
đổ tát phạ bà phạ cú
ngân.
Đạt-ma-đà-đỗ:
nghóa là pháp giới.
Tát-phạ-bà-phạ:
Là tự tánh, cũng gọi là bản tánh. Cú-ngân nghóa là ngã.
Câu ấy nghóa nói rằng ngã chính là tự tánh pháp giới, do
Sư Tử

Hồng Chắc chắn nói ngã (ta) và tất cả chúng sinh đều là tự tánh
pháp giới, nghóa là bình
đẳng, ta sẽ lập ra các phương tiện, giúp tất cả
chúng sinh thủy đều chứng biết nghóa bản thệ này, do biết ngã là tự tánh
pháp giới có công năng
dứt trừ tất cả phân biệt, khai mở tri kiến thanh
tịnh, đó nghóa là trừ
“Chướng”, các Đức Phật chỉ mong nhớ giữ bản
nguyện, giúp thân này của Ta liền đồng tự tánh pháp
giới Tỳ-lô-giá-na, đó
nghóa là giật tỉnh, phải
dùng tự môn giải thích rộng.
Nam ma tam mạn đa phạt chiết la xá phật chiết la đán ma cú ngân.
Câu đầu nói
Kim Cang Tát-đỏa chân ngôn, do quy mạng tất cả

Kim Cang, tức là từ vô lượng môn giúp trì
Kim Cang Như lai, đều
khiến nhờ giữ hộ môn.

Câu sau nói
Phạt-chiết-la đán-ma-cú-ngân nghóa là thân ta
liền đồng Kim Cang, Kim
cang tức là tự tánh pháp giới, do năng lực
thành tựu rất vững
chắc không thể phá hoại, môn khác nói là Kim Cang,
Như lai dùng phổ nhãn quán trí thể
Kim Cang của tất cả chúng
sinh
cùng ngài không khác,
đó nghóa là bình đẳng, vì chúng sinh khó tự hiểu
biết, từ vô lượng Kim
Cang trí môn, làm vô lượng sự nghiệp Kim Cang, cần phải bỏ dẹp chướng lớn như thế, giúp đến mé thật, đó nghóa là bản thệ, mé thật như thế gọi là Vô cấu nhẫn
Kim Cang Nhãn, tức nghóa là
trừ chướng, do tiếng Sư
Tử rống này rúng động cả mười phương cõi
Phật, đó nghóa là giật
tỉnh, vì thế gọi là Tam-muội-da. Lại nữa,
hành giả chân ngôn, dùng Tam-muội-da đầu tiên
được thân bình đẳng
có thân, miệng, ý bí mật đồng với Như lai, dùng
Tam- muội-da thứ hai, được đồng thân Như lai gia trì pháp giới Cung tôn
đặc, dùng Tam-muội-da
thứ ba khiến hai thứ thân và cõi đều như Kim
Cang cùng vô lượng
chúng trì Kim Cang tự vây quanh.

Phật dạy: Tam-muội-da thứ hai là các
Bồ-tát thành tựu thân pháp
tánh,
Tam-muội-da thứ ba là nhiếp thọ, chiết phục chúng
sinh tùy theo loại.

Phật dạy: Tam-muội-da thứ nhất là kiến lập Đại bi thai
tạng Mạn- đồ-la.
Tam-muội-da thứ hai là làm
sự nghiệp
A-xà-lê Tỳ-lô-giá-na. Tam-muội-da thứ nhất là gia trì quyến thuộc
Như lai, Tam-muội-da thứ hai là gia
trì quyến thuộc Liên Hoa, Tam-muội-da thứ ba là gia
trì quyến thuộc Kim Cang, vì
thế Phật dạy ba Tam-muội-da.
Lại nói
Kim Cang khải chân ngôn: Là trang nghiêm thân
Kim Cang Tát-đỏa, người tu hành đã phát thệ nguyện
Kim Cang, muốn vì
tất cả chúng sinh phá
diệt các chướng, do vững mạnh tinh tấn, đắp mặc
áo giáp đội mũ trụ Kim
Cang, hơn nữa như sáu Ba-la-mật mỗi mỗi
tướng như thật, đều như
Kim Cang không thể phá hoại, lại trong mỗi một
cõi đều có đủ năm
cõi, vì thế quanh thể dày kín không có kẻ hở. Như
sáu Độ, ba mươi bảy
phẩm, mười tám không, một trăm lẻ tám
Tam-muội, năm trăm
Đà-la-ni… đều sẽ nói rộng.
Do đắp mặc áo giáp
Kim Cang của
Như lai, xoay lăn
trong sáu đường, ra
sinh vào tử, tất cả phiền não nghiệp không không thể tổn
hại, nếu y theo giải thích
cạn lược thì do người tu hành đem chân ngôn này tự gia trì, tất cả các trời, rồng… thấy giống như thân
Kim Cang Tát-đỏa, khắp thân đều
mặc áo giáp đội mũ trụ Kim Cang, bền kín không
ranh giới ánh sáng như
lửa lớn, do đó tất cả sự chướng ngại đều
không thể tổn thương.
Nam ma tam mạn đa phạt chiết la xá phạt chiết la ca pha già hâm.
Phát-chiết-la:
là Kim Cang, Ca-la-già là Như lai dùng Kim Cang nhãn thấy khắp
chúng sinh, đều mặc áo giáp đội mũ trụ
Kim Cang này, vì thế đem lời
thành thật mà giảng nói, trước hết lấy chữ Phạ làm
thể chân ngôn, Phạ nghóa
là các pháp lìa nói năng: Nếu chỗ Hành của
nói rộng, thì đều có
thể phá hoại, có thể xoay chuyển, không bền chắc,
do đó lấy chữ Phạ làm thể.
Chữ kế đều chuyển giải thích vì
sao các pháp lìa nói năng?
Do sinh không thật có. Vì
sao sinh không thật có? Do tự tánh thanh tịnh, tự
tánh thanh tịnh chính là thân Kim Cang Tát-đỏa.

Kế là nói nghóa Giáp, nếu pháp do tạo tác cho nên thành tựu
thì phải biết chỉ có giả
danh, từ duyên dời đổi, còn không thể tự giữ, bền chắc tánh của nói, huống chi có thể ngăn che được tên nhọn
sáu trần
ư? Nay quán thể Kim Cang vô
tận trang nghiêm, thảy đều lìa các tạo
tác, bách phi không thể
xâm phạm, cho nên gọi là Kim Cang giáp trụ.
Sau
cùng là chữ
Hâm tức là âm thanh Vô sở úy, cũng là nghóa năgn lực
tự tại, nghóa là hoan
hỷ, do định tuệ đầy đủ khi chứng tự môn Ha này, tự biết
sẽ phá hoại được các chướng giúp đỡ
chúng sinh, do đó
rất hoan hỷ.
Tiếp theo nói Chân ngôn
Như lai Nhãn: Như chim
Kim sí đầu đàn oai lực đầy đủ, lông cánh rắn chắc, lại được
mắt rất, sáng, ở giữa
không trung, nhìn biển lớn
như thấy hình tượng trong gương thì tùy ý tự tại bắt được các rồng, phải biết người tu Chân ngôn cũng giống như vậy,
do Tịnh Nhãn Như lai này
tự gia trì, cho nên hải hội Mạn-đồ-la sẽ hiện ra trước, thấy đủ tất cả căn duyên và pháp ngăn đạo, nhờ
Kim Cang sự nghiệp này tùy ý
đều thành tựu, vì thế nói kế đó.

Nam ma tam mạn
đa bột đà nẫm đát tha yết đa chướt ngật sô,
vó dã phạ lộ ca dã tóa ha.

Trong nghóa câu trên,
Đát-tha-yết-đa-chướt-ngật-sô là
Như lai Nhãn.

Kế nói Vó-dã-phạ-lộ-ca-dã nghóa là quán, tức là nói dùng Như
lai Nhãn quát sát.
Trước là chữ Đa làm thể, Đa nghóa là các pháp
Như như, do
tất cả pháp vốn bất
sinh thì như như này cũng không thật có, thế nên
Như lai quán tất cả pháp
rốt ráo không như, không khác, tuy không thể thấy nhưng cũng thấy rõ, như các Đức Phật quán mắt các chúng
sinh cũng giống như vậy. Nếu hành giả khi nói lời chân thật này thì nhờ
Phật nhãn gia trì không nghó
bàn, dần dần được mắt thanh tịnh.

Tiếp tục có ở thứ Chân ngôn như Đồ hương… đều là chỗ
cần thiết khi nhập Mạn-đồ-la tu cúng dường, sẽ
nói ở trong phẩm này.

Nam ma tam mạn
đa bột đà nẫm vi du đà kiện đỗ nạp bà phạ tóa ha.

Trong nghóa câu
trên, Vi-du-đà nghóa là tịnh, Kiên Đỗ là hương,

Nạp-bà-phạ nghóa là
phát sinh, nghóa là tịnh hương phát
sinh
(Hương thơm
phát sinh). Lấy chữ Vi ở đầu câu làm thể, ở trên chữ Phạ vẽ
thêm chữ y, cho nên
chuyển thành là Vi. Chữ Phạ nghóa là Kim Cang,
nghóa lìa nói năng.
Tam-muội nghóa là trụ, như thế tịnh tuệ bằng nhau, tức
là trụ ở trì giới Vô
hý luận Chấp kim cang ba đời không chướng ngại,
giới hương như thế, tánh
kia không đến không đi mà thường khắp cả pháp giới, do đó gọi là
Tịnh Đồ Hương, tất cả chúng
sinh tuy đều cùng
có, nhưng vì chưa phát
tâm, cho nên hương này chưa phát, nay ta đã dùng giới hương này trùm khắp pháp thân, cho nên hương “tịnh” có thể
huân khắp tất cả.

Kế là Hoa Chân Ngôn:
Nam ma tam mạn đa bột đà nẫm ma ha muội đán lý dã tỳ
sưu nghiệt đế tóa ha.

Trong nghóa câu trên,
Ma-ha Muội-đát-lý-dã, nghóa là Đại
Từ; Tỳ-sưu-nghiệt-đế
nghóa là sinh, nghóa là đại từ sinh, lấy chữ Muội
làm thể Chân ngôn, tức
là chữ Mãng vẽ thêm Tam-muội, cho nên
chuyển thanh để gọi. Mãng
nghóa là tâm, nghóa ngã, trói buộc không được lớn lên, nay tự chứng biết tướng thật của tâm, từ trong
Từ Bi Tạng, tám cánh, các tua thứ
lớp mở bày, vì thế nói từ Đại Bi sinh.

Lại nữa, hạt giống cây chúa tâm
Bồ-đề thanh tịnh, từ trong đất Từ bi,
sinh trưởng tốt tươi nở hoa muôn đức, nhờ phương tiện nên trở
thành thật, do đó nói
từ Đại bi sinh. Sẽ dùng Tự môn để giải thích rộng.

Kế đến là Chân ngôn thiêu hương:

Nam ma tam mạn
đa bột đà đỗ nỗ nghiệt đế tóa ha.

Trong nghóa câu trên,
Đạt-ma-đà-đô nghóa là pháp giới.
Nỗ-nghiệt- đế nghóa là theo
đến, cũng là nghóa
khắp đến, cũng là nghóa ra đi nghóa tiến lên không dừng lại, dịch là đến khắp pháp giới, lấy chữ Đạt ở câu đầu làm thể, do chúng
sinh giới vốn
bất sinh, cho nên tướng chắc chắn của pháp
giới cũng không thật có, pháp giới như thế
sâu rộng không bờ mé,
không thể đo lường,
thân, miệng, ý nghiệp
đều trùm khắp pháp giới như thế,
dù chỉ cúng
dường Phật một cành hoa, cũng khắp pháp dưới như thế, chính là nghóa
thiêu hương.

Tiếp theo là
Chân ngôn ẩm thực:

Nam ma tam mạn
đa bột đà nẫm a ra la ca tội mật lân nại ra
nhị mạt lân nại nê ma ha mạt lý tóa ha.
Đầu tiên nói
A-ra-ra nghóa là tiếng không
thích nghe, nghóa
là tiếng không tốt, như
người nói lớn tiếng ồn ào, khiến người nghe
tâm không thanh tịnh.

Tiếp theo nói
Ca-la-la là dừng lại tiếng lớn không tốt ở trước,
đó nghóa là tự nhiên
vắng lặng sự nhọc nhằn, trong đây chính là nghóa lấy vui pháp thiền làm thức ăn, vì thế cho nên gởi gắm vào lời này.
Nếu căn cứ vào tướng tự
luân, A nghóa là bản sơ, do có bản sơ này thì có hai
thứ bụi nhơ, nghóa là
phiền não, vì tri chướng, do hai thứ bụi nhơ này,
nên có tiếng nói rộng
ồn ào. Nay do các pháp vốn bất sinh, nên hai thứ
bụi nhơ cũng vốn bất
sinh, chính là mở cửa cam lộ thành cơm Niết-bàn,
do đó gọi là A-la-la. Lại nữa,
nếu người siêng tu muôn hạnh, mong được pháp vị
như vậy. Vì tạo tác cho
nên “nhị chướng” lại sinh, không phải sắc lực
sống

lâu, vị cam
lồ chân thật, nay lấy các pháp không tạo tác, vị nội
chứng không từ người
được như ăn cháo, thì không cần gì nữa, do đó nói
dừng lại lời không tốt ở trước.

Mạt-lân-nại-na-nhị, thức ăn của người
phương Tây, trên dâng cúng các Đức Phật, dưới đến thần quỷ gọi chúng là mạt-lễ.
Lại nói Mạt-lân-nại-nê, ý này nói đã thọ thức ăn ta dâng cúng rồi, lại cho ta thức ăn ngon ngọt, như người ở thế gian đem món ăn ngon lành dâng cúng cầu
ruộng phước, vì cầu đời này, đời
sau thức ăn uống không
thiếu thốn, vì thế nay đem
thức ăn pháp vô tận, giúp thêm cho thế gian dâng cúng các tôn vị,
sẽ lại cho ta
ước nguyện, khiến thường đầy đủ
vị bất tử bất sinh.

Tiếp theo nói: Ma-ha-mạt-lý, tức là ở trong các thức ăn
thêm nhiều ngon ngọt, do
đó mà giản lược câu trên, nói nay ta đã dâng
cúng và đã ban cho chỗ
cầu phúc đều là vị không gì sánh bằng, vị không
gì hơn nữa, không phải
cầu xin thức ăn có hạn lượng.

Tiếp theo là
Đăng Minh Chân ngôn:
Nam ma tam mạn đa bột đà nẫm đát tha yết đa lî chỉ tát phả
la minh a phạ bà sa na già
già nhu đà lý đa tóa ha.

Trong nghóa câu
trên, Đát-tha-yết-đa là Như lai. Lạt-chỉ: Là ánh sáng.

Sau nói Tát-phả-la-minh là rộng khắp. A-phạ-bà-sa là các sự tối tăm.

Già-già-nhu-đà-lý-da là không có hạn lượng,
sánh bằng hư
không. Ý nói: Ánh
sáng Như lai chiếu khắp các chỗ tối tăm, giống như
hư không không có hạn lượng.
Chân ngôn này lấy chữ Đa ở câu đầu làm thể, như ở tướng
thật của tâm, chính là
trí rộng lớn, sáng suốt của Tỳ-lô-giá-na, chiếu
khắp thế gian, không chỗ nào không khắp.

Nói Chư ám: tức là
Vô Minh, do
Vô Minh vốn bất
sinh cho nên
thể tức là Minh, vì thế
ánh sáng Như lai chiếu khắp các chỗ tối tăm.

Nói sánh bằng hư không.
Do Vô minh vốn bất
sinh cho nên
thể tức là Minh, cho nên
ánh sáng Như lai chiếu khắp các chỗ tối tăm.
Nói đồng hư không:
Do Vô Minh sánh bằng hư không chẳng hạn lượng: Ánh
sáng trí tuệ Như lai cũng
sánh đồng hư không chẳng hạn
lượng, cho đến già,
chết cũng như hư không chẳng hạn lượng, ánh sáng
trí tuệ của Như lai cũng giống như hư không chẳng hạn lượng, như mười
hai nhân duyên, tất cả
các pháp cũng giống như vậy, quyết định nghóa
như vậy, cho nên gọi là
chân ngôn Đẳng Minh, dùng đẳng minh này gia trì
mà cúng
dường Phật, chính là pháp cúng dường cao nhất
trong các thứ cúng dường.

Kế là Chân ngôn át-già.

Nam ma tam mạn
đa bột đà nẫm già già na sa na a sa ma sa ha. Trong nghóa
câu trên, Già-già-na: Nghóa là hư không.

Sa-ma nghóa là Đẳng.

A-sa-ma nghóa
là Vô đẳng, nghóa là Đẳng hư không vô đẳng.
Pháp thân Như lai, bản tính thanh tịnh cho nên không
phân biệt,

không có bờ
mé, sánh đồng hư không, nhưng lại có vô lượng, vô
biên công đức không
thể suy nghó bàn luận, hư không kia, chẳng thể ví
dụ, cho nên nói Vô Đẳng. Lại nữa,
A-sa-na nghóa là Bất Đẳng, Bất Đẳng: tức là Nhị thừa. Nay đã
sánh đồng hư không, lại
sánh với
Vô Đẳng này, do đó nói
Đẳng hư không Vô Đẳng.
Lại chữ Già đầu tiên làm thể chân ngôn, trong chúng
sinh giới, đến đi cũng không thật có, trong pháp giới, tướng đến đi cũng
không thật có, vì Như
lai, Như Khứ không thật có cho nên gọi là Đại
Không, đem nước đại
không tánh tịnh này, để tắm gội thân Vô Cấu, đó
nghóa là Chân ngôn át-già.
Tiếp theo ở dưới có bốn
Chân ngôn, cũng là tướng của
A-xà-lê trang nghiêm
Mạn-đồ-la, vì thế trong phẩm này có nói.

Trước tiên là chân ngôn Như lai đảnh tướng.
Nam ma tam mạn đa bột đà nẫm già già na a nan đa tất phát
la minh thâu (du) đà đạt
ma nễ xà đa sa ha.

Nghóa trong câu
Già-già-na a-nan-đa là hư không vô lượng.
Tát-phát-la-minh là rộng khắp.

Tỳ-thân-đà-la thanh tịnh.

Đạt-ma-nễ-xa-đa
nghóa là pháp giới sinh. Ở đây nói đảnh
tướng Như lai, giống như
hư không vượt ngoài số lượng, thanh tịnh rộng khắp, phải biết đảnh tướng như thế, từ trong pháp giới thai tạng
sinh ra, không phải từ trong thai tạng của cha mẹ ở thế gian
sinh ra, Chân ngôn
này cũng lấy chữ Già làm thể.

Nói kế tướng
Như lai, không có tướng đến đi, đồng với hư không, như tất cả chúng
sinh đem tướng đến đi để
quán sát, vì thế cho nên
khắp trong mười phương
không thể thấy được bờ mé.

Nếu hành giả
dùng tâm quyết định thì tự biết đảnh tướng của ta cũng giống như vậy, đó gọi là chân ngôn
Phật đảnh. A-xà-lê khi tự
làm Tỳ-lô-giá-na, mở
búi tóc mà buộc lại, nếu người xuất gia nên nắm tay
phải lại thành quyền rồi đặt trên đảnh,
sau đó nói chân ngôn này để
gia trì thì tất cả các
thiên thần… không thấy được đảnh tướng người ấy.

Tiếp theo là
chân ngôn Như lai giáp:

Nam ma tam mạn
đa bột đà nẫm phạt chiết ra nhập phạ la vi tát phổ ra hồng.

Trong nghóa câu trên,
Phạt-chiết-ra nhập-phạ-la: là ánh
sáng Kim Cang.
Vi-tát-phổ-la:
Nghóa là rộng khắp.
Ở đây nói ánh
sáng trí tuệ
Kim Cang rộng khắp tất cả, có
công năng xua tan ám
chướng sinh tử, cũng có thể chiếu sáng vượt hơn,
đó nghóa là Như-la-già.
Chân ngôn này lấy chữ
Hồng sau cùng làm thể, đầy đủ ba
giải thoát môn nghóa là
trên chữ Nẵng có chấm không nghóa là Đại
không, tức là Không
giải thoát môn, bản thể chữ Ha là lìa nhân duyên, tức
là Vô tướng giải thoát
môn, dưới có vẽ Tam-muội chữ ổ, do vốn bất
sinh, nên chính là
Vô Tác giải thoát Môn. Ba môn như thế, tất cả các
chướng đều không thể
xâm nhập, đem ánh sáng trí tuệ này trang nghiêm khắp thân, gọi là
Như lai giáp.
Xét Mật ấn, trong đó
Kim Cang Tát-đỏa Viên quang chân ngôn, còn
phải xét lại các bản Phạm khác.

Kế đến là Như lai viên quang chân ngôn:
Nam ma tam mạn đa bột đà nẫm nhập phạ la ma lý nễ đát
tha nghiệt đa lật chỉ sa ha.

Trong nghóa câu
trên, Nhập-phạ-la nghóa là ánh sáng.
Ma-lý-nễ nghóa là chuỗi,
do ánh sáng thành vòng xoay tròn không dứt, vì thế
gọi là Như lai Viên quang.

Câu tiếp theo
nói: Đát-thu-nghiệt-đa-lật-chỉ: nghóa là ánh
sáng Như lai, đây là ánh
sáng rõ ràng.
Tiếng Phạm và ánh
sáng của vòng lửa kia có tên gọi khác nhau, chính là dùng chữ lật-chỉ này làm thể
chân ngôn, trên có thanh
la, nghóa là bụi nhơ, dưới thể chữ già nghóa là
dời đổi, do nhập tự
môn A tức là vốn không bụi nhơ, cũng không dời
đổi, tức là ánh sáng
Như lai thường tịch, lại mang âm thanh Tam-muội
chỗ y, nói ánh sáng
thường tịch đây là định tuệ đầy đủ, vì thế cho nên
tịch mà thường chiếu,
chiếu mà thường tịch, A-xà-lê dùng đây gia trì thân, cho nên tất cả các thiên thần… vầng ánh
sáng Như lai trùm khắp
thể của họ, oai mãnh khó thấy, giống như vầng mặt trời, do đó các chướng
ngại không được dịp làm hại.

Tiếp theo chân
ngôn Như lai thiệt tướng.

Nam ma tam mạn
đa bột đà nẫm ma ha a ma ha đát tha nghiệt đa

nhó ha pha tát
để dã, đạt ma bát la để sất só đa trà ha.

Trong nghóa câu trên, Ma-ha A
Ma-ha nghóa Đại
Vô Đại. Đát- tha-nghiệt-đa
Nhó-ha-phạ nghóa là lưỡi
Như lai, tướng lưỡi này dài
rộng trùm khắp tất cả
cõi Phật, do đó gọi là Đại. Đại này không còn gì
hơn nữa, không có đối
đãi, tướng “đại” cũng không thật có, gọi là vô đại.

Kế là nói Tát-đế-dã là đế, Đạt-ma là pháp.

Bát-la-để-sắt-só-đa
là thành tựu, dịch là thành tựu pháp chắc
thật. Như lai từ vô
lượng kiếp đến nay thường tu đế ngữ chân thật, đắc
“ngữ luân” bình đẳng này, thành tựu phát
sinh đế chân thật, đã phát lời thành thật chắc chắn không quái lạ, do đó lấy chữ Đa ở
sau cùng làm
thể chân ngôn.

Nói Như lai đã nói lời nào, thường như tướng thật không lừa dối, không quái lạ.
A-xà-lê dùng dây gia trì thân, chuyển giáo nói pháp
đều như Kim Cang, cho đến
dùng một âm thanh khắp các cõi Phật. Tất
cả các Chân ngôn này,
đều phải dùng tự môn để giải thích rộng.

-----------------------

<詞>Phẩm 3: TỨC CHƯỚNG THỨ BA</詞>

Bấy giờ, Kim Cang thủ lại thưa hỏi
Thế-tôn Tỳ-lô-giá-na
rằng, làm thế nào khi vẽ
Mạn-đồ-la, các sự chướng ngại được dứt trừ,
người trì tụng chân
ngôn… không bị não hại? Vì sao trì tụng chân ngôn?
Quả kia như thế nào? Ở đây
Thế-tôn Tỳ-lô-giá-na gia trì, Chấp kim
cang Thủ nương thần lực
Đức Phật dứt nghi cho đại chúng và vì chúng
sinh có thể phát ra lời
nói này, làm lợi ích rất lớn cho các chúng sinh, nay
ta sẽ mở bày cho tất cả
tùy theo điều ông hỏi.

Phật dạy: Chướng ấy do tự tâm
sinh ra, do xưa thuận theo bỏn
sẻn, để trừ nhân kia, nên nhớ nghó tâm
Bồ-đề này. Nếu phân biệt trừ bỏ
tâm tư hữu, nhớ nghóa
tâm Bồ-đề thì người trì tụng lìa các lỗi ấy.

Phật dạy: Tất cả pháp
chướng tuy là hành giả đời quá khứ thuận theo pháp
bỏn sẻn, đời nay bị nhiều
các chướng, phải biết cũng là từ nhân duyên ở tâm
sinh ra, phải biết
sự tham lam bỏn
sẻn kia là nhân
của các chướng, nếu trừ bỏ nhân ấy thì các chướng tự dứt, trong đây
phương pháp để đối trị
chính là tâm Bồ-đề, nếu nhớ nghó tâm Bồ-đề thì
sẽ
trừ được nhân của các chướng. Lại, tất cả các chướng do phân
biệt sinh, phân biệt này do
từ vọng tâm.
Tư hữu: Tư: tức là chướng, nghóa là phiền não, tùy phiền
não trong tâm. Trong đây có chữ, tiếng Phạm cũng nói
nghóa sinh, nếu tâm tư hữu lìa được các phân biệt, thì tức là tâm
Bồ-đề thanh tịnh, do hành giả
nhớ nghó tâm này, nên
xa lìa được tất cả tội lỗi, ý thường nghó bất động
đại hữu tình, có công
năng trừ sạch tất cả sự chướng ngại.
Người ấy nên kết
Mật ấn này: Này chính là Bất Động
Minh Vương ở trước, đã
nói, đây là pháp thân Như lai do đại nguyện nên ở trong
vô tướng mà hiện ra
tướng, giúp đỡ tất cả hành giả chân ngôn, nếu
hành giả thường hay nhớ
nghó thì sẽ lìa được tất cả chướng.
Cái gọi là
Bất Động: Là tâm
Bồ-đề chân tịnh, vì chỉ bày
nghóa cho nên nhân sự mà
lập tên. Minh Vương này nhắm một mắt có ý sâu sắc, dùng Phật nhãn xét rõ chỉ một mà thôi, không hai không ba. Ấn kia ở dưới
sẽ nói.
Bí Mật Chủ phong nên tụng tự môn A cũng có ý, chính lấy chữ A làm thân, do tự môn này vốn không mà làm thân ta, vô ngã làm chữ
Ha tâm tụng, hương xoa chấm bảy chấm làm đất, phong này trước tưởng chữ
Ha trong đó, thêm bảy chấm rồi
sau là nắp mới
nương phạ-sưu, vì nắp và bình hợp nhau, đối với bình
sành này, chúng
sinh càng nhớ nghó, luôn luôn trên chữ A có chấm, là gió lớn nối buộc lời
Phật đã dạy, nghóa là khi làm đàn, hoặc có gió lớn gây
chướng ngại,
vì ở chỗ trống lập pháp, nên phải dừng lại, phải tưởng chữ A này khắp
trong nội thân, nghóa là
màu vàng ròng, tưởng như thế rồi, lại tâm tụng
chữ Ha, ở phong phương (Tây bắc) dùng hương xoa trên đất, vẽ thành bảy chấm tròn nhỏ, mỗi chấm như
Viên đạn lớn, làm như vậy phải
dùng vật bằng sành đậy,
ở vật sành tâm tưởng, tức là trên tưởng chữ A,
dùng chữ này làm núi
Kim Cang để đè ép, các núi Tu-di trong tam thiên đại thiên thế giới, hợp thành một thể mà đậy trên kia, lại phải trên vật luôn luôn làm chữ
A này. Chữ A này nghóa là
Kim Cang Bất Động, thêm một điểm là khắp tất cả mọi nơi, khiến
Kim Cang bất Động khắp tất cả
mọi nơi, tức là nghóa rộng lớn thêm.

Nước chướng pháp, tức nghóa là rộng lớn thêm. Pháp nước
chướng phải nhớ nghó chữ phạ, khắp trong thân làm ngọn lửa ánh
sáng
lớn màu đỏ, tức là vòng ánh
sáng lửa, từ trong thân mà phát ra khắp trên thân như cái vòng vây, làm thân tướng ác có
sức mạnh
đáng sợ, tay cầm
đao ấn lớn, là hình
giận dữ xong, vẽ trên đất làm hình mây, hoặc làm
hình rồng rắn, dùng đao ấn chặt đứt hình, mây kia liền tan diệt, vì mây là
chỗ nương của nước,
nếu mưa từ phương Đông đến thì làm ở phương
Đông, hoặc làm Kim Cang Quyết để dừng mưa gió này,
quyết (cọc) kia dùng gỗ
Khư-đà-la làm chày kim cang độc cổ, dùng chân ngôn
Kim Cang gia trì, cũng tùy theo nơi
chốn phương hướng.
Đây nên tự
thân đồng với tất cả Kim Cang, sau đó mới làm.
Làm quyết này là dùng
Kim Cang độc cổ, ba cổ thì trừ chi cổ ở bên cạnh tức là độc cổ.
Kim Cang Quyết Nhỏ gọi là
Kim Cang Châm, hoặc tất cả
chướng dứt, lại nói nhớ nghó
Chân ngôn, đại ác, bất động, đại
lực, gốc Mạn-đồ-la đều
ở trong đó, người trì tụng làm Mạn-đồ-la, ở
trong làm hình tượng,
chân trái đạp đảnh kia, phải trừ bỏ sinh tử,
không nghi ngờ. Lại nữa,
nói phương tiện khác, là phương tiện trừ tất cả
chướng, tức là trước
đã nói Minh vương bất động, minh vương bất động này
là Mạn-đồ-la gốc; tức
là Mạn-đồ-la Tam Giác màu đen trong đó.
Người đời tụng tự
tưởng thân mình là tượng minh vương bất động, lại ở
trong đây tác pháp có hai ý:

Tướng Bất động tôn ở trong đàn Vuông mà dẫm đạp trên kia.

Tưởng tự thân là bất động Tôn, tức dùng bản chân ngôn ấn để
gia trì và đạp trên kia.

Trong tam giác vẽ kia làm hình
chướng ngại,
sau đó vào
trong, dùng chân trái đạp
lên đảnh kia, hình tướng rất giận dữ để gia trì, kia ngay lúc ấy phải lùi tan, nếu kia trái ngược ngang ngạch không nghe

theo lời dạy
bảo không đi, cho đến sẽ tự cắt đứt mạng sống của mình, thế nên người trì tụng, phải
sinh từ tâm nghó rằng, chờ để kia cắt
đứt mạng sống, nhưng
mật ý trong đây, nói là chướng, chính là từ nơi
tâm sinh các
pháp san, tham… hay làm tất cả việc chướng người tu
hành. Nay Minh vương bất
động, tức là trí Nhất thiết trí đại tâm Bồ-đề,
phải biết tâm này tức
là năng lực rất lớn mạnh, có thể vónh viễn làm hại
lỗi theo mắt… khiến kia
mất hẳn, tức nghóa là chết.

Như Du-già nói rằng: Lúc Đức Phật mới thành Chánh giác, nhóm hợp tất cả chúng hội
Mạn-đồ-la trong ba cõi,
có Ma-hê-thủ-la, tức
là người đứng đầu
trong tam thiên đại thiên thế giới, trụ trong tam
thiên đại thiên thế
giới, tâm kiêu nạm cho nên không chịu theo đến chỗ
mời gọi mà nghó rằng:
Ta là người đứng đầu ba cõi, còn có ai cao quý hơn nữa mà vời ta đến?
Lại nghó rằng: người trì chú kia,
sợ tất cả vật dơ bẩn, nay ta hóa làm tất cả vật ô uế, vây quanh bốn mặt và ở trong đó, thì
chú thuật của người ấy
có thể làm được gì.

Khi Minh vương
bất động vâng lời dạy các Đức Phật mời gọi
kia, thấy kia làm việc như
thế, liền hóa thành thọ xúc Kim Cang (tức là bất
tịnh Kim Cang) khiến kia nhận lấy. Bấy giờ,
Bất tịnh Kim Cang, chốc lát ăn hết các uế đã có
không còn gì cả, bắt kia
đem đến chỗ Đức Phật, kia lại nói bọn ngươi là
loại Dạ-xoa, còn ta là
người đứng đầu các trời, đâu thể thọ mệnh lệnh
của các ông, liền tìm
trốn về, như thế bảy lần.

Bấy giờ, Minh vương bất động bạch
Thế-tôn rằng, hữu tình này
vì sao phạm pháp
Tam-muội-da của các Đức Phật ba đời, vậy phải
dùng cách nào đối trị?
Phật dạy liền phải cắt đứt mạng sống của kia, lúc
ấy Minh vương bất động
liền bắt giữ kia, dùng chân trái đạp lên đảnh
của kia trong nửa tháng,
dùng chân phải dẫm trên đầu vợ của kia hơn nửa tháng.

Bấy giờ, trời Đại tự tại liền qua đời, ngay trong khi chết
ngất, chứng vô lượng pháp và được thọ ký, ở thế giới khôi dục thành
Phật hiệu là Nguyệt
Thắng Như lai, đây đều là Bí ngữ.
Ăn tất cả vật dơ, đó là ăn các pháp dơ bẩn cặn bã nghiệp ác
phiền não… của kia. Nói
qua đời: Là tất cả tâm pháp của kia dứt hẳn
không còn, nhập pháp
tánh Vô Sinh cho nên trong đó được tất cả Phật
thọ ký, không phải chết.

Bấy giờ, các vị trời… thấy vị thiên chủ của tam thiên đại
thiên thế giới, do không thuận theo các
Tam-muội-da cho nên tự nhận
lấy cái chết, tất cả kinh hãi nói rằng với nhau, Thiên tử còn như vậy, ta làm

sao không đến? Liền cùng đến chỗ Đức Phật, ở trong
Mạn-đồ-la lớn mà được lợi ích. Bấy giờ,
Minh vương bất động bạch Phật rằng, trời Đại tự tại
này lại phải làm thế nào?

Phật dạy: ông nên làm cho trời Đại tự tại
sống dậy, bấy giờ,
Minh vương bất động liền
nói chân ngôn pháp giới sinh. Bấy giờ,
Đại tự tại liền sống lại, sinh tâm rất hoan hỷ bạch
rằng: Rất là ít có, ta
vừa vời đến đã hỏi Phật, Dạ-xoa này thuộc loài nào
ta không hiểu, Phật đây là người đứng đầu các Đức Phật, ta nghó
rằng các Đức Phật là
tất cả bậc tôn quý, vì sao tôn người ấy làm người đứng đầu?

Như thế ta không hiểu, nay mới biết, do năng lực của Đại vương này, giúp ta hiện tiền được thọ ký
thành Phật, phải biết chân thật tôn kính các Đức Phật.
Vì sao? Vì trời Đại tự tại đứng đầu tam thiên
đại thiên thế giới,
chính là tự tâm chúng sinh, cái gọi là “Vô Minh trụ địa” từ vô thỉ, đối với các hoặc được tự tại, chỉ trừ tâm
Bồ-đề không
thể hàng phục, cắt đứt mạng
sống kia xong, liền ở trong cõi vắng lặng mà
chứng, cái gọi là
“sinh”: tức là khởi Phật tuệ Môn, do đó hành giả Chân
ngôn, phải mỗi mỗi tư
duy mật ngữ của các Đức Phật. Lại pháp dùng hạt
cải và các thuốc độc,
hai thứ hòa với nhau làm thành hình tượng người
làm chướng ngại kia mà
dùng xoa lên, khiến thân kia như lửa đốt, chóng
bị trúng thương, cho nên
nói mau đắp mặc lấy, cho đến Đại Phạm…
làm chướng còn đắp
mặc, huống chi những người khác.

Lại pháp này, đều là người trì tụng lâu được thành tựu, hiểu pháp thì mới làm được. Nếu chỉ nghe pháp, mà cầu được dụng như thế,
thì không có lý này.
Cây cọc bằng gỗ Khư-đà kia, chắc chắn không có gỗ này, dùng cây khổ duyên cho đến dùng chốt
sắt cũng được. Đủ
là trí đầy đủ.

Bấy giờ, Kim
Cang thủ bạch Phật rằng, con cũng biết tự
Mạn-đồ- la, vị trụ
Thế-tôn như thế, tôn chủ hiện oai khiến làm ngôi vị kia, như thế Như lai dạy bảo không dám che giấu.
Vì sao?
Vì Phật Tam-muội-da này là thầy
của tất cả các chân ngôn. Nói tánh trụ, nghóa là
Kim Cang Thủ bạch Phật rằng,
năng lực rộng lớn của Minh vương bất động này, có thể làm việc oai mãnh như thế, có khả năng điều phục, làm
người truyền giáo pháp bí mật của
Như lai, như
Bản Tôn là
Phật Bộ, tức
là bậc ngồi trong kim
luân, nếu làm như thế chắc chắn có linh nghiệm,
ở đây hiện ra oai nghiêm
tức là lời hiệu nghiệm, bảo làm là nay nói
nếu làm như thế sẽ có
hiệu nghiệm, trong các sinh tử khắp được nghe biết,
không dám che dấu
Chân ngôn này, thế nên người từ
Kim Cang, sức
rất lớn mạnh không dám
che giấu. Nghóa là tôn vị này có kinh nghiệm do đó việc lành làm được đều thành tựu, các người gây chướng không
dám che giấu giáo sắc của Như lai.

Phải làm việc, đây cũng là Tam-muội-da của các Đức Phật trong mười phương ba đời, tất cả Chấp kim cang chúng ta cũng phải làm
việc nên làm, tùy theo
Tam-muội-da này không dám thiếu mất. Vì sao?
Vì đây chính là họ của các
Kim Cang, vì thế cho nên thường trụ
trong pháp này. Bốn họ mỗi họ đều có gia pháp, nếu mất gia pháp thì không gọi
là tôn kính lời dạy
của ông cha trước, người đời gọi là con hư nay bậc rất hùng mạnh này, điều phục việc khó điều phục, nói ra giáo pháp khó
tin, đó là pháp của
giòng họ Kim Cang chúng ta, đó là gia pháp của
dòng họ Như lai, là các
chân ngôn của Bồ-tát, hàng Bồ-tát tu hành chỗ gốc là trụ ở tất cả việc làm, đó là ý của
Kim Cang thủ dùng thân
khuyến khích người tu hành cố gắng, chúng ta cũng nên làm việc. Nếu người
tu hành trì chân ngôn,
cũng trụ ở giai vị này, đó là gia pháp Như lai,
nên dùng vô lượng môn
hàng phục các chướng, khiến cho pháp của Như
lai không dám che giấu.

Người tu hành này cũng đến chư Tôn, nếu muốn làm hàng
phục thì phải tự thân
làm Bất Động Tôn trụ trong hỏa luân… Đức Phật
dạy như thế, Bí Mật Chủ
nói “Như” Như thế, tức là “ấn” có thể thành như ông đã nói.



ĐẠI
TỲ-LÔ-GIÁ-NA THÀNH PHẬT KINH SỚ

<卷>QUYỂN 10</卷>



<詞>Phẩm 3: TỨC CHƯỚNG THỨ BA (Tiếp Theo)</詞>


Này Bí Mật Chủ! Nếu nói các màu
sắc của các
Mạn-đồ-la và Tôn sắc của các tôn
vị kia, trước Phật đã nói: nghóa là Bổn Tôn mỗi
vị đều có hình sắc, sẽ
nói ở sau, như trên nói tuy theo Bản vị mà làm sự nghiệp; nay lại nói
về sắc, nghóa là ở trong hội đã có các tôn vị, nếu thấy
Bản Tôn màu vàng thì phải ngồi trong
Kim luân, trắng thì
ngồi trong Thủy Luân, đỏ
thì ngồi trong hắc phong luân.

Kế là ở dưới có màu chữ tiếng Phạm âm khác, đây là hình
tướng, như thấy dung mạo
vắng lặng thì phải ngồi đàn tròn… so sánh mà
nói, mỗi mỗi nương vào
giáo pháp mà vẽ, đó là Cổ Phật đã dạy, đạo lý kia mầu nhiệm không giống như việc ta nói, muốn giúp cho chúng
sinh
khởi lòng tin chắc chắn.

Này Bí Mật Chủ! Đời vị lai
sẽ có chúng
sinh trí tuệ yếu kém
không tin nghe lời nói
này, vì trước không có tín căn nên nghe lời nói này
mà không thể tin, do đây
mà những chúng sinh độn căn thiếu trí, không
có lòng tin, vì thế nghe
việc rất sâu xa này không thể hiểu rõ, càng
tăng thêm lưới nghi ngờ,
đây chính là nói nguyên nhân làm chướng.

Như thế, vẽ chân ngôn và trì tụng… mỗi mỗi đều có ý
sâu xa,
đều là việc không thể
suy nghó bàn luận của Như lai, như người được
thuốc như thế, liền có
khả năng bay lên hư không hoặc nhảy vào lửa… đây là chỉ các duyên hòa hợp cho nên quyết định bất hư, chẳng phải là bất
hư, không phải chỗ các
người cần so lường nói nguyên nhân ấy, như
màu vẽ này… nếu nương
vào pháp không nghi, mới có thể thâm nhập
được cảnh pháp giới
bất tư nghì, đây chỉ có người có lòng tin mới nhập được. Nếu muốn dùng tâm
sở bói lường thì làm
sao biết được nguyên nhân mà không nghi ngờ ư? Như người đời được thuốc bay lên hư không,
việc này ông còn không
thể hiểu hết mà tâm ngu dốt khinh chê, nói không phải pháp chân không Vô tướng của
Như lai, chỉ tự
tổn thương, nghe chỉ

trụ vững mà
không tu, người và mình đều tổn hại, như thế, nói
có pháp ngoại đạo… như thế không phải lời
Phật dạy, người ấy dù nghe pháp
này nhưng không thể quyết định tín tâm.

Như thuyết tu hành mà cầu linh nghiệm hiện tại, vì không
thể cho nên lại sinh chê
bai, làm sao dùng pháp chấp tướng như thế mà
có thể thành Bồ-đề,
đây chắc chắn là lời của ngoại đạo… chẳng phải
Phật pháp, như người
được vị cam lộ cõi trời, nhưng phải quyết tâm
sinh
tín mà uống, mới tự thấy
hiệu nghiệm, miệng không uống mà cầu ban
ngày bay lên trời; do
không được biết trước, lại chê thuốc này, phải biết
đó không phải là người
trí, cho nên người vô trí kia hiểu biết như vậy.

Phật Nhất thiết trí, tất cả pháp đã được tự tại lợi ích chúng
sinh, chữ dó này cũng nói là thông đạt, là
nghóa chánh. Nghóa là đầy đủ
nghóa phương tiện, không việc gì
không hiểu, trước đây đã nói tất cả, tiếng Phạm thì vòng vo. Văn trên đã nói các Đức Phật, nay câu dưới đây,
mới nói trước Phật
nói như vầy, kia đây tất cả nói người mong cầu lợi ích, người ngu kia không biết tướng không của các pháp, nói tướng tất
cả các pháp, thường phải trụ ở
Chân ngôn “tác nghiệp”, người khéo
không nghi ngờ thì ý này
nói, Như lai có Nhất thiết trí, đối với các pháp
đều được tự tại, do
chúng sinh trí tuệ thấp kém, chưa thể sớm nói lực
dụng tự thể bất tư nghì
của Như lai, cho nên làm những phương tiện màu
vẽ này, khiến các chúng
sinh tùy theo việc làm, có thể đầy đủ chỗ
mong cầu và được lợi
ích. Vì sao? Vì các chúng sinh chưa hiểu tướng
không của các pháp.
Vì thế cho nên ở trong vô tướng mà làm hữu tướng phương
tiện mà nói, nếu người hiểu được ý
sâu xa của Phật, thường ở trong hạnh “Chân thường” mà an trụ, các “hữu” đã làm đều nhập lý thể,
giống như tâm của trí
Nhất thiết trí, người không lo nghi như thế, tất cả
pháp chướng ngại không
được dịp làm hại.

--------------------------

<詞>Phẩm 4: PHỔ THÔNG CHÂN NGÔN TẠNG</詞>

Bấy giờ, trong các vị Chấp kim cang thì
Kim Cang thủ làm
bậc thượng thủ; trong
các Bồ-tát, thì
Bồ-tát Phổ Hiền… làm thượng
thủ. Trong các Phật thì
Phật Tỳ-lô-giá-na làm thượng thủ, trong Đại bi
thai tạng sinh Đại
Mạn-đồ-la Chúa, như chỗ thông đạt pháp giới thanh
tịnh môn, mỗi mỗi nói
rộng chân ngôn cú nói ưa muốn thỉnh Phật.
Đó là các
Bồ-tát Kim Cang, vì muốn thành tựu đầy đủ pháp này, thảy đều cúi lạy Như lai Đại
Nhật xong, ở từ tâm lại thông đạt pháp môn thanh tịnh pháp giới, mỗi mỗi ưa muốn tự bày tỏ.
Vì sao? Vì là
thể của pháp giới thanh
tịnh Đại Mạn-đồ-la vương như thế, mỗi vị
Bồ-tát đều từ một môn mà được tự tại, xứng với chỗ hiểu kia mà nói rộng,
nếu có chúng sinh, từ
một môn kia mà tiến hành, không lâu liền được
đồng với Bồ-tát kia,
các Bồ-tát này, đều là đức nội chứng của Đại Nhật Như lai, vì muốn mở rộng cửa tri kiến, nên mỗi
Bồ-tát đều giảng
nói một môn.

Bấy giờ, Đức
Phật Chấp kim cang kia và Bồ-tát, đem vô tận pháp nhó gia trì bảo rằng: Này các thiện nam! Nói đúng như
sự thông đạt
pháp giới chúng sinh giới
tịnh trừ chân ngôn Cú: Khi Đức Phật thuận theo
sự mời thỉnh của kia,
dùng vô tận đây, hoặc cái gọi là không hại, hoặc cái gọi là không lay động, hoặc cái gọi là không hư hoại, lấy nghóa
dưới làm chính, như
người đời tranh luận bị thua không thể giúp được, lại có người có thể xa lìa lỗi lầm kia, người khác không thể
khuất phục,
nghóa bất hoại là như
thế, năng lực Vô tận trang nghiêm tự tại, pháp như
thế đã được năng lực
vô công dụng, lại gia trì khắp các chúng sinh kia, sau
đó bảo rằng: Thiện nam! Nay cái gọi là, như ông tự
đã thông đạt
môn pháp giới, vì muốn trừ
sạch dơ bẩn của luống dối trong tất cả chúng
sinh giới, đều khiến
đồng chân pháp giới vô tận tạng kia, mỗi mỗi phải
tự nói Chân ngôn cứ.

Khi Bồ-tát Phổ Hiền, trụ ở
Tam-muội cảnh giới
Phật trang
nghiêm, dùng năng lực
vô ngại nói Chân ngôn, trong các Bồ-tát kia làm
thượng thủ, ở cảnh
giới Phật này trang nghiêm pháp môn mà được tự tại, ngay lúc ấy nhập
Tam-muội này.
Cảnh giới Phật: Đây là các Đức
Phật tự chứng cảnh giới
chân thật, hàng Thanh văn không thể sánh bằng,
như phẩm Phương Tiện trong
kinh Pháp Hoa có nói. Trang nghiêm: tức là thể tự chứng của
Như lai, thể có vô lượng đức, mỗi đức có vô lượng tên, dùng vô tận trang nghiêm mà tự
trang nghiêm, đây chính là pháp
bất tư nghì, xa lìa danh
tự, vì sao ở trong định này lại có ngôn thuyết được?

Nghóa là Bồ-tát kia trụ trong Tam-muội này cho nên được năng lực
vô ngại, từ khuôn mặt
của tự tâm kia phát ra các thứ ánh sáng, trong
ánh sáng nói Chân ngôn này.

Tam nạn đa nô
yết đa, vi la xà, đạt ma nễ xà đa, Ma-ha ma ha.
Ý
này nói, Đẳng: tức là các pháp rốt ráo
bình đẳng. Tấn:
nghóa là đi, nghóa là Đức Phật khéo đi qua mà thành
chánh giác, nhưng pháp
giới bình đẳng này
không đi không đến, làm sao có đến, đi? Sau giải
thích rằng, do có thể trừ
cấu lìa tất cả chướng, đó nghóa là thắng tấn
không đi mà tiến lên
trên hết là “Thiện thệ”, do đi lên như thế, có khả
năng trở thành “pháp”
sinh, tức là từ pháp tánh bình đẳng mà sinh trong nhà Phật, vì thế tiếp theo nói “Đại” ở trong “Đại”, tức là đẳng đẳng vô
ngại, chứng trong “Đại
không” Đại không là cảnh giới Phật.

Nhưng Chân ngôn này lấy chữ Ha làm thể, ha là Vui, nghóa là tu hạnh mà
Bồ-tát tu, nếu chúng
sinh từ pháp môn này, mà thọ trì đọc
tụng hoặc quán chiếu thì
đồng với môn của Bồ-tát Phổ Hiền, không bao
lâu sẽ được năng lực
tự tại Tam-muội cảnh giới trang nghiêm của các Đức Phật. Bấy giờ,
Bồ-tát Di-lặc trụ trong Tam-muội Phổ biến đại từ phát sinh.
Tự tâm nói:
Khắp nghóa là bình đẳng, đủ khắp tất cả pháp
giới, xứng với pháp
giới Vô sinh Đại Từ, có thể ban khắp tất cả chúng
sinh niềm vui chánh pháp,
đó là chỗ họ nhập môn, như kia đã đạt đến,
vào trong Tam-muội mà nói
Chân ngôn, vì thế nói là tự tâm nói, nói
nghóa cũng như trên.

A thệ đơn xà
tà tát pha Tát-đỏa a xa da nô kiệt đa.

Nhưng chân ngôn này lấy chữ A làm thể, tức là
sinh nghóa vốn
bất sinh, ấy là sinh, già,
bệnh, tử tất cả pháp kia thay đổi mà thể thường
tự không sinh nghóa là
chữ A. Do biết tự tánh các pháp bất sinh, thế
nên tất cả chúng sinh
không có gì hơn, trên không gì bằng.
Lại có thể biết pháp thể
bất sinh, cho nên
soi
suốt tâm tánh
tất cả căn cơ, không
chỗ nào không biết rõ, tùy theo chỗ kia thích hợp
mà thành tựu, tức là trên hết ở trong Từ, khắp thí cho tất cả chúng
sinh không có cùng tận
thì không bao lâu sẽ giống như hạnh Bồ-tát Di-lặc. Bấy giờ,
Bồ-tát Hư Không Tạng, nhập cảnh giới Tam-muội
thanh tịnh từ tâm nói,
nghóa là trụ Tam-muội này, có thể biết bản tánh thanh tịnh của tự tâm. Hiểu rõ cảnh pháp giới thanh tịnh như thế,
tức là bí mật tạng đại không; lại Hư không tạng này tức là Đại bi thai tạng, có
thể nuôi lớn thành tựu tâm Bồ-đề.
A (là lớn), Ca xa (nghóa là hư không),
Tam Mạn Đa (Đẳng), nghóa
là tất cả pháp giống như hư không), Nô biệt Đa
(hiểu biết),
Phệ Chất đát lãm (y tạp sắc),
nghóa là các thứ hiển sắc kỳ lạ), Phạ (đại), La (y ), Đà (nghóa là nắm giữ),
La (đắp mặc, đức này
sinh tức đắp các thứ y),
Chân ngôn này lấy chữ
A làm thể, A là bản thể vốn bất sinh, nay chữ A
này là Thanh thứ hai, tức
nghóa là “không”, do vốn bất sinh cho nên
đồng với hư không, tự
hiểu biết được như vậy.
Y tạp sắc:
tức là các thứ muôn đức trang nghiêm pháp môn, nếu người chứng được không
Tam-muội này thì có thể dùng muôn đức
trang nghiêm thân kia, như
hư không trong sáng thấy rõ hiển sắc, ngoài ra
y theo trước nói. Bấy giờ,
Bồ-tát Trừ Nhất Thiết Cái Chướng nhập vào
Tam-muội Chân ngôn Bi lực
mà nói, tức là Bi của pháp tánh, dùng năng lực tự tại dứt trừ tất cả cái chướng cho tất cả
chúng sinh, vào trong chướng
này mà được tự tại,
trụ trong chướng này lại có thể dứt bỏ, đó là
đại bi của Như lai.
A (là nghóa hàng phục, nghóa
nhiếp phục, đây là bản
thể chân ngôn, chữ A vốn
Bất sinh, thanh dài chữ thứ hai là
Tam-muội Kim cang, lại thêm chấm Bất động nghóa là
hàng phục). Tát đỏa hệ đa (lợi ích
hữu tình), Phiếu Lưu Kiệt
Đa (phát khởi, sinh khởi), Đán lãm đán lãm (đán tức là nhiều chữ nghóa như như, Lam có chữ La là nghóa là
Vô cấu, thêm một chấm là chữ ma, tức là chứng nhập
đại không). Lam lam (trong
chữ La nghóa vô trần,
thêm một điểm tức là chứng đại không).
Ý chân ngôn này nói, thể hợp với như như, nhờ năng lực tự tại này mà dứt tất cả
cái chướng, bụi nhơ, chứng
nhập không, không ở
trong không tức nghóa là
đại không, tướng này nhỏ nhiệm khó dứt trừ, khắp nơi nói
Tam-muội phá vô minh, dứt
sạch tướng hoặc trong tự thể, do
đó nói lập lại, hai chữ
lam lam, lại còn nói lập lại, lại giải thích lẫn nhau.
Do trụ chữ lam cho nên có thể vì tất cả
chúng sinh, làm
lợi ích lớn, phát
sinh tánh này dứt bỏ các dơ bẩn. Nếu có chúng
sinh nhập
môn Chân ngôn này thì
không bao lâu liền đồng đức của Bồ-tát kia. Hễ khi quán chiếu chỉ lấy bản thể một chữ làm chủ, trì tụng thì lời đầy đủ,
đây chính là hạt giống của chữ.

Lại các chữ theo thứ lớp cùng giải thích, như trước hết có chữ
A, theo thứ lớp của chữ đều
chuyển thích, y theo trong tự môn ở trên
không khắp thì không gọi
là phổ, dùng phổ nhãn này mà quán sát chúng sinh,
do đó gọi là “Quán tự tại”, nhập Tam-muội này
rồi, từ tâm kia phát
ra các thứ ánh sáng,
trong ánh sáng hiện bày pháp môn chân ngôn.
Tát phạ tát tha kiệt đa, phạ lộ cát đa oa lô ni mi dã, la la la. Hồng là nghóa
sợ hãi, do dùng năng lực tự tại rất oai mãnh khắp
sợ hãi, khiến ba lớp trần chướng được trừ
sạch mà đồng
Phật nhãn. Nhạ chữ
sau cùng này là hạt giống, các chữ đều đều giải thích nghóa chữ này, ngay nơi
sinh là bất
sinh nghóa là chữ Xà, hoặc lấy chữ Tát đầu tiên làm thể,
cũng đồng dùng, nghóa là cảnh giác. Trong chữ Hồng có chữ Ha, nghóa là hoan hỷ, trên có chấm không
là Tam-muội, dưới có
vẽ Tam-muội, trong đây
chữ dưới cũng vẽ
Tam-muội, hai Tam-muội hợp làm.
Các Đức Phật ba đời đều đồng pháp quán này, nên gọi
là đẳng quán. Đắc đại thế cũng nhập
Tam-muội này đồng với
Quán Âm, cho nên quyến thuộc nghe
theo, nhiễm nhiễm nghóa là sinh, cho nên có hai lớp,
trên là phiền não chướng sinh, dưới là sở trì
chướng sinh, nhập
tự môn A tức là nêu
thể hai sinh đều bất sinh. Trên có chấm nghóa là
đại không, nghóa là trừ
hai chướng thì được “đại không” sinh.

Chữ Sa là
thể của hạt giống chân ngôn. Sa nghóa là bất động,
bất động trụ trong pháp
động thì có sinh diệt, hễ vật có sinh diệt thì có trụ ở trong
tướng động, vì thế kinh chép:
Pháp động, bất động đều là
tướng bất an, thêm hai
chấm ở bên cạnh giống như Niết-bàn, tức nghóa là
an trụ vững chắc.
Đã lìa hai
chướng đồng với đại không, an trụ vững chắc ở địa vị này như các Đức
Phật an trụ, tức là địa vị thế lớn. Như người đời có
quan vị lớn, các tài lực
dồi dào, uy phục nhiều người gọi là người có thế,
thế này tức là địa vị.
Nói vượt qua nhị sinh đồng với Phật sinh, tức là địa
vị của Như lai, đắc đại
vị đại thế này, cho nên gọi là “Đắc đại thế”.
Tiếp theo,
Đa-la-tôn cũng là quyến thuộc của Quán tự tại,
Tam- muội sở nhập cũng
đồng như trước nói.

Ca lô noa đà
bà phí đa lệ đa lợi ni. Đa: nghóa là
Như như, một chấm bên cạnh là chữ A, nghóa là
hạnh “như như”.
Chữ La là bụi,
sáu bụi
(sáu trần) tức là biển lớn
sinh tử, quán lý tánh như như này thì tất cả các trần lao, liền đồng với “như”, xưa
nay không sinh, tức nghóa là biển rộng lớn. Có thể vượt qua các biển
lớn sinh tử này, tức
là đối với các pháp qua được. Trùng ngôn: Tiếng
Phạm giải thích là sáu
độ, mình được độ xong, lại độ khắp tất cả chúng
sinh, do đó gọi là cực độ, nếu người chưa được độ mà độ người thì không
nên như vậy. Nếu tự độ
lại độ được người thì việc ấy là đúng.

Tiếp theo, chữ
Đa tức là thể của Như lai. Quán sát:”như như”
mà qua biển lớn trần lao, được thành tự thể. Như
lai, như trong đại bản
có 500 đa-la tôn, đều từ
mắt Quán Âm sinh, đều là chị em Tam-miệu A- di-đà. Thứ đến,
Tỳ-câu-chi nhập Tam-muội, như trước.

Tát bà bội dã, đá la tát nễ hồng tát phả tra dã tóa ha.

Sở dó nói lại
sợ hãi,vì tất cả chúng
sinh đều có
sợ hãi, do
chưa được “Vô úy”,
nhưng ở trong đây mà sinh biếng nhác ngạo mạn, ngã chấp tự cao, cho nên làm cho kia
sợ hãi, lìa có
sợ mà được
không sợ, do làm cho kia
sợ hãi để được không
sợ hãi, vì thế nói lập lại.
Tàn hại, tức là phá tất cả chướng, nhưng chân ngôn này lấy đa-la tự làm thể, các
chữ đều đều giải thích chữ này.
Đa là như
như, la: là bụi, bên góc có một chấm là A, A là
hành. Các trần lao thể
đồng với như như, do hành như như này sẽ chiết
phục phá diệt tất cả
ngọn cờ sinh tử, kiến, mạn, nga,ý chấp, đó nghóa là
đại tồi phục (phá diệt
lớn). Trong đại hội của Phật, thì các Kim cang hiện ra hình dáng rất đáng
sợ để hàng phục, bấy giờ Quán âm ở vết
nhăn trên trán là hiện
ra Bồ-tát này, như người đời khi giận dữ trên trán
có nếp nhăn.
Bồ-tát này hiện thân làm hình tướng rất giận dữ, bấy giờ
các Kim cang đều sinh tâm
sợ hãi, nhập trong thân Kim cang tạng, bấy
giờ Tỳ-câu-chi kia tiến
đến trước Chấp kim cang tạng.

Khi ấy, kia cũng rất
lo sợ, vào dưới tòa Như lai mà thưa:
Xin Phật cứu giúp con, lúc
đó, Đức Phật bảo Tỳ-câu-chi kia rằng: Hãy đứng lại.

Khi ấy Tỳ-câu-chi liền đứng lại rồi bạch Đức Phật: Xin
Đức Phật dạy bảo con sẽ vâng làm. Bấy giờ,
các Chấp kim cang liền hết sợ hãi, đều rất hoan hỷ
mà bạch rằng, Bậc đại bi này, có khả năng hiện năng lực rất oai mạnh này, rất là ít có.
Trong đây, ý
sâu kín nên hỏi, tiếp đến bày tỏ chỗ ở
của Bồ- tát.
Bản tiếng Phạm đang còn là đát tha kiệt đa, tỳ xá dã, tam bà
phệ, bát đầu ma, ma lợi nề.

Nhưng Chân ngôn này lấy chữ Đát đầu tiên làm thể, tức
là như như. Như như tức là cảnh giới các Đức Phật. Nay ta từ kia
mà sinh.
Bạch: tức là tâm Bồ-đề, trụ tâm
Bồ-đề này, tức là chỗ tự trụ, tâm Bồ-đề này từ cảnh giới
Phật sinh ra thường trụ ở đây có thể
sinh ra các Đức Phật, đây là mẹ
Quán Âm, tức là
Liên Hoa Bộ chủ.
Kế đến là Bồ-tát Mã Đầu. Hồng (nghóa là sợ hãi) Khư-đà (nghóa là ăn nuốt, nghóa là nuốt
các chướng, nhưng Chân ngôn này lấy chữ
khư làm thể, chữ
Khư là không, chấm bên góc là hành, đà nghóa là trao
cho). Có chỗ nói không:
là tướng thật các pháp, hành ở đây là thực hành
mà được quả tướng
thật các pháp, lại thường đem đây mà trao cho người.
Ở đây nói ăn nuốt tức là đem không này thực hành, nhốt tất cả
pháp làm
chướng ngại Bồ-đề.

Bạn-xà: (Bạn
là ba cõi Dục, Sắc và Vô sắc. Xà: là sinh, hợp
hai chữ để nói tức
nghóa là thuận theo sự phá hoại).

Tát-phổ-tra-dã (Phổ: phá vụn cho hết, nghóa là do thực
hành “không” này mà
phá tất cả pháp, khắp không còn sót). Trừ tướng
thật các pháp, ngoài ra đều là pháp chướng
ngại Bồ-đề, do ăn nuốt phá
hoại pháp này không còn
cho nên trở thành đại thế rất uy mãnh, Bồ-tát
này là Minh Vương Liên Hoa Bộ.
Kế là Chân ngôn
Bồ-tát Địa Tạng:
Bấy giờ, Bồ-tát nhập
Tam- muội Bất phá hoại
Kim cang hành, Kim cang tức là tâm Bồ-đề,
Tâm Bồ-đề này không thể phá hoại, nương đây mà đi lên ấy là
Kim cang hành.

Ha ha ha (Chữ
ha trước là thể Chân ngôn, ha nghóa là hành,
cũng là nghóa lười,
nghóa vui, Nhập tự môn A thì lìa vui (hỷ), vui tức là
pháp sinh diệt). Sở dó
có ba tức là hành ba Thừa.

Bồ-tát này đem các pháp môn làm lợi ích chúng sinh.

Tô-đa-nô (Tô là tốt, Đa-nô là con, nghóa là con tốt, cũng
là nghóa nhẹ nhàng) do khéo thực hành lợi ích hữu tình này, cho nên là đệ tử chân chánh của Phật, từ tánh lành
sinh ra, do đó gọi là
Thiện tử (con tốt).
Bồ-tát này có khả năng nói các hạnh môn ba thừa, lợi ích
chúng sinh, như trong Thập
luân có nói rộng.

Kế là Văn-thù nhập vào Tam-muội Phật gia trì thần lực.
Tam-muội Gia trì này như ở đầu Kinh Tỳ-lô nói.

Hê-hê (nghóa
là kêu gọi), Cu-ma-la-ca (nghóa là đồng tử, tức
là kêu gọi khiến nhớ bản nguyện).

Lại, Câu nghóa là phá dẹp.

Ma-la: là quyến thuộc của ma, đó là bốn ma.
Chân ngôn này lấy chữ
Ma làm thể, tức nghóa là Đại không,
chứng Đại không này thì
có khả năng phá hoại tất cả Ma.
Tỳ ngục ngật để, bát tha tất thể đa (giải thoát đạo trụ: nghóa là
kêu gọi đồng tử này
trụ ở Đạo giải thoát, tức là các Đức Phật giải thoát,
có chỗ nói Đại
Niết-bàn)
Sa ma la sa ma la
(nhớ nghó, nhớ nghó) Bát la để nhã (trước đã lập nguyện).
Ý Chân ngôn này nói: kêu gọi đồng tử trụ trong đạo giải thoát nhớ nghó bản nguyện đã lập. Tất cả các Đức Phật pháp thân thành
Phật, nhập vào thể
của thân, miệng, ý bí mật, tất cả có tâm không thể
đến được, nhưng nhớ
bản nguyện cho nên dùng năng lực tự tại, trở lại trong

sinh tử cứu
giúp chúng sinh, ý chân ngôn này cũng giống như vậy.
Đồng tử ở
đây pháp thân thành Phật đã lâu, cho nên xin ngài
nhớ nghó bản nguyện mà
cứu giúp chúng sinh. Do thỉnh bản nguyện Bồ-tát, nếu con
có thấy, nghe, xúc, biết, nhớ nghó đều ở ba thừa mà
đắc Tất định, cho đến đầy đủ tất cả nguyện,
Bồ-tát này không lâu
sẽ thành
Phật, có chỗ nói thấy khắp
Như lai, hoặc nói khắp hiện
Như lai, dùng năng
lực đại Bi gia trì, thị
hiện thân Đồng tử.
Kế đến là
Tam-muội Kim cang vô thắng, không còn gì
so
sánh bằng gọi là Vô
thắng, do hiện biết thể Kim cang các Đức Phật có
công năng giữ gìn trí của các Đức Phật, cho nên
gọi là Chấp kim cang.
Quy mạng các
Kim cang, Kim cang tức là trí ấn các Đức Phật, tức là tên
khác của các Đức Phật.

Chiến-đồ (rất ác, cùng cực của điều ác, nghóa là hiện ra hình tướng bạo ác không có gì hơn, cho đến ăn nuốt tất cả thế gian không còn gì
cả, nên nói là cùng
cực của điều ác).

Ma-ha-lô-sất-noa (nghóa là rất giận dữ, cùng cực trong điều ác
mà lại rất giận dữ,
chính là nói các Đức Phật oai mạnh bậc nhất, phá hoại hết hang ổ của kia ở thế gian, khiến nhập pháp giới trở về với
Kim cang giới).

Hồng là thể của Chân ngôn này, nghóa không sợ hãi.
Ha là hành,
trên có chấm là Đại không, dưới vẽ là Định, có
chỗ nói là Tam-muội Đại
không hành, tức là tên khác của Tam-muội
Đại Kim cang, do có khả
năng hàng phục, không còn có ai hơn.

Kế là Kim cang mẫu, có chỗ gọi là Mang-mãng-kế. Mang
nghóa là mẹ (mẫu).
Mãng-kế cũng là nghóa nhiều (đa), tức là mẹ tất cả
Kim cang, trí tuệ các Kim
cang từ đây sinh ra.
Đát-lý-tra,
đát-lý-tra; trong đây lấy chữ Đát lý ở đầu làm thể.
Đa nghóa là “như như”;
La: nghóa là lìa cát bụi(vô cấu). Y: là
Tam-muội. Tức là
Tam-muội Như như vô cấu, trí tuệ các kim cang do đây mà
sinh. Chữ Tra bất thành là bán thể, phá hoại thể không thành tức nghóa
là tử (chết), do
Tam-muội này, giết người ở vô minh trụ địa, đã giết
vô minh trụ địa, cho nên
Nhã-diễn-để nghóa là thắng, cũng là nghóa sinh, như
hiểu rõ “Như như”, bụi dơ trừ sạch, sinh ra vô
thắng, cho nên
làm mẹ chúng, vô thắng
mà sinh tức là sinh các Kim cang, Kim cang là
Vô Thắng, cũng là sinh
các người Vô Thắng, Vô Thắng sinh đây cũng
gọi là cam lồ sinh.

Kế đến, Kim cang tỏa chân ngôn bạn-đà
bạn-đà này.
Chữ Phạ này, do ở dưới có
chữ Na, lấy chữ này thêm ở trên chữ phạ, cùng
chữ

Na này tức là chấm Đại không. Nếu trên chữ phạ để chấm
thì sau
chữ Đà không cần thêm
Na. Trong đây lấy chữ bạn làm tâm, nghóa là
trói buộc, tức là Kim cang trói buộc.

Bạn-đà nghóa
là khắp hộ, là khắp mọi nơi dùng kia để thắt buộc, khắp tất cả nơi trói buộc kia,
tức là trói buộc thể pháp giới kia một chấm nghóa là khắp tất cả mọi nơi, đã hiểu rõ thể pháp giới
Kim cang, trói buộc kia không để
hư hoại, đó nghóa là kết hộ, mộ tra mộ tra dã
(nghóa là bền vững), đã tạo ra Kim cang trói buộc,
trên chỗ trói buộc lại trói buộc cho kia được vững chắc, đó là
Kim cang sinh, từ Kim cang giới
mà sinh, tức là trì Kim
cang các Đức Phật sinh ra Tát phạ đa la bát la để
ha để, đây là các thứ
không thể làm tổn hại, như thể Kim cang báu tất
cả không thể phá hoại,
vận biết rõ thể tánh kim cang này, Kim cang
trói buộc rất bền chắc,
thể dày kín cho nên không thể phá hoại; Kim
cang trói buộc thì Chân Như không kẽ hở.
Kế là chân ngôn Phẫn nộ nguyệt áp
kim cang: Cát-lợi, lấy
chữ Cát-lợi trên làm tâm.
Lợi nghóa là thu nhiếp kêu gọi, cũng là nghóa mời thỉnh. Có chữ
ha là hành, có chữ ha
là lìa bụi nhơ, trên vẽ thêm nghóa là Tam-muội, hai chấm ở bên cạnh tức đồng
với Niết-bàn, đây là đầy đủ công đức của
các Đức Phật, nguyện ta cũng giống như vậy, tiếp theo chữ hồng nghóa là
sợ hãi, vì mau đầy đủ
công đức của các Đức Phật, nên mạnh mẽ chuyển đến hạnh
Tam-muội ly cấu đồng
với Niết-bàn, làm tất cả các ma
sợ
hãi, đều khiến lui mất.

Bạn-tra nghóa
là quát mắng, tức là quát mắng tất cả ma
chướng khiến tan biến.
Kế đến chân ngôn
Kim cang châm. Tát phược đạt ma (tất cả
pháp, lấy chữ Tát trên
làm thể hạt giống), ni bệ đà nễ (nghóa là xuyên
qua), Bạt-chiết-la-tô-chỉ (là Kim cang châm) phạt la ý nói châm đây nghóa
là trí sắc bén, dùng trí
sắc bén Kim cang này để xuyên suốt thì pháp nào cũng
xuyên suốt, tuệ thông đạt ý pháp tánh, đó nghóa là Kim cang
châm. Điều này người
ta nói xâu suốt tận vô minh cho đến bờ tướng thật. Kế đến,
chân ngôn Nhất thiết trì kim cang: Bấy giờ, số Kim cang như cát bụi trong mười cõi Phật, đồng nhập
Tam-muội Kim cang vô thắng, giống như
Kim Cang Thủ không khác, cũng ở tự tâm phát ra
ánh sáng không thể suy
nghó bàn luận, trong ánh sáng hiện ra Chân
ngôn này, phải biết tất
cả quyến thuộc y theo để có.

Hồng hồng hồng, lấy chữ Hồng đầu tiên làm thể, cũng là
Tam- muội Đại
không hành.
Tam-muội này chính là người thực hành Vô thắng Đại
Kim cang, nhập Tam-muội này nên gọi là Tam-muội
không hành. Ba chữ nghóa
là rất nhiều, tất cả chúng sinh ngợi khen Kim
cang đồng nói cho nên hiệp ba chữ.

Bạn tra bạn tra Bạn tra (nghóa quở trách chướng, đồng với ở
trên, tư nghóa là nói lại, tức là quở mắng ba
Chướng, nhiễm-nhiễm-xà
nghóa là sinh, trên có một chấm là Đại không, đã phá
các chướng,
sẽ được
sinh Đại không, tức là
sinh ra các Đức Phật,
sinh trí
Kim cang, tức là
sinh pháp thân các Đức Phật, như
kinh Ương-quật chép:
Sinh ra thân bất
sinh này, chính là nghóa ấy.

Tiếp theo, các vị phụng giáo giả nói
Chân ngôn này: Ở đây
chuyên nói về Bản Tôn,
vâng lệnh qua lại tùy những việc đã làm, cũng giống như các
Kim cang trên, nhập
Tam-muội Đại Kim cang
Vô Thắng mà nói
Chân ngôn, tất cả các bộ này đều vâng theo lời dạy, cùng
dùng Chân ngôn này.
Hê hê (chữ hê trước là hạt giống, cũng là nghóa kêu gọi) hạ ở
đây là hành, là hỷ, trong có chữ ế
là Tam-muội, trọng đạo: nghóa là
thực hành hạnh rất cao,
nghóa là rất định.
Khẩn chỉ la duệ tế (vì
sao
không nhanh, đây nghóa là ban dạy, như người phân xử
sai khiến, vì
sao không làm nhanh việc này mà
lại chậm vậy).
Nghị lý ngân noa, nghị lý ngân noa (nghóa là cầm nắm giữ
gìn, nghóa giữ gìn
Tam-muội Kim cang hành ở trên nói, lần thứ hai nói
lời này nghóa là giữ
gìn, đã cầm nắm lại giữ gìn, không để tan mất, không bị các chướng lấn đoạt, giúp
Tam-muội Kim cang hành
chóng thành tựu).
Khư đà khư đà nghóa là ăn nuốt, ăn nuốt các phiền não, lại
ăn nuốt hết, cho nên nói lập lại, ngầm nói ăn nuốt phiền não cả nội giới lẫn
giới bên ngoài do đó lập lại).
Bát lợi bổ la dã (là đầy đủ), nghóa là ăn uống hết, khiến no
đủ, người tu hành có
thắng nguyện lại khiến đầy đủ.

Nguyện thứ nhất là Tam-muội Kim cang hành.

Tát phạ chỉ ca la nẫm sa phạ, bổ la, để nhiễm (thanh đầu gốc lập nguyện, tùy theo chỗ lập nguyện trước của kia,
sẽ được đầy đủ.
Câu trên nói đầy đủ, câu dưới nói gốc
lập nguyện, nối liền với nhau),
sứ
giả chung cả ba bộ đều dùng.

Tiếp theo Thích-ca Như lai nhập vào Tam-muội Bảo xứ, báu
từ kia phát ra gọi là
bảo xứ, giống như biển lớn phát sinh ra các thứ
báu, nếu đến bãi bồi
kia thì vật cần dùng tùy ý không gì không đủ.
Đức Phật nhập
Tam-muội này rồi, từ trên mặt ngài phát ra các
thứ ánh sáng, trong ánh
sáng hiện
Chân ngôn này, cho đến rộng khắp tất
cả cõi Phật, các chân
ngôn khác phải biết đều giống như đây mà nói.
Tát phạ cật lệ xa (tất cả
phiền não). Nê tô đà na (bẻ dẹp
chiết phục, chung cả câu
trên là bẻ dẹp hàng phục tất cả phiền não).
Tát phược đạt ma (tất cả pháp). Phạ thế đa bổ la bát đa
(được tự tại), chung cả câu trên là đối với các pháp được tự tại, nhờ trừ
các chướng nên được tự do.

Già già na (hư không cùng).

Ba ma (trong
thanh bằng có thanh a).

Sa ma: sa ma nghóa là
Vô đẳng, tức là
sánh bằng hư không, là làm giống như hư không vô biên
thanh tịnh, đối với tất cả tự tại vô ngại, đồng với danh tự, câu dưới cùng chữ A tiếp nối nhau đó là
Vô đẳng, bất đẳng tức là Nhị
thừa, do có nơi thiếu cho nên gọi là vô đẳng tức
là lập bày quyền.

Nhưng Chân ngôn này, lấy chữ Tát đầu làm thể, sa nghóa là lậu (lọt) cũng là nghóa vững chắc. Nếu có vững chắc thì đó là pháp
sinh
diệt phá hoại. Nếu khiến giống như chữ A, vững bền này xưa nay không
sinh thì đối với các
pháp được tự tại, giống như hư không, có thể trở
thành tất cả đảo ngọc
báu Tư nghóa là Đức Thích-ca dùng năng lực Đại bi,
ở khắp thể dày kín
giống như Kim cang Nhất-xiển-đề… cũng khiến phá hoại
sự thấy biết này vào pháp Phật, lập nguyện lớn quý báu kia, há không phải đối với các pháp được tự tại, có khả năng phá tất cả
sự
cứng chắc hay sao?

Kế là Chân ngôn Hào tướng: đây là Như lai dùng vô lượng
công đức mà ngài đã
thành tựu để làm trang nghiêm, đây là nhóm công
đức, vì thế làm
Tam-muội hình nữ; là quyến thuộc của Đức Thích-ca
cũng nhập Tam-muội Bảo
xứ mà nói Chân ngôn này.

Phiên-la-đề (cho nguyện, có thể cho tất cả chúng sinh nguyện).
Phiên-la-bổ-la-bát-để (nghóa là
nguyện được, tức là
được nguyện,
như người có vật báu mới có thể cho người, do ta tự đã thành tựu
nguyện này, mới có thể
tự tại cho người, khiến đều đầy đủ. Hồng: tâm này
là hạt giống, chữ ha là
hạnh đồng với Đại không, có chữ Ổ là
Tam-muội, dấu chấm là
Tam-muội Đại
không hành, nương vào đây tiến tu thì
được đến “Bảo Sở”, do đó có thể tự tại cho người, khiến điều
nguyện đầy đủ.

Tiếp theo, tất
cả Phật đảnh: Tất cả Phật đảnh nghóa là đảnh
của các Đức Phật nhiều
như số cát bụi trong mười phương cõi Phật. Đảnh
nghóa là tôn quý hơn cả, ở chỗ cao nhất
trong thân, chính là tên khác
của Thập bát Phật Bất
Cộng pháp. Hình tượng Bản Tôn này giống như
Đức Thích-ca đầy đủ tướng Đại nhân. Chỉ có nhục kế trên đảnh làm hình búi tóc
Bồ-tát là khác, cũng trụ trong
Tam-muội Bảo Xứ mà nói
Chân ngôn này.
Sưu (không dám trái lại),
Sưu sưu (lấy chữ
Sưu thứ nhất làm
hạt giống, nghóa là trói
buộc, nhập chữ A tức là nghó không trói buộc.
Lại phược nghóa là đường
“lời nói bặt”, trên chữ có dấu chấm đồng với Đại không, đã rất thành tựu giúp thành tựu, cố ý nói ba lần, cuối cùng giúp thành tựu
thanh tịnh.
Hoặc nghóa là
sợ hãi dùng năng
lực oai mạnh phá khắp
các sự ràng buộc đồng với hư không.

Phán-tra nghóa
là bất sinh, giống như thể hư hoại không thể
sống được, vì thế chắc
chắn phải chết, nghóa là phá hủy các pháp không
đâu không khắp, đều khiến không bao giờ
sinh lại, đồng với Đại không
giải thoát của các Đức
Phật, liền nhập đảnh Phật Bất cộng pháp.

Kế đến, Chân ngôn
Vô năng thắng, là quyến thuộc của
Đức Thích- ca, cũng nhập
Tam-muội Bảo xứ như trên mà nói
Chân ngôn, đây
là hóa thân của Đức
Phật Thích-ca, Thế-tôn giấu kín vô lượng thần lực tự tại, mà hiện ra thân minh vương phẫn nộ này, nghóa là để hàng
phục chúng sinh và hết các chướng.
Địa lăng, Địa lăng (chịu khuất phục) lấy chữ đầu làm thể, lấy Địa lăng thứ nhất làm hạt giống. Đà nghóa là pháp giới, La nghóa là các
cấu trần chướng, cấu
nhập tự môn A thì không còn bụi dơ tức là pháp giới, phải biết tức đồng với pháp giới, thì còn ở chỗ nào mà có bụi trần
ư? Đây nghóa là Đại không.

Nếu người trụ trong Tam-muội này thì tất cả cái, chướng đều
dứt hết, nói lại nghóa
phá hết bụi chướng, do đó nói Tam-muội Vô trần.
Có chỗ nói tự môn Lăng, tiếp theo nói chữ
Tứ Lăng là Tam-muội, tức
là các chướng không
sinh mà được Đại không sinh, hạt giống của chữ
này có các thứ định,
tuệ, trang nghiêm, cho nên ở trong sinh tử được tự
tại, Phật ngồi dưới
gốc cây phá dẹp bốn chúng ma binh. Vô Năng
Thắng: tức là nghóa
không thể phá hoại.

Kế đến, Vô Thắng Minh Phi làm thân hình người nữ, nói
Chân ngôn này, nhập
Tam-muội như trước đã nói.

A-ba (nhập) la-the-đế (vô
năng thắng),
Xà-diễn-đế (tên
riêng của thắng, tức nghóa là
chiến thắng, nghóa là có khả năng hàng phục
người). Đa Tró đế (nghóa
phá dẹp, chịu khuất phục, trong đây chữ trà nghóa
là đánh nhau, Đức Phật ngồi ở đạo tràng, dùng lực định này đánh nhau
với bốn ma, nhưng được thế lớn, không thể tổn hại, nhờ năng lực Tam-muội
này. Lấy chữ
thứ ba làm hạt giống.
Tiếp theo,
Chân ngôn Địa thần, đất có công năng giữ gìn
muôn vật, tất cả muôn
vật nương vào đất mà được sinh ra lớn lên, phải
biết chính là tâm Phật,
cũng là Thích-ca Thế-tôn phương tiện hóa thân.

Bát-lật-năng-Tỳ-duệ
(tên vị thần đất), liền lấy tên kia mà
được Chân ngôn, nếu người trì tụng tu tập, không lâu cũng được tâm
địa Như lai. Lấy chữ thứ ba của Chân ngôn làm hạt giống chữ đó là nghóa
lìa ngôn thuyết, trong đó
thanh y là Tam-muội. Nhập Tam-muội Ly danh ngôn này tức là chứng tâm địa,
Tam-muội này gọi là
Tam-muội chuyên chở khắp, vì đồng với Đại Địa.
Chữ Tỳ Duệ ở
sau cùng nghóa là
trói buộc, liền mở rộng
ra, đó nghóa là đối phó.
Ế là
Tam-muội, cũng là tiếng chỉ vật, tức là chỉ cho thể của
Chân ngôn kia, do tâm địa
Tam-muội này xa lìa ngôn thuyết, đối với
“Thừa” xa lìa sự ràng
buộc mà được đi lên.

Kế là trời Tỳ-nữu, có rất nhiều tên riêng, tức là tên khác của
trời Na-la-diên, là hóa
thân của Phật, Tam-muội đồng với
Tỳ-sắt-nữu-phí (tức
là lấy tên gốc làm Chân ngôn) ở trước. Lấy
chữ thứ nhất làm
hạt giống. Tỳ nghóa là
không, Sắt-nữu nghóa là tiến, nghóa sinh, nương hư không mà đi, có chỗ nói vị trời này cỡi chim
Ca-lũ-la mà bay
giữa không trung, thầm
nói Đức Phật Thích-ca ở trong Ngũ Bộ Phật
nương tòa Ca-lũ-la, tức
nghóa là bay lên giữa hư không.
Tiếp theo,
Lỗ-nại-la, cũng là hóa thân của Phật, là hóa thân
của Ma-hê-thủ-la (cũng gọi
là y-xá-na).
Lỗ-đà-la-dã (tức là lấy tên gốc mà đặt
Chân ngôn). Lấy chữ
Lỗ làm tâm, Đà-la nghóa là trao cho, giống như mình có nhiều đem cho
người khác, có chỗ nói nương vào các
thừa, tức nghóa là Tự,
tự thông đạt thừa quý báu như thế, có thể thí khắp
cho tất cả chúng sinh. Lỗ
tức là Tam-muội Ví bụi nhơ, tự được
Tam-muội này lại đem cho người.
Kế đến Chân ngôn
Thần Gió. Cũng là hóa thân của Đức
Phật, Tam-muội như trước. Bà (bình) dã phệ (bình, tức là lấy tên gốc làm Chân ngôn) lấy chữ
Bà làm thể, phệ nghóa là trói buộc, nhập tự
môn A nghóa là không trói
buộc, tức là giải thoát. Bên cạnh có chấm chữ
A, tức là hành. Chữ phệ thứ ba nghóa là
Vô ngôn thuyết, lại thêm chữ Y
là Tam-muội-da, ấy là
các thừa, dùng Vô ngại thừa mà vượt qua tất cả.
Kế là trời
Mỹ âm, các vị trời này ngâm vịnh rất hay, hơi
khác Càn-thát-bà, kia là vị tấu nhạc.

Tát-la-tát-Phật-để-tuệ (tức là tên mỹ âm) lấy chữ Tát đầu
tiên làm thể, đó nghóa
là vững bền không có thành hoại, các chữ khác đều
giải thích
chữ này, ngầm nói dùng âm thanh nhiệm mầu làm vui
lòng chúng sinh, dùng lời
nói dịu dàng để vừa lòng mọi người, khiến
được hoan hỷ, nói không
bền chắc để biết là vô thường, xét được pháp
bền chắc của Như lai.

Tiếp theo, Nô-lý-để, là
chủ La-sát, cũng là hóa thân của
Đức Phật. La (là dơ
bẩn) Ngật-sát-sa là ăn, Sa nghóa là bền chắc, đều nghóa là có thể ăn).
Kia thường ăn thịt
chúng sinh; Như lai cũng giống
như vậy, hay ăn tất cả
trần chướng của loài hữu tình không biết thỏa mãn.
Đề-bát-để-duệ, chữ Đề có thanh Đà tức là pháp giới; thêm
“y” là Tam-muội, tức là
Tam-muội pháp giới.

Bát-để gọi là trụ, trụ
Tam-muội pháp giới này gọi là khéo
trụ. Quán sát tất cả
cấu chướng tức là pháp giới nhập vào pháp giới, tức
là nghóa có thể ăn vào
bụng. Chữ Duệ cuối cùng là thừa, thừa này
nhanh chóng không gì bằng,
là Thể củ tự môn A, là hạt giống của chữ.
Kế đến Chân ngôn
Diệm-ma vương, cũng là hóa thân của Đức Phật.

Tỳ-phược-tát-phược,
đã-dã (cùng lấy tên gốc làm Chân ngôn, lấy
chữ đầu
tiên làm thể để hỏi, nghóa là Tam-muội Vô phược).

Tỳ-phạ nghóa là trụ vững chắc, cũng là cởi mở các
ràng buộc (phược), nghóa là dùng Đạo lý cởi mở
sự ràng buộc, không
dùng phi pháp.

Trong chữ Đỏa
có thanh đa, tức là như như. Chữ Tát có nghóa bền chắc.
Chữ Dã là nương, nương cỗ xe
Như Như này mà đi tiến lên, ở bên cạnh có chấm chữ A, tức là hành, nương tướng như như mà đi lên,
chính là để thành Chánh giác.
Tiếp theo là Chân ngôn
Sinh tử. Đây là
Minh Vương Diêm-la, cũng vì thành tựu đại Bi phát
sinh Mạn-đồ-la, tùy theo chữ thông
đạt mà nói Chân ngôn này.

Một-lật-để phệ (đây nghóa là chết, chết nghóa là giết, do ý nguyện của ta từ xưa là cắt đứt mạng
sống của tất cả
chúng sinh, mạng
sống: chính là các phiền
não, vô minh từ vô thỉ).
Tất cả chúng
sinh dứt bỏ các phiền não… khiến hết
không còn thừa, tức là giết. Đây nói đối với pháp môn chết được tự tại thì chỗ
Phật hiện hóa thân không
thật giết tất cả chúng sinh. Lấy chữ một đầu
tiên làm hạt giống. Kế đến,
chân ngôn Hắc dạ thần, đây là tức vợ vua Diêm-la.
Ca (bình), la la (đều gọi
là hắc) để-lý-duệ (thanh bằng, tức là đêm).
Lấy chữ Ca làm thể, vì trong đêm tối có nhiều
sự
sợ hãi và các tội lỗi, vì
muốn dứt trừ vô minh trong đêm tối kia, các
sợ hãi cấu chướng
trong đêm dài, cho nên
nói Chân ngôn này.

Tiếp theo, Diêm-la Vương Thất Mẫu. Có bảy chị em, tên thất
mẫu này y theo các kinh khác, đều lấy tên gốc kia làm Chân ngôn, nay
nói chung như ở dưới.

Ma-đát-lý-tệ-dã
(Ma-đát-lý: nghóa là đẳng, đẳng nghóa là rất nhiều không phải một nghóa là nhiều đến bảy chị em). Lấy chữ
Ma đầu tiên làm hạt giống, nghóa là Vô ngã. Kế đến,
Thích Đề-hoàn Nhân. Thích-ca-la-dã (tức tên Tự) Thích- ca: nghóa là trăm phước đức, do trong nhân đã trăm lần tu phước, có
chỗ nói trăm lần làm
đại hội “Vô già” bố thí khắp cho chúng sinh, cho nên được thành thắng
sinh này. Lấy chữ Thích đầu tiên làm hạt giống, do
đó lấy làm tên, đó
nghóa là dừng nghỉ, dừng nghỉ các chướng, chướng
đã dứt rồi phước kia thêm lợi ích.
Ca-la là thêm lên, Xa tức là
Xa-ma-tha (Chánh Định),
thường dùng lời nói
sâu
sắc làm lợi ích cho các vị trời, vì thế tâm làm
Chân ngôn, cũng là Phật hóa sinh.

Kế đến, chân ngôn
Phạ-lỗ-noa long vương. Đây là Rồng dưới
biển lớn. Các Long vương
đồng với Chân ngôn này.
A-bán-bát-đa-dã, do ở trong nước mà được tự tại, cho nên
gọi nước là chủ, lấy
chữ A đầu tiên làm hạt giống.
Tiếp theo là Chân ngôn
Phạm thiên. Vì muốn thành tựu Đại bi thai tạng kia, cũng như trên đã nói,
Bổ-la-xà (tất cả
sinh) ma-da-duệ (chủ), tức là người đứng đầu
chúng sinh, tất cả chúng
sinh nương
vào Phạm Thiên, cho nên
gọi là người đứng đầu tất cả chúng sinh, có
khả năng sinh ra tất cả hữu tình.

Lấy chữ bổ-la làm hạt giống. Bổ nghóa là thứ nhất, La là
chướng cấu, đối với
thắng nghóa thì chướng, do đó chủ sinh ra chủ, cũng là
hóa thân của Phật. Lại, Chân ngôn
Nhật Thiên tử. A (bốn
bất sinh),
Địa-đa-tà-dã lấy chữ A đầu tiên làm hạt giống, tức nghóa là vốn
bất sinh. Tự thông đạt
lý này mà truyền trao cho
người, tức là thường lợi ích chúng sinh,
nghóa, giống như mặt trời
kia, người đời cho rằng mặt trời thường làm lợi
ích cho chúng sinh. Kế đến,
chân ngôn Nguyệt Thiên tử: chiến (không chết),
Đạt-la (là tên mặt
trăng, lấy chữ đầu làm thể). Nếu không tử thì
cũng không sinh, bất
sinh bất tử thì gọi là cam lộ. Người đời cho mặt trăng có thể
trừ độc nhiệt phiền
não giống như cam lộ, vì thế lấy làm tên, tất cả vị cam

lộ không có
gì hơn Tam-muội Tịnh nguyệt.

Tiếp theo, chân ngôn chư Long. Trước là
Rồng đầu đàn, đây là
tất cả các rồng thông
dụng. Mô-ca (mây) phiến-nễ (ăn nuốt). Duệ: Đây là giải thích là ăn mây. Mây thì đen tối, tức là cấu chướng của các
chúng sinh, có thể ăn cấu chướng mà được tự tại, do
đó lấy làm tên lấy
chữ mê đầu tiên làm thể, tức nghóa là ngã, vô ngã.

Kế là chân ngôn Nan-đà Bạt-nan-đà Thủ môn nhị Long
vương. Nan-đồ (lấy chữ
Nan làm thể, nghóa là quán, tức là quán để xa lìa
và quán sát mà trụ
trong đó, tự thông đạt rồi, làm lợi ích cho chúng sinh).

Bạt-nan-đà-sưu
(chữ Bạt thanh thế). Ổ là vượt, Tự vượt các
pháp sinh tử trôi lăn
trụ nơi tối thắng, do đây cứu giúp thế gian, cho nên
lấy làm tên, ở trên, tất cả quyến của Đức
Phật Thích-ca, đều trụ ở
Tam- muội Bảo xứ, do Đức
Phật hóa thân, vì muốn thành tựu Đại bi thai
tạng mà nói chân ngôn.

Bấy giờ, Đức
Phật Tỳ-lô-giá-na tự dạy
Tích Bất Không Tất-địa ưa muốn tất cả Bồ-tát
Mẫu Minh Phi. Nói là tự dạy tích: tức là dạy tự
thể pháp Phật, tức là
Bí Mật bình đẳng giáo. Vì ở trong này, các vị tu
hành thảy đều “bất không”, bất không nghóa là
không luống uổng, tùy
theo năng lực kia có thể
đều hướng về lý pháp thân, tức đồng với Đức
Phật lia cho nên nói
Bất không, như trên, các
Bồ-tát nói chân ngôn đều
muốn dắt dẫn các hành
giả đồng loại, nếu có tu hành tức đồng với ta.

Nay pháp Phật
tự nói chân ngôn minh phi, nếu có người tu
hành thì liền từ hư
không nhãn mà sinh pháp thân, như ta không khác.

Già-già-na (lấy chữ đầu tiên làm tâm, Già nghóa là không đến
đi; lại già-già-na là
không, có chỗ nói đại không của các Đức Phật.
Bà-la (là nguyện)
lạc-khất-xoa-nỗ (Đại không).

Nguyện này hơn cả, tức đồng hư không một tướng thanh
tịnh, không giới hạn,
không thể phân biệt.

Già-già-na (không) Tam-mê (đẳng, ví như đại nguyện trên,
như tướng hư không, bằng với hư không).

Tát-bà-đô (tất cả mọi nơi)
Kiệt-đa (không còn gì
so sánh, nghóa
là sánh với hư không
này trùm khắp mọi nơi, đều không có ai sánh
bằng, trên tâm có thanh A nối tiếp).

Bệ-tất-la (bền chắc không thể hư hoại),
Tam-bà-phệ (từ
sinh, nghóa là từ bất khả hoại mà
sinh ra)
Xà-phạ-la (ánh
sáng trong
suốt, nhờ trụ trong hạnh
không đến không đi, trở thành ánh sáng oai đức
lớn không gì sánh bằng),
Ma-mẫu (quý mạng, do trụ pháp này nên ta
quý mạng), A-mục-già-nẫm
(bất không, chỗ quay về ta đã quay về). Chân ngôn đầu tiên quy mạng khắp cả các Đức Phật, do danh nghóa
“nhất thiết” còn tự rộng khắp, giống như chỉ tất cả Phật ở phương Đông thì không khắp
mười phương, để làm gọn nhẹ một phần nhỏ nhất thiết này, cho nên nói rộng khắp các Đức
Phật kia, bắt chước tất cả các Đức
Phật, Bồ-tát Mẫu Hư
Không Nhãn đây xong. Bấy giờ,
Đức Phật lại làm dứt tất cả các chướng, phát
sinh ra lửa gọi là
chứng Tam-muội, nói chân ngôn này để phá trừ
các chướng, chân ngôn này có uy thế có công năng tiêu trừ các thứ chướng nạn cho tất cả người tu chân ngôn, cho đến Đức Phật ở cây
“Đạo”, dùng chân
ngôn này làm cho tất cả
ma quân đều tan hoại, huống chi các chướng ở thế gian.

Lại, chướng này lược có hai chướng:

Nội chướng nghóa là từ tự tâm
mà sinh, hoại kia rất nhiều
không thể nói rõ.

Ngoại chướng, nghóa là từ việc bên ngoài mà sinh, cũng có rất
nhiều, đều có thể phá diệt.

Chiến-trà (rất ác, có chỗ nói bạo ác nhất trong các thứ bạo
ác), Ma-ha-lô-sắt-noa (rất
giận dữ), Tát-phả-tra-dã (phá hoại) Hâm là sợ hãi.
Đát-la-ca
(vững chắc) Ngâm-sưu. Dùng hai chữ sau làm hạt giống, các cú nghóa đều thành tựu hai chữ này, đầu tiên là
chiến-trà: Chiến nghóa là chết, nhập tự môn A tức nghóa là không
sinh tử.
Vậy trà nghóa là đánh
nhau, đem chữ Vô sinh tử thế lớn này đánh nhau
với bốn ma.

Kế, ma nghóa
là ngã, nhập tự môn A thì vô ngã cũng là “không”.
Ha nghóa là vui, cũng là hành.

Lỗ-sắt có
chữ la là cấu chướng, có thanh là Tam-muội. Tức
Xa- ma-tha nghóa
là Tam-muội. Noa nghóa là không. Chữ thứ năm tức
là Tam-muội Đại không. Tát nghóa là vững chắc. Phả nghóa là pháp,
rõ biết thế gian như bọt nước nhóm họp cho nên dễ phá vỡ, ở bên có chấm chữ A tức là hành. Tra nghóa là đánh nhau, có thể làm cho quân
địch chướng sợ hãi mà phá diệt.
Cũng là
nghóa Thừa. Hâm: là Đại
không hành.
Tam-muội như trên nói Đát (là như như) La là không dơ.
Ca là làm, nghóa là tất cả pháp không tạo tác.
Chữ Hàm, ha nghóa là hành, lại có thanh A là
Tam-muội bố ma chướng Kim
cang, chấm tức là Đại không.

Do Đại không
này làm bất động cho nên tất cả ma chướng rất
sợ hãi. Chữ xọa Ma
nghóa là ngã, Nhập tự môn A liền vô ngã. Lại, do
Tam-muội Đại không vô ngã này mà các ma
sợ hãi.
Tự này cũng có thanh A và chấm.
Bốn chữ Ha,
Lô, hàm, xọa đầu đều có thanh A lớp lớp làm ma sợ hãi, nghóa là hai chướng nội ngoại vô cùng
sợ hãi.
Những Bậc Thánh bất động Chủ Chân Ngôn đã xong.
Tiếp theo,
Chân ngôn Hàng Tam Thế Minh vương đều là Như lai Tỳ-lô-giá-na, trụ ở ngọn cờ pháp cao quán
sát gia
trì Tam-muội, như trong phẩm thứ nhất nói. Như lai nói nhị minh này, đều là pháp
Phật Tam-muội kia, vì khiến
người tu hành từ khi mới phát tâm Bồ-đề, giữ gìn, nuôi lớn khiến
sinh thành quả
Phật viên mãn, không bao giờ
lùi mất, không rơi vào
ngoại đạo, tức là Minh vương bất động.
Hàng phục chúng
sinh khó điều phục ở thế gian, chính là
Minh Vương Hàng Tam thế sẽ nói ở sau.
Cái gọi là
Tam thế, đời gọi
là tham, sân, si, hàng phục ba độc này gọi là hàng
Tam thế, lại do như quá khứ tham lam cho nên phải chịu thân do quả báo tham này, lại
sinh nghiệp tham thọ báo đời vị lai,
ba độc đều như vậy, gọi là hàng Tam thế.

Lại nữa, tam
thế là ba cõi nghóa là Tỳ-lô-giá-na Như lai, bắt đầu từ hữu đảnh cho đến hạ địa, mỗi cõi trời đều biến đổi, biến đổi vô
lượng chủ quyến thuộc
đại thiên. Nay hơn trời kia trăm ngàn muôn khổ,
kia sợ chưa từng có, đầu còn chúng
sinh nào hơn ta, cho đến dùng
pháp mà hàng phục, liền
theo thứ lớp hàng phục, do có khả năng hàng
phục người đứng đầu
ba thế giới nên gọi là Minh Vương hàng Tam Thế.
Ha ha ha (ha nghóa là hạnh, nghóa là hỷ Tam hành này chính là người thực hành ba thừa.
Chữ hành này, tức là ba hành này xưa
nay không sinh, do vốn bất
sinh cho nên liền vượt qua ba hành này
tức là Phật hạnh.

Tỳ-tát-ma-duệ (đây nghóa là kỳ lạ thay, như Đức
Phật thường
dạy dùng từ đối trị
sân, dùng vô tham để đối trị tham, dùng chánh kiến đối trị tà kiến, cho đến dùng đại
sân giận để trừ
sân giận, dùng đại tham
trừ tất cả tham, việc
này rất khó hiểu khó tin, vì thế nói kỳ lạ thay).

Tát-phá-đát-đa-yết-đa
(tất cả các Đức Phật).

Tỳ-xá-dã (cảnh giới)
Tam-bà-phạ (Sinh), nghóa là từ cảnh giới các Đức Phật mà
sinh ra, cảnh giới Phật có chỗ nói là tướng thật
các pháp, từ tướng
thật này mà sinh ra cho nên hiệu là hàng Tam Thế.

Đế-lộ-lộ-ca-dã
(đây là tam thế).

Phệ-xà-dã (đây nghóa là hàng thắng), Hâm (nghóa giống như trên nói),
Nhạ (mời gọi, nghóa giật tỉnh, nếu trong đây có thể khắp nhập
vào pháp
thân Phật, giúp tất cả chúng sinh giật tỉnh tâm và
các chướng không còn).

Nhưng chân ngôn này lấy chữ đế, lệ làm thể, trên có thanh đa tức nghóa là như như. La là cấu chướng có thanh y tức
là Tam-muội, mà
thể như như tức là xưa
nay không sinh, xứng lý này mà tu thì định tuệ
đầy đủ, cho nên có thể
hàng phục Tam thế. Kế đến,
chân ngôn Thanh văn. Hê-đô (nhân),
Bát-la-để-dã (duyên),
dã-tỳ-yết-da (lìa) Yết-ma (nghiệp), Nê-xá-đa (sinh)
Hâm (chướng sợ) giải
thích chung là lìa nhân duyên sinh, sinh từ nơi nghiệp,
lìa sinh tức là do lìa nghiệp. Chữ Hê đầu tiên
(có thanh ha là hành,
là hỷ, tức là Tam-muội
của Thanh văn thực hành, có thanh y là định của Thanh văn.

Tiếp theo là
chữ Đô (có thanh đa, là Thanh văn đã nhập như
như, cũng có Tam-muội Ổ
thanh) sau là chữ Bát (nghóa là chỗ thấy bậc nhất của
Thanh văn), kế đến chữ La (là chỗ đối đãi với
sáu trần
của Tiểu thừa), Đế-dã (nghóa là nương tựa, tức nghóa là Thanh văn
đã nương tựa), Tỳ (có thanh phạ là ràng buộc, Thanh y
là Tam-muội).
Yết đa (lìa) ngoài ra còn tùy
theo loại nói rộng; chướng sợ hãi nghóa như
trên nói rộng, chỉ có hạnh Thanh văn là khác, đây là
nguyên lực. Đại
Bi của pháp Phật làm lợi ích loài hữu tình, ở trong
Tam-muội mà hiện chân ngôn
Thanh văn, Duyên giác. Nếu chúng
sinh thích hợp theo pháp
môn này nhập đạo thì
khiến từ môn này nhập đại Bi tạng.

Tiếp theo là
Chân ngôn Duyên giác, Phạ (nghóa là đường lời nói dứt, tức là
Duyên giác đã chứng minh giới cùng tột không có lời để
nói, như trên đã trình
bày. Tự từ trong đây được chứng, lại dùng pháp
này làm lợi ích chúng
sinh, tự mình thông đạt, cũng đem pháp này làm lợi người).
Như trên nói:
Thanh văn, Duyên giác lấy cú, pháp làm
Chân ngôn, nay lấy một
chữ, đây là điểm vô cùng quan trọng của Tông,
tức là chỗ cuối cùng
của người tu hành thuộc Tông kia, cho nên dùng một chữ.

Thứ đến là Chân ngôn các Đức Phật, Bồ-tát tâm.
Tát-phạ-bột-đà (tất
cả Phật) Bồ-đề Tát-đỏa (Bồ-tát), ha-lật-na-đa (tâm),
đế-tỳ-xá-nỉ (nhập), nói chung đây để giải thích là nhập tâm tất cả các
Đức Phật, Bồ-tát, na-ma (quy mạng)
tát-pha-tỳ-thê
(cho nguyện, nghóa là trao cho nguyện trí
Nhất thiết trí. Tát nghóa là bền chắc, có thể xa lìa các
sự
bền chắc và lìa các sự không bền chắc).
Trên là cấu (dơ), dưới phạ là
trói buộc. Thế: nghóa là trao cho, thanh y
là Tam-muội, giống như mình đầy đủ nên
sẽ cho người, như

mình đắc trí
Nhất thiết trí nên có khả năng đem nguyện này cho
người, đây chính là
tâm các Đức Phật. Đế-dã, chữ này là hạt giống, cùng thanh A ở câu trên
nối tiếp nhau. Chính lấy thanh A này làm thể của hạt giống, tức nghóa
là vốn bất sinh.

Tiếp theo là
chân ngôn Phổ Thế Thiên Đẳng Chư Tâm: Lô ca
lô ca (thế gian, tức nghóa
là tối tăm, có chỗ nói vô minh, bên chữ này đều có thanh A, tức nghóa là vốn không, không tối tức là
thật sáng, a-lô-ca
là sáng), Ca-la-dã (là
làm, có chỗ nói nghóa là soi chiếu, tạo ra ánh
sáng, do tạo ra
ánh sáng, hiện ra thân tám bộ này đồng nhau, để xua tan
sự
tối tăm kia, khiến thực hàn hạnh
trong sáng, làm
trong sáng, khiến thế
gian trong sáng),
Tát-phạ-đề-bà (Thiên) Na-già (rồng) Dạ-khất-xoa
(như) kiền-thát-phược
(như) Yết-lộ-trà (lạc chủ) khẩn-na-la (lạc thanh)
ma- hô-la-già (như), Nỗ
(nhiếp các bộ) ha-lật-đà-dạ-na-dạ (tâm) Ca-sa-dã (nhiếp, tâm tám bộ này lại khiến làm cho trong
sáng)
phỉ-chỉ-đa-la-yết- đế (các hạnh như vậy, cũng là
nghóa “sắc, nhiễm”, tùy theo loại hiện
ra tất cả thân đáng ưa
thích gọi là nhiễm sắc, cũng là nghóa nhiều sắc
xen lẫn, dùng các hạnh
và các pháp môn tạp sắc để xua tan các sự tối
tăm ở thế gian, tức
nghóa là không gì so sánh trong các minh). Lấy chữ
Lộ đầu tiên làm hạt giống.

Kế đến, Chân ngôn
Nhất Thiết chư Phật.
Tát-phụ-tha (tất cả)
Tỳ- mạt-để (vô túc, do
vô tuệ nên gọi là nghi, chữ này dịch đúng là
nghi) Tỳ-kết-la-noa (trừ,
sắc này nghóa là nhiễm trần, như người đổ bỏ
phân dơ gọi là trừ bỏ), Đạt-ma-đà-đố (Pháp
giới) nghóa là trừ tất cả vô
tuệ, đều trụ ở pháp
giới. Niết-xà-đa (sinh), chữ Niết-bàn là Tam-muội Đại Không, từ đây mà
sinh chính là pháp giới
sinh)
Sâm-sâm-ha (ba
chữ này đều là hạt
giống, tát nghóa là bền chắc, ấy là trừ sự bền chắc
này được tối thắng
sinh, chấm là nhập Tam-muội, như Nhị thừa nhập Niết- bàn, đây chính là nghóa bền chắc, cho đến nếu có bền chắc thì tức
là tướng sinh trụ, tất
cả pháp loạn động đều bất an, nếu trừ hết đây,
đều có nghóa Tam-muội
Trùng không, ha tức là hành, có chỗ nói hành
(làm việc) của các Đức Phật.

Tiếp theo, là
Chân ngôn hộ giả, tức là không thể vượt qua,
chính là khó giữ (nghóa
là lực trì, nhìn xem không thật có, cũng có nghóa khó hàng phục) người vâng giữ giáo pháp Đức Phật, thường ở bên phải
trong cửa, gọi là sứ
giả không thể vượt qua, oai lực các Đức Phật
Tam-muội- da, không thể vượt qua, giới Kim cang vâng
giữ hành trì, tất cả
không dám vượt, cũng gọi là không thể thấy, thường ở trong cửa Phật đã có

dạy bảo như
lời dạy mà hành trì, nên gọi là phụng giáo.

Nô-đạt-lý-sa (đây là tên kia, tức nghóa là không thể vượt qua; Đà- đạt là pháp giới, có thanh la là
vô cấu; Xa:
là Xa-ma-tha),
Ma-ha-lô- sất-noa (rất giận dữ),
khư-đà-dã (ăn, nghóa là ăn nuốt tất cả vọng
tưởng phiền não, lấy chữ khư làm hạt giống các chữ đều để giải thích chữ
này, tức nghóa là không.

Đà nghóa là
cho, nghóa là nương), Tát-phược-đát-tha-yết-đa
(tất cả Như lai), Chiêm
(tiếng kêu gọi lớn, tức là dạy bảo, cùng thanh a
ở câu trên nối tiếp
nhau), Câu lô (làm, tức là dạy bảo, bảo làm việc Như lai, tùy theo lời dạy bảo mà làm không
sai trái, được xem nghóa là
nhận lãnh sự dạy bảo). Kế đến,
Chân ngôn Tương đối thủ môn giả. Hệ (tên gọi)
Ma-ha- bát-lật, Chiến-trà
(rất giận dữ bạo ác, nghóa là rất dữ).

A-bệ-mục-khư
(tương đối, y theo giữ cửa ở
trước) Tát-lật,
ha- noa (nhiếp thủ),
Khư-đà-dã (ăn uống, cũng lấy chữ khư làm hạt
giống) Khẩu-chỉ-la-duệ (vì
sao không nhanh chóng)
Ta-ma-da (mãi như
trước) ma-nỗ-tát-ma-la (nhớ nghó, nghóa là nhớ
nghó Tam-muội-da, do
rất giận dữ, đáng xem để bắt chước, không thể
xem thường, đối lại với trước, cho nên lấy làm tên). Vâng lời dạy bảo của các Đức Phật, do không
thật có không cho nên ăn
nuốt tất cả chúng sinh chấp tướng, khó có thể
hóa độ, hàng phục,
khiến không còn thừa, tức nghóa là rất giận dữ.

Lại đến Chân ngôn kết Đại giới. Như Đức Phật đã dạy, lại có
vô lượng “trì minh”, e lại có những người trì
Chân ngôn, do không kiết
giới che chở, hay phá
pháp sự tổn thương người trì tụng cho nên lập ra
pháp kiết giới, cho đến
các trì minh cũng không thể phá hoại, giống như Tỳ- kheo kiết giới làm
pháp sư, Tỳ-kheo ở giới bên ngoài tuy tác pháp
cũng không thể chướng
phá, tùy theo phương đều khắp.
Tát-phạ-đát-la,
nỗ-yết-để (tất cả mọi phương, cõi, nghóa là
mười phương đều phải
kết khắp). Bạn-đà-dã-tử-mạn (mẫu giảm phản, câu trên là kiết, câu dưới là giới; ý này nói, kiết giới tất cả
mọi phương,
cõi). Ma-ha Tam-muội-da (đại
Tam-muội-da, tức là lấy đại
Tam-muội-da này mà kết
các giới). Nễ-la-xã-để (từ sinh, nghóa là từ
Tam-muội đại Bi sinh).

Tát-mạt-la-noa
(đều trái với Nô, ngớ nghó), nghóa là nhớ nghó tất cả lời
Phật dạy), A-bát-la, để-ha-để (không thể hại, cũng nói
không quái ngại, cũng là không thể hoại, nhờ kiết giới cho nên không thể hoại)
Đà-ca-đà-ca (oai đức
ánh sáng, do oai đức ánh
sáng cho
nên thành giới; Đà là
pháp giới; Ca là làm; Nói thể pháp giới xa lìa các tạo

tác, xa lìa
các tạo tác tức là pháp giới).

Già-la-già-la
(già: nghóa là diệt, nghóa là sinh diệt thay đổi, la:
là câu chướng. Cú: cũng là hành bình đẳng, là kết khắp đến mười
phương, cũng là hành, tức là đi đến, nói lập lại tức nghóa là đến điểm cuối
cùng, đây là đến nhanh).

Bạn Đà Bạn Đà (giải thích câu nghóa là kết, trên nghóa là
năng, dưới là không, do
không thể phá dẹp cho nên sánh đồng với hư không, lấy đây mà kiết giới nên không thể phá hoại),
Na-xà (thanh thập
ở trên) Nễ Thiên
(phương, tức là kết mười phương),
tát-phạ-đát-tha-yết- đa
(tất cả các Đức Phật), Nô-hưởng-đa (Giáo, nghóa
là lời dạy của
tất cả các Đức Phật,
trước đã nhớ nghó, nay khiến nhớ nghó).
Bát-la-pha-la (sở chứng) Đạt-ma (pháp, tức là pháp
đã chứng của các Đức Phật),
La (nhập) Đà (được
chứng, đắc) Tỳ-xá-duệ (tức là không thể hơn, đối với các chướng thì hơn cả, tức là không thể phá hoại) Bạt già phiệt để
(đây là chủ Chân ngôn,
khen ngợi đức của Thế-tôn) Tỳ câu lệ (trừ, có
công năng trừ cấu,
trước hết khuyên trừ, cũng là khuyên khiến chớ
làm) Tỳ- câu-lệ (câu trước trừ có tướng cấu,
chính là chớ làm, chính là trừ,
câu sau xa lìa, diệt trừ
tướng cấu, tức là trừ tất cả chướng) lệ (hạt giống) lỗ, bổ-lê (cú nghóa là nhà cửa, là nơi chốn, lấy chân pháp trừ tướng
cấu, chính là nhà các
Đức Phật trụ ở, khiến đồng giới này).
Lại thêm
chữ Vi-cư-lệ, chỉ lấy chữ lệ cuối cùng trong câu này
làm hạt giống. La là
tướng, lại thêm thanh ế, tức là Tam-muội, đầy đủ
tất cả tướng nhưng xa
lìa các tướng, đây là thể, tướng của giới.
Trở xuống nói về hạt giống
của chữ (từ một chữ có thể sinh ra nhiều chữ, cho
nên nói hạt giống). Ác: (hạt
giống Bồ-đề, hễ người trì tụng, đều có tâm mong cầu
Vô thượng Bồ-đề này,
vì thế trước nói chữ này, từ đây sinh ra tất cả
pháp, chính là tâm
Bồ-đề), A (là hạnh, nghóa là tu hạt giống hạnh
Bồ-đề mà thành tựu phước trí).
Ám (thành hạt
giống Bồ-đề. Chữ trước là tâm Bồ-đề, lại thêm
trên một chấm tức là
Đại không, chứng đại không này thì thành Bồ-đề).
Ác (Hạt
giống Niết-bàn, bên có hai chấm đều là thanh ha kêu
gọi nhanh chóng, nghóa là
trừ bỏ, trừ bỏ các cấu, nhập Niết-bàn).

Ha (Bỏ thanh
là hàng Tam Thế. Ha là hạnh, thanh A là hạnh lớn, dùng đây trừ bỏ các hạnh, thì không làm tất cả hạnh, do đó có nghóa
trừ bỏ, dùng đây có
thể hàng Tam thế).
Hãn (chủ
Bất động, ha là hành, thanh ha lại là hành, có dấu
chấm tức là Đại không,
do trụ ngôi vị ấy có khả năng hàng phục tất cả, đem

tâm Bồ-đề làm đại hộ).
A (trừ
cái chướng, A là chướng, bên có hai chấm tức là trừ, bỏ đây tức nghóa là trừ
cái chướng).
Sa (quán tự tại ở trên,
Sa là các lậu, bên
có hai chấm tức là quán
sát để trừ bỏ các lậu vô lậu cho nên tự tại).

Phược (Kim Cang Thủ, nghóa là ràng buộc, bên cạnh có hai
chấm tức là trừ các
phược, đây là hạt giống Kim cang). Man
Văn-thù-sư-lợi, bản
thể chính là không, trên chấm lại là không, có
chỗ nói Đại
không, vượt qua mười
tám không gọi là Đại Không, trụ trong địa vị không
gọi là Đại không, tức là Đại Bát-nhã).

Nghiêm (hư
không nhãn. Già: là qua lại lìa qua lại, pháp tức
là đồng Đại Không, cho
nên thêm chấm) Lam (tất cả Phật, Bồ-tát đều
từ trong đó mà đến
pháp giới, lam là cấu, trên có chấm là lìa cấu,
giống như Đại không,
nghóa là pháp giới).

Khiếm (hạt giống Đại
Cần Dõng Đức Phật ngồi dưới đạo
tràng hàng phục các ma,
vì thế trời người gọi là Đại Cần Dõng, tức
là Tỳ-lô- giá-na).
Khư nghóa là không, trên có chấm là Đại không, lấy Đại
không làm thanh tịnh tất
cả không), Nhiêm (Bồ-tát Thủy Tự Tại, do từ
nước sinh, gọi là Thủy
tự tại, chính là tên Bồ-tát; trong Đại Bản có, nay
ngôi vị Mạn-đồ-la không
nói chỗ an trụ, cần phải rõ.
Xà nghóa
là sinh, trừ các
sinh diệt đồng với
Đại không). Đam
(Đa- la Tôn; Đa là như như, tánh như như đồng với hư không),
Bột lý (Tỳ- câu-tri; Bà tức là ba cõi;
Lý là Tam-muội, ở trong ba cõi mà được tự
tại, bên cạnh có hai
chấm là trừ bỏ ba cõi).

Sâm (Đắc Đại thế, Sa là các lậu, đồng với hạt giống Quán Âm, nhưng trên có chấm, ý nói các lậu này đồng với
Đại không), bán (tự
chỗ, Quán Âm Bộ Mẫu;
Bả nghóa là bậc nhất, thể giống như hư không).

Hàm (Mã đầu,
Ha là Hành, thêm Đại không tức là hành
Đại không), Diêm (
Da-luân-đà-la, tức là Liên Hoa Bộ Minh phi, nghóa
là nương, trên có chấm,
ý nói là nương thanh tịnh, đồng với Đại không).

Sâm (hạt giống của
Bồ-tát bảo chướng, giống như Đại
Thế Chí lấy bảo xứ làm định, đem báu làm tay, vì thế báu
kia sinh.
Cũng có nghóa thường, cũng có nghóa làm).

Nhiệm (Bồ-tát
Quang Võng, tức nghóa là quyến thuộc Văn-thù, cũng đồng như trước).
Bà (trên là
Đức Thích-ca, Bà là ba cõi, ở bên có hai chấm,
tức nghóa là trừ bỏ ba
cõi). Hâm tra lam (chữ ha trên là hành, chữ ổ ở
dưới là Tam-muội, trên
có chấm là Đại không).

Lam chữ Tra ở
dưới dịch là chiến đấu. La: là cấu, bên thanh ổ
là Tam-muội, trên có Đại
không). Hạt giống trên “Tam Phật đỉnh”
theo thứ lớp phối hợp giống như trước.

Lân (là lọng
trắng, la là tướng, trên tướng có chấm giống như Đại không).
Thiêm (Xả là chướng, nghóa là oán địch đối lập nhau, tất cả có
đối pháp, đồng với
Đại không không hơn, kém).
Tứ (kính tin tối thắng
Phật đảnh, Bà là bền chắc, lìa bền chắc không bền chắc tức là Đại không, lại
có Tam-muội). Đát-lân (đà là
như như, la: là cấu, lại
có nghóa Tam-muội và Đại không, đây là lửa
nhóm họp). Ha lâm (ha là
hành, la là cấu, ổ là Tam-muội, điểm dấu chấm
là Đại không, đây là
Trừ cái chướng Phật đảnh).

Hạt giống của “Ngũ Phật đỉnh” ở trên Đan hàm bán hàm
Diêm (như như, trên có không, tức là như như không thật có giống
như hư không),
Hâm (hành, nhập chữ A tức là hành vô hành
lại không),
Vi (nhập, Đệ nhất nghóa
lìa đệ nhấỳt nghóa).
Chỉ lý (hành,
lìa hành), Nễ lý (tất cả thừa tức Thừa, vô thừa,
thể đồng hư không), năm
chữ này là hạt giống của chữ Minh Phi ở đời,
tuy là Phật hóa những
giống như thế gian, nghóa là đồng với trời, khắp
tất cả chỉ có Minh phi,
lấy bất cứ một thứ kia.

Hồng: (hạt giống Tam-muội không gì hơn), Vi (hạt giống tự trói buộc thần đất này) Chỉ (làm
Tam-muội) Lý (lìa tướng
Tam-muội), Tương Ly
(Kế-thiết-ni sứ giả của Văn-thù, nhân buộc tóc trang
nghiêm mà có tên).
Nễ (không định) Lý (người cùng thí,
tướng định. Đà: là thí, đối
với vô tướng có thể
đầy đủ tất cả nguyện).
Ổ-ba
thiết-kế-ni (không định).

Nhị Lý giống
như trước (Sứ giả Văn-thù này tên là Chất-đa).
Ma là không, là ngã, ở dưới.
La là tướng,
còn có tướng cho nên có ngã, lìa tướng nên vô
ngã, cũng là định của Văn-thù-sư-lợi).

Hệ (vui làm),
Lý Tương (tuệ tài,
sứ giả
của Văn-thù, tức là có
khả năng đầy đủ tất
cả các nguyện đều khiến vui vẻ, còn có một sứ giả
tên là A-ca-sa-ni, là sứ
giả kêu gọi lấy vật trong kinh, thiếu hạt giống chữ chưa được năm vị
sứ giả của ngài
Văn-thù ở trên, mỗi
sứ giả đều có
một vị phụng giáo, đồng
hạt giống chữ, đồng sứ giả.

Tiếp đến, Bồ-tát Trừ Nghi Quái, ha-sa-man (hành hạnh lìa
không, lại là đại
không), có chỗ nói pháp cam lồ. Tóm tất cả câu nghóa là hỷ

(nghóa là hoan
hỷ vui mừng), kế theo, tất cả vô úy thí La-sa-nan
(cấu, như trên) giống như
nghóa chữ này cho nên có sợ, nếu nhập tự môn
A thì sẽ trừ hết tất
cả sợ hãi). Tóm cả câu là vị, (dùng pháp vị chân
thật vô thượng thì đủ tất cả nguyện). Lại nữa,
trừ tất cả đường ác.

Trì Mông (trói buộc pháp giới)
Sa-nan (như trên, chung cả
câu nghóa là vỡĂ vụn,
như người tay cầm lấy vật bị vỡ).

Tiếp đến là Mẫn tuệ (từ chỗ thương xót tất cả mà được tên).
Vi (ràng buộc, Tam-muội có
thanh tịnh là định).
Ha (hỷ)
Sa (vững bền) Nan (như cả câu trên, dùng các thứ
phương tiện khéo léo, khiến chúng
sinh vui mừng đến chỗ đó, nghóa là
thêm lớn, chứa nhóm.

Siểm (Đại từ
sinh ra hạt
giống Bồ-tát, Từ này rất lớn, không
so sánh được, từ trong
Từ này sinh.
Thừa nghóa là đi đến, đồng
với Đại không).

Diêm (Đại bi
đây từ hạt giống Bồ-tát, do đại bi cho nên tự
buộc tâm kia, do đó được tên).
Ri (là
Bồ-tát Trừ nhất thiết nhiệt não, có khả năng trừ ba
độc nhiệt não, nghóa là cuối cùng
của Tam-muội: Ổ cũng là nghóa cuối
cùng của Tam-muội).
Ô (Bồ-tát
Bất tư Nghì Tuệ này lấy bất tư nghì tuệ để trừ vô
tuệ; bố thí cũng là tự
có cho nên được tuệ cho người), Than (Xa-ma-tha, lại là
Bồ-tát Đại không
bảo Sinh, ấy là có thể
sinh tất cả pháp bảo
mà được tên).

Sam (đây là Bồ-tát Bảo Thủ, giống như ngọc Như ý trong tay đầy đủ nguyện cho tất cả người,
Bồ-tát này cũng giống như vậy, do
đó được tên).

(Trang nghiêm, chữ thứ năm này là không, lại là Đại
không), Thiệm (đây
là “Trì Địa”, giống như mặt đất giúp đỡ muôn vật,
Phật địa giúp đỡ chúng sinh,
Bồ-tát này cũng giống như vậy, lấy nghóa chữ
này giữ gìn tất cả).

Nhiệm (chữ nhiễm, cũng là chữ thứ năm, lại là Đại không,
bản Kinh thiếu tên
Bồ-tát, xem ở trước.

Hất (phả nghóa là bọt nước nhóm họp không bền chắc, hiểu rõ
tự tướng tất cả pháp
như vậy, đồng với Đại không) hạt giống của
Bồ-tát Bảo ẩn Thủ này.

Xá (Bồ-tát
Kiên cố ý, không lại không, tức là
Bồ-tát kiên cố
ý, trong không liền dứt cấu).
Lân (hư không tuệ, giống như hư không không bờ mé
không chướng ngại,
Bồ-tát Tuệ ấy cũng giống như vậy).
Hám (hư không không dơ, tuệ này như hư, không trong
sạch
không dơ, người tu hành
đối với “không” tu hành thành tựu rồi sánh
đồng hư không).

Không (như như
tuệ đến, để: là đi, nghóa là nói đến như khứ
thành chánh giác).

Nghiệt đơn (Thanh tịnh tuệ, không cấu) Địa lam (hành tuệ,
tâm thường đem tuệ ấy
làm lợi ích cho chúng sinh).
Hâm (an tuệ,
thường an trụ trong tuệ ấy, vì lợi ích chúng sinh
cho nên được tên).

Cả câu ý nói không lo sợ, an trụ tuệ này giống như núi Kim
cang không lay động.

Địa (pháp giới).

Thất lî (dừng
lại, không dơ). Hàm (hành không).

Một lan (hư không cấu phược).

Bốn chữ này và các ngươi vâng lời dạy bảo, cùng chung một
việc làm, chọn bất cứ
một chữ kia mà dùng.

Ngật-sa (dừng
lại) Noa (hai chấm là sợ hãi, khiến dứt đánh nhau).

Là (chấm là đánh nhau lớn, khiến kia sợ hãi là đại thắng).
Diêm (như như không cấu đạt tất cả thừa) Kiếm (làm và không làm điều xa lìa, làm
sao xa lìa thể Đại không? Cho nên chọn bất cứ
một hạt giống chữ, ở
đây thiếu chữ Đa thứ ba).

Sáu chữ như trên đã nói là hạt giống Bồ-tát số nhiều như cát bụi trong mười cõi Phật,
sử dụng bất cứ một chữ liền được
thông dụng,
trong tất cả các Chân
ngôn, chọn bất cứ một chữ đầu tiên, ở giữa, hoặc
cuối cùng dùng làm hạt
giống đều được. (quán sát chọn lấy chữ quan trọng của tông).

Tiếp theo là
Chân ngôn Tịnh Cư Thiên: Ma-lô-la-ma (vừa ý,
do thọ các điều ưa thích).
Đạt ma tam bà phược
(pháp tánh, đây là do Đức Phật hóa
sinh, không liên quan đến
trời, người, nói cấu từ pháp sinh),
phí-bà-phược, tùy theo có ba thứ, Tam cũng là hạt giống)
Ca-tha-na (nói, chung với trên nói tùy theo kia có đã nói, theo pháp kia
sinh để hiểu pháp, vì chúng
sinh mà nói pháp), tam hạt giống tam (hạt giống vững chắc và không vững chắc đều xa lìa, thể đồng với hư không, cuối cùng khiến

không cho nên lập lại chữ).
Kế là
Chân ngôn La-sát, tức là dùng lời nói phương kia làm
Chân ngôn.

Ngật-lam (tâm), kế lý gồm ba chữ chính là hạt giống, trong đó có
hai
Ca hai la, tức là có thể ăn tất cả
nghiệp cấu, hai
Tam-muội y Tự,
nói lập lại là lại thanh tịnh.

Tiếp theo là
chân ngôn Trà-cát-ni, đây là người thế gian có
làm ra pháp thuật này,
cũng chú thuật tự tại, có thể biết người sắp qua
đời, trong sáu tháng
liền biết, biết rồi liền làm phép, lấy tâm kia mà ăn.
Vì sao? Vì trong thân người có vàng, có chỗ nói người vàng như
trâu có vàng, nếu người ăn được thì
sẽ được thành tựu rất lớn, một ngày
dạo quanh bốn cõi, tùy ý
làm gì đều được cũng có khả năng nhiều cách
trị người, có người
chê cười thì dùng thuật để trị, khiến họ rất bệnh khổ, nhưng pháp kia không được
giết người, phải nương vào kế mình
mới được dùng thuật,
người sắp chết trong sáu tháng liền biết, biết rồi
dùng thuật lấy tâm kia,
tuy lấy tâm kia nhưng có phép thuật, phải dùng vật khác thay thế, mạng người cũng không mất, đến đúng lúc
chết mới hoại, hoàn toàn đều do
Dạ-xoa Đại tự tại, người đời nói rất nhiều,
thuộc về Ma-ha Ca-la, có
chỗ nói thần Đại Hắc.

Tỳ-lô-giá-na
dùng pháp môn hàng phục Tam Thế, muốn trừ kia cho nên hóa thành thần Đại Hắc, thị hiện hơn kia vô lượng, xoa
tro trên thân, ở chỗ hoang vắng dùng thuật triệu (gọi) hết tất cả pháp thành
tựu, dẫm lên hư không,
giẫm lên mặt nước đều không chướng ngại.

Các trà-cát-ni lại
mắng trách, do ông thường ăn người, nay ta
cũng sẽ ăn ông, liền
ăn nuốt kia, nhưng không để kia chết, hàng phục
xong thả ra, đều khiến
thịt sinh trở lại.
Kia bạch Đức
Phật rằng, nay con ăn toàn thứ thịt mà được tồn
tại, phải làm thế nào tự cứu?

Phật dạy: cho ông an tâm
người chết, kia thưa: khi người
sắp chết, các
Dạ-xoa lớn biết kia mạng
sống hết, đến tranh muốn ăn, con làm
sao mà được. Phật dạy
cho ông nói pháp Chân ngôn và ấn, sáu tháng trước
khi chưa chết liền biết, biết rồi dùng pháp gia hộ
vật, khiến lũ khác
sợ bị tổn hại, đến khi mạng hết cho ông lấy ăn, như thế dẫn
sơ khiến
nhập Đạo, do đó có Chân ngôn này.
Ha-lợi (ha:
quyết định làm, lợi: Cấu ha (hành) trừ tà thuật dơ cấu kia. Kế đến,
Chân ngôn Dược-xoa nữ. Có thể ăn thế gian, có thể ăn
các nghiệp
cấu và các điều xấu ác, đó nghóa là Dược-xoa.
Dược (như trên) ngật-xoa (dứt lời nói) vì (nương cho) nễ-dạ
(nương) Đạt (pháp giới) lý (không dơ) Nghóa cả câu là tâm trì chân ngôn
Dạ-xoa như thế, dùng lời
nói phương này làm “chú”.

Kế là Chân ngôn Tỳ-xá-già (Hán dịch nghóa là Cực khổ sở,
hạng này đa số là ngạ
quỷ) Tỷ (Đệ nhất nghóa định) Chỉ (chết) Tỷ-để
(nghóa diệt bậc nhất) cũng tùy theo lời nói địa phương mà làm.

Tiếp theo Chân
ngôn Bộ-đa, đây là loài Dạ-xoa. Ngung (bỏ không)
ải (quyết định) ngung ải (vô cùng) Mộng (ngã vững
chắc) tán minh (không định).
Kế đến
Chân ngôn A-tu-la, mỗi mỗi riêng làm hạt giống
chữ, tùy theo kia chọn
một la Tra, La-tra (lập lại) Trì Mộng đam (pháp
giới không bị trói buộc,
giống như hư không) Một-la (giống như hư không) Mật-la
(đường lời nói dứt, đoạn lìa các cấu).
Trong câu có lời nói nhiễm dục giận tức, nghóa là dứt bỏ tham dục, tức giận kia.
Thiếu Ma-hỗ-la, cũng là hạt giống chữ. Chân ngôn
các người đều là hạt giống chữ.
Đài (định)
Xa (bỏ, bên cạnh có thanh a, là hành). Bát (Đệ
nhất nghóa) lam (Trần tức
là đại không) Nỗ ( không, lại Đại không, thanh
y là không) ma (không)
Duệ-mê (quyết định nương người) Sa-ha
(giống như trên). Ở trên
tướng khác nhau giữa các Chân ngôn đã xong.

