中trung 論luận 序tự 疏sớ/sơ

吉cát 藏tạng 製chế

僧Tăng 睿# 是thị 魏ngụy 群quần 長trường/trưởng 樂nhạo/nhạc/lạc 人nhân 也dã 。 少thiểu 出xuất 家gia 。 依y 僧Tăng 賢hiền 法Pháp 師sư 為vi 弟đệ 子tử 。 嘗thường 聽thính 中trung 山sơn 康khang 僧Tăng 朗lãng 講giảng 每mỗi 興hưng 譏cơ 難nạn/nan 。 師sư 深thâm 相tương/tướng 秤xứng 述thuật 。 年niên 二nhị 十thập 四tứ 歷lịch 遊du 名danh 邦bang 。 常thường 弘hoằng 講giảng 說thuyết 。 方phương 簡giản 高cao 潔khiết 。 一nhất 方phương 云vân 。 芳phương 簡giản 高cao 結kết 氷băng 霜sương 摻# 操thao 。 什thập 至chí 長trường/trưởng 安an 因nhân 從tùng 請thỉnh 業nghiệp 。 門môn 徒đồ 三tam 千thiên 入nhập 室thất 唯duy 八bát 。 睿# 為vi 首thủ 領lãnh 。 文văn 云vân 。 老lão 則tắc 融dung 睿# 。 少thiểu 則tắc 生sanh 肇triệu 。 什thập 歎thán 曰viết 。 傳truyền 吾ngô 業nghiệp 者giả 寄ký 在tại 道đạo 融dung 曇đàm 影ảnh 僧Tăng 睿# 乎hồ 。 什thập 翻phiên 成thành 實thật 論luận 竟cánh 命mạng 睿# 講giảng 之chi 。 謂vị 道đạo 融dung 曰viết 。 此thử 諍tranh 論luận 中trung 有hữu 七thất 處xứ 破phá 阿a 毘tỳ 曇đàm 。 在tại 言ngôn 小tiểu 隱ẩn 。 能năng 不bất 問vấn 我ngã 可khả 謂vị 英anh 才tài 。 融dung 曰viết 。 其kỳ 人nhân 思tư 力lực 有hữu 分phần/phân 未vị 必tất 諮tư 稟bẩm 。 遂toại 剖phẫu 折chiết 無vô 遺di 。 眾chúng 益ích 嗟ta 重trọng/trùng 。 天thiên 子tử 姚diêu 興hưng 聞văn 睿# 景cảnh 行hành 。 問vấn 安an 城thành 侯hầu 姚diêu 嵩tung 曰viết 。 睿# 何hà 如như 人nhân 。 嵩tung 曰viết 。 業nghiệp 衛vệ 之chi 松tùng 柏# 也dã 。 後hậu 自tự 引dẫn 睿# 見kiến 之chi 。 謂vị 嵩tung 曰viết 。 斯tư 乃nãi 四tứ 海hải 之chi 標tiêu 頒ban 。 豈khởi 獨độc 業nghiệp 衛vệ 乎hồ 。 於ư 是thị 美mỹ 聲thanh 遐hà 扇thiên/phiến 流lưu 於ư 遠viễn 邇nhĩ 。 著trước 中trung 論luận 大đại 智trí 論luận 及cập 成thành 實thật 論luận 禪thiền 經kinh 等đẳng 序tự 雅nhã 傳truyền 於ư 世thế 。 春xuân 秋thu 六lục 十thập 有hữu 一nhất 。 作tác 中trung 論luận 序tự 非phi 止chỉ 一nhất 人nhân 。 曇đàm 影ảnh 製chế 義nghĩa 疏sớ/sơ 序tự 。 河hà 西tây 道đạo 朗lãng 亦diệc 製chế 論luận 序tự 。 而nhi 睿# 公công 文văn 義nghĩa 備bị 舉cử 理lý 事sự 精tinh 玄huyền 。 興hưng 皇hoàng 和hòa 上thượng 開khai 講giảng 常thường 讀đọc 。 蓋cái 是thị 信tín 而nhi 好hảo/hiếu 古cổ 述thuật 而nhi 不bất 作tác 。 但đãn 文văn 有hữu 微vi 隱ẩn 。 余dư 略lược 釋thích 之chi 。 就tựu 斯tư 一nhất 序tự 裁tài 為vi 七thất 分phần 。 一nhất 通thông 標tiêu 人nhân 法pháp 。 二nhị 釋thích 名danh 題đề 。 三tam 序tự 論luận 緣duyên 起khởi 。 四tứ 歎thán 釋thích 功công 能năng 。 五ngũ 述thuật 注chú 論luận 青thanh 目mục 。 六lục 廣quảng 歎thán 四tứ 論luận 。 七thất 作tác 者giả 自tự 謙khiêm 。 中trung 論luận 五ngũ 百bách 偈kệ 標tiêu 所sở 造tạo 法pháp 也dã 。 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 序tự 能năng 造tạo 之chi 人nhân 也dã 。 道đạo 不bất 孤cô 運vận 。 弘hoằng 之chi 由do 人nhân 。 故cố 前tiền 明minh 所sở 弘hoằng 之chi 道đạo 。 後hậu 序tự 弘hoằng 道đạo 之chi 人nhân 。 又hựu 題đề 中trung 論luận 五ngũ 百bách 偈kệ 者giả 重trọng/trùng 其kỳ 法pháp 也dã 。 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 者giả 尊tôn 其kỳ 人nhân 也dã 。 又hựu 初sơ 句cú 簡giản 二nhị 邊biên 之chi 法pháp 也dã 。 後hậu 句cú 別biệt 小Tiểu 乘Thừa 之chi 人nhân 也dã 。 所sở 言ngôn 中trung 論luận 者giả 玄huyền 義nghĩa 具cụ 述thuật 。 今kim 既ký 釋thích 序tự 略lược 明minh 五ngũ 意ý 。 一nhất 者giả 斯tư 論luận 定định 佛Phật 法Pháp 之chi 偏thiên 正chánh 。 判phán 得đắc 失thất 之chi 根căn 原nguyên 。 是thị 以dĩ 龍long 樹thụ 標tiêu 中trung 論luận 名danh 也dã 。 二nhị 者giả 斯tư 文văn 論luận 中trung 實thật 之chi 理lý 。 從tùng 所sở 詮thuyên 理lý 實thật 得đắc 名danh 故cố 云vân 中trung 論luận 。 業nghiệp 品phẩm 云vân 。 此thử 論luận 所sở 明minh 義nghĩa 離ly 於ư 斷đoạn 常thường 。 見kiến 故cố 云vân 中trung 論luận 。 三tam 者giả 龍long 樹thụ 所sở 作tác 凡phàm 有hữu 三tam 論luận 。 一nhất 無vô 畏úy 之chi 廣quảng 。 次thứ 十thập 二nhị 之chi 略lược 。 今kim 是thị 折chiết 中trung 之chi 說thuyết 。 故cố 秤xứng 中trung 論luận 。 四tứ 者giả 以dĩ 文văn 表biểu 義nghĩa 。 斯tư 論luận 前tiền 無vô 緣duyên 起khởi 後hậu 略lược 餘dư 勢thế 但đãn 有hữu 正chánh 文văn 。 以dĩ 文văn 表biểu 義nghĩa 理lý 故cố 秤xứng 中trung 論luận 。 五ngũ 者giả 龍Long 樹Thụ 大Đại 士Sĩ 。 是thị 中trung 道Đạo 人Nhân 。 中trung 道Đạo 人Nhân 所sở 製chế 作tác 。 從tùng 人nhân 立lập 名danh 故cố 秤xứng 中trung 論luận 。 五ngũ 百bách 偈kệ 者giả 。 前tiền 標tiêu 其kỳ 名danh 今kim 序tự 偈kệ 數số 。 偈kệ 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 是thị 首thủ 盧lô 偈kệ 。 謂vị 胡hồ 人nhân 數số 經Kinh 法Pháp 也dã 。 則tắc 是thị 通thông 偈kệ 。 言ngôn 通thông 偈kệ 者giả 。 莫mạc 問vấn 長trường/trưởng 行hành 偈kệ 頌tụng 。 但đãn 令linh 數số 滿mãn 三tam 十thập 二nhị 字tự 。 則tắc 是thị 偈kệ 也dã 。 二nhị 者giả 別biệt 偈kệ 。 謂vị 結kết 句cú 為vi 偈kệ 。 莫mạc 問vấn 四tứ 言ngôn 五ngũ 言ngôn 六lục 言ngôn 七thất 言ngôn 。 但đãn 令linh 四tứ 句cú 滿mãn 便tiện 是thị 偈kệ 也dã 。 偈kệ 者giả 外ngoại 國quốc 具cụ 音âm 應ưng 言ngôn 竭kiệt 夜dạ 。 或hoặc 秤xứng 祇kỳ 夜dạ 。 今kim 示thị 存tồn 略lược 但đãn 秤xứng 為vi 偈kệ 。 偈kệ 者giả 句cú 也dã 頌tụng 也dã 。 又hựu 言ngôn 偈kệ 者giả 。 此thử 土thổ/độ 漢hán 書thư 亦diệc 有hữu 此thử 音âm 。 訓huấn 言ngôn 竭kiệt 義nghĩa 。 謂vị 明minh 義nghĩa 竭kiệt 盡tận 故cố 秤xứng 為vi 偈kệ 。 但đãn 結kết 句cú 秤xứng 偈kệ 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 路lộ 伽già 偈kệ 。 謂vị 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 偈kệ 也dã 。 二nhị 伽già 陀đà 偈kệ 。 謂vị 孤cô 起khởi 偈kệ 也dã 。 此thử 論luận 秤xứng 偈kệ 者giả 。 通thông 別biệt 二nhị 中trung 謂vị 別biệt 偈kệ 也dã 。 後hậu 二nhị 之chi 文văn 謂vị 孤cô 起khởi 偈kệ 也dã 。 五ngũ 百bách 者giả 。 即tức 文văn 審thẩm 之chi 凡phàm 四tứ 百bách 四tứ 十thập 六lục 偈kệ 。 或hoặc 是thị 全toàn 其kỳ 大đại 數số 。 或hoặc 翻phiên 之chi 不bất 盡tận 。 以dĩ 本bổn 為vi 名danh 故cố 秤xứng 五ngũ 百bách 。 眾chúng 經kinh 及cập 論luận 文văn 有hữu 三tam 焉yên 。 一nhất 但đãn 長trường/trưởng 行hành 。 即tức 百bách 論luận 也dã 。 二nhị 但đãn 有hữu 偈kệ 。 斯tư 文văn 。 三tam 具cụ 二nhị 種chủng 。 十thập 二nhị 門môn 論luận 之chi 流lưu 。 龍long 樹thụ 十thập 住trụ 毘tỳ 婆bà 沙sa 云vân 。 或hoặc 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 長trường/trưởng 行hành 。 或hoặc 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 偈kệ 頌tụng 。 或hoặc 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 雜tạp 說thuyết 莊trang 嚴nghiêm 章chương 句cú 者giả 。 所sở 好hiếu 各các 不bất 同đồng 。 我ngã 隨tùy 而nhi 不bất 捨xả 。 論luận 三tam 既ký 爾nhĩ 。 經kinh 義nghĩa 例lệ 然nhiên 。 龍long 樹thụ 者giả 。 依y 梵Phạm 音âm 應ưng 云vân 伽già 那na 馥phức 力lực 叉xoa 。 伽già 那na 者giả 龍long 也dã 。 馥phức 力lực 叉xoa 者giả 樹thụ 也dã 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 童đồng 籠lung 磨ma 者giả 龍long 也dã 。 馥phức 力lực 叉xoa 是thị 樹thụ 通thông 名danh 也dã 。 別biệt 名danh 阿a 闍xà 那na 。 如như 此thử 間gian 梨lê 李# 樹thụ 等đẳng 。 問vấn 龍long 樹thụ 是thị 何hà 位vị 之chi 人nhân 。 答đáp 聖thánh 迹tích 無vô 方phương 高cao 下hạ 未vị 易dị 可khả 測trắc 。 僅cận 依y 經kinh 傳truyền 敘tự 其kỳ 淺thiển 深thâm 。 睿# 公công 云vân 。 功công 格cách 十Thập 地Địa 道đạo 摸mạc 補bổ 處xứ 。 是thị 窮cùng 學học 之chi 人nhân 。 傳truyền 云vân 。 智trí 慧tuệ 日nhật 已dĩ 頹đồi 。 斯tư 人nhân 令linh 再tái 耀diệu 。 世thế 昏hôn 寢tẩm 已dĩ 久cửu 。 斯tư 人nhân 悟ngộ 令linh 學học 。 外ngoại 國quốc 為vi 之chi 立lập 廟miếu 事sự 之chi 若nhược 佛Phật 。 安an 知tri 非phi 佛Phật 示thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 乎hồ 。 匡khuông 山sơn 遠viễn 法Pháp 師sư 云vân 。 名danh 貫quán 道đạo 位vị 德đức 備bị 三tam 忍nhẫn 。 亦diệc 十Thập 地Địa 高cao 仁nhân 也dã 。 依y 楞lăng 伽già 經kinh 。 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 問vấn 。 世Thế 尊Tôn 滅diệt 度độ 後hậu 。 佛Phật 法Pháp 何hà 人nhân 持trì 。 佛Phật 答đáp 。 大đại 慧tuệ 汝nhữ 當đương 知tri 。 南nam 天Thiên 竺Trúc 大đại 國quốc 中trung 有hữu 。 大đại 德đức 比Bỉ 丘Khâu 。 名danh 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 人nhân 說thuyết 大Đại 乘Thừa 無vô 上thượng 法pháp 。 能năng 破phá 有hữu 無vô 見kiến 。 住trụ 初sơ 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 往vãng 生sanh 安An 養Dưỡng 國Quốc 。 釋thích 此thử 語ngữ 不bất 同đồng 。 舊cựu 云vân 。 龍long 樹thụ 是thị 初Sơ 地Địa 人nhân 。 關quan 內nội 姚diêu 道đạo 安an 學học 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 此thử 是thị 龍long 樹thụ 引dẫn 眾chúng 生sanh 令linh 入nhập 初Sơ 地Địa 。 而nhi 實thật 是thị 十Thập 地Địa 人nhân 也dã 。 問vấn 何hà 依y 人nhân 也dã 。 答đáp 若nhược 云vân 初Sơ 地Địa 則tắc 二nhị 依y 人nhân 也dã 。 若nhược 是thị 窮cùng 學học 則tắc 第đệ 四tứ 依y 人nhân 。 問vấn 云vân 何hà 是thị 四tứ 依y 。 答đáp 且thả 依y 一nhất 判phán 。 如như 小Tiểu 乘Thừa 見kiến 道đạo 前tiền 具cụ 煩phiền 惱não 人nhân 是thị 一nhất 依y 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 斯Tư 陀Đà 含Hàm 是thị 二nhị 依y 。 阿A 那Na 含Hàm 是thị 三tam 依y 。 羅La 漢Hán 第đệ 四tứ 依y 。 約ước 大Đại 乘Thừa 望vọng 十thập 迴hồi 向hướng 是thị 一nhất 依y 。 初Sơ 地Địa 至chí 七Thất 地Địa 是thị 二nhị 依y 。 八bát 九cửu 地địa 是thị 三tam 依y 。 十Thập 地Địa 第đệ 四tứ 依y 。 如như 楞lăng 伽già 是thị 第đệ 二nhị 依y 。 如như 睿# 師sư 是thị 第đệ 四tứ 依y 。 以dĩ 釋Thích 迦Ca 佛Phật 法Pháp 無vô 別biệt 菩Bồ 薩Tát 僧Tăng 。 龍long 樹thụ 是thị 出xuất 家gia 之chi 人nhân 。 故cố 依y 小Tiểu 乘Thừa 位vị 分phân 之chi 。 名danh 貫quán 道đạo 位vị 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 位vị 之chi 通thông 名danh 也dã 。 德đức 備bị 三tam 忍nhẫn 。 謂vị 信tín 順thuận 無vô 生sanh 也dã 。 問vấn 龍long 樹thụ 更cánh 有hữu 異dị 名danh 耶da 。 