Chính tôi được nghe: Một thời
kia đức Phật ở trong điện quan Thừa Tướng, thuộc phía Đông thành Xá-Vệ.
Một hôm mẹ quan Thừa Tướng ấy
tên là Duy-Da; sáng sớm dậy, bà tắm gội, mặc áo mầu, rồi cùng những
người con dâu đi đến chốn Phật. Đến nơi, cùng nhau cúi đầu lễ sát chân
Phật. Lễ xong, tất cả đều ngồi về một bên.
Đức Phật hỏi bà Duy-Da: Bà
tắm gội làm gì sớm thế? - Bà thưa: Lạy đức Thế-Tôn, con muốn cùng những
con dâu con cùng thụ trai-giới!
Đức Phật dạy: Trai có ba
hạng, bà muốn trì hạng trai nào! - Bà Duy-Da liền quỳ xuống và thưa
rằng: Lạy đức Thế-Tôn, chúng con chưa biết gì, nay chúng con muốn được
Thế-Tôn chỉ giáo cho chúng con nghe biết những gì là ba hạng trì trai? -
Đức Phật dạy: Một là trì trai như những người chăn trâu. Hai là trì trai
như những người tu đạo Ni-Kiền (Nirgrantha: khỏa thân). Ba là, trì trai
của Phật-pháp.
- Trì trai như những người
chăn trâu: Nghĩa là, những người chăn trâu cầu sao được nước lành, cỏ
ngon, trâu ăn uống no. Chiều về suy nghĩ xem cánh đồng nào được
phong-nhiêu, để sớm mai lại lùa trâu đến chỗ ấy cho nó ăn. Cũng như
những họ hàng, trai, gái, đã thụ trai giới, ý còn để vào lợi-dục sản
nghiệp ở nhà và còn nghĩ đến những thức ăn uống ngon, để dưỡng dục thân
thể. Thế là, sự trì trai ấy cũng như ý người chăn trâu kia, không được
phúc lớn và không phải là sáng suốt lắm.
- Trì trai như những người tu
đạo Ni-Kiền: Nghĩa là, đến thời trai giới, ngày rằm (15) trong tháng,
những người tu đạo Ni-Kiền họ nằm ép mình xuống đất để thụ trai-giới, họ
lại làm lễ, lạy các vị Thần trong khu vực mười do-tuần và tâu rằng:
"Ngày nay tôi trì trai, không dám làm ác; không dám gọi rằng có nhà
người kia, nhà của tôi và tôi không thân quen gì; vợ, con, tôi-tớ không
phải là của tôi có, tôi cũng không phải là chủ của họ". Song, cái học
của họ chỉ là cái học văn sang mà chất hèn, không có gì là chính tâm cả.
Đến sáng mai, khi mặt trời mọc rồi thời tất cả lại có những việc như
việc cũ không khác chút nào. Thế là, trì trai như nhưng người tu đạo
Ni-Kiền kia không được phúc lớn và không phải là sáng suốt lắm.
- Trì trai của Phật-Pháp:
Nghĩa là, những đệ-tử trong đạo, theo lời đức Phật dạy, mỗi tháng sáu
ngày trai, nên thụ-trì tám giới, Tám giới là những gì?
- Giới thứ nhất: Giữ trọn một
ngày, một đêm, tâm như bậc Chân-nhân (2), không có ý giết, nghĩ thương
chúng-sinh. Và, không được cướp hại những loài côn trùng nhung-nhúc;
không dùng dao, gậy đánh, giết chúng-sinh. Nghĩ muốn được an lành,
lợi-lạc, đừng nên làm việc sát sinh. Như Giới thanh-tịnh, đem nhất tâm
tập.
- Giới thứ hai: Giữ trọn một
ngày, một đêm, tâm như bậc Chân-nhân, không có ý tham lấy của ai,
tự-niệm bố-thí và nên cho bằng cách hoan hỷ cùng tự tay mình cầm cho,
cho bằng cách trong sạch và cung-kính; không có ý mong-cầu cùng lại
tham-lam, keo-lận. Như giới thanh-tịnh, đem nhất tâm tập.
- Giới thứ Ba: Giữ trọn một
ngày, một đêm, tâm như bậc Chân-nhân, không có dâm ý, không nghĩ
phòng-thất; tu-trì Phạm-hạnh, không làm tà-dục và tâm không tham-sắc.
Như giới thanh-tịnh, đem nhất tâm tập.
- Giới thứ tư: Giữ trọn một
ngày, một đêm, tâm như bậc Chân-nhân, không ý vọng-ngữ, tư-niệm
chí-thành, an-định từ-ngôn, không nói dối-trá, tâm, miệng hợp nhau. Như
giới thanh-tịnh, đem nhất tâm tập.
- Giới thứ năm: Giữ trọn một
ngày, một đêm, tâm như bậc Chân-nhân, không uống rượu, không say, không
mê-loạn, không thất ý và bỏ ý buông lung. Như giới thanh-tịnh, đem nhất
tâm tập.
- Giới thứ sáu: Giữ trọn một
ngày, một đêm, tâm như bậc Chân-nhân, không có ý cầu an, không ham hoa,
hương, không soa phấn sáp, không làm việc ca-vũ, xướng-nhạc. Như giới
thanh-tịnh, đem nhất tâm tập.
- Giới thứ bảy: Giữ trọn một
ngày, một đêm, tâm như bậc Chân-nhân, không có ý cầu an, không nằm
giường tốt. Nên nằm giường xấu, chiếu cỏ, bỏ sự nằm ngủ, tư-niệm
kinh-đạo. Như giới thanh-tịnh, đem nhất tâm tập.
- Giới thứ tám: Giữ trọn một
ngày, một đêm, tâm như bậc Chân-nhân, vâng theo như pháp ăn đúng thời;
ăn ít và tiết-độ thân-thể, quá giữa ngày, sau không ăn. Như giới
thanh-tịnh, đem nhất tâm tập.
Đức Phật lại bảo bà Duy-Da:
Ngày thụ-trì trai, nên tập niệm năm niệm. Năm niệm là những gì?
