PHẬT
THUYẾT HỌC KINH
CHO
LÃO BÀ LA MÔN Ở VƯỜN HOÀNG TRÚC
Hán dịch:
Mất tên người
dịch, nay phụ vào Tống Lục.
Việt dịch:
Thích Chánh Lạc
---o0o---
Nghe
như vầy:
Một thời Bạt
Già Bà ở tại vườn Hoàng Trúc, Tỳ Lan Nhã. Bấy giờ Bà la môn Tỳ Lan Nhã
tuổi cao tác lớn, là bậc kỳ túc, tuổi thọ gần mãn, đã một trăm hai mươi
tuổi, tay chống gậy, lúc xế trưa thong thả tản bộ đi đến chỗ đức Thế Tôn,
đến xong cùng đức Thế Tôn chào hỏi, thăm viếng, sau khi chào hỏi thăm
viếng đức Thế Tôn rồi, chống gậy đứng trước đức Thế Tôn, rồi Lan Nhã đứng
qua một bên bạch đức Thế Tôn rằng:
–Này Cù Ðàm,
tôi nghe Sa môn Cù Ðàm tuổi còn quá trẻ, vừa mới xuất gia học đạo, thế mà
nếu có Ðại Sa môn, Bà la môn nào đích thân đến vẫn không tùy thời cung
kính, cũng không đứng dậy, không mời các vị ấy ngồi. Này Cù Ðàm, việc ấy
tôi không thể chấp nhận được.
Ðức Thế Tôn
đáp:
–Này Bà la
môn, ta chưa từng thấy chư thiên và thế gian, Ma, Phạm, Sa môn, Bà la môn,
chúng thiên và loài người đi đến mà khiến cho Như Lai cung kính, từ tòa
đứng dậy mời các vị ấy ngồi. Này Bà la môn, đó là nếu đức Như Lai cung
kính, từ tòa đứng dậy thì đầu của người ấy sẽ bể thành bảy mảnh.
Bà la môn nói
rằng:
–Này Sa môn Cù
Ðàm, đó chỉ là sự giải đãi, ngạo mạn.
–Này Bà la
môn, có trường hợp khiến cho ta có sự kinh thường nhưng không phải như lời
ông nói. Này Bà la môn, nếu có sắc vị, thinh vị, hương vị, xúc vị, vật
trơn mịn, thì những thứ ấy đã bị Như Lai dứt sạch, đã biết, đoạn trừ tận
gốc rễ, không còn sanh ra sự khủng bố ở tương lai nữa. Này Bà la môn, đó
là điều khiến ta có sự kinh thường nhưng không phải như lời ông nói.
Bà la môn lại
nói:
–Sa môn Cù Ðàm
không có sợ hãi?
Ðức Thế Tôn
đáp:
–Này Bà la
môn, lại có điều kiện khiến cho ta không có sợ hãi, nhưng không phải như
lời ông nói. Ðó là nếu có sự sợ hãi các sắc, sợ hãi thinh, sợ hãi hương,
sợ hãi vị, sợ hãi sự xúc trơn mịn, thì Như Lai đã đoạn tận, đã biết đoạn
trừ tận gốc rễ, không còn sanh ra sự sợ hãi ở tương lai nữa. Này Bà la
môn, có điều kiện này khiến cho ta không có sợ hãi, nhưng không phải như
lời ông nói.
Bà la môn lại
nói:
–Sa môn Cù Ðàm
không có đầu thai nữa chăng?
Ðức Thế Tôn
đáp:
–Này Bà la
môn, có trường hợp khiến cho ta không đầu thai, nhưng không phải như lời
ông nói. Này Bà la môn, nếu có Sa môn, Bà la môn phải đầu thai trở lại thì
ta đã đoạn tận, đã biết đoạn trừ tận gốc rễ, không còn sanh ra sự sợ hãi ở
tương lai, thì ta nói không đầu thai. Này Bà la môn, đức Như Lai, bậc Vô
sở trước, Ðẳng chánh giác không còn đầu thai trở lại nữa, Ngài đã đoạn
tận, đã biết đoạn trừ tận gốc rễ không còn sanh ra sự sợ hãi ở tương lai,
ta không đầu thai nữa. Này Bà la môn, đó là có trường hợp khiến cho ta
không đầu thai nữa, chứ nhưng không phải như lời ông nói.