答đáp 有hữu 。 順thuận 中trung 論luận 是thị 天thiên 親thân 所sở 作tác 。 言ngôn 順thuận 中trung 論luận 者giả 。 廣quảng 引dẫn 大đại 品phẩm 等đẳng 經kinh 證chứng 釋thích 八bát 不phủ 。 八bát 不bất 則tắc 是thị 中trung 道đạo 。 依y 文văn 釋thích 義nghĩa 故cố 云vân 順thuận 中trung 論luận 。 順thuận 中trung 論luận 云vân 龍long 勝thắng 菩Bồ 薩Tát 非phi 龍long 樹thụ 也dã 。 今kim 宜nghi 會hội 之chi 。 以dĩ 龍long 成thành 其kỳ 勝thắng 道đạo 故cố 云vân 龍long 勝thắng 。 蓋cái 但đãn 敘tự 其kỳ 未vị 字tự 。 前tiền 則tắc 道đạo 俗tục 雙song 舉cử 。 故cố 義nghĩa 無vô 所sở 害hại 。 以dĩ 中trung 為vi 名danh 者giả 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 論luận 名danh 題đề 。 但đãn 論luận 有hữu 廣quảng 略lược 二nhị 本bổn 。 略lược 但đãn 云vân 中trung 論luận 。 廣quảng 則tắc 加gia 以dĩ 觀quán 也dã 。 然nhiên 斯tư 廣quảng 略lược 皆giai 有hữu 其kỳ 義nghĩa 。 所sở 言ngôn 略lược 者giả 。 謂vị 理lý 教giáo 義nghĩa 也dã 。 中trung 是thị 所sở 詮thuyên 之chi 理lý 。 論luận 是thị 能năng 詮thuyên 之chi 教giáo 。 斯tư 無vô 理lý 不bất 攝nhiếp 。 無vô 教giáo 不bất 收thu 。 問vấn 何hà 由do 爾nhĩ 耶da 。 答đáp 所sở 詮thuyên 之chi 中trung 則tắc 三tam 種chủng 中trung 道đạo 。 世thế 諦đế 中trung 真Chân 諦Đế 中trung 非phi 真chân 非phi 俗tục 中trung 。 能năng 詮thuyên 之chi 教giáo 即tức 論luận 此thử 三tam 中trung 。 是thị 以dĩ 無vô 教giáo 不bất 收thu 無vô 理lý 不bất 攝nhiếp 。 所sở 言ngôn 廣quảng 本bổn 具cụ 三tam 者giả 。 中trung 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 之chi 道đạo 。 觀quán 謂vị 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 能năng 觀quán 之chi 心tâm 。 諸chư 佛Phật 觀quán 辨biện 於ư 心tâm 宣tuyên 之chi 於ư 口khẩu 。 秤xứng 之chi 為vi 經kinh 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 辨biện 於ư 心tâm 宣tuyên 之chi 於ư 口khẩu 。 目mục 之chi 為vi 論luận 。 要yếu 具cụ 斯tư 三tam 義nghĩa 乃nãi 圓viên 足túc 。 玄huyền 章chương 內nội 已dĩ 釋thích 之chi 。 但đãn 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 對đối 斷đoạn 常thường 之chi 偏thiên 明minh 中trung 。 此thử 是thị 對đối 偏thiên 中trung 。 二nhị 者giả 盡tận 偏thiên 中trung 。 立lập 於ư 中trung 名danh 欲dục 盡tận 於ư 偏thiên 病bệnh 。 故cố 名danh 盡tận 偏thiên 中trung 。 又hựu 一nhất 意ý 亦diệc 為vi 偏thiên 病bệnh 盡tận 得đắc 有hữu 於ư 中trung 也dã 。 問vấn 盡tận 偏thiên 對đối 偏thiên 及cập 絕tuyệt 待đãi 中trung 此thử 三tam 何hà 異dị 。 答đáp 玄huyền 意ý 已dĩ 明minh 。 今kim 重trọng/trùng 略lược 敘tự 。 盡tận 偏thiên 中trung 者giả 。 蓋cái 是thị 洗tẩy 淨tịnh 斷đoạn 常thường 故cố 強cường/cưỡng 名danh 為vi 中trung 。 雖tuy 盡tận 於ư 偏thiên 而nhi 有hữu 於ư 中trung 。 如như 經Kinh 云vân 。 眾chúng 生sanh 起khởi 見kiến 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 斷đoạn 二nhị 常thường 。 無vô 常thường 無vô 斷đoạn 。 乃nãi 名danh 中trung 道đạo 。 對đối 偏thiên 中trung 者giả 。 此thử 約ước 所sở 詮thuyên 之chi 理lý 對đối 破phá 偏thiên 病bệnh 。 故cố 名danh 為vi 中trung 。 絕tuyệt 待đãi 中trung 者giả 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 如như 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 有hữu 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 有hữu 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 者giả 待đãi 苦khổ 說thuyết 樂nhạo/nhạc/lạc 。 大đại 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 絕tuyệt 此thử 苦khổ 樂lạc 乃nãi 名danh 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 。 此thử 之chi 絕tuyệt 待đãi 猶do 是thị 待đãi 義nghĩa 。 二nhị 者giả 此thử 絕tuyệt 待đãi 涅Niết 槃Bàn 不bất 可khả 說thuyết 其kỳ 苦khổ 樂lạc 。 不bất 知tri 何hà 以dĩ 美mỹ 之chi 。 強cường/cưỡng 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 乃nãi 秤xứng 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 。 方phương 是thị 絕tuyệt 待đãi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 中trung 義nghĩa 亦diệc 然nhiên 。 須tu 深thâm 見kiến 此thử 意ý 。 問vấn 獨độc 空không 與dữ 絕tuyệt 待đãi 中trung 何hà 異dị 。 答đáp 人nhân 多đa 不bất 體thể 獨độc 空không 之chi 旨chỉ 。 但đãn 依y 智Trí 度Độ 論luận 文văn 。 十thập 八bát 空không 是thị 對đối 有hữu 明minh 空không 。 秤xứng 相tương 待đãi 空không 。 非phi 空không 非phi 有hữu 。 無vô 所sở 因nhân 待đãi 秤xứng 為vi 獨độc 空không 。 今kim 謂vị 蓋cái 是thị 一nhất 種chủng 方phương 言ngôn 。 尋tầm 獨độc 空không 意ý 不bất 然nhiên 。 以dĩ 本bổn 來lai 畢tất 竟cánh 無vô 所sở 有hữu 。 唯duy 有hữu 實thật 相tướng 法pháp 性tánh 故cố 秤xứng 為vi 獨độc 。 正chánh 宗tông 爾nhĩ 也dã 。 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 云vân 。 真Chân 如Như 獨độc 存tồn 。 亦diệc 同đồng 此thử 意ý 。 問vấn 何hà 故cố 此thử 獨độc 作tác 空không 名danh 說thuyết 耶da 。 答đáp 以dĩ 畢tất 竟cánh 無vô 一nhất 切thiết 患hoạn 累lũy/lụy/luy 有hữu 法pháp 故cố 秤xứng 為vi 空không 。 大đại 集tập 云vân 。 不bất 可khả 說thuyết 故cố 無vô 相tướng 貌mạo 故cố 名danh 為vi 空không 。 法pháp 華hoa 經Kinh 云vân 。 終chung 歸quy 於ư 空không 。 義nghĩa 亦diệc 如như 是thị 。 就tựu 睿# 師sư 釋thích 題đề 有hữu 三tam 。 一nhất 釋thích 名danh 。 二nhị 立lập 名danh 意ý 。 三tam 利lợi 益ích 。 以dĩ 中trung 為vi 名danh 者giả 照chiếu 其kỳ 實thật 也dã 。 照chiếu 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 照chiếu 訓huấn 顯hiển 。 立lập 此thử 中trung 名danh 顯hiển 理lý 實thật 也dã 。 二nhị 蓋cái 是thị 以dĩ 譬thí 題đề 名danh 。 非phi 燈đăng 無vô 由do 照chiếu 了liễu 於ư 物vật 。 非phi 中trung 名danh 無vô 由do 顯hiển 於ư 理lý 實thật 。 故cố 云vân 照chiếu 也dã 。 以dĩ 論luận 為vi 稱xưng 者giả 盡tận 其kỳ 言ngôn 也dã 。 盡tận 者giả 蓋cái 是thị 暢sướng 盡tận 無vô 餘dư 之chi 名danh 。 如như 小Tiểu 乘Thừa 有hữu 所sở 得đắc 之chi 論luận 。 破phá 邪tà 未vị 窮cùng 論luận 正chánh 不bất 足túc 。 蓋cái 是thị 有hữu 餘dư 之chi 說thuyết 故cố 不bất 名danh 為vi 盡tận 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 秤xứng 為vi 盡tận 也dã 。 蓋cái 是thị 論luận 理lý 既ký 窮cùng 其kỳ 言ngôn 亦diệc 盡tận 。 故cố 云vân 盡tận 言ngôn 。 不bất 云vân 無vô 言ngôn 秤xứng 盡tận 。 睿# 師sư 但đãn 釋thích 中trung 論luận 不bất 明minh 觀quán 者giả 。 以dĩ 中trung 是thị 理lý 論luận 名danh 為vi 教giáo 。 此thử 二nhị 既ký 含hàm 故cố 不bất 釋thích 觀quán 也dã 。 實thật 非phi 名danh 不bất 悟ngộ 下hạ 第đệ 二nhị 立lập 名danh 意ý 。 然nhiên 至chí 道đạo 非phi 中trung 不bất 中trung 非phi 名danh 不bất 名danh 而nhi 立lập 中trung 名danh 者giả 。 理lý 雖tuy 非phi 中trung 不bất 中trung 。 為vi 令linh 物vật 得đắc 悟ngộ 故cố 強cường/cưỡng 立lập 中trung 名danh 也dã 。 言ngôn 非phi 釋thích 不bất 盡tận 故cố 假giả 論luận 以dĩ 明minh 之chi 者giả 。 若nhược 不bất 假giả 問vấn 答đáp 以dĩ 釋thích 於ư 言ngôn 。 則tắc 宣tuyên 道đạo 之chi 言ngôn 無vô 由do 得đắc 盡tận 。 以dĩ 假giả 問vấn 答đáp 申thân 釋thích 此thử 言ngôn 故cố 。 宣tuyên 道đạo 之chi 言ngôn 方phương 得đắc 明minh 顯hiển 。 以dĩ 斯tư 文văn 詳tường 之chi 。 故cố 知tri 非phi 無vô 言ngôn 而nhi 秤xứng 盡tận 言ngôn 也dã 。 然nhiên 言ngôn 只chỉ 是thị 論luận 耳nhĩ 。 但đãn 令linh 綺ỷ 互hỗ 解giải 釋thích 故cố 云vân 言ngôn 非phi 釋thích 不bất 盡tận 假giả 論luận 明minh 之chi 耳nhĩ 。 其kỳ 實thật 既ký 宣tuyên 。 第đệ 三tam 立lập 名danh 利lợi 益ích 。 初sơ 明minh 理lý 教giáo 。 次thứ 敘tự 得đắc 益ích 。 其kỳ 實thật 既ký 宣tuyên 者giả 理lý 顯hiển 也dã 。 其kỳ 言ngôn 既ký 明minh 者giả 教giáo 明minh 了liễu 也dã 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 之chi 行hạnh 。 道Đạo 場Tràng 之chi 照chiếu 下hạ 辨biện 得đắc 益ích 也dã 。 以dĩ 理lý 顯hiển 言ngôn 明minh 故cố 。 因nhân 教giáo 悟ngộ 理lý 。 則tắc 因nhân 成thành 果quả 立lập 。 又hựu 則tắc 是thị 法pháp 華hoa 唯duy 顯hiển 一nhất 理lý 唯duy 教giáo 一nhất 人nhân 也dã 。 朗lãng 然nhiên 懸huyền 解giải 者giả 。 借tá 莊trang 周chu 之chi 言ngôn 以dĩ 顯hiển 因nhân 果quả 成thành 立lập 之chi 義nghĩa 。 安an 時thời 而nhi 處xứ 順thuận 。 哀ai 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 能năng 入nhập 也dã 。 謂vị 是thị 帝đế 之chi 懸huyền 解giải 也dã 。 斯tư 可khả 敘tự 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 菩Bồ 薩Tát 因nhân 成thành 道Đạo 場tràng 照chiếu 顯hiển 。 則tắc 永vĩnh 離ly 生sanh 死tử 欣hân 戚thích 。 如như 哀ai 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 不bất 入nhập 。 二nhị 者giả 有hữu 繫hệ 曰viết 顯hiển 。 無vô 繫hệ 秤xứng 解giải 。 有hữu 繫hệ 者giả 謂vị 斷đoạn 常thường 諸chư 邊biên 。 秤xứng 之chi 為vi 繫hệ 。 諸chư 見kiến 既ký 寂tịch 故cố 目mục 為vi 解giải 。 夫phu 滯trệ 惑hoặc 生sanh 於ư 倒đảo 見kiến 者giả 。 第đệ 三tam 敘tự 造tạo 論luận 緣duyên 起khởi 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 敘tự 緣duyên 起khởi 。 次thứ 明minh 龍long 樹thụ 出xuất 世thế 破phá 迷mê 造tạo 論luận 。 初sơ 有hữu 二nhị 句cú 。 一nhất 凡phàm 迷mê 二nhị 聖thánh 失thất 。 凡phàm 迷mê 者giả 謂vị 九cửu 十thập 六lục 術thuật 。 及cập 起khởi 愛ái 之chi 流lưu 也dã 。 聖thánh 失thất 者giả 執chấp 小Tiểu 乘Thừa 及cập 有hữu 所sở 得đắc 大Đại 乘Thừa 者giả 也dã 。 斯tư 二nhị 無vô 失thất 不bất 該cai 。 初sơ 謂vị 自tự 樹thụ 失thất 。 次thứ 稟bẩm 教giáo 迷mê 。 凡phàm 迷mê 為vi 二nhị 。 一nhất 起khởi 迷mê 因nhân 。 二nhị 迷mê 所sở 得đắc 果quả 。 迷mê 因nhân 二nhị 句cú 。 在tại 果quả 亦diệc 然nhiên 。 夫phu 滯trệ 惑hoặc 者giả 。 滯trệ 謂vị 滯trệ 著trước 。 則tắc 起khởi 愛ái 之chi 流lưu 也dã 。 惑hoặc 謂vị 迷mê 惑hoặc 。 起khởi 見kiến 之chi 流lưu 也dã 。 生sanh 死tử 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 在tại 家gia 起khởi 愛ái 出xuất 家gia 起khởi 見kiến 。 則tắc 法pháp 華hoa 毒độc 虫trùng 之chi 與dữ 惡ác 鬼quỷ 。 火hỏa 宅trạch 之chi 內nội 唯duy 斯tư 二nhị 物vật 。 