- Một là, nên niệm Phật: Phật
có hiệu là Như-Lai, là Chí-chân, là Đẳng-chính-giác, là Minh-Hạnh-Túc,
là Thiện-Thệ thế-gian-phụ, Vô-thượng-Sĩ, Kinh-pháp-ngự, Thiên-nhân-sư...
gọi là Phật (3), Thế là niệm Phật. Niệm Phật: ngu si, ác-ý, nộ-tập đều
trừ, thiện-tâm tự-sinh, nghĩ vui Phật-nghiệp. Ví như, người ta đem thứ
ma du, tảo-đậu gội đầu, trừ được cáu bẩn. Người trì trai niệm Phật, đức
thanh-tịnh của họ như thế, mọi người thấy họ, ai chẳng tin, ưa.
- Hai là, nên niệm Pháp: Phật
thuyết diệu-pháp ba mươi bảy phẩm, (4) đầy đủ không thiếu, tư niệm đừng
quên. Và, nên biết Pháp ấy là ánh sáng của thế gian. Thế là niệm Pháp.
Niệm Pháp: ngu-si, ác ý, nộ-tập đều trừ, thiện-tâm tự sinh, vui dùng
Pháp-nghiệp. Ví như, người ta dùng thứ ma du, tảo-đậu tắm rửa thân thể,
trừ được cáu bẩn. Người trì trai niệm Pháp, đức thanh-tịnh của họ như
thế, mọi người thấy họ, ai chẳng tin, ưa.
- Ba là, nên niệm Chúng
(Tăng): Là, những đệ-tử Phật, cung kính, thân cận Phật, nương theo và
lĩnh-thụ những lời giáo hóa của Phật để ngộ-nhập Phật tuệ. Những đệ tử
Phật có người đắc vị Tu Đà Hoàn, lĩnh-thụ sự chứng ngộ quả-vị Tu Đà
Hoàn; có người đắc vị Tư Đà Hàm, lĩnh-thụ sự chứng ngộ quả vị Tư Đà Hàm;
có người đắc vị A Na Hàm, lĩnh-thụ sự chứng ngộ quả vị A Na Hàm; có
người đắc vị A La Hán, lĩnh-thụ sự chứng ngộ quả vị A La Hán. Ấy là tám
hạng (Bát bối: tứ quả, tứ hướng) Trượng phu. Trong bốn đôi (tứ song)
trên đây, đều là những vị thành Giới, thành Định, thành Tuệ, thành Giải
(giải thoát), thành Độ-tri-kiến (giải thoát tri kiến); là những vị có
Thánh-đức, là những vị đủ mọi hạnh, nên chắp tay cung-kính các bậc
Tôn-giả phúc-điền trong thiên thượng, thiên hạ ấy. Thế là niệm Chúng.
Niệm Chúng: ngu si, ác ý, nộ-tập đều trừ, hỷ-tâm tự sinh, ưa vui
Chúng-nghiệp. Ví như, người ta lấy tro chính giặt áo, trừ được nhơ, cáu.
Người trì trai niệm chúng, đức họ như thế, mọi người thấy họ ai chẳng
tin, ưa.
- Bốn là, nên niệm Giới: Thân
thụ giới của Phật, nên nhất tâm vâng giữ không thiếu, không phạm, không
động không quên, khéo kiến lập, giữ cẩn thận, làm gì là đều làm trong
đường trí-tuệ, sau không hối hận; không có hy-vọng và thường đem lòng
bình đẳng dạy người. Thế là niệm Giới. Niệm Giới: ngu si, ác ý, nộ-tập
đều trừ, hỷ tâm tự sinh, vui giới-thống-nghiệp (5). Ví như, mài gương,
cáu sạch, sáng tỏ. Người trì trai niệm Giới, đức thanh-tịnh của họ như
thế, mọi người thấy họ, ai chẳng tin, ưa.
- Năm là nên niệm Thiên:
Thiên là cõi trời, có: thứ nhất là Tứ-thiên-vương, thứ hai là
Đao-lỵ-thiên, Diêm-thiên, Đâu-thuật-thiên, Bất-kiêu-lạc-thiên,
Hóa-ứng-thanh-thiên (6)... Nên tự niệm rằng: "Ta vì có đức tin, có
giới-pháp, có nghe biết, có bố thí, có trí tuệ... đến khi thân ta chết
đi, tinh thần ta sẽ sinh lên cõi Thiên. Ta nguyện không mất được đức
tin, giới-pháp, nghe biết, bố thí, trí tuệ". Thế là niệm Thiên. Niệm
Thiên: ngu si, ác ý, nộ-tập đều trừ, hỷ-tâm tự-sinh, vui
Thiên-thống-nghiệp (7). Ví như bảo-châu, thường sửa chữa tối tăm, đem
lại trong sáng. Người trì trai niệm Thiên, đức thanh-tịnh của họ như
thế.
Vâng giữ tám giới, tập năm
điều tư-niệm là trì trai của Phật-Pháp. Và, cùng với cõi Thiên, tham
đức, diệt ác, hưng thiện, sau sinh lên cõi Thiên, tới khi mệnh chung
được lên cõi Niết-bàn. Thế nên bậc Trí-giả, tự lực thực-hành, ra tâm tác
phúc.
Như thế, bà Duy-Da! Phúc lành
của việc trì trai, thực rõ ràng, đáng khen và xa rộng như mười sáu đại
quốc trong thiên-hạ này vậy. Mười sáu đại quốc trong thiên-hạ, dù trong
ấy đầy đủ các của báu đến nổi không thể sao tính kể được, cũng không
bằng một ngày thụ trì trai-pháp của Phật-Pháp. Xét thấy phúc ấy như thế,
thời mười sáu đại quốc (8) kia cũng chỉ như là một hạt đậu.