Tiếp theo Tỳ-lô-giá-na nói tâm Chân ngôn. Đem các Chân
ngôn như trên, tùy theo trong mỗi chân ngôn
sẽ có Chân ngôn căn bản,
Chân ngôn tâm, Chân ngôn tùy tâm, các Chân ngôn như thế vô lượng, vô biên không thể
biết số, nay nói chung các tâm của Chân ngôn chính là chữ A này, đây nghóa là các pháp vốn
bất sinh, nếu lìa Thanh A thì
không còn chữ, tức là mẹ của các chữ, chính là chỗ
sinh ra tất cả
Chân ngôn. Nghóa là tất cả pháp môn và
Bồ-tát… đều từ tâm tự chứng tự thể của Đức
Phật Tỳ-lô-giá-na, vì
muốn làm lợi ích chúng sinh, dùng năgn lực gia trì mà hiện ra việc ấy, năng thật tức thể
bất sinh, đồng với pháp thể của chữ
A, chữ này ở trong Chân
ngôn nhiệm mầu hơn cả, thế nên hành giả
Chân ngôn, thường phải
thọ trì như vậy, vì thế tất cả Chân ngôn trong chữ
A, do an trụ trong đây cho nên tụng thì liền sinh. Ở trên,
phẩm tạng Chân ngôn phổ thông đã xong, chân ngôn
này chung cho tất cả mọi
nơi đều dùng. Dưới đây, đối với các pháp đều là hạnh riêng.

-------------------------

<詞>Phẩm 5: THÀNH TỰU THẾ GIAN</詞>

Kinh chép: Bấy giờ,
Thế-tôn lại bảo Kim Cang Thủ Bí Mật
Chủ rằng: Ông hãy lắng
nghe kỹ, trước đây ông đã hỏi Phật, nay trả lời câu hỏi trước cho nên không hỏi mà tự nói.
Nhưng giáo pháp
Chân ngôn thành tựu quả kia nghóa là người tu hành Chân ngôn như
trong giáo pháp, nương vào chánh giáo mà tu pháp hành, hành này khéo thành
tựu thì được quả Tất-địa.
Ý Đức
Phật dạy: Nếu có chúng
sinh muốn được thành tựu quả
lớn như trên, trước tiên phải nương vào phẩm này thứ lớp mà tu hành tức là tác tâm tưởng nhớ tụng niệm, khéo trụ trong một
Lặc-xoa (mười
muôn). Chữ đầu tiên là
tâm Bồ-đề, mỗi chữ như trên đều có nghóa của chữ,
từ chữ này mà vào
cửa tướng thật, tức là chữ Chân ngôn.

Lại các chữ này hiệp lại mà thành câu thì có nghóa câu, câu
này nói thể của tướng
thật, ấy nên hành giả trì Chân ngôn chắc chắn khiến mỗi chữ tương ưng, mỗi câu tương ưng, hoặc trụ tâm trong hạt giống
của chữ, hoặc tưởng
Chân ngôn khiến thành hình vòng tròn, hoặc như hình chuỗi, hoặc như
chuỗi ngọc,
sáng
sạch không dơ, xoay vần nối
nhau không đứt quãng, như
thế khiến hiện ra rõ ràng rồi, tưởng vòng
Chân ngôn này, rõ ràng
như sữa, hoàn toàn
sạch sẽ, lần lượt rót vào, không
có xen hở, từ trong
miệng mà vào, từ trên xuống dưới, rảy khắp vật
thấp, đầu cuối nối tiếp
nhau, kéo vào trong đây, thân tâm tràn đầy rảy
khắp phần thân. Do nhân duyên này, có thể làm cho các chướng của thân
tâm của hành giả đều được thanh tịnh.
Cái gọi là
nhất lạc-xoa: Đây là lời bí mật, ý riêng của tiếng
Phạm, chính là
nghóa “Nhất kiến”, khiến tâm trụ vào cảnh này một
duyên không tán loạn,
mỗi chữ tương ưng, mỗi câu tương ưng, tưởng mỗi chữ này rõ ràng trong
suốt như ngọc
trong sáng, mỗi chữ đều lại rõ
ràng, khắp có ánh sáng
theo thứ tự không mất, lại rót vào tâm kia như nước cam lồ tưới rót, khi nhất duyên như thế, dù cho có các chướng khởi, hoặc làm ra hình tượng rất
đáng sợ, các người tâm tán loạn thấy
thì cuồng loạn, hoặc khởi tiếng lớn, giả
sử núi chúa cũng có thể vỡ vụn,
khi có việc như vậy, hành
giả trụ ở chân tâm Bồ-đề mạnh mẽ, một duyên bất động không có lấy bỏ, do đó gọi là trụ
ở “nhất kiến”, nếu không
như thế, dù tụng đến
trăm ngàn muôn lạc-xoa cũng không được thành
tựu, huống chi là một lạc-xoa ư?

Lại nữa, chữ này tức là tâm Bồ-đề, từ mỗi chữ liền vào
cửa tướng thật, đều được thể pháp giới. Cái gọi là chữ, tiếng
Phạm là A-sát-lam, A
nghóa là không hư hoại, tức là tâm
Bồ-đề thanh tịnh, như thực hành môn này và tâm
Bồ-đề thanh tịnh, nếu không trừ cấu, bản
Tôn Tam-muội không từ đâu hiện ra, do đó hành giả muốn mỗi chữ, tương ưng với
tâm Bồ-đề thanh tịnh.
Thứ đến gọi là Thanh, Cú tưởng làm bản Tôn, và ở tự chỗ làm
ra, lại phải quán tưởng
thanh của từng chữ, từng câu Chân ngôn, như
trước theo thứ tự nối
tiếp xoay vần không dứt, mỗi thanh tướng rõ ràng,
như tiếng của chuông, mõ,
gió lần lượt không dứt, mà vào khắp trong
thân thể kia, do nhân
duyên này có thể làm cho thân tâm quét trừ cấu trược, như khi lửa bốc cháy các bụi
đều sạch, tâm cũng phải trụ một
cảnh không tán loạn, dù
cho có nhiều cảnh giới, cũng như trước nói.

Lại, nghóa trong Cú tức là thể của Bản Tôn, trước hết tưởng
Bản Tôn rõ ràng,
sau liền tự quán thân mình đồng với
Bản Tôn, khiến
trong, ngoài rõ ràng, chữ
Chân ngôn quán tức là thân Chân ngôn, quán
thanh chân ngôn tức là
thể Chân ngôn, chính là tâm Chân ngôn.
Cú là chỗ hướng đến để quay về, tức là
Tâm Bản Tôn. Thân, ngữ, ý
thanh tịnh, ba việc thanh tịnh bình đẳng, giống như trong có mắt
sáng, ngoài thấy cảnh
tịnh, lại không mờ tối chướng ngại, ba việc bình
đẳng cho nên hiện ra rõ
ràng, do ba việc này bình đẳng, nên thân, miệng, ý, đều
trụ “nhất kiến”, các duyên đầy đủ
sẽ có niềm vui thành tựu.
Ba việc này bình đẳng thì
thấy rõ Bản Tôn cho nên phải từ chỗ mình mà làm.

Lại liền tự quán thân kia cũng đồng với bản Tôn, do ba việc
bình đẳng cho nên nói là thành tựu thế gian.

Bấy giờ, Đức
Thế-tôn và các
Bồ-tát… tùy tưởng mà hiện, tùy niệm mà đến, tùy hỏi mà đáp,
sau đó là tu học hạnh
Chân ngôn xuất thế, nếu không như đây thì luống uổng công kia,
không có lợi ích gì. Phải biết câu thứ ba, chính là thắng cú của các Đức Phật, hành giả
quán sát ở trong kia, vầng trăng rất
tròn sáng, trong đó
suy nghó cẩn thận,
thật thà, các chữ theo
thứ lớp, sau phải quán Phật tức là quán bản Tôn, hễ kia muốn làm việc gì đều có hình loại pháp môn, giống như màu
sắc
thì có trắng, vàng, đỏ…
hình của thân ấn đứng, ngồi, hễ muốn làm việc gi mà hết lòng xem xét, như muốn tịch tâm
Tức tai, liền quán tượng
tức tại, đã được
thành tựu rõ ràng không ngăn ngại.

Lại tưởng vầng trăng tròn đầy trong sáng, quán chữ luôn ở
trong vầng tâm trong sạch
này, thành tựu như trước, đây chính là nghóa tâm Bồ-đề
thanh tịnh. Do ba nghiệp bình đẳng
thanh tịnh, nên thấy tướng các Đức Phật, tâm
Bồ-đề thanh tịnh tương ưng với niệm
Phật Tam- muội, rõ ràng không
chướng ngại, chỉ riêng mình biết rõ, người
khác không thấy được.

Nói trong quán
tưởng thành thật: nghóa là quán Bản Tôn và
chữ tròn đầy thanh tịnh,
rõ ràng phân minh không có mở, ẩn, gọi là rõ
ràng phân minh. Nói trong đặt tự, cú… nhưng tưởng thanh tịnh mạng
sống kia, tức là như trên trước quán chữ,
quán thanh, quán bản Tôn,
sau
mới quán Phật, Phật tức là
Bản tôn, tùy theo người có duyên với kia mà quán đều là thân “Phổ môn” của Phật, cho nên tướng
không khác, đồng
gọi là Phật.

Trước thực hành ba thứ quán này đều hòa hợp mới thành
hạt giống, lấy làm hạt
giống cho nên nhất quyết phải được quả, sau
quán Bản Tôn vì muốn
thành quả, như người có hạt giống trồng ở ruộng
tốt, dùng phương tiện vun
trồng thì thành quả, cho nên nói thành hạt
giống, đã thành quả trí
Nhất thiết trí thì phải quán Phật.
Khi hành giả mới bắt đầu quán, chợt tạm tương ưng, giống
như ánh chớp tạm được
thấy đạo, bấy giờ không nên sinh tâm mê đắm.
Vì sao? Vì như ở phương Tây có một đệ
tử A-xà-lê, khi thực hành quán này bỗng tạm tương ưng, tâm
sinh cống cao lại đến các vị đồng
học nói rằng, nếu thấy pháp ấy thì liền thành quả, xét quả
Chân ngôn: tức
là đầy đủ Nhất thiết
chủng trí, Tôi ngày trước đã làm được kệ tụng,
ông có biết không? Nếu
ông đối với việc gần đây còn không thể hiểu rõ
thì phải biết cảnh giới
các Đức Phật chưa thể thông đạt.
Cho nên nói việc này. Nếu người khi thấy tự rõ ràng, do tương ưng với pháp, ắt hẳn thân có khác, trước kia ngu độn mới được
tổng trì, hễ nghe một câu
nào đều thông đạt vô lượng nghóa thú, nói
không cùng tận, huống là
ngã mạn… vượt qua sở động, mà sinh cao ngạo
chấp trước tâm ư? Thế
nên hành giả, phải xa lìa pháp ái như thế, chớ để tự thối lùi.
Lại hành giả quán bản tôn khi vừa bỗng thấy, liền diệt theo không nên ưa thích mê đắm, hoặc
sinh lo buồn, hối tiếc, chỉ nên một lòng
thực hành lâu sẽ tự
rõ ràng phân minh. Nếu khi thấy các tôn vị thì các
hữu đã tưởng nhớ tự
nhiên thành tựu, vầng trăng tròn sáng và các chữ, tùy niệm mà hiện rõ ràng
sáng suốt, nếu thấy chữ, ngoài chữ đều có
ánh sáng sáng, giống như
ánh sáng lửa không có gì sánh, hoặc làm Tự
luân như trước đã nói,
cũng ở trên luân có ánh sáng tùy tâm thành tựu, cho đến quán này được
tròn sáng, muốn nhỏ liền nhỏ, muốn lớn liền
lớn, cho đến khắp cả
mười phương cõi Phật đều khắp cả, hoặc muốn thấy các việc
thần thông, Vô lượng
số
số
sắc tượng lời nói để diễn tả bí tạng
của các Đức
Phật trong
mười phương, đều được thấy rõ, ví như người
thợ vàng tài giỏi được
vàng tốt đẹp, luyện qua nhiều lần, trong sạch không
bẩn, tùy ý làm gì theo tâm mà thành tất cả không
chướng ngại, đây
gọi là quả của sự trì tụng.
Lại cái gọi là hơi thở ra vào, như hơi thở người đời, vào thân lại ra, ra rồi lại vào, không có dứt bặt hay đứt quãng, người quán thấy
Tự luân tròn
sáng này cũng giống như vậy, từ tâm bản Tôn niệm niệm chảy
vào thân kia, giống như
hơi thở vào, lại từ trong thân tâm mình niệm
niệm chảy ra, vào trong
tâm của Bổn Tôn, niệm niệm tâm không đứt
quãng giống như hơi thở
ra, như thế niệm niệm vòng khắp không cùng, tức
là hơi thở ra vào của
người thực hành Chân ngôn. Như thế hơi thở ra
vào chảy khắp thân tâm,
sạch các cấu uế dần dần được các căn thanh
tịnh. Lại tùy theo sự
việc mà quán sắc, của hạt giống Tự luân, như loại
Tức tai thì màu trắng,
hàng phục màu xanh, đen… có thể tùy theo loại
mà biết, làm như thế
cũng phải tùy tâm mà thành tựu các việc.

Lại trong kinh chép: Mạng: có chỗ nói là phong, phong là
tưởng, tưởng là nhớ
nghó, mạng căn như thế, nghó hơi thở ra vào tuy là
thanh tịnh nhiệm mầu nhưng
vẫn là do tưởng gió mà thành, cũng nên
thanh tịnh. Có chỗ nói
những thứ kia trừ sạch xong, trước là tác pháp
trì tụng, gọi là chữ A, vì tất cả hạt giống đều
từ chữ A mà sinh. Nếu quán
tướng hạt giống thì
không quán A, nếu quán thì có hai tướng, vì thế cho nên chỉ quán chữ A làm hạt giống tất cả vì tất cả pháp không ra ngoài
tự môn A, đây nói
trước quán tướng riêng không ra ngoài tự môn A, đây nói trước quán tướng riêng của hạt giống,
sau đến trong đây, tất cả phải nhập tự môn A, nếu nhập tự môn A thì thấy lý thể vốn
bất sinh, thấy
như thế rồi thì ba nghiệp
đều thông, do thân đều thông cho nên thấy
khắp sắc thân tùy loại,
thấy khắp sự vui mừng khi thấy thân; do ngữ
thông, cho nên có thể
thích hợp khắp lời nói khác nhau của tất cả chúng
sinh, do tâm thông, cho đến tâm động tác trong tâm tất cả
chúng sinh, nói rộng đều hiểu biết rõ ràng, cũng có thể biết các việc bí mật của
Như lai, tức là sáu căn
thanh tịnh, rốt ráo thành tựu chủng trí.
Hành giả tu chân ngôn, trước chịu làm việc trì tụng một
tháng, nghóa là trong một tháng, trước phải làm như đây quán như trên.
Lại giải thích riêng, một năm
mười hai tháng mà thành, trở lại “Bản Tế” được cội gốc của kia, cũng như mười hai địa vị
của Bồ-tát, tức là
Thập trụ, Đẳng giác và Diệu
giác giống như mười hai tháng, cho nên trong đây được phần một tháng tức là nhập
sơ trụ địa, mỗi câu chữ hoặc
Bản tôn… tùy theo tất cả
rõ ràng thành tựu không có chướng cấu, vì thế nói mỗi
câu tương ưng, hành giả trước phải thực hành
phương tiện, khi thực hành quán
sát như thế, hoặc đem một cành hoa dâng cúng Phật, dốc lòng
hồi hướng, nguyện xin
hiểu suốt mỗi câu trong đây. Văn dưới,
hoa rải khắp tất cả cõi nước trong mười phương, rộng làm
Phật sự, bấy giờ hễ nghó
liền thành, cho đến những việc như
hương, thức ăn, mỗi thứ đều nói như thế. Dù trời đại hạn, hoặc có các tai hoạn, lúc ấy hành giả cúng dường một cành hoa, nguyện xin hạn này được
trừ thì trời rưới mưa
lớn xuống, hoặc nguyện các hoạn tự dứt, đều đúng
lúc thành tựu, lại đem
tất cả công đức này hồi hướng Bồ-đề, thí khắp
cho tất cả chúng sinh,
Bồ-đề nguyện lớn như thế cũng sẽ thành tựu,
huống chi các việc khác.
Trước nói một tháng, tức là tâm cùng một cảnh tương ưng,
mỗi câu thông đạt: nghóa
là trước quán tự luân, quán thanh luân, và
chủng từ Bản tôn, mỗi
thứ hiện ra rõ ràng không có lẫn lộn, gọi là thông
đạt mỗi câu. Trước
quán Phật được thành tức là toàn sáng, tùy theo thứ
lớp được thành, ngoài
ra liền thành tựu, nghóa là khi quán Bản Tôn rõ
ràng tròn sáng thì tướng Tự luân… tự nhiên
thành tựu; nguyệt đây tức là
dụ cho trăng Tam-muội,
pháp tánh trong mát mới có thể hiện khắp trong nước tâm của tất cả
chúng sinh, không phải như trăng ở thế gian,
chỉ mượn tâm làm dụ
mà thôi, hễ một thứ được thành tựu thì các thứ
khác đều tự thành.

Nhưng sở dó nói đầy đủ, vì đến văn dưới đều có chỗ dùng, phải quán trăng pháp tròn
sáng mà dùng. Các Đức Phật là bậc
Đại danh xưng, nói đây trước thọ trì: tức là trước tiên thành tựu hạt giống,
sau phải tùy theo những gì mình có, dâng
cúng hương, hoa… nghóa là có
thể dùng một cành hoa mà
trùm khắp pháp giới, cho đến nguyện lực nhân duyên, có thể dứt trừ các khổ não cho chúng
sinh như trong
Phổ môn thường nói, đâu
không phải một cành hoa mà có thể thành tựu nguyện lực như thế
sao? Vì thành
chánh giác, cho nên hồi hướng tự Bồ-đề,
phải biết chính là hạt
giống tâm Bồ-đề mình hiện ra toàn sáng lực dụng tự tại.

Tiếp theo nói: trong đây giải thích nghóa lý
sâu xa của hai
chữ, như thế trong hai mặt
trăng, Chân ngôn sẽ vô úy, tức là đạt đến
nghóa Tất-địa, nay đây
là đại dụng, mặt trăng thứ hai.
Mặt trăng thứ nhất nói là thành hạt giống,
mặt trăng thứ hai nói là thành vị,
hoặc thành thế hạnh nhập vào trì tụng, hoặc thành thuyết thế gian: tức là một
tháng đầu trì tụng, một
tháng kế đối với pháp thế gian được thành tựu,
nghóa là các thứ thuốc
do pháp thành tựu, có thể được nghe, thọ trì, nghe một
phen
không quên, cho đến năng lực của hạnh thông minh đều
được khéo thành, đối
với Đại Không được tự tại.

Nếu nói nghóa
xuất thế thì tùy theo khi kia thành tựu có thể đầy đủ tất cả
sở nguyện; cái gọi là chuồng bò trên núi, xét về nghóa, khi
làm thành tựu như ở
núi, tức là tướng ưng với núi Trung đạo, mỗi việc
đều tương ưng với lý,
gọi tên núi là Bất Động, tức là tâm Đại
Bồ-đề, ở tâm Bồ-đề này địa vị cao hơn cả cho nên gọi là đỉnh núi,
như người lên trên núi nhìn xuống muôn vật không gì chẳng thấy rõ ràng, núi pháp tánh này cũng giống như vậy, nhìn xuống pháp giới
soi chiếu trọn
vẹn không ngăn ngại.
Chuồng bò:
bò: là chỗ sinh năm tịnh, có thể đuổi uế trừ
chướng, thành tựu
sự nghiệp
thanh tịnh. Do đã nuôi dưỡng là
sạch cho nên
cỏ non trươi tốt tự
nhiên nảy sinh, chuồng bò tâm Bồ-đề này cũng
giống như vậy, có khả năng ngăn ngừa tội lỗi vọng tưởng phân biệt,
khiến thanh tịnh các tâm
địa, lấy nước đại Bi rưới lên đất bình đẳng,
sinh
ra công đức mặc cho nuôi
lớn. Hai sông, nghóa như trên đã nói, hai
sông (lưỡng hà) nghóa
là trôi chảy không dứt, đó là dòng sinh tử; lại tâm tâm tịch diệt chảy vào biển lớn pháp tánh, đó là giòng xuất thế, ở trong
đây là cảnh Trung đạo
an trụ kỳ diệu, có thể làm thành tựu khéo léo.
Nói trong Tứ đạo: nghóa
là trong đạo Tứ Thánh Đế. Một nhà: nghóa là
trừ các cảnh phân biệt
ở nơi hạnh “Như Như”, lấy đây làm nhà.

Nhà đại thiên: Có chỗ nói nhà Niết-bàn, nhờ đây mà làm thành tựu
Bồ-đề tự tại, nếu không vào nhà Đại không như thế thì làm
sao có thể thành tựu tự tại? Nghóa của
Mạn-đồ-la như trên nói, bốn góc làm tượng kim cang tam cổ, chung quanh nối tiếp nhau gọi là
Cung Kim cang, nếu nói
sâu kín thì đây là Đại Trí không thể phá hoại, lấy diệu trí
Kim cang, kết Kim cang giới để hộ tâm Bồ-đề cho nên việc làm đều thành tựu, tác hộ nghóa là đem hàng phục tam thế minh
và bất động minh mà
giúp đỡ các việc. Nếu nói về lý thì Hàng phục
tam thế, Minh vương bất
động này chính là tâm Đại Bồ-đề có khả năng
giữ gìn tất cả chúng
sinh khiến gốc lành của họ thành tựu tự tại, có tướng thượng, trung, hạ, mặt trời mọc là thượng, nửa đêm là trung, đầu đêm
là hạ; trong thời gian
này có tướng, phải biết tùy theo việc mà biết đó
là thượng, trung, hạ thành tựu. Đầu hôm:
nghóa là mới vào chưa chứng. Nửa đêm: nghóa là tâm Bồ-đề, nghóa là từ đây xoay lưng vào bóng tối hướng đến ánh
sáng, nhưng còn chưa phải
là rất sáng, đến khi mặt trời mọc thì tướng
thành, giống như mặt trời
chiếu khắp thế gian. Ở trong thời gian này, hoặc có
thanh Hâm, hoặc có các tiếng làm
náo động, hoặc, mặt đất rung
chuyển, hoặc nghe các âm thanh hay, thấy các tướng đẹp, người đều muốn
nghe vui vẻ ý kia hoặc ở
trong hư không, hoặc ở trong đàn, nếu có các tướng ấy phải biết đó là thế
Tất-địa thành tựu. Nếu nói về lý thì chỗ mỗi
pháp hiệp liền đắc quả,
đó là quả ba thừa, hoặc xoay bánh xe pháp được thế lớn, cho đến
sống lâu, lượng
sống lâu
vô số, tiến cao hơn, là đi trong
hư không, tịnh nhãn chiếu
sáng, trong sáng tròn đầy, không ngăn ngại
tịnh tâm khắp trí. Ở
trên, là phẩm Thành Tựu Thế Gian đã xong.

<篇></篇>

ĐẠI
TỲ-LÔ-GIÁ-NA THÀNH PHẬT KINH SỚ

<卷>QUYỂN 11</卷>



<詞>Phẩm 6: TẤT-ĐỊA XUẤT HIỆN</詞>


Bấy giờ, Đức
Thế Tôn lại quán
sát các đại chúng trong hội vì muốn đầy đủ tất cả nguyện nên lại nói: Ba đời Vô lượng môn
quyết định trí Viên mãn pháp cú.

Phật quán sát đại chúng đều có nhân duyên. Nên trước dùng
tâm Phật mà quan sát các
thể tướng chủng tánh của chúng sinh ấy, có khả năng thọ nhận pháp nào, dùng thứ nào thì được lợi ích.
Quán sát như
thế xong thì biết nói cho
họ nghe pháp môn ấy thì được ngộ nhập, vì muốn
nói thì trước phải quan sát căn cơ, ba đời vô
lượng quyết định trí
môn, nghóa một niệm trong
ba đời vô lượng trí môn đều vô ngại. Phật
dùng các thứ phương
tiện mà nói diệu pháp này. Tất cả chúng sinh đều
tùy trí môn thích ứng
mà được quyết định. Môn ấy vô lượng nên gọi
là Vô lượng môn.
Phật quán
sát đại chúng trong hội mà nói cho nghe phổ môn
pháp giới thú nhập môn
này, là muốn khiến cho đều tùy bản duyên mà
được quyết định nên
gọi là quyết định trí môn.
Pháp cú nghóa là trước
gặp sự, rồi từ
Sự sinh ra Lý, nên gọi là
Cú, đây là y theo câu
kệ pháp mà đặt tên.
Mãn túc là nhập vào pháp môn này có công năng
sinh
ra pháp môn,
sinh ra pháp giới vô tướng
Như Lai tự chứng bí mật pháp,
sắp muốn dùng pháp như
thế làm đầy đủ cho tất cả chúng sinh, không
để luống qua. Cú đây
tức là kệ. Chưa kịp hiểu câu sau lấy nghóa làm kệ.

Hư không vô cấu, vô tự tánh, có công năng trao cho các thứ
các xảo trí. Nghóa là
Nhất thiết trí và tâm trí đều không, vô cấu, vô
lượng, vô ngại, vô
phân biệt. Tức là pháp đại không hiện chứng của
chư Phật. Vô tự tánh nghóa là không này là vô cấu thanh tịnh pháp giới,
cũng lại không có tự tánh, chẳng thể chấp lấy. Vì như thế tức là
Đại không. Vô vi cũng
không có tự tánh vì làm sinh trí Nhất thiết trí, tức là

xảo trí, là
tên khác của trí vậy. Nếu không có xảo trí thì
đâu thể tùy tất cả các thứ tâm hạnh của chúng
sinh mà thấy chỗ thân ưa thích của họ để nói pháp đáng nghe, xứng cơ dễ hiểu, chẳng dối gạt mà vào tất cả pháp giới
Bình đẳng, tức là khéo nhất trong các khéo. Vì bình đẳng
không cũng không có tự tánh.
Có tướng
sinh diệt cũng lại
không tánh, nên đối với pháp rất tự
tại, sinh ra xảo trí,
nguyện khắp cùng tất cả chúng sinh độ lượng chẳng
thể nghó bàn. Do bản tự tánh là thường không nên
duyên khởi sâu xa
khó có thể thấy. Đây
là tự tánh không, chẳng thật có, tức là pháp
thân Phật đệ nhất
thường trụ, vì lìa không, phi không… tám tướng điên đảo.
Đó tức là pháp sâu xa
duyên khởi, vô vi, không tạo tác, không khả năng, bất động pháp giới mà khắp ứng
chúng sinh, cơ ứng liên quan nhau
như trăng hiện dưới đáy
nước trong. Như thế là pháp duyên khởi chẳng thể nghó bàn.
Đối với
lúc thường hằng thời thù thắng tấn, tùy niệm thí cho
quả vô thượng.
Hoàn nghóa là thường tu pháp hạnh như thế, cho đến
Đại không cũng chẳng
thể được. Vì không tự tánh nên cũng như Đại
không mà sinh khởi muôn hạnh. Đây là hạnh sâu xa
bình đẳng pháp giới.
Nếu hành giả thường làm được như thế là tùy chỗ nghó chuyện
của chúng sinh mà khiến
cho đầy đủ. Cho đến đại nguyện vô thượng cũng có thể ban cho họ. Ví như tất cả đến nhà đều nương hư không
chẳng dính mắc mà đi. Ở
đây hai người không tin hiểu nên phải dùng ví dụ. Tất cả thế gian đều phải nương hư không mà được an trụ, nhưng đại không này lại không có chỗ nương, nên không nghó rằng tất cả thế
gian do ta mà sinh, nương ta
mà ở. Thế gian này đối với hư không mà chẳng nghó ân đức nên chẳng nghó đến việc phải đền đáp. Vì năng lực
của không này giúp ta
được an ổn như thế. Vì sao? Vì chẳng thấy hư không
có tạo tác nên chẳng nghó đền đáp.
Kế là nói:
Pháp thanh tịnh này cũng giống như thế. Ba hữu vô
dư không sót, thanh tịnh
sinh ra. Hợp rằng như trên đã nói, cũng đồng
với không, trừ chướng
ba hữu, khiến không có dư, sinh ra pháp thanh
tịnh, tức là sinh pháp
tánh thanh tịnh diệu thân.

Kế nói: Vì xưa thắng
sinh tu hành ở đây, có được tất cả
hạnh Như Lai, lại dẫn xưa làm chứng.
Thắng sinh tức là
Tiên sinh,
Tiên sinh
là trước biết pháp ấy.
Nếu biết, pháp này tức là vô tận trang nghiêm,
Vô tận trang nghiêm là
định tuệ Thần lực của tạng Diệu nghiêm. Nghóa
là Bồ-tát ở quá khứ
tên là Thắng Sinh Nghiêm, đây chính là đệ tử
Phật, tức là người tu
hành trước như nói tiên sinh. Tiếng Phạm là Tịch bộ, là
chẳng lâu
sẽ đầy đủ các thứ tài bảo, tức là pháp tài. Đức này để
nghiêm thân, là hiểu
được pháp như thế, tất cả chư Phật đều được pháp này.
Kế là nói:
Chẳng có câu khác thì khó có thể được, làm đời
khắp sáng như Thế Tôn.
Ý kế nói rằng nếu lìa đây lại đối với pháp cú
khác mà thành được như
thế quả pháp giới không thể suy nghó bàn luận, thì không có việc ấy. Dù cho ở trong đó mà tìm cầu thì cũng không được
lý. Như trong nước mà
tìm dầu, không thể có việc ấy. Nếu người được
tự chứng này mà không
phải khác thì pháp chẳng do người khác mà ngộ. Tức có công năng chiếu
sáng thế gian như mặt trời
chiếu sáng.
Cũng như khi Phật ra đời,
thì hay vì tất cả thế gian vô minh mà làm ánh sáng rực rỡ.
Nói pháp tu hành cực
thanh tịnh, rộng
sâu vô tận lìa phân biệt.
Là Phật nói pháp này cực
thanh tịnh.
Không phân biệt, lìa phân biệt
sâu xa tự chứng pháp này rộng
sâu chẳng thể nghó bàn, chẳng thể phá
hoại, không có cùng tận
tức là ý khen đức của pháp.

Bấy giờ, Tỳ-lô-giá-na
Thế Tôn nói
Già-đà này xong rồi,
quán sát Kim Cang Thủ…
tất cả đại chúng, bảo Chấp Kim Cang rằng:
Này này người Thiện
nam! Mỗi cõi đều hiện pháp giới Thần lực. Thần lực cũng là động dụng
Thần biến. Thần biến này là
nghóa rộng, từ
một được nhiều.
Tất-địa lưu xuất cú, nếu chúng
sinh thấy pháp như thế mà vui mừng hớn hở được
Lạc thọ trụ. Phật xem đại chúng đều có nhân
duyên, đều muốn khiến
họ đều nói từ pháp giới không thể suy nghó bàn
luận năng lực thần
thông tự tại lưu xuất ra câu Tất-địa.

Lưu xuất này
gọi là môn, tiếng Phạm có nhiều nghóa, nay trong đây
ý lưu xuất sang tỏ. Nghóa là từ tự chứng pháp
giới tâm Phật mà lưu xuất ra vô lượng môn xảo
trí, tức là như trước mỗi vị Bồ-tát Kim
Cang đều là Đức nội
chứng của Như Lai. Từ đây hiện ra pháp môn. Môn
có truyền pháp nhiếp
chúng sinh thì dẫn họ một loại từ môn này mà
vào, mà đến địa Nhất
thiết trí. Ý Phật khiến họ mỗi người đều nói nhập
vào môn thật tướng.
Nếu chúng
sinh nào có căn tánh đó thì
sẽ
sinh vui mừng phát
khởi gốc lành, tức từ
môn nào mà thành hạnh thắng tấn trụ vào hạnh an
vui của Như Lai. Lúc đó
các Chấp Kim Cang đảnh lễ Thế Tôn
Tỳ-lô-giá- na. Như thế
pháp chủ y giáo mà ra lịnh, là y lệnh của Phật không
dám trái. Song Như Lai là
pháp chủ. Nếu ở trước pháp chủ đều nói khác
thì chẳng phải là thỉnh
Phật tự nói khiến tất cả đều nghe. Vì sao? Vì
Thế Tôn ở trước Thế
Tôn tự nói như thề tùy pháp thông đạt, chẳng phải
là chỗ đáng làm, đây
là văn hồi hướng.

Lúc đó, các Kim Cang lại thỉnh Phật nói: Cúi mong Đức Thế
Tôn thương xót chúng con
hiện bày Tất-địa Lưu xuất cú. Vì sao? Vì ở
trước Tôn giả
Bạc-già-phạm mà tự tuyên bày pháp thông đạt, chẳng phải
là chỗ nên làm, ý này thế nào?

Như Lai là Pháp vương tôn thắng vô thượng, vì đối với pháp này hiện tiền thông đạt, rốt ráo thông đạt, rốt ráo thông
suốt không
sót. Chúng con nhờ ân Đức Phật đều từ một môn tùy tâm lượng mình
mà được thông đạt.
Nếu ở trước Đại Pháp Chủ mà xưng nói thì không
nên làm, đây chỉ là ý
hổ thẹn, khiêm nhường xin nêu ý như thế, mong
Phật tự nói. Vì sao? Vì
chúng sinh đời vị lai sẽ được gặp pháp này mà được lợi ích lớn, mở bày tri kiến Phật mau được thành tựu hạnh an lạc
của Như Lai. Nói như thế xong,
Như Lai liền bảo
Kim Cang Thủ rằng: Lành thay, lành thay! Này người
Thiện nam!
Pháp Như Lai nói đây
trong thành Tỳ-nại-da tất cả đều khen.
Cái gọi là có khác nhau, nếu có khác nhau, này các thiện nam, thiện nữ nếu thấy pháp như thế thì mau
sinh hai việc: là chẳng làm việc chẳng nên làm mọi người đều khen ngợi, là ý thầm khen rằng: các Thiện
só này tuy đã thông
suốt môn mình vào nhưng vì kính tin
Như Lai mà hổ thẹn chẳng dám nói ra, phải biết đó là tướng
thiện só, cho
nên nói: Lành thay, lành thay!

Kế là do việc làm mà dẫn dắt, cho nên nói trong pháp luật
Như Lai nói ra chỉ thường
khen ngợi một pháp, đó là hổ thẹn. Tiếng
Phạm ở phương Tây khác
tên với hổ thẹn, lại giải thích tàm quý là hổ thẹn. Nếu người có tâm hổ thẹn tức là có tàm quý.
Như Lai thường khen ngợi một pháp này. Nếu người biết hổ thẹn thì
sẽ thành tựu được hạnh
bí mật, phải biết tức
là chỗ phát tích. Cho nên vì có hổ thẹn mà có được hai pháp:

Sự nghiệp chẳng nên làm đều chẳng làm. Thế nào là chẳng
nên làm? Như người thế gian đều quán sát trong chủng tánh mình, việc
chẳng nên làm thì chẳng dám làm. Thế gian gọi là
người biết hổ thẹn.
Nay thiện nam cũng thế. Ở trong chủng tánh Như Lai mà
tự quán sát,
như tất cả nghiệp ác trong pháp này đều phải
không làm. Đó là một.

Do chẳng làm ác thì được Như Lai khen ngợi. Chẳng phải chỉ có
Như Lai mà còn được chư
Phật mười phương, trời, người, A-tu-la,
Sa-môn, Bà-la-môn và Phạm, Thích, đại chúng ngợi
khen truyền bảo
nhau. Đây là quả báo chẳng làm các điều ác. Lại
chúng khen ngợi tức
là làm đủ tất cả điều lành. Do đủ tất cả
điều lành nên được đại
chúng khen ngợi.

Lại có hai việc đó là chưa đến khiến đến. Chưa đến khiến đến
là đến được trí Nhất
thiết trí châu diệu bảo. Do có hổ thẹn nên làm
được hai pháp, do được
hai pháp trước nên đến được chỗ đến, xưa chưa
ngộ mà nay được ngộ,
xưa chưa nghe mà nay được nghe. Đó là một, hai
là do được đến chỗ
chưa đến tức là sinh trong chủng tánh Như Lai,
cùng tất cả Phật và
Bồ-tát đồng một chỗ, thường chẳng xa lìa vi diệu
thắng tấn tịnh tấn, tức là hai.

Lại có hai việc, tức là trụ trong Thi-la (giới), dứt nóng nảy,
được mát mẻ là nghóa
Thi-la. Như khi nóng bức thì nghó đến nhà mát ao mát được vào tức là lìa các nạn nóng bức. Lại như người bệnh nóng mà được trừ bệnh
Nhiệt độc, tức thì thân tâm mát mẻ khéo được an vui
đồng nghóa với mát mẻ.
Người Bồ-tát tánh giới thành tựu chẳng do chế
giới nhậm vận mà có.
Ví như biển lớn tánh nó tự như thế, chẳng chứa thây chết, chẳng phải có người khiến nó như thế.
Không đồng với
giới Thanh văn.
Hai là pháp, do có giới, nên thường
sinh làm
trời người. Đây gọi là Địa vị chưa được pháp thân, đời đời chỗ
sinh thường ở
trong trời,
người, được lìa chướng
thấy Phật nghe pháp, đó là lợi ích rộng lớn.

Lành thay! Hãy
lắng nghe và suy nghó kỹ! Ta sẽ giảng nói
Chân ngôn thành tựu lưu xuất tương ưng cú. Lành thay này có hai nhân, đó
là Phật khen đức Hiền
thiện ấy mà bảo hãy khéo lắng nghe. Lưu xuất là như Phật phát ra ánh
sáng ở trước có chỗ ra tức là phía trước mặt chỗ
sợi lông trắng, đảnh
kế, khi làm Phật sự rồi thì đi quanh khắp xong lại
trở vào. Lưu xuất ra
chân ngôn này cũng giống như thế. Phải biết từ trong chân ngôn mà lưu xuất ra. Tức là quả
Tất-địa Lưu xuất. Chân ngôn
này vốn từ đức tự
chứng của Như Lai trong tâm địa Phật mà xuất hiện, làm vô lượng pháp môn, làm
Phật sự lớn.
Làm Phật sự xong thì khiến
họ phải độ chúng sinh.
Tức từ môn này mà vào pháp giới Phật, nên gọi
là lưu xuất. Cho nên nói đây là câu lưu xuất tương ưng các Bồ-tát tu
Bồ-đề trong môn Chân
ngôn. Mau chóng ở trong ấy sẽ được quả Chân ngôn Tất-địa. Quả trong đây nghóa là được quả trí
Nhất thiết trí không thể
suy nghó bàn luận.

Kế là phần đầu nếu người tu thấy Mạn-đồ-la tôn quý chỗ ấn khả thành tựu chân ngữ. Từ đây trở đi lại nói pháp thứ lớp cúng
dường. Trước được
thấy Mạn-đồ-la.
Không phải chỉ được thấy mà còn được Đại
sư gia pháp dẫn vào như trước đã nói.
Không phải chỉ được mà thôi còn phải thứ lớp tu hành, tùy pháp tu hành mà được
A-xà-lê ấn
khả truyền pháp. Vì được
ấn khả quán đảnh.

Kế là nói chân ngôn thành tựu.

Lại nữa, trong phẩm
Thế Gian Trì Tụng, trước quán trong ánh
tròn sáng có hoàn nhiễu
chân ngôn tự luân. Khi tụng niệm thì từ chữ đầu từ trong miệng mà vào, lưu nhập vào thân, cũng như hít vào thì chạy
khắp toàn thân. Đây là
Thần lực tự tại của Như Lai gia trì. Niệm như thế
có công năng trừ tất
cả nghiệp cấu của chúng sinh biến khắp thân như thế rồi lại từ miệng ra mà vào, dưới chân khắp đến các chỗ. Như thế
khi mỗi chữ lưu nhập thì
chữ kế liền tiếp nối không dứt, thứ lớp liền nhau. Nếu người mới học
sợ tâm tán loạn chẳng thể thành như thế, thì
chỉ quán chữ hạt giống
như trước đã làm. Phải dốc lòng xuyên suốt mà tu tập, dần dần
sẽ thêm chữ. Đem một đoạn này vào phẩm trước
như trước đã nói.

Thấy Mạn-đồ-la lại được vào rồi làm các
pháp sự, được vào
quán đảnh, lại được
thọ pháp, đúng như pháp mà tu hành. Khéo hiểu trong chân ngôn thứ lớp pháp dụng,
sáng tỏ vô ngại. Có khả năng truyền
pháp được Sư ấn khả.
Kinh nói tôn giả tức là sư. Lại phát tâm Bồ-đề, đó
gọi là cầu nghiệp Như
Lai tự tại. Vì phổ môn lợi ích tất cả chúng sinh
mà thực hành hạnh này,
chẳng phải là việc khác.

Tin sâu Từ
bi không có bỏn sẻn, nghóa là đối với pháp không
thể nghó bàn sâu xa rộng
lớn, quyết định chánh tín không có tâm nghi.
Lại đối với tài pháp
tâm không bỏn sẻn, dùng tâm đại Từ bi thương xót tất cả, thường thực hành hạnh lợi tha chẳng cầu tự lợi. Trụ trong Điều
phục, nghóa là tự điều
phục sáu căn. Đây là tánh giới.
Khéo léo phân biệt pháp từ duyên
sinh ra. Thí như gương
sáng hiện các đối
sắc rõ ràng hiện tiền. Các pháp như thế chẳng phải do trong gương trước có, chẳng phải do
sắc từ ngoài vào. Phải biết hai
pháp hòa hợp cũng không
thể sinh, ở trong đó rất rõ ràng.
Chẳng nên chấp lấy, chẳng nên cầu được,
mà cũng chẳng phải có, chẳng phải không,
chỉ từ các duyên hòa hợp nên có thể thấy. Như thế tất cả pháp phải
biết cũng thế. Cho đến
mười dụ đều thông suốt. Quán như thế rồi, đối với quả Chân ngôn
Tất-địa cũng quán như thế. Do tự trì tụng và bổn
tôn chân ngôn hòa hợp
nhân duyên, thì có tất cả việc không thể nghó
bàn. Pháp giới cảnh
tượng chẳng nên đắm trước, các thứ thành tựu.
Thọ trì giới cấm tức là
cụ giới của trì minh, đối với mỗi pháp đều khéo
thọ trì. Vì nhân duyên ấy chẳng phạm pháp
Tam-muội-da, được
Tất-địa thành tựu. Khéo
trụ chúng học, tức là tướng chân ngôn môn thành
tựu pháp Thượng trung
hạ, mỗi tướng ứng với học sự đều khéo thông
đạt, tức là khéo trụ
trong pháp Thượng trung hạ. Đủ phương tiện khéo
léo, tức là thể giải
dụng khéo léo của Như Lai. Như khi tu hành Chân ngôn
hoặc đối
với pháp giới Nhị thừa xuất gia có sự trái phạm thì chẳng
nên sinh mê chấp như thế, phải biết bỏ tâm ác mà hại cho chánh tu.
Vì sao? Như Lai có phương tiện
chỉ là việc nhân duyên lớn như thế. Nếu chẳng trì phương tiện các thừa thanh tịnh giới mà ngại hạnh chân ngôn
tròn đầy thì không có việc đó.

Cho nên người
tu nếu khi có phạm thì phải nghó là nay ta chỉ
cầu Đại thừa vô thượng
khắp lợi ích tất cả hữu tình. Sự chẳng gồm toại
nên ở trong đó có sự
trái phạm. Nếu ta được thành tựu quả rồi thì phải
hối lỗi. Vì tâm lành
này chẳng phải nhân duyên phạm giới nên không
gọi là phạm giới. Nghóa
mạnh mẽ thì như đã nói trong phần sư và đệ tử ở trước. Biết thời và phi thời là trọng môn Chân ngôn mỗi mỗi thứ
lớp pháp dụng, chẳng
được bỏ trước đắm sau, bỏ sau đắm trước, việc
nào đáng làm trước thì
làm trước, việc nào đáng làm sau thì làm sau
cũng giống như thế, tức
gọi là thời. Cho đến các hành vi ăn uống ngủ nghỉ
, đều có tướng thời
và phi thời. Như hành giả chân ngôn, nếu như
ngày thì ngủ, suốt đêm
chẳng ngủ, các việc như thế cũng không phải
Tam- muội-da vì không hợp thời.

Người thích thực hành hạnh tuệ xả (bố thí) là Bồ-tát Chân
ngôn hạnh thường bố thí
tài pháp, nhiếp lấy chúng sinh khiến vào Phật
đạo. Nếu chẳng như thế
thì tùy sức mà làm, tức là phạm trì minh giới.
Tâm không sợ hãi, nếu ở trong chúng có các chúng
sinh hiểu khác thấy
khác, hoặc dứt nghi hoặc
thử hỏi cạn sâu nên có sự hỏi han.

Bấy giờ, an trụ trong pháp dùng tâm vô úy, tâm không chấp đắm, tùy câu hỏi mà nói khiến được vào
Chánh kiến, tâm không
còn yếu hèn.
Siêng tu hạnh pháp
Chân ngôn, là ở môn tu hành chẳng hề
bỏ nửa chừng, không bị đình trệ. Nếu ở giữa đường mà bỏ thì chẳng phải
tướng tinh tấn. Pháp chưa
được thì chẳng được, pháp đã được thì lui mất.
Tức đối với đạo có ngại, cho nên người tu nhất tâm tinh tấn như cứu
lửa cháy đầu, dùng tinh tấn mà chẳng buông lung cho đến ở ngay đời này
mà được tri kiến Phật,
huống chi là các pháp trợ đạo khác.

Chẳng như thế
thì trái phạm pháp Tam-muội-da. Thông suốt
thật nghóa Chân ngôn,
biết trong Thượng Trung Hạ thành tựu ý thú sâu xa, trong mỗi chữ mỗi tiếng nam nữ… từ chỗ nhập môn cho đến thành
Phật. Đối với tướng thông bít mà khéo phân biệt biết.
Sở dó như thế vì các chân ngôn là đức tự chứng của
Như Lai, dùng đó mà trang
nghiêm pháp thân, khiến các chúng
sinh đều từ môn có duyên mà thấy thật
tướng. Nếu khi vào một
chữ thì đủ vô lượng môn công đức không hai, không khác. Thường ưa
ngồi thiền, thích làm cho thành tựu, là đối với môn
chân ngôn tâm trụ một cảnh không hề tán loạn, như quán chữ
quán tiếng hạt giống bổn
tôn. Tùy đối với một việc, tâm chẳng duyên ngoài liền được thành tựu lớn. Nếu tâm tán loạn dù trải qua vô lượng
kiếp muốn cầu thành tựu,
còn chẳng thể được, huống chi một đời hiện
được pháp lợi ư?
Kế là nói tướng Chân ngôn thành tựu, có người nghi rằng các pháp trong
Thật tướng vô vi vì
sao có các
sự tướng như thế mà
nay muốn ngộ nó? Đáp rằng:
Việc này có thật chẳng nên nghi ngờ, lại lấy việc đời làm thí dụ.
Lại Bí mật chủ vì như cõi Dục có ý
sáng tỏ tự tại vui vẻ,
cho đến tất cả Thiên tử
ở cõi Dục, như trong Đại Thừa nói: Cõi Dục có
ba mươi sáu chỗ. Nghóa là
địa ngục Hàn nhiệt mỗi thứ có tám, cộng thành
mười sáu. Lại bốn Đại châu. Bốn châu này mỗi châu đều có hai tùy châu (hợp thành mười hai châu và hai mươi tám ở trước) và
sáu tầng trời đều có quỷ và bàng
sinh (hợp thành ba
mươi sáu). Tự tại
Thiên chủ dùng năng lực ý
sáng tỏ vui vẻ này mà hiện đủ các thứ tạp sắc dục
lạc. Có thể trong một
lúc mà đủ khắp ba mươi sáu chỗ.
Lại nói ở chỗ mê
say này mà
sinh ra các loại tạp diệu, cho
đến cũng tự thọ dụng,
đó là tất cả Thiên tử, Thiên nữ thị hiện trong
ngoài cảnh hữu tình vô
tình, như hiện tại các thứ ăn uống, âm nhạc… mỗi thứ có thể được hiện tiền thọ dụng. Nếu thấy các thân như nữ
sắc… cũng có thể tự vui với năm dục, đều tùy tâm ưa muốn. Lại gặp cảnh năm dục cực diệu tâm đều mê
say huống chi là Chân ngôn
Như Lai mà chẳng
thể thấy khắp hiện sắc
thân thành Phật ư? Lại, này người
Thiện nam!
Như Thiên vương
Ma-hê-thủ-la
có một minh gọi là Thắng
ý sinh minh, vì nhờ năng lực chân ngôn, có khả
năng trong một thời gian làm ra biến hóa rộng lớn.
Biến tam thiên
đại thiên thế giới này
thành các loài chúng sinh, hiện ra chỗ ưa thích,
các sự ích lợi, tùy
sự thọ dụng đều thật chẳng luống dối, lại hóa ra cõi
trời Tịnh cư và việc
thọ dụng vi diệu ấy như kinh đã nói huống chi là
năng lực Chân ngôn của Như Lai? Lại bỏ việc ấy như thế gian huyễn hóa huống chi có thể dùng
các Chân ngôn ấy mà
hiện ra các thứ vườn cây và người cùng súc vật.
Lại như A-tu-la tự có
chân ngôn hay hóa thân ấy đồng với Đế-thích, ngồi
ở Thiện pháp đường
trên cõi Trời Tam thập tam, khiến tất cả các vị trời đều
sinh nghi ngờ. Lại như người đời có chân ngôn, nhiếp phục
được các chất độc và
các nạn nóng lạnh.

Lại có trời Tra-đát-lî tự có chân ngôn, làm cho tất cả mọi người

bị dịch bệnh
lớn. Cho đến thế gian hiện có người dùng chân ngôn mà biến lửa
thành lạnh, biến băng
thành nóng. Huống chi là Thần lực
tự tại của Chân ngôn
gia trì của Như Lai mà chẳng làm Phật Sự lớn
khắp cùng pháp giới ư?
Thế nên, phải sinh tín tâm, tin oai đức này lực
dụng chân thật không luống dối.

Người trì tụng kia chưa được Tất-địa đến nay sẽ nghi rằng
chẳng biết có việc này hay không. Nếu quả không
thể suy nghó bàn luận này dùng tâm lượng mà phân biệt thì trí không bao giờ được. Vì trừ nghi
này mà nói dụ trước.
Nhưng oai lực chân ngôn này chẳng từ Chân ngôn mà ra, chẳng ở chỗ trì tụng,
cũng chẳng vào chỗ thân miệng được gia trì. Chỉ cần tánh tướng rốt ráo chẳng thật có, mà có thể làm tất cả
sự tùy ứng
khúc thành, đó tức là duyên khởi
sâu xa, pháp tánh từ các duyên
mà có, như trăng nước
cảnh tượng kia là duyên khởi không thể nghó bàn.

Này này người Thiện nam! Nhờ năng lực chân ngôn gia trì
Pháp nhó mà sinh, không có vượt hơn.
Vì Tam-muội chẳng vượt, đó gọi
là Chân ngôn Tất-địa
xưa nay thành tựu. Vì sao? Vì Như Lai hiện chứng như thế tự nói khiến tất cả đều nghe.
Vì sao?
Vì Như Lai hiện
chứng pháp không thể suy
nghó bàn luận. Cái gọi là tự thể của chữ A, từ xưa đến nay đã đầy đủ vô lượng năng lực tự tại, năng lực không thể
suy
nghó bàn luận, thể
Tất-đàn này thường trụ không thay đổi, chỉ do người
làm, chẳng tự biết rõ
nên chẳng được quả như thế.
Nay do đây mà tự làm thanh tịnh ba
nghiệp thân, miệng, ý, nếu
có thể dùng pháp tương
ưng thì tu thành tựu, các pháp tự như thế chẳng
hề luống dối. Quả không thể
suy nghó bàn luận này khi các duyên hội
sẽ
tự sinh khởi.
Như sóng biển lớn chẳng hề
sai lúc. Lại chân ngôn này tự vô thỉ vô chung. Nếu có thỉ chung
sẽ có cùng tận, thì đó là pháp bại
hoại vô thường.
Vì sao gọi là
Như Lai tự tại lực? Vì tự thể pháp này vượt hơn
ba đời, thường ở ba
đời. Cho nên đối với ba thời làm các Phật sự tự
nhiên thường chẳng xả bỏ, chẳng mất kỳ hạn, như nước của biển lớn, như mặt trăng
tròn sáng, tự nhiên nổi trống không
sai giờ giấc lý duyên
sanh
sâu xa không thể suy nghó,
bàn luận: Nếu bản thể chân ngôn trước
không thành tựu thì
không thể tùy cảm mà ứng, không sai giờ giấc.
Nếu chân ngôn tuy có năng
lực ấy mà người tu tâm hạnh chưa tương ưng thì cũng chẳng thể khiến nó gia trì hiển hiện.
Nhưng duyên hội tự thành, cho nên biết chẳng từ kia đến, chẳng từ đây đi, cũng chẳng phải hai chỗ, vô
tánh vô năng duyên hội
cũng thành quả Tất-địa, cũng chẳng phải tự
nhiên mà có, phải biết tức là quả pháp giới
sâu xa không thể
suy nghó bàn
luận từ duyên mà khởi,
thường tự vô tánh không thể nghó bàn.
Nếu người tu hành chẳng dứt, thì cực quả họp với chí lý.
Chí lý như thế thì không thể dùng
suy lường phân biệt mà biết được. Ấy là
nêu dụ trước khuyên
tin. Cho nên, này này người Thiện nam! Thuận theo thông đạt pháp tánh không thể
suy nghó bàn luận.
Thường chẳng cắt đứt đạo
Chân ngôn, Chân ngôn này là quả không thể
suy nghó bàn luận.
Đã không phân biệt mà
biết, cũng chẳng tùy sức mà phân. Có trước hạnh xứ, tiểu đối trị hạnh mà có thể thủ chứng. Cho nên chỉ người có
sức tin bền chặt thì mới
vào được, nên trước nói dụ. Kế nói chí lý
khuyên khiến y môn này
mà quán không thể suy nghó bàn luận duyên sinh
chí lý, thường thông
suốt pháp tánh không thể suy nghó bàn luận như thế. Thuận theo lý này mà tu hạnh Chân ngôn khiến không xen hở thì tự nhiên
thành Phật. Đạo Chân ngôn này tức là không thể nghó bàn
chỗ sinh pháp. Do nhân không thể
suy nghó bàn luận mà được quả
không thể suy nghó bàn luận. Bấy giờ,
Đức Thế Tôn lại y trụ ba đời vô ngại lực, y
Như Lai gia trì không thể suy nghó
bàn luận lực, trang nghiêm thanh tịnh tạng Tam- muội lực, y ba đời
Vô ngại lực, Y
Phật không thể
suy nghó bàn luận lực. Ở đây có hai thứ y.
Tam-muội này là không thể
suy nghó bàn luận ba đời vô chướng ngại chỗ y chỉ của gia trì lực dụng. Y pháp Thể này mà
thành nghiệp không thể
suy nghó bàn luận của Như Lai, đó gọi là trùm khắp mười phương ba đời, phổ môn lợi ích tất cả chúng
sinh đều khiến rốt ráo trụ ở trí địa
Nhất thiết trí. Đây là y pháp tự chứng
Như Lai không
thể suy nghó bàn luận, vô
lượng định trí các lực để tự trang nghiêm
không có giảm thiếu, đầy
đủ tướng thành tựu.

Bấy giờ, Đức
Thế Tôn từ đáy
Tam-ma-địa xuất ra vô tận
giới, vô tận lời tiêu
biểu, y pháp giới lực, vô đẳng lực, Chánh đẳng giác
Tín giải, dùng một âm
thanh bốn chỗ lưu xuất ra. Nghóa là từ chữ A phát
ra ba chữ thành bốn chữ, bốn chữ này hợp thành
một mà bày khắp tất cả chỗ. Thanh môn tự xuất ra cùng khắp tất cả, cùng khắp tất cả pháp
giới cùng hư không chẳng
chỗ nào không đến. Khi Phật trụ Tam-muội sinh ra biểu
nghiệp này. Biểu là nêu, tiếng này hay cùng khắp tất cả gọi
là chư Phật ấn thành.
Ấn tức là nghóa tiêu biểu, tức là Như Lai Ngữ
biểu, nghóa là từ năng
lực tín giải của Như Lai. Thanh văn, chỗ xuất ra
tiếng gọi là môn. Thanh
văn này tức là bốn chữ như chữ A… Vì từ chữ A
này tức là miệng Phật,
tức là tâm Phật, tức là người nói, tức là người nghe.

Pháp giới y lực là lực vô đẳng mà sinh bình ngại ngữ biểu phát ra vô
lượng tiếng. Tức là
Như Lai phổ môn có tác dụng ngữ nghiệp đạo lợi. Từ tâm
Như Lai phát ra diệu âm thanh bình đẳng này chia làm bốn chỗ.

Như từ ao lớn Vô nhiệt sinh ra bốn sông lớn chảy mãi không
dứt. Chân ngôn này y xứ chỗ nương cũng như thế. Vì một diệu âm có thể biểu
hiện pháp giới vô tận,
lần lượt cùng sinh nhau mãi mãi chẳng thôi. Bốn
chỗ này là bốn chữ,
bốn đức, bốn sắc, bốn nguyện.
Từ tâm Phật pháp bốn đức mở bày. Trong đây dùng
sự mà biểu lý nội chứng thì bốn chữ khác nhau, bốn
sắc khác dụng.
Sở nguyện…
cũng lại khác nhau. Bốn
đức này cùng khắp cõi hư không, như hư không vô lượng không phân biệt. Vì lìa
Trung Biên nên không có cùng tận.
Chân ngôn này hiện bày
cũng giống như thế.

Kế nói trong
tâm Phật chia ra bốn chỗ. Chân ngôn trước nói
quy mạng tất cả Như Lai.
Câu kế nói các thứ môn. Vi thấp phược là các thứ nghó, cũng là nghóa khéo léo,
Mục-khế-lệ là nghóa môn. Tức là phổ môn hiển bày
các thứ diệu trí nghiệp
xảo độ môn. Tất-phược-tha là tất cả, không phải
chỉ thân miệng hết lòng
lễ bái mà thôi, cho đến ba nghiệp đều quy
mạng khắp, như trong thân
trong ngoài thân mỗi chi phần đều lễ khắp tất cả Như Lai.

Kế là nói thể chân ngôn. A đọc là A, bốn chữ này nghóa đã
nói. Từ đó cùng khắp
Đẳng chánh giác, tức thời tất cả pháp giới các
thanh môn từ Chánh đẳng
giác âm hiển bày ra. Thì từ đó chân ngôn bốn
đức trùm khắp tất cả
tâm Như Lai. Như từ một chữ mà sinh hai chữ, hai
chữ sinh bốn chữ, bốn chữ
sinh tám, tám
sinh
mười sáu, như thế xoay vần
vô cùng. Song chữ đầu
tiên là đồng với chữ thứ hai, chữ thứ hai đồng
với chữ thứ ba, bình
đẳng không khác nhau. Bốn chữ này là thể chánh
tông trong một bộ kinh.
Tất cả bí tạng đều từ đây
sinh ra, tức là tâm
Phật Tỳ-lô-giá-na. Đây là
tiêu biểu âm thanh cùng phát ra tiếng. Như trên từ
một xuất ra bốn, từ bốn xuất ra vô lượng chữ và âm thanh cùng khắp pháp giới.
Mỗi chữ mỗi tiếng đều cùng xuất ra âm thanh. Trong một chữ tiếng này xuất ra tất cả chữ
tiếng khác. Chữ khác cũng như thế. Đây chính là dụng tiêu biểu của Phật.
Tiếng không thể
suy nghó bàn luận này thông
suốt
lẫn nhau, tiêu biểu tất
cả vô lượng Đức tự tha của Như Lai. Trong một
âm thanh đều phát ra vô
lượng các thứ âm thanh cú nghóa. Cho nên nói
là hỗ (cùng), xuất tiếng
các Bồ-tát thấy nghe rồi cho là chưa từng có, nên gọi là ít có.
Mở bày mắt, là khi ở định thì mắt chẳng mở cũng
chẳng nhắm. Nay thấy việc
ấy trở đi thì quái lạ chưa từng có cho nên mở mắt ra. Nay nói như hoa
sen chưa nở vì có ánh
sáng mặt trời nên nở ra.
Tâm mắt Bồ-tát này
cũng thế. Nhân Phật gia trì hiện bày nên mở ra.
Phát ra tiếng hay đẹp rằng
Nhất thiết trí lìa nóng bức, trước
nói kệ tụng. Nghóa là trí
Nhất thiết trí lìa nóng bức, trước nên khen ngợi lạ thay hạnh chân ngôn, đầy đủ trí rộng lớn là khen hạnh chân ngôn này rất
kỳ đặc. Bèn có thể từ
tâm Như Lai mà hiện bốn đức. Từ đây đều xuất ra vô lượng âm không thể
suy nghó bàn luận bí diệu, cùng khắp pháp
giới. Mỗi tiếng đều
phát ra tất cả tiếng không hai không khác, mà có
khác dụng thành Phật Sự.
Tức biểu tạng Diệu nghiêm bí mật pháp thân
của Như Lai, có đủ vô lượng công đức
trang nghiêm. Cho nên nói đầy đủ
cái trí rộng lớn. Trí
này vô biên không bờ mé, cũng như khoảng hư không rộng lớn bao trùm vạn tượng. Nên nói là rộng. Cho nên trí rộng này
tức là Vô đẳng trí,
Vô tỷ trí (Trí không gì bằng, trí không gì sánh).

Do Trí cú này
giúp cho thành Phật. Cùng khắp như thế, do đó nói Chân ngôn này cùng khắp tất cả thế giới, tức tự môn
A này. Thành Phật Nhị túc tôn, ở trong chữ Chân ngôn đem diệu âm này trùm
khắp thế giới, khiến cho người nghe chắc chắn
sẽ đến
Vô thượng Bồ-đề, cho nên nói thành
Phật Lưỡng Túc Tôn. Thế nên khuyên
siêng tinh tấn. Đối với các ngữ tâm của chư
Phật thường tu không xen hở. Tịnh tâm lìa
ngã, có hai siêng. Siêng
trên là tinh tấn không xen hở, siêng dưới là
thường tu chẳng xen hở.
Tiếng Phạm, âm Phạm có khác nên gọi ở đây là
tâm nói chân ngôn của
tất cả Như Lai. Tức là bốn chỗ như trên khuyên
các chúng sinh, phải ở tâm nói Chân ngôn như thế mà
siêng tâm tu
học không để xen hở.
Thường lấy đây mà thanh tịnh tâm mình. Tịnh tức là thanh tịnh tất cả vọng nghiệp
trong ngoài, các chướng lìa ngã tức lìa
hai ngã nhân, pháp. Phải biết tâm này tức là tâm Phật.
Tâm Phật tức
là tâm Chân ngôn.

Bấy giờ, Bạc-già-phạm lại nói câu pháp này: Đối với
Chánh đẳng giác mà làm thành tựu. Ở phẩm trước đã nói thế gian thành tựu,
đưa người đến thành
tựu xuất thế. Cho nên ở trong đây nói dùng tâm
Phật làm nghiệp xuất thế gian thành tựu.
Tâm Phật tức như trên nói chân ngôn bốn chữ, lấy bất cứ một chữ nào làm đều được. Làm thành quả này liền được quả xuất thế.
Tâm Chánh đẳng giác tức là tâm chân ngôn. Muốn làm thành tựu này thì trước phải chọn chỗ. Vườn cây là chỗ người ta trồng cây, trồng hoa. Nếu chẳng trồng mà tự thành thì là đồng
hoang không phải vườn.
Chùa là Tỳ-ha-la, Hán dịch là trụ xứ (chỗ ở).

Hang là hang
đá tự nhiên trong núi, hoặc do người đào đục,
hoặc chỗ tâm người tu
ưa thích, cũng ở trong đó mà tu đạo. Nếu nói theo
bí thuyết thì vườn cây
gọi là tâm đại Bồ-đề, chỗ này rộng rãi không
đâu chẳng có. Nương vào đây mà tu đạo là chỗ tốt nhất. Trụ tức là bốn phạm trụ, hoặc gọi là đại Bi, vì tất cả
Bồ-tát thường ưa thích đối với đó.
Hang là chỗ thanh nhàn
sâu kín tức hang
Thiền định
sâu xa.
Sư tử đầu
đàn cũng ở trong đó,
hoặc chỗ ý ưa thích, tức đối với các pháp môn mà
tùy tiện. Tùy theo mỗi
môn hệ niệm mà làm, tức là sáu Độ… như Bát-nhã nói.
Trong đó, tìm ý mình mà tu, quan tâm Bồ-đề kia cho
đến sơ, an
trụ chẳng sinh ý lo nghó,
tức dùng tâm quán tâm Bồ-đề của mình. Đây
là Chánh hạnh xuất thế thành tựu.
An trụ ở đây không có
duyên khác, tức
là Tam-muội.
Do đây trong quán thường
tự biết, tất cả lưới nghi đều trừ sạch, cho đến tới
chỗ không nghi, các nghi
chẳng sinh tức là chân thật trụ tâm Bồ-đề. Lúc đó có các tướng mạo chớ nên nghi lo, dần dần được thấy chân thật
Như. Nhưng khi làm trong đây lược có hai địa:
1. Phi Tam-ma-Tư-đa địa cũng là Tam-ma-tư-đa địa (Hán dịch
là Đẳng dẫn). Khi chưa
thành tựu thì trước phải có tướng thành tựu.
Cho đến khi muốn thành
tựu cũng phải có tướng muốn thành tựu. Đây đều là phi
Tam-ma-Tư-đa địa. Nghóa là khi mới được thành tựu thế gian, chỗ gia thêm các thứ thuốc đều có lực dụng không thể
suy nghó bàn luận. Cho đến hay dạo cõi Phật là tướng chưa thành tựu, cũng được ở
đây hiện những việc
không thể nghó bàn.

Nếu tâm được
quyết định tín thì liền tăng thắng, được nhập vào
Đẳng dẫn địa. Người tu khi mới tu xuất thế gian
quán phương tiện, thì trước quán bổn tôn y vào tượng vẽ mà khéo quán, lúc đầu nhắm
mắt thấy rõ ràng, sau đó
dần dần mở mắt cũng thấy hiện ra rõ ràng không có mờ ẩn. Đây là vị Đẳng dẫn. Nếu vì được những việc như thế mà tâm càng
sinh tin ưa thì do tin này mà tâm
thanh tịnh, dần dần
sẽ
chẳng chấp trước, tâm bình đẳng không hai. Không hai này cũng trừ, không
chấp trung, biên khác nhau.
Trừ các tâm duyên, muôn pháp bình đẳng.

Bấy giờ, gọi là tướng đẳng chí, vì các tướng khi hiện tuy
chưa thành tựu, nhưng do đây mà được dần thành, nên gọi là vị
Đẳng dẫn địa. Dùng bất cứ một tâm nào đặt tên tâm, chứng các tịnh cú, vô cấu
an trụ bất động, chẳng
phân biệt như gương, hiện tiền rất sâu kín, nếu
nó thường quán sát, tụ
tập mà tương ưng cho đến bổn sơ tôn, tự thân
tượng đều hiện.
Trước quán bổn tôn được hiện rõ ràng rồi. Đối với bốn
chữ mà lấy bất cứ
một chữ nào đặt trên tâm bổn tôn. Đây là trong
kinh nói tương ưng với tâm,
nghóa là lấy chữ tâm Phật này đặt trên tâm Bổn
tôn (lấy tâm nghóa là
lấy chữ tâm Phật, đặt trên tâm Phật gọi là với tâm).

Lấy bất cứ một Chân ngôn tâm nào ở trên tâm bổn tôn mà tưởng đặt tâm
Chân ngôn. Hoặc tự thân làm bổn tôn mà đặt chữ tâm trên tâm,

cho nên nên
dùng tâm đặt tâm… Như thế khi quán, làm quán cực
thanh tịnh vô cấu, vì tất
cả tâm bổn tôn thường như thế. Khi quán thanh
tịnh như thế, vì chẳng
duyên bên ngoài, an trụ bất động chẳng phân biệt
tất cả pháp tướng mà
chẳng sinh vọng tưởng. Bấy giờ,
tương ưng với Tam-muội quán Phật. Thí như người mắt tịnh đối trước
gương sáng.
Gương trong đây tức là quán tâm bổn
tôn tròn sáng thanh tịnh
vô cấu. Cái gọi là cực vi nghóa là khi quán chữ hạt giống thì cực nhỏ,
vì là hạt giống của tâm. Trước đã quán thấy tượng bổn tôn rồi, ở trên tâm bổn tôn mà quán gương
sáng
sạch này.
Trong gương có chữ này, một tâm quán chữ này. Tức ở trong đây được thấy tướng chân thật của
Bổn Tôn, cũng tự ở trong viên mà tự thấy tướng
ấy. Đây cũng là tướng
vị Đẳng dẫn. Như thế chỉ đối với một cảnh chẳng
bị cấu chướng khuấy động. Thường như thế mà tu
tập. Từ khi ảnh
tượng hiện ra trên tâm
cũng có vầng tròn sáng và chữ. Khi nói quán, thấy bất cứ một chữ nào thì ba việc tự nhiên hiện ra.
Sau đó trong tâm tròn
sáng ở trên tìm thấy bổn tôn. Trên bổn tôn tròn
sáng lại thấy thân mình.
Như thế soi chiếu lẫn nhau
thấy không chướng ngại, gọi là ảnh tượng
thành tựu. Đây cũng là
Phi đẳng dẫn địa.

Kế thứ hai là câu Chánh giác. Trước quán bổn tôn nay chỉ
quán Phật. Sở dó như
thế, là tất cả tôn hình đều thấy pháp thân môn.
Ở trong gương Mạn-noa-la, Vương tòa hoa sen lớn, trụ
sâu vào Tam-muội.
Lại ở trong gương này như có quật tượng quán trong hang rất
sâu mà
có Như Lai, ở trong hang
này mà ngồi chỗ rất sâu, Mũ tổng trì phát kế có vô lượng ánh
sáng
nhiễu quanh, lìa vọng chấp phân biệt, vốn vắng lặng như hư không. Ở trong đó mà
suy nghó, nhiếp ý niệm tụng, một tháng
tu Đẳng dẫn, trì mãn đủ
một Lạc-xoa. Ở trong đó quán như thế gọi là
thật thấy Phật. Như thế
khi thấy trên tâm Phật ấy làm chữ, chữ chân ngôn một tâm tụng. Đây là một bề nhiếp ý ở trong một cảnh không còn
có duyên ngoài. Tâm tâm niệm tụng không để ai nghe. Nhưng ở trong
định tự nhiên có tiếng
tuôn ra như nước chảy không dứt.
Nói Lạc-xoa,
Hán dịch là kiến (thấy). Nghóa là tâm trụ vào một duyên hiện tiền rõ ràng. Nếu ở thế ngữ thì là mười muôn biến.
Một tháng tụng, một tháng là đẳng dẫn viên mãn vào
Sơ địa. Ở trong bí
mật tạng Sơ địa là
tháng thứ nhất. Đây là Đẳng dẫn địa. Trước nói ba
câu. Tâm Bồ-đề là hạt
giống, đại Bi là căn, phương tiện là sau. Trong đây nói đủ hạnh pháp. Câu thứ hai là quán Phật ở Tâm gương
trong hang sâu. Cho đến thân mình làm bổn tôn.
Trước quán tâm bổn tôn
trên gương thanh tịnh tròn sáng.

Trong gương có hang, trong hang có bổn tôn, tức là thật thấy
Phật. Thấy Phật rồi, trên tâm Phật này lại có vầng
sáng tròn
thanh tịnh.
Trước quán tâm cực tịnh này thì gương rất hé nhỏ,
sau lớn dần. Đối diện
rõ ràng nên gọi là
hiện tiền. Trong thanh tịnh vô tỷ có chữ hạt giống.
Một tâm chánh quán chữ hạt giống này tức là tụng chữ ấy. Từ đây được
thấy tâm ấy. Lại thấy thân mình như thể tướng bổn tôn ở trong tâm
Phật. Nếu quan tâm mình
trên vầng ánh sáng tròn, cũng là Như Lai bổn
tôn trong đó. Như thế
xoay vần hiện tướng chẳng chướng ngại nhau. Bổn
tôn thanh tịnh lìa các phân biệt. Thể này gọi là
kiến, tâm Bồ-đề là hạt giống đầu tiên để
thành Phật. Đây cũng gọi là một kiến, một cảnh, nên gọi
là Lạc-xoa. Đây là pháp
Thừa sự trước trong hạnh xuất thế.
Như đây mà thành, là nhập vào Tín Địa.

Kế là nói Nhiếp ý. Từ một đến mười, cũng một như thế
đến một trăm, một ngàn, một vạn… cũng đều là một vì biến ra nhiều lúc, đến nhiều lúc
sẽ tự thấy.
Tiếng Phạm là
Tam-ma-Tư-đa nghóa là Đẳng
dẫn, cũng là nghóa nhiếp
tâm một cảnh, tức nghóa một tâm (nhất tâm).
Vào tháng thứ hai thì
dâng hương hoa xoa thân mà làm lợi ích cho các
loài chúng sinh. Lại ở
tháng khác bỏ hết các lợi dưỡng, như trong hạnh thế gian ở trước cũng có cúng dường hương xoa… Trong đây lại nói: Ý
khác với trước. Trong
đây đã được Đẳng dẫn, nó là thanh tịnh điều nhu,
tùy việc sẽ thành. Dâng
bất cứ một nén hương, liền sẽ như thật đầy
khắp pháp giới, trùm khắp tất cả chúng
sinh giới làm các thứ lợi ích, việc
nào cũng thành. Như trong
Hoa Nghiêm Hồi hướng có nói rộng tướng
ấy. Như hương hoa là tùy
có tất cả chỗ làm cũng giống như thế, đều
thành tựu làm Phật sự lớn.

Lại tháng khác, là trong đây có hai tháng tức đến
Sơ địa bỏ các
lợi dưỡng. Vì văn giải
thích tức là bỏ tám việc trái thuận để giữ đạo.
Nếu theo ý kín thì đây là gieo trồng gốc lành lớn
của Bồ-tát, báo vô tận
này chẳng hiện được
công đức pháp môn vô lượng báu. Chẳng nên đối với đó mà
sinh chấp đắm, nếu
sinh chấp đắm lợi dưỡng thì chẳng mau được vào
Chánh vị. Cho nên phải bỏ lợi dưỡng này. Lúc đó người tu lại
đúng như lý mà suy nghó.
Ý suy nghó ở đây, nghóa là ta suy nghó đúng lý
như thế mà được tự tại.
Lúc đó đối với
Du-già suy nghó mà tự tại.
Nguyện tất cả vô
chướng, an vui các chúng
sinh, tức là phát Bị nguyện quyết định, vì sao
chúng sinh đồng có giác
tánh như thế mà chẳng tự liễu, lại chịu khổ não
lớn ư? Liền sinh tâm
mạnh mẽ, phải dùng vô số phương tiện để thành
tựu, nhất định đều
giúp cho đến địa vị Nhất thiết trí, trừ tất cả cấu chướng
không còn
sót, ưa thích Thánh Như Lai, khen ngợi viên quả, tức là
Như Lai có vô lượng tri kiến rốt ráo thành tựu khéo léo hiển bày.
Nếu chẳng được thế vì sao
có thể vì một việc nhân duyên lớn mà ra đời.
Như thế chư Phật khen ngợi,
nhờ diệu phương tiện kia ta sẽ mau thành đầy đủ tất cả các mong cầu của các hữu tình, đúng lý không che chướng
mà sinh
phan duyên.
Không chướng ngại như thế, dùng phan duyên như
thế mà niệm tụng. Dùng
công đức của ta mà cứu giúp tất cả khổ. Là
dùng tâm đại Bi mà thõa
mãn tất cả mong cầu của chúng sinh. Cứu hết khổ lớn mà ban cho niềm vui.
Cũng sẽ thành tựu.
Vì sao? Vì người tu tự
tâm không cấu chướng
là có thể lực lớn (năng lực tự thể rất mạnh). Lại vì chúng
sinh tùy theo khả năng mà
trừ chướng. Do nhân duyên Bi ngã (ta vì người) không chướng ngại nên
sẽ tùy việc mà thành tựu. Đây là
hạnh nguyện Phổ hiền.

Tướng này như thế nào? Tức là sinh nguyện Đại Bi như thế,
loài bàng sinh ăn nuốt
lẫn nhau, nếu có khổ thì trừ hẳn. Thường khiến
loài quỷ đều được ăn
uống đầy đủ. Ở trong địa ngục chịu khổ đủ các hình phạt độc ác, đều khiến cho mau chóng dứt hết. Do công đức của ta, vì
ta sinh ra vô lượng
thắng phước.
Tháng khác bỏ lợi dưỡng tức là
tháng thứ ba, trong ngoài không tham đắm gọi là bỏ lợi dưỡng, và việc bên
ngoài cũng chẳng cần thọ
thí. Đây bỏ lợi dưỡng mà không bỏ chúng sinh.
Do hạnh Chân ngôn nêu
đều được thành tựu. Và vô lượng môn khác
tâm thường suy tư, phát
tâm thương xót rộng lớn ba thứ câu gia trì, nhớ
nghó tất cả. Tâm trì
tụng chân ngôn. Các Bi Nguyện này cũng có vô lượng thứ, chẳng thể một tháng, hai tháng; đầu tiên trì tụng cũng phát
nguyện như thế. Chỉ ở
hai tháng đầu dùng tâm tín giải mà làm nhưng chưa
thể thành. Tháng thứ ba
sở nguyện đều thành, cho nên hồi hướng tự tha.
Hạnh tự tha nếu khi đắc ý thì tùy việc làm như thế.
Thường lấy nước đại Bi mà rửa
sạch tâm mình, dần dần khiến tâm Bồ-đề có thế
lực lớn đến hết Địa
thứ mười một trở lên, dần dần lực dụng thêm lớn,
đều do đây mà được viên mãn.

Một tháng đầu là tâm Bồ-đề, tháng kế quán hình tượng
Phật gọi là chánh giác câu cú. Thứ ba trụ chân ngôn lìa tất cả tướng gọi ba
tháng, cũng gọi ba
Lạc-xoa. Lại gia trì rộng lớn, nghóa là thần lực gia trì
của Như Lai, do ba câu được thành.

Nay muốn làm
việc Như Lai, tự tưởng niệm ba câu này. Cho
nên kinh nói: Dùng năng
lực công đức của ta, năng lực gia trì của Như
Lai và năng lực của
pháp giới, cùng khắp chúng sinh trong thế giới, ba câu này hòa hợp mà
sinh ra
sức gia trì rộng lớn. Như thế niệm xong nên tụng
niệm câu này. Đây là tất cả tâm
Chân ngôn. Dùng công đức ba câu, tùy lấy hoa… dùng tâm niệm gia trì. Như hoa là dùng hoa chân
ngôn, hương thì dùng hương
chân ngôn mà gia trì cho đến tất cả chỗ, cứu
khổ ban vui hiến Phật…
đều thành. Nếu chẳng dùng bổn chân ngôn mà gia dụng hậu minh phi cũng thành năng lực công đức của ta ở trong
thế giới chúng sinh.
Cùng khắp
Như Lai gia trì lực đẳng pháp giới, các niệm cầu nghóa lợi đều được nhiêu ích, tất cả như lý đó niệm niệm đều thành tựu.
Vì trụ lý nên hệ niệm chỗ
nào đều thành. Cho đến trừ khổ, khổ liền trừ… nhờ năng lực công đức của ta, nhờ năng lực gia trì của
Như Lai, nhờ năng
lực bình đẳng pháp
giới, hợp ba duyên này thì sẽ thành tựu nghiệp
không thể suy nghó bàn
luận. Như thế mà làm phải biết là rộng ứng lý, là
nói sẽ được đúng lý như.

Cùng với hư không đẳng lực, Hư không tạng minh phi chân ngôn nối tiếp nhau kế đó.
Bấy giờ, Như Lai lại nói hư không đẳng lực,
hư không tạng chuyển minh
phi chân ngôn, như hư không chẳng thể phá hoại, tất cả không thể
sánh bằng, cho nên gọi là hư không đẳng lực.
Lại tạng là như người
có kho báu lớn bố thí cho người ưa muốn, tự tại
mà lấy chẳng để nghèo
thiếu. Tạng hư không của Như Lai cũng giống như thế.

Tất cả lợi lạc chúng sinh đều từ đó mà ra tất cả pháp bảo, tự
tại thọ dụng mà không
khô cạn nên gọi là Hư không tạng. Chuyển thuận minh mà nói là chuyển thuận nghóa
năng sinh, kho này
sinh ra tất
cả Phật Sự. Như chỗ phát bi
nguyện trước, nghóa là như khi dùng một bông hoa cúng dường và vận tâm, khắp tất cả Phật và phàm Thánh đều
cúng dường xong, liền
hồi hướng trí Nhất thiết trí, bảo các người thọ là
thú, là nguyện dùng năng
lực này khiến ta được như nguyện trên.
Nguyện như thế rồi, gia
cho trì chân ngôn này thì đều thành.
1.Kính lễ tất cả Như Lai… Vi thấp phược mục khệ tệ tát phược tha. Khiếm ổ đặc yết để tát bạn la hê môn già già na kiếm. Đây là nghóa Hư không tạng hư
không đẳng lực đẳng, trong tất cả pháp Không
sinh ra vật này, cùng khắp tất cả hư không. Trì ba
chuyển này, nghóa là
dâng lên bất cứ một
bông hoa nào đều trùm khắp pháp giới. Trên là
hiến tất cả
Thánh hiền, dưới là bố thí tất cả hữu tình. Tùy nó
sinh ra
Nguyện lành cũng đều
thành tựu. Nghóa là dùng chân ngôn này mà gia trì
đều được thành tựu.
Như trong kho tự lấyvật báu đều tùy thân. Nếu tụng
ba biến này thì chỗ niệm cũng thành tựu.
Hễ dâng hoa… do ba năng lực hồi hướng mà được thầm che chở thì
tất cả đều tùy ý mà thành. Nghóa là
Hoa Bi dâng tất cả Phật tự tại thành, gọi là người tu hành đối với tháng đủ . Kế vào trì tụng là trước
cúng dường thừa sự
xong thì được tướng thành tựu. Nhân tướng trước
sau đó mặt trăng
sáng ngày rằm làm pháp trì tụng.
Thượng sự ở trên ngọn
núi, Trung sự ở
Ngưu-mãn-lan, Hạ sự ở trong rừng, hoặc sông thác cho
đến nhà trời ở ngã
tư, đều bảo là thông Thượng Trung Hạ mà thành.
Hoặc tùy chỗ ưa thích mà
làm. Ở trên ngọn núi tạo Mạn-đồ-la. Lớp thứ nhất vòng quanh họa
Kim Cang, đàn này làm ba lớp đều dùng kim cang làm ra là ba
cõi Thần, Phật, Bồ-tát.
Sau có chỗ nói trong đây chưa phân
biệt. Trong đó bày ra các
Tôn vị, chung đồng tiền đáo, chỉ dùng kim cang kết liền nhau bồi đắp là khác. Nói tất cả
sắc
Kim cang, là vẽ Kim cang
vòng quanh làm ranh giới,
nét vẽ này đều khiến thanh tịnh không lỗi.
Không lỗi nghóa là tròn đầy xinh đẹp.
Trang nghiêm thanh tịnh đồng kim
cang, tức là tướng kim
cang ấy bao quanh như thế đều là sắc vàng.
Ở đây có ba việc đồng với kim cang.
Sắc đồng kim cang,
Thể đồng kim cang, danh đồng kim cang. Cho nên nói
Nghiệm tịnh
đồng kim cang, tức là Tịnh đồng kim cang. Nói trong đó các chứng, nhiếp phục tâm mê loạn. Vì ba việc này đồng với
Kim cang, tức không
thể phá hoại, không ai
hơn, không ai thắng nổi, không ai hàng phục được.

Do đầy đủ nghiêm tịnh làm kim cang giới này, cho nên khiến
các chướng làm chướng
ngại, thảy đều mê hoặc không giám quấy rối. Đã được lìa chướng thì chỗ thành dược vật mà được thành tựu.
Kinh nói bốn phương cùng vây quanh.
Ở đây có
hai nghóa, nghóa làm đàn chánh bốn phương, lại Ấn kim cang cũng làm ở
bốn phương, cũng chánh quay mặt về
bốn phương.
Nói một môn và thông đạo. Kim cang nha
liên thuộc, kim cang kết
tương ưng, Kim cang kết như
vòng quanh trên đặt ân. Kim cang đều các
thứ liền nhau, tức là
nghóa kim cang kết, để an một môn đều duyên.
Tương ưng là môn này tùy việc tương ưng.
Thượng thành tựu môn hướng
Đông. Trung thành tựu
hướng Bắc và Tây. Hạ thành môn thì hướng về
Nam. Giới Kim cang hỗ liên thuộc cũng là nghóa
Kim Cang. Môn môn hai
thủ hộ, chẳng thể vượt
hướng nhau. Cho đến Chu mục đoạt nộ hình, là làm
vật thành tựu rất là giữ gìn, lấy môn giữ gìn
này làm cốt yếu, tức là
ở trên đã nói. Oai
quang khó thấy kịp tướng hướng thủ môn. Mỗi
Tướng là Ấn, đủ hai
đỏ trắng thành hình rất giận dữ.

Hết lòng họa
ngung giác, Thâu-la diệm quang ấn, tức là độc cổ
kim cang. Chỉ có giác xứ đều đặt có ngọn lửa
sinh. Trong diệu tòa
kim cang phương vị chánh
tương trực, trên đó có hoa sen lớn, tám cánh nỡ
ra đầy nhụy,
đó tức là tòa kim cang, cho nên nói đồng Kim cang, phải kết tay kim cang, tuệ ấn kim cang
sẽ là kết tay kim cang,
Kim cang năm nhánh ấn.

Cho nên Tam-muội Kim cang là Ấn tuệ Kim Cang. Nói kính lạy tất cả Phật, là tùy chỗ ấy giữ gìn các thứ thuốc làm
thanh tịnh, đương khi làm lễ như trên đã nói. Bi nguyện rộng lớn thường bền chắc thệ
nguyện, nghóa là tự thề
vận tâm, khắp hoằng thệ chẳng vì mình, chính vì tất
cả chúng sinh mà thành
các thứ thuốc này, nguyện năng lực gia trì
khiến sớm thành tựu. Do
đây mà thành nên lợi ích tất cả chúng sinh. Phải
hộ trì chỗ ấy và thanh
tịnh các thứ thuốc. Song có đủ nhiều pháp đủ
quảng bổn mà có. Khi lấy
thuốc phải hiểu pháp dụng thứ lớp, tìm tự nhặt lấy cũng có phương pháp cho đến làm hộ làm tịnh đều có thứ lớp pháp
dụng và rửa sạch…
Trong đây chưa đủ lại phải hỏi. Ở đây khi trì tụng
thanh tịnh không chướng
ngại mà có thành tướng Hạ, Trung, Thượng.
Nếu được vô chướng thành tựu thì
Thượng thành có ba
tướng chuyển. Nghóa là
đầu đêm ấm sinh, giữa đêm khói sinh, canh năm thì ngọn lửa phát ra thành hai tướng, nghóa là từ ngọn lửa phát ra.
Hạ thành có một tướng, nghóa là chỉ có ấm
sinh ra.
Chuyển tức là từ ít được nhiều, từ ấm được ngọn lửa… Đã được thành rồi thì Chân ngôn tự giữ lấy.
Bước đi trên hư không,
hoặc ăn đồ điểm… mà được tự tại, đến các cõi
Phật. Từ một đến một, Trụ thọ
sống lâu oai đức lớn, liền được đầy đủ, thọ
vô lượng kiếp số, oai quang tự tại.
Đối với
sinh tử được tự tại, tức là đối với sinh tử các thứ tự tại, đó gọi là đệ tử
Phật chân thật. Vật thành rồi dùng ấn kim cang mà
hộ thân mình, hộ
Bổn Tôn, hộ vật.
Có năm phần:
Sư và
Tiên thành tựu
trước giúp bạn, thân mình và Phật. Vật ấy tùy
nó sinh, ở chỗ Tam bảo
mà dùng chỗ Tam bảo,
trước thành Phật. Nếu có Tiên đến thì lấy mà
cho. Chẳng đến lấy thì
chia ra hai phần: Một cho bạn, một giữ cho mình.

Vật của Sư, nếu
Sư ở phương khác thì cầm lấy đợi đến
mà trao cho.
Nếu Sư không còn thì duyên chỗ ông ấy
sinh mà làm công đức. Đạo… chẳng phân cũng nêu tâm làm ranh giới. Từ đầu đến cuối đều dùng
Kim Cang tự hộ và hộ vật cho đến lấy. Nói đi ở đảnh thế giới hiện các thứ
sắc thân. Nghóa là vì các chúng
sinh làm
Phật sự lớn.
Cúng dường thuốc cũng có
phương pháp, nghóa là dâng cho.
Kinh nói: Đủ Đức Cát Tường là xoay vần mà
cúng dường. Được thành tựu rồi thì cầm
đến mười phương tùy ý
mà dâng cúng Phật mười phương.

Chư Phật và các A-xà-lê giúp bạn, đều có phần số phương
pháp. Sẽ lại hỏi: Chân
như thành vật gọi là Tất-địa, nếu được thành tựu như
thế thì gọi là có phân biệt thành tựu.
Vì các thứ thuốc này cũng là pháp thành tướng nên gọi là có phân biệt thành tựu.
Đem các thứ thuốc phân biệt này mà thành tựu không phân biệt.
Nhân có phân biệt mà được thành tựu vô phân biệt. Năng phân biệt này là nhân, nương có phân
biệt này mà được quả
vô phân biệt, là quả vô nhiễm vô vi vô tướng
không thể suy nghó bàn luận.
Tuy không phải nhân thành mà dùng có phân biệt làm nhân.
Song thành này không được
quả vô vi. Bí mật chủ tất cả thế giới hiện
tại… Như Lai Ứng Chánh
Đẳng Giác thông đạt Phương tiện
Ba-la-mật-đa. Đức
Như Lai ấy biết tất cả phân biệt bổn tánh là không, vì năng
lực Phương tiện
Ba-la-mật-đa mà đối với vô vi dùng hữu vi làm biểu
xoay vần tương ưng nhau mà
vì chúng sinh hiện bày khắp pháp giới, tức là quả vô vi mà dùng phương tiện hữu vi
sẽ thành việc không thể
suy
nghó bàn luận này.
Phật ba đời hiện tại, vị lai, quá khứ đều dùng thông đạt
phương tiện Ba-la-mật mà
nói pháp một này. Cả ba đời Phật muốn nói đều do đây mà vào. Nếu có hữu vi phương tiện này, hiểu rõ pháp phân biệt này bổn tánh
thường không, như thế pháp nhân duyên khởi lìa
sinh
diệt, đoạn thường, một
khác, tới lui… chỉ như huyễn hóa chẳng khác Trung đạo. Nếu xa lìa đây mà cầu tự thể vô vi riêng thì không thể được.
Vì tánh vô vi tức chẳng khác hữu vi, thấu
suốt pháp duyên khởi
sâu xa như thế hay lấy vi này mà thành quả vô vi. Cho nên tất cả
Như Lai ba đời vì dùng năng lực phương tiện tùy pháp giới mà có khả năng từ quả bản
thể vô vi vô tác này
mà dùng hữu vi làm các quyến thuộc. Như Đại
Nhật Như Lai đối với
đức này mà tự chứng, vì năng lực gia trì mà ở vô vi.
Dùng hữu vi làm biểu, là bản tánh vô vi, nhân hữu vi mà thành vô

Xoay vần tương ưng là khi chưa trì tụng thì bản tánh bất tịnh, do trì
tụng mà được thanh tịnh, năng độ chúng sinh thì
hiện thân chẳng thanh tịnh. Lại vì người khác làm
nhân duyên thanh tịnh nên gọi là xoay vần
tương ưng. Lại từ vô vi sinh hữu vi làm biểu. Cho
nên hiện có thế giới
vi trần Kim Cang Bồ-tát mỗi vị đều dùng môn Chân
ngôn mà dắt dẫn
chúng sinh đều khiến đến được quả vô vi. Dùng
phương tiện này mà ở
khắp pháp giới, ứng khắp tất cả chúng sinh, giúp được nghóa lợi, khiến
được thấy pháp an vui trụ phát tâm hoan hỷ, hoặc được sống lâu, năm
dục hỷ dụ mà tự vui. Vì Phật Thế Tôn mà cúng
dường cầu chứng như thế.

Tất cả người
đời chẳng thể tin, vì Như Lai thấy nghóa lợi này nên dùng tâm hoan hỷ mà nói pháp tắc thứ lớp Chân ngôn đạo hạnh của Bồ-tát. Nghóa là các
Như Lai vì dùng phương tiện từ giới vô vi dùng năng lực gia trì chẳng lìa bỏ
chúng sinh, tùy chúng
sinh mà thị hiện
hạnh tu hành, hoặc khiến
thấy pháp trụ hạnh an vui mà phát tâm vui
mừng. Hoặc được sống
lâu, nghóa là được vô số kiếp thường thấy Phật ra
đời. Hoặc được năm
dục tốt đẹp mà tự vui. Lại hay cúng dường tất
cả Như Lai. Việc này không có phương tiện thì chẳng thể tin.
Người ấy nghó rằng: Thể của Chân ngôn tức đồng pháp giới vô vi vô tác, làm
sao
thành tựu việc ấy. Nếu
sinh việc ấy tức là có tướng phân biệt, làm sao
đúng lý? Cho nên sinh ra chê bai.

Nói trong đây
Phật có bí mật khó hiểu, là có phương tiện mà nói, cho nên chẳng thể hiểu.
Nhưng trong đây dùng tâm tự tại nói
là sống lâu.
Như Thọ lượng này tức là pháp thọ mạng của
Như Lai. Năm dục nghóa là bốn vô lượng và tâm Bồ-đề. Tất cả bậc
Thánh dùng hiện
pháp này để tự vui.
Cúng dường Như Lai tức là chân pháp cúng dường
pháp thân Phật. Nếu
người tu y phương tiện sâu xa duyên sinh của Phật
thì được thành tựu
thế pháp, tức ở trong đây mà quán bản tánh không, tức là thành tựu vô vi.
Pháp không thể
suy nghó bàn luận như thế phàm
phu tự chẳng thể tin. Song
chư Phật, Như Lai và Bồ-tát… thấy nghóa lợi này nên nói đạo thứ lớp của hạnh chân ngôn, chẳng thể chê bai là không.
Vì sao? Vì trong vô lượng kiếp
siêng cầu, tu các khổ hạnh chẳng thể được, mà hạnh môn chân ngôn dẫn dắt các
Bồ-tát tức ở đây
sinh mà đạt
được. Như các Bồ-tát
khác vì cầu đạo Vô thượng, khó làm khổ hạnh như
cứu lửa cháy đầu,
trải qua vô lượng kiếp còn chẳng thể được thành tựu
như đây. Hạnh Chân ngôn
này, nếu đủ phương tiện thì Thánh có thể thành tựu, vì biết nghóa mười dụ duyên khởi
sâu xa, dùng chân ngôn…
nguyện làm các thứ
thành tựu mà không chấp đắm. Chẳng khác pháp như
thế, vi diệu nhanh chóng.

Lại nữa, Bí Mật Chủ! Chân Ngôn Môn Bồ-tát Tu hạnh
Bồ-tát. Như thế
kế-đô-yết-già-tán-cái Lý tỉ chân Đà-ma-ni và
An Thiện Na Dược Lô-giá-na cầm ba
Lạc-xoa mà làm thành tựu.
Cũng được Tất- địa.

Kế là nói các thứ thuốc đã thành, nghóa là như trên trước
là một Lạc-xoa, kế là hai tháng trì tụng rồi
làm Mạn-đồ-la. Trong đó để vật thành này mà tụng niệm, canh ba
Lạc-xoa mới thành. Thần vị
Mạn- đồ-la này… tức
là đồng với Đại Bi Thai tạng, trong đây chẳng nói, chỉ lấy vật muốn thành mà đề trong đó, đặt Đại
Nhật Như Lai để ở
góc. Cờ thì dùng tre làm
cành, cột bằng lụa sạch, lại treo rũ bằng một
chiếc gậy, như trên phướn làm hình tầng, trên đó
đặt Bạt-chiết-la. Dao bằng
thép lấy xương làm cán, tán có thượng trung hạ mà thành, nghóa là
chim khổng tước vàng
bạc, giày làm bằng da. Trước phải xông rửa thật
sạch cho không còn mùi hôi, lại dùng thuốc mà trị, cho đến lửa
chẳng đốt cháy được.
Lại dùng hương thật thơm, đặt báu Tịnh như ý đặt tên cờ.
Nhãn dược dùng
làm An-thiện-na.
Thiện-na này có hai thứ: Một là rất nhẹ chạy
ngược nước.
Ngưu hoàng, lại có vô
lượng thuốc, nghóa
là không thanh,
chu sa, hùng thư hoàng… đều
sẽ thành tựu. Đại
Bản nói: Đủ phương quó, Tô-tất-địa
cũng có thứ lớp. Như Lý được thành thì sẽ mang mà đến cõi
Phật vô ngại.
Nhãn dược… thành tựu, thì cõi
Phật mười phương, sẽ có thể
bay đến cõi Phật mười phương, các thứ khác có
thể hiểu. Lại có vẽ
các hình chim thú, tùy lấy một mà làm pháp thành,
tức có khả năng ngự
đến các cõi mười phương rất tự tại. Hoặc dùng pháp gia thêm đồng nam đồng nữ, cũng khiến chúng thành tựu để hầu hạ, tức dạo các cõi
mười phương.
Tây phương có một
người thành, dẫn
năm trăm người lên hư
không mà đi, chẳng biết đi đâu. Pháp này thành tức là trì minh tiên. Vật này tùy tâm muốn làm, khi trì tụng cũng được
cảnh giới khiến thành vật ấy, vật ấy.

Hoặc có thể vận tâm làm cho vật này cũng được thành. Kinh nói: Bí mật chủ phải
đầy đủ phương tiện, thiện nam, thiện nữ tùy ý ưa thích mà có việc làm. Đó chỉ có tâm tự tại mà được thành tựu.
Người đời chẳng thể tin chỗ
người ấy được, gọi là làm người thành tựu,
chẳng thể tin được sự ít có kỳ lạ đều có thể
được. Cho nên nói: Thiện nam đầy
đủ phương tiện, vật
muốn cầu được tự tâm tự tại, như thế mà được thành tựu. Nói tự tâm tự tại chỉ như thế mà thành tựu, nghóa là tùy ý
muốn, chỉ cần tâm chuyển
thì liền thành tựu. Chỉ nghóa là chỉ dùng tự tâm
mà không nhờ các duyên
khác. Chỉ cũng có nghóa là tạm, tâm vừa nghó
thì liền thành tựu.

Những người ưa muốn nhân quả của
Bí mật chủ. Nghóa là pháp
bí mật không phải kẻ ngu
biết được các chân ngôn. Tướng chân ngôn
tức như người đối với
hạnh chân ngôn này mà nghó rằng: Nay ta thực hành nhân như thế phải được quả như thế. Phải biết như thế chẳng phải là
nói đúng, chỉ là người
ngu vọng chấp như thế. Vì sao? Vì có các ngoại
đạo nói tất cả pháp
từ ta mà sinh. Nếu như thế khi tự tại vui thì cho, không vui thì không cho. Như thế người chẳng thể hiểu đạo này. Phải là muôn vật đều từ
nhân sinh. Nếu từ nhân
sinh thì nhân này phải có tự tánh, nếu có tự tánh thì rơi vào
Thường kiến,
Thường pháp làm
sao
sinh
được. Nếu nhân diệt
quả sinh thì tức là pháp đoạn diệt sao sinh được.

Kinh nói: Nói nhân không thực hành thì quả quả kia
sẽ chẳng sinh. Ý nói: Nhân là
nhân không. Nhân đã không thì làm
sao có
quả. Cho nên trong luận Trí
Độ rộng phá. Phải biết nhân này dùng trí
quán sát còn chẳng tìm
được nguồn, vì nhân này vô y, vô y tức là xưa
nay chẳng sinh. Nhân xưa nay
chẳng sinh thì làm sao sinh ra quả, cho
nên như quả kia vốn chẳng sinh.

Kinh nói: Nhân này còn không, làm
sao có quả? Nghóa là
nói: Nhân chẳng phải
thật có. Nhân đã không phải chân thật thì không bao giờ
sinh ra thật quả. Phải biết quả vốn
chẳng sinh. Lại nhân ấy bản tánh vắng lặng thì phải biết tướng quả cũng giống như thế. Nếu đối với
pháp duyên khởi như thế
mà nói có nhân có quả tức là Biến kế sở chấp,
rơi vào Đoạn thường,
một khác, chẳng vào Trung đạo. Cho nên chứng biết chân ngôn như thế, lìa hẳn
nghiệp nhân, nên tức là pháp giới.
Kinh nói: Phải biết quả chân ngôn, đều lìa
nhân nghiệp, nói nhân là pháp
có thực hành. Nhân đã có làm thì phải biết quả, quả cũng có làm. Đã có làm
thì làm sao có thể thành
chân thật. Phải biết quả lìa nhân nghiệp.

Kinh nói: Cho đến thân
chứng xúc Tam-ma-địa Vô tướng, là
nói các tướng nhân quả
này vọng tưởng cho nên có chánh quán sát thì vốn không có chỗ trụ. Vô trụ nên quả chẳng
thể sinh, tức đồng với vô vi,
cho nên nếu người tu nghó
rằng: Ta tụng chân ngôn, tu hạnh chân ngôn
sẽ được thành quả luống tự lừa dối mình. Nếu chân ngôn này tuy từ duyên khởi mà thật vô tác, từ xưa đến nay vốn là pháp giới, không
sinh
không diệt, chẳng tịnh
chẳng nhiễm, pháp thể như thế làm sao được thành?

Kinh nói: Chân ngôn
sẽ được,
Tất-địa từ
tâm sinh, phải biết hạnh chân ngôn là chỉ dùng phương tiện mà thanh tịnh tâm mình. Nếu ba nghiệp thanh tịnh thì
sẽ ở trong đó mà tự mình rõ biết, mà tu được giác ngộ. Ví như có người trong mộng tu hành các thứ
sáu độ mà thanh tịnh cõi nước Phật. Giác thấy thì không thành tướng quả, chỉ là trong
tâm một niệm vô minh mà
có nhân quả muôn hạnh. Lại như trong căn nhà tối mà có kho báu, dùng phương tiện đốt đèn
sáng lên, tuy
nhân duyên sinh diệt suy ra
chẳng thật có, vốn đồng với không, nhưng
cũng nói pháp nhậm vận
sinh khởi, vì tâm rõ nhân duyên nên thấy kho báu, chẳng phải kho báu này do phương tiện
mà sinh. Tu hạnh chân ngôn vốn là dứt hoặc nghiệp
còn sót. Đương thể nó hiển bày pháp giới
vô sinh diệt, tịnh nhiễm,
lìa các phân biệt. Biết thể chân ngôn này tức là thể pháp giới. Nếu hiểu biết thể chân ngôn tức đồng pháp giới bằng
đại không tự nhiên thì
sẽ được Tam-muội Vô tướng. Tất-địa hiện tiền
phải sinh tin hiểu như thế.

Bấy giờ, Kim
Cang Thủ bạch Phật rằng: Cúi mong thành tựu
lại nói câu Chánh đẳng
giác, câu Tất-địa thành tựu, tức là như trên đã nói, một chữ có thể
sinh bốn chữ cho đến cùng khắp pháp giới, đây tức
là cầu tâm Phật. Nay hỏi
pháp thành tựu trong đây. Các thiện nam,
thiện nữ thấy pháp này,
tâm được vui mừng, thọ an vui trụ pháp giới bất hại. Đây tức là tùy theo đây mà tu giác. Nếu được thành tựu gọi là
thấy pháp. Thành tựu là
dùng đời này mà được thấy đế. Vì thấy pháp tức là nghe Phật nói pháp thành tựu này đắc
sẽ thâm (vào
sâu) được pháp
hỷ, trụ hạnh an lạc hiện
pháp lạc trụ cho nên xin hỏi. Pháp giới Bất hại
là ý nói chẳng phải
trong pháp giới này có chỗ hại ngại, cho đến thọ các thứ vui đời, mà vui đời tức là pháp giới chung chẳng do đây mà ngại
hại tổn pháp giới. Cho
nên bất hại. Vì sao? Vì Thế Tôn pháp giới là tất
cả Như Lai Ứng Chánh
Đẳng Giác, tức gọi là thế giới không thể suy
nghó bàn luận. Cho nên
Thế Tôn chân ngôn môn tu hạnh
Bồ-tát của các
Bồ- tát. Được thông
đạt pháp giới ấy chẳng thể phân tách phá hoại.
Nhưng bốn chữ này rốt
ráo thành tựu, cùng pháp giới không có chỗ ngại
hại. Bốn câu này đều
là tâm Phật, đâu thể dùng tâm Phật mà hại pháp
giới ư? Trụ ở thành
tựu này và pháp giới không hai không khác, cho nên là không hại ngại. Đây
Tất-địa pháp giới kia đều không hại.
Vì sao?
Vì pháp giới không thể
suy nghó bàn luận, cho nên
Vô Lượng Phật được đạo thành tựu,
mà pháp giới chẳng thêm, vô lượng chúng sinh diệt độ mà pháp giới chẳng bớt. Nếu chúng
sinh thắng tấn thì cũng chẳng
thêm ích lợi, nếu phá phiền não thì cũng chẳng bị tổn hại, cũng tức là thế
giới không thể suy nghó
bàn luận, tánh đồng Kim cang chẳng thể phá
hoại. Nếu có ngại hại
thì có kia đây, có kia đây thì sẽ phá hoại. Nay không hại ngại nên chẳng phá hoại. Phải biết bất hoại cũng là nghóa chẳng
thể phân tích, tức là các thứ môn, các thứ thế, xuất thế đồng một pháp
giới, chẳng thể phân tách khiến thành một thể riêng. Người tu nếu thông
suốt được như thế thì
được thấy pháp thành tựu.
Đức Thế
Tôn bảo Chấp Kim Cang Bí Mật Chủ rằng: Lành thay! Lành thay!
Bí Mật Chủ! Ông khéo hỏi
Như Lai ý nghóa như thế.
Tức nói lại khen
Chấp Kim Cang Bí Mật Chủ, vì thương xót người tu hạnh
chân ngôn ở vị lai nên
hỏi câu hỏi như thế, các ông phải lắng nghe và
khéo suy nghó kỹ. Nay ta
sẽ giảng nói. Ý này là bảo hội
chúng rằng:
Các ông phải nghe kỹ và khéo
suy nghó. Ta sẽ nói cho các ông nghe việc ấy.

Bí Mật Chủ thưa rằng:
Bạch Thế Tôn! Con rất
muốn nghe. Lại nói: Đức
Thế Tôn thương xót cùng khắp, chấp thuận câu hỏi này
mà giải thích cho.

Phật bảo Bí Mật Chủ rằng: Hãy lấy tự môn A mà làm thành tựu, ấy tức là ở câu
Chánh Đẳng Giác mà làm pháp thành tựu. Nếu ở
chỗ Tăng, hoặc trong hang
núi, hoặc ở tịnh thất, tùy ý ưa thích và giải thích các bí mật (Bí giải thích là Ngầm giải thích) như trên rồi thì dùng chữ
A mà khắp bày tất cả
chi phần. Cầm ba Lạc-xoa, nghóa là dùng tâm khắp bày chữ A này từ đầu đến mắt, tai… cho đến khắp trong thân ngoài
thân. Lại tụng chữ này
thì ba Lạc-xoa liền thành.
Lại đó nói rằng:
Bổn tôn, hạt giống và viên minh là ba, chữ ở trong viên minh, viên ở trên tâm
Bổn tôn. Khi quán một thành thì ba đều tự thành, một duyên ở ba cảnh này nên gọi là
ba Lạc-xoa.
Lạc-xoa nghóa là thấy.
Tụng ba Lạc-xoa này rồi đến đêm trăng sáng ngày
rằm gọi là trăng tròn.
Ý văn tụng ba Lạc-xoa xong kế vào đêm trăng
tròn đem hết chỗ có mà
cúng dường. Đây gọi là trăng sáng ngày rằm
thành tựu Mạn-đồ-la. Khi thực hành pháp này thì lấy hết chỗ mình có mà
cúng dường Tam bảo để
thành tựu pháp này. Khi thực hành thành tựu
pháp này cũng tụng chữ này.
Khi thực hành pháp này cho đến
Phổ Bồ-tát Hiền,
Bồ-tát Văn- thù-sư-lợi, Chấp
Kim Cang… hoặc các Thánh thiên khác hiện ra, xoa đầu bảo rằng:
Lành thay! Hành giả! Ở đây giải thích rằng hoặc các
Kim cang khác, chẳng thể có tiêu chuẩn nhất định, tùy có một Tôn vị đến
là thành tựu. Nhưng khi
thấy cũng nói tướng thượng, trung, hạ. Nếu thân thấy rõ ràng như đối trước mắt
không khác, là
thượng thành.
Nếu chỉ nghe tiếng hiện ra chỉ
bảy giáo lợi hỷ là trung thành. Nếu mộng thấy…
là hạ thành. Lại khi thấy sáng tối khác nhau, tức biết có chướng,
không chướng… Như thế
khi Bổn tôn hiện ra che chở, liền phải đảnh lễ
dâng nước át-già tức
là nước hương hoa, lại thêm năm giống thóc báu… như trên đã nói.

Tức thời liền được tâm Bồ-đề, Tam-muội chẳng quên. Người
tu nhờ được Tam-muội
này mà thân tâm mình đều được nhẹ nhàng.
Lại dùng thân tâm nhẹ nhàng như thế mà tụng tập thì
sẽ được
sinh
tâm thanh tịnh, thân thanh
tịnh. Nghóa là dùng sự nhẹ nhàng này mà
khắp tưởng niệm tụng
trì thì thân… năm căn thanh tịnh. Như trong phẩm
sáu căn đã nói:
Muôn tượng đều thấy thì
sẽ biết được tâm Phật. Vì thân tâm thanh tịnh mà được
tùy sinh, thân ý
sinh tùy niệm
mà sinh.
Tùy sinh thành nhân niệm tụng làm
thanh tịnh, liền được tùy
sinh thân
tâm thanh tịnh. Nếu để ở tai mà trì thì
sẽ được Nhó căn
thanh tịnh. Đây là
hiểu người tu này muốn
Nhó căn thanh tịnh, thì tưởng khắp bày chữ A ở
tai mà sau mới tụng niệm,
thì liền được Nhó căn thanh tịnh nghe giữ chẳng

quên. Sẽ nghe
được pháp Phật nói ở mười phương cho đến tiếng các
vị trời… cũng như kinh Pháp Hoa nói.

Kinh nói: Dùng tự môn
A làm hơi thở ra vào, ba thời suy nghó.

Người tu lúc
bấy giờ năng trì tụng thì tuổi thọ lâu dài trong
nhiều kiếp. Đây nói tự
môn A Bồ-đề tâm chẳng sinh chẳng diệt. Nếu
muốn sống lâu thì tưởng chữ A cùng thở ra vào. Nếu người yểu mạng thì
tưởng niệm một ngày ba
thời sẽ được sống lâu. Bí thuyết là chữ, câu và bổn tôn là ba thời. Nếu muốn nhiếp tất cả độc thì tưởng chữ
A ấy, hoặc tưởng ở thân mình
hay thân người khác. Nếu được tự tại thì tưởng chữ này ở chỗ có độc, dần dần khắp thân mà
chạy xuống. Chất độc dưới chữ cũng dần dần xua đi, đuổi xong dứt hết. Độc có hai thứ: Một là vật
độc, hai là hữu tình
độc, nghóa là chất độc của rồng rắn. Nếu Bí thuyết, thì độc là ba độc.
Khi đầy ba độc muốn trừ bỏ thì cũng làm như trước, nghóa là xua ra cho hết.
Nguyện La-nặc mà được yêu kính, tức dùng tự môn
A mà ứng độ, nghóa là
nếu muốn cho người kính mến và quy y, thì tưởng chữ A này ở trên thân mình, tưởng chữ A này ở trên thân người ấy,
ở thân mình tưởng cầm
thương khư lại tường người ấy cầm hoa sen
cùng nhìn nhau trong tâm
tụng chữ A này. Nếu người ấy nổi giận kiêu
mạn thì cũng tức là
tâm kính yêu thuận phục. Bí nói: Nếu muốn nhiếp
phục tâm ấy thì tưởng
mình thành chữ A, tưởng tâm thành chữ A, tâm có
hoa sen, tay có Thương-khư
mà khiến thuận nhau thì sẽ nhiếp phục được. Tất cả việc khó hàng phục cũng hàng phục được, nghóa là trên
phiền não và tùy phiền
não. Phật lại bảo Kim Cang Thủ rằng: Các Như
Lai có ý sinh, gọi là
nghiệp đùa giỡn múa may, thì từ tâm Phật nghiệp
sinh mà làm các thứ múa may, đùa giỡn. Các tướng
múa may, đùa giỡn tức là khắp hiện
sắc thân, tùy loại hiện thân trong
sáu đường. Múa nghóa
là các thứ thân biến
huyễn thuật, tùy việc mà hiện nhiều loại, chẳng
thể nói hết. Bốn giới nhiếp trì, nghóa
là đất, nước, lửa, gió, tuy hiện thân này trong ngoài y chánh, nhưng đây là tâm vương an trụ đồng
với hư không, hư không thường chẳng động mà bao dung tất cả. Cho nên chỉ từ tâm
Phật nghiệp sinh, tùy tâm mà có, thể đồng với không nên chẳng
thể chấp. Thấy (kiến)
tức là các thứ múa may đùa giỡn. Không phải
thấy (phi kiến) là Lý
Niết-bàn. Cũng thấy là các thứ pháp môn tu hành
của ba thừa, tùy chỗ nguyện cầu mà khiến cho đầy đủ, tức là có thể hiện
các việc thấy được,
hoặc không thấy được. Cho đến nguyện cầu pháp
môn thiền định, trí tuệ rất quý báu, thì cũng tùy loại thị hiện mà ban
cho. Cũng như Như Ý Bảo
Vương tùy theo tâm cầu tất cả mà ban cho,
đẳng dẫn thần thông
khiến sinh khởi. Tam-ma-tư-đa là nghóa đẳng dẫn. Lúc đó,
Phật Tỳ-lô-giá-na tất cả đại chúng hội nhìn thấy thì
bảo Kim Cang Bí Mật Chủ
rằng: Kim Cang Thủ múa may tất cả làm thành hoại quả rộng lớn tất cả mà cho là múa may đùa giỡn. Lại khắp
hiện sắc thân tùy loại
mà thành, làm các thứ ứng, đây chẳng phải chân thật chỉ là như huyễn. Cho nên gọi là
Như Lai múa. Cũng như người múa làm vui
lòng người. Tuy các thứ ý hiểu biết khác nhau nhưng đều
khiến cho tâm vui. Phật
cũng giống như thế, nhưng không phải sắc làm bốn quả, tùy tâm ý
Phật mà sinh. Từ tâm
mà sinh, từ tâm mà diệt.
Tuy là thường pháp mà năng tùy duyên
sinh diệt, vì
sự hưng phế tùy duyên này nên nói quả có
sinh diệt, tức là
thành hoại. Tích này cùng
khắp pháp giới, rộng lớn vô biên, nên nói rộng lớn, làm xong thì diệt. Cho nên
nói thành hoại. Rộng lớn
thành hoại, thành này tức là nghóa thay đổi,
cho nên hoại. Song thành
hoại chính là diệu ứng của Như Lai, từ Phật
pháp giới cơ cảm mà
sinh. Tuy sinh mà chẳng sinh, tuy diệt mà chẳng diệt, tức đồng với huyễn,
chẳng khác pháp giới. Cũng là việc làm chẳng thật nên gọi là múa.
Chư Phật ba đời đều thực hành múa này. Đích thân
cho tất cả, là ta đích
thân ở trước Phật được trao cho pháp này, nay lại đích thân trao cho ông, nên nói đích thân cho tất cả. Nói thân tức là đích thân hiện nay trao cho tất cả
quả nguyện. Nghóa này là chánh. Nói trước làm tướng chân thật, tức là như trên chỗ quán
sát hạt giống chân
ngôn và Bổn tôn.

Do quán thấy
Bổn tôn, thấy rồi liền chuyển thân mình thành Bổn
tôn, xoay vần tức nhau chẳng hại ngại nhau. Tức là
thấy quả Kim cang tâm Bồ-đề, cho nên gọi là trước
làm tướng chân thật. Như thế thứ
lớp mà trụ. Nghóa là trụ ở chỗ
quán trước, tâm nương thiện trụ.
Trước đã thấy thật tướng rồi là chữ A.

Kinh nói: Như trước
chánh suy nghó nghóa là như văn trên nói
suy nghó nhớ pháp mà trì niệm. Chữ A tự mình làm và điểm làm rộng tất
cả hoàng cực ý vui, Tứ
Giác Kim Cang nêu trong ấy, nghó nhớ trì tụng chư Phật tất cả ở chữ Quang. Đây là tất cả,
Phật sẽ tự nói. Nghóa là quán chữ A làm
sắc
vàng sậm,
sắc tướng đẹp đẽ khiến người vui trong tâm
mình. Lại chữ này kinh nói đều điểm rộng tức là trên chữ lại thêm dấu
chấm, tăng thêm tức là
rộng. Ở ngoài chữ làm Tứ giác Kim cang nêu lan
can này đồng với ba
nhánh Kim cang. Cổ lại hợp với xoa mà làm, trong đó để chữ. Thấy chữ A này rồi liền chuyển chữ này thành hình Bổn tôn
Tỳ- lô-giá-na, tức là
thân mình hiện đồng tượng Bổn tôn. Tượng ấy y theo bổn ấn mà làm. Khắp thân Phật này có
ánh sáng, đây tức trong tâm Bồ- đề mà thấy thật
tướng Phật, cũng như trong tịnh lưu ly mà thấy tượng
vàng ròng, không phải đồng các tâm trong vọng tưởng
số khác.
Phải thấy biết như thế tức là thấy tâm Phật thật tướng làm thành tựu này,
nếu không nghi lo thì sẽ
khắp vì tất cả chúng sinh làm lợi ích lớn.

Kinh nói: Nói rất ít có là cũng như người huyễn tức là các
thứ việc lạ. Cũng như
các Đại Bồ-tát tùy tâm muốn làm lợi ích chúng
sinh. Trăng nước như huyễn mà ứng muôn loại đều
được thành. Đây tức là câu
Tam-muội Như Huyễn của
Như Lai. Nếu hay làm như thế, tức
là từ vô thỉ sinh nghiệp
ác đến nay và quả ba cõi ép ngặt cho đến
nghiệp nặng vô gián của hiện thân đều diệt, huống chi là các thứ khác.
Nói tóm lại là quả báo các
khổ trong ba cõi đều diệt. Vì sao? Vì cũng như
người trì tụng? Vì được
trụ ở Tam-ma-tư-đa nên quán thật tướng như thế mà lìa khổ.

Kinh nói: Nếu quán tâm Vô thượng
Bồ-đề kia, nghóa là người này quán tâm Vô thượng
Bồ-đề trong tâm mình.
Nói tâm, tức là tâm Vô thượng đại Bồ-đề. Nếu trụ ở quán này thì
sẽ thanh tịnh được
nghiệp thân, miệng, ý. Do
có thể tịnh nghiệp nên lìa tịnh và phi tịnh nghiệp.
Ý nói có nghiệp như thế
sinh, tịnh và bất tịnh đều chẳng thể nhiễm. Kinh nói:
Đương nghiệp, tức là
sẽ
sinh nghiệp tịnh tâm này. Quả này
đều chẳng thể ô nhiễm.
Vì sao? Vì sẽ tương ưng với lý.

Ví như hoa sen
tuy sinh trong bùn nhưng chẳng bị bùn làm nhiễm ô. Như thế là người tu tức đồng chư Phật.
Vì sao? Vì năng
sinh tất cả
các Như Lai. Đây tức là
Tôn Phật trong Nhân, ý nói: Mới quán tâm
Bồ-đề xong thì liền được quả
Như Lai, huống chi thân hiện chứng mà
thành Phật ư? Lại nữa,
lúc ấy, Tỳ-lô-giá-na Như Lai lại trụ ở hàng phục
bốn ma Kim Cang Hý Tam-muội.
Bốn ma hàng phục, sáu đường giải thoát, trí Nhất
thiết trí đầy đủ Kim Cang Tự Cú nói, tức trụ ở
Tam-muội này thì hàng phục được bốn ma, trừ được phiền não nghiệp khổ của
sáu đường mà cùng vui
giải thoát, cũng có thể đầy đủ tất cả sự ước
nguyện của Thánh phàm.
Phật trụ ở định này mà nói nghóa Kim Cang Cú Chân Ngôn, năm chữ này tức là hàng phục bốn ma
Chân Ngôn Cú. A là hạnh, cái gọi là Bổn chẳng
sinh hạnh, hai chấm bên là nghóa
dứt sạch, vì
nghóa này mà hàng phục
bốn ma, dứt tất cả khổ. Vị là nghóa được, thêm
nét trên là Tam-muội vô
giải tức là giải thoát không thể suy nghó bàn luận. La là nghóa thanh tịnh
sáu căn do
sáu căn thanh tịnh nên không có trần. Ha nghóa như trên đã nói. Khư nghóa trên cũng có chỗ
giải thích.
Lại Hộc có ba nghóa, tức
là ba giải thoát của Như Lai, tu hành trừ
chướng mà ba giải thoát,
mà trụ ở Đại Không. Kế là Đại Không. Khi Phật nói Chân ngôn này thì
Kim Cang Thủ và
Phổ Hiền… được mở mắt chưa từng có.
Cúi lạy tất cả Đấng Nhất Thiết Trí.

Như thế mà nói: Tất cả, trong tiếng Phạm ý nói không đâu chẳng có, tức là nghóa kho chứa. Nói năm chữ này là kho, là đủ tất cả tiền
của, giàu có. Tất cả chư Phật,
Bồ-tát cứu đời, tất cả chư Phật,
Bồ-tát cứu đời này là hại của
Duyên giác, Thanh văn. Đây là khen đức của
Thanh văn, nghóa là hại các phiền não. Lại giải
thích rằng:
Tô-la-đa là hại
phiền não, hay đi khắp
đất, khởi các thứ thần thông. Tiền của giàu có tức là Như Lai pháp bảo (pháp báu của
Như Lai) để cho khắp tất cả chúng
sinh còn
chẳng thiếu. Là đại trí bảo tạng vô cùng như thế, nên gọi là tiền
của giàu có. Do giàu
pháp tài nên bố thí cho tất cả mà nói môn chân ngôn này trên từ chư Phật, dưới đến Thanh văn đều y vào câu này mà làm
các thứ thần biến lợi
ích tất cả cho nên nói tùy chỗ đất đi mà hiện các
thứ thần lực, nói đất
đi tức phàm chỗ đi đến. Như kệ nói: Tìm đất núi
rừng khắp vô đẳng. Nói
được trí vô thượng, là Phật trí Vô thượng, trí
không phải chỉ có thần
thông mà thôi. Cũng do câu này mà tất cả Thánh
hiền được thành trí
tuệ cho đến đồng thành trí Nhất thiết trí.
Nhưng trí của Nhị thừa đối với thế gian cũng gọi là
Vô thượng. Nay lại nói
Phật Vô Thượng là nói lại, trước khen rồi
sau thỉnh.
Phật nói rộng năm chữ
này theo thứ lớp và các loại Bố, Tưởng… Chỗ chẳng nói ở đây lại thỉnh nói trong đây. Đối với chữ Bố, chữ
Tưởng thì thượng, trung, hạ thành.
Sắc dụng khác nhau các thứ
phương tiện, đều thỉnh
Phật nói rộng. Trong các
môn thành tựu tiến thú thuận hành pháp này gọi
là giáo. Thỉnh tự nói
giáo này là thỉnh Phật đích thân giảng nói. Nếu
Phật nói rộng pháp này, các hạnh Đại thừa Vô thượng chân ngôn hạnh, là
sẽ được thấy pháp,
nếu đã thấy cũng chưa mừng. Thấy pháp gọi là chứng đắc. Đương trụ, nghóa là tự mình đã thấy rồi lại trao cho các chúng
sinh. Do thấy việc này nên
mình và người đều được pháp lợi Vô thượng,
cho nên thỉnh Phật nói rộng.

Kinh này có ba ngàn năm trăm bài kệ nói năm chữ này.
Tam- ma-hê-đa dịch đúng nghóa là trụ tâm một cảnh. Phật muốn nói cầu
Kim cang khắp khiến đại
chúng trụ vào cảnh nhất tâm mà nghe, muốn thực hành pháp thành tựu Kim cang chân ngôn này, trước khiến làm
tòa Kim cang.
Như Phật khi
sắp thành đạo ở đạo tràng
Kim cang. Lại trừ tòa
này thì không có tòa
nào khác hơn đây.

Lúc ấy, Đại Kim cang từ đất hết cả địa tế. Địa tế này gia trì
hạ thân vì muốn nói chữ
A. Ý nói chữ này là hơn hết, là chữ bậc nhất.
Gia trì là muốn nói pháp này trước phải gia trì tự thân.
Tức hạ thân, nghóa là từ dưới rốn trở xuống tưởng đều thuần là
Kim cang. Đây là
trong ngoài,

trong là như
trên đã nói, ngoài là tưởng chỗ ngồi của thân mình
trong đàn Kim cang. Đàn ấy
như trên đã nói phương tiêu lan gọi là Đại nhân Đà-la, đây là loại cứng nhất trong các thứ
Kim cang, có thể phá
Kim cang, mà Kim cang chẳng
thể phá. Lại là sắc rất vàng, như sắc vàng
tử ma. Đây tưởng chữ
A gọi là Kim cang luân. Ở trong tòa này mà tự
suy xét tất cả, tức là
tòa Du-già. Đây là chỗ ngồi tu hành ứng lý, tức
suy nghó tất cả, tức tất
cả việc đều ở trong đây mà suy nghó, việc nhiều
nên nói là tất cả.

Trên mới giải thích chữ A làm toàn cảnh, kế nói chữ A thanh dài. Đây là chữ A mạng căn thứ nhất, vì làm
sống các chữ nên gọi là
mạng. Nếu không có chữ
A thì các chữ khác không thể sinh, nên gọi là
mạng thứ nhất. Đây là nhiếp câu triệu. Nếu tưởng chữ này thì
năng nhiếp triệu. Trường A tức là hành, nếu gặp chữ A tức dẫn dắt tất cả
Phật hành, cho nên nói
nhiếp triệu.
Nhiếp triệu tất cả pháp
trong ngoài.
Nhiếp triệu là nhiếp
khiến thuộc về mình, là nghóa tự tại thọ dụng. Tự môn
A này nhiếp triệu tất cả công đức
Như Lai khiến trở về mình, cũng
làm cho đầy đủ tất cả hạnh.

Kế là nói chữ ám. Nếu tưởng chữ này thì sẽ nhiếp trừ tất cả độc, bệnh và
các chướng. Trong các chướng ngoài đều nhiếp trừ, nội
chướng nghóa là các pháp
chướng đạo, chỉ có hiện tiền thì đều dứt trừ.
Ngoại chướng là tất cả ngoại vật làm chướng cũng đều dứt trừ hết. Lại trừ
các độc các bệnh. Bệnh
các thứ đều dứt hết. Lại năng trừ, là cho đến mất tâm liền có thể cứu, khiến được bản tâm. Lại chữ này làm nhiếp
tâm một cảnh, nhanh chóng
tương ưng với Tam-muội. Nếu tưởng chữ
này thì được các công
đức như trên. Tất cả đều sẽ ban cho. Nói ban cho tức là làm tròn đầy các nguyện mà trao cho
quả Tất-địa. Nếu người trì tụng thì trong một tháng liền kết
Kim Cang Tuệ Ấn mà tụng chữ Ám
này, trong một tháng mỗi
ngày tụng ba thời, thì tất cả ngôi thành vô trí đều phá. Tất cả vô minh nhiễu loạn của
chúng sinh. Bốn hợp bền chắc
cũng như lao ngục chẳng
thể phá hoại. Dùng môn chữ này có thể phá
hoại. Được bất động
vững chắc, nghóa là trời, người, A-tu-la… chẳng
thể phá hoại. Nếu muốn làm tất cả việc tăng ích
thì đều ngồi ở tòa này.
Tăng ích cũng gọi là
tròn đầy, nghóa là làm tròn đầy tất cả nguyện.
Nếu Bí thích thì một tháng là
một lần thấy. Nếu được thấy pháp nhập vào
Sơ địa thì nhậm vận tăng
ích tất cả Tam-muội Đà-la-ni và các địa vị.
Nếu khi muốn thực hành
pháp Tăng ích này, thì người trì tụng ở trong đàn Kim cang này mà tưởng Phật trụ ở
Tam-muội có thân
sắc vàng
ròng. Quan diệm (ngọn lửa
sáng) có nghóa là oai quang. Có oai quang tức là
gồm nói nghóa
Bổn Tôn, Phạm Âm như đây tức là châu tráp viên quang dùng làm mão, đây tức là Đại
nhân Đà-la, là Kim cang cứng chắc
nhất, tức là nói trí
Phật có công năng phá tất cả các thứ khác không thể trừ. Tưởng Phật này ở trong đàn vuông
Kim cang, tùy ý làm tất cả vật
thành tựu. Kinh nói: Kim
cang hoa sen… nghóa là tất cả việc này ở trong luận
này mà thực hành. Nếu thành tựu pháp Kim cang, thì năm nhánh toàn làm bằng vàng để ở trong đàn mà gia trì.
Thương-khư… thượng
trung hạ thành tựu. Cũng
như trên nói, nghóa là đều trì tụng chữ A này.
Nếu muốn thành tựu đảnh Phật, thì dùng vàng ròng làm đảnh Phật mà gia
trì pháp này. Nếu được
thành, thì đồng với thân Đại Nhật Như Lai,
hoặc chẳng thể cần vật
khác, chỉ dùng tưởng tự tại làm thân Phật mà gia trì, nếu thành thì đồng với thân Phật. Nếu thực hành Kim cang thành tựu mà trì tụng tức là đồng với
Bồ-tát Kim Cang Thủ. Hoa sen là dùng
vàng làm hoa sen tám cánh,
ở trong hoa sen mà trì tụng, nếu thành là đồng với
Quán Thế Âm. Đạo cũng có pháp làm, nếu thành là đồng
với Đồng tử Văn-thù.
Ngỗng, pháp thực hành nếu thành thì do đây tự thân
mình thành thân Phạm
thiên. Ở trong đó thành tựu ngoại tài hoặc thành tựu vàng, hoặc đất,
hoặc châu như ý. Chỉ tương ưng với tăng ích, là đều dùng pháp này mà làm, có đủ
pháp thượng, trung, hạ. Nói Đại
nhân Đà-la quán, nghóa
là ở trong Kim luân mà quán.

<篇></篇>







<卷>QUYỂN 12</卷>



<詞>Phẩm 6: TẤT-ĐỊA XUẤT HIỆN (Tiếp Theo)</詞>


Lại nữa, về pháp gia trì. Như trước nói gia trì gió… làm bảy
điểm… các pháp vẫn
chưa hết. Trong đây nói đầy đủ, tất cả làm chướng
ngại đạo, đều dùng
pháp này khiến cho bất động. Tất cả một cảnh là
khiến cho tất cả trụ tâm
làm thể. Thực hành pháp này trước phải tưởng tám ngọn núi Tu-di.
Tám ngọn, nghóa là bốn mặt vây quanh làm núi. Ở trên tám ngọn mà tưởng
hoa sen. Trên hoa có tam cổ
Kim cang, cổ
ấy hướng lên.
Kinh nói: Để trên đảnh ấy là trên đầu chày, trên đầu hướng
thượng (quay lên) mà tưởng chữ A có vầng lửa
sáng vây quanh.
Tưởng như thế rồi, tất cả
chướng đều khiến cho nhiếp trừ. Nhiếp nó như thế khiến trụ một cảnh mà chẳng được động.
Chẳng phải Bất Động Tôn mà
là nghóa định trụ, tự
tại tùy ý tu đạo vô ngại. Lại thành tựu các thứ
thuốc. Phàm như thế… khi
sắp thành tựu có đủ thứ lớp pháp dụng. Nay
trong đây chỉ lược nói
Đại tông, thực hành Dược gia pháp một trăm biến,
hễ nói một trăm thì đều
gia tám biến. Tụng xong tự chứng uống vào, hoặc cho người khác uống thì trừ tất cả bệnh hoạn. Cho đến bệnh nghiệp
đời trước cũng sẽ
trừ hết. Phàm việc tăng ích tương ưng với Kim cang sắc vàng.

Kế nói môn chữ phược, tức là trên chữ A, trước nói thể,
sau gồm vẽ nét
Tam-muội pháp tưởng ấy, là tưởng chữ này
toàn trắng, cũng như núi tuyết và
sữa trâu tươi
trắng sạch. Trước từ rún trở lên mà tưởng
hoa sen trắng cực
trắng tinh. Chữ phược toàn trắng ở trên hoa
sen trắng thành tựu rồi thì trở về chữ này làm
Bổn tôn. Đây là bậc nhất dứt tai ương. Phật Bổn tôn ấy cũng làm tượng vắng lặng, nghi cực tịnh, trụ
trong vắng lặng, cực trắng không
gì sánh, đồng với trăng
sáng đêm thu.
Mạn-đồ-la ấy sẽ lớp
tròn (trùng viên) cũng như vầng trăng tròn chín lớp, như màu trắng của khói mây mà trụ ở giữa.
Thực hành pháp này thành tựu thì tất cả phiền não nóng bức đều trừ dứt. Tất cả dứt trừ tai ương tương ưng đều

ở trong đây
mà làm. Đồng với vòng châu sữa trâu, là tưởng trong chữ này
sữa trâu như trên chảy mãi không dứt, cũng như châu trắng mà lưới rót xuống tâm. Hoặc mình
hoặc người, nếu tưởng tưới rót này, thì tất
cả nóng bức trong ngoài
đều dứt hết. Hoặc tưởng như mặt trăng, hoặc ánh
sáng thủy tịnh của tịnh nguyệt đều như ánh
sáng rót xuống. Hễ có tất
cả nóng bức bệnh hoạn
đều rót ánh sáng này mà trừ. Tất cả pháp
Phiến- để-ca tương ưng với
sắc trắng, trong đây mà làm chữ A trước là
Kim cang Mạn-đồ-la, chữ
phược này gọi là Thủy Mạn-đồ-la.