亦diệc 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 唯duy 愛ái 與dữ 見kiến 。 如như 涅Niết 槃Bàn 說thuyết 。 生sanh 於ư 倒đảo 見kiến 者giả 。 前tiền 明minh 愛ái 見kiến 末mạt 。 此thử 句cú 次thứ 尋tầm 其kỳ 根căn 。 所sở 以dĩ 有hữu 愛ái 見kiến 者giả 。 皆giai 由do 顛điên 倒đảo 橫hoạnh/hoành 見kiến 故cố 生sanh 。 如như 淨tịnh 名danh 云vân 。 善thiện 惡ác 由do 身thân 。 身thân 由do 於ư 貪tham 。 貪tham 由do 分phân 別biệt 虛hư 妄vọng 。 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 。 由do 於ư 顛điên 倒đảo 。 是thị 以dĩ 顛điên 倒đảo 所sở 見kiến 為vi 在tại 家gia 出xuất 家gia 。 愛ái 見kiến 本bổn 也dã 。 又hựu 前tiền 句cú 既ký 明minh 有hữu 愛ái 有hữu 見kiến 。 後hậu 句cú 亦diệc 有hữu 倒đảo 有hữu 見kiến 。 倒đảo 則tắc 顛điên 倒đảo 也dã 。 見kiến 謂vị 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 。 故cố 末mạt 有hữu 其kỳ 二nhị 。 在tại 本bổn 亦diệc 兩lưỡng 。 三tam 界giới 以dĩ 之chi 而nhi 淪luân 溺nịch 者giả 。 此thử 第đệ 二nhị 次thứ 明minh 失thất 果quả 也dã 。 起khởi 愛ái 見kiến 二nhị 因nhân 感cảm 三tam 界giới 淪luân 溺nịch 兩lưỡng 果quả 。 沒một 水thủy 為vi 溺nịch 。 土thổ/độ 陷hãm 為vi 淪luân 。 法pháp 華hoa 云vân 。 如như 是thị 種chủng 種chủng 。 諸chư 苦khổ 眾chúng 生sanh 。 沒một 在tại 其kỳ 中trung 。 以dĩ 苦khổ 喻dụ 大đại 海hải 。 故cố 沒một 在tại 苦khổ 之chi 內nội 則tắc 溺nịch 義nghĩa 也dã 。 三tam 界giới 無vô 常thường 。 舍xá 之chi 崩băng 倒đảo 則tắc 陷hãm 義nghĩa 也dã 。 故cố 起khởi 愛ái 見kiến 兩lưỡng 因nhân 感cảm 無vô 常thường 苦khổ 二nhị 果quả 。 如như 法Pháp 華hoa 云vân 。 惡ác 鬼quỷ 毒độc 虫trùng 二nhị 因nhân 感cảm 舍xá 之chi 崩băng 倒đảo 及cập 火hỏa 起khởi 燒thiêu 宅trạch 二nhị 果quả 。 睿# 師sư 全toàn 同đồng 法pháp 華hoa 意ý 及cập 維duy 摩ma 之chi 說thuyết 也dã 。 偏thiên 悟ngộ 起khởi 於ư 厭yếm 智trí 者giả 。 第đệ 二nhị 次thứ 辨biện 聖thánh 失thất 。 凡phàm 失thất 重trọng/trùng 故cố 前tiền 明minh 。 聖thánh 失thất 輕khinh 故cố 後hậu 辨biện 。 則tắc 重trọng/trùng 輕khinh 次thứ 第đệ 。 又hựu 前tiền 是thị 外ngoại 迷mê 。 今kim 辨biện 內nội 惑hoặc 。 亦diệc 是thị 外ngoại 重trọng/trùng 內nội 輕khinh 為vi 次thứ 第đệ 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 正chánh 辨biện 失thất 。 二nhị 得đắc 失thất 互hỗ 相tương 顯hiển 釋thích 。 初sơ 中trung 二nhị 句cú 。 一nhất 辨biện 失thất 因nhân 。 二nhị 明minh 失thất 果quả 。 失thất 因nhân 有hữu 二nhị 。 失thất 果quả 亦diệc 兩lưỡng 。 與dữ 上thượng 相tương 對đối 也dã 。 偏thiên 悟ngộ 者giả 。 對đối 上thượng 凡phàm 迷mê 故cố 聖thánh 秤xứng 為vi 悟ngộ 。 若nhược 望vọng 大Đại 乘Thừa 故cố 秤xứng 為vi 偏thiên 。 所sở 以dĩ 云vân 偏thiên 悟ngộ 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 名danh 為vi 曲khúc 見kiến 。 又hựu 云vân 。 若nhược 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 心tâm 言ngôn 無vô 布bố 施thí 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 破phá 戒giới 邪tà 見kiến 。 法pháp 華hoa 云vân 眇miễu 目mục 座tòa 陋lậu 。 眇miễu 目mục 者giả 所sở 見kiến 不bất 正chánh 也dã 。 所sở 謂vị 空không 有hữu 二nhị 見kiến 並tịnh 皆giai 不bất 正chánh 見kiến 。 王vương 宮cung 實thật 生sanh 雙song 林lâm 實thật 滅diệt 。 謂vị 所sở 見kiến 不bất 正chánh 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 空không 名danh 為vi 但đãn 空không 。 故cố 空không 見kiến 不bất 正chánh 。 又hựu 二Nhị 乘Thừa 無vô 有hữu 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 。 如như 涅Niết 槃Bàn 說thuyết 。 但đãn 見kiến 於ư 空không 不bất 見kiến 不bất 空không 。 故cố 不bất 行hành 中trung 道đạo 不bất 見kiến 佛Phật 性tánh 。 名danh 為vi 偏thiên 悟ngộ 也dã 。 起khởi 於ư 厭yếm 智trí 者giả 。 第đệ 二nhị 句cú 尋tầm 悟ngộ 之chi 根căn 也dã 。 二Nhị 乘Thừa 所sở 以dĩ 偏thiên 悟ngộ 者giả 。 由do 厭yếm 生sanh 死tử 而nhi 欣hân 涅Niết 槃Bàn 。 如như 法Pháp 華hoa 云vân 。 先tiên 取thủ 其kỳ 價giá 。 然nhiên 後hậu 除trừ 糞phẩn 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 畏úy 老lão 病bệnh 死tử 。 故cố 斷đoạn 貪tham 瞋sân 癡si 以dĩ 求cầu 涅Niết 槃Bàn 永vĩnh 滅diệt 。 故cố 云vân 厭yếm 智trí 。 耿# 介giới 以dĩ 之chi 而nhi 致trí 乖quai 者giả 。 第đệ 二nhị 次thứ 明minh 得đắc 果quả 。 亦diệc 兩lưỡng 句cú 。 初sơ 敘tự 其kỳ 迷mê 執chấp 。 次thứ 明minh 得đắc 果quả 。 耿# 介giới 者giả 。 外ngoại 典điển 文văn 言ngôn 不bất 同đồng 。 眾chúng 師sư 釋thích 亦diệc 異dị 。 然nhiên 多đa 不bất 體thể 其kỳ 意ý 旨chỉ 。 今kim 明minh 耿# 介giới 者giả 猶do 志chí 節tiết 也dã 。 以dĩ 封phong 執chấp 小Tiểu 乘Thừa 自tự 謂vị 究cứu 竟cánh 。 永vĩnh 不bất 迴hồi 小tiểu 心tâm 進tiến 求cầu 大Đại 道Đạo 。 故cố 名danh 耿# 介giới 。 以dĩ 之chi 致trí 乖quai 者giả 。 此thử 第đệ 二nhị 明minh 得đắc 果quả 也dã 。 既ký 封phong 執chấp 小Tiểu 乘Thừa 則tắc 與dữ 大Đại 道Đạo 相tương/tướng 乖quai 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 道đạo 實thật 無vô 二nhị 。 而nhi 妄vọng 謂vị 言ngôn 二nhị 。 故cố 乖quai 無vô 二nhị 之chi 道Đạo 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 阿A 羅La 漢Hán 人nhân 。 於ư 佛Phật 道Đạo 迂# 迴hồi 稽khể 留lưu 。 又hựu 復phục 虛hư 言ngôn 得đắc 道Đạo 。 皆giai 是thị 乖quai 道đạo 之chi 義nghĩa 。 又hựu 道đạo 實thật 無vô 生sanh 滅diệt 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 謂vị 有hữu 煩phiền 惱não 生sanh 而nhi 滅diệt 之chi 得đắc 有hữu 餘dư 。 謂vị 有hữu 身thân 智trí 生sanh 滅diệt 之chi 得đắc 無vô 餘dư 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 分phân 別biệt 說thuyết 諸chư 法pháp 。 五ngũ 眾chúng 生sanh 滅diệt 。 則tắc 乖quai 無vô 生sanh 大Đại 道Đạo 之chi 義nghĩa 。 然nhiên 二Nhị 乘Thừa 既ký 爾nhĩ 。 有hữu 所sở 得đắc 大Đại 乘Thừa 亦diệc 然nhiên 。 終chung 言ngôn 有hữu 惑hoặc 滅diệt 解giải 生sanh 。 猶do 是thị 小tiểu 也dã 。 故cố 知tri 大đại 覺giác 在tại 乎hồ 曠khoáng 照chiếu 下hạ 。 此thử 第đệ 二nhị 得đắc 失thất 互hỗ 相tương 釋thích 也dã 。 前tiền 舉cử 大đại 得đắc 以dĩ 顯hiển 小tiểu 失thất 。 大đại 覺giác 曠khoáng 照chiếu 者giả 。 此thử 舉cử 大đại 得đắc 也dã 。 對đối 二Nhị 乘Thừa 生sanh 滅diệt 之chi 小tiểu 了liễu 一nhất 切thiết 無vô 生sanh 畢tất 竟cánh 空không 秤xứng 為vi 曠khoáng 照chiếu 。 又hựu 二Nhị 乘Thừa 但đãn 得đắc 人nhân 空không 不bất 得đắc 法Pháp 空không 名danh 為vi 小tiểu 智trí 。 大Đại 乘Thừa 具cụ 得đắc 二nhị 空không 秤xứng 為vi 曠khoáng 照chiếu 。 又hựu 二Nhị 乘Thừa 亦diệc 得đắc 二nhị 空không 。 但đãn 是thị 折chiết 法pháp 明minh 空không 故cố 秤xứng 小tiểu 智trí 。 大Đại 乘Thừa 得đắc 自tự 性tánh 空không 自tự 相tương/tướng 空không 秤xứng 為vi 曠khoáng 照chiếu 。 又hựu 二Nhị 乘Thừa 但đãn 得đắc 三tam 界giới 內nội 人nhân 法pháp 空không 名danh 為vi 小tiểu 智trí 。 大Đại 乘Thừa 得đắc 三tam 界giới 內nội 外ngoại 空không 名danh 為vi 曠khoáng 照chiếu 。 又hựu 二Nhị 乘Thừa 但đãn 見kiến 於ư 空không 不bất 見kiến 不bất 空không 名danh 為vi 小tiểu 智trí 。 大Đại 乘Thừa 見kiến 空không 及cập 以dĩ 不bất 空không 故cố 秤xứng 曠khoáng 照chiếu 。 所sở 言ngôn 隘ải 心tâm 者giả 。 書thư 云vân 。 一nhất 人nhân 守thủ 隘ải 萬vạn 夫phu 莫mạc 進tiến 。 蓋cái 是thị 迮trách 小tiểu 之chi 名danh 也dã 。 照chiếu 之chi 不bất 曠khoáng 下hạ 。 此thử 廣quảng 敘tự 小Tiểu 乘Thừa 之chi 失thất 也dã 。 夷di 有hữu 無vô 者giả 。 夷di 之chi 訓huấn 平bình 。 不bất 能năng 平bình 除trừ 有hữu 無vô 二nhị 見kiến 義nghĩa 也dã 。 一nhất 道đạo 俗tục 者giả 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 。 未vị 說thuyết 生sanh 死tử 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 眾chúng 生sanh 則tắc 是thị 佛Phật 。 故cố 二Nhị 乘Thừa 不bất 能năng 。 一nhất 道đạo 俗tục 也dã 。 道đạo 則tắc 涅Niết 槃Bàn 俗tục 則tắc 生sanh 死tử 。 知tri 之chi 不bất 盡tận 未vị 可khả 以dĩ 涉thiệp 中trung 途đồ 泯mẫn 二nhị 際tế 者giả 。 行hành 山sơn 為vi 踐tiễn 。 履lý 水thủy 為vi 涉thiệp 。 蓋cái 是thị 別biệt 論luận 耳nhĩ 。 今kim 通thông 取thủ 行hành 義nghĩa 為vi 涉thiệp 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 照chiếu 理lý 不bất 窮cùng 。 故cố 不bất 能năng 行hành 於ư 中Trung 道Đạo 也dã 。 泯mẫn 二nhị 際tế 者giả 。 泯mẫn 之chi 言ngôn 滅diệt 。 謂vị 不bất 能năng 滅diệt 於ư 二nhị 際tế 也dã 。 問vấn 前tiền 云vân 一nhất 道đạo 俗tục 夷di 有hữu 無vô 。 則tắc 是thị 泯mẫn 二nhị 際tế 。 何hà 故cố 重trùng 說thuyết 。 答đáp 睿# 師sư 深thâm 見kiến 文văn 意ý 。 涅Niết 槃Bàn 品phẩm 有hữu 二nhị 偈kệ 。 初sơ 云vân 。 世thế 間gian 與dữ 涅Niết 槃Bàn 無vô 有hữu 少thiểu 分phần 別biệt 。 涅Niết 槃Bàn 與dữ 世thế 間gian 無vô 有hữu 少thiểu 分phần 別biệt 。 此thử 是thị 一nhất 道đạo 俗tục 之chi 義nghĩa 。 次thứ 偈kệ 云vân 。 生sanh 死tử 之chi 實thật 際tế 及cập 與dữ 涅Niết 槃Bàn 實thật 際tế 。 如như 是thị 二nhị 際tế 者giả 無vô 豪hào 釐li 差sai 別biệt 。 論luận 既ký 兩lưỡng 文văn 。 今kim 還hoàn 敘tự 此thử 二nhị 意ý 也dã 。 道đạo 俗tục 之chi 不bất 夷di 二nhị 際tế 之chi 不bất 泯mẫn 菩Bồ 薩Tát 之chi 憂ưu 也dã 。 第đệ 二nhị 破phá 迷mê 作tác 論luận 又hựu 開khai 二nhị 別biệt 。 初sơ 明minh 大đại 悲bi 內nội 充sung 。 次thứ 別biệt 明minh 破phá 迷mê 作tác 論luận 。 初sơ 是thị 慈từ 悲bi 。 後hậu 明minh 智trí 慧tuệ 。 即tức 菩Bồ 薩Tát 福phước 慧tuệ 二nhị 業nghiệp 。 又hựu 初sơ 是thị 知tri 病bệnh 識thức 藥dược 。 後hậu 是thị 應ứng 病bệnh 授thọ 藥dược 。 又hựu 初sơ 是thị 悲bi 心tâm 。 後hậu 明minh 悲bi 事sự 。 問vấn 何hà 故cố 云vân 有hữu 無vô 不bất 夷di 二nhị 際tế 不bất 泯mẫn 。 但đãn 明minh 此thử 兩lưỡng 句cú 也dã 。 答đáp 有hữu 無vô 是thị 眾chúng 見kiến 之chi 根căn 。 障chướng 中trung 道đạo 之chi 本bổn 。 故cố 偏thiên 說thuyết 也dã 。 二nhị 際tế 不bất 泯mẫn 。 謂vị 破phá 一nhất 道đạo 清thanh 淨tịnh 也dã 。 又hựu 前tiền 敘tự 能năng 障chướng 。 後hậu 明minh 所sở 障chướng 。 又hựu 前tiền 是thị 凡phàm 迷mê 。 後hậu 為vi 聖thánh 惑hoặc 。 又hựu 前tiền 是thị 外ngoại 迷mê 。 後hậu 為vi 內nội 惑hoặc 。 言ngôn 約ước 事sự 終chung 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 憂ưu 者giả 。 