Thọ số trên cõi Thiên thực là
xa rộng không nói xiết được, như đương kim nhân-gian năm mươi năm, thời
là một ngày một đêm cửa cõi Trời thứ nhất; cõi Tứ-thiên thứ nhất thọ năm
trăm tuổi, thời cõi nhân-gian này chín trăm vạn năm, người trì trai của
Phật-Pháp, được sinh lên cõi Trời ấy. Cõi nhân-gian một trăm năm, thời
là một ngày một đêm của cõi trời Đao-Lỵ. Cõi trời Đao-Lỵ thọ một nghìn
tuổi, thời cõi nhân-gian này là ba nghìn sáu trăm vạn năm. Cõi nhân-gian
hai trăm năm, thời là một ngày một đêm của cõi Diêm-Thiên. Cõi
Diêm-Thiên thọ hai nghìn tuổi, thời cõi nhân-gian này là một ức năm
nghìn hai trăm vạn năm. Cõi nhân-gian bốn trăm năm, thời là một ngày một
đêm của cõi Đâu-thuật-thiên. Cõi Đâu-thuật-thiên thọ bốn nghìn tuổi,
thời cõi nhân-gian này
là sáu ức tám trăm vạn năm. Cõi nhân-gian tám trăm năm, thời là một ngày
một đêm của cõi Bất-Kiêu-Lạc thiên. Cõi Bất- Kiêu-Lạc thiên thọ tám
nghìn tuổi, thời cõi nhân-gian này là hai mươi ba ức bốn nghìn vạn năm.
Cõi nhân-gian một nghìn sáu trăm năm, thời là một ngày một đêm của cõi
Hóa-Ứng-Thanh-Thiên. Cõi Hóa-Ứng-Thanh-Thiên thọ một vạn sáu nghìn tuổi,
thời cõi nhân-gian là chín mươi hai ức một nghìn sáu trăm vạn năm. Nếu
người nào có đức tin, có giới-pháp, có nghe biết, có bố thí, có trí-tuệ,
phụng-trì trai-pháp của Phật-Pháp, khi mệnh mất đi, tinh thần người ấy,
đều sinh lên sáu cõi Trời ấy, hưởng sự an-ổn khoái lạc. Ôi việc thiện
rất nhiều, đây ta chỉ nói ít vậy thôi! Phàm người làm việc thiện,
hồn-thần sẽ sinh lên cõi Trời, thụ phúc vô-lượng.
Bà Duy-Da nghe đức Phật dạy
như thế, hoan hỷ bạch: Quý hóa thay! Quý hóa thay! Lạy đức Thế-Tôn, phúc
đức của việc trì trai khoái lạc vô-lượng, chúng con xin vâng thụ Phật
giới và từ nay về sau mỗi tháng sáu ngày trai, chúng con xin hết sức làm
việc phúc cho đến khi chết.
Đức Phật nói kinh này rồi,
tất cả đều hoan-hỷ thụ-giới.
PHẬT NÓI
KINH
ƯU-BÀ-DI ĐỌA-XÁ-CA(9)
- Thích-Tâm-Châu dịch
chữ Hán ra chữ Việt.
Chính tôi được nghe: Một thời
kia đức Phật ở trong nước Xá-Vệ. Ở phía Đông thành ra, có nhà một nữ
nhân, tên tự là Vu-Da-Lâu, mà người đời thường gọi là Vu-Da-Lâu mẫu.
Khi đức Phật ngồi ở trên điện
nhà Vu-Da-Lâu mẫu, có một người con gái tên tự là Đọa-Xá-Ca, vâng giữ
lời giáo giới, ngày rằm mỗi tháng, dậy sớm tắm gội và có bảy người con
dâu cũng đều bắt họ tắm gội, mặc áo mới, đến khi mặt trời chưa đúng trưa
đã ăn cơm; ăn rồi rửa tay, cùng đem bảy người con dâu ấy, đến chốn đức
Phật. Trước tiên vào làm lễ Phật, đức Phật bảo: thôi về chỗ ngồi, mọi
người đều lui về chỗ tòa mình ngồi.
Đức Phật hỏi: Ưu-Bà-Di,
Đọa-Xá-Ca: Sao hôm nay bà cùng những con dâu của bà lại tắm gội, mặc áo
đẹp đến nơi đây? - Bà Đọa-Xá-Ca thưa: Lạy đức Thế-Tôn, hôm nay là ngày
rằm, chúng con thực hành trai-giới, chúng con nghe biết mỗi tháng sáu
ngày trai, nên con cùng các con dâu con đều cùng trì trai không dám
khinh nhờn biếng nhác.
Đức Phật bảo bà Đọa-Xá-Ca:
Trai-pháp chính của Phật có tám giới, khiến cho người ta được qua thế
đạo, lại không sa đọa vào ba nẻo ác, nơi sinh thường có phúc lành và
cũng từ nhân-duyên của tám giới bản ấy mà đạt đến chỗ thành Phật. Thế
nào và những gì là trai pháp chính của Phật? Nghĩa là trong thời gian
hàng tháng sáu ngày trai: mồng 8, 14, 15, 23, 29, 30 (10) mỗi ngày là
một ngày trai, có các bậc Hiền-Thiện trì giới, cứ ngày trai, sáng sớm
dậy gọi bảo người nhà rằng: "Hôm nay tôi trì trai, thời một ngày hôm nay
trong nhà đừng uống rượu, đừng cãi nhau, đừng nói truyện về tiền tài;
các việc trong nhà, ý nghĩ sao, miệng nói sao phải như bậc A-La-Hán. Bậc
A-La-Hán không có sát-ý. Ngày trai trì giới cũng phải như bậc A-La-Hán,
không có ý đánh đập, nên niệm đến loài súc-sinh cùng tất cả các côn
trùng, khiến thường sinh như ý bậc A-La-Hán. Thế là một giới. Ngày và
đêm nay giữ-gìn ý sát, khiến không được sát (giết). Gìn-giữ ý như thế là
giới thứ nhất của Phật.
Đức Phật dạy: Ngày trai
giữ-gìn ý mình nên như bậc A-La-Hán, không có tâm tham, không tham-mộ
của thế-gian, không có ý tham bằng mảy lông, lá rau... Giữ-gìn ý mình
như bậc A-La-Hán trong ngày trai như thế, người giàu có, nên nghĩ làm
việc bố thí, người nghèo thường nên niệm đến việc bố thí. Thế là giới
thứ hai của Phật.
Đức Phật dạy: Ngài trai
giữ-gìn ý mình nên như bậc A-La-Hán; bậc A-La-Hán không súc-dưỡng
phụ-nhân, không nghĩ đến phụ-nhân, cũng không tham-đắm nữ-nhân và cũng
không có ý dâm-dục. Ngày trai giữ-gìn ý mình như bậc A-La-Hán như thế,
thế là giới thứ ba của Phật.