(Sơ đồ)

Không vô định
hình là hiện ra các thứ. Nguyệt luân (vầng trăng) từ đống
sương mù
Mạn-đồ-la thoát ra như
sữa trắng tưới rót, có công năng trừ hết các nóng bức. Nghóa là các chướng trong ngoài
là nóng bức, đều dứt trừ hết. Lìa khỏi tức là thoát khổ hoạn này, như thế mà buộc duyên một cảnh, thành tựu Tô nhũ châu man và ngó
sen thủy
tinh, hoặc lạc, hoặc nước
như thế các vật số rất nhiều tùy tâm muốn mà làm chỉ cùng tịch tai tương ưng đều được thành tựu, hoặc cầu
sống
lâu vô lượng, hoặc hiện các thân tướng đẹp đẽ diệu kỳ. Hoặc nói tối thượng
là yêu kính bậc nhất
khiến người kính mến, hoặc cầu nghe trì, hoặc
cầu thông minh, hoặc cầu trí tuệ và dứt các bệnh, như thế… đều được
thành. Nếu chữ phược
này đứng yên một điểm thì trừ bệnh hoạn, các việc
các độc, trong ngoài đều
mau thành tựu. Đây là Tức Tai Cát Tường
Mạn- đồ-la, nhưng nhiếp
trừ có vô lượng việc cho nên gọi là đẳng…
Kế là nói chữ La trừ
chướng Mạn-đồ-la, là pháp chân thật bậc nhất trong các pháp
trừ chướng.
Chữ La này là đỏ trong đỏ, lửa trong
lửa, đốt trong đốt. Do
đó có công năng đốt cháy các thứ nghiệp khổ
phiền não, cho đến hiện
gây ra năm tội Vô gián, nếu tu tự môn này cũng có thể
dứt sạch, không
để sót. Tội đã diệt rồi thì
sinh ra các công đức lành. Thực hành tự môn này tương ưng với Bất Động
Minh Vương. Nhưng câu Minh vương Bất Động
có khả năng làm tất cả việc ba phẩm. Pháp ấy trước là nhất tâm trụ cảnh như trên, quán màu cực đỏ ba góc
Mạn-đồ-la (tưởng hình tam giác
Mạn-đồ-la cực đỏ), khiến ý rất vui. Ý vui là
nhiệm mầu tươi sáng. Lại
ý vui là tâm làm, đây là bí ngữ vòng quanh làm
tóc lửa sáng, biết là lửa rất
sáng trong đó quán chữ La. Thành rồi thì
chuyển thành Minh vương
Bất Động làm tượng vắng lặng, thân vắng lặng ấy không giận
không cười, lại nói trước tưởng
Minh vương Bất Động
thì trên ấy hình tam giác,
ở giữa có chữ La, chữ thành rồi trở lại làm
Minh vương Bất Động. Vì chướng trừ nên tội diệt, vắng lặng nên dứt tai ương, tức là nghóa tội diệt
phước sinh. Kế đây là vật thành tựu, nghóa là chỉ

đàn Tam giác
này mà nói ngật-la, là quyến thuộc của Chấp Nhật.
Gồm có tám
sao đều gọi là chấp, hễ có các chấp mặt trời… và lửa trời… đồng ở góc Đông Nam mà làm pháp Đại Đồng. Nghóa là cần lửa tác
dụng, hoặc chuyển lửa
khiến lạnh đều ở trong đó mà làm. Nhưng Bí ý là làm mặt trời cho nên là lửa trí. Mặt trời cũng là tuệ nhật. Nhiếp giữ là nhiếp giữ pháp ác và người khó điều phục đều khiến nhu thuận điều
phục. Trong đây nhiếp phục người ác, nghóa là năng nhiếp phục phiền não mà được người tự tại, và phát oán là khiến cho mình người đều được
thành, tiêu khô chi phần là khiến cho thân ấn khô cạn không thể chịu đựng
nổi. Tất cả thân phần
ba độc là Bổn thể, khiến nó tiêu khô không sót.
Nếu tướng bên ngoài mà
nói thì sông cô cạn tức là ao rồng khô cạn. Tất cả làm đó, là tất cả việc hàng phục tương ưng đều ở trong đó mà làm.
Song đây đều tương ưng
với từ bi, vì khiến nó hàng phục khéo léo, được
làm nhân duyên Phật đạo.

Chữ Ha chân thật bậc nhất. Đây là gió Mạn-đồ-la. Gió tánh
làm tăng ích. Gió sinh,
nghóa là việc tác dụng của gió đều ở trong đàn
mà sinh ra, cũng là sinh
các việc này. Muôn vật làm tiêu hao biến hóa vô phương. Chữ này
sự dụng cũng thế. Nghóa là nhân nghiệp đẳng
sinh ra các việc tăng trưởng
sum
suê tươi tốt đều được tự tại. Nếu trên
có dấu chấm thì có thể
phá hoại nó tất cả các việc nghiệp nhân. Pháp
ấy trước tưởng Bổn
tôn, ở trên trán giữa hai đầu chân mày tưởng
hình bán nguyệt, ở giữa để chữ Ha.
Trước tưởng làm bên ngoài rồi tranh luận làm ở thân mình. Hình bán nguyệt ấy có tượng
Oai Quang Đại
Oai Đức, ngọn lửa đen phát
khắp ra ngoài, làm gió thổi động tiêu xí ác, nghóa
là tượng ấy có hình
dáng rất giận dữ. Nói dây chỉ là gió luân tôn,
thường hàng phục ba đời
tượng ấy cũng có sắc xanh đậm. Nếu thực hành
đây thành tựu thì sẽ
vì tất cả chúng sinh làm các thứ nghóa lợi.

Kế là thành tựu, nghóa là sau sẽ bày vật ở trong gió mà làm,
tức có thể hiện thân
này đều được thành. Nghóa là bay lên hư không,
thần túc biến hóa và
Thiên nhãn, Thiên nhó, ẩn hiện thân mình. Khai
nghóa là mở cung điện
A-tu-la. Sau nghó rằng: Tức là chỉ dụng tâm mà
làm. Năm chữ này đều
là tâm làm đàn thành tựu, cũng có thể dùng sự pháp làm đàn mà tương ưng với quán tâm. Nếu dùng
sự tướng làm đàn mà
tu Thần túc, thì cùng
ngồi trong đó mà làm. Nếu tình cờ thì cũng để trong đàn mà làm, tưởng
sữa trắng chảy đầy
trong đó. Xưa, Phật ngồi dưới cây Đạo từ tự môn chữ này mà hàng phục
Thiên ma, vô lượng
quân chúng. Nếu người
trì tụng đúng hay như pháp tu tập làm thì chẳng
lâu sẽ đồng với
Như Lai, hiện thân hàng phục được quân chúng ấy, được

khen là kẻ hàng phục ma.

Kế là nhân chữ Ha mà chuyển nói chữ Khư. Ha nghóa là nhân
có nhân nên tùy nghiệp
mà chịu quả. Nhưng trong Đệ nhất nghóa này
thì chữ Ha vốn tự chẳng
sinh. Vì chẳng sinh nên nhân chẳng thật có.
Nhân này vốn còn chẳng
sinh, huống chi ở trong đó mà có nghiệp quả.
Như thế khi quán thì Nhân
nghiệp và quả sự vắng lặng đều không thật có. Nếu quán được như thế thì liền đồng với
Như Lai ngồi dưới cây
Đạo mà hàng phục ma. Vì
nhân này chẳng thật có tức là tướng ấy cũng
như hư không. Không mà lại không. Đại Đức
Thế Tôn nói
sắc ấy, tức là
nói sắc hư không.
Nếu ở trên mà thêm dấu chấm thì tức là nhập vào môn chữ
Khiếm. Môn chữ Khiếm này chỗ nói rất tôn quý nên gọi là Tôn. Nghóa là tôn quý bậc nhất trong tôn, tức là Đại không.
Nếu muốn tất cả khí vật đều được thành tựu, danh chủng nó vô lượng không thể nói hết.
Mạn-đồ-la ấy không vuông không tròn mà hình
bán nguyệt. Phải biết hư không chẳng có tướng để thành tựu tướng. Đàn này làm các
thứ sắc, không hiện các thứ
sắc tướng. Dao tuệ
Ấn cùng làm, nghóa là
dùng cả dao Ấn hộ mà thành tựu. Nếu làm dao thì làm bằng
sắt thép , cột thì làm bằng dây hoặc giống ngó
sen , vòng
tròn đó hoặc làm bằng vàng hay thép.

(VẼ SƠ ĐỒ)

Các khí vật này rất nhiều chẳng thể ghi chép hết.
Các khí vật Như trên tùy làm bất cứ một vật nào, dùng chữ
Khiếm này mà thành tựu.
Nếu được thượng trung hạ thành tựu thì tùy việc mà dùng, cho đến
được thành. Trì nó thì đến khắp các cõi nước Phật, gọi là Trì
Minh Tiên. Kế lại nói kỹ về nghóa năm chữ. Nếu đối với Lý này
tùy việc mà tương ưng
thì sẽ làm xong tất cả việc. Cho nên Phật nhìn
đại chúng bảo Kim Cang
Thủ rằng: Bồ-tát Chân ngôn ấy tu hạnh
Bồ-tát. Chữ A tự bản
sắc là trong ngoài tất cả đều bỏ, được nghóa tất cả câu, được tương ưng với bản thể bản
sắc chữ A. Thể của bản thể chẳng
sinh, đồng với thân Kim
cang thật tướng, nếu tương ưng với tướng này thì
sẽ bỏ tất cả pháp, thô diệu đều đồng nhau, cũng như ngói vàng
xem ngang nhau, cũng khéo trụ ở quán bình đẳng, nên tất cả ba độc tội
nghiệp đều lìa. Nếu như thế thì
sẽ được tâm tịnh. Được tịnh này thì đồng với chư Phật và
Phật Mâu-ni khắp
sẽ lợi ích tất cả chúng
sinh không làm các
tội mà lìa các hoạn nạn.
Kế là nói môn chữ Phược. Nếu tương ưng với đây mà hiểu
các pháp tắc, tức hay vì tất cả chúng
sinh mà làm lợi ích lớn.
Trước phải
như thế mà quán chữ này, trắng như
sữa tuyết rót vào tâm, nếu rót
chảy đầy thân, trong
ngoài đều tịnh thì tất cả người thấy liền đồng với
thân Phật. Lại từ thân
ấy mà chảy ra vào thân tất cả chúng sinh, đều khiến rất đầy đủ. Lại chảy đầy ra đất, phải biết rằng đây tức là giải thích
trong bí mật là nước
đại Từ bi. Vì thấy thế gian rất nóng bức mà làm lợi ích hay khiến uống hoặc đụng vào, hoặc trừ các họa hoạn
sẽ nhất định ở
Vô thượng Bồ-đề. Có
thể nước ấy hiện đồng với cam lộ hoặc hiển hoặc
bí đối với hai giải
thích, đều có lợi dụng thế gian và xuất thế gian.
Không nghi nghóa là sinh tin
quyết định không nghi ngờ.

Kế là nói môn chữ La. Cũng như trước mà quán, đều vắng lặng chiếu
soi
sáng rực như vòng lửa, vây quanh có
ánh sáng, khắp
trong ngoài đều có
sắc này hướng chảy ra ngoài, cho đến chiếu đến
thân người khác cũng
khiến vầng ánh sáng này rộng dần ra khắp pháp
giới, dứt trừ tất cả
các việc ác của chúng sinh, tùy sự ưa thích đều được
đầy đủ. Cũng có khả
năng làm các thần biến.

Kế là người tu từ rún trở lên có đặt chữ La, trong rún thì
để chữ Phược, đều hiện thần biến. Từ chữ
La sinh ra lửa, từ chữ
Phược sinh ra nước mà trừ các
bệnh lạnh nóng. Cho đến tám địa ngục Đại
Nhiệt. Nhiệt có thể dùng chữ Phược làm mát mẻ là diệt dứt, tám địa ngục lạnh có thể dùng chữ La làm ấm nóng mà diệt dứt, kế lại để chữ La.
Trên Tiêu Tràng mà để
chữ Ha thì sẽ trừ tất cả tội khổ của mình và người. Lại như ở trên làm
Kim Cang Luân lớn. Đây là chất cứng chắc nhất trong các chất cứng chắc. Ở trong
Kim Cang Đại
Nhân Đà-la
Luân kia thì cùng làm hai
chữ A và phược mà từ Long phương (phương
Tây) có công năng nhiếp
phục tất cả. Gió có công năng biến khắp mọi
nơi, hoặc khai hoặc hoại.
Khai nghóa là mở cung điện A-tu-la và tất cả
vật chất ngại, hoại nghóa
là đè bẹp, bẻ gãy. Các thứ tạp sắc trong ngoài do nghiệp nhân tạo thành, đều có thể khai hoại.
Sắc Mạn-đồ-la, nghóa là
y cứ bổn sắc, tức là
phòng đàn trước đã nói. Tâm ma xúc, nghóa là
tưởng chữ này ở trong
vầng ánh sáng tròn mà ở trong tâm khiến cho ý
được thanh tịnh, tức như
Pháp Hoa gọi là ý căn
thanh tịnh. Ở trong
kinh hành mà tụng niệm quán chữ này mà làm khinh cử. Khinh cử tưởng tức là hay nâng thân bay lên hư không mà hiện các thứ thần túc,
hoặc ngồi mà tưởng chữ A ở trong lỗ tai, đem chữ này ra vào, nghe tiếng liền được Thiên nhó
thông suốt. Hoặc nói dùng bất cứ một chữ nào đều được. Hoặc có thể văn này là dùng chữ A. Ý
sinh thân, đây là nói cốt yếu, tùy ý muốn đều thành như được ý
sinh thân nghó đến mười phương phải biết Như Lai có phương tiện tự tại như thế khiến cho trong hạnh vô tướng
lìa tướng mà khắp hiện
sắc thân, làm xong tất cả
Phật sự. Khi vừa trì tụng thì
sẽ làm hoại tất cả hạt giống
sinh tử, thành tựu hạt giống
Bồ-đề. Chuyển tức là chuyển tụng mà chuyển. Hành là có khả năng như
thế mà tu hành thì chư
Phật thường hiện trước người ấy như bóng theo
hình khiến cho mãn nguyện.
Người tu đã được mãn nguyện rồi thì sẽ chẳng lìa tất cả, chúng
sinh cũng thường hiện ra trước mà làm họ mãn
nguyện khiến được pháp
hỷ. Cho nên nói đồng như hình bóng ở tất cả mọi
nơi mà thuận theo tất cả
chúng sinh. Sở dó như thế là vì Như Lai này trụ
ở địa vị ba bình đẳng,
không có phân biệt hý luận. Hoặc vượt qua tất cả tướng tâm cảnh, khi ấy nghiệp làm tất cả cũng lìa.
Thời nghóa là
thời ba đời sinh diệt.
Phương là nơi chốn, tác là các nghiệp. Tuy hiện
muôn tượng mà không có
chỗ hiện đồng với mười dụ. Pháp và phi pháp
đều xa lìa, mà cũng được
vô tận tạng trang nghiêm như thế, cho nên
khắp ứng tất cả chúng
sinh. Cho nên người tu phải nên siêng năng cầu hạnh chân ngôn Vô thượng
Tất-địa ấy. Đó gọi là trí
Nhất thiết trí của
Như Lai, phải biết là cao
quý nhất trong các thành tựu, không có gì bằng vô tướng để
so sánh.
Nhất thiết trí này từ hạnh chân ngôn
sinh ra, nên
phải siêng học. Phẩm
Tất-địa ở trên đã xong.

--------------------------

<詞>Phẩm 7: THÀNH TỰU TẤT-ĐỊA</詞>


Bấy giờ, Chấp Kim Cang cát tường, hoa hy hữu nở trước mắt.
Kim cang dụ cho
Như Lai Bí Mật Tuệ. Kim cang không có pháp nào phá hoại được mà nó lại phá hoại được muôn vật. Trí tuệ này cũng như thế. Chẳng bị tất cả phá hoại mà có khả năng phá hoại tất cả những cái
khó pháp hoại, là nói ba độc căn bản.
Lại nữa, thân
Bồ-tát này tức là
thể Kim cang mà mười
phương tất cả Phật đồng lấy Như Lai Kim Cang Trí Ấn
mà trao vào tay, cho nên gọi là Trì Kim Cang. Cát Tường là
khen đức của Bồ-tát Kim
Cang Thủ, các công đức lành đầy đủ không
thiếu, tức là nghóa cát
tường. Lúc đó, Bồ-tát nghe như trên nói pháp đặc
biệt sâu xa ít có của
chư Phật nên phát tâm hy hữu, mở mắt ra mà nhất
tâm quán Phật không tạm
bỏ, mới phát bốn thệ nguyện rộng lớn. Lại nữa, như hoa
sen thế gian dần dần lớn lên. Nếu chẳng nhờ được ánh
sáng mặt trăng, mặt trời và thời tiết thì chẳng thể nở bày tốt đẹp.
Bồ-tát cũng như thế. Tuy có tâm
Bồ-đề Bí mật, Như Lai công đức thật tướng
tạng, nếu chẳng nhờ ánh
sáng mặt trời Đại tuệ rực rỡ thì chẳng thể khai
mở. Nay Bồ-tát này được
được đài hoa sen diệu pháp chân thật tri kiến
nên lại hỏi Phật muốn
rộng truyền bá pháp tâm địa này mà độ tất cả
chúng sinh, đều khiến
cũng được mở bày như ở đây.
Lại như trên nói tức là tự môn A
Như Lai Kim Cang Tánh mà
công đức tạng đầy đủ
không thiếu là môn Diệu lý thường trụ. Chuyển
chày Kim cang là có yếu
chỉ là muốn chuyển Vô ngại mật tuệ này vào
tâm tất cả chúng sinh. Vì
sao? Vì pháp vắng lặng tự chứng như thế là
thanh tịnh vi diệu vô
thượng mà chúng sinh chẳng tự biết. Vì nhân duyên
này cho nên ở trong vô
lượng bí mật bảo tạng mà chịu vô lượng sợ sệt
khổ não. Vì việc ấy nên
sinh tâm đại Bi, muốn chuyển trí này khiến tất
cả đều được mở bày
tâm nhãn. Hỏa quang phát ra thì lửa dụ cho
Bát-nhã Ba-la-mật, bốn bên chẳng thể chạm vì chẳng thể
chấp trước.
Lại thể tánh vô cấu là năng thiêu đốt tất cả cấu phiền não luống dối. Như ở kiếp thiêu thì lửa ở khắp nơi
không sót.
Chiếu khắp cõi Phật, là tuệ
quang này chiếu khắp vô
lượng pháp giới tất cả người có duyên đáng độ,
là đều hiện khắp ở
trước, do chỗ vui thấy thân mà xưng cơ nói pháp
đều khiến vào tự môn
A Như thế. Các cõi Phật, tức là không phải các thế giới khác.
Phát ra tiếng hay mà khen pháp tự
tại Mâu-ni, nghóa là phát
ra tiếng vi diệu mà hỏi
Như Lai các pháp tự tại. Như Trưởng giả thế
gian đầy đủ tiền của
không thiếu thốn, tùy ý muốn đều được làm xong. Như
Lai cũng giống
như thế, làm vua các pháp, tất cả pháp tài đều đầy đủ. Cho nên làm được việc lớn không thể
suy nghó bàn luận, tất cả
đều làm xong.
Mâu-ni nghóa là
Tịch-mặc là người
thường tịch, vi diệu vắng
lặng sâu xa chẳng thể
nói bàn. Như thế pháp giới vắng lặng, pháp Đại
diệt độ, chỉ có mình
Phật là rốt ráo thanh tịnh, nên gọi là Mâu-ni. Nói các hạnh chân ngôn, là hạnh đó chẳng thật có, nghóa là ba nghiệp bình
đẳng hạnh chân ngôn
cũng là hạnh Như Lai, được thành Vô thượng Đại quả báo, các hành này nguyện Phật nói cho con nghe. Ý hỏi rằng:
Chân ngôn và hạnh này
Phật nói hay làm xong công đức sâu xa rộng lớn
của Như Lai, nói cốt yếu
là vô lượng vô biên pháp chưa từng có đều
được thành tựu. Nhưng
tất cả pháp đều vào tự môn A. Nếu vào chữ A tức
là từ xưa đến nay vốn
không. Vì các pháp vốn chẳng sinh. Các pháp
vốn chẳng sinh tức chân
ngôn này còn chẳng thật có, huống chi là trong ấy mà phát khởi các hạnh ư? Tức đây là không
sinh
không khởi, không pháp nào thật có mà đủ tất cả công đức, tức là cảnh giới
Phật không thể nghó bàn, chỉ có Phật và Phật mới biết được.
Phật Phật tự
chứng. Nếu nghe thấy mà
chứng thì có thể dùng vô lượng phương tiện mà
thị ngộ cho chúng sinh. Nếu
tâm không tự chứng thì không do đâu để
suy lường việc như thế mà nói cho
người nghe, không thể
suy nghó bàn
luận chẳng sinh chẳng diệt
như thế thì làm sao tu hành. Lại hành này từ
đâu mà đến, rồi đi về
đâu. Ý hỏi hạnh vô sinh làm sao phát tâm thú hướng. Vì
sao? Nếu pháp
sinh diệt thì có thể nói có tướng thành tựu
và phá hoại. Nay pháp này không có các tướng như thế làm
sao được thành tựu. Nghóa này cũng rất
sâu xa. Chân ngôn bản thể vắng lặng thì làm
sao phát hành? Xin Phật
giảng nói cho con nghe. Tất cả nói cho con nghe: Ý nói chung cho con nghe, nghóa là nói pháp hy hữu vô thượng
này. Pháp tánh sâu xa như
thế, cũng như biển khơi thì muôn sông đều
chảy về. Chỗ muôn pháp
trở về này chính là Đại Bát Niết-bàn tức là
nghóa phát hành, cũng như
các thứ sắc vị trong biển lớn thế gian khi vào biển lớn thì đồng một
sắc một vị, không có khác nhau, chẳng thể dời đổi. Biển lớn
Như Lai cũng giống như thế. Tất cả muôn pháp muôn
hạnh vào trong đây đều
đồng một vị không thể suy nghó bàn luận giải
thoát không có khác nhau.

Kế Như Lai đáp rằng: Ma-ha-tát ý xứ gọi là Mạn-đồ-la… thì
tâm xứ cũng có thể
gọi là tâm vi, tức là chỉ chỗ tự tâm của chúng
sinh
này, tức là tất cả
Phật Đại Bi Thai Tạng Mạn-đồ-la. Vì sao? Vì tất cả
chúng sinh tức là
Hoa Đài Tạng. Nhưng vì bốn thứ phiền não thường tự
sinh
vì nó tự che đậy nên
không thể sáng suốt tự biết. Nếu tự biết tâm xứ tức
là biết tâm này tự tánh thường
thanh tịnh. Chỗ thanh tịnh vô cấu như
thế tức là địa thật
tướng Đại viên mãn của Phật. Cho nên Phật đáp ý
rằng: Nếu muốn biết hạnh
và quả của chân ngôn thì phải ở tâm xứ mà
cầu. Đều nói như thế,
nghóa là Phật mười phương ba đời cũng đều nói như thế. Một đạo
không khác, không phải chỉ ta nói thế. Chân ngôn các
tâm xứ nó biết quả
thọ ấy. Quả tức là quả Bồ-đề Vô thượng của chư
Phật, thọ nghóa là chứng
được, ý Phật nói: Nếu vào tự môn A này là hay
biết rõ tâm xứ, nếu
biết xứ ấy tức là quả chân ngôn. Ý Phật lại nói: Tất
cả các pháp đều do tâm
có. Như mắt người thấy sắc, thì nhãn căn và
sắc đối nhau chẳng thể
biết rõ xanh vàng, đỏ trắng.

Kế là nhãn thức liền sinh lo, bất định đây là xanh hay vàng.
Kế là ý thức liền
phân biệt phân tách, nói đây là xanh vàng, đỏ trắng
các tướng phải biết chỉ
do tâm phân biệt mà có. quyết định duyệt tâm, tâm xứ. Như vào đạo Nhị thừa cũng trước phải có tâm
quyết định.
Tâm quyết định này tức là
Tam-muội. Cũng vì được tâm quyết định thì tâm
được ưa thích. Tức là
nội tâm tự chứng vui hiện pháp. Vì cũng có định tực
là sinh ra tri kiến chân
thật. Song ba thừa đều có định cạn sâu khác
nhau. Nay trong đây ý nói:
Nếu chứng được tâm xứ này là tâm trong tâm,
tức là tâm đại quyết
định của Như Lai cũng có định này cho nên được
vào tự môn A. Vì vào
tự môn A, thì sẽ biết rõ hạnh và quả của chân ngôn. Nếu biết rõ hạnh và quả thì tức là trao được Đại quả
Vô thượng. Ý
Phật nói: Cũng như tâm
trụ định được thấy rốt ráo Nhất thừa như thật,
tức tự biết được việc ấy. Nếu không như thế
thì dù nghe cũng vô ích.
Từ đây trở đi là
Chánh nói: Tập định
sơ môn như ở trên
Chấp Kim Cang đã hỏi: Tâm của
chân ngôn này từ đâu đến và đi về đâu, làm
sao chứng được quả. Nay ý
Phật đáp rằng: Chân ngôn là từ tâm phát ra
cho đến muốn biết hạnh
và quả của chân ngôn cũng từ tâm hiện ra,
ngoài tâm này không có
pháp khác. Vì sao? Vì Mạn-đồ-la này gọi là tịnh, vì tất cả tự tâm của chúng
sinh xưa nay vốn
thanh tịnh, vì bị vô minh
ngăn che nên không thể
tự biết. Nếu tịnh tâm này tức là ở Mạn-đồ-la, chẳng từ chỗ khác đến hạnh và quả đều cũng như thế. Vì tất cả muôn pháp cho đến
hình sắc, hiển
sắc muôn loài khác nhau, chớ chẳng từ tâm phân biệt mà có. Nay tự môn A này cũng chẳng từ ngoài vào, chỉ từ tâm
sinh không từ chỗ khác đến.
Vì sao? Vì có phương tiện tu định mà tâm
ấy dần tịnh. Vì tâm dần
thanh tịnh nên hiện trong chữ A. Chữ A này tức
là tất cả tâm chư Phật.
Từ tâm luân mà thanh tịnh nên năng hiện chữ
A. Do vào tự môn A nên
liền thành tướng đại quả báo. Cho nên biết quả này cũng do tâm mà được, thật ra không có ai trao cho, do tự biết rõ mà được,
phải dẫn nghóa giới Ương-quật không trộm cắp. Nhưng
tâm này vốn vi diệu vắng
lặng, không tên không tướng, không thể chỉ
bày thì dùng phương tiện
nào mà thấy được? Nay chư Phật vì hóa độ
Bồ-tát tu hạnh chân
ngôn, ngày từ tâm của tâm xứ phàm phu mà làm
phương tiện, cũng chẳng
làm hạnh đối trị khác. Xứ của tâm này tức là nội
tâm của phàm phu ở trong
đó, là tâm Hãn-lật-đà. Người mới học quán
cũng ở chỗ ấy mà
tưởng hình hoa sen. Vì sao? Vì tâm này của tất cả
chúng sinh tức là nhân hoa
sen Tam-muội, vì chưa thể khiến mở bày,
vì bị các phiền não buộc ràng,
do đó chẳng hiểu rõ tướng như thật của tâm mình.
Cho nên trước phải quán tâm xứ này, thực hành quán tưởng hoa
sen tám cánh, khiến mở bày các nhụy đầy đủ. Ở trên đài này mà tưởng
chữ A trong đó. Từ chữ
A này phóng ra vô lượng ánh sáng ấy phát ra bốn phía mà hợp thành tóc
(sợi) cũng như tóc hoa, do đó gọi là tóc.
Nghóa là nhiều hoa xuyên suốt
nối nhau không dứt. Do hợp nhiều thành một cho nên gọi là tóc (man). Ở đây cũng giống như thế, hợp vô lượng ánh
sáng thành một sợi tóc
ánh sáng. Vì sao phải quán hoa sen tám cánh
không nhiều hay ít hơn? Ở đây có hai nghóa: Một là tất cả phàm phu tâm xứ
tuy chưa thể tự biết
nhưng trên đó tự nhiên có tám cánh như hình hoa
sen khép. Nay chỉ quán
chiếu tâm này khiến nó mở ra, tức quán
Tam-muội tiện lợi, nhưng
lý ấy nếu quán hoa tám cánh này tức là được tương
ưng với Lý. Tám cánh này tức là bốn cạnh và bốn góc. Bốn góc tức là bốn
trí của Như Lai. Tự môn
A đầu tức là tâm Bồ-đề, chữ Ám kế tức là
thành Vô thượng Bồ-đề,
kế chữ A là thực hành hạnh Bồ-đề, kế chữ ác tức
là Đại Niết-bàn. Ngoài lá bốn góc tức là bốn
pháp nhiếp. Trước từ tự
môn A mà phát tâm
Bồ-đề, kế là biết quả ấy.
Do đây là tự luân nghóa bốn chữ A. Vì muốn thành đại quả báo
mà tu hạnh Như Lai. Vì tu
hạnh Như Lai mà được chứng đại Niết-bàn.
Vì chứng Đại
Niết-bàn nên thấy được tâm tánh. Tức biết thể tâm pháp giới này xưa nay là tướng thường vắng lặng. Cho nên
sau cùng là tự môn Ác. Do đó nói nhụy đầy đủ, cũng có ý ấy. Nghóa là khi tâm
Tam-muội Liên hoa này nở ra thì
vô lượng pháp môn đều đầy đủ, tức là sáu độ,
mười tám không, ba mươi
bảy phẩm thiền định, giải thoát, một trăm lẻ
tám môn Tam-muội, năm
trăm môn Đà-la-ni, như thế vô lượng vô biên
đều đầy đủ. Phải biết tất cả pháp môn đều từ tâm mà có. Niệm chỗ hoa
sen ấy nghóa là trên đài
sen kia mà quán chữ A nên gọi là trên tòa.
Chiếu sáng cùng khắp các loại
chúng sinh, quán ánh
sáng đài hoa này, nếu
khi hiện tiền tức là từ
tâm sinh ánh sáng vắng lặng chiếu soi. Chiếu
khắp tất cả các loài
chúng sinh. Tất cả chúng sinh cũng có tánh như thế. Chỉ do vô minh che lấp nên không biết tánh tâm mình, nên chẳng được
công dụng tự tại như
thế. Nếu khi tự rõ nguồn tâm thì cũng sẽ hiện
khắp sắc thân mười phương như thế giáo hóa như
Phật không khác.
Nói chúng sinh, nghóa là họ vì
vô minh nhân nghiệp mà sinh liền thọ báo bốn
loài sinh. Vì nhân nghiệp
mà sinh nên gọi là chúng sinh. Nay muốn làm
tan ra chúng sinh kia khiến
cho biết cùng tận thật tướng của thức tâm,
nở đài hoa kia khiến
được tri kiến Phật. Tri kiến là như thế tục nói là tâm khai ý giải, ý giải có lý. Vì tâm khai nên liền vào tự môn A.
Lại nói trên tòa thì cũng
có nhiều ý, hoặc nói tòa hoa, hoặc nói khi thân
ngồi, hoặc là thành tựu
Đại Mạn-đồ-la. Trong Mạn-đồ-la thì thực hành quán hạnh này mà vào tự môn A, tức có thể thấy ánh
sáng hiện khắp
sắc thân mà làm các
thứ Phật sự. Nhưng người tu khi mới học quán vì
tâm chưa thuần thục nên
chưa được hiện tiền. Trước phải làm hoa sen
diệu như trên nói khiến
rất vi diệu, gồm đặt chữ A thường quán hiện tiền
ở trong ánh sáng mà vẽ.
Vầng sáng này như gương tròn sạch. Trong đó vầng ánh
sáng tròn chữ A
rất sâu. Trong đó quán kỹ lâu thì
sẽ hiện tiền thấy rõ ràng, ở ngoài đã thấy rồi thì lại quán tự tâm.
Trong vầng
ánh sáng tròn mà quán chữ A. Như chữ A phải biết các chữ khác
so ra
sẽ hiểu. Người tu ở
trong đã quán đầy đủ thuần thục, khi thấy chữ A
ánh sáng từ tâm phát ra bốn phía trùm khắp tất cả cõi Phật mười
phương. Ánh sáng này từ
đầu đến chân bao quanh khắp thân người tu chẳng
thể nói dụ. Nói chỉ
quán hoa sen chẳng quán hoa khác, đây cũng có ý.
Như hoa sen ở đời mọc ra từ bùn, chỗ
sinh ra tuy xấu, nhưng thể tánh của
hoa thì thanh tịnh diệu sắc
không gì sánh, chẳng bị các cấu ô nhiễm.
Phàm phu cũng như thế. Tuy
có vô lượng vô biên các thứ bất tịnh, họa
hoạn ba độc, nhưng hoa sen
này cũng là thật quả sâu xa Tam-muội đều
sinh trong đó. Tức là ánh
sáng đại tuệ bình đẳng của
Như Lai. Ngàn điện nhóm họp, là như ở thế gian một ánh
sáng điện còn chẳng thể xem kỹ
vì nó lóa mắt người,
huống chi là vô lượng ánh sáng điện nhóm họp.
Đây giải thích ánh sáng
như tóc rũ xuống, phát ra bốn phía ánh sáng mạnh mẽ rực rỡ. Ánh
sáng này khi từ tâm trùm khắp liền có thể hiện khắp
tất cả thế giới, tất
cả chúng sinh đáng độ đều hiện ra vui mừng thấy thân, ứng cơ giảng nói diệu pháp khiến họ được độ, đều là
sự thật
chẳng dối. Như ở đời
gương sáng hiện ra các hình ảnh. Nhưng có chỗ
chẳng chiếu thì không thể khắp hiện, gương tịnh tâm thì chẳng như thế, mà mười phương vô ngại hiện đủ pháp giới chỉ mượn làm dụ.
Nhưng thật
ra chẳng thể so sánh.
Người tu khi thấy vầng sáng tròn chữ A thì hay
biến khắp các phương mà
làm Phật sự, nhưng cũng vắng lặng không động.

Giống như trăng đáy nước tùy bình đựng chẳng phải một,
cùng một lúc nhanh chóng hiện ra. Song dùng trí tuệ
mà quán nếu tánh nước
chẳng sáng thì trăng
chẳng hiện. Nước lắng trong thì không có trăng nào
chẳng hiện, không có tới
lui mà hiện ra sáng tỏ, chỉ do duyên hợp mà có.
Lại như khi
trăng hiện, thì có thể thành tựu muôn vật trong bốn thiên hạ
đều được lợi ích.
Nhưng trăng cũng chẳng nghó rằng mình chiếu khắp muôn vật khiến chúng
sinh lớn lên. Người tu quán tự tâm mình cũng giống
như thế, đồng với trăng
đáy nước ấy mà hiện các hình ảnh.
Từ phẩm này về trước là nói quả của chân ngôn. Từ phẩm
này trở đi là thứ lớp
nói phương tiện tu hành chứng nhập. Đây là phần đầu. Trong đây lại có oai nghi đứng ngồi rất nhiều bí pháp,
sau
sẽ nói
rõ. Trong kinh này có
những bí ẩn nay sẽ thứ lớp trình bày. Như trên
quán hoa sen tám cánh và
tự môn A. Trước để trừ sạch tâm mình thì đài
hoa hiện ra. Nay muốn cho nó
lớn lên xinh tươi thành quả báo lớn. Lại nói phương tiện quán môn.
Trước vào tự môn A tuy nói biết rõ tâm tánh nhưng cũng chưa được rốt ráo hiện tiền. Cho nên lại vào tự môn
Am. Đây là
Tam-muội dùng để thành tựu tâm Bồ-đề. Như hoa
sen nương nước mà lớn, nếu không có nước thì không lâu
sẽ khô héo.
Người tu tâm
Bồ-đề cũng như thế, nếu không có nước
Tam-muội tưới rót
tâm thì sẽ không được
nở ra xinh tươi. Chữ Am này phải quán ở trên xương đầu ở bốn phương gặp gỡ khiến mặt chánh của chữ đứng thẳng
trên đầu, sau lại có
quán pháp bí mật, lại có khác. Điểm quán chữ là
ở đầu người, tu các phần khác là thân và bốn chi. Vì người tu chưa biết tự
tâm, nên phương tiện
giúp cho biết. Trước quán hoa sen, lại dùng nước
định mà rửa sạch tâm
mình, khiến khi đó thấy rõ chữ A, sáu căn có các cấu đều
thanh tịnh.
Do sáu căn thuần tịnh vô cấu, tâm tánh vô cấu cũng như nước trong chứa
trăng sáng. Phải biết đây chính là thấy, thấy
tức là thành tựu.
Thành tựu tức là thể đồng pháp giới. Phải biết pháp
giới này xưa nay vắng
lặng, là chỗ nương tựa của tất cả chúng sinh trên thế giới, cũng như hữu tình nương vào thế giới. Cho đến lớp đất nương
nước, nước nương gió,
gió nương không. Không làm chỗ nương cho tất cả mà không nương tựa vào đâu. Pháp giới cũng như thế, vì chúng
sinh có
cấu như vô minh mà chẳng
thể tự biết. Nay vì sáu căn thanh tịnh nên
liền thấy rõ, khi chưa
thấy lại có phương tiện cũng ở trong phẩm khác, lại chẳng quán thẳng hai chữ này.
Người tu khi tự quán lại dùng các chữ khiến cho trùm khắp các chi phần.
Nói khi làm, từng việc rõ ràng tức
là thành người trì minh
vì dùng thẳng các môn chữ này mà thành tiên
Trì Minh. Lại pháp giới
nói thấy, chẳng phải có được thấy. Vì vô cấu nên
liền được
thấy. Thấy là thể của pháp giới, như gương sạch thì có
muôn hình ảnh hiện ra mà
chẳng có phân biệt như thế. Ta thấy được nó,
nó được thấy cũng
chẳng phân biệt tướng tới lui, chỉ duyên hợp mà thấy. Tất cả chúng
sinh đều đồng với thể pháp giới này. Nếu khi thấy như thế tức là
tướng Tất-địa. Hiện khắp
sắc thân, bày vô tận tạng trang
nghiêm. Người tu do tâm
tịnh không phải chỉ đầy đủ niềm vui bình thường
mà mà được cái vui vi
diệu của đại Niết-bàn.
Cũng thấy câu
Như Lai. Câu là chỗ ngồi của chư Phật. Như thấy
ở trên cũng chưa gọi
là cái thấy hoàn toàn thành tựu. Lại có phương
tiện nghóa là quán môn
chữ La. Người tu đặt hai chữ này trên hai mắt.
Ánh sáng như đèn chiếu rực lửa. Người tu lúc đó ngồi hơi rụt cổ lại, dùng ánh
sáng vô cấu này mà quán chiếu tâm mình. Cũng do chữ
La này mà thấy được tâm
tánh. Thấy giọng xuống chẳng khiến quá cong, lại chẳng quá thẳng. Ở đây có hai nghóa: Một là điều thân chẳng
sinh ra
các bệnh khổ. Vì ngồi
quá cong quá thẳng thì bốn đại không điều hòa;
Hai là thanh tịnh nhãn căn
thấu đạt nguồn tâm. Môn chữ La này tức là
đèn sáng thanh tịnh tri kiến. Do trí này đồng với thật tướng của quán tâm đài
sen nên mau
được thành. Lại khi ngồi thì lưỡi chẳng đụng trên đụng dưới mà để ở giữa. Mắt thanh tịnh như thế mà quán tâm mình,
cũng không có tướng
năng sở, chỉ đủ nhân duyên nên được thấy như thế.
Từ trên Phật bảo
Kim Cang Thủ về tướng tới lui, hạnh này từ tâm mà
sinh. Tâm vì chiếu sáng
nên thấy đạo Như Lai. Hạnh tức là đạo, đạo tức
là hạnh và quả báo.
Không phải chỉ ta nói như thế, mà các Đức Như
Lai ba đời cũng nói như thế
không khác. Như trên đã nói chân ngôn
phương tiện cho đến tâm xứ này vô cấu thanh tịnh cũng như gương tròn
sáng thường hiện tiền.
Phải biết đây là lời Phật trước giảng nói về tâm
chân thật. Tâm tánh như
thế thường ẩn dụ, không có dời đổi, cũng chẳng
thể phá hoại, tức là chư Phật Đại
Bát Niết-bàn, nên gọi là chân thật.
Vì môn chữ La thanh tịnh
được tâm này nên sinh ra ánh sáng trí tuệ
chân thật, cho nên thấy
chỗ thực hành của Phật xưa, gọi là bí mật tạng
chân ngôn. Khi người tu
thấy đạo chân ngôn thì thức cũng phát sáng.
Thức tức sáu thức, như trong Tiểu thừa nói ý thức chỉ là tên khác. Đại thừa
thì có tướng khác, tức
là sáu thức thân chỉ là ba duyên hòa hợp, chẳng
thể quyết định biết các
pháp. Hay phân biệt là tâm ấy. Vì tâm tịnh nên
sáu thức cũng đều sáng
suốt. Cũng như đại bảo châu thể tánh thường thanh tịnh mà chẳng bị trần cấu
sáu nhiễm. Nếu người oánh dã thì tạm bỏ bụi nhỏ mà
chuyển sang, liền
sẽ không trở ngại mưa xuống các báu
sắc sáng không gì sánh
bằng. Chúng sinh sáu thức cũng như thế, vì nguồn

tâm thanh tịnh
nên sáu thức đều cũng thuần tịnh. Cái gọi là
sáu Tự
tại vương tánh thanh tịnh.
Người trì hạnh chân ngôn khi thấy tâm tánh như thế
là thấy Chánh giác Lưỡng Túc Tôn. Xa lìa tà đảo nên gọi là
chánh. Dùng chánh tri kiến
này mà hiện biết các pháp, tôn quý trong loài
trời, người nên gọi
là Lưỡng túc tôn. Vì sao? Vì nếu lìa tâm tánh này liền
ở mọi nơi mà thấy Như
Lai thì không có việc đó. Người tu khi thấy tâm Phật này tức gọi là
Tất-địa đệ nhất thành tựu. Đó gọi là được
thường thân bậc nhất.

Tất-địa có nhiều thứ, hoặc thế gian, hoặc xuất thế gian, hoặc
vô lượng khác nhau. Nay
thành tựu này tức là xuất thế gian thành tựu đệ nhất gọi là thành tựu
Thường thân đệ nhất.
Thường thân này tức là
thân Kim cang bất hoại của
chư Phật khi thấy thân này tức là thấy câu Như Lai, biết tất cả pháp đều như mười dụ.
Chẳng sinh
chẳng diệt,
tánh thường chẳng sinh.
Được trí chân thật này là thấy thật tướng. Tuy
nói thế, nhưng người tu
cũng chưa thấy biết rốt ráo tâm tánh, lại có
phương tiện rõ ràng. Cái gọi là chuyển chữ La thành chữ Lãm, trước ở trong vầng tròn
sáng mà quán chữ A để quán tâm. Nay lại chuyển chữ
La khiến thành chữ Lãm.
Lại như trước hạ thấp xuống học cổ họng chẳng quá cong quá thẳng, lưỡi cũng cao thấp vừa chừng mà quán chữ A
trong tâm. Chữ La này là
nghóa tướng. Trên có dấu chấm là Tam-muội
Đại không, gọi đó là
pháp Vô tướng đệ nhất, các tướng vốn không.

Vì tất cả tướng đều là pháp chẳng bền chắc, vì thể của tướng
này chẳng sinh, đồng với đại thông, tức là pháp thật tướng bền chắc.
Như thế mà
suy tư tất cả câu không tương ưng với lý, tức là câu bất tử. Câu bất tử tức là thân thường trú của chư Phật. Do chữ Lãm này phương tiện lìa
tất cả tướng tức là
thường thân. Thường thân tức là tất cả pháp không có câu bất tử. Nếu muốn trí năm thông rộng lớn thành
Trường thọ Đồng
tử như Trì Minh, Tất-địa
Minh… Chưa được trì tụng cho đến chẳng thuận theo. Trí thân rộng lớn tức là thân
Như Lai, tức là tất cả công đức
ba thừa, thấp nhất là
các việc năm Thần thông, Trường thọ… Lìa môn chữ Lãm vô tướng là nghóa không thật có.
Vì sao? Vì nếu người tâm
đắm trước vào tướng
thì sinh trói buộc liền theo nghiệp mà chuyển,
không được tự tại.
Cho đến Tất-địa thế gian còn chẳng thể được huống chi
là năm thông… ư? Năm
thông… còn không được lý, huống chi là Như
Lai bình đẳng trí thân ư?

Cho nên Phật
nói tất cả công đức lợi ích ba thừa thế gian, đều từ trong pháp vô tướng mà được làm nên, như thần thông có nhiều
thứ. Nếu người tu dùng
tâm lìa tướng không chấp đắm cho đến có thể được
năm thông của
Nhị thừa. Nếu lại tu
sâu cho đến có thể được
năm thông Bồ-tát. Năm thông này tức là dụng tự tại nhập
địa Bồ-tát,
sánh với thông của Nhị thừa thì như lửa đom đóm
so với mặt trời.
Trì Minh nghóa là người trì tụng được khéo thành tựu
quả Tất-địa, tức
sẽ đi khắp
tất cả cõi Phật, mà
cúng dường chư Phật thành tựu chúng sinh. Nếu chẳng quán đây mà lìa tất cả tướng là pháp môn vốn xưa nay vắng lặng,
thì tiên này cũng chẳng
thể được. Đây tức là nhập địa Bồ-tát vậy.

Trường thọ nghóa là sống lâu tự tại, thường ở thế gian, mà lợi
ích chúng sinh, gần gũi
chư Phật. Đồng tử nghóa là sống vô lượng tuổi mà đồng như trẻ mười
sáu tuổi, nhan
sắc tươi đẹp, cũng gọi là
Tiên Trì Minh. Ý kinh nói: Nếu chẳng thuận theo như thế mà lìa tất cả tướng pháp môn thì tiên này còn chẳng thật có, huống chi là rốt ráo pháp
thân nghiệp không thể suy
nghó bàn luận. Trí chân ngôn phát khởi trí
chân thật là của báu
quý hơn hết của tất cả chư Phật. Vì vào môn chữ
Lãm mà lìa tất cả các
tướng thì liền thấy Như Lai, tức là Trí Bình Đẳng
Đại Tuệ Chân Thật Trí
Chân Ngôn như thế là cao quý nhất trong tất cả
các pháp. Tất cả chư
Phật lấy đây làm tiền của (tư tài). Tư tài là nghóa
thọ dụng, của báu trí
như thế vô số mà tự tại thọ dụng, làm các Phật
sự, thí khắp cho
chúng sinh. Tức là nghóa đại
Trưởng giả của
Pháp Hoa, Bồ-tát cứu đời cho
đến Nhị thừa, dạo chơi cõi nước, trụ các cõi
Phật. Có chỗ giảng nói chỉ bày
cũng đều do pháp môn này, cho đến do hạnh này mà
được thành tựu đạo Vô thượng. Cho nên kinh nói:
Lìa tất cả tướng
thì gọi là chư Phật.
(Phẩm
Tất-địa thành tựu hết, Như trên
Kim Cang Thủ hỏi
Phật về tướng tới lui và
hạnh quả của chân ngôn, Phật đã đáp xong).

-----------------------------

<詞>Phẩm 8: CHUYỂN TỰ LUÂN MẠN-ĐỒ-LA HẠNH</詞>

Như Lai lại quán sát đại chúng, dùng đại từ bi tu tập nhãn
quán sát thế giới chúng
sinh. Đại chúng, tức là chúng hội mười cõi Phật
như số bụi nhỏ
Kim cang. Như Lai từ vô lượng kiếp lâu xa đã tu nhãn
đại từ bi mà xem xét
thế giới, cũng có ý đoái hoài. Đó gọi là sắp giảng
nói phương tiện vi diệu,
khiến tất cả thế gian đều được lợi ích lớn.
Như thế quán rồi mà vào cam
lộ sinh Tam-muội. Như người đời uống chất độc liền chết yểu. Hoặc có gặp cam lộ mà uống thì liền chẳng già
chẳng chết, tất cả các
bệnh hoạn, khổ nạn đều dứt hết. Thân tâm mát mẻ
vui sướng, được chưa
từng có. Nay Tam-muội này cũng như thế. Nếu
được Văn-tư-tu thì người tu liền được vui xuất thế gian bậc nhất, thọ
lượng thường trụ
(sống lâu
vô số), thành hiện pháp lạc của
Như Lai. Xuất định này, lại nói tất cả ba đời vô ngại lực, tức ba đời không thể phá
hoại. Minh lực này như
thế phá trừ tất cả sự tối tăm của vô minh phiền não, nên gọi là Minh.
Nhưng minh và chân ngôn nghóa có khác nhau.
Nếu từ tâm miệng xuất ra thì
gọi là Chân ngôn, nếu từ tất cả thân phần nhậm vận
sinh ra thì gọi là Minh. Do nghóa tăng trưởng cho nên dùng
tiếng nữ để gọi. Như
vua có vị tôn quý nên vợ cũøng được tôn trọng, nên nói là
Minh phi. Như trên
Kim Cang Thủ trước hỏi Phật, Phật liền từ
đầu đến cuối đều đáp
câu hỏi này. Trong khoảng giữa các lời nói khác
đứt quãng. Nay Phật lại
đáp ý trước. Như trên nghóa chữ Lãm đã lược nói xong. Nay y theo trước Phật vì hành giả tu Chân ngôn là muốn khiến cho đầy đủ các duyên, mau được đạo
Vô thượng, lại từ cam lộ
sinh
khởi Tam-muội mà nói Minh phi này.

Già-già-na-tam-mê
A-bát-la-để-tam-mê
Tát-phược-đát-đa-yết-
đa Tam-man-đa-nộ-yết-để Già-gia-na-tam-mê
Phược-la-lạc-xoa-nhó.

Già-già-na-tam-mê, già-già là hành, lặp lại chữ Hạnh là nói
hạnh này không thật có,
thì hành mà vô hạnh. Trước là chỉ, kế là phá
hoại, nghóa là pháp vô
tướng vô ngại này đối với không thì vô lượng vô
ngại không đâu chẳng
cùng khắp. Nhưng lại có nghóa khác. Vì sao? Nếu tất cả pháp này như hư không, tức là không có lỗi, cũng không có
công đức. Nay trong đây
tuy vô tướng vô ngại cũng như hư không mà đầy
đủ tất cả công đức
chân thật của Như Lai, không gì chẳng đủ. Cho nên
kế nói Cú Nghóa thứ hai.

Tuy nêu không
này để so sánh nhưng có vô lượng vô biên đức
lìa tướng, chẳng phải hư
không mà dụ được công đức này tức là bằng
với Như Lai, là tất cả
chỗ đến của Như Lai.
Kế nói
Già-già-na-tam-mê, tuy đủ muôn đức mà không có chỗ nói lên đồng với đại không cho nên nói nhắc lại.
Trong đây nói năng lực vô ngại là nghóa không thể phá hoại, cũng là nghóa vô tướng.
Vì vô ngại, vô tướng
nên không thể phá hoại. Phật ở trong Tam-muội
mà hiện ra Minh phi này,
miệng nói tên chân ngôn Đà-la-ni, thân hiện
gọi là Minh. Vì thiện nam này và thân Minh phi
Như Lai, không có
hai cảnh giới. Do năng
lực này nên Phật, Bồ-tát được tiếng khen rộng lớn là pháp vô ngại, dứt trừ các khổ, là nói Minh phi này đồng với
thân Như Lai. Nếu chẳng ngộ lý này thì không do đâu mà
thành Phật.
Nếu chứng lý vô tướng, vô
ngại tức là đối với pháp mà được tự tại thành tựu
Bồ- đề. Vô tướng như
thế tức là cảnh giới sâu xa của Như Lai. Chỉ có
Phật và Phật mới hiểu
rõ, cho nên nói là cảnh giới Phật và Bồ-tát ba đời
ở mười phương. Do môn
này mà khắp pháp giới Phổ môn thị hiện
thành tựu chúng sinh vô
cùng tận. Cho nên được tiếng khen rộng lớn ở
mười phương, gọi là
Đại danh xưng, được pháp vô ngại là vì vô chướng, vô tướng vô quái ngại cho nên dứt tất cả
khổ thân, miệng, ý của chúng
sinh chân thật chẳng luống dối, đều khiến rốt ráo đến chỗ vui Đại
Bồ-đề Vô thượng. Cũng chẳng
biết Chân đế nên nói vô minh. Do vô minh tức
có các hành mà sinh ra
các thứ khổ. Tuy Bồ-tát vào địa vị, nhưng do
chưa biết cảnh bí mật
sâu xa của Như Lai, tức là vô minh sâu kín cũng lại là khổ, khiến Phật vì họ mà đều khiến cho rốt ráo đến cảnh giới Phật,
cho nên nói dứt tất cả
khổ. Dứt khổ vô minh tức là giải thoát không thể
suy nghó bàn luận, chư
Phật được vô lượng vô biên công đức hiện pháp lạc. Phi là như người nữ ở đời
sinh ra các con để nối dõi không dứt đây là nói có khả năng
sinh ra tất cả công đức của tất cả
Như lai, cho nên
nghóa là Phi. Khi người tu hạnh chân ngôn tuy có các phương tiện như trên
nhưng phải cần có trì
Minh phi này, nếu chẳng thể trì thì các đức chẳng đủ.

Lúc đó, Tỳ-lô-giá-na chư Phật nghó đến ta từ đầu chẳng
sinh năng lực
Chấp Kim Cang nên bảo
Thượng Thủ Chấp Kim Cang rằng: Như Lai từ cam lộ
sinh khởi
Tam-muội rồi liền nghó ta xưa chẳng
sinh tất cả thân Phật, do chẳng
sinh nên liền cùng chư
Phật không có hai
thể, cho nên giữ gốc như
thế, chẳng sinh chữ A, gia trì tự thân và Chấp
Kim Cang mà bảo, vì chẳng
sinh năng lực gia trì.
Nghó đoạn, phương
tiện bảo Thượng thủ
các Kim cang. Thượng thủ chẳng phải Bí Mật Chủ, tất cả đều vào tự môn A, tức là vô ngôn thể chủ mà thôi.
Các Chấp Kim Cang ở mười cõi Phật đều là
Thượng thủ. Này thiện nam lắng nghe:
Tự luân chuyển gọi
Mạn-đồ-la hạnh, trong phẩm nói rộng Bồ-tát tu hành môn
Chân ngôn, làm
Phật sự mà
trụ trước. Luân, nghóa là tự môn A,

trong một chữ
này mà vào tất cả chữ, vào một chữ này thì
xoay vần tất cả pháp đều vô ngại. Như bánh xe ở
đời chẳng lăn thì thôi, lăn thì
lăn mãi vô cùng tận.
Tìm đầu đuôi đều chẳng thể biết, nên gọi là luân.
Lại như bánh xe ở thế gian nếu khi quay thì
sẽ cắt đứt tất cả loài cây cỏ. Tùy rễ thân, cành lá, gặp bánh xe này thì đều bị phá hết.
Vì sao?
Vì dùng dao bén nhọn. Tự luân A này cũng giống như thế, dứt trừ tất cả
vô minh phiền não, tùy
chỗ nó nghe mà phá dẹp hết, Mạn-đồ-la là
nghóa thanh tịnh. Sau sẽ
giải thích. Phẩm Quảng là nghóa trong đó trùm khắp tất cả chỗ,
phẩm chỉ là tên của một phần. Nghóa của quảng như bánh xe, không chỗ cùng tận, nhưng một phần kinh này cũng chẳng lìa luân
này, nên lấy đó làm
tên. Các phẩm đều nói quảng là y theo đây.
Bản chẳng
sinh tức là A tự luân. Vào luân này tức là cùng chư Phật đồng thể không hai, Phật vì thành tựu tu chân ngôn làm
Bồ-tát, muốn nói A tự luân này mà trước khen công đức. Nếu được luân này thì khiến cho các
Bồ-tát Phổ môn thị hiện, vì tất cả chúng
sinh rất mừng thấy thân trụ khắp ở trước mà hóa độ, dùng nhân duyên lớn mà
làm Phật sự cho nên trụ ở trước. Bấy giờ,
Chấp Kim Cang đảnh lễ Phật, Kim cang đi quanh
tương ưng, đến ngồi dưới
tòa Kim cang mà khen Phật. Bồ-tát này trên chày Kim cang có đài
hoa sen, do đó mà ngồi. Kim cang tức là Trí ấn
của chư Phật. Trí ấn của Đức Phật này là đài Đại
Mạn-đồ-la có chỗ biểu
thị. Như ném Kim Cang Tuệ
trên hư không rồi trở về đất. Bồ-tát này
cũng như thế. Nghe Phật
lại nói về chữ Tăng thì vui mừng hớn hở, tứcthì
đài này ở trên Kim cang mà quay vòng vô lượng,
từ chỗ ngồi bước
xuống đảnh lễ Phật. Khi
bước xuống thì ném gậy lên hư không mà quay
về, giống như thế nên
gọi tương ưng. Đây cũng là biểu thị cho trí Phật vô ngại. Vì nghe pháp cung kính nên xuống đất mà kính lễ. Quy mạng
tâm Bồ-đề tức là quy
mạng tất cả tâm chúng sinh, quy mạng thì tâm
Bồ-đề phát sinh. Lại đảnh lễ thì phát
sinh tâm này, cúi đầu hành
thể Ba-la- mật, kế quy kính thể của hạnh chân ngôn. Hành thể tức là đất ấy
và Ba- la-mật. Kính lễ tạo tác, trước vì tất cả chúng
sinh tuy có tâm
Bồ-đề này mà chẳng thể tự biết, nên quy mạng cổ tích phát tâm thành quả
chuyển sang hiển bày
chúng sinh. Vì nghó ân lớn nên lại lễ bái. Nói nhắc lại quy mạng đảnh lễ là nghóa này giống nhiều mà khác ít. Nói nhắc lại là vì
rất cung kính cho nên như
thế. Như ở đây, khen ngợi Phật xong lại
thỉnh. Như người đời
nuôi tằm có lợi nên khéo nuôi.
Ở đây cũng giống như thế, vì thỉnh Phật lại nói
nghóa sâu, vì tự
lợi, lợi tha nên trước
khen ngợi Phật. Không chứng, tức là chứng pháp bình
đẳng vô ngại vô tướng.
Bạch Phật Thế Tôn cúi mong giảng nói:
Thương xót con và tất cả
chúng sinh. Pháp vương là đối với pháp tự tại nên gọi là
Pháp vương, nguyện thương xót con hộ niệm con, làm lợi chúng
sinh, là Pháp vương thương
xót ta, hộ niệm ta, vì chúng sinh làm lợi ích như nói tu hạnh chân ngôn khiến được đầy đủ.
Nguyện Phật lại nói
A tự luân. Viên mãn là tùy hạnh thượng trung hạ mà tùy tánh phần đều
được lợi ích, đều sẽ
thành tựu diệu quả.
Kế là Phật bảo
Bí Mật Chủ rằng: Thuở xưa, ta đối với các
Phật tối thắng là chỗ nương
tựa xưng hiệu của thế gian, khi sắp nói Bí Tạng thì trước khen đức vì pháp này khó tin.
Như sắp nói
Pháp Hoa thì cũng
đồng khen ngợi.
Bổn sơ tức là nghóa thọ lượng
(tuổi thọ). Chỗ thế gian
nương tựa, là như tất
cả cây cối đều phải nương vào đất mà được lớn lên, lại như người đi buôn nương người dẫn đường ra biển, phải nương người
lái thuyền, người bệnh
không phải nương thầy thuốc.
Ở đây có nhiều môn phải nói:
Nay Phật cũng như thế, là
chỗ nương cho tất cả.
Nhưng lại có ý sâu là tuy nói tự khen mà chính là có ý nói pháp.
Như Phạm âm nói ta, tức trong đó có tiếng A, tức nghóa
vốn chẳng sinh. Đây là
thể Thường trụ chẳng sinh, tức là chỗ nương của
tất cả. Xưng hiệu, là ta
biết đây chẳng sinh, nên tất cả người đời tôn
xưng là Phật. Chẳng phải
trong Pháp giới Bình Đẳng có tên gọi như thế.
Nói pháp không thể
so sánh.
Trong không
so
sánh này thì chỗ nói của ngoại đạo đều có pháp hơn, cho nên nói có
so sánh. Phàm tất cả ai chẳng hiểu pháp nội chứng bí mật thì đều gọi là ngoại đạo.
Do Phật nói pháp
không thể sánh bằng
huống chi có dụ, nên nói cũng không so sánh được.
Lại trong ngã có chữ A,
vốn vắng lặng không có gì trên trong chữ Bổn này có âm thanh A, là nghóa
bất sinh. Vì chẳng
sinh nên
chẳng diệt.
Cho nên xưa nay vốn vắng lặng, pháp này vi diệu bậc nhất không có gì hơn. Làm vắng lặng các căn, nên
sáu căn luôn
thanh tịnh, các điều ác dứt hẳn nên gọi là tịch. Chữ A này là tất cả tâm Phật. Nay trong kệ
Phật nói chữ A này, tức là
nói trong pháp tự chứng, trong tất cả lời ý tuy có
chỗ nói nhưng trong cảnh
nội chứng này không thể hiểu (biết), vì pháp
tự chứng chẳng thể
nói. Phật tuy tự khen tốt cũng tức là khen ngợi chữ A này. Vì chữ này từ xưa nay là chỗ nương tựa của thế gian. Nay nói
pháp tự chứng này
không phải là cảnh giới Nhị thừa, ngoại đạo.
Đối với
pháp ấy không thể ví dụ so sánh, nên gọi là không
sánh. Như ai uống nước thì lạnh nóng tự biết còn chẳng thể nói với
người chẳng uống, huống
chi cảnh giới Như Lai ư? Nhưng có sức gia trì
của Phật thì có thể nói
pháp không thể nói, không thể nói này khiến Kim
Cang Tạng… đều biết được, việc này rất hy hữu.
Nhờ sức gia trì
nên Chấp Kim Cang và các
Bồ-tát, tòa Bồ-đề của Phật thắng nguyện
hiển bày. Nghóa là Phật
nói kệ này xong thì được dùng thần lực mà gia
trì. Bấy giờ, các
Bồ-tát Kim cang liền có thể hiện tòa Bồ-đề. Toà này
là chỉ nói theo ý thế
gian, chỉ là chỗ ngồi mà thôi. Song phương Tây
gọi tòa này là Mãn-trà.
Mãn-trà nghóa là bền chắc, bất động, lại có
nghóa là không sánh bằng,
là cùng khắp pháp giới. Nay hiện tòa Bồ-đề
này cũng như bơ hiện
trong lạc, các vị cùng ở một chỗ mà chẳng trái
nhau, vì gia trì nên hiển
hiện. Tòa này tức là chỗ trang nghiêm công đức
của Như Lai, chỗ thành tựu vô lượng
đại nguyện, tức đồng với thân
Phật. Hiện khắp trong tất cả thế giới chúng
sinh mà làm
Phật sự.
Cho nên nói là thắng nguyện.
Phật hư không như vô hý luận, cùng hạnh
không hai, tương ưng với
lý. Thành tựu nghiệp ấy: tức là tòa này, cũng như
hư không lìa tất cả phân
biệt. Tuy các Bồ-tát tu hành các thứ phương
tiện như thế, nhưng cũng
không hai không khác. Chẳng lìa diệu lý như thế. Cho nên nói lý tương ưng, như làm mà không làm tức là họ được
quả cũng giống như thế,
tức đồng với tòa ấy không hai không khác. Thành tựu: là
Tất-địa mà người tu hành thành tựu.
Vào thời Phật, các chi phần thân cũng đều xuất hiện chữ ấy. Ở tất cả thế gian và xuất thế gian
Thanh văn, Duyên giác đều
tịnh lực và quán. Tất-địa thành tựu mà khuyên
tu, nghóa là khắp thân
phần Phật. Thân phần Phật đều hiện chân ngôn
chữ A này. Tự môn A
này tức là tuệ mạng định quán của Nhị thừa thế gian và xuất thế gian. Như một chữ Thọ, các thọ cùng hạt giống, đồng
mạng sống, đồng chỗ
nương, đồng cứu độ, đồng hiện tức là như tất chỗ làm diệu nghiệp thế gian và xuất thế gian. Chữ A tức là
mạng sống.
Như người nếu không
mạng căn thì tất cả mọi việc đều bỏ. Tất cả
công đức định tuệ thế gian và xuất thế gian cũng thế.
Nếu lìa tự môn A tức chẳng được tăng ích thành tựu.
Như người chết kia không làm gì được. Lại chữ A là tiếng mở miệng.
Nếu không có tiếng A thì chẳng mở miệng.
Miệng nếu chẳng mở thì tất cả chữ đều không. Cho nên chữ A là hạt giống
của tất cả chữ. Phải
biết tất cả muôn hạnh cũng thế. Vì tự môn A cùng
làm chủng trí. Nếu lìa chữ A thì cũng không thành,
chỗ đồng nương cậy, là như chúng
sinh nếu không có đất đai thì không có chỗ ở. Tự môn A này cũng như thế. Nếu lìa chữ A thì không có chỗ nương, cứu độ cũng
đồng, là phải biết tự
môn A này tức là sự cứu hộ lớn của tất cả thế gian.
Sau rốt nói hiện, là như Phật vì
Bồ-tát đại chúng mà hiện tòa
Kim cang, đây là tất cả thắng
nghóa đều hiện ra.
Kế là nói môn chân ngôn này, tức là
Nam-mô Tam Mạn-đa Phật- đà-nẩm. Này này người
Thiện nam! Chân ngôn này chư
Phật mười phương đồng dùng
pháp thân mà gia trì những người có tu hành thì do chân ngôn này có thể làm các
Phật sự, cho đến khắp hiện
sắc thân, vì tất cả chúng
sinh trong thế giới mà mở bày trí tuệ Phật, như
Phật hay làm việc ấy. Tự
môn A này cũng có thể làm như thế. Đối với
kia đây tức đồng với
tất cả thân Phật. Tự môn A chuyển tất cả pháp là
do chuyển chữ A này thành
các thứ công đức, từ tự môn A này tu hành
mà chuyển. Cho nên Bồ-tát
Bí Mật Chủ Chân Ngôn Môn muốn thấy
chư Phật, muốn cúng
dường, muốn chứng phát tâm Bồ-đề, muốn cùng
các Bồ-tát đồng hội,
muốn lợi ích chúng sinh, muốn cầu Tất-địa, muốn
cầu trí Nhất thiết trí.
Đây là siêng tu tâm chư Phật. Phật nói: Như các việc đã nêu trên, nếu ông muốn cầu thì không có cách nào khác, chỉ
phải siêng tu tự môn A này.

Bấy giờ, Phật Tỳ-lô-giá-na trong Đại
Bi Thai Tạng này
sinh
ra Mạn-đồ-la vương, đặt bày các vị
Bổn tôn, nói pháp định
Tam-muội thần thông chân ngôn hạnh không thể
suy nghó bàn luận, như trước đã
nói rộng về đặt bày vị
Mạn-đồ-la. Nay sao lại nói: Ở đây có nhiều
nghóa. Vì muốn lại khai
phát một loại chúng sinh nên khiến trước đã nghe
lại càng biết rõ. Trước
tuy nói các địa vị, nhưng chưa cùng khắp. Nay lại nói không để
thiếu sót. Lại trước chỉ nói tên, do chưa nói nhiều về
hình trạng, nay lại nói
cho thật đầy đủ. Vì sao chẳng cùng nói, mà lại
phân tách chỗ này mà
nói? Ở đây cũng có ý, cho đến pháp rất an lạc.
Cũng chẳng đốn thuyết,
là vì muốn cho phát tâm trân trọng mà dần dần
khai đạo. Kế lại nếu chỉ
dùng tranh vẽ tôn dung để làm chân thật. Thì như họa
só kia cũng có thể thành tựu công
đức A-xà-lê.
Nhưng chẳng những chỉ vẽ tranh mà được thành hạnh chân ngôn ấy. Cần phải mỗi việc tương ưng với
Tam-muội thần thông, mới gọi là hạnh không thể
suy nghó bàn luận. Nay Phật
muốn mở bày cho họ nên nói các pháp
Tam- muội… Nghóa là tương ưng mà với
Tam-muội thần thông nói.
A-xà-lê Nhất thiết trí trụ vào tự môn A lễ tất cả Phật. Như trên đã nói
trong tâm làm chữ A và
mắt làm chữ La như phẩm trước đã nói. Nay muốn làm đàn trước phải trụ vào
Tam-muội này khiến tương ưng với
lý, lấy trí tương ưng mà
vận khắp quy lượng. Hễ hợp với dây thì sẽ
khiến được chỗ chẳng
được quá chậm. Nếu chẳng điều hòa thì khiến thầy
và đệ tử có nhiều
bệnh bị chướng nhiễu, nếu dùng dứt bặt thì cũng
khiến hao tổn. Kế là phải biết nơi chốn. Do đó trước nói phải xét định
phương hướng các mặt. Nếu đệ tử khi tu có lầm lỗi gì hoặc bảo Đông là
Tây, tức là làm chướng chỗ.

Kế là lễ tất cả Phật, tức là lễ thể chân ngôn chữ A.
Thầy lễ rồi ở Đàn mà chọn đất tốn xoay mặt về hướng Bắc, học trò ở các phương phải xoay mặt về Nam, dẫn
sợi dây đối nhau. Kế thầy dẫn dây chuyển
hướng Càn Duy quay về
Đông, đệ tử quay mình hướng về Tây. Kế đệ tử
quay hữu đến khôn duy
hướng về Bắc, thầy quay mình hướng về Nam.
Kế là thầy quay hữu lại về đất tốn, hướng về Tây, đệ tử
quay mình hướng về Đông.
Tức bốn phương vị đã xong. Kế là đệ tử lại
Càn Địa Duy mà hướng
về Tốn, Thầy cùng đối ngang, tức là định Càn
Tốn Ngung xong. Hễ định
bốn phương thì phải như trước mà xét kỹ, không được dời đổi. Nếu định bốn góc trung tâm mười chữ giới, thì chỉ lại
quay hữu, chẳng để hại
ngại liền được. Làm như thế rồi. A-xà-lê lại ở trong Du-già, chuyển (đổi) trung tâm chữ A thành chữ Phược, như trước
đã bố trí chữ La…
phương tiện chẳng khác trước, chỉ đổi trung tâm chữ
A liền thành thân Kim Cang
Tát-đỏa. Cũng lại quán tưởng thân mình
tức đồng với thân ấy
mà chấp trì Như Lai Trí Ấn. Tuy đổi chữ A thành chữ
Phược nhưng cũng chẳng lìa nhau.
Vì sao?
Vì chẳng sinh, tức là
xưa nay không có ràng
buộc với thể của môn khác. Như trên dẫn dây cũng chưa đến Địa bính. Đã thực hành quán này tức cùng đệ tử liền vào
trong Trung Thai. Lại như trên dẫn dây y theo thứ lớp trước. Ở
Trung Thai mà định ra phương
sở như trên, không có tương ưng hình,
Như Lai hình, không tánh hình,
chuyển tương thích (giải thích cho nhau). Khen
không hai hình này tức
là Như Lai hình. Như Lai hình tức là tánh không
hình. Chỗ nói, trước
dẫn tuyến đương tâm thầy và trò đối nhau, dẫn thọ
bốn phương và bốn góc
mười chữ đạo. Chỉ vì buộc Ấn Trì mà chưa
xuống. Phải biết Thời
Định như thế. Trên đầu tưởng chữ A khắp thân.
Nhưng Đại Nhật Như Lai
vào Đại Bi Tàng sinh ra Tam-muội, thì Đại Bi
Tàng Tam-muội này đâu
có khác với phẩm Đại Bi Thai Tạng Mạn-đồ-la ở trước, chánh nghóa là Đàn trước các phương chưa đủ,
sắc tượng
cũng chưa đủ, cho nên lại nói. Kế định
phương xong, lại tưởng chữ
Phược như trên nói ở khắp
thân mình. Tưởng thân mình đồng với hình Chấp Kim Cang, vào ở trong thai như trước đã dẫn.
Tuyến định ra phương
sở
biến, tức là ở phương
dưới. Giả khiến trung thai vuông sáu thước, lượng
phân nửa là ba thước,
tức là lượng rộng hẹp Đệ nhất viện ở ngoài thai.
Phân ba thước này làm ba lớp: Một là hành đạo, hai là chỗ để vật cúng
dường, ba là chỗ các
tôn vị ngồi, bốn là duyên ngoài, kế là trong ba thước này mà đều khiến được chỗ. Đương khi cúng dường thì thầy phải vận tâm
tất cả đến hội này
song không có về chỗ ngồi, là đều ở trong duyên
ngoài này mà cúng dường.

Kế tách viện
thứ hai, ba thước lấy phân nửa là một thước rưỡi,
ba lớp viện lượng cũng
ở trong đó mà để đều bốn đạo như trên. Kế lại
lấy phân nửa của một
thước rưỡi, tức là bảy tấc rưỡi phần làm ngoại
viện lượng. Cũng ở
trong bảy tấc rưỡi mà để đều bốn đạo để được chỗ.
Thai thứ một ngoài cửa miệng tức có liên quan với chỗ hành đạo,
sẽ lấy
chút xíu chỗ dụng của
môn vị ấy các thứ khác chung thành xứ. Ba lớp
ngoài cửa nếu có đất
rộng thì mặc tình làm lớn, dầu có chiếm nhiều đất
cũng không hại gì.

Trước ở Mạn-đồ-la có nói: Trong viện thứ hai thờ Phật
Thích-ca, trong viện thứ ba
thờ Văn-thù-sư-lợi, văn này cùng đổi nhau. Do trước định trong thai xong thì đến viện thứ ba mà định, nên nói thứ hai
mà chẳng phải là thứ
hai, ắt là lớp thứ ba. Nay trong đây tự có thành
văn. Văn-thù ở lớp
thứ hai, Đức Thích-ca ở lớp thứ ba. Tưởng chữ
A định ở ngoài viện. Kế tưởng chữ Phược mà làm
Trung thai. Kế làm (ở) viện thứ hai mà tưởng
Văn-thù hoặc tưởng chữ Phược ở khắp thân mình
cũng như trước. Kế ở
viện thứ ba phải tưởng Phật Thích-ca hoặc tưởng
chữ Bà. Trong kinh theo Định
Tuyến Vị đã nói, đến định sắc trở xuống
lại hiểu, nguyên do chưa
rõ nên chưa nghi.

Kinh nói: Lại nữa,
Tỳ-lô-giá-na gia trì ấn ấy ở quảng pháp
giới theo niệm trở xuống
nghóa là khi thải sắc ở dưới thì A-xà-lê phải
tưởng Tỳ-lô-giá-na Như
Lai hoặc ấn kia. Ấn này tức là Ấn Quảng Đại Pháp giới. Tưởng như thế rồi hạ
sắc trắng.
Bấy giờ, A-xà-lê tự tưởng
thân mình tức là pháp
giới thể của pháp giới trắng sáng vô nhiễm. Như thế khi tưởng niệm không phải ngay thân ta như thế mà tất cả hữu
tình cũng thế, tức là trừ
sạch đồng với
Như Lai cũng như lìa tất cả lỗi là thân mình đồng với
Như Lai tức là màu trắng. Trắng là pháp thể lìa tất cả lỗi. Nhưng nói rằng tất cả hữu tình đều đồng với diệu pháp giới nhiệm
mầu, phải do pháp nào mà
được. Song đây đều là phương tiện nghóa là
môn chữ La. Khi vào chữ
này thì sẽ khiến thân mình và đệ tử cho đến tất
cả chúng sinh rốt ráo
đều được thân pháp giới Như Lai mà lìa hẳn các
lỗi. Cho nên kế là nói tưởng chữ La. Chữ này
màu trắng như xa cừ. Sư
nói trong đây có chữ A
có chữ Phược, cho nên chữ La màu trắng tưởng
chữ sáng rỡ, ánh sáng
lặng lẽ tuôn ra như sữa do thanh tịnh này mà
thành sắc vô cấu, lìa
tất cả lỗi và hoa quân-đà, hoặc như sắc trăng sáng, lửa chữ ấy cũng
sáng trắng, lặng lẽ điềm tịnh mà tỏa
sáng rực rỡ.
Khi tưởng như thế lại tụng
chữ La một trăm biến, hoặc một ngàn biến mới xuống sắc.
Sắc pháp gia trì trước phải đối với
sắc mà tưởng chữ, chữ thành
rồi mới chuyển thành Phật.
Ở đây có hai thứ:
Một là A-lợi-trà, là nắm tay trái lại để trên
ngực duỗi thẳng ngón
trỏ. Tay phải như đánh vật, chân trái hướng ra
trước, chân phải cách ba thước mà kéo dài ra . Trắng đỏ vàng xanh đều dùng,
phải tưởng hình Phật mà bắt ấn này. Hễ kiết ấn thì có hai oai nghi.
Nếu đứng mà làm ấn
thí phải thực hành oai nghi này. Bốn Phật làm có hình dáng vắng lặng dùng ấn này. Hai là hạ
sắc đỏ phải ghi nhớ là nói
A-xà- lê phải xét kỹ.
Khi sắp hạ màu đỏ phải tưởng chữ. Chữ này chiếu
sáng như sắc mặt trời
mới mọc, hoặc đỏ, hoặc vàng, đây là màu đỏ và
vàng lẫn lộn. Ánh sáng
này chiếu rực rỡ chữ này tức là chữ Phật
Bảo Tràng. Đây là Phật trên hết không gì so sánh
bằng) không thể hàng phục.
Lại tưởng thân mình
đồng với chư Phật. Chữ La màu đỏ có dấu chấm,
còn các phương tiện khác
thì y theo trước.







<卷>QUYỂN 13</卷>



<詞>Phẩm 8: CHUYỂN TỰ LUÂN MẠN-ĐỒ-LA HẠNH (Tiếp theo)</詞>

Kế dưới khi màu vàng thường tưởng chữ ca làm màu vàng ròng,
ánh sáng cũng vàng, đó là màu vàng của Phật
Mâu-ni. Ca nghóa là
tạo nghiệp. Vì Vô tác
nên lìa hẳn các lỗi. Trụ vào Tam-muội này hại các ánh
sáng độc chiếu
soi tất cả. Phải nhập định y giáo, kế dưới là khi
màu xanh thì phải tưởng
chữ Ma suy nghó trên chữ Ma, nghóa là ở trên
màu xanh mà tưởng, tức
là nghóa vượt sinh tử là Thích-ca Mâu-ni. Phật này ngồi tòa Đại Bồ-đề. Tất cả Phật đều dùng chữ này dứt trừ
sự
sợ hãi
của chúng sinh mà hàng
phục các ma quân.
Chữ này như cầu vồng, bên ngoài có màu hoa
sen xanh.
Tây Trúc gọi cầu vồng là cung điện
của Đế-thích, ánh
sáng nó cũng thế.
Các phương tiện khác như trước.

Kế dưới là khi hạ sắc đen thì tưởng chữ Ha như khi lửa lớn ở
kiếp tai, vì lửa quá
mạnh nên có màu tím đen. Ánh sáng chữ này cũng như thế. Đây là
A-súc
Như Lai, Phật ấy dùng đại Từ bi che chở tất cả
để hàng phục dứt trừ
các chướng mà làm hình Tỳ-câu-chi giận dữ, gồm
có các ấn để dứt bỏ
các chướng. Tỳ-câu-chi nhíu mày như trước nói,
còn các phương tiện khác
thì như trước đoạn này nên đặt ở trước. Tôn (vị) này gọi là
Bát-la-để-lý-trà, là
tiếng Phạm. Ấn này đưa tay trái lên,
duỗi chân trái, co chân
phải. Đây là hàng phục thông thường. Có hình tướng Kim cang giận dữ, chẳng cần làm hình Phật. Hai tôn này chung cho
các Ấn dùng thân.
Kế là
Kim Cang Hữu Tình, Kim Cang Chấp Ngã mà gia trì. Ấn
ấy hoặc chữ Phược,
hoặc đặt bên trong Trung Thai Mạn-đồ-la. Muốn làm thì bảo thầy trước định ra tuyến đạo xong. Khi muốn vào
Trung Thai, thì tự gia trì thành Kim
Cang Thủ. Nhưng thầy dùng chữ A làm thân mình, tức
đồng với Phật Tỳ-lô-giá-na, chẳng có việc tự
làm, cho nên chuyển thành thân Bồ-tát Chấp Kim Cang.
Vì chữ A vốn chẳng sinh, cùng chữ

Phược chẳng lìa nhau nên được chuyển dùng. Như thế Mạn-đồ-la
thứ hai cũng vốn tịch
ngã gia trì lực không hai tương ưng, hình Phật
không tánh. Kế lại khen
đức chữ Phược, dùng nghóa chữ A mà vào trong
nên cũng vắng lặng, tức
là nghóa vốn chẳng sinh. Không có hai tương ưng chư phước tức là chữ A, không hai
không phân, lý thường tương
ưng, vốn vì vắng lặng.
Hình Như Lai cũng không, không cả tự tánh. Kế
hai phân Thiên vị, bỏ
ngoài Mạn-đồ-la ba phần viên giới đạo xả bỏ,
đông diện tuyến thân
đẳng, nghóa là mỗi viện đều có ba lớp, bỏ lớp thứ
nhất thứ hai, ở viện
thứ ba mà đặt thần vị. Kế bỏ viện thứ hai, ở
viện thứ ba mà hạ sắc. Từ trên phải ở trước
năm sắc. Nghóa cũng chưa rõ nên hỏi lại. Bấy giờ,
Phật Tỳ-lô-giá-na xuất định, trụ trong Vô Lượng
Thắng Tam-muội đương ở trong định
Nhất thiết biến vô năng hại lực.
Minh Phi Nhất Thiết Như Lai
Cảnh Giới Sinh mà nói. Như Lai trước trụ vào cam lộ
sinh
Tam-muội mà nói pháp môn ở trên đã xong. Nghóa xa muốn đầy đủ tu chân ngôn, các phương tiện
Bồ-tát khiến cho đầy đủ.
Lại xuất định, lại nhập vào
Tam-muội Vô Lượng Thắng. Tam-muội Vô Lượng Thắng.
Vô Lượng Thắng nghóa là không thể hại vì trụ
Tam-muội Vô Lượng Thắng nên chiêu cảm phát
sinh khởi
Minh phi này.
Minh phi này gọi là
Nhất Thiết Như Lai Cảnh Giới Sinh, tức là cảnh giới
Phật các chân ngôn hạnh
Bồ-tát. Do đây mà nói tức là đồng cảnh giới
Như Lai, cũng sinh cảnh
giới không thể suy nghó bàn luận như thế. Do nhập vào cảnh giới Phật nên công đức làm được cũng đồng với
Như Lai. Biến Nhất thiết vô năng
hại lực (năng lực cùng khắp tất cả không thể
hại), không thể hại tức là không có
chướng ngại, không phải biến thẳng
ở cảnh giới Như Lai,
cũng trùm khắp tất cả cảnh giới Thanh văn,
Duyên giác cho đến người mới phát tâm đầu tiên, chỉ nên tu hạnh
Minh phi này, cũng tức là
vào cảnh giới Như Lai. Nam-mô tát-phược-đát-tha yết đa, là quy mạng tất cả
Như Lai, cũng nhờ các
Như Lai sinh, cho
nên chẳng phải một. Vì
chẳng phải một nên nói đẳng (v.v…)

Tát-phược-mục-khư-tệ-dã,
là tất cả chư Phật xem là Thủ vọng.
A Ta Nhị Vô Đẳng, vì từ tất cả cảnh giới
Như Lai sinh ra cho nên vô đẳng. Lại trong giải thích theo bí mật thì, chữ A tức là bản thân Phật.
Tam-mê là đẳng, đẳng đồng chư Phật tức là đồng với thể
chữ A, Bát-la-nhị.
Theo giải thích theo bí mật thì chữ Bát này là Đệ nhất nghóa đế, do chữ A
trên đồng với thể của
tất cả Như Lai tức là Đệ nhất nghóa đế đồng với
Như Lai. A-giá-lê (là bất
động, đồng với Đệ nhất nghóa đế). Già-gia-nhó
(là không). Tát-ma La-nhó-giả (là tầm niệm).
Tát-phược-đát-la
Nô-yết-để (là đến
khắp). Ta-phược-ha (Ta-phược là tự, Ha là bản).

Giật tỉnh chư
Phật khiến nhớ lại bản thệ nguyện Như Lai khi xưa, lập quyết định đại nguyện như thế, tu hạnh chân ngôn này, đều như
chỗ kiến lập mà khiến
tròn sở nguyện. Nay ta tu hành như thế mà giật tỉnh chư Phật phải nghó nhớ thệ nguyện
nhiều kiếp. Kế là pháp điều
hòa màu sắc. Đảnh lễ
Phật, Bát-nhã Ba-la-mật-đa, tụng Minh phi này
tám biến. Nghóa là điều
hòa màu sắc khi vẽ tượng Như Lai Bổn Chân
kia, trước phải đọc
tụng kinh Đại Bát-nhã và cung kính cúng dường tức là nghóa đảnh lễ. Hễ khi điều hòa
sắc thì phải làm như thế. Lại phải
tưởng loại chữ trong
sắc ấy, rồi tụng chữ này trăm biến, ngàn biến.
Lại tụng Minh phi tám biến. Thầy điều
sắc xong, xuất định đi nhiễu xong rồi
vào trong, ở trước
(đối) đệ tử mà tưởng niệm năng lực đại từ bi, tức là
thầy tự làm Kim cang và
Tự ấn. Xuất định đi nhiễu Mạn-đồ-la mà phát
tâm đại từ, tức là dùng năng lực đại từ bi này mà gia hộ đệ tử xong.
A-xà-lê làm thành
sự
Kim Cang Tát-đỏa gia trì chữ
Phược cùng lập nguyện
Kim cang… A-xà-lê này
dùng Như Lai gia trì và chữ A, tức là
Tỳ-lô-giá-na Như Lai. Vì
Như Lai làm thành việc chẳng đáng làm. Chữ phược
cùng bày nguyện cát
tường Kim cang, chính là Văn-thù. Kế hạt giống là
chữ Ma tức là điểm
không. Dùng gia chữ phược làm chữ ma, lại dùng chữ phược mà gia trì làm
Kim Cang Tát-đỏa mà vẽ các tượng. Đương
phi làm phải tưởng đồng
với thân mình như trên đã nói.
Lại tụng chữ phược này trăm biến hoặc ngàn biến… vẽ Đại
Bi Tạng sinh Mạn-đồ-la,
khoan thai trong Mạn-đồ-la. Thầy như thế tự
gia trì rồi, sau đó khoan
thai đứng dậy vào Trung thai, từ từ vận khắp
các màu mà làm tượng
Tỳ-lô-giá-na, hình tượng ấy ngồi trên tòa hoa
sen trắng, lấy tóc làm
mão nên chẳng vẽ thêm màu. Dùng lụa cực mịn làm quần, lại dùng lụa mỏng cực mịn làm áo, khiến
sắc thịt lộ ra
sáng
rỡ, thân bằng sắc vàng
Diêm-phù, ánh vàng chói lọi. Phật ấy duyên
thân đều có ánh sáng
hợp nhau làm tóc ở khắp thân. Do đó trong
Mạn-đồ-la phải tạo hình
Phật này. Vì muốn cho đệ tử mau sinh thắng nguyện
và dùng sức gia trì mà
thành tựu các Trí thân, nên trước phải tạo lập.

Lại nữa tạo đàn có pháp thượng, trung, hạ. Nếu đệ tử có dồi
dào tiền của có khả
năng làm rộng lớn thì thầy sẽ làm đàn tượng có
nhiều màu sắc để bày
thân tướng Ấn của Bổn tôn. Nếu sức chẳng kham
mà làm đàn chữ thì
phạm tội che dấu Bí pháp. Nếu quán sát tâm đệ tử
rất tha thiết, cho đến chẳng tiếc thân mạng còn có thể xả thân mà thờ
thầy huống chi có mến
tiếc. Nhưng sức tiền của chẳng thể làm mà chịu làm chữ
Mạn-đồ-la thì ở chỗ để tượng Phật chỉ vẽ chữ A, tức là thể của Như Lai. Để chữ A xong. Ở ngoài
Trung thai mặt hướng về Đông làm chữ
A thật lớn để trên hư
không. Lại ở phía Đông bắc đặt thêm chữ Già.
Chữ Già này tức là hư
không nhãn, đó là mẹ của tất cả Phật và Bồ-tát.
Kế là Hỏa phương tất cả Phật,
Bồ-tát Chân Đà-ma-ni Ấn để vào chữ.
Ở phương Bắc, quán Tự
Tại và Di-lặc, là Bồ-tát Nhất Sinh Bổ Xứ ở hiền kiếp được xem là quyến thuộc thì đặt chữ Ta. Ở phương
Nam Kim Cang Thủ… thì làm hình,
hoặc làm ấn, hoặc làm chữ Phược.

Lại trong để
chữ cùng phương vị của đàn trước, nếu không đồng thì phải hỏi. Lại phần vị ấy ba khí xả tất cả
Chấp Kim Cang các ấn họa. Hoặc chữ ấy nhiều thì ba khí xả cũng như trước đã giải thích
chẳng khác, chữ Ấn làm
chữ Hộc. Kế là phương La-sát, Tỳ-lô-giá-na trở đi. Vẽ tôn vị Bất Động ngồi trên tảng đá, tay cầm dao và quyển
sách
khắp thân có ngọn lửa,
tất cả làm chướng ngại là khắc kỳ hoặc chỉ làm ấn
ở trên. Hoặc làm chữ
gọi là Hàm kế ở gió phương mà làm hàng phục
ba cõi thắng, hại tất cả những người làm
chướng ngại, đầu có ánh
sáng, vẻ mặt giận dữ
như dáng vẻ Diêm-ma-la. Màu đen là màu sợ hãi
nhất trong các thứ sợ hãi.
Lại khiến cho rất
sợ hãi. Phải như thế mà làm hình đáng
sợ hãi trong tay cầm
Bạt-chiết-la hoặc chỉ vẽ chữ hoặc kế ở bốn phương vẽ làm bốn đại kiết hộ. Ở phương Đông vẽ tượng Vô úy kiết hộ,
thân màu vàng, áo trắng, mặt ít (hơi) giận tay cầm gậy. Nếu chỉ đặt ấn hoặc
chỉ để chữ, phương Bắc làm tượng hoại chư bố đại hộ, màu trắng, tay
phải cầm dao, mặc áo trắng có
ánh sáng. Nếu làm Ấn thì chỉ vẽ hình dao,
nếu chữ thì để chữ
Bác, phương Tây thì làm Nan hàng đại hộ, không ai
có khả năng chế phục,
cho nên lấy đó làm tên. Thân làm màu hoa vô ưu, mặc áo màu đỏ cũng gần giống màu của thân. Mặt hơi mỉm cười.
Trong vầng ánh sáng tròn
thì làm dáng xen đại hội chúng, gọi là Tứ
phương chúng hội. Ấn chỉ làm ấn dao, chữ thì làm chữ Tác.
Phương Nam thì làm Kim cang Vô thắng đại hộ, cũng như
Kim cang, lại không có ai hơn,
nên lấy đó làm tên.

Lại nữa, Kim
cang là tên khác của trời Đế-thích. Nhưng Đại hộ
này thế lực lại hơn tướng kia nên lấy làm tên.
Thân màu đen, hình
trợn mắt giận dữ, áo
cũng màu đen hơi giống với màu đen của thân và
mặt. Trên đầu chỉ có búi tóc, thân có ánh sáng,
tay cầm gậy. Nếu chỉ vẽ ấn thì cũng chỉ để gậy. Chữ thì làm
chữ sám, các Đại hộ bên phải
để quyến thuộc.
Quyến thuộc là
Sứ giả, đều ngội trên hoa
sen trắng trì chân
ngôn. Phải biết như thế mà bày trí.

Kế ra ngoài hướng về viện thứ ba, vẽ hình Phật Thích-ca Mâu-ni
mặc áo ca-sa
có ba mươi hai tướng bố thí vô úy cho tất cả chúng
sinh. Ấn đó phải để
Bát-và ca-sa. Nếu chữ thì làm chữ Bà. Đây là hơn
hết, là nghóa Bí mật hơn
hết. Kế ngoài Mạn-đồ-la pháp giới tự tánh gia trì tâm
Bồ-đề phát thú, là làm quán pháp giới tự tánh. Pháp giới tức là thân
Như Lai, quán thân mình đồng với thân pháp giới của tất cả
chư Phật, dùng đây gia
trì trụ tâm Bồ-đề. Ba phần vị đó xả ba lần lễ
Phật Tỳ-lô-giá-na tầm
niệm. Điều sắc như trước, là đặt Phật Thích-ca
ngồi kế viện thứ hai,
lễ Tỳ-lô-giá-na, như trước nói các phương tiện đồ
họa trong sắc.
Phương Đông làm hình nguyện
Kim Cang Đồng Tử (là
tên khác của Văn-thù),
tay trái cầm hoa sen xanh, trên để Kim cang,
dùng tất cả anh lạc mà
trang nghiêm thân dùng lụa mỏng tốt làm quần, dùng lụa quý hơn làm áo. Lại khiến
sắc thân trong vầng
ánh sáng, thân
bằng sắc vàng nghệ, trên đầu có năm búi tóc. Ấn đó chỉ vẽ hoa
sen xanh,
trên hoa để chày Kim cang.
Nếu chữ thì đặt chữ ở bên phải Văn-thù đề
Bồ- tát Võng Quang, tất cả thân phần đầy đủ, tay trái cầm lưới báu, tay
phải cầm móc. Nếu chỉ
để ấn thì vẽ ấn hoặc móc, chữ thì chữ Nhiễm.

Phương Nam vẽ
Bồ-tát Trừ Nhất Thiết Cái Chướng, màu vàng, mão bằng tóc, tay trái cầm châu
Chân Đà-ma-ni, ngồi trên
hoa sen.
Nếu chỉ bắt ấn thì trên
hoa sen có châu ma-ni, nếu chỉ làm chữ thì chữ Ác . Phương Bắc có
Bồ-tát Địa Tạng màu như hoa
Bát dựng cờ. Ở
Tây Trúc có hoa này như màu
lật cốc ở cõi này. Hoa bầu cũng như bông lúa rất thơm.
Bồ-tát này tay cầm
hoa sen, đeo chuỗi anh lạc làm đẹp thân.
Nếu bắt ấn thì chỉ để
hoa sen. Nếu để chữ thì để chữ Y.
Phương Tây, vẽ
Bồ- tát Hư Không Tạng cũng lấy chuỗi anh lạc mà trang
nghiêm thân.
Thân màu trắng mặc áo
trắng. Thân có ngọn lửa sáng cầm đao lớn. Làm
ấy ấy chỉ vẽ đao lớn.
Nếu chỉ để chữ thì để chữ Y lớn.

Nhưng trong đàn
này chỗ vị thứ nhỏ còn nhiều, tức nói làm đàn xong, cũng là trên dưới hiện nhau. Khi làm đàn xong,
A-xà-lê trước ngồi ngoài cửa trụ vào pháp giới gồm có tâm Bồ-đề.
Bản Phạm nói: Kế là trì tụng là trụ pháp giới. Ngã tức là pháp giới tánh trụ tâm
Bồ-đề, tâm Bồ-đề này tức là tánh pháp giới. Hướng về phương Đông mà bắt
ấn Kim cang. Khi làm Đàn
xong, phải ngồi trước đàn mặt quay về
hướng Đông mà tường
đồng với Phật. Phật tức là thể pháp giới. Đã
đồng chư Phật,
sau đó mới thực hành
sự nghiệp độ người.
Làm sự Kim cang
nghóa là các việc Kim
cang, tức là ấn Tam Cổ-bạt-chiết-la. Hễ nói làm
Kim cang thì Aán tự thân đều làm.
Thành Phật cũng thế,
sợ phiền chẳng
rộng nên nói từng điều một.

Kế là cúng dường hết lòng. Người giới hạnh, phải theo giới
cẩn

thận mà làm
chớ quên thứ lớp. Bản Phạm nói: Nên kiết ấn
Kim cang, kế làm sự nghiệp
Kim cang, hết lòng cúng dường, hiện tất cả Phật
cứu đời là Tam-muội-da.
Lại hiện ấn Tam-muội-da… Ấn Tam-muội-da có rất nhiều thứ nên nói…
Cúng dường và thành Phật… đều làm
Tam- muội-da, tụng ba biến.
Làm sự nhiều chỗ dùng nên là đẳng… do
thực hành pháp này tức
là dùng đây tùy chỗ làm tâm, biến khắp tất cả
chỗ, giật tỉnh tất cả
Như Lai. Do bổn nguyện của Phật, tức đều giật tỉnh
mà làm gia trì. Trước
nhớ nghó khắp tất cả chỗ, nghóa là trong
Mạn-đồ-la tùy phương
diện tất cả các tôn vị vận tâm cùng khắp. Nếu
làm sâu
tức là Mạn-đồ-la các
Tôn-tất-địa mới bày Tam-muội-da.
Kế là ngoài kêu gọi đệ tử giữ gìn cho
thanh tịnh. Đệ tử trước ở ngoài cửa mà gọi, thỉnh các tôn pháp, dùng hai
sứ giả làm xong,
các việc chân ngôn liền
được. Nếu tuệ bén nhạy thì mỗi pháp dùng bản ấn Chân
Ngôn thỉnh riêng cũng được.
Khiến đứng ở gần cửa hướng về đàn. Lại phải dạy họ giữ
sạch
sẽ đúng pháp. Đây là thỉnh tôn. Kế là kiết
giới cho đến phát khiển,
đều ở trong pháp cúng dường, y cứ theo dụng liền được. Đã kiết hộ rồi bèn trao cho ba quy y, ba quy y này tức là ấn
pháp. Trước ấn hộ
thân, kế ấn pháp luân hộ các thân phần. Kế là đủ có một ấn
sau
sẽ nói. Trước là dùng ấn ấn đảnh, kế là dùng ấn ấn các chi
phần. Trên nói Kim Cang
Hữu tình. Do ba ấn này tức là trụ tâm Bồ-đề.
Khi thực hành ấn pháp giới luân họ phải một lòng làm tự thể, nghóa là
người tu khi vận tâm
thực hành pháp giới này, tức đồng quán thân
mình đồng với pháp giới. Khi kiết ấn thì đồng với tự thể của ấn ấy. Trên pháp
giới tự tánh mà kiết
ấn, ấn Pháp luân kia kiết sau. Trước tưởng đệ tử trong tóc có chữ A,
sau dùng ấn pháp giới tánh mà ấn. Dùng ấn mà xét,
tự tụng chân ngôn ba
biến hoặc bảy biến. Kế phải dùng áo lụa che
mặt. Thầy phải phát tâm
đại Bi thương xót, giúp họ thoát hẳn sinh tử,
khai tri kiến Phật.

Lúc đó, đệ tử cũng phải tự phát nguyện thù thắng
Vô thượng. Tay bất không làm
Bồ-đề tròn đầy. Nghóa là đệ tử ấy muốn làm cho
Vô thượng Bồ-đề mau tròn đầy. Tùy năng lực thượng trung hạ mà chia
làm. Tùy chỗ có cúng
dường chư Phật Bổn tôn hoặc dâng hoa báu. Lúc
đó, thầy muốn cho đệ
tử kết hộ. Nói nhỏ vào tai mà dạy, tức khiến trụ tâm Bồ-đề, riêng có chỗ nói. Họ đã phát tâm Bồ-đề, nhất tâm thành
kính mà trụ. Thầy tự
kiết ấn để trên đầu, sau đó mới tung hoa. Phải nhớ hoa rơi ở chỗ Tôn vị nào ở trước thân
Bổn tôn đó, lại có thượng trung
hạ, phải trái khác nhau,
tùy chỗ rơi mà trao chân ngôn tương ưng ấn.
Giáo pháp của đệ tử
như thế mà làm Tam-muội-da cho nên cùng tất cả.

Bấy giờ, Chấp Kim Cang Cụ Đức lại hỏi pháp Phật quán
đảnh này, mong Phật tự
nói, xin Phật tự nói. Thỉnh Phật trụ trong Pháp
Giới Tánh Bảo Kim Cang Thủ rằng: Hãy một lòng lắng nghe, ta nói pháp này khiến tu hành, tức ở trong pháp này mà được tự tại, tức là nói khiến được giáo pháp
thắng thượng. Tự tại này cũng là nghóa mau được.
Nghóa tự tại nói trên không giống với nghóa tự tại có nhiều tiền của. Ta nói tất cả các giáo pháp thuộc về
Tối thượng tự tại, nghóa là tâm có
nguyện cầu đều nhiếp
lấy, tự tại mãn nguyện. Như ở một nước tự
tại làm việc thành.
A-xà-lê Như Lai bản tình ý gia trì làm ấn ấy, tùy pháp
thượng trung hạ, làm Như
Lai hoặc làm hoa sen Kim Cang Bộ… Tùy chủ
Đàn làm hình ấy mà
thực hành quán đảnh như hình xưa nay gia trì, nghóa là A-xà-lê lấy tánh
Như Lai mà gia trì thân mình.
Tánh Như Lai tức là bản thể hoặc dùng ấn ấy, nghóa là dùng ấn gia trì.
Tưởng thân mình
dùng chữ A ở khắp chi
phần. Chữ A này tức là thể tánh pháp giới. Do
trang nghiêm này đồng với
thân Phật, mới gọi là đệ tử. Nếu là A-xà-lê được định, hoặc đã được
pháp nghiệm, việc làm nhậm vận thành tựu.
Nếu chẳng được như
thế, phải dùng ấn và tưởng mà làm.
Kế là dẫn đệ tử hướng về Đại
Hoa Vương Mạn-đồ-la, bốn
báu làm Đại Bồ-tát gia
trì vào chiếc bình lớn. Là ở Trung thai bốn Đại
Bồ- tát đã gia trì vào
bình, vì Bồ-tát Bảo mà dùng trang nghiêm kế làm
ấn, sinh ra tất cả chi phần, rót trên đầu đệ tử.
Hễ khi quán đảnh (chế nước trên đầu) thì bắt ấn này. Bắt xong rồi thì lấy bình mà rót.
Nếu chẳng dùng ấn này thì pháp thức chẳng đủ, khiến đệ tử kia chẳng thể
sinh tâm bình đẳng,
sẽ có
lui sụt.
Chẳng khác với không
sái
hương thủy.
Lại khi chưa rót nước
trên đầu thì dấu vạch chữ thập trên đầu đệ tử ,
tưởng thành chữ Ám, trong tâm rất tưởng chữ A. Lại tưởng chữ A ở trên ngực. Cũng có thể tưởng chữ A ở tất cả chỗ dùng. Mão bằng tóc
sáng
màu vàng ngồi trên hoa
sen trắng, nghóa là tưởng trong tâm đệ tử ấy
thành hoa sen trắng nở ra
đầy đủ, có Phật Tỳ-lô-giá-na ngồi trên đó, sau
mới tưới nước.
Kinh nói: Nhân quả, thì
Tỳ-lô-giá-na
Như Lai. Nếu dùng pháp này mà tưới đầu, tức là đồng với chư
Phật mười phương.
Rước nước pháp mà
trao cho ngôi vị Pháp vương. chẳng phải thế thì chỉ
uổng tưới mà thôi,
chẳng làm gì được.

--------------------------

<詞>Phẩm 9: MẬT ẤN</詞>

Bấy giờ, Phật Tỳ-lô-giá-na quán
sát các chúng trong Đại
hội. Phật đã lược nói
nghi pháp quán đảnh xong, sắp muốn nói điều gì nữa, tùy quán
sát các Đại hội nhiều như bụi ở các cõi Phật mười phương đều là
nhân duyên, nghóa là
sắp nói Mật Ấn
Như Lai Trang Nghiêm đồng với
Pháp Giới Thú Tiêu Xí. Đồng là nói tất cả Phật lấy đó
làm trang nghiêm, được
thành thân Pháp giới của Như Lai. Nếu có
chúng sinh nào thực hành
pháp này, vì dùng ấn gia trì nên cũng đồng với
thân pháp giới của Như
Lai. Ấn này tức là cờ nêu pháp giới, vì ấn này nêu bày thể của pháp giới, tức gọi là cờ
Pháp giới. Chư Phật dùng đó mà trang nghiêm thân này. Ở trong tất cả đại hội mà lập cờ nêu Đại
Bồ-tát Vô thượng,
chúng ta khiến tám bộ chúng ác tà lìa bỏ lánh đi.
Căn tánh tốt là gần gũi
vâng theo giáo tu hành. Ông hãy lắng nghe và chú ý kỹ, nay ta
sẽ giảng nói.
Thế Tôn nay là đúng lúc, Phật nay đúng lúc, hai lời mà một ý.
Xưa nói ca-la, là ý nói nay bốn chúng này không
có cành lá, thuần là chân thật có khả năng nhận lãnh đại pháp.
Như Lai Ứng
Cơ mà nói: Chánh là lúc ấy, kế thời
Tam-ma-da tức là phần thời gian.
Nay đúng lúc nói pháp.

Bấy giờ, Thế Tôn trụ trong
Tam-muội Vô hại thân lực là
Phật làm tròn nguyện ấy.
Lại nhập vào Tam-muội. Đây là thân Như Lai
có vô lượng năng lực
tự tại nên không thể hại, trụ vào Tam-muội này
mà phát ra chân ngôn ba
minh, đó gọi là năng lực Vô ngại vô hại vô
đẳng. Nhờ Tam-muội-da này mà người học được
nghe mà vào Chánh
pháp. Nếu chẳng làm thì
chẳng hợp vào đàn, cũng chẳng hợp nghe Bí
giáo. Nếu tu minh này sẽ
được thân tịnh, ngữ tịnh. Chỗ nguyện đầy đủ, hội ở ba thân, nên gọi là ba minh. Ba lực là năng lực ba đời, hoặc năng lực
ba bình đẳng. Vô đẳng
lực tức là ba năng lực này. Sẽ nói ở sau.

Nam-ma Tam-mạn-đa Phật-đà nam a ta mê đát rị tam mê tam
ma duệ. Ta hà. A-ta-mê,
bài minh này dùng chữ A làm đầu, tức đồng
với pháp thân vô tướng
ly tướng của chư Phật. Phải biết pháp thân này
là vô dư đẳng tỷ
(không gì sánh bằng). Tam-mê là ba thân Phật, nghóa
là Pháp-Báo-Hóa hợp
thành một thân mà giáo hóa chúng sinh. Thể
cũng đồng với tự môn
A. Vô tướng ly tướng cho nên nói đẳng.
Tam-muội-da là nghóa chẳng thể vượt, là Vô đẳng tam đẳng, là chỗ các
Như Lai đồng nói. Trụ Tam-muội
mà nói Minh vô hại vô đẳng lực này. Do Minh
này nên sẽ nhập vào
Tam-muội-da. Tam-muội-da này tức là thệ
nguyện. Cũng như sắc
lệnh, là lời yếu thệ của chư Phật ba đời. Pháp môn này
khó tin, khó vào, khó được nghe. Do pháp chẳng thể gặp cho nên
ba đời Phật đồng nói
chân ngôn này. Dùng Tam-muội-da này mà che chở, được vào để lắng nghe, tu hành pháp này. Như giáo của tôn vị
chẳng được trái. Nếu
chẳng nghe thì chẳng được vào, cũng chẳng được
nghe. Ta-ha là nghóa giật tỉnh, đem chân này mà giật tỉnh như khi nói minh
thì chư Phật liền cảnh
phát mà khởi gia trì người tu. Vì năng lực minh
này nên làm tròn đầy
các địa khiến người tu được hiện bày ba pháp,
nghóa là thành tựu ba
pháp, nghóa là năng lực chân ngôn và ấn của Bổn
tôn, ba pháp giới này
liền được thành tựu.

Kế là nói Tướng Ấn Thủ, chẳng vượt ba pháp đạo giới.
Giới này là quả kết đại
giới không phải Đà độ. Đi trong giới đạo này,
nên gọi là chẳng vượt. Nay ở trong đây trước nói mười hai danh tướng chắp tay.
Về các pháp ấn, mười hai thứ này rất quan trọng phải ghi nhớ rõ:
Cách một, chắp tay một là
khiến giữa hai bàn tay phải sát đầu mười ngón hơi
rời ra. Đây gọi là
cách chắp tay Ninh-vó-noa, cách thứ hai là chắp tay
hai: Móng mười ngón ngang
nhau, đầu ngón hợp lại, trong lòng hai bàn
tay hơi bộng gọi là cách
chắp tay Tam-bộ-tra, cách thứ ba là chắp tay
Bổ- tra, mười đầu ngón
tay hợp lại, các ngón tay bằng nhau, trong lòng bàn tay hơi bộng nên tay hơi khum, gọi là cách chắp
tay Khúc-mãn-la;
cách thứ tư, hai ngón chỉ trời, hai ngón chỉ đất, các ngón kia hơi mở gọi là cách chắp
tay Bộc-noa, cách thứ năm là hai bàn tay ngửa ra, đều
hướng lên trên mà bày
ra, gọi là cách chắp tay Ôt-đa-na-nhã, cách thứ
sáu
là lại ngửa hai bàn tay
ra giống như trước, nhưng các ngón hơi co lại
như vốc nước, gọi là
cách chắp tay A-đà-la, cách thứ bảy là đầu mười
ngón tay tỏa ra, đều lấy ngón tay phải thêm lên
trên ngón tay trái, như cách chắp tay
Kim cang, tiếng Phạm gọi
là Bát-la-noa-ma, cách thứ
tám, cũng lấy ngón tay
phải thêm lên ngón trái mà lật ngược bàn tay, dùng đầu mười ngón tay có vân, (châu mười đầu ngón tay mặt có vân
vào nhau) cũng đặt tay
phải lên tay trái, gọi là cách chắp tay
Vi-bát-rị-đa, cách thứ
chín, lại ngửa tay phải lên, ngửa tay trái đặt sát dưới tay
phải, người ngồi thiền hai tay lót vào nhau, gọi là cách chắp tay
Tỳ-bát-la-rị- duệ-tát-đa,
cách thứ mười, ngửa hai bàn tay, khiến đầu hai ngón
giữa đụng nhau mà ngửa
ra, gọi là cách chắp tay Đế-rị-duệ, cách thứ
mười một, cùng úp
xuống hai tay, hai đầu ngón giữa đụng nhau, gọi là
cách chắp tay A-đà-la,
cách thứ mười hai, cả hai tay cùng úp, hai đầu ngón cái đụng nhau, đầu tám ngón kia hướng ra ngoài, cũng đồng tên
gọi như trên.

Nay ấn Tam-muội-da này trước hợp tay tam-bổ-tra, hai ngón cái
đều đứng
thẳng, chớ để cho thấp quá hay đại bàng trắc, khiến hai ngón cái hướng lên, cũng có thể ngón út tay trái làm Đàm độ,
kế là hướng đầu ngón trỏ lên làm định, ngón út tay phải làm tuệ độ, kế là hướng
các đầu ngón lên làm
Trí độ. Ấn Tam-muội-da này như người mới tu
hành thực hành các pháp
lành, nếu trước chẳng làm thì chẳng nên thực
hành các pháp, chẳng phải làm ngay đây, cũng phải tung chân ngôn
trước. Cách làm là
dùng ấn Tam-muội-da để trên đầu, tụng Chân ngôn
trước một biến. Đặt ấn ấy ở vai phải, kế để
trên vai trái, kế để trên tim,
rồi để trên cổ họng.
Mỗi khi để thì tụng chú một biến. Tụng năm biến là ấn năm chỗ.
Nhưng Chân ngôn này có công đức gì? Chân ngôn này
diệt trừ chướng đời
trước, làm thanh tịnh thân mình, khiến thân thanh
tịnh cho nên ngoại chướng
cũng thanh tịnh. Vì ngoại chướng thanh tịnh nên các chướng đều chẳng vào được. Đây tức là Đại Hộ do
sự không thể
suy nghó bàn luận này mà có thể hộ, cho nên phước thêm lớn mà tội tiêu
trừ. Chư Phật được
giật tỉnh làm tròn sở nguyện. Kế lại Pháp Giới
Sinh ra Chân Ngôn rằng: Nam-mô
Tam-mạn-đa Phật-đà nẩm đạt ma đà đô
tát phược ta phược câu hàm.

Đạt-ma-đà-đô là
Pháp giới, Pháp giới là thân Phật.
Câu sau
nói Ta (ngã).
Nói Ta tức là pháp giới, lại người tu này chưa thể nhận được
chân tánh ngay, chỉ bắt
ấn này mà tụng Chân ngôn, cũng tức thể đồng pháp giới. Ấn ấy dùng hai ngón cái để trong bàn tay, dùng ba ngón Địa
Thủy Hỏa (út, áp út,
giữa) để trong hai tay đè xuống thành nắm tay (nắm tay lại), đưa thẳng hai ngón trỏ lên. Hợp hai ngón trỏ chỉ thẳng vào
ngực mà chuyển, khiến hai ngón tay từ hai bên đầu, chuyển xuống hai má và
hai bên cổ, rồi hướng vào kéo xuống, gọi là
sơ thụ chỉ, vừa khiến đầu
ngón chỉ xuống lưng ngón
quay vào trong, ngón tay đưa gần đầu má dần
dần chỉ xuống. Dốc lòng mà buông tay ra, hễ tụng Chân ngôn làm ấn dụ
như cày hai trâu phải
cùng tiến, không được trước sau. Kế lại làm ấn, trước chắp ngược hai tay (lòng bàn tay xoay ra ngoài), kế là các ngón đan
tréo nhau, cuối cùng hai
ngón cái trụ trong lòng bàn tay. Đây là ấn
chuyển pháp luân. Do bắt
ấn này khiến cho thân tâm thanh tịnh, hiện đời
thấy các Phật mười
phương chuyển pháp luân. Chân ngôn là:

Nam-mô Tam-mạn-đa Phật-đà-nẩm
phạt-chiết-la-đát-ma-câu-
hàm. Chân ngôn này ở trên đã giải thích rồi.

Kế là bắt ấn dao, dao dụ cho trí bén nhạy là nghóa khiến cho dứt trừ, nghóa là trừ núi ác kiến,
như ngọn núi lớn họa hoạn rất nhiều, phiền não cũng như thế. Nay bắt ấn dao này. Do ấn này co hai ngón trỏ
khiến đầu ngón đối
nhau, dùng hai ngón cái đè lên, giống như hình chiếc dao
lớn. Chân
ngôn ấy là “Nam-mô Tam-mạn-đa Phật-đà nẩm.”
Pháp dao lớn không cấu pháp,
hiện đời thân kiến dứt hết, sinh tín hiểu Như
Lai, không tham
pháp sinh. Chân ngôn này là tụng tiếng Phạm ở trong kinh. Ở đây giải thích
nghóa xong. Như trên nói chân ngôn này lấy chữ
Ma xưa làm tâm, nghóa là năm chấm không tự tức là nghóa cùng khắp
tất cả chỗ. Nay trong ý
này chính là muốn hại các ngã kiến. Phải biết
đao ấn này tức là Đại
trí của chư Phật hay cắt đứt các kiến. Vì dao chặt
đứt gốc phiền não, liền được pháp vô cấu
hiện. Loại thân kiến câu sinh
tức là cấu, nay dứt thì
cấu hết, tức là dứt tà. Ai chưa dứt lại có thắng
pháp. Nghóa là dứt trừ
cấu ấy rồi phải sinh tín hiểu Như Lai. Như Lai tín
hiểu là pháp nào, nghóa là các gốc lành vô tham…
Do đây nên kế
sinh chữ Ha, ở trong chữ Ha ấy làm nhân, vì trừ nhân này nên bên cạnh có chấm A dài tức là tất cả pháp
vốn chẳng sinh. Dưới có ổ cho
nên Tam-muội, trên có chấm là đại không.
Bài tụng này khiến cho người tu có đủ ba thân. Vì trong chữ này có ba nghóa,
tức là pháp thân hiện.
Tam Tạng nói phương Tây rất dấu kín ấn pháp,
khi làm lại rất cung kính.
Cốt yếu ở trong Tôn thất và chỗ vắng lặng
trong sạch, lại tắm gội
thân. Nếu chẳng tắm gội thì trước phải rửa tay
sạch, súc miệng, lấy
hương thoa tay rồi mới được làm. Lại khi làm phải
giữ oai nghi, ngồi kiết
già. Chẳng thế thì bị tội, làm cho pháp chẳng được mau thành.

Kế là kiết ấn cát tường Thương khư. Trước chắp tay bộng ở giữa có hai ngón cái, dùng hai ngón trỏ đè lên khiến như hình thương
khư làm ấn, rồi để gần miệng mà thổi như thổi loa pháp. Đây là ấn
Pháp loa đầy đủ tất cả nguyện tốt lành. Do thực hành ấn này tức đủ tất
cả nguyện lành.
Tuyên nói: Đại pháp khiến cho mười phương khắp được nghe
biết. Đây tức là ấn
vắng lặng Niết-bàn. Chân ngôn đó quy mạng đồng
như trước. Tát-phạ-đa-ám.
Đây là tâm chân ngôn, tất cả pháp xưa nay
bất sinh. Trên lại có
dấu chấm tức là Đại không trùm khắp tất cả mọi nơi.
Kế là
Kim Cang Bất Hoại Tọa Ấn Pháp.
Trước dùng hai ngón cái, hai ngón út đối nhau, còn các ngón khác tỏe ra như hoa
sen nở.
Kinh nói khiến cho giống như
hình cái chuông. Kế đổi lấy ngón út và ngón
cái dính nhau, sáu ngón
kia đều tỏe ra. Trong đó hai ngón trỏ và giữa hợp nhau, ngón áp út
đứng riêng. Đây là
Liên hoa tọa, cũng gọi là
Kim cang tọa, cũng ngồi tòa
này mà sinh ra chư Phật. Chư Phật đều do ngồi
đây, tức Dự lưu cát
tường tọa (cách ngồi cát tường) cho nên gọi là tòa
Kim cang bất hoại. Chân
ngôn quy mạng giống như trước.

Trên đây là tâm chân ngôn. Chữ A dài làm hạnh, bàn hai chấm
làm
Tam-muội vì khiến cho pháp này bền chắc, cho nên
sau có
dấu chấm. Nhưng làm quyền pháp có bốn thứ:

Như thường thực hành nắm tay lại đưa lên, đưa lên
một ngón
tay.

Để ngón cái trong lòng bàn tay rồi nắm lại, gọi là Kim cang
quyền.

Đan
tréo hai tay hợp lại thành nắm tay, khiến mười ngón hiện
ra ngoài, đây gọi nắm tay ngón ở ngoài.

Mười ngón đan tréo nhau khiến cho đầu mười ngón ở trong lòng
bàn tay. Đây gọi là nắm hai tay.

Hai tay đều co ngón áp út hướng vào lòng bàn tay, dùng hai
ngón trỏ mà dính vào lưng ngón giữa nhưng chẳng
hợp nhau. Đó là ấn
Kim cang. Do ấn Kim cang này mà phá hoại thành vô trí, tất cả vật chẳng thể phá hoại được nó, Chân ngôn ấy quy mạng như trước, thể chú
chỉ có chữ “Hồng” (Hộc).

Kế là ấn Phật Đảnh. Trước là các ngón hướng vào lòng bàn
tay nắm lại, rồi duỗi hai
ngón giữa ra, dùng hai ngón trỏ đè sau lưng
ngón giữa, rồi co hai
ngón cái lại. Đại ấn này gọi là Phật Đảnh. Khi kiết ấn này tức đồng với
Nhân giả, Nhân giả là
Như Lai, nghóa là bắt ấn
này là đồng với thân
chư Phật, chân ngôn này cũng là nghóa Cụ
Tam-muội giải thoát, trước
là Nhân, sau là quả. Nhân là Hạnh Như Lai, quả tức là Phật.

Kế là ấn Hào Tướng của Như Lai. Lấy tay trí làm thành nắm
tay, đưa ra ngón cái, đặt giữa hai đầu chân mày.
Bắt ấn này tức là đồng với hào tướng đầy đủ của
Như Lai. Chân ngôn quy mạng giống như trước, là tri? là nhân?
là sinh. Dùng hạnh bất
sinh này làm thanh tịnh tất cả
nhân. Xà nghóa là sinh chẳng thật có.

Kế bắt ấn Như Lai Bát, là tay trái nắm hai góc y, nhưng vẫn
hai tay trong nhau khiến tay
phải ở trên tuy trái, như tay ngồi thiền, rồi
để trên rún hơi co lại,
chồng hai tay như ôm bát. Khi bắt ấn này thì đồng với
Như Lai cầm y
ca-sa chư Phật mà làm nghi cờ nêu. Cũng có thể làm cho tất cả chúng
sinh phi khí đều có khả năng làm pháp khí.
Chân ngôn thì quy mạng như trước. Bà là nghóa hữu, tức ba hữu (ba cõi).
Vì vốn chẳng
sinh nên lìa ba hữu. Ba hữu xưa nay chẳng thật có, trừ ba hữu
này mà được hữu chân
thật của Như Lai, tức là pháp thân chư Phật.

Kế bắt ấn Thí Vô Úy. Tay trái như trước cầm hai góc y để
ngang rún, tay phải chỉ
hướng lên mà hướng ra ngoài như nâng vật. Nếu
bắt ấn này, thì dứt trừ tất cả
sự
sợ hãi của
chúng sinh, yêu giận liền dứt hết.
Cũng dứt các
sợ hãi lớn ở vị lai, chân ngôn quy mạng như trước:
Tát- phạ-tha (là biến)
Thệ-na-thệ (là thắng) Bà-dã-na-xa-na. Biến nghóa
là khắp, tức là khắp
tất cả chỗ. Ở trong tất cả chỗ phương tiện là
cao quý nhất. Trước lìa các phiền não
dị sinh, kế lìa phiền não
Nhị thừa, cho
nên nói nhắc lại, tức
là bậc nhất trong các bậc nhất. Như Lai do đây mà
ở khắp tất cả chỗ để
trừ khắp các sợ hãi.
Kế là ấn
Mãn Nguyện Thủ của
Như Lai, tay trái cũng nắm hai góc y như trước nói, tay phải hướng ra ngoài rủ xuống như trong
Du-già nói Bảo Sinh Phật Ấn. Khi bắt ấn này tức là năng lực
Như Lai, tất
cả Phật mãn nguyện đều
được thành tựu. Chân ngôn quy mạng như
trước: “Phược-la-đà
Phược-chiết-la Đát-ma-ca.” Ý nói: Nguyện chư Phật
cho con thân Kim cang, cũng
là trao cho thân Đại nguyện. Đây là làm mãn sở
nguyện. Kế là ấn làm cho tất cả sợ là chướng
ngại. Ấn lấy tay phải nắm lại mà duỗi ngón trỏ ra, để ngang chân mày mà chỉ thẳng vào
chân mày. Đẳng dẫn:
nghóa là làm hình Tỳ-câu-tri mặt mày giận dữ, tâm
trụ vào một cảnh bất
động. Đây là đại ấn của tất cả Phật, có thể hiện
đại thế lực oai mãnh
của Như Lai. Tất cả sợ sệt là chướng nạn khiến
phải hàng phục, cũng làm
mãn nguyện tất cả chúng sinh. Người tu kiết
ấn này thì chướng nạn
bị đuổi tan bốn hướng. Cho đến đại lực của
Thiên ma, quân chúng cũng
tự lui tan. Khi Như Lai chứng đạo Bồ-đề thì dùng ấn này hàng phục các ma. Chân ngôn cũng quy mạng như trước:
Ma Tư- phược-lê-phạt-để
trì xa-phược-lê Đà-bà-phệ Ma-ha-di-để-lủ Dã-phát- dã. Chân ngôn này là đại lực của chư Phật, đại lực này là gì, tức là
mười lực Như Lai, đại
tự tại nhất trong tất cả lực. Như Lai nói sao được
mười lực này, nghóa là
từ đại từ mà được mười lực này, cho nên nói lực
này từ tâm đại từ sinh ra.

Kế là ấn Phật nhãn. Trước nắm tay, lấy ngón cái đè hai ngón trỏ và út, duỗi hai ngón giữa và áp út thẳng ra. Dùng tay phải mà làm,
làm xong thì dùng ngón tay
này để trên mắt, trước mắt phải, kế mắt trái.
Vì phương tiện bí mật
này làm thanh tịnh nhãn căn (mắt), thành tựu
Phật nhãn, thấy được
cảnh giới sâu kín của Như Lai. Chân ngôn quy
mạng như trước:
Già-già-na (là không)
Phược-la (là nguyện)
Ca-lô-noa (là bi) Ma-dã (là thể)
Đát-tha-yết-đa (Như Lai) chất khất sô (là mắt).
Hư không tuy vô tướng vô ngại mà chẳng làm xong việc lớn.
Nay không này của Như Lai tuy
không chỗ nương, mà thành tựu được sự cao
quý nhất qua hư không đó
không thể cùng tận. Thể đại từ bi, tức là mắt
của Như Lai, mắt này từ
đại bi sinh ra nên có công năng sinh đại bi.
Kế là ấn
Quyên Sách Như Lai: Trước cho mười ngón xoay vào
lòng bàn tay rồi nắm lại, hai ngón trỏ ló ra nối nhau cong lại thành
vòng tròn, hai ngón cái
tay phải đè lên tay trái, trong lòng hai bàn tay bộng. Ấn này có công năng cột trói tất cả điều ác, cũng làm hoại nó, khiến
trừ dứt các điều ác.
Chân ngôn quy mạng giống như trước. Hệ niệm,
trong đây có tiếng ha là
nhân, gồm có nghóa Tam-muội. Hệ là tiếng gọi
mời, nghóa là gọi nhân
thành Phật này. Nhân này vì vốn chẳng sinh nên
lìa nhân quả, tức khiến nhân này thanh tịnh lại càng
thanh tịnh.
Ma-ha-bát- xa (là đại
sách) Bà-lô (là phổ)
Ta Đà-lý-đa (như không)
Tát-đỏa-đà-đô
Phí-mộ-kha-ca
(si)
Đát-tha-yết-đa (Như
Lai) Đề-mục (tín
giải sinh).
Lại sách này từ đâu
mà sinh, tức từ tín hiểu Như Lai mà sinh ra. Tín hiểu
ý nghóa như ở đầu kinh đã nói. Như Lai dùng năng lực tín hiểu này.
Phổ môn thị hiện các
loại hình như làm việc rất giận dữ, hoặc làm Tiên
Trì Minh, có thế lực lớn
chiết phục nhiếp thọ vô lượng chúng sinh,
khiến được quả mầu Như
Lai, tức là Đại sách rộng khắp, đồng nghóa hữu tình giới.
Kế bắt ấn
Như Lai Câu. Trước lấy ngón cái cái tay trái đè lên
đầu bốn ngón kia thành
vòng tròn. Kế là dùng ba ngón trong vòng tròn
của tay phải, ngón cái tay phải ở ngoài ngón cái tay trái mà co vào lòng
bàn tay đè ba ngón tay
phải cũng thành vòng tròn. Duỗi ngón trỏ tay phải ra mà hơi co lại ở mắt thứ ba cho có hình vòng tròn (móc câu).
Làm ấn móc câu này có công năng thỉnh mời tất cả chư Phật,
Bồ-tát mười phương đều đến nhóm hợp ở đạo tràng, cũng đầy đủ vị
Thập địa, huống chi tám bộ khác chưa
sinh tâm lành mà chẳng đến ư? A (dẫn
hành) Tát-phược-đát-la
Bát-la-để-ha-đa (không ngại tất cả hại)
Tát-tha-yết- đa (Như Lai)
Ương-câu-xá (móc câu) Bồ-đề Chiết-rị-dã (hợp hai
hàng Bồ-đề)
Bát-rị-bố-la-ca-tá-ha (là
Niết-bàn đầy đủ) hạnh trong đây, là
do hạnh này có công năng
chiêu mời các biển công đức lớn của chư
Phật như móc câu của
thế gian thì có chỗ phần vị, chẳng thể khắp tất cả
chỗ mà mời về. Nay câu
móc Như Lai thì chẳng phải như thế, khắp đến
tất cả, không chỗ nào
chẳng được che chở. Cho đến vời được quả Đại Bồ- đề. Nói tắt lại là làm cho đầy đủ tất cả công đức
Như Lai. Có công
năng mời gọi tất cả
chúng sinh khiến họ cũng được đạo này. Cho nên câu
kế nói khắp tất cả hai
(hai tức là câu móc lấy), khắp hại tất cả chẳng
điều phục, khiến ở hạnh Bồ-đề đến được Diệu
quả, đều được đầy đủ.
Kế là ấn Tâm của
Như Lai . Pháp làm đều y cứ
theo trước, chỉ duỗi thêm ngón giữa, hai ngón duỗi này đều có ở lóng thứ ba.
Chân ngôn quy mạng như
trước: Nặc (trên) Nộ (trí) Na-bà (hai nhịp)
phược (sinh). Tức là Trí
chư Phật. Trí này chẳng từ người khác mà được,
mà
là từ tâm
Phật sinh ra.

Kế là ấn Rún Như Lai. Cũng y cứ theo trước mà duỗi ngón áp
út. Hễ duỗi ba ngón cũng
co ở mắt thứ ba. Chân ngôn quy mạng như
trên: A-một-lật (hai hợp)
đổ (cam lộ) Ốt-bà (hai hợp) Phược (sinh). cam
lồ là tên khác của Trí
Trí, dứt trừ được sự nóng bức của thân tâm
được thì chẳng còn già chết, có thể dụ cho Trí của
Như Lai. Nay dùng trí này
mà dứt trừ tất cả sự
nóng bức của chúng sinh, khiến được thân sống lâu.
Vị cam lộ này cũng từ
tâm Phật sinh ra.
Kế là ấn eo
Như Lai, cũng y cứ theo móc câu
Như Lai mà
làm, ngón trỏ bên trong
mà duỗi ngón áp út là khác, ngón áp út này không cần co ở mắt thứ ba là ngón áp út của tay phải. Chân ngôn
quy mạng như trước:
Đát-tha-yết-đa (Như Lai). Tô-bà-phược (sinh). Phải biết ấn trí này tức là từ
Như Lai sinh. Ấn chân ngôn đều gọi nghóa ấy, các
chân ngôn khác đều bỏ.
Kế là ấn tạng của
Như Lai. Trước chắp tay theo cách
Tam-bổ-tra, hai ngón áp út
và trỏ đều co vào lòng bàn tay, còn ngón giữa chỉ
thẳng khiến hai đầu ngón tay gặp nhau, hai ngón cái đè trên ngón trỏ,
hai ngón út cũng duỗi ra,
hai đầu không dính nhau mà hơi co lại. Lạm
lãm lạc lạc. La nghóa là
vô cấu, chấm trên là Tam-muội Đại không: Một
là dứt chướng của
phàm phu, Nhị thừa; Hai là trụ vào không cam lộ
của Như Lai. Kế là hai
chữ bên hai chấm là nghóa dứt sạch: Một là dứt
nhơ phàm phu; Hai là dứt nhơ Nhị thừa.

Kế là Kiết ấn đại giới, y theo pháp ấn câu Như Lai, hai tay
đều đưa thẳng ngón áp
út lên. Đại giới trong đây tức là từ phát đại tâm Bồ- đề cho đến
thành Phật, khoảng giữa chẳng để xen hở, chẳng còn
sinh
tử, chẳng lui sụt Bồ-đề,
tức là nghóa đại giới. Chân ngôn quy mạng giống như trước:

Lệ (Tam-muội
Ly tướng) Lỗ (thừa tướng) Bổ (Đệ nhất nghóa)
Lý (lìa nhỏ) Vi (lìa buộc)
Cũ-lệ (lìa tướng). Đây
là Tam-muội,
Như Lai dùng các Tam-muội này
mà trang nghiêm, không có gì hơn. Đây là
đại giới của Phật.

Kế bắt ấn Đại Hộ, y theo ấn Như Lai tạng ở trước, duỗi hai ngón áp út ra, đầu như ngọn núi, hai ngón giữa đầu cũng thế mà hơi co vì
như hình liên hoàn, lại
mở hai ngón cái, cách hai tấc trở xuống. Chân
ngôn là: Tát-phược-đát-tha
Yết-đế-tệ (quy mạng tất cả Như Lai) Tát-phược-
bà-dã-vi-nghiệt-đế-tệ (Dứt trừ tất cả chướng
sợ, cũng là khen Phật quy mạng).
Tỳ-thấp-phược-mục-khế-tệ (các môn, khéo léo)
Tát-la-phược (hai hợp)
Tha (trùm khắp) Hàm-khiếm (Ha là nhân, khiếm là không).