既ký 見kiến 凡phàm 迷mê 六lục 道đạo 紛phân 然nhiên 。 聖thánh 惑hoặc 三tam 乘thừa 異dị 逕kính 。 為vi 此thử 而nhi 興hưng 無vô 緣duyên 大đại 悲bi 。 故cố 秤xứng 憂ưu 也dã 。 是thị 以dĩ 龍long 樹thụ 下hạ 第đệ 二nhị 破phá 迷mê 作tác 論luận 又hựu 開khai 兩lưỡng 別biệt 。 前tiền 破phá 內nội 迷mê 。 後hậu 破phá 外ngoại 迷mê 。 亦diệc 前tiền 破phá 聖thánh 惑hoặc 。 後hậu 破phá 凡phàm 迷mê 。 問vấn 初sơ 段đoạn 中trung 何hà 故cố 前tiền 敘tự 凡phàm 迷mê 後hậu 明minh 聖thánh 惑hoặc 。 今kim 前tiền 破phá 聖thánh 惑hoặc 後hậu 破phá 凡phàm 迷mê 。 答đáp 有hữu 文văn 有hữu 義nghĩa 。 言ngôn 其kỳ 義nghĩa 者giả 。 前tiền 就tựu 起khởi 惑hoặc 次thứ 第đệ 。 故cố 前tiền 凡phàm 後hậu 聖thánh 前tiền 重trọng/trùng 後hậu 輕khinh 。 後hậu 約ước 傍bàng 正chánh 次thứ 第đệ 。 斯tư 論luận 正chánh 破phá 於ư 內nội 傍bàng 破phá 於ư 外ngoại 。 亦diệc 前tiền 正chánh 破phá 封phong 執chấp 二Nhị 乘Thừa 之chi 失thất 。 後hậu 傍bàng 洗tẩy 九cửu 十thập 六lục 術thuật 。 約ước 文văn 者giả 。 在tại 初sơ 文văn 後hậu 敘tự 聖thánh 迷mê 。 接tiếp 聖thánh 破phá 聖thánh 故cố 便tiện 除trừ 聖thánh 迷mê 。 折chiết 之chi 以dĩ 中trung 道đạo 者giả 。 折chiết 之chi 言ngôn 齊tề 。 齊tề 者giả 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 二nhị 眾chúng 生sanh 與dữ 佛Phật 平bình 等đẳng 。 則tắc 是thị 中trung 道đạo 。 又hựu 將tương 中Trung 道Đạo 之chi 理lý 。 折chiết 二nhị 際tế 令linh 齊tề 。 故cố 言ngôn 折chiết 之chi 以dĩ 中trung 道đạo 。 使sử 惑hoặc 趣thú 之chi 徒đồ 望vọng 玄huyền 指chỉ 而nhi 一nhất 變biến 者giả 。 惑hoặc 者giả 迷mê 也dã 。 趣thú 者giả 理lý 也dã 。 謂vị 迷mê 理lý 之chi 人nhân 。 即tức 是thị 封phong 執chấp 二Nhị 乘Thừa 有hữu 所sở 得đắc 。 大Đại 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 。 玄huyền 指chỉ 者giả 即tức 是thị 斯tư 論luận 。 藉tạ 斯tư 論luận 重trọng/trùng 玄huyền 之chi 言ngôn 。 因nhân 改cải 二Nhị 乘Thừa 之chi 執chấp 迴hồi 有hữu 所sở 得đắc 菩Bồ 薩Tát 同đồng 歸quy 不bất 二nhị 。 故cố 名danh 為vi 一nhất 變biến 。 若nhược 守thủ 二Nhị 乘Thừa 不bất 歸quy 一nhất 道đạo 。 封phong 執chấp 偏thiên 大đại 未vị 悟ngộ 平bình 等đẳng 。 並tịnh 是thị 守thủ 指chỉ 忘vong 月nguyệt 。 不bất 名danh 一nhất 變biến 。 今kim 改cải 小tiểu 入nhập 大đại 。 迴hồi 有hữu 得đắc 而nhi 悟ngộ 無vô 得đắc 。 如như 因nhân 指chỉ 得đắc 月nguyệt 。 故cố 秤xứng 為vi 變biến 。 括quát 之chi 以dĩ 即tức 化hóa 。 第đệ 二nhị 破phá 於ư 外ngoại 惑hoặc 。 括quát 者giả 撿kiểm 括quát 。 即tức 化hóa 者giả 如như 肇triệu 公công 云vân 。 道đạo 遠viễn 乎hồ 哉tai 。 觸xúc 事sự 即tức 真chân 。 聖thánh 遠viễn 乎hồ 哉tai 。 體thể 之chi 即tức 神thần 。 十thập 二nhị 門môn 序tự 亦diệc 有hữu 斯tư 意ý 。 故cố 云vân 悟ngộ 大đại 覺giác 於ư 夢mộng 境cảnh 即tức 百bách 化hóa 以dĩ 安an 歸quy 。 猶do 是thị 論luận 文văn 明minh 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 即tức 是thị 無vô 生sanh 。 故cố 云vân 即tức 化hóa 。 令linh 玄huyền 悟ngộ 之chi 賓tân 喪táng 諮tư 詢tuân 於ư 朝triêu 徹triệt 。 此thử 寄ký 斥xích 震chấn 旦đán 莊trang 周chu 。 以dĩ 呵ha 天Thiên 竺Trúc 外ngoại 道đạo 。 良lương 以dĩ 此thử 土thổ/độ 無vô 別biệt 外ngoại 道đạo 。 而nhi 用dụng 老lão 莊trang 以dĩ 為vi 至chí 極cực 。 是thị 以dĩ 斥xích 之chi 。 諮tư 詢tuân 者giả 問vấn 善thiện 道đạo 之chi 辭từ 也dã 。 喪táng 之chi 言ngôn 亡vong 也dã 。 朝triêu 徹triệt 者giả 。 郭quách 象tượng 云vân 。 遺di 死tử 生sanh 亡vong 內nội 外ngoại 。 豁hoát 然nhiên 無vô 滯trệ 見kiến 機cơ 而nhi 作tác 。 故cố 云vân 朝triêu 徹triệt 也dã 。 又hựu 云vân 。 朝triêu 者giả 旦đán 也dã 。 徹triệt 者giả 達đạt 也dã 。 又hựu 云vân 。 一nhất 旦đán 能năng 達đạt 於ư 理lý 故cố 云vân 朝triêu 徹triệt 。 又hựu 云vân 。 不bất 崇sùng 朝triêu 而nhi 徹triệt 理lý 。 崇sùng 者giả 言ngôn 重trọng/trùng 。 猶do 是thị 一nhất 朝triêu 而nhi 達đạt 耳nhĩ 。 故cố 云vân 朝triêu 徹triệt 也dã 。 今kim 明minh 既ký 悟ngộ 斯tư 論luận 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 是thị 實thật 相tướng 無vô 生sanh 。 須tu 忘vong 問vấn 答đáp 朝triêu 徹triệt 之chi 事sự 。 故cố 云vân 喪táng 諮tư 詢tuân 於ư 朝triêu 徹triệt 也dã 。 既ký 不bất 諮tư 詢tuân 於ư 老lão 莊trang 。 豈khởi 復phục 稟bẩm 承thừa 六lục 師sư 及cập 十thập 八bát 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 并tinh 九cửu 十thập 六lục 術thuật 耶da 。 蕩đãng 蕩đãng 焉yên 下hạ 第đệ 四tứ 讚tán 論luận 功công 能năng 又hựu 開khai 三tam 別biệt 。 初sơ 顯hiển 道đạo 益ích 物vật 嘆thán 。 次thứ 舉cử 大đại 對đối 小tiểu 嘆thán 。 亦diệc 名danh 抑ức 小tiểu 揚dương 大đại 嘆thán 。 三tam 感cảm 幸hạnh 欣hân 遇ngộ 嘆thán 。 蕩đãng 蕩đãng 者giả 。 書thư 云vân 。 王vương 道đạo 蕩đãng 蕩đãng 無vô 偏thiên 無vô 儻thảng 。 蓋cái 是thị 泯mẫn 內nội 外ngoại 兩lưỡng 迷mê 息tức 凡phàm 聖thánh 二nhị 見kiến 。 同đồng 歸quy 乎hồ 大Đại 道Đạo 。 故cố 秤xứng 蕩đãng 蕩đãng 。 蕩đãng 蕩đãng 是thị 曠khoáng 遠viễn 之chi 貌mạo 也dã 。 坦thản 夷di 路lộ 於ư 沖# 階giai 者giả 。 龍long 樹thụ 未vị 出xuất 之chi 前tiền 。 虛hư 言ngôn 將tương 實thật 教giáo 並tịnh 興hưng 。 險hiểm 逕kính 與dữ 夷di 路lộ 爭tranh 徹triệt 。 是thị 以dĩ 論luận 主chủ 出xuất 世thế 更cánh 整chỉnh 坦thản 夷di 路lộ 。 故cố 言ngôn 坦thản 也dã 。 夷di 路lộ 既ký 整chỉnh 。 則tắc 菩Bồ 薩Tát 之chi 因nhân 道Đạo 場Tràng 之chi 果quả 階giai 位vị 可khả 登đăng 。 故cố 言ngôn 於ư 沖# 階giai 也dã 。 敝tệ 玄huyền 門môn 於ư 宇vũ 內nội 者giả 。 前tiền 化hóa 及cập 一nhất 方phương 。 此thử 明minh 遐hà 宣tuyên 六lục 合hợp 。 玄huyền 門môn 者giả 。 老lão 子tử 云vân 。 玄huyền 之chi 又hựu 玄huyền 。 眾chúng 妙diệu 之chi 門môn 。 借tá 斯tư 言ngôn 以dĩ 目mục 今kim 論luận 也dã 。 天thiên 地địa 上thượng 下hạ 曰viết 宇vũ 。 往vãng 古cổ 來lai 今kim 秤xứng 宙trụ 。 故cố 云vân 敝tệ 玄huyền 門môn 於ư 宇vũ 內nội 也dã 。 扇thiên/phiến 惠huệ 風phong 於ư 陳trần 枚mai 者giả 。 前tiền 二nhị 句cú 明minh 顯hiển 道đạo 。 今kim 兩lưỡng 句cú 明minh 益ích 物vật 。 陳trần 枚mai 者giả 。 陳trần 者giả 朽hủ 故cố 之chi 名danh 也dã 。 毛mao 詩thi 云vân 。 伐phạt 其kỳ 條điều 枚mai 。 枚mai 者giả 小tiểu 枝chi 也dã 。 惠huệ 風phong 者giả 謂vị 春xuân 風phong 也dã 。 以dĩ 扇thiên/phiến 斯tư 論luận 智trí 慧tuệ 之chi 風phong 。 使sử 凡phàm 夫phu 之chi 流lưu 以dĩ 得đắc 益ích 也dã 。 流lưu 甘cam 露lộ 於ư 枯khô 椊# 者giả 。 前tiền 句cú 辨biện 益ích 凡phàm 。 此thử 章chương 明minh 利lợi 聖thánh 。 前tiền 句cú 益ích 外ngoại 道đạo 。 後hậu 句cú 利lợi 小Tiểu 乘Thừa 。 又hựu 前tiền 句cú 利lợi 小Tiểu 乘Thừa 。 後hậu 句cú 益ích 菩Bồ 薩Tát 。 具cụ 此thử 諸chư 意ý 也dã 。 夫phu 柏# 梁lương 之chi 構# 興hưng 者giả 。 第đệ 二nhị 舉cử 大đại 對đối 小tiểu 嘆thán 又hựu 開khai 二nhị 別biệt 。 前tiền 譬thí 後hậu 合hợp 。 柏# 梁lương 者giả 漢hán 武võ 帝đế 臺đài 名danh 也dã 。 外ngoại 書thư 釋thích 此thử 自tự 有hữu 二nhị 家gia 。 一nhất 云vân 。 以dĩ 柏# 木mộc 為vi 梁lương 故cố 云vân 柏# 梁lương 。 此thử 臺đài 初sơ 成thành 。 柏# 木mộc 香hương 氣khí 流lưu 數sổ 十thập 里lý 。 元nguyên 帝đế 以dĩ 柏# 梁lương 對đối 柘chá 舘# 。 以dĩ 此thử 詳tường 之chi 。 應ưng 是thị 柏# 木mộc 之chi 梁lương 。 又hựu 云vân 。 梁lương 有hữu 百bách 數số 故cố 云vân 百bách 梁lương 。 茅mao 庂# 茨tì 陋lậu 者giả 。 茨tì 之chi 言ngôn 次thứ 。 撰soạn 次thứ 於ư 茅mao 故cố 秤xứng 為vi 茨tì 。 庂# 者giả 長trường/trưởng 安an 偏thiên 鵲thước 舍xá 但đãn 有hữu 一nhất 邊biên 。 故cố 秤xứng 為vi 庂# 。 陋lậu 猶do 隘ải 義nghĩa 也dã 。 又hựu 柏# 梁lương 大đại 臺đài 即tức 法pháp 華hoa 長trưởng 者giả 大đại 宅trạch 。 茅mao 茨tì 庂# 陋lậu 其kỳ 猶do 門môn 外ngoại 草thảo 菴am 。 睿# 師sư 一nhất 言ngôn 含hàm 內nội 外ngoại 兩lưỡng 事sự 也dã 。 覩đổ 斯tư 論luận 下hạ 第đệ 二nhị 合hợp 譬thí 。 鄙bỉ 倍bội 者giả 出xuất 論luận 語ngữ 。 鄙bỉ 猶do 鄙bỉ 惡ác 。 倍bội 是thị 倍bội 戾lệ 。 幸hạnh 哉tai 此thử 區khu 之chi 赤xích 縣huyện 者giả 。 第đệ 三tam 感cảm 幸hạnh 欣hân 遇ngộ 嘆thán 亦diệc 二nhị 句cú 。 幸hạnh 者giả 幸hạnh 遇ngộ 。 此thử 區khu 者giả 。 區khu 秤xứng 區khu 域vực 。 而nhi 言ngôn 此thử 以dĩ 對đối 彼bỉ 也dã 。 彼bỉ 總tổng 名danh 天Thiên 竺Trúc 。 天Thiên 竺Trúc 別biệt 開khai 則tắc 五ngũ 。 次thứ 有hữu 十thập 六lục 大đại 國quốc 。 五ngũ 百bách 中trung 國quốc 十thập 千thiên 小tiểu 國quốc 。 此thử 區khu 總tổng 名danh 赤xích 縣huyện 。 河hà 圖đồ 云vân 。 崑# 崙lôn 山sơn 東đông 地địa 方phương 五ngũ 千thiên 里lý 。 一nhất 曰viết 神thần 洲châu 亦diệc 名danh 赤xích 縣huyện 。 禹vũ 於ư 赤xích 縣huyện 之chi 內nội 畫họa 地địa 分phần/phân 疆cương 以dĩ 為vi 九cửu 州châu 。 故cố 鑄chú 九cửu 鼎đỉnh 鎮trấn 九cửu 州châu 。 則tắc 知tri 赤xích 縣huyện 是thị 九cửu 州châu 之chi 總tổng 名danh 。 忽hốt 得đắc 移di 靈linh 鷲thứu 以dĩ 作tác 鎮trấn 者giả 。 赤xích 縣huyện 唯duy 以dĩ 五ngũ 岳nhạc 為vi 鎮trấn 。 而nhi 今kim 假giả 設thiết 移di 靈linh 鷲thứu 而nhi 鎮trấn 赤xích 縣huyện 。 喻dụ 斯tư 論luận 而nhi 化hóa 九cửu 州châu 也dã 。 險hiểm 陂bi 之chi 邊biên 情tình 乃nãi 蒙mông 流lưu 光quang 之chi 餘dư 慧tuệ 者giả 。 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 舉cử 事sự 以dĩ 合hợp 上thượng 喻dụ 。 毛mao 詩thi 云vân 。 內nội 有hữu 佐tá 公công 進tiến 賢hiền 之chi 志chí 。 外ngoại 無vô 私tư 謁yết 險hiểm 陂bi 之chi 心tâm 。 禮lễ 注chú 云vân 。 偏thiên 立lập 曰viết 陂bi 。 故cố 云vân 勞lao 而nhi 無vô 祖tổ 立lập 而nhi 不bất 陂bi 。 陂bi 謂vị 偏thiên 險hiểm 之chi 心tâm 耳nhĩ 。 流lưu 光quang 之chi 餘dư 惠huệ 者giả 。 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 光quang 流lưu 此thử 土thổ/độ 。 惠huệ 益ích 險hiểm 陂bi 之chi 人nhân 。 而nhi 秤xứng 邊biên 情tình 者giả 。 一nhất 者giả 目mục 此thử 土thổ/độ 為vi 邊biên 地địa 。 彼bỉ 秤xứng 為vi 中trung 國quốc 。 昔tích 河hà 承thừa 公công 與dữ 嚴nghiêm 法Pháp 師sư 諍tranh 此thử 土thổ/độ 天Thiên 竺Trúc 偏thiên 正chánh 之chi 事sự 。 嚴nghiêm 師sư 善thiện 解giải 外ngoại 國quốc 曆lịch 算toán 云vân 。 正chánh 陽dương 之chi 月nguyệt 方phương 中trung 無vô 影ảnh 。 故cố 知tri 天Thiên 竺Trúc 為vi 正chánh 國quốc 也dã 。 河hà 公công 善thiện 解giải 此thử 土thổ/độ 曆lịch 算toán 不bất 能năng 難nạn/nan 之chi 。 