Đức Phật dạy: Ngày trai
giữ-gìn ý mình nên như bậc A-La-Hán, không vọng-ngữ, nói ra không có ý
hại người và hễ nói ra tức là nói như kinh Phật, mà không nói thời chỉ
nghĩ mọi việc thiện thôi. Ngày trai giữ-gìn ý mình như bậc A-La-Hán như
thế, thế là giới thứ tư của Phật.
Đức Phật dạy: Ngày trai
giữ-gìn ý mình nên như bậc A-La-Hán; bậc A-La-Hán không uống rượu, không
nghĩ đến rượu, không nhớ đến rượu và không dùng rượu làm việc ác. Ngày
trai giữ-gìn ý mình như bậc A-La-Hán như thế, thế là giới thứ năm của
Phật.
Đức Phật dạy: Ngày trai
giữ-gìn ý mình như bậc A-La-Hán; ý của bậc A-La-Hán không ở chỗ ca-vũ,
nghe tiếng âm-nhạc cũng chẳng vui và cũng chẳng ở chỗ có hương-vị của
hương, hoa. Ngày trai giữ-gìn ý mình như bậc A-La-Hán như thế, thế là
giới thứ sáu của Phật.
Đức Phật dạy: Ngày trai
giữ-gìn ý mình nên như bậc A-La-Hán; bậc A-La-Hán không nằm trên giường
cao, đẹp và ý cũng chẳng nghĩ đến việc nằm trên giường cao, đẹp. Ngày
trai giữ-gìn ý mình như bậc A-La-Hán như thế, thế là giới thứ bảy của
Phật.
Đức Phật dạy: Ngày trai
giữ-gìn ý mình nên như bậc A-La-Hán; bậc A-La-Hán giữa ngày mới ăn, giữa
ngày về sau cho đến sáng mai không được ăn gì, nhưng được uống nước
ngọt. Ngày trai giữ-gìn ý mình như bậc A-La-Hán như thế, thế là giới thứ
tám của Phật.
Đức Phật lại bảo Ưu-Bà-Di
Đọa-Xá-Ca rằng: Thế-gian này có người tóc trên đầu có bụi, họ tự đi gội
đầu của họ và khi gội xong họ vui mừng nói: A, bụi trên đầu ta sạch rồi.
Cũng thế, có người thụ-trì tám giới trong một ngày, một đêm, đến sáng
mai họ cũng vui mừng: vui mừng là họ niệm Phật, tụng kinh giới của Phật,
đến được như thế và trong tâm người nào có ác-ý liền bỏ đi, thiện-ý liền
trở lại.
Đức Phật dạy: Có người
thân-thể bám nhiều cáu-ghét, vào trong nước kỳ đi, cáu-ghét ở thân đều
sạch, khi ra khỏi nước họ liền mừng nói rằng: A, cáu-ghét nơi ta sạch,
thân thể nhẹ-nhàng. Cũng thế, có người thụ-trì trai giới một ngày, một
đêm, sáng mai liền mừng nhớ đến lời chân-chính của Phật, tự niệm: ta
thời nào sẽ đắc đạo, khiến cho tâm ta không xao-động, không chạy nhẩy
nữa và khiến tâm ta nhất chí vào đạo Vô-vi.
Đức Phật dạy: Có người áo của
họ rất nhiều cáu-ghét, họ lấy được tro, đem giặt, cáu ghét liền sạch.
Cũng thế, có người thụ-trì trai-giới một ngày một đêm, có từ-tâm đối với
thiên-hạ, tâm mở tỏ như ánh sáng, như bóng gương, không hề có ý sân-nộ.
Có người thụ-trì trai- giới một ngày một đêm, vui, thương thiên-hạ,
tịnh-tâm, tự-nghĩ, tự đoan-chính ý của họ và tự tư-niệm bày tỏ những tội
ác trong mình như thế, như thế không còn sân-nộ gì nữa.
Đức Phật bảo Ưu-Bà-Di
Đọa-Xá-Ca rằng: Trì tám trai giới trong một ngày một đêm không xao-nhãng
còn hơn đem vàng, bạc, châu, ngọc cúng-dường các vị Tỳ-Khưu Tăng. Trong
thiên-hạ có mười sáu nước lớn: 1) Ương-Ca. 2) Ma-Kiệt. 3) Ca-Di. 4)
Câu-Tát-La. 5) Cưu- Lưu. 6) Bát-Xà-Trà. 7) A-Ba-Da. 8) A-Hoàn-Đề-Du. 9)
Chi-Đề-Du. 10) Việt-Kỳ-Du. 11) Tốc-Ma. 12) Tốc-Lại-Cha. 13) Việt-Ta. 14)
Mạt-La. 15) Du-Nặc. 16) Kiếm-Bồ-Đề. Là mười sáu nước lớn
(11). Trong những nước ấy có những vật trân-bảo gì đem cả để
cúng-dường các vị Tỳ-Khưu Tăng cũng không bằng trì trai-giới một ngày
một đêm. Vì, trì trai-giới khiến người ta được qua thế-đạo, dùng của báu
cúng-dường, không thể khiến người ta đắc- đạo được. Ngay như nay ta đắc
Phật-đạo, cũng vốn từ tám giới ấy mà khởi lên vậy.
Đức Phật bảo bà Đọa-Xá-Ca:
"Người trong thiên-hạ này hay lo nghĩ nhiều về việc gia-đình, nên ta
dùng phương-pháp ấy, khiến cho một tháng sáu ngày trai, họ thụ-trì được
tám giới. Nếu có bậc Hiền-thiện nào muốn chóng được đạo A-La-Hán, muốn
chóng thành Phật-đạo hay muốn sinh lên cõi Thiên, luôn luôn nên tự đoan
tâm, tự nhất ý, trì trai một tháng mười lăm ngày cũng tốt hoặc trì trai
được hai mươi ngày cũng tốt. Còn những người hay lo nghĩ nhiều về việc
gia-đình, nên giữ một tháng sáu ngày trai cũng được. Sáu ngày trai ấy ví
như nước bể không thể lấy hộc mà đong lường được cũng như người có giữ
trai-giới một ngày một đêm thời phúc ấy cũng không thể nào kể xiết
được".
