KINH THỌ TÂN
TUẾ
Hán
dịch: Ðời Tây Tấn nước Nguyệt Chi.
Tam Tạng Trúc Pháp Hộ.
Việt dịch:
Thích Chánh Lạc
--- o0o ---
Nghe như vầy, một thời đức Phật
ở trong vườn Ðông Uyển Lộc Mẫu nước Xá Vệ, cùng đông đủ 500 chúng đại Tỳ
kheo. Bấy giờ đức Thế tôn vào ngày rằm tháng bảy, trải tọa cụ nơi khoảng
đất trống, có Tỳ kheo tăng trước sau đoanh vây. Ðức Phật bảo tôn giả A
nan: “Bây giờ nơi khoảng đất trống này, ngươi hãy gấp đánh tiếng kiền
chùy. Vì sao vậy ? Vì hôm nay là ngày
rằm tháng bảy, chính là ngày thọ tân tuế”.
Khi ấy tôn giả A nan quỳ gối bên phải xuống
đất chấp tay, rồi đọc bài kệ này :
Bậc Tịnh nhãn ai bằng
Vô sự không kén chọn.
Trí tuệ không nhiễm trước.
Những gì là thọ tuế.
Thế tôn trả lời tôn giả A nan :
Thọ tuế : ba nghiệp tịnh.
Thân, miệng, ý tạo ra.
Hai Tỳ kheo đối nhau.
Tự phơi bày lỗi lầm.
Rồi tự xưng tên tuổi.
Hôm nay chúng thọ tuế.
Tôi cũng tịnh ý thọ.
Chỉ mong thấy lỗi lầm.
Tôn giả A nan dùng kệ hỏi nghi thức thọ
tuế:
Hằng sa Phật quá khứ.
Bích chi và Thanh văn.
Các đức Phật như vậy.
Hay chỉ có Thích Ca.
Thế tôn trả lời tôn giả A nan :
Phật quá khứ hằng sa.
Ðệ tử tâm thanh tịnh.
Ðều có các Phật pháp.
Ðâu chỉ Thích ca văn.
Bích chi không pháp này.
Không tuổi không đệ tử.
Một mình không bạn lữ.
Không thuyết pháp kẻ khác.
Phật Thế tôn đương lai.
Nhiều hằng hà sa số.
Họ cũng thọ tuổi này.
Như nay pháp Cù đàm.
Bấy giờ tôn giả A nan nghe lời này rồi vui
mừng sung sướng, không thể tự kềm chế được, liền lên giảng đường tay cầm
kiền chùy và nói như vầy : “Nay tôi đánh lên tiếng trống tín tâm của đức
Như lai, các chúng đệ tử hiện hữu của đức Như lai thảy đều vân tập”. Khi
ấy tôn giả A nan lại nói bài kệ này :
Hàng phục ma lực oán.
Trừ kiết sử sạch trơn.
Ðánh kiền chùy, đất trống.
Tỳ kheo nghe vân tập.
Những ai muốn nghe pháp.
Vượt qua biển sanh tử.
Nghe tiếng vi diệu này.
Thảy đều mau vân tập.
Bấy giờ tôn giả A nan đã đánh tiếng kiền
chùy xong, đi đến chỗ đức Thế tôn cúi đầu lạy dưới chân ngài, đứng qua một
bên, bạch đức Thế tôn rằng : “Nay đã đúng lúc, cúi mong đức Thế tôn có
điều gì dạy bảo cho chúng con”. Bấy giờ đức Thế tôn bảo tôn giả A nan :
“Các ngươi hãy theo thứ lớp ngồi xuống, Như lai tự biết thời”. Khi ấy đức
Thế tôn ngồi trên tòa cỏ bảo các Tỳ kheo : “Tất cả các ngươi hãy ngồi trên
tòa cỏ”. Các Tỳ kheo thưa : “Thưa vâng bạch Thế tôn”. Bấy giờ các Tỳ kheo
đều ngồi xuống tòa cỏ. Lúc ấy đức Thế tôn im lặng quán sát các Tỳ kheo
xong, liền bảo các Tỳ kheo : “Nay ta muốn thọ tân tuế. Ta có lỗi lầm gì
với mọi người chăng ? Và không có phạm lỗi lầm gì về thân, khẩu, ý chăng
?”