故cố 知tri 彼bỉ 為vi 中trung 國quốc 此thử 曰viết 邊biên 情tình 。 又hựu 彼bỉ 有hữu 佛Phật 出xuất 故cố 云vân 中trung 國quốc 。 此thử 無vô 佛Phật 出xuất 秤xứng 曰viết 邊biên 情tình 。 又hựu 四tứ 依y 等đẳng 出xuất 於ư 彼bỉ 土độ 故cố 名danh 正chánh 國quốc 。 不bất 出xuất 此thử 土thổ/độ 目mục 為vi 邊biên 情tình 。 又hựu 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 。 常thường 出xuất 彼bỉ 土độ 故cố 為vi 中trung 國quốc 。 此thử 唯duy 粟túc 散tán 故cố 曰viết 邊biên 情tình 。 餘dư 光quang 者giả 。 龍long 樹thụ 造tạo 論luận 正chánh 益ích 彼bỉ 土độ 傍bàng 化hóa 此thử 國quốc 。 故cố 名danh 餘dư 光quang 。 而nhi 今kim 而nhi 後hậu 。 談đàm 道đạo 之chi 賢hiền 始thỉ 可khả 與dữ 論luận 實thật 矣hĩ 者giả 。 論luận 語ngữ 云vân 。 而nhi 今kim 而nhi 後hậu 。 用dụng 此thử 事sự 也dã 。 睿# 師sư 云vân 。 自tự 羅la 什thập 未vị 度độ 之chi 前tiền 講giảng 肆tứ 流lưu 詠vịnh 已dĩ 來lai 。 格cách 義nghĩa 迂# 而nhi 乖quai 本bổn 。 六lục 家gia 偏thiên 而nhi 不bất 即tức 。 中trung 百bách 二nhị 論luận 文văn 未vị 及cập 此thử 。 又hựu 無vô 通thông 鑒giám 。 誰thùy 與dữ 正chánh 之chi 。 前tiền 匠tượng 所sở 以dĩ 輟chuyết 章chương 遐hà 慨khái 。 思tư 決quyết 言ngôn 於ư 彌Di 勒Lặc 者giả 。 良lương 在tại 於ư 此thử 。 而nhi 今kim 已dĩ 後hậu 中trung 百bách 二nhị 論luận 既ký 傳truyền 來lai 此thử 土thổ/độ 。 論luận 道đạo 之chi 賢hiền 始thỉ 可khả 與dữ 言ngôn 實thật 矣hĩ 。 故cố 知tri 斯tư 論luận 定định 佛Phật 法Pháp 之chi 偏thiên 正chánh 。 判phán 得đắc 失thất 之chi 根căn 源nguyên 也dã 。 云vân 天Thiên 竺Trúc 諸chư 國quốc 者giả 。 第đệ 五ngũ 敘tự 注chú 論luận 之chi 人nhân 。 又hựu 開khai 二nhị 別biệt 。 前tiền 嘆thán 此thử 論luận 為vi 諸chư 國quốc 所sở 重trọng/trùng 。 二nhị 別biệt 敘tự 注chú 釋thích 之chi 人nhân 。 此thử 文văn 秤xứng 云vân 凡phàm 述thuật 二nhị 人nhân 。 一nhất 羅la 什thập 法Pháp 師sư 所sở 云vân 故cố 秤xứng 云vân 也dã 。 二nhị 秦tần 弘hoằng 始thỉ 七thất 年niên 天Thiên 竺Trúc 剎sát 利lợi 汎# 舶bạc 至chí 長trường/trưởng 安an 。 聞văn 羅la 什thập 門môn 徒đồ 三tam 千thiên 解giải 大Đại 乘Thừa 之chi 教giáo 。 以dĩ 中trung 百bách 二nhị 論luận 諮tư 而nhi 驗nghiệm 之chi 。 羅la 什thập 因nhân 為vi 剖phẫu 折chiết 。 剎sát 利lợi 乃nãi 頂đảnh 受thọ 絕tuyệt 嘆thán 不bất 能năng 已dĩ 。 已dĩ 白bạch 云vân 。 跋bạt 荼đồ 闍xà 梨lê 當đương 以dĩ 此thử 明minh 振chấn 耀diệu 天Thiên 竺Trúc 。 何hà 由do 蘊uẩn 此thử 摩ma 尼ni 乃nãi 在tại 邊biên 地địa 。 又hựu 云vân 。 羲# 和hòa 鸞loan 轡bí 蘊uẩn 明minh 於ư 無vô 目mục 之chi 地địa 。 甚thậm 可khả 恨hận 也dã 。 夜dạ 光quang 之chi 寶bảo 鬻dục 珍trân 於ư 田điền 父phụ 之chi 客khách 。 甚thậm 可khả 惜tích 也dã 。 此thử 剎sát 利lợi 述thuật 天Thiên 竺Trúc 論luận 師sư 呵ha 諸chư 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 。 歎thán 羅la 什thập 云vân 。 我ngã 在tại 天Thiên 竺Trúc 聞văn 。 諸chư 論luận 師sư 深thâm 怪quái 罽kế 賓tân 小Tiểu 乘Thừa 學học 者giả 。 自tự 美mỹ 其kỳ 師sư 以dĩ 為vi 比tỉ 方phương 如như 朗lãng 月nguyệt 之chi 照chiếu 。 其kỳ 師sư 是thị 鳩cưu 摩ma 羅la 陀đà 。 造tạo 日nhật 出xuất 論luận 。 又hựu 自tự 彌di 帝đế 戾lệ 已dĩ 後hậu 牢lao 有hữu 其kỳ 比tỉ 。 天Thiên 竺Trúc 論luận 師sư 呵ha 云vân 偏thiên 悟ngộ 小tiểu 才tài 非phi 此thử 喻dụ 也dã 。 若nhược 是thị 拘câu 止chỉ 那na 國quốc 鳩cưu 摩ma 羅la 耆kỳ 婆bà 法Pháp 師sư 以dĩ 當đương 此thử 喻dụ 無vô 所sở 愧quý 也dã 。 何hà 故cố 羅la 什thập 如như 朗lãng 月nguyệt 之chi 照chiếu 無vô 所sở 愧quý 。 以dĩ 其kỳ 善thiện 解giải 中trung 百bách 故cố 。 敢cảm 預dự 是thị 天Thiên 竺Trúc 學học 大Đại 乘Thừa 之chi 流lưu 無vô 不bất 翫ngoạn 味vị 斯tư 論luận 。 敢cảm 者giả 果quả 也dã 決quyết 也dã 。 喉hầu 衿# 要yếu 宗tông 事sự 也dã 。 喉hầu 為vi 內nội 要yếu 。 衿# 為vi 外ngoại 要yếu 。 故cố 借tá 以dĩ 喻dụ 焉yên 。 其kỳ 染nhiễm 翰hàn 申thân 釋thích 者giả 甚thậm 亦diệc 不bất 少thiểu 者giả 。 此thử 出xuất 注chú 論luận 者giả 非phi 復phục 一nhất 師sư 。 影ảnh 公công 云vân 凡phàm 數sổ 十thập 家gia 。 河hà 西tây 云vân 凡phàm 七thất 十thập 家gia 。 翰hàn 者giả 。 古cổ 人nhân 以dĩ 雞kê 勒lặc 毛mao 為vi 筆bút 故cố 秤xứng 為vi 翰hàn 。 青thanh 目mục 非phi 天thiên 親thân 。 付phó 法Pháp 藏tạng 云vân 。 婆bà 藪tẩu 槃bàn 豆đậu 善thiện 解giải 一nhất 切thiết 。 修Tu 多Đa 羅La 義nghĩa 。 而nhi 青thanh 目mục 注chú 斯tư 論luận 有hữu 其kỳ 乖quai 失thất 。 故cố 知tri 非phi 也dã 。 其kỳ 中trung 乖quai 闕khuyết 煩phiền 重trọng/trùng 者giả 。 略lược 明minh 長trường/trưởng 行hành 釋thích 偈kệ 凡phàm 有hữu 四tứ 失thất 。 一nhất 長trường/trưởng 行hành 釋thích 與dữ 偈kệ 意ý 乖quai 。 二nhị 釋thích 偈kệ 不bất 足túc 而nhi 秤xứng 為vi 闕khuyết 。 三tam 少thiểu 言ngôn 可khả 以dĩ 通thông 文văn 。 而nhi 長trường/trưởng 行hành 在tại 重trọng/trùng 言ngôn 煩phiền 也dã 。 四tứ 前tiền 章chương 已dĩ 明minh 。 後hậu 須tu 更cánh 說thuyết 故cố 秤xứng 為vi 重trọng/trùng 。 曇đàm 影ảnh 法Pháp 師sư 中trung 論luận 疏sớ/sơ 四tứ 處xứ 敘tự 青thanh 目mục 之chi 失thất 。 一nhất 因nhân 緣duyên 品phẩm 四tứ 緣duyên 立lập 偈kệ 云vân 。 此thử 偈kệ 為vi 問vấn 。 蓋cái 是thị 青thanh 目mục 傷thương 巧xảo 處xứ 耳nhĩ 。 二nhị 釋thích 四tứ 緣duyên 有hữu 廣quảng 略lược 。 影ảnh 師sư 云vân 。 蓋cái 是thị 青thanh 目mục 勇dũng 於ư 取thủ 類loại 劣liệt 於ư 尋tầm 文văn 。 三tam 釋thích 業nghiệp 品phẩm 偈kệ 云vân 。 雖tuy 空không 不bất 斷đoạn 。 青thanh 目mục 云vân 。 空không 無vô 可khả 斷đoạn 。 此thử 非phi 釋thích 也dã 。 四tứ 釋thích 邪tà 見kiến 品phẩm 長trường/trưởng 行hành 云vân 。 此thử 中trung 紛phân 絃huyền 為vi 復phục 彼bỉ 助trợ 鬧náo 。 復phục 龍long 樹thụ 自tự 有hữu 偈kệ 釋thích 之chi 。 今kim 文văn 云vân 。 法Pháp 師sư 裁tài 而nhi 裨bì 之chi 者giả 。 法Pháp 師sư 即tức 羅la 什thập 也dã 。 裁tài 其kỳ 煩phiền 重trọng/trùng 裨bì 其kỳ 乖quai 闕khuyết 。 於ư 通thông 經kinh 之chi 理lý 盡tận 者giả 。 經kinh 即tức 中trung 論luận 。 外ngoại 國quốc 詺# 論luận 為vi 經kinh 。 付phó 法Pháp 藏tạng 經Kinh 云vân 。 提đề 婆bà 造tạo 百bách 論luận 經kinh 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 迦ca 旃chiên 延diên 造tạo 發phát 智trí 經kinh 。 故cố 知tri 目mục 論luận 為vi 經kinh 。 於ư 通thông 經kinh 理lý 盡tận 。 文văn 或hoặc 左tả 右hữu 未vị 盡tận 善thiện 者giả 。 如như 影ảnh 師sư 四tứ 處xứ 述thuật 之chi 。 百bách 論luận 治trị 外ngoại 以dĩ 閑nhàn 邪tà 者giả 下hạ 第đệ 六Lục 通Thông 歎thán 四tứ 論luận 。 前tiền 別biệt 嘆thán 四tứ 論luận 。 從tùng 尋tầm 斯tư 四tứ 者giả 下hạ 總tổng 嘆thán 四tứ 論luận 。 明minh 學học 之chi 者giả 有hữu 其kỳ 深thâm 益ích 。 前tiền 別biệt 嘆thán 四tứ 論luận 有hữu 二nhị 對đối 。 初sơ 內nội 外ngoại 一nhất 雙song 。 次thứ 略lược 廣quảng 相tương 對đối 。 流lưu 滯trệ 者giả 。 學học 內nội 教giáo 人nhân 壅ủng 滯trệ 佛Phật 教giáo 。 今kim 祛khư 其kỳ 壅ủng 滯trệ 使sử 佛Phật 教giáo 宣tuyên 流lưu 。 故cố 云vân 流lưu 滯trệ 。 師sư 又hựu 云vân 。 決quyết 二nhị 壅ủng 合hợp 兩lưỡng 教giáo 。 流lưu 二nhị 壅ủng 者giả 。 一nhất 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 學học 小Tiểu 乘Thừa 迷mê 小Tiểu 乘Thừa 故cố 小tiểu 教giáo 壅ủng 。 二nhị 大Đại 乘Thừa 人nhân 學học 大Đại 乘Thừa 迷mê 大Đại 乘Thừa 故cố 大Đại 乘Thừa 壅ủng 。 今kim 中trung 論luận 決quyết 斯tư 二nhị 教giáo 之chi 壅ủng 使sử 二nhị 教giáo 流lưu 也dã 。 故cố 云vân 祛khư 內nội 以dĩ 流lưu 滯trệ 。 閑nhàn 邪tà 者giả 。 閑nhàn 有hữu 多đa 訓huấn 。 此thử 中trung 正chánh 宜nghi 以dĩ 靜tĩnh 釋thích 之chi 。 肇triệu 師sư 云vân 。 于vu 時thời 外ngoại 道đạo 紛phân 然nhiên 競cạnh 起khởi 。 今kim 為vi 防phòng 外ngoại 道đạo 紛phân 動động 故cố 須tu 靜tĩnh 而nhi 息tức 之chi 。 大đại 智trí 則tắc 理lý 深thâm 而nhi 文văn 博bác 。 十thập 二nhị 門môn 即tức 文văn 精tinh 而nhi 理lý 詣nghệ 也dã 。 予# 翫ngoạn 之chi 味vị 之chi 下hạ 第đệ 七thất 作tác 者giả 自tự 謙khiêm 。 不bất 能năng 釋thích 手thủ 者giả 。 謂vị 手thủ 不bất 釋thích 卷quyển 也dã 。 并tinh 目mục 品phẩm 義nghĩa 題đề 之chi 於ư 首thủ 者giả 。 謂vị 釋thích 二nhị 十thập 七thất 品phẩm 目mục 也dã 。 予# 昔tích 在tại 江giang 南nam 尋tầm 之chi 不bất 得đắc 。 至chí 京kinh 訪phỏng 問vấn 又hựu 無vô 。 當đương 是thị 失thất 落lạc 也dã 。

中trung 論luận 序tự 疏sớ/sơ (# 畢tất )#

中Trung 觀Quán 論Luận 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 一nhất (# 本bổn )#

釋thích 吉cát 藏tạng 撰soạn

因Nhân 緣Duyên 品Phẩm 第đệ 一nhất

將tương 欲dục 釋thích 文văn 大đại 明minh 二nhị 義nghĩa 。 初sơ 釋thích 因nhân 緣duyên 品phẩm 名danh 。 二nhị 論luận 開khai 合hợp 。 釋thích 因nhân 緣duyên 品phẩm 名danh 略lược 為vi 五ngũ 門môn 。 一nhất 通thông 別biệt 門môn 。 二nhị 正chánh 名danh 門môn 。 三tam 釋thích 名danh 門môn 。 四tứ 破phá 申thân 門môn 。 五ngũ 同đồng 異dị 門môn 。 問vấn 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 標tiêu 中trung 觀quán 論luận 。 復phục 題đề 觀quán 因nhân 緣duyên 品phẩm 。 答đáp 略lược 明minh 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 者giả 中trung 觀quán 論luận 是thị 一nhất 部bộ 之chi 通thông 名danh 。 觀quán 因nhân 緣duyên 謂vị 一nhất 章chương 之chi 別biệt 稱xưng 。 示thị 所sở 顯hiển 之chi 理lý 無vô 二nhị 故cố 中trung 名danh 唯duy 一nhất 。 能năng 顯hiển 之chi 教giáo 非phi 一nhất 故cố 有hữu 眾chúng 品phẩm 之chi 殊thù 。 二nhị 者giả 所sở 申thân 之chi 理lý 唯duy 一nhất 故cố 總tổng 名danh 無vô 二nhị 。 所sở 破phá 之chi 病bệnh 非phi 一nhất 故cố 有hữu 眾chúng 品phẩm 不bất 同đồng 。 三tam 者giả 題đề 中trung 觀quán 論luận 標tiêu 章chương 門môn 也dã 。 觀quán 因nhân 緣duyên 品phẩm 者giả 釋thích 章chương 門môn 也dã 。 問vấn 觀quán 因nhân 緣duyên 品phẩm 云vân 何hà 釋thích 中trung 觀quán 論luận 耶da 。 答đáp 以dĩ 觀quán 此thử 正chánh 因nhân 緣duyên 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 乃nãi 至chí 不bất 來lai 不bất 去khứ 。 故cố 此thử 因nhân 緣duyên 即tức 是thị 中trung 道đạo 。 因nhân 於ư 中trung 道đạo 發phát 生sanh 正chánh 觀quán 。 觀quán 辨biện 於ư 心tâm 論luận 宣tuyên 於ư 口khẩu 。 