Đức Phật bảo bà Đọa-Xá-Ca:
Thôi đem những người con dâu của bà về. Và về nên tụng niệm tám giới
chính trai-pháp ấy.
Ưu-Bà-Di Đọa-Xá-Ca liền đến
trước đức Phật, làm lễ Phật mà lui.
PHẬT NÓI
KINH
BÁT QUAN TRAI(12)
- Cư-sĩ: Kim-Thanh
dịch chữ Phạm ra chữ Hán
- Thích-Tâm-Châu dịch
chữ Hán ra chữ Việt
Chính tôi được nghe: Một thời
kia đức Thế-Tôn ở trong vườn cây của ông Kỳ Đà và ông Cấp-Cô-Độc, nước
Xá-Vệ.
Bấy giờ đức Thế-Tôn bảo các
vị Tỳ-Khưu: Nay ta sẽ nói về giới-pháp quan-trai của bậc Thánh-Nhân, vậy
các vị nên nghe cho kỹ, nên nghe cho kỹ và nên suy-nghĩ khéo về vấn-đề
ấy. Nay ta sẽ nói, các vị Tỳ-Khưu bạch Phật rằng: Lạy đức Thế-Tôn, chúng
con xin theo đúng như thế! Khi ấy, các vị Tỳ-Khưu kia liền theo đức
Phật, tín-thụ lời giáo-hóa của Ngài.
Đức Thế-Tôn dạy: Các vị
Tỳ-Khưu, có thiện-nam, thiện-nữ nào, muốn biết tám giới-pháp quan-trai
của bậc Thánh-nhân, các vị liền dạy cho người ấy, nên nói lời sau này:
- Cũng như bậc A-La-Hán,
tận-hình-thọ (hết đời) không sát-sinh, cũng không dạy người ta sát-sinh,
không có tâm oán-hận; thường mang lòng thẹn-hổ, có tâm từ-bi, thương hết
thảy chúng-sinh. Con tên là... tên hiệu là...được giáo-giới của bậc
A-La-Hán, từ ngày nay về sau, theo ý muốn con, con không làm việc
sát-sinh. Và, con không có tâm oán-hận, thường mang lòng thẹn-hổ, có tâm
từ-bi, thương hết thảy chúng-sinh.
- Cũng như bậc A-La-Hán,
tận-hình-thọ không làm việc trộm-cắp; hay làm việc bố-thí, cũng không
dạy người ta làm việc trộm cắp, thường ưa vui ở nơi nhàn-tĩnh. Như thế,
con tên là... tên hiệu là..., được giáo-giới của bậc A-La-Hán, theo ý
muốn con, con không làm việc trộm-cắp và thường mang lòng huệ-thí, ưa
vui ở nơi nhàn-tĩnh.
- Cũng như bậc A-La-Hán,
tận-hình-thọ không tập những hạnh bất-tịnh; thường tu Phạm-hạnh,
trong-sạch không nhơ, mà tự vui thú như đạo. Như thế, con tên là..., tên
hiệu là..., được giáo-giới của bậc A-La-Hán, từ nay về sau, con không
làm việc dâm-dật và được trong-sạch không nhơ.
- Cũng như bậc A-La-Hán,
tận-hình-thọ, không nói dối, thường làm theo đạo chân-thực, rất tôn rất
quý, như các bậc tôn-trưởng được đời tôn quý. Như thế, con tên là...,
tên hiệu là..., được giáo-giới của bậc A-La-Hán kia, từ nay về sau, con
không nói dối, cũng không dạy người ta, khiến người ta tập nói dối và sẽ
làm theo đạo chân-thực, như bậc tôn-trưởng ở đời, không làm việc nói
dối.
- Cũng như bậc A-La-Hán
tận-hình-thọ không uống rượu. Như thế, tên con là..., tên hiệu là..., từ
nay về sau, theo ý muốn con cũng không uống rượu và cũng không dạy người
ta, khiến người ta uống rượu.
- Cũng như bậc A-La-Hán
tận-hình-thọ không phạm trai và ăn tùy thời. Như thế, con tên là..., tên
hiệu là..., nay một ngày một đêm, theo ý muốn con, cũng không phạm trai
và cũng không dạy người ta khiến người ta phạm trai cùng ăn tùy thời.
- Cũng như bậc A-La-Hán,
tận-hình-thọ không ngồi trên giường cao, đẹp. Như thế, con tên là...,
tên hiệu là..., nay một ngày một đêm, con không ngồi trên giường cao,
đẹp và cũng không dạy người ta, khiến người ta ngồi.
- Cũng như bậc A-La-Hán
tận-hình-thọ, không tập ca, vũ, hí-nhạc, cũng không vận đồ văn-sức (phục
sức văn vẻ) cùng hương xông, xoa mình. Như thế, con tên là..., tên hiệu
là..., nay một ngày một đêm, không tập ca, vũ, hí-nhạc, cũng không vận
đồ văn-sức, cùng hương xông, xoa mình.
Như thế, là tu-hành tám
giới-pháp quan-trai của Thánh-nhân.
Đối với công-đức trong tám
giới-pháp quan trai ấy không sao có hạn-lượng được. Nói rằng có ngần ấy
phúc, ngần ấy công đức, ngần ấy phúc-báo, như thế mà có rất nhiều phúc,
không kể xiết được.
Các vị Tỳ-Khưu, ví như năm
dòng nước lớn cũng đều cùng ở một nơi, như: Hằng-Già, Dao-Bà-Nô,
Tân-Đầu-Hà, Chi-Da, Bà-Đề-Ma-Khí (13), những dòng nước kia chảy đi,
không thể hạn lượng nơi chốn được. Nói rằng có ngần ấy nước, có ngần ấy
bình nước nhưng còn có đến nghìn bình, trăm nghìn bình nước ngần ấy
nữa... Như thế phúc trong tám giới-pháp quan trai của Thánh-nhân, không
thể cân lường được. Nói có ngần ấy phúc, ngần ấy công đức, ngần ấy
quả-báo, mà phúc lớn ấy không thể kể xiết được.