Ðức Như lai nói như vậy xong, các Tỳ kheo
im lặng không nói. Bấy giờ đức Như lai ba lần lại bảo các Tỳ kheo : “Nay
ta muốn thọ tuế, song ta không có lỗi lầm gì với mọi người chăng ?”. Bấy
giờ tôn giả Xá lợi phất từ tòa ngồi đứng dậy quỳ xuống, chắp tay bạch đức
Thế tôn : “Các chúng Tỳ kheo quán sát về thân, khẩu, ý của đức Như lai
không có lỗi lầm gì cả. Vì sao như vậy ? Vì ngày hôm nay đức Thế tôn đối
với những người chưa độ thì đã độ, những người chưa giải thoát thì được
giải thoát, những người chưa Niết bàn thì làm cho họ được Niết bàn, những
người chưa được cứu hộ thì được cứu hộ, những người đui mù thì làm cho
sáng suốt, ngài là bậc Y vương đối với những người bệnh, ngài là bậc độc
tôn trong ba cõi, không ai có thể sánh kịp. Ngài là bậc tối tôn tối
thượng, ai chưa khởi lên ý đạo thì ngài làm cho họ phát sanh ý đạo, những
người chưa ngộ thì ngài làm cho được ngộ, ai chưa được nghe pháp thì ngài
làm cho họ được nghe. Kẻ mê muội thì ngài chỉ cho họ con đường tắt để đưa
họ đến chánh pháp. Do những nhân duyên đó cho nên đức Như lai không có lỗi
lầm gì đối với mọi người, cũng không có lỗi lầm gì về thân, khẩu, ý của
ngài cả”.
Bấy giờ tôn giả Xá lợi phất bạch đức Thế
tôn : “Nay con cũng hướng về đức Như lai để tự phơi bày. Vậy con có lỗi
lầm gì với đức Như lai và chúng Tỳ kheo không ?”. Ðức Thế tôn bảo : “Này
Xá lợi phất, nay ngươi hoàn toàn không có những hành vi phi pháp về thân,
khẩu, ý. Vì sao vậy ? Vì nay ngươi được trí tuệ không ai sánh bằng, có
nhiều loại trí tuệ, vô lượng trí tuệ, vô biên trí tuệ, trí tuệ không ai
sánh bằng, trí tuệ nhanh nhạy, trí tuệ sắc bén, thậm thâm trí, bình đẳng
trí, ưa thích sự thiểu dục tri túc, có nhiều phương tiện, tâm niệm không
sai lầm, tán loạn, tổng trì tam muội, căn nguyên cụ túc giới, thành tựu
tam muội, thành tựu trí tuệ, thành tựu giải thoát, thành tựu giải thoát
tri kiến, thành tựu sự dõng mảnh phi thường, có thể nhẫn chịu những điều
dèm pha, biết điều ác là phi pháp, tâm tánh mẫu mực, không làm điều tàn
bạo, giống như Ðông cung thái tử của Chuyển luân thánh vương sẽ nối dõi
địa vị của vua, quay bánh xe báu. Xá lợi phất cũng lại như vậy, quay pháp
luân thanh tịnh vô thượng mà chư thiên, người đời và loài
rồng, quỷ thần hoặc Thiên ma cũng không thể làm được. Nay những
điều ngươi đã nói thường luận nghị như pháp, chưa từng sai với chơn lý”.