故cố 知tri 觀quán 於ư 因nhân 緣duyên 。 釋thích 中trung 觀quán 論luận 。 如như 下hạ 偈kệ 云vân 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。 亦diệc 為vi 是thị 假giả 名danh 。 亦diệc 是thị 中trung 道đạo 義nghĩa 。 問vấn 斯tư 乃nãi 是thị 觀quán 正chánh 因nhân 緣duyên 明minh 中trung 道đạo 。 云vân 何hà 名danh 破phá 因nhân 緣duyên 耶da 。 答đáp 觀quán 正chánh 因nhân 緣duyên 既ký 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 即tức 破phá 邪tà 因nhân 緣duyên 是thị 斷đoạn 常thường 生sanh 滅diệt 。 是thị 故cố 偈kệ 云vân 。 能năng 說thuyết 是thị 因nhân 緣duyên 。 善thiện 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 。 能năng 說thuyết 是thị 因nhân 緣duyên 。 謂vị 顯hiển 正chánh 也dã 。 善thiện 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 。 謂vị 破phá 邪tà 也dã 。 問vấn 觀quán 之chi 與dữ 破phá 有hữu 何hà 異dị 耶da 。 答đáp 亦diệc 得đắc 不bất 異dị 。 亦diệc 得đắc 言ngôn 異dị 。 云vân 不bất 異dị 者giả 。 正chánh 觀quán 檢kiểm 邪tà 因nhân 緣duyên 不bất 得đắc 。 即tức 是thị 破phá 邪tà 因nhân 緣duyên 。 言ngôn 其kỳ 異dị 者giả 。 觀quán 名danh 據cứ 申thân 正chánh 。 破phá 名danh 約ước 破phá 邪tà 。 如như 云vân 觀quán 身thân 實thật 相tướng 觀quán 佛Phật 亦diệc 然nhiên 。 不bất 可khả 言ngôn 破phá 身thân 實thật 相tướng 破phá 佛Phật 亦diệc 然nhiên 。 故cố 觀quán 約ước 申thân 正chánh 。 破phá 據cứ 破phá 邪tà 。 問vấn 應ưng 以dĩ 論luận 題đề 正chánh 因nhân 緣duyên 。 何hà 故cố 稱xưng 觀quán 因nhân 緣duyên 耶da 。 答đáp 即tức 此thử 觀quán 名danh 是thị 論luận 字tự 也dã 。 以dĩ 觀quán 辨biện 於ư 心tâm 論luận 宣tuyên 於ư 口khẩu 。 觀quán 此thử 因nhân 緣duyên 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 故cố 稱xưng 為vi 觀quán 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 不bất 云vân 論luận 因nhân 緣duyên 品phẩm 而nhi 言ngôn 觀quán 耶da 。 答đáp 示thị 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 如như 行hành 而nhi 說thuyết 。 顯hiển 論luận 從tùng 於ư 觀quán 生sanh 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 如như 說thuyết 而nhi 行hành 。 因nhân 論luận 發phát 觀quán 故cố 立lập 觀quán 名danh 也dã 。 四tứ 者giả 標tiêu 中trung 觀quán 論luận 是thị 中trung 發phát 於ư 觀quán 。 觀quán 因nhân 緣duyên 品phẩm 明minh 觀quán 發phát 於ư 中trung 。 論luận 主chủ 因nhân 中trung 發phát 觀quán 。 故cố 名danh 中trung 發phát 於ư 觀quán 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 觀quán 於ư 因nhân 緣duyên 。 顯hiển 因nhân 緣duyên 是thị 中trung 。 故cố 是thị 觀quán 發phát 於ư 中trung 。 所sở 以dĩ 觀quán 發phát 中trung 者giả 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 因nhân 中trung 發phát 觀quán 故cố 也dã 。 正chánh 名danh 門môn 第đệ 二nhị 。 問vấn 品phẩm 題đề 因nhân 緣duyên 。 是thị 何hà 等đẳng 因nhân 緣duyên 。 答đáp 總tổng 談đàm 論luận 意ý 因nhân 緣duyên 有hữu 三tam 。 一nhất 從tùng 下hạ 破phá 四tứ 緣duyên 受thọ 名danh 。 以dĩ 四tứ 緣duyên 攝nhiếp 生sanh 義nghĩa 盡tận 。 今kim 破phá 四tứ 緣duyên 欲dục 釋thích 八bát 不phủ 。 畢tất 竟cánh 無vô 生sanh 。 顯hiển 於ư 中trung 實thật 令linh 因nhân 中trung 發phát 觀quán 。 故cố 從tùng 所sở 破phá 受thọ 名danh 故cố 以dĩ 目mục 品phẩm 。 二nhị 者giả 因nhân 緣duyên 義nghĩa 總tổng 。 故cố 標tiêu 在tại 論luận 初sơ 。 以dĩ 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 凡phàm 聖thánh 解giải 惑hoặc 皆giai 是thị 假giả 名danh 。 相tương 待đãi 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 稱xưng 為vi 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。 故cố 因nhân 緣duyên 義nghĩa 總tổng 。 又hựu 九cửu 十thập 六lục 種chủng 術thuật 。 非phi 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。 以dĩ 對đối 外ngoại 道đạo 非phi 因nhân 緣duyên 義nghĩa 明minh 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 皆giai 是thị 因nhân 緣duyên 義nghĩa 因nhân 緣duyên 義nghĩa 總tổng 。 問vấn 何hà 故cố 辨biện 此thử 因nhân 緣duyên 耶da 。 答đáp 亦diệc 為vi 釋thích 成thành 八bát 不bất 義nghĩa 。 以dĩ 萬vạn 法pháp 皆giai 是thị 因nhân 緣duyên 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 以dĩ 無vô 自tự 性tánh 是thị 故cố 不bất 生sanh 。 顯hiển 於ư 中trung 實thật 令linh 因nhân 中trung 發phát 觀quán 。 是thị 以dĩ 建kiến 首thủ 辨biện 通thông 因nhân 緣duyên 。 三tam 者giả 此thử 品phẩm 。 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 故cố 云vân 觀quán 因nhân 緣duyên 品phẩm 。 問vấn 何hà 以dĩ 知tri 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 以dĩ 目mục 品phẩm 耶da 。 答đáp 凡phàm 有hữu 三tam 證chứng 。 一nhất 者giả 論luận 主chủ 偈kệ 云vân 。 能năng 說thuyết 是thị 因nhân 緣duyên 。 善thiện 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 。 能năng 說thuyết 是thị 因nhân 緣duyên 者giả 。 謂vị 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 等đẳng 。 故cố 知tri 是thị 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 故cố 青thanh 目mục 釋thích 云vân 。 前tiền 為vì 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 是thị 生sanh 滅diệt 法pháp 。 後hậu 為vi 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 二nhị 者giả 論luận 引dẫn 大đại 品phẩm 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 坐tọa 道Đạo 場Tràng 時thời 。 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 如như 虛hư 空không 不bất 可khả 盡tận 。 三tam 者giả 後hậu 小Tiểu 乘Thừa 兩lưỡng 品phẩm 外ngoại 人nhân 問vấn 云vân 。 前tiền 已dĩ 聞văn 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 今kim 欲dục 聞văn 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 論luận 主chủ 還hoàn 舉cử 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 答đáp 之chi 。 小Tiểu 乘Thừa 從tùng 十thập 二nhị 生sanh 滅diệt 門môn 。 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 則tắc 知tri 大Đại 乘Thừa 悟ngộ 十thập 二nhị 無vô 生sanh 滅diệt 門môn 名danh 。 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 以dĩ 三tam 義nghĩa 推thôi 之chi 。 故cố 知tri 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 以dĩ 目mục 因nhân 緣duyên 品phẩm 也dã 。 問vấn 何hà 故cố 從tùng 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 立lập 名danh 不bất 從tùng 破phá 四tứ 緣duyên 受thọ 稱xưng 也dã 。 答đáp 略lược 明minh 十thập 義nghĩa 。 一nhất 者giả 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 正chánh 明minh 內nội 法pháp 過quá 患hoạn 。 菩Bồ 薩Tát 欲dục 度độ 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 河hà 。 故cố 觀quán 於ư 十thập 二nhị 。 四tứ 緣duyên 通thông 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 不bất 正chánh 明minh 內nội 法pháp 過quá 患hoạn 。 故cố 菩Bồ 薩Tát 不bất 欲dục 度độ 於ư 四tứ 緣duyên 河hà 。 故cố 不bất 就tựu 四tứ 緣duyên 以dĩ 明minh 觀quán 行hành 。 但đãn 為vi 外ngoại 人nhân 不bất 受thọ 十thập 二nhị 無vô 生sanh 故cố 舉cử 四tứ 緣duyên 生sanh 立lập 有hữu 生sanh 義nghĩa 。 今kim 破phá 四tứ 緣duyên 生sanh 還hoàn 成thành 十thập 二nhị 無vô 生sanh 義nghĩa 。 所sở 以dĩ 觀quán 十thập 二nhị 緣duyên 也dã 。 二nhị 者giả 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 通thông 於ư 得đắc 失thất 苞bao 含hàm 大đại 小tiểu 。 是thị 故cố 觀quán 之chi 。 如như 不bất 達đạt 因nhân 緣duyên 成thành 於ư 兩lưỡng 見kiến 。 一nhất 邪tà 因nhân 外ngoại 道đạo 。 二nhị 無vô 因nhân 執chấp 計kế 。 舉cử 此thử 二nhị 迷mê 則tắc 總tổng 收thu 。 九cửu 十thập 六lục 種chủng 術thuật 。 得đắc 於ư 因nhân 緣duyên 亦diệc 有hữu 二nhị 人nhân 。 一nhất 者giả 聲Thanh 聞Văn 。 二nhị 者giả 菩Bồ 薩Tát 。 是thị 故cố 十thập 二nhị 該cai 羅la 得đắc 失thất 苞bao 含hàm 大đại 小tiểu 。 三tam 者giả 經kinh 言ngôn 。 三tam 狩thú 同đồng 度độ 十thập 二nhị 緣duyên 河hà 。 二Nhị 乘Thừa 未vị 盡tận 其kỳ 原nguyên 。 猶do 如như 兔thố 馬mã 。 大Đại 士Sĩ 方phương 徹triệt 其kỳ 底để 類loại 彼bỉ 象tượng 王vương 。 此thử 論luận 欲dục 明minh 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 故cố 。 觀quán 於ư 十thập 二nhị 。 四tứ 者giả 經kinh 曰viết 。 凡phàm 夫phu 順thuận 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 故cố 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 二Nhị 乘Thừa 逆nghịch 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 沈trầm 彼bỉ 涅Niết 槃Bàn 。 大Đại 士Sĩ 體thể 此thử 因nhân 緣duyên 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 故cố 不bất 同đồng 凡phàm 夫phu 之chi 順thuận 。 今kim 亦diệc 不bất 滅diệt 。 則tắc 異dị 二Nhị 乘Thừa 之chi 逆nghịch 。 故cố 非phi 凡phàm 夫phu 行hạnh 。 非phi 賢hiền 聖thánh 行hạnh 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 此thử 論luận 欲dục 申thân 明minh 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 故cố 。 觀quán 於ư 十thập 二nhị 。 五ngũ 者giả 此thử 論luận 引dẫn 大đại 品phẩm 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 坐tọa 道Đạo 場Tràng 時thời 。 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 如như 虛hư 空không 不bất 可khả 盡tận 。 即tức 具cụ 三tam 種chủng 波Ba 若Nhã 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 即tức 實thật 相tướng 波Ba 若Nhã 。 由do 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 本bổn 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 發phát 生sanh 正chánh 觀quán 即tức 觀quán 照chiếu 波Ba 若Nhã 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 如như 實thật 說thuyết 之chi 即tức 文văn 字tự 波Ba 若Nhã 。 問vấn 觀quán 因nhân 緣duyên 但đãn 是thị 般Bát 若Nhã 亦diệc 是thị 傴ủ 和hòa 不phủ 。 