La-khất-xoa (ủng hộ) Ma-ha-ma-lệ (đại lực)
Tát-phược-đát-tha-yết-đa
(Như Lai) Bôn-ni-dã (hai hợp) Ninh-la-chỉ-đế (sinh) Hồng
Hồng (Hộc Hộc)
sợ sệt, đầy đủ ba đức của Phật). Đát-la-tra Đát-la-tra (nhiếp
phục) A-bát-la (hai hợp) Đế-ha-đế (vô hại). Đó gọi là
Vô Kham Nhẫn Đại Hộ, do nó mạnh mẽ uy nghi như trẻ thơ mới
sinh chẳng thể nhìn
ánh sáng mặt trời chói lọi. Ở đây cũng giống như thế, tất cả chẳng thể nhẫn nhịn mà dám cướp đoạt, nên gọi là
Vô Năng Kham Nhẫn Đại Hộ.
Vì là hạnh hộ của chân ngôn này.

Kế là Ấn Phổ Quang Như Lai, hai ngón cái đều co vào lòng
bàn tay, hai ngón trỏ chỉ
thẳng, đầu hai ngón giữa dính nhau, hơi mở
rộng mắt như hình (cái
chuông). Các ngón khác giống như trước. Chân ngôn quy mạng cũng như trước:
Xà-phược-la (sinh, cột, tướng)
Ma-lý-nhó (Ta, tưởng) Đát-tha-yết-đa (Như Lai Quang).

Kế là ấn Giáp Như Lai, chắp tay theo cách Tam-bổ-tra. Dùng
hai ngón trỏ để trên
lưng hai ngón trỏ.
Ấn lưỡi
Như Lai: Chân Ngôn Như Lai Thiệt nói quy
mạng như trước:
Đát-tha-yết-đa-thệ-ha-phược (hai hợp lưỡi)
Tát-đế (đế) Đạt-ma (pháp)
Bát-la-để-sắc-só-đa (tánh).
Như Lai tức là như thật, cũng như lưỡi
Như Lai luôn nói lời như thật, lời chẳng dối, lời
chẳng khác.
Vì chân thật như thế cho nên thường trụ.
Kế là ấn
Như Lai Ngữ Môn, y cứ theo ấn trước. Ấn làm theo cách chắp
tay Tam-bổ-tra. Tức lấy hai ngón áp út và trỏ để vào lòng bàn tay, dùng hai ngón cái đè lên, còn hai ngón út và giữa thì duỗi thật
thẳng mà đầu như mũi
nhọn. Chân ngôn quy mạng giống như trước:
Ma-ha- phược-ca-đát-la
(hai hợp, ngữ) Tỳ-thấp-phược-nhã-da (các thứ trí khéo léo)
Ma-ha-đà-la (rộng lớn). Nghóa là lời này từ
Như Lai Vô Lượng Môn Xảo tuệ mà
nói ra. Trí này rộng lớn vô lượng.
Kế là ấn năng
Như Lai: Chắp tay theo
cách Tam-bổ-tra, co
hai ngón trỏ vào lòng
bàn tay, khiến cho các lóng tay xoay lưng vào
nhau. Chân ngôn quy mạng
như trước: Đát-tha-yết-đa-năng-thiết-tra-la (ba hợp nha)
La-ta (sa)
La-ta (sa) (vị)
Yết-la Tam-bát-la-bát-ca
(được) Đát-tha-yết-đa
(Như Lai) Tỳ-xa (trên) Dã (cảnh giới)
Tam-bà-phược (sinh).

Kế là ấn Như Lai bốn biện: Chắp tay theo cách Tam-bổ-tra, làm ngón trỏ hình câu móc để trên lưng ngón giữa, hai đầu
không đụng nhau.
Như Lai do ấn này nên ở chỗ đông không
sợ hãi, giảng nói
chánh pháp cho người
nghe. Cho đến ở trong một chữ nghóa vô cùng. Biện tài này chẳng thể cùng tận. Chân ngôn quy mạng như trước:
A-chẩn-đế (hai hợp không thể
suy nghó bàn luận)
Na-bộ (hai hợp) Đa (kỳ đặc)
Hạt- lỗ-bà (ngữ chia
đoạn) Phược-ca-tam-mạn-đa (đến khắp)
Tỳ-thâu(du) (trên) đà
(thanh tịnh) Tất-phược-la (ngôn âm).

Kế là ấn Như Lai mười lực: Hai ngón cái đè đầu hai ngón út
để ở giữa tay, sáu
ngón kia duỗi thẳng rồi chắp tay theo cách
Tam-bổ-tra. Chân ngôn quy mạng như trước: Hồng (ba dức) Đà (vào)
Xá-phược-lan- già (mười lực thân phần)
Đà-la (trì). Tức do năng lực của Trí ấn này
mà trì được mười lực
chi phần của Như Lai.

Kế là ấn Niệm Xứ của Như Lai: Chắp tay theo cách
Tam-bổ-tra (như sen chưa nở,
ở trong rất bộng) dùng hai ngón cái giữ đầu hai
ngón trỏ, ba ngón kia
thẳng ra chỉ vào tay. Chân ngôn quy mạng như trước:
Đát-tha-yết-đa-tất-mật-lật (hai hợp) Để (niệm)
Tát-đỏa-hệ-đa
(chúng sinh lợi ích)
Tệ-dũ (hai hợp) Đà-yết (hai hợp) đa
(sinh khởi)
Già-già-na- tam-ma (hư
không sinh) A-tam-ma (vô đẳng). Là nói niệm bình đẳng với hư không (vô đẳng) chẳng thể hạn lượng, nhưng hư không
chẳng gì sánh được,
nên nói là vô đẳng. Vì sao thể hư không chẳng có
tánh, chẳng thể vì tất
cả chúng sinh làm lợi ích lớn?
Kế là ấn
Nhất Thiết Pháp Bình Đẳng
Khai Ngộ: Chắp tay
theo cách Tam-bổ-tra, dùng
hai ngón cái giữ đầu hai ngón áp út. Chân
ngôn quy mạng như trước:
Tát-phược-đạt-ma-tam-mạn-đa (tất cả pháp
bình đẳng) Bát-la-bổ-đa
(đến được) Đát-tha-yết-đa (Như Lai)
Nô-yết-đa (tùy, như).
Kế là ấn Như Ý
Ma-ni Phổ Hiền: Sở dó gọi
Phổ Hiền, là vì
Bồ-tát này có nghiệp
đều là hiền thiện. Chư Phật, Bồ-tát đều khen ngợi. Ấn ấy chắp tay theo
cách Tam-bổ-tra. Dùng hai ngón trỏ để
sau lưng
hai ngón giữa, các lóng cho tròn. Các ngón khác
như thường.
Chân ngôn quy mạng như trước:
Tam-mạn-đa-nô-yết-đa (bình đẳng vọng)
Phệ-la- xà (vô cấu vô
trần) Đạt-ma-niết-xà-đa (pháp sinh). Ma-ha Ma-ha (lớn của lớn).
Kế là ấn
Từ Thị: Chắp tay theo
cách Tam-bổ-tra, co hai
ngón trỏ đầu để dưới
góc ngón giữa, hai ngón cái đè lên các ngón khác như thường. Ấn này như hình tháp, để làm tháp giữ tất cả pháp
thân Như Lai. Cũng như Quán Âm giữ thân Phật. Chân ngôn quy mạng như
trước: A-thệ-đởm (A-dật-đa = vô thắng)
Xã-da (được hơn)
Tát-phược Tát-đỏa (tất cả chúng
sinh) A-thế-da (tánh) Nô-yết-đa (biết tâm khởi).

Kế là ấn Hư Không Tạng: Chắp tay rỗng ở giữa co đầu hai
ngón cái vào lòng bàn
tay. Chân ngôn quy mạng như trước: A-ca-xa (không)
Tam-mạn-đa (đẳng = bằng) Nô-yết-đa (được)
Tỳ-chất-đa-lãm-ma-
phược (hai
hợp) La, Đà-la (trước mặc).
Kế là ấn
Trừ Cái Chướng Bồ-tát: Chắp tay theo cách
Tam-bổ-tra, hai ngón út và áp út đều co vào lòng bàn tay, các ngón khác như
thường. Chân ngôn quy mạng như trước:
A-tát-đỏa-hệ-đa (A:
hay trừ, Hệ-đa:
lợi ích) Tiêu-dã (hai
hợp) Ốt-yết (hai hợp) Đa-đát-lãm-đát-lãm. Lãm
Lãm (trừ bỏ và khai phát tánh lành).
Kế là ấn
Quán Âm: Chắp tay theo kiểu hoa
sen nở, dùng ngón cái đè đầu ngón út,
sáu ngón kia tỏa ra hai ngón trỏ và giữa đều dính
nhau, ngón áp út đứng
riêng. Tát-phược Đát-tha-yết-đa (Như Lai)
A-phược- lô-yết-đa
(quán = xem) Ca-lô-noa (Bi) Vị-da (thể) La La La (ba
cấu) Hồng-xà (hạnh giải
thoát đại không, sinh). Trong đây Như Lai quán, là nói
Bồ-tát tuy chưa thành Phật mà thấy đồng với chư Phật. Do thấy uẩn tánh nên gọi là quán. Chỉ dùng từ bi làm thể. Bi này từ lìa ba độc mà được ba gốc lành như vô tham… mà
sinh thành ba
giải thoát, cho
nên có ba chữ La.
Kế là ấn Đại
Thế Chí: Chắp tay theo cách
Tam-bổ-tra co mười ngón vào nhau
khiến tròn, như hoa
sen chưa nở, hoa
sen chưa nở này tức là
Như Lai Bảo Khấp (hộp báu) cũng mở ra rồi khép lại. Chân ngôn
là: Đởm (sinh) ta (đẳng
trí). Lìa thế gian chủ lại siêu Bồ-tát sinh trụ
trong trí bình đẳng.

Kế là ấn Đa-la Bồ-tát: Trước tréo các ngón tay đan nhau rồi
nắm lại, chỉ ló ra hai đầu ngón trỏ như mũi nhọn,
hai ngón cái đè thẳng lên. Chân ngôn là: Đa-lệ (hô, gọi) Đa-lợi-ni (độ)
Ca-lô-noa (bi) Ốt-bà
(trên) Phược (sinh).

Kế là ấn Tỳ-câu-tri: Như trên nắm tay lại cũng ló ra hai ngón
trỏ, chỉ so le đè nhau
khiến tay phải đè tay trái. Giống ấn đa-la ở trên,
chỉ so le hai ngón là khác.
Chân ngôn là: Tát-phược Bà-dã (tất cả sợ
sệt) Đát-la-tát-nhó (cũng là
sợ
sệt) Hồng (ba nghóa như trên).
Chân ngôn Tỳ-câu-chi là mẹ
trì tụng, là trong các trì tụng cũng như mẹ, công
năng rất tôn quý.
Kế là ấn
Bạch Xứ Bồ-tát: Co hai ngón áp út vào lòng tay, hai ngón cái cũng co lại cho đụng. Các ngón khác chắp tay theo cách
Tam-bổ-tra. Chân ngôn là:
Đát-tha-yết-đa-phi-xá-da (Như Lai cảnh giới)
Tam-bà- phược (sinh)
Bát-đàm-ma (hai hợp) Ma-lî-để (tóc).
Kế là ấn
Mã Đầu: Chắp tay theo cách
Tam-bổ-tra có hai
ngón trỏ hợp lại dưới
gốc hai ngón cái, hợp lại chừng bằng một hạt gạo,
hai ngón cái đứng thẳng
hơi ngửa ra Chân ngôn là: Khư-đà-da (nuốt)
Bạn- xà (đánh nát)
Tát-pha-tra-dã-sa-ha (đánh đập chướng này khiến tan ra
bốn phía).

Kế là ấn Địa Tạng Bồ-tát: hướng vào bên trong chắp tay nắm lại thành nắm tay, duỗi hai ngón út và áp út họ đầu chung gặp nhau, hai ngón cái thẳng ra…
Chân ngôn là:
Ha Ha Ha (lìa ba nhân)
Tô-đa-nô (diệu thân)
Sa-ha. Du-già-trụ (nghóa là người tu thực hành ấn này).

Kế là ấn Văn-thù Thánh giả: trước chắp tay theo cách Tam-bổ- tra,
dùng hai ngón giữa đè lưng hai ngón áp út, hai ngón trỏ co lại,
dùng đầu ngón cái giữ
nhau. Chân ngôn là: Hệ Hệ (nhân), Cụ-ma-la
(đồng tử), Tỳ-mục-để
(giải thoát) Bát-tha-tất-thể-đa (Đạo) Tát-mạt-la
(niệm) Tát-vị-la (niệm)
Bát-la-để-nặc (nguyện xưa).
Kế là ấn
Quang Võng Bồ-tát: Tay trái nắm lại, duỗi ngón
trỏ hơi co mắt thứ ba như
lưỡi câu, ngón cái đè thẳng lên ngón giữa.
Chân ngôn là Hệ Hệ
Cu-mạt-la (giải thích như trước) Ma-da-yết-đa
(ma-da là huyễn, Yết-đa
là biết) Ta (trên) Phược (tánh)
Bà-phược-tất-thể-đa (tánh).

Kế là ấn Vô Cấu Quang: Duỗi các ngón tay trái ra cho hơi co lại ở mắt thứ ba.
Chân ngôn là: Hệ (tiếng hô)
Cu-ma-la (như trước)
Phi chất-đa-la (các thứ)
yết-để (hạnh) Câu-ma-la (thệ nguyện xưa)
Ma-nô- tát-mạt-la (nhớ nguyện xưa).
Kế là ấn
Kế Thất Ni. Trước nắm tay trái lại rồi duỗi thẳng
các ngón trỏ, ngón giữa và ngón cái ra mà chúm lại.
Chân ngôn là:
Hệ Hệ (như trước)
Câu-ma-lý-kê (đồng tử gọi,
Tam-muội của
Văn-thù) Nhã (trên) Na
(nguyện) Tát-mạt-la (nhớ xưa) Bổ-la-để-nhiên (nguyện xưa).

Kế là ấn Ổ-ba-kế-thất-ni: trước là nắm tay trái, duỗi thẳng ngón giữa và ngón cái.
Chân ngôn là: Tần (đi) Đà-da (xuyên qua)
Nhã-na (trí) Hệ (tiếng
gọi) Câu-ma-rị-kê (đồng nữ).
Kế là ấn Địa
Tuệ Tràng: Trước nắm tay trái mà duỗi thẳng hai ngón út và áp út ra.
Chân ngôn là:
Tuệ (tiếng gọi)
Tát-mạt-la (nghó
nhớ) Nhã-na (trí).

Kế là ấn Triệu Thỉnh (mời gọi): Trên là năm Bồ-tát đều
là sứ
giả của Văn-thù. Tay trái nắm lại mà co ngón trỏ thành móc câu không chạm vào đầu ngón cái. Chân ngôn là
A-ca-rị Lệ (hai hợp)
Tà (mời gọi)
Tát (trên)
Câu-lô (làm tất cả)
A-nhiên-cự-mang-la-tả (chỉ
cho thân Thánh này).

Kế là các người vâng giáo làm ấn, trước treo các ngón tay
chắp tay lại, duỗi hai
ngón giữa ra, đầu dính lại và mười ở mắt thứ ba.
Chân ngôn là Phi-mạt-để
(vô tuệ) chế (đi, bỏ) Đà-ca (cắt đứt).

Làm ấn Thí Vô Úy Bồ-tát: Ấn Thí Vô Úy là ấn Du-già giơ
cánh tay lên. Ấn này bày pháp ngũ hành, ngón út là tín, ngón áp út là
tấn, ngón giữa là niệm,
ngón trỏ là định, ngón cái là tuệ. Chư Phật,
Bồ-tát dùng thân miệng
nói pháp. Nay ấn này biểu thị cho năng lực năm
căn. Chân ngôn là:
A-bà-diễn-đà-đà tức là Vô úy thí, dùng pháp nào mà
thí vô sở úy (không sợ
hãi), nghóa là trụ vào tự môn A lìa tất cả sinh.
Tôn giả sở nguyện đã
tròn, còn chúng con chưa được, cúi mong thí cho
con và tất cả chúng sinh.

Kế là ấn Trừ Ác Thú, tức như trước duỗi hai bàn tay ngửa
thẳng lòng bàn tay hướng
lên. Chân ngôn là A-tiêu Đà-la-noa (đưa nêu)
Tát- đỏa-đà-đô (thế
giới chúng sinh). Nghóa này vì tất cả chúng sinh từ vô thỉ đến nay vì vô minh nên thường ở trong ba đường ác. Nay bậc
Thánh đã được năm lực như thế, nên nguyện nêu ra khiến được lên.
Vì sao?
Vì Tôn giả đã tự cứu
ra cũng phải nêu tất cả thế giới chúng sinh.
Kế là ấn
Cứu Hộ Tuệ Bồ-tát: Như trước duỗi tay ra và đặt ở tim
và ngón cái hướng
thẳng lên. Chân ngôn là: Hệ (tiếng hô) Ma-ha
Ma-ha (lớn trong lớn)
Tát-mạt-la Bát-la-để-nhiên (bổn nguyện).
Kế là ấn Đại
Từ Sinh Bồ-tát: Như ấn Vô Úy
Thí ở trước, ngón cái và ngón trỏ giữ nhau, như người cầm hoa, ba ngón kia duỗi
thẳng hướng lên. Chân ngôn là
Tát-phược (tự mình)
Chế-đô (tâm) Đặc-yết
(hai hợp) Đa (sinh).
Kế là ấn
Bi Niệm Bồ-tát. Như trước xòe tay úp lại đặt lên
tim, co ngón giữa chỉ vào
tim. Chân ngôn là: Ca-lô-noa (Bi) Vị-lô (hai hợp) Ni-đa
(thương niệm). Ý này nói Bổn tôn nguyện dứt trừ
tất cả khổ, nay phải nghó nhớ.
Nhưng Bồ-tát này gọi là bi niệm, do ý chưa nói hết, ý ấy nói
Bồ-tát này lệ thuộc vào bi, như kẻ bị người khác bắt giữ không
được tự tại. Bồ-tát
này thân tâm hệ thuộc với Bi, bị Bi cầm giữ không
được tự do. Lại như người bị quân dịch phải lệ thuộc vào nhà nước nên không được tự tại.
Bồ-tát này cũng như thế, thường bị cầm giữ nên không
được tự tại. Cũng như nghóa này, phải nghó nhớ
Bổn nguyện cứu tất
cả chúng sinh.
Kế là ấn
Trừ Nhất Thiết Nhiệt Não Bồ-tát chính là bắt ấn
dữ nguyện thủ. Nghóa là duỗi tay phải ngửa ra
chúc xuống, như Ấn
Bảo Sinh Phật trong Du-già.
Chân ngôn là: Hệ, Phược-la-đà (cho
nguyện) Phược-la Bổ-la
Bổ-la (hai hợp, được).

Kế là ấn Bất Tư Nghì Tuệ Bồ-tát: Dùng Ấn Thí Vô Úy, ngón
cái dính ngón trỏ như
cầm viên ngọc (các ngón kia duỗi ra). Chân ngôn
là: Tát-phược A-xa (tất
cả nguyện) Bạt-lê-bổ-la-ca (đầy đủ).
Kế là ấn cờ Địa
Tạng Bồ-tát: Trước nắm tay lại chìa hai ngón giữa ra và đầu hai ngón này (ở hai tay) cách nhau một tấc (hai ngón cái thẳng ra) coi như thấy ngọn cờ. Ấn này giống như lá cờ.
Chân ngôn là:
Ha Ha Ha (lìa ba nhân)
Phệ-tát-mạt-la (hy hữu).

Kế là ấn Bảo Xứ Bồ-tát: Tay phải nắm lại, thẳng đứng ba
ngón giữa, áp út và
út. Chân ngôn là: Hệ, Ma-ha Ma-ha (lớn trong lớn).
Sở dó gọi là Bảo xứ là như báu
sinh
trong biển, từ chỗ đó
sinh ra nên
gọi là Bảo xứ (chỗ
báu). Như báu dưới biển, từ đó mà có nên được
gọi là Bảo xứ.
Kế là ấn
Bảo Thủ Bồ-tát: Tay phải nắm lại, dùng ngón cái đè
các ngón mà duỗi thẳng
ngón áp út ra. Chân ngôn là: La-đát-nô (hai
hợp) Ốt-bà-phược (na).

Kế là ấn Trì Địa: Chắp ngược hai tay, tay phải ngửa lên, tay
trái úp xuống, đầu các
ngón đè nhau, ngón cái và ngón út của tay phải
co lên, ngón cái và ngón
út của tay trái co xuống. Chân ngôn là:
Đà-la-ni (địa) Đà-la (trì).
Kế là ấn Bảo Ấn
Thủ Bồ-tát. Trước làm nắm tay hướng
ngoại đan nhau nắm hai tay
xoay ngược lưng, thẳng ba ngón cái, giữa và
út, co ngón trỏ thành
móc vào lưng ngón giữa mà không đụng nhau, giống như năm nhánh
Kim cang. Chân ngôn là:
La-đát-na (hai hợp báu)
Niết- thệ-đa (sinh).

Kế là ấn Kiên Cố Ý Bồ-tát, như năm nhánh trước, khiền đầu
các ngón tay chụm lại.
Chân ngôn là: Phược-thệ-la Tam-bà-phược (từ kim ngung sinh).

Kế là ấn Hư Không Vô Cấu Bồ-tát: Chắp tay theo cách Tam-bổ- tra, dùng ngón cái giữ đầu ngón trỏ cho hợp lại.
Chân ngôn là:
Già-già- na (hư không)
A-nan-đà (vô lượng)
Ngô-chiết-la (hạnh), là hạnh
vô lượng đồng với hư không.
Kế là ấn
Hư Không Tuệ: Giống như ấn chuyển pháp luân ở
trước. Chân ngôn là:
Chiết-yết-la (luân)
Phạt-để (chuyển).
Nói Thánh là
trước được pháp luân
ấy, nguyện vì tất cả chúng sinh mà chuyển pháp luân này.
Kế là ấn
Thanh Tịnh Tuệ Bồ-tát: Chắp tay theo cách
Tam-bổ-tra, co hai ngón cái vào lòng tay, dùng hai ngón trỏ đè trên lưng.
Chân ngôn là: Đạt-ma (pháp)
Tam-bà-phược
(sinh) là nói
Bồ-tát này được tự tại đồng với cảnh giới Phật từ pháp mà
sinh ra. Nên gọi là
pháp sinh.
Nghóa là từ pháp tự
tánh thanh tịnh sinh ra.

Kế là ấn Hành Tuệ Bồ-tát: Giống như ấn Quán Âm Liên Hoa ở

trước. Chân
ngôn là: Bát-đàm-ma (hai hợp, hoa sen) A-lại-da (nhụy).
Kế là ấn
An Tuệ Bồ-tát (hoặc
Trụ Tuệ): Đan tréo mười ngón
nắm lại, hai ngón trỏ
duỗi thẳng, để đầu hai ngón gần mà không đụng nhau. Ấn này và ấn Đa-la
Bồ-tát giống nhau, chỉ hơi mở ra. Chân ngôn
là Nhã-na (trí)
Ốt-bà-phược (sinh, từ trí sinh ra).

Kế là ấn Chấp Kim Cang: Như ấn Năm nhánh ở trước. Hai ngón trỏ cách trên hai ngón giữa ở mắt trên một hạt lúa.
Chân ngôn là:
Thất- chiến-trà (sinh tử)
Ma-ha Lự-sắc-noa (giận dữ). Hồng (ba giải
thoát). Các pháp trên làm chúng
sinh
sợ
sệt khiến lìa
sinh tử, được
ba giải thoát.
Kế là
ấn Ma-ma-kê: như ấn Năm nhánh
Kim Cang ở trên,
hai ngón cái và hai ngón
út đều ở trong lòng bàn tay, cũng tay phải đè tay trái, tức như trước hướng nội xoa hiệp chưởng (đan xen các ngón mà chắp tay lại) chỉ có ngón trỏ và ngón giữa như ấn
Kim Cang. Chân ngôn là Đát-lật-tra
Đát-lật-tra (bình đẳng đồng lý Như Lai, là Tam-muội
là lìa ngã mạn)
Xã-dã-để (thắng).

Kế là ấn Kim Cang Thương Khư La: Là Kim cang liên tỏa
(khóa đại trí) như bắt
ấn Chuyển pháp luân ở trước, bốn ngón (trừ ngón cái) co lại
hướng xuống, nhẹ nhàng hướng lý chuyển, để ở trước ngực
khiến hai ngón cái chỉ ra
ngoài và ngón phải đè ngón trái như móc câu.
Chân ngôn là: Hồng (xưng
ba lần như trước) Bạn-đà Bạn-đà (buộc)
Mẫu-tra- dã Mẫu-tra-dã,
Phạt-chiết-lỗ (Kim cang) Đà-phệ (sinh)
Tát-phược-đát- la (tất
cả chỗ) Bát-la-để-kha-đế (không thể hại).
Kế là ấn
Kim Cang Nguyệt Yểm Phẫn Nộ: Kim cang giữa
hai đầu chân mày trên
trán của Phật mà sinh ra, cho nên gọi là Hào
tướng minh tịnh, cũng như mặt trăng tròn nên gọi là
Nguyệt yểm. Như ấn
Năm nhánh Kim Cang ở trước. Co hai ngón trỏ như móc câu mà giữ hai
ngón cái, khiến hơi co mà
không dính nhau. Chân ngôn là Hật Lî (hai
hợp) Hồng (ba xưng)
Bán-tra (khiến dứt trừ).
Kế là ấn
Kim Cang Châm: Đan tréo các ngón chắp tay lại, thò
hai đầu ngón trỏ ra thành
một mũi nhọn, hai ngón cái co lại trong lòng bàn tay.
Chân ngôn là:
Tát-phược Đạt-ma (tất cả pháp)
Niết-tỳ () (trên)
Đạt Nhó (xuyên qua).
Phạt-chiết-la-tố-thai (Kim Cang Châm)
Phược-la-đề (cho nguyện).
Kế là ấn
Kim Cang Địa Bổng: Đan xen các ngón chắp tay lại,
hai ngón cái thẳng ra làm
nắm tay, hai chỏ tay gần nhau đưa cao lên
làm hình cái chày (quả
chùy). Chân ngôn là: Tát-phổ-tra-dã (tan)
Tam-bà (trên) Phệ (sinh).
Kế là ấn
Kim Cang Nan Thắng: Tay phải nắm lại, thò ngón trỏ ra đặt trên tim. Tay trái nắm lại
duỗi thẳng, để nắm tay cao
ngang đầu. Vì Tát-ma chẳng
thể nhiễu loạn (phá rối) nên được Chân ngôn
là: Đổ-đạt-lý-sa (bỏ
nạn hàng phục) Ma-ha-sắc-noa (giận dữ)
Khư-đà-da (ăn)
Tát-phược Đát-tha-yết-đa
A-duệ-nhiên (tất cả giáo
Như Lai câu-lô (phụng)

Kế là ấn Tương Hướng Kim Cang: Cũng cùng Nan Thắng
tương đối hiệp môn, nên
được gọi tên ấy. Ấn ấy như trên. Chân ngôn là:
Hệ, A-tỳ-mục-khư (nhìn nhau)
Ma-ha Bát-la-chiến-trà (rất bạo ác)
Khư-đà- la (ăn)
Thụ-chỉ-la-duệ-tế (sao không mau chóng) Tam-muội-da
(bản thệ) Ma-nô-tát-mạt-la (nhớ nghó).

Kế là ấn Bát Phật giống như trước, tức là ấn Bát Phật
Thích-ca. Chân ngôn là:
Tát-phược Các-lệ-thước (tất cả phiền não)
Niết-tô-đạt- nhó (đào)
Tát-phược Đạt-ma (tất cả pháp) Già-già-na-tam-ma
(bằng hư không).

Kế là ấn Hào Tướng giống như trước, tức ấn Hào tướng
Thích-ca. Năm ngón tay trái chúm lại đưa lên đầu. Đây là ấn
Nhất Thiết Phật đảnh.
Chân ngôn là,
Hồng Hồng Hồng (lìa ba nhân, được ba
không, chứng Tam-muội). Kế tay trái nắm lại đưa ngón trỏ và ngón giữa
ra, ngón cái đè hai ngón
áp út và ngón út thành cái túi dao. Tay trái
cũng giống như thế, thành
dao ở trong túi dao, tức là ấn Bất Động Tôn,
tay túi dao ngửa ra, tay dao úp lại.

Ấn Hàng Tam
Thế giống như ấn Năm nhánh Kim Cang.
Kế là ấn
Phật Nhãn: Chắp tay
theo Tam-bổ-tra, co hai ngón út và áp út vào lòng bàn tay, thò hai ngón giữa ra như cây kim, hai ngón trỏ
co lại ở lưng ngón trỏ
như hình con mắt, hai ngón cái co lại, hai ngón giữa chỉ xuống, đầu ngón như con mắt dọc, tức
là Tam-muội. Hai ngón áp
út và út hướng vào
lòng bàn tay. Như trước gọi là ấn Phật Mẫu, trong
đây gọi là ấn Phật
Đảnh, cũng gọi là Phật, Bồ-tát Mẫu Ấn.

Kế là ấn Bạch Tán Phật Đảnh: Xòe bàn tay trái ra, đầu các
ngón cách nhau một tấc
làm tán, tay phải nắm lại, thò ngón trỏ ra làm
cán, chống giữa bàn tay
trái. Chân ngôn như trước.
Kế là ấn
Thắng Phật Đảnh, như ấn
Dao ở trước, tức chắp tay
theo cách Tam-bổ-tra, hai
ngón giữa thò ra, ngón trỏ và ngón cái vịn vào.
Kế là ấn
Tối Thắng Phật Đảnh, như ấn
Chuyển pháp luân ở trước. Kế là ấn
Trừ Nghiệp Phật Đảnh, giống như ấn
Câu Móc ở trước.
Nghóa là đan xen các ngón chắp tay mà co ngón trỏ ở tay phải như cái móc câu hai ngón cái, tay phải đè tay trái.
Nay một tay, tức tay phải nắm lại, thò ngón trỏ ra hơi co lại. Kế là ấn
Hỏa Tu Phật Đảnh, đồng như ấn Phật Đảnh ở trước. Kế là ấn
Quảng Sinh Phật Đảnh, giống như ấn
Năm nhánh Kim Cang ở
trước. Kế là ấn Phát Sinh Phật Đảnh, tức là ấn
Liên Hoa ở trước. Kế là ấn
Vô Lượng Âm
Thinh Phật Đảnh, tức là ấn
Thương khư ở trước (tức đan xen các ngón tay chắp lại, co hai ngón cái vào,
hai ngón trỏ đè lên).
Kế là ấn Hào Tướng, tay phải nắm lại, thò ngón
trỏ ra để lên giữa hai
đầu chân mày, gọi là Chân Đà-ma-ni, tức là ấn
Hào Tướng. Ấn Phật
Nhãn cũng như ấn Phật Mẫu ở trước, chỉ hơi khác
một chút, nghóa là mở
ngón cái cách lưng ngón trỏ một hạt lúa, cũng
giống như hình Năm nhánh
ở trước. Kế là ấn Minh Vương Vô Năng
Thắng, tay trái như ấn Chấp liên hoa (đầu trỏ và cái giữ nhau, ngón giữa
co vào trong, ngón áp út và út duỗi thẳng) năm ngón tay trái ngửa ra, các
ngón tỏe ra, để tay ấy
ở ngang đầu, đứng thẳng như Bát-lật-để ở trước.

Kế làm nội tướng xoa quyền (đan xen các ngón tay vào nhau
rồi chắp lại), hai ngón cái khít nhau mà nắm lại thành quyền co lại
như móc câu, đây gọi là
hình miệng, tức là ấn
Minh Phi Vô Năng Thắng. Kế duỗi tay phải ra, nâng má phải hơi nghiêng đầu về các ngón tay,
đó là ấn Tịnh Cư Thiên.

Kế đồng với ấn Tự Tại Thiên ở trước, duỗi tay phải ra, ngón
giữa hơi hướng vào
trong mà làm hình ngọn lửa bốc cháy tức là ấn
Phổ Hoa Thiên tử. Kế cũng
như trước mà duỗi tay phải ra, ngón cái giữ ngón
trỏ như cầm hoa, tức là
ấn Mãn Ý Thiên tử (các ngón kia hợp lại) như
trên đều là Tịnh Cư Thiên tử.

Kế là ấn Thiên Địa, trước hợp mười đầu ngón tay đều co lại mà thành khối tròn, ngón cái cũng chui vào như hình cái bình. Kế là như
ấn Thí Vô Úy ở trước
mà cong ngón cái vào trong, tức là ấn Thỉnh
Triệu Hỏa Thiên. Kế hai tay đều dùng ngón cái giữ ngón áp út, các ngón
khác thẳng ra, cả hay tay
đều che hai tay, là ấn Biến thanh âm thiên,
dùng đầu hai ngón trỏ
và giữa đè hai tai. Đây là hợp trời đất (ấn
Thiên Địa) ở trước, nghóa là tiếng khiến chúng đều biết, cũng là
Tịnh cư thiên,
đều là ấn Tịnh cư hợp thành năm thiên.
Tay bắt ấn
Thí Vô Úy, dùng ngón cái giữ ngón út ở đốt thứ hai,
tức là ấn Nhất Thiết
Tiên. Từ đây trở xuống cùng kinh nêu là thứ
hai. Đây là ấn
Phổ Nhất Thiết Tiên. Trước ngón cái giữ ngón út ở mắt thứ hai,
ba ngón kia duỗi thẳng như
thư lớp, trước mở ngón đầu kế mở ngón
giữa, kế ngón út và
áp út hơi rời nhau, kế mở xòe năm ngón, đây là năm
vị Tiên Đại Địa, thứ lớp theo kinh.

Kế là ấn Diêm-la, chắp tay theo cách Tam-bổ-tra, hai ngón áp út

và út co vào
trong tay khiến đầu hợp nhau, dùng hai ngón cái giữ lưng hai ngón trỏ, đầu ngón cái hơi co, cho hợp với hai ngón giữa (là
ấn Đàn- đồ).



ĐẠI
TỲ LÔ GIÁ NA THÀNH PHẬT KINH SỚ

<卷>QUYỂN 14</卷>



<詞>Phẩm 9: MẬT ẤN (Tiếp Theo)</詞>


Kế là tay phải duỗi ra rủ xuống thành hình
cái chuông, là ấn
Diêm La Hậu. Kế tay trái,
hai ngón út và áp út co vào trong, thò hai ngón trỏ và giữa ra, hai ngón cái như nắm tay. Đây là ấn
Hắc Dạ Thiên, là
Diêm La Vương Hậu. Kế
tướng ấn như trước, chỉ co đầu ngón, dùng ngón
cái giữ đầu ở mắt thứ hai, là ấn Lỗ-nại-la
Hậu, ấn Tự Tại Thiên Hậu.
Kế dùng tay trái cũng như cầm hoa
sen (ấn
Chấp Liên Hoa) là
ấn Phạm Thiên Hậu. Phạm
thiên không có dục lâu như thân người, vì
sao nói có hậu (vợ).
Đây là nghóa ấn tướng Phạm Vương Minh Phi nên nói là phi.
Kế tay trái duỗi ra, co vào hai ngón út và áp út, dùng ngón trỏ
giữ lưng ngón giữa,
ngón cái cũng hơi co, tức là ấn
Kiều-mạt-ly-thước-để.
Đây là con của Đại Tự Tại tên là Yết-để-ca,
Kiều-mạt-ly là tên vợ.
Kế dùng tay trái, ba ngón giữa, áp út và út xòe thẳng ra,
dùng ngón trỏ giữ ngón
cái. Đây là ấn Na-la-diên Hậu. Kế tay trái nắm
lại, ngón cái hướng
lên trên, đây là ấn Diêm vương Thất Mẫu. Kế duỗi tay trái ra mà co lại như ôm đầu lâu để ngửa
trước tngực, là ấn
Giá-văn-trà. Tay trái
dùng ngón cái giữ ngón áp út và út, thò ngón
giữa và ngón
trỏ ra, tức là ấn Niết-rị-để-đao.
Kế xòe một tay trái ra như ấn
Chuyển pháp luân ở trước, chỉ chẳng đan xen các ngón là khác mà thôi. Đây ấn
Na-la-diên Thiên.
Kế xòe mười ngón ra úp xuống, hai ngón cái tréo nhau, tức là ấn
Nhất Thiết Long. Nhân đặt ngón
cái bên phải trên ngón trái là ấn Na-đà-long,
nếu đặt trái lên phải
thì là ấn Tiểu Nan-đà như ấn Rồng chín đầu ở
trước. Thẳng bốn ngón chia làm cánh thì là ấn
Kim sí điểu. Ở dưới đất thì
phần nhiều làm một tay.
Kế là xòe bàn tay tả ra khiến đầu ngón không dính nhau, ngón
cái giữ móng ngón út,
là ấn Thương-yết-la. Như ấn trước mà hợp ba ngón
lại tức là
ấn Ô-mang-na, là
Hậu của Thương-yết-la. Hai ấn giống
nhau, trước đầu ngón hơi
co, còn ở đây thì chẻ thẳng ra.

Tay trái làm
ấn nửa hoa sen (bán Liên Hoa) giống như ấn
Quán Âm, ở đây khác
là chỉ làm một tay, tức là ấn Phạm Thiên. Kế là
chắp ngược tay ra, co hai
ngón trỏ giữ lưng hai ngón giữa ở mắt thứ ba
khiến đụng đầu hai ngón
áp út, hai ngón áp út này cũng ở lưng ngón giữa
ở mắt thứ ba. Ấn
Nguyệt Thiên này và ấn Phạm vương không khác,
chỉ tưởng có màu trắng là khác thôi.

Kế chắp tay co hai ngón trỏ và út vào trong, khiến hai ngón giữa và áp út cong lại như cây cung. Đây là ấn
Nhật Hậu Xả Da, ấn
Gió. Giống như trước là duỗi nghiêng tay trái mà co hai ngón út và áp út
lại, đây là ấn Gió
Tràng. Trước ngửa tay trái ra để ngang rún như ôm
đàn sắt, ngón cái và
ngón trỏ tay phải giữ nhau, các ngón kia thò ra,
hướng vào thân động
như khảy đàn, là ấn Diệu Âm Thiên. Đây là nhiếp
Càn- thát-bà, đây là
Thiên hậu, cũng thuộc loại Càn-thát-bà.
Kế như ấn
Quyên Sách ở trước, chỉ làm ở tay trái, tức là ấn
Phược- lỗ-noa
Long Vương. Kế dùng tay trái như ấn Âm
Nhạc Thiên Đô
Trung, tay phải co ngón trỏ đè ngón cái, các ngón khác đều xòe ra mà
úp xuống đặt trên tay
trái, là ấn A-tu-la. Chân ngôn là: Già-la La-diễn
là gia hạnh, vì hạnh
chẳng thật có. La là vô cấu, La là vô tướng, diễn là vô
sở đắc. Trên có dấu chấm là
đại không. Càn-thát-bà, là nắm tay lại, thò hai ngón áp út và châu đầu vào nhau, là
Bản Bộ Tam-muội-da.
Nếu ấn sự nghiệp thì bắt một tay, nghóa là ngón cái đè ba ngón kia mà thẳng ngón áp út ra, đó là
ấn Càn-thát-bà. Chân ngôn là
Phì-thâu (vào)
Đà (thanh tịnh)
Tát-phược-la (âm) Phược-hê-nhó (ra). Kế nắm tay trái
lại, con ngón trỏ như móc
câu mà không dính vào đầu ngón cái, là ấn
Nhất Thiết Dạ-xoa. Chân
ngôn là: Dược-khất-xoa (ăn nuốt)
Thấp-phược-la (tự tại).
Kế là dùng ngón cái tay trái giữ đầu ngón út mà thò hai ngón giữa và áp út ra, dùng ngón trỏ giữ ngón cái ở mắt trên, là ấn
Nhất Thiết Dược-xoa Nữ. Chân
ngôn là: Dược-khất-xoa (ăn), Vó-đà (sáng).

Kế tay trái, ngón cái giữ ba ngón chỉ thò ngón giữa, là ấn
Nhất Thiết Tỳ-xá-già.
Chân ngôn là Tỳ-xá-giá-yết -để (đến Đệ nhất
nghóa). Kế cũng y như
trước mà co ngón giữa, là ấn Tỳ-xá-chi Nữ.
Chân ngôn là Tỳ-chỉ Tỳ-chỉ
(Tỳ là Đệ nhất nghóa, giá là lìa sinh tử).
Kế là hai tay chắp lại, hai ngón cái
duỗi thẳng, (tách) ra
khiến lìa các ngón kia,
là ấn Khất-lật-hà. Nếu gần thì hợp lấy chín chấp
làm định. Chân ngôn là
Yết-lật-hệ (hạnh cấu nhân) Thấp-phược-lý-dã (tự
tại)
Bát-la-bổ-đa (được) Nhũ-để (sáng) Ma-dã (tánh).

Trước chắp tay theo cách Tam-bổ-tra, hai ngón giữa và hai ngón cái đều giao nhau, ngón phải đè ngón trái, đó là ấn
Nhất Thiết Tú. Chân ngôn là:
Na-khất-xoa-đa-la (các
sao)
Niết-na (hai hợp = tiếng)
Đạt-nhó- duệ (nuốt các
tiếng), na là không, Khất-xoa-duệ là hết. Nghóa là tất
cả dứt hết. Đa-la là cấu. Y theo đây mà nói là ăn các
chướng cấu, tức là dùng tiếng thanh tịnh mà khiến tuôn ra khắp, tức là tiếng vô cấu.
Phàm như trên nói chân ngôn, đều dùng nghóa nói khen thật đức ấy.
Phát giác nó mà khiến vui mừng.

Kế là chắp tay theo cách Tam-bổ-tra, co hai ngón áp út vào lòng tay, các ngón khác
như thường, là ấn
Nhất Thiết Tú, tức là ấn
La-sát-ta. Ở trước nói
là ấn loại Địa cư thiên. Thực hành ấn hai tay hay một
tay đều được. Nếu trì tụng mà làm việc thì chẳng cần bắt ấn hai tay, chỉ
bắt tay trái thôi cũng
thành. Chân ngôn là: La-sát-ta, Đề-xà-đa (vua).

Kế duỗi tay trái ra che miệng, lưỡi dùng tay tức là ấn
Đồ-cát-ni. Chữ Hiệt Lý
là lìa nhân vô cấu. Trên có Tam-muội, bên cạnh chấm
tỏ vẻ giận. Ha là nhân,
trên có chấm cũng giận. Đây đều là đầu như trên nói các ấn, cho đến Đồ-cát-ni
là sau. Nếu nói rộng cho cùng bộ
loại quyến thuộc thì các
loại nhiều vô biên. Như Đại Bản trong mười
muôn bài kệ đã nói.
Nay phẩm này nói chính là lược nêu Thượng Thủ.
Như lưới kéo một mắt thì các mắt đều theo.
Bí Mật Chủ! Tất cả như
thế, Phật tin hiểu sinh
Bồ-tát, nêu Như Lai đã chứng Pháp giới Bình
Đẳng. Vì Bổn nguyện có
năng lực đại bi nên dùng thần lực che chở mà hiện môn phương tiện thân mật, vì khiến tất cả chúng
sinh đều được tin
hiểu, đồng vào địa Nhất thiết trí.

Cho nên các ấn như thế phải biết đều từ tin hiểu của Phật
sinh ra, đều là cờ nêu của
các Bồ-tát. Nghóa là phương tiện này chỉ bày đức
nội chứng của Như Lai
nên gọi là Tiêu. Như ấn có rất nhiều thứ. Cho đến thân phần cử động, đi dừng đều là ấn.
Nếu A-xà-lê hiểu rõ Du-già,
thấu suốt chỗ bí mật,
làm thanh tịnh tâm Bồ-đề, vì tâm thanh tịnh mà
thông đạt pháp Bí mật.
Hễ có chỗ làm đều vì lợi ích điều phục chúng sinh.

Hễ làm việc gì thì đều thuận theo oai nghi của Phật. Cho nên tất cả thân chỗ có cử động ra làm đều là ấn (cho nên tất cả cử động của thân đều là ấn).
Sao chỉ có thân nghiệp mà thôi? Cho đến tất cả nói năng cũng đều là chân ngôn.
Do đó, Bí Mật Chủ Chân Ngôn Môn tu hạnh Bồ-tát, đã phát tâm
Bồ-đề phải trụ vào Phật địa mà
thực hành Mạn-đồ-la. Nếu bảo đời cuối này các Bồ-tát tu hạnh chân ngôn đã
phát tâm Bồ-đề, thì phải trụ ở
Phật Địa, sau mới tạo
lập Mạn-đồ-la. Nếu
chẳng như thế
mà làm đàn, tức là chê bai Phật.
Cho nên từ trên đã nói,
A-xà-lê phải biết rõ các ấn và chân
ngôn, mỗi thứ đều khéo
làm đúng pháp, lại tu hành Du-già thật lâu mà
thanh tịnh ba nghiệp thân, miệng, ý, hiểu rõ thực
hành pháp môn ba
nghiệp bình đẳng. Nhờ
Du-già và chân ngôn mà thân được gia trì, tức là đồng thân với
chư Phật, Bồ-tát, đồng với vị Phật. Do đây mà tương
ưng Tam- muội,
sư lý không trái nhau mà kinh luận viên đàn cho đến nơi
chốn, sắc tưởng… mỗi
pháp đều xứng lý mà chẳng lầm lỗi, khéo biết thứ
lớp. Phải biết nhất định
sẽ được lợi ích lớn chẳng hề luống dối.
Nếu chẳng như thế, thì được vượt
tội Tam-muội-da.
Tam-muội-da là tự thể,
tất cả Như Lai lập thệ nguyện là muốn khắp vì tất cả
chúng sinh khai thị tri kiến
Phật, khiến đều như mình. Dùng phương tiện mà lập pháp này, cho nên cũng như phép vua ở đời chẳng thể vượt
qua. Nếu ai vượt qua thì
bị tội nặng cho nên phải tương ưng với tâm
Bồ-đề, trụ vào Phật
Địa mà làm. Nếu chẳng thuận giáo thì uổng phí công
phu, ngày tháng luống qua, không thành tựu gì, luống
vời tội lỗi mà vô ích. Cho nên người tu phải xét cầu kinh pháp. Lại nhờ
Minh sư khai thị,
chớ để tự lầm. Đã
nói rộng về phẩm Ấn xong.

-----------------------------

<詞>Phẩm 10: TỰ LUÂN</詞>


Phật lại bảo
Kim CangThủ, trước là Kim Cang Thủ hỏi mà
Phật đáp theo thứ lớp
. Văn trước có chỗ chưa đủ, nay lại nói. Cho nên
bảo hãy lắng nghe. Có
pháp môn gọi là Biết Nhất Thiết Xứ, khi Bồ-tát kia tự trụ vị tất cả việc làm đều được thành tựu. Tức pháp môn Tự luân này là pháp môn
Biến Nhất Thiết Xứ (trùm khắp tất cả mọi nơi).
Nếu Bồ-tát trụ pháp môn
Tự luân này, trước từ phát diệu tâm Bồ-đề cho đến
thành Phật, trong đó có
tất cả sự nghiệp tự lợi, lợi tha nhờ pháp môn này
nên tất cả đều được
thành tựu, không có chướng ngại. Lại từ chỗ nói
trên, A-xà-lê trụ vào
Phật Địa, nghóa cũng chưa rõ. Nghóa là chữ môn
trong đây là đó. Trước
hết chữ A tức là tâm Bồ-đề, nếu quán sát chữ
này mà tương ưng tức là đồng thể với pháp thân
Tỳ-lô-giá-na. Nghóa là quán
tự luân A này, cũng như
đuôi chim công có nhiều vầng sáng vây
quanh. Người tu trụ trong
đó tức là trụ vào Phật vị. Lại nói: Tự luân này
phải làm ba lớp ở trong
để đặt chữ A, còn quyến thuộc các chữ khác đều ở ngoài. Lại chữ A này có năm thứ: A Âm Ác Ác, lại mỗi Tự luân ở
trước có ba lớp quy
mạng Tam bảo tâm chân ngôn, tức là chữ A, chữ Ta,
chữ Phược. Ba chữ này
hiển bày ý nghóa ba bộ. Chữ A là Như Lai Bộ, chữ Ta là
Liên Hoa bộ, chữ Phược là
Kim Cang Bộ. Mỗi bộ tùy năm tự
luân mà chuyển, tùy nghóa
tướng mà tương ưng.

Trước nói Mạn-đồ-la, nay nói luân tức là
nghóa Mạn-đồ-la.
Trước, là trong đàn phát tâm là Đại
Nhật Như Lai, tức đồng với chữ
A trong đây. Bên phía Bắc để hoa
sen và các quyến thuộc đều ở một chỗ, tức là chữ ta trong đây, phía Nam để
Chấp Kim Cang và các quyến thuộc
đều ở một chỗ, tức
là phược trong đây. Nay từ chữ A lại sinh ra bốn chữ
tức là Diệp Đại Bi Thai
Tạng. Từ một chữ Phược mà chuyển sinh ra
nhiều chữ, nên gọi là Luân.

Thứ nhất chữ A, tức là tâm thể Bồ-đề, kế là có
Ca-khư-nga-già… năm âm đều lấy bốn chữ (đều
trừ chữ thứ năm). Kế lại lấy Dã-la
cho đến Khất-xoa đều là
tiếng Nam, đều vào tự luân A. Người tu đã
phát tâm Bồ-đề rồi thì
phải đến tu hạnh Như Lai, cho nên kế là nói tự luân A là hạnh. Ba bộ là ba
chữ A-sa-phược, kế là chữ Ca cho đến
Khất-xoa, cũng đều là
bên góc thêm dấu chấm, để làm Tự luân âm thanh dài.
Đã đầy đủ
hạnh Như Lai thì thành Bồ-đề. Cho nên nói Ám tham. Tự luân chính là ba bộ này. Ở đây trên chữ A có dấu chấm là
nghóa Đại Không, cũng như tâm Bồ-đề này lìa các tướng, tức gọi chư
Phật là thành Bồ-đề.
Kế chữ Ca cho đến Khất-xoa đều thêm trên một dấu

chấm làm tự
luân Âm. Đã thành Bồ-đề thì sẽ đến đâu, đó
là Đại Niết- bàn, cho nên kế ở trong đây mà nói:
Á-sách-mô… Tự luân là ba bộ. Như Ca cho đến
Khất-xoa đều thêm hai dấu chấm tức
là Niết-bàn luân. Chữ Ác là phương tiện luân, cho nên trong đây không. Đây
là Thích-ca Phật Luân.

Phàm Tự luân lớn có ba phần, chữ đầu tiên là chữ A tức một phần, kết là chữ Ca cho đến hai mươi chữ là phần thứ hai. Kế chữ Dã cho
đến chữ Ha là phần thứ
ba. Bỏ chữ Khất-xoa. Do chữ này đã trùng. Từ
trên đều là chữ trí tuệ. Kế có tám chữ Y, Y,
Ổ, Ô, Ê, Ái, Ác, Áo. Thêm
tám chữ này thì thành
tựu Tam-muội, đều là tiếng Tam-muội cả. Cũng
tùy năm luân mà thường
chuyển nghóa, cho nên biết.
Kế có
Nga Nhã Tra Nang Mô, chữ này ở khắp tất cả mọi nơi, nghóa là khắp trong định tuệ. Nhưng năm chữ này tùy năm
luân mà chuyển. Nghóa là thêm dấu chấm ở bên hoặc thêm chấm tròn trên hoặc thêm hai chấm ở bên, năm thứ này thành năm chữ.
Gọi năm luân,
là từ luân này chuyển
mà sinh các chữ. Luân nghóa là sinh. Như từ chữ
A mà sinh bốn chữ. Nghóa là chữ A là tâm Bồ-đề, A là hạnh. Ám là
thành Bồ-đề, ác là
đại Niết-bàn hoàn toàn vắng lặng, ác là phương
tiện. Như chữ A, nên biết chữ Ca, cùng năm chữ cho đến chữ khư,… gồm hai
mươi chữ, phải biết cũng như thế.

Kế có mười hai chữ tức là: Y Y Ổ Ô Lỗ Lưu Lư Lưu Ế Ái Ô
Áo, tức là đồng với
chấm trên, nghóa là Tam-muội. Ngưỡng, Nhương, Noa, Nẵng, Bôn cũng có năm chữ, tức đồng với chấm trên.
Tám chữ Dã,
la… tức đồng hai dấu
chấm bên, là nghóa trừ. Phải biết Tự luân này là trùm khắp trong tất cả chân ngôn. Nếu thấy chữ A phải biết là nghóa
tâm Bồ-đề. Nếu thấy
chữ A dài là biết tu hạnh Như Lai. Nếu thấy chữ Ám phải biết là thành ba Bồ-đề. Nếu thấy chữ Ác phải biết là chứng
Đại Niết-bàn. Nếu thấy
chữ Ác dài phải biết là năng lực phương tiện.
Nếu thấy chữ hai mươi
chữ như Ca… cũng tùy nghóa loại mà giảng nói.
Phải biết các chữ này
đều là tuệ. Nếu thấy tám chữ như La… phải biết
tức đồng với dấu chấm
ở bên, cũng là tùy loại mà tương ưng. Nếu thấy
y… tức là hiển Tam-muội. Nếu thấy năm chữ như
Ngưỡng… phải biết
tức là dấu chấm đại
không. Đại không là lìa tất cả các tướng, tức là
nghóa thành Phật. Nếu người tu thấu
suốt như thế thì có khả năng nhập vào tất cả
nghóa Đà-la-ni, xoay chuyển vô ngại, nên gọi là
Tự luân. Như thế Bí Mật Chủ Tự
Đạo Môn Thiện Pháp Chân Ngôn Đạo trụ thứ lớp. Chư Phật thần lực gia trì
Tam-miệu Tam-phật-đà Đạo
Bồ-tát Hành Vũ. Kinh nói như thế tức là chỉ cho Tự luân ở trên. Như trên đã nói Định Tuệ
Không… tức là môn Phật đạo năng thành đạo
Chánh giác. Nếu hiểu biết nghóa chữ tức năng trụ ở Đạo
Chân Ngôn. Trong pháp thứ lớp đó thì tướng chứng nhập có thềm bậc khác nhau cũng đều hiểu biết, thấu
suốt thông bít không có
đuối lý. Nhưng tất đàn tự mẫu này cho đến đồng
tử thế gian cũng thường
tu tập, làm sao làm việc nhanh như thế. Các
chữ này đều là Như Lai
gia trì thần lực, từ thể tánh nội chứng của Như
Lai mà tuôn ra cho nên hay có nghiệp dụng không thể
suy nghó bàn luận đó. Nếu người hiểu rõ ý thú phương tiện này thì thông
suốt đạo
Tam-bồ-đề. Khéo léo
thông suốt, nghóa là thấu suốt tất cả căn tánh dục của
chúng sinh, thì dùng pháp
nào mà được vào đạo, phải từ môn nào được hiểu ngộ. Như thế… vô lượng vô biên đều hiểu biết mà cùng chúng
sinh
nhận lãnh diệu pháp thì
đều khiến đến được địa vị Như Lai. Vũ là như
người đời múa, mà ở
giữa đại chúng cử động thân nghiệp, co duỗi cúi
ngửa, lại phát ra các ca
khúc vi diệu thấp hèn, thuận chỗ ưa thích của
chúng sinh, khiến đại
chúng ấy đều vui mừng, hoặc lo buồn hay sợ sệt
dùng một thân miệng mà
bày ra phương tiện khiến các chúng sinh được lợi ích khác nhau, do nó khéo biết tới lui, thuận theo tâm
chúng sinh.
Bồ-tát cũng như thế.
Hiện các thứ oai nghi đều thành ấn, phát ra các thứ
diệu pháp âm đều là
chân ngôn, viên ứng vô phương đều được lợi lớn, gọi là
Bồ-tát Vũ. Các Đức
Như Lai ba đời đều nói như thế, đã nói, nay
nói, sẽ nói tự Môn
Chân Ngôn Tịnh Đạo như thế, chư Phật đạo đồng
mười phương ba đời đều
hiện khắp sắc thân như thế, dùng các môn khai
thị Phật đạo, đồng như
nhảy múa ca hát, thuận theo tình người. Không
có kia đây, vì ta dùng
Phật nhãn mà nhìn khắp tất cả Phật ba đời đồng
nói môn này. Tất cả
Phật không khác với ta và tất cả Phật cùng các
Như Lai ấy cũng không nói
khác. Cho nên không có kia đây. Đây là tất
cả giáo của Phật phải
nên như thế mà tu hành. Nếu khác đây thì
phương tiện chẳng đủ. Cho nên
Như Lai biết thành nghóa kia mà bảo
Kim Cang Thủ, như bảo
Kim Cang Thủ phải biết tức là bảo tất cả đại hội, nghóa
là Bồ-tát thực hành
chân ngôn. Nếu muốn mau được pháp của Phật xưa,
phải nên tu học pháp môn khắp tất cả mọi nơi như
thế. Dốc lòng
lắng nghe, suy nghó tu học.
Nhờ đó mà trong một đời sẽ được tất cả các
thứ mùa may ca hát của
Như Lai mà làm vui chúng sinh. Trước, giữa,
sau đều gia trì. Nghóa là
năm chữ như A… là đầu, hai mươi chữ như Ca… là giữa, tám chữ như La… đều là chấm bên cạnh. Các chữ này đều là
nghóa giúp thành chữ, cho
nên thuộc phần sau.

Phàm Ca-giá Tra-đa-ba… đều thuộc tự môn A. Chữ A là tâm
Bồ- đề. Trong đây trước,
giữa, sau cùng che chở nhau, như riêng một chữ A
là tâm Bồ-đề. Nếu cạnh góc thêm hoa tức là hạnh. Đây là tâm và
hạnh Bồ-tát. Nếu ở
trên thêm dấu chấm tức là tâm Bồ-đề và Đại không, lìa tất cả tướng mà
thành Bồ-đề. Nêu cạnh chữ A thêm hai chấm tức là tâm Bồ-đề và dứt trừ tất cả chướng mà
được Niết-bàn. Đó đều do bắt chước đây mà chuyển che chở nhau. Hoặc chỉ có một nghóa, hoặc hai, ba
nghóa nên biết. Hoặc có chữ A trên tuy không có điểm mà kế lại có chữ là
chữ trùng. Nó có các
âm thanh Ngưỡng, Nhương, Noa, Nẳng, Bôn, vì đây liền với trước tức là chữ Ám.
Sở dó như thế, vì chữ
Ngưỡng… đây
là dấu chấm, dùng thêm ở trước tức chữ A thành âm ấm, hoặc chữ A không
có chấm, kế đó có chữ
trùng, như Ca-khư-nga-già là thêm bốn chữ,
dùng chữ Ngưỡng là
dấu chấm, chữ Giá-xa-xà-xả dùng chữ Nhương làm
dấu chấm, là bắt chước
theo đây. tiếng La… phối với trước liền thành chữ Ác. Như thế đã rõ La… đều là hai chấm bên cạnh. Nay dùng liên trước, A liền thành tiếng ác. Phàm pháp thể vô ngôn
(không lời, không
nói năng), lìa các phân
biệt hý luận. Lại tất cả Như Lai sẽ dùng thần lực
tự tại che chở thành
tự luân, nên làm được việc Như Lai mà lợi ích chúng sinh.

Ca-giá Tra-đa-bạt Tam-muội phẩm chứng tâm Bồ-đề thực hành Phật thọ trao
cho Niết-bàn. Đây là nói các chữ cùng gia nhau mà
có chân ngôn giáo trước,
giữa, sau đầy đủ. Như thế mà biết tùy ý trì tụng, là quyết ý mỗi câu biết rõ
sẽ trao cho câu Vô thượng thù thắng.
Biết như thế, tức là tên trí và
Nhất thiết trí khác nhau. Nếu người tu biết mười lực tự luân như thế, thì các mong muốn đều được thành tựu.
Tóm lại, tất cả đều tùy ý thành, nghóa là thành tất cả
sự nghiệp
Như Lai. Nếu thành tựu tức là
đồng với Pháp vương, đối với tất cả pháp được tự tại. Cũng được tùy
sở nguyện mà vì tất cả chúng
sinh mở bày tri kiến
thanh tịnh, khiến được
Phật tuệ. Người nào được lợi ích này, tức là như lý đủ duyên khéo trì tụng. Cho nên kế là nói trì tụng. Ai được ý quyết
định này tức là người
có tuệ. Khéo hiểu biết là biết nghóa Tự luân, tùy
các chữ A… mỗi tự
môn đều tùy hành tu hành, thì chắc chắn đều được
quả Bồ-đề chớ nên
nghi ngờ. Trong đây là biết pháp nào, tức là như chữ
A là tâm Bồ-đề, thêm
dấu chấm tức là hạnh Bồ-đề, thêm vào đại
không tức là thành
Phật. Nếu tâm Bồ-đề thanh tịnh dứt trừ tất cả cái
chướng, tức là Đại
Bát Niết-bàn, không còn có nghóa nào khác. Như thế mỗi mỗi đều biết thông
suốt tức là nhận được câu Vô thượng thù thắng.
Câu Vô thượng tức là
thành Bồ-đề. Tâm Vô thượng Bồ-đề này tức là trí tự nhiên của chư Phật. Không thể trao cho, là chỉ cho người tu phương
tiện đầy đủ, khéo biết
nghóa Tự luân. Tự nhiên mà được tức là trao cho Vô thượng
Bồ-đề. Như một luân ấy, luân chuyển tự luân mà biết trì
tụng thì thường sáng soi
thế gian như Thế Tôn Tỳ-lô-giá-na. Luân chuyển là như luân thế gian khi quay tròn thì chẳng thể biết đầu cuối, không có bến bờ chẳng thể cùng tận, phải biết mỗi tự luân này cũng
giống như thế. Từ chữ
A quay tròn sinh ra tất cả chữ. Tự luân này tức
là danh tự trong khắp tất cả chân ngôn, xoay chuyển
tổng trì không có bờ
mé, chẳng thể cùng tận
khắp tất cả chỗ. Tức là trăm ngàn muôn ức Tuyền Đà-la-ni. Nếu người tu làm được như thế mà hiểu biết nghóa tự luân, thì lấy đây làm thường
sáng mà chiếu
soi thế gian.
Nói thường trụ tức
là thể của Đại Nhật
Như Lai, đồng với Tỳ-lô-giá-na kia mà chuyển
pháp luân. Thường Minh
trong đây tức là mặt trời Đại tuệ. Mặt trời này tức là thể chữ A tâm Bồ-đề, vô
sinh vô tác không dời đổi, không do đâu
tạo thành, thật tướng
tuệ thường trụ như thế nên gọi là Thường Minh.
Nếu người tu siêng năng
cố gắng tu lâu không lui sụt thì chắc chắn sẽ được.
Nhưng ở trên nói Mạn-đồ-la giữ gìn pháp dụng
tán hoa quán đảnh, cho đến hoặc trao cho gương sáng.
Như kim bài làm lóa mắt, như thế…
đều là mới phát tâm
Bồ-đề, dùng phương tiện gia trì thứ lớp pháp
dụng mà thành, tâm đó bền chắc làm thềm bậc mà vào
Phật pháp, song bí chỉ trong đây ở tại
Tự luân. Vì sao? Vì người tu làm
A-xà-lê cho
người muốn tạo lập
Mạn-đồ-la ở trước thì trụ ở vị thành tựu,
nghóa là tập hợp các môn chữ này
thành thân, tức là thân đồng với Phật. Nghóa là
Du-già A-xà-lê quán hạnh
thành tựu, tùy tâm làm nhậm vận đều thành.
Quán tự luân này khắp
bày ở thân phần cũng thấy sáng rõ, tức cũng đồng
địa vị với Phật. Nhưng
khi bày chữ thì phải chia làm bốn phần, tức là
bốn lớp Mạn-đồ-la. Đầu
là phần trước, là chữ A vị tâm Bồ-đề. Từ
Ca-khư Nga-già-ngưỡng… cho
đến Xà-ta(sa)-ha, hễ là tiếng thứ nhất thì
đều thuộc tâm Bồ-đề.
Phải từ giữa hai đầu chân mày người tu là chỗ
tướng sợi lông trắng
mà quán chữ Ca. Từ Khư trở đi phải xoay vòng bên
phải mà đuổi theo mặt trời xoay mà quay một vòng
khiến hoàn chuyển tiếp nhau.

Kế là từ cổ họng trở xuống là phần thứ hai thuộc chữ A
dài, cũng phải ở trong đó mà cùng
sợi lông trắng trên dưới liền nhau quay về
bên phải một vòng nối
tiếp nhau. Đây là hạnh Bồ-đề. Kế từ tim trở xuống là phần thứ ba thuộc tự môn Ám. Từ trên tim mà bày giữ
Khiếm kế đó xoay về bên phải
một vòng mà tiếp nhau, là Đại Niết-bàn, cũng từ trong mà để chữ Ca. Kế đó xoay bên phải một vòng mà tiếp nhau.
Đầu làm phần trên, cổ
họng làm phần giữa, rún làm phần sau (đây là
phát tâm Bồ-đề làm
đầu, hạnh quả làm giữa, vắng lặng làm sau).

Thứ đến là chữ Ác trùm khắp tất cả chỗ tùy ý làm đều được. Đây ở ngoài thân như ánh
sáng thân Phật. Tùy ý mà dùng, chẳng ở
trong thân mà bày vị chữ.
Chữ Ám cũng thế, giống như chữ ác. Thầy đã
như thế thành thân rồi,
Mạn-đồ-la cũng sắp bày như thế. Cũng nghó đệ tử khiến như thế mà làm ba việc đều thành, là
Bí mật Mạn-đồ-la.
Nếu chẳng hiểu rõ ý
thú trong đây, tuy y theo pháp sự trước mà làm chẳng gọi là khéo làm, uổng phí công phu cũng không thành được gì.
Lại pháp bày chữ này là
Bí mật Mạn-đồ-la, tự chẳng phải lậu, tu hạnh chân
minh, người có khả năng
nhận lãnh mới dùng ý truyền trao, chẳng thể
dùng văn mà chép, cho
nên thầy dùng miệng truyền trao mà chẳng nói
kinh. Chỉ nói như
Tỳ-lô-giá-na luân chuyển.
Lại nữa người tu phải biết
sắc các chữ. Nghóa là chữ A đầu
và hai mươi lăm chữ như
Ca… và Dã-la cho đến chữ Ha đều thuộc về
chữ A sắc vàng, đó gọi
là sắc Kim cang. Thứ hai chữ A chuyển thành
màu vàng nhạt, đó là
sắc tịch tịnh. Chữ A thể vàng Tam-muội là trắng,
hai sắc hợp nhau nên
thành vàng nhạt. Thứ ba là thêm dấu chấm trên đầu cũng làm màu vàng nhạt là ám. Chữ A màu vàng, đại không màu
trắng, cho nên vàng nhạt.
Thứ tư chữ ác chuyển thành màu vàng đen. Chữ
A vàng hai chấm Niết-bàn
màu đen. Cũng có thể hai chấm là nghóa hàng phục.
Cũng như Niết-bàn phá hoại đè hẹp tất cả chướng pháp.
Ở đây cũng giống như thế, hai dấu chấm là màu đen.
Thứ năm là chữ ác, là thể chữ A màu vàng,
chấm trên màu trắng, chấm bên màu đen, phải biết tức là các thứ màu
sắc lẫn lộn. Hễ bày
Mạn-đồ-la cũng làm ba
lớp. Lớp một chữ Ca
cho đến chữ Ha giáp vòng. Lớp trong gọi là Kim
Cang Luân. Kim Cang luân này
giữ gìn tất cả pháp. Cũng giống như thế giới Kim
Cang luân trì, thế giới tức là luân tâm
Bồ-đề đầu tiên, nghóa
là muốn giữ chắc tâm
Bồ-đề thì trước phải thành lớp trong.
Kế là luân thứ hai, nghóa là A Ám đây là hai luân A dài và
Am đồng là
phần (giữa). Nếu dùng chữ Ca làm luân thì chẳng cần
dùng luân chữ Khiếm.
Kế là thứ ba là
Luân Dụng, luân chữ ác, cũng thuận giữa như
trên, khiến
sắp bày hoàn hợp. Là mười hai chữ y… tan bày ra ngoài cũng
như ánh sáng. Đây tức là nghóa ba chuyển pháp luân. Như thế bày rồi
trì tụng tức là Thần
Trì Minh. Cũng như mặt trời Như Lai thần lực gia
trì đều chẳng khác. Luận
này cũng gọi là nhân duyên luân. Thầy và đệ
tử đều là Mạn-đồ-la,
đều thực hành như luân Bí mật. Lại các chữ này
tức là luân chân ngôn,
cho nên có bốn luân.

Lại Tự luân này là tiếng Phạm là luân Ác-sát-la, Át-sát-la là bất động, bất động là chữ A tâm Bồ-đề như
Tỳ-lô-giá-na trụ ở thể tánh
tâm Bồ-đề, các thứ
thị hiện Phổ Môn lợi ích, các thứ biến hiện vô
lượng vô biên. Tuy thế mà thùy tích (hiện thân)
vô cùng tận, thật thường trụ bất động, cũng không có tướng
sinh diệt. Cũng như bánh xe quay mãi
vô cùng mà trong đó
không hề lay động. Do bất động nên chế phục được các động mà vô cùng cực. Chữ A này cũng giống như thế. Vì vô
sinh nên tức vô động vô thoái, mà
sinh ra tất cả tự luân chuyển vô
cùng. Cho nên gọi là bất
động luân. Nếu người tu hiểu rõ luân bất động như thế mà
sắp bày các minh, tức là vì thể nó tự nhiên. Nên thân có
sự biểu hiện, đều là mật ấn miệng nói ra đều là chân ngôn, hễ có thấy
nghe hay biết đều chắc
chắn thành tựu lợi ích Vô thượng Bồ-đề, thật chẳng luống dối.
Nếu được như thế tức là cùng với
Tỳ-lô-giá-na làm
Phật sự, thường
soi
sáng thế gian. Khi người tu trì tụng thì phải quán tự luân hoặc
là Câu-luân. Gọi là Cú luân là quán tâm Bổn tôn trên có
vầng ánh sáng tròn mà
bày chữ chân ngôn xoay vần nối nhau khiến hiện
ra rõ ràng. Khi trì tụng thì quán chữ này cũng như
sữa trắng. Kế tuôn chảy vào miệng người tu hoặc chảy vào đầu, nối nhau không dứt, ở khắp thân cho đến khắp các chi phần.
Trong vầng ánh
sáng tròn thì chữ luôn
sáng như nước chảy mãi
không dứt. Như thế mà trì tụng cho đến mệt
nhoài thì chỉ trụ ở tịch
tâm, nghóa là quán hạt giống chữ. Phép quán như trên đã nói đủ. Nếu thấy được hạt giống chữ rồi tức là từ trong hạt giống
chữ mà thấy Bổn tôn.
Như thế thành rồi thì sẽ khắp bày Tự luân mà
thành thể Trì minh, mới
có khả năng gánh vác các sự nghiệp. Như thế chữ
A là nghóa bất động thể
Kim Cang. Hễ muốn cho sự bền chắc bất
động, hoặc khiến cho mình
hoặc người đạo tâm bất động thì đều dùng chữ
A này mà-gia, còn tất cả
chữ khác cũng tùy việc mà dùng cho tương ưng.

------------------------

<詞>Phẩm 11: BÍ MẬT MẠN-ĐỒ-LA</詞>

Bấy giờ, Tỳ-lô-giá-na
Thế Tôn lại nhập vào
Nhất Thiết Pháp Giới Như Lai Nhãn Giới Quán, Pháp Giới Tạng Phấn Tấn Như Lai Bình Đẳng Nghiêm Tạng Tam-ma-địa Chứng. Pháp giới vô tận trang
nghiêm hiện nên dùng hạnh môn chân ngôn ấy để độ không
sót chúng
sinh trong các thế giới
thì Bổn nguyện mới đầy đủ. Từ trên đã nói
phẩm Tự Luân xong.
Kế là nói phẩm
Bí mật Mạn-đồ-la. Do bí mật nên hễ có nói gì
đều là Như Lai gia trì
thần lực, chẳng thể biểu thị, nên gọi là Thần
Lực Gia Trì Tự Luân phẩm
(tất cả phẩm khác đều giải thích như thế).
Đã nói
Tự Luân phẩm xong, kế là muốn thành tựu Tự luân này nên lại nhập
vào Tam-muội. Trong đây kinh nói là nói xuất định.
Tất cả pháp giới tức là
pháp giới vô tướng. Đã là pháp giới vô tướng thì
dùng Phật nhãn mà quán
pháp giới như thế. Lại giải thích theo Bí mật, như Tự luân trên tức là pháp giới của chư Phật, dùng Phật nhãn mà
quán pháp giới này.
Phải biết Phật nhãn quán này tức là năng lực gia trì
của Như Lai. Nếu lìa gia trì thì chẳng thể nói.
Pháp giới tạng, tạng này
tiếng Phạm là Câu-xá,
là nghóa cái túi dao (vỏ kiếm) cũng như dao của
thế gian ở trong túi.
Tạng này cũng như thế, nên dùng nghóa đó. Trong đây nói pháp giới tạng tức là từ chỗ
Như Lai ra, nghóa là tất cả
Như Lai ở trong đó. Phấn tấn là nghóa tuôn ra, tuôn ra tràn trề.
Như sư tử đầu đàn
ở trong hang sâu bất
động, có lúc ra ngoài mà dạo chơi khuấy động.
Tức là thân ấy vốn
bất động nay khiến lìa chỗ thường mà động. Phật
cũng như thế, ở yên như thế trong
Thâm Mật Tạng. Nếu không phải thần
lực gia trì của Như Lai
thì vi diệu lặng dứt không thể hiện ra. Nay thị hiện ra vô
tận thân, miệng, ý đủ các hình tiếng đầy khắp pháp giới tức là
chư Phật phấn tấn. Thị
hiện Như Lai Bình Đẳng Nghiêm Tạng, đây là Thai Tạng, cũng vào pháp môn này mười phương ba đời tất
cả thân, miệng,
ý Như Lai thảy đều bình
đẳng, bình đẳng, Phật Phật đạo đồng nên gọi là Đẳng.
Nghiêm nghóa là trang nghiêm thân ấy, tức là dùng vô lượng môn Phật đạo mà trang nghiêm pháp thân, để độ
chúng sinh. Tức dùng pháp giới bình đẳng mà trang nghiêm pháp thân, nên gọi là nghiêm.
Cũng như trong chỗ quân
binh ở thế gian có cây cờ lớn gọi là nghiêm.
Tam- muội này cũng như
thế. Do Tam-muội này mà biểu bày được sự bí mật của
Như Lai nên lấy đó làm tên.
Tạng ở đây, tiếng
Phạm là Yết-ha,
tức là chảy ra vô tận
trang nghiêm, phấn tấn hiện bày chẳng thể cùng
tận. Cũng như kho báu
lớn. Tạng pháp giới bình đẳng này tức là nghóa tạng

Như Lai, vì pháp giới trang nghiêm chẳng thể cùng tận. Cũng như
Tự luân xoay mãi chẳng
thể cùng tận nên gọi là Vô tận tạng. Vì sao
Như Lai đối với
Tam-muội này, đều cho là nhân duyên? Cái gọi là
sự
mở bày chỗ bí yếu sâu
xa của Như Lai. Cho nên khế kinh nói: Dùng môn chân ngôn ấn mà độ không
sót chúng
sinh trong thế giới, đầy
đủ bản nguyện. Khi xưa Phật hành đạo Bồ-tát có lập đại thệ nguyên đều khiến tất cả chúng
sinh đồng vào
Tạng Như Lai pháp giới. Nay thệ nguyện
đã trọn vẹn, do đại bi
nên hăng hái thị hiện độ chúng sinh, như pháp
giới nghiêm tạng chẳng
thể cùng tận, Chúng sinh trong thế giới chẳng
thể cùng tận cũng như
thế. Nay muốn đem khắp hạnh môn chân ngôn bình đẳng
lợi ích đều khiến mở bày tri kiến thanh tịnh rốt ráo không sót,
tức là sở nguyện được
đầy đủ nên gọi là mãn Bổn nguyện. Lại nữa,
thực hành pháp chưa được thành tựu, cũng vì chưa
thành tựu nên tu hạnh chân ngôn chẳng được mau
thành đạo Vô thượng.
Nay lại quyết trạch đều
khiến được hiển hiện là nhập vào định này. Kế là
ở trong định, nghóa là
Phật trụ ở Tam-muội mà hiện việc ít có để lợi ích khắp
chúng sinh. Đây ở trong định làm
sao hiện ít có, nghóa là
không sót chúng
sinh trong thế giới,
Thanh môn… như ý nghiệp
sinh thành
tựu, chịu các quả báo
về âm hình sắc, tùy tâm nghó nói các pháp, khiến
tất cả chúng sinh vui
mừng. Tất cả lỗ chân lông ở pháp giới tạng thân
đều xuất ra. Âm thanh Phạm này cũng là gầm thét. Cũng như rồng xuất
hiện tiếng sấm. Tiếng
sấm gầm thét tất cả đều nghe không đâu chẳng khắp. Như Lai gầm thét cũng thế, khắp giới vô dư hữu tình. Giới này vô
lượng tiếng cũng nghe
khắp, chẳng phải như rồng ở đời có hạn lượng,
chúng sinh thượng trung hạ
phẩm tùy theo nghiệp mà chịu quả báo, cho nên nói chúng
sinh thành tựu. Cũng như người đời nhai mà chưa nuốt,
thì cũng chưa gọi là
nhận. Nếu nhận lãnh ăn rồi, mới gọi là nhận ăn.
Nay dị thục chịu quả báo
cũng như thế, tiếng gọi nhân trước mà thọ báo
ấy hình sắc khác nhau,
tiếng nói muôn thứ khác nhau, ý lạc tin hiểu
cũng đều khác. Phật dùng một thứ tiếng bình đẳng, ứng khắp các tâm chí, tùy tiếng nói mà mở bày cho họ các phương tiện
suy nghó, hiểu biết mà dạy dỗ khiến vui mừng, tức là điềm lành chưa từng có trong
Tam-muội. Trong đây nói các thứ, như nghóa tiếng
trong luận, phải nhờ các âm hòa hợp cùng nói lên một nghóa. Nếu nghóa chưa tròn thì phải thêm một
chữ cho tròn. Nếu bốn âm cùng nói lên một nghóa, nay dùng ba âm nghóa
ấy cũng khắp, thì trừ
đi một chữ. Như thế mà tùy lời thêm bớt. Nay ở
đây cũng như thế, chỉ
dùng một tự môn A mà đủ tất cả nghóa, đối với việc đều trọn vẹn nên gọi là nói, chẳng đồng với nói của nói pháp. Tiếng
Phạm có khác, lại hỏi: pháp giới tăng thân xuất ra, là bình đẳng pháp giới rốt ráo vắng lặng không có tướng ra vào. Vì thần lực gia trì
của Như Lai mà sinh ra sắc
thân vô tận, nghóa là từ trong mỗi lỗ chân lông của Phật mà hiện tiếng gầm thét như trước.
Lại sinh ra các hình
sắc
gọi là pháp giới tạng
thân. Tướng ấy duyên mà khởi tánh vô sinh. Như thật tướng ấy tức đồng thể pháp giới, làm
sao có tăng thêm
sinh diệt ư?
Tuy pháp duyên khởi thể
thường như thường, nhưng vì năng lực gia trì của Như Lai nên từ mỗi lỗ chân lông đều hiện tiếng gầm thét, hoặc dùng
lời mềm mại, hoặc thô
bỉ, hoặc sâu xa, hay cạn cợt đối với tâm cơ ấy.
Như sóng biển lớn không
quá hạn thường, thân ấy cũng thế, hoặc lớn
hoặc nhỏ, hoặc giận dữ
hoặc thực hành sáu độ, hoặc làm oai phục muôn
thứ khác nhau mà độ
hữu tình không hề lầm lẫn. Trước nêu Tự luân
nay từ pháp giới luân mà hiện hình tiếng, xuất ra
từ hư không đều cùng
trong thế giới, một âm thanh pháp giới nói lên
Như Lai sinh kệ thuyết, là như hư không chẳng có bến bờ. Tiếng này cũng thế, đồng với hư
không. Biểu là biểu thị,
tức là ngữ nghiệp biểu thị của Như Lai, nghóa là
biển hiện tất cả chúng
sinh đều khiến xứng ngộ pháp giới bình đẳng,
dùng diệu âm mà biểu
thị pháp giới, nói pháp giới tức là tâm.
Một âm tức là tuôn chữ A luân chuyển vô cùng bằng hư không đầy khắp pháp giới.
Chư Phật ba đời đều từ diệu kệ như thế mà
sinh
ra. Nay Phật từ môn nhất
âm này mà nói diệu kệ, không để sót pháp
giới, bình đẳng nghe biết
tùy loài được hiểu, cho nên lấy làm tên. Như
trên đã nói Tự luân,
muốn biểu hiện công đức Như Lai cho nên Phật ở
mỗi mỗi lỗ chân lông
phát ra diệu âm thanh khắp cõi này, nói nghóa sâu xa của nghóa
Tự luân ấy, nên gọi là kệ
sinh ra chư Phật. Nếu có chúng
sinh hiểu biết nghóa tự luân như thế liền
thành Bồ-đề, nên nói tất cả chư
Phật từ đó sinh ra. Nhưng
pháp thân chư Phật lìa sinh diệt. Nếu Như Lai
có sinh tức là có
chấp tướng, hễ có chấp tướng thì
sinh tử còn chẳng thể
lìa huống chi thành Đại
Bồ-đề. Nay nói sinh là chân thật lìa tướng sinh,
vì pháp thân thanh tịnh lìa
tất cả tướng. Nhưng vì Phật dùng năng lực gia trì nên dùng Tự luân này để mở bày đức nội chứng bí mật của
Như Lai. Phật gia trì thần lực tự tại, do đây mà có tướng phương tiện
sinh ra
tướng cúng dường. Cũng
như khi nó chưa hiểu biết, như tự luân này mà
dùng làm phương tiện.
Dần dần sẽ hiểu rõ quán sát tự môn A. Vì tự môn A này tức là pháp thân rốt ráo tự tại.
Kệ rằng: Sinh tùy loại hình pháp,
các pháp tướng nghóa là
vào tự môn A này, tức là pháp thân bình đẳng.
Do pháp thân vô tướng
này, tức là tùy theo duyên cảm ứng hiện khắp
sắc thân, tùy các thứ
hình loại ấy, dùng thân ưa thấy mà chỉ bày cho trí tuệ Như Lai.

Kệ rằng: Chư
Phật Thanh văn và các Duyên giác, cứu thế
Bồ-tát tiến mạnh như
Phật. Cũng như thế, là do thân tướng Vô thượng này, tất cả chư Phật đều từ
đó sinh.
Không phải chỉ chư Phật từ
đây sinh, mà
tất cả Thanh văn, Duyên
giác, Bồ-tát các thứ hạnh vị cho đến vị Nhất
sinh bổ xứ đều do lý chữ A này
mà sinh.
Không phải chỉ
sinh ra tất
cả Thánh hiền, cho đến tất cả hữu tình thế gian và khí thế gian, các thứ khác
nhau thứ lớp thêm lớn
cũng đều từ nghóa chữ A này sinh ra. Cho nên sinh
ở đây lược có ba
thứ: Thượng phẩm sinh, nghóa là sinh ra quả thể thường trụ pháp thân chân tịnh của
Như Lai, kế là
sinh
chư Phật, Bồ-tát,
Nhị thừa, tùy ở địa vị
nào mà dứt chướng ấy. Hạ phẩm sinh tức là hữu tình và khí thế gian, cũng đều do pháp môn này mà được
sinh trụ… các
pháp sinh thường. Nhưng
chỗ nói trong đây khác với chấp Đoạn thường
của ngoại đạo. Các pháp
tuy từ nhân sinh, mà Nhân sinh thì vô tướng,
tuy từ duyên sinh mà
duyên này vô tướng tuy từ duyên khởi mà pháp
vốn bất sinh, tuy từ
duyên sinh diệt mà không có tướng sinh trụ thế nên là thường.
Không phải đồng với chấp (kiến) của ngoại đạo cho nên
nói sinh diệt thường.

Kệ rằng: Có trí phương tiện lìa cả nghi bất tuệ. Là thấu suốt
luận chữ A, các pháp
đều rốt ráo không thật có, thể vắng lặng vô tướng, từ xưa chẳng
sinh ấy là tuệ. Chân ngôn thân ấn
Du-già… khiến cho thực hành lợi ích lớn mà vào Phật tuệ là
phương tiện. Nếu y theo
phương tiện mà không
tuệ, chỉ có tuệ mà không phương tiện, thì chẳng thể nào thành dụng tự nhiên không thể nghó bàn, phải nhờ phương tiện và trí
tuệ đầy đủ. Phương
tiện được vào Bí tạng tự luân. Lìa nghi chẳng tuệ, nếu lìa hai pháp ấy thì phải biết người ấy là người chẳng có trí tuệ.
Vì chẳng có tuệ nên ở mọi chỗ
sinh nghi chẳng thể tiến lên. Lại người ngu nếu
trí tuệ phương tiện gồm
đủ thì tự nhiên lìa vô tuệ chẳng sinh tà nghi. Kệ rằng:
Quán đạo này chư Phật đã nói, là không phải chỉ ta
nói như thế. Vì tất cả
Đẳng Chánh Giác đều nói như thế không khác
nhau. Do Phật mười phương
ba đời đồng được đạo này không khác nhau, một tướng một vị không nói khác.
Bấy giờ, pháp giới
sinh thân
Như Lai. Tất cả pháp giới tự thân biểu bị hóa vân trùm khắp tâm tự tại
Tỳ-lô-giá-na. Trong các
lỗ chân lông Phật và chúng sinh xoay vần. Trong đây,
thân pháp giới tức là
pháp thân Tỳ-lô-giá-na, vì từ pháp giới chân thật
sinh ra nên gọi là pháp
giới sinh. Tất cả pháp giới tự thân biểu, biểu là
khiến cho tất cả đều
thấy. Nghóa là ở trong tất cả mây pháp giới tự thân biểu hóa đều trùm khắp. Nghóa là thân
Như Lai hiện khắp
sắc thân. Như mây lớn kia trùm khắp pháp giới. Mây là nghóa trùm khắp, nói hóa thân này như mây trùm khắp pháp giới, trùm khắp các thế giới mười
phương chẳng thể hạn
lượng. Tâm tự tại trong đây là dịch nghóa. Nghóa đúng
là Tâm Tài, nghóa là khi vừa khởi niệm thì chẳng dùng công lực,
tức cứ như thế mà rộng lớn cùng khắp, đây là ở tâm mà được tự tại.
Trong các lỗ chân lông
Phật sinh xoay vần mà gia trì, là cũng như
Như Lai vừa vào Tam-muội, tức thì hiện nhanh
sự hy hữu như thế, tức là thần lực
gia trì của Như Lai. Xoay
vần là thiệp nhập lẫn nhau. Từ lỗ chân lông thân Phật, tuôn ra bổn thân
Như Lai xoay vần nhập vào. Tất cả các thân
đều hiện thần lực như
trên, hóa rồi lại hóa không cùng tận. Các nghóa
này lại phải nói rõ,
gia trì nghóa là dùng thần lực tự tại của Phật mà gia trì, đây tức là như trên nói về
sự gia trì của pháp giới tánh tự luân.
Từ trong các lỗ chân lông của thân Phật mà phát ra các thứ mây, tùy thượng
trung hạ phần, nghóa là
đầu là nội thai, từ tim trở lên là viện thứ nhất, từ
rún trở lên là viện
thứ hai, từ rún trở xuống là viện thứ ba, tức là phối
với bốn vị của viên
đàn ở trước, tùy theo trái phải, trước sau, thượng trung hạ phần mà hiển bày hiện thân
Bổn Tôn, đều y theo bổn vị mà ra. Ở trong thế giới mà làm
Phật sự. Từ mỗi thân xoay vần mà ra làm
các Phật sự nên nói là xoay vần.

Lúc đó, Chấp Kim Cang cũng biết ý Phật, nay
Phật Thế Tôn hiện các việc hy hữu, chưa từng có đều là
nhân duyên, lại phải nói
pháp sâu kín. Nghóa là như chỗ nói trên có
sự chưa hiểu
sẽ nói. Thật tâm
kính mong mà trụ. Cho nên
Phật lại nói: Bí Mật Chủ có làm Mạn-đồ-la, tạo
tôn vị phần, cùng hạt giống làm tiêu ký. Lắng
nghe, lành thay! Hãy rất chú ý nghó nhớ, ta
sẽ nói cho nghe.
Lúc đó, Phật vì
Chấp Kim Cang mà hiện các phần vị như
trên. Lúc đó, các Tôn vị đã làm các thứ Phật
sự. Lại từ bổn vị mà
nhập vào thân Tỳ-lô-giá-na Như Lai. Cũng như khi
ra vị thứ không khác.
Kinh ấy nói:
Lại vào cung pháp giới. Tôn phần vị hạt giống, các tôn vị như trên đều là đức nội chứng của
Như Lai, đều từ mỗi vị mà biểu thị chỗ
Như Lai hiện bày cõi pháp giới
sâu xa. Nay nếu có
A-xà-lê muốn làm hoại, là trước trụ ở
Du-già này như từ thân Phật kia mỗi
vị thứ, như hình sắc ấy
quán rồi. Ở trên tâm ấy làm vầng ánh sáng
tròn, ở trong vầng tròn
sáng mà quán hạt giống ấy. Như thế mỗi thứ an
bày mới đúng pháp làm.
Nếu không như thế thì chẳng thể nào gia trì
kiến lập các đệ tử,
cũng chẳng được gọi tên là A-xà-lê. Như trên đã nói hạt giống phiền não cắt đứt rồi.
Kế sinh hạt giống pháp giới tánh, tức
là tất cả hạt giống
hữu tình bình đẳng. Tánh hạt giống của pháp giới bình
đẳng này tức là chỗ
sinh trưởng tất cả Trí Địa
Như Lai. Như các thứ
cây cỏ ở thế gian tùy
tánh phần đều khác nhau, đều y vào đất đai mà
được lớn lên, thân
rễ nhánh lá đều khác nhau, thêm nhiều lớn nhỏ tánh
đều khác, nhưng cũng đều
là tánh đất đai và đất năng sinh tuy rốt ráo
đều trở về đất, nhưng
chỉ do nhân duyên hòa hợp mà có lớn lên, nhưng
thật ra không có tự
tánh không sinh không khởi. Nếu chúng sinh đã được an lập như hạt giống ấy tức là đồng vị với
Như Lai. Do hạt giống này
từ tánh pháp giới sinh
ra mà năng sinh ra pháp giới nên gọi là pháp
giới sinh hạt giống. Pháp
giới sinh tức là tự tánh thân của Như Lai. Cờ nêu là như hạt giống ở thế gian đều khác nhau. Như cây cỏ non, người có trí nhìn thấy tuy chưa lớn nhưng đã biết tánh nó
sẽ lớn hay nhỏ.
Nếu thấy hạnh chúng sinh
như thế thì nhân vị hạt giống cũng đều như
thế. Nhưng nay hạt giống
chính là hạt giống pháp giới tánh, phải biết tánh nó chắc chắn năng
sinh ra thân
Như Lai bình đẳng pháp trí, cho nên gọi là cờ nêu.
Lại Mạn-đồ-la này mỗi phần vị đều có hạt giống, dùng cờ nêu muốn pháp giới khác nhau ấy phải biết mỗi thứ nhập vào chữ
A mà thấy nêu nội chứng
tức là biết đức nội chứng của Như Lai nên
gọi là Tiêu Ký, tùy
bốn lớp phân vị đó, từ vị mà ra, tức là cờ nêu của
Phật, hoặc từ phần vị
Bồ-tát mà ra, hoặc từ phần vị Nhị thừa mà ra, hoặc
từ phần vị trời rồng
tám bộ mà ra, phải biết thềm bậc, mỗi thềm bậc
khác nhau đều biết rõ.
Hạt giống của chữ chẳng giống như vậy.

Khi Phật bảo
Bí Mật Chủ xong thì
Kim Cang Thủ bạch
Phật rằng: con xin được nghe,
muốn vì lợi ích khắp tất cả chúng sinh và truyền
bá khắp nơi, khắp vì tất cả chúng sinh đời vị lai,
cũng vì lợi ích cho
chúng trong đại hội nên
thỉnh Phật giảng nói. Từ trước tuy nói pháp Mạn-đồ- la, còn chưa nói
Bí Yếu tạng của
sắc và hạt giống, cho nên một
lòng muốn nghe mong Phật
giảng nói. Kế Phật bảo ý, hễ khi A-xà-lê
muốn kiến lập Đai Bi Thai
Tạng, kiến lập đệ tử thì trước phải trụ Du-già mà quán tự thân. Từ rún trở xuống phải thực hành
Kim Cang luân, sắc vàng mà cứng chắc. Kế từ rún lên đến tim phải thực hành
Thủy luân màu trắng. Kế từ tim đến cổ họng phải thực hành luân màu đỏ. Kế từ
cổ họng đến đỉnh đầu
phải thực hành gió luân màu đen.
Lại kế là Địa luân chánh
hình vuông, thủy luân hình tròn,
hỏa luân hình tam giác,
gió luân hình bán nguyệt. Cao nhất trên hư
không làm một chấm. Các
thứ màu sắc, vẽ trên đầu một chữ Thập:
(VẼ HÌNH)
Chính là tương xứng với thân phần. Năm vị này tức là
năm chữ nói ở trước.
Trong hình vuông đặt chữ A, trong hình tròn để chữ Phược,
trong hình Tam giác để chữ La, trong hình bán nguyệt để
chữ Hồng (Hàm), trong chấm để
chữ Khuyết, phải xem xét trước trong
quyển. Thầy đã tự xem
thân ấy thứ lớp như thế, phương sắc gia trì tự thân đều quán đặt hạt giống, hạt giống tự xong rồi kế quán Đàn địa, tức
lật ngược lại. Ở trên thực hành
Kim Cang luân. Dưới Kim Cang luân thực
hành Thủy luân, dưới Thủy luân thực hành
Hỏa luân, dưới Hỏa luân thực hành
Gió luân, dưới Gió luân tức là
Hư không luân.
Vì sao? Vì tất cả
thế giới đều nương vào
năm luân. Khi thế giới thành thì trước từ hư không mà khởi gió, trên gió khởi lửa, trên lửa khởi nước, trên nước khởi đất tức là thứ lớp an
vị Mạn-đồ-la. Khi hoại thì Địa luận hoại trước cho đến chỉ còn hư không.
Tức là thầy tư gia trì thứ lớp.
Nay người tu đạo cũng cùng loại tướng này.
Đầu tiên phát tín tâm, kế là tâm Bồ-đề, kế nữa cho
đến Đại không, A-xà-lê
ấy đã gia trì như thế rồi phải an trí các tôn vị
theo như thứ lớp. Mỗi vị
dùng Du-già mà quán, đúng như phương sắc hình tướng, trên tâm thì đặt vầng ánh
sáng tròn, trong vầng ánh
sáng tròn
có chữ hạt giống, mỗi
chữ khiến cho sáng tỏ không chướng ngại.

Làm được như thế tức là pháp giới Thai Tạng Mạn-đồ-la phần
vị, là khiến tất cả Như
Lai cùng gia trì, tất cả Tôn vị đều nhóm họp,
cùng gia trì người tu
kiến lập đệ tử, rốt ráo không lui sụt Chánh đẳng
Bồ-đề. Nếu không thế thì uổng phí công
sức mà vô ích. Lại tòa
Du-già này Huỳnh
Kim Phương luân tức là tòa
Kim Cang, vuông là dứt tai ương, tròn là tăng ích, Tam giác là hàng phục, bán nguyệt là
nhiếp triệu, chấm là thành xong tất cả việc. Hư không luận này chỉ dùng tâm
niệm mà làm, chẳng dùng
hình tướng. Khi thế giới hoại thì trước cũng từ gió
luân mà hoại, đất mà
sinh lửa, lửa rốt kế gió.
Lại hỏi: Như thế mà thực
hành năm luân, phải biết
trên dưới đều có hư không luân. Vì từ không
luân mà sinh gió, lửa,
đất, nước. Lại từ Địa luân dần lên cho đến hư không, cho nên trên dưới đều có hư không. Khi làm
Mạn-đồ-la thì thầy phải
tự quán thân và đất.
Lại quán đệ tử đã độ, cũng phải như thế mà an lập
y theo sư pháp. Nếu chẳng
như thế thì chẳng gọi là đúng Như pháp.

Khi ấy, Kim Cang Thủ Tỳ-lô-giá-na
Như Lai Thân Ngữ Ý Địa Thăng
Pháp Giới Bình Đẳng quán giả cũng
Bồ-tát này có thể
biết. Thân, miệng, ý Như
Lai bí mật nên gọi là Bí Mật Chủ. Pháp mật ý của Như Lai chỉ có Phật và Phật mới biết rõ. Như ý, là phải biết thân, miệng ấy cũng như thế.
Nay Bồ-tát này cũng hay biết, phải biết là vị đồng
Đại giác (Phật), vì muốn độ chúng
sinh mà thị hiện làm Bồ-tát để khởi
phát cho nhau. Thân mật trong đây tức là các ấn. Như bốn lớp Đại
Mạn-đồ-la mỗi vị Bổn tôn đều có
Mật ấn. Nếu quán ấn thân này tức là biết Tôn vị

ấy chỗ biểu
hiện đức bí mật, tùy loại thượng trung hạ khác
nhau mà có vô lượng thứ. Ngữ mật tức là Chân ngôn của các tôn vị ấy. Ý mật tức
là quán Du-già của Bổn
Tôn. Cũng tùy bốn lớp phương vị đều khác
nhau, tương ưng với đây liền vào Tạng Ý
Bí Mật của
Như Lai. Thân ngữ
ý mật trong đây trên từ
vị Phật, Bồ-tát và Nhị thừa các vị trời tám bộ
vô lượng khác nhau, nói
rộng ra, cho đến thế giới trần số đều khác nhau. Lược mà nói như trong kinh này biểu thị giai vị, nghóa là đều nói
lên đức thân, miệng, ý bí mật của
Như Lai. Nếu biết rõ được như thật tức
là đồng với Bí Mật
Chủ. Nay Bồ-tát Bí Mật Chủ trụ trong pháp giới
bình đẳng quán vì nghó
nhớ chúng sinh vị lai nên khiến khắp tất cả xe rách lưới đại nghi, cho nên liền ở trước Phật mà nói Đại chân ngôn
vương như văn rất dễ hiểu.

Chân ngôn là:
Nam-mô Tam-mạn-đa Phật-đà nẫm (quy
mạng khắp chư Phật)
A-ta-ma-bổ-đa (vô tận) Đạt-ma-đà-đô (pháp giới)
Yết- đế-yết-đa (vượt vô tận pháp giới).
Tát-phược-tha (lợi ích tất cả).
Ám-khiếm-ám-ác:
Bốn chữ này tức là bốn luân. Chữ thứ nhất
là địa, thuộc Kim cang
luân, chữ thứ hai là Thủy luân, chữ thứ ba là Hỏa luân, chữ thứ tư là
Gió luân. Chữ Ám này bổn thể là Kim cang giới thể, gồm có thanh dài là hành, hành tức là
Hỏa luân. Trên có dấu
chấm tức là Không luân,
vì là Trang nghiêm. Kế chữ Khiếm thủy luân,
khư nghóa là không cũng
có thanh dài là hạnh, có dấu chấm là không tức
là đại không. Kế chữ Ám là hỏa, tiếng Phạm là
A-yết-nẩm, nghóa là
hỏa. Ác là tánh
Niết-bàn, đen tức là gió. Lại kế là hư không vô
sắc mà
thâu nhận tất cả sắc
tượng. Nay chữ Khư này có hạnh, có chấm tức là tất
cả sắc tượng, đại
không cũng như hư không có đủ tất cả sắc tượng.
Không này thành xong tất cả việc. Cho nên chữ Khiêm
được làm Thủy
dụng. Tham sách (địa) Hàm
(Hồng) Hạc (gió) Lam cách (hỏa) phược
(thủy). Như trên chữ A có bốn chữ. Nghóa là thanh dài trên có dấu chấm và
hai dấu chấm ở bên
(chấm ở hai bên). Thanh ngắn cũng có dấu chấm
trên và hai dấu chấm ở
bên. Hai chữ là bốn.
Nay chữ ta này phải biết cũng như thế, đều có bốn chữ, nay
chỉ nêu thanh ngắn hợp
thành thanh dài hai chữ, ở trước thanh ngắn y
theo trên mà nói. Thảm
Sách Hàm Hạc. Lại chung mà nói thì chữ A là Phật bộ, chữ A là
Liên Hoa bộ, chữ Phược là
Kim Cang bộ, gió hỏa
trùm khắp dụng ba bộ. Như
trong bộ Liên Hoa tự có địa, thủy, hỏa, gió.
Nếu dứt tai ương tức
cần Kim Cang Phương luân, nếu tăng ích thì cần
Thủy luân, hàng phục thì
cần Thủy (Gió) luân… Tùy loại mà dùng. Phải biết
năm môn A, Ta, Ha, La, Phược thì đồng với năm Tự
luân. Bất cứ trong

một luân nào
đều có bốn luân. Như Kim Cang bộ chữ Phược tự có
bốn luân, hễ thực hành
tức tai, tăng ích, hàng phục, đều tùy loại mà
dùng. Nếu đọc các chân
ngôn khác thì bộ loại ấy có các chữ này tức là biết chỗ ứng dụng của nó, đều có chỗ ứng cao nhất là tông hạt.
Một đoạn này chưa rõ nên lại hỏi.

Lại có ba đạo Chân ngôn là thân chân ngôn, ngữ chân ngôn và
ý chân ngôn, ba đạo chân ngôn này tức
nhiếp thân, ngữ, ý bình đẳng
pháp môn của Như Lai.
Nhưng ba chân ngôn này nếu dính chữ Ta Ha cũng được, nếu chẳng dính cũng được. Người tu khi đắc ý tự xem phương tiện.
Lại chân ngôn này do cao hơn hết nên gọi là Vương như ở trên nói.
Tuy đều có bốn chữ,
nhưng bao gồm trong đây chỉ gọi là Chân ngôn vương mười hai chữ, bốn thứ luân trong đây đều tùy
theo Địa, Thủy, Hỏa,
Gió luân ấy mà gia trì
thân A-xà-thế, liền được dụng tự tại, thân, miệng, ý ấy chân ngôn cũng hợp, gia
trì thân, miệng, ý nghiệp của mình,
việc này chưa rõ ràng.

Khi Kim Cang Thủ nói Đại
Chân Ngôn Vương ấy rồi, thì tất cả Như Lai trụ vào các thế giới ở
mười phương, duỗi tay phải xoa đầu
Chấp Kim Cang Bồ-tát mà khen rằng:

- Lành thay!
Lành thay! Này này người Thiện nam! Phật tử
các ông đã vượt qua
Tỳ-lô-giá-na thân ngữ ý địa khắp trụ vào tất cả
Chân ngôn đạo bình đẳng,
vì muốn làm các Bồ-tát Minh nên nói Chân
ngôn vương này. Nay trong đây xoa đầu chẳng phải là Phật mười phương đưa tay đến cõi này xoa đầu.
Nhưng Bí Mật Chủ khi ở trước Phật mà nói Chân ngôn vương này. Tức dùng Chân ngôn vương này ở khắp
mười phương tất cả thế giới mỗi mỗi đều ở trước
Như Lai mà dùng tiếng bình đẳng cùng khắp một lúc nói ra. Cho nên tất cả
Như Lai đều đưa
tay xoa đầu. Vượt là nghóa vượt lên nhập vào.
Như Tỳ-lô-giá-na ở cõi trời
A-ca- nị-tra ngồi ở đạo tràng mà nói Chân ngôn vương này, được thân,
miệng, ý rốt ráo dụng
tự tại bình đẳng. Nay các ông cũng được siêu nhập
vào địa thân, miệng, ý
bình đẳng pháp như thế, bằng với Tỳ-lô-giá-na,
tức là tất cả Như Lai
khen đức chân thật: Nói các ông đã được Địa vị bình đẳng như thế, vì muốn phổ môn lợi ích tất cả
chúng sinh, vì muốn chiếu minh tu chân ngôn hạnh
Bồ-tát dứt trừ các tối tăm, cho nên nói
Chân ngôn vương này. Chân ngôn vương này xé rách tất cả lưới nghi
pháp giới. Nghi tức là
tối, dứt trừ tất cả nghi ngờ tức là soi sáng.
Vì sao?
Thế Tôn Tỳ-lô-giá-na
này ứng hiện Chánh Đẳng Giác ngồi tòa Bồ-đề quán mười hai chữ Chân ngôn mà hàng phục bốn ma. Pháp giới này
hiện sinh ba chỗ tuôn ra
hàng phục ma. Tức Đại Nhật Như Lai khi ngồi đạo tràng, bình đẳng quán pháp giới mà nói mười hai câu chân ngôn này tức là năng lực này hàng phục được bốn ma, trừ các tội cấu.
Nhưng trong bốn ma này thì ma cõi
Vô sắc, là khi Phật ở trời
A-ca-nị-tra đã hàng phục rồi. Chỉ
có Thiên ma có tướng, vì muốn khiến trong thế giới
biết được năng lực tự tại nên lại ở cõi
này mà hiện các việc hàng
phục Thiên ma. Ba chỗ, tức
là như trên đã nói thượng phần thân Phật sinh ra tất cả
Như Lai. Trung phần từ tim đến rún
sinh tử tất cả Bồ-tát.
Hạ phần từ rún đến chân
sinh ra tất cả tám bộ thiên thần, đều từ ba nghiệp bình đẳng của
Như Lai, rộng khắp thị hiện, bày vị Đại
Mạn-đồ-la Thai Tạng trang nghiêm, tức Ấn
là chân ngôn của Bổn Tôn. Phải biết Phật từ đức nội chứng khi hiện việc như thế tức là bấy giờ, hàng phục khắp
bốn ma không sót. Nay, khi
A-xà-lê muốn tạo
Mạn-đồ-la cũng phải tưởng thân mình đồng nhất với
Tỳ-lô-giá-na mới được năng lực tự tại, cũng đồng
Phật ấy hàng phục được bốn ma. Kế là Đức
Thế Tôn thân ngữ ý bình đẳng, được thân lượng đồng với hư không, được thân ngữ ý như thế, được trí
như thế. Tất cả pháp
được tự tại, nghóa là Phật ngồi ở đạo tràng
Kim cang, vừa niệm ba đạo chân ngôn này, nghóa là như chỗ nói ba chân
ngôn thân, miệng, ý ngay
khi niệm như thế sẽ được địa thân, miệng, ý bình đẳng. Thân và ngữ ý đều là thể pháp giới không có bờ mé, cũng như
hư không, dùng năng lực
ấy mà hàng phục bốn ma. Trước nói ba đạo, thì có giải thích rằng ba đạo chân ngôn này là năng
lực thân, miệng, ý tự tại bình đẳng tức là từ
Phật mà ra, do ba đạo chân
ngôn thân, miệng, ý này, Như Lai được
siêu nhập vào ba địa bình đẳng, tùy
loại thượng, trung, hạ, rộng khắp thị hiện các thứ thân
Bổn Tôn, các thứ chân ngôn, các thứ
ấn pháp đều đồng với
hư không, chẳng có phần hạn, khắp cùng pháp
giới mà độ chúng sinh.
Rốt ráo đều khiến đồng được siêu nhập vào ba
địa bình đẳng như thế.
Thân có vô lượng công đức, cũng như không chẳng thể biết hạn lượng.
Ngữ và ý cũng thế, do quán chân ngôn này mà được công đức như thế, đồng với
Như Lai. Do ba nghiệp vô tận, nếu đáng dùng thân độ người liền hiện khắp các thứ
sắc thân. Nếu đáng dùng ngữ độ người liền thị hiện cùng khắp các thứ nói năng, tùy nghi dẫn
bày cho được vào tri
kiến Phật. Nếu đáng dùng ý độ người thì cũng
giống như thế, các thứ
cảm thông chẳng thể cùng tận. Chẳng phải ngay
thân, miệng, ý này không
có hạn lượng, đầy đủ tất cả công đức cũng
như hư không. Phải biết trí tuệ cũng không có hạn lượng như thế, giống
như hư không. Nếu được diệu trí vô ngại như thế. Tức là đối với tất cả pháp mà được tự tại, đồng với
Thế Tôn. Nói tự tại, nghóa là đối với tất cả
sự được

tự tại. Tất
cả loại chúng sinh do chưa rốt ráo thanh tịnh pháp giới,
đều là nghiệp phiền não
phần nhiều ràng buộc hệ thuộc sinh tử, chẳng
thể được năng lực tự
tại. Nay Như Lai ở trong biển lớn sinh tử kia dùng
các pháp môn tuyên bày
pháp yếu sâu kín của Như Lai, vì một việc nhân duyên lớn các thứ thanh tịnh mà thành tựu đều giúp cho đến Địa vị
Nhất thiết trí, tức là
đối với tất cả pháp được nghóa tự tại. Vì chứng pháp như thế mà đối với pháp tự tại.
Vì tự tại, nên có thể vô ngại giảng nói rõ ràng các căn cơ.
Như Lai sở dó được công dụng tự tại như thế, là đều do quán pháp môn mười hai tự luân này. Phải biết pháp môn mười hai
chữ này tức là thể tánh pháp giới.

Lúc đó, Phật mười phương thấy
Kim Cang Thủ nói chân ngôn
này đồng với đạo Phật
xưa, ta đồng tất cả Như Lai cũng do quán mười hai tự môn này mà thành diệu thân, các
Thế Tôn vị lai cũng giống như
thế. Cho nên rất vui mừng,
xoa đảnh Bồ-tát mà bảo rằng: Tất cả chư
Phật vì pháp tự tại vì một việc nhân duyên lớn,
dùng thân, miệng, ý
bình đẳng mà nói pháp
môn này. Nay các ông cũng có thể nói như thế, tức là cũng chứng pháp môn này đồng với
Như Lai. Nhưng Kim Cang Tạng tuy chưa tức rốt ráo
Nhất thiết chủng trí mà đồng với
Diệu Giác Thế Tôn. Chỉ vì chư Phật
mười phương dùng thần lực che chở, cũng ở
trong đại hội, cùng đồng chỗ chứng của
Như Lai. Nếu lìa thần lực che
chở, thì cũng chưa được
rốt ráo đồng với Như Lai. Cho nên này người
Thiện nam! Tỳ-lô-giá-na
chứng thân, ngữ, ý bình đẳng. Tất cả Phật đều
biết như thế. Biết là tên khác của giác. Do biết hạnh Phổ môn vô tận
của các Như Lai. Chứng ba
thứ bình đẳng của Như Lai. Nghóa là biết thân mật tạng của
Như Lai, cũng biết được Ngữ ý vi mật tạng.
Nếu chứng biết pháp này tức
là đồng với Như Lai. Khen ấn như thế xong lại
khiến thỉnh
Như Lai. Vì sao?
Thâm Mật Tạng như thế chỉ có Phật và
Phật mới biết rõ. Cho nên
tất cả Bồ-tát chớ nên hỏi. Nay Phật mười phương đều dùng thần lực gia trì
Kim Cang Thủ. Vì lợi ích tất cả
chúng sinh,
nay nương thần lực của
Phật mà hỏi Đại Nhật Như Lai. Trong đây hỏi việc gì, ý là việc nói trước, chỗ có nghóa
sâu kín vẫn chưa đầy đủ (nên lại
hỏi chỗ quan trọng). Nhất
thiết trí thành, tức lạ Đại Nhật Như Lai, nghóa là Bạc-già-phạm, như nói trong
sáu nghóa, trước đã giải
thích xong.
Tỳ-lô- giá-na là như mặt trời mới mọc ở thế gian, có công năng diệt trừ các
tối tăm, thành tựu tất
cả sự nghiệp của chúng sinh. Các loại do đất sinh ra đều được lợi ích thật tướng này, là mặt trời Đại tuệ tự nhiên cũng
giống như thế. Nếu có chúng
sinh biết rõ tụ chứng, như gió mạnh thổi mây
tan, mà mặt trời mặt
trăng xuất hiện cũng có năng lực như thế. Cùng khắp
pháp giới
mà làm lợi ích lớn, như ánh sáng mặt trời chiếu
soi thế
gian. Chủ, là đối với
các pháp đều được tự tại nên gọi là chủ. Nay chư
Phật khiến Kim Cang Thủ
hỏi Như Lai Đại Nhật này về Chân Ngôn
Hạnh Cú Bí Mật Sự, thù
thắng nói tự giáo rộng khắp. Do pháp môn một
chữ mà thấu suốt tất
cả pháp. Chứng được bình đẳng thân, miệng, ý
chẳng thể cùng tận của
Như Lai mười phương ba đời, nên gọi là Thắng.
Giáo tức là tên khác
của pháp tắc. Pháp là khuôn phép, tắc là nghóa. Vì thuở xưa ta phát tâm
Bồ-đề Vô thượng Bồ-đề, giảng nói ta đối với tất
cả pháp được đến
Niết-bàn, hiện thế giới chư Phật thành tựu chứng
biết, là nói ta thuở xưa
khi hành đạo Bồ-tát cũng do các chân ngôn môn như
thế mà thành trí tự nhiên.
Lại vì tất cả chúng
sinh như thế mà giảng nói, đều khến được
đến Đại Niết-bàn. Nay
ta nói lời này là duyên khởi thâm mật, tất cả
những người có tâm
còn chẳng thể hỏi, huống chi là có thể tin hiểu, chỉ có
tất cả Như Lai mười
phương đồng đến pháp này, có thể làm chứng,
chẳng hề luống dối. Các
ông nay đã được Hạnh tích mà ta đã chứng, nên lại hỏi
Như Lai. Lúc đó, Chấp Kim Cang đủ đức, cũng như tay cầm giữ
Trí Ấn Như Lai, tức là đầy đủ tất cả các thứ công đức của chư
Phật đều đồng một vị. Chỗ nói vị giải thoát của
Như Lai vì trí ấn ấy đồng với
Như Lai nên nói đủ đức.
Lúc đó
Bồ-tát ấy, do các
Như Lai cùng gia trì nên rất vui mừng liền được biết rõ lời nói của
Như Lai, cũng biết được tâm
Như Lai. Trước chẳng bằng mà
chưa thể hỏi, nay đều tự tại hỏi Như Lai
không có nghi ngờ. Nay
muốn hỏi Như Lai trước khen công đức pháp giới mà nói kệ rằng: Pháp ấy vô tận, cũng không có tự tánh. Tận nghóa là có thỉ có chung, có
sinh có diệt. Vì có
sinh diệt, tức là có pháp khởi tận, mà nay tánh bình đẳng pháp giới lìa lỗi như thế, không có thỉ
chung, không có sinh diệt
tức là nghóa chẳng thể cùng tận. Vô tận là tên
khác của vô tướng. Do
vô tận nên tất cả pháp đều không có tự tánh,
không có lay động, không
có thay đổi, cũng không có chỗ ở. A-lại-da là
nghóa phòng, là nghóa thọ
nhận đầy đủ. Nay trong pháp giới bình đẳng không có tướng thọ tạng như thế cho nên không có chỗ ở. Nếu tất cả pháp đều không tự tánh tức là vô tác. Vô tác cho nên không có quả báo
sinh diệt, xưa nay là tướng vắng lặng thường vắng lặng, tức đồng giải thoát
không thể suy nghó bàn luận.

Các Phật đồng vị là như pháp
sâu xa vắng lặng này thì tất cả danh ngôn không nói đến được. Lại không thể lấy gì làm dụ chỉ có
Phật đồng chứng mới biết có thể lấy làm dụ cho nên nói đồng với
Chánh giác.
Nhưng tất cả
pháp nếu chỉ rốt ráo vô sinh vô tác. Nói rốt ráo, là
không có các nghiệp phân
biệt khác nhau về tất cả vị của bậc Thánh, liền
rơi vào đoạn diệt mà
chứng thật chứng, chẳng thể lợi ích tất cả. Kế lại
nói phương tiện Phật…
Bi nguyện chuyển vô tướng giáo khai phát giác ngộ tướng như thế. Do có phương tiện mà đầy đủ tất cả nguyện.
Phương tiện này tức là nguyện Đại bi. Do nguyện Đại bi này nên
chuyển đổi.
Lại đối với pháp vô lậu không có người để nói, không thể biểu thị mà
khiến cho được tất cả,
cũng được tự chứng. Phải biết đó là năng lực
phương tiện lớn, pháp
này không người trao dạy, chẳng từ người khác ngộ
mà được chứng, tức là trí tự giác vô
sư tự nhiên thành
Phật đạo. Ở đạo
tràng vắng lặng, biết
pháp thật tướng như thế. Đây đều là lời kệ
sau để biểu thị. Lại nữa,
nếu nói pháp giới vô tận không đầu cuối, tức là đối với đoạn diệt chẳng thể vì các chúng
sinh làm các lợi ích.
Vì sao? Vì đã
lấy sinh tử làm phần hạn, nhưng là nhóm trần lao, là hạt giống
Như Lai, nếu tất cả vô
sinh vô tánh cũng không có chỗ ở, làm
sao có thể khắp
ứng thế gian để làm
các Phật sự? Nhưng các Bồ-tát có hai việc. Chẳng
rơi vào đoạn diệt, đó
là đại bi và phương tiện. Do có đây nên tự khai
phát. Nói khai phát, nghóa là tâm Bồ-đề tự nhiên
khai phát. Nếu lời nói này biểu thị nhờ người khác dạy ngộ mà được tuệ tự nhiên vô
sự như thế thì không có việc ấy.
Vì sao? Chỉ do người tu như thật tự biết, là như thật tự quán vô tận pháp giới được tuệ thật tướng như thế, không phải do
người khác mà ngộ. Ý
kinh nói rằng: Pháp tướng như thế nên nói tướng như thế. Đã được pháp thật tướng như thế, tức là dùng pháp phương tiện
đại bi này mà vì chúng
sinh chỉ bày giảng nói. Nhưng thật không do
người khác ngộ, chẳng từ người khác truyền mà được. Như người mù hỏi
màu sữa giống màu gì, cho đến nghe màu
sữa như tuyết mà
sinh tướng lạnh, lại nghe hạc liền
sinh
tưởng động. Cho đến dùng các thí dụ phương
tiện biểu thị, chẳng thể hiểu được, uổng phí thêm tâm vọng chấp mà thôi.
Vì sao? Do nó từ mắt vô minh. Đệ nhất nghóa cũng thế. Nếu chẳng như
thật mà hiểu biết, là
nếu các thứ khai đạo khác thì không hề được lý.
Nếu người chẳng tự khai phát pháp nội chứng như thế mà vì người nói muốn cho họ ngộ thì cũng không có việc đó.
Vì sao? Nếu có người
không chân, gọi người
khác bảo rằng: Ta sẽ vì các ông mà lên núi Diệu
cao, phải biết người này
sẽ bị người trí chê cười. Vì sao nếu tự không
chân thì không thể lên
một phần nhỏ nào của núi Diệu cao, huống chi là
vì tất cả mà lên đảnh
ấy? Lại như có người tự mình chưa thể qua sóng lớn biển khơi mà bảo người khác rằng:
Ta sẽ giúp cho ông đến bờ kia. Phải biết người ấy cũng không được lý. Người tu cũng thế, nếu tự chưa có tuệ vô
sư mà muốn người khác nghe pháp được ngộ thì
sẽ không
có việc đó. Lúc đó
Kim Cang chủ dùng kệ này khen ngợi
Như Lai. Kế là nói
kệ Ưu-đà-na mà hỏi
Phật, Ô-đà-na nghóa là nhiếp chung, dùng nghóa
một kệ mà nhiếp vô tận
pháp giới các pháp lìa tướng, vô lượng pháp
nghóa cho nên nói nhiếp.
Nói kệ khen Phật rồi nghó đến chúng sinh đời vị
lai tu hạnh chân ngôn, là
đối với Đại bi tạng này mà sinh Mạn-đồ-la có
sự thiếu sót, cho nên
không mau thành Vô thượng Bồ-đề, thứ lớp hỏi
Phật phương tiện bí yếu, mà dứt tất cả nghi ngờ. Nếu chẳng thể khắp dứt
các thứ lưới nghi của
chúng sinh thì chẳng gọi là bậc Nhất thiết trí. Vì
đối tất cả pháp mà tự
lìa lưới nghi, mới dứt được lưới nghi của người
khác. Nay Phật đã dứt
tất cả lưới nghi, cho nên nay con thưa hỏi, xin dứt
nghi cho chúng con, lìa bỏ
nóng bức, là nói lìa hẳn gốc ba độc, nay vì tất
cả chúng sinh mà thưa hỏi
Đạo sư vì đối với tất cả pháp mà dẫn dắt,
giúp đến được Phật
tuệ, gọi là đại Đạo sư.

<篇></篇>







<卷>QUYỂN 15</卷>



<詞>Phẩm 11: BÍ MẬT MẠN-ĐỒ-LA (Tiếp Theo)</詞>


Lại nữa,
liền dùng kệ tụng thứ lớp hỏi Phật. Nay kế nêu ra,
chưa kết kệ cú. Vì sao
phải làm Mạn-đồ-la trước? A-xà-lê có mấy thứ, đệ tử có mấy thứ.
Làm sao biết địa thế, hỏi địa tốt xấu.
Làm sao chọn lựa? Đã chọn lựa rồi làm
sao làm cho thanh tịnh? Làm thanh tịnh rồi làm
sao an trụ? Chỉ có ba câu hỏi.

Lại hỏi làm sao (làm) đệ tử? Làm tịnh? Xin Phật dạy cho.

Tịnh rồi hỏi
phải làm sao? Hỏi dùng cách Hộ trì nào? Địa làm hộ lại hỏi làm
sao? Gia trì địa là gì? Kết hộ trì có
nhiều nghóa. Cũng hỏi
ba việc tác dụng đầu là
gì, và dùng pháp chân ngôn nào làm tác hộ trước và làm tịnh trừ trước, tức là hỏi việc trước
trước sau. Hai việc này
là tác dụng, tuyến có mấy thứ. Lượng Địa làm
sao mà dùng tuyến làm
giới phần? Có mấy thứ
cúng dường, thế nào là hoa hương… Hỏi hiến
dâng hương hoa có phương
pháp nào, hoa hợp hiến dâng ai? Hương… cũng như thế, và hiến thức ăn… Hộ-ma là gì? Hỏi hiến Phật và Hộ-ma có
thứ lớp gì, pháp tắc tức là thứ lớp, đây là tên chung? Thế nào là thờ các
tôn vị. Pháp giáo phép
tắc, phương pháp phép tắc đều được hiện bày
hình sắc,… ba câu hỏi này xin nói thứ lớp.
Chẳng cùng với phép tắc đồng các tôn ấn và tự tọa. Ấn từ chỗ
nào sinh, lại có tác dụng gì? Tên hiệu ấn ấy là gì?
Sao gọi là ấn? Quán đảnh có mấy thứ,
Tam-muội-da có mấy
thứ, trì tụng mấy thời.
Người trì tụng siêng tu chân ngôn môn mấy ngày
thì được thành đạo
Bồ-tát và Nhất thiết trí? Xin nói bao lâu thì thấy đế.

Tất-địa có mấy thứ, khi nào thì
Tất-địa sinh và khi nói
Tất-địa làm sao bay lên hư không?
Thế nào là thân bí mật? Làm sao chẳng bỏ thân này mà được thành thân
Thiên tiên? Thành tựu rồi các thứ biến hóa
làm sao
sinh?
Ai sinh các thứ biến hóa? Nó lại từ đâu
được sinh.
Khi nhật nguyệt hỏi phương chấp diệu, chia ra các điều bất tường, thì làm
sao dứt trừ, khi sinh tử
chịu khổ khởi lên thì làm sao trừ diệt? Chẳng có là
nghóa trừ.
Làm sao người tu và chư Phật cùng ở một chỗ. Hộ-ma có
mấy thứ. Trong đây hỏi
Hộ-ma cần dùng mấy thứ lửa, muốn được biết.
Lửa tăng oai là pháp
tăng ích. Lại có mấy thứ tăng oai này, tất cả vật
dùng như Hoa… Tôn khác
loài với các tôn tánh, phải biết bản tánh của
giận dữ, vắng lặng, vui
mừng. Xin Đạo sư chỉ dạy không thiếu sót, các
giới và quả xuất thế
gian là có mấy số như thế nào. Lại hỏi thế gian,
xuất thế gian Tam-muội là
gì. Đều có định thù thắng, cùng với trước là tám nghiệp thành tựu ở chỗ nào, hỏi thành tựu chịu quả ở chỗ nào.
Người chưa thành tựu
cũng thế. Hỏi người chưa thành tựu khi nào lìa
nghiệp sinh tử được
giải thoát?

Bấy giờ, Kim Cang Tạng nương oai thần của các
Phật mười phương nói kệ hỏi Phật. Bồ-tát tu hạnh Chân ngôn ấy có thiếu
sót
pháp yếu phương tiện nào
chưa đầy đủ thì đáp. Bấy giờ, Nhất thiết trí
Tỳ-lô- giá-na Thế Tôn
lìa hết các não, nghe câu hỏi về việc bí yếu mà khen rằng:
Lành thay!
Lành thay! Đại tâm mạnh mẽ, lúc nào cũng là đại
tâm, đại nguyện, đại hạnh v.v… Bí mật
Mạn-đồ-la phối tôn vị quyết, nghóa
là quyết định an bày tọa
vị các bậc Thánh.

Bí mật, tức là tạng
sâu kín của
Như Lai. Yếu nào vắng lặng từ
lâu như hoa Ưu-đàm. Khi
ấy bèn nói chẳng đúng người thì chẳng trao,
bừa bãi, chẳng đồng
hiển bày thường giáo Mạn-đồ-la là nghóa đủ các đức, tức là Đức bí mật của
Như Lai. Đức bí mật của
Như Lai, đức bí mật như thế như hoa
sen nở mà tự
trang nghiêm. Phối tôn vị quyết là nghóa
chọn lựa. Tạng liên hoa
bí mật như thế phân biệt các thứ phần vị, điều nên làm đều đã chọn lựa.
Quyết nghóa là nói nhất định. Cội nguồn đại
Bi từ căn bản đại bi phát
sinh. Đại thừa Vô thượng tối mật của chư Phật
tức là Mạn-đồ-la này
tức là cội nguồn của Đại thừa vô thượng, tức là
tâm Bồ-đề này dùng
đại bi là căn bản. Cũng như Thai tạng nên gọi là
căn bản. Thừa nghóa là
chân ngôn thực hành việc Bồ-tát, do đầy đủ
phương tiện nên đi trên đường thẳng lớn, hoàn toàn không trở ngại mà được
đến chỗ chân thật. Cũng
như ngồi xe dạo chơi thẳng đường mà đến
thành lớn. Đây là pháp
Bí yếu tối thượng của chư Phật. Nếu nói rộng thì hết kiếp vị lai cũng chẳng cùng tận. Nay dùng phương tiện mà nói lược,
nay chỉ một lời mà đủ
tất cả nghóa vị nên gọi là nói lược, là việc bí
mật của Phật. Các ông bày hỏi ta
sẽ nói lược. Trước đã khen pháp lại hứa
nói lược, kế là tùy
câu hỏi mà đáp thứ lớp.

Phật bảo Kim
Cang Thủ, hãy lắng nghe Đại lực, Mạn-đồ-la
mười hai chi cú sinh ra
Minh vương đại lực, nghiệp đầu của Mạn-đồ-la
đáp trước, trước phải
thực hành. Đây tức là như trên đã nói mười hai chi cú

sinh mười hai
chi cú pháp giới thể. Nó nên thực hành Minh Vương đầu tiên, do
Minh Vương này đều nhiếp hết tất cả thế gian và xuất thế
gian. Trước làm đàn, trước phải trụ vào
Tam-muội Minh Vương ấy. Vương là chỉ cho Đại nhật. Đây
nghóa là trong tâm đặt chữ đầu tiên của mười hai chữ, dùng chữ đầu tiên để giữ thân. Chân ngôn đều ở trong đó
mà nhiếp hết. Muốn thực hành
Mạn-đồ-la thì trước phải tụng. Nghóa là khi
sắp tạo Mạn-đồ-la thì
phải tụng trước, sau mới trụ vào Du-già. Du-già
tức là hạnh Ứng lý của Minh Vương này. Đã trụ
vào Du-già thì phải
quán sát cho đúng . Nay chỗ làm này phải dùng việc gì. Nghóa là tuy năm bộ. Như trên đã nói dụng khác nhau của năm chữ,
hoặc vuông, tròn,
tam giác, bán nguyệt… ở
thượng trung hạ đàn có tác dụng gì căn tánh đệ
tử thế nào, các việc như thế đều biết thì mới được làm.
Nhưng trong đây
ở chân ngôn vương mà
phân biệt các việc khác nhau cũng chưa rõ ràng, bèn hỏi.

Lại nữa, trước biết có hai thứ, do đó là
sư thấy đế hay đối với
chân ngôn vương mà thấy
tất cả cội nguồn, thông suốt không chướng ngại. Nếu
sư chưa thấy đế thì cần phải y giáo và chỗ truyền dạy của
thầy, tiếp đó ở chỗ
chỉ thú truyền dạy mà quán sát. Đã quán sát biết rồi
thì tùy việc phải làm
mà làm, cho nên trước phải là chân ngôn vương
này. Đem Bổn Tam-muội trì luân rồi thì trước phải
biết rõ Đạo Du-già,
sau mới tùy ý mà làm
các sự nghiệp. Nhưng vì bí thích theo lối bí mật
nên mười hai chân ngôn
vương này tức là Kim Cang Tam-muội, ắt là
Bồ- tát ngồi đạo tràng
vào Kim Cang giới, thì được mười phương chư
Phật đồng thời rưới đảnh mà cùng gia trì để được vào địa vị Phật.
Vào địa vị Phật, tức là
thành tựu Tạng đại bi sinh Mạn-đồ-la rốt ráo. Kim
Cang Thủ cũng vào Chân ngôn vương này cũng ở trong kinh này mà được chư Phật mười phương đồng gia trì. Nay lại quyết trạch
Tạng đại bi.
Nếu chẳng như thế, thì
sao có thể được quán đảnh đồng vị Pháp vương
của Như Lai. Nhưng cách
làm Mạn-đồ-la, trước phải là A-xà-lê cho nên
kế đáp, phải biết thầy
có hai thứ, vị thầy phải hiểu rõ chân ngôn và tướng ấn
Bổn tôn. Ở trong đó đều thấu
suốt rõ ràng vô ngại biết rõ tướng
pháp thượng trung hạ
khác nhau. Nhưng nó có hai thứ phân, phân là hai thứ: Một là giải thích
sâu kín, hai là
thông lược.
Nói sâu là hiểu
biết sâu rộng, nghóa là được hạnh
Tam-muội trong hạnh chân ngôn, khéo biết
lý thú, rộng hiểu Đại
thừa có khả năng phó chúc. Trong đây có khả
năng phó chúc tức là
khéo hiểu biết thời nghi, hiểu rõ căn tánh có khả
năng nhận lãnh, tức là người bạn
chẳng thỉnh, khiến chẳng mất việc lớn
nhân duyên. Chưa có khả
năng tức là được hộ ý lại ở trong pháp sâu mà bày
giáo lợi hỷ. Do đây gọi là có khả năng được giao phó phải biết tức là trưởng tử của Phật. Do thấy đế nên thấy pháp, nghóa là thấy quả
báo hiện đời, nên
không lấy tướng các pháp, lìa cảnh tâm lượng phân biệt, nên gọi là lìa, nghóa là lìa danh lợi hiện đời mong cầu
Phật đạo. Phải biết vị sư này tức
là mong được Phật mười phương hiện ra đưa tay
phải xoa đầu, dùng pháp
quán đảnh mà giao phó tạng.
Sư thứ hai,
là chỉ được lợi trong pháp hiện đời, thế gian
thành tựu lợi ích, trong
si cú có thêm
duyên niệm, vì nó mà làm đàn.
Nhưng cũng đủ hiểu làm
Mạn-đồ-la các thứ phương tiện không nhầm lẫn.
Mong thầy quán đảnh trở xuống là nói nhắc lại
Sư Thâm Hạnh, quán đảnh
được giai vị A-xà-lê,
cũng gọi là Phật đã ấn khả. Do nó ở trong
Mạn-đồ-la mà đích thân đối với các tôn, mà được quán đảnh
Sư vị ấn khả.
Phải biết trong đây mong được
Phật quán đảnh, là thầy Thâm Mật, mong được người thầy thế gian trao cho là hiển bày
sơ
lược A-xà-lê. Lời hỏi
của Kim Cang đều là duyên
Mạn-đồ-la chỗ cần. Phật cũng thứ lớp dùng kệ đáp, kệ này nay chưa dứt câu,
sau
sẽ trau chuốt văn. Phật đáp thầy dùng thứ lớp đáp đệ tử.
Sở dó như, là vì nếu chỉ có thầy mà không có đệ tử
thì duyên truyền pháp ấy
khiến hạt giống Phật chẳng được tiếp nối.