Bấy giờ tôn giả Xá lợi phất bạch đức Phật
rằng : “Năm trăm Tỳ kheo này đều (xin) sẽ thọ tuế. Năm trăm Tỳ kheo này
đều không có lỗi lầm gì với đức Như lai chăng ?”. Ðức Thế tôn bảo : “Ta
cũng không có quở trách gì về hành động thân, khẩu, ý của năm trăm Tỳ kheo
này. Vì sao vậy ? Này Xá lợi phất, trong đại chúng nầy hết sức thanh tịnh,
không có các tỳ vết ô uế. Nay trong chúng này vị hạ tọa nhỏ nhất cũng đắc
được đạo quả Tu đà hoàn, chắc chắn sẽ tiến lên và chuyển bánh xe pháp một
cách bất thối. Do lý do đó nên ta không có gì phiền trách chúng này”.
Khi ấy Bằng Kỳ Xà ở trong chúng này liền từ
tòa đứng dậy, đến trước đức Thế tôn, đầu mặt lạy dưới chân đức Thế tôn
thưa rằng : “Nay con có điều muốn luận bàn về việc này”. Ðức Thế tôn bảo :
“Nếu ngươi có điều muốn nói thì nay đã đúng lúc”.
Bằng Kỳ Xà liền ở trước đức Phật tán thán
đức Phật và Tỳ kheo tăng nên nói bài kệ này :
Ngày mười lăm thanh tịnh.
Năm trăm Tỳ kheo họp.
Các trói buộc đều mở.
Không ái cũng không sanh.
Ðại thánh vương chuyển luân.
Có quần thần đoanh vây.
Cùng khắp cả thế giới.
Thiên thượng và thế gian.
Ðại tướng dẫn mọi người.
Ðạo sư của loài người.
Ðệ tử thích nương tựa.
Ðược Tam đạt, Lục thông.
Ðều là chơn Phật tử.
Ðã sạch hết bụi trần.
Ðoạn trừ gai ái dục.
Ngày nay tự quy y.
Bấy giờ đức Thế tôn chấp nhận những điều
Bằng Kỳ Xà nói. Khi ấy Bằng Kỳ Xà suy nghĩ : “Ngày hôm nay đức Như lai đã
chấp nhận những điều ta nói”, nên tôn giả rất đổi hoan hỷ, vui mừng không
sao tả được, liền từ tòa đứng dậy, đảnh lễ đức Thế tôn rồi lui về chỗ
ngồi. Bấy giờ đức Thế tôn bảo các Tỳ kheo : “Người đệ tử làm kệ tụng số
một trong chúng Thanh văn của ta chính là Tỳ kheo Bằng Kỳ Xà , đã nói
những lời không nghi nan, cũng chính là Tỳ kheo Bằng Kỳ Xà vậy. Bấy giờ
các Tỳ kheo nghe đức Phật dạy xong hoan hỷ phụng hành.
ÐỨC PHẬT NÓI KINH THỌ TÂN TUẾ.
Xét kinh
Thọ Tân Tuế này do Trúc Pháp Hộ dịch, bản của nước này, bản đời nhà Tống
đều có biên chép. Trong Ðơn Tạng gọi là Thọ tuế kinh, nhưng lại có sự sai
biệt lớn so với kinh này. Nay dựa theo Khai nguyên lục để kiểm tra thì
kinh của Ðơn tạng đúng là nội dung của kinh Thọ tuế. Tạng kinh của đời nhà
Tống này cùng với nội dung của kinh Tân tuế, văn thì khác nhưng nghĩa thì
giống nhau, in tuồng như cùng một bản mà người khác dịch vậy. Song theo
Khai nguyên lục thì cho kinh Tân tuế chỉ có một người dịch, ý nghĩa thiếu
sót, chưa rõ ràng. Nay muốn phân loại như vậy để chờ các bậc hiền triết
phán định cho nên đưa kinh này vào đây.
--- o0o ---
Trình bày: Nhị Tường
Cập nhật:
5-2003