答đáp 大Đại 士Sĩ 體thể 因nhân 緣duyên 雖tuy 畢tất 竟cánh 空không 於ư 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 宛uyển 然nhiên 而nhi 有hữu 。 以dĩ 照chiếu 因nhân 緣duyên 有hữu 本bổn 來lai 畢tất 竟cánh 空không 名danh 為vi 傴ủ 和hòa 般Bát 若Nhã 。 照chiếu 畢tất 竟cánh 空không 於ư 眾chúng 生sanh 宛uyển 然nhiên 而nhi 有hữu 名danh 般Bát 若Nhã 傴ủ 和hòa 。 以dĩ 因nhân 緣duyên 能năng 生sanh 權quyền 實thật 兩lưỡng 慧tuệ 為vi 法Pháp 身thân 父phụ 母mẫu 。 故cố 命mạng 初sơ 觀quán 之chi 。 六lục 者giả 大đại 涅Niết 槃Bàn 經kinh 明minh 五ngũ 種chủng 佛Phật 性tánh 。 蓋cái 是thị 諸chư 佛Phật 之chi 祕bí 藏tạng 萬vạn 流lưu 之chi 宗tông 極cực 蘊uẩn 在tại 因nhân 緣duyên 之chi 內nội 。 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 謂vị 境cảnh 界giới 佛Phật 性tánh 。 由do 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。 發phát 生sanh 正chánh 觀quán 即tức 觀quán 智trí 佛Phật 性tánh 。 斯tư 觀quán 明minh 了liễu 即tức 名danh 菩Bồ 提Đề 果quả 佛Phật 性tánh 。 正chánh 觀quán 既ký 彰chương 生sanh 死tử 患hoạn 累lũy/lụy/luy 畢tất 竟cánh 空không 永vĩnh 滅diệt 。 即tức 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 果quả 果quả 佛Phật 性tánh 。 然nhiên 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 本bổn 性tánh 寂tịch 滅diệt 未vị 曾tằng 境cảnh 智trí 。 亦diệc 非phi 因nhân 果quả 。 不bất 知tri 何hà 以dĩ 目mục 之chi 強cường/cưỡng 名danh 正chánh 性tánh 。 正chánh 性tánh 者giả 五ngũ 性tánh 之chi 本bổn 也dã 。 然nhiên 此thử 五ngũ 性tánh 更cánh 無vô 別biệt 體thể 。 但đãn 因nhân 緣duyên 一nhất 法pháp 轉chuyển 而nhi 為vi 五ngũ 。 因nhân 緣duyên 既ký 具cụ 五ngũ 性tánh 。 是thị 以dĩ 命mạng 初sơ 即tức 須tu 論luận 之chi 。 七thất 者giả 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 諸chư 行hành 無vô 常thường 。 是thị 生sanh 滅diệt 法pháp 。 生sanh 滅diệt 滅diệt 已dĩ 。 寂tịch 滅diệt 為vi 樂lạc 。 雪Tuyết 山Sơn 大Đại 士Sĩ 歎thán 斯tư 一nhất 偈kệ 為vi 全toàn 如như 意ý 珠châu 。 為vi 此thử 半bán 行hành 偈kệ 。 棄khí 捨xả 身thân 命mạng 。 若nhược 住trụ 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 迴hồi 流lưu 生sanh 死tử 。 是thị 則tắc 無vô 有hữu 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 此thử 論luận 觀quán 彼bỉ 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 今kim 亦diệc 無vô 滅diệt 。 即tức 生sanh 滅diệt 便tiện 息tức 。 生sanh 滅diệt 既ký 息tức 是thị 則tắc 為vi 常thường 。 既ký 其kỳ 有hữu 常thường 即tức 具cụ 我ngã 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 。 有hữu 斯tư 大đại 利lợi 故cố 初sơ 觀quán 因nhân 緣duyên 。 八bát 者giả 此thử 論luận 雖tuy 無vô 法pháp 不bất 窮cùng 無vô 言ngôn 不bất 盡tận 。 統thống 其kỳ 要yếu 歸quy 會hội 通thông 二nhị 諦đế 。 然nhiên 二nhị 諦đế 隨tùy 處xứ 明minh 之chi 今kim 就tựu 因nhân 緣duyên 辨biện 。 則tắc 其kỳ 言ngôn 顯hiển 易dị 。 因nhân 緣duyên 宛uyển 然nhiên 常thường 畢tất 竟cánh 空không 。 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 雖tuy 畢tất 竟cánh 空không 而nhi 因nhân 緣duyên 宛uyển 然nhiên 稱xưng 為vi 世thế 諦đế 。 此thử 論luận 正chánh 申thân 二nhị 諦đế 。 故cố 觀quán 因nhân 緣duyên 。 九cửu 者giả 欲dục 釋thích 中trung 觀quán 論luận 三tam 字tự 。 故cố 明minh 於ư 因nhân 緣duyên 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 具cụ 三tam 種chủng 中trung 道đạo 故cố 稱xưng 中trung 。 發phát 生sanh 三tam 觀quán 目mục 之chi 為vi 觀quán 。 以dĩ 觀quán 辨biện 於ư 心tâm 論luận 宣tuyên 於ư 口khẩu 目mục 之chi 為vi 論luận 。 一nhất 部bộ 始thỉ 終chung 但đãn 釋thích 三tam 字tự 。 是thị 以dĩ 因nhân 緣duyên 。 建kiến 乎hồ 首thủ 篇thiên 。 十thập 者giả 大đại 明minh 物vật 病bệnh 不bất 出xuất 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 執chấp 性tánh 。 二nhị 者giả 迷mê 假giả 。 此thử 論luận 正chánh 破phá 性tánh 假giả 二nhị 生sanh 悟ngộ 入nhập 無vô 生sanh 。 故cố 觀quán 因nhân 緣duyên 。 問vấn 云vân 何hà 破phá 性tánh 假giả 耶da 。 答đáp 既ký 稱xưng 因nhân 緣duyên 。 即tức 知tri 假giả 因nhân 託thác 緣duyên 。 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 故cố 性tánh 病bệnh 便tiện 息tức 。 本bổn 對đối 自tự 性tánh 是thị 故cố 有hữu 假giả 。 在tại 性tánh 既ký 無vô 。 假giả 亦diệc 非phi 有hữu 。 性tánh 假giả 若nhược 空không 便tiện 入nhập 實thật 相tướng 。 是thị 故cố 論luận 云vân 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 是thị 即tức 無vô 自tự 性tánh 。 若nhược 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 有hữu 是thị 法pháp 。 問vấn 此thử 論luận 但đãn 應ưng 破phá 洗tẩy 迷mê 執chấp 蕭tiêu 焉yên 無vô 寄ký 玄huyền 道đạo 自tự 通thông 。 何hà 故cố 乃nãi 解giải 五ngũ 種chủng 佛Phật 性tánh 及cập 三tam 種chủng 波Ba 若Nhã 。 答đáp 關quan 內nội 中trung 論luận 序tự 云vân 。 其kỳ 實thật 既ký 宣tuyên 。 其kỳ 言ngôn 既ký 明minh 。 則tắc 於ư 菩Bồ 薩Tát 之chi 行hạnh 。 道Đạo 場Tràng 之chi 照chiếu 朗lãng 然nhiên 懸huyền 解giải 矣hĩ 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 行hạnh 為vi 因nhân 。 道Đạo 場Tràng 之chi 照chiếu 為vi 果quả 。 內nội 外ngoại 迷mê 執chấp 既ký 盡tận 大Đại 乘Thừa 因nhân 果quả 則tắc 成thành 。 斯tư 乃nãi 總tổng 攝nhiếp 萬vạn 流lưu 。 豈khởi 止chỉ 乎hồ 十thập 義nghĩa 。 因nhân 緣duyên 一nhất 品phẩm 既ký 具cụ 此thử 十thập 門môn 。 自tự 下hạ 諸chư 文văn 其kỳ 義nghĩa 亦diệc 類loại 。 若nhược 精tinh 鑒giám 斯tư 意ý 則tắc 如như 白bạch 日nhật 朗lãng 其kỳ 胸hung 衿# 甘cam 露lộ 流lưu 其kỳ 四tứ 體thể 矣hĩ 。 問vấn 三tam 種chủng 釋thích 因nhân 緣duyên 。 正chánh 用dụng 何hà 耶da 。 答đáp 正chánh 用dụng 通thông 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 通thông 必tất 攝nhiếp 別biệt 。 十thập 二nhị 門môn 亦diệc 然nhiên 。 釋thích 名danh 門môn 第đệ 三tam 。 問vấn 云vân 何hà 名danh 為vi 因nhân 緣duyên 。 答đáp 依y 下hạ 偈kệ 云vân 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。 亦diệc 為vi 是thị 假giả 名danh 。 亦diệc 是thị 中trung 道đạo 義nghĩa 。 略lược 明minh 因nhân 緣duyên 凡phàm 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 因nhân 緣duyên 是thị 空không 義nghĩa 。 以dĩ 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 即tức 是thị 寂tịch 滅diệt 性tánh 故cố 知tri 。 因nhân 緣duyên 即tức 是thị 空không 義nghĩa 。 二nhị 者giả 因nhân 緣duyên 是thị 假giả 義nghĩa 。 既ký 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 不bất 得đắc 言ngôn 有hữu 。 空không 亦diệc 復phục 空không 故cố 不bất 得đắc 言ngôn 空không 。 為vì 化hóa 眾chúng 生sanh 故cố 。 以dĩ 假giả 名danh 說thuyết 。 故cố 因nhân 緣duyên 是thị 假giả 義nghĩa 。 三tam 者giả 因nhân 緣duyên 是thị 中trung 道đạo 義nghĩa 。 即tức 此thử 因nhân 緣duyên 。 離ly 於ư 二nhị 邊biên 。 故cố 名danh 為vi 中Trung 道Đạo 。 蓋cái 是thị 論luận 文văn 自tự 以dĩ 三tam 義nghĩa 釋thích 之chi 。 四tứ 者giả 依y 名danh 釋thích 義nghĩa 。 亦diệc 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 種chủng 子tử 親thân 而nhi 能năng 生sanh 為vi 因nhân 。 水thủy 土thổ/độ 疎sơ 而nhi 助trợ 發phát 故cố 為vi 緣duyên 。 二nhị 者giả 本bổn 無vô 互hỗ 體thể 。 辨biện 之chi 令linh 有hữu 故cố 稱xưng 為vi 因nhân 。 有hữu 可khả 生sanh 之chi 義nghĩa 假giả 緣duyên 助trợ 發phát 。 故cố 目mục 為vi 緣duyên 。 故cố 互hỗ 具cụ 有hữu 無vô 二nhị 義nghĩa 種chủng 受thọ 因nhân 緣duyên 兩lưỡng 名danh 。 故cố 曰viết 因nhân 緣duyên 。 三tam 者giả 毘tỳ 曇đàm 人nhân 云vân 。 攝nhiếp 因nhân 為vi 緣duyên 故cố 名danh 因nhân 緣duyên 。 又hựu 經kinh 有hữu 三tam 說thuyết 。 一nhất 者giả 但đãn 作tác 因nhân 名danh 。 如như 六lục 因nhân 十thập 因nhân 之chi 例lệ 。 六lục 因nhân 如như 雜tạp 心tâm 說thuyết 十thập 因Nhân 地Địa 持trì 論luận 明minh 。 二nhị 者giả 但đãn 作tác 緣duyên 名danh 。 如như 四tứ 緣duyên 十thập 緣duyên 之chi 流lưu 。 四tứ 緣duyên 經kinh 論luận 皆giai 備bị 。 十thập 緣duyên 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 毘tỳ 曇đàm 敘tự 。 三tam 者giả 因nhân 緣duyên 兩lưỡng 說thuyết 皆giai 如như 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 此thử 皆giai 適thích 化hóa 不bất 同đồng 故cố 立lập 名danh 非phi 一nhất 也dã 。 破phá 申thân 門môn 第đệ 四tứ 。 問vấn 上thượng 云vân 破phá 因nhân 緣duyên 名danh 因nhân 緣duyên 品phẩm 。 破phá 何hà 等đẳng 人nhân 耶da 。 答đáp 異dị 執chấp 乃nãi 多đa 略lược 標tiêu 四tứ 種chủng 。 一nhất 摧tồi 外ngoại 道đạo 。 二nhị 折chiết 毘tỳ 曇đàm 。 三tam 排bài 成thành 論luận 。 四tứ 呵ha 大đại 執chấp 。 總tổng 談đàm 外ngoại 道đạo 凡phàm 有hữu 二nhị 計kế 。 一nhất 計kế 邪tà 因nhân 。 二nhị 執chấp 無vô 因nhân 。 言ngôn 邪tà 因nhân 者giả 略lược 明minh 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 即tức 一nhất 因nhân 外ngoại 道đạo 。 謂vị 自tự 在tại 天thiên 等đẳng 之chi 一nhất 因nhân 緣duyên 能năng 生sanh 萬vạn 類loại 之chi 果quả 。 二nhị 者giả 宿túc 作tác 外ngoại 道đạo 。 謂vị 萬vạn 法pháp 之chi 果quả 但đãn 由do 往vãng 業nghiệp 無vô 有hữu 現hiện 緣duyên 。 三tam 者giả 現hiện 緣duyên 外ngoại 道đạo 。 謂vị 四tứ 大đại 和hòa 合hợp 。 能năng 生sanh 外ngoại 法pháp 。 男nam 女nữ 交giao 會hội 。 能năng 生sanh 眾chúng 生sanh 。 二nhị 者giả 無vô 因nhân 外ngoại 道đạo 。 謂vị 萬vạn 法pháp 自tự 然nhiên 而nhi 生sanh 。 不bất 從tùng 因nhân 生sanh 。 所sở 言ngôn 毘tỳ 曇đàm 因nhân 緣duyên 者giả 本bổn 有hữu 果quả 性tánh 。 假giả 六lục 因nhân 四tứ 緣duyên 辨biện 之chi 令linh 生sanh 。 即tức 二nhị 世thế 有hữu 義nghĩa 。 所sở 言ngôn 成thành 實thật 因nhân 緣duyên 者giả 。 雖tuy 不bất 明minh 因nhân 中trung 本bổn 有hữu 果quả 性tánh 但đãn 果quả 有hữu 可khả 生sanh 之chi 理lý 。 故cố 假giả 三tam 因nhân 四tứ 緣duyên 辨biện 之chi 得đắc 生sanh 。 即tức 二nhị 世thế 無vô 義nghĩa 。 所sở 言ngôn 大Đại 乘Thừa 因nhân 緣duyên 者giả 。 如như 成thành 論luận 大Đại 乘Thừa 明minh 世thế 諦đế 有hữu 三tam 假giả 。 