Kế là phân biệt tướng đệ tử có bốn thứ: Một là thời niệm tụng
đệ tử, hai là phi thời,
ba là thời, phi thời đều đủ, bốn là thời, phi thời
đều là sai. Đây là bốn
thứ. Nói thời là như đệ tử cầu A-xà-lê mà thỉnh hành pháp chân ngôn. Nếu thầy thấy đế thì phải tự chiếu duyên cảnh ấy, biết có khả năng nhận được việc thì mới trao cho hành pháp khiến
thực hành niệm tụng kỳ
hạn bao nhiêu lâu sẽ được thành tựu. Lại thực
hành phương tiện thành tựu. Nếu thầy thế gian, tuy
chẳng hiện soi cơ trước chỉ y giáo mà làm khiến đệ tử tụng niệm cầu tướng cảnh giới giao cảm. Thầy cũng tự niệm tụng. Nếu tương ưng thì đệ tử được cảnh giới hứa
cho pháp. Lúc đó, thầy
cũng phải tự biết, đã được tương ưng trao cho
pháp hạnh thì cũng dạy
niệm tụng như trên, đây cũng có có khuôn phép.
Phi thời là cũng như pháp trước khiến tu hạnh chân ngôn, phải ở lúc nào
mà được thành tựu.
Như thời pháp nghiệm chẳng thành thì phải gia tác, gia hạnh,
nên nói là phi thời. Thời và phi thời đều đủ,
thì tuy như trên nhận lời thầy dạy,
nhưng chưa được như pháp y hạnh, chưa đến lúc thọ
thành tựu. Đây chẳng ở
thời cũng chẳng ở phi thời, nếu ở học địa nên gọi
là đủ câu. Đều sai là
chỉ cho phát tâm quy y nhưng đều chưa có thứ lớp. Thầy tuy đã nhiếp lấy, nhưng đợi thời đợi duyên. Có chỗ chưa đủ
thì chưa được trao cho
pháp yếu chân ngôn ấy, nên gọi là đều sai. Lại nữa,
đầy đủ các tướng, thì tướng có hai thứ: Một là tướng bên ngoài, nghóa là chi phần… không có
thiếu sót. Như trước đã nói rộng; Hai là nội giáo mỗi thứ đúng pháp mà tu hành như lời Phật dạy
răn, chẳng dám sai trái,
như thế… là nội tướng, nhưng bốn người này đều
ở địa vị tu học chưa
đầy đủ. Đã có đệ tử đầu tiên biết tướng địa, địa
giáo kế sẽ nói, gọi đó là Tâm địa.
Kế là
Biết chọn đất, phải
làm Mạn-đồ-la, tạo
Mạn-đồ-la trước phải chọn đất. Cho nên kế nói chọn đất. Nói đất tức là tâm
Bồ-đề. Trước thanh tịnh
tâm này tức là trước làm thanh tịnh. Đã nói rồi, tức
là tám lá tâm như trước
đã làm. Trước thanh tịnh đất ấy, như trước đã
nói tịnh tâm Bồ-đề
phương tiện. Nghóa là hoa sen tám cánh, ở trên đài hoa mà quán chữ A cho đến thường để trên đầu chữ Ám, mắt thì
để chữ Lam, mà quán tâm ấy. Cổ họng chớ để quá thấp mà
phải thẳng, đây đều là phương tiện tịnh tâm địa. Kế đặt chữ La ở trên hai mắt mà
quán, tức là chọn được
tâm địa, mà lại dứt trừ các uế. Phương tiện này trước đã nói đủ, phải như trước mà thực hành thôi. Nói nếu lìa lỗi tâm
địa được vô úy, hay
dùng tịnh tâm Bồ-đề mà lìa các tướng, tức là lìa
được các lỗi, nghóa là lìa phiền não, tùy phiền não… các kiến ái, hoặc
nên gọi là lìa các lỗi.
Vì lìa phiền não, sợ các thứ chẳng an ổn trong
đường hiểm ác mà được
tánh an vui, cho nên nói không sợ, sẽ được thanh
tịnh mà lìa tất cả lỗi,
sẽ được tất cả thanh tịnh, là do lìa các lỗi tâm
không sợ sệt, rốt ráo tịnh tâm bình đẳng. Nếu đã đến như thế, bền chặt trụ vào tịnh địa liền được
thấy Tam-bồ-đề. Biết tức là biết như thế, biết như thế tức là thấy chỗ Phật phải trụ chắc vào đó, nghóa là đã lìa được
tất cả lỗi, chẳng bị tạp nhiễm phân biệt làm ô uế, phải giữ bất động chớ để
lui mất, chắc chắn đến
được Vô thượng Bồ-đề. Chỉ thấy tâm Bồ-đề
thanh tịnh như thế, rốt ráo không sót tức là thành
trí Nhất thiết trí. Khác đây thì chẳng phải tịnh địa. Nếu phân biệt trụ chẳng phải tịnh địa.
Nếu khác đây thì chẳng phải tịnh được đất ấy.
Nói A-xà-lê nếu chẳng như thế mà tự thanh tịnh Đại
Bi Thai Tạng Mạn-đồ-la Địa thì không gọi là chọn
tịnh địa ấy, vì chẳng thể lìa vọng tưởng phân biệt mà chuyển, thường ở
trong các lỗi, chẳng thể
tránh khỏi các sợ hãi suy não thì làm sao được gọi
là Thiện Tịnh Mạn-đồ-la Địa.

Cho nên kinh nói: Nếu người trì tụng trụ vào phân biệt, nếu thực hành tịnh địa thì
sẽ không
thanh tịnh.
Vì Bí Mật Chủ lìa tâm Bồ-đề,
hai loại sư này đều phải
trụ vào tâm Bồ-đề. Trong phân biệt thì không
có tịnh địa. Như trong tạo
đàn ở trước nói: chừng một khuỷu tay trở xuống
pháp trị tuy trị địa cũng chưa thành, vẫn phải trụ
một chút vào tâm Bồ- đề, vì lìa đây thì không
thành. Xuyên qua đất xấu, loại bỏ đất cát lông
tóc ngói đá,
nếu điều ác nhỏ nhiệm không do đâu mà phân biệt khắp.

Lại trong một
khuỷu tay tuy tịnh, nhưng nếu quá một khuỷu tay có các vật dơ uế thì cũng chẳng thể chọn, làm
sao khiến
Mạn-đồ-la này được rốt ráo
thanh tịnh. Cho nên phải biết, nếu thanh tịnh được tâm
Bồ- đề này lìa bỏ tất
cả nhơ uế phân biệt hý luận mà tịnh địa tự giác ấy thì phải biết đó gọi là khéo tu địa ấy. Nếu thầy người như văn mà hiểu,
chỉ y vào lời nói trước
thứ lớp pháp dụng tùy việc mà thực hành, phải
biết người này là kẻ
ngu, chẳng hiểu gì về dụng Bí mật. Phải biết hiểu như thế là chẳng phải người trí.
Vì sao? Vì nếu chẳng tịnh được tâm địa
này còn có phần vọng
tưởng thì chưa thể lìa bỏ nhân khổ. Cho nên không phải lời nói của bậc Đẳng
chánh giác.
Trong ngoài đều do tâm, tâm tịnh thì địa tịnh. Cho nên phải lìa bỏ phân biệt, trừ
sạch tất cả địa.
Duyên về địa đáp chung đã xong.

Đã thanh tịnh
tâm Bồ-đề xong rồi thì dùng Thai Tạng Đại Bi
mà nuôi lớn. E lời đã nói các đàn
thiếu pháp, ta thứ lớp nói rộng.
Họ chẳng biết việc phải làm
trước, ngu si nên không hiểu. Nếu chẳng trụ tâm mà cầu
Phật Vô thượng thế gian thì không có việc ấy, cũng chẳng gọi
là Nhất thiết trí. Cho
đến chẳng thể bỏ khổ nhân của các phân biệt. Sợ
sẽ lui mất nên phải kiết hộ. Cho nên kế là nói:
Dùng Bất Động Tôn mà giữ gìn thì là
Minh Vương Bất Động. Phải dùng tâm Bất động chân ngôn để tịnh tâm Bồ-đề, vì là việc phải làm. Khuyên đệ tử phát tâm như
thế, tức là trụ ở
tâm Bồ-đề. Phải hộ đệ tử, nói là bất động,
tức là tự môn A. Hạ nghóa là nhân, là nói tịnh tâm Bồ-đề này tức là tất cả.
Trước trụ tâm Bồ-đề, thầy trò đều trụ,
sau mới dùng hai tôn vị này mà hộ là nhân
của trí trí. Có A dài là hạnh, trên có chấm tròn là chứng, là đại không, dùng diệu nhân này mà khởi
chánh hạnh. Hạnh… đối với không, dùng
ba pháp này mà hộ trì
tâm ấy khiến rốt ráo chẳng thể dời đổi. Nếu
chẳng dùng bất động mà
hộ, thì dùng Minh Vương tam thế cũng được. Ba đời tức là ba độc, cũng hàng phục ba độc ấy mà ở thế gian được tự tại
hoàn toàn. Cho nên gọi
là ba đời hơn. Đây cũng có phương tiện lại hỏi.
Nếu đệ tử thành được
việc này thì chẳng phải thuộc si, si là chấp đắm.
Có chấp đắm thì chẳng
thể trụ lìa si, lìa si tức là bất động. Có quán có
đắc đều là si. Nói
không bị vọng chấp lay động thì chắc chắn sẽ thành
Vô thượng Bồ-đề, thanh
tịnh không nhơ đồng với hư không chẳng thể lay động, rộng lớn không bến bờ không thể gồm chứa tất cả
sắc tượng.
Phải biết tâm Nhất thiết
trí cũng giống như thế.
Kế lại gia trì địa, tức là tự môn A. Phải dùng chữ A mà gia trì. Đây là giáo của chư Phật. Tất cả
Như Lai xưa nhờ môn này mà thành Chánh
giác. Vì hộ
tâm này hoặc gia ám ở đầu và gia-la ở mắt, là tâm
Bồ-đề bền chắc cho nên
được thành nghiệp tự tại. Nên nói là phi dư. Phi dư là nói tất cả
Như Lai thành
Phật không có đường nào khác, chỉ là
một môn này. Trước gia trì địa theo lời
Phật dạy, Phật tức là chữ A, thứ hai là
tâm tự tại, tức là
đặt dấu chấm. Dấu chấm tức là Tam-muội định, tuệ… nên tất cả đều tự tại. Lại chẳng phải khác giáo này. Xưa y theo
Phật dạy phát tâm tức chữ
A, sau tức thành Phật… ở Phật, tức là chữ A này.
Tâm Bồ-đề y
Phật mà khởi. Cho nên tất cả phân biệt dứt hết, tuy chưa
thành Phật tức là hạt giống vô duyên.

Trước đã hỏi đáp gia trì địa rồi. Đã gia trì địa, kế phải dùng
diên mà định vị
Mạn-đồ-la. Diên, tiếng Phạm là Tô-đát-lãm, tức là giữ gìn nối nhau các đức chẳng để tan biến, nên gọi là diên. Tuyến có bốn
thứ, nghóa là trắng,
vàng, đỏ, đen. Niệm này, niệm nghóa là phải niệm trì, lại thêm một thứ là
sắc hư không. Hư không có công năng hợp tất
cả sắc tượng, tức là
có tất cả sắc. Nếu chỉ y theo sắc không tức là
màu hơi xanh, như màu lá cỏ cây.
Trắng nghóa là tín, vàng là tinh tấn, đỏ là niệm, đen là chạy. Định
sắc đồng với
sắc Niết-bàn. Tuệ tức là Đại không,
Đại không có tất cả
tướng mà vô tướng. Cho nên là tất cả sắc. Hễ khi
hợp tuyến, nếu đều y
theo pháp, thì phải riêng tạo Mạn-đồ-la, đặt bình
báu hương hoa,
hương thoa, đèn nến… và các thức ăn uống, các thứ
cúng dường. Sau mới
khiến đồng nữ hợp. Trước phải thọ tám giới (bát
quan trai) mặc y phục mới
sạch, nước thơm tắm gội khiến trong ngoài
thanh tịnh ngồi trong Đàn
mà hợp. Về pháp hợp tuyến, trước phải làm sợi tơ nhỏ khiến cho thật đều,
lớn nhỏ chậm gấp đều cho vừa chừng, chẳng được đứt quãng giữa chừng mà phải nối nhau. Lại khi hợp phải
dùng lụa che miệng, mỗi
sắc tơ tới lui se kỹ, khiến thành chín cọng, sau mới hợp thành
một sợi, tơ ấy chỉ có một đầu. Ở giữa chẳng được nối,
một sợi một sắc, năm
sắc hợp thành một sợi. Nếu hợp sợi chậm gấp to
nhỏ không đều, lại phải
hết lòng mà làm. Minh sinh chướng pháp, vừa
tổn hại thầy vừa tổn
hại đệ tử, hoặc khiến phát sanh điên loạn, chẳng
nên không thận trọng. Ở
đây gọi đồng nữ là Tam-muội. Do Tam-muội
mà điều đình rất đều
thì được thành năm lực năm căn. Do căn lực này
mà giữ mãi được các
hạnh. Đẳng trì trong hư không, đây có hai thứ nếu
là A-xà-lê thâm hạnh
khi muốn làm đàn, đã định tâm địa Bồ-đề rồi thì
ở trong Du-già mà độ
đệ tử. Chánh quán Thai tạng Đại Mạn-đồ-la vị
gia trì, tất cả phần vị
sáng tỏ, rõ ràng như đẳng trì ở trong hư không. Đẳng là cùng khắp, trì là phải làm như thế. Làm nghóa là biết thứ lớp, trước
là định không. Tôn vị
đồng đều. Thứ hai là dùng tuyến mà đặt địa Mạn- đồ-la như đối trước mắt. Nhưng vì độ người thuận theo
Thế đế, dùng phương vị mà gia trì
đàn địa. Nhưng sau ở trên, dùng tuyến tượng
năm màu mà định ra phương
vị. Nếu là A-xà-lê thâm hạnh cũng phải
trước dùng tuyến này
mà định phương vị. Định phương vị xong phải từng thứ dụng tâm mà khắp đặt.
Cũng khiến chỗ có phương vị như đối trước
mắt. Hoặc dùng giấy bút
mà sao chép, gặp lúc mà xét dùng, không để
gặp việc sinh nghi lầm. Ở
đây nói không trung đẳng tức là như trên đã
nói. Trước với đối
lập đệ tử, dẫn tuyến ấy mà định ra phương vị.
Lại chớ để dính đất, trước ở hư không mà đối dẫn, đều khiến cho ngay tâm như
thứ lớp mà được vây
quanh. Nếu chưa có đủ pháp, đệ tử chưa có khả năng cùng làm đàn, cũng có thể đặt cọc ở chỗ đệ tử mà làm. Đã như thế
định rồi, liền vận tâm
bày ra vị thứ, rồi mới se từng sợi. Nếu là
A-xà-lê Du- già thì cũng ở trong đó mà thực hành phương vị.
Thấy chư Phật,
Bồ-tát, Thiên thần… rõ
ràng định vị, mới thuận theo pháp thế gian, cũng se
chỉ đặt vị, xét về hình
sắc mà biểu thị ra. Phải biết đây là vị cao nhất,
chư Phật Nhất Thiết Trí,
tức là các Phật tử khen Bồ-tát có đủ trí tuệ.
Tất cả các Phật tử các người trí được thế gian khen là cát tường nghóa là thế gian khen ngợi cho là tốt lành. Đây kế đáp tòa vị
biểu tượng.
Như người đời dùng hoa sen
làm cát tường thanh tịnh, khiến vui lòng mọi người. Nay trong Bí tạng cũng dùng Đại
Bi Thai Tạng Diệu Pháp Liên Hoa làm cát tường thần bí nhất, tất cả pháp môn gia trì thân ngồi trên
đài hoa này. Nhưng hoa
sen thế gian cũng có vô lượng khác nhau, đó là lớn nhỏ nở búp,
sắc tướng
cạn sâu, thảy đều chẳng
giống nhau.
Như thế, đài hoa Tâm địa cũng có
quyền thật, nở khép khác nhau. Cho nên nói người trí phải biết. Nếu là Phật thì phải làm hoa
Phân-đà-lợi tám cánh, là
hoa sen trắng. Hoa ấy nở bày bốn bên. Nếu là
Bồ-tát thì cũng làm theo cách ngồi hoa này mà nở bày phân nửa, chớ cho nở hết.
Nếu Duyên giác, Thanh văn thì phải
ngồi trên đài hoa hoặc ngồi trên hoa
Câu-vật-đầu. Người
hiểu cạn cho là trí một bên. Đây là hoa sen xanh. Ở đây chỉ
cho sen màu xanh, nhưng lại khác với hoa
sen xanh, ngồi trên cành
sen xanh. Từ sen sinh cánh,
chẳng giống với loại này. Như trời Tịnh cư cho đến
Phạm thiên
Sơ thiền, thế gian lập hiệu là Phạm đều ngồi trong
hoa sen đỏ. Niệm nghóa là
nhớ nghó không quên. Sắc ấy thuần đỏ, thế gian gọi là ghế vua, như các trời cõi Dục và Địa cư… đều tùy vị mà
dùng biểu thị. Như tượng
Đế-thích thì vẽ núi chúa Tu-di, thần núi ngồi trên núi, Thủy thần ngồi trên nước, Thọ thần ngồi trên cây,
Thành thần
ngồi trên thành, như thế
rất nhiều tùy ý mà được. Trở xuống là các trời chia đất làm chỗ ngồi. Nghóa là trời cõi Dục… ngồi trên cỏ hoặc ngồi trên lá
khô… Niệm
tức là nghó nhớ. Lại, kế tam tạng nói hoa sen phương
Tây có nhiều thứ. Một
là Bát-đầu-ma (Hoa sen đỏ và trắng), hai là Ưu-bát- la (cũng có hai màu đỏ và trắng lại có chẳng đỏ
chẳng trắng, giống
như hoa Ni-lô-bát-la), ba là
Câu-vật-đầu (đỏ và xanh,
sen xanh), bốn
là Ni-lô-bát-la (mọc
trên phân trâu rất thơm), năm là Phân-đà-lợi-ca (có trăm cánh).

Kế là đáp nghóa cúng dường. Nhưng đáp trong đây hoặc chẳng y thứ lớp câu hỏi mà chỉ y theo nghóa hỏi,
đối với lý chẳng có lỗi nên biết. Cúng dường lược có bốn thứ: Một là cúng dường hương hoa, hai
là chắp tay, ba là từ bi, bốn là vận tâm. Nghóa là tưởng hương hoa bay
khắp pháp giới, vận tâm
rồi liền dùng ấn, chắp tay và từ bi, ba việc đều
vận tâm. Nhưng trong kinh chẳng nói hương hoa, đối với nghóa thì phải có. Hoa Thủ đây đều là ấn chắp tay. Hoa này từ
tay sinh, phát
sinh dâng tất cả chi
phần sinh, Ấn quán tâm Bồ-đề. Tay hoa
phát sinh, tức là làm ấn. Làm ấn (bắt ấn) rồi liền vận tâm
cúng dường. Đây là ấn tất cả
chi phần sinh. Trước đã có chân ngôn mà nói chưa có ấn. Ở đây xem lại.
Như thế dùng ấn gia trì rồi phải niệm tâm Bồ-đề.
Tưởng thấy hoa này đều từ
tay mà ra, dùng dây mà
cúng dường tất cả đều phải vận tâm. Chư Phật
và đệ tử do kia sinh ra,
ân cần dùng hoa không lỗi xinh đẹp thơm tho sáng rực
rỡ pháp giới làm cây chúa. Tưởng cây đầy khắp
pháp giới nở
hoa mà cúng dường Phật.
Cúng dường dùng chân ngôn gia trì thắng diệu. Lại có nhiều vầng mây lớn nổi lên trong pháp giới, từ đó mưa hoa
trước chư Phật, nghóa là từ chư Phật,
Bồ-tát cho đến Nhị thừa tám bộ
đều nương vào bản chân
ngôn và ấn đó để gia trì vật cúng dường mà cúng dường. Khi người tu cúng dường hương hoa thì phải dùng chân
ngôn. Nếu cúng dường
hoa thì phải dùng chân ngôn hoa… nếu tâm chẳng
trụ định thì cho đâu
được. Cho nên nói Tam-muội tự tại chuyển và ấn
gia trì, sau đó vận tâm.
Hoa này thơm tho xinh đẹp không có các lỗi
xấu. Nguyện sinh thắng
diệu, lại cũng nhiều như mây lớn từ trong pháp giới sinh, từ đó mưa hoa, nghóa là từ pháp
giới sinh. Thường ở khắp
trước chư Phật sinh ra
các thứ ánh sáng. Lại đem các hoa này mà cùng khắp pháp giới làm một cây lớn, không khác cây thiên ý, rải các thứ hoa
như mưa, mây hoa hương
phướn lọng và các thức ăn uống vô lượng vô biên chẳng thể cùng tận, cùng khắp trước tất cả
Như Lai, các thứ cúng
dường khiến mỗi thứ
đều cùng khắp. Vận tâm như thế, liền dùng chân
ngôn gia trì. Nghóa là mỗi thứ cúng dường tôn đều dùng bổn chân ngôn và
ấn mà gia trì. Kế đây
là tám bộ, cũng tùy loại mà mà dùng chân ngôn
và ấn. Nhưng các tôn vị
này kém hơn các thiên thần.
Ở đây, kế là nói các thiên thần như bổn
Du-già nghóa là
đều tương ưng, tức tương ưng với
Bổn tôn, như giận dữ thì dùng màu đỏ.
Hoặc trong kinh có chân
ngôn và ấn, hoặc có liên quan với không. Riêng có một khắp thông với ấn cát tường.
Như hoa: là hương thoa… Như lý
tương ưng nhau, nhớ nghó
nhau. Phải dùng hai ngón cái và áp út giữ nhau, ba ngón kia đều rẽ thẳng ra. Dùng ấn này gia trì các vật,
cho đến tất cả đồ cúng dường trong đàn được gia trì đều thành tựu.
Nếu Bổn tôn tự có
bổn ấn gặp lúc cần thì
cũng dùng như ấn phổ thông mà gia trì, cũng được. Chân ngôn hương hoa… tức là trước đã nói về chân ngôn hương
hoa, đèn nến… đều tùy
loại, như kinh Bát-nhã nói: Nếu muốn dùng một
hoa mà cúng dường khắp
tất cả chư Phật thì phải tu Bát-nhã
Ba-la-mật-đa. Trong đây chỉ
vận tâm dùng một hoa hương, nhờ gia trì và
Tam-muội mà cúng dường khắp tất cả
Hiền Thánh trong pháp giới, khiến gốc lành này không thể cùng tận. Nếu chẳng bắt ấn Cát tường phổ thông.
Lại có Kim Cang Phụng ấn,
hoặc ấn Liên Hoa và ấn Quan Âm, chỉ làm
ở tay phải, chỉ có trời Địa cư thì hợp tay trái mà làm.
Nhưng sợ tay trái
có làm việc cầm nắm,
nên để tay phải làm ấn gia vật cũng được.
Nhưng khi cúng dường, trước dùng ấn gia trì, rồi bưng lên mà nói lên tâm
dâng hiến, mới đặt ở
chỗ các tôn vị. Nếu là hương thoa thì hoặc dùng
hương thoa vào thân Tôn
vị ấy, cũng tùy chỗ trang nghiêm mà đặt, hoặc để ở trước. Khi gậy khều hoa thì cũng nói cao thấp khác nhau. Nếu là
Phật thì phải nâng cao ngang đầu thân ấy, còn
Bồ-tát thì từ tim trở lên.
Nhị thừa thì ở trên rún,
Phật, Bồ-tát thì giữ ở tim, Thế Thiên thì phải ở rún.
Đây là nhất định. Địa
cư thiên… thì phải từ rún trở xuống. Kế là kiết ấn, rồi dẫn lên hư không mà hiến Phật. Cho đến Địa cư… khiến chuyển
xuống. Như trên có bốn
bậc các tôn từ thân Phật mà ra. Nay hiến hoa cao thấp cũng y
theo trước. Dưới rún là phối hợp với
vị Mạn-đồ-la.
Nhưng có hai loại sư: Một là
nếu Du-già mà thành thì chỉ dùng Tam-muội tâm
tự tại đã được
thông suốt môn chân ngôn rồi, mới tùy tâm mà làm
thành, chẳng đợi
sự pháp thì cũng
được thành; Hai là nếu
sư thế gian thì phải
y vào sự pháp, dùng
chân ngôn và ấn mà gia, mới thành được.

Kế là đáp nghóa Hộ-ma. Phải biết Hộ-ma có hai thứ: Một là nội, hai là ngoại. Nói trong ngoài là các phần đều khác.
Hộ-ma là nghóa thiêu, là do Hộ-ma có khả năng thiêu trừ
các nghiệp. Vì tất cả
chúng sinh đều từ nghiệp
sinh, do sinh mà chuyển nghiệp, luân hồi không rời, do nghiệp dứt nên
sinh được dứt, tức là được
giải thoát.
Nếu nghiệp
năng thiêu thì gọi là
Hộ-ma bên trong. Từ chỗ nào mà được giải thoát, tức
là từ nghiệp khổ phiền
não mà được giải thoát. Đã lìa thế gian tức là
sinh
hạt giống, đó gọi là thanh tịnh tâm Bồ-đề. Như lửa thế gian, nếu đốt vật rồi chỉ còn tro tàn. Nay thì chẳng phải thế. Nếu đã thiêu đốt tất cả
phiền não, như kiếp thiêu
lửa cháy không sót. Mà cũng từ đây được có
mầm sinh, tức là mầm
Bồ-đề năng thiêu ở đây tức là trí. Như trước nói quán chữ La tóc lửa vây quanh, khiến tưởng này cùng khắp thân. Thân ấy
lại cầm dao và dây cột.
Dùng chữ La này thì dứt được các nghiệp trừ
sạch các chướng.
Nghiệp chướng đã
sạch thì được
sinh tự tịnh hạt giống.
Thế nên kế quan tâm
Bồ-đề phải biết rằng tâm Bồ-đề sinh được hạt
giống. Như thế khi quán
phải tưởng chữ Phược khắp tất cả thân phần. Ở trong lỗ chân lông mà tuôn ra chất cam lộ màu trắng cùng khắp mười
phương để tưới tất cả
thân chúng sinh, vì nhân này khiến cho các hạt giống lần lượt lớn lên, nên gọi là
Hộ-ma bên trong. Kế là giải thích
Ngoại Hộ-ma. Có ba thứ: Một
là Bổn tôn, hai là Chân ngôn, ba là Ấn. Một là
Bổn tôn (vì cúng dường nên
đặt, tùy môn Sở tông mà đặt, hoặc trong lửa có
vị Mạn-đồ-la ấy); Hai là
Chân ngôn (lò, nơi để lửa, đây tức là chân
ngôn có trong lửa); Ba là
Ấn (tức là chỗ ngồi của A-xà-lê, tự thân tức là
ấn). Khi thực hành ngoại
Hộ-ma khiến ba vị này đối nhau. Ba vị này
cũng là nghóa thanh tịnh ba
nghiệp. Bổn ba vị, tức là thân, lò và Bổn tôn ba vị, đều có ba vị
Bổn tôn, Chân ngôn và Ấn.
Thanh tịnh ba nghiệp
thành ba sự, Tôn là ý nghiệp, Chân ngôn là
khẩu nghiệp, Ấn là
thân sư,
thuộc thân nghiệp. Do nhân
duyên này mà thanh tịnh ba nghiệp, thành ba
sự nghóa là dứt tai, tăng ích và hàng phục.
Ba nghiệp đạo, đạo nghóa
là hội, gặp. Nói cùng lý đồng, vì đồng cho nên hội. Các ông thực hành đạo
Bồ- tát ấy tức là ba
đạo đồng quy một chí. Lại ba việc quán chữ đều
khác. Nếu thực hành tức
tai thì quán chữ La. Phải trên thêm dấu chấm mà
có màu trắng. Tăng ích
thì tưởng chữ Lam màu vàng. Hàng phục thì tưởng chữ Ám hoặc đen hoặc đỏ. Như chữ Bổn tôn và
sắc tự thân, cũng giống như thế ba việc tương ưng
liền thành. Ở trong đó lại
có thượng, trung,
hạ khác nhau. Nghóa là dứt tai là thượng, tăng ích là trung, hàng phục là hạ. Làm như thế gọi là
ngoại Hộ-ma. Phải biết
Hộ-ma trong ngoài đây
đều gọi là thù thắng,
nếu chẳng tương ưng với đây thì làm phí công vô
ích. Vì cũng làm ngoại
Hộ-ma nên khiến dẫn vào Hộ-ma bên trong.
Nhưng lý của trong ngoài
vốn chẳng khác nhau. Vì cầu thế gian thành tựu,
vì làm phân biệt này
khiến làm ngoại Hộ-ma. Nếu làm khác với đây, tức chẳng y theo khuôn phép đã nói. Phải biết người này chẳng biết
gì, uổng phí công sức
mà không có quả báo. Do chân ngôn lìa trí, tùy tâm vô minh của mình mà vọng làm, thì chẳng bao giờ được quả
Tất-địa thế gian, xuất thế gian,
nên nói là chẳng được kết quả.

Kế là đáp sắc và hình loại, cũng đại lược có ba bộ.
Tỳ-lô-giá-na là Phật
bộ, tức là thân pháp giới Như Lai màu trắng. Kế
Quán Thế Âm là Phật A-di-đà thân
màu vàng. Kế Kim Cang Tạng là Phật
Thích-ca Mâu-ni thân màu
đỏ vàng. Phật nói các chân ngôn và lời chư Phật
nói. Ở trên nói Phật
là nêu các chân ngôn trong Phật Như Lai bộ, Bộ
nghóa là từ đó Phật
sinh. Cho đến các thần, chỗ Phật hứa khả đều là
Phật bộ. Ở dưới nói chư
Phật là lời do chư Phật nói, không thông với
Bồ-tát trở xuống. Hai thứ này
đều có hai thứ sắc, tức là trắng và vàng. Các bộ
trở xuống là nói chư
Phật nói chân ngôn, nghóa là lời Tỳ-lô-giá-na nói,
thứ lớp phải hiểu
biết. Kim Cang Thủ tạp loại, Quán Tự Tại các chân
ngôn màu trắng. Tùy việc
mà phân, tức đây chỉ nói phải biết, vì trắng
vàng hợp nhau, tức chẳng quá vàng quá trắng.
Tạp sắc nghóa là đủ năm
màu, tức là tùy sự
phân biệt mà dùng. Phật bộ một bề là dùng Tứt Tai, màu trắng tùy
sự nghiệp mà phân. Quán Âm thì
thuần trắng.
Nhưng trong
sự đó thì tùy sự
nghiệp mà biến chuyển, màu phải là trắng. Bộ Liên
Hoa thì một bề là dụng
Tăng Ích, sắc màu vàng.
Bộ Kim Cang thì hoàn toàn dùng
Hàng phục, màu xen tạp (đủ năm màu). Cũng tùy một bộ trong
đó mà có ba việc phân
biệt. Như trong Phật bộ thì tự có Tứt tai, Tăng
ích, Hàng phục.
Nếu Tứt tai thì y bổn pháp mà làm màu trắng.
Nếu trong Phật bộ khi thực
hành Tăng ích thì y vào pháp này mà làm màu
vàng. Nếu trong Phật bộ
thực hành Hàng phục thì chỉ y pháp này mà
chuyển thành tạp sắc.
Cũng như Phật bộ, thì Liên Hoa, Kim Cang rất dễ
hiểu. Sự trắng phân,
nghóa là tùy loại mà phân việc ấy. Chân ngôn Quán Tự Tại, các tiếng trong đây tức nêu bộ
Liên Hoa, vì nêu Phật bộ và
bộ Kim Cang.

Kế là nói hình Mạn-đồ-la. Đã hợp Tứt tai ở trước, nay tùy
tiếng trước thì
sự trước, như Tăng ích ở trước.
Các Tăng ích
sự
Mạn-đồ-la. Vuông mà màu
vàng, là đàn Tứt tai. Tròn mà trong màu trắng là
đàn Hàng phục. Tam giác mà trong màu đen là đàn
Nhiếp triệu.
Bán nguyệt (vẽ hình) mà trong
tạp sắc.
Nhiếp triệu nghóa là tạp lấy vật gọi
triệu mời. Kinh nói khắp
bốn phương, là nêu một mà kể hết. Như trong đàn vuông, tức vuông thì đều
khắp vuông, tròn thì thứ lớp cũng như
thế. Tam giác cũng, cho
đến ngoại viện đều vuông. Nếu trong tròn cho đến
ngoài thứ lớp đều tròn. Hộ-ma làm lò cũng như
thế. Nếu đàn vuông thì lửa đàn cũng vuông. Các
thứ khác đều lệ theo đây mà biết.

Kế nói các hình tượng, nên lấy nghóa tướng mạo làm chánh, cũng có thể nói là
sắc tượng.
Kệ nói: Sắc tượng trước phải biết.
Trước cho là nay ta nói. Sắc
loại nhưng các tôn vị các thứ khác nhau, nói tóm tắt
có hai thứ
là nam và nữ. Nam là trí tuệ làm đầu, nữ là
Tam-muội làm kế. Hoặc tất cả
chỗ tùy hình sắc. Như tôn hình trong kinh này hoặc
các kinh khác, hoặc tùy một chỗ hiển bày hình
sắc nghóa là ứng vật
bày hình dáng bất định,
nên gọi là không thể suy nghó bàn luận, đều
chẳng đồng nhau.
Song tùy theo loài mà chế. Nếu nói làm màu trắng tức
là dùng Tức tai, sắc
vàng là Tăng ích. Các thứ khác nên biết. Thấy nam nữ và
sắc mạo khác nhau, liền biết chỗ dùng. Trí không thể
suy nghó bàn
luận sinh, như Bổn tôn hợp làm màu trắng nhưng phải làm
sự
Tăng ích, tùy tâm người
tu quán làm sắc vàng thì có dụng Tăng ích, tùy
tâm mà chuyển. Nhưng chỗ
làm sự đều thật chẳng luống dối. Do trí không thể nghó bàn giới trí mà được như thế. Nay nói
sắc pháp giới, tức ở
trong một sắc liền là
tất cả sắc. Trí năng quán cũng tương ưng với cảnh, cho nên được tự tại như thế mà dùng. Vì trừ vô trí nên có các thứ trí
sinh. Tuy biết vô lượng nhưng thật ra chỉ là một trí. Trước nói trí là
Nhất thiết trí là dùng một
trí mà hiện tất cả trí. Trước hỏi Bổn tôn hình
lượng lớn nhỏ, nay kế đáp.
Nhưng Phật Phổ môn hiện bày đều là ứng phó các
căn cơ. Cơ đã muôn thứ
khác nhau thì phải biết thùy ứng cũng lớn nhỏ bất định. Còn nói mỗi mỗi hình Bổn tôn thì lượng đồng pháp giới, không
có bờ mé, không có
đầu cuối. Do trí có cạn sâu mà lượng có lớn nhỏ,
nên thấy thân đều khác
nhau. Cho nên phải biết chỗ quán Bổn tôn, tùy
tâm người tu lớn nhỏ
chứ không có lượng nhất định. Nói người chứng trí
tức là Phật. Dùng trí
vô tận mà chứng cảnh vô tận. Như rương lớn thì
sức chứa cũng lớn.
Trước hỏi hình lượng của tôn vị, là hỏi cả tòa và ấn,
nay cũng đáp: Thân đã không có lượng nhất định,
thì phải biết tòa và ấn cũng như thế.
Cho đến tâm rộng thì tòa cũng đồng lượng đó. Ấn cũng như thế,
như thứ lớp nói tùy
lớn nhỏ. Lại thứ lớp từ Phật khiến Bổn tôn và tòa
xứng nhau. Còn trời cũng
thế. Kế đáp ấn ấy từ đâu sinh. Phật nói: Như
chỗ Phật sinh, Ấn cũng như thế, từ chỗ
ấy sinh.
Vì sao? Vì tất cả
Như Lai đều từ Phật tánh
hạt giống tâm Bồ-đề sinh. Phải biết tất cả ấn cũng
từ tâm Bồ-đề sinh. Ấn
từ pháp giới sinh là ấn đệ tử. Như vua dùng ấn để ấn tất cả tin nhận. Nay dùng ấn tất cả pháp giới
sinh mà ấn, tức là
pháp ấn, tức là Đại nhân tướng ấn.

Kế là đáp ấn này có công dụng gì, tức là dùng ấn pháp giới này mà ấn đệ tử, tức là nghóa chẳng dám trái vượt, do mình và người
đều chẳng trái vượt.
Nghóa là từ lúc mới phát tâm Bồ-đề cho đến lúc cuối cùng được
Phật tuệ, ở khoảng giữa đó chẳng hề
lui sụt. Cho nên
thế gian gọi là Bồ-đề
Tát-đỏa. Do ấn này mà trụ tâm Bồ-đề chẳng lui sụt,
nên gọi là chẳng trái vượt. Ấn này tức là ấn cửa
sinh tử mở
đường pháp giới, nói lược thì ấn này lượng đồng với pháp giới. Do dùng ấn pháp
giới này mà ấn, tức
khiến người ấy đã có cờ nêu pháp giới rồi có thân
Phổ môn đồng pháp giới.
Cho nên gọi là ấn cho đệ tử. Vì ấn pháp giới
này là lược, nghóa là dùng Nhất pháp mà ấn. Nêu rộng chẳng thể lường,
đây là tướng cờ nêu của Đại nhân.
Trước hỏi Quán đảnh có mấy thứ, nay kế là đáp. Phật tử hãy
khéo lắng nghe, là y theo bản tiếng
Phạm chánh là nói ân cần đầy đủ
lắng nghe. Vì sao từ trước
đến nay các câu hỏi không nói lắng nghe mà
đến đây mới nói. Nhưng
các pháp nếu chẳng lắng nghe thì sẽ quên mất, lỗi ấy chẳng phải nhỏ. Nếu quán đảnh chẳng thành thì chẳng được
nghe chân ngôn và ấn.
Ngày nay chẳng nên gây ra lỗi lớn này. Cho nên
hết lòng khuyên răn. Ví
như dòng Sát-lợi ở thế gian, nghóa là muốn nối dõi để dòng họ vua chẳng mất, nên vì đích tử mà thực hành quán đảnh.
Bèn đựng nước bốn bể trong bình bốn báu, rồi trang
sức đầy đủ các báu trên thân
Thái tử ấy. Lại làm đẹp voi lớn, trên lưng voi lớn để bình báu, cho Thái tử ngồi trong đàn. Tất cả đều nhóm hợp
chung quanh.
Voi dâng bình nước lên mà chế trên đầu
Thái tử. Chế xong thì ba lần hô lớn:
Các vị nên biết Thái tử đã thọ nhận ngôi vua. Từ nay trở đi nếu vua có ra
lịnh thì đều phải vâng
hành. Nay Như Lai Pháp vương cũng giống như
thế. Vì khiến cho hạt
giống Phật không dứt mất, nên rưới nước pháp cam
lộ mà trên đầu Phật
tử để khiến hạt giống Phật chẳng dứt. Vì thuận
theo pháp thế gian nên có
pháp phương tiện ấn trì này. Từ đây trở đi tất cả Thánh chúng đều tôn kính cùng biết người ấy rốt ráo đối với
Vô thượng Bồ-đề không hề
lui sụt mà nhất định nối tiếp ngôi vị Pháp vương.
Nếu có thực hành chân
ngôn thân ấn Du-già các nghiệp thì đều chẳng
dám trái vượt. Nhưng
quán đảnh có ba thứ: Một là chỉ dùng ấn pháp làm lìa các
tác nghiệp. Đây là vào
Bí mật Mạn-đồ-la. Nghóa là có đệ tử
hết lòng chí thành rất
ưa thích hạnh chân ngôn mà chí cầu Đại thừa, nhưng
sức mình còn yếu kém. Nếu khiến mỗi câu đầy đủ
các việc thì sợ đối với đạo có
chướng ngại.
Như thế, vị thầy phải có từ tâm thương
xót quán rõ tâm hạnh
người ấy mà dắt dẫn. Nhưng chỉ được làm cho người ấy, không được làm cho
nhiều người.
Vì sao?
Vì sợ người có
sức tự làm được
sẽ
sinh tâm biếng nhác nhờ cậy, mà chẳng hết lòng,
sẽ tổn
các cội đức. Khi làm
thì tùy sức bày biện chút ít cúng dường Tam bảo.
Đây là tối thắng bậc
nhất, tức ba thứ thân, miệng, ý của Bổn tôn hợp thành một, ba thứ đều thanh tịnh nên dùng ấn này mà ấn, đây là hơn hết.
Thầy đã ngầm trao loại Thủ ấn chân ngôn ấy; hai là dùng
sự nghiệp mà quán
đảnh, tức
là thầy và đệ tử trước đều làm sự nghiệp.
Nghóa là trước bảo đệ tử trong bảy ngày phải thành tâm lễ bái
sám hối. Vị thầy cũng
trong bảy ngày ấy ngầm
trì tụng cầu cảm ứng và bảo sắp bày các vật
hương hoa cúng dường.
Trong đàn, các việc bảo làm cho đầy đủ. Nhưng quán đảnh này chẳng khác với trước, chỉ vì có
sức riêng mà khiến cố hết
sức. Trong Hải Hội chư
Phật thực hành vô tận cúng dường. Do nhân duyên này mà quả phước thí chẳng thể cùng tận. Cho nên khuyên bảo
thực hành đầy đủ; ba
là chỉ dùng tâm thực hành quán đảnh. Quán đảnh như thế chẳng chọn thời, chẳng
chọn phương, nghóa là ở hướng Đông mà bày vị, hoặc ở hướng
Nam… đều được. Do đệ tử này đã tu hạnh chân ngôn trong Bí mật tạng mà có khả năng thọ nhận, khiến tâm vị
thầy vui vẻ. Đây lại rất tối thắng. Thầy và đệ tử đều được
Du-già dùng tâm
quán đảnh, cũng như xoa đảnh thọ ký.

Lại hết lòng
kính thờ thầy, đối với các việc lành đều không trái vượt. Do nhân duyên đó khiến cho Tôn vị vui mừng, cho nên thực
hành tâm tưởng quán
đảnh. Pháp quán đảnh ấy là A-xà-lê Du-già trước
vào tịnh thất mà trụ Tam-muội. Như trước đã nói
dùng thân thực hành
bốn phần, lớp bốn, lớp
vị Mạn-đồ-la, cũng như chỗ hiện phương vị
Tỳ-lô- giá-na mỗi vị
đều không khác. Làm như thế rồi dùng Bí mật mà gia trì, khiến đệ tử ấy đứng ở ngoài đợi lịnh. Tự nhiên được
Kim Cang Thủ oai thần gia trì dẫn
vào, cũng tự nhiên biết các cách bắt ấn đúng pháp. Đã vào thất rồi, vì được
Kim Cang Thủ gia trì nên thấy được các tôn vị
Mạn-đồ-la rõ ràng hiện ra mỗi vị và ấn chữ hình. Bổn tôn đều
rất rõ ràng. Bấy giờ,
người tu lại dùng năng lực gia trì. Trong tay tự nhiên được trao diệu hoa mà đem cúng dường đại chúng.
Tùy Bổn tôn nào
hoa rơi trúng, tôn ấy
liền phát ra diệu âm thanh mà an ủi, nhiếp thọ.

Bấy giờ, Bổn tôn dùng nước cam lộ
Tam-muội của mỗi tôn vị trong đại hội mà vì đệ tử ấy hiện tiền quán đảnh. Khi ấy
A-xà-lê chỉ ngồi một chỗ mà vào
Tam-muội vắng lặng bất động mà thành tựu được những việc hay ho như thế, khiến Tôn vị vui mừng tương ưng, nói là phụng thờ
Bổn tôn, khiến tôn vị vui mừng. Vì người tu hiện tiền mà thực hành quán đảnh, vì biến
số và đủ hạnh mà thực hành phụng
thờ niệm tụng khiến Tôn
vị vui mừng. Hiện tiền nói pháp như đã nói, lệ
y theo trước. Như đệ tử
giỏi thờ thầy khiến vui mừng thầy vì quán
đảnh dạy trao cho.
Kế là đáp
Tam-muội-da có mấy thứ.
Nay Thế Tôn lược đáp
có năm thứ. Tam-muội-da, là như có người ở chỗ tập hội tôn trọng của
các vua chúa, quan lớn mà
tự phát ra tiếng nói lời thề quan trọng: Nay tôi
thề quyết không làm việc ấy, hoặc thề quyết làm việc kia. Để người
tin nên phát lời thành
thật, nếu trái thì sẽ bị tội nặng. Đó là
Tam-muội-da, là nghóa chẳng
trái vượt. Nói tóm tắt là nghóa giới cấm. Trong đây
có năm thứ: Một là chỉ được ở xa nhìn thấy
Mạn-đồ-la nghóa là như khi
làm Mạn-đồ-la nói là
thấy đầy đủ Mạn-đồ-la. Bỗng có người có tâm tốt
tùy hỷ muốn được lễ bái cúng dường.

Bấy giờ, A-xà-lê cho dẫn vào ở ngoài đàn khiến từ xa lễ bái,
dùng hoa thơm ở xa tung
rải vào đạo tràng mà cúng dường. Được thấy
pháp hội như thế nên vô
lượng tội nghiệp đều được dứt hết. Nhưng chưa
hợp trao cho người ấy chân ngôn và ấn là
Tam-muội-da thứ nhất.
Hai là thấy chỗ đặt
Mạn-đồ-la nghóa là dẫn người ấy vào
trong đàn, khiến lễ bái
cúng dường tung hoa trên Bổn vị. Thầy bảo hoa của ông đã rơi vào chỗ nào… trên tôn vị, rồi nói danh hiệu
Bổn tôn ấy.
Cùng được vào trong đàn, đều thấy đủ các tôn vị. Người này gọi là
Tam-muội- da thứ hai. Nếu
thỉnh chân ngôn và ấn thì cũng được tùy chỗ mà trao.

Ba là thầy ấn vị Mạn-đồ-la và làm các việc. Nghóa là
A-xà-lê từ đầu đến cuối vì người này mà
làm Mạn-đồ-la. Cho đến các tôn vị
và ấn… đều chỉ bảo,
lại trao cho chân ngôn thủ ấn, mỗi cách làm đều
dạy trao, đó là thứ ba.
Bốn là đã tu hành môn chân ngôn đúng phép tắc, mỗi môn
đều hiểu rõ, biết đủ
các cách khéo léo phương tiện làm đàn, có khả
năng ở địa vị của thầy làm vui ý thầy. Thầy vì
truyền dạy cho Mạn-đồ-la, bảo rằng: Từ nay về
sau ông cũng như ta
không khác, tạo
Mạn-đồ-la độ các đệ tử khiến cho pháp an trụ lâu dài, hạt giống
Phật không dứt, đó là thứ tư.

Năm là tức Bí mật Tam-muội-da, như giáo đã nói ấn đàn phối
vị đều thấy. Nếu chẳng trải vào đàn này thì Bí mật trí
chẳng sinh.
Cho nên phải ở trong đàn bí
mật đúng pháp mà thực hành quán đảnh, đó là thứ năm.

Người trí phải biết. Nếu khác đây thì chẳng gọi là
Tam-muội-da. Tức ở trước nói khi nhập vào quán đảnh thứ ba. Nếu khác năm việc
này thì chẳng gọi là
khéo thực hành Tam-muội-da. Nhưng Bí mật
Mạn-đồ- la lại có năm thứ:

Một là ở chỗ thầy trao được chân ngôn ấn pháp, y giáo tu
hành, tương ưng với
Du-già, ở trong định được thấy các tôn vị đại hội,
nhưng chưa được dẫn vào.

Hai là, người
đã được dẫn vào trong đàn Bí mật được lễ bái
cúng dường mà chưa được
Thánh tôn hiện ra quán đảnh.
Ba là đã được dẫn vào trong chúng đại Thánh từ đầu đến
cuối, mỗi hạnh bí mật
đều được các Thánh phương tiện dạy bảo.
Bốn là khéo tu đạo
Bí mật, hiện được các tôn vị thực hành
Bí mật truyền
dạy Tam-muội-da. Tức là
Như Lai khiến thực hành
hạnh Như Lai.
Năm là đã đủ các việc trước lại thấy thân mình ở trong đại hội tự làm bậc
thầy A-xà-lê, tức là người
Nhập địa. Người này mới
nhập vào Tam-muội liền
thấy tất cả Phật hội, cho đến mười thế giới vi trần đại hội đều nhóm hợp, mà ở trong đó đồng vị với các
Tôn vị. Nếu quán sát ở ý khéo trụ là bảo
Kim cang. Biết tâm ấy chẳng được ở ba
chỗ. Chân ngôn là được
tên Bồ-tát, tức là dùng nghóa mà được tên. Do tự
có giác mà chẳng chấp
đắm ba chỗ, nghóa là khi tự thân quán pháp và khi
thành, nếu chấp đắm vào ba thứ này thì chẳng gọi
là giác tâm. Vì ở ba thứ này không được gọi là Bồ-tát. Trước nói nghóa Bồ-tát là nói
theo pháp tướng, nay do
nghóa đó mà được tên. Kim Cang Thủ trước hỏi lúc nào thì được
gọi Bồ-tát, nay kế là đáp, nếu quán ý tâm giác khéo
trụ ba chỗ chẳng được
trì tụng, thì nói là quán. Nghóa là trước từ chỗ
thấy nhận pháp Du-già.
Lược có ba việc, nghóa là tâm quán Bổn tôn, miệng có chân ngôn, thân có pháp ấn. Ông phải quán như thế. Đã
thọ pháp rồi, như nghe mà tu hành, được thấu
suốt
sáng tỏ, cũng như trong
gương mà thấy các hình
ảnh, mặt mày, đó là quán. Giác là hiểu rõ cảnh giới chân thật của tâm mình. Khéo trụ tức là chỉ cho
Kim Cang Thủ. Phật nói pháp, theo thứ lớp
mà gọi tên, hoặc có thể đồng với người tu hành kia, giống như biết rõ tâm mình không có chỗ trụ mà trụ, nên gọi
là khéo trụ. Đã được tương ưng với pháp như thế. Được thấy vô lượng cảnh
giới của Bổn tôn rộng
lớn nghiêm tịnh không thể nghó bàn.

Bấy giờ, người tu bèn dùng vô
sở đắc làm
phương tiện, dùng trí
tuệ quan sát, pháp như
thế từ trong sinh, từ ngoài sinh, hay từ trong
ngoài hợp sinh, từ thân
tâm người tu thì gọi là trong, từ cảnh giới Bổn tôn
mà đối thì gọi là
ngoài, nếu hai thứ hợp duyên thì gọi là khoảng giữa.
Như thế mà quán
sát biết rõ pháp cảnh giới không thể
suy nghó bàn luận
này chẳng từ trong ra,
chẳng từ ngoài vào, chẳng từ trong ngoài hợp
thành khoảng giữa mà có. Phải biết xưa nay vốn
thanh tịnh, rốt ráo không
thật có, không chỗ sinh,
ba việc này đều trừ hết, tức là vốn thanh tịnh, một tướng bình đẳng.
Vì sao? Vì người tu nội tâm, ngoại cảnh và tâm
duyên hòa hợp, khi chánh quán thì ba việc này hòa hợp thì có quán cảnh
không thể suy nghó bàn
luận hiện tiền. Vì ba việc hòa hợp từ điều kiện,
nên biết tức là vô
sinh, vô tánh, không thật có.

Lại nữa, người tu thân có
Bí ấn, miệng có chân ngôn, tâm có
quán cảnh giới Bổn tôn,
vì ba việc này rốt ráo Vô sinh nhẫn, tức là ba
luân thanh tịnh, một tướng bình đẳng. Do người tu lìa ba chấp, tịnh ba luân
lìa bốn tướng. Từ đây trở đi liền được gọi là Bồ-tát.
Nhưng người tu
làm vô sinh, vô tánh khi quán thì tâm không thật có, chẳng mê đắm tướng
trong ngoài. Tức là các
pháp rốt ráo đều không đều chẳng thật có. Nhưng từ khi phát tâm đến nay tu hành các thứ phước nghiệp và tu hành muôn hạnh lợi ích
chúng sinh.
Vì sao ở trong cảnh không rốt ráo này mà không bị rơi vào đoạn diệt? Vì người tu có năng lực phương tiện
nên chẳng rơi vào lỗi
như thế. Vì sao? Như người tu khi mới quán các cảnh có tướng tức là pháp từ
duyên khởi, vì từ duyên khởi nên
chẳng tự sinh, chẳng
khác sinh, chẳng phải cùng, chẳng phải
không nhân, cho nên thường
vô sinh.
Nếu vô sinh, thì pháp nhân duyên này tức là duyên đồng pháp tánh, rất
thanh tịnh, đầy đủ tất cả tánh không thể
suy nghó bàn luận
sinh khởi công đức. Tùy cơ duyên mà khởi, cũng như
bóng trong gương, trăng
đáy nước, có mà chẳng có, chẳng có mà khởi.
Tuy từ duyên
sinh mà chẳng rời vào hai bên. Cho nên tuy rốt ráo không mà thành tựu các thứ công đức, lợi ích khắp tất cả
chúng sinh. Đại
bi hóa vật chẳng rơi vào
thật tế. Cho nên kinh nói: Dùng phương tiện
mà vì chúng sinh làm hạt
giống Bồ-đề. Người trí tu quán hạnh vô
duyên, phải biết nhân giả này tức là
thành Bồ-đề.
Quán Vô duyên tức
là Trung đạo, hợp đồng
nghóa Phật, nghiệm ra là quán không thể
suy nghó
bàn luận. Phật đã lìa
tất cả các chấp để độ người. Chủng là hạt giống. Đã thành Phật đồng với
Vô duyên giác. Được pháp vốn vắng lặng mà
khởi phương tiện lợi tha, dùng phương tiện để lợi ích chúng
sinh thì
dùng phương tiện nào.
Nếu trụ vào vốn vắng lặng thì trái với bổn thệ.
Dùng phương tiện vì chúng
sinh mà trồng hạt giống Bồ-đề. Đây là tên
khác của lợi ích là độ
người, là nghóa về vô duyên mà làm hữu duyên.
Nhân giả là nói Phật vượt chúng sinh tức là hơn
người. Nhân giả là tịch căn mà được hơn.
Trước hỏi làm
sao thấy Đế, nay kế là đáp. Pháp vốn vắng lặng không có tự tánh, vì các an trụ ấy ở trong pháp vốn vắng lặng.
Các tâm lo lắng là đạo của người tu hành. Biết pháp vắng lặng vô tánh bất
động như núi Tu-di, đó
gọi là thấy đế. Nói thấy đế như trên đã nói:
Trước từ thầy trao cho mà được
chân ngôn quán hạnh phương tiện, được tương ưng
với Tam-muội, rõ ràng hiện tiền. Kế liền như thật
chánh quán ba việc, đều không
sinh
không diệt, tánh chẳng thật có. Do nhân duyên
ấy nên có thể hiện
biết tất cả pháp từ xưa đến nay là tướng Thường
vắng lặng. Trong đây nói các pháp ấy, tức là chỉ cho cảnh quán chiếu ở
trước, tức ở trong đây
màbiết rõ vốn vắng lặng, mà trụ vào Lý tụ chứng. Đã được an trụ pháp thể như thế, trong trí tuệ chân thật mà nghi hối dứt
hết, cũng như núi chúa
Tu-di chẳng lay động. Tu-di tức là nghóa chẳng
lay động, trụ vào đây
cũng gọi là thấy Đế. Vì đây thật như không, thật
như không cũng không.
Không có tự tánh gọi là thật. Thật tức như
không, thật là chẳng phải nói dối. Kế nói do đó
sự thấy biết cũng như
Phật (thấy Phật tức như Phật).
Trước Phật cũng thấy như thế, mình cũng
thấy như thế nên nói là
bằng. Thật bằng không và chẳng phải nói dối.
Chỗ thấy như Phật tức như thế.
Phật trước là giải thích nghóa thấy Đế.
Hễ thấy trụ tức là an trụ vào trí tuệ chân thật nên gọi là Phật. Cũng như
biết rõ vô tánh là
không bổn tánh vốn tịnh, phải biết các pháp đều
không, không nghóa là lìa luống dối phân biệt mà trụ đế đều là thật.
Thấy lý này tức là thấy
đạo mà Phật xưa đã thấy, hiểu biết đồng với chư
Phật. Xưa, Như Lai cũng từ
đường này mà thành Chánh giác, đã được trí
tự nhiên như thế. Lại
phải truyền trao cho chúng sinh. Nay ta được
không khác với đây,
nên gọi là Thật, thật tức là không luống dối.
Trước hỏi các người được tâm Bồ-đề,
Tất-địa ấy lại không gì hơn. Ngoài ra có năm
thứ Tất-địa. Kế hỏi thế nào
là Tất-địa, lại có mấy thứ. Nay trước đáp quả. Hễ nói thành tựu
Tất-địa tức là trụ tâm Bồ-đề.
Tâm Bồ-đề này tức là
Địa thứ mười một, thành tựu tối Chánh giác. Như
thế Tất-địa trong các địa
là cao hơn hết. Nên kinh nói Tất-địa không có gì hơn. Kế đáp vào tu hành là trụ địa tín hạnh, kế lên vị địa. Nghóa là
Phật Duyên giác hơn năm
thần thông thế gian. Tất-địa có mấy thứ? Tất-địa
Vô thượng này về trước lược có năm thứ:
Tín.

Nhập địa.

Năm thông.

Nhị thừa.

Thành Phật.

Đây là năm thứ Tất-địa.
Một là Tín,
nghóa là tùy phần thanh tịnh các căn, tin sâu Bí
tạng Như Lai quyết định
chẳng nghi. Tin Phật có phương tiện như thế,
như thế… Nếu y người
tu sẽ thành bình đẳng. Đây là Tín hạnh địa tiền.
Hai là
Nhập địa, nghóa là vào địa
Sơ hoan hỷ. Đây
so với
pháp Thanh văn thì cũng
như người thấy Đế.
Ba là
Năm thông, tức là hiểu rõ cảnh năm thông thế gian cũng
như huyễn mộng, như trăng đáy nước, như ảnh
trong gương, chẳng nên chấp
trước. Bấy
giờ, đều vượt tiên nhân năm thông, đó là thứ ba.

Bốn là Nhị thừa, nghóa là quán sát cảnh giới Nhị thừa, tâm
không mê đắm, tâm chẳng rơi vào thật tế.
Bấy giờ, được qua cảnh giới
Nhị thừa. Bấy giờ, đến Địa thứ tám.

Năm là từ Địa thứ chín tụ hạnh Bồ-đề, càng ngày tiến lên thành vị
Như Lai. Nhưng thầy các kinh luận đại khái đều thực hành như
lới nói này. Nếu nghóa
trong Bí tạng lại có khác, nghóa là Sơ hoan hỷ
địa có mười tâm. Từ
tâm thứ nhất đến tâm thứ tư được độ cảnh
giới Năm thông, từ tâm thứ năm đến thứ tám được vượt cảnh giới
Thanh văn, Duyên giác. Từ tâm thứ chín, một mực tu
đạo Bồ-tát, đến tâm thứ
mười gọi là thành
Phật. Phật là Giác, nghóa là giác tự tâm tánh tịnh, xưa nay tướng thường vắng lặng.
Nhưng trong mười tâm này từ thứ nhất đến
thứ tám gọi là Kiến
đạo, từ thứ chín đến thứ mười gọi là quán.
Thấy quán nghóa thấy đế lý. Đây tiến tu quán nghóa là quán Bí mật công đức
không thể suy nghó bàn
luận của Như Lai. Cảnh bí mất như thế, chẳng phải
là pháp thấy được vì ở ngoài tâm lượng. Cho
nên riêng gọi là quán
đạo. Giác nghóa là hiểu
biết, đã vượt cảnh giới Nhị thừa. Hiểu biết tâm
Nhị thừa khác
với Bồ-tát. Nếu khi vào Nhị địa cũng đến tâm thứ tư,
vượt năm thông, tâm thứ tám vượt
Nhị thừa, tâm thứ mười
thành Phật. Y theo đây có tín lấy tên nhập vị, chẳng khác mười tâm
Sơ địa, nhưng mười tâm này chuyển càng
sáng
suốt lìa cấu. Cho đến Địa thứ mười cũng có
mười tâm. Tức là hễ
có mười tâm, mỗi tâm chuyển thắng (càng hơn lên) nên y theo mà biết. Như dụ vàng ròng của kinh Hoa
Nghiêm nên y theo
mà biết. Mười tâm Sơ
địa này xong rồi, liền có thể phân thân thành
trăm cõi Phật… như thế
có thể biết. Chỉ một trăm tâm thành Phật, kinh Bảo Cự Đà-la-ni có nói rất
sâu
sắc kín đáo.
Kinh này chưa đến các
nước phía Đông. Tu thật
chẳng dứt khiến tâm tâm tịnh. Kế là đáp sự
nghiệp tu hành chẳng dứt
cho đến tâm nối nhau thanh tịnh. Tâm tục tịnh
nghóa là chẳng hết công
dụng thành thục như thế, cũng có thể gọi là
Tất-địa, Tất-địa khi nào
sinh. Kinh nói đời đời kiếp kiếp cho đến nghiệp
nghiệp chẳng trừ, khiến quả
thành thục, lúc ấy
Tất-địa thành. Cùng một
lúc nghiệp sinh gởi nhờ
ở thân. Được trì tụng thì Tất-địa từ ý sinh. Đời
đời kiếp kiếp là nói
nghóa. Tiếng Phạm Tán-đa-na, là biết, tức là trong nội tâm. Cũng như chúng
sinh thế gian gây ra các
thứ nghiệp, nương nghiệp này mà chịu quả báo một đời, hoặc trăm ngàn muôn đời mà nghiệp
này chẳng mất, thuần
thục thì chịu báo. Nay đáp Tất-địa này sinh cũng như
thế. Như người làm tùy thượng trung hạ mà nguyện
hẹn, y chân ngôn pháp yếu mà tu được
thành Tất-địa.
Do Tất-địa này ở thân. Cho đến đời
đời kiếp
kiếp thường ở trong thân hành giả cũng như nghiệp quả.
Tuy là từ các duyên sinh
nhưng thường tự vắng lặng, chẳng phải có
chẳng phải không mà cũng
chẳng dám chẳng quên. Từ đây Tất-địa thành rồi,
đời đời chịu quả không mất. Nương nghiệp Tất-địa mà chịu quả ấy,
gọi là sinh nhà Tất-địa.
Đã sinh nhà Tất-địa rồi, cho đến thành Phật về
sau chẳng bao giờ tan mất,
cho nên nói nghiệp chẳng thể dứt trừ. Kinh nói Thục, Thục tức là quả, khiến thành thục là nghóa quả thọ dụng.
Một thời nghóa là một chốc lát, tức là người tu mới y pháp trì tụng. Đã được cảnh giới cho phép thực hành pháp thành tựu, liền ở trong một đêm
mà được Tất-địa, do một lúc làm mà được mãi mãi, thường gởi ở thân không bao giờ tan mất. Cũng như bỏ độc
trong sữa, cho đến trong đề hồ đều có thể
giết người. Như người tại nghiệp trời mà chịu quả, đã được quả báo trời thì tùy niệm liền được, chẳng thêm công
sức tùy niệm mà
thành, Tất-địa này cũng như thế. Ở mọi đời mọi lúc, người ấy tu điều lành
sinh thời làm tịnh nghiệp.
Kế là trì tụng được Tất-địa từ ý sinh, tịnh
nghiệp cùng chỗ sinh tâm
đều bình đẳng không phân biệt. Nghiệp sinh tâm
ở đó một thời gian thì
Tất-địa thành, thường được tùy ý mà sinh, cho
nên nói tùy ý sinh.

Kế đáp làm sao bay lên hư không. Nói người tu nương năng
lực Tất-địa bước đi
trên hư không, tự tại vô ngại, cũng như đối với
huyễn pháp mà không hề
sợ. Không sợ nghóa là đối với khuôn mẫu, phép tắc của pháp huyễn đều hiểu biết không nghi ngờ, là
muốn thành.
Như nhà ảo thuật hóa các
cảnh giới, tùy theo người ưa thích mà bày ra.
Nhưng thật ra nhà ảo thuật kia không xao động, cũng chẳng đổi khác nhau.
Chỉ dùng nhân duyên chân ngôn, thuốc mê mà mê hoặc lòng người thôi. Nay
Tất-địa cũng như thế, chẳng bỏ thân này mà đều thành
Tất-địa. Chân ngôn huyễn cũng như lưới
trời Đế-thích, mà bước đi trên hư
không dạo đi các cõi
đều tự tại. Nhưng cũng không hề xao động. Chỉ do
chân ngôn huyễn làm ra
mà được như thế. Chân ngôn của nhà ảo thuật
gọi là lưới trời
Đế-thích. Cũng như lưới ấy bao gồm tất cả sự rồi hiện bày các tướng mà chẳng có
sự thật, nên gọi là
lưới Đế-thích. Đó tức là
chân ngôn người ảo ở
thế gian (đọc chú mà hóa ra người ảo) mượn đó
làm dụ, dụ ra thân
người, vật ảo ở đời.

Kế là đáp như thân bí mật ở thành Càn-thát-bà. Ở đó có người ở,
chẳng phải thân, cũng chẳng phải thức. Thế nào là thân bí mật?
Tức nói đây là người
Tất-địa, chẳng bỏ thân này, chẳng bỏ thức này mà hay
bí mật thân ấy cũng như
thành Càn-thát-bà. Ở trong đó thấy đủ các
cung điện người và vật,
tuy dường như có mà thật không có, cũng không có
mà có, lúc thấy có lúc
thấy không. Thân bí mật người này cũng
như thành Càn-thát-bà, chỉ từ các
duyên sinh, thật ra chẳng có thật,
hoặc ẩn hoặc hiện. Do
các nhân duyên chân ngôn quán hạnh mà khiến
thân này tùy duyên sinh
diệt cũng giống như thế. Lại như trong mộng
thấy cõi trời Tam thập
tam được các thứ vui sướng. Như người ở trong
mộng mà thấy đi dạo ở cõi trời, chẳng bỏ thân
này, cũng chẳng đến đó.
Như thế Du-già thùy chân ngôn, trụ hạnh chân ngôn, thân này như cầu vồng, quá một kiếp từ mộng tỉnh dậy chỉ trong chốc lát người ấy chẳng
bỏ thân này, cũng chẳng
ở cõi trời ấy, chỉ ngủ mà có việc không thể
suy nghó bàn luận ấy, chẳng thể dùng tâm thức mà biết được nguyên do. Nay người thành tựu
Tất-địa dạo chơi các thế giới cũng như thế.
Chỉ dùng Du-già mộng nhân duyên mà có được việc ấy, thành các việc
đều rõ ràng.
Nhưng biết đó đều như mười dụ, chẳng
sinh mê đắm.
Thân tịnh nên có
Tất-địa cũng như cầu vồng. Chân ngôn đồng
Như Ý Châu, do gia trì công đức nghiệp mà có
Tất-địa ấy, cầu vòng ở trên trời
chẳng biết từ đâu mà
có, hay thấy nhiều màu sắc. Chân ngôn như châu Như ý tùy thân ngữ ý
mà sinh, tùy niệm mà
sinh ra các vật cần dùng.
Tuy sinh mà không phân biệt, không phân biệt
mà sinh, được
Tất-địa cũng
giống như thế. Lại như
sắc cầu vòng ở trên trời năm sắc sáng rỡ thấy
rõ. Nay quán việc ấy là từ không mà có hay từ
khí đất sinh ra. Nếu từ hư
không sinh ra thì không vốn
không pháp, làm sao có được sắc ấy. Nếu từ
đất sinh cũng chẳng thể được, mà có việc này rất vui
lòng người.
Quán biết pháp ấy chẳng tự
sinh cũng chẳng do thứ
khác sinh, chẳng cùng
tận, chẳng phải không có
nhân, chỉ là các duyên hòa hợp. Nay thân
Tất-địa cũng như thế. Dùng năng lực chân ngôn trì tụng công đức mà có các dụng thần biến không thể
suy nghó bàn luận như thế cũng như cầu
vòng kia. Lại giải thích
nghi ngờ, như có người nói pháp sự tướng chân ngôn làm
sao có thể thành pháp vô tướng thấy đế chân thật.
Nhưng pháp
chân thật này thật ra
chẳng lìa nhân duyên, tức quán duyên sinh thật tướng này là cảnh giới không thể
suy nghó bàn luận, như châu như ý ở trên
đầu cột cờ, làm mãn
nguyện tất cả mọi người, tùy tâm muốn liền được,
nay xem nó từ châu mà
sinh hay từ tâm người mà sinh. Nếu từ châu sinh
vì sao không có trong mọi lúc mà phải đợi tâm người mong ước mới có. Nếu từ tâm người
sinh ra, thì tâm người liền được
sao phải đợi
châu? Phải biết chẳng từ
châu sinh, cũng chẳng từ tâm người sinh, chẳng phải cộng, chẳng phải vô
nhân duyên, chỉ hòa hợp mà có.
Nay Tất-địa không thể suy nghó bàn
luận thần biến cũng như thế. Chỉ do chân ngôn quán tôn và thân ấn các duyên mà
thành Tất-địa. Do chân ngôn nên khẩu
nghiệp
thanh tịnh, quán Bổn tôn nên ý nghiệp
thanh tịnh, bắt ấn
nên thân nghiệp thanh tịnh.
Ba việc bình đẳng nên tự nhiên mà có
nghiệp không thể suy nghó
bàn luận. Nhưng cũng chẳng thể phân biệt vì vô
tư vô vi. Nếu thế đã
đồng như ý thì phải biết là có tướng pháp
chăng, hay trừ chỗ thấy ấy mà nói dụ thái hư
không. Cũng như hư không vô tướng vô phân biệt nhưng tất cả hữu tình tới lui làm nghiệp thì đều là
nhân không mà được
thành tựu, tất cả sắc tướng muôn vật cũng nhân
không mà được hiển
bày, tánh hư không thường vô phân biệt, không có
tướng sinh khởi. Chân ngôn cũng như thế, bản tánh thường thanh tịnh đồng
với hư không, tất cả
hữu vi đều chẳng thể nhiễm, mà cũng làm cho thành tựu các thứ
tác nghiệp, phổ môn biến hóa không thể nghó bàn, vì
sao
lại có tướng. Phải
biết các pháp thế gian có tướng, lấy hình tướng ấy
gọi là tướng nhân, do
phân biệt này mà đặt tên, danh là tên, như thế pháp danh tướng đều đồng mười dụ, chỉ từ nhân duyên mà có, do điên đảo
mà sinh nên nói thật ra
vô sinh vô tánh. Tức đồng pháp giới tánh như như. Nếu quán như thế, tức là cùng tất cả
Như Lai đồng ở một chỗ.
Người ấy tuy chưa thể rốt ráo
Phật tuệ, nhưng
sự hiểu biết thì đồng với
chư Phật, cũng tương ưng
với pháp. Đồng với chư Phật, tức là ở chung một chỗ với chư Phật. Nói mười phương hư không, thí như hư không mới
nói mười phương không,
lìa tất cả hạnh hữu vi chẳng nhiễm. Chân ngôn
là chẳng nhiễm ô tất
cả hạnh phân biệt. Như thế mà quán sát hiểu rõ
chỉ là tưởng, chân ngôn
là khi quán sát, chư Phật đồng tùy hỷ.

Hộ-ma có hai
thứ, trước tuy nói lược tướng Hộ-ma, nay lại phân biệt trong
ngoài Hộ-ma.
Như Lưỡng Túc Tôn đã nói.
Hộ-ma có hai thứ: Một là
Ngoại Hộ-ma, tức là tác pháp trừ các chướng phiền
não, tùy phiền não; Hai
là Hộ-ma bên trong, nghóa là chư Phật Lưỡng
Túc Tôn nói hai thứ
Hộ-ma, đó là nội và ngoại, là dứt các cảnh giới
mười hai duyên sinh…
Nhưng Ngoại Hộ-ma cùng Hộ-ma bên trong mà
làm phương tiện tức là nhân ấy.

Có người hỏi: Nay thực hành Thí Hộ-ma này mà cầu quả ấy,
tức là có chỗ mong cầu,
há được thành chân lý?

Đáp: Nay ta
không có mong cầu. Hỏi: Nếu thế
sao chẳng theo thường pháp của Đàn-na mà thí
khắp cho tất cả người
nghèo khổ, mà lại luống đem đốt hết thì có nghóa gì? Đáp:
Người phàm phu có thí mà có nhận, tức là có tâm mong
cầu, hoặc cầu phản báo
hoặc mong thí quả. Vì nhân duyên này nên chẳng thể đối trị tâm mong cầu, tức chẳng dứt hết nguồn tham ái.
Vì nhân duyên đó nên chẳng
thể cùng Hộ-ma bên trong làm nhân duyên. Nay
thiêu thí này
tức là dứt hết lỗi lầm ấy mà thực hành quán đối trị.
Làm nhân tuệ không mê mà làm Hộ-ma bên trong
phương tiện. Cho nên
thực hành như thế. Cũng
dâng vật cúng này lên Bổn tôn, tức biết tâm
mong cầu cũng như vật này
không khác. Tất cả như củi hết thì lửa tắt,
không thể nắm lấy, cũng
không nơi chốn cho nên làm duyên với Hộ-ma bên trong là hạnh
sâu xa.
Trong phần làm tăng ích có tăng oai. Như khi dâng hoa trước phải trừ dơ bẩn, xong rồi liền tăng ích oai quang,
sau
mới cúng dường.
Như Hoa đã thế thì
Hộ-ma cũng thế,
A-xà-lê liền thực hành
Hộ- ma bên trong. Nếu người hạnh cạn mà thực hành pháp ngoài thì rốt
ráo là nhân nội pháp.

Lại nữa, Biệt tướng Bổn tôn bản tánh cần
chứng biết.
Nghóa là Phật, Bồ-tát, Nhị
thừa, Thiên thần thượng trung hạ, quán sát hình
sắc ấy liền sẽ biết. Tu hành chân ngôn lại có
các thứ khác nhau. Nay
khoa giản lược, nếu người thế gian y theo tôn vị của tự bộ đó mà tu
hạnh chân ngôn. Nghóa là như trời Đại tự tại… có vô lượng các thứ khác nhau chẳng thể nói hết.
Kinh chỉ nêu một góc, dùng Đại
Tự Tại làm đầu
mối. Nhưng thực hành làm
pháp cúng dường thì họ đều mong thành tựu
quả Tự bộ Bổn tôn,
tùy tánh vị khác nhau chẳng đồng đều mà trông
mong nguyện cầu thành quả ấy. Tâm có hạn lượng thì quả cũng như thế.
Chân ngôn thế gian… nói
có hạn lượng. Thế gian biết rõ phước đức các
trời Tự Tại, họ nói
chân ngôn và cho ấn Đại lực đều là quả ở hiện đời.
Cho nên nói lượng có
khác chút ít. Nghóa là pháp sinh diệt không bền
chắc, tức không có ở
đời sau. Nói lượng là Phật nói pháp có hạn lượng. Nói thế, tuy nhiên không đồng với
Như Lai nói pháp tu
hành Hộ-ma.
Vì người đời chỉ cầu quả báo của bổn
Thiên thần ấy mà
muốn chứng.
Phật cũng thực hành
pháp xuất thế Hộ-ma mà đối trị. Cho nên có pháp chân ngôn
hạnh Hộ-ma.
Nhưng Tôn vị của người đời kia nếu ở trong pháp ấy là rất rốt ráo, được cùng loại với
Bổn tôn ấy, chẳng được cao hơn.
Chân ngôn và ấn ấy cũng như thế. Chỉ tùy tôn vị ấy gieo trồng phước
cạn sâu, thế lực kham
nhận được mà nói Chân ngôn Thủ ấn Bổn tôn…
Tùy theo sức lực mà chỉ được thành quả
Bổn tôn ấy. Lại chỉ có thể thành quả hiện đời được thế gian thành tựu, chẳng thể nào thành quả
xuất thế gian. Khéo tu
Như Lai Chân Ngôn Ấn… thì chẳng như thế, mãi mãi
mất mát tan hoại vô cùng
tận, đó là chỗ khác nhau. Như nước lỗ chân trâu, nếu khiến dừng nước, tùy hết thế lực cũ mà tự khô cạn.
Nếu người dùng nước này mà đổ vào biển lớn, thì không có việc cạn hết.
Vì sao?
Vì cùng tất cả tánh nước hòa hợp một vị chẳng thể cùng tận. Tu chân
ngôn hạnh Như Lai cũng
giống như thế, cho đến thành Phật đến nay đời đời
chịu quả
Tất-địa này chẳng bao giờ hết, trọn nương
sức này mà
được Bồ-đề. Vì sao? Vì
mình cùng tất cả biển lớn Như Lai đồng một vị.
Các chân ngôn xuất thế,
vốn xưa là bất sinh vô tác (chẳng sinh chẳng làm).
Các nghiệp sinh đều hết, lìa ba lỗi thân, miệng, ý mà thành Phật.
Chân ngôn xuất thế gian
từ đầu bất tác bất sinh. Nhưng Tôn vị thế gian ấy
là tự tại Độc giác và các chân ngôn của Phật,
Thanh văn, chúng
Bồ-tát… nay ta nói lượng
của nó. Chân ngôn của trời nói đều là pháp có
làm, từ Tôn
sinh kia xuất ra chân ngôn vượt qua ba thời, từ duyên mà
sinh khởi cũng có thể đều dùng chữ, quả có thể thấy
chẳng thấy, từ thân ngữ
ý sinh ra thì chẳng như
thế. Chẳng phải Như Lai tự làm, cũng chẳng phải các Phật xưa đã làm. Thế gian đều nói là quả trải qua tất cả, chân
ngôn mà Đẳng Chánh Giác
nói quả vượt hơn số kiếp. Cho nên phải biết
ấn Chân ngôn này từ
bổn tế Như Lai pháp tánh tự như thế, không phải do sinh làm ra. Hỏi: Nếu nói không làm không
có sinh, nay hiện thấy những người vì cầu quả
Tất-địa mà tha thiết dùng phương tiện được thành quả ấy,
đã có sinh có quả, thì
có chỗ làm, sao nói chẳng sinh?
Đáp: Nghóa
ấy chẳng như thế, phàm là tánh chân ngôn cho
đến thủ ấn trì tụng,
thì thể đồng hư không, quả sinh ra cũng giống như thế. Do từ ba việc
Chân ngôn, Thủ ấn, Bổn tôn là nhân duyên bình đẳng, làm thanh tịnh ba chướng, từ đây mà
sinh ra quả không thể
suy
nghó bàn luận. Cho nên quả không thể
suy nghó bàn luận này lượng nó
chẳng thể được. Như chân ngôn và ấn ấy đồng với hư không. Phải biết quả
này cũng đồng với hư
không. Cho đến Thanh văn, Duyên giác và
Bồ-tát… có chân ngôn,
cũng đồng với lượng ấy đều vượt ba thời. Ba thời là
quá khứ, hiện tại, vị
lai vì lìa ba thời nên nương quả Tất-địa này không bao giờ hư mất, rốt ráo thành
Vô thượng Bồ-đề, quả duyên
sinh mà
khởi, nghóa duyên chân ngôn, thủ ấn, Bổn tôn các duyên đầy đủ, mà
được thành tựu. Cho nên lượng này tức là thật tướng Trung đạo bình đẳng, quả có hai thứ: Một là pháp thấy được, nghóa là hiện đời được thành
tựu; Hai là pháp chẳng
thể thấy là quả báo ở vị lai mãi mãi vô tận đời
đời chịu quả, xoay vần tiến lên cho đến
thành Phật.
Nhưng chẳng phải
biểu nghiệp, chẳng phải
sắc, chẳng phải tâm pháp, chẳng có chẳng mất, mà chẳng dám quên.
Nhưng thân nghiệp,
ngữ nghiệp, và ý nghiệp
thanh tịnh nhân duyên mà
sinh ra pháp vô sinh vô tánh này.



ĐẠI
TỲ LÔ GIÁ NA THÀNH PHẬT KINH SỚ

<卷>QUYỂN 16</卷>



<詞>Phẩm 11: BÍ MẬT MẠN-ĐỒ-LA (Tiếp Theo)</詞>


Kế là đáp quả số thọ lượng (tuổi thọ) bao lâu. Nhưng Tôn vị
thế gian có thế lực
chân ngôn cao nhất không quá một kiếp. Lời Phật
nói thì vượt hơn một
kiếp, nghóa là hơn một kiếp lại vượt một kiếp như thế vô lượng cho đến
thành Phật. Cho nên người đời có được
Tất-địa thọ lượng và quả thì
có số hạn chẳng hơn một kiếp. Nay thì chẳng mất,
thọ lượng vô tận quá
hơn lượng một kiếp số. Nếu giải thích theo sự, thì
chỉ tùy sức có thể hơn
bao nhiêu kiếp, hoặc thọ lượng bất tận quá vô
lượng kiếp, cũng là hơn
cả các trời thế gian, cho nên nói vượt hơn kiếp,
gồm chung lời bất định.
Đúng thật mà nói thì tuổi thọ vượt hơn kiếp số,
chịu báo cũng không hạn lượng.
Kế là
đáp Tam-muội, lược có nhiều thứ. Nếu chư
Phật và Phật tử,
Tam-muội của chư Phật đại tiên và các
Phật tử, thanh tịnh lìa
các tưởng có tưởng
là thế gian, Nhị thừa gọi là Tam-muội ly tưởng.
Nếu là thế gian
Du-già thì gọi là
Tam-muội hữu tướng.
Tam-ma nghóa là
đẳng, địa là tuệ dùng
tuệ quán chiếu ba việc như trước đều không. Vì ba việc thể không bình đẳng mà hợp thành một, đó gọi là
Tam-muội địa.
Nhưng Tam-muội của Phật và
Bồ-tát đều lìa tưởng,
thanh tịnh, dùng
Tam-muội này chánh quán
ba việc đều bình đẳng, lại không phân biệt và lìa
các tưởng, cho nên bản
tánh trong trắng, lìa các nhiễm ô, nên gọi là thanh tịnh. Nếu có tưởng tức là tất cả
Tam-muội thế gian. Nghóa là tùy
quả tu hành, nhìn quả tu
nhân có sự trông mong, rốt đến bốn thiền tám định cũng chẳng hơn, nên không phải
thanh tịnh,
Thanh văn, Duyên giác
chỉ được thanh tịnh, nhưng
chưa thanh tịnh tất cả vì đối với phiền não
chỉ biết hai chướng, chưa
được biết khắp nên chưa thuần tịnh.
Tam-muội thế gian lại có hai thứ:

Đoạn kiến.

Thường kiến.

Nếu Đoạn kiến mà không phân biệt, Thường là có chút ít
phân biệt. Từ nghiệp
được quả, là có thời thành thục. Nếu được
Tất-địa thì đối với nghiệp tự tại được
hồi chuyển, phải nhận cũng được, chẳng
nhận cũng được, vì tâm
vô tự tánh nên tâm tánh lìa nhân quả. Đối với tướng giải thoát thì các hư không như nghiệp
sinh
sinh… thành tựu và
khi chín thì nghiệp được
quả. Nếu được Tất-địa thì đương nghiệp hồi
tâm vô tánh, nhân quả
cũng lìa, nghiệp sinh giải thoát. Sinh như hư
không nghóa là
Tam-muội hữu tướng thế gian, cũng có nghiệp tùy theo
quả báo mà tu nên gọi
là thành tựu, được thành thục ấy gọi là
Tất-địa. Nếu dùng không thế gian này mà hồi hướng
tâm không tự tánh này, thể đã vô tướng bằng với hư không chẳng bờ bến, cho nên được công đức
cũng rộng. Hồi tâm không
tự tánh này gọi là chất-đa. Chất-đa cũng như
các tơ lụa màu trang
nghiêm chứa nhóm lại thì gọi là chất-đa (lụa màu
do các sợi tơ màu hợp
lại thì gọi là chất-đa).
Cũng do các tơ màu mà thành, tức là không có tự tánh, đây
tức là nhân. Bổn nhân
đã không có tự tánh, thì phải biết quả sinh ra cũng không có tự tánh.
Vì sao? Vì nếu nhân có
sinh thì quả cũng có
sinh. Nay nhân còn đợi các duyên mà thành vô
sinh vô tánh thì phải biết
sinh chẳng thật có. Vì nhân quả đều như thế nên được giải thoát các
nghiệp. Có người nói
nếu như thế thì không nhân không quả, rơi vào kiến
chấp đoạn diệt. Đây không phải thế, chỉ lìa tánh
nghiệp sinh. Đã lìa
nghiệp sinh thì có
sinh pháp tánh bằng với hư không. Vì hư không vô biên,
nên biết việc thành công
đức lợi ích chúng sinh cũng là vô biên vô tận,
nên chẳng phải đoạn diệt.

Trên đã nói lược kệ đáp Kim Cang Thủ hỏi xong. Lại dùng văn xuôi mà nói. Kế lại nói là do trước nói việc có chỗ chưa hết nên nay
lại nói tiếp, nên nói là lại nói. Lắng nghe là đem pháp này chuyển ý
chỉ sâu xa quan trọng nên
lại khuyên lắng nghe. Trong đây lược năm
việc là Ấn, Sắc,
Tôn Vị, Trụ và Tam-muội. Ấn là thủ ấn, khế ấn đổi
làm hình tướng.
Sắc tức là hình tướng
Bổn tôn, phần đoạn
sai khác. Trí (trí
= đặt) tức là vuông,
tròn, bán nguyệt, tam giác… tôn vị là trong
Mạn-đồ- la chỗ trụ
phương vị đều đúng chỗ. Trụ nghóa là tượng Bổn tôn không phải thêu họa mà do chân ngôn và ấn dẫn đến Bổn tòa thêm uy mà
trụ, mà hiện oai nghiệm.
Tam-muội nghóa là tùy chia ra thượng, trung,
hạ, yên lặng, giận, vui… các tướng thỉnh Bổn tôn đúng pháp làm ấn
và hình tướng, phân phối đặt tôn vị, oai nghiên hiện tiền, trụ chỗ
Tam-muội. Chỗ ở gọi là thú, tức là chỗ
Tam-muội cần phải nói đủ
năm duyên phương, đó gọi là năm thú. Thú là nghóa
riêng khác. Do năm duyên
khác nhau nên gọi là năm. Do dủ năm thứ này nên thế gian và xuất
thế gian có Mạn-đồ-la
thì đều sẽ hiểu rõ.

Nhưng năm việc này là các Phật xưa thành Tối Chánh giác,
Phật trước thành
Tam-bồ-đề. Hạnh Pháp giới hư không. Hạnh Pháp giới
hư không là do thể đồng
pháp giới thành hạnh Như Lai. Như thế chư
Phật bổn nguyện độ
không sót thế giới hữu tình, làm lợi ích an vui các
Bồ- tát tu môn chân
ngôn, mà vì giảng nói, khiến tha thiết nghe nhận.
Kim Cang Thủ nói: Đúng
thế! Thế Tôn! Con mong được nghe, là Kim
Cang Thủ có mười thế
giới và Phổ Hiền… có mười thế giới đại chúng,
mong Phật dạy, đồng lên
tiếng bạch rằng: Đúng thế! Thế Tôn! Con xin được nghe.

Cho nên, Phật
lại nói pháp Bí mật Mạn-đồ-la. Phật nói có Chánh
Đẳng Giác Mạn-đồ-la, đặt kín trong các tên Bí mật
Vô thượng Đại
Bi Tạng… vô lượng thế gian, xuất thế gian
Mạn-đồ-la đồng nhau, tức
là nói Bồ-tát tối
Chánh giác rốt ráo. Song Đại bi tạng này sinh, trước
đã nói xong, nay
sao lại nói, vậy có gì khác?
Song trước tuy nói ấy là
càng bí mật, có bí trong
bí. Nếu chẳng nói pháp này, tức là thông suốt pháp trước cũng chẳng
được thành. Cho nên rất bí yếu. Nếu hiểu việc này thì tất cả các
Mạn-đồ-la thế gian đều đồng dụng, không đâu chẳng
vào. Phép làm là trước
làm bốn phương Mạn-đồ-la. Giới chỉ dùng
Yết-ma Kim Cang Trí Ấn, xoay quanh liền nhau làm đạo, chỉ đặt mười chữ
trong đó. Lại làm ấn
mười chữ Kim cang. Ấn làm như trước đã làm, chỉ dùng mười chữ là khác. Ấn mười chữ Kim cang ấy trên làm
hoa sen, nở
phân nửa ngửa ta. Khiến
mười chữ như hình đá hoa. Trên hoa ấy lại để
hoa tám cánh.
Tức phương vị như năm vị Phật, bốn vị
Bồ-tát trước.
Phải dùng tâm tưởng mà đặt chín dấu chấm, tức là trong đài và tám
cánh đều tưởng một
dấu chấm. Dấu chấm này tức là chứng đại không,
đây là nghóa thành Chánh
giác. Ở trong tám nghiệp này thường làm
vuông tròn Mạn-đồ-la mà
vẽ tượng Bổn tôn. Phật thì đàn vuông, Bồ-tát
đàn tròn. Đây chỉ là
người tu trị làm thôi chẳng khiến bày người khác.
Nếu khi làm pháp thì tự
tại ngồi trong đàn, tự làm pháp quán đảnh, sau
đó mới làm tất cả
pháp sự. Đây rất bí mật, chỉ tâm giữ làm, không thể ghi chép bằng bút mực. Lại trên đài phải tưởng mười hai chữ
Chân ngôn vương như trên,
khiến chữ ấy đều phân biệt để trên đàn. Lại hỏi: Đặt Liên hoàn hay đặt thứ lớp. Lại nói trong hoa để con, nghóa là
vẽ hoa sen, hoặc mười, hoặc dưới, hoặc hơn không nhất định.
Kinh nói lưu xuất, nghóa là người
hiểu rõ pháp Bí mật này. Tất cả đàn thế gian
xuất thế gian đều ở đó
mà lưu xuất. Tùy nghóa tương ưng mà hiểu. Lược có

bốn thứ tạo
pháp Bí mật, tức là sự nghiệp, Hình, Tất-địa, vị an trí
(đặt để vị). Hiểu rõ bốn pháp này liền thông tất cả pháp lưu xuất.
Từ đây lưu xuất ra các đàn,
đều y theo Bổn giáo đã nói. Phật tử là bảo ông
ấy, tức Kim cang. Lại bốn Bồ-tát, là Phổ Hiền
Tốn, Văn-thù Khôn, Từ Thị Càn,
Quan Âm cấn, là vị ấy.
Trước duyên khởi lệ với
trong chúng,
hoặc để trừ che chướng
mà giúp Quán Âm, hoặc để trừ tất cả đường ác
mà giúp Văn-thù, nghóa nó đều khác. Khóa lễ dùng một việc cũng
được. Trong đây dùng
Quán Âm làm chánh. Như trên Tỳ-lô-giá-na
Mạn-đồ- la đã xong.

Kế Sơ Chánh
Giác, là nói đầu tiên, nói chư Phật Mạn-đồ-la, tức là Phật bộ.

(Hai hình vẽ)

Thực hành Mạn-đồ-la thuộc Phật Bộ này, làm hình tròn
Mạn-đồ- la, tròn như mặt trăng, trong trắng như sắc
vỏ sò. Trong hình tròn này trước để hoa
sen trắng, trên hoa có hình tam giác, trong tam giác để màu đỏ và vẽ hình
Phật trong đó. Quanh tam giác là vòng
Kim Cang (như hình vẽ) quanh tam giác
có các dấu chấm, chấm là nêu, ngoài có vòng lửa
sáng như hình
khước địch.
Ngoài vòng tròn có dấu chấm.
Quang phổ đều lưu xuất, nghóa là tưởng ánh
sáng từ thân
Phật tuôn ra, dần dần
bao khắp ngoài tam giác.
Chân ngôn chủ tức là Bổn tôn. Khắp thân có
ánh sáng phát ra. Trước
và trong Đại đàn cũng có ấn tam giác khác với
chỗ dùng này. Trước là chỉ có ấn. Trong đây đặt
Phật hoặc ấn, thực
hành pháp đầy đủ trong đó.
Kế là bộ
Liên Hoa. Ở đây nói thuộc việc trên thế gian xuất
thế gian đồng vẽ. Ở
đây đồng cũng có thể gọi là có. Nói thế gian xuất
thế gian có vô lượng
Mạn-đồ-la khiến khéo nghe dời hình vuông lên
trên. Phải biết đây là
đàn Bi Sinh đầu tiên.

(Hình vẽ Phật
ngồi trên vỏ ốc).

Làm Mạn-đồ-la
vuông, trong vẽ Thương-khư. Trên
Thương-khư có
hoa sen. Trên hoa
sen có
Kim cang, trên Kim cang lại có hoa
sen, trên hoa
sen lại đặt
Bồ-tát Quán Âm hoặc có thể để ấn hay để chữ, trên các ấn đều để chữ hạt giống, tức là
Thương-khư Kim Cang và trên
hoa. Ở viện kế thì đặt
Đại Thế Chí, cho ánh sáng chiếu khắp chớ sinh nghi lo. Vì hạt giống gốc khéo đặt mà làm hạt giống. Đẳng xứ thì đặt bảy Bạch cát tường, mỗi vị đều có hai
người sứ.
Kinh này chỉ nói lược
tự riêng có Quán Âm
trong bộ pháp có chép đủ, phải xem xét biết rõ.

Minh Phi Tư tài chủ là hay tự tại thí cho người cầu và Đại
Thế Chí… đúng như pháp mà thực hành. Thực hành được
Tôn tự tại, giữ nêu
tướng ấn phải khéo léo mà làm, tức nói đúng như pháp mà làm.
Trụ đầu ngựa trong hình tam giác, hợp ở chỗ nào thì vẽ ở trong đàn. Ngoài ra
các tôn vị cũng đều có
hình sắc khác nhau và vuông, tròn, bán nguyệt, tam
giác… hợp có thể dùng đều như quảng bản. Trước
nói phải thông năm việc, tức
là Hình, Sắc,
Khế ấn, Bổn tôn, và Vị như họa hình
Bổn tôn phải làm sắc nào
và hình tượng gì đều có ấn. Trước là Đại bi tạng
sinh là đàn
Gia hội. Nay trong đây tùy ba bộ đều có riêng. Như trong
đây đàn Liên hoa bộ,
trong thai là đàn Cát tường. Dùng Quán Âm làm chủ, ngoài thai thì lưu không địa, ngoài Không địa tức là chỗ ngồi thứ
hai, đều đặt các tôn vị
thuộc bộ Quán Âm. Các thứ khác đều làm như trong
đại đàn. Chỗ không ấy cũng để các Phật mười
phương. Ở chỗ ngồi
thứ ba cũng để ba bộ
chúng, y cứ theo trước có thể hiểu.

Trong tam giác
cũng như mặt trời sáng rực. Nghóa là mặt trời mới mọc màu đỏ vàng ở bên
Minh vương, ở bên Đại
Thế Chí. Kế lại nếu làm đầu
ngựa Mạn-đồ-la, thì phải đặt trong tam giác ở ngoài ba
lớp, Mạn-đồ-la ấy cũng tùy làm tam giác, khi làm thì
Ha-da ở trong, tức
dời Quan Âm đến chỗ
Thế Chí, các quyến thuộc khác đều vây quanh.
Các vị khác thì có thể
dùng ý để hiểu lẫn nhau. Kế làm Mạn-đồ-la thứ hai, nghóa là từ bộ
Liên Hoa mà
đếm số, tức bộ
Liên Hoa là một,
Kim Cang là bộ thứ hai. Ta chánh nói tức là khéo nói, không trước không
sau theo thứ lớp mà nói là bộ thứ hai.
Mạn-đồ-la ấy bốn phương làm khắp
lấy Kim Cang. Dùng ba nhánh,
là làm giới duyên giáp với vòng tròn, trong vòng tròn thì màu vàng để
hoa sen. Trên hoa có bình, bình
trắng như trăng, hoặc dùng
Kim cang, hoặc dùng vật khác mà vây quanh.
Trên bình ấy có đại
gió, tức hình bán nguyệt, trong đó như mây đen, dưới
đó có hình cây phướn.
Như Đại gió thổi thì hình thế xao động. Trong
bán nguyệt ấy như có
lửa dữ làm hình tam giác.

Tam giác ấy cũng có Kim cang vây quanh. Trong tam giác màu đỏ như mặt trời mới mọc, trong đó đặt
hoa sen.
Hoa sen đỏ như màu
lửa dữ kiếp tai. Trên
hoa sen vẽ Kim cang. Kim cang ấy phát ra các
luồng sáng rực. Nếu vẽ
hình thì trên để chữ hạt giống, tức là chữ Hồng.
Nếu vẽ ấn thì tưởng
chữ Hồng tụng mà gia trì. Trên ấn để chữ, đây
là Mạn- đồ-la của ông: Phật nói với Kim Cang Thủ,
nên bảo là Mạn-đồ-la
của ông. Xưa chư Phật
đều nói, ta cũng nói như thế. Các Minh vương đều y theo bổn, tọa loại
hình sắc, nghóa là
Kim Cang Mẫu và
Kim Cang Châm Tỏa, có nhiều
Kim cang quyến thuộc, đều y hình sắc khác
nhau của Bổn tôn, hoặc
vẽ hình, hoặc bắt ấn, hoặc để chữ hạt giống, đều
y pháp thứ lớp tương
ưng. Nghóa là thành tựu Diệu Tất-địa nên để ở đây.

Kim Cang Thủ là
Trung Thai, các bộ loại là viện thứ hai. Ở đây đều
nói Trung Thai, chuyển thành
vô lượng đàn. Tiên đạo thì để bên phải,
hậu đạo thì để bên
trái. Tùy chỗ mở cửa mà biện trái phải.

Lại nữa, ta trước nói
Kim Cang có nhiều tên khác. Tự tại
nghóa là ở Kim Cang được
tự tại. Lại nữa, ở đây nói Kim Cang Chấp Tự
Tại. Như Đại
Bi Tạng trong đại hội ở trước, dưới Tỳ-lô là bất động giáng
ba đời trung gian. Vẽ các
Kim cang, đều chưa nêu tên, nay mới nêu.
Nên nói lại nữa, tức
là hư không Vô Cấu Kim Cang, Kim Cang Luân,
Kim Cang Nha, Tô-lật-đa Kim
Cang, Danh Xưng Kim Cang Đại Phần,
Kim Cang Lợi. Đàn này
chung dùng ấn mà làm Vắng lặng Kim Cang,
Đại Kim Cang, Thành Kim
Cang, Liên Hoa Kim Cang, Quảng Nhãn Kim Cang,
Chấp Diệu Kim Cang, Kim Cang Kim Cang, Vô Trụ Hý Luận Kim Cang,
Hư Không Vô Biên Du Bộ Kim Cang… Như thế các
đàn vuông tròn… y trước
thuận sắc hình cũng như đây. Y theo tên mà
làm thứ lớp. Đến cuối
thì trở lại đầu. Trắng vàng đỏ đen… tùy thứ lớp
văn. Trước là trắng,
kế là vàng, rồi đỏ và đen. Rồi lại trắng, thứ lớp như
thế và những chỗ chẳng
nói. Y cứ theo đây mà hiểu, tùy bổn loại hình
sắc mà làm.
Kim Cang này có mười
số bụi cõi Phật.
Trước nêu chúng, trong đây có hiện ra và mất đi, hoặc đây có trong kia không thể biết.
Lại đây từ ấn Kim cang hoặc
ba nhánh, hoặc một cổ. Đây là y theo thứ lớp như trước.
Trước làm ba nhánh, đến cuối thì trở lại đầu, hoặc hai đầu, hai đầu này là năm nhánh. Ấn này giáp vòng làm bốn liêm, như bốn
Kim cang, trong đó có một, hình như năm nhánh mà chẳng mở.
Hoặc man, hoặc trì Kim
Cang Man. Các Kim Cang này đều dùng Bổn danh làm chân
ngôn. Tức đây gọi chữ
cao nhất là hạt giống, kế tùy chữ khác và thông
dụng, đều ở trên tim
mà đặt chữ Hồng. Thủ ấn ấy thông dụng ấn năm nhánh Kim cang ở trên. Bất động tôn
Mạn-đồ-la gió hỏa đều đủ.
Gió hình bán nguyệt, hỏa hình
tam giác. Nghóa là ở trong đàn bán nguyệt mà vẽ hình tam giác, trong tam giác vẽ hình bất động tôn, ở phương
Nê-lý-để, cho nên
Tỳ-lô-giá-na ở phương Tây Nam mà làm, hoặc ba đời
khác lạ, tức là ở gió phương cho đây là khác, các thứ khác động, bất động,
ba chỗ lấy Kim cang vây
quanh. Ba chỗ là hoặc hình, hoặc ấn, hoặc chữ. Nhưng bất động tôn
Mạn-đồ-la nếu làm khác, Bất động ở giữa,
Tỳ-lô ở giữa trong viện
Đông phương. Các quyến thuộc Kim cang khác
đều vây quanh. Kế nói
Phật Mẫu Mạn-đồ-la, trước đặt khắp hình
Mạn-đồ-la. Trước phải biết ở đây nói màu vàng là chỉ nêu tên chứ chưa nói tôn
hình và ấn, nay sẽ nêu
ra. Trước nói làm Mạn-đồ-la, màu vàng bốn phương,
dùng Kim cang làm ranh giới vây quanh. Cao nhất là
Tôn hình. Từ trên là ở đây đang
nói. Nghóa là Phật Mẫu Mạn-đồ-la này ở các đàn là
cao quý nhất. Kế trong
Mạn-đồ-la làm
hoa sen, màu vàng có lửa nóng,
trên hoa có ấn Phật Đảnh.
(vẽ hình)
Ấn ấy như hình búi tóc trên đầu Phật, khiến đầu cao lên, kế vẽ hình hai mắt. Nếu làm hình Phật mẫu phải biết là tượng
Thiên nữ, ở
tim đặt chữ hạt giống
hoặc chỉ vẽ ấn, hoặc chỉ vẽ chữ. Nếu thai trong
Phật Đảnh thì mắt chư
Phật là quyến thuộc vây quanh, Phật thường có
thân trụ trong lửa nóng,
hạt giống bày ra, nghóa là ấn này ở trong lửa,
trong đặt chữ hạt giống.
Bỏ ba phần vị, nghóa là bỏ ba tòa vị mà mà đặt mắt Phật. Trước nói trong bộ
Bồ-tát khắp bày hạt giống, nghóa là ở khắp
bày trong đàn. Chưa nói là nay lại nói.
Các Bồ-tát ấy đều phải làm
Mạn- đồ-la. Phải làm
tượng tròn sáng cho thật trắng sạch. Trong đó làm
đài mười chữ, trên
đài là đại chân Đà-mạt-ni, đều có đặt nêu
như nêu thừa châu, trên đầu đều để châu như ý,
có lửa rất nóng. Bổn tôn Bồ-tát ấy đặt ở trung tâm mười chữ, các
Bồ-tát khác thì thứ lớp bày trong viện
kế, ở ngoài lại để
tám bộ. Cực trắng là sắc vắng lặng, phải khiến rất
trong sáng vắng lặng mà
trụ. Các Bồ-tát này đều có khả năng thí cho tất cả nguyện.

Kế làm Thích
Sư Tử Mạn-đồ-la, phải làm Kim Cang bốn
phương trùm khắp. Đàn ấy màu vàng khiến rất tươi tốt, trong đó hoa
Kim Cang Xử (chày
Kim Cang) trên
sử để
hoa sen, hoa
sen màu vàng, trên
hoa để bát, bốn bên bát đều có
lửa sáng. Nếu làm hình Phật thì vẽ
Phật Thích- ca cầm bát, lại dùng Kim cang vây quanh, bên phải
để ca-sa, bên trái
để tích trượng. Kế là năm
Phật Đảnh, dù trắng che trên
Phật đảnh, đặt tòa, trên tòa đặt ấn. Lại y theo
Bổn Bộ Như Phật Bộ, tất cả đều hình
vuông, hoặc y
sự Tức tai thì tròn. Dùng dù làm ấn, trên thắng Phật đảnh có
dao vây quanh. Nếu có nói chỗ tức y căn. Ánh
sáng phun ra như lửa đốt
sắt. Tối thắng Phật đảnh dùng luân làm ấn,
Trừ Chướng Phật Đảnh dùng câu móc làm ấn,
Hỏa Tụ Phật Đảnh vẽ hình đảnh kế Phật (đầu
Phật có búi tóc)
Hội Thông Đại Phật Đảnh dùng Kim cang làm ấn.
A-tỳ phát sinh
Phật Đảnh, Yết-đa Phật Đảnh, Vô Lượng Âm Phật Đảnh dùng màu kha bối mà quán biết.
Phật Hào tướng dùng châu như ý làm ấn. Đây
gọi là ấn Mạn-đồ-la.
Ấn này là vật dụng quán đảnh thành tựu. Nếu
Tứt tai thì tùy hình
sắc
chuyển biến, không phải dụng này. Thành tựu đều
dùng Bổn tôn ở trong đó
mà quán sắc loại, tức là trắng, vàng, đỏ… Mắt
Phật phải làm Phật Đảnh hình búi tóc (hình Phật
Đảnh kế), hai bên để mắt,

Phật Đảnh màu vàng, có Kim cang vây quanh.

Minh Phi Vô Năng Thắng thì trì Liên ấn. Nếu các tôn vị có ấn thì y văn mà đặt. Nếu không có văn thì đặt Bổn bộ chủ ấn, chỉ có trong
chữ hạt giống.
Vô Năng Thắng Vương làm khẩu ấn ở trên hoa
sen màu
đen, nghóa là vẽ miệng
giận dữ, trong miệng có hai nanh ló ra. Các vị này nếu lấy
Thích-ca làm giữa thì
Phật Đảnh… bày ở vị kế. Nếu tùy mỗi Bổn tôn thì lấy một làm
chủ Mạn-đồ-la, dời Đức
Thích-ca ra ngoài.
Các vị khác có thể lệ
theo đây mà hiểu.

Lại, kế là nói ấn Tịnh cư thiên. Kinh nói: Tịnh cảnh hạnh,
nghóa là lấy Thiền định
làm vị, lấy tịnh làm hạnh, nay nêu ấn ấy; Tư duy
thủ, Thiện thủ, Thí vô úy đều dùng tay trái, hay phải cũng được.
Diệu là nghóa tốt. Tiếu thủ,
Hoa thủ, Hư không chưởng vẽ phép tắc, nghóa là
y theo pháp này mà vẽ.
Các trời này, hoặc vẽ cười, hoặc vẽ suy tư hoặc, làm cho nguyện… đều được. Kế là ấn Địa thần, làm bình báu tròn
trắng ở trong, bình ấy có cắm hoa hoa báu để
trang nghiêm, có Kim cang
vây quanh. Thỉnh Triệu Hỏa
Thiên Ấn, một bên duỗi tay phải ra, ngón
trỏ mắt thứ ba co lại,
co ngón cái vào lòng bàn tay, nếu trước thẳng mà
co là thỉnh triệu (mời
gọi), nếu trước co mà lại mở là phát khiển.
Phải có các Đại tiên vây quanh, nghóa là
Ca-diếp Cù-đàm tiên… đều vẽ kế,
đều ở trong viện lửa.
Viện lửa tức là đàn tam giác. Trong đó màu đỏ gọi
là viện đỏ. Ấn ấy như
tiên nhân năm thông trước nói ấn bốn Vi-đà.
Đây là Phạm Hạnh Bí
ký. Nếu người tụng Vi-đà thì thấy thủ ấn này biết
là luận nào, bộ nào…
Cù-đàm Tiên Mạt-kiến-noa,
Kiệt-già Tiên,
Phược- tư Tiên, Ương-kiệt-la-tư.
Vua Diêm-ma ở
Nam phương phải
làm gió đàn, trong đàn vẽ
ấn Đát-trà. Bên phải vua vẽ
Tử Hậu, dùng
chuông làm ấn. Nếu vẽ
hình thì trì ấn, bên trái vẽ Hắc Ám Hậu, dùng cờ làm ấn, chính là cờ này. Đại
Tự Tại giận dữ làm
ấn Thâu-la, là
Thâu-la này. Hậu của Đại
Tự Tại Tử làm ấn Thước-để, là Thước-để này.

Minh Phi Đại
Phạm bắt ấn Liên Hoa, tức sen chưa nở.
Na-la-diên làm
Luân ấn. Bảy mẫu đồng dùng
ấn Một-nghiệt-la.
Câu-phệ-ly-da làm
Tỳ-sa-môn
Phương Đảnh
Cốt ấn, xương đầu lâu này dùng
Tiếu thủ trạng mà trì. Các
quyến thuộc như Bảy mẫu… tức là chim thú, chồn
và chim Bà-thê. Đây đều
ở trong gió luân vây quanh bảy mẫu… Nếu cầm hoa được chim này thì cũng là chân ngôn bảy mẫu. Ở đây đều khác, tự có pháp trì trụng. Nay vào hội
Mạn-đồ-la này, thảy đều dùng
để trang nghiêm. Phương
Nê-lý-để phải bắt Đại Đạo ấn. Trời
Na-la-diên bắt Thâu ấn.
Câu-ma-la bắt Thước-để ấn. Nan-đà Long Huynh Đệ
bắt Vân ấn,
Thương-yết-la bắt
Tam Kích ấn, Thương-yết-la bắt
Bát Chí ấn.
Nguyệt Thiên
bắt Bạch bình và Hữu liên ấn. Nhật thiên bắt ấn
Xa-lạc ở trong Kim Luân.
Xã-da Tỳ-xã-da làm Cung ấn. Gió Thiên làm Gió
Tràng ấn. Trời Diệu âm bắt ấn Tỳ-bà.

Phược Lỗ Long bất ấn
Quyên sách. Như trước làm
Viên (tròn) Mạn-đồ-la, dùng
hạt giống chữ Bổn vây quanh. Đại ngã là bảo Chấp
Kim Cang. Từ trên là lược nêu ấn ký. Nếu làm rộng thì đủ như
trong pháp. Nghóa là loại
ấy đều là pháp Tự Tại Chân Ngôn Biệt Hạnh.
Từ trên là Thích-ca Bộ Loại Hành Pháp.
Trở đi là nói
Bồ-tát Mạn-đồ-la,
Văn-thù Mạn-đồ-la, chánh
phương dùng Kim cang vây
quanh như trước. Trong đây là tam giác, trong
tam giác bắt ấn hoa sen
xanh, là chữ hạt giống, tụng mà tưởng khắp
trong đó, để chữ chân ngôn ở giữa.
Lìa ranh giới bên trong tam giác vây quanh làm hoa
sen xanh nhỏ vây quanh ấn
sen xanh lớn.
Sở dó bắt ấn vì biết nghóa thú pháp
môn tôn này, đều tùy
hình sắc các quán mà biết bí ý, đúng pháp lấy chữ hạt giống làm hạt giống, tức là đó. Trong đó bắt ấn ấy như kế làm theo
đây. Siêng năng mạnh mẽ tức
là Văn-thù. Nghóa là hạt giống
sen xanh, đúng pháp thứ lớp mà làm, tùy hình
sắc mà quán biết bí ý. Đồng tử
Quang Võng bắt Câu ấn,
Đồng tử Bảo Quán, Đồng tử Vô Cấu Quang. Nói
về Sứ giả, đây là bộ
Văn-thù nói về
Sứ giả. Trì tụng là như được tương ưng mà biết ấn ấy dùng pháp tương ưng mà làm, nghóa là trở xuống là
đồng nữa. Trí giả tức
từ Văn-thù, cũng có thể gọi là cụ Đức.
Kế là
Thiết Ni, Tiểu Hứa Thiết Ni, Tạp Sắc Sứ giả, Địa
Tuệ, Chiêu Triệu Sứ
giả, các Phụng giáo Sứ giả, đều bắt khắp ấn
Tiểu Đao. Dao này làm cưa hình răng. Tiểu đao không phải dịch đúng. Từ trên đã làm đều ở trong đàn vuông làm ấn, dùng
sen xanh vây quanh. Trở lên là Phương Đông
Văn-thù bộ loại
quyến thuộc.
Nếu Văn-thù là
Trung thai, các Bồ-tát khác là
lớp thứ hai, tám bộ là lớp thứ ba thì bắt chước theo đây.
Phương Nam Bồ-tát Trừ Cái Chướng dùng châu Như ý làm
ấn, cũng làm Kim Cang Luân
ở bốn phương. Trong lại làm đàn tam giác. Chỗ nói tương đương dùng báu như ý. Đều đại tinh tấn là hạt giống.
Cái gọi là báu như ý,
phải ở trong tam giác mà vẽ châu như ý, quyến
thuộc vây quanh. Trở xuống là Bồ-tát đều phải
dùng quyến thuộc vây
quanh. Phải biết tướng
ấn ấy nay nói rộng quyến thuộc.

Về quyến thuộc, trong đây phải vẽ ấn như thứ lớp, tức là
đúng pháp. Văn ấy có
chữ này, chỉ về phía trái. Bồ-tát Trừ Nghi Quái, ấn ấy là ấn
Kim cang. Nói Bình là trong đó làm bình, trên bình cắm
Kim cang một cổ, phân nửa ở
trong bình. Bồ-tát Vô Úy Thí tay bắt ấn Thí vô úy.

Bồ-tát Trừ Ác Thú vẽ tay bắt (ấn) phát khởi. Bồ-tát Cứu Ý
Tuệ làm bi thủ để trên
tim. Bồ-tát Đại Từ Bi Khởi làm ấn Cầm hoa.
Bồ-tát Bi Niệm. Tri giả là tên của
Bồ-tát này. Bồ-tát Trừ Nhiệt Não bắt ấn
cho nguyện. Bồ-tát Bất Tư
Nghị Cụ Tuệ Giả bắt ấn Tư duy. Có tuệ bất tư nghì, phía trái đều là đàn vuông, để hoa
sen lên trên. Đây đều là
quyến thuộc của Trừ Cái
Chướng. Các nghóa khác như trong Văn-thù đã
nói. Địa Tạng Bồ-tát
Bắc Phương Ấn là ở Đại Nhân Đà-la-luân. Trong
Kim Cang Luân làm báu. Nói ở trong đó trước đặt tòa, trang
nghiêm đất, trên đất vẽ
hoa sen, đủ
các sắc. Trên hoa làm cờ, ở đầu cờ để báu,
chẳng vẽ hình chỉ vẽ cờ.
Nếu bắt ấn này là cực thượng sắc, đây là hình
tướng đây nói là hình
cao quý nhất là khen, trong các ấn là mầu nhiệm
nhất. Bồ-tát này có vô lượng
quyến thuộc. Nay nói lược
Thượng thủ. Như báu bên trái bắt ấn Bồ-tát. Trong đó vẽ ấn ân cần mà bắt. Kim cang
Ba nhánh ở trên
Bảo châu. Chỉ ở trên đất báu làm ấn. Nếu vẽ hình thì
cũng ngồi trên hoa sen như
Pháp Địa Tạng. Bồ-tát Bảo Chưởng bắt Nhất
cổ Kim cang, để Kim cang này trên báu.

Bồ-tát Trì Địa làm hai đầu Kim cang để báu trên đó. Ấn Bảo Ấn Thủ Bồ-tát là năm nhánh Kim cang để trên báu.
Bồ-tát Kiên Ý làm mười chữ
Kim cang. Bên phải (ở trên) tất cả đều ở trong
Mạn-đồ-la ấy, đều ở trong phương
luân mà làm đất báu, trên đất để báu, trên báu có ấn.

Kế là Bồ-tát Hư Không Tạng ở phương Tây, tức là
Văn-thù trong hội
Tây phương bộ chủ, làm đàn tròn khiến
sáng
sạch trắng tốt,
ngồi trên hoa sen tay cầm
dao. Nếu chẳng vẽ hình Bồ-tát mà chỉ để dao, thì
dao ấy cực bén như sương. Lại như thế, tức là
bén chắc như thế lại bền chắc là dùng chữ hạt giống mà vây quanh. Người trí dùng hạt giống
của mình mà làm hạt
giống tức là đặt hạt giống gốc. Kế nêu quyến
thuộc Bồ-tát Thượng
Thủ, tức vẽ hình ấn ấy như giáo, tức là đều y theo
giáo đúng pháp mà làm.
Bồ-tát Hư Không Vô Cấu, cũng dùng luân mà
vây quanh. Bổn này tức
là tự, Ấn làm luân để đặt luân cũng tự vây quanh. Ở trong gió đàn là ấn
Hư Không Tuệ Bồ-tát. Ở trong gió đàn
thì đặt Thương-khư.
Bồ-tát Thanh Tịnh Tuệ vẽ hoa
sen trắng để trong gió đàn. Kế là Ấn
Hạnh Tuệ Bồ-tát ở trong Gió luân
để Thương-khư.
Trong Thương-khư thì cắm hoa
sen xanh. Ấn
An Tuệ Bồ-tát, thì trong gió
luân vẽ hoa, trên hoa để
Kim cang. Đây đều là một hội Văn-thù ở trong Đại bi tạng đại đàn.
Bốn Bồ-tát tùy bất cứ một
Bồ-tát nào làm chủ để
ở trong đàn, còn các
Bồ-tát khác đều ở viện thứ hai, xét phương mà
bày. Viện thứ ba thì để
tám bộ. Lại nữa, nếu trong Đại bi ở viện thứ hai, thì
giả khiến dùng Quán Âm làm
Bộ chủ, bộ Kim cang và
Phật Đảnh…
đều y phương vị mà bày
làm viện thứ hai. Kế phải biết viện thứ ba mà
bày tám bộ, tức chẳng
cần để Văn-thù hội Bồ-tát. Nếu hội Thích-ca là
như trên nói. Ở đây
nói nghóa định ấy, việc này lại phải hỏi xét hay
chăng? Phẩm Bí Mật Mạn-đồ-la đã xong.

-------------------------

<詞>Phẩm 12: NHẬP BÍ MẬT MẠN-ĐỒ-LA</詞>

Phẩm Nhập Bí
Mật Mạn-đồ-la, tức là tạng thân, miệng, ý bí mật của chư Phật, chỉ
Chấp Kim Cang Bí Mật. Bấy giờ, Đức
Thế Tôn lại nói pháp nhập đàn
bí mật, Bí Mật Chủ liền biết, cho nên Phật lại
bảo. Nhưng Chấp Kim Cang
này tức là hóa thân của Tỳ-lô-giá-na vì muốn phát minh pháp
sâu kín này. Pháp này không thể hỏi. Chỉ có
Phật và Phật hỏi nhau mới
biết như kinh Kim Cang Đảnh Phẩm Phân Biệt Tích trở đi. Phật nhập vào
Tam-ma-địa rồi, từ thân Phật phát ra hình
chữ hình ấn và thân
Bổn tôn đều từ các phương làm Phật sự, đó gọi là nhân duyên lớn mở tri kiến Phật. Làm như thế rồi lại nhập vào thân
Như Lai. Bấy giờ, trên hư không có tiếng hỏi pháp.
Hỏi Phật một trăm lẻ
tám hiệu thế nào là
Phật, thế nào là Chánh biến tri, cho đến hỏi ấn và
chân ngôn của mười sáu
vị Đại Bồ-tát, như đó mà nói rộng.

Bấy giờ, Phật tự khen rằng:
Lành thay!
Lành thay! Ông mới có khả năng hỏi được việc ấy. Cho đến tùy hỏi mà đáp.
Bấy giờ, đại chúng được chưa từng có mà nghó rằng: Nay từ thân Phật mà hỏi Phật cũng
như việc huyễn. Vô tác vô
sinh mà thành
Phật sự.
Nay Chấp Kim Cang này cũng thế, từ Phật
Kim Cang Tuệ Ấn mà sinh. Lại trì ấn Kim Cang Tuệ mà có điều hỏi thì được
Phật đáp, sợ người không tin.
Nếu tự hỏi, tự nói thì chẳng đáng tôn trọng, cho nên dùng thân Phật mà hỏi thân Phật.
Lại, do đó mà gọi là
Chấp Kim Cang, cũng có thể trì
Như Lai thân mật,
khẩu mật, tâm mật nên
gọi là Trì Kim Cang Trí Ấn. Bấy giờ,
Đức Thế Tôn lại nói: Pháp Nhập Bí Mật Tạng Mạn-đồ- la. Trên đã nói
Kim Cang Thủ Bí Mật Mạn-đồ-la mà chưa nói nhập vào pháp
Bí mật, nên kế nói trì tụng, là khắp
học Mạn-đồ-la, chân
ngôn là nên khắp học.
Cổ là Bí mật đàn. Tức trí giả là thông suốt, không
có đuối lý nên gọi là
trí giả (người trí). Trí giả dứt hết tất cả tội.
Pháp Đệ tử như thế. Trì tụng tức là người thành tựu, nghóa
là A-xà-lê.
Người phải học khắp, nhưng chỉ có Phật và Phật mới biết khắp, học khắp tất cả
các pháp, đầy đủ đức
này mới làm thầy. Nay đời mạt pháp người này khó được, làm
sao được
sở dó truyền pháp khắp.
Nhưng A-xà-lê tuy chưa được chư
Phật nhưng phải khắp hiểu biết tông chỉ kinh này, thứ lớp pháp dùng mỗi câu đều rõ ràng, và thuận theo kinh này có
các pháp duyên.
Mạn-đồ-la yếu phải khéo biết, phải tu
hạnh Du-già, hiểu rõ
các căn tánh lợi độn
của chúng sinh có ngăn hay không ngăn và loại
chân ngôn thân ấn của
Bổn tôn mới truyền pháp, làm đệ tử, làm pháp,
nhập vào Bí mật
Mạn-đồ-la được, rõ ràng như thế. Nay pháp yếu chư Phật
sâu xa khó
hiểu, cũng được che chở chẳng truyền bá bừa bãi.

Im lặng lâu yếu này chẳng vội giảng nói. Nếu các thầy đời mạt pháp, chẳng hiểu rõ việc ma và phương tiện thứ lớp vào đạo mà
dối dạy người, tức là
không y cứ vào căn cơ làm lầm người khác, cho nên cần phải học khắp.
Nói trí giả, tức nói người học khắp là đó, nên biết là cùng hay chẳng nên cùng, nên vào hay chẳng vào, các thứ như thế,
nên gọi là trí. Nếu
chẳng nhàn phương tiện chỉ là nói suông mà chẳng
thể khiến nó kiến lập
gốc lành Vô thượng, mau nhập vào tất cả vị Như
Lai lại vời lấy chướng cực lớn hại mình, hại người.
Vì sao gọi là người trí
là tội thiêu đốt đệ
tử, cũng như nó từ vô thỉ đến nay có vô lượng vô
biên tội chướng. Pháp
Đệ tử như thế, nghóa là đúng pháp nhập vào đàn làm pháp, chướng
sâu dày nếu chẳng trừ thì thân khí bất tịnh còn có
chướng chẳng hợp vì
nói tất cả đạo đầy đủ của Như Lai. Cũng như hàng
Thanh văn có mười ba nạn chẳng nên trao giới, thiêu tuổi thọ của họ
khiến chẳng còn
sinh lại, đốt đến thành tro tàn. Nay tự có lửa Đại tuệ
diệu phương tiện, mà đốt thân nghiệp phiền não khiến chẳng
sinh trở lại.
Tất cả chúng sinh đều do
nghiệp phiền não chứa nhóm nối nhau mà
sinh, luân hồi không dứt nên gọi là thọ, nay liền đốt đi không
để sót.
Phương phiền não là củi, trí phương tiện là lửa, vì nhân duyên này mà
được không sót. Củi này đã hết, năng trị cũng dứt, gọi là thiêu, tức
nghóa chữ ấy, phải dùng chữ A làm thân đệ tử, khiến chữ A khắp làm thân ấy.
Kế dùng chữ lửa tuệ mà đốt quặng vàng ròng của tánh
Bồ-đề khiến cấu
uế trừ hết không sót,
nên dùng chữ La mà đốt chữ A. Đã đốt xong rồi
đâu như Nhị thừa dứt
diệt tro tàn mà chẳng sinh lại ư, chẳng như thế, là
các củi cấu đã cháy
hết thì lại có Diệu sinh, gọi đó là chân Bồ-đề, là
chân thật sinh, sinh này
tức là tánh thanh tịnh, hạt giống Như Lai.

Thầy lấy phương tiện nào mà khiến tro này hết, lại đốt hết
đồng với tro, nó lại
sinh ra. Dùng chữ đốt chữ, vì đốt nên cùng
thành một thể. Thân đồng chữ A, mà dùng chữ La đốt tất cả phiền não tội trừ,
cho đến thân cũng trừ,
thể đồng kim luân mà sinh mầm diệu, nghóa là
sinh môn chữ Phược. Ở
trong tâm đó mà quán tròn sáng, ở trong vòng
tròn mà để chữ Phược.
Từ chữ Phược này mà sinh thủy luân, cũng như
sữa trắng mà rót vào.
Dùng phương tiện này lại sinh tâm hạt giống Bồ-đề Phật.
Sinh thân thanh tịnh này trong ngoài không nhơ, như vàng đã trăm luyện mà trau dồi thêm ngọc, dùng làm đồ đựng gì cũng được.
Phải biết khi lửa động thì cũng có gió.
Gió Luân tức là nghóa
chữ Ha-khư.
Lại chữ Phược trên có thêm dấu chấm, dấu chấm này tức là Đại không môn
chữ Khiếm. Nước pháp
vi diệu từ hư không mà rót xuống để tịnh tâm khí.

Phải biết là
có đủ năm chữ đất, nước, lửa, gió, không
nhưng đây đều
là nghóa bí mật của Như
Lai, chẳng cần như văn mà phải khéo suy
nghó. Người tu đã được thân khắp tịnh vô cấu như thế, thì tuổi thọ
sống lại
đều là vô cấu, là ý
sinh. Lại vì muốn cho bền chặt vì ý sinh thân như thế
lại có phương tiện. Cũng
để mười hai chữ lại được mười hai duyên, gọi
là mười hai văn cú.
Đây là trước nói mười hai chữ Chân ngôn vương
phải bày khắp thân ấy.
Trước có bốn chữ bày ở phần trên, nghóa là từ
đảnh đến trán. Một chữ không ở trên đầu, hai chữ ở tai, một chữ ở trán. Kế là như bổn tánh mà
phối sinh. Từ mắt khởi là tốt. Có bốn chữ ở phần
giữa, nghóa là trên hai vai trên tim và trên cổ họng, kế có bốn chữ
ở phần dưới, tức là trên rún trên eo, một chữ trên đùi một chữ dưới chân,
nhưng một chân cả hai đều
có. Nay chỉ ở một chân mà để, tức có cả hai
chân. Phải biết mười hai chỗ này là nhiếp các
phần khác của thân, như chữ ở hai tai là nhiếp cả hai mắt. Như chữ trên nói phải lấy Chân ngôn
vương ở trên, từ chữ
đầu rồi thứ lớp mà bày.

Nhưng thực hành phương tiện có ba bậc: Một là thầy tự bày,
hai là dùng làm
Mạn-đồ-la, ba là gia vào thân đệ tử. Đây là
Du-già Bí mật gia trì. Như thế mà
làm rồi thì sẽ thành pháp khí, cho nên làm khí
ấy. Như thế làm rồi tức
là thành tựu Tam-muội-da. Tam-muội-da là
nghóa đẳng (bình đẳng)
nghóa là ta ngang bằng với Phật, Phật bằng ta,
không hai, không khác, hai
phần đều rốt ráo bằng nhau. A-xà-lê thì bằng
với Phật, tức bằng với
đệ tử. Đệ tử này không chỉ bằng với tất cả
Như Lai mười phương ba đời, mà cũng bằng với tất cả
các Bồ-tát, cũng bằng với tất cả
Thanh văn, Duyên giác, cũng bằng với tất cả
chúng trời, tiên
trên thế gian. Nếu bằng tất cả như thế tức là
thân Tỳ-lô-giá-na. Cho nên nói các thế gian… đồng đẳng
đồng thuận. Cũng là
Pháp Hoa đều chẳng trái với các
thật tướng. Nên hiểu cùng bình đẳng với chư
Phật như thế, nghóa là không trái nhau. Xứng với
Tam-muội-da Bí Mật Mạn-đồ-la mà nhập vào tất cả pháp giáo, các
Mạn-đồ-la tự tại, như thế bình đẳng với
ta, xứng với Tam-muội-da
Bí Mật Mạn-đồ-la này mà nhập vào các pháp giáo, các đàn đều được tự tại như ta. Trì tụng cũng thế, là trì tụng
chẳng khác. Tam-muội-da
gọi là nói, giải là nghóa hiểu rõ, biết rõ. Nếu
hiểu biết phương tiện
nhập vào Bí Mật Mạn-đồ-la này, tức là vào khắp
tất cả Mạn-đồ-la. Đệ
tử này vì đồng vào khắp tất cả Mạn-đồ-la, nên
tức nghiệp tự tại, tu
hành tất cả rốt ráo đẳng mà giải thích tên Tam-muội- da. Cho nên nói
Tam-muội-da gọi là tên.
Như kinh mới đầu có đủ
Nhập đại bi thai tạng,
các pháp Mạn-đồ-la… bèn cho pháp này là pháp
yếu dụng. Trước chẳng
nói, bày nói ở đây. Nếu chẳng hiểu đây thì chỗ làm

Mạn-đồ-la từ trước chẳng bao giờ được thành. Đối với
lẫn nhau trước sau, chẳng thừa tiếp nhau. Chẳng lẽ
Phật không thương tiếc hay
sao? Chỉ vì muốn nhập vào
chánh pháp nên phải y thầy mà học. Cũng như Phật ở trong kinh Thanh văn quở là hàng tặc trụ. Người nói được đủ
Hòa thượng, A-xà-lê
đúng như pháp thọ giới quyết tu phạm hạnh. Vì sao lại như tặc trụ? Nay đời mạt pháp người học cũng như thế.
Chẳng kính
gần thiện tri thức học
hỏi pháp yếu, mà tự tâm thầy, muốn mong thành tựu nghiệp tự tại của
Như Lai. Ngay đây mở văn, liền muốn được thành tựu thì không có việc đó.
Không phải chỉ tổn hại mình mà lại muốn
cầu danh lợi dối làm
thầy người đã tự trái pháp mà muốn lập gốc lành
Vô thượng cho người
khác, làm sao có việc đó. Do đây mà không có hiệu nghiệm, cho nên lại chê bai pháp. Duyên phá pháp thì thành nghiệp
Vô gián (địa ngục), sao
có người nghiệp Vô gián mà thực hành tự lợi, lợi tha đầy đủ thành diệu quả ư? Thế nên thực hành pháp ấy phải kính
cầu Minh sư, mỗi pháp đều học hỏi, nhận được vi chỉ, thấu hiểu rõ
ràng, trước tự thành lập rồi kham lập gốc lành Vô thượng cho người
khác, cũng như trong pháp
Thanh văn có năm pháp thành tựu, tự thành năm phần pháp thân, cũng có khả năng thành năm phần pháp thân cho
người khác, được lìa
y chỉ, được lìa vị thầy. Bấy giờ,
mới có khả năng truyền pháp lợi người. Nếu
chẳng như thế, thì cẩn thận chớ dối làm lợi khí, tự tổn hại mình. Cho nên
kinh nói: Sai cơ nói pháp làm thầy người oan. Nay chẳng khéo khắp học trì
Minh Tạng Du-già mà muốn tùy duyên người khác mà trao pháp thì
cũng giống như thế. Vào
Mạn-đồ-la có bài kệ Tam-muội-da có thể có
đến mười bốn, mười
lăm bài kệ, tức là cho đệ tử thọ Cụ giới
Bồ-tát và giáo thọ dạy răn yếu thệ, chưa truyền đến cõi này. Kế phẩm
Trụ Bí Mật Mạn-đồ-la phẩm ở trước là nói nhập vào
Phương Tiện Bí Mật Mạn-đồ- la. Gọi đó là
ba thứ gia trì. Nghóa là dùng chân ngôn mà gia lên thân
sư và đàn
sẽ vào, cùng gia vào đệ tử khiến an trụ vững chắc.
Sau mới
được an trụ ở bí mật
tạng. Cho nên kế là nói phẩm Trụ Chứng.

------------------------------

<詞>Phẩm 13: NHẬP VỊ BÍ MẬT MẠN-ĐỒ-LA</詞>

Bấy giờ, Đại
Tỳ-lô-giá-na
Thế Tôn chứng được đẳng chí
Tam- muội địa, chúng sinh
vị lai quán niệm từ định mà trụ, nghóa
Tỳ-lô-giá- na như trên
đã giải thích nay giải thích lại. Nói Tỳ-lô-giá-na
ấy là mặt trời, như mặt trời ở thế gian xua tan tất cả tối tăm, nuôi lớn tất
cả muôn vật, thành
sự nghiệp tất cả
chúng sinh. Nay pháp thân
Như Lai cũng giống như thế, nên lấy làm dụ. Nhưng mặt trời ở thế gian thì
có phương phần, chiếu được ngoài mà chẳng thể
chiếu trong,
sáng bên này mà không
sáng được bên kia. Nay mặt trời
Như Lai thì không phải như
thế, chiếu khắp trong
ngoài, không có phương phần, ngày đêm khác nhau,
tròn sáng thường trụ, tất cả chúng sinh nếu được
mặt trời này mọc lên thì năng
sinh trưởng tất cả gốc lành
Như Lai, làm việc
Như Lai, mặt
trời thế gian chẳng thể
dụ được, chỉ được một phần nhỏ, cho nên thêm tên Ma-ha.
Phật sở dó vào
Tam-muội này, Phật trụ pháp rốt ráo vô
tướng vắng lặng, vì đại
bi nên trụ vào Tam-muội, khiến cho tất cả hội và
vô lượng chúng sinh được
dùng Đại Bi Thai Tạng Mạn-đồ-la này để
trang nghiêm Đại hội vi
diệu, tức là ở trong không tướng mà hiện có
tướng. Tuy có tướng mà
từ nhân duyên sinh tức chẳng sinh, đồng với tánh
tịnh mà khiến chúng sinh
đều tùy bổn duyên thấy các thứ sắc, nghe các thứ tiếng, được các thứ pháp, đều tùy tâm khí như pháp
cúng dường.
Có nhân duyên lớn như thế lại thực hành đầy đủ pháp
Kim Cang Thủ đã hỏi, khiến rõ ràng
không sót mà nhập vào Tam-muội. Đẳng chí là tên Tam-muội. Ở trên nói bấy giờ, lại nói lúc đó
Như Lai vào Tam-muội,
là đối nhân duyên trước
mà lại có việc này, phân biệt nói là lúc ấy. Đẳng chí, cũng như quá khứ tất cả
Như Lai đều nương đạo này cho đến
thành Chánh giác. Như tất
cả Như Lai quá khứ, hiện tại, vị lai đều giống
như thế, đều từ đạo
này, nương phương tiện này mà thành Chánh giác
nên nói là đẳng chí.
Như chư Phật ba đời được đến thành Chánh giác thì ta cũng giống như thế. Như nay ta nương đạo này mà đến đạo tràng, tất
cả Phật cũng như thế.
Phật Phật đều bình đẳng gốc ngọn, rốt ráo đều
như nhau, nên gọi là Đẳng chí.