Lại nữa, này
Bà la môn, ta ở trong đời này có sự ngu si tham đắm sự ngu si bị ngu si
che lấp trói buộc, ta là người đầu tiên phân biệt pháp, đối với chúng
sanh, ta là bậc nhất. Này Bà la môn, giống như gà mái sanh trứng, hoặc
mười hoặc hai mươi trứng, nó tùy thời, đúng thời ấp trên trứng. Nó đúng
thời, tùy thời ấp trứng; nó đúng thời, tùy thời chuyển bên này bên kia.
Nếu con gà mái ấy có đi đâu, các gà con ở trong trứng dùng mỏ, dùng chân
mổ và chọi, phá vỡ trứng chui ra an ổn, nó là những con gà con bậc nhất.
Cũng vậy, này Bà la môn, ta bị ngu si trói chặt, bị ngu che lấp, ta là
người đầu tiên phân biệt pháp, với các chúng sanh ấy, ta là bậc nhất.
Này Bà la môn,
ta ôm cỏ khô đi đến dưới gốc cây đạo tràng, đến dưới gốc cây đạo tràng
rồi, rải cỏ ngồi xuống gốc cây, trải Ni sư đàn mà ngồi kiết già, quyết
không đứng dậy, cho đến khi dứt sạch hữu lậu. Này Bà la môn, ta không đứng
dậy, cho đến khi chấm dứt hữu lậu. Này Bà la môn, ta đã giải thoát dâm
dục, giải thoát các pháp ác bất thiện, tự giác, tự hành, được ái hỷ, đạt
được Sơ thiền, thành tựu an trụ. Này Bà la môn, bấy giờ ta đạt được pháp
tư duy thứ nhất, thấy pháp, an lạc trụ, có lạc hạnh, không mất sự an trụ
yên ổn để tiến tới Niết Bàn.
Này Bà la môn,
sau khi ta chấm dứt tự giác hành, bên trong có tin vui, ý được chuyên
nhất, không giác không quán, có sự hoan hỷ do định sanh, đạt đến Nhị
thiền, chánh thọ an trụ. Này Bà la môn, bấy giờ ta được tâm tư duy thứ
hai, thấy pháp, an lạc trụ, lạc hạnh, không mất sự an ổn để tiến tới Niết
Bàn.
Này Bà la môn,
ta không đắm trước ái hỷ, thủ hộ ý, niệm đẳng tri, thân được an lạc, đó
gọi là điều Thánh quán, điều Thánh hộ niệm, trú trong an lạc, đạt đến Tam
thiền, thành tựu an trụ chánh thọ. Này Bà la môn, bấy giờ ta được tư duy
thứ ba, thấy pháp, an lạc trụ, lạc hạnh, không mất an lạc, tiến tới Niết
Bàn.
Này Bà la môn,
ta diệt lạc, diệt khổ, bỏ sự hoan hỷ, diệt ái ở trước, không khổ không
lạc, giữ ý thanh tịnh, đạt được Tứ thiền, an trụ chánh thọ. Này Bà la môn,
lúc đó ta đạt được sự tư duy thứ tư, thấy pháp, an lạc trụ, lạc hạnh,
không mất sự an lạc, tiến tới Niết Bàn.
Này Bà la môn,
nhờ Tam muội này, ý ta thanh tịnh, trong sạch, không có kết, trừ các kết,
nhu nhuyến, thường trụ, không biến dị, nhờ Túc mạng trí đã chứng đắc để tự
chế ngự ý. Này Bà la môn, ta nhớ vô lượng đời trước đã qua, có hành động
và có lời nói thế nào. Nghĩa lại ta nhớ lại một lần sanh, hai lần sanh,
trăm lần sanh, ngàn lần sanh, hoặc một kiếp, nửa kiếp, vô lượng kiếp, các
chúng kia tên này, họ này, tánh tình như vậy, ăn uống như vậy, khổ vui như
vậy, thọ mạng dài, ngắn, chết ở đây sanh ở kia, chết ở kia sanh ở đây. Tại
đó ta tên này, họ này, ăn món ăn như vậy, thọ mạng dài ngắn như vậy. Này
Bà la môn, ngay lúc đó vào khoảng nửa đêm, ta chứng Thánh trí minh đạt thứ
nhất. Nhờ không phóng dật, nên được đắc định, nghĩa là vô trí diệt và trí
phát sanh. Tối tăm tiêu trừ, ánh sáng xuất hiện, vô minh chấm dứt và minh
phát sanh. Ðó là ta chứng đắc trí Túc mạng minh.