假giả 是thị 不bất 自tự 。 而nhi 世thế 諦đế 三tam 假giả 。 名danh 為vi 因nhân 緣duyên 。 如như 舊cựu 地địa 論luận 師sư 等đẳng 辨biện 四tứ 宗tông 義nghĩa 。 謂vị 毘tỳ 曇đàm 云vân 是thị 因nhân 緣duyên 宗tông 。 成thành 實thật 為vi 假giả 名danh 宗tông 。 波Ba 若Nhã 教giáo 等đẳng 為vi 不bất 真chân 宗tông 。 涅Niết 槃Bàn 教giáo 等đẳng 名danh 為vi 真chân 宗tông 。 如như 斯tư 等đẳng 類loại 並tịnh 是thị 學học 於ư 因nhân 緣duyên 而nhi 失thất 因nhân 緣duyên 。 故cố 正chánh 因nhân 緣duyên 成thành 邪tà 因nhân 緣duyên 。 如như 服phục 甘cam 露lộ 。 反phản 成thành 毒độc 藥dược 。 亦diệc 如như 入nhập 水thủy 求cầu 珠châu 謬mậu 持trì 瓦ngõa 礫lịch 。 此thử 論luận 破phá 洗tẩy 如như 此thử 因nhân 緣duyên 。 故cố 云vân 破phá 因nhân 緣duyên 品phẩm 。 以dĩ 破phá 如như 此thử 邪tà 執chấp 因nhân 緣duyên 申thân 明minh 大Đại 乘Thừa 無vô 得đắc 因nhân 緣duyên 。 故cố 以dĩ 目mục 品phẩm 。 問vấn 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 對đối 緣duyên 云vân 何hà 。 答đáp 有hữu 四tứ 種chủng 人nhân 。 學học 因nhân 緣duyên 而nhi 失thất 因nhân 緣duyên 。 一nhất 者giả 犢độc 子tử 云vân 。 因nhân 緣duyên 謂vị 性tánh 。 五ngũ 隱ẩn 因nhân 緣duyên 別biệt 有hữu 人nhân 法pháp 生sanh 。 四tứ 大đại 因nhân 緣duyên 別biệt 有hữu 眼nhãn 法pháp 生sanh 。 二nhị 者giả 毘tỳ 曇đàm 因nhân 緣duyên 。 無vô 有hữu 人nhân 法pháp 。 而nhi 有hữu 眼nhãn 法pháp 。 三tam 者giả 成thành 實thật 因nhân 緣duyên 。 明minh 世thế 諦đế 因nhân 緣duyên 俱câu 有hữu 假giả 人nhân 法pháp 。 真Chân 諦Đế 即tức 俱câu 無vô 。 四tứ 者giả 方Phương 廣Quảng 云vân 。 都đô 無vô 世thế 諦đế 人nhân 法pháp 因nhân 緣duyên 。 如như 此thử 四tứ 人nhân 並tịnh 學học 因nhân 緣duyên 失thất 因nhân 緣duyên 。 故cố 破phá 此thử 四tứ 人nhân 申thân 正chánh 因nhân 緣duyên 。 故cố 以dĩ 目mục 品phẩm 。 同đồng 異dị 門môn 第đệ 五ngũ 。 問vấn 中trung 論luận 破phá 因nhân 緣duyên 品phẩm 與dữ 十thập 二nhị 門môn 論luận 觀quán 因nhân 緣duyên 門môn 。 此thử 有hữu 何hà 異dị 。 答đáp 破phá 邪tà 因nhân 緣duyên 申thân 正chánh 因nhân 緣duyên 。 其kỳ 義nghĩa 大đại 同đồng 。 但đãn 文văn 有hữu 廣quảng 略lược 離ly 合hợp 為vi 異dị 。 此thử 論luận 因nhân 緣duyên 一nhất 品phẩm 攝nhiếp 彼bỉ 三tam 門môn 。 亦diệc 合hợp 彼bỉ 三tam 門môn 為vi 今kim 一nhất 品phẩm 。 如như 因nhân 緣duyên 門môn 即tức 是thị 此thử 品phẩm 如như 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。 不bất 在tại 於ư 緣duyên 中trung 一nhất 偈kệ 。 第đệ 二nhị 觀quán 有hữu 果quả 無vô 果quả 門môn 是thị 此thử 品phẩm 別biệt 破phá 四tứ 緣duyên 初sơ 偈kệ 。 第đệ 三tam 觀quán 緣duyên 門môn 是thị 此thử 品phẩm 結kết 破phá 四tứ 緣duyên 偈kệ 。 問vấn 何hà 故cố 離ly 此thử 一nhất 品phẩm 為vi 彼bỉ 三tam 門môn 。 答đáp 彼bỉ 論luận 欲dục 示thị 總tổng 別biệt 觀quán 義nghĩa 。 總tổng 謂vị 因nhân 緣duyên 門môn 。 別biệt 謂vị 因nhân 門môn 及cập 以dĩ 緣duyên 門môn 。 此thử 論luận 但đãn 明minh 總tổng 觀quán 不bất 明minh 於ư 別biệt 觀quán 。 而nhi 文văn 互hỗ 有hữu 廣quảng 略lược 義nghĩa 可khả 知tri 矣hĩ 。 第đệ 二nhị 明minh 論luận 章chương 開khai 合hợp 。 尋tầm 天Thiên 竺Trúc 之chi 與dữ 震chấn 旦đán 著trước 筆bút 之chi 與dữ 口khẩu 傳truyền 敷phu 經kinh 講giảng 論luận 者giả 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 直trực 解giải 釋thích 。 二nhị 者giả 科khoa 章chương 門môn 。 如như 曇đàm 影ảnh 制chế 疏sớ/sơ 明minh 。 此thử 論luận 文văn 有hữu 四tứ 卷quyển 。 品phẩm 二nhị 十thập 七thất 。 領lãnh 其kỳ 大đại 宗tông 為vi 破phá 眾chúng 生sanh 斷đoạn 常thường 之chi 病bệnh 申thân 二nhị 諦đế 中trung 道đạo 。 令linh 因nhân 此thử 中trung 道đạo 發phát 生sanh 正chánh 觀quán 也dã 。 二nhị 者giả 北bắc 立lập 三tam 論luận 師sư 明minh 。 此thử 論luận 文văn 有hữu 四tứ 卷quyển 。 大đại 明minh 三tam 章chương 。 初sơ 有hữu 四tứ 偈kệ 。 標tiêu 論luận 大đại 宗tông 。 第đệ 二nhị 從tùng 破phá 四tứ 緣duyên 以dĩ 下hạ 竟cánh 邪tà 見kiến 品phẩm 破phá 執chấp 顯hiển 宗tông 。 第đệ 三tam 最tối 後hậu 一nhất 偈kệ 推thôi 功công 歸quy 佛Phật 。 以dĩ 初sơ 攝nhiếp 初sơ 故cố 四tứ 偈kệ 標tiêu 宗tông 在tại 於ư 初sơ 品phẩm 。 以dĩ 後hậu 攝nhiếp 後hậu 故cố 最tối 後hậu 一nhất 偈kệ 推thôi 功công 歸quy 佛Phật 在tại 後hậu 品phẩm 也dã 。 師sư 云vân 夫phu 適thích 化hóa 無vô 方phương 。 陶đào 誘dụ 非phi 一nhất 。 考khảo 聖thánh 心tâm 以dĩ 息tức 病bệnh 為vi 主chủ 。 緣duyên 教giáo 意ý 以dĩ 開khai 道đạo 為vi 宗tông 。 若nhược 因nhân 開khai 以dĩ 受thọ 悟ngộ 即tức 聖thánh 教giáo 為vi 之chi 開khai 。 由do 合hợp 而nhi 受thọ 道đạo 則tắc 聖thánh 教giáo 為vi 之chi 合hợp 。 如như 其kỳ 兩lưỡng 曉hiểu 並tịnh 為vi 甘cam 露lộ 必tất 也dã 。 雙song 迷mê 俱câu 成thành 毒độc 藥dược 。 豈khởi 可khả 偏thiên 守thủ 一nhất 途đồ 以dĩ 壅ủng 多đa 門môn 者giả 哉tai 。 具cụ 如như 法Pháp 華hoa 玄huyền 義nghĩa 以dĩ 備bị 斯tư 意ý 矣hĩ 。 但đãn 末mạt 世thế 鈍độn 根căn 尋tầm 其kỳ 長trường/trưởng 文văn 不bất 見kiến 起khởi 盡tận 。 講giảng 經kinh 論luận 者giả 相tương/tướng 與dữ 開khai 之chi 。 問vấn 經kinh 有hữu 序tự 正chánh 流lưu 通thông 。 論luận 何hà 故cố 無vô 耶da 。 答đáp 大đại 聖thánh 三Tam 達Đạt 圓viên 明minh 鑒giám 二nhị 世thế 根căn 性tánh 。 故cố 立lập 通thông 別biệt 兩lưỡng 序tự 。 弟đệ 子tử 智trí 猶do 未vị 逮đãi 故cố 不bất 立lập 之chi 。 又hựu 群quần 生sanh 不bất 窮cùng 大đại 悲bi 無vô 限hạn 。 非phi 止chỉ 益ích 當đương 時thời 。 欲dục 遠viễn 傳truyền 遐hà 代đại 故cố 有hữu 流lưu 通thông 。 弟đệ 子tử 造tạo 論luận 但đãn 當đương 時thời 解giải 益ích 不bất 敢cảm 傳truyền 通thông 後hậu 世thế 。 故cố 不bất 立lập 流lưu 通thông 。 二nhị 者giả 造tạo 論luận 本bổn 為vi 通thông 經kinh 。 故cố 不bất 別biệt 立lập 流lưu 通thông 也dã 。 問vấn 餘dư 論luận 有hữu 正chánh 說thuyết 餘dư 勢thế 。 此thử 論luận 何hà 故cố 無vô 耶da 。 答đáp 無vô 畏úy 廣quảng 本bổn 故cố 有hữu 。 今kim 即tức 是thị 略lược 論luận 故cố 無vô 。 二nhị 者giả 因nhân 事sự 表biểu 理lý 。 正chánh 以dĩ 略lược 於ư 初sơ 後hậu 故cố 名danh 中trung 論luận 。 自tự 攝nhiếp 嶺lĩnh 相tương/tướng 承thừa 分phần/phân 二nhị 十thập 七thất 品phẩm 以dĩ 為vi 三tam 段đoạn 。 初sơ 二nhị 十thập 五ngũ 品phẩm 破phá 大Đại 乘Thừa 迷mê 失thất 明minh 大Đại 乘Thừa 觀quán 行hành 。 次thứ 有hữu 兩lưỡng 品phẩm 。 破phá 小Tiểu 乘Thừa 迷mê 執chấp 辨biện 小Tiểu 乘Thừa 觀quán 行hành 。 第đệ 三tam 重trọng/trùng 明minh 大Đại 乘Thừa 觀quán 行hành 推thôi 功công 歸quy 佛Phật 。 所sở 以dĩ 有hữu 此thử 。 三tam 段đoạn 者giả 正Chánh 道Đạo 未vị 曾tằng 小tiểu 大đại 。 赴phó 大đại 小tiểu 根căn 緣duyên 故cố 說thuyết 大đại 小tiểu 兩lưỡng 教giáo 。 而nhi 佛Phật 在tại 世thế 時thời 。 眾chúng 生sanh 福phước 德đức 。 利lợi 根căn 稟bẩm 斯tư 兩lưỡng 教giáo 並tịnh 皆giai 迷mê 失thất 。 論luận 主chủ 破phá 彼bỉ 二nhị 迷mê 俱câu 申thân 兩lưỡng 教giáo 。 是thị 故cố 有hữu 三tam 段đoạn 之chi 文văn 。 又hựu 菩Bồ 薩Tát 欲dục 遍biến 學học 諸chư 道đạo 。 初sơ 已dĩ 知tri 大Đại 道Đạo 。 次thứ 須tu 識thức 小tiểu 。 則tắc 權quyền 實thật 洞đỗng 明minh 可khả 得đắc 大đại 小tiểu 雙song 化hóa 也dã 。 問vấn 龍long 樹thụ 為vi 何hà 人nhân 雙song 破phá 大đại 小tiểu 雙song 申thân 兩lưỡng 教giáo 。 答đáp 略lược 為vi 四tứ 緣duyên 。 一nhất 者giả 為vi 學học 大đại 失thất 大đại 故cố 破phá 大đại 申thân 大đại 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 十thập 二nhị 門môn 論luận 云vân 末mạt 世thế 眾chúng 生sanh 。 薄bạc 福phước 鈍độn 根căn 。 雖tuy 尋tầm 經kinh 文văn 不bất 能năng 通thông 了liễu 。 我ngã 愍mẫn 此thử 等đẳng 。 欲dục 令linh 開khai 悟ngộ 。 即tức 此thử 論luận 云vân 。 聞văn 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 說thuyết 畢tất 竟cánh 空không 不bất 知tri 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 空không 。 遂toại 失thất 二nhị 諦đế 。 故cố 知tri 。 為vi 破phá 學học 大đại 失thất 大đại 之chi 緣duyên 申thân 於ư 大đại 教giáo 也dã 。 又hựu 三tam 世thế 十thập 方phương 佛Phật 赴phó 大đại 緣duyên 而nhi 說thuyết 大đại 教giáo 。 三tam 世thế 十thập 方phương 四tứ 依y 菩Bồ 薩Tát 赴phó 大đại 緣duyên 重trùng 說thuyết 大đại 教giáo 也dã 。 二nhị 者giả 為vi 小tiểu 緣duyên 而nhi 申thân 大đại 教giáo 。 以dĩ 封phong 執chấp 小Tiểu 乘Thừa 障chướng 隔cách 大Đại 道Đạo 故cố 須tu 破phá 小tiểu 而nhi 明minh 於ư 大đại 。 亦diệc 有hữu 文văn 證chứng 故cố 初sơ 品phẩm 破phá 毘tỳ 曇đàm 四tứ 緣duyên 。 乃nãi 至chí 燃nhiên 可khả 燃nhiên 品phẩm 破phá 薩tát 婆bà 多đa 執chấp 法pháp 犢độc 子tử 部bộ 計kế 人nhân 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。 又hựu 三tam 世thế 十thập 方phương 佛Phật 為vi 二nhị 緣duyên 而nhi 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 一nhất 為vi 直trực 往vãng 菩Bồ 薩Tát 。 二nhị 為vi 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 之chi 人nhân 。 三tam 世thế 十thập 方phương 四tứ 依y 菩Bồ 薩Tát 造tạo 論luận 亦diệc 為vi 二nhị 人nhân 前tiền 為vi 學học 大Đại 乘Thừa 失thất 大đại 故cố 破phá 大đại 申thân 大đại 。 即tức 是thị 直trực 往vãng 之chi 人nhân 。 次thứ 為vi 破phá 學học 小tiểu 障chướng 大đại 令linh 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 也dã 。 三tam 者giả 為vi 九cửu 十thập 六lục 種chủng 。 外ngoại 道đạo 執chấp 邪tà 障chướng 大Đại 乘Thừa 之chi 正chánh 故cố 破phá 邪tà 申thân 正chánh 。 論luận 處xứ 處xứ 有hữu 文văn 。 又hựu 三tam 世thế 佛Phật 就tựu 大Đại 乘Thừa 中trung 破phá 外ngoại 道đạo 。 令linh 外ngoại 道đạo 悟ngộ 入nhập 大Đại 乘Thừa 。 如như 涅Niết 槃Bàn 六lục 師sư 及cập 十thập 仙tiên 之chi 類loại 。 三tam 世thế 四tứ 依y 亦diệc 爾nhĩ 。 破phá 九cửu 十thập 六lục 邪tà 令linh 迴hồi 邪tà 入nhập 大Đại 乘Thừa 之chi 正chánh 。 四tứ 者giả 四tứ 依y 為vi 未vị 曾tằng 學học 大đại 小Tiểu 乘Thừa 內nội 外ngoại 之chi 緣duyên 。 如như 始thỉ 出xuất 家gia 二nhị 眾chúng 及cập 在tại 家gia 二nhị 眾chúng 。 為vì 此thử 眾chúng 生sanh 。 直trực 論luận 大đại 法pháp 令linh 其kỳ 取thủ 悟ngộ 。 以dĩ 此thử 等đẳng 緣duyên 雖tuy 未vị 曾tằng 學học 大đại 小tiểu 。 內nội 外ngoại 而nhi 無vô 始thỉ 任nhậm 運vận 在tại 虛hư 妄vọng 失thất 道đạo 計kế 有