Lại như trước
mà bày tướng phương vị Đại Mạn-đồ-la, như
Phật nhập vào
Tam-muội mà thị hiện.
Nếu A-xà-lê trụ vào định mà độ đệ tử, thì cũng phải bày tướng phương vị này không khác với kia mỗi mỗi
đều là nhập vào pháp
giới phổ môn hành pháp thiện của các tôn vị
Thiện tri thức. Nếu thực
hành quán này để gia trì đệ tử thì cũng được thấy
đại hội như thế, khiến
cho trong tâm quán cùng việc ngoài đã bày thì trong
ngoài đều bình đẳng, không có khác nhau, cho nên gọi là
Tam-muội Đẳng chí. Phật
nhập vào Tam-muội này khiến các Đại Bồ-tát như
Kim Cang Thủ… đều được giải đáp đủ các thắc mắc. Phật ở trong
Tam-muội mà hiện việc,
tức là hiện bày phương vị pháp dụng, cho nên nhập
vào Tam-muội này. Phật
ấy khi vào Tam-muội này thì Phật sự ấy như thế. Đẳng tức là đồng đẳng. Cũng như bàn tay để ngang gọi là đất bằng, dùng
Tam-muội mà nói tức là thấy đất bằng của tịnh quốc trang
nghiêm không có ngói đá các núi và
sình cát. Nhưng đây tức là nghóa thanh
tịnh tâm Bồ-đề, dùng tín lực mà bình tâm địa ấy, trừ bỏ chỗ có
A-lại-da gồm chứa các loại cát đá, cây cối… chỉ trừ hết rốt ráo bình đẳng thể tánh
địa tịnh tâm Bồ-đề.
Nếu làm bình đẳng thanh tịnh đất này thì sẽ thành tựu Đại bi thai tạng Phật hội
trang nghiêm. Năm báu
giăng khắp, tức là
năm báu vàng bạc…, báu
năm sắc giăng bày xen nhau trên đất. Năm
hành tức là vàng nhạt,
năm báu là năm sắc, đỏ xanh đen thứ lớp. Trắng
xen nhau là giới, vàng là
tín, đỏ là tấn, lục là định, đen là tuệ. Trên đã giải thích trước là trắng, kế là đỏ, kế nữa là vàng. Nay giải thích này mà định giải thích trước
là sai. Từ đây trở đi mỗi pháp trang nghiêm đều có giải
thích nghóa. Nay trong đây chưa giải, chỗ khác mỗi thứ đều
đối với pháp môn.

Nhưng chỗ ấy
chẳng phải, chỉ có năm báu giăng bày trên đất mà trang nghiêm cờ nêu mà thôi. Lại có cờ nêu tức là cờ nêu của đại
bi thai tàng, khiến biết
cửa vào tướng phương vị. Nói nêu tức là như
hình trên vẽ. Nhưng có vẽ làm và lập ra. Vẽ thì như hình vẽ, lập thì làm
nêu, cũng y vào tường
này mà làm. Môn có cột, trên cột có cây ngang,
nêu biết là môn ấy.
Môn bốn phương tức là bốn niệm trụ, nêu là phạm
trụ. Niết-hữu-ha là môn, Đô-la cũng là cờ, tức là nêu tạp
sắc chẳng phải
chỉ có sắc năm phương,
lại có các thứ phướn nhiều màu sắc này tướng nó rộng dài mà nêu trên cửa lọng báu che ở trên như pháp đàn.
Nhưng lọng này lượng nó che khắp các cõi Phật nên gọi là lớn. Trên nêu này lại treo phất trắng và chuông báu để
trang nghiêm. Trước là phướn màu,
phướn có chuông báu và
phướn phất, đều treo phướn báu mà giăng mắc,
cùng các lụa màu cột
lại, tức cột là tạp sắc, lụa màu là y treo khắp nơi. Đây là như văn nói mặc áo nhiều màu, từ pháp vô tướng thứ nhất mà
sinh
ra tướng Đại bi tàng
sinh hiện khắp sắc thân các thứ phương tiện, nói vô lượng pháp là nghóa nhiều màu, phan nhiều màu đến nay đều
treo trước cửa. Kiến là lập phướn ở tiêu.
Tám phương góc lập cờ Đại ma-ni,
cờ làm bằng ma-ni. Cờ
là bốn phương và bốn góc đều lập cờ Ma-ni
Diệu Bảo Như Ý. Ngoài ra
lại có ao tắm tịnh diệu nước tám công đức, thanh
tịnh trong sắc.
Lại ở trong ao có vô lượng loài chim thủy sinh, vui
đùa thỏa thích, hót lên
các tiếng thanh tao làm vui tất cả, lại nở các thứ
hoa theo mùa, thời là hoa
sáu thời đều tùy thời mà hiện, không phải chỉ
gọi là hoa, lại các thứ cây báu bày
tám phương, các dây năm báu anh
lạc nối nhau. Trên tám cột này vây quanh các dây báu liền nhau. Trong đây
gọi là anh, tiếng Phạm
và anh lạc ở trước có khác, nghóa là rủ xuống
hình bán nguyệt, rủ xuống các báu nối nhau vây quanh, đất trơn láng như
áo nhung lụa rất thích
đụng chạm. Như phương Tây có áo toàn bằng
lông mịn. Loại địa luân
này rất mềm mịn trơn láng, đặt chân thì lún
xuống, giở chân lên thì
lại bằng phẳng như trước, rất mềm mại sinh ưa
thích. Lại có các nhạc
khí nhẹ đầy khắp không gian. Ở trên hư không chẳng khảy mà tự kêu, tiếng rất thâm diệu khiến người thích nghe mà vui mừng
sung sướng, ở đây bày đất để
trang nghiêm.
Lại sinh vô lượng
tùy các phước đức
của Bồ-tát mà cảm ý sinh ra tòa ngồi và cung điện từ
sự tin hiểu đối với
Như Lai sinh ra. Tòa ấy bày ở ba lớp, như trên các Đại bi tàng
sinh
Mạn-đồ-la bày ra thứ lớp. Nhưng đều do công đức
thanh tịnh, mầu nhiệm của
các Bồ-tát, nhạc cụ năm trần sinh ra có nhiều
thứ khác nhau. Tóm lại
có mười thế giới vi trần số đều chẳng đồng mà bày ra vị ấy. Đây đều là ở trong tám cột cờ báu đều từ năng lực tin hiểu
đối với Như Lai mà sinh
ra. Vì năng lực Bổn nguyện của Như Lai ở
trong Đẳng Chí Tam-muội
phổ môn thị hiện nêu pháp giới. Nêu là từ
pháp giới sinh, tức là
cờ nêu pháp giới đàn. Nêu trong đây có nghóa là tánh, văn Phạm gọi là
Hàm (ngậm, chứa). Nêu tức tánh ấy, thể tánh pháp giới xưa nay thường thanh tịnh vô tướng bậc nhất lại dùng pháp
giới mà trang nghiêm,
trong đó có hoa sen chúa lớn, hoa này đồng với pháp giới, khắp tất cả chỗ tự tánh
thanh tịnh. Phải biết thân Phật cũng
như thế. Đây tức là
hoa Trung thai tám cánh. Nhưng sinh hoa sen lớn
Như Lai trụ trong pháp giới bậc nhất ấy tùy ý chúng
sinh vui mừng.
Bậc nhất này là thân bậc nhất pháp giới, tùy các chúng
sinh tin hiểu mà
được vui mừng, ý rất nhỏ nhiệm, rất khí thấy tánh cho nên cực vi tế. Đệ nhất
đây nghóa là nói tánh.
Tùy ý là do năng lực bổn nguyện mà độ tất cả
chúng sinh phổ môn thị
hiện, mỗi mỗi đều tùy mừng được thấy thân, ứng cơ dẫn dắt cho được vui mừng. Đó là các chi phần vô ngại lực
của Như Lai. Từ mười lực tín giải mà
sinh vô lượng thân
sắc hình
tướng trang nghiêm. Chi phần
Như Lai có năng lực vô ngại, năng lực vô hoại. Vì tất cả
Thiên tiên thế gian và Nhị thừa Thanh văn
Bồ-tát các năng lực cũng còn có ngại, là do có nghi. Lại có năng lực
Thắng thượng làm cho
hoại. Nay Phật lực vô
ngại và chẳng thể hoại vì như Kim Cang, cho nên nói

là năng lực
vô ngại. Năng lực Vô ngại này từ đâu sinh, phải biết là
từ mười trí lực của
Như Lai sinh ra, từ chi phần thượng, trung, hạ của
Phật chia làm ba phần mà
tuôn ra các loại hình tướng, cho đến mỗi lỗ
chân lông đều tuôn ra
các loại, bỗng nhiên bình sắc đều khác, hoặc
vuông, tròn, tam giác, bán
nguyệt, hoặc xanh vàng đỏ trắng đen, tịnh tâm vui mừng, các hình tướng giận dữ…
số ấy vô lượng tức là các Bổn tôn…
đều ở ngay chỗ ngồi ý
sinh mà chiêu cảm ra.

Nay mười lực
này lại từ đâu sinh? Nghóa là từ Như Lai vô
lượng A-tăng-kỳ kiếp đến nay tu hành
sáu độ, mười độ cho đến trăm ngàn muôn không thể nói
A-tăng-kỳ các độ muôn hạnh, tức các hạnh này nuôi lớn công đức, vì công đức nuôi lớn mà thân xuất hiện.
Từ pháp thân mà xuất hiện, nó xuất hiện rồi, ở trong các thế giới đại hội.
Các nghóa là mười
phương. Nhưng đây chẳng phải chỉ hiện hình mà thôi lại phát ra các thứ diệu âm, giảng nói pháp không thể
suy nghó bàn luận
bí mật thường tịch và
hạnh chân ngôn, khiến khắp tất cả đều được nghe biết, các
Bồ-tát sinh ra đều nói các thứ, có âm thanh biểu để nói thuyết ấy gọi là kệ. Diệu kệ mà khen Phật, cũng như ở phương dưới hiện ra
hội khen Đại Nhật Như Lai
cũng trụ Tam-muội. Đây là Tam-muội hiện ra
Tỳ-lô-giá-na trên đài hoa, ở trong thân phần mà thị hiện.
Từ pháp giới này mà
sinh trong
hoa sen.
Khi Phật sinh ra các thân hình lại từ thân Phật phát ra các tiếng mà giảng nói
Diệu pháp. Kinh nói: Âm thanh tức là
ngữ biểu. Âm này nói kệ lược có hai bài: bài
một là: “Lạ thay tất
cả Phật. Phương tiện không thể suy nghó bàn luận, đối với tánh vô tàng, dùng tuệ khiến làm tạng” kệ này có ý khen Phật, thấy trên thị hiện
sự không thể
suy nghó bàn luận khen công đức
Phật rất đặc biệt, khen tất
cả Tỳ-lô-giá-na, tức là khen tất cả
Như Lai, nên nói tất
cả Phật. Cho nên phải
biết Như Lai hiện các tướng đặc biệt, tức là từ đại tuệ và phương tiện của
Như Lai sinh ra là nghiệp không thể
suy nghó bàn luận này. Thế nào là không thể
suy nghó bàn luận? Nghóa là trụ
vào tánh vô tàng mà
làm được có tàng.

Tàng, tiếng Phạm là A-lại-da, Hán dịch là Tàng, hoặc cung
điện nhà cửa. Như nhà cửa thế gian, tất cả chúng
sinh đều tùy phần
mình mà ở trong đó. Đã
có nhà cửa này thì có chứa đựng thiện ác chẳng
thể tự thoát ra. Như Lai
đã lìa nhà cửa A-lại-da ấy nên nói là tánh vô
tàng. Phật tuy không có
tất cả tàng nhưng dùng tuệ phương tiện mà có tàng sinh, nghóa là ở trong pháp vô tướng mà bày ra các tướng. Ở trong pháp không
Vọng tưởng mà phát ra các tiếng nói. Tức dùng tàng này mà
giúp cho tất cả đến vô tàng.
Bài kệ kế là: Nếu biết là vô đắc, các pháp tướng của pháp, vô
đắc mà đắc, được
các Phật đạo sư. Ý này nói pháp tánh vô đắc chẳng
thể biết, nếu có chỗ
gọi, vô đắc nghóa là không. Nếu được tức là
Phật. Tức là vô tàng mà có vọng, không phải tuệ vô
sư của
Như Lai. Nếu biết
tức là chỗ tâm sở
hành không phải là rốt ráo thắng nghóa. Do đó mà khen Phật là không thể
suy nghó bàn luận. Bèn đối với pháp vô đắc chẳng thật có mà đắc. Đó gọi là từ trước nay ở trong cảnh giới vô tướng mà
có tướng, khiến tất cả
chúng sinh không thật được mà được. Ai được
pháp này, tức là chư Phật Đạo sư. Lại nữa,
bài kệ trước nói: Lạ thay, tiếng Phạm là kỳ thay, tức là đầu tiên mà có tiếng A. Bài kệ này đã nói lên pháp xong. Đây tức là nghóa xưa vốn chẳng
sinh mà
sinh ra tất cả các pháp, nghóa là thân
Như Lai sinh ra các thứ hình tiếng đều từ chữ A
mà sinh. Khi hiện ra các
hình xong thì lại trở vào
chi phần thân Phật, lại trở vào pháp thân không
thể suy nghó bàn luận của
Như Lai, đều tùy theo chỗ đã
sinh ra mà vào.
Cho nên kinh nói lại nhập vào pháp thân bí mật không thể
suy nghó bàn
luận của Như Lai. Không
thể suy nghó bàn luận này, tiếng Phạm là
A-chân- để, cũng có
tiếng A. Ý nói từ A mà ra, từ A mà vào. Hai đầu trên dưới này chỉ hai chữ A mà nói tất cả pháp ra vào tức đồng thể pháp giới.
Phật bảo Kim Cang Bí Mật
Chủ, ý nói Phật ấy tức là Tỳ-lô-giá-na. Lại hỏi Phật ấy từ
Tam-muội ấy hiện ra hay
Bổn Như Lai từ đây trở đi,
Phật xuất Tam-muội Đẳng
Chí mà bảo Kim Cang Thủ. Sở dó Phật trụ
Tam- muội mà hiện ra các
tướng ít có như trước, nghóa là đất bằng như
bàn tay, cho đến bày ra
các tôn và phương vị hoa sen tám cánh… là
muốn bày cảnh nội tâm
Du-già của Chấp Kim Cang, vì ngoài tình huống
bên trong mà biểu thị nghóa.
Cho nên nay xuất định mà nói pháp nội tâm
Mạn-đồ-la vào
Bí mật tạng mà bày Chấp
Kim Cang. Thiện nam lắng nghe tâm
Mạn-đồ- la trong nội tâm
địa. Bí Mật chủ kia, thân địa tức là pháp giới tự
tánh, dùng chân ngôn ấn
mà gia trì bản tánh thanh tịnh. Như trước Đại
Nhật đã gia trì, kế liền
dùng Yết-ma Kim Cang Tát-đỏa làm gia trì mà
làm sự nghiệp như trong đại bản có hai mươi tướng khuyên khiến nghe
pháp. Phật vì Chấp Kim
Cang mà dứt trừ tất cả bụi nhơ và tu hành hạnh chân ngôn các pháp yếu mà
Bồ-tát chưa đủ nên không mau thành
Vô thượng Bồ-đề. Nay lại
kể nói đầy đủ nghóa trước khiến pháp yếu trọn đủ.
Nếu chẳng hiểu đây thì các pháp trước đều chưa đầy đủ. Vì nhân duyên này khuyên khiến giữ chắc. Như thế hai mươi thứ nhân duyên phải
được nói rộng. Chỗ trình bày trước là năng lực
Tam-muội nên trình bày ngoại cảnh, nay thì quán nội tâm. Vì ở từ tâm của người tu mà đủ
hội biển lớn.
Mười phương thông đồng thành một cõi Phật, chỉ tự mình hiểu
biết, người khác
không thấy. Cho nên gọi là
Bí Mật Mạn-đồ-la, cũng như làm
ngoại Mạn-đồ-la. Trước nói trì địa,
bình ngã, nhân,
chúng sinh,
thọ giả là bỏ các việc
cây cối, cát đá, kế phải bình trị khiến cho đều chắc chắn bằng phẳng mới có thể ở trong đó mà kiến lập. Nay đây
cũng. Muốn ở trong nội
tâm mà lập Đại Mạn-đồ-la thì trước cũng phải ở
trên đất bằng mà bỏ
các lỗi cây cối, gò nổng. Đây gọi là thân địa, ý nói bao gồm bốn
đại đất, nước, gió, lửa làm
sao mà trị, nghóa là trước phải kiến lập
tòa Du-già.
Tòa Du-già tức là chữ chân ngôn được để gia trì,
lấy chữ đầu tiên của
chân ngôn được thọ trì kia tức là tâm chân ngôn.
Chữ ấy phải bỏ điểm
chỉ lấy bản thể tức là chữ A. Chữ A là Kim cang
địa. Sở dó như thế là
cũng như Phật Thích-ca khi mới thành Chánh giác vào
Kim cang Tam-muội mà thành Chánh giác, trừ Kim cang địa lại
không thể thắng. Nay đây cũng thế, vì muốn kiến lập nội tâm
Tỳ-lô-giá-na
đại Mạn-đồ-la hội, nếu trước chẳng kiến lập tâm địa Kim cang thì
chẳng thể an lập chữ A
là Kim Cang Luân, vì muốn lên tòa Kim cang, trước quán chữ A làm đầu, lại dùng Kim cang mà trì
Kim cang. Quán chữ
này phải làm hình vuông.

Nhưng hình thể
chữ này cũng vuông. Quán chữ này hình
vuông mà làm sắc Kim cang
khắp đủ trong nội thân người tu, do địa đại của thân không đâu
chẳng khắp. Kế là thực hành
nước Tam-muội.
Nghóa là quán chữ phược
ở viên minh, màu trắng cũng đầy khắp thân,
nhưng hình chữ này cũng
tròn. Trước quán chữ A đầy khắp một thân nay lại khắp thân cũng như thủy đại khắp trị một thân, cùng chẳng ngại
địa đại ấy. Kế là quán chữ La làm tam giác màu đỏ, chữ này tức là hình
tam giác, La cũng trùm
khắp tất cả chỗ cũng như hỏa đại trong thân. Kế là quán chữ Ha làm hình bán nguyệt màu đen, màu trong chữ ấy
lại rất đen, cũng ở khắp thân như gió đại
trong thân. Đất, nước, gió, lửa
là ngoại cảnh, chiếu từ
trong ngoài tức là các chữ A Phược La Ha, để gia vào thân ấy. A này tức là tánh pháp giới, vì tất cả pháp vốn chẳng
sinh, dùng mỗi chân ngôn
gia trì chữ mà gia trì. Phải biết chữ này bản
tánh thanh tịnh. Duyên nghóa
là do đây mà được sinh, nghiệp Kim cang
hữu tình gia hộ lìa tất
cả trần hữu tình thọ giả, mãn nô sinh ra Mạt-na
trước sinh tác giả…
các lỗi các gốc cây. Kim cang có hai thứ: Một là
Trí Kim Cang hai là Nghiệp Kim Cang, tiếng Phạm là Kim
Cang Yết-ma tức là chỗ làm
sự nghiệp.
Dùng nghiệp
Kim Cang này mà gia trì, được tịnh
trừ đất ấy, lìa tất cả trần, trần tức là lỗi lầm tai nạn. Muốn bình đất ấy trước
nhổ bỏ cát
đá, cây cối, là nói tất cả cấu kiến.
Kế là lược nói tướng của nó, gọi hữu tình thọ giả các kiến và
Mạn- nô sinh ra, là tất
cả kiến chấp của ngoại đạo. Mãn-nô là ngã, là nói
tất cả y vào ngã (ta
người) mà sinh. Mạt-na trước sinh là nói tất cả từ
kia sinh ra, cũng là một loại kiến của ngoại đạo, tức là cấu chướng
tánh chẳng bình, cũng
dùng Kim cang làm nghiệp, trừ lỗi chẳng bình ấy bỏ cội gốc kia mới tịnh kết tâm địa này, mà lập Bí mật
đại Mạn-đồ-la.
Bốn góc bốn cửa, cửa xây hướng
Tây thường mở cửa ra vào. Có đặt
viền bằng phẳng chung
quanh. Như trước đã bày môn tiêu trong tướng
bên ngoài và chung quanh
tám cột báu lớn, trên đầu cột treo báu anh,
phất trắng, các thứ
trang nghiêm, khiến nội tâm Du-già không khác với nó. Nhưng nó mỗi mỗi đều là pháp môn nội tâm. Lại phải hỏi danh nghóa
ở trong đó có từ ý
sinh hoa sen chúa lớn tám cánh có cành nhụy, khắp
vẽ màu đẹp. Trong đó có
Như Lai hơn hết loài người vượt ngoài lời ý,
thân tâm địa bay lên,
tâm địa đến được, trao quả thù thắng duyệt ý, nghóa
là ở nội tâm trong đất
bằng mà trang nghiêm, có tòa Đại liên hoa vương (hoa
sen chúa lớn). Như trên đã hiện bày hoa chúa lớn, thể nó thanh tịnh diệu lượng đồng với pháp giới. Nay đây nội tâm được quán
cũng như đó, nên gọi là hoa chúa lớn. Hoa ấy có cành có nhụy, các màu
giăng mắc vẽ màu rất
đẹp, đều nói nội tâm quán làm. Như thợ vẽ kia vẽ
các màu làm các sắc
tượng, tuy các duyên hợp không có tự tánh mà tướng mạo rõ ràng. Trên đó có tôn vị trên tất cả loài người tức là
Tỳ-lô-giá-na. Đây là tự tánh trí vô
sư Phật Đại
Tỳ-lô-giá-na của người tu, không phải từ ngoài đến. Thân ngữ ý vượt thân ngữ ý, tâm đia được chí tịnh tâm
địa được ý vui quả
thù thắng, vượt khỏi tâm địa nhiễm ô, được đến quả
địa tịnh tâm. Thân tâm địa bay lên, là như tất cả người đời chưa được ba
thứ bình đẳng thân,
miệng, ý, cho nên chẳng thể nhập vào pháp môn
tâm địa này. Như Lai đều
lìa các lỗi ba nghiệp, được ba thứ bình đẳng
đến tất cả địa chư
Phật. Nghóa là được tịnh tâm Bồ-đề, tâm địa an vui
của Tỳ-lô-giá-na
Như Lai, là cao quý hơn tất cả. Lại tất cả chúng
sinh đồng có tánh này,
Như Lai Bí Tạng đầy đủ không thiếu mà chẳng tự
hay, chẳng tự biết. Chỉ
có Như Lai hiểu rõ tự chứng mà vì tất cả khiến
cho giác ngộ cùng khắp,
cũng khiến cho đều được pháp này, nên gọi là cao quý hơn hết trong tất cả
chúng sinh, quả ý vui là quả
sau cùng.
Phải biết được tâm địa ấy tức là
Tỳ-lô-giá-na
Như Lai. Trao cho nghóa là có
người truyền trao. Lại
tự quán sát tu hành mà được quả ấy. Cũng như người cho là thật tự mình ngộ chớ không phải từ người khác mà được.
Như tiền Tỳ-lô-giá-na ở
trên đài hoa kế dùng tám cánh phương Đông quán
Phật Bảo Tràng,
cũng gọi là Phật Bảo Tinh. Phương Nam là Phật Khai
Phu Hoa Vương.
Nhân Đà-la cũng là
nghóa vương. Nếu lại nói Vương thì
bất tiện cho nên đọc
tiếng Phạm. Phương Bắc là Phật Cổ Âm, phương
Tây Phật A-di-đà, là cành lá bốn góc.
Phương Đông Nam là
Phổ Hiền, Đông Bắc là Quán Tự
Tại, Tây Bắc là Di-lặc, Tây Nam là Văn-thù. Ở
trong nhụy các hoa đặt
Phật mẫu các Ba-la-mật Tam-muội… Phật mẫu tức là Hư không nhãn… mặt dưới của lá hoa này để các
Trì Minh phẫn nộ đều ở dưới lá. Cành hoa ấy tức
Kim Cang Bí Mật Chủ mà cầm xem đó
là cành. Lại có vô
biên đại hải chúng tức là kim cương. Cũng có các
thứ cúng dường hương
hoa… Nay nói lược. Văn dưới tự có đặt bày
phương tiện, dưới cành
hoa quán thành nước biển lớn, ngoài bờ biển làm
thành Tam-muội-da nên phải làm các hoa. Vì muốn cùng tất cả nhập vào
đàn nên tâm nghó hoa mà
khiến vào. Chúng trời Địa cư đều y phương
quán mà bày. Lại kế
đèn hoa ở kệ dưới. Ý sinh nghóa là hoa từ tâm sinh.
Vẽ ân cần, nghóa là người trì tụng kia bày ở thân tâm cũng như hoa
nhỏ. Trên tâm Mạn-đồ-la
này có Phật trong đó, nên nói Đại ngã, Đại ngã
là tên khác của Phật.
Tự làm, nghóa là từ nội quán mà thực hành, để
hiểu được rõ ràng.
Nhưng Bí mật Mạn-đồ-la này là thầy quán đệ tử, là pháp khí thành tâm nguyện cầu
sâu xa mà làm năng lực, chẳng thể đủ
các duyên như trên rộng
làm. Thầy được làm pháp độ này, tự trừ phải
cần các duyên, chẳng
được dùng pháp này. Nhưng nếu đệ tử đã được
Du- già, thầy muốn khiến
vào Phật hội bí mật thì cũng làm theo pháp này. Chữ La là tịnh trừ.
Trước đã làm chữ A và chữ La tịnh trừ xong thì cũng như pháp tịnh trừ đệ tử ở trước, tức là như phương tiện trước mà quán lửa chữ La đốt cháy tiêu tan các chướng pháp tích nghiệp khiến dứt trừ
thật sạch, rồi mới tưới
nước pháp cam lộ, được ở trong tro chết mà mọc
lên mầm đạo. Cho nên kế là trao chữ Ám.
Thầy đương trụ tòa
Du-già quán chữ A trên có thêm
dấu chấm để trên đầu đệ tử, mười chữ ở trong đó, phải biết ở trên có dấu chấm, tức là nước pháp cam lộ dùng để rưới
lên đầu. Tâm niệm Như
Lai, nghóa là thầy đem đệ tử vào bí mật tạng, tâm niệm Phật ba đời thực hành
phương tiện, muốn cho đồng chứng đồng
hộ trì thầy đã tự trụ
ở tòa Du-già, đem thân tâm ấy mà làm Hải hội
Phật. Chỉ riêng tự mình
biết, người khác không thấy.
Kế là trao hoa cho đệ tử, khiến ném lên thân thầy mà cúng
dường Phật nội tâm, mà
quản bản duyên, tùy bản duyên ấy mà quán pháp ấy. Nếu Bổn tôn nhiếp thọ hoa. Ở trong đó thầy đều quán
chẳng nhầm, mà đệ tử chưa được
Du-già chỉ thấy trên thân ấy, chỗ ném hoa, đại khái tâm là hoa tám cánh. Từ rún đến tim làm Đài
Kim Cang, rún là biển
lớn. Từ
rún trở xuống là giai vị các tôn vị địa cư. Đây là nghóa gì,
nghóa là biển lớn đại
bi của chư Phật mà sinh Trí Kim Cang, từ trí Kim
Cang sinh ra tất cả Phật
hội. Đối với tất cả Mạn-đồ-la đây là cao nhất
không gì sánh bằng. Tự thấy rồi nói với nó,
nghóa là trong tâm thầy thấy được chỗ rơi. Văn
trên nói trì tụng là quán nhục thân, nội tâm chia làm tám cánh nở ra, và chữ La để ở mắt. Nếu người tu không như thế mà tu
hành tự thành tựu, mà
làm được bí mật độ người thì không có việc đó.
Phải trước thành tựu
mình, kham trụ địa vị Du-già sư, lại vì A-xà-lê mà
hứa thì mới có thể
làm được việc này. Nay chỗ làm này là phương tiện
độ người. Nhưng người
tu nếu ở đây khi tự trì tụng quán chiếu cũng phải đúng như pháp mà tu tập, dùng quán đảnh bên trong này mà tự
quán đảnh, vì trừ tất
cả chướng, mau nhập vào hội Phật.

Phẩm trước gọi là Bí mật, nay lại nói nhập vào,
vào đây là chứng nhập mà vào. Cũng như người đã vào nhà,
thì mỗi thứ phân biệt rõ ràng,
ra vào tự tại, trong nhà có gì đều biết rõ, chẳng giống như
người mới vào cửa.

<篇></篇>

ĐẠI
TỲ LÔ GIÁ NA THÀNH PHẬT KINH SỚ

<卷>QUYỂN 17</卷>



<詞>Phẩm 14: BÍ MẬT BÁT ẤN</詞>


Bấy giờ, Đức
Thế Tôn Tỳ-lô-giá-na quán
sát đại chúng trong
hội, bảo Kim Cang Thủ
rằng: Bí Mật Chủ ấy có tám ấn Bí mật rất bí
mật. Trong phẩm Như Lai ở
trước nói: Nhập trụ pháp Bí mật Mạn-đồ-la rồi.
Lúc đó, các chúng sinh trong đại hội lại nghó rằng:
Pháp bí mật như
thế là pháp rất khó
hiểu, lại có tướng phương tiện đầy đủ nào khiến
hạnh chân ngôn mau thành
tựu hay không?

Bấy giờ, Như Lai ấy biết ý nghó của đại
chúng rằng: Đối với
bí mật này lại có rất
bí mật chăng, ngang bằng với đây chăng. Vì
chẳng thể lường nên
không có câu hỏi, nên Phật chẳng đợi hỏi, nhưng không hỏi mà tự nói. Nói có thần nghiệm là nếu người tu, hoặc
trong hoặc ngoài, khi bày ra các tòa vị của Bổn tôn
Mạn-đồ-la dùng tám ấn này và chân ngôn Bổn tôn mà gia trì, thì các tôn vị ấy tự nhiên giáng xuống đạo tràng mà làm tròn các việc nguyện trong chánh hạnh của người
ấy. Lại ở trong vị Bổn
tôn mà có đặt các thần nghiệm đồng, đồng nghóa là đẳng đồng Bổn tôn oai thần, xong rồi bỏ đi. Đây là tánh cảm ứng
không thể suy nghó bàn
luận. Cũng như trong gương nước lửa do mặt trời, mặt trăng ứng hiện. Còn không thể
suy nghó bàn luận, huống chi là cảm
ứng pháp giới không
thể suy nghó bàn luận của Như Lai. Đây là A-xà-lê
ấn thực hành không được tập vội vàng. Nếu
người đã vào Mạn-đồ-la
thì cũng chẳng vội làm
như trước, huống chi là người khác làm ư?

Không phải lấy bản Chân ngôn thú này mà làm cờ nêu.
Đường là như sáu
đường, đây là Chân ngôn thú, gồm Mạn-đồ-la như
Bổn tôn tương ưng, là như Bổn tôn có pháp như thế, ta cũng có cho nên nói
là đủ. Thân mình trụ
trong hình Bổn tôn, phải biết như tri kiến, như
Bổn tôn vị mà
được Tất-địa. Nếu người tu y tám ấn Chân ngôn và
Mạn-đồ-la này mà tương
ưng phối trụ vị. Nên biết đây đã gần với Tất-địa,
chẳng bao lâu sẽ an trụ,
như Bổn tôn trụ, là trước phối hợp với Bí mật

Mạn- đồ-la. Nếu thỉnh
Bổn tôn, nghóa là cần phải làm pháp vuông này mới được, nếu chẳng làm pháp này thì chưa tròn.
Kinh này đều trước
sau thành nhau chung làm một việc nương tựa vào văn. Người tu phải rất
soi rõ mới biết được. Nếu khi người tu trì tụng thì cũng phải làm pháp này nghóa là thỉnh Bổn tôn và chỗ mong muốn, thì được mau
được kiến lập.
Ấn thứ nhất, là chắp tay theo
cách Tam-bổ-tra, trong lòng
bàn tay rỗng, hai ngón trỏ
và út mở thẳng ra, các ngón khác co vào như cũ. Đây là
Tỳ-lô-giá-na
Như Lai Đại Oai Đức
sinh ấn. Từ trong đây
Như Lai Đại Oai Đức sinh
ra. Đây là trí sáng của Nhất thiết trí.
Mạn-đồ-la ấy làm hình tam giác, ở bốn bên lại có bốn tam giác vây quanh,
nên nói là khắp.
(vẽ hình).

Trong đó, phải quán
Thế Tôn Tỳ-lô-giá-na trụ ở giữa tam
giác Mạn-đồ-la ấy phải quán hoa tám cánh, trên đài hoa làm tam
giác Mạn- đồ-la, tức là tòa
Du-già ở trước. Làm tam giác này đầu nhọn quay
xuống dưới, màu đỏ.
Trước nói tam giác đầu nhọn hướng lên, nay nói
hướng xuống thì nghóa có khác.
Tưởng Phật ở trong đây làm ấn oai
quang, chân ngôn gồm ba chữ.
Ấn thứ hai
làm ấn như trước, cùng co hai ngón trỏ dùng đầu
hai ngón cái hợp đều
như hình chữ Phược. Đây là ấn Kim Cang Bất
Hoại. Kim cang là trí Như
Lai, không phải từ duyên sinh nên chẳng thể
hoại, nên gọi là Kim Cang
Bất Hoại. Mạn-đồ-la ấy hình tròn như chữ
Phược, dùng Kim cang vây quanh.

Hỏi: Kim cang
ấy cũng ở bốn bên Mạn-đồ-la như trên. Gọi chữ Phược là
Mạn-đồ-la này tròn mà trắng, cũng ở trên đài hoa, trong đó có Đại
Nhật Như Lai, từ
sau đều bắt chước đây. Nhưng tám ấn này, trì
tụng thì chỉ lấy bất cứ
một ấn nào, tùy sự mà dùng. Chân ngôn gồm ba chữ. Ấn thứ ba là làm như trước, tức chắp tay theo
cách Tam-bổ-tra:

Hai ngón áp út và ngón giữa đều duỗi thẳng, hai ngón cái và trỏ
trước mở lớn, làm
hình cắt hoa đầu tiên. Ấn Như Lai tạng này cũng gọi là ấn Liên
Hoa Tạng. Mạn-đồ-la như trước làm
Viên Nguyệt Luân, chỉ có bốn hoa
sen vây quanh là khác nhau mà thôi. Ở trong cũng quán
Đại Nhật Như Lai. Chân ngôn có hai chữ.
Ấn thứ tư,
giống như ấn thứ ba ở trước, chỉ hai ngón út thì co vào lòng bàn tay, đây là ấn Phật âm
trang nghiêm, cũng là ấn muôn
đức trang nghiêm, cũng gọi là trong ngoài
trang nghiêm. Như người thế gian có các thứ nhà cửa, y phục, đầy đủ các báu, không gì chẳng có để trang
nghiêm thì gọi là muôn đức đều đủ.
Nay đây, hoặc trong hoặc ngoài
các Đức Như Lai trang
nghiêm đều đủ. Mạn-đồ-la hình bán nguyệt có
các dấu chấm vây quanh.
Các thứ khác như trước mà suy ra. Chân ngôn có hai chữ.
Ấn thứ năm, là chắp tay theo cách
Tam-bổ-tra như trước nhưng hơi mở cong, hai ngón cái mở ra, hai bàn tay như bụm nước, gọi là ấn
từ chi phần của Phật
sinh ra, nghóa là từ tất cả chi phần của Như Lai
sinh ra. Mạn-đồ-la ấy nhừ
hình cái bình, ý là lấy bụng bình làm hình
tròn, dùng bốn Kim cang
vây quanh. Các thứ khác như trước. Chân ngôn là ám ác.

Ấn thứ sáu
như trước, hai ngón giữa hơi co tròn, đều co vào lòng tay như cái móc lưng đụng nhau, trụ ở ngón giữa này. Các ngón
khác như cũ, tức giống
như ấn thứ năm. Đây là ấn Trụ pháp. Mạn-đồ-la ấy như hình cầu vòng có nhiều màu xen nhau cũng như
sắc cầu
vồng. Hình này như cầu
vồng úp, dưới bằng phẳng, trên có phướn kim
cương. Từ trước, các
Mạn-đồ-la đều có hoa sen, có Kim cang có dấu
chấm… nay Mạn-đồ-la này
đều có các tướng vây quanh để trang nghiêm
xen kẽ nhau. Chân ngôn ấy
nói chữ đầu tiên này làm hạt giống, tức là
chữ Phược, tức không
trói buộc Bột-đà Đà-la-ni là Phật Tổng Trì,
Tát-một- rị-để-mạt-là
Đà-na-ca-rị, là chữ dẫn tiếng, Ca-lê làm ích, tức là năng lực
ức niệm, Đà-la-đà-la-da, trên là tự trì trì ta, kế là trì
người khác trì tất cả.
Tát-bạn-bạc-ca-phược-để là Thế Tôn, gọi là
Bổn Tôn, khen pháp.

A-ca-la-phược-để
là đủ hình tướng. Tam-ma-địa-tá-ha, ở đây sợ
chưa xét lại bản Phạm.
Ấn thứ bảy giống như
Tam-bổ-tra ở trước, dùng hai ngón cái và
út hai tay đều giữ nhau
trong lòng bàn tay, mở ra ba ngón trỏ, giữa, áp
út chụm đầu vào nhau,
hai ngón út ở trên ngón giữa.

Mạn-đồ-la hình hư không, đây là
sắc hư không, như trong hư
không gồm có tất cả
sắc tượng. Trí Đại Không của Như Lai gồm tất cả
pháp, hai bên đều có
một dấu chấm kẹp lại. Chân ngôn là có một chữ, đây
là hạt giống. Hạnh một
chữ này. A-phệ-đà nghóa là đủ tất cả trí, tức là
trí đã chứng. Phất-đề
tức là tuệ đầy đủ, đem bố thí cho người khác.

Tá-ha là ấn thứ tám, chắp tay lại, chuyển tay trái (khi chuyển
thì tay phải úp, tay trái
ngửa) kế chuyển tay phải (khi chuyển thì tay trái úp, tay
phải ngửa). Đây là
Như Lai tấn tật trì ấn, nghóa là
sứ thần
thông bí mật của Như Lai,
nghóa là sức trì nhanh chóng. Mạn-đồ-la đồng
với hư không ở trước,
chỉ đổi màu xanh dùng nhiều chấm trắng vây quanh.
Chân ngôn là một chữ, thêm
Tam-muội là hạt giống
Du-già Đại
Du-già nghóa là chư Phật Du-già.

Chân ngôn chủ Ma-ha-du-kỳ-nhó này trụ ở Du-già, ai chưa
được Du-già thì
sẽ được, nghóa là trao nguyện cho người tu hành ở
Du-già mà được tự tại.
Du Nghệ Tiên Phạt Rị Khiếm là không, xà-rị
là sinh, tức
là không sinh. Ca là làm,
tức làm cái này, sinh là ở không. Kê-tá-ha. Lại nữa,
thứ nhất phương Đông Bảo Tràng Phật, thứ hai phương Nam
Khai Phu Hoa Vương Phật, thứ ba là phương
Tây Phật A-di-đà, thứ tư phương
Bắc Phật Cổ Âm, thứ năm là Đông
Nam Bồ-tát Phổ Hiền, thứ sáu
Tây Nam Bồ-tát Văn-thù-sư-lợi, thứ bảy
Tây Bắc Bồ-tát Di-lặc, thứ tám Đông
Bắc Bồ-tát Quán Tự Tại. Phải biết tám ấn này đều là
ấn Tỳ-lô-giá-na. Như ấn
phương Đông tức là Bảo Tràng Phật Ấn, cũng
là Ấn Đại Nhật Như Lai,
bắt chước theo đây.

Trong kinh, kế là răn
A-xà-lê phải trao pháp, nếu chưa quán đảnh thì tất cả chẳng được bày. Kế là nếu người đã điều nhu, kế là
người siêng năng tinh
tấn có nguyện bền chắc, nghóa là làm phát sinh
siêng năng tinh tấn tự có thể phát ra vô lượng thệ nguyện rộng lớn. Kế là cung kính
Sư trưởng, nghóa là là như kinh Pháp
Hoa nói: Thân làm
giường tòa. Lại người
nhớ nghó ân đức, người thanh tịnh, người xả bỏ tự thân. Tuy nhập vào
Mạn-đồ-la nhưng phải có các đức như thế mới nói
cho nghe được.
Không được vội bày cho người.
Vì sao? Vì đây là yếu bí tạng
của Niết-bàn. Ở chỗ dạo chơi chẳng nên tuyên truyền gian dối. Đây cũng là Phật dạy
cho A-xà-lê. Nếu vị đệ tử chưa được cho pháp thì, chắc chắn chẳng ở lời nói có hạn, làm
sao có thể vọng nói khiến nó
chê bai, tự vời lấy
tội đọa địa ngục Vô gián. Sáu tháng là nêu số,
trước sáu tháng chẳng thành thì lại làm sáu tháng
nữa, dần dần cho đến lúc
nào được thành mới
thôi. Nếu nói ba tháng cũng có thể hiểu. Trước trì
tụng kinh sáu tháng, nếu không tướng lại trải
sáu tháng nữa, nếu có tướng rồi mới làm thành tựu. Nếu bí mật giải thích thì
sáu tháng là thanh tịnh
sáu căn. Nói ba tháng là
thanh tịnh thân, miệng, ý.

------------------------

<詞>Phẩm 15: TRÌ MINH CẤM GIỚI</詞>

Bấy giờ, Kim Cang Thủ vì các Bồ-tát tu hạnh chân ngôn
sẽ
có pháp trì minh cấm giới
cũng chưa nói nhân duyên ấy kế đó lại dùng
kệ hỏi Phật. Cho nên nói
phúng tụng. Nhưng giới thì tiếng phương Tây
có hai: Một là giới tu
hành, nghóa là tịnh thân, nên là Thi-la; Hai là
Một- lật-đa, Thi-la là
giới, có hai tức là bản tánh giới và chế giới.
Tánh giới tức là thanh tịnh các căn, nay
Một-lật-đa phải thành tựu, cho nên là chế. Phục gió riêng ở
sau… Như luật do việc mà chế. Nay trong khóa giới
là cấm giới, hoặc gọi
là chế giới đều là Một-lật-đa, là giới giữ gìn
hàng ngày Một-lật-đa là
giới nguyện có thời gian. Nghóa là khi người tu trì tụng hoặc tâm một tháng cho đến cả năm, việc này hiểu rồi thì giới
cấm này cũng bỏ, cho nên
không có đại danh. Nay đây trong câu hỏi hỏi đủ
hai nghóa. Trước hỏi thế nào là chế giới, tức
là hai thứ trên vì sao phát khởi.

Kế là hỏi tu hành như thế nào, nghóa là biết rồi thì tu bất cứ chỗ nào cũng được.
Làm sao tu hành không đắm trước, là trụ xứ mà tu
hành. Ý trong câu hỏi là
các pháp vắng lặng vô tướng, không có tướng
năng tu sở tu. Nếu có
chấp trì tức là có chấp đắm. Nay vì sao đối với tu
hành mà ngay vô trước
liền thành đại quả, kế là hỏi tu hành có thời gian hay chăng? Như giới thế gian thì có thời hạn, cho đến Thanh văn thọ giới cụ túc thì
suốt đời. Nay đây nói có giới hạn chăng? Nhưng ý hỏi giới này đã là từ duyên mà được, tức là có
trước sau,
song pháp vắng lặng không
có trước sau thì làm sao
tương ưng. Nếu nay có trí lấy gì làm hạn lượng.

Lại nữa, vì
sao trì giới mà thêm lớn oai đức, nghóa là nay y
chỉ chỗ nào, làm
sao tu hành, dùng pháp gì mà khiến oai đức này thêm
lớn, đồng với Như Lai
tất cả oai đức đều thành tựu. Lại hỏi trì thời
phương giới này. Hỏi
lúc nào được lìa đây… thế nào là thời phương tác
nghiệp pháp và phi pháp?
Phải ở lúc nào mà được lìa. Nhưng giới của
Phật tức là tuệ tự nhiên của
Như Lai, chẳng phải thời chẳng
phải phương:
lìa pháp và các tác
nghiệp. Nay hỏi lúc nào được lìa các việc này mà
vào một tướng.
Thời nghóa là các hạn định một tháng một năm một
ngày một giờ.
Phương nghóa là chỗ ở. Chỗ nào có thể tu là nói ở chỗ nào,
làm sao mau được thành
tựu, cúi xin Phật nói sinh, già, bệnh, chết, nghóa
là sự lượng nhanh chóng.
Đã hỏi
trước sau, kế hỏi về lượng.

Hỏi: Giới lìa tướng này lượng nó bao lâu thì được?

Kim Cang Thủ nói: Ta lúc quá khứ đã có trước ở chỗ Phật, đã hiểu
rõ pháp này, nay vì người tu hạnh chân ngôn khiến nó ở vị lai mau
thành tựu giới Như Lai
mà nêu câu hỏi này, không phải vì có cầu khác hay
vì danh lợi. Nay ta thành
thật nói tâm này là có người chứng biết
chăng. Chỉ có Phật làm
chứng, thâm tâm ta chỉ có Phật tự biết. Đã có
Lưỡng Túc Tôn làm chứng rồi, kính thỉnh Đức
Thế Tôn nói cho con nghe.
Đây là vị chúng sinh vị
lai. Chính là Nhân Trung Tôn (Thế Tôn) tức chỉ cho
Phật. Như pháp tướng mà chứng nên nói như chỗ
chứng. Từ trên
phàm có năm bài tụng là hỏi.

Lúc đó, Đại
Nhật Như Lai nghe ông ấy phát hỏi chư Phật trì
minh giới, nên khen rằng:
Lành thay, lành thay! Rất mạnh mẽ. Nay Phật vì ông ấy, vì tất cả chúng
sinh mà hỏi, do đó lại vì tất cả chúng
sinh
mà khen. Dõng là dứt
trừ tất cả chướng cho mình và người. Lại siêng năng tinh tấn tự tâm không ngơi nghỉ ở trong
sinh tử mà không chán
lười, dứt trừ tất cả
giặc vô minh, vì có nhiều nghóa nên gọi là rất mạnh mẽ. Cũng thực hành nguyện lớn cầu đại pháp, khởi đại hạnh, thành
việc lớn, đó gọi là
khiến cho khắp tất cả chúng sinh nhập vào tri kiến
Phật nên gọi là
Đại só. Hữu tình tiếng Phạm gọi là
sách-di (tác), nghóa là
mê trước như người
thế gian mê đắm, thân tâm chẳng tạm lìa. Nay
Bồ-đề sách-di cũng thế.
Giữ chắc hạnh Đại Bồ-đề này cho đến không có
một niệm ngơi nghỉ, một
tâm buông bỏ, nên gọi là sách-di lại gọi
Tát-đỏa là nghóa hữu
tình, vì ở trong hữu tình mà tu được đạo Vô thượng,
gánh vác tất cả chúng
sinh khác tức là ở trong chúng sinh không ai cao
quý hơn nên gọi là đại
hữu tình. Chúng sinh từ chỗ chấp trước, nay có
thể tự thoát ra lại
khiến người khác thoát ra nên gọi là đại hữu tình. Vì
giữ gìn Bí mật của Như
Lai nên gọi là Kim Cang Thủ, lại gọi là đại phước đức, là Phật khen công đức tên khác của
Kim Cang Thủ, khen có phước đức tức là chứa nhóm công đức của
Như Lai. Từ đây trở đi
Phật cũng dùng kệ đáp.

Trước Phật giảng nói chỗ chế giới thù thắng, Phật lại dẫn
Phật làm chứng: Giới này Phật quá khứ đã nói, nay ta cũng nói như thế.
Pháp rốt ráo đạo của
chư Phật là đồng nhau, cho nên dẫn đây chứng minh là không hai đạo. Nói chế giới phát trì, chế giới
Chánh giác trụ.
Do giữ giới này phát khởi hạnh chân ngôn mà
được Tất-địa, tức vì trụ minh giới này đồng với
Chánh giác, Chánh giác là tên khác của Phật, vì hành đạo Như
Lai đã làm, tức đồng với Phật, vì tu hành đây mà người đời nay được thành
quả Tất-địa. Ở đây đáp vì
sao trụ giới. Ý
Phật nói: Như giới Phật đã trụ, người tu cũng phải như thế mà trụ, tức là vì ba bình đẳng, vì phước trí thêm lớn mà
Tất-địa được thành. Từ chân ngôn mà khởi không
nghi ngờ lo lắng. Phải tu cấm giới nếu được đẳng dẫn tự chân ngôn
thật, nghóa là tự trì
chân ngôn thủ ấn tưởng Bổn tôn. Nhờ chuyên niệm nên thấy được
Bổn tôn. Bổn tôn tức là
Lý chân thật.
Không phải chỉ
thấy Bổn tôn mà thôi.
Lại như thật quán thân ta tức đồng với Bổn tôn,
nên gọi là chân thật.
Đây có ba phương tiện bình đẳng. Thân tức là ấn,
ngữ tức là chân ngôn, tâm tức Bổn tôn. Ba việc
này quán sát chân thật
rốt ráo đều là ta. Ba
thứ bình đẳng này không khác với ba bình đẳng của tất cả
Như Lai, cho nên chân thật. Khi người tu tu hành thì tin chắc
chắn được vào biển
đại hội Phật, nếu có nghi thì hạnh chân ngôn chẳng
bao giờ thành, cho nên phải càng khuyên răn chẳng để nghi ngờ. Vì vô
ngại mà được đẳng
dẫn, đẳng dẫn tiếng Phạm là Tam-ma-tư-đa, tức là
pháp ba bình đẳng dẫn là
nhiếp tất cả công đức, nhiếp ở thân mình cho
nên nói đẳng dẫn. Nêu
ba bình đẳng này tức là nhiếp khắp tất cả công
đức. Chiếu ba sự rốt ráo đều đẳng nhiếp vào
tự thân, nên gọi là đẳng dẫn.
Lại định tuệ đều hợp thành một nên gọi là đẳng dẫn.
Trụ được chân thật như thế cho đến đẳng dẫn tức trụ giới của Phật.
Tâm pháp Bồ-đề tu học
nghiệp quả, nếu một tướng hòa hợp thành nghiệp lìa
giới thì chẳng khác trí
Phật. Giới tất cả pháp mà được tự tại, tâm
Bồ-đề tức là
Chánh Nhân Như Lai. Pháp là tâm pháp tức là tự tại lực của tất
cả địa Ba-la-mật.
Tóm lại, pháp tất cả công đức đều là đó. Pháp này đều là quyến thuộc của Phật, cũng là quyến thuộc của tâm Bồ-đề, như đài
hoa có cánh có nhụy.
Diệu quả này là đồng với Phật, gọi là nghiệp, thì
một bề là nghiệp lành,
tức là diệu nghiệp của Như Lai. Lấy đây tu hành
thì đồng với Phật. Từ
khi mới phát tâm cho đến Giới và Nghiệp đều
đồng với Phật. Phật lìa tất cả tướng mà trụ vào tịnh giới, đó gọi là
lìa các tướng, tất cả là một vị, nếu lìa tất cả tướng mà trụ vào giới được như thế thì giới này tức là giới Phật, nghiệp đã làm tức là nghiệp, quả
Phật được là quả Phật, vì
nhất tướng vô tướng lìa tác nghiệp. Nếu người tu phân biệt đây là giới, đây là người trì giới, đây là giới được trì, vì chẳng
chân thật nên có sở
đắc, tức không phải trì giới Phật. Lại giới này tức là
Tuệ Vô Sư của
Như Lai. Do trụ vào trí
Như Lai nên đối với tất cả pháp
được tự tại. Vì đối
với pháp được tự tại nên soi rõ tất cả tánh chân thật
của chúng sinh, cũng như
thật làm lợi ích, khiến tất cả đều đồng với ta.
Do trụ giới này nhiếp
tất cả pháp nên gọi là Tự tại. Tự tại tức là nhiếp
lấy, nghóa là tự được
pháp lạc, lại làm lợi ích người khác. Cho nên khế
kinh nói: Trong nghóa có
tánh mà thông suốt nghóa, tức là khéo làm lợi ích, tức gọi là nghóa lợi thường không mê đắm mà tu hành thì đồng với
ngói đá các báu. Nghóa
là tự được tất cả pháp, tự tại cũng lợi ích
chúng sinh,

lìa các thứ
pháp và phi pháp, thấy rõ khác nhau, tâm không chỗ trụ.
Do không trụ nên đồng
với báu thô ác và diệu trân, tâm không thêm bớt. Bấy giờ,
người tu quán năm tội nghịch của Xiển-đề không
khác với công đức của
Như Lai, chẳng sinh thêm bớt, huống chi là có dư ư? Nếu quán về tất cả phiền não nghiệp ác cùng công đức của
Như Lai đều chẳng sinh lấy bỏ,
huống chi là ngói đá và ngọc vàng.
Kế là đáp lượng trì giới. Đã có thỉ (bắt đầu) thì có chung (kết cuộc) cho nên Phật đáp cho đến
Lạc-xoa là thấy, tụng
số chân
ngôn thường, đúng lúc
Nguyệt cấm mà thôi. Như cạn lược có trì chân ngôn với từng
ấy số, nghóa là một khắp mười khắp cho
đến lạc-xoa,
hoặc một đêm, một tháng cho đến một năm. Cho nên nay Phật ở trong đây nói phải đến lạc-xoa là cuối
cùng Lạc-xoa: nếu cạn lược thì nói là
mười muôn biến, nay ở
đây thì không như thế, lạc-xoa là thấy, nếu khi thết thật thì hạnh chân ngôn này liền được xong xuôi, nếu chẳng như
thế thì không có nghóa
nghỉ giữa chừng. Không phải như người đời trì
tụng ngang chừng ấy.

Bấy giờ tức là bắt chước tìm nhánh ngọn, song trì tụng trong đây phải như trên, trước thực hành ba
phương tiện, tức là chân ngôn thân ấn và quán
Bổn tôn. Khi thấy Bổn tôn thì tâm tương ưng mà trụ vào
không có, hay động loạn.
Lại quán chân ngôn thọ trì, từ tâm Bổn tôn tuôn ra mà vào miệng, cũng như tua nhụy hoa không dứt. Tức là dùng
công đức Phật như thế
mà tự làm tròn đầy thân mình, cũng chẳng từ thân
lại tuôn ra. Nhưng khi
sắp xong thì tự có
tướng hiện, hoặc tự tâm bị các thứ bệnh khổ mà được
chóng lành, hoặc các
sâu nhỏ không ở trong thân. Vui mừng
sạch
sẽ không có các nhơ uế.
Hoặc trước là độn căn tuệ
kém mà nay liền được
tổng trì chẳng quên. Đối với bất cứ một chữ nào mà diễn bày
nhiều nghóa. Cho đến hợp kệ phúng tụng tâm không nghi
ngờ. Đây là tướng ở
trước cho nên Phật nói nếu khi thấy mới xong.
Lạc-xoa là nghóa thấy, cũng là nghóa thành tựu.
Người tu tâm, trụ
Tam-muội thấy được Bổn
tôn. Trụ trong chánh định. Dù cho núi Diệu Cao có
rung chuyển sụp đổ thì
cũng không thể lay động tâm mình, hoặc các
tướng lạ. Như trong
trường Bồ-đề, việc ma đáng sợ cũng có thể an tâm
chẳng sợ. Cho đến cung Ma
các thể nữ xinh đẹp cũng chẳng thể làm
nghiêng động ý chí của họ, khiến
sinh ra tạp niệm.
Vì sao? Vì trụ vào chỗ giữ giới chân thật. Phải biết lúc đó cách thấy đạo không xa. Lúc đó tất cả
vị ăn uống dù đắng cay
khô cứng cũng đều như cam lộ. Dùng các duyên này mà làm vui thân, vị năm dục thô xấu cũng không thể dời. Ấy là
dứt tướng tham, về dứt
tướng sân thì người tu sáu căn dù thanh tịnh, cũng
như đi ngang chỗ hoang vắng lúc đang khô nóng, ánh mặt trời nung
nấu cát đá, bỗng gặp
suối mát mà tắm gội.

Bấy giờ, các tâm giận dữ chẳng thể
quấy nhiễu.
Lại nữa, vàng đá tức là ba bình
đẳng. Số ngày tháng đều là hạn trì tụng. Lại
lạc-xoa nghóa là đóa, như
trung tề nếu trụ trong đế lý nhậm vận tương ưng thì đó là
nghóa lạc-xoa. Như nghóa tập bắn trong
kinh Thủ-lăng-nghiêm Văn-thù.

Lại nữa, như trên nói: Một vị một vị thấy chân thật khó
tin khó hiểu.
Như Lai lại dùng phương tiện khác pháp trì tụng thế gian mà
giúp thấy chân thật. Cho
nên kế là nói pháp trì tụng sáu tháng. Nhưng
đều là bí mật rốt ráo
chẳng khác với trước. Tháng thứ nhất phải quán Kim cang, là
Mạn-đồ-la vuông màu vàng, quán thân mình ngồi trong ấy,
tức dùng tự thân làm
chữ A, chữ hình vuông màu vàng, phải khiến đầy đủ trong thân
không thiếu, cả mình đều là chữ này, phải kiết ấn năm
nhánh Kim cang, chẳng cần
lần chuỗi, bắt ấn ấy thì chắp tay bộng ruột, co hai ngón áp út lấy ngón phải tréo ngón trái trong lòng bàn tay (tréo
bốn ngón út và áp út
trong lòng bàn tay), thò hai ngón cái ra, hai ngón trỏ co lại để vào lưng ngón giữa, tức là ấn
Kim Cang Thủ. Trong một tháng chỉ uống
sữa chẳng ăn vật gì khác, chỉ quán chân ngôn từ rún mà
ra, rồi vào mũi giống như
điều hòa hơi thở không khác. Bấy giờ, chỉ quán chân ngôn này mà thở gấp, màu nó cũng vàng. Nếu quán chân ngôn
thì dùng mỗi câu làm
một hơi thở. Nếu quán chữ hạt giống thì thở
không cho đứt quãng.

Tuy nói một tháng, nhưng đến mười, trăm cho đến, một
lạc-xoa tháng phải lấy
thấy làm kỳ hạn. Lại nữa, một tức là một tướng một vị, thấy đây là tròn một tháng… Kế tháng thứ hai trụ ở
Thủy luân. Luân ấy tròn mà màu
trắng, tư tưởng thân mình ở trong đó. Như phương
tiện trên tay bắt ấn
Liên Hoa, hai ngón út và hai ngón cái làm đài, ba ngón kia mở ra để hai ngón trỏ và giữa hợp nhau, tức là ấn Quán Âm ở
trước. Quán thân mình
làm chữ Phược màu trắng, cũng dùng Bạch chân ngôn làm hơi thở ra vào. Hỏi là quán tôn chữ Phược hay hạt giống được
trì là màu trắng. Là ấn
Nguyệt Kiết Liên Hoa. Trong vòng hai tháng chỉ uống nước mà thôi, không ăn thứ gì khác, gọi uống nước là chỉ
dùng nước chân ngôn
này vào hơi thở, chữ sữa trắng làm thức ăn.
Nếu người tu tương ưng thì tự được pháp vị khi trì không tưởng các thứ
ăn uống khác, chỉ có vị pháp hỷ đầy khắp thân mình mà ngồi trang nghiêm
ở trong đó. Khi ấy, chỉ
quán chữ này, chẳng quán tượng Bổn tôn.
Tháng ba ở trong Hỏa
luân, tức tam giác đỏ Mạn-đồ-la trụ vào thắng thượng

Hỏa luân, quán trong ấy lấy chữ
La làm thân, làm ấn
Tuệ đao, tức là chắp tay theo
cách Tam-bổ-tra, có hai ngón trỏ giữ hai ngón cái, hơi
thở ra màu đỏ. Ba tháng
nghóa như trước, tức ba tháng ba mươi ngàn ngày, ba ngàn ngày lấy thấy rõ làm kỳ hạn. Trong ba tháng này chẳng
cầu tất cả việc ăn,
nghóa là không được khất thực. Nếu có người bố thí
thì được tùy ý ăn,
không người thí thì không ăn, chỉ dùng chữ La làm thức ăn.
Dùng phương tiện này đốt hết tất cả
tội chướng, không để
dư sót.
Vì nghóa này mà tất cả tối hết
sáng thành, tức
Phật Tuệ là sáng. Bị là cụ bị (đầy đủ) dùng ấn này… Tháng thứ tư ở gió luân là mặt
trăng nghiêng, ở trong
sắc đen, dùng chữ
Hạ làm thân, thở ra vào như trên nói.
Trong một tháng này chỉ ăn gió mà trụ, không ăn gì khác uống gió này, cũng
dùng chữ Ha thở ra vào
mà ăn, không phải như ngoại đạo uống khí mà
sống. Phải bắt ấn
Chuyển pháp luân. Đây tức là phản thủ tương xoa (chắp
tay tréo ngược lại),
trước đã làm, cái này khó làm. Tháng thứ năm từ
Kim luân đến Thủy luân
đồng với chư Phật, để Kim cang trong Thủy luân, tức làm
Mạn-đồ-la vuông vàng, trong có
Mạn-đồ-la tròn trắng,
thân ngồi trong đó từ
rún trở xuống màu vàng, chính giữa trở lên màu
trắng, không bắt ấn. Dùng hai
chữ A-phược, các thứ khác như trên.
Trong tháng thứ năm này
chẳng được ăn, tất cả đều không ăn, nghóa là dứt
ăn tất cả. Chỉ dùng hai
chân ngôn làm hơi thở ra vào mà ăn. Từ tháng
thứ năm trở đi tu hạnh
vô trước lìa ngã, đồng với một tướng vắng lặng,
tức đồng với Phật.
Tháng thứ sáu ở Gió hỏa luân trừ tất cả
chướng, cũng là trong Gió luân có
Hỏa luân, y cứ theo việc trên mà biết. Dưới là
gió, từ rún trở lên
là hỏa, dùng chữ Ha-la làm ăn, được và chẳng được
đều không ăn tất cả.
Bỏ hết lợi dưỡng. Kế Phật nói công đức ấy.
Người tu dùng phương tiện này
mà làm. Tất cả tiếng Phạm giải thích là tám
bộ rồng quỷ, ở xa kính lễ mà cùng ủng hộ, cùng đến trước mà vâng
làm giáo mệnh. Cho đến
thần Dược-xoa cũng đến hỏi chỗ muốn cung cấp. Các
Tiên Trì Minh trụ ở hai bên. Tất cả quỷ dữ
La-sát thất mẫu làm
hại người cũng ở xa
mà kính lễ, thấy thân mình như lửa đại kiếp ánh
sáng rực rỡ, tùy tất
cả nguyện lành đều tự tại thành tựu. Các thứ làm
chướng đều chẳng tiện
lợi. Cũng như có Đại Cát Tường Kim Cang, Quán
Âm, Văn-thù… không khác.

-----------------------

<詞>Phẩm 16: A-XÀ-LÊ CHÂN THẬT TRÍ</詞>


Ở trên tuy
nói rộng tướng đệ tử của A-xà-lê và phương tiện
làm Mạn-đồ-la độ đệ
tử… Bấy giờ, Chấp Kim Cang kế lại hỏi Thế Tôn
Đại Nhật các tâm chân
ngôn Mạn-đồ-la, nhưng đối với tướng A-xà-lê chân thật cũng chưa nói rộng.
Nay Kim Cang Thủ sẽ làm đầy đủ nghóa vị
ấy. Kế lại hỏi thế nào
là tất cả tâm chân ngôn, trì pháp nào, dùng
phương tiện gì mà được
gọi là A-xà-lê? Lại tụng trì các tâm chân ngôn nào mà được gọi là
A-xà-lê? Kế Phật vì
Kim Cang Thủ mà lập ra tất cả gốc lành chúng
sinh thực hành đầy đủ hạnh chân ngôn mà quán câu
hỏi này, làm vui tâm ý,
cho nên khen ngợi. Biết tâm chúng ấy muốn
nghe pháp mà hỏi. Nên
khiến vui mừng. Vó-phù là tên khác của Phật,
cũng là nghóa Pháp vương.
Nghóa là tiếng tiện lợi nên dùng âm này mà
gọi. Lại tâm chân ngôn,
tâm này tiếng Phạm là tâm Hãn-lật-đà, tức là
tâm chân thật. Từ trên
đến đây đều là kệ hỏi đáp, nay cũng là kệ.
Kế đáp nói cao quý nhất
trong các Bí mật. Chân ngôn trí là trí cao tột
nhất không gì hơn trong
các trí. Nay ta sắp nói pháp này, các ông phải
một lòng lắng nghe kỹ.
Kế nói Phật tử: Lành thay lành thay! Đại hữu tình. Phật khen
Kim Cang Thủ muốn cho đại chúng ấy vui mừng nên nói
như thế. Nghóa là kế hỏi
gì thì đáp ấy. Bí có tướng Tối bí từ tâm chân
ngôn sinh ra trí. Trí này
rất rộng lớn, nên gọi tất cả tâm, tức là chữ
A. Vì tất cả tiếng nói đều
từ chữ này làm đầu. Nếu không có tiếng A này, tức là lìa tất cả tiếng mà không thể nói. Phải biết tiếng mở miệng tức là
tiếng chữ A. Văn trên
là Nga-nhã Noa-na-ma. Tuy nói lìa tiếng A, nhưng
A có trong ngoài. Nếu không có tiếng ngoài cũng không được lìa
tiếng trong chữ A. Tiếng
trong tức là tiếng A trong cổ họng. Phải biết chữ A này tức là nghóa tất cả pháp vốn
bất sinh. Nếu thấy rõ bản thể
chẳng sinh lìa nhân quả
như thế, thì được thường trụ bất sinh. Tâm chân
ngôn này tức là nghóa
vô lượng chỗ, khắp sinh tất cả pháp thế gian và
xuất thế gian, lìa tất cả
hý luận. Đối với các hý luận dứt hẳn mà tró khéo
léo sinh ra. Trí này tức
là trí Xa-ma-tha Trì-bát-xá-na, từ trí này mà có
vô lượng tuệ phương
tiện sinh, vì lìa phân biệt hý luận nên ở khắp
tất cả chỗ.
Trí Diệu Xảo tức là tên khác của
Nhất thiết trí. Những gì là
Bí mật chủ, thế nào là
chữ A? Là tất cả chân ngôn tâm. Tất cả chân ngôn tâm tức là Phật, lại tự nêu câu hỏi mà đáp. Nhưng chữ A này tức là
đồng hạt giống, như thế gian,
Phật Lưỡng Túc Tôn nói chữ A gọi là hạt giống. Hạt giống
sinh ra nhiều quả, mỗi quả lại
sinh trăm ngàn muôn thứ.
Cho đến xoay vần vô lượng chẳng thể nói.
Nhưng thấy tử thì biết quả. Nhân đã như thế
thì phải biết quả sẽ như thế. Nay chữ A này cũng thế từ
trí căn bản tự nhiên
vô sư này mà tất cả trí nghiệp từ đó mà sinh.
Bày các chi phần, chi phần tức là tự tâm. Do tâm
nay nhiếp tất cả thân phần, lìa tâm thì
không thân, lìa thân thì không tâm, cũng đồng với chữ A, cho nên văn nêu lẫn nhau. Nếu bày đây tức là đồng chư Phật, nghóa là
từ chữ có quả, quả
tức là Phật. Hay Chánh biến tri nên gọi là Chánh giác. Do biết lý tánh chữ này mà được gọi là
Như Lai. Lý tánh chữ này tức là tâm này vốn
bất sinh. Cho nên tất cả như thế, nghóa là đều đồng với
chữ A, đều là các chân
ngôn. Và an trú chi phần, nghóa là tuy thêm các
chữ thì cũng có chữ A
ở trong đó. Lại trụ khắp ở chi phần, chữ A làm tâm. Như người có tâm thì biết khắp chi phần, tâm này đều chịu khổ vui.
Chữ A cũng khắp tất cả
chi phần. Nhưng tức là nghóa tâm này vốn bất
sinh. Phật
Lưỡng Túc Tôn nói thế nên tất cả chi phân an trú. Chi phần bày
ra như tương ưng y pháp
tất cả khắp trao. Kế là khuyên người tu phải bày trong chi phần, nghóa là bày ở trên tim.
Tiếng Phạm gọi là
A-già-la. Chữ A trùm khắp tất cả chữ. Nếu không có chữ A thì các
chữ chẳng thành, nên phải có chữ A. Nếu chữ không đầu thì chẳng thành chữ.
A là đầu, khắp là khắp tất cả. Tất cả có
sự lý, nghóa là lý chứng của nói
năng. Lý chân ngôn đều
khắp cho nên lại nói tất cả. Chữ A này như chi
phần thân người và nội tâm, chữ A này trùm khắp
tất cả. Nếu bày tất cả chữ mà không có thân
tâm tức chi phần chẳng đủ, là chi phần của thân ấy. Y pháp như lý là bày tất cả chỗ, khắp là bày khắp. Tuy chưa thể
bày khắp tất cả chữ vì
chữ A này làm đầu tiên thì hiền tức là bày khắp
tất cả chữ. Nhưng chữ
A này hay nói tất cả tiếng thế gian, lại do tiếng
nói này mà hiểu tất cả
lý xuất thế gian. Vì sao? Vì nhân cốt yếu chữ A
này sinh tất cả tiếng
nói thế gian. Nhưng tiếng nói này không lìa chữ A.
Vì chẳng lìa chữ A, liền biết là chẳng lìa pháp thể
chẳng sinh.
Cho nên nhân tự môn A mà
có tất cả pháp thế gian. Nhân tất cả pháp thế gian mà được ngộ tự môn A. Lại vì tâm này tức là trùm khắp tất
cả thân phần, cho nên tùy bày ở chi phần của thân, tức là y pháp như lý bày qua các chi phần, cho nên khắp tất cả chữ, cũng khắp tất cả trong
ngoài thân. Cho nên nay lý
ứng khắp nghóa là cùng hòa hợp. Cũng như chữ
A này trùm khắp tất cả
chữ, tức là hòa hợp. Tức chữ Rị-bí này thêm
chữ A, nhưng chữ Ca…
Nếu miệng không có tiếng A thì chẳng thành
chữ. Phải biết chữ này
vốn không nói đức danh tự, nhân chữ A mà có.
Như người không đầu thì tất cả chi phần đều chết, chữ Ca này cũng như
thế. Nếu chẳng dùng chữ
A làm đầu thì chẳng thành cũng chẳng có tên gọi. Cho nên chữ A là
mạng sống.
Rị-bí được… tiếng
Tam-muội cũng do

định mà phát
khởi. Nếu chữ Ca không có chữ A thì chỉ ở trong cổ họng mà làm tiếng y ngắn thì nói chữ
Ca không thành, vì thân chữ A
liền thành Ca. Phải biết chữ A này
bất sinh, Ca là vô tác, nghóa là tương
ưng hòa hợp mà thành.
Bắt chước theo kinh văn đây vì thế trùm khắp
các thân, sinh ra các thứ,
các thứ này là Tỳ-thấp-phược, nghóa là khéo,
sinh các pháp không thể
suy nghó bàn luận, trùm khắp tất cả thân phần.
Chữ tiếng Phạm có hai
âm: Một là A-sát-la là chữ căn bản, hai là
Rị-bí-bệ là chữ tăng
thêm. Căn bản tức là chữ gốc, như chữ A hai âm đầu
tiên, tức là căn bản.
Kế từ y, y cho đến ô, áo gồm mười hai chữ là từ chữ gia tăng
mà sinh, đều là tiếng nữ. Chữ căn bản là tiếng Nam.
Tiếng Nam là Tuệ, tiếng nữ là
Định. Chữ căn bản ở khắp tất cả chỗ căn bản là
tăng thêm không khác
nhau, đều dùng chữ căn bản mà thêm dấu chấm, cho nên căn bản tăng thêm chẳng phải một mà cũng chẳng phải khác.
Cũng như bình đựng đầy nước, nhân bình giữ nước, nước chẳng lìa bình. Ở
đây cũng thế, cùng giữ gìn nhau khắp
trong ngoài. Tương ưng tiếng
Phạm là Du-kỳ, tức nghóa chữ
A tương ưng nghóa Du-kỳ. Không phải chỉ có
chữ A trùm khắp tất cả
chỗ, mà từ Ca-khư… cho đến Tá-ha cũng trùm khắp tất cả chỗ.
Vì sao? Vì những chữ này đều là âm căn bản, âm căn bản
tức đồng với chữ A.
Như chữ Ca… đều từ chữ tăng thêm sinh ra, như
trong chữ Ca có kế, kê,
cự, cu, kê, cái… đều là tiếng nữ. Nhưng trên thể chữ A lại thêm nét thì thành chữ tăng gia, thể nó là tuệ mà thêm nét là
định. Định tuệ nương giữ
nhau, hợp thành một thể chẳng mất. Chỉ quán song
hành cũng trùm khắp tất cả địa, tăng gia khắp ở
căn bản, căn bản
khắp ở tăng gia. Tư sinh
khắp ở hạt giống, hạt giống khắp ở tư sinh. Lại
chữ A này, từ chữ có
tiếng như từ một chữ A, trong tất cả tiếng nói đều
có tiếng A, chẳng được
lìa chữ này, từ chữ biểu thị mà có tiếng sinh,
vì có tiếng nên sinh ở chi phần tiêu biểu cho tất
cả pháp xuất thế gian.
Nếu chỉ có chữ ấy không thể
giải thích, tiêu biểu cho lý, phải nhờ âm
thanh, lời nói mà có
chỗ tiêu biểu nghóa là đỏ, xanh, vàng,
trắng, Đông, Tây, Nam, Bắc, lớn,
nhỏ, vuông, tròn, trên, dưới, tôn,
ty… tất cả việc mới hiểu rõ được. Từ chữ A mà
sinh ra tất cả tiếng nói năng. Phải biết
tiếng này biểu thị cho
các thứ khác nhau, đã từ nghóa vốn bất sinh mà
sinh. Khi thấy nó sinh biểu
thì liền hiểu nó vốn bất sinh. Cho nên khi tiếng phát ra thì lý tánh
hiển sáng, vốn bất
sinh tất cả mà từ pháp duyên
sinh, cùng nhau sinh ra, cùng
nhau biểu giải. Chữ A này chẳng phải ở
khắp thân phần, nhưng tất
cả chẳng phải thân cũng đều cùng khắp. Cho nên từ tâm chữ A này
sinh ra các thứ công đức. Nay muốn nói pháp môn chữ bố này vì khiến người tu tức ở thân mình mà
sinh ra tất cả công đức Như
Lai. Cũng như
gieo giống rồi thì vô lượng hạt quả xoay vần sinh
nhau. Cho nên lại khuyên
người tu lắng nghe nhận lấy.

Kinh nói: Phật tử hãy
lắng nghe. Phật tử này phải lắng nghe kỹ, nay ta nói chữ Bố này nghe tâm kinh.
Bố là chữ, Tâm là nội tâm.
Tiếng Phạm gọi là
Tô-đa-la là nghóa
trước (mang). Mang lấy pháp vi diệu,
nên gọi là Tô-đa-la.
Lại Tô-đa-la là bỏ tà về chánh, nên gọi Tô-đa-la, lại có nghóa là cầu khắp. Kế là
Phật đáp: Tâm tâm
sắp bày các chi
phần khác, như thế tất
cả đều thành Phật, tự trụ ở tòa Du-già dùng tâm
mà bày tâm, thứ khác là bày chi phần như thế, làm tất cả tức là đồng
với tự thân ta. Làm
nghóa là đặt để, tức là làm như thế. Bày ở tâm nên
gọi tâm tâm, tức là ý và mạt-na. Nay nghóa trong đây có khác. Nghóa là
chữ A mà bày ở tâm
người tu. A là tâm tất cả pháp, mà bày ở tâm, nên
gọi tâm tâm, cũng như
đây là đầu tiên nên trước bày ở tâm. Tâm là chủ
tất cả chi phần, chữ A
cũng như thế, là chủ tất cả chân ngôn. Đã bày
cảnh này, ngoài ra các
chữ khác đều bày ở tất cả chi phần, như phầm
sau sẽ nói.
Nhưng pháp bày chữ A này tức là văn trước đã nói.
Trước quán tâm ấy tám lá nở ra mà đặt chữ A trên ấy, chữ A này tức có ánh
sáng phát ra, dùng tâm nhiễm dục của người tu mà hòa hợp với tuệ tâm chân thật,
tức đồng với chân mà
cùng một vị. Như thế mà quán tức là Như Lai.
Cho nên nói nếu người
ấy làm như thế tức là ta. Ta là Phật tự chỉ mình,
lại Đại ngã tức là
Như Lai, nên nói là Ta. Tức là Ta tức là A-xà-lê.
Không phải chỉ dùng
Du-già này nên được gọi là A-xà-lê. Cũng dùng đây nên được thành đệ tử.
Trụ tòa Du-già, tức là
bốn phương, tức là tòa (tọa)
đại Nhân-đà-la, tòa Kim
cang luân. Trụ trên chữ A, lấy đây làm tòa, tương ưng với chân lý này, tòa gọi là
tòa Du-già. Ngồi ở tòa
Du-già Kim Cang này tức là
Như Lai. Tầm niệm
Như Lai, nghóa là quán chư Phật có
xứng trí rộng lớn này.
Xứng tức là biết. Nếu y theo giáo mà biết, tức
Chánh Giác Đại Đức
Tôn nói đó là A-xà-lê, gọi tên hiệu như thế tức là
thân ấy. Nếu đủ pháp
này thì được tâm thành tựu trí rộng lớn, hay
thành tựu trí rộng lớn nên được
gọi A-xà-lê.
Nếu A-xà-lê ấy phải biết tức là
Phật, tức là đất. Nghóa là giữ gìn tất cả mầm mống có của và báo thọ thế gian. Ta cũng giữ gìn tất cả quả báo của chúng
sinh mà không phân
biệt. Diệu Âm là tên
trời. Kim Quang Minh nói là Đại Biện Thiên nữ.
Đại biện là lưỡi. Ta
phát ra tiếng hơn trăm ngàn tiếng Phạm nên được
gọi tên ấy. Phạm nghóa
là Niết-bàn. Đại phạm ở trước là giải thoát.
Phạm trong đây là
Phạm chí, nghóa là chưa chứng phạm hạnh nghóa là tu
phạm hạnh, phải biết tức
là Bồ-tát, phải biết tức là Phạm thiên, phải biết tức là trời Vi-nữu là tên khác của trời
Tự tại. Chánh gọi
là Tỳ-sắc-nữu, phải

biết tức là
Nhật thiên, phải biết tức là Gió thiên, Nguyệt thiên.

Tiếng Phạm là Đế-thích, Đại phạm, phải biết tức là thần ban
đêm tức là Diêm-la. Có
Đại Niết-bàn gọi là Phạm. Vó là không, sắc-nữu là định. Định ấy là bốn thần túc của Phật.
Tự Tại nghóa là pháp được tự tại như
Bạc-già có
sáu nghóa, dứt trừ tất cả các tối tăm. Nghóa là
mặt trời Đại bi. Lại
Phược-lỗ-noa là rồng nước, vì đứng đầu về nước, tức
là nước Đại bi có thể
tưới khắp tất cả. Như mặt trăng nuôi lớn tất cả
vật thế gian. Phật cũng
nuôi lớn tất cả tâm Bồ-đề của chúng sinh.
Đế-thích nhân trăm thí mà
được thành. Trăm lần mở bốn cửa thành rộng
thí. Thích là trăm. Ca-lạc
thí mạnh mẽ, Phật có vô lượng trăm thí nên
gọi là Đế-thích. Chủ
tạo lập thế giới tức năm Đại thiên. Thế ngoại đạo gọi là chủ tạo lập thế giới, cũng
là Tỳ-thủ-yết-ma. Ta cũng
sinh tất cả
tâm, tâm chủ, cho nên
được gọi tên ấy. Ca-la thời, tam thời tức là
Ta, tức là Diêm-ma, nghóa là sắp
có chỗ đi, tức là thiện đến ác đến. Sắp đến chỗ giết hại gọi
là Diêm-ma-la.
Ta sắp đến chỗ thiện mà giết hại phiền
não kia. Dã là xe ba thừa,
Ma là ta, là chỗ ta lập thời, quá ba thời đều là
ta, đều là tâm ấy, đối
với ngoại đạo đương thời.

Dục là nói tên trời, nghóa là tịnh thân, miệng, ý là Đệ nhất dục. Nói ngoại đạo tên ấy, bảo ta là đó, tức
là Tỳ-kheo, tức là lậu tận, tức
là cát tường, tức là
trời Công đức, ta cũng có tất cả pháp. Nghóa là
Trì bí mật thành ba mật:
Nhất thiết trí, ngoại đạo cũng có tên gọi này, ta tức
là như thật. Dọ tự
chứng nên không phải chỉ có tên suông. Nhất thiết kiến cũng là tên trời.
Nhất thiết pháp tự tại cũng là thế gian truyền có vị
trời này. Ta tức là như
thật. Tài phú cũng là tên trời, nghóa là tự tại, ai
cần cho liền cho. Phật là
đó. Nếu trụ vào tâm Bồ-đề và dùng tiếng trí
tánh chẳng mê đắm tất
cả pháp nói là khắp tất cả chỗ, tức là tên khác
của Nhất thiết chủng trí,
là tất cả trí. Nói tâm Bồ-đề tức là định. Từ chữ
có tiếng phát ra, dùng
trí phân biệt là trí. Tức là người trì tụng.
Chân ngôn từ ta
sinh ra, ta tức là người trì tụng, cũng là người trì chân ngôn do từ
ta sinh nên ta trì. Do chữ
chân ngôn từ ta sinh nên ta tức là trì. Có Đại
Cát Tường cũng tức là
Chân Ngôn Vương, tức là ta, tức là Chấp Kim
Cang, tức là Trì Bí Tuệ này.

Kế có Tự luân nếu ở chi phần, thì tâm vị, tâm trụ tùy theo an trí. Trụ ở vị, vị tức chỗ trụ, tức là trời đất, tức là trời
Diệu âm, tức là
Thường dục và Thường
phạm hạnh, cũng tức là Bổn tôn của ngoại đạo Thường tham dục.

Bát-la là giải thoát, tức là pháp thân, cũng tức là
Tỳ-kheo, tức
là người lậu tận, tức
là Diệu cát tường, tức là trì Bí mật, tức là bậc
Nhất thiết trí,
Nhất thiết kiến, tức Nhất thiết pháp tự tại
vương, tức là
người trụ tâm Bồ-đề,
tức là trí tánh, tức là đối với tất cả pháp
mà không mê đắm, tức là
Nhất thiết biến, đều nói: tức là trì cát tường, tức là chân ngôn đứng đầu, tức là trì
Kim cang. Tóm lại, tức là tất cả
Mạn-đồ-la nêu bày ra và một trăm lẻ tám hiệu
Như Lai không gì chẳng tức.
Vì sao?
Vì pháp thể chữ A này
thường trùm khắp tất cả chỗ. Nếu tương ưng được như thế thì đồng với tất cả chỗ
của Tỳ-lô-giá-na. Cho nên trong
kinh Phật nói như thế.
Trên đây nói về tâm xong rồi, kế bày thân phần, nghóa là giữa
hai đầu chân mày để
chữ () đây là chỗ Chấp Kim Cang đều trì. Kế ở
trên tim khoảng bốn tấc
quán mà để chữ () tức là chỗ ở của tất cả bộ
Liên Hoa Thủ. Tâm ta trụ tất cả khắp tự tại,
ta đều là chữ A đệ nhất mạng của các hữu tình và phi hữu tình, tức là dùng chữ A làm tâm,
cho nên ở khắp tất cả tự tại mà thành, nói chữ A này chẳng khác ta, ta chẳng khác chữ A,
đều khắp tất cả pháp tình và hữu tình, các pháp này
đều dùng chữ A làm đệ
nhất mạng (mạng sống bậc nhất). Cũng như
người khác có thở ra
vào lấy đây làm mạng sống, hơi thở dứt thì mạng
không còn. Chữ A này cũng như thế. Tất cả pháp
hữu tình lấy đây làm mạng sống.
Kế chữ phược nói tên thủy, kế tưởng () tức đồng hỏa. Kế là tưởng () hồng tức là tất cả
Trì Minh phẫn nộ. Lại tưởng chữ khư () tức đồng
với không. Sở dó thực
hành quán này là muốn bày tất cả chữ, đối với thân phần đó tức là pháp pháp giới tất cả
Như Lai, muôn đức đều đủ
cũng như khi ngồi đạo
tràng, không phải Kim cang ngồi thì chẳng thể thắng. Nay cũng như thế. Muốn đủ tất cả công đức
Như Lai thì trước
phải dùng đất, nước, lửa, gió này bốn luân và không,
sau mới làm đủ pháp, vì như thế đệ nhất chân thật, nếu giải thoát thì được gọi
là A-xà-lê.
Trong đàn tên chữ tuy khác nhưng đều là công đức, Phật vì độ người ấy nên
nói ra. Cho nên Phật nói:
Tất cả phải biết thường siêng tu thì được câu
bất tử, cũng như
A-xà-lê dùng chữ A mà gia thân ấy, cho nên tức
Mạn-đồ- la tất cả Đại hội thiên.
Hiểu nghóa ấy tức là chân
thật A-xà-lê.
Kế là khuyên thường phải tu hành như thế thì được câu bất tử là nghóa
thường trụ. Thường trụ tức là Phật.

----------------------------

<詞>Phẩm 17: BỐ TỰ</詞>


Nghóa nối liền với ở trên, cũng nói Cổ Phật đạo đồng, dẫn tất
cả Phật đồng nói chữ
Ca?? Chữ Khư?? Chữ Nga?? Chữ Trọng già??
Chữ Giá?? Chữ Xa?? Chữ
Xà?? Chữ Trọng xã?? Chữ Tra?? Chữ Tra??
Chữ Noa?? Chữ Trọng trà?? Chữ Đa??
Chữ Tha?? Chữ Trọng đà??
Chữ Ba?? Chữ Phả?? Chữ Ma?? Chữ Trọng bà??
Chữ Mãng?? Chữ Dã?? Chữ La?? Chữ Ra?? Chữ Y?? Chữ
Y?? Chữ Ổ?? Chữ Ô?? Chữ Ế?? Chữ Ái?? Chữ
Hạn?? Chữ Áo?? Chữ Ám?? Chữ Ác?? Nếu làm như thế tức là Phật,
tức là Nhất thiết trí,
tức là tài tư, tức là Phật tử, là bảo vật.

---------------------------

<詞>Phẩm 18: BỒ-TÁT GIỚI PHẨM THỌ PHƯƠNG TIỆN HỌC XỨ</詞>


PHẨM

Ở đầu kinh Kim Cang Thủ đã hỏi Phật ý nghóa giới Bồ-tát.
Phật trước nói khi vào
Mạn-đồ-la vì đệ tử trao giới tức là hợp nói giới
pháp yếu này. Trước
thọ giới này xong, trụ vào chỗ học này. Sau mới được nghe
Hạnh Bí Mật của
Như Lai. Giới này trước khi tạo
Mạn-đồ-la thì nên nói cho nghe.
Phật trước nói khi
vào Mạn-đồ-la, vì chánh
nói phương tiện nhập vào
Mạn-đồ-la, mà chưa kịp nói. Cho nên Kim
Cang Thủ lại lên hỏi trước.

Nên kinh nói:
Bấy giờ, Kim Cang Thủ Bí Mật Chủ bạch
Phật rằng: Cúi mong Đức
Thế Tôn nói câu các Bồ-tát đại hữu tình, là
nghóa Cụ tích, nghóa Trụ xứ tức chỗ học, tu học câu đủ phương tiện trí
tuệ, nghóa là các đức
quy thú, người này đủ giới này. Nghóa là các
phương tiện… được ở
thân này, là nghóa đến khắp. Tuệ phương tiện…
khắp đến thân. Đây là chánh
giải thích. Lìa nghi hoặc tức là hai ý, như ở trước ngả rẽ không biết đi đường nào. Ác ý mà nghi lo khiến
sinh tử trôi
lăn chẳng dứt. Từ trước đây đều là văn kinh nghóa là
Bồ-tát trụ chỗ học này,
khiến cho chẳng bỏ đại
bi lìa ác ý. Ác ý tức là nghi ngờ. Tức dùng giới này
ở trong sinh tử trôi lăn
mà chẳng thể hoại. Chẳng hoại tức là thường
trụ không thể hại, ý
hỏi rằng: Vì sao ở trong sinh tử trôi lăn mà được
giới này thường chẳng
hủy hoại, không thể phá hoại?

Lúc đó, Thế Tôn Tỳ-lô-giá-na đối với tất cả dùng Phật nhãn
quán tất cả pháp giới,
bảo Chấp Kim Cang Bí Mật Chủ rằng: Hãy lắng nghe
Kim Cang Thủ,
Pháp Giới Phật Nhãn Quán Kim Cang Bí Mật Chủ bảo
hãy lắng nghe Phật, vì Đại só thỉnh nói tất cả
hạnh căn bản của
Bồ-tát, Phật sắp đáp,
cho nên trước dùng Như Lai nhãn mà khắp quán đại hội, tức là quán khắp pháp giới. Trong đây nói các pháp giới, tức là
quán Phật giới, pháp
giới, chúng sinh giới, quán ba pháp giới này nên gọi
là các pháp giới. Quán
pháp giới tức là tất cả cảnh giới Như Lai. Đã
quán khắp rồi thì biết
có khả năng nhận nghe giới hạnh sâu xa này, cho nên đáp
Kim Cang Thủ. Kế bảo lắng nghe
Kim Cang Thủ. Nay nói khéo léo tu hành đạo.
Nếu Bồ-tát Ma-ha-tát trụ ở đây, tức là đối với Đại thừa được thông
suốt đạo tu hành khéo nói. Nếu ở đây mà
trụ Bồ-tát,
Đại Hữu Tình được
thông suốt Đại thừa, tu hành đạo này tức là giới
Bồ-tát. Chư Phật ba đời
đều do đạo này mà đến Bồ-đề cho nên gọi là tu
hành đạo. Trụ đạo tu
hành này của chư Phật, nên các Bồ-tát được thông
suốt Đại thừa.
Vì sao? Nay giới này tức là giới bản nguyện tự tánh của tất
cả chúng sinh. Nếu trụ
giới Tánh Tịnh Kim Cang này tự nhiên đối với tất cả pháp được
thông suốt. Trì giới chẳng
sát
sinh là việc chẳng nên làm, nghóa là phải giữ giới chẳng giết
sinh mạng. Nghóa là thêm chữ
sinh mạng, chẳng cắt đứt mạng sống.
Kế là Phật bảo tướng giới ấy, nghóa là chẳng giết
sinh
mạng, chẳng được chẳng
cho mà lấy, chẳng dục tà hạnh, nói dối, nói ác khẩu, nói hai lưỡi, nói thêu dệt, và
tham sân, tà kiến, tức là
giới Bồ-tát.
Trong đây nói Bất-sát,
nghóa đối với tất cả loài có mạng sống, cho đến
chẳng sinh một niệm tâm
giết. Vì không có tâm giết nên gọi giới Bất sát.
Các thứ khác đều nói
theo đây. Trước khi trao giới này, A-xà-lê trước phải trao cho ba quy y. Ba quy y tức là Tam bảo thường trụ
Bí mật, chẳng phải là pháp tăng riêng trụ đồng với
Hữu Dư Bất Liễu Nghóa kinh, như trong Niết-bàn
Ương-quật… phải dẫn nói rộng. Lại như trong
văn trên thầy trao cho
pháp ba quy y. Đã trao ba quy y rồi, A-xà-lê kế phải
khuyên phát tâm ấy, khiến sinh Đại thệ quyết định,
nhận mười Vô
Tận tạng này, lại ba lần trao khắp. Đã nhận rồi khiến người ấy tự bạch
rằng: Con tên là… nay y
chư Phật mười phương và ở bên A-xà-lê nhận
được giới này xong.
Hôm nay giờ này con là… được gọi là Bồ-tát, giới
này không có thời tiết
cho đến khi chết và hết đời vị lai không hề bỏ.
Nếu giới như trên nói,
trong một tháng một năm khi vào đạo tràng, thì thực hành phương tiện này, việc xong liền thôi thì có thời hạn.
Nhưng nói theo nghóa sâu thì
cũng là chí kiến chân phương tức.

Giới Bồ-tát có hai thứ:

Tại gia.

Xuất gia.
Trong hai chúng này lại có hai thứ giới: Một là tự tánh tu hành, hai là chế giới. Nay mười giới này là giới tu hành
của Bồ-tát, đó
là Thiện tánh, tất cả
Bồ-tát phải thực hành
Niết-bàn là tánh tự năng
trì giới, hoặc gọi là
tự tánh giới. Sở dó gọi là trì, vì sinh chê bai phải hộ
ý ấy. Lại thuận theo ý
ấy nên lại phải trì. Sở dó như thế vì tất cả thế
gian các Thiên luân vương
cũng có mười pháp lành, tất cả ngoại đạo
cũng có mười giới
lành, tất cả Nhị thừa cũng có mười giới lành.
Nếu Bồ-tát chẳng trì như thế
thì họ liền sinh tâm khinh mạn chê bai. Chúng ta
đều có pháp lành như
thế. Nay người này tự nói Đại só thực hành hạnh
tôn diệu mà không có
tịnh giới, phải biết là chỗ học chẳng chân, vì nó
sinh tâm nghi ngờ bất thiện. Tức là người trước làm vô nghóa lợi, chẳng
phải là Thiện tri thức.
Cho nên phải trì giới này; Hai là giới Phật chế tức là tự đủ
phương tiện, như trong pháp Thanh văn vì muốn tu phạm
hạnh, dứt hết nguồn
khổ. Phật lập phương tiện này để ngăn ngừa, vì thế mau được thành quả.
Nay trong Đại thừa cũng có chế giới, đó gọi là đủ phương tiện trí khéo léo. Vì có phương tiện khéo léo nên nay mười
điều lành này thành
giới bất cộng, chẳng chung với Thanh văn, ngoại
đạo. Cho nên kinh nói
khéo tu hành. Kinh Đại Bản này có mười vạn bài
kệ, có trao giới này và các phương tiện, nay chưa đến Trung Quốc.
Nhưng trong đảnh Kim cang tự
có trao pháp không khác với nó nên phải
nêu ra mà thôi. Như Thanh
văn có bốn giới trọng ở đây chính là Thâu-lan- già, không phải trọng cấm.
Vì sao? Vì giới mười điều lành này là
thuận theo với Nhị thừa,
ngoại đạo, cho nên khéo léo phương tiện mà giữ đủ. Bồ-tát tự có giới trọng căn bản, trong đây gọi là
Sát Đạo
Dâm Vọng chỉ là Thâu-lan, không phải là
Bồ-tát cực nặng. Như trước ba đời trong
giới không chướng ngại,
trước khiến chẳng bỏ Tam bảo, lại khiến chẳng bỏ tâm Bồ-đề, đây thật là bốn giới trọng
của Bồ-tát.
Nếu Bồ-tát có tâm lìa bỏ Phật như thế thì gọi là phá
giới trọng.
Sở dó như thế, vì
Như Lai là chỗ sinh ra tất cả
pháp lành. Bồ-tát tự quy y Phật thì mới có tất cả
địa Ba-la-mật muôn hạnh
thành tựu, cũng như nhân hạt giống (hạt giống) mới được
sinh quả. Nếu bỏ chữ A trí bổn tự nhiên thì tất cả điều
lành không được sinh.
Cho nên bỏ Phật tức là dứt tất cả mạng sống của
Bồ- tát mà dứt hết
cội gốc thành Phật. Nếu phạm dâm đạo sát vọng thì chỉ chứng ngại đối với Đạo, không phải dứt hết cội gốc
thành Phật.
Cho nên chỉ thành thâu-lan.
Vì Phật chẳng thể bỏ, pháp tăng cũng thế.
Như kinh Thanh văn còn nói bỏ một quyển kinh giới là bỏ một người
bảy chúng sinh, tức là
nghóa hòa hợp đoạn dứt, chẳng thành cụ giới, huống
chi là tất cả
Bồ-tát đồng nương một đường mà đến đạo tràng.
Phật Phật đều không khác, cho nên phải biết tùy chỗ bỏ tức cắt đứt mạng
sống
tất cả pháp. Tâm Bồ-đề
cũng như thế, là gốc của tất cả các hạnh. Nếu
lìa tâm Bồ-đề thì không có tất cả pháp Bồ-tát.
Cho nên bỏ cũng là
phạm tội trọng. Như kinh Thanh văn phạm trọng rồi thì không phải
Sa-môn, không phải
Thích Tử, không nằm trong
số chúng. Nay trong đây nếu
bỏ Phật, Pháp, Tăng và
tâm Bồ-đề tức là chẳng nằm trong số chúng,
như Nhị thừa phá hủy
bốn giới trọng. Nhưng người tu tự biết phạm giới,
lại tự rửa tâm mà
thọ lại, thì lại được giới, chẳng đồng với giới Nhị
thừa, chẻ đá, đứt
đầu rồi lại được. Lại nữa,
Bồ-tát tự có mười giới trọng, như trước Bất
sát… chẳng nằm trong
số ấy, chỉ
là thâu-lan. Thế nào là mười? Là bốn như
trước nói, lại có sáu
trong nữa là mười.

Giới trọng thứ năm, nghóa là chẳng hủy bỏ tất cả
kinh pháp ba thừa, nếu chê bai tức là chê
bỏ Phật, Pháp, Tăng và tâm đại Bồ-đề,
cho nên phạm trọng. Vì
trong bí mật tạng tất cả phương tiện đều là
phương tiện Phật. Cho nên hủy bỏ một pháp tức là hủy bỏ tất cả pháp.
Cho đến nghề nghiệp
nuôi sống, thế gian nghệ thuật… hễ có chánh lý thuận
nhau là lời Phật nói,
còn chẳng được chê bai huống chi là pháp ba thừa.

Thứ sáu là
đối với tất cả pháp không nên keo tiếc, nếu phạm tội hủy
giới trọng.
Vì Bồ-tát nhóm hợp tất cả pháp vốn vì tất cả chúng
sinh, nếu ngầm tiếc tức
là bỏ Bồ-đề, nên phạm giới trọng.

Thứ bảy là chẳng được tà kiến, nghóa là các tà kiến như:
Chê bai không có nhân quả, không có Phật, không có người thấy đạo…
Nếu sinh tà kiến thì tự
nhiên bỏ Phật, Pháp, Tăng và Bồ-đề, cho nên phạm
giới trọng, mà Thanh văn
chỉ được Thâu-lan, cho nên phải biết phương
tiện chẳng đầy đủ chỉ
là theo một đường mà nói.
Thứ tám là người phát đại tâm, từ trước khuyên phát tâm ấy
chẳng để lui mất. Nếu
thấy biếng lười mà chẳng khuyên phát hoặc ngăn
cản tâm ấy, nếu khiến lìa đạo Vô thượng Bồ-đề tức là trái nghịch tất cả
việc nên làm của Như
Lai, cho nên phạm tội trọng.

Thứ chín là đối với người Tiểu thừa trước chẳng quán căn cơ
mà nói Đại pháp cho
nghe, hoặc đối với người Đại căn chẳng quán căn mà nói hạnh tiểu pháp thì phạm tội trọng. Đây tức là phương tiện chẳng
đủ, vì trái nghịch với
phương tiện Như Lai. Sai cơ nói pháp là kẻ oán
của trời, người, cho
nên Phạm tội trọng.
Thứ mười là
Bồ-tát thường thực hành hạnh bố thí, nhưng chẳng được bố thí cho người dụng cụ để giết hại
chúng sinh, như thí rượu,
thuốc độc,
dao gậy, tất cả đồ vật chẳng lợi ích cho người
thì phạm tội trọng.
Vì Bồ-tát thường thực hành hạnh lợi người, nay làm ngược lại nên phạm tội trọng. Phải biết trước chẳng giết… là vì thuận ý người,
lại người mới vào
pháp thì phải giữ giới.

Nay kế là nói mười việc, cho đến tất cả giới chánh hạnh
của Bồ- tát.
Nếu Bồ-tát vì thuận theo mười giới
sau thì cho dù làm mười
việc trước cũng chẳng phạm.

Kế Phật nói Bí Mật Chủ tu học như thế. Nếu Bồ-tát tùy chỗ có tu học tức đồng hành với
chư Phật, Bồ-tát. Phải tu học như thế.
Thanh văn vì gần giới Phật ấy nên gọi là cận đồng. Nay đồng đẳng tu học với
Phật. Bồ-tát tùy chỗ tu học mà đồng
sự với chư
Phật Thế Tôn và Bồ-tát.
Phải tu học tức là thân
ba, miệng, bốn, ý ba, tức là tất cả câu tu học của Bồ- tát, là tất cả chỗ học
của Bồ-tát. Đây tức là tất cả giới
Bồ-tát thuận
theo chúng sinh. Thuận theo
tức là đồng sự (cùng làm việc). Lại tất cả
Phật, Bồ-tát đều làm
như thế, vì tất cả pháp nhó của Bồ-tát phải làm, nay
ta cũng làm như thế. Tức
là cùng tất cả Phật, Bồ-tát đồng sự nghiệp. Đây là giới Bổn tánh tự nhiên phải làm. Cho nên
kinh Niết-bàn nói giới
tánh tự năng trì.

Kế Kim Cang Thủ ý hỏi: Bấy giờ, Chấp Kim Cang Bí Mật
Chủ bạch Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Ở thừa Thanh văn cũng nói mười
nghiệp đạo lành này.
Thế Tôn! Người thế gian và các ngoại đạo cũng đối với mười nghiệp đạo lành này mà thường nguyện tu học.
Thường nguyện là tâm yếu luôn giữ, là tên khác của thọ giới.
Chuyển cụ, Cụ tức là đủ
giới này, chuyển là đầy
đủ hạnh. Thành tựu kia có khác gì? Thế nào là các thứ khác nhau.
Thanh văn, Duyên giác cũng có mười giới lành, cũng gọi là ngăn ngừa
sự chê bai của thế gian và giữ gìn tánh thiện chân như.

Tất cả ngoại
đạo, thế thiên cũng có mười giới lành. Nay Phật lại nói giới
Bồ-tát chỉ là mười điều lành,
song có khác
nhau chăng.
Cho nên Phật kế là phân biệt, khen rằng:
Lành thay, lành thay!
Bí Mật Chủ. Lại lành thay, các ông hỏi được
Như Lai nghóa như thế. Phải nên lắng
nghe, nay ta sẽ phân biệt.
Phân biệt có vô lượng nay hợp thành một, nay nói
pháp môn này. Hay hỏi Như Lai nghóa như thế, nay kế sẽ đáp.

Lắng nghe sẽ
phân biệt đạo, một đạo nói pháp môn. Nghóa là
tất cả pháp chẳng ngoài
tự môn A, tức là một đạo. Đạo là nương pháp này mà có chỗ đến. Một đạo tức là tất cả mọi người không có trở ngại, cùng ra khỏi
sinh tử, thẳng đến đạo tràng.
Nói một, tức là đạo như như,
riêng một pháp giới, cho
nên nói một. Đối với một đạo này mà phân biệt
các thứ khác nhau. Cũng
như vô lượng ngã rẽ đều đến đảo châu báu, khác
đường mà
đồng về. Lại như dùng môn một chữ A mà phân
biệt tất cả chữ. Phải biết tuy có khác nhau mà chẳng khác tự môn A. Nay đây
mười điều lành cũng
thế. Tùy trí thượng trung hạ mà quán tự thành các thứ. Không phải giới bổn nguyên của tất cả chúng
sinh có khác nhau.
Nhưng Phật vì phá nghi của đại chúng mà đáp lời hỏi của
Kim Cang Thủ, cũng đối với một đạo mà phân biệt đáp tướng khác nhau. Ý phân biệt
này như thế nào. Phật
nói đồng một như ta đã nói. Chỗ học Thanh văn lìa tuệ
phương tiện, dạy khiến thành tựu khai mở biến trí, chẳng phải
mười nghiệp đạo lành có khác nhau.
Cho nên kế là nói: Như học xứ của thừa
Thanh văn, ta nói
phương tiện giáo lệnh ấy
mà thành tựu biên trí khai phát, không phải mười các hạnh như mười nghiệp đạo lành… đây là đáp có khác với Đại
thừa. Mười điều lành
của Thanh văn kia chỉ là giáo lịnh thành tựu. Cũng như Quốc vương có các
ước sắc, từ nay nếu làm việc như thế thì
sẽ bị
tội như thế. Người ấy vì
sợ tội nên thuận theo chẳng dám
trái nghịch.
Thanh văn cũng như thế.
Vì Phật đã chế giáo mệnh oai đức
Ba-la-đề-mộc-xoa, vì tôn trọng luật do
Pháp vương chế ra mà chẳng dám hủy phạm.
Không phải là đầy đủ
phương tiện tự tánh năng trì, lại chỉ là tự trì, không phải là khắp thuận tất cả
chúng sinh. Cho nên chỉ là trí một biên, không phải là giới trung đạo
thật tướng. Đó là chỗ khác nhau. Các ngoại đạo
chẳng còn đắm nhân khác. Lại nữa,
thế gian lìa chấp đắm ngã cho nên bị chuyển. Kế là
nói khác với ngoại đạo.
Tông ấy chấp thần ngã mà sinh ra tất cả. Nay thân ta chẳng phải là ta, là đại ngã
sinh ra. Nếu là ngã
sinh ra thì thiện ác nhân quả đều từ nó ra. Nay đây thân tâm là tự vô ngã, thì quả trì giới
vì ai mà chuyển tu, ai được
quả báo ấy. Phải biết nghóa nhân quả chẳng thành, cho nên cũng như hoa quả không có hạt giống và ngói đá hay dùng hoa đốm làm tràng, thì bất luận có nói đủ. Lại có chấp chặt đối
với đoạn thường mà
thực hành pháp mười điều lành. Nếu thường thì không có quả báo, nay trì mười điều lành này nương vào đâu mà trụ?
Còn đoạn thì cũng không có quả báo vậy nương vào đâu? Cho nên mười điều
lành tên đồng, như sâu
ăn gỗ tình cờ đục thành chữ, chẳng thể so sánh.
Kế nói tướng khác nhau của mười điều lành Đại thừa.
Như giới Bồ-tát dùng trí phương tiện nhiếp tất cả pháp bình đẳng vào
khuyên tu tập, nói giới
này nhập vào tất cả pháp bình đẳng. Lìa tự tha mà tịnh khắp tự tha, tự mở tri kiến của tất cả
Như Lai cũng như thế. Tất cả
bình đẳng với ta. Vì
nhập vào tất cả pháp giới bình đẳng mà tu giới
này nên bất cộng với tất cả.
Kế Phật lại muốn nói tướng mười giới lành của Bồ-tát.
Khiến hạnh của Chân Ngôn Bồ-tát không có nghi ngờ,
cho nên dùng mắt đại từ đại bi mà quán sát thế
giới chúng sinh, bảo Kim
Cang Thủ rằng: Mắt Phạm
Âm này có hai tên nay còn đủ.

Vì Từ nhãn, Bi nhãn nên nói có hai tên. Trước nói tướng
chẳng giết, nghóa là dứt
mạng sống, bỏ tất cả dạo gậy, pháp giết, duyên
giết, nhân giết, nghiệp
giết, hễ tương ưng với hại mạng thì đều phải xa lìa, quán tất cả chúng
sinh có tâm nội oán đều xem đồng như mình, cho
đến loại có hình đều
không có ý giết hại, nhưng chẳng phải chỉ không
giết hại mà thành giữ
giới, mà còn phải có phương tiện tuệ, nghóa là
quán người này sẽ gây
ra các duyên chê bai chánh pháp, năm tội vô
gián… làm tăng chướng
nặng, không do đâu mà thoát khỏi, thì dùng tâm
Đại bi mà so tính, nếu
hại kẻ ấy mà lợi ích cho nhiều người, hoặc khiến
kẻ ấy có nhân duyên
xuất ly, thì thà ta tự vào đường ác mà cứu hộ kẻ
ấy. Dùng tâm đại Bi mà
giết hại, đây là phương tiện không chung với
Nhị thừa. Kế là giới
trộm cũng như thế. Tuy tất cả dù cho lá cỏ cũng chẳng lấy, cũng vì phá nhân duyên
thiếu thốn, quán chỗ chứa nhóm kia
không chán. Do đó mà tự
tổn hại, thành nghiệp chướng lớn. Cho đến
phương tiện mà lấy, vì tu các thứ công đức,
sau khiến họ tùy hỷ. Như thế các thứ phương tiện chỉ thuận theo hạnh
sâu thực hành mười giới, dùng
tâm Đại Bồ-đề mà dẫn
dắt tất cả đều không phạm. Đây là tướng trì
phạm. Trước đã nói lược
giới sát, kế lại nói đủ.
Bí Mật Chủ Bồ-tát suốt đời giữ giới
bất sát, phải bỏ dao gậy, lìa ý giết hại, giữ mạng nó như
giữ mạng mình. Các thứ kia nói có phương tiện khác, tức là các phương
tiện khác. Tùy loại
chúng sinh, tùy sự nghiệp mà làm nó khởi lên, cho nên nói tùy
sự nghiệp mà hết lòng
siêng tu, khiến nó khỏi báo ứng lìa ý
oán hại. Thành loại là
nghóa đông. Như loại ấy tạo ra sự cực ác, nghiệp
cực nặng. Muốn tránh
khỏi cho họ thì dù cho dùng dao gậy… cũng không lỗi.
Giới Thanh văn cũng có đối với tội nhỏ mà trừ tội lớn, dùng nhẹ
đổi nặng, nên nay cũng
thế, như cứu người nữ té xuống nước… rất dễ hiểu. Giới
Bồ-tát cũng y theo đây có thể biết.
Suốt đời giữ giới bất
sát là
phải bỏ dao gậy giết
hại, như mình đồng với người khác mà giữ sinh
mạng. Các chúng sinh khác
như loài vật, thoát khỏi hình loại của chúng, phải lìa ý oán thù, đây là giới tướng thứ nhất.
Suốt đời không phải là một
thời gian mà thôi. Nếu
Bồ-tát từ khi mới phát tâm cho đến thành Bồ-đề,
tất cả loài có mạng sống còn chẳng được sinh
một niệm giết hại huống chi là khởi thân miệng? Nếu có dụng cụ tùy duyên giết hại thì như trong giới bất
sát có nói rộng các thứ. Cũng cho đến một niệm chẳng chứa
để dụng cụ giết hại,
huống chi là bày ra phương tiện giết hại.

Tâm não hại lược có chín thứ. Nói ghét thân ta và ghét bạn lành ta, thích oán thù ta ở quá khứ hiện tại vị lai gồm có chín. Lại có loại
phi tình sinh giận. Như Phật
Ca-diếp có một Tỳ-kheo đi kinh hành bị vấp cành cây rớt, bèn dùng cuốc đào lên, lấy dao chặt hết, phút chốc bị
làm thân rắn lớn. Lúc
đó, đệ tử đồng học mới thiêu thân rắn. Sau, rắn dữ
ở chỗ đốt gặp Phật
sinh tâm ác muốn hại, khi ấy Phật bèn khuyên rằng: Thân trước ngươi do giận loài phi tình (thực vật) mà tự chịu quả
báo này, nay cũng vì nó
mà chịu thân xấu ác. Không bao lâu sẽ có cậu bé vì rắn hại người nên giết mà đốt thân, rắn thấy thế giận dữ muốn
hại nên bị đọa vào địa
ngục, trong khi thân cũ bị đốt chưa xong. Quả
báo sau hai thân đồng
thời bị đốt. Phải biết đây là đối phi tình mà tức
giận nên bị quả báo như
thế. Lại như trong luật có Tỳ-kheo đi kinh hành
bị lá lan đâm vào trán
chảy máu, liền tức giận nói rằng: Vì sao Phật
chế giới này, có lợi
gì vì làm khác đi nên bị quả báo làm thân rắn lớn), tức là duyên
sinh chịu khổ làm thân rắn lớn, vì cứu năm trăm người lái buôn mà đại bi giết rắn, khiến rắn khỏi tội được
sinh lên cõi trời, các lái buôn đều khỏi nạn. Như Đại Luật của
Hữu Bộ nói: Phi tình còn như thế huống chi là hữu tình ư?
Bồ-tát xem việc này tự chẳng
sinh tâm làm,
cũng khuyên người khác
lìa bỏ. Các thứ khác như trước đã nói.

Nhân duyên về cạy giáo bằng vàng co nói rộng: Lại như việc
sư tử cứu những người
đi buôn mà hại rắn, trong kinh Bảo Tạng, kinh Đại Phương Tiện có nói:
Lại nữa Bồ-tát giữ giới chẳng cho thì không lấy, vật thuộc người khác thọ dụng còn chẳng khởi tâm lấy, huống chi
là vật chẳng cho mà lấy.
Các hữu tình khác thấy keo kiệt thì không cho. Vô phúc phải làm các thân tùy loài chúng
sinh keo kiệt hại mình
mà lìa bố thí. Khi cho họ,
như thế là giữ giới không trộm. Như vật nó
dùng mà không khởi tâm
chạm lấy, huống chi là vật khác không cho mà
lấy. Có các phương tiện
khác, thấy các hữu tình quá keo kiệt, lo chứa
nhóm chẳng bố thí, chẳng
làm phước, tùy loài chúng sinh mà phá hại sự
keo kiệt của họ, nên lìa
tự tha, vì họ mà bố thí để được sắc thân tốt đẹp.

<篇></篇>







<卷>QUYỂN 18</卷>



<詞>Phẩm 18: THỌ PHƯƠNG TIỆN HỌC XỨ (Tiếp Theo)</詞>


Nếu lúc đó
Bồ-tát khởi tâm tham mà lấy, này
Bí Mật Chủ, Bồ- tát ấy có lỗi lui
mất phần Bồ-đề, đối với pháp vô vi Tỳ-ni có
lỗi, bố thí được sắc đẹp. Có Bồ-tát phát khởi
tâm tham mà lấy là giới thứ hai.
Tất cả vật của người nghóa như
Tỳ-ni nói rộng. Cho đến chẳng
sinh tâm
một niệm xúc chạm mà
lấy. Cho đến chẳng sinh tâm muốn Bồ-đề, huống chi là làm phương tiện để xúc chạm mà lấy.
Nhưng Bồ-tát có khi tìm cách xúc chạm mà lấy, nghóa là thấy có chúng
sinh chẳng tin nhân quả, chẳng thực hành bố thí (tuệ xả), đối với tất cả vật giữ khư khư chẳng bỏ, lại
sinh tâm này thì chỗ nào có phước bố thí .
Vì như thế, các thứ
phương tiện dẫn dắt hóa
độ đều chẳng thể được. Bấy giờ, Bồ-tát dùng
phương tiện, tâm trộm
lấy vật ấy cũng chẳng sinh tâm đem về cho mình, chỉ vì người ấy mà làm các
việc phước, nhân phương tiện mời gọi
khiến quán thấy, khiến phát tâm ít có. Vị Đại
só này đối vật chẳng tiếc mà bố
thí cho người, ta tự thấy mình
chẳng bằng,
Bồ-tát thứ lớp như thế
lại tìm cách, lại phương tiện nói lợi ích thí vật, có quả báo như thế, như thế, họ
sẽ dần dần tin phục, cũng đối với của mình chẳng thể bỏ.
Sau đó, Bồ-tát quán tâm họ dần dần
thông thái, như pháp mà bảo rằng:
Vật mà ta dùng bố thí sử
dụng đều là vật của ông, vì ông chẳng tự dùng, cũng như gặt lúa mà chẳng trồng lại thì
sẽ phải
thiếu thốn, phước trước đã hết thì không mong cầu gì, cho nên vì ông mà dùng. Nay trước bố
thí phước ông đều có,
như Phật đã nói ở trước hễ bố thí thì được
Diệu sắc, sức khỏe, vô ngại biện… các thứ lợi ích lớn, chớ bảo là không có
phước. Vì nhân duyên ấy
khiến nó ra khỏi đường ác, ngạ quỷ mà thành
nhân Bồ-đề. Phải biết
Bồ-tát dùng Cụ tuệ phương tiện mà làm được việc
ấy. Nhị thừa, ngoại đạo thì không có. Tùy loại là có một loài chúng
sinh
như thế, phải dùng cách
giáo hóa này. Lại kế là tùy loại, là chẳng phải chỉ có một phương tiện này, lại có phương tiện khéo léo vô ngại khác. Tóm lại là vì
khiến nó khai mở tri kiến Phật mà có dẫn đầu
không phải việc khác, tướng này rất nhiều chẳng
thể nói hết. Phải tùy theo tình
huống này, nêu một mà
biết các thứ khác rất dễ hiểu.

Bồ-tát phá bỏ
san tham
(keo kiệt), hại nghóa là đối trị, như nói hại dứt phiền não.
Nay cũng thế, là dứt kiết
san tham.
Nhưng Bồ-tát này chẳng sinh tâm tham tự
lấy vật. Nếu lấy tức là dứt bỏ chi phần
Bồ-đề. Do tâm tham này mà dứt duyên thành
Chánh giác, khiến chi phần
chẳng đủ, nên nói là
hại. Giới Phật chế ta chẳng dám dẫn giới hữu vi, đây là phương tiện tu hành nên nói giới hữu vi.
Nhưng giới vô vi tức là
bản tánh giới không
phải do tu mà thành. Đối đây có làm phương tiện nên nói hữu vi
song
quán sâu, tức đồng giới vô vi, vì chẳng lìa tự môn A.
Kế là giới bất tịnh
hạnh, nói rằng Bồ-tát giữ giới bất tà hạnh. Vợ của
mình chủng tộc mình thuộc
người khác mà tâm tham còn chẳng phát,
huống chi là dâm dục
trái đạo. Bồ-tát trì giới bất tà hạnh, nếu
người khác nêu tướng vợ mình, chủng tộc mình, mà chẳng phát tự tham huống chi
lại trái đạo, hai thân
hòa hợp. Có phương tiện và sắc loại khác thì y theo trên, hai thân hướng về nhau, các
sắc loại khác. Đây là thứ ba.
Thuộc về của người tức là vợ con gái và chị em của người ấy. Đúng luật mười
thứ hộ trì.
Song Bồ-tát có hai thứ, nếu xuất gia thì tất cả dục tâm còn
chẳng được sinh thì nói
gì đến vợ của người khác và phi thời. Nhưng cũng
để hiểu rõ nên luật
nói đủ. Nếu Bồ-tát tại gia đối với vợ mình hành
dâm lúc phi thời thì gọi
là tà hạnh. Như Thi Ba-la-mật trong Trí Độ luận có nói đủ. Lại phi thời và phi xứ như ở gần chùa tháp tôn minh hiện,
vì trong minh tức là đối
thiên thần… nên cũng như chế. Chủng tộc
mình, nghóa là đồng họ chẳng cưới gả. Lại tộc là tiếng nước
sở cũng là
cờ nêu. Như theo pháp
phương Tây, nếu người nữ mua chuộc nữ sắc, được quan
chấp thuận, đã có người trao cho bao nhiêu vật, thì lúc đó thuộc
về người ấy. Nhưng nếu
có người ở cửa đặt nêu để người khác biết, người khác thấy thì biết họ đã có chồng, nếu cố phạm thì đồng tà hạnh.
Tự tham chẳng phát là
cùng chẳng tương ưng tham nhiễm huống chi là
tà dâm phi đạo, và
chánh cảnh mà hòa hợp giới hạn ư? Nhưng có
phương tiện khác vì thành
nhân Đại Bồ-đề cho họ thì có phạm, chẳng đồng
với Thanh văn. Như Đại
Bản Bồ-tát giới nói.
Có Bồ-tát từ mới
sinh đến
nay tu hạnh đồng chân chưa
hề thấy mặt người nữ mà có tâm dính mắc,
ở trong núi rừng mà tu
đạo. Sau mười tám tuổi nhân vào xóm khất
thực có cô gái thấy
tướng thầy khôi ngô bèn sinh dục tâm mà bảo rằng:
Tôi rất yêu
thích thầy, thầy thực hành diệu hạnh chính là lợi ích tất cả.
Nay nguyện tôi không trọn
thì tôi sẽ chết, thì thầy trái bổn nguyện mà hại
chúng sinh.
Bồ-tát ấy quở trách các tội lỗi của dục tình, nhưng cô
gái chẳng chịu bỏ, vì
không vừa ý nên ngất xỉu. Bấy giờ,
thân thuộc cô gái nghó rằng: Ắt là quỷ dạ xoa hình
mạo khác người, con gái
ta thấy bị ngất xỉu, mà nó không ăn tinh khí ư?
Rồi đem dao gậy đến bắt
trói muốn giết. Cô gái tỉnh dậy thấy vậy bảo
cha mẹ các việc, nói ấy
là lỗi của con không phải tội của Tỳ-kheo, rồi
Tỳ- kheo được thả, cô
gái lại chạy theo mãi, Tỳ-kheo nghó rằng nếu cô
ấy chẳng toại nguyện thì
sẽ chết mà đọa đường ác, bèn theo ý cô ấy
mà hòa hợp nhiều lúc.
Đợi khi cô ấy ít muốn bèn nói pháp dạy khuyên,
cô gái rất kính yêu bèn nghe lời mà tu phạm hạnh,
thành tựu pháp lợi lớn. Nhưng
Bồ-tát này chỉ vì Đại Bi phương tiện mà chịu làm việc thấp
kém, không phải vì lòng
dục mà làm điều phi pháp. Nếu chẳng do Đại bi
chỉ vì tâm tà hạnh mà
làm thì phạm giới này. Tức là có trí phương tiện
nên như thế. Tùy loại tức là chỉ nghóa ở trước. Đồng giới trộm nên
chẳng nói rộng, lệ theo
đây mà biết… Như kinh nói bọn cướp bắt được cô
gái Khẩn-na-la đem bố thí,
Bồ-tát nhận lấy, do đây mà được vô lượng tài vật, lúc đó đem bố thí. Lại như
Bồ-tát Mỹ Phát đi khất thực, cô gái thấy mà ngất xỉu. Vì cứu hộ cô gái lại
sợ lìa tâm Bồ-đề nên nhận cô gái
làm vợ. Về sau khuyên
bảo dắt dẫn cùng phát đạo tâm, quyến thuộc
cũng phát đạo tâm mà
sinh lên cõi trời.
Kế là giữ giới chẳng nói dối.
Suối đời giữ giới chẳng nói dối.
Nếu vì mạng sống cũng
chẳng nên nói dối, tức thành dối gạt Phật Bồ-đề.
Bí Mật Chủ là gọi
Bồ-tát trụ ở Đại thừa cao quý nhất, nếu nói dối thì
chẳng phải Phật Bồ-đề.
Cho nên Bí Mật Chủ nói pháp môn này phải biết
như thế, bỏ nghiệp nói
dối, vì là điều chẳng nên làm, đó gọi là dối gạt
Phật Bồ-đề, Bí Mật Chủ
là Bồ-tát tối thượng Đại thừa, nếu nói dối là đánh mất
Phật Bồ-đề. Bí Mật Chủ, pháp môn phải biết như thế.
Chẳng bỏ lời nói thật. Đây là giới thứ tư.
Nhân mạng sống, tức là các thứ danh lợi… Hoặc vì các thức ăn uống y phục tù đày, khổ ách… như thế mà
nói dối thì thân mạng
sống còn, chẳng nói thì chết, nên nói duyên vì
mạng sống. Bồ-tát có
nhân duyên như thế, khi ấy còn chẳng sinh một
niệm dối gạt tâm người
khác huống chi là khởi phương tiện. Nhưng lược
nói có tám thứ chẳng
phải lời bậc Thánh, có tám thứ lời của Hiền
Thánh. Tức là chẳng
thấy nói thấy, chẳng nghe chạm biết mà nói nghe
chạm biết. Thấy nói
chẳng thấy và nghe chạm biết mà nói chẳng nghe chẳng chạm chẳng biết là tám lỗi chẳng phải lời Thánh. Nghóa là
thấy nói thấy, ba thứ kia cũng như thế.
Chẳng thấy nói
chẳng thấy, ba thứ kia cũng như thế.
Như Tỳ-ni nói Giới Đại
Vọng Ngữ trong luật Ngũ phần có nói.
Nếu Bồ-tát phạm như thế tức là chê bai
Phật Bồ-đề. Vì sao?
Bồ-đề tức là một bề
thật nghóa, mà nay lại dối gạt thì chính cùng nó trái
nhau, cho nên nói là phá Bồ-đề.

Lại nữa, Như Lai vô lượng kiếp tu Đế thành, cho nên lời nói
ra mọi người đều tin
nhận, cho đến nói pháp không thể nghó bàn, không phải tâm lương kia chỗ làm khó tin khó hiểu.
Vì Phật vô lượng
kiếp thành thật, nên mọi
người tin. Nay Bồ-tát lừa gạt chúng sinh tức là
sinh nhân duyên pháp lừa gạt kia, cũng là phá Bồ-đề. Cho nên
Bồ-tát trụ trong hạnh chân ngôn của Đại thừa địa
tối thượng, chẳng được
sinh
một niệm dối gạt tâm
người khác và các thứ duyên ấy, có nói đủ trong luật. Nếu trái phạm tức là
vượt Phật, Bồ-tát. Đây cũng là tùy loại
phương tiện mà nói. Văn
không tóm lược, như Bồ-tát giới Đại Bản nói: Có một cô gái giết hại cha mẹ, gây ra nghiệp Vô gián này rồi tự nghó rằng ta gây ra nghiệp ác này chắc chắn đọa vào ngục
Vô gián, cực ác đã
thành, có pháp lành nào
đến gần ta chăng? Vì nhân duyên này lại không bỏ lỗi tu thiện, chỉ đứng yên lặng khoanh tay đợi tội.
Bồ-tát dùng mọi
cách khuyên khiến
sám hối làm lành. Cho đến bảo rằng:
Trong pháp Đại thừa có phương tiện để diệt tội này, nhưng không hề tin nhận.
Bồ-tát sinh tâm đại Bi,
lại hóa ra người ngủ đêm với cô gái. Nhân đó tự nói
ta cũng gây ra nghiệp như
thế. Cô gái ấy tự nghó người khác cũng có làm việc này chăng,
nay ta được bạn đồng ở chung rất lâu. Người ấy hóa độ người dần dần, dùng phương tiện muốn cùng
sửa lỗi làm lành
mà chẳng từ người ấy
nói, bảo rằng: Ngươi muốn làm cứ làm, nhưng ta tự nghó hoàn toàn vô ích. Nó hóa ra người cùng ở với nó, bày việc làm lành dần dần được pháp lợi có thần thông lớn mà hiện thấy bảo rằng:
Nay ta làm lành, tội trước
đã diệt hết, nay được pháp này. Nếu tội chẳng
diệt thì do đâu mà được
việc như thế. Người ấy sinh tâm hiếm có bảo rằng: Tôi và chị đồng phạm, tội chị còn trừ, ta đâu chẳng làm, do đó
mà cùng làm.
Bồ-tát dùng phương tiện mà hóa, tội nhơ được trừ mà dần vào
Phật pháp. Đây tức là
Bồ-tát dùng tuệ phương tiện giữ giới như thế.
Không giống với Nhị thừa và người lớn.
Lại Tăng-già-tra.
Kinh nói: Có một
đại phu người vợ rất
đẹp, rất sang trọng. Về sau qua đời, tình chẳng thể
bỏ nên luôn mang vác theo.

Cho đến khô queo vẫn không bỏ. Bồ-tát giáo hóa chẳng được, do đó hóa thành, một cô gái cũng mang theo
người chồng, bảo rằng:
Người này tôi yêu nhất
mà chết rồi, không thể dứt tình cho nên thường mang theo. Ông ấy nghó rằng đây là bạn ta, đồng
sự với ta. Do đó
cùng ở chung. Sau,
Bồ-tát lén cô ấy, liền bỏ cả hai thây chết xuống
sông Hằng.
Cô gái và người ấy tìm kiếm hai thây chết đều chẳng được bèn
than trách rằng: Chúng ta
mang theo cho đến khô queo, nay thấy bạn khác bèn thương mà bỏ. Phải biết tình ấy chẳng thể giữ mãi, chết rồi còn
như thế huống chi là còn
sống. Nó thấy việc đổi tâm quá nhanh chóng
liền phát tâm chán dục
muốn tu đạo. Bồ-tát có tuệ phương tiện này nên
dối gạt như thế, nhưng
không phải vì ác ý mà làm.
Kế là nói giới cấm nói lời thô ác:
Bồ-tát tâm
sâu kín, tin
nhận nhiếp chúng sinh. Lại
kế, Bí Mật Chủ trì giới chẳng mắng chửi thô
ác nên phải dịu dàng mà
nhiếp thọ các chúng sinh, tùy loài mà nói
năng, hạnh đầu của
Bồ-tát Bí Mật Chủ gọi là làm việc có ý nghóa, lợi ích
cho chúng sinh. Hoặc Bồ-tát
khác trụ đường ác, nhân chúng sinh mà nói
lời thô tục tùy theo
hình loại, lời nói, vì sao? Vì đây là hạnh vì chúng
sanh đầu tiên của
Bồ tát, hoặc Bồ tát ở trong đường ác vì chúng
sanh mà nói lời thô ác, đó là giới thứ năm. Thô nghóa là có lời nói khiến cho
tâm ấy chẳng thuận mà
khiến sinh tâm bất thiện, hoặc lớn tiếng hiện tướng
gọi là dữ dằn, đều như tướng Tỳ-ni nói: Bồ-tát
đều phải nhu hòa,
khéo thuận, không được
dữ dẵn. Lời nói phải vui lòng người, vì nhân duyên này mà dần dần khiến họ đi vào
Phật đạo, nay làm nhân xúc não, là
trái với phương tiện
bốn nhiếp, cho nên phạm tội. Nhưng cũng có
phương tiện mà nói lời thô tục. Như trong
Bồ-tát giới đại bản nói: Có một
người thường nói thô
tục cho là tánh thường, không ai khuyên dạy được.
Bồ- tát bèn hóa thành một người rất dữ dằn, hung bạo gấp vô lượng
lần người ấy. Người ấy thấy vậy rất vui mừng, cho rằng việc làm của
người đều hơn ta, ta đã
tự bảo là không ai bằng, vậy mà người này đáng
bậc thầy ta, do đó xin
làm đệ tử, cùng làm việc đã lâu. Bồ-tát dần chỉ
bày chỗ lìa chán, khen
ngợi nhu hòa, ghét sự thô bạo. Sau tự đổi để
khuyên khiến sửa đổi.
Nhưng cũng chưa theo, Bồ-tát sau phải bày việc xả
bỏ việc ác, mới tự tu đạo mà được pháp lợi lớn, hiện bày
thần thông.
Người ấy cho là ít có
bảo rằng người này trước làm hơn ta, còn tự
sửa lỗi mà được pháp này,
sao ta chẳng làm, lại vì ông ấy là thầy mà vào pháp
lợi, tức là Bồ-tát
dùng tuệ phương tiện mà nói lên sự thô ác.

Kế là chẳng hai lưỡi. Lại nữa Bí Mật Chủ, Bồ-tát nên trì
giới hai lưỡi, lìa lời nói chia rẽ, lời nói não hại. Nếu phạm thì chẳng
phải là Bồ-tát.
Bồ-tát chẳng
sinh tâm chia rẽ chúng
sinh hoặc dùng các
phương tiện khác, thấy
có chúng sinh hễ thấy biết gì cũng sinh chấp đắm,
tùy tương loại mà nói
chia rẽ khiến nó trụ một đạo, tức trụ đạo Nhất
thiết trí. Bồ-tát không
nói lời chia rẽ, không nói lời não loạn, nếu phạm
thì không phải hạnh
Bồ-tát. Đối với các chúng sinh chẳng sinh tâm chán

lìa. Hoặc hữu
tình tùy chỗ thấy mà chấp chặt chúng sinh kiến. Nó
tùy loại mà chia rẽ. Như
khiến chúng sinh trụ một đạo, tức là trụ đạo
Nhất thiết trí. Đây là
giới thứ sáu, tướng hai lưỡi như trong Tỳ-ni có nói.
Cho đến nhân duyên, dã
can, sư tử… Nhưng Bồ-tát thường tu hạnh vô
não hại, tùy loại thượng
trung hạ đều khiến vui mừng hòa hợp, chẳng làm nhân
duyên khác.
Nhưng thấy các chúng
sinh có kiến chấp lạ, đều
chấp tông mình chẳng thể
rời ra, vì nhân duyên này mà chịu khổ lớn.