Bấy giờ các vị Tỳ-Khưu nghe
đức Phật nói rồi, hoan hỷ phụng-hành.
PHẬT GIẢNG
NGHĨA ĂN CHAY
Trong xứ La-duyệt-kỳ có một
dẫy núi rất lớn, cỏ cây rậm rạp, cầm thú thật nhiều, nên nhân dân ở theo
chiền núi chỉ chuyên nghề săn bắn làm sinh nhai mà thôi.
Phật đến ngồi thiền-định dưới
gốc cây, phóng hào-quang sáng rực cả rừng, cỏ cây và núi đá đều vàng cả.
Những người đàn bà, con gái
trông thấy sự lạ như thế bèn rủ nhau vào rừng xem, đến nơi thấy Phật
ngồi dưới gốc cây, tướng đẹp trang nghiêm sinh lòng tôn kính, cùng nhau
đỉnh lễ. Khi thấy đông đúc rồi đức Phật bèn giảng: "Con người ở đời nếu
tạo nghiệp sát-sinh, mang tội rất nặng, làm điều từ thiện, được phúc rất
nhiều. Cha mẹ, vợ con, anh em quyến thuộc, tuy là đoàn viên một thuở,
hội hợp một nhà, có tình ân ái, khắn-khít không rời, nhưng gặp cơn nguy
biến thì phải xa nhau, gặp lúc vô thường thì phải cách biệt, thật có
đoàn tụ được là bao năm mà mở rộng nguồn tình, đào sâu dòng ái, dưỡng
dục hồn ma sinh-tử, lặn lội trong biển luân hồi?".
Các người đàn bà kia nghe
Phật giảng một hồi, biết rõ sự hư-giả trong thế-gian và hiểu rõ những
điều tội phúc. Bấy giờ, họ thấy đã gần đến bữa cơm, muốn về nhà sắm sửa
đồ ăn đem cúng-dàng, nhưng chưa rõ ý Phật dùng món chi, nên thưa rằng:
"Chúng tôi ở chốn sơn lâm, chỉ có nghề săn bắn loại cầm thú mà ăn thịt,
chúng tôi muốn dâng chút ít để Ngài dùng, xin Ngài từ bi nhận cho".
Phật dạy rằng: "Theo
giáo-pháp của ta chỉ dùng các món rau quả thuộc về thực-vật mà ăn thôi,
đâu có ăn những đồ huyết-nhục của chúng-sinh, nên ta chẳng dùng đâu, các
ngươi đừng đem đến. Vả lại, người sinh ở đời, có nhiều nghề sinh nhai,
có nhiều món ăn được, sao các ngươi chẳng làm nghề có ích như là cấy
lúa, trồng đậu, trồng tỉa hoa quả mà dùng, làm chi những nghề sát hại
sinh vật, đã không bổ ích cho lúc sinh-tiền lại còn mắc phải khổ-ách sau
khi chết! Phàm ăn các món gạo nếp, bắp, đậu, rau, quả, thân-thể khỏe
mạnh, ít đau ốm, còn dùng nhưng món máu thịt, hay sinh bệnh hoạn. Lấy
máu thịt của các loài sinh vật, bổ dưỡng cái thân giả-dối của mình thì
thực là trái hẳn với lẽ bác-ái, bình đẳng mà lại phải chịu những tội
tàn-nhẫn vô-lượng. Nếu các ngươi bỏ sự sát-sinh làm điều từ-thiện, hiện
đời này thân tâm được yên-ổn, đời sau cũng hưởng được cảnh sung- sướng
và đến đâu cũng có phần tự tại."
Khi bọn đàn ông đi săn về,
thấy lũ đàn bà ngồi trước mặt Phật thì nổi giận, dương cung muốn bắn
Ngài. Các người đàn bà trông thấy bèn can rằng: "Đừng! đừng! chớ nên mở
lòng ác-nghiệt, mang tội, Ngài là một vị Thánh-nhân đến giáo-hóa chúng
ta, xin các ông phải hồi tâm sám-hối Ngài mà nghe đạo lý thì tốt hơn".
Bọn đàn ông nghe nói liền
đính lễ, thú tội, rồi xúm lại ngồi một bên bọn đàn bà.
Khi ấy Phật giảng thêm những
sự tội phúc và nói rằng: "Phàm người nào có lòng nhân-từ, tránh khỏi mọi
sự tàn bạo hay thương yêu, giúp đỡ chúng-sinh, sự tốt lành hằng theo
mình chẳng những đời này được sự an-nhàn, mà đến khi lâm chung cũng được
sinh về cõi trời".
Tất cả nhân-dân ở tại chỗ ấy,
nghe Phật giảng đạo rành rẽ như thế đều vui lòng hớn-hở bỏ nghề
sát-sinh, xin thụ phép tam-quy ngũ giới.
TRUYỆN
HAI
NGƯỜI PHẠM-CHÍ
THỤ-TRAI
Chính tôi được nghe: Một thời
kia đức Phật ở trong vườn cây của ông Kỳ-Đà và ông Cấp-Cô-Độc, nước
Xá-Vệ.
Bấy giờ vào khoảng chập tối,
có hai người cõi Thiên đến chỗ đức Phật ở. Thân hình người cõi Thiên ấy
sáng-sủa, chiếu rực cả khu Kỳ-hoàn, đều như sắc vàng cả. Khi ấy, đức
Phật liền tùy nghi, diễn rộng diệu-pháp, tâm-ý họ khai-ngộ, đều được dự
vào dấu-tích đạo, họ liền đem đầu diện lễ Phật, rồi trở về Thiên-thượng.
Sáng mai, ông A-Nan bạch Phật
rằng: Lạy đức Thế-Tôn, đêm qua có hai người cõi Thiên đến yết-kiến đức
Thế-Tôn, con thấy uy-tướng họ rực-rỡ, tịnh-quang chói-lọi, vậy trước kia
họ trồng đức gì, mà nay họ được quả vi-diệu ấy?