Lại nữa, này
Bà la môn, nhờ vào Tam muội, ý thanh tịnh, trong trắng, không kết, trừ các
kết, nhu nhuyến, thường trụ, không biến dị, chứng đắc Thiên nhãn trí, tự
chế ngự ý. Này Bà la môn, ta nhờ vào Thiên nhãn thanh tịnh, thấy xa hơn
người thường. Ta thấy chúng sanh lúc sanh, lúc tử, tốt đẹp xấu xí, hoặc
sanh đến chỗ thiện hay chỗ ác, tùy theo nghiệp mà chúng sanh đã tạo, ta
biết đúng như sự thật rằng: chúng sanh này với thân làm ác, miệng làm ác
và ý nghĩ ác, phỉ báng bậc Thánh, tà kiến, do nhân đó duyên đó, kẻ ấy khi
thân hoại mạng chung phải đến chỗ ác, sanh trong địa ngục. Nếu chúng sanh
nào thân làm việc thiện, miệng nói điều thiện và ý nghĩ điều thiện, có
tín, có thiện hạnh, chánh kiến, cùng tương ưng với chánh kiến, do nhân đó
duyên đó, khi thân hoại mạng chung được đến chỗ thiện, sanh lên cõi trời.
Này Bà la môn, lúc đó vào khoảng nửa đêm, ta chứng trí minh đạt thứ hai
này. Nhờ không phóng dật, nay được định hạnh, nghĩa là vô trí diệt và trí
phát sanh, mê ám tiêu tan và ánh sáng thành tựu, vô minh chấm dứt và minh
phát sanh. Ðó là ta chứng đắc Trí Thiên nhãn minh.
Này Bà la môn,
ta nhờ Tam muội này, ý được thanh tịnh trong sáng, không trói buộc, trừ
các trói buộc, thực hành nhu nhuyến, thường trụ, không biến dị, chứng được
hữu lậu tận trí, tự chế ngự ý. Này Bà la môn, ta biết như thật rằng: “Ðây
là khổ”, biết như thật rằng: “Ðây là khổ tập”, “Khổ tận”, “Khổ tận trụ
xứ”. Biết như thật rằng: “Ðây là hữu lậu”, biết như thật rằng: “Ðây là hữu
lậu tập”, “Hữu lậu tận”, “Hữu lậu tận xứ”. Ta biết như thế, thấy như thế,
tâm giải thoát khỏi dục lậu, tâm giải thoát khỏi hữu lậu và si lậu. Sau
khi giải thoát thì biết mình đã giải thoát, biết như thật rằng: “Sanh đã
chấm dứt, phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm xong, biết rõ danh sắc
đời trước”. Này Bà la môn, bấy giờ vào đêm đó ta chứng được ba Minh. Nhờ
không phóng dật nên nay được định hạnh, vô trí diệt và trí phát sanh, vô
minh dứt và minh xuất hiện. Nghĩa là ta chứng đắc được Minh đạt hữu lậu
tận trí.
Lại nữa, này
Bà la môn, đó là nếu có ai với sự thuyết giảng mà thuyết giảng không có
ngu si, đối với chúng sanh sanh ra ở thế gian, ở giữa tất cả chúng sanh vị
ấy là tối thắng, thoát ly khỏi khổ lạc. Này Bà la môn, nên biết rằng, vị
thuyết giảng chơn chánh ấy là ta. Vì sao này Bà la môn, ta là người không
ngu si, xuất hiện ở thế gian, đối với chúng sanh trên thế gian này ta là
tối thắng, không bị khổ lạc chi phối.
Bấy giờ Bà la
môn xứ Tỳ Lan Nhã bỏ gậy xuống đất, cúi đầu lạy dưới chân đức Thế Tôn, ở
trước đức Thế Tôn, tán thán đức Thế Tôn:
–Thế Tôn là
tối thắng, Thế Tôn là tối diệu, Thế Tôn là tối vi diệu, Thế Tôn là không
ai bằng, không ai sánh bằng Thế Tôn. Thế Tôn không có tai hoạn, Thế Tôn
không sân hận với người, trời. Bạch Thế Tôn, nay con tự quy y Pháp và Tỳ
kheo tăng. Mong đức Thế Tôn ngày hôm nay nhận con làm Ưu bà tắc, bắt đầu
từ hôm nay cho đến trọn đời con xin xa lìa sát sanh... ngày hôm này con
xin tự quy y.
Ðức Phật
thuyết như vậy, Bà la môn xứ Tỳ Lan Nhã sau khi nghe Phật dạy xong, hoan
hỷ vui mừng.
PHẬT THUYẾT
KINH HỌC
CHO LÃO BÀ
LA MÔN Ở VƯỜN HOÀNG TRÚC
--- o0o ---
Trình bày: Nhị Tường
Cập nhật: 5-2003