Bấy giờ, Bồ-tát mới dẫn nó khiến bỏ ác tri thức mà nói
lời chia rẽ. Như quá khứ có thầy ngoại đạo lãnh đạo hàng ngàn đồ chúng nói pháp tà đạo.
Bồ-tát quán thấy nhân duyên họ được hóa độ bèn nhập vào bí pháp mà làm đệ tử, chẳng bao lâu học pháp thấu hết chỗ
sâu
kín, tuệ ngộ chẳng ai
bằng. Thầy rất mừng bảo người này truyền pháp ta
là đủ, bèn phân học trò khiến người ấy lãnh
đạo. Bấy giờ, Bồ-tát dần
dần dùng phương tiện
nhập vào kiến ấy mà hóa độ. Lâu sau biết người
ấy đã rất tin phục bèn
dần dần chỉ pháp sâu xa. Bấy giờ, năm trăm đệ
tử thấy tâm dần chánh
mà thành tuệ tánh. Lúc đó, thầy nghe pháp lạ
đến nghe xem.
Bồ-tát nhân bày cho thầy các thứ nên thầy cũng giải
ngộ. Lúc đó, năm trăm đệ tử cùng thầy Bồ-tát tu theo pháp mới.
Cả ngàn người đều vào
chánh pháp. Các loại như thế tức là phương tiện phá
hòa hợp. Bồ-tát thực
hành sâu rộng chẳng thể nói hết. Nêu một mà
nhiều loại khác đều hiểu.
Kế là giới cấm nói lời thêu dệt.
Bí Mật Chủ, Bồ-tát giữ giới
không nói thêu dệt. Tùy
loại thời phương ngữ hòa hợp, là phải giữ giới
không nói thêu dệt. Tùy
loại hình mà có điều nói thời phương lợi ích,
phương ấy có lời nói
này phải nói. Trái luật thì chẳng nói, tùy phương ấy tương ưng hòa hợp mà nói ra nghóa lợi, tức là khiến cho họ được nghóa lợi.
Nói ta tức là làm nghóa lợi này, tùy phương tùy thời mà làm, khiến tất
cả chúng sinh được tâm
hoan hỷ mà thanh tịnh đối với đạo, tức là nhó
căn thanh tịnh. Vì sao? Vì
Bồ-tát có lời nói lạ nghóa là các thứ khác nhau, tùy ý người khác mà nói.
Có Bồ-tát phương tiện lạ, lấy cười vui
làm đầu, muốn cho chúng
sinh vui vẻ ở trong Phật pháp. Vì chúng sinh tuy nói lời vô lợi nhưng ở trong
sinh tử mà làm lợi ích
chúng sinh, nói
là đủ các thứ, ở
trong sinh tử trôi lăn mà không mê đắm, hòa hợp
sinh
lợi khiến tất cả hữu
tình các tâm vui mừng, tai đạo tịnh trừ. Vì sao? Vì
lời nói lạ lùng. Có
Bồ-tát dùng lời này khiến chúng sinh vui mừng, an trụ trong
Phật pháp. Muốn dứt bỏ các lời vô lợi mà không nói ra,
Bồ-tát như thế trôi lăn trong sinh tử.

Đây là giới
thứ bảy là không nói thêu dệt, nghóa là thế gian
nói
bàn việc không lợi ích. Như trong Tỳ-ni nói các thứ
Vương luận, Tặc luận, vì nghề nghiệp nuôi
sống mà
xuống biển, người nữ trị thân…
Hoặc lời bình luận việc thế gian trong thành ấp, cõi nước.
Tóm lại, tất cả pháp thuận theo thế gian không nhân duyên ra khỏi đều là đó.
Nhưng Bồ- tát phải thời phương
lợi hòa hợp mà nói. Nói thời là tuy muốn khai mở dẫn dắt người ấy, nhưng nó đều chưa có cơ tín nhập, tin ưa chưa
phát mà vội nói khiến
nó không tin mà khinh lờn, chê bai, cũng không giáo hóa, tức là phi thời. Trái đây gọi là
Thời ngữ, hoặc đại chúng ở chỗ
náo loạn nhiều người,
tâm không yên tịnh mà lời nói không vào được,
tâm do đó mà mất đạo
duyên thì cũng là phi thời. Phương là phi xứ
(không phải chỗ). Nghóa
là chính khi nó tạo ác tức là ở chỗ làm mà nói
pháp, vì phương ấy đắm
mê việc làm, lại sinh tâm ngỗ nghịch, do đó mà
sinh tâm bất thiện. Cũng
trái với đây gọi là tùy phương ngữ. Lợi, là một bề không có các bất lợi khiến tu thiện, thuận tình cờ ấy mà nói ra.
Nếu Bồ-tát làm như thế
thì khiến cho hữu tình vui mừng tin phục, lợi mình lợi người.
Vì họ nghe rồi được lợi, cũng chẳng uổng phí
công sức.
Nhưng Bồ-tát có khác lạ nghóa là lấy cười làm đầu, như cười đùa cho đến
nhảy múa, ca hát bàn
luận, tức như ở trước nói, các thứ có ở thế gian
Bồ-tát vì khiến người
ấy vui mừng. Đã được vui mừng ưa thích rồi bèn
dùng phương tiện dạy bảo
khiến người ấy an trụ trong Phật tuệ. Tuy biết là vô ích mà tâm không mê đắm.
Nhưng quán thời, quán phương
nghóa lợi mà không làm.
Tuy làm vô lợi, song dùng vô lợi mà dứt việc vô
lợi kia. Vì thời trước
người ấy làm ác, trái lại càng kinh sợ chống cự.
Cho nên phải phương tiện
đồng sự sau mới khiến nó đi vào Phật đạo.
Cho nên vô lợi này tức là nhân có lợi. Như người thầy thuốc biết chất
độc làm thuốc. Nếu làm như thế chính là nhân Bồ-tát ra khỏi
sinh tử
trôi lăn, chẳng phải
đồng với Thanh văn thường dùng phương tiện tuệ,
một bề câu chấp chỉ
ngăn các lỗi mà không khai thông, nên không có đủ
trí tuệ. Tự mình ra khỏi
trôi lăn, cũng giúp người khác ra khỏi, nên gọi
là lìa trôi lăn. Như kinh Hoa Nghiêm nói khéo thấy người nữ tức là đó.
Vì muốn dẫn nhiếp chúng
sinh mà sinh làm dâm nữ, làm người đứng đầu năm trăm dâm nữ, xinh đẹp chẳng ai bằng, đủ các đức của người
nữ, sáu mươi bốn dáng điệu khéo léo, phương tiện đều đầy đủ.
Người chồng bản tánh khéo nhiếp tâm người, mà cô gái này không gì
chẳng sợ, vì nhân duyên trong
nhiều người.
Bồ-tát trước dùng năng lực phương
tiện, cùng họ gây ra các
việc tà hạnh, khiến họ rất yêu mến, có nói gì người đều
không trái, xét tình có nó mà tùy duyên dắt dẫn, khiến họ thấy thật
tánh của
dục, liền từ cửa này mà vào Phật tuệ. Lúc đó, mọi người đều tin yêu người ấy, và nghe theo lời. Vì nhân duyên ấy mà được lợi ích
vô lượng. Tuy ở trong
phi lợi mà thành được lợi lớn này. Tức là
Bồ-tát Cụ tuệ phương tiện trì
giới. Trong kinh loại này rất đông.

Lại nữa, Bí Mật chủ! Bồ-tát nên giữ giới chẳng tham, với đồ
thọ dụng của người
khác không sinh tâm nhiễm. Vì sao? Vì Bồ-tát
thường làm, tâm không
mê đắm. Nếu Bồ-tát có tâm ấy, đối với Nhất thiết trí không
có sức, không có
sức tức là lui mất. Do pháp này mà đối với
Nhất thiết trí không có
sức, không có sức thì ở một bên, tức là nghóa chẳng đủ.
Lại Bí Mật Chủ, Bồ-tát phải phát tâm vui mừng,
sanh tâm như thế ở đây cũng đồng với chỗ ta đáng làm, nay tự nhiên
sinh ra.
Lành thay, rất khéo léo thường tu
các phương tiện lạ, chẳng để các chúng sinh ấy
mất mát tiền của là do giữ chẳng tham.

Lại nữa, Bí Mật Chủ giữ giới chẳng tham thì vật dụng của người khác không
sinh tâm đắm nhiễm.
Vì sao? Vì không có
Bồ-tát nào có tâm thọ nhận, chỉ có Bồ-tát có tâm nhiễm vô lực mà ở một bên cửa Nhất thiết trí. Cũng này
Bí Mật Chủ! Bồ-tát vui mừng và phát tâm này, nếu ta làm nó tự nhiên mà
sinh thiện cực thiện thì thường vui
mừng, chẳng để cho mất
tiền của của các chúng sinh ấy. Đây là giới thứ
tám, trước đã nói rõ
giới của thân, miệng.
Nay kế là nói hoàn toàn là giới của tâm. Đây là từ tâm khởi tham, nếu
Bồ-tát thấy người khác có việc hơn như
sức khỏe, tiền của có
vô lượng môn. Bồ-tát
không có ý nghó họ có các việc ấy mà ta không có. Do nhân duyên ấy mà
sinh ưa muốn, tham đắm, mong cầu đều
cũng thuộc về giới này.
Do nghóa này mà sinh ra các buồn khổ vì thế
chẳng nên làm. Bồ-tát
chẳng nên như thế. Nếu có vô lực, ví như người có vô lượng nghề nghiệp khéo léo, đến lúc bệnh nặng thì không làm
được. Bồ-tát cũng như
thế, nếu vì tham ái mà bệnh tâm khiến tâm Bồ-đề có vô lượng thế lực thành vô lực.
Nhất thiết trí tức là muôn đức đầy đủ không
thiếu sót. Do khởi tâm này nên làm cho thể muôn đức
không thiếu
sót này chi phần không đủ. Cho nên đối với tất cả
Trí Môn tức là vô lực.
Nhưng Bồ-tát thấy người khác có các thứ hơn mình phải tự vui mừng mà nghó rằng: Ta vốn lập thệ nguyện lớn vì tất cả
chúng sinh hành đạo
Bồ-tát đều khiến muôn đức gồm đủ. Nếu các thứ này
có thiếu, ta còn muốn
chẳng tiếc thân mạng khó làm khổ hạnh mà lợi
lạc, mà nay tự làm xong, tức là lợi lớn, thật
là đáng mừng. Bồ-tát lấy đó
tự an ủi tâm mình, việc
ta phải làm tự nhiên đến, nên rất vui mừng. Ta
vì chúng sinh muốn dùng
vô số tinh tấn, cầu kiếp như hiền bình kiếp, thọ
dụng tự
nhiên, phá nghiệp nghèo thiếu, huống chi là nó tự đến mà
lại tổn hại lợi mình.
Vì ngộ tâm này chẳng còn sinh mê đắm, tức là
tướng trì giới. Như trong
kinh Trường
A-hàm nói. Thời Phật Câu-lưu-tôn ở quá quá khứ, vua
nước Ba-la-nại tên là Tư ích, thường nghó lợi ích cho tất cả nên lấy đó làm tên.
Lúc đó, có năm trăm vị quan lớn bạch
vua rằng: Nay cõi nước
rất giàu có, mọi người đều không có tâm họa
loạn, e chẳng thể chống
với kẻ thù. Vua phải khiến tu tập chịu khổ nhọc
thì khi gặp nạn mới
chống trả mà bảo vệ vua nước. Bấy giờ, vua Tư Ích
vì hận thù nghó rằng: Ta gán việc phi thời cho người,
trái vớn bổn tâm
ta, không có việc ấy.

Lúc đó, các quan biết vua chánh ý nên không nói nữa.
Đế-thích biết, bèn nghó
rằng: Việc làm của vua này là đạo Bồ-tát, chẳng
biết có bền chắc hay không, ta hãy thử xem. Nhân đó bảo với nước lân
bang là Trường Thủ đem
quân đánh. Chỗ vua Trường Thủ cũng gọi là
thành Ngũ chi, vì vua ấy chỉ thống nhiếp có năm thành, là một nước
nhỏ. Vua ấy nghe đồng
thời nói mà nghó rằng: Ta nghe nói đàn bà nghó
việc không xa, nay vị vua
này vì quá nhân ái thì cũng như đàn bà thôi.
Nay ta đem quân binh đến
đánh chắc chắn sẽ chiếm được.

Các Đại thần tâu vua Tư Ích rằng: Trước dùng trung căn
khuyên bảo mà chẳng thấy
nước ấy cống nạp. Nay người trong nước chẳng
tập võ nghệ chuẩn bị
trước, khi hoạn nạn xảy ra thì biết làm sao. Vua
suy nghó mà đáp. Nếu
nước ấy muốn cõi nước, người dân và kho lẫm
của ta, ta không giao tranh
với họ nên người vô hại, các khanh chớ lo.
Nói đoạn bèn vào núi
sâu tu phạm hạnh.
Lúc ấy, vua
Trường Thủ không đánh mà chiếm
được nước. Trải qua thời gian lâu tìm kiếm vua Tư
Ích mà chẳng được.
Lúc đó, ở phương Nam có
Bà-la-môn Phạm Hạnh, vì nghiệp trước rất nghèo thiếu không thể nuôi nấng cha mẹ,
sư trưởng, nghe vua
Tư Ích làm việc bố thí
nên dến xin trợ cấp. Khi đến rừng núi nước ấy,
tới chỗ vua cũ tu đạo.

Bấy giờ, vua
Tư Tích hỏi thăm mời ngồi, cho ăn uống rồi hỏi
đi đâu. Phạm Chí ấy đáp
đầy đủ. Khi ấy, vua cũ nghe nói thì thương
xót chẳng bảo ta thường
hưởng lộc nước, thế lực tự tại, hay tùy ý người mà cho. Nay thân đã mất nước, còn gì cho ông.
Suy nghó thế rồi nhân đó
hỏi Bà-la-môn: Vua Tư Ích
là ta lúc ấy, nay mất nước rồi nên phải ở đây. Bấy giờ,
Bà-la-môn ngất xỉu hồi lâu mà nghó rằng: Mình phước mỏng nên đi xa cầu mà
không được, nay lại gặp đây há không phải mạng ư?
Bây giờ, vua an ủi bảo ông chớ quá lo, ta có phương tiện để được. Vua kia là kẻ thù của ta thường tìm kiếm ta, bảo nếu ai được dầu ấy
sẽ
trọng thưởng, nay ông hãy lấy đầu ta đem đến
sẽ được
ban thưởng lớn.

Người ấy đáp: Ta tu tịnh hạnh sao lại giết người, không thể được. Vua bảo nếu thế thì lấy dây trói ta mà dẫn đến
sẽ không có lỗi.
Lúc đó, người ấy dẫn
vua đến điện vua, các cựu thần trông thấy đều
trách Bà-la-môn rằng: Ông tu tịnh hạnh không nên
hại vua hiền mà cầu lợi riêng, rất chẳng phải đạo, là phá pháp tịnh hạnh làm gì có đạo.
Tịnh hạnh nói đầy đủ chẳng phải lỗi của tôi, đây là Đại vương hành đạo Bồ-tát khiến tôi như thế. Các quan vào tâu vua, vua nghe xong
kinh sợ, cho là đến cướp
nước. Khi nghe xong đầu đuôi thì tâm hổ thẹn
kính phục, bảo người
hành đạo Bồ-tát như thế mà ta cướp nước thì
sao đáng mặt người lớn mà trị vì thiên hạ? Do đó
bảo vua Tư Ích trở về ngôi cũ mà tự tại làm bố thí lợi ích an vui muôn dân. Còn ta trở về nước xưa,
lại đâu vào đấy, không
đánh hại nhau nữa. Bấy giờ, hai nước giao hòa
tốt đẹp, không oán thù
nhau. Như trong kinh Bổn Sinh có nói rộng: Đó tức là do tham.
Kế là giới
chẳng sân.
Này Bí Mật Chủ, Bồ-tát giữ giới
không sân. Lại nữa,
Bồ-tát Bí Mật Chủ phải giữ giới không sân, nên đối
với tất cả luôn an
nhẫn, thường vui không giận, tâm thường bình đẳng.
Họ như bạn thân, các oán
chuyển đổi.
Vì sao?
Vì Bồ-tát không nghó
nhớ ác ý. Nghóa là
công đức ở thân gọi là Tam-ma-da-phược-yết-đa.
Trong luật Đại đức tồn niệm ý cũng giống như thế.
Vì sao?
Vì Bồ-tát vốn
tánh tịnh, trên bổn tánh
là tánh được giới, dưới nói tâm nghóa là pháp từ
tâm biến hiện, ở trong
bổn tánh thường thanh tịnh. Cho nên Bồ-tát phải
giữ giới không sân,
đối với tất cả thường nhẫn, mừng giận không mê đắm, tâm thường bình đẳng, họ như bạn bình đẳng
chuyển oán.
Vì sao?
Vì Không phải ý này đủ ác, vì thế
Bồ-tát bổn tánh tâm
thanh tịnh, cho
nên, Bí Mật Chủ giữ
giới chẳng sân. Đây là thứ chín. Sân nghóa là đối tất cả chúng
sinh khởi tâm giết hại, làm việc chẳng lợi ích từ tâm mà khởi,
do đó phải giữ giới
này. Nếu Bồ-tát có người đến gia hại các thứ, cho
đến chặt dứt chi phần
còn chẳng sinh tâm hại người ấy, huống chi là
khinh thường ư? Nếu chẳng như thế thì không phải là Bồ-tát. Nên ở tất cả mọi nơi mà thực hành Đại nhẫn. Nếu người khác làm các thứ gia hại thì
nên nghó rằng: Ta ở đời trước do vô minh mà
sinh làm thân mắc các
nạn này, trong vô lượng
đời thường não hại nó, nên nay nghiệp chín muồi mà phải chịu quả báo ấy. Có can dự gì người trước mà oán lỗi.
Các thứ chánh quán như
thế, lại nghó thân này từ duyên mà sinh, không có tự tánh,
không có ngã nhân, ai hại ai chịu. Vì quán thật tướng này, mà chẳng
sinh tâm hại họ. Đó là ý niệm
sân giận, tức là đầy đủ các điều ác. Vì hay như thế mà vui mừng, nên tâm thường vui vẻ, vắng lặng từ
nhẫn, chẳng mê đắm nhân ngã các pháp mà thường bình đẳng.
Bình đẳng này tức là oán thân chẳng hai, các loại có ích,
không ích tất cả tâm nặng nhẹ đều bình đẳng không thêm bớt, chẳng gây ra các thứ ác,
thường làm việc nhiêu ích lợi tha, xem cả thế gian như con một, do
Bồ-tát chánh quán thật tướng
như con một, do Bồ-tát chánh quán thật tướng, hiểu rõ tâm này bổn tánh
thanh tịnh.
Như kinh nói:
Thuở quá khứ, ở
phương Nam có vị vua tên
là Sư tử, thành tên Gió lạc. Dùng chánh pháp cai
trị đất nước, không giết hại người. Nhưng vì theo phép nước nên vua ra thành răn bắn để bày uy vũ, tuy không có ý hại người, nhưng để bảo
vệ đất đai và an dân,
muốn cho lân bang sợ trọng uy đức. Lúc đi săn
vua thấy có con nai chạy
bèn đuổi theo. Đến nơi hiểm yếu thì đuổi kịp.
Vì không có tâm hại nên chỉ gõ trên
sừng rồi thả.
Vì sao? Vì muốn bày oai vũ với
muôn người. Khi vào rừng
sâu ở chỗ
không người, kẻ hầu
không theo kịp. Có con sư
tử cái thấy vua hình dạng khác người bèn sinh
dục tâm, do đó đến bức
hiếp mà hiện dục tướng. Vua sợ hãi nên phải
giao hợp. Thời đó là
kiếp sơ, thú hiểu tiếng người, nhưng tánh con cái,
nếu có trí tuệ thì khi
thọ thai liền biết, nhân đó bảo vua rằng: Ta đã có
thai vua con, đến lúc sinh
thì làm sao. Vua bèn lấy tay ấn, bảo nếu sinh
con thì đem ấn này đến
trước cửa ta. Sau sinh con trai rất giống người mà tánh dữ tợn lại có cả thú tánh.
Sư tử cái đúng như ước hẹn trước,
ban đêm nhảy qua thành để
con bên cửa vua rồi đi.

Sáng ra, người
thấy rất quái lạ, thấy giống mà hơi khác bèn
trình lên vua. Vua thầm nghó
không nên bảo cho người biết, nhân đó ra
sắc lịnh làm con mình, đặt tên là
Sư Tử Thiên Nô. Sau vua nhường ngôi
bảo Thiên nô trị nước.
Vì bản tánh thích ăn thịt sống. Một hôm, đòi ăn cơm gấp, nhà bếp chưa kịp đem thịt đến, bỗng gặp đứa bé mới chết bèn đem dâng vua…
Như kinh Hiền Ngu, luận Trí Độ có nói. Cho đến hằng
ngày bảo tìm thịt người,
ăn hết khoảng năm trăm đứa trẻ. Trong thành
cùng bảo nhau rằng có
quỷ Dạ-xoa vào nước. Hễ có trẻ em phải bảo vệ giữ gìn, chiều chưa đến tối đã vào nhà đóng chặt cửa nẻo mà giữ.
Tìm người ăn thịt không
được bèn đến nhà các Đại thần bắt trẻ nhỏ khoảng
năm trăm đứa. Sau đó
bắt trẻ con chết là người trên tay có đeo vòng, thấy người cầm dây thì biết là người bắt trẻ con, trẻ con mất là do người
này. Người này cho rằng:
Đây là lỗi vua, không phải lỗi tôi. Các quan
bèn trình lên vua cha Thái
tử có thú tánh, thú tánh thì không thể làm vua trị

vì, xin vua trị
nước, vua nói ta đã làm lễ quán đảnh giao ngôi cho
thái tử làm sao lấy
lại, nên không nghe lời tâu. Các quan bèn mưu giết hại. Vua con cầm dao bén đi vào
rừng sâu, lúc đầu lấy thây chết đem đốt mà ăn,
sau dần dần ăn
người sống. Cho đến bắt hơn năm trăm vương
tử đem về nuôi mà ăn dần. Lúc đó,
người trong nước lập người em lên làm vua, tên
là Thiện Nô. Người này nhân từ bố thí dùng chánh pháp trị nước.
Sau đó, bốn người phạm hạnh cầu pháp
thượng thiện.
Vua nghó rằng:
Người này làm lợi ích cho ta
chẳng ít, sau sẽ báo ân, chưa kịp cùng nó đi săn.
Các quan can rằng vua thú
đang ở núi gần, sẽ bị nó hại, vua chớ vào rừng. Vua nghó ta muốn lợi ích tất cả không tiếc thân mạng nay nếu bắt ta
mà ăn thì nguyện ta đã
mãn. Bèn vào rừng thì thấy vua thú, vua thú nghe người em ra liền đến bắt. Vì rất mạnh mẽ nên các thể nữ chạy tán loạn, bị nó bắt mà khóc lóc than rằng… như
Trí Luận nói: Chưa báo ân
người phạm hạnh, cùng ước hẹn mà thả ra.
Vua nói: Lửa ông chưa hết,
sẽ
phải trở về. Bèn nghó
nên làm cách nào, bèn chẳng tiếc thân mạng mà đến đây, nhân đó hỏi, nó muốn theo hạnh bất
sát như pháp nói rộng.
Nó tuy mạnh ác nhưng có tuệ tánh. Nghe liền biết được việc chưa từng có.
Nghó rằng nó tức là thầy ta, muốn cầu điều gì.
Vua nói: Nay ông ở trong rừng cũng như thú dữ, làm
sao
mãn nguyện. Đáp rằng: Tôi nghó ân thầy
phải đáp đền thì có
thể nói. Vua nói nếu có cầu nguyện thì bổn hoài của
ta chỉ là chẳng giết hại
mà thôi. Nó nghe rồi liền thề là chẳng hại
mạng nữa, lại thả năm
trăm vị Vương tử mà tu pháp lành. Thả rồi liền
cùng vua trở về, vua biết
nó đã làm hạnh lành, lại lập làm vua, dùng
chánh pháp trị đời, rồi
xuất gia. Phải biết Bồ-tát ở trong sợ sệt như thế chẳng giận mà còn làm hạnh lợi ích, huống chi là các việc khác. Như thế
trong kinh Bản Sinh có nói rộng.

Thứ đến là giới chẳng tà kiến. Lại nữa, này Bí Mật Chủ,
Bồ-tát phải buông bỏ tà kiến mà trụ vào
chánh kiến, quán đời vị lai mà
sinh sợ sệt, phải vô hại là tùy phiền não. Hỏi Đông đáp Tây, hỏi Tây đáp Đông. Hỏi xem xét thì tâm ấy không tà vạy mà
ngay thẳng, đối với Phật,
Pháp, Tăng thì tâm ấy
quyết định.
Quyết định nghóa là cho đến quy mạng
Tam bảo. Cho nên Bí Mật
Chủ, tà kiến là lỗi rất lớn, cắt đứt tất cả gốc
lành của Bồ-tát, là mẹ
sinh ra tất cả pháp bất thiện, như tự mẫu
Tất-đàn sinh ra các chữ. Cho nên
Bí Mật Chủ dưới đến nhân duyên cười vui thì
tâm đều chẳng khởi tà kiến.

Lại nữa, Bí Mật Chủ! Bồ-tát lìa bỏ tà kiến, chánh kiến ấy,
thế kiến khác, không hại, không cong vạy không huyễn hóa, ngay thẳng
Phật, Pháp,
Tăng tâm tánh quyết định. Cho nên Bí Mật Chủ lìa các
lỗi tà kiến, nó là mẹ
cắt đứt các gốc lành của Bồ-tát. Như thế tất cả là
các pháp bất thiện. Cho
nên Bí Mật Chủ! Cho đến cười đùa xem qua cũng chẳng khởi tà kiến. Đây là tướng giới thứ mười.
Kinh nói: Trì giới tà kiến, tà kiến là gốc bất thiện, tức là hại tà kiến này mà trì giới.
Cho nên nói trì giới tà kiến. Chín giới trên cũng lệ theo đây mà biết,
phải nói trì giới bất
sát là trì giới sát, cũng y theo đây mà nói. Tà kiến
nghóa là đều ở trong
Bổn pháp, tức là dùng lý bất chánh thuận với tà đạo
đều là đó. Ở đây
là hại gốc lành ba đời. Nghóa là do hạnh nghiệp quá khứ mà có quả y chỉ năm ấm đời này. Lại do hạnh nghiệp đời này mà
có quả báo đời vị lai.
Do trước hiểu pháp nhân duyên này được nhập
vào môn vô thường vô
ngã, từ trí vô thường vô ngã này mà được nhập
vào pháp không như thật
tướng, phải biết lìa chánh nhân quả của thế gian này, ngoài ra không có
chánh kiến, chánh tuệ khác. Nếu bảo không
quả không nhân tức là
phá hoại pháp Tứ đế của Tam bảo. Vì hoại pháp
Từ đế của Tam bảo nên
không có bốn quả Sa-môn tất cả Thánh pháp và pháp lành thế gian, xuất thế gian.
Nay bác hết, cho là không có
việc này, tức là theo
tông ngoại đạo. Phải trụ vào chánh kiến nghóa là
trái với lỗi trước,
quyết định tin chắc nhân quả và pháp Đế thật. Đế tức
là câu Như Lai chân thật.
Nếu chê bai đây tức là hại tất cả điều lành.
Hại không hại, hai nghóa
là chi phần phiền não, do đây nên thấy chướng
tất cả điều lành,
chướng tất cả điều lành nên gọi là hại. Kế là
chuyển giải thích. Thế nào là hại nghóa là cong vạy,
khúc tức là tà kiến. Cũng
như rắn chưa vào ống tre
thì bò cong vẹo. Kiến tâm cũng thế, nếu chưa vào các pháp Trung đạo thật tướng thì cong mà
không thẳng. Kế lại
chuyển giải thích. Thế
nào là không cong vạy, nghóa là đồng với huyễn…
quán thật tướng tâm này từ duyên mà sinh, cũng
như huyễn mà thôi. Vì đạt thật nên lìa cười đùa. Lìa cười đùa tức là
không huyễn. Nếu như đây
tức là trụ ở tâm ngay
thẳng. Ở cảnh giới Tam bảo tâm thường quyết
định, vì nhập vào đạo
thật tướng ngay thẳng, tức là đối với Tam bảo
thường được tánh
quyết định. Cho nên khuyên
các Bồ-tát, lìa các lỗi cội
gốc này. Vì bất thiện
là hại tất cả cội gốc pháp lành. Vì pháp lành cho nên Bồ-tát trì giới phải lìa các lỗi ác này.
Chuyển tức là đổi ác làm lành,
như kinh nói: Nếu vô minh
chuyển tức biến thành minh. Nay tà kiến cũng thế, toàn thể tức là tuệ tánh, vì nếu chuyển cho ngay thẳng tức là
chánh kiến. Chẳng đồng
với Thanh văn nhàm chán các phiền não, riêng
cầu Thánh pháp. Bất
thiện cũng như thế. Chuyển thiện tánh này thành bất thiện. Như kết nước thành băng không có tánh khác. Mẹ… là
nghóa sinh,
nói nhân tà kiến
sinh ra tất cả pháp bất thiện cũng như
mẹ sinh.
Vó nghóa ấy nên Bồ-tát cho
đến cười đùa, nhìn qua cũng chẳng sinh tà kiến.
Nói cốt yếu là chẳng
sinh một niệm tâm phạm giới tà kiến này, huống chi
là nhiều ư. Như trong kinh Thanh văn nói cười đùa… chẳng phạm vào chỗ học. Ở đây thì chẳng như thế cho đến trong cười đùa… mà làm các
việc tà kiến cũng chẳng
được. Huống chi là nghó nghiệp làm ư? Nhưng
Bồ- tát có phương tiện
tuệ, tức là đối với các kiến bất động mà tu ba
mươi bảy phẩm, tức là tà tướng nhập vào
chánh tướng.
Vì sao? Vì chúng
sinh từ vô thỉ đến nay quen nhiều với pháp này, ắt khổ
thành chánh.
Như thầy thuốc giỏi kia, trước cùng đồng
sự nghiệp,
sau đoạt quyền ấy.
Như kinh Niết-bàn nói, lại như
Bồ-tát Tạng trong
Bản Sinh có nói: Ở quá khứ có ngôi thành tên
là Ba-la-nại. Vua tên là
Phạm Thí, việc này
ở kiếp rất lâu xa mà
nay tên thành này tức là đất xưa. Phải biết trong
thế giới có nhiều lần
trở lại đất xưa mà được gọi bằng tên cũ.

Lúc đó, quan Đại thần
Bà-la-môn của vua ấy
sinh một bé trai, khi
sinh thì trên hư không ở bốn phương có mây xanh vàng đỏ
trắng đều bày ra ở một
phương. Cho đến khắp cõi Diêm-phù-đề mà mưa nhẹ xuống.
Phàm pháp Bà-la-môn, khi
sinh con thì phải thỉnh các bậc
Thiên Tiên Thánh Trí
trước đến xem tướng mà đặt tên. Lúc đó, Đại thần
cầu được một vị Tiên
khiến đến xem tướng con. Vị Tiên hỏi khi con sinh
ra có điềm lành gì phải
y theo đó mà đặt tên. Cha nói lại việc trước.
Tiên bảo trong sách Vi-đà của ta, nếu khi sinh mà có
tướng này thì sẽ
thông hiểu bốn sách
Vi-đà, truyền bá chánh pháp ở khắp bốn phương, nhân đó đặt tên là Khánh vân
(mây lành). Nhưng Đại thần chủng tộc
học bốn sáchVi-đà là
Ma-nạp-bà tông cho rằng nên y vào tông này mà gọi
hiệu là Ma-nạp-bà. Cậu bé này tuổi vừa lớn đã
được truyền cho nghề nghiệp. Pháp bốn minh tông chỉ đều thông
suốt mà nghó rằng
không những hiểu mà còn
được nghóa lợi, phải nghó mà chọn làm, nghiên
cứu các tông chỉ trên
dưới của văn này phải nương vào pháp nào mà
được ra khỏi. Vì sao? Vì
cậu bé này là gốc Đức đời trước đã trồng nhiều
tuệ tánh, tuy sinh vào
tông Dị kiến ngoại đạo mà tự sinh tâm giác ngộ
này. Thường tìm kiếm
nghiên cứu kinh tông thì thấy chỉ sinh Phạm thiên
mà không phải đạo xuất
thế. Bèn bạch với cha rằng: Nay chỗ học chưa
có đạo xuất thế, có
pháp nào cao hơn chăng? Cha nói: Từ Tổ tông
truyền thừa đến nay chỉ có pháp này là hay nhất, lại do
Phạm vương nói
ra, chỉ nên vâng làm, đâu
còn cầu pháp nào hơn. Cậu bé lại nghó: Nay
chỗ học chưa rốt ráo,
làm sao biếng lười được, phải cầu thắng tuệ. Cha
nói ta nghe trong núi Tuyết
có vị đại tiên nhân, ngoài bốn kinh Vi-đà còn
có quyết
trạch nghóa sâu gọi là Kế-ngạch-bà, tức là giáo này, nên gọi vị tiên này là
Kế-ngạch-bà tiên. Nay ta
sẽ đến hỏi ông ấy. Cha nói tiên này chỗ ở rất hiểm nguy mất dấu vết người làm
sao đến được. Lúc đó
ý con tính đi không dứt, bèn tìm cách đi. Bấy giờ,
thiên thần nghó cậu bé này sẽ làm lợi nhiều người bèn che chở đến chỗ tiên. Tiên thấy dung mạo
khác người, hỏi thăm
mời ngồi, tiên có năm
ngàn vị làm Thượng thủ, thường giảng nói pháp
sâu. Liền hỏi cậu bé vì
sao đến đây? Cậu bé nêu rõ mọi việc, nhân đó
bạch vị Tiên rằng: Con
học bốn kinh e có chỗ hiểu không hợp bản chỉ,
thỉnh Đại tiên nói bày
và ấn khả cho con. Lúc đó bèn rộng bày sự hiểu
biết. Vị Tiên khen rằng:
Cậu bé này tuệ ngộ hơn người, sự hiểu biết của ta cũng
không bằng. Nhưng cậu bé nói Đạo xuất thế, ta có nghe
Phạm vương nói
sẽ có vị Đại tiên ra đời hiệu là
Nhất thiết trí kiến giả.
Chỉ có người này mới
có khả năng giảng nói pháp này, không ta và
những người đồng chí hướng biết được. Lại tùy chỗ hiểu phân biệt ý chỉ
mà trao cho. Lúc đó cậu
bé vì gốc lành đời trước, nay nghe tên Nhất
thiết trí mà được chưa
từng có, nên nghó ân sâu của thầy mà muốn báo
đền, nhưng pháp báo ân
thầy của Phạm Chí phải dùng da nai làm áo, dùng màu vàng nhuộm chiếu ngồi và năm trăm đồng tiền vàng, nghó
đoạn liền muốn tìm cầu.
Nghe ở phương Nam có vị vua sẽ lập muốn bày oai đức chịu ngôi quán đảnh, rộng bày phạm hạnh, muốn ở đó cầu,
trước phải có Phạm chí
(muốn làm việc đó, có Phạm chí trước) khiến vua
dự bị dê, ngựa, người đều đủ cả ngàn, giết với mục đích ra uy, để làm
quán đảnh, nhờ đó mà
danh tiếng đồn xa. Cậu bé sau đến lúc vua nghe
tên cậu bé thì rất vui
mừng. Ta sắp lên ngôi mà cảm được điềm lành người hiền này liền mời làm
thượng khách, cùng định ra nghi pháp.
Cậu bé mời từng vị
Bà-la-môn hỏi kỹ rằng: Nay đây việc sát sinh để nối ngôi là do văn nào?
Sát hạch đến lúc họ đuối lý, bèn bảo vua rằng:
Pháp quán đảnh này
chẳng phải chân đạo. Xin vua trong vòng một ngày
hãy ở bốn cửa thành
bày đủ vật cúng dường, tùy người đến mà bố thí thì có phước vô lượng, tiếng tăm cũng đồn xa.
Vua đời trước cũng có gốc lành nên nghe nói liền ngộ giải, nghe theo lời dạy mà làm lễ rất hậu.
Cậu bé chỉ lấy năm trăm
đồng tiền vàng và dai nai mà đi thẳng, giữa đường đến thành
Bảo định, vua tên là
Quân Thắng, vì
Phật Nhiên Đăng
mới ra đời, trang nghiêm thành ấp để đón mời, dọn
sạch
đường sá, bày các
thứ hoa hương khác với
ngày thường. Cậu bé nhìn thấy bèn hỏi người
khác vì sao như thế. Có phải vì ta hay có lý do nào
khác. Người trong
thành đáp rằng: Có Phật
ra đời hiệu là Nhiên Đăng, nhà vua muốn đón rước.

Cậu bé nghe danh hiệu Phật thì bỗng rất vui mừng bảo: Danh hiệu
này ở trong sách của ta, chẳng phải nói vị Đại
tiên ấy sao? Nhân đó
dùng tiền có được mua
vật, rồi đến chỗ Phật cúng dường. Lúc đó,
Thiên ma cho cậu bé có tâm lớn sẽ dẫn vô lượng
chúng sinh ra khỏi cõi mình, bèn che hết các người mua vật.
Lúc đó, có cô gái vì phước đời trước cùng cậu bé có nhân duyên xa, nên ma
không che được. Cậu bé liền đến mua hoa, đáp rằng tôi muốn
cúng dường,
dầu một bông hoa là một
trăm đồng tiền vàng cũng không bán. Cậu bé
nói cô đã định bán
một trăm đồng tiền vàng một bông hoa, bèn dùng
năm trăm tiền vàng mua
năm bông hoa. Cô gái nói: Nếu đời đời kiếp kiếp ông làm chồng tôi thì ông
sẽ được hoa này. Cậu bé nghó thầm cô gái này làm chướng ngại
đạo Bồ-tát, ta thà đừng mua hoa này, liền muốn bỏ
đi. Cô gái nói tôi đời
đời kiếp kiếp sẽ giúp ông thành chân đạo, không hề làm chướng ngại…
Như kinh Luật đã nói. Khi cầm hoa đến chỗ
Phật, liền tung lên
cúng dường, bèn biến thành lộng trên hư không mà che Phật đi vào thành. Cậu bé được việc chưa từng có, Phật nói cho
nghe pháp sâu mà được
lợi ích. Lại trên đường có chỗ sình lầy muốn trải
áo da nai để Phật bước
lên, Ma vương năm lần ném đi mà bảo rằng:
Này cậu bé! Hạnh tu của ông là chân đạo, tất cả thế gian ông là trên hết.
Sao lại tự bỏ chân đạo,
học pháp tà đạo của Sa-môn? Cậu bé không
thèm để ý đến lời
ấy. Ở trước có con đường hẹp đầy sình lầy
Phật sẽ đi
qua đó, bèn đứng đợi
rồi trải áo và tóc trên sình để Phật bước qua.
Kế các đệ tử muốn theo
Phật đi qua, Phật ngăn lại chớ đi, đây là đại tâm, nếu các thầy bước qua
sẽ mất hết phước lớn. Phật nhân đó xoa đảnh mà thọ ký cho cậu bé. Lúc đó bèn thấy mười phương đều như hằng
sa cõi nước Phật đều xoa đảnh mà thọ ký, liền lên giai vị
Cửu địa. Lúc đó, vô lượng trăm ngàn trời người đều thấy, nhân duyên Đại
só này xả bỏ tà kiến
mà vào chánh đạo, đây
là bày phương tiện tuệ của Bồ-tát, trước bày
việc vào tà đạo, dùng
hết tông chỉ phương tiện mà làm hồi tâm, sẽ dẫn
dắt vô lượng đồng
loại, nên gọi là tuệ phương tiện đầy đủ. Trong
kinh có nói đủ.

Bấy giờ, Chấp Kim Cang Bí Mật Chủ bạch
Phật rằng: Xin Đức Thế Tôn nói mười giới Thiện đạo cực đoạn căn đoạn,
đoạn là như cắt cỏ thì cỏ lại mọc, nếu chặt đa-la thì không mọc, gọi là cực đoạn. Đây là
nói công lực của giới.
Vì sao Bồ-tát ở ngôi vua mà tự tại trong cung điện, cha mẹ thân thích vây quanh, hưởng an vui cõi trời mà không
sinh ra
lỗi, nói rồi như thế,
Phật bảo Chấp Kim Cang Bí Mật Chủ rằng: Lành thay, lành thay
Bí Mật Chủ, phải nên lắng nghe, phải rất để ý, ta
sẽ giảng
nói Bồ-tát
Tỳ-nại-da quyết định khéo léo. Bí Mật Chủ nên biết có
hai thứ Bồ-tát. Thế nào
là hai? Đó là xuất gia và tại gia. Này Bí Mật
Chủ, Bồ-tát tại gia thọ năm giới, ngôi vua tự tại, các thứ đạo phương
tiện, nó tùy thời phương
tự tại nhiếp thọ cầu Nhất thiết trí, đó gọi là đầy
đủ phương tiện, thị hiện
ca múa Thiên Từ Chủ… các thứ nghề, tùy các thứ
phương tiện, dùng bốn nhiếp pháp mà nhiếp lấy
chúng sinh, khiến
họ chí cầu Vô thượng
Bồ-đề, họ giữ giới chẳng giết sinh mạng, không
cho mà lấy, nói dối, dục tà hạnh, tà kiến… đó gọi là năm giới tại gia.
Bồ-tát khéo giữ như đã nói,
Thiên giới phải khéo tu học, phải có tín tâm thuận theo chỗ học của chư
Phật xa xưa, nghóa là tùy chư Phật xưa mà
học. Do trụ vào hữu vi
có tuệ phương tiện, mà được Vô thượng cát
tường vô vi giới huân của Như Lai. Học tức là tư
học cho nên được, đã nói
xong tướng mười giới.

Kim Cang Thủ bạch Phật, xin nói mười đạo giới
thiện nghiệp,
cực căn đoạn. Thế nào là
Bồ-tát ngôi vua tự tại với cung điện,
nam nữ, thân thuộc, cha mẹ vây quanh. Thọ vui diệu lạc cõi trời không
sinh lỗi, ý nói trong đây lại có pháp nào hại được căn giới này khiến pháp
lành chẳng sinh. Cực là hại đủ tất cả điều lành. Ý hỏi rằng: Chỗ nào trong thế pháp mà chẳng bị ô nhiễm, nhưng Bồ-tát vì chúng
sinh nên thường phải ở
thế gian, phải có giới
phương tiện khiến chẳng hại điều lành ấy. Phật khen rồi bảo lắng nghe, liền nói
Bồ-tát điều phục quyết định khéo léo.
Quyết định nghóa là tất cả ác tự tại, tất cả điều lành đều do
đó sinh.
Tức là tự tánh lành.
Bồ-tát có hai: Tại gia và xuất gia, nếu tại gia thì
thọ năm giới. Như trước ở ngôi vua tự tại chẳng chướng ngại
đạo Bồ-tát.
Vì năm việc các thứ phương tiện đạo này.
Thời phương nhiếp tự tại cầu
Nhất thiết trí, nghóa là
phương tiện đầy đủ ca múa. Thiên tử… là thị
hiện các thứ nghề, tùy phương tiện chúng sinh bốn
pháp nhiếp mà nhiếp lấy,
là trong văn kinh. Thời, nghóa là quán thời và phi thời, chẳng đối đãi chẳng mất, giống như
sóng biển. Phương, nghóa là tùy theo nơi chốn, phải
dùng pháp nào mà vào
Đạo là thuận theo thế giới tất-đàn. Dùng phương tiện tuệ thực hành đầy đủ các thứ tự tại mà nhiếp
chúng sinh, đặt ở
Nhất thiết trí.
Chẳng đồng với không có năm giới
phương tiện, chỉ
tự câu chấp, chỉ cầu tự hộ. Vì quán lợi ích nhiếp tất cả mà nhập vào các
thứ đạo cho đến kia đây
nhập Thiên từ, bày chỗ đồng học, học rồi dần dần dùng chánh kiến mà dẫn dắt. Vì các phương tiện vô biên như thế
mà chỗ lợi ích có hạn,
tức dùng bốn pháp nhiếp mà dẫn dắt vào Phật
đạo. Bốn nhiếp như trong
Bảo Vân Bồ-tát Tạng có nói. Nếu Bồ-tát tại gia,
giữ năm
giới như thế, nghóa là chẳng tà kiến sát, đạo, dâm, vọng,
trong năm thứ này dùng
phương tiện mà trì, ngoài ra tất cả đều vô ngại,
chỉ cốt dẫn dắt vào
Phật đạo mà thôi. Vì năm giới này làm đầu mà thành được địa
Nhất thiết trí
Như Lai vị, cho nên nói được vô lậu tánh
giới thành. Do trụ vào
cụ tuệ phương tiện này ấy là chỗ học. Giới bản
tánh này muôn đức đều
đủ, tức là giới vô vi. Lại giải thích như trên.
Bồ-tát có hai thứ là
tại gia và xuất gia. Năm giới này Bồ-tát tại gia phải giữ, vì ở thế gian có các
sự việc, nên phải giữ năm giới này. Do giới này
mà đầy đủ Cụ tuệ
phương tiện, các phiền não nghiệp ác chẳng thể hại,
do nhân duyên này mà
được thành Phật. Cho nên kinh nói: Thiện giới như thế khó tu học tin tưởng đầy đủ. Đây là
khuyến trì. Ý khuyến trì là
Phật dẫn Phật xưa làm
chứng. Chữ Phật quá khứ do giữ năm giới này,
nên ở trong thế gian đồng
các thứ sự nghiệp của chúng sinh mà nhiếp
lấy, chẳng ngại tự làm,
cho nên được thành Phật muôn đức tròn đủ. Giới vô lậu tự tánh cũng do đây
mà sinh.
Phương tiện trí cụ.
Phương tiện này
tức là thân thì ấn,
miệng thì chân ngôn, tâm thì quán Bổn tôn
Tam-muội, vì phương tiện
này lại có Diệu Tuệ. Tức quán ba việc này từ duyên
mà sinh và nhập vào thật
tướng. Cho nên muôn hạnh giữ gìn nhanh
chóng mà được thành
Phật, như kinh Thanh Văn. Người thế tục sở dó giữ năm giới là vì ngăn ngừa thân miệng khiến vào thấy đế. Nay ở trong
đây cũng thế. Đem năm
giới này làm phương tiện mà phòng hộ khiến được thành hạnh chân ngôn mà thấy đế.
Không phải chỉ có
Bồ-tát tại gia mà năm giới này các
Bồ-tát xuất gia đều cùng giữ. Lại có bốn trọng
nghiệp căn bản. Tu hạnh
chân ngôn cho đến dù mất mạng cũng chẳng
phạm. Những gì là bốn pháp? Nghóa là chê bai các pháp là một, lìa bỏ tâm
Bồ- đề là hai, keo kiệt là ba, não hại chúng
sinh là bốn.
Vì sao? Vì bốn
tánh nhiễm này không
phải là giới Bồ-tát. Trở xuống là văn kệ, không
phải Bồ-tát giữ giới tánh này là nhiễm. Trở lên là văn kinh, hạnh
Chân ngôn của Bồ-tát có bốn
giới trọng, tức là dồng bốn tội căn bản của
Thanh văn. Nếu dứt bỏ
bốn giới trọng này tức là dứt bỏ nghiệp lành căn
bản, tất cả công đức
đều chẳng sinh. Như trong kinh Thanh văn có dụ
chặt cây đa-la.
Nhưng trong Đại thừa không có nghóa chặt luôn. lại tự thọ giới mới thì liền
sống lại. Nếu phạm các giới này thì không phải
Bồ-tát. Cũng như Thanh
văn phạm trọng thì không phải Tỳ-kheo. Như thế
đã rõ, do bốn việc này
đối với pháp Bồ-tát là tánh nhiễm ô, chướng ngại tất cả công đức chẳng
để sinh. Cho đến nhân duyên mất mạng
cũng chẳng nên hủy phạm.

Kế Phật lại dẫn chứng. Nghóa là chư Phật quá khứ, hiện tại, vị lai
đều do Cụ tuệ phương tiện tu hành giới này, mà được tu học
Vô thượng Bồ-đề, được
Đại Tất-địa. Đại
Tất-địa tức là quả diệu hạnh, tức
là thành Bồ-đề. Vô hữu lậu là tánh giới, phương tiện lìa trí học xứ, cũng
nói Thanh văn là người
có sức mạnh. Là văn kinh ý nói: Phật vì Thanh văn cũng nói Cụ giới và bốn trọng. Nhưng ở đây nhiếp một loại căn
tánh nhỏ kia, mà quyền nói thứ này, chẳng phải rốt ráo. Thế nên giới này
lìa phương tiện, phương
tiện và Trí chẳng đầy đủ. Nếu thú hướng về
Đại thừa, lại học diệu
giới mới đủ giới Bồ-tát, Đại dũng só là chỉ cho
Kim Cang Thủ. Phật vì chúng
sinh hữu tình thấp kém không có chí
nguyện Đại thừa mà
muốn vào nhà Trưởng giả, chẳng ở mãi trong nghèo nàn, cực khổ uổng công mà chẳng được gì. Pháp này thuộc về chẳng phải bổn ý ra đời của Phật. Cho nên giới này chẳng phải giới Phật tuệ
vô lậu không thể suy nghó
bàn luận. Nếu vào trí vô lậu Phật liền tự chứng biết.

--------------------------

<詞>Phẩm 19: BÁCH TỰ SINH</詞>


Bấy giờ,
Phật Tỳ-lô-giá-na quán sát các chúng sinh trong đại hội mà dạy
Bất Không Tất-địa.
Khi ấy, Thế Tôn Tỳ-lô-giá-na quán
sát
các đại chúng tập hợp
nói giáo Bất không tùy ưa thích mà thành tựu tất
cả Chân ngôn tự tại,
Chân ngôn vương, Chân ngôn Đạo sư có oai đức
lớn, an trụ vào ba thứ Tam-muội-da. Tròn đủ ba
pháp, dùng lời nói hay ho mà bảo Đại
Lực Kim Cang Thủ rằng: Này các dũng
só hãy một lòng lắng nghe
Tam-muội Trí sinh, tùy tất cả ưa thích Chân ngôn tự tại,
Chân ngôn vương, Chân
ngôn Đạo sư mà nói Đại oai đức. Ba thứ
Tam-muội- da tròn đầy nên
bảo rằng: Như trên là văn kinh, trước đây tuy nói
các thứ phương tiện
nhưng chưa đủ nên nay lại nói. Do đó lại quan sát
đại hội, xét rõ tâm
cơ, đều ở trong chúng này cùng khắp chân thật, có
khả năng làm pháp khí
nên lại nói cho nghe. Lại nữa,
dùng thần lực không thể suy nghó bàn luận mà gia trì
họ khiến được pháp
lực, có khả năng nghe được diệu pháp này, quán
sát rồi, các Chân ngôn
như trên đã nói rộng.
Đây là chữ Aùm, là tâm tất cả chân ngôn, là
Thượng thủ của tất
cả chân ngôn. Phải biết
đây là chân ngôn Bất không giáo. Bất không,
là tùy tất cả chúng
sinh có thấy nghe mà biết riêng. Chẳng có lỗi
không, tức đều nhất
định là Vô thượng Bồ-đề, nên gọi là Bất không. Lại nữa,
tùy theo nguyện lành của họ đều khiến cho đầy đủ.
Cho đến chúng
sinh nguyện lớn
Bồ-đề cũng được đầy đủ. Như Đại
Bảo Vương ở trên cờ cao mà đầy đủ tất cả, nên gọi là
Bất không. Tất cả Chân ngôn tự tại,
cũng như Như Lai đứng đầu các pháp, tự tại với
các pháp. Nay chân ngôn
này cũng như thế, đối với tất cả chân ngôn đều được tự tại. Vì nhân duyên này lại gọi là Chân ngôn vương lại gọi
là Chân ngôn Đạo sư.
Như nhiều người xuống biển phải y theo người dẫn đường, cho đến đều được chỗ nhiều báu lớn mà đem về dùng.
Chân ngôn vương này cũng
giống như thế, làm Đạo sư cho tất cả chân ngôn, Chân ngôn Đạo
sư là người cứu đời, nói chân ngôn này là
đồng với Phật, lại còn có oai đức lớn, năng lực tự tại,
Bí Mật thần thông của
Như Lai đều do đây mà
sinh. Nếu người tu đúng như pháp mà làm thì
cũng đồng với chân
ngôn này mà được như đây. Ngồi ba thứ Tam-muội,
tức là ba thứ
Tam-muội-da thân, miệng, ý là Khẩu chân ngôn, Thân pháp ấn,
Tâm Bổn tôn. Nay gọi tức ngồi
Kim cang. Ba pháp đầy đủ tức là
lý, hạnh, quả. Giáo tức
là các điều nói ra từ trước, nay ở giáo sau mà thực hành đủ ba pháp này rốt ráo
không sót. Phật nói diệu âm bảo
Kim Cang
Thủ rằng: Ta
nói pháp này, các ông đại lực dũng só hày một lòng
lắng nghe. Trước nói
phẩm chân ngôn tức là hợp nói, sao đến đây mới nói, vì mê người tìm văn kinh. Phật đủ đại bi
sao chẳng nói bày mà mê
hoặc chúng sinh? Đáp: Ở đây không phải có
sự mến tiếc, chỉ vì thế gian có các
Luận sư, tự dùng lợi
căn trí lực phân biệt nói các pháp tướng thông
suốt chữ nghóa, vì tâm khinh mạn nên chẳng theo thầy. Vội tìm kinh tức muốn
tự làm. Nhưng pháp này
rất vi diệu, nếu chẳng nương Đạo sư chân chánh thì không thể thành.
Lại sợ người dối làm
sẽ hại mình và hại người.
Nếu văn có che dấu khiến nó tự dùng trí lực mà
chẳng hiểu, liền bỏ tâm
cao mạn mà y theo thầy,
dùng nhân duyên này chẳng sinh nhân duyên phá pháp
nên phải như thế. Phật sắp nói Chân ngôn Đạo sư tức trụ ở trong Xảo trí
sinh Tam-muội, nghóa là
Tam-muội này
sinh ra Trí phổ môn khéo léo của
Như Lai, nên lấy đó làm tên. Nói trăm
sáng
chiếu chân ngôn, nghóa là từ một chữ này mà phát ra ánh
sáng trăm pháp khắp
tuôn ra. Chữ này nếu
dịch là khắp cũng chẳng đúng lý. Nếu dịch là phát
ra ánh sáng thì nghóa phát
ra ánh sáng cũng chưa hết, đều là ý khắp
tuôn ra, ánh sáng trăm
oai đức từ đây mà có ra chân ngôn này. Trước
phải quy mạng tất cả
Phật, nói Kim Cang Thủ, chân ngôn này là chân
ngôn cứu đời. Đại oai
đức, Phật tự tại tức là tất cả pháp tự tại mâu-ni.
Phật bảo Kim Cang Thủ: Tất
cả chân ngôn này là chân ngôn cứu đời
thành tựu oai đức lớn,
tức là Đẳng Chánh Giác Pháp Tự Tại Mâu-ni, phá các vô trí đen tối như mặt trời hiện khắp tức là được tự thể của ta là
Đại mâu-ni gia trì, phải
hiện làm thần biến tùy theo sự ưa thích mà lợi
ích chúng sinh. Lợi ích
các chúng sinh cho đến khiến tất cả tùy tư
nguyện mà sinh khởi, tức
là tùy tư nguyện của tâm ấy mà khiến sinh ra có
khả năng làm thần biến
Vô thượng này. Cho nên nói hơn tất cả thứ. Tức là trong tất cả việc không gì bằng cầu
Chánh giác. Cho nên đối với
tất cả thứ mà thanh tịnh
thân, lìa các chướng. Đúng lý thường siêng tu
cầu Chánh Đẳng Giác.
Thanh thân lìa chướng nghóa là người tu phải
thanh tịnh thân mình khiến
lìa tất cả chướng mà tu hành. Tất cả thứ tức là đối với tất cả phương tiện
sắc loại mà tu. Tất cả vô trí đen tối phá rồi thì mặt trời hiện ra đồng thấy là tụ ta gia trì. Đại
Mâu-ni hiện thành biến hóa
lợi ích chúng sinh, cho
đến các chúng sinh này nghó khởi khiến phát
sinh, thường làm biến
hóa tối thượng, cho nên tất cả thứ phương tiện
muốn riêng tu, đúng lý
mà làm thanh tịnh ta, như trên là văn kinh.
Chân ngôn này tức đồng cứu thế, tức là Phật. Có oai đức lớn
nghóa là oai thần của Như
Lai chân ngôn này tức là tất cả pháp tự tại Mâu-ni.
Đây là tên khác
của Tỳ-lô-giá-na. Ánh
sáng Chân ngôn tuệ phương
tiện này phá tan tất cả
tối tăm vô trí, cũng như khi mặt trời mọc thì các
tối tăm tự mất. Phổ
(khắp) nghóa là tất cả chúng sinh mau dứt trừ tất cả tối tăm vô minh. Phải biết chữ này tức là chỗ gia trì của ta, tức đồng với
ta, không khác với ta. Ta
tức là tự thể Phật. Ta dùng môn chân ngôn
này tùy loại hiện khắp
sắc thân, khắp pháp giới tất cả loại chúng sinh, tùy các thứ thân hỷ kiến (trông thấy rất mừng), hay cùng một lúc khắp
thấy thân ấy. Tùy tâm ưa thích mà thị hiện.
Không phải chỉ hiện thân
mà thôi. Nhưng tâm nguyên
tư niệm ấy vô lượng khác nhau. Cho đến trong chốc làt có vô lượng điều ưa muốn đều được đầy đủ. Cho nên nói
tư phát trí. Lại còn khởi cơ nhập đạo kia, nên nói phát trí. Trụ vị là trụ câu tối
thượng này. Cho nên các thứ phương tiện này phải
siêng tu học.
Nếu tu thì được ngã
thanh tịnh. Ngã thanh tịnh trong đây tức là
Tỳ-lô-giá-na. Nhưng ở
trong Tự luân này lại đặt Chân ngôn vương này.
Kế một luân ngoài có mười hai chữ, tức là từ y đến áo, gồm có mười hai, mười
ba muội thanh. Kế ở luân ngoài khắp bày trăm chữ. Trước hai mươi
lăm chữ từ chữ Ca??…
Kế là hai mươi chữ, từ chữ??… Kế là hai mươi lăm chữ như chữ??…Kế là hai mươi lăm chữ như chữ??… Trong đây lấy
năm chữ Nga Nhã, Noa, Na,
Ma là dấu chấm Đại không ở khắp tất cả
chỗ cho nên đồng nêu ra.
Nếu nêu bày năm lớp, mươi lăm chữ như chữ??… là luân thứ nhất, chữ??… Là luân thứ hai,chữ?? Là luân thứ ba,
chữ?? Là luân thứ tư
cũng được. Bày chữ thứ lớp theo mặt trời xoay bên
phải. Phẩm kế nói quả
của Chân ngôn này.

---------------------------

<詞>Phẩm 20: BÁCH TỰ QUẢ TƯƠNG ƯNG</詞>

Này Bí Mật Chủ! Nếu được nhập vào Chánh Đẳng Đại Trí
Quán Đảnh Địa thì tự
thấy trụ ở ba thứ Tam-muội-da. Bí Mật Chủ nếu
nhập vào Đại Trí Quán
Đảnh Thế Tôn này thì có hình Đà-la-ni thị hiện Phật sự.
Bấy giờ, Phật Thế Tôn tùy ở trước tất cả chúng
sinh mà làm
Phật sự, nói ba thứ
Tam-muội-da. Khi ấy, Tỳ-lô-giá-na bảo Kim Cang Thủ
Bí Mật Chủ rằng: Phật
Thế Tôn vào Đại Trí Quán Đảnh Địa, được ba
thứ Tam-muội-da, hợp
thân, miệng, ý bình đẳng thành một mà trụ lập
ngã kiến, phải ở Bí
Mật Chủ nhập Đại Trí Quán Đảnh có hình Đà-la-ni
mà thị hiện Phật sự.
Như trên là văn kinh.

Đại Trí Quán
Đảnh Địa tức là Địa thứ mười một của Như Lai.
Do trụ địa mười một mà nhập vào Đại
Trí Quán Đảnh bèn làm việc
Như Lai cho nên dịch là Đại
Trí Địa, là thân Đà-la-ni mà làm
Phật sự.
Do đây cho nên có thể vì
tất cả chúng sinh mà làm Phật sự. Đà-la-ni
hình tức là bao gồm Chân
ngôn luân mà làm thân, tức thành thân Phổ môn. Do trụ vào thân tổng trì này mà ở trước mắt tất cả chúng
sinh hiện
thân hỷ kiến, nói pháp
ứng cơ, không có sai lầm, đồng vào Trí Phật.

Bấy giờ, Thế Tôn nói chúng
sinh và các Phật có ba
thứ Tam- muội-da, tùy trụ
Bí Mật Chủ, quán lời ta nói Tự luân thần biến
rộng dài vô lượng thế
giới khắp môn thanh tịnh, tất cả chúng sinh vui
mừng như thế khiến pháp
giới tùy loại biểu thị môn, cũng như nay Thế
Tôn Thích-ca Mâu-ni rất
khác hư không giới trùm khắp thế giới siêng
làm Phật sự. Này Bí
Mật Chủ, không phải các hữu tình biết được Phật
Ngữ luân như thế phát
ra Chánh diệu âm, trang nghiêm chuỗi anh lạc
Thai sinh hình tượng Phật,
tùy tánh vui mừng của chúng sinh mà hiện
sinh. Như trên là văn kinh.
Phật như trên đã nói, kế là bảo
Kim Cang Thủ: Ông nên quán
ngữ luân của ta, tức
quán cảnh giới Phật Đà-la-ni Thân Tự luân. Phật
dùng thần lực gia trì
đại hội. Không phải chỉ nay Bí Mật Chủ quán Ngữ luân cảnh giới rộng dài của ta khắp đến vô lượng thế giới thanh tịnh môn
như bản tánh tất cả
chúng sinh, biểu thị tùy loại pháp giới môn khiến
phát vui mừng. Cũng như nay Đức
Thế Tôn Thích-ca Mâu-ni lưu thông
khắp vô tận hư không
giới, ở các cõi nước siêng làm Phật sự. Kim
Cang Thủ được quán tất cả đại hội này cũng
được đồng quán các cảnh thần diệu không thể
suy nghó bàn luận này.
Vì sao? Vì thân Đại Trí này thường
trụ vắng lặng lìa các
nhân duyên, không phải là cảnh có tâm, lìa thần
lực gia trì của Phật thì
không phải cảnh giới của tất cả Bồ-tát. Phật đã chỉ
bày xong liền bảo rằng: Các ông hãy quán cảnh giới tự luân của ta rộng dài vô lượng.
Dài (rộng) nghóa là người chẳng thể kịp, chỉ gọi đây
là sao? Là rộng ngang khắp tất cả thế giới
chúng sinh, nói dài là
sao?
Tức dọc cùng cõi Phật, nên gọi là rộng dài. Thân rộng dài như thế khắp
ứng tất cả, từ đâu mà được? Chính từ một chữ Chân ngôn vương này mà
hiện việc này, một chân ngôn ấn thân, mà bày tất cả thân dùng một chân ngôn tự âm mà phát ra âm thanh vi diệu khắp cùng pháp giới,
dùng một tâm Chân ngôn
Bổn tôn mà khắp bày tất cả cảnh trí tuệ.
Thích-ca Mâu-ni tức thân Bất không kiến này khắp vào thế gian mà làm
Phật sự. Cho nên chỗ bày ở đây tức là
thân Mâu-ni. Phật làm
Phật sự tức là
Đức Thích-ca này từ tự luân
Tỳ-lô-giá-na mà ra.
Nhưng không
hai không khác, đều khắp tất cả chỗ. Vì một chữ này đồng với Đại không
vốn chẳng sinh. Phải biết
thân trăm chữ cũng giống như thế. Có khác tức là thân ba
Tam-muội-da cùng khắp thế giới và mười phương hư
không đều khắp, không có hư không nào
chẳng khắp. Phải biết hư không chẳng
thể lường thân cũng giống như thế.

Này Bí Mật Chủ! Không phải các hữu tình biết được
Thế Tôn. Tướng ngữ luân ấy tuôn ra cũng
xét theo kinh Hoa Nghiêm.
Diệu Âm của tâm ta
sinh ra diệu âm Đẳng
Chánh Giác của chư Phật.
Trang nghiêm anh lạc từ Thai
tàng sinh ra ảnh
tượng của Phật. Trang nghiêm nghóa là dùng lời nói mà trang nghiêm tướng ấy, từ tâm thai tàng
sinh ra hình Phật. Rộng dài không bớ bến mà làm
Phật sự.
Chúng sinh không thể biết được, tức là tự luân của
Phật này, cũng không phải cảnh
của Bồ-tát.
Nếu lìa thần lực thì chẳng
quán được, mà chúng sinh nào biết ích lợi ấy.
Trong các tiếng nói, Phật
là thứ trang nghiêm cao nhất trong các thứ. Nói
tóm lại là dùng vô
tướng trang nghiêm, từ tâm hiện sinh tùy loại thân
Phật, do trụ Tam-muội Diệu
Âm này mà hiện khắp ra trước, tùy bản tánh nó mà khiến được vui mừng tin hiểu.
Chỗ sinh chính là cảnh đến và ở.
Đây là âm thanh trang
nghiêm vi diệu sau này. Thai tàng là từ một chữ
mà sinh nên gọi là Thai
tàng. Từ một chữ này mà sinh là thai. Tùy nó
sinh mà dùng làm ảnh tượng, như tấm gương tròn
sạch mà đối với các
sắc
đã chẳng đến, gương
cũng chẳng đi. Nhưng nhân duyên hòa hợp thì hình ảnh rõ ràng, chẳng phải
sinh chẳng phải diệt, chẳng phải một
chẳng phải khác, chẳng phải đến chẳng phải đi, chẳng phải thường chẳng
phải đoạn, tức đồng
với thể không thể suy nghó bàn luận ấy. Ảnh tượng
Như Lai cũng giống như thế, vô tư vô vi mà ứng tất cả, đều tùy tâm ấy
khiến được vui mừng mà
là Phật sự hiện đời. Tức là dùng tiếng nói của
một Đức Phật mà sinh ra
tất cả Phật sự. Như sáu căn tịnh phẩm mà còn có

thể dùng một
diệu âm thanh đầy khắp cõi tam thiên, huống chi là
sáu căn cứu cực viên
tịnh của Như Lai.

Bấy giờ, vô lượng hải môn thế gian, pháp giới
thành Bồ-đề,
siêng tu hạnh nguyện
Bồ-tát Phổ Hiền. Bồ-tát này hoa bày khắp đất
Thai tàng thế giới chủng
tánh hải sinh thọ, các chủng tánh thanh tịnh
môn, cõi Phật trừ sạch,
tòa Bồ-đề hiện, ở trong Phật sự mà trụ. Như
trên là văn kinh.

Do Đại Trí Quán Đảnh vô lượng thế giới hải môn này, môn là từ chỗ đó mà vào, vô lượng thế giới hải khẩu ấn chỉ rõ môn mà chúng
sinh thú nhập. Do biết vô lượng thế giới hải môn này mà
siêng tu Bồ-đề, mà một Bồ-đề này chẳng phải là một
Bồ-đề kia, cho đến
Bồ-đề khắp
pháp giới. Vì chúng sinh
vô lượng nên pháp giới vô lượng nay đây khiến
cho khắp được thành.

Bấy giờ, Thế Tôn ở trong vô lượng thế giới hải môn pháp giới,
hết lời khuyên phát
thành tựu Bồ-đề, thực hành đầy đủ hạnh nguyện của Bồ-tát
Phổ Hiền. Phát ra hạnh nguyện
Bồ-tát Phổ Hiền để gia trì mà hiện tướng như
ở sau. Đối với hoa đẹp này trải đất Thai tàng thế
giới này. Nói ở đây,
tức là thế giới Sách-ha ở biển chủng tánh mà thọ
sinh. Dùng các thứ chủng tánh thanh tịnh để trừ
sạch cõi Phật hiện cội
Bồ-đề mà làm Phật sự. Lại nữa,
Bồ-đề như mình không khác, đồng nhập vào pháp
giới. Đây chính là hạnh
đại Bồ-đề. Nếu phát hạnh như thế tức là hạnh Phổ Hiền.
Khởi nguyện như thế tức là nguyện
Phổ Hiền. Bồ-tát làm việc
này là do mới phát tâm.
Hoa địa, như làm cho đất đai bằng phẳng, sạch
sẽ, rải các thứ hoa,
sắc, hương, vị, xúc đáng yêu, trang nghiêm cùng
khắp mà ngồi trên đó.
Nay Tâm Đại Bi Tạng này cũng giống như thế.
Thai là mới khởi đầu, tức là chỗ khởi đầu của
Như Lai, vì từ tánh
Như Lai mà sinh.
Tánh Như Lai là chữ mà
sinh ra. Phát tâm như thế là giai
vị Sơ địa. Hải nghóa là biển
Như Lai chủng tánh, từ thật tánh này
sinh ra tất
cả công đức Như Lai.
Thai nghóa là từ đó làm cội gốc, do hạnh Phổ
Hiền, hạnh Như Lai, từ
biển tánh của Thai tạng Như Lai, dần dần đầy đủ
tất cả chi phần sáu căn
của Như Lai. Thân Phổ môn này tùy tâm hạnh của chúng
sinh khác nhau mà tánh dục đều khác. Tức dùng Diệu môn
thanh tịnh mà thanh tịnh tâm
mình chưa được rốt ráo. Thanh tịnh tâm như thế tức là trang nghiêm tất cả cõi. Người tu như thế khi trụ địa
Bồ-tát thì
có thể thấy khắp thế
giới hiện thân tòa Như Lai trong đạo tràng mà
thanh tịnh pháp giới luân,
tức có thể biết khắp tất cả, tức là thành Phật.
Cũng có thể tùy chỗ ưa
thích mà làm mãn nguyện lỗi bất không.
Cho nên kế là kinh nói:
Lại nữa, cầu câu
Chánh biến tri là tâm
vô lượng biết thân vô
lượng chứng thân vô lượng, biết trí chứng vô
lượng. Lại nữa, ưa cầu là lại tu
đạo Bồ-tát, tức là
Phật sự.
Chúng sinh thấy
đạo đó, liền khuyên
phát tâm học đạo. Lại nữa, ưa thích siêng cầu
Chánh biến tri. Biết tâm vô lượng tức biết thân vô lượng, biết thân vô lượng
tức thành trí vô lượng,
biết trí vô lượng là biết chúng sinh vô lượng,
chứng chúng
sinh vô lượng thì biết hư không vô lượng, chứng mà được thứ này Bí
Mật Chủ tâm vô lượng bốn vô lượng mà được. Đã thành
Chánh Đẳng Giác tức biết chúng
sinh vô lượng biết chúng
sinh vô lượng tức được biết hư không giới vô lượng.
Bí Mật Chủ, vì tâm vô lượng mà được bốn thứ vô lượng, nghóa là trừ tâm, trừ thân, trí chúng
sinh hư không, đã
được thành Tối Chánh
Giác. Đủ mười thứ năng lực, hàng phục bốn ma,
sư tử gầm thét… thành mười Lực bốn ma hàng phục, vô úy
sư tử hống. Đây
là tất cả dũng só câu
trí tối thượng học xứ bách môn, đối với tâm
chư Phật mà nói. Như trên là văn kinh.
Đây ý nói:
Giống như nhập vào môn Đại Trí Quán Đảnh này mà trụ chủng tánh
Bồ-tát thì biết tâm vô lượng. Vì biết tâm vô lượng
thì biết tất cả thân vô
lượng. Vì biết thân vô lượng thì biết trí vô lượng.
Vì biết trí vô lượng
tức biết hư không vô lượng. Vì sao? Vì tất cả pháp do tâm mà có, hiểu rõ đây tức là pháp vô lượng, tức biết thân vô
lượng duyên
sinh mà thấy thân bèn hợp cơ, Trí Độ môn ứng đó mà khởi.
Cũng lại vô lượng mỗi thứ đồng với hư không, vì thân trí chúng
sinh hư
không vô lượng nên gọi
là bốn vô lượng. Do vô lượng này tức từ tâm
sinh
nên gọi là bốn tâm vô
lượng. Nếu được bốn tâm vô lượng này tức là
thành Chánh giác, tức
là đủ mười lực, hàng bốn ma, tức là vô úy Sư tử hống. Như thế các việc đều do trụ bốn tâm vô lượng này mà trụ vào tất cả
Vô thượng pháp cú mà
được thành tựu. Nên gọi là quả Tất-địa chữ??
Đây là Bách môn, chẳng
phải ta tự nói, tất cả Phật cũng đồng nói như thế. Đây là chỉ cho mười năng lực trên… các công đức như mười năng
lực trên… Dũng só tức
là Bí Mật Chủ. Như thế cần học dũng só tối thượng giác. Cú là đối với Bách môn học xứ chư
Phật nói tâm. Trên là
Bách tự quả thọ dụng
phẩm, nghóa là tùy theo mỗi môn có tương ưng mà thọ dụng.



ĐẠI
TỲ LÔ GIÁ NA THÀNH PHẬT KINH SỚ

<卷>QUYỂN 19</卷>



<詞>Phẩm 21: BÁCH TỰ VỊ THÀNH</詞>


Bấy giờ, Chấp Kim Cang Thủ Bí Mật Chủ bạch
Phật rằng: Hy hữu thay! Bạch Đức
Thế Tôn! Dưới đây là kệ nói về chân ngôn cứu thế, nghóa là năng
sinh các chân ngôn. Chân ngôn cứu thế là chân ngôn của các chân ngôn
sinh ra
sự hiểu biết. Thế nào là ai, ở chỗ nào, Đại
Mâu-ni các chân ngôn là
ai sinh, vì ai nói? Đây là vì tất cả Đại dũng só mà
nói, cùng người nguyện
mà nói. Như trên là văn kinh.

Lúc đó, Bí Mật Chủ nghe lời Phật nói đều được điều chưa từng có, nên bạch
Phật rằng: Hy hữu thay! Đức
Thế Tôn! Nói Chân ngôn cứu giúp thế gian này, cứu thế tức là Phật.
Như Phật đối với tất cả
chúng sinh làm chỗ đại quy y cứu hộ. Chân ngôn này cũng như thế, trong tất
cả chân ngôn đồng với
cứu thế, vì các chân ngôn ấy làm chỗ cứu hộ.
Như Phật là chỗ tất cả chúng
sinh đều quy thú
(nương về), chân ngôn
này cũng như thế, là
chỗ tất cả chân ngôn đều quy thú. Là bậc Đại
Thánh, nghe Phật nói: Tức
dùng một chữ mà sinh ra vô lượng chân ngôn thân, miệng, ý mà
sinh ra vô lượng chân
ngôn thân, miệng, ý khác nhau.
Tùy tánh chúng
sinh mà hiện các thứ thân, nói các thứ pháp, hiện các thứ thần biến do đó hỏi chân ngôn này làm
sao sanh?. Lại ai chứng
biết, sinh ở chỗ nào,
kinh ai được là hỏi ba việc này.
Đại Mâu-ni
khen. Vì sao biết là một, ai biết là hai, ở chỗ nào
mà được là ba, ai sinh
các chân ngôn là bốn? Trước hỏi ai biết được?
Bốn thứ sau này hỏi sinh
là ai. Đại dũng só là Phật, ở đây tất cả nguyện
nói là nói cho người
Trung thượng nguyện tất cả trí cùng nguyện nói,
đây tức là khen đức
của Phật, thực hành tất cả nguyện đầy đủ, cho nên
gọi là ban cho nguyện.
Nhân thỉnh Phật nói: Phật Đại Pháp Tự Tại Mâu-ni
Mãn nói như thế xong. Thế Tôn Đại Pháp Tự Tại
Mâu-ni, đều ở khắp các thế giới.
Tỳ-lô-giá-na
Phật Nhất Thiết Trí bảo rằng:
Lành thay, lành thay!
Ma-ha-tát Cụ Đức
Kim Cang Thủ! Ta sẽ nói tất cả Bí mật rất
hy hữu là Bí yếu của chư Phật. Tất cả các ngoại đạo chẳng thể biết.
Các Đại thừa quán đảnh
bi sinh Mạn-đồ-la, đều đầy đủ hạnh lành,
thường dùng bi mà làm lợi tha. Kẻ có duyên quán
Bồ-đề thường chẳng
thể thấy. Biến khắp là
trùm khắp thế gian. Lúc đó Phật vì muốn nói
pháp tâm chân ngôn này,
liền dùng thần lực gia trì khắp cùng pháp giới,
đều có âm chân ngôn
mà bảo Kim Cang Thủ. Nhất Thiết Trí
Tỳ-lô-giá-na. Lành thay,
lành thay! Đại chúng sinh Kim Cang Thủ Đại đức, ta nói tất cả bí mật bậc nhất hy hữu là tối bí của chư Phật tất cả ngoại đạo
đều chẳng biết, như trên là văn kinh.

Phật khen Kim
Cang Thủ: Lành thay, lành thay! Chấp Kim
Cang Đại Đức: Đại đức
là đủ muôn đức. Pháp này chính là bí mật nhất
trong tất cả Bí mật của
Như Lai, cao hơn hết trong các bí mật. Phải cùng
giữ gìn cho dối cho người.
Bậc nhất hy hữu là pháp rất khó được. Nay các pháp bí mật này tất cả ngoại đạo không biết được.
Nhưng ngoại
đạo có hai: Một là các
ngoại đạo thế gian, hai là các ngoại đạo trong Phật pháp. Vì tuy nhập vào Phật pháp mà chưa biết được Bí mật của
Như Lai, thì cũng là tà
kiến, tâm hành đạo ở ngoài lý nên cũng gọi là
ngoại đạo, pháp này hai thứ ngoại đạo đều không
biết được. Ngoại đạo trong Phật tức là người
Nhị thừa. Phật đã chẳng dối cho người, yên lặng
lâu đợi cơ mà ban cho.
Nay người nào được nghe pháp này. Nên kế là
nói: Nếu người ở trong
Đại thừa được vào pháp quán đảnh Đại bi sinh,
mới được nghe, chẳng thế chẳng được.
Kế lại hỏi ai dẫn vào quán đảnh. Nếu người có tánh thảy
đều ngay thẳng, đủ các hạnh lành người như thế có thể dẫn vào pháp
Quán đảnh. Lại có người
thường bi, bèn được dẫn vào Mạn-đồ-la Thường Bi,
nghóa là như có người
có lúc thì bi, có lúc không bi, hoặc ở đây thì bi, ở chỗ khác thì không bi hoặc đối với thân thì có mà với oán thì không.
Nay thì không như thế, mà trong tất cả mọi lúc, mọi nơi thường có tâm Bi lại lại phải rộng khắp bình đẳng. Người như thế mới được dẫn vào
Quán đảnh. Đã được quán
đảnh mới được nghe pháp này, không phải như các
kinh thường truyền bá. Pháp này ở trong kệ
Kinh Pháp Hoa cũng nói
rộng chọn người có thể dẫn vào.

Lại nữa, người có duyên mà quán cũng chẳng được
nghe pháp này. Phật pháp lìa tất cả tướng, lìa tất cả duyên. Nếu có tướng có duyên thì chẳng lìa kiến chấp
thường đoạn, cho nên chẳng được
nghe pháp này. Nay nói vô duyên đâu phải bác bỏ tất cả pháp, đều là không có cái không có.
Không phải như thế. Phật pháp tuy lìa duyên lìa tướng mà dùng
phương tiện, đầy đủ tất cả công đức lành và cảnh giới thần lực

không thể suy
nghó bàn luận, ngay nơi tướng mà vô tướng, ngay nơi vô tướng mà đầy đủ tất cả tướng,
ngay nơi duyên mà vô duyên, ngay nơi vô duyên mà đủ tất cả duyên.
Chẳng phải chỉ nói không, chẳng có các
thứ mà thôi. Đại ý
là nói Bồ-tát có Đại hạnh Đại nguyện phát ở Đại
tâm. Người như thế nói
cho nghe pháp này.
Trước hỏi từ
đâu sinh, nay đáp từ tâm
Phật sinh. Đạo
sư
tức là Phật. Nếu tùy
Đạo sư, tùy chỗ trụ thì chân ngôn này có thể biết nội
tâm của đại ngã, tức
là khen tâm này, tùy chỗ sinh ra, tức là tùy tất cả chỗ phần
sinh ra, tùy vị tự tâm chỗ Đạo
sư trụ. Tám là từ
ý sinh, hoa
sen rất xinh đẹp, tròn
đầy như mặt trăng, vô cấu đồng với gương, luôn an trú trong đó. Chân ngôn cứu
Thế Tôn, màu vàng kim có ngọn lửa
Tam- muội nghóa là đài hoa này từ tâm ý
sinh ra. Tức là quán ở tự tâm
hoa sen tám cánh. Hoa này chẳng từ chỗ
khác sinh, tức là từ
ý sinh. Ý tức
là hoa không hai, không khác.
Đài hoa này tròn
sáng như trăng, thanh tịnh vô cấu, đồng
với gương tròn. Vì thế
gian không có vật nào dụ được, chỉ có gương tròn
có thể dụ. Ở đây nó
được ý quên lời. Song thật lỗi ở nó trăm ngàn muôn lần chẳng thể làm dụ. Nay trong tròn mà có chân ngôn cứu thế, đủ
công đức lớn,
sắc vàng ròng có cả
ánh sáng, trụ
Tam-muội vắng lặng mà quán một chữ Chân ngôn vương này. Từ chân ngôn vương này liền
quán Bổn tôn hoặc Đại
Tỳ-lô-giá-na như trong pháp Du-già trên đã nói.
Nói chưa rõ ràng nên phải hỏi lại. Nhưng văn trên đã nói đủ để xem xét.
Hai nghóa là tất cả phiền não, đều phải trừ hại. Ánh
sáng ấy như hòa
hợp trăm ngàn mặt trời
sáng rực rỡ. Cũng như đồng tử Thất nhật chẳng thể ngước nhìn ánh
sáng chói chang của mặt trời, nay ánh
sáng này
cũng như thế. Tất cả
chúng sinh ấy quán mặt trời, mặt trăng mà chẳng
thấy được bản chất.

Nay ánh sáng
Phật này cũng như thế, thường ở trong ngoài chiếu khắp gia trì. Dùng mắt tuệ như thế mà biết ý gương làm gương tâm
cũng được. Chân ngôn
là mắt tuệ mà quán là gương tròn, phải thấy hình
sắc mình vắng lặng tướng
Chánh giác. Thân và ảnh tượng từ thân sinh
ra. Tượng cho các thân
sinh ra, trên thân là hữu vi hữu lậu, dưới thân là vô

Tâm sinh tâm, nghóa là cấu tâm sinh Tịnh tâm, thường
sinh ra thanh
tịnh các thứ nghiệp tự làm. Nghiệp bất tịnh dứt
hết, thì tịnh nghiệp
sẽ hiện.
Tịnh nghiệp đã hiện rồi thì
sinh ánh
sáng như điện
chiếu khắp.
Kế là ánh sáng ấy hiện viên chiếu như lửa điện,
cũng chẳng lấy
nghóa điện, chỉ lấy ánh
sáng nhiều màu
sắc tròn đủ, ánh
sáng đủ các
màu chiếu sáng.

Chân ngôn làm cho tất cả Phật sự khắp trong ngoài như ý
gương mà biết. Gương là đài hoa trong vầng ánh
sáng tròn. Phải biết gương này tức là ý, phải biết gương này tức là tự tâm.
Dùng thanh tịnh nào mạ được quán biết. Nghóa là tức như phương tiện trên. Ở hai mặt trời
mà đặt chữ La, dùng
mắt tuệ này mà quán tâm thật tướng gương tròn, cho nên được hiểu biết hiện tiền. Ai có thể quán, tức là người tu
hạnh Chân ngôn. Người tu hạnh này tức dùng mắt chữ La, là Diệu tuệ
sáng
suốt
mà quán gương đài hoa.
Trước làm ý quán bên ngoài, rất rõ ràng sáng tỏ.

Ở trong vầng
ánh sáng tròn này, Như Lai cho đến âm thanh
sắc tượng đều vô biên. Đã
sáng tỏ như thế rồi liền dẫn đây mà làm nội
thân. Nghóa là từ trước
nay quán thân Tỳ-lô-giá-na vắng lặng chánh thọ
oai quang không bờ bến mà
quán làm thân mình rồi, liền khiến thân
mình đồng với Tôn ấy.
Ở trong vầng ánh
sáng tròn vắng lặng mà trụ đồng với
Phật ấy. Vì lìa tất cả tướng mà hiện bày tướng, nên gọi là tướng chân ngôn, rõ
ràng như thế, hoa này từ
ý sinh ra. Nghóa là trước dùng chữ La đặt ở mắt mà quán tâm gương đài hoa,
tức là thấy bên ngoài, tức dùng ngoại kiến mà thành nội kiến, tức hiểu rõ tâm ấy.
Nên kinh nói:
Mắt Tuệ như thế, mắt Tuệ trì tụng là gương quán thấy hình
sắc mình vắng lặng tướng
Phật, thân thân sinh
duyên, ý tâm sinh ra. Thường thanh tịnh các tự
nghiệp. Kế là ánh sáng
lửa điện kia bao vây chân ngôn mà làm tất cả các Phật sự. Thấy như tịnh ngã cũng nói, làm tất cả
sự ý tư (ý
suy nghó).
Như trên là văn kinh.

Nói Sinh nghóa
là thân, ngữ,
ý sinh.
Trước quán vầng ánh
sáng tròn tượng
Phật sắc vàng… phải biết từ ý mà
sinh tức dẫn
ngoài vào trong. Như thân đồng với thân ấn Phật, ngữ đồng với tiếng nói chân ngôn của Phật, tâm đồng với tâm Phật.
Sinh đều từ
ý sinh, tức
dùng sinh đời này mà
thanh tịnh tất cả nghiệp. Nên nói thường tịnh các
thứ tự nghiệp, nghóa là lìa tất cả nghiệp. Nếu lìa tất cả nghiệp thì gọi là chư Phật. Nếu như thế mà biết rõ tức là dùng vầng
sáng tròn chiếu
khắp. Chiếu khắp tức là làm
Phật sự.
Tùy thân, miệng, ý chiếu
khắp trang nghiêm, phải làm tất cả
Phật sự, tức đồng
với Tỳ-lô-giá-na.
Ai làm được Phật sự
này, tức là người trì chân ngôn. Đây đều là
Phật đáp lời Kim Cang Thủ từ chân
ngôn sinh ra. Nghóa là chân ngôn này từ thân, miệng, ý của người tu
sinh ra. Nếu biết như thế, tức là trong
ngoài thanh tịnh mà làm
Phật sự. Kinh nói tự nghiệp tức là Phật sự, nghóa là khắp hiện
sắc thân hoặc chỉ các chỗ hành đạo
Bồ-tát tám tướng
thành Phật.

Các sự nghiệp
Bổn sinh nhiều vô lượng vô biên, tóm lại đều là Tự nghiệp của
Như Lai. Nếu biết được như thế, là
thành Phật.
Người trì chân ngôn do trụ vào
quán trước, thứ lớp phương tiện hạnh chân ngôn này, thân này có
duyên khởi, lại không thù thắng khác với Phật.
Cho nên kinh nói: Như người thấy thì thành
thanh tịnh.
Người nghe cũng
thế. Thấy, nghe, chạm,
biết đều được thanh tịnh. Trong đây chữ năng
gồm có nhiều nghóa. Như
ý nghó mà làm được tất cả sự.

Kế là ánh sáng lửa kia bao quanh chân ngôn, là làm tất cả
Phật sự. Nếu tịnh ngã
cũng nói làm tất cả việc, ý nghó cũng thế. Bí
Mật Chủ Chân Ngôn Môn
Bồ-tát thực hành hạnh Bồ-tát. Trong tâm như thế
sinh ra duyên khởi là
không có Phật thù thắng. Như trên là văn kinh.

Thầy nói chưa
rõ ràng nên lại hỏi. Duyên khởi nghóa là quán
hoa tám cánh, trên hoa có vầng ánh
sáng tròn đồng loại với gương
sạch. Lúc đầu tức chưa
sáng, dùng mắt tuệ phương tiện chữ La mà dần
dần tự sáng, cho đến ở
gương tròn mà thấy thân mình, tức bình đẳng với
tất cả Phật.
Pháp sinh như thế tức là tứ nhân duyên mà khởi. Nếu từ
duyên khởi, thì quán môn
bất sinh này liền vào thể tánh pháp giới. Dùng tuệ nhãn làm nhân, gương
sạch làm duyên, vô lượng tự nghiệp đồng với Phật
sự từ nhân duyên
sinh ra.
Nhưng thật chẳng
tự sinh,
chẳng khác sinh,
chẳng cộng, chẳng vô nhân. Như trong
Trung luận đã nói
pháp này cao quý không gì
hơn. Như trên đều nói lìa tất cả tướng, không
đối không duyên, mà nay thực hành pháp quán này
há chẳng trái ư?

Như từ chữ A sinh tất cả chữ, khi sinh tất cả chữ thì vốn bất
sinh. Ở đây cũng giống như thế. Phật dùng năng lực phương tiện nên
đối với pháp vô tướng
vắng lặng mà thực hành hạnh Du-già này. Trong vô tướng mà nói các tướng, tức các tướng này là vô tướng. Gọi tướng tức là pháp từ duyên
sinh ra, nhưng thật chẳng
tự sinh, cũng chẳng do
vật khác sinh, lìa tám thứ chẳng này tức là vô tướng bậc nhất, chẳng lìa tướng mà nói có vô
tướng riêng. Nếu riêng thực hành lời nói này tức đồng
với đoạn không của ngoại đạo.

Nhưng có người hỏi: Nay quán thân, ngữ, ý của Bổn tôn
các cảnh giới, lại
Bí Mật Chủ Chân Ngôn Môn Bồ-tát, từ thân
sinh ra ảnh
tượng, nghóa là ảnh tượng của thân khởi lên. Thân là thân dơ, ảnh là thân
sạch, ở đây khởi lên
không gì hơn Phật. Ý nói trong ảnh tượng mà khởi
cao quý không gì hơn Phật.
Như mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý mà lấy như thế thì nó tự tánh không chỉ có tên gọi, chẳng đồng với hư không,
không chấp trước thì từ
nhân mà nghiệp sinh đồng với ảnh tượng tức là
tướng, tướng là pháp thế gian. Nay Phật nói ngôn
hạnh thành Phật mà lại nói
pháp
Tam-muội có tướng thế gian là
sao? Cho nên Phật dẫn dụ mà
nói. Như mắt, tai, mũi,
lưỡi, thân… bốn đại chủng, nhiếp lấy tự tánh
không kia chỉ có danh tự.
Chỗ chấp phải biết đồng với hư không chẳng có chỗ chấp.

Từ nghiệp nhân mà sinh ảnh. Là văn kinh. Nhân như gương
mà nghiệp như thân, như
đối gương mà ảnh hiện. Như người tu trước quán tâm duyên ngoài của
gương sáng, rồi dẫn vào thân mình. Nếu tự tha bình đẳng không hai thì
Du-già liền thành. Tự thân là nhân,
sở
duyên là duyên, nhân duyên hòa hợp nên có ảnh tượng
sinh ra. Nếu hiểu rõ
nhân duyên này thì thành
Đẳng Chánh Giác. Ai thành Đẳng Chánh Giác, là người thực hành chân ngôn. Ý này như năm căn thế gian từ nhân
duyên bốn đại mà sinh,
từ nghiệp… mà sinh, tuy có tướng có duyên nhưng
tự tánh là không, tức
đồng với pháp vô tướng bậc nhất.

Nay Du-già này cũng như thế. Tuy có tướng mà từ duyên
sinh, duyên
sinh thật tướng tức là thể pháp giới chữ A, làm
sao hỏi là
có tướng được? Nếu
hiểu nghóa như thế thì tức thành Chánh giác, vậy cho nên kinh nói: Như bốn
đại chủng: mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý…
nhiếp lấy tự tánh không
kia, không như thế gọi là chỉ chấp lấy hư không
đều không chấp lấy,
nhân nghiệp sinh ảnh… Như Lai thành Chánh giác,
nó duyên khởi (qua lại),
trong không xen hở mà tiếp nối như duyên
sinh, đó là ảnh tượng
sinh. Cho nên các Thần tôn tức là ta, ta tức Thần tôn, phát khởi (qua lại) tôn thân thân
sinh tượng thiên
hình sinh.
Như trên là văn kinh.
Do ngã khởi lên do gương tròn mà khi thấy gương
sáng thì ảnh tượng thân mình hiện ra. Do chưa thấy tròn
sáng tức không có ảnh
tượng Như Lai thành Chánh
giác. Nó cùng nhau duyên khởi như trong gương sinh
tượng các tượng sinh ra lẫn nhau, nhân duyên chẳng đứt quãng,
từ cấu đứt quãng: Hỏi
trong đoạn có tiếp nối là không đứt quãng, nếu
từ duyên sinh, thì nó
tức là tượng sinh. Đây là nói không lìa nhân duyên cho nên các Tôn vị tức là ta, ta tức là
Bổn tôn, phát khởi qua lại, do
sinh qua lại nên từ thân
sinh thân, như thế tôn hình sinh nhau, thân sinh ra thân, nghóa là cấu thân
sinh tịnh thân. Tịnh thân tức là thân Bổn tôn
của Phật, phải biết hiểu
đó là thân tâm mình. Thân đã tịnh rồi lại đồng với đó, cùng duyên khởi nhau không có đứt quãng. Cho nên nói duyên
sinh là ảnh tượng sinh.
Vì trong ngoài làm nhân cho nhau, lại xoay vần thấy nhau, cho nên các tôn tức là ta, ta cũng tức là các tôn. Phật tức là ta, ta tức là
Phật. Thân sinh hình tướng
sinh, nghóa là tự thân sinh ra. Quán Bí Mật
Chủ của mình,
pháp duyên thông đạt tuệ, thông đạt tuệ duyên pháp, nó
làm nghiệp lẫn nhau, chẳng
trụ tánh không. Vì sao Bí Mật Chủ ý sinh, ảnh tượng hay
sinh thông đạt là nghóa chứng quả, đến được chỗ phải
đến. Thông đạt này
phải nói chứng. Bí Mật Chủ quán đây, như trước nói
dụ về gương. Trong tâm gương
sáng khi hiện ảnh tượng không có
phân biệt, chỉ từ duyên
khởi. Nay quán pháp này là từ gương sinh hay từ
mặt sinh. Như thế mà tìm
cầu đều không có thật.
Nếu từ gương mà có thì không có mặt cũng phải thường có.
Nếu từ mặt mà có thì lúc không có gương ắt cũng phải không có gì.
Nhưng đều không thể được,
nên biết chỉ từ duyên mà có, mà thật là thường
không. Đây là pháp ấy.
Nhân quán pháp này được thành chứng quả tuệ.
Song tuệ này hý luận dứt hết chẳng thể hiển bày nói năng. Nếu chẳng nói
thì chẳng độ người,
lại trái với bản nguyện. Lại từ chứng trí lại
sinh
pháp, duyên từ nhân Phật thấy pháp mà
thành Phật.
Thành Phật rồi lại
nói pháp. Ví như trắng
vàng đỏ… ý tác giả khi làm việc thì ý nhiễm
trước sinh, đồng loại
với chuyển thân như thế. Như trên là văn kinh.
Ý nói
Bí Mật Chủ quán pháp, pháp tánh có tướng vắng
lặng, tướng nhân duyên này, dùng tuệ mà
thấu suốt. Pháp là pháp
lìa các tướng, pháp tức là duyên. Do quán nhập pháp tánh này mà
thấu suốt pháp. Nếu thấu
suốt pháp tức là
thấu duyên, thấu duyên tức là đạt
thấu pháp, cùng nhau phát
khởi. Đồng biết pháp vắng lặng tức là đạt
pháp. Do có phân biệt
khởi lên nên biết pháp là không, chẳng có trí
duyên, duyên y pháp, pháp
y duyên cũng duyên khởi lẫn nhau, nên gọi là
các pháp tánh không. Nếu
pháp tánh không như thế, vì sao từ ý sinh
khởi nguyện. Văn Kinh nói
chẳng trụ tánh không lẫn nhau. Bí Mật Chủ,
vì sao ý
sinh ra ảnh tượng.
Này Bí Mật Chủ! Ví như
hoặc trắng, hoặc vàng, hoặc đỏ mà tác ý, đây là dẫn dụ. Như người mắt mới thấy trắng thì
chưa biết rõ, kế liền
sinh tâm phân biệt, đây là duyên phải chăng? Trên
đây không hỏi,
Kim Cang Thủ không phải
chẳng biết, vì chúng
sinh
nên sinh nghi mà hỏi. Nếu
như thế thì ý nó từ tâm sinh, ai có thể biết?
Phật liền nói dụ do như màu trắng.
Vì sao? Vì nó khác với xanh, vàng…
Tâm sinh hiểu này tức
là khởi từ tâm sinh tâm. Thế gian còn thế. Phải
biết từ tâm nhiễm mà
sinh tịnh tâm cũng giống như thế. Ý sinh nhiễm đắm.
Như khi thấy màu trắng thì tâm hiểu trắng do màu
trắng này nên khiến tâm
cũng trắng.
Như Tỳ-kheo quán màu trắng thì thấy tất cả cũng
trắng, thấy xanh thì tất
cả cũng xanh. Khi thực hành thì ở trên màu trắng
làm ý trắng thành tựu,
biết tâm từ tâm trắng sinh, chẳng từ ngoài khởi.
Như người khi quán trắng thì thấy tất cả đều trắng.

Như Tam-muội Nguyệt Đăng nói: Như người nữ thích tự làm
đẹp, soi gương tự thấy
lại sinh yêu đắm. Như người trí quán đây từ đâu
sinh từ chỗ nào đến, mỗi pháp quán kỹ chẳng thật có. Do đây mà nói từ
tâm sinh ra ảnh tượng lại tự nhiễm. Nếu biết rõ đây chỉ từ duyên
sinh thì không đắm nhiễm. Dùng đây làm chứng cho mình là từ tâm
mà sinh tâm. Nó đồng loại như
thân chuyển, tức là như cô gái tự thấy thân
mình nếu nhiễm tức là
sinh tử. Nếu bảo chỉ từ duyên sinh không có tự
tánh thì tức là
Niết-bàn. Cho nên đồng loại với thân chuyển. Từ nội quán ý trở đi là kệ.
Bí Mật Chủ, lại như trong nội quán ý
Mạn-đồ-la để
trị bệnh nóng, bệnh nóng của chúng
sinh ấy liền hết, tức là trong
khoảng một sát-na.

Sát-na Đề-bà
vô nghi, chẳng dùng chữ Thiên này. Chẳng phải
ý khác mạn, chẳng phải mạn khác ý.
Vì sao? Vì một tướng mạn ấy
mà tác ý. Quán xanh vàng
đỏ trắng… như tu mười biến xứ. Khi tưởng
màu xanh thì tất cả đều
xanh, xanh này chỉ do tâm sinh. Vì lâu lâu dùng
tác ý, ý hay sinh, sắc
này tùy tâm mà hiện. Tâm đã năng duyên năng
sinh loại ấy. Nhiễm là
nghóa chấp lấy. Phải biết từ tâm ý sinh là đồng
loại với nó. Tâm đã
như thế thì thân ngữ cũng.
Kế lại dẫn dụ, như trong ý khởi lập
Mạn-đồ-la thành hình
Tam giác như trên nói.
Lại như trừ nhiệt phương tiện làm hình tròn
Mạn-đồ- la. Trong màu
trắng có chữ Vạm hoặc chữ hạt giống, trên mặt
có dấu chấm. Các loại khác có thể hiểu. Dấu chấm này tức là trừ nóng bức
làm vị cam lộ. Do thực
hành pháp này từ tâm mà thực hành, có công
năng trừ nhiệt. Cho đến
trong một sát-na bệnh kia liền dứt. Nó từ tâm khởi, phải biết tâm ấy chẳng khác nhau
với Mạn-đồ-la,
Mạn-đồ-la chẳng khác tâm ấy, vì là một tướng.
Nói Mạn-đồ-la này không hai,
không khác với tâm. Nay
pháp này cũng như thế, rất dễ hiểu.
Kế là
Phật dẫn dụ.
Như huyễn, hóa thành nam, nữ tức
Bí Mật Chủ này. Lại như các huyễn biến hóa thành người nam, kế là cậu
bé lại làm biến hóa, ý
ông thế nào Bí Mật Chủ, ai hơn ai? Kim Cang Thủ đáp: Bạch Đức
Thế Tôn! Hai người này không khác nhau.
Vì sao?
Bạch Đức Thế Tôn vì
chẳng thật sinh, hai người nam này bản tánh là không, vì cùng đồng là huyễn. Đúng thế
Bí Mật Chủ. Sự tức là
sự tất-địa,
đẳng là nhiều, việc sinh
trong ý thì đều từ ý sinh. Hai người này tánh
không, chẳng có phân
biệt. Đều tứ ý sinh, cả hai đều không, chẳng hai chẳng khác. Người hóa lại thành hóa. Như thế hai huyễn ai hơn
ai kém, ai dài, ai ngắn, ai xấu, ai đẹp?
Kinh nói: Ai hơn, tức là hai người
huyễn này ai hơn. Đáp
rằng: Hai người này không khác. Vì sao? Vì từ chẳng
thật sinh ra.
Cả hai đều là tánh không. Phàm huyễn mà làm
huyễn, mà người làm huyễn thì có gì khác Phật nhân đó nói: Ông lại quán
pháp này, như từ tâm
sinh ra gương tròn. Tâm tức là gương, gương tức là
tâm không hai không khác,
chẳng thể nói tướng khác nhau. Nếu tâm nhiễm tức là thế gian, nếu tâm lìa nhiễm tức là tâm xuất thế gian. Trên đây
đã thành phẩm Bách Tự
Vị. Nói chưa rõ ràng phải hỏi lại. Nhưng về đại
ý vì trước tu Du-già cho
đến thành cực đại rộng khắp. Nhưng chẳng
dùng tuệ phương tiện này
mà quán thật tướng không để rửa sạch tâm
mình, tức còn là pháp
thế gian, cho nên phải thực hành quán hạnh này
khiến nhập vào thật
tướng Mạn-đồ-la, khiến thành Đại đàn không, không
có gì chẳng có. Thường
luôn thanh tịnh. Đây là đại lược.

---------------------------

<詞>Phẩm 22: BÁCH TỰ THÀNH TỰU TRÌ TỤNG</詞>

Kinh nói: Này Bí Mật
Chủ hãy lắng nghe! Chân ngôn cứu thế
là các thân chẳng khác
nhau, nghóa là thân này chẳng khác thân kia.
Đó gọi là ở tâm ấy
mà dùng thân Chân ngôn ấy. Ý từ ý sinh, trước là ý
có sinh, sau là tịnh ý,
khiến ý trừ sạch. Cùng khắp đều có ánh sáng từ đó tuôn ra từ trong tịnh tâm mà tuôn ra. Nói nó là chỉ cho ý trước ánh
sáng và
Du-già tương ưng nhau
mà sinh. Do tương ưng với
Du-già nên từ tâm ấy
sinh ra ánh
sáng ấy. Người ngu thường
không biết, gọi người
ngu không biết là đối
với đạo này chẳng thể thông suốt. Cho đến thân
sinh ra các phần đều
chẳng khác thân, từ thân sinh ra thân, có vô lượng
các thứ. Thân đã vô
lượng như thế thì chân ngôn nói năng cũng vô lượng, như bảo châu như ý, gọi là châu Cát tường như ý, hễ muốn lợi gì
đều được thành. Như Đấng
Thế Gian Chiếu Thế, thân do tất cả lợi thành.
Bí Mật Chủ nói vì sao
không phân biệt? Vì pháp giới tất cả việc làm
đều tùy chuyển.
Bí Mật Chủ lại như cõi hư không… Phật bảo
Bí Mật Chủ hãy lắng nghe Chân
ngôn cứu thế, các thân chẳng khác, ý sinh ý, khéo
khiến trừ sạch. Chỗ đó tuôn ra khắp đều có ánh
sáng tương ưng với chi phần người ngu chẳng hiểu đạo này. Cho đến thân được
sinh phân ra
vô lượng các thứ, như
trên là văn kinh.
Cũng từ chân ngôn này nói có khác, từ ý
sinh ý, khéo léo dứt
sạch, chỗ đó tuôn ra, tức vì thân này chẳng khác thân ấy, từ thân mình
sinh ra tức là từ
ý sinh. Do trừ
sạch các cấu, nên tất cả
sự đều thành. Do có
đức ấy tùy các chi
phần tuôn ra ánh sáng mà làm Phật sự. Các việc như thế phàm ngu chẳng biết được. Do chẳng biết đạo này nên gọi là phàm
ngu. Đạo này tức là
hạnh chân ngôn. Vì thành chân ngôn thì được tất-địa, từ thân này lại có
thân sinh. Nghóa là cõi dục, cõi
sắc loại đó rất nhiều, đều từ một chân ngôn mà ra vô
lượng thân, miệng, ý. Như trên đã nói, từ các
phần thượng, trung, hạ của
Phật sinh ra vô
lượng thân. Người tu
này cũng giống như thế,
tùy thân phần thượng trung hạ hoặc hiện ra bốn
vị Phật, bốn vị Bồ-tát
cho đến tám bộ, cũng như trong Đại Bi Tàng có nói Giáo ấy vô lượng.
Lại nghi mà hỏi rằng: Ở trên nói chân ngôn vô tướng vô duyên đồng với hư không chẳng thể phân biệt, vì
sao lại có
các việc này. Đáp: Dụ như châu như ý làm trọn vẹn
các nguyện, cho đến ba
việc cũng làm cho thanh
tịnh. Nếu người muốn thân ấy thanh tịnh, nhờ
năng lực của châu nên
khiến thân ấy như lưu ly. Nếu muốn ngữ ý thanh
tịnh, thì cũng tùy ý
phần mà thanh tịnh. Thế pháp còn như thế huống chi
là như ý diệu bảo của
Như Lai mà chẳng làm được việc như thế hay
sao?

Như châu đời
tùy làm các việc, làm tròn các nguyện mà vắng
lặng bất động,
không nghó, không làm, không tới, không lui, thành tựu tất
cả, huống chi là Đại
bảo của Như Lai. Cho nên không phân biệt pháp
giới. Như rồng lớn ở
trong cung không khởi tâm động niệm, mà tùy nghiệp lực giáng xuống các vị khác nhau, vì nghóa ấy nên ở trên hư không
cúng dường mà hiện ra
vô lượng việc Phổ môn thân, miệng, ý. Tức thân có thể được không nên nghi. Lại dụ như hư không, không phải là
số
chúng sinh mà là chỗ
nương của chúng sinh, không phải thân thọ giả, không phải
Ma-nạp-bà tác giả thọ giả. Tất cả vọng tưởng đều trừ, đều lìa
phân biệt không tới
không lui, cũng không khác thế giới chúng sinh. Tất cả chúng
sinh nương đó
làm nghiệp, do đây mà thành tựu, để lợi
ích chúng sinh, thành tựu các việc. Chẳng thể vì hư không có khả năng thành được tất cả việc, mà lại cho là hư không hữu vi có tướng. Nay đại không
Mạn- đồ-la này cũng giống như thế. Rốt ráo thanh tịnh mà không chỗ
nào chẳng làm, thường
ở trong vắng lặng mà chẳng có gì không thành
tựu. Cho nên kinh Khuyến
Tín nói: Phải biết như thế chớ sinh nghi ngờ. Bấy giờ,
Đức Thế Tôn lại đối với vô tận chúng sinh giới trừ
sạch cú. Tam-muội lưu
xuất ra cú, cú bất tư nghì, cú chuyển tha môn,
giảng nói: như bổn sinh
không thật có, thuận theo thế pháp, phải biết
không thể mất, sinh ra
người tu hành, nếu tự tánh như thế giác không thật có. Phải tâm đồng hư không mà
sinh
Bồ-đề sinh, phải phát bi mà
sinh
thuận theo tất cả thế
gian. Như trên là văn kinh.

Trụ vô tận chúng sinh giới trừ sạch, nghóa là vốn lập thệ
nguyện, muốn trừ sạch
tất cả chúng sinh trong vô tận thế giới. Vì chúng
sinh có cấu cho nên chẳng thể tự độ. Nay muốn vì họ mở khắp tri kiến
Như Lai, khiến Phật thanh tịnh, khiến
họ thân, miệng, ý địa đều thanh tịnh
không nhơ uế. Phải biết
đây là cú trừ sạch, vô tận chúng sinh, tức là cú
Tam- muội lưu xuất. Cú
Tam-muội lưu xuất tức là cú không thể suy nghó bàn luận. Cú không thể
suy nghó bàn luận tức là cú chuyển tha môn.
Chuyển tha có cấu là tự
tánh tịnh chuyển tha vô minh là Như Lai minh, nên gọi
là cú chuyển tha môn. Tha là chúng sinh, vì chuyển uế thành tịnh
mà nói pháp môn ấy.
Bổn sinh không thật có, là nếu vốn không thật có,
là thuận theo thế gian mà
sinh. Phải biết không như thế nào, nói phải thế nào tức là biết các
pháp không.
Sinh Du-già này, trong kệ tự có hỏi.
Là nương thần lực Phật mà có câu hỏi này. Nếu nói bổn
sinh không thật
có, có là thuận theo thế
gian. Người tu hành kia vì sao phải khiến người
tu hành sinh không này tức
là Tịnh không. Nếu nói là không có, vì sao
lại sinh tịnh không này?
Nếu vốn không có, thì sinh này cũng theo bổn mà không, tức là vốn
chẳng sinh. Thế nào là Du-già, thế nào là biết
không. Không đây tức là tánh
chân không. Thế nào là
sinh
Du-già? Nếu tự
tánh như thế, giác gọi
là chẳng thật có, nghóa là quán danh tự chẳng thật có. Chánh hợp
thành quán, quán đồng với giác, đồng với tâm không
mà sinh, nghóa là tâm sinh
Bồ-đề. Ở đây dẫn trên nói mười dụ.
Vì giác bổn
bất sinh, vô tướng chẳng thật có, nên được đây thì đồng với tâm không, thanh tịnh không phân biệt. Như trên chẳng phải chỉ có không mà tức có
trí sinh, tức là Bồ-đề. Phải phát khởi từ bi thuận theo các thế gian trụ ở hạnh duy tưởng, gọi là
Chư Phật. Nghóa là
Như Lai biết rõ các pháp vốn tự
chẳng sinh, vốn không thật có, nghóa là thuận theo pháp thế gian độ chúng
sinh mà có. Nghóa là
Phổ môn thị hiện các thứ
phương tiện lợi ích chúng sinh. Từ nhân duyên cơ
cảm mà có, vốn không
thật có. Tánh chúng sinh bản tánh không thật có,
do tu hành mà biết tánh
chúng sinh này bổn tánh vắng lặng. Do biết
được tánh ấy không
phải chỉ có tên gọi mà chẳng thật có, nghóa là không
cả tánh không chỉ có
tên gọi, rốt ráo tìm chẳng thật có, đây tức là
không, chẳng thật có.
Chẳng phải như kẻ tuệ kém chấp tánh không cho là thật có.
Quán chúng
sinh đồng với các hư không, hư không bổn tánh
lìa quán chiếu, lìa tất cả vọng niệm hý luận. Như thế mà biết hư không tức là biết lý chân thật, chẳng nên chấp lấy pháp không đó, vì hư
không này chẳng thật có
không phải đều không có mà thật có tự tánh.
Cái gọi không tự tánh tức
là chẳng phải không. Phải biết chẳng không này tức là tâm bình đẳng như hư không. Hư không đẳng tâm tức là thanh
tịnh Bồ-đề. Từ tâm
tịnh Bồ-đề này mà sinh tâm Đại bi tâm.
Rõ ràng như thế, người tu hiểu tâm Bồ-đề ấy rồi mà nghó rằng: Tất cả chúng
sinh đều như thế, có đủ Bảo tạng
Như Lai mà
chẳng tự biết. Vì nhân duyên ấy nên luống chịu cực khổ mà không có lợi ích.
Bồ- tát vì bốn (nhân) duyên này mà khởi tâm đại Bi. Do chẳng hiểu biết tâm này nên bị
sinh tử luân hồi không dứt. Hiểu biết tức là Bồ-tát,
Bồ-tát vì tất cả chúng
sinh đều có tánh giác mà chẳng thể tự ngộ. Vì việc ấy
nên sinh đại bi, sắp nói
phương tiện mà cứu hộ. Tức dùng đại bi này mà
trừ nhơ vô tận cho chúng sinh. Thuận theo thế gian mà lập phương tiện, vì thế giới chúng
sinh có vô tận
chủng loại, bao nhiêu tánh dục căn
duyên xoay vần khác nhau.
Bồ-tát thuận theo đó mà hóa đạo, nên nói thuận theo thế gian, tưởng duy tâm mà trụ tức gọi chư Phật. Phải biết từ
tưởng tạo lập sinh ra,
gọi là không từ trong tưởng mà kinh luận, trụ ở duy
tâm rồi lại được Duy
tâm này mà kiến lập tất cả pháp. Quán đây là
không không, ý gọi tên
là không không, từ quán mà có, cũng chỉ có tên gọi vì

không từ tâm sinh.

Pháp chuyển theo hạ số, từ một, hai, ba mà phân khác, (phân
này là khứ thanh). Siêng
mạnh với không ấy như thế cho đến thêm lớn
như thứ lớp. Tức chữ A này… Tưởng là nghóa duy tưởng. Chữ A này như trên tức là tưởng, cũng là trí tự nhiên. Phật ấy là
Phật gia trì. Nếu tạo lập tưởng không và chẳng không mà quán
sát pháp chuyển hạ
số
từ một, hai, ba làm đầu phân khác, mạnh mẽ với không ấy như thế cho
đến tăng trưởng tùy
thứ lớp. Chữ A, chữ đầu tiên này tương ưng gia trì trí
tự nhiên. Như trên là văn kinh.
Trước nói được tâm hư không tức là tâm
Bồ-đề sinh.
Bồ-đề là giác, tâm này há là không hay
sao? Mà thật đầy đủ hà
sa công đức. Tuy có vô lượng công đức của
Như Lai, mà vô tướng vô danh không
thể hiển bày. Như nhà
Pháp tướng nói mười
sáu thứ không, Đại
Bát-nhã nói mười tám thứ không đều là nói nghóa này. Nếu chỉ là không,
đều là tánh không thật
có, thì sao lại thành tựu không thể suy nghó bàn
luận thần biến đức mà
độ chúng sinh như thế. Phải biết không này là lý
tự chứng, vì phàm phu
mà nói chẳng bao giờ thật có, phải biết chỉ có
tên gọi không, ở trong mười tám là cao hơn hết tức là Đại không của chư Phật mà thật chẳng dối.
Trong toán
số này mà dụ cũng như pháp hạ toán của người thế gian, đầu tiên vẽ để một chữ làm gốc cho đến ức
tải A-tăng-kỳ… đều từ đó sinh. Đầu tiên,
khi chưa hạ toán thì không có số ấy. Từ địa không
này vốn không thật có
trong toán số mà hạ xuống một toán, hoặc hai, hoặc ba, cho đến vô lượng.
Toán xong rồi bèn dứt bỏ các vị lai không như cũ. Nhưng chỗ tính toán này, hạ toán là tâm tự chứng biết rõ
ràng không mất, tuy từ gốc không mà
lập số. Nay đã như gốc mà thật không có, nhưng
số pháp giữ ở trong tâm mà không mất, tức là chẳng có mà có,
có mà chẳng có. Nay tự
môn A này cũng giống như thế. Từ trong gốc
bất sinh vì thuận theo thế
gian, tùy thứ lớp xuất thân, vô lượng pháp môn, tuy xuất ra vô lượng phương tiện ấy, nhưng cũng chẳng khác chữ A bổn tánh
bất sinh. Cũng như các
số ấy chẳng lìa
số một, cho đến một
muôn, tức là muôn một
chẳng được lìa nhau. Tất cả số khác có thể hiểu.

Nay đây tất cả pháp chẳng được lìa chữ A, cũng do đó. Nhưng có Luận
sư lại dẫn dụ, cũng như con kiến bò, có vô lượng con kiến nối nhau chẳng dứt mà thành đường đi. Hoặc có các thứ hình vuông tròn
cong vẹo. Nếu lìa mà khác
thì mỗi con là một con kiến không có hình cong thẳng, dài ngắn. Nay pháp này cũng thế. Đối với pháp không rốt
ráo tự chứng không thể
suy nghó bàn luận mà có tất cả công đức. Nhưng từ

duyên sinh
không có gốc sinh, chẳng lìa một gốc thì chẳng có tánh lý. Chữ A này đứng đầu, tương ưng gia trì trí tự nhiên, do trí tự nhiên mà
gia trì tự môn này, sinh
ra vô lượng lời nói, lời nói có vô lượng
tiếng, tiếng có vô lượng lý tức đồng với
số một ấy, một biến khắp tất cả. Đại
Không cũng như thế, đủ tất cả pháp cùng khắp tất cả pháp. Chữ A này
cũng như thế. Tất cả
môn Chân ngôn đều từ chữ A mà có. Cũng như
muôn tượng từ không
mà có. Chẳng phải thẳng sinh tất cả chữ, tức chữ ở
đây sinh trong mỗi môn
liền hiển lý bất sinh.

Kế là nói Bí Mật Chủ quán trong không này, lưu tán giả lập chữ A gia trì thành tựu
đạo Tam-muội.
Này Bí Mật Chủ! Chữ A như thế
các chỗ bày đồ vị cho
đến có hình, không hình, có tướng, vô tướng, tất cả từ chữ A. Đặc vị tức là các thứ trang
nghiêm quán, là khiến
Bí Mật Chủ quán đây nghóa là
các thứ hình tượng trang nghiêm mà phân biệt địa vị nó. Vì các pháp này vốn bất
sinh hiển bày tự hình. Tự hình tức là chữ
A, ở trong tự hình hiển
bày vốn bất sinh, chữ A như thế. Này Bí Mật
Chủ trong các chỗ bày
bố, ta quán trụ bất sinh, các pháp tự hình hiển
bày. Ấy là văn kinh.
Quán chữ A này tuôn ra muôn tượng thế gian. Tất cả thế gian đều từ
đây sinh,
song vốn
chẳng sinh. Chữ A giả lập gia trì
Tam-muội thành tựu,
chứng Tam-muội,
có Bát-nhã, thành muôn hạnh đều do chữ A
này. Được phước tuệ
tròn đầy đều từ tự môn A này. Chữ này sinh ra các
sắc tức
là xanh, vàng, đỏ, trắng, đen, cho đến nhiều chỗ có vô lượng thứ và các thứ hình, nghóa là
tam giác, vuông, tròn, bán nguyệt các loại.
Và Bổn tôn nhằm vô
lượng khác nhau. Nếu biết nghóa chân thật trong đây, cả thể vào tự môn A đồng
với Tỳ-lô-giá-na, từ trước nói tự môn A tức
là hiển bày tự thân
ngã, tức là tự thân ngã vốn bất sinh bất diệt.
Bất sinh bất diệt, tức là thân
Như Lai. Phải như thế mà
quán sát. Cho nên nói
chữ A dùng tự hình hiển bày đức ấy.
Kế là hoặc nghóa không thật có. Từ hình chữ phược hiển bày nghóa chẳng thật có. Chữ phược này để chứng nghóa vốn chẳng
sinh. Chữ phược hiện hình tức là văn
sau nói nghóa đường ngôn ngữ bặt. Ở đây nói nghóa gì. Phật nói chữ A có tất cả công đức, hoặc ngay từ tự môn A vì Bổn bất
sinh mà hiểu nói, hoặc từ môn khác hiển bày,
tức là các chữ
phược… Nghóa nó tuy dị môn nên cũng có khác,
nhưng chỗ bày ngã tự thân vốn nghóa
bất sinh, không có gì khác. Nếu pháp có
một là sinh, tức là
tướng có thể nói không phải đường ngôn ngữ bặt.
Vì chữ Phược mà đường ngôn ngữ dứt,
chỗ tâm hành diệt. Nhập vào tự môn A,
vì chữ A tức biết chữ Phược này chẳng thể nói bày. Trở đi đều là
tướng dị
môn, hoặc trong tất cả pháp vì lìa tạo tác, nên chữ Ca??
Hiện hình, ở đây tức
là nói một chữ A. Nhưng muốn nói tất cả pháp xưa nay không làm hiện chữ
Ca này. Chữ Ca này tức là nói nghóa chữ A.
Như chữ Ca. Nếu trên chẳng đặt nét ngang tức chẳng thành tiếng chữ
Ca. Sở dó chẳng thành vì trong
Ca thiếu A. Trên đầu chữ Ca có hình A.
Phải biết trăm chữ này
đều như thế. Ở sau lệ theo đây mà hiểu. Nếu
không có tiếng a trong đó
tức chẳng mở miệng, cũng tự không có tiếng.
Hoặc tất cả pháp hư không… nên hình hiện hình chữ khư??. Hoặc đi chẳng thật có nên hiện hình chữ
Nga?? Hoặc tướng một hợp chẳng thật có
nên chữ Già?? hiện hình.
Hoặc các pháp lìa sinh diệt nên chữ?? Hiện
hình. Hoặc các pháp không
hình tượng nên chữ Xa?? Hiện hình. Hoặc tất
cả pháp lìa sinh chẳng
thật có nên chữ Nặc?? Hiện hình. Hoặc tất cả
pháp lìa chiến địch nên
chữ Xã?? Hiện hình. Hoặc tất cả pháp lìa thấm
kém nên hiện hình chữ
Tra??. Hoặc tất cả pháp lìa dưỡng dục nên chữ
Đà?? hiện hình. Hoặc oán
lìa xa nên chữ Noa?? hiện hình. Hoặc tai biến lìa xa nên hiện hình chữ Trà??. Hoặc các pháp như như lìa xa nên chữ
Đa?? hiện hình. Hoặc các
pháp lìa trụ xứ nên chữ Tha?? hiện hình. Hoặc tất cả pháp lìa thí nên chữ
Na?? hiện hình. Hoặc tất cả pháp giới
chẳng thật có nên chữ
Đà?? hiện hình. Hoặc tất cả pháp Đế chẳng thể
được nên chữ Ba?? hiện
hình. Hoặc tất cả pháp đồng loạt bền chắc, nên chữ Phả?? hiện hình. Hoặc tất cả pháp lìa phược (trói cột) nên chữ
Ma?? hiện hình. Hoặc tất
cả pháp quán không chỗ được, nên chữ Bà??
hiện hình.. Trong đây giải
thích chữ chẳng hợp giải thích chữ. Đây là
nghóa không mà giải thích
riêng, vì văn lầm. Hoặc các thừa chẳng thật có tất cả pháp nên chữ
Dã?? hiện hình. Hoặc tất cả pháp lìa trần nên chữ
La?? hiện hình. Hoặc tất cả pháp vô tướng, nên chữ
La?? hiện hình.
Hoặc tất cả pháp lìa nói
năng, nên chữ Phước?? hiện hình. Hoặc tất cả pháp
lìa tịch, nên chữ Xa??
hiện hình. Hoặc bổn tánh ngu độn tất cả pháp, nên chữ
Ta?? hiện hình. Đây là hiện tự hình.
Nói hiện chữ. Hoặc tất cả
pháp lìa nhân thì chữ A hiện hình.

Này Bí Mật Chủ! Tùy vào mỗi môn Tam-muội này. Bí Mật
Chủ quán nó cho đến ba mươi hai tướng Đại nhân đều từ trong
đây sinh. Ngưỡng, nhương, noa, nẵng, mãng… đối với tất cả pháp tự tại
mà chuyển. Đây đều tùy
hiện Tam-miệu Tam-Phật-đà tùy hình đẹp (tám mươi vẻ đẹp) mà thành tựu các
Tam-miệu Tam-Phật-đà. Tùy hình đẹp. Bí
Mật Chủ, mỗi
Tam-muội môn tùy vào mà thấy.
Bí Mật Chủ, cho
đến ba mươi hai tướng
đại nhân đều ở trong đây sinh, đó là văn kinh.
Tức mỗi chữ này có ba mươi hai
môn Tam-muội, ba mươi hai môn
này cùng nhập vào hay thành ba mươi hai tướng. Nghóa là trên hai mươi chữ như Ca… tám chữ như La… và bốn chữ này đều là ba mươi
hai. Tam-muội trong mỗi chữ
đều dủ ba mươi hai tướng. Kế năm chữ
Nga- nặc-noa-na-ma, đối với tất cả pháp tự tại mà chuyển. Đầy đều là
Chánh Đẳng Giác thành
tùy hình đẹp thành tựu tùy hiện. Ấy là văn kinh.
Năm chữ này ở khắp trong định tuệ, cũng có thể thành
Tam-muội, cũng thành trí
tuệ, thành khắp tám mươi vẻ đẹp của Như Lai. Cho
nên người tu Cầu nguyện
hạnh phải biết mười lực các chữ này. Nếu trong chân ngôn có những chữ này thì tùy nghóa tương ưng liền biết ý mà
biết rõ việc này. Vì
biết nghóa này nên biết chân ngôn này có công đức lực dụng như thế. Trong đây có một kệ từ
Bí Mật Chủ Chân Ngôn Môn Bồ-tát, cho đến
trăm chữ sinh Tam-muội-da. Đây là văn riêng,
chẳng hòa vào đây. Bổn
văn là lầm. Cũng hiểu chư Phật rộng làm ngã.
Cũng được thành tất
cả Phật cao quý trong loài người có ba mươi hai tướng, tám mươi vẻ đẹp như trên là tất cả nhân
thành Phật, tất cả công đức
đều do đây rộng làm mà
được thành tựu tất cả Phật. Do đây mà làm, được thành bậc tôn quý trong cõi trời, cõi người. Nếu người tu làm như
thế thì cũng được
thành bậc tôn quý của loài người. Trên là phẩm
Bách Tự Thành Tựu trì tụng đã xong.

----------------------------

<詞>Phẩm 23: BÁCH TỰ CHÂN NGÔN PHÁP</詞>

Lại nữa, Bí Mật Chủ! Tam-muội môn cú ở trong không này mà gia
trì tất cả pháp tự tại, Phật được chữ Bổn
tôn, cho nên chữ A câu
thứ nhất nói pháp cũng
khắp dùng chữ vây quanh. Tôn vị đó vô tướng,
xa lìa thấy tướng, vô
tướng, các Thánh Tôn từ trong tướng hiện đến.
Chữ A câu thứ nhất,
nói pháp khắp đều vây quanh. Tôn vị vô tướng ấy hiện lìa tướng vô tướng, ở trong tướng mà đến. Phật vì muốn làm trọn
vẹn tu hạnh Chân ngôn đó
của người tu, nên khiến cho đầy đủ. Lại nói
câu Tam-muội này.
Ở trong đây, không tức là chữ A, chữ A tức là vốn
bất sinh,
chẳng thật có không. Do
đây rốt ráo chẳng thật có, chẳng thật có không đầy đủ các đức,
nhiếp khắp tất cả Phật pháp. Nhiếp này trong tiếng
Phạm là nhiếp lấy, như
nhiếp lấy các vật, khiến ở tại thân mình. Do lấy năng lực gia trì của không này mà nhiếp tất cả pháp
thành pháp. Tự tại trong đây là tiếng Phạm khác với tự tại của
Quán Tự Tại. Đây là nghóa
nhiếp, nghóa là nhiếp lấy
tất cả pháp. Như vua ở nội cảnh tùy ý nhiếp lấy đều được tự tại.
Như Lai Pháp vương đối với tất cả pháp đều tự tại cũng giống như thế. Cho nên chữ này rất tôn quý. Nói chữ này tức là tôn
quý, tức là thần của
trời. Trời đứng đầu trong chúng. Chữ này cũng thế, đối với tất cả pháp là tôn quý nhất. Cũng như ở thế gian ở trên đất
Đế-thích là bậc tôn quý nhất. Trong các vị tiên Thánh thế gian thì
Phạm vương
là bậc nhất, trong các Thánh trí thì Phật là bậc nhất. Chữ A này trong tất cả môn Chân ngôn là tôn quý bậc nhất. Do một chữ này mà thành vô
lượng công đức, cho
nên là Vô thượng. Minh tức là tên khác của Chân
ngôn minh pháp phổ, đều
là chữ vây quanh, nghóa là từ một chữ cũng sinh ra vô lượng chữ.
Vô Lượng Minh vây quanh, như trước nói tự luân.
Tuy có vây quanh như thế nhưng
thể nó là vắng lặng vô tướng.
Ở trong vô tướng mà
thấy tướng, tức ở trong tướng này
mà lìa tướng. Lại ở trong vô tướng mà hiện có tới lui các việc ứng khắp
thế gian. Phải biết đây
là năng lực gia trì không thể suy nghó bàn luận
của chân ngôn. Dùng chữ
A này mà gia trì vào thân mình, tức là đồng với không. Ở trong không này mà thành tựu tất cả Phật pháp cũng giống như thế gian, muôn vật nhờ hư không mà
được thành. Mà không
bổn thể là vô tướng.
Ở trong vô tướng mà hiện ra các thứ hình tiếng.
Tôn là nghóa, chữ là tướng,
tức đồng nghóa với phẩm trước. Tiếng từ chữ
xuất ra; chữ là chân
ngôn sinh. Chân ngôn là chân ngôn sinh quả thành tựu. Tất cả cứu thế là tiếng. Tiếng từ chữ mà ra.
Chữ sinh từ chân ngôn,
chân ngôn thành lập quả. Các cứu thế là chỗ nói ra. Phải biết
tiếng tánh không, tức không tạo tác ra tất cả các loài
chúng sinh. Như nói
mà vọng chấp chẳng phải
không, cũng chẳng phải tiếng. Vì người tu
hành nên nói không, biết
không làm ra thế gian tất cả tùy loại. Như thế mà vọng chấp chẳng phải không ấy, chẳng phải tiếng ấy mà tu hành
cho nên nói. Tức tiếng thông
suốt mà vào, tức
chứng Tam-muội, y pháp
mà bày tương ưng. Chữ
soi chiếu chữ câu A có nhiều tướng chân ngôn. đó là văn kinh.
Nương vào chữ A đồng với hư không, phải biết xưa nay lìa
các tướng, lìa tướng
mà có tướng tới lui. Từ chữ A mà có tiếng
sinh. Chữ
A vốn không. Vì sao? Vì
tiếng này do các duyên mà có, nghóa là
nương vào các duyên cổ
họng, lưỡi, vòm họng… xúc chạm (gặp) nhau mà
có tiếng sinh, chỉ thuộc các duyên mà không có tự tánh, mà đây
sinh ra các duyên cũng được từ duyên. Phải biết tức là vốn
chẳng sinh, do
nhân duyên mà có chân
ngôn sinh. Chân ngôn tức có quả thành tựu. Như thế tức trong cứu thế nói ra. Nếu biết tiếng này tức không, từ không
mà có, tiếng biểu thị
chữ không tiếng nương nhau. Nếu biết đây thì ở
thế gian các sự nghiệp
làm ra muôn thứ đều chẳng ngoài tự môn A này.
Vì thuận theo thế gian nên có phân biệt mà khởi.
Người không hiểu y
theo đây mà sinh các thứ
tâm nhớ tưởng chấp lấy. Song thật ra hư không
và tiếng cả hai đều lìa.
Tức là hạnh Chân ngôn nói ra. Nếu hiểu biết
tức kệ này cùng giải
thích, tức vào tiếng giải thoát. Đó gọi là đối với tiếng được tự tại. Hiểu biết bổn tánh không thì liền
chứng Tam-muội.
Vì tiếng biểu thị cho không,
không biểu thị cho duyên cùng nhau giải thích.
Ở đây khiến vào cả
hai đều không, tiếng nghe tức không tức lý này đủ cả muôn đức.