Đức Phật bảo ông A-Nan: Sau
khi đức Ca-Diếp Như-Lai diệt-độ, khi chính-pháp của Ngài sắp mạt, thời
có hai người Bà-La-Môn thụ-trì bát quan-trai-giới. Trong hai người ấy,
có một người cầu-nguyện sinh lên cõi Thiên và một người thứ hai cầu làm
ngôi Quốc-vương. Trong thời-gian ấy, người thứ nhất trở về nhà mình,
thời vợ ông ta gọi ông ta cùng vào ăn cơm. Lúc đó quá trưa, ông ta bảo
vợ rằng: Trước đây tôi đã phát-nguyện thụ trai-giới của Phật quá giữa
ngày không ăn, giờ đã quá rồi, tôi không ăn nữa. Người vợ mới bảo ông ta
rằng: ông là người thuộc dòng họ Phạm-Chí, tự có giới-pháp, cớ sao lại
đi thụ trai-giới của đạo khác? Nay nếu ông trái lời tôi, không cùng ngồi
ăn cơm với tôi, tôi sẽ đem việc này nói với những người dòng họ
Phạm-Chí, họ sẽ đuổi ông ra khỏi đạo và không hội-họp với ông nữa! Ông
ấy nghe thấy người vợ nói thế rồi, lòng rất sợ hãi, đành ngồi cùng vợ ăn
cơm phi thời.
Hai người Phạm-Chí này về sau
tùy theo tuổi thọ dài, ngắn, cũng đều chết cả. Nhưng, người nguyện làm
ngôi Quốc-vương ấy do trì trai đầy-đủ được sinh vào nhà vua, còn người
nguyện sinh lên cõi Thiên kia, do phá trai, nên phải sinh vào trong loài
rồng.
Khi ấy có một người, làm việc
coi vườn cho nhà vua. Ngày ngày người ấy đem các thứ hoa quả vào dâng
vua. Một thời sau, người ấy tới nơi suối nước, liền được một thứ quả
nại, sắc hương thơm ngon lạ-lùng, người ấy nẩy ra ý nghĩ: ta thường ra
vào đây, thường được người coi cửa, trông thấy, lễ phép chào hỏi trước,
nay ta đem cho người ấy một quả. Như ý nghĩ, người ấy liền đem cho người
coi cửa, người coi cửa nhận. Sau đó, người ấy lại nghĩ: khi ta thông
suốt được việc này, thường được người Hoàng-môn (quan thị) nâng-đỡ, vậy
ta nên đem cho người ấy. Nghĩ rồi, người ấy liền đem qủa nại này cống
người Hoàng-môn. Người Hoàng-môn nhận. Nhận rồi người ấy lại đem dâng
lên Hoàng-Hậu, Hoàng-Hậu được quả nại ấy lại đem dâng vua. Nhà vua ăn
quả nại ấy, cảm thấy rất ngon, rất tốt, nhà vua mới hỏi Hoàng-Hậu: Quả
nại này ở đâu vậy? Hoàng-Hậu tức thời đem việc thực ấy tâu với nhà vua.
Và, nhà vua dần dần suy đến người coi vườn. Nhà vua bèn triệu người coi
vườn vào hỏi: Trong vườn ta có những quả ngon này, sao không thấy đem
dâng ta mà nhà ngươi lại đem cho người khác? Khi ấy người coi vườn
tự-trần đầu đuôi cho nhà vua nghe. Nhà vua lại bảo: Từ nay về sau nhà
ngươi phải thường thường đem dâng ta thứ quả nại này, không được đoạn
tuyệt? Tiếp lời, người coi vườn tâu rằng: Thứ quả nại này nó không có
giống, tôi vớt được ở trong suối, nay nhà vua bắt tôi dâng thường
thường, thời không thể kiếm ở đâu được cả. Nhà vua lại bảo: nếu nhà
ngươi không kiếm được, nhà ngươi sẽ bị xử trảm.
Người coi vườn ra về, đến
trong vườn kia, lo sầu áo-não, kêu khóc rầm rầm. Bấy giờ, có một con
rồng, nghe thấy tiếng người kêu khóc, biến thành thân người, lại hỏi
người kia rằng: ông có việc gì mà la khóc như thế? Người coi vườn ấy
liền nói hết sự việc của mình cho người kia nghe. Nghe rồi người kia lại
biến thành thân rồng, lặn xuống dưới nước đem nhiều quả ngon, để trên
mâm vàng, đem đến cho người coi vườn ấy và nhân đấy bảo rằng: Ông đem
mâm quả này vào dâng nhà vua của ông và bày tỏ ý của ta rằng: Ta cùng
nhà vua vốn là bạn thân, xưa kia ở đời, đều là dòng họ Phạm-Chí, cùng
nhau thụ bát quan-trai-giới và đều có cầu nguyện; ông giữ giới đầy đủ
được làm Nhân-vương, ta vì giữ giới không trọn, sinh trong loài rồng.
Nay ta muốn phụng tu trai-pháp, cầu xả thân này. Vậy, mong nhà vua tìm
cuốn Kinh nói về bát quan-trai-pháp, đưa cho ta, nếu trái ý ta, ta sẽ
lật úp nước nhà vua thành biển cả. Liền đó, người coi vườn bưng mâm quả
vào dâng nhà vua và lại nói những sự nguy biến mà con rồng đã dặn cho
nhà vua nghe. Nhà vua nghe rồi, không vui. Tại sao? - Vì, thời ấy không
có Phật-pháp, lại bài văn "bát quan-trai" cũng mất hết, không tìm đâu ra
được. Nhưng, nếu không vừa ý của ông rồng kia, sợ rằng sẽ có sự nguy
hại. Chỉ nghĩ về lẽ ấy, nên nhà vua lo-lắng, buồn rầu. Bấy giờ, nhà vua
có quan Đại-thần rất được kính-trọng, nhà vua mới bảo quan Đại-thần
rằng: Nay Thần-long bắt ta tìm được văn "trai-pháp" cho hắn, mong khanh
tìm sao cho được giúp ta, để gửi cho hắn. Quan Đại-thần tâu rằng: Đời
nay không có Phật-pháp, làm sao mà tìm được. Nhà vua lại bảo: Nay khanh
không tìm được, ta sẽ giết khanh đi. Quan Đại-thần nghe thấy nhà vua nói
thế, trong lòng rầu rĩ, trở về nhà mình. Trong nhà quan Đại-thần ấy có
ông thân phụ, tuổi đã già cả, mỗi khi thân-phụ ông quan ấy từ ngoài đi
vào, ông quan ấy làm ra nét mặt vui vẻ để an ủi lòng cha. Đương khi ấy,
người cha trông thấy con có nét mặt thay đổi khác thường, liền hỏi ngay
rằng: cớ sao thế con? Lúc đó, quan Đại-thần ấy bèn hướng lên cha mình,
tự nói ghẽ-gọn đầu đuôi câu chuyện. Người cha ông quan Đại-thần ấy mới
đáp rằng: Này con, con trông cây cột kia của nhà ta, ta thường thấy có
ánh sáng, nay con thử bổ ra, xem trong ấy có gì, hoặc có vật lạ chăng?