Vì biết không
tiếng… nên nhập vào lý chân tánh, vào chân tánh tức là
trụ Tam-muội. Tương ưng với
Tam-muội này tức là pháp.
Tuy vốn bất sinh mà sinh
tất cả pháp, tức là các sắc của bách tự luân
xanh, vàng… các
hình vuông, tròn, tam giác… cho đến vô lượng không thể
nói tướng khác nhau, y
theo đây mà chiếu sáng, tự tha đều không từ
không lập, lý đều là dụng gia trì… Tiến nhập là
thông suốt. Do trụ vào lý
này tức là trụ
Tam-muội. Chứng đây y pháp mà bày tương ưng. Tương ưng này là hòa hợp.
Trí là bày. Chữ này vì
chiếu sáng, chiếu
sáng tức
là thành tựu đức ấy.
Lại loại chữ A, ý nêu tất cả chữ nhiều thứ
Chân ngôn tưởng.
Tưởng nghóa là có phân
biệt. Nêu một chữ này mà nói tất cả nghóa Chân
ngôn tưởng, đổi thành
phân biệt các tên Chân ngôn, nghóa là do một chữ mà
hiện ra vô
lượng nghóa, vô lượng thuyết. Đối với tất cả loại chúng
sinh mà hiện ra vô lượng
nói năng, đều từ một chữ này sinh ra. Ở trong
đây lập nhiều tên gọi
Chân ngôn. Hiện chứng lý này là y pháp mà bày
chữ tương ưng. Tức là
từ trong một chữ mà bày vô lượng chữ, hình sắc đều khác.
Như Bách tự luân đều y theo đây mà hiện. Phải như thế mà
chiếu biết, mà quán sát.
Phải biết chữ A này có vô lượng nghóa, có vô
lượng các thứ khác
nhau, Chân ngôn cũng như thế, chữ nghóa này cho đến
từ xưa nay, nay
Phật Phật đạo đồng mà có chữ nghóa chân lý này, và ở đây thành diệu môn tự nhiên tuệ, các hạnh
Chân ngôn, không phải người thế gian lập ra. Đây tức là trí môn Tự nhiên của
Như Lai, không phải
từ người khác khởi,
cũng không phải Như Lai vì một loại chúng sinh
mà sáng lập, mà chính là
Phật Phật đạo đồng, pháp vị thêm lớn. Tuy từ
Bổn tự thành, cũng cần
có nhân duyên phương tiện mới được sáng tỏ
hiện bày. Trong đây chỉ
biết một chữ thì pháp môn một trăm chữ đều
hiểu biết, nên gọi là
Bách Tự Môn. Phẩm Bách Tự Pháp này đã xong.

--------------------------

<詞>Phẩm 24: TÁNH BỒ-ĐỀ</詞>


Kế là phẩm tánh Bồ-đề. Tức là trong nghóa phẩm Bách Tự
Pháp mà nói dụ. Cho nên
kinh nói cũng như phương hư không, giống như
hư không tất cả phương
thường nương tựu thành tựu. Như thế tất cả pháp Chân ngôn cứu thế thường trùm khắp tất cả không chỗ nương.
Cũng giống như thế, Chân ngôn cứu thế đối với tất cả các pháp không
có chỗ nương. Giống như hư không, vật tuy thấy mà không chỗ nương.
Các vật chẳng nương vào hư
không ấy. Chân ngôn cứu thế cũng như thế, chẳng phải là chỗ nương. Như giáo nói cực thành của thế gian, hư không xa
lìa ba đời. Chân ngôn cứu thế cũng lìa ba đời. Chân ngôn cứu thế đồng
với hư không, ba đời
đều lìa. Đó là văn kinh.
Cũng như hư không trùm khắp tất cả nơi chốn, tất cả muôn hữu đều y theo đó mà được thành lập. Nhưng hư không chẳng có chỗ
nương. Thanh tịnh tất cả chân ngôn đều y vào Chân ngôn cứu thế này.
Thấy này là hiện thấy,
hiện lượng thấy khói… hư không chẳng nhiễm cũng như thế, trụ vào hạnh
Duy danh, xa lìa tác giả… hư không giả
danh… đẳng (v.v…) là có
các thứ giả danh. Nghóa là người đời nói là hư
không chỉ là giả danh. Điều Đạo sư giảng nói mà
chân ngôn này bản thể
vốn chẳng sinh.
Giáo chẳng chỗ nương, đồng với hư không kia
trùm khắp tất cả chỗ.
Lại như thế gian quán hư không, nghóa là có chỗ thấy mà thật là hư không. Quán tất cả quán, chẳng đối diện với mắt, y cứ vào
hư không có tất cả
tướng mà chẳng phải không này có tất cả tướng
không, cũng chẳng vào
tướng ấy. Tự tha đều lìa, phải biết Chân ngôn cứu
thế này cũng giống như
thế, chẳng khác với hư không, tuy không chỗ
nào chẳng có, mà rốt
ráo thanh tịnh, thể đồng với hư không. Tuy đồng với hư không rốt ráo
thanh tịnh, không pháp nào thật có, mà không chỗ
nào chẳng có, không gì chẳng thành.
Lại như hư không lìa ba đời, tức quá khứ vị lai hiện tại.
Chân ngôn cũng như thế. Tùy thế gian nên nói có ba đời, nghóa là
sẽ tu, đã tu
và đang tu, đã chứng,
sẽ chứng và
hiện chứng. Mà thể cầu nguyện ở ngoài ba đời đồng với hư không,
huống chi thuận theo người đời mà nói ba đời như thế. Cứu thế là phân biệt không mà thấy các pháp. Pháp này
đã từ vốn chẳng sinh
mà sinh. Phải biết thể này cũng đồng cội gốc.
Cũng chỉ gọi là tác
giả, cùng lìa hư không các giả danh tự, Đạo sư giảng nói không phải có chỗ nương như hư không, Chân ngôn cũng thế,
Chân ngôn tự tại từ
chữ này mà thấy. Ấy là văn kinh.
Như hư không chỉ trụ ở danh hạnh, hạnh này cũng có thể thú, nghóa là có danh thú,
nghóa là chỉ danh là thú, chỉ lập danh thú. Cũng hợp tức là nghóa nói năng.
Hư không giả danh… là giả lập bày.
Bài kệ trước nói chẳng những có tên, kệ
sau ý nói: Tên này cũng đồng với không chẳng thật có. Chỉ có danh tự mà chẳng thật có.
Lìa tác giả, như người thế gian. Vì phân biệt tướng hý luận mà cho tướng
không ấy là thật có,
sinh ra các thứ vọng chấp. Hoặc nói hư không là
thường, hoặc nói các
sắc bao quanh. Như trong lỗ này là hư không, hoặc
nói hư không này y vào
tác giả mà sinh. Đây dều là vô lượng vô biên
các kiến chấp, như kinh luận có nói rộng. Tóm lại, chẳng lìa hai kiến
đoạn thường, cho đến
các sư Tiểu thừa cũng lập pháp không cho là thật
có. Vì nhân duyên đó
có vô lượng lỗi, tên cũng không thật có, cũng
đồng với hư không. Chân
ngôn chủ cũng như thế, thấy trụ ở giả danh,
nghóa là vô lượng giả lập.

Các thứ không phải… chẳng phải tịnh uế thọ sinh, hoặc quả cũng chẳng
thể sinh. Đây hoặc là
nhiều nghóa, các quả cũng
bất sinh.
Nếu không như thế thì các thứ phân biệt, ở nó thường
siêng tu cầu
Nhất thiết trí; nghóa là chí cầu ở đây. Nay trong đây nói hư không tức là chẳng
thật có không, tức là Đại
không không. Lại không chỉ có tên gọi mà
thật thể tức chẳng
không, lìa tướng không và chẳng không. Đạo sư vì
dùng phương tiện giả
dùng ngôn thuyết mà khai ngộ chúng sinh. Nhưng tên gọi không cũng chẳng thật có. Nếu còn giữ tên thì là có tướng, có tướng thì tâm
sinh diệt mà không nhập vào được thật trí, làm
sao được gọi chữ nào là tuệ tự nhiên, là trí
thật tướng, như hư không chẳng có chỗ
nương, nên biết chân
ngôn cũng giống như thế, rốt ráo không chỗ nương.
Phật dùng phương tiện muốn cho chúng
sinh khắp vào tuệ Phật.
Từ không mà lập giả, khiến nương giả này mà đến lý. Bổn thể Không đã vô
sinh, từ không mà giả
nương, từ đâu mà có. Phải biết sinh ấy (là sinh)
ở thật thấy, thấy biết như thế là
tánh Bồ-đề.
Tánh Bồ-đề không lìa chân
ngôn. Nghóa chân ngôn này tức là Bồ-đề, lìa đây mà có
Bồ-đề riêng thì không có điều đó.
Chẳng phải đất, nước, gió, lửa, chẳng phải mặt
trời mặt trăng, chẳng phải ngày đêm, chẳng phải
sinh tử, chẳng phải tổn
thương, chẳng phải sát-na
Mâu-hô-lật-đa, chẳng phải năm tháng, chẳng
phải kiếp số thành hoại,
chẳng phải tịnh chẳng phải chẳng tịnh, quả thọ
sinh hoặc cũng
chẳng sinh. Nếu không có các thứ phân biệt thế gian
như thế… thì đối với
sự siêng tu kia thường làm câu ưa thích Nhất thiết
trí. Đó là văn kinh.
Nói tánh chân ngôn không
phải đất, nước, gió, lửa… như hư không
trùm
khắp đất, nước, gió, lửa bốn thứ này nương hư không mà thành
tất cả việc. Mà đều có chỗ nương, trong
Chân ngôn này, đất, nước, gió,
lửa có dụng không thể
suy nghó bàn luận y theo tự môn A. Mà chữ A
này không phải là cậu
đất, nước, gió, lửa không phải mặt trời, không
phải mặt trăng tức là
chấp chín ngôi sao đều là người đời lập ra,
không phải chân thật. Nay tánh Bồ-đề này có các
sai khác về vô minh và không
vô minh. Vì sao được có
ngày đêm khác nhau? Lìa nhân duyên thật
tướng thường trụ tức là thể của
Như Lai Đại Nhật, vì
sao chẳng lìa
sinh tử. Hại là nghóa
tổn thương, cũng là nghóa
suy hao, mà tánh chân ngôn này thường hằng không thay đổi, lìa các việc
suy não thay đổi, không
có tướng thời phân
kiếp số thành hoại. Phải như thế mà chánh quán tánh chân ngôn chẳng nương vào vọng chấp. Cho đến thời kiếp
số
chẳng thành, thời kiếp
tận chẳng hoại, gốc nó vô thỉ, ngọn nó vô chung,
cho nên lìa kiếp số phần.
Vì không chỗ nào chẳng có cho nên chẳng phải tịnh, rốt ráo không, cho nên chẳng phải
không tịnh. Tất cả chúng
sinh vì chữ A này mà có tất cả pháp nhơ bẩn.
Như Lai dùng đó mà thành tựu
tất cả công đức. Cho
nên không phải tịnh, không phải chẳng tịnh.
Nếu nói từ quán mà
sinh vì có chỗ quán, có chỗ thành, nên tùy hạnh mà
thọ sinh. Chân ngôn đều lìa đây cho đến từ tịnh
quán công đức, từ vô lượng công đức mà thọ (thân) ý
sinh cũng đều không thật có, không có quả thọ
sinh vì đây đều là có pháp
sở đắc, mà tánh chân ngôn tự nhiên thật trí, đối với tất cả pháp đều không thật có. Phải biết các
thứ phân biệt như trên,
chẳng phải là thấy chân thật, số ấy vô lượng. Tóm lại, là tánh chân ngôn đều lìa thấy phân biệt thế gian như thế.
Nếu hiểu biết đây, mà tu
hạnh chân ngôn như thế, tức là câu Nhất thiết trí.
Lạc dục (ưa thích) tức là tùy ý
liền thành. Câu là nghóa chỗ ở. Chỗ ở
của Nhất thiết trí tức
là chỗ Phật an trụ. Phải biết tánh Bồ-đề đồng
với hư không, không đồng với
tánh Bồ-đề.
Tánh Bồ-đề tức là tự môn A
câu Nhất thiết trí.

---------------------------

<詞>Phẩm 25: TAM TAM-MUỘI-DA HẠNH</詞>

Bấy giờ, Kim Cang Thủ hỏi về ba pháp
Tam-muội-da này. Khi ấy,
Chấp Kim Cang Bí Mật Chủ bạch
Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Nói ba Tam-muội-da.
Vì sao nói pháp này là ba
Tam-muội-da? Nói như
thế xong, kế Phật bảo
Chấp Kim Cang Thủ Bí Mật Chủ rằng: Lành thay, lành thay!
Bí Mật Chủ! Ông hỏi ta nghóa như thế.
Bí Mật Chủ! Ông
nên lắng nghe! Hãy khéo
tác ý! Ta sẽ giảng nói cho nghe. Kim Cang Thủ nói, thưa vâng!
Bạch Thế Tôn con rất muốn nghe. Trước đã nói mà chẳng đầy đủ, nên nêu lên mà hỏi nên nói pháp này. Ý hỏi rằng:
Trong Ba Tam-muội-da, pháp
nào là Tam-muội-da? Phật cho câu hỏi này là việc nhân duyên lớn,
nên khen rồi lại bảo lắng nghe. Cho đến xin vâng thọ giáo như văn rất dễ hiểu.
Ba Tam-muội-da này trong Đại
Bản có giải
thích rộng, có đến một ngàn hai trăm bài kệ, nay trong đây chỉ
nêu đại tông, các nghóa
khác không nói ở đây.
Phật nói có ba pháp nối nhau, trừ chướng ấy tương ưng với
vô chướng. Nói chướng
trừ tức là không có chướng tương ưng sinh. Gọi
ba Tam-muội-da vì
sao pháp ấy nối nhau?
Kế Phật đáp ba pháp đầu
nối nhau chẳng đứt quãng
là nghóa Tam-muội-da. Nhưng tiếng Phạm nối nhau đồng nghóa
với chướng, cũng có thể có đủ cả hai. Vì nối nhau
nếu có đứt quãng tức
chẳng phải Tam-muội-da. Đây tức là chướng sinh
nên có hai nghóa. Gọi là
vô gián nối nhau, tức là nói hạnh nối nhau, tâm
và miệng tương ưng.

Một khi phát
tâm xong thì thân miệng thực hành chẳng trái nhau.
Miệng có chỗ thệ, tâm làm cũng giống như thế, mà
tu thì gọi là Tam- muội-da.
Kinh nói: Sơ tâm chẳng quán tánh mình, từ đây phát tuệ, kế
là trí như thật sinh, lưới
phân biệt vô tận, lìa tướng tâm Bồ-đề.
Thứ hai là không phân biệt Phật cú như thật thấy vô tận
chúng sinh giới quán
Bí Mật Chủ, Bi tự tại chuyển vô
duyên quán,
tâm Bồ-đề sinh. Nghóa là tất cả hý luận đều lìa bỏ.
Tâm Bồ-đề vô tướng chúng
sinh trụ an trí. Đây là
Tam-muội-da. Đó là văn kinh. Sơ tâm chẳng quan tự tánh, từ đây phát tuệ trí như
thật sinh, nghóa là liễu
thật tướng, liễu là trí, lìa vô tận lưới phân biệt đó gọi là tướng tâm
Bồ-đề thứ hai, không
phân biệt câu Tam-bồ-đề.
Bí Mật Chủ như thật thấy rồi mà quán vô tận
thế giới chúng sinh, Bi
tự tại chuyển vô duyên quán tâm Bồ-đề sinh,
cũng gọi là lìa tất cả
hý luận, an trí chúng sinh đều trụ vào vô tướng
Bồ-đề tâm sinh. Gọi là
tất cả hý luận an trí chúng sinh đều trụ vô tướng
Bồ- đề nghóa là nguyện
đại bi này. Đó gọi là câu ba Tam-muội-da. Trong ba thứ này
đầu tiên chỉ phát tâm, thệ muốn thành Phật, nhưng
chưa thể chánh quán công đức Như Lai, chẳng thể
hiểu được dùng pháp nào
mà được thành Phật,
chưa thể có tuệ quán chiếu, chỉ có tâm cầu Phật mà chưa thể hiểu được bổn tánh thân mình có công đức gì. Ở trong
sinh tử đầu tiên phát tâm cầu quả Phật. Đây là
Tam-muội-da đầu.
Từ đây tâm
sau được, trí như
thật sinh, nghóa là dùng tuệ để quyết trạch
hiểu rõ đây là công
đức, đây chẳng phải công đức, chỗ đó, chẳng phải
chỗ đó, các tướng
chánh tà. Vì được trí như thật nên lìa được lưới phân biệt vọng kiến vô tận, khéo dứt những hý luận, an trụ trong
tướng chân thật.
Nhưng thật trí này tức là
Tâm Bồ-đề. Tam-muội-da là nghóa
đẳng, nhưng tâm này đẳng
phát gọi là Tam-muội-da. Sơ tâm tuy chưa có thật trí
nhưng cũng thề thành Phật độ người, tức là Đẳng
tâm, cho nên cũng được gọi
là Tam-muội-da. Từ tâm thứ hai này nối nhau vô gián,
vô chướng. Kế là tức
ở câu chân thật này mà hiểu rõ chân giả rồi, thì ở tất cả vô tận chúng
sinh mà khởi tâm Đại bi, đó là
Tam-muội thứ ba.
Vì tất cả chúng sinh đều
đồng tánh này mà chẳng thể tự liễu, mà chịu sinh
tử luân hồi không bờ
bến. Nay ta đã tự hiểu rõ, sẽ khắp mở ánh sáng
trí tuệ của Phật, khiến
đều như ta, tức là đại bi. Do thật thấy, không
phải thật tự trừ,
không phải từ ngoài có pháp đến nhập vào thân.
Khi vọng dứt thì thật tướng tự hiện.

Trên nói kinh này có ba cú nghóa. Tâm Bồ-đề là hạt giống tức
cú nghóa một, Đại bi là gốc tức cú nghóa thứ hai.
Trước dùng đại bi làm gốc, vì có công năng chiếu
soi rõ ràng đúng
sai mới
sinh được nghóa
bi tướng thành. Thứ ba phương tiện là rốt ráo. Ở đây nói đại bi cũng là
tướng thành. Do khởi
đại bi bày phương tiện mà nhiếp tất cả. Ba việc này
từ trước đến sau nối
nhau không đứt quãng gọi là ba Tam-muội-da. Vì trụ chân liễu vọng, vì chúng
sinh ấy mà khởi đại bi, trừ tất cả hý
luận chúng sinh. Từ đây về
sau dùng phương tiện làm
Phật sự. Hý luận là như người đời đùa giỡn, vì tâm tán loạn làm động các thứ
thân miệng, chỉ nói
ở trước người mà
không có nghóa thật. Nay vọng thấy có người làm
cũng đồng với đó, nên
gọi là hý luận. Bồ-đề chúng sinh trụ, là khiến
chúng sinh trụ trong pháp này như ta
không khác, tức là nghóa an trụ trong
các tử bí mật tạng.

Kế là ba Tam-muội-da. Trước do đại bi phương tiện thành
Phật rồi. Lại nữa, Bí
Mật Chủ! Thế nào là ba Tam-muội-da. Trước hết
gọi là Phật. Sơ tâm
Đẳng Chánh Giác, thứ hai gọi là pháp, kia tiếp tục
sinh tâm, gọi đó là hòa
hợp tăng. Ba Tam-muội-da này Đạo sư nói như
thế. Trụ ở ba thứ này
tu hành hạnh Bồ-đề. Kế là các thứ dẫn đầu vì lợi các
chúng
sinh
sẽ được
thành Bồ-đề, ba thân tự
tại chuyển.
Lại nữa, từ
Phật có pháp, kế từ pháp có tăng, ba thứ này là một thể, thật ra không có
hai tánh. Cho nên gọi là Tam-muội-da.

Lại nữa, ba Tam-muội-da, nghóa là trụ trong ba
Tam-muội-da này tức thành Bồ-đề.
Trụ Bồ-đề vì chúng sinh mà hiện các thứ sắc,
nói các thứ đạo. Phải biết tức dùng tâm này
mà nhiếp ba thân, là nghóa
Tam- muội-da. Tức Tam bảo
này gọi là ba Tam-muội-da. Từ ba
Tam-muội- da này kế là đủ ba thân, cũng gọi là
ba Tam-muội-da. Vì trụ ba
thân có lợi ích, lợi
ích những gì? Tức là lợi ích chúng sinh. Trụ trong ba
thân thị hiện các thứ
đạo, cũng nhiếp được chúng sinh. Nhiếp là tự
tại nhiếp lấy.
Bí Mật Chủ. Phật chánh giáo biểu thị thành một thân gia trì.
Gọi đó là Sơ hóa thân
giáo, tức là mười hai phần giáo của các thứ
phương tiện trong đây. Bí
Mật Chủ Tam-miệu Tam-Phật-đà an lập giáo, dùng một thân gia trì gọi đó là
Sơ biến hóa thân.
Lại nữa, Bí Mật Chủ! Kế là ở một thân mà thị
hiện ba thứ gọi là Phật, Pháp, Tăng. Lại nữa, Bí
Mật Chủ! Từ đây thành lập thuyết ba thừa. Phải làm nhiều
Phật sự hiện
Bát- niết-bàn để thành
tựu chúng sinh, lợi ích chúng sinh đều được một
thân gia trì, gọi đó là
thân Biến hóa, cũng trụ vào Tam-muội nên có lợi ích này. Kế là đối với một thân mà thị hiện ba thân, tức
là Phật, Pháp,
Tăng tức là Nhất Thể
Tam Bảo, phải biết đều từ một thân mà khởi. Ba
Tam- muội-da trong đây đều nối nhau, nhân trước
sinh sau. Kế nương trên
mà lại sinh, nghóa là bày nói ba thừa làm nhiều
Phật sự dẫn dắt chúng
sinh, việc làm đã xong mà
nhập vào Niết-bàn. Sau khi ở trong Niết-bàn
lại thành tựu vô lượng
chúng sinh, tức là một loài chúng sinh, khi Phật còn ở đời chưa kịp phát tâm, khi Phật diệt độ rồi hoặc ở thời tượng pháp
mà thành tựu, thì đều thuộc trường hợp đó.
Bí Mật Chủ quán
ba Tam-muội- da, biết các Chân ngôn môn
Bí Mật Chủ, quán đó hiểu ba
Tam-muội-da các môn Chân
ngôn tu hạnh Bồ-đề các Bồ-tát đối với Chân ngôn
pháp tắc mà làm thành
tựu. Nó không dính tất cả vọng chấp, không thể
làm chướng ngại, đối
với đây có tên khác là trừ chẳng muốn lười biếng nói năng vô lợi, chẳng thể
sinh tín tâm chứa để tiền của. Lại chẳng nên
làm hai việc, đó là uống rượu và nằm
giường cao, tu
hạnh Bồ-tát, trì
tụng Chân ngôn pháp tắc,
kia chẳng dính mắc tất cả vọng chấp, trụ
chướng vô vi, đó là văn kinh.

Phật bảo Kim
Cang Thủ quán các điều ở trước nói đến đây
đều do trụ ba Tam-muội-da,
do trụ Tam-muội-da này đúng như pháp mà trì tụng,
tâm tâm chẳng đứt quãng, gọi đó là chẳng dính
tất cả vọng
chấp. Do vọng chấp nên
các chướng được sinh. Đây tức là lìa tất cả chướng
Đại tông. Lại là nguyên do các chướng khác
sinh ra. Gọi là
Bất dục, tức trong hạnh Chân ngôn này vì có chướng không do đâu ưa thích
này, hoặc do tâm chẳng
muốn sinh mà chướng được vào. Chẳng muốn tức
là chẳng mong cầu, biếng lười lại nói bàn vô ích,
mà chẳng niệm tụng, chẳng siêng tu hạnh Chân ngôn,
vì thế mà luống qua ngày tháng, nên chướng được dịp
thuận tiện.
Chẳng tin, là do chẳng tin nên chướng
được dịp thuận tiện.
Lại chứa để nhiều tiền của, vì khi cầu thì làm lụng
cực khổ ra sức giữ
gìn, khi mất thì chịu khổ. Vì các nhân duyên đó, lại
có hai thứ, nghóa là chẳng được uống rượu, rượu là duyên
sinh chướng,
đây là thứ nhất. Vì
uống rượu nên các điều lành chẳng sinh, lại chẳng
nằm giường cao, đây là
thứ hai. Vì nằm ngủ trên giường sinh ra các dục
tâm buông lung cho nên
chẳng được, phải bày chiếu cỏ. Ở Tây phương
trì tụng thường dùng cỏ
cát tường làm chiếu, đây có nhiều lợi ích. Một
là chỗ ngồi khi Như Lai
thành đạo, tất cả thế gian cho là cát tường, vì khi trì tụng thì các chướng
chẳng sinh, và khi trải chiếu cỏ này thì các
trùng độc không đến,
lại rất thơm sạch. Lại cỏ này rất bén, đụng vào thân
thì rách thịt như dao bén.
Người tu trì tụng khi rảnh rang mà ngủ nghỉ
trên cỏ này, nếu buông lung thì bị
thương tích, nên không dám khinh
thường. Lại Phật dùng chiếu cỏ này là để dứt trừ tâm kiêu mạn cho thế
gian. Xưa, khi còn làm Thái
tử các thứ buông lung ngồi nằm trên giường
báu ghế báu, nếu khi xuất gia cũng quen thói ấy thì như lúc ở
nhà không khác. Vì bỏ thói quen ấy mà ngồi chiếu cỏ thì tất cả trời, người đều
kính phục, cũng bắt chước
dứt bỏ mạn tâm mà đi vào chánh pháp. Phật
còn như thế, huống chi là
chúng ta phải quán công đức như thế mà tu hành.

-------------------------

<詞>Phẩm 26: NHƯ LAI</詞>


Bấy giờ,
Chấp Kim Cang Bí Mật Chủ bạch Phật rằng: Thế
Tôn nào là Như Lai? Thế
nào là Nhân Trung Tôn? Thế nào là Bồ-tát?
Thế nào gọi là Phật?
Đạo sư Đại Mâu-ni? Xin giải thích các nghi cho
con, Bồ-tát đại danh xưng,
dứt hết tâm nghi lo, phải tu hành Đại thừa,
làm vua không ai hơn.

Phẩm kế, Kim Cang Thủ lại bạch
Phật rằng: Thế nào là
Như Lai? Thế nào
Nhân Trung Tôn? Bồ-tát là gì?
Bấy giờ, Thế Tôn Tỳ-lô-giá-na quán
sát các đại chúng hội, bảo
Chấp Kim Cang Bí Mật Chủ rằng: Lành thay, lành thay!
Kim Cang Thủ! Ông hỏi ta nghóa như thế, hay
lắng nghe và khéo tác ý,
nay ta sẽ giảng nói Đạo Ma-ha-diễn Bồ-đề tướng hư không lìa tất cả phân biệt, ưa thích cầu Bồ-đề gọi là
Bồ-đề Tát-đỏa, thành tựu
mười địa, tự tại khéo thông đạt các pháp không như
huyễn, biết đây tất cả đều đồng nhau, nghóa là biết tất cả pháp đều đồng, biết các chỗ đến ở thế gian, cho nên nói
là Phật-đà, pháp như
tướng hư không, không hai chỉ một tướng,
Chánh giác có mười Lực, đó
gọi là Tam-bồ-đề. Chỉ
có trí tuệ hại, chỉ làm thì cũng được, nghóa là
dùng tuệ hại phiền não,
tự tánh không nói năng, trí tuệ tự chứng, nên nói
là Như Lai.
Vì sao biết nghi này của ta, Đạo
sư trừ, Đại
Mâu-ni nghi lo
bỏ hết, Bồ-tát Đại
Danh Xưng, phải thực hành Đại thừa, làm vua không
ai hơn. Như trên là hỏi,
ý nói: Phật trước nay đã nói pháp rồi, nơi nơi
cho là Phật hoặc Bồ-tát.
Nhưng ta tuy nghe điều này cũng chưa quyết trạch được tướng
danh nghóa. Vì nghóa gì mà được gọi là Phật, được gọi
là Bồ-tát, được gọi
là Như Lai, được gọi là Nhân Trung Tôn, vì từ cha
mẹ sinh ra liền có tên
này, vì đức thành hạnh đủ mới được hiệu này,
hạnh Đại thừa là vua
không gì trên. Là khen đức của Phật mới hỏi.

Phật kế lại khen lành thay, cho đến khuyên lắng nghe mới đáp: Đạo Đại thừa hư không
Bồ-đề phải lìa bỏ phân biệt. Nếu ưa cầu
Bồ- đề ấy thì gọi là
Bồ-tát. Ở đây đáp tên gọi Bồ-tát. Hư không chẳng
có tướng. Bồ-đề cũng
giống như thế, cũng như hư không chẳng có
tướng, không phân biệt.
Lại hư không chẳng có tướng mà các đức nương nhờ, muôn tượng nương vào đó mà lập.
Bồ-đề cũng như thế, rốt ráo vô
tướng, vô phân biệt mà
đủ tất cả công đức. Đối với tướng như thật muốn
cầu chứng đạt, đó gọi
là Bồ-đề. Kế là giải thích nghóa Phật mười địa
được thành tự tại
khéo thông đạt, biết pháp không như huyễn, lại biết
thâm tâm của chúng sinh
các việc đã làm hướng đến. Vì có đức này nên
tất cả thế gian gọi là
Phật. Tên gọi Phật do đây mà khởi. Tướng pháp hư
không chẳng hai, chỉ có một tướng Phật mười lực gọi là
Chánh giác. Cũng giải thích
nghóa Phật. Trước chỉ nói biết pháp không như huyễn. Nay nói pháp hư không một tướng, không tướng tức do đây
mà thông suốt. Vì mười lực biết khắp tất cả pháp, không gì
chẳng biết.
Như trong kinh Bồ-tát Tạng có nói rất rộng về mười Lực. Bồ-đề này như hư
không, chẳng có hai tướng.
Đối với một tướng tâm không chỗ trụ. Do đây nên được mười
Lực của Phật. Do chánh trụ vào mười Lực này nên gọi là Chánh Đẳng Giác. Phật và
Chánh giác tên khác mà thể một.
Khéo điều phục thân,
miệng, ý, nhiếp phục tự tại, dứt trừ các ma, không
phải chỉ hàng phục ngoại
ma mà hội chướng cũng hàng phục, tôn quý
nhất trong thế và xuất
thế nên gọi là Nhân Trung Tôn. Nghóa này trong
văn kinh không có giải
thích. Các văn khác hiểu như thế. Tuệ hai chỉ là vô minh lìa nói năng tự tánh, tự chứng trí. Nói đây là
Như Lai, đó là đáp danh hiệu
Như Lai. Tuệ này hại vô minh nên nói tuệ hại, tuy chẳng
nói vô minh, nhưng chỗ
hại tức là vô minh, nghóa nó tự sáng. Cảnh giới
tự chứng này ra ngoài
nói năng. Vì biết tự chứng có thể giảng nói mà trao cho
người khác. Trụ trí như thế mà được gọi là
Như Lai. Lại như lý
Phật tự nhiên chứng
biết nên gọi là Như Lai. Lại như Đạo mà chư Phật thực hành tự nhiên chỗ chứng ta cũng đi như vậy, nên gọi là
Như khứ. Trong Đại Bản có đáp đủ việc này. Đều có hơn một trăm bài kệ, người
truyền pháp chỉ lược
nêu tông yếu, đều có một bài kệ đáp mà đại ý cũng đủ.

---------------------------

<詞>Phẩm 27: HỘ-MA</詞>

Trong Tịnh Hạnh
Vi-đà luận của ngoại đạo có nói pháp thờ
lửa. Nhưng môn chân ngôn
của Đại thừa cũng có pháp thờ lửa. Vì thế
nên nhiếp phục một loài.
Vì nói Vi-đà sự mà nhiếp phục. Nghóa thú của nó cũng như trời đất chẳng thể
chung cùng. Nay muốn chia
tướng chánh tà, khiến người tu không còn nghi, nên người truyền pháp ở trong
phẩm này mà rộng nêu
duyên khởi. Phật muốn dứt tâm ngã mạn của các tịnh hạnh ở đời vị lai nên tự nói
Bản sinh: Khi làm
Phạm vương đã giảng
nói pháp ngoại Vi-đà
khiến cho tà tông kính phục, nhưng sau đó nói
môn Chân ngôn chánh hạnh này.

Lại nữa, Bí Mật Chủ! Khi xưa lúc ta
làm Bồ-tát, trụ ở
Phạm thiên thực hành
hạnh Bồ-tát. Tức là Phạm trụ ở trời phạm này.
Lúc đó, Phạm thiên hỏi: Đại
phạm muốn biết lửa có mấy thứ? Lúc đó là nói như thế, nghóa là đối với người ấy ta nói như thế. Lửa ấy gọi là ngã mạn tự
nhiên. Kế là Phạm Thiên
tử sinh lửa gọi là câu Ky-phược, là lửa đầu tiên
trên thế gian. Nghóa là
đời trước khi ta thực hành đạo Bồ-tát thì làm
Phạm vương. Bấy giờ, có
các người học phạm hạnh đến hỏi ta: Pháp thờ lửa có mấy thứ lửa, ta nói đầy đủ. Nay đã thành
Chánh giác, bèn
chứng minh lời nói trước
là sai, nay nói là đúng. Cho nên người tu phải
theo pháp lửa chánh hạnh
này, chẳng nên dùng pháp luống dối bất chánh ở trước. Trở đi là nói pháp tà tông thờ lửa đều có nói rõ trong
sách
Vi-đà. Trước nói gốc thần lửa, đầu tiên là Đại
Phạm vương. Vì nó chấp
tất cả đều từ ta sinh
ra, vì nó ngã mạn như thế, lại chấp mình nói là
pháp thường nên được
gọi ngã mạn và tự nhiên, tức là Đại phạm. Kế
Phạm Thiên tử tức là
Phạm vương, ý niệm muốn có
chúng sinh, liền theo
niệm mà sinh. Là Phạm
vương vì mình mà sinh con. Đây là lửa trời đầu
tiên, tự nhiên sinh ra.
Kế là
Phạm Thiên tử trở xuống là kệ mà
sinh ra câu
Phược-ky. Đây là tên
(gọi) lửa thế gian. Từ đây trở xuống thứ lớp sinh nhau, đều là thần lửa trong pháp ấy, chỉ cúng dường mà không có chỗ dùng
Phạm thiên tử (là tên
lửa trời tức con của Phạm Tử). Tất-đát-la (cũng là
con), Phệ-duyệt-bà-nang-la
(cũng là con), A-phược-nô (cũng là con),
Hợp- tỳ-phược A-nang
(cũng là con), Ky-thuyết-tam-tỷ-đô (cũng là con),
A- thát-mạt-noa (cũng là
con), Bát-thể-đa (cũng là con),
Bổ-sắc-ca-lộ-đào (cũng là con). Như trên đều
cúng dường. Dùng khi đặt thai (là
tịnh hạnh). Sau muốn tắm
gội (có thai sáu tháng chồng bảo tắm). Khi tắm vợ dùng lò lửa mộng nghiệt
(sinh con bảy ngày thì tắm vợ). Khi đặt tên
(khi con đã
sinh thì đặt tên). Khi ăn dùng lửa này (khi con biết ăn thì cha mẹ trước dùng thần chú lửa này) khi vì con làm tóc (khi con lớn lên cạo bỏ tóc thai để tóc trà),
khi thọ giới cấm (khi con lớn lên thì thọ cấm giới của bổn tộc) quân (quân trì) mặc da nai mặc thọ giới. Giữ giới
mười hai năm thường đi
khất thực, mang bát đồng đỏ xin ăn bảo rằng: Có ai cho thì dừng lại, chốc lát không ai cho thì đi. Trở về bên lò lửa chia
thức ăn thành ba phần,
tắm gội rồi lấy một phần, cúng thần lửa lấy tro
in ba chỗ, hỏi thăm cha mẹ sư trưởng xong, đem một
phần ăn mà cho, họ ăn hay không tùy ý.
Sau mới ăn một phần.
Suốt mười hai năm cực nhọc
học pháp Vi-đà,
sau mười hai năm mới ra
Phạm chủng, nghóa là cưới vợ,
khi cấm mãn thí ngưu nghóa
là giữ giới mãn mười hai năm là báo ân
thầy, đem vật kính tặng
là trâu cái và trâu con. Thầy Nhận rồi lại khiến
nó cưới vợ nên nói
nhân duyên cưới vợ, bảo rằng: Ở thời quá khứ
kiếp sơ, Sách-ly-da Hỏa Đại
Phạm Vương ở thế gian làm trâu mà dâm dục
nhân sinh dòng giống. Do
đây mà có dòng Bà-la-môn. Nay mẹ con trâu
tức là di thể, để nối
dòng phạm chủng, cho đến nói rộng.

Bấy giờ, dùng lửa này mà gia hộ nó đều là tên (gọi) thần lửa.
Khi cậu bé làm lễ cưới
thì tụng chú Thần lửa Phạm thiên. Đại ý nói
Phạm thiên bổn ý… rồi
đi theo cách trâu đi. Khi tạo tác, tức làm các
nghiệp cúng
dường sau. Khi mới thọ pháp này thì Thần lửa có tên khác.
Sau khi tạo tác rồi lại tùy
việc mà có Thần chú lửa. Dùng lửa Ổ-ba-na-ca
mà cúng dường Thiên
thần. Khi cúng dường thì dùng chén đồng có cán mà đựng đầy hoa quả lá và các thức ăn.
Pháp ấy nói: Tất cả thiên thần
đều cúng dường. Dùng
lửa câu Ky-phược, nghóa là như trong nhà ở
giếng, bếp cửa ngỏ,
khắp nơi trong nhà, mỗi chỗ đều để thức ăn bày cúng
mà tung thần chú. Cho đến
ở cửa thí xong thì thức ăn dư để trong nhà lấy cúng tiên tổ và quỷ thần. Kế là xây phòng, dùng lửa
Phạm Bát-la-la. Dùng pháp gia
trì cho thành tịnh pháp, chẳng như thế thì bất tịnh.
Khi bố thí tức là thí
bổn loại. Người tu tịnh hạnh này chẳng nói chuyện
với ba họ, vật cũng
không cho, chỉ bố thí cho đồng loại. Khi thí thì đọc tên Thần lửa dùng chú mà gia cho. Bổn ý nói là lửa
Dã-phiến-đô (hãy
quạt lửa lên). Vật này
từ pháp thân mà được, nay lại cúng dường cho
Phạm thiên. Ông cũng nên
cúng dường cho Phạm thiên. Sau câu đó cũng nói Tá-ha.

<篇></篇>

ĐẠI
TỲ LÔ GIÁ NA THÀNH PHẬT KINH SỚ

<卷>QUYỂN 20</卷>



<詞>Phẩm 27: THẾ XUẤT THẾ PHÁP HỘ-MA (Tiếp Theo)</詞>


Khi buộc dê (nghóa là giới đã xong, Phạm chủng đã ra, bốn họ đã đủ thì được giết dê mà ăn).
Phạm thiên
sinh bốn dòng, cưới con gái của bốn họ đều
sinh con, con
sinh ra có hơn kém. Khi giết dê thì con của
họ Thủ-đà đứng hầu,
con của Sát-lợi giết dê, con của Tỳ-xá cắt thịt,
con của Bà-la-môn ăn).

Khi xúc uế (tức mất tịnh hạnh như khi
Bà-la-môn phạm giới.
Hoặc có lúc buông lung mà không biết bị người
cắt tóc hoặc dùng dây
trói mình hoặc bị ném gậy hoặc khi ăn bị Thủ-đà
chạm vào, muốn
sám hối phải tự phạt.
Nhóm hợp hai, ba trăm người cùng họ, ở trong đại chúng mà đốt lửa
sám hối.
Bấy giờ, các vị tịnh hạnh đồng nói
Nhật nguyệt chư thiên chứng biết cho người này từ nay trở đi được thanh
tịnh như xưa.

Khi ăn chín (tức nấu chín rau, đọc thần chú gia sạch mới ăn).

Khi lạy mặt trời (ngó về hướng Đông chắp tay khi mặt trời mọc bèn lạy và đọc thần chú, khi mặt trời lặn thì xoay về hướng
Tây mà tiễn,
mỗi ngày đều làm như thế. Có nơi nhiều người cùng thực hành).

Khi lạy mặt trăng, xong rồi trở về. Khi mặt trăng mọc thì ở
nhà mà đón mặt trăng,
kính lễ dùng thần chú cũng khác. Dùng lửa Nhó địa mà đốt.

Dứt tai ương (đọc thần chú dùng lửa Na-lỗ-noa mà đốt).

Tăng ích (dùng thần chú tức Tai thế lửa rất mạnh, dùng lửa ngật
lật thản tức là chân ngôn thần lửa).

Trừ chướng (tức hàng phục, dùng lửa mặt trời tức giận).

Mời gọi: Các ước mong muốn thành và khiến người vui thì dùng
lửa Ca-ma-nô để đốt rừng cây khi được đốt
rừng, nhưng rừng, cây khô
héo đốt để mọc mới thì dùng lửa mà khiến.
Để ấm bụng (dùng chân ngôn này để thức ăn mau tiêu. Chân
ngôn nầy dùng
lửa Xã-xà-lộ). Kế là
lửa Phược-xoa, tức trao các thứ
lửa dùng để nấu ăn…
Kế là lửa trên biển tên là Phược-noa-bà-mục-khư là tên lửa ở kiếp hoại.
Lửa Du-càn-đa chỉ nêu tên mà không dùng vào
việc gì. (Bà-la-môn Tịnh
hạnh có tại gia và xuất gia, nếu sinh con, còn
nhỏ đã cho vào rừng
học đạo, đến khi được năm thông, không cưới vợ).

Như trên đều
là việc phạm hạnh, thờ lửa là pháp tà Hộ-ma.
Phật vì các nhân giả đã nói lược các lửa người tu hành Phệ-đà do phạm
hạnh truyền nối bốn mươi bốn thứ này. Lúc ta ấy tuyên nói vi hiển chánh nên nêu ra chân pháp.
Này Bí Mật Chủ, lúc ta ấy chẳng biết tánh các lửa ấy mà thực hành các
Hộ-ma cũng chẳng phải
hạnh Hộ-ma. Trở đi lại
dùng kệ kế nói mười
hai thứ lửa. Ta lại thành Bồ-đề nói mười hai thứ lửa.
Vì lại sao dùng lửa trí làm đầu gọi là
Đại Nhân-đà-la. Phật nói lúc ta đó
là Đại Phạm vương, vì
các phần chúng đến hỏi sách Vi-đà mà giảng
nói khiến họ y đây tu
hành mà được năm thông thế gian. Nhưng ta lúc đó chưa biết tự tánh của lửa và nghiệp dụng của lửa.
Vì không biết nên việc làm lúc ấy chẳng gọi là khéo làm, cũng chẳng gọi là Hộ-ma,
chẳng phải hạnh, chẳng
phải nghiệp, cũng chẳng được quả ấy. Và khi ta
thành Bồ-đề mới hiểu
rõ tự tánh của lửa và các phương tiện làm quả.
Nói tự tánh lửa tức là
tất cả trí quang của Như Lai. Phật sở dó nói điều này vì muốn hàng phục các ngoại đạo, phân biệt tà chánh, giúp họ biết có Hộ-ma chân thật. Cho nên dùng các tịnh hạnh ở
sách của
tông Vi-đà,
tự bảo Bí Mật mà sinh
mạn tâm, khiến Phật tự nói Bổn nguyện Vi-đà
mà ở trong ấy lại hiển
pháp Chánh lý Hộ-ma chân thật. Đây là Vi-đà chân thật, phải biết là tạng
Bí Mật bậc nhất. Họ nghe rồi thì
sinh tâm ít có liền
sinh tin hiểu. Xưa ta khi chưa thành
Chánh giác thì không hiểu
nên nói lược bốn mươi
bốn pháp thì lửa như trên, rộng vô lượng như
trong sách Vi-đà có nói
đầy đủ. Nay thành Chánh giác rồi lại nói: Mười
hai thứ lửa chân tuệ,
nghóa là có công năng thành việc lớn, xua tan hết
các tối tăm cấu chướng thành tựu việc lớn,
chẳng đồng với hạnh tà đạo
phi pháp thuở xưa. Tên
thứ nhất là lửa trí mới gọi là xứng sắc vàng,
trang nghiêm tăng oai lực
cùng với Tam-muội lửa sáng trụ ở các trí đầy đủ.
Lửa đầu tiên trong đây là ánh
sáng tuệ của tâm
Bồ-đề hình
vuông sắc vàng tức là
biểu thị cho tòa Kim cương, trang nghiêm là nội
trang nghiêm. Nói lửa trí
này là hình Bổn tôn, có tất cả công đức Phật.
Tăng oai là ngoại sự,
tức là mười lực dụng… Trí này tánh như thế.
Công đức trong ngoài trang
nghiêm đầy đủ, có khả năng cùng với lực nên gọi
là tăng oai. Do biết lửa
này đốt củi vô minh chứa từ vô thỉ đến nay khiến cháy
không sót, như lửa
kiếp thiêu, tro tàn đều,
sạch mênh mông không
bụi dơ, tất cả công đức
Như Lai tự nhiên thành tựu.
Nhưng thần lửa
này tức gọi là trí,
hình tướng trang nghiêm thành sắc Kim cương, dùng
lửa tròn sáng để tự
vây quanh, trong ánh sáng này là Tam-muội chánh
thọ vắng lặng. Do trụ vào
Tam-muội này mà trí tánh đầy đủ. Trí quang này là tên khác
của Tỳ-lô-giá-na. Tức dùng tôn vị này để biểu thị
cho trí này. Nếu trước quán tức quán thần lửa này, làm cho thành tựu tất
cả việc. Nếu hiểu sâu
tánh nó thì như trên nói. Đàn vuông trong đây
tiếng Phạm là
Ma-ha-nhân-đà-la là tên khác của Thích Tôn, lại là
tên khác của
Kim cương luân. Trí là nội chứng phát ra ngoài biểu thị cho hình chày
Kim cương. Hình tòa vuông này cũng tương tự. Nhưng chỉ
quán đàn bốn góc, trong
có Bổn tôn. Trên nói tăng oai, nếu làm hình tượng, chỗ biểu thị mà nói tức là nói thể mạo phòng bị đầy đủ.
Y cứ vào lý này mà nói thì tức là tâm pháp môn. Nhưng lửa có hai pháp.
Nếu tu được Du-già, thì chỉ
quán tướng, biểu thị cho tôn vị này mà tụng
chân ngôn, gọi là pháp
lửa nội tâm. Nếu thuận theo thế gian mà làm đàn thì phải làm lò vuông, chung quanh có
lửa sáng. Thân mình thì đắp y
vàng, tưởng trong lò lửa có bổn thần trụ ở
Tam-muội như trên.
Sau đó, mới làm
sự thành, chẳng thế thì
không thành. Pháp này tương ưng với tức tai là pháp bền chắc. Đây phối với
sơ tâm Bồ-đề tự môn A, do nhân
duyên này mà trí đầy đủ.
Lửa thứ hai tên là hạnh mãn, là xét tên biểu thị nghóa tiếng
Phạm cũng là chân ngôn. Mới phát tâm Bồ-đề, kế là tu hạnh này. Hạnh ấy đủ thì gọi là Phật. Đây tức là nói đại bi làm gốc, tâm Bồ-đề làm hạt
giống, hình dáng như trăng
đêm thu, ánh sáng chiếu khắp bốn phía. Thân
mặc áo trắng, đầy đủ
các đức. Tay phải cầm chuỗi, kế tay trái cầm quân
trì. Tượng này trụ trong
Nguyệt luân như trên đã nói tức là nghóa tâm
tánh tròn sáng thanh tịnh.
Dùng lửa diệu hạnh này mà đốt củi tâm cấu
nói rộng. Nếu khi quán
cũng tức là quán tách tròn sáng này làm hình Bổn tôn. Văn trên nói đều là thể nội chứng của
Như Lai. Đức bày bên
ngoài dùng pháp môn để
biểu thị. Ở bên ngoài thì làm lò tròn dùng bột bạch đàn mà tô, dâng hoa trắng
cúng dường. Thân cũng đắp y trắng,
đây là pháp tức tai,
tai có vô lượng, ở thế gian như các tai ương: Nước
lửa, trùng độc, sương
rơi, các ôn dịch… và tất cả bệnh não trong thân có
rất nhiều thứ, thân mình
thân người đều dứt sạch. Lại từ vô thỉ đến nay
có tâm nghi, nghóa là đối
với pháp sâu xa mà sinh do dự chẳng quyết định tin,
đó chính là chướng. Lửa này trừ sạch chướng
này cũng là nghóa
dứt tai ương. Hộ-ma dứt tai ương này cũng có hai thứ. Chỉ tương ưng
Du-già, mà tụng niệm hoặc ngoại Hộ-ma mà làm pháp lửa, rồi mới cúng dường
và làm các
việc. Nếu không bày ra thì thực hành tâm tưởng cũng
được. Nếu có vật để
làm mà chẳng làm, chỉ tâm làm thì không đúng pháp.
Hỏa tôn thứ ba tên là
Gió tháo, từ gió
mà sinh, là con của gió, hình khô đen, như tô tro bên trên. Đây là trong
sắc đen mà ngoài
thì khô nhăn như tô lên
tro than. Tôn vị này ở trong Gió luân có hình
bán nguyệt, cũng có khi
hình ngồi thẳng Tam-muội. Nghóa là người tu mới phát tâm Bồ-đề tuy muốn tiến hành mà từ vô thỉ đến nay vọng
hoặc phiền não căn bổn
chưa dứt, bền chắc khó phá mà che tối quán tâm thi thực hành pháp này. Gió là nghóa chẳng trụ, lại như gió thế gian thổi
tan mây nặng, lửa chẳng trụ này cũng thế, làm tan hoại
các chướng.
Tôn này ngồi trong Gió
đàn, tay cầm bông, cách đầu năm, ba tấc, cầm
hai đầu, như hình Thiên y,
sắc xanh. Đây là pháp A-tỳ-xà-lỗ-ca, cũng
có hai pháp trong ngoài.

Thứ tư là đỏ như mặt trời sáng, trụ trong hình Tam giác, tay phải cầm đao
ngồi thẳng, Đao tượng trưng cho tuệ bén đoạn kiết.
Như khi mặt trời mới mọc
đêm tan thì ngày hiện, tối hết thì sáng hiện. Cho nên dùng
sắc này. Thần lửa như hình
sắc ấy, lửa
sáng cũng như thế,
thân tướng tròn đầy.
Như trước trụ trong Tam-muội có vẻ hơi giận. Thứ năm,
Một-lật-noa là nghóa hòa hợp, đây làm đạm sắc
vàng, nghóa là vàng gồm
sắc lửa hòa hợp là gồm hai pháp. Tượng nó bên
trái có sắc giận dữ,
bên phải có sắc vui vẻ hơi mỉm cười đều sinh nửa thân.
Hơi mỉm cười là không quá giận không quá mừng,
yên lặng mà trụ. Trên thân có lông,
nghóa là tóc tai râu ria hơi nhiều, nhưng
chẳng nhiều quá, nếu nhiều quá thì chẳng
trang nghiêm. Cổ dài có oai quang lớn, thần ấy một bên đỏ một bên vàng, ngồi trên đá
cũng vuông, ở tam
giác bên trái, tay trái
cầm đao, tay phải cầm bạt-chiết-la. Có hai pháp trong
ngoài, nêu ở trước. Đây là hòa hợp trùm khắp
tất cả, triệu vừa tức
tai đều thành. Nội dung là
Trí quang, phiền não liền diệt
vô sinh.
Nếu làm bên ngoài thì hương
hoa, y phục cũng phải hai thứ. Khi tụng niệm
cũng làm hình này như
Bổn tôn. Vẫn một mắt giận, một mắt hiền từ, tai
trừ nguyện mãn, cùng một lúc đều thành tựu. Vì lý đẳng biến này mà
được công dụng như
thế, chẳng đồng giáo nghiêng về một bên.

Thứ sáu thần lửa tên là
Phẫn Nộ, tức dùng danh nghóa này làm chân ngôn như trên. Thân ấy
sắc khói, nghóa là không quá đen, quá trắng (màu xám). Nhắm một mắt tóc bung ra như cỏ rối, có dáng vẻ
hét lớn, nghóa là miệng
mở to hò hét. Miệng có bốn nanh chìa ra, hai
trên hai dưới. Đây cũng
nhiếp hai việc: Một là hỏa, một là gió.

Thứ bảy gọi là Ôn phúc: Như lửa trên thế gian, nghóa là lửa trong
thân làm tiêu hóa thức ăn mà nuôi thân. Nghóa là trong chánh pháp
này thì chẳng như thế.
Lửa trong bụng tức là trí nội chứng. Tấn tật, nghóa
là hình nó thêm giận dữ
hơn trước. Rất giận nghóa là làm chữ ác này.
Có các thứ sắc, nghóa
là hình có năm sắc. Nghóa y cứ theo trước.
Thứ tám gọi là phí hao, là nghóa trừ khiển, nghóa là dứt trừ hết tất cả các việc
nghiệp cấu, không để
dự sót. Tôn vị này dứt trừ tất
cả chướng trong thân.
Tức là loại Tỳ-na-dã-ca đều làm cho tiêu hao.
Sắc nó như nhóm họp rất nhiều
điện quang, chẳng thể nhìn được, đây
là đồng loại Kim cương luân.
Thứ chín gọi là
ý sinh, nghóa là pháp từ
ý sinh, tùy ý mà
thành. Các thứ hình đều
thành tựu. Xảo là Tỳ-chủ-yết-ma tức là tùy loại
hiện thân là nghóa Phổ
môn thành tựu. Tuệ tự tại hễ làm việc gì đều
thành, tức là có sức mạnh.

Thứ mười là lửa thọ thực, gọi là kiếp, nghóa là khi cho lửa tức
là nhân thức ăn uống.
Thọ thực nghóa là cho lửa khi ăn, nhận mà ăn.
Tôn vị ấy làm trì ấn
chữ Ám, là nghi pháp của Phạm chí, Phạm hạnh là hễ có nói năng đều nghiêng tay phải bắt ấn đưa lên, dùng tiếng
chữ Am mà làm tướng.

Thứ mười một là văn nầy thiếu.
Thứ mười hai gọi là
Tất thành, nghóa là thành tựu tất cả, tức
là việc phải làm đều
làm xong, có nghóa là vắng lặng đạo tràng mà
hàng phục ma. Lại như có một loại chúng
sinh làm ác chẳng thể dứt.
Nếu có khuyên dắt thì
lại càng làm ác, nếu buông thả thì sẽ đến đường ác. Dùng phương tiện mà hàng phục thân ấy khiến đều nhắm mắt
chẳng biết gì. Vì nhân duyên này mà thiện ác đều chẳng tạo, kế là dần
dần dẫn dắt đi vào
chánh pháp. Như Kim cương Đảnh, lại Kim cương
Thủ hàng phục trời Đại
Tự Tại, như nói ở trên. Ở đây đều là trụ đạo
phương tiện mà làm.
Bí Mật Chủ, đây đều là do
sắc lửa giữ gốc tùy theo
sắc thần lửa đó, các
thứ thuốc mên đều đồng với kia, tức là tùy
sắc loại đó. Lại có kệ nói làm ngoại Hộ-ma tùy ý
thành Tất-địa.
Lại nữa, Bí Mật Chủ! kế là nói Nội
pháp một tánh mà đủ ba, ba chỗ mà hợp thành
một. Du-kỳ Hộ-ma bên
trong tâm đại từ đại bi là pháp dứt tai ương. Nó
gồm cả mừng, gọi là
pháp tăng ích. Phẫn nộ (giận dữ) từ Thai tàng mà làm các
sự nghiệp.
Lại Bí Mật Chủ kia như chỗ nói tùy
sự nghiệp tương ưng, tùy tín hiểu mà thiêu đốt
sắc mình và các thứ thuốc men đồng với
ngoại Hộ-ma, thực hành
Tất -địa này tùy ý, là nói mười hai thứ hình
sắc
này và vật được trì
mà biết tánh của nó.

Trước trong ngoài hợp luận, nay chỉ nói ngoài ba hòa hợp, nghóa
là lửa chẳng khác Thần,
Thần chẳng khác thân mình. Đồng là tự
tha đều đồng. Nội tác
là Bổn tôn tức lửa, lửa tức là thân mình. Nay nói lý giải thích Bổn tôn tức
là Tỳ-lô-giá-na.
Tỳ-lô-giá-na này không khác
với lửa trí tuệ tự
nhiên. Lửa này chẳng khác với thân ta, tức là dùng một tự tánh ba hòa hợp gọi là
Hộ-ma bên trong. Hòa hợp là Bổn tôn tức là
lửa, lửa đồng với
thân mình, ba việc bằng nhau. Văn trên như ý Tất-địa tùy việc
đời thượng, trung, hạ, tùy ý
liền thành. Nếu chẳng hiểu (liễu)
pháp lửa này thì không
do đâu mà được thành. Nội pháp cũng tương
đương. Nếu hiểu lửa
tuệ này thì tùy ra đời thượng trung hạ thành tựu, tùy
tâm liền thành. Lại nữa,
ba hòa hợp tức là thân, miệng, ý, thân là ấn
khẩu, là chân ngôn, tâm
là Bổn tôn. Ba việc này hỏa hợp rốt ráo nên gọi
là ba hòa hợp. Nếu quán
được Bổn tôn thì thân mình dần dần thanh tịnh. Tịnh thì đồng với
Bổn tôn. Nếu thấy một tánh thì thì ba việc đều đủ. Bình đẳng đều thế. Kế là nói pháp
Hộ-ma bên trong, tức vì ba việc này mà trong làm dứt tai ương tức, dùng đại từ đại bi đây làm ba bình đẳng.
Khi đại từ đại bi hòa hợp thì tất cả tôn vị dứt tai ương là đệ nhất bi.
Nếu thực hành pháp Tăng
Ích tức là bi và đại hỷ hòa hợp. Nếu (giận dữ)
thì lửa là thai làm việc, thai là tâm, nghóa là có
nhân duyên phải có
dáng vẻ tức giận mà
hàng phục người. Tức là từ trong nội tâm mà khởi
giận dữ. Giận dữ này
chẳng phải như giận dữ thế gian, nghóa là từ trong
đại bi mà chiếu soi thật
tánh của giận, dùng phương tiện mà khởi để hàng phục pháp ác. Như thế… chỉ cho nội tác Hộ-ma có thể làm
xong các việc. Cho nên
Hộ-ma nghóa là lửa tuệ thiêu đốt củi phiền não khiến cháy hết
không sót. Nhưng nay trong đây nói lược chỗ dùng lửa thần
và tướng trong ngoài.
Phải biết trong các pháp giáo khác đều có pháp
lửa. Bất cứ làm việc
gì đều y theo pháp này mà trụ vào Tam-muội, tùy
nó tương ưng mà làm
liền thành. Nếu không như đây, thì chỉ đốt củi gỗ vô tâm mà
cúng dường, chẳng phải thế, thì lạm ở ngoại pháp lại chẳng
thể thành. Lại kinh nói:
Vật tức là các thứ củi lửa vật thực.

Bấy giờ, Chấp Kim cương Thủ bạch
Phật rằng: bạch Đức
Thế Tôn, thế nào là
Thế Tôn, thế nào là lò lửa Tam-ma-địa, thế nào là
tưới rưới? thế nào
là thuận bày cỏ tranh, xin Phật nói cho? Kim cương
Thủ hỏi Phật như thế. Từ trên đã nói pháp lửa này nhưng vẫn chưa
quyết. Phải để lửa chỗ nào, chỗ nào để lò… lại có pháp nào, tức là tưới rưới bày cỏ tranh và dùng vật… đều hỏi Phật. Kế là Phật bảo
Chấp Kim cương Thủ Bí Mật Chủ
rằng: Này Bí Mật Chủ, lò lửa ấy một chỏ
tay, đều vuông bốn góc,
dài bằng bốn ngón tay, các Kim cương vây
quanh. Trở xuống là hai
bài kệ. Kế là Phật đáp: Lò lửa lấy như một khuỷu tay
khắp quanh bốn ngón tay đều có Kim cương vây quanh. Nghóa là tùy chỗ ở mà xuyên
sâu một khuỷu tay vuông, cũng giống như thế
trên miệng đặt viền cao
rộng, đều bốn ngón tay, dùng ngón cái mà đo
viền chung quanh, dùng Kim
cương vây quanh, bốn mặt đều tiếp nhau.
Như đã nói trong tám ấn. Đẳng… nghóa là
sâu và vuông tròn… Như lò
vuông và Tam giác, bán
nguyệt… rất dễ hiểu. Kệ nói: Chiếu dùng tranh non xanh mà để bên phải lò, chớ dùng ngọn nối gốc phải dùng gốc nối
ngọn, nghóa là chớ dùng ngọn đè gốc mà dùng gốc đè ngọn. Lấy tranh
trải bên phải. Phép dạy phải như thế. Lại dâng hương thoa hoa đèn,
phải hiến vào lửa trời
Một-lật-noa. Dùng một hoa cúng dường để trên
tòa. Để xong rồi dùng
chân ngôn mà rưới tịnh. Người có trí dùng bổn
chân ngôn mà làm mãn
thí. Kế là Hộ-ma tức tai hoặc xen kẻ pháp Tăng
ích, pháp Hộ-ma thế gian
như thế gọi là ngoại sự. Kế là Hộ-ma bên
trong diệt trừ nghiệp
sinh, tức là nghiệp sinh diệt hết. Hiểu rõ Mạt-na tức là ý.
Xa lìa sắc,
thanh… mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ngữ, ý… đều từ tâm
khởi, y chỉ tâm vương.
Tranh mâu) thì xanh ướt, để quanh bên phải. Nghóa
là bày tranh ở ngoài
kia. Phải cho gốc đè ngọn, ngọn là trên đầu có
mầm non xanh ướt. Dù cho
khiến bày ở phương Đông thì gốc ở Bắc mà
ngọn ở Nam, vẫn lấy ngọn đè gốc ở Nam, không được dùng gốc đè ngọn.
Kế thứ lớp xoay bên phải mà bày. Đến phương Nam thì gốc ở phương
Đông mà đầu ngọn ở
Tây. Cho đến phương Bắc thứ lớp y theo đây. Sái
thủy nghóa là nước
Át-già. Át -già có phương pháp riêng. Như trong
Tất-địa có nói. Sái
thủy này có hai pháp. Nếu dùng có tranh làm bó nhỏ thì
đặt trong chén Át-già
mà (rải), khi rải thì thuận bên phải mà sái, nếu dùng tay
sái thẳng cũng được
song phải rải thuận. Đây lại có hai thứ.
Nếu khi mới tịnh hỏa thì
sái thuận xoay bên phải, nếu khi tịnh rồi mà
cúng dường thì phải sái
thẳng, không cần xoay bên phải. Như trong Tất-địa đã nói rõ.
Nhưng khi chưa rải thì thỉnh Hỏa tôn có chân ngôn và ấn,
phẩm trên đã nói chính là chỗ dùng trong đây.
Rải xong thì hiến hoa thứ lớp cúng dường các vật.
Bấy giờ, phải quán hình Bổn tôn
ở trong lò, (đọc) chân ngôn khi rải khắp.
Khi mãn thí, tức là dùng cái muỗng
và vật ném vào lửa,
muỗng có hai thứ: Trước là muỗng vuông lớn gọi
là Mãn thí phải đựng
đầy mà ném vào lửa. Kế là muỗng nhỏ tức tiếp
tục lấy nội hỏa, nhưng
cũng phải đựng đầy. Có pháp khác cũng như
trong Tất-địa có chỉ
sơ lược. Ba việc tức tai,
Tăng ích, chiết phục, phải biết
tất cả việc y theo đây mà làm.

Lại nữa Hộ-ma bên trong nghiệp sinh diệt hiểu biết ý ấy.
Muốn biết ý ấy thì phải
lìa cảnh. Đã lìa cảnh thì cũng biết đã lìa gốc. Nhưng lời này ở
lưỡi nhiếp thân ý, từ tâm sinh, y Tâm vương mà
khởi; Nhãn… phân biệt sinh và cảnh giới sắc… Do
tuệ khi chưa sinh mà nương
Tâm vương có vụng. Muốn chấm dứt pháp tu nầy thì dùng gió thổi
lửa mà diệt, nghóa là dùng lửa gió trí mà đốt. Đốt trừ vọng chấp khiến được tịnh tâm Bồ-đề, có hợp với
Tịnh ngữ. Nên nói đây gọi là
Hộ-ma bên trong, nói cho các
Bồ-tát nghe, vì tuệ và lửa do gió
mà sinh. Tuệ là
chỉ, tịnh tâm là quán.
Từ trên đến đây là nói việc thế gian. Nay kế nói việc xuất thế của
Hộ-ma bên trong, nghóa là dùng lửa trí mà trừ nghiệp
sinh. Từ nghiệp mà thọ
sinh, từ sinh lại tạo nghiệp, trôi lăn mãi không
thôi. Nay nói Hộ-ma chính
là trừ sạch nghiệp này cho pháp thanh tịnh
sinh. Nghiệp sinh đã dứt
trừ thì mới dùng ý sinh. Ý là tên khác của tâm. Đây là từ tâm
sinh pháp.
Lìa sắc, thanh, hương, vị, xúc,
lìa mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý, các pháp nầy đây đều do tâm làm chủ Tâm vương
này sinh phân biệt. Thì
Phải dùng tuệ mà thanh tịnh tâm vương này thì
tất cả pháp thanh tịnh.
Nhưng khi tuệ chưa sinh là bị chướng pháp làm
xao động. Phải y theo văn
trên, dùng lửa gió nóng mà đốt sạch, thì là dùng ý
sâu của văn trên. Do thân tuệ chưa
sinh tức có phân biệt, vì phân biệt nên có các cấu chướng về căn cảnh… Nay dùng lửa gió nóng mà
dứt sạch. Lửa này là
tên khác của tâm Bồ-đề. Lửa tâm Bồ-đề này đốt các việc khiến
dứt sạch, thì gọi là
Hộ-ma bên trong. Người trí như thế gọi
là Bồ-tát. Nói về thế
xuất thế, tức là sự lý hai pháp sự, tức là lửa
phương tiện mà gia trì, xuất thế là lửa tuệ tánh. Phẩm lửa xuất thế đã xong.
Nếu nói lửa trời thế
gian, làm hình Phạm thiên. Nay lửa Thần nội pháp
làm hình Tam-ma-địa vắng
lặng trụ trong Tam-muội.

---------------------------

<詞>Phẩm 28: BỔN TÔN TAM-MUỘI</詞>


Bấy giờ,
Chấp Kim cương Bí Mật Chủ bạch Phật rằng: Bạch
Đức Thế tôn xin nói
các Tôn vị khiến cho oai nghiệm hiện tiền, khiến
Tôn vị hiện hình.
Các chân ngôn, các Bồ-tát tu
hành Bồ-tát. Do làm hình ấy khiến người tu quán duyên theo
Tôn hình, tức hình Bổn tôn đồng với thân mình, không có nghi ngờ mà
được Tất-địa. Nói rồi như thế. Phật bảo
Chấp Kim cương
Bí Mật Chủ rằng: Lành thay, lành thay
Bí Mật Chủ, các ông đã
hỏi ta. Bấy giờ, Kim cương Thủ Bí Mật Chủ
bạch Phật rằng: Bạch thế
Thế tôn xin nói về sự: Linh nghiệm của Bổn
tôn, khiến các chân
ngôn, các Bồ-tát tu Bồ-tát hạnh, quán hình tượng
Bổn tôn. Phật bảo Bí
Mật Chủ rằng: Các tôn vị có ba thứ hình tượng
tức là chữ, ấn và hình mạo. Chữ ấy có hai tức là tiếng và tâm Bồ-đề. Kế là
ấn cũng có hai, tức
cótướng và vô tướng. Tướng nghóa là sắc, tức có
hình tượng và không hình
tượng. Hình tôn vị cũng có hai, tức tịnh và chẳng tịnh.
Ngoài Chứng tịnh hình thì hình ấy tức là thân, thể đồng với
không, lìa tất cả tướng,
chẳng phải thân tịnh có tướng thì có hiển hình các
sắc, hai thứ hình tôn ấy thành hai việc. Có tướng cho nên thành có tướng,
phi tướng cho nên tùy
sinh phi tướng Tất-địa. Ở trên cũng lệ theo ở trước.
Kế là dẫn
Phật làm chứng. Có tướng nên thành có tướng,
Phật thường nói như
thế. Nếu tâm trụ Phi tưởng thì sẽ thành phi tưởng.
Lại Phật nêu trước, cho
nên thành tất cả thứ. Phải trụ vào Bi tưởng, vì
nói sự tùy tâm nên
phải cầu xuất thế. Nhờ quán hình sắc Bổn tôn mà
được Tất-địa vô ngại. Trên đây là Kim cương
Thủ hỏi. Bổn tôn tiếng
Phạm là Ta-dã-địa-đề-phược-đa,
nếu chỉ nói Đề-phược-đa là chỉ cho nghóa
Tôn. Tôn cũng gọi là
Tự tôn, nghóa là tôn mà mình trì, nhưng người tu ấy hợp thì Bổn tôn liền giáng lâm đạo tràng mà đến che chở cho.
Song người tu này trước khi thực hành còn là phàm phu không có đức lực, làm
sao
cảm được Phật Bồ-tát
ứng hiện như thế. Chỉ do Phật và Bồ-tát ấy trước
đã lập thệ nguyện lớn
rằng: Nếu có chúng sinh y theo pháp này của ta
mà tu hành không thiếu
thì ta sẽ ngầm cảm ứng hoặc tuy chẳng đến mà ở xa che chở. Nếu người tu đúng phép tắc mà ta chẳng ứng phó tức là
trái với bổn nguyện. Cho
nên chẳng thể chẳng ứng. Như minh châu
hướng về trăng thì có
nước, gương sáng hướng về mặt trời có lửa,
nhân duyên tương ưng mà không tư niệm. Pháp này cũng có thể làm dụ, không phải là
Chư Phật có tâm làm mà đồng với phàm phu ứng phó. Nếu tâm
chẳng tương ưng,
sự duyên có thiếu
sót thì Bổn tôn không che chở, cho
nên không ứng nghiệm,
chẳng phải là lỗi của Phật Bồ-tát. Song người tu vì

việc này mà
phải chánh quán thân thanh tịnh của Bổn tôn. Thân thanh tịnh nếu đã thấy rồi liền dùng thân mình mà làm thân
Bổn tôn. Như thế không còn lo nghó.
Chỗ cầu Tất-địa không quả nào chẳng thành.
Kinh nói duyên tức là
người tu nếu y cứ theo Bổn tôn làm quán như thế
mà không nghi thì tương
ưng với Bổn tôn ấy, không có tâm nghi ngờ.
Cho nên chỗ tu sẽ thành.
Ở trên đã hỏi xong.

Phật bảo lành thay, lành thay Bí Mật Chủ! Ông hỏi ta được
việc như thế. Cho nên Kim
cương Thủ hãy khéo tác ý, ta sẽ giảng nói.
Cho đến nguyện muốn nghe.
Vì Kim cương Thủ khéo thứ lớp mà hỏi
nghi. Vì khuyên các Bồ-tát
tu hạnh chân ngôn ở vị lai, lại ủy dụ khuyên răn.
Kế Phật bảo Bí Mật Chủ rằng: Hình Bổn tôn có ba việc, đó là chữ,
ấn, và hình. Hình là hình
Bổn tôn. Chữ kia có hai là tiếng và tâm
Bồ-đề. Nghóa là người
tu đầu tiên tu hành chữ, lược có hai thứ quán
nghóa của chữ: Một là chỉ quán tâm Bồ-đề, tâm Bồ-đề này tức là chữ, nghóa là
A- ca-giá-tra-đa-bà… chỉ
nêu chữ đầu, nhưng các chữ đều như thế, xem là đầu tiên nói là tâm Bồ-đề. Hoặc quán tự luân, nghóa là chân ngôn
sở
trì làm luân hình vào
thân, như phẩm trì tụng trên nói, hoặc quán chữ
hạt giống đều như thế.
Hoặc chẳng quán chữ mà chỉ niệm tiếng, nghóa
là trên quán tiếng này
như tiếng chuông mõ thứ lớp chẳng dứt, đồng
thời tiếng này mà điều
hòa hơi thở ra vào, như trên nói đều như thế, đã nói chữ xong.
Ấn hình cũng có hai, tức hình và vô hình. Hình là có màu
xanh vàng đỏ trắng, các
hình vuông tròn, tam giác… co duỗi, ngồi đứng và chỗ ở. Ấn là chấp ấn, tức
là đao, luân, dây lụa, chày
Kim cương…
Sơ tâm thì duyên riêng
mà quán, nghóa là trước quán hình vẽ Tôn, vị, y
cứ theo đây mà quán gọi là có hình. Sau dần thuần
thục lại dùng năng
lực gia trì tự nhiên mà
hiện tương ưng với tâm. Bấy giờ, Bổn tôn này chỉ từ tâm hiện chẳng khác
duyên ngoài, cho nên nói là vô hình. Ở đây nói
là mới được Tam-muội,
thấy Bổn tôn ấy hình như thế, sắc như thế, chỗ ở như thế, ngồi đứng như thế, trong
Mạn-đồ-la như thế mà trì đến như thế. Cũng là có tướng nên gọi là có hình.
Sau chuyển chân ngôn rõ
ràng thấy ngay. Như hình ảnh trong gương chẳng tưởng mà thấy, cho nên gọi là
vô hình. Kế là hình Bổn
tôn có hai thứ, tức là thanh tịnh và phi thanh
tịnh. Nghóa là người tu
ấy trước nhân có tướng mà dẫn vào vô tướng,
trước quán vầng ánh
sáng tròn của Phật Bồ-tát và ấn thân trước làm
chẳng thấy. Riêng vẽ
tượng mà quán, dần dần pháp lực che chở mà dần
được sáng tỏ, còn có chỗ chướng, nhắm mắt thì
thấy, mở mắt thì không
thấy. Kế là dần dần
nhắm mắt mở mắt đều thấy rõ. Dần dần chẳng cần
chú
ý cũng thấy. Cho đến chạm thân cũng không có ngại, cũng như mắt đối với người thế gian. Do có tướng này mà dần dần dẫn vào chỗ thanh
tịnh vì có tướng nên
gọi là phi tịnh. Do Tam-ma-tư-đa dẫn vào mà trụ vào chỗ thanh tịnh vắng lặng vô tướng, nên gọi là tịnh.
Tịnh là quả, phi
tịnh là nhân. Phi tịnh tức
là các loại hình sắc ấn tượng, từ phi tịnh này
dẫn mà thành tịnh, do
nhân vô thường mà đến quả Thường. Đây gọi là
ba việc, đều có hai thứ,
tức thực hành theo thứ lớp. Quán từ chân ngôn
mà quán chữ, kế là
quán tiếng nhỏ dần, kế là quán hình Tôn vị cũng nhỏ dần. Kế chẳng cần duyên khác mà quán rất tì mỉ. Kế là đối với ở
vô duyên lại có tịnh,
bất tịnh và thuần tịnh. Hoặc có thể tắt ngang mà
nói ba việc này đều có
phương tiện thế và xuất thế, nên đều có hai.

Kinh nói hai
thứ ấy, hai tức là từ trên ba việc đều có hai thứ
ấy, trong hai thứ ấy tức
có hai việc. Thành tựu có tưởng cho nên có tưởng, phi tưởng cho nên phi tưởng;
Tất-địa tùy
sinh… Nghóa là nếu dùng
sự
có tưởng mà quán thấy,
thì đới với có tướng sẽ được thành tựu.
Lại nói ba việc này ở trong hai
thứ dùng bất cứ một vệc nào đều được thành
tựu. Nhưng đều có thế
và xuất thế thành tựu và sự thành lý thành. Cho
nên trong ba thứ trước
đều có hai thứ thành tựu hai việc. Kinh nói có
tưởng thì có tưởng
muốn thành, nếu trụ vào phi tưởng thì phi tưởng
thành tựu. Cho nên thành một việc phải trụ vào phi tưởng. Đây là khuyên khiến
lìa tất cả tưởng mà
trụ vào phi tưởng. Kết khuyên là: Vì trụ vào phi tưởng là lý thành tựu, tất cả không thể
suy nghó bàn luận thần biến, chẳng cần thêm tâm tưởng mà tự nhiên thành nghiệp mầu nhiệm.
Không phải
như thành tựu thế gian ở
tâm hành sinh diệt mà năng lực có hạn, lại
không rốt ráo. Cho nên khuyên lấy cao quý ấy. Đây là nói riêng trong Đại
Bát- nhã có nói đủ việc rửa
sạch quán tâm.
Nhưng phải có gốc. Nay người
tu trước đối với duyên
mà khởi quán. Cho đến thấy đủ Phật mười
phương hội, các thế giới
các thứ cảnh giới được dùng lấy làm Tất-địa,
sau mới có
Bát-nhã chùi rửa
sạch hết, tức thành đại dụng không thể
suy
nghó bàn luận, chóng được quả Phật. Nếu chẳng biết làm theo thứ lớp,
chỉ xem văn ấy chẳng vào
chỗ (sâu kín) rất hiểu lầm ý kinh ông chợt
như thế mà vào không
mất đạo viên đốn. Cho nên đối với phẩm này
phải quán kỹ ý nó.

--------------------------

<詞>Phẩm 29: VÔ TƯỚNG TAM-MUỘI</詞>

Lại nữa, Đại
Nhật thành tựu bảo Kim cương
Bí Mật Chủ rằng: Này Bí Mật Chủ,
môn chân ngôn ấy các Bồ-tát tu hạnh Bồ-tát ưa
thích thành tựu
Tam-muội vô tướng.
Phải suy nghó như vầy: Tưởng từ
đâu sinh, từ thân mình
hay thân ý mình sinh. Nhưng thân ấy do nghiệp mà sinh, đồng với cỏ cây ngói đá, nghóa là tự tánh như thế, thân nghiệp
sinh tự tánh như thế, trơ trơ đồng gỗ đá.
Nghiệp sinh nghóa là từ nhất
khởi này quán là có
tưởng, có tưởng là ngoài, ngoài có thân ngữ như thế mà quán. Ngu ngơ đồng cỏ cây tánh lìa tạo tác, tức là nghiệp
tư sinh.
Từ nhân nghiệp sinh là
trong ngoài sinh, tức gỗ đá tạo lập là ngoài. Phẩm kế,
Phật bảo Kim cương Thủ Bí Mật Chủ, đó là phi
tưởng Tam-muội thành tựu
nguyện ước muốn Chân ngôn môn Bồ-tát tu
hạnh Bồ-tát, suy nghó như
vầy. Từ đâu tưởng sinh? Tức thân mình hay tâm ý mình, tức là tu Du-già, đã quán được Bổn tôn cho đến hiện được các
thứ cảnh kỳ diệu. Nhưng
cũng thuộc Tam-muội ở đời, chưa được tuệ bình đẳng. Nay lại chỉ bày vào ba bình đẳng mà quán. Nếu quán này rõ
ràng, hiểu được thật
tướng của thân, miệng, ý mình tức là vào tịnh tâm
Bồ- đề sơ pháp minh môn
thượng Bồ-tát địa. Đây là giải thích riêng, nhưng đại ý như thế. Trước nói thân thật tướng mà quán. Nghóa là
kinh nói: Thấn ấy nghiệp sinh
các tánh cây cây ngói đá… như thế mà lìa (trơ
trơ) như ngoại tác. Hoặc
nghiệp sinh như hình tượng thấy bình đẳng là
bình đẳng, ấy là văn kinh.
Như trên nói phải trụ vào phi tưởng, nay trong phẩm này nếu người tu chân ngôn, nếu muốn thành tựu được phi tưởng
Tam-muội này thì phải tạo ra quán
này. Kinh nói thân mình, tâm ý mình tức là từ
tâm có nghó sinh ra. Tâm
là tâm thanh tịnh, ý là phân biệt. Nhưng thân
này đồng với gỗ đá,
tánh nó ngu ngơ. Nói bốn đại này nếu lìa tâm thì
đồng với gỗ đá. Như
trong Đại Bát-nhã quán thân tâm xứ có nói. Như
người sáng mắt tự
thấy các sâu mọt trong gạo thóc. Thân này cũng như
thế. Khi quán thân niệm
xứ thì tự thấy ba mươi sáu vật đều có tướng
khác. Bấy giờ, thân
tướng liền dứt. Như khi thấy lúa thóc thì tên sâu mọt
liền mất. Cho đến mỗi
pháp đều duyên sinh thứ lớp mà nói kỹ. Kế lại
nói thân đồng với
tượng. Như làm tượng thì lấy các vật đất gỗ hòa hợp
mà làm tượng, hoặc
Phật, hoặc trời, hoặc cha mẹ các hình tượng khác.
Vì chẳng khéo quán nên tùy tôn vị
sinh mà kính yêu. Nhưng mỗi pháp nhìn kỹ thì chỉ là các duyên hòa hợp, không có tự tánh. Nay thân ta
cũng như thế. Các duyên giả hợp tự chẳng hiểu nên thấy có
sinh thân, nếu xét kỹ
thì đều không tự tánh, chỉ từ duyên mà có, như cảnh huyển từ duyên
mà sinh thật chẳng thật
có. Lại thân này do tâm mà có hình dạng như
sáu căn có biết, nhưng thật ra chẳng đúng thế. Như tâm người
cũng quán sát, có chỗ trụ, thì dù mặt trời
sáng mà có người
chẳng thấy, tuy
sấm
sét gầm rú mà có lúc
chẳng nghe, lại như quá khứ Tỳ-kheo nhất tâm thiền quán ngồi ở bên đường, có đại quân đi qua mà
không thấy.
Phải biết nếu lìa tâm thì thân này tuy đủ các căn mắt tai mà cũng như gỗ đá vô tri. Lại như lấy tượng mà dụ như các tướng gỗ đá này bị lửa đốt, nước
cuốn, dao chặt, chày Kim cương nghiền nát hoặc mắng chửi thậm tệ thì chẳng động chút tâm tưởng, khiến buồn giận, hoặc các thứ cúng dường
áo đẹp, thức ăn ngon,
hương thơm sắc đẹp cho đến trời người cúng
dường đầy ắp thì cũng
chẳng mừng. Phải biết tượng này tánh tự không.
Tự do tâm ta phân biệt mà
sinh thêm bớt hoặc chê bai đều là điên đảo chẳng thật. Như quán tượng ngoài mà quán thân mình.
Khi ấy, chẳng thấy
thân tướng, lìa các
phân biệt. Như thế mà quán sát thân ấy, thấy thật
tướng của thân, liền
chứng vô Tam-muội tướng. Hễ khi quán sát mà thấy thì bảo là duyên chạm tướng có tướng. Dần dần vào
sâu tự nhiên, tức
tướng mà không tướng,
tức duyên mà không duyên. Nếu chẳng được
phương tiện này thì chỉ
là ngay đó quán không, mà chẳng biết do nhân
duyên nào mà không. Mê
đắm pháp không ấy sinh ra nhiều dị kiến. Cho nên người tu hành thứ lớp phải có chủ đích?
Vì sao thế kẻ ngu phàm phu
đối với tự tánh không
hình tượng tự sinh ra ngã phần, nghóa là tự thân
mình sinh ra phân biệt ngã, do điên đảo chẳng thật này mà khởi các thứ
phân biệt, hoặc cúng
dường, hoặc trừ cúng dường, hoặc chửi mắng chê
bai, đều dứt bỏ tất
cả. Nhưng kế quán thân này phải có ngữ quán quán
lời nói, quán lời nói
vì nhập vào thân quán nên không nói riêng. Nay lược nêu tức là hợp luận. Nay lời nói này từ đâu mà có, nghóa là từ
răng môi, lưỡi, cổ, họng… các duyên, tâm động hơi gió va chạm nhau mà có
tiếng này, cũng như trong
hang trống tiếng vang không có tự tánh. Phàm
phu chẳng biết, cho nên nghe tốt thì
sinh vui trái ý thỉ nổi giận.
Nay thật tướng của tiếng
như thế, tức biết tiếng này chẳng sinh chẳng diệt, đồng với
thật tướng, âm thinh ấy tánh bình đẳng. Kế là liền quán tâm, vì
pháp không hình tướng
nên quán nghe hiểu biết. Trước từ thô quán, rõ
thân này bình đẳng, ngữ
này bình đẳng tự biết mà thâm nhập.

Lại nữa, Bí Mật Chủ! tâm tánh lìa tất cả tướng,
suy tư tánh
không, phải suy tư đây.
Này Bí Mật Chủ, khi tâm cầu Tam-muội chẳng thể
lìa ba đời, tánh đó như
thế. Phải (suy nghó) mà thường lìa tướng. Lại nữa, Bí
Mật Chủ! cũng có thể tự
quán sát. Người tu khi ấy đã quán tướng
ngoài kế
hiểu rõ nội tâm cũng không, tâm này lìa tất cả tướng, ở
trong ba đời mà cầu đều
chẳng thật có. Như hư không lìa ba đời. Tâm cũng giống như thế, ra ngoài ba cõi, ra khỏi pháp trụ diệt.
Nhưng phàm ngu vì chẳng hiểu thật tướng của tâm.
Lại nữa, Bí Mật Chủ! có tâm tưởng, tức là chỗ phân biệt của kẻ ngu phàm phu, nghóa là tâm lấy tướng chẳng
thể hiểu biết, vì chẳng
thật vọng khởi nên nói như thế, vì chẳng thật vọng khởi nên có thuyết như thế, nó chẳng thật biết, nghóa là do có vọng
chấp ấy mà chẳng thể
biết như thật, suy nghó như thế, nghóa là kẻ phàm phu khởi
suy nghó ấy.
Như thế, nghóa là phàm phu có phân biệt này.
Như trên là thuộc về tâm cú.

Lại nữa, Bí Mật Chủ vì môn Chân ngôn này mà các tu hạnh Bồ- tát, nói tướng dẫn vô tướng, nghóa là phải hiểu biết có tướng mà khởi
vô tướng, tức là các
Bồ-tát suy nghó như thế mà được Tam-muội vô
tướng. Do được trụ ở
Tam-muội Vô tướng, này Bí Mật Chủ! Người ấy sẽ được dứt hết vọng. Chân ngôn thật tướng thật thể hiện tiền, đi đứng ngồi nằm thường
hiện tiền. Nói, chân ngôn do
Như Lai thường thân đối mà tự trụ. Do biết thể Chân ngôn như mười dụ trước tức là
tướng Tất-địa.
Vọng nghóa tâm của ta, ngu của ta, trí của ta thuận ta nghịch ta tự
sinh
các tưởng mê đắm. Vì
có luống dối ở trước cho nên tất cả thân miệng
cũng đều là luống dối. Cho nên chẳng biết là việc
gì, tức là chẳng thấy chân thật, chẳng thấy chân thật, do đó như trẻ con chẳng hiểu biết gì.
Nếu khi thấy tâm thật tướng
thì tự nhiên lìa tất cả hý luận phân biệt như
thế. Vì chẳng biết tâm thật tướng mà
sinh vọng chấp nên gọi là phàm phu.
Nếu hiểu biết thì gọi là Chư Phật.
Khế Kinh nói:
Bí Mật Chủ, nầy mà hạnh Chân ngôn chứng được định vô tướng, do trụ định vô tướng nầy mà tất cả chân ngôn do
Như Lai nói điều hiện
tiền chứng đắc, nên gọi là thân dối, khi chứng lý như thế gọi là
thường trụ. Đây là văn kinh dẫn không đủ, phải xem
kinh mà xét kỹ. Ý này nói:
Bồ-tát tu hạnh chân ngôn này khi lìa tướng tu hành như thế thì gọi là trụ định vô tướng. Do trụ
Tam-muội vô tướng này nên Như Lai nói ra tất cả Chân ngôn đều hiện tiền chứng đắc. Nên gọi
là thân đối. Khi chứng lý như thế thì gọi là
thường trụ. Trụ, là đồng
với Phật trụ. Nay phẩm
này kế là hợp với mười tâm mà nói. Nói nghóa
thứ lớp, vì trước đó
nói bất tiện cho nên trong đây kết hội mà nói. Đây
là nói văn kinh từ
trước đại ý chẳng gì hơn hạnh này, nghóa là miệng
đọc chân ngôn, thân bắt pháp ấn, ý quán Phật. Nhưng ba việc này đều
là pháp duyên sinh, duyên
hợp mà có, đều không có tự tánh, chẳng
sinh chẳng diệt tức là
tự môn A tánh pháp giới. Phàm phu chẳng biết (làm)

sao vào được?
Cho nên Phật trước nói ba môn Chân ngôn này, dần
dần được Tam-muội. Cho đến đích thân thấy
Bổn tôn, thấy các thứ
cảnh thần biến, cũng là
tâm có sự dính, mắc, chẳng trụ được ở ba bình đẳng. Nay nhập nói vào pháp môn ba bình đẳng. Nếu người tu ở trong
tâm Du-già lại quán sát
như thế, lìa thân, miệng, ý phân biệt hý luận, liền được hiện tiền mà chứng thật tướng Chân ngôn đồng với
Phật trụ, tức
tự thể thường trụ
đồng với Như Lai.

--------------------------

<詞>Phẩm 30: THẾ XUẤT THẾ GIAN TRÌ TỤNG</詞>

Lại nữa, Bí Mật Chủ! Nói pháp Niệm tụng bí mật, cũng khiến vị đều mỗi tụng các
Chân ngôn. Phật Bồ-tát… là nói riêng, nghóa là
lấy mỗi thứ trong đó,
đều làm tâm tụng niệm riêng. Thứ hai là thở ra
vào mà tụng niệm hai
pháp này rất tương ưng bậc nhất, phải thực hành hai pháp này như thế gọi là thứ nhất niệm tụng, chớ khác pháp này.
Nếu khác đây thì đối với ở niệm tụng có thiếu, do chi phần chẳng đủ.
Nhưng vì trong ngoài tương
ưng nên chia ra làm bốn. Ta trước đã nói nay
sau đây lại nói, thế gian ấy là có phan duyên nghóa là một chữ ấn thân
trong ba thứ chỉ quán.
Quán mà biết bản tánh nó. Như Ấn tức là chữ,
chữ tức là thân. Vô ngại mà tâm vắng lặng.
Sự niệm tụng này Nếu dùng chữ làm hơi thở ra vào, biết chữ là thể chân ngôn, dùng
sự ra vào này để nuôi
sức gọi là thở ra vào.
Nhưng trong hai thứ này do thở ra vào mà có chút
phan duyên, cho nên phải biết ý niệm tụng là cao hơn hết.
Chữ ấn, tôn không phân biệt
mà làm hơi thở ra vào cũng được. Phẩm Trì
Tụng Thế Xuất Thế Gian
này, như trên là ý toàn bộ kinh, chỉ lấy các
Bồ-tát tu chân ngôn
hạnh… làm pháp trì tụng nhập đạo. Mà nay chỉ có phẩm này được tên ấy. Phải biết nói yếu chỉ một bộ kinh, trước
Kim cương Thủ đã có hỏi Phật về pháp trì tụng. Từ trước cũng có chỗ đáp lược nhưng chưa đầy đủ. Nay lại quyết trạch phân biệt đủ về hạnh tông
yếu. Về Bí Mật Chủ từ
trước các phẩm nói ra đều bí mật. Nhưng tông
yếu trong đây là Bí mật
nhất trong các Bí mật. Mỗi pháp niệm tụng, hoặc tác ý tiếng niệm tụng hoặc thở ra vào mà niệm tụng. Đây là nói chỗ hành pháp
sai khác
chẳng đồng. Mỗi mỗi niệm tụng nghóa là
chuyên tâm miệng tụng
chân ngôn. Khi tiếng trong Chân ngôn phát ra thì mỗi tiếng mỗi chữ đều hiểu rõ chẳng đứt quãng
phan duyên. Tác ý tức là trì niệm ngay tâm ấy. Làm tâm tưởng niệm không
ngoài tiếng. Thở ra vào niệm tụng như trên đã nói gió
trong bụng. Hai là tương ưng, nghóa
là trong ba niệm tụng tác
ý và thở ra vào đây là tương ưng bậc nhất.
Chớ làm khác, tức là
thường y theo đây mà làm, chớ có duyên khác, tưởng khác. Nếu chẳng như thế, thì uổng dụng công vô ích.
Trì chân ngôn, tức là chỉ thiếu mà dùng, nghóa là chữ có dấu chấm mà chẳng nói,
hoặc chữ thiếu, hoặc phải dài tiếng mà làm ngắn tiếng các loại như thế rất
nhiều, đều gọi là niệm
tụng thiếu chi phần. Trên đây trái lại, ngoài tương
ưng hợp có bốn thứ
niệm tụng. Nói thế gian có duyên nói tiếp gọi đó là
Tự cú. Cú là dở chân
bước đi, tức là quán chữ này như mỗi bước đi.
Chữ là chữ hạt giống. Trước
đã nói xuất thế niệm tụng thân chữ ấn hợp thành
một liền
được. Nay thế gian niệm tụng là khác. Hoặc quán chữ,
hoặc quán tôn, hoặc quán ấn. Nghóa là cú là Bổn tôn trong niệm tụng
thế gian mà thở ra, thở
vào, tức là cao nhất. Trước thở ra vào là cao
nhất: Trước thở ra vào
biến chữ thành thở ra vào. Nay thế gian niệm tụng thì thấy trong hơi thở ra vào có chữ rất rõ ràng, đó là có phân biệt.
Xuất thế gian ở trước chẳng có phân biệt như thế. Ở trong chân ngôn
phân biệt thành hai, tức
là thế gian trì tụng, nó có duyên tướng duyên chữ tự cú, trong đây tướng ở trong tâm
Bổn tôn, như trước đã có nói, là
tụng niệm ngoài. Lấy một
chữ tức là chữ hật giống hoặc chữ đầu của chân ngôn, nếu chân ngôn nhỏ thì tưởng đủ câu ấy. Như trên có nói.
Như liên hoàn mà bày trên tâm
Bổn tôn, trong vầng ánh
sáng tròn hai thứ này hoặc chữ hoặc câu theo hơi thở ra vào chẳng dứt, chẳng đứt
quãng. Khi tụng muốn đi
nhiễu thì có kinh nói nghóa này. Như quán ảnh
trong gương thấy rõ ràng, nay quán chữ thấy chữ, quán ấn tôn liền thấy. Đó
là có tướng. Nếu người tu khi thấy tướng chân thật này liền chẳng chấp
có tướng. Nhưng vì chưa
nhập vào vô tướng. Nếu quán tâm Bồ-đề là
một bề vô tướng. Thì
tâm này tức là Phật, Phật tức là thân này, thân mình tức
thành Phật.
Thành Phật cho nên một tướng
không khác, cho nên gọi là vô tướng. Tùy nghóa tới lui tùy tâm. Thế gian tụng niệm dùng hơi
thở ra vào làm trên.
Phải biết xuất thế gian ý niệm tụng, xa lìa các chữ,
từ Bổn tôn thành một
hợp tướng. Bất hoại, nghóa là chẳng phân làm hai. Thủ nghóa là chia biệt (dính mắc) vào tướng.
Một hợp tướng, tức là
hợp thành một, khiến
chẳng chấp lấy chẳng hoại tướng này, chẳng hoại
ý sắc tướng. Tượng
và tâm chẳng khác nhau, cho nên nói bất hoại.
Chớ khác phép tắc tức
là giáo pháp như thế, trụ pháp như thế thì tụng Tam- lạc-xoa. Như trước nói ta đã nói nhiều thứ niệm tụng, nghóa là khắp
các thời tiết hiện
tướng tăng ích… Tam-lạc-xoa là số, Số là thế gian.
Xuất thế gian lạc-xoa là thấy ba tướng, tức là chữ, ấn và Bổn tôn tùy lấy
một, một hợp tướng là
đó. Chữ, ấn, tôn… thân ngữ tâm… gọi là thấy cho
đến trì tụng cho thanh
tịnh, là khiến tất cả tội dứt trừ. Nếu chẳng thanh tịnh thì lại một tháng bằng như trước mà nay nói tụng niệm
số nghóa là
nhắc lại văn trên, chẳng
khác pháp tắc này. Cho nên, nay tai nghe, thở ra
thì chữ ra thở vào thì
chữ vào khiến theo hơi thở mà ra vào. Nay nói
thông kinh của Thiên thai
là nhà sổ tức Viên đốn, chính là ý này. Nay
dùng chữ này một duyên
cùng hơi thở ra vào tự nhiên niệm niệm nối
nhau, tâm không tán loạn,
an nhiên nhập dễ vào Tam-muội. Đây là cao
nhất trong thế gian niệm tụng.
Lại trên nói Tôn thần là nói pháp tự cú niệm tụng, các Tôn vị đều

như thế. Trên
từ Phật bộ, dưới đến tám bộ, hễ có niệm tụng đều phải thực hành như thế. Thở ra vào niệm tụng cũng tùy pháp Bổn tôn
mỗi thứ đều có thực
hành pháp này. Xuất thế gian, phải biết pháp ý
niệm tụng là lìa văn
tự. Chẳng lẽ bác bỏ bát là lìa văn tự chân ngôn xưa nay mới gọi là lìa văn tự hay
sao?
Chẳng như thế, là thấu đạt được bản tánh chữ này tức là
tròn sáng. Phải trụ vào xưa nay chẳng
sinh tức là
tâm. Thể tánh của tâm
viên minh thanh tịnh đầy đủ các đức mà không phân biệt. Phải quán chữ như thế. Chữ này tức là tự và cú chân ngôn
của Bổn tôn trước. Chỉ
hiểu rõ chữ này từ tâm mà sinh. Tâm đã tròn
sáng vắng lặng, từ tâm mà
sinh ra chữ, tánh ấy cũng như thế. Nói lìa
chữ tiếng… tức là lìa
tâm bố thí duyên niệm và tưởng tiếng… Nhưng khi
trì tụng thì có tụng có
quán, hoặc có thể quán hành, hoặc có thể gồm
cả hành, hoặc chỉ tu quán
chiếu. Tụng nghóa là như trên duyên với
tiếng chữ hoặc thở ra
vào. Chiếu nghóa là quán thể tánh chữ này. Nhưng khi mới quán thường ở có tướng. Nếu quán một chữ hạt giống tròn
sáng, mới thì làm nhỏ, nếu quán đủ câu… thì làm lớn hình vầng tròn
sáng
như vòng tròn nói liền,
dùng tâm quán chiếu khiến cho rõ ràng. Sau mới
từ đây mà quán tánh
nó. Bổn tôn một tướng là bất hoại thủ, ý chẳng
hoại hình. Chớ khác phép
tắc, Bổn tôn là chữ mới quán tròn sáng, kế tức
là quán Bổn tôn. Như
trên đã nói. Một tướng tức là thân, miệng, ý
quán Bổn tôn trên tâm
tròn sáng này tức là Tâm. Thân ấn… tức là thân,
chữ chân ngôn… tức
là ngữ. Nay đã nói thấy Bổn tôn mà quán Bổn tôn
ba việc, một tướng bình
đẳng, tức đồng với ta, ba tướng của ta cũng lại
là một tướng bình đẳng,
chẳng khác Bổn tôn. Tánh tròn sáng này
chẳng khác tâm Bồ-đề,
tâm Bồ-đề chẳng khác Bổn tôn, tự tha bình đẳng.
Lại chữ được quán tuy khác nhau nhưng đều là môn
Tam-muội. Nếu hiểu tánh tướng một chữ tức là hiểu tánh tướng tất cả chữ. Chữ tức là
Bổn tôn, Bổn tôn tức
là tâm, tâm tức là thể tánh pháp giới. Cho nên chữ A này tức là không thể
suy nghó bàn luận chữ, như chữ A tất cả cũng
giống như thế.
Như chữ, ấn… cũng giống như thế. Đối với ba tướng không
thể suy nghó bàn luận này
tức là chữ tướng chân ngôn tướng thân ấn, tướng tâm Bổn tôn đều chẳng trái chẳng lập, chẳng tăng thêm, chẳng tổn
bớt. Phải làm tất cả
tướng bình đẳng quán mà đạt tất cả pháp, thành
tất cả trí. Phải y theo pháp tắc này, chớ khác đây mà làm. Đây tức là
nghóa Tam-lạc-xoa.
Lạc-xoa là tiếng Phạm là nghóa tướng cũng là nghóa thấy. Ta đối với các thứ kinh giáo hễ có
sự trì tụng tương ưng.
Phần nhiều
nói tụng một lạc-xoa
hoặc ba lạc-xoa. Hoặc nói vì trừ tội chướng nên
tụng một lạc-xoa. Chướng
nặng nhất chẳng quá ba lạc-xoa, tội nghiệp liền
được thanh
tịnh. Nhưng nghóa này có khác, nay sẽ quyết. Gọi
lạc-xoa tức là tướng,
nếu được ba tướng thì tội ấy sẽ được trừ.
Trước nói tướng thân, nghóa là thân thể trước thì nặng nề, nay thì nhẹ nhàng.
Cho đến hoặc đi trăm dặm,
ngàn dặm, đến chỗ nhanh chóng mà chẳng biết
mệt, nhanh chóng khác
thường. Lúc trước ngồi tónh tọa buộc duyên,
thường bị sâu bọ ruồi
muỗi quấy nhiễu, nay đều không có, lại không có
tướng nhơ bẩn dễ ghét.
Như trong Đại phẩm có nói rộng: Đó là
tướng thân.
Về tướng miệng thì hễ chỗ
nào có tụng, khi phạm phát ra tiếng thì Bổn tôn liền đến. Lại như Đại phẩm nói:
Miệng phát ra lời
thành thật, phi nhân chẳng quấy nhiễu
người khác, đều là tướng tịnh của
ngữ nghiệp. Ý cũng có tướng lạ. Nghóa là phát
sinh vô lượng tuệ giải. Như trải
qua một tháng, bốn tháng, phân biệt chẳng hết. Hoặc lúc trước ham
thích ăn ngon như thế như
thế, nếu chẳng được thì thân chẳng yên, còn.
Bấy giờ, thì tự nhiên
không nghó đến, cho đến nhiều ngày không ăn, vẫn
an nhiên vui vẻ, chẳng nghó đến ăn các vật khác mà
tinh thần cũng
chẳng khốn đốn. Hoặc
trước có nhiều thứ phiền não thì nay đều dứt sạch,
đều là tướng thanh tịnh
của ý. Do đủ ba tướng thanh tịnh này. Cho nên
nói ba lạc-xoa. Nếu chẳng
như thế thì uổng công tụng biến số mà vô
ích. Đã được ba tướng
này thì lại phải tu thêm thắng hạnh. Hoặc lúc đó
các vị trời, tám bộ hay trên hư không chẳng dám
đạp vào bóng mình, hoặc đến kính lễ hỏi thăm. Các đồng tử cõi trời đến hầu hạ cung cấp
chỗ cần dùng. Như thế có ai biết được, chỉ người tụng trì tự biết mà thôi. Đây cũng là tướng tội
trừ sạch. Nhưng từ trên nói lìa tất cả tướng làm
sao tương ưng với đây?
Nay đáp ba tướng này dùng chữ A nên ba chữ
này tức là một, tướng,
cũng chẳng một cũng chẳng khác.

Như Thiên Thai
đã giải thích, hơi giống với ở đây. Nghóa là một tường là tất cả tướng,
chẳng phải, không phải tất cả, tức tướng
tức vô tướng, tức chẳng
phải tướng, chẳng phải vô tướng đều là ý này.
Ba tướng như thế bình
đẳng trụ thật tướng là nghóa ba lạc-xoa. Thân
thật tướng là lạc-xoa
thứ nhất, trừ tất cả thân cấu, tướng ngữ chân ngôn
là lạc-xoa thứ hai, trừ
tất cả ngữ cấu, ý thật tướng là lạc-xoa thứ ba trừ tất cả tâm cấu. Ba cấu trừ xong thì ba công đức
sinh tức là phần chứng
công đức Như Lai. Lại
lạc-xoa là nghóa đóa, nghóa tiêu.
Như trong kinh Văn
Thù nói: Học bắn tên, trước ụ đất xa,
sau
gần dần cho đến nhân
vận trúng đích. Thủ Lăng Nghiêm Tam-muội
cũng thế, vì nhân duyên
đó nên gọi là lạc-xoa. Lại nữa Thân ấn, Khẩu chân ngôn, Ý bổn tôn là ba hạnh khác nhau, tức là ba tướng, tức ba tướng này
vào tự môn
A, lìa ba tướng một tướng bình đẳng, như thế mà
soi thấy, là nghóa
ba lạc-xoa.
Lạc-xoa là thấy cho nên nói chớ khác, là chẳng được quán khác. Lại nữa trước nói nghóa ba câu, nghóa là hạt giống
Bồ- đề, tâm tức Nhân
đại bi là gốc, phương tiện là rốt ráo. Từ đầu đến
cuối đều nói ba việc
này. Hoặc từ hiển bày ba đức này, hoặc vì thành
người khác ba hạnh. Nói ba lạc-xoa tức là tương
ưng với đây. Nghóa là
người tu đầu tiên phải
có tâm Bồ-đề tương ưng, đây là nhân của tất cả
Phật pháp. Nếu chẳng
phát tâm tức là lìa diệu nhân, làm sao có thực
hành. Tuy đã có tâm rồi
nếu còn trông thì đường khác chẳng tiến, có
nguyện mà không hạnh, thì
làm sao thành tựu Đại bi Thai tàng sinh tất cả
thân công đức được.
Hoặc dầu có tiến hành, nhưng lìa phương tiện mà
tâm có nghi, do tâm nghi
nên tất cả chẳng thành, cũng chẳng thể nhập
vào thật tướng. Cho nên
Phật khuyên các người tu hành phải nương thầy
mà học, chẳng được tự
chuyên dùng năng lực lợi căn phân biệt. Phải
gấp tìm văn kinh mà tự
làm, tùy nghe mà dùng, chẳng nhập vào
Mạn-đồ-la chẳng thọ ba
giới bình đẳng, chẳng thể hiểu đủ khuôn phép, vì
chẳng biết nên tuy tâm tu
hành siêng năng mạnh mẽ nhưng vì sai phương
tiện nên chẳng thành, do
đó mà sinh tâm nghi ngờ, vì tâm nghi ngờ nên chê bai
Tạng Bí Mật của
Như Lai tức là năm tội vô gián, ở trong năm
đường Vô gián. Vì nhân
duyên ấy nên phải đủ ba câu nghóa chẳng được
thiếu sót. Đó là nghóa ba lạc-xoa. Vì việc này nên
trong phẩm phó chúc
sau đây lại nói tướng
chọn đệ tử. Văn nối theo đó. Kế là phẩm quán
chúc. Kinh tuy chẳng nói
mà nghóa như thế.

---------------------------

<詞>Phẩm 31: CHÚC LỤY</詞>


Kế Phật bảo Đại hội tức là văn kinh, trước nói mười phương thế giới trần
số Kim cương
Bồ-tát nay nói
kinh sắp xong nên thêm phần
phó chúc. Các ông nên
trụ vào không buông lung tức là nối theo văn
trước. Đại Thừa Mật
Giáo này phải pháp tướng như thế mà nối tiếp, nếu
trao nhận sai phép tắc tức
là nhậm vận nối nhau mà vượt pháp tắc. Nên nói
trụ vào không buông lung. Lại nữa, như ba câu nghóa
trên hạnh tự lợi, lợi tha các ông phải trụ vào nghóa chữ A, trong
Bí Mật giáo mà làm
Phật sự. Nếu chẳng theo
đây tức là trụ vào không buông lung. Vì sai căn
cơ mà trao làm tổn hại
gốc lành của người ấy.

Cho nên kinh nói: Người có trí nếu nghe thì sẽ tin hiểu, người vô trí nghi ngờ thì mất hết.
Nếu Bồ-tát chẳng quán kỹ các nhân duyên
gốc ngọn chủng tướng
thể tánh của chúng sinh mà truyền cho họ pháp này,
thì là kẻ thù của trời, người, ấy là hạnh rất buông lung.

Kế là nói: Nếu chẳng biết người ấy thì chớ trao cho.
Căn tức là tướng của… năm căn lợi độn như tín… Trừ đệ tử của ta,
nghóa là đã y theo lời dạy của ta mà trụ.
Tâm tướng thể tín mới có khả năng cho.
Nếu các loại ngoại đạo thế gian khác chưa vào
chánh pháp, tín tâm chưa bền chắc thì phải dạy bày thiện lợi của thâm pháp khác.
Chẳng được
nói pháp này.
Nếu Bồ-tát chiếu cơ chắc chắn tự do trí lực mình nay là
người truyền pháp đời
mạt, lại nói tướng ngoại tích có thể truyền, kinh trước nói tướng chọn đệ tử, nay lại nói nhưng đều là lược nêu tông, trong
Đại Bản có nói đủ.
Lương Thần sinh trong Đại Bản có nói đủ. Như thế
thứ lớp như thế chấp
trước thời tiết mà sinh, thì có căn tánh như thế, tướng mạo như thế, phải cùng giáo pháp như thế, điều ấy nói rất rộng.
Lại mỗi điều đều có hai thứ cạn lược,
sâu bí, nay ở trong đây chỉ nêu cương
mục (đại khái). Cầu sự
vệic cao quý hơn tức là phát tâm Bồ-đề, chỉ cầu
đạo hạnh đầy đủ của Như Lai hễ có làm gì chẳng
cầu việc khác, việc làm đều rộng khắp.
Vi tế, nghóa là nghe một chữ một câu thì có thể dùng trí lực mình mà hiểu rộng vô lượng nghóa thú, giải thích rộng không
sót, nghó nhớ ân đức, cho đến từ thầy nghe nghóa một câu, cho đến
thành Phật cũng chẳng
quên báo ân mà thường biết ân báo ân. Kính
ngưỡng, nghóa là tâm tha thiết mong cầu
thắng Pháp, phải như loại
Tát-bà-ba luân mới có thể nói cho nghe.
Hoan hỷ trụ, nghóa là nghe pháp mầu
tâm vui mừng khắp thân
tâm. Chẳng cầu pháp ấn cho đến chẳng nhận
một chữ các kinh khác.
Kế lại nói
tướng ngoài, lược nói
sắc ấy, nghóa là xanh nhạt, tức
là chẳng
phải trắng cũng chẳng quá đen, tức là sắc cát tường. Đại
Bản có nói rộng. Nay chỉ
nêu một góc mà thôi. Đầu rộng, nghóa là như
đầu La-vân, như cái
lọng, nhưng chẳng quá rộng cũng chẳng quá nhỏ,
phải thẳng nhọn đầy đặn
vừa phải mà đủ tướng). Cổ cao, nghóa là cổ chẳng quá dài cũng chẳng quá ngắn,
tóm lại là thẳng vừa phải không quá mức. Trán rộng mà nghiêm cũng gọi là cực ý quá rộng, lại đầy đủ
tướng trang nghiêm. Mũi cao nghóa là không quá phình cao hay quá phẳng xệp, phải như kim đính
(thoi vàng). Lược nói thân tâm có khả năng làm
tướng đạo khí. Người như thế mới có khả năng truyền bá
sự tu tập. Đủ tướng
nghóa là Phật tử (con
Phật) người như thế mới nên hết lòng nhiếp thọ dạy
dỗ trong Du-già Luận Thập
Địa nói: Lại khuyến chúc hẳn là có khả
năng nối truyền. Phải
hết lòng dạy trao chớ để mất thời gian. Bấy giờ,
Đại đức như Kim cương
Thủ… thính chúng nghe nói thế, là các Bổn tôn nói giáo, ta cúi đầu thọ trì rồi, nghóa là như khắp vâng phép vua lưu bố
rộng rãi. Phải thực
hành cúng dường, lúc đó chúng lại lễ Phật vì muốn pháp trụ lâu ở đời nên thỉnh
Phật che chở.
Hỏi Phật nói rộng cúi đầu
vâng giữ, vì tất cả
người trí đảnh lễ mà thỉnh Như Lai che chở.

Vì sao? Phật
đã phó chúc Bí tạng như thế, vì gánh vác việc
Như Lai, chức ấy chẳng
nhẹ. Nhưng pháp mầu này khi Như Lai còn tại thế vẫn còn bị nhiều người ganh ghét, huống chi trong đời ác
Mạt pháp. Nhưng chúng ta đã
phiền não thành thật khiến kinh truyền bá như
thế rộng khắp. Thế nên thỉnh Phật dùng thần lực tự tai mà che chở chúng ta, khiến
sở nguyện
được thành. Đạo pháp nhãn ở lâu trên đời trùm khắp
tất cả, tức là nguyện
mở rộng kinh. Vì Phật che chở giữ gìn nguyện
khiến pháp nhãn này ở
lâu trên đời. Đây là đạo Đại Tuệ Khai Phật tri kiến, là đường tất cả
Chư Phật đã đi, nên nói là đạo pháp nhãn, thường
khiến đạo này ở lâu
trên đời cùng tận bờ mé chúng sinh. Lại rộng khắp
thế giới, đều lưu
thông, tức là thượng hạnh. Theo chỗ có dấu Phật chúng
ta đều thệ nguyện truyền
pháp này. Đây là bổn ý hỏi về mở mang kinh.

Khi ấy, Phật
nhận lời thỉnh liền dùng Chân ngôn mà gia trì
pháp này như trong kinh nói. Lúc đó, các Bồ-tát Thượng Thủ nghe Phật
nói xong đều cúi đầu
thọ trì. Đã nói rộng kinh Ma-ha Tỳ-lô-giá-na
thành Bồ-đề Gia trì Thần Biến xong.
Hỏi ba câu trước: Một là tâm Bồ-đề là hạt giống, hai đại bi là
gốc, ba là phương tiện
là sau cùng. Nay ở Đại Bi Tàng Mạn-đồ-la mà nói
là dùng Trung thai làm tâm
Bồ-đề. Kế dùng tám cánh làm đại bi, ba viện ngoài làm
phương tiện. Đáp rằng ở đây có hai thứ. Nếu có tu hành trong nhân mà nói, có quả địa
Như Lai mà nói. Lại viện ở ngoài nhất các trời

như tám bộ…
tức là trong tám tâm trước từ mới giữ trai giới trở đi,
cho đến quả thọ dụng…
nhưng có gốc lành khai phát tương ưng với
chánh đạo, tức là nhân
đài hoa của Đại Bi Thai Tạng. Như Lai dùng năng
lực phương tiện mà dẫn
dắt, cho đến khiến thành tựu tám tâm thế gian
đến nay. Tức là địa vị
của viện ngoài. Kế dần dần hướng vào trong và
Nhị thừa cũng ở trong đó. Kế lại biết có thắng pháp
Vô Thượng, tâm
dần dần dẫn vào thứ
hai, thứ ba, đều là câu Đại Bi. Kế thành quả Phật
vào Trung Thai, tức là câu
Phương Tiện. Nhưng tám cánh và
Trung Thai năm Phật, bốn
Bồ-tát chẳng lẻ khác thân ư? tức là một
Tỳ-lô-giá-na
mà thôi. Vì muốn phân
biệt đức nội chứng của Như Lai biểu thị ra ngoài, nên ở trong một pháp giới, làm tám cánh phân biệt mà nói. Lại như
bốn Bồ-tát ở phía Đông
Nam, Phổ Hiền là sao?

Phổ Hiền tức là tâm Bồ-đề. Nếu không có nhân mầu này thì chẳng thể nào thể đến Vô thượng đại quả, cho nên đầu tiên được gọi tên.
Kế là Văn-thù-sư -lợi là
Đại trí tuệ. Trước phát tịnh tâm Bồ-đề như Phổ
Hiền quán kinh thứ lớp,
cho đến Tỳ-lô-giá-na khắp tất cả chỗ, thường,
lạc, ngã, tịnh, Ba-la-mật nhiếp thành đều là tịnh
tâm Bồ-đề. Kế là nói Đệ nhất
nghóa không. Tâm ta tự không, thiện ác vô chủ, quán tâm vô tâm pháp bất trụ pháp… tức là
Diệu tuệ, vì Diệu tuệ này là Đệ nhất
nghóa không, tịnh khắp tất cả chỗ tịnh tâm Bồ-đề, Bình đẳng tuệ lợi nhẫn (dao tuệ bén nhọn
bình đẳng), chặt đứt gốc vô minh từ vô thỉ, tức vào chánh vị Bồ-tát. Cho nên tuy có tâm Bồ-đề mà không có tuệ hạnh thì
chẳng thể thành quả, cho
nên kế nói Văn-thù. Kế là Phương Tây
Bắc Di-lặc tức là đại
từ đại bi đều là nghóa trong câu thứ hai. Dùng Đại
Bi Tàng này mà tăng
trưởng thành tựu hoa lá cành nhánh của cây
Bồ-đề, mầu nhiệu cho nên kế là
nói Di-lặc. Nếu tuệ mà không bi thì thanh
tịnh chẳng đủ, chẳng
được thành Bồ-đề, chẳng thể đủ sáu độ nhiếp
chúng sinh. Kế là phương
Đông Bắc Quán Âm tức là chứng. Chứng nghóa là hạnh nguyện trọn đầy được vào đài hoa
Tam-muội này. Nếu chưa
thành quả mà quán, đây
thì cạn sâu khác nhau. Nay dùng tuệ bình đẳng
của Như Lai mà quán từ
nhân đến quả, chỉ là hạnh Như Lai một thân
một trí mà thôi. Cho nên
tám cánh đều là một thể Đại Nhật Như Lai.
Nếu Như Lai chỉ trụ ở
pháp tự chứng thì chẳng thể độ người. Vì sao? Vì chỗ vi diệu này ra ngoài tâm lượng (tâm không nghó đến được), làm
sao
nói chỉ người. Cho nên dần dần tuôn ra, dần dần nhập vào Đệ nhất
viện, kế đến viện thứ
hai, kế đến viện thứ ba. tuy làm tuôn ra như thế
nhưng cũng chẳng lìa thân
Phổ Môn. Chúng tám bộ ấy đều là hiện khắp cảnh giới
sắc thân. Nếu nói theo căn cơ thì đàn ba lớp từ
sâu làm cho đến cạn.
Cho đến
Thế Thiên Chân Ngôn nghóa cạn chỉ là Đạo Ứng thân,
phương tiện chưa rốt ráo.
Nếu khai thật tánh tức là Chân Ngôn Thế Thiên và Đại
Nhật Như Lai làm
sao có
khác tướng.
Từ Như Lai thì từ
sâu
đến cạn, từ trong dẫn
ra ngoài mà thành đàn ba lớp. Lại như nghóa chữ
tức là thứ lớp này.
Trước chữ A ở phương Đông như tiếng Phạm chữ A
có nghóa là Động thủ.
Vì thuận theo pháp thế gian, hướng Đông là
phương trên hết trong các
phương dụ cho tâm Bồ-đề đứng đầu của muôn hạnh, tên gọi là
Phật Bảo Tràng, kế tức chữ A là hạnh. Nếu chỉ có tâm
Bồ-đề mà chẳng tu đủ
muôn hạnh thì không bao giờ thành quả, nghóa chẳng khác với
bốn Bồ-tát. Phật ấy tức là hoa nở. Kế tức chữ Ám ba Bồ-đề, vì muôn hạnh nên thành
Chánh giác, Phật ấy tên là
A-di-đà tức là
phương Tây. Kế Cổ Âm
tức là Đại Niết-bàn, chữ Ác là quả Chánh Đẳng
Giác, về quả cho nên nói kế. Kế tức là vào trong chữ Ác, là
phương tiện. Đây là thân
Tỳ-lô-giá-na
Phật Bổn Địa là thể Đài Hoa, vượt ngoài tám
cánh dứt hết nơi chốn.
Chẳng phải Chánh giác có tâm, chỉ có Phật và
Phật mới biết, vì niệm bổn thệ mở bày
Tạng Đại Bi, khắp dẫn chúng
sinh vào tuệ Phật. Lại
dùng thần lực chẻ chở, khắp hiện thân, miệng, ý
đầy khắp trong sinh tử.
Phải biết đây là phương tiện. Nếu lìa phương tiện. Như
Lai Bổn Địa còn chẳng nói được huống chi là chỉ bày cho người
ư? Chẳng thể vì các
Bồ-tát Thượng thủ mà nói, huống chi vào trong
sinh tử ư? Vì phương tiện
này đồng với Đại không mà hiện các tượng.
Phải biết tất cả Đại
Hội Mạn-đồ-la đều là một thân không có thân khác, tức là thân
Phổ Môn, tức là thân pháp giới, tức là thân
Kim cương Giới.
Lại Bồ-đề sắc vàng là tánh kim cương, hàng kế là nghóa lửa, tức là
đồng nghóa Văn-thù. Bạn
hạnh dùng diệu tuệ dắt dẫn chẳng được lìa tuệ
mà có làm. Kế là thành
Bồ-đề sắc trắng, tức là nghóa tròn đầy rốt ráo, lại là đủ, hóa ra tất cả chúng
sinh đều khiến vào
Phật đạo. Vì việc ấy
là khởi đại bi. Kế là
Đại Niết-bàn tích cực phản bổn (tích hết rồi về
bổn). Chúng sinh có duyên
củi hết thì Như Lai phương tiện lửa tắt, cho
nên Niết-bàn. Mặt trời
Phật đã lặn xuống núi Niết-bàn, cho nên sắc đen. Ở trung tâm trống đủ tất
cả sắc, tức là chẻ chở thế
giới Mạn-đồ-la,
Hội Phổ Môn, rốt ráo thanh tịnh mà không gì chẳng có.
Bách Tự Luân ấy
sở dó từ ngoài hướng
vào trong cũng là nghóa này giống như Trung
Thai, là tất cả Bổn tôn cũng như ở đây nói. Như hạt giống của
Kim cương Thủ hạt giống
chữ() Phược tức thành năm việc. Phược là tâm
Bồ-đề? là hạnh () là
Tam Bồ-đề: Là Niết-bàn là
phương tiện.
Sở dó nói phương tiện
là sau, chính là nghóa này.
Như Liên Hoa Tôn cũng có năm
sự,()
ta là tâm Bồ-đề,() là
hạnh () là thành Bồ-đề () là Niết-bàn, () là phương tiện.
Như Văn-thù dùng () là hạt giống, cũng có năm nghóa ()
là tâm Bồ-đề, () là hạnh, () là thành Bồ-đề () là
Niết-bàn () là phương tiện. Tất cả hạt giống của tôn vị khác đều cũng nói rộng như thế.
Vì nghóa đó nên Kim cương Thủ tức là Đại
Nhật Như Lai, Quán Thế Âm cũng
là Đại Nhật Như Lai,
Văn-thù-sư-lợi cũng là Đại Nhật Như Lai. Cho
đến quỷ thần tám bộ
mỗi vị cũng là nghóa này, cũng tức là thành Đại
Nhật Như Lai. Thể tuy là
một mà nghóa đều khác.

Do đó, trong
Du-già nói: Tỳ-lô-giá-na nói ta tức
là Văn-thù, Quan Âm, ta tức là trời, tức là người, tức là quỷ thần, tức là rồng chim,
như thế… đều tức là
cả, là do nghóa này.

Lại nói: Đại
Bi Tàng, Bổn tôn vị thứ và hình
sắc đều khác, vì
người chưa thâm nhập
Du-già, khi mới học chẳng chánh quán Bổn tôn. Phật vì phương tiện bày thứ này khiến tâm có chỗ duyên. Và khi quán
thành bèn dùng pháp lực
mà che chở, cho nên tự nhiên thường tương ưng với Phật. Nếu chẳng làm niệm cũng tự rõ ràng huống là thêm quán.
Khi như thế thì thật thấy
Mạn-đồ-la. Địa này tức là tâm Bồ-đề thanh tịnh.
Như trên đã nêu đều là tường pháp thân diệu trang nghiêm của Đại
Nhật Như Lai.
Lại Quan Âm, Văn-thù,
Phổ Hiền, Di-lặc đã ở trong tám
cánh tức là Đại pháp
thân của Đại Nhật Như Lai. Vì độ người nên tạm
xuất ra ngoài. Cho nên kế trong đồ (hình) lại
có Văn-thù, Quan Âm… loại
đó rất dễ hiểu. Lại
nói như trong tám cánh Phổ Hiền là tâm Bồ-đề,
Văn- thù là tuệ.
Di-lặc là bi.
Tâm Bồ-đề này tức là
Như Lai Đại Nhật.
Chẳng lìa Đại Nhật Như
Lai này mà có tuệ riêng. Bi tức là Đại Nhật Như
Lai, chẳng lìa Đại Nhật Như Lai mà có bi riêng. Phải
biết nói y theo đây
thì muôn đức đều thế.
Cũng như nghóa Pháp Thân, Bát-nhã, giải thoát của
Thiên Thai. Nếu chỉ có pháp thân được tên thì hợp với đây.

Hỏi Bách Tự Luân trong ngoài, mỗi vị theo thứ lớp như thế tức là
Mạn-đồ-la dẫn vào dần nhiếp đến nghóa ở trong ấy chăng? Đó
gọi là nhân quả. Nếu
người tu hành mới phát tâm Bồ-đề, kế là tiến
hành, kế thành Chánh
giác, kế trụ Niết-bàn, kế khởi phương tiện, tức là thực hành thứ lớp như thế. Nếu nói theo quả địa tức là dùng chữ Ca () ở
trong nhất, kế là chữ ()
hành, kế là chữ () Bồ-đề, kế là chữ () phương tiện
ở ngoài nhất.
Chữ Ca () đồng thể với chữ A () tức là quả của pháp thể, nói chẳng làm nhân địa cho tâm Bồ-đề, từ pháp thân mà khởi ứng, kế chảy ra ngoài để độ
chúng sinh. Cũng như
Mạn-đồ-la từ
Trung Thai ra đến
vị Bát Bộ Thế Thiên,
lại từ ngoài dẫn vào quả Phật. Cũng như
Mạn-đồ-la từ cho đến
đầu tám tâm thẳng đến thành Bồ-đề phương tiện… Nói
các chữ ngưỡng, nhương, noa, na, ma… cũng tùy nghóa ra vào, thành ở trong trăm chữ,
hoặc ở ngoài trăm chữ.

Lại hỏi trong
tâm người tu quán hạnh, làm nghóa Mạn-đồ-la
Đại Bi Tạng, tức là lấy
Trung Thai làm tâm. Bồ-đề dần dần hướng ra
ngoài, cho đến thế gian
Thiên vị làm phương tiện chăng?
Đáp: Hễ
tiến hành thì có thứ lớp. Trước y theo pháp trì tụng, làm Chân ngôn thủ ấn… quán ở vàng ánh
sáng tròn, hoặc chỉ quán chữ, hoặc chỉ quán ấn. Hễ làm bất cứ một việc nào khi thành thì ba
việc đều thành.
Trước quán vầng ánh
sáng tròn cũng chẳng thể thấy, do
Thủ Ấn Chân Ngôn và niệm
Bổn tôn, ba nghiệp dần dần
thanh tịnh,
tâm chướng đều sạch,
sẽ dần thấy sự tròn sáng. Nếu khi thấy sự tròn
sáng hoặc ở trong có chữ Bổn hạt giống rõ ràng
sáng tỏ như hình
sắc ấy.
Nếu khi thấy được như
thế mà tâm mình dứt hết loạn tưởng, vắng lặng tâm thường nhất chẳng bị duyên ngoài
khuấy động. Đã thấy như thế thì
cũng là duyên ngoài. Kế
là phải dẫn ngoài vào trong làm quán sát như
thế. Vầng ánh sáng tròn
này từ tâm ta mà ra. Phải biết trong ấy cũng
giống như thế. Hễ sự
tròn sáng thanh tịnh tức là thể tánh của tâm chẳng
phải pháp khác, cũng phải
siêng năng phương tiện quán
sát nội tâm, thì thấy chữ viên minh này chỉ là tâm mình chẳng còn
duyên ngoài.
Cho đến nếu ngoài
sự tròn
sáng thấy rõ Bổn tôn như phương tiện ở trên.
Nay khi nội quán, tức là
thân mình làm Tỳ-lô-giá-na Bổn tôn. Đã như thế tương ưng với
Lý Du-già tức là thành tựu tứng phần. Vì tương ưng
Du-già nên chỗ quán tùy ý
liền thành, tức quán tâm tám cánh này như phương
tiện ở trên, tức ở tâm này trên đài hoa làm
Mạn-đồ-la Trung Thai. Ngoài tám cánh ấy cũng
tùy Phật vị mà bày bố ra.

Bấy giờ, người tu quán tâm tám cánh làm ở
Trung Thai, quán thân ấy tức
là Mạn-đồ-la, từ tim trở lên là viện thứ nhất, từ tim trở
xuống đến rún là viên
thứ hai, từ rún trở xuống là viện thứ ba, là
viện trời thế gian. Các tôn hình sắc đẹp đẽ đều
khác nhau rõ ràng, trong tự thân
mà hiện đối ra, cũng như
thân vào hội Phật. Nhưng chưa thấy người chứng đế, cũng chưa thể như
Tỳ-lô-giá-na làm các thứ thần biến chỉ là
tâm quán thành tựu mà
thôi. Nhưng có một việc chân thật chẳng dối gọi là Ta tức là đó, ta tức là đó là quyết định tin chắc ta tức là pháp giới, ta
tức là Tỳ-lô-giá-na,
ta tức là các thân Phổ môn. Việc này chẳng nhầm lẫn như
Chân ngôn trên.
Trong nghóa gia trì ta tức là pháp giới. Lại nói pháp thân mà có tự tại thần biến g ia trì, điều nầy chẳng đáng nghi.
Như trong Du-già Kim cương Đảnh có dẫn mấy trăm dụ. Đại Bản có nói rộng ý ấy.
Nói rằng: Như Đế-thích ở trên cung trời, đất ấy tất cả đều là báu
lưu ly, trong ngoài thanh
tịnh. Mỗi vị trời tự ở cung điện mình mà thấy Đế-

thích thường
ở trong cung điện của ông ấy rất rõ ràng như ở trước mặt. Vì
sao? Vì đất này tất cả đều do diệu báu làm thành,
soi chiếu lẫn nhau mà phát ra, chẳng đến chẳng đi, cũng chẳng hòa hợp nhau mà duyên đủ cho nên như thế. Mà thật không
sinh không có, chẳng thể chẳng tin.
Lại như các vị trời ở
trong vườn hoan hỷ rất buông lung. Khi ấy do
nghiệp lực đời trước
từ cây lá có tiếng giáo pháp vang lên lời quở trách,
khiến họ trụ vào chánh
hạnh. Bấy giờ, các vị trời tạm ngừng buông lung tâm nghó làm lành, nhưng thật trong mỗi lá cây tìm chẳng thật có cũng
chẳng từ thân trời mà
sinh, chẳng phải mình chẳng phải người mà thành
việc này. Lại như khi
đánh nhau với A-tu-la. Trống trời phát ra tiếng an
ủi các vị trời, khiến
phát sinh ý mạnh mẽ, khiến Tu-la sợ hãi rút lui, mà thật trống ấy không có hình tướng không có chỗ nơi, chỉ vì công
đức các trời các
duyên tạo thành đều chẳng thể nghó bàn huống chi
là pháp thân ư? Lại như Đại Phạm Vương ở trong
cung điện mình, tất cả các vị trời nghó muốn thấy thì đều hiện ra. Vì các trời đều biết vị ấy tịnh
hạnh, lại trang nghiêm,
tướng tốt bậc nhất. Các tâm phiền não thâm dục
đều dứt, vì sinh vô
lượng nguyện lành, tùy theo khả năng tiến tu tịnh
hạnh. Nhưng
Phạm vương ở trong cung điện ấy chẳng lay động cũng chẳng tác ý rằng ta phải ứng hiện khắp trước mặt họ,
hiện ra trước mỗi mỗi đều nghó rằng riêng vì ta mà hiện ra, riêng vì ta mà nói pháp. Đó là thế gian do chút phước nguyện mà còn có dụng không thể
suy nghó bàn
luận như thế huống chi là
thực hành theo hạnh Như Lai mà chẳng thành
tựu được các thần
lực tự tại gia trì biến hóa hay sao? Song thường khi
nói pháp, hoặc nói pháp
tánh, hoặc nói pháp thân vắng lặng như hư
không, không có động tác đều chẳng nói đầy đủ lực dụng như thế.
Vì sinh khởi thần biến đều do tâm hữu vi và năng lực
Tam-muội mà chẳng nói
pháp thể, như thế đây là chưa hiểu. Hỏi:
Mạn-đồ-la Đệ nhất viện ở Phương Đông chỉ có ba
việc Tam Giác Hư, Không Nhãn và Như ý bảo còn các
thứ khác đều không
đến, thiếu là sao? Đáp: Như trong Chân ngôn và
Thủ ấn, như tướng tốt của
Như Lai, lưỡi Như Lai, răng
Như Lai, rún
Như Lai, móng
Như Lai… đều phải
trình bày kế trong lớp
này. Đảnh Phật ở viện thứ ba trong đây không có.

Hỏi: Phật Bảo Tràng nghóa là gì? Đáp: Đây là tâm Bồ-đề. Như trong quân có cờ là cở nêu của
quân đứng đầu trong
chúng để mọi người trông vào tới lui vừa chừng không gì
chẳng theo. Cũng như tất cả muôn hạnh đều là tâm Bồ-đề, lấy
đó nêu làm chủ cho nên
được gọi tên như thế. Kế nói Bảo tràng tức là hoa

nở bày Phật là gì?

Từ đây là nghóa thực hành mười độ muôn hạnh giúp tâm
Bồ-đề thứ lớp mở bày, mầm cành, hoa lá đều xinh tươi đáng yêu, cho nên
được gọi tên như thế.
Kế hoa nở nói là A-di-đà là sao? Đây là thọ dụng của Phật tức là thành đại quả, thật thọ dụng của quả ấy. Vô lượng không thể
suy nghó bàn luận hiện pháp lạc đều được gọi tên như thế.
Kế tiếng trống Phật là
phương tiện. Đã được đại quả tức là tự thọ dụng mà
thôi. Sẽ khắp vì chúng
sinh giảng nói các thứ phương tiện trí thành
Sở tác cũng như tiếng trống trời vô tư mà thành
sự nghiệp cho nên được gọi
tên như thế. Lại trước nói phương
Bắc Phật A-súc là kinh lầm. Đây là
nghóa Du-già chẳng tương
ưng với đây, vì tiếng trống Phật là định.

Ngày 20 tháng 2 năm Gia Bảo 2,
ở
chùa Kim cương Gió, áo viện Đông Am Thất, Quán Âm
viện Đại Tăng Độ

soạn xong.

<篇>LINH SƠN PHÁP BẢO ĐẠI TẠNG KINH</篇>

TẬP 141