Vâng lời cha dạy, ông quan Đại-thần kia liền sai người đem cây cột khác
thay vào cây cột ấy và đem bổ, đẵn ra. Khi bổ ra thời được hai quyển
kinh: một quyển là quyển kinh "Thập nhị nhân-duyên" và một quyển là bài
"văn bát quan trai". Quan Đại-thần ấy liền đem dâng lên nhà vua. Vua
được, rất mừng, không tự thắng được. Xong rồi, nhà vua liền đem kinh ấy,
để trên mâm vàng tự mình bưng đến cho Thần-long. Thần-long được kinh ấy
rồi, vui mừng khôn xiết bèn đem của quý, tặng lại nhà vua.
Từ đấy, ông rồng kia thụ-trì
bát quan-trai ân cần phụng-hành. Sau khi mất đi, được sinh lên
Thiên-cung. Còn Nhân-vương kia cũng lại tu phụng trai-pháp, thọ tận,
sinh Thiên, cùng ở một nơi với nhau. Và, đêm qua hai người cùng lại, nhờ
lời pháp hóa, ứng thời liền được quả Tu-Đà-Hoàn. Hai người ấy, xa hẳn ba
đường ác, thường qua cõi Nhân, cõi Thiên mà thôi; từ đây về sau, rốt-ráo
sẽ được đạo-quả Niết-Bàn.
Đức Phật nói thời pháp này,
hết thảy chúng nhân trong hội, hoan-hỷ phụng hành.
Chú thích:
(1) Kinh này
là cuốn kinh số 87 trong Đại-Tạng-kinh. Nguyên văn đề mục của kinh này
gọi là "Phật thuyết trai kinh", nhưng cùng một ý với phẩm Trì-trai trong
kinh Trung-A-Hàm, nên đây để 2 chữ Trì-trai cho đẹp nghĩa.
(2) Chân
nhân là chỉ vào bậc A-La-Hán, cũng có chỗ chỉ vào Phật, nhưng đều có
nghĩa là: người đã chứng được chân-lý.
(3) Đây là
nói về 10 hiệu Phật, nhưng vẫn còn thiếu và có phần hơi khác với 10 tên
hiệu mà các kinh có ghi: Như-Lai, Ứng-Cúng, Chính-Biến-Tri,
Minh-Hạnh-Túc, Thiện-Thệ, Thế-Gian Giải, Vô-Thượng-Sĩ, Điều-Ngự
Trượng-Phu, Thiên-Nhân-Sư, Phật, Thế-Tôn.
(4) Tức 4
niệm-xứ, 4 chính-cần, 4 như ý túc, 5 căn, 5 lực, 7 Bồ-đề phận và 8
chính-đạo (37 phẩm).
(5) Ý nói
vui làm những việc trong hệ-thống của giới-luật.
(6) Tên các
cõi trời này so-sánh với những kinh khác, thời sự phiên âm có hơi khác.
(7) Ý nói
vui làm những việc thống-thuộc nơi cõi Thiên.
(8) 16
đại-quốc: Xưa nước Ấn-Độ chia làm 16 nước là: 1) Ti-xá-ly (Vasiali). 2)
Kiều-tát-la (Kosala). 3) Thất-la-phạt (Sràvasti). 4) Ma-già-đà (Magadha).
5) Ba-la-Nại (Bàrànasi). 6) Ca-tì-la (Kapilavastu). 7) Câu-thi-na
(Kusinagara). 8) Kiều-diễm-di (Kausàmbi). 9) Ban-giá-la (Pancàla). 10)
Ba-cha-la (Pataliputra). 11) Mạt-thổ-la (Mathurà). 12) Ô-thi (Usa).
13) Bôn-cha-bạt-đa (Pungavasdhana). 14) Đề-bà-bạt-đa (Devàtàra). 15)
Ca-thi (Kàsi). 16) Chiêm-ba (Campà).
(9) Kinh này
là một cuốn kinh số 88, trong Đại-Tạng-kinh, mất tên người dịch chữ Phạm
ra chữ Hán, nay phụ vào Tống lục.
(10) Tháng
thiếu thời kể ngày 28 và 29.
(11) 16 nước
lớn trên đây cũng chỉ là 16 nước của Ấn-Độ xưa kia, nhưng sự phiên-âm
sang chữ Hán có khác nhau, nên xem bảng chú-thích ở trang 13.
(12) Kinh này
là cuốn kinh số 89 trong Đại-Tạng-kinh.
(13) Đây là
Ngũ-đại-lưu. Căn-cứ theo Phật-Học đại-từ-điển thì Thiệm-Bô-châu có 4 con
sông (tứ hà) đều do A-Nốc đạt chỉ (Anavatapta) mà ra. Bốn con sông ấy
là: 1) Hằng-già-hà, mới dịch là Căng-già: (Gangà). 2) Tân-đầu-hà, mới
dịch là Tín-độ-hà (Sindhu). 3) Phạ-sô-hà, trước dịch là Phạ-soa-hà
(Vaksu). 4) Tỉ-Đa-hà, trước dịch là Tư-Đà-hà (Sità) và nếu cộng cả A-Nốc
đạt chỉ (mới dịch là A-Na-Bà-Đáp-Đa) thì là năm. Nhưng có vài phiên âm
trong ngũ đại lưu trên, không sao tra cứu ra được. Vậy, ghi rõ nơi đây,
tùy các Phật-tử nhận định (lời dịch-giả).
---o0o---
Nguồn: www.anlac.ca
Trình bày: Nhị Tường
Cập nhật: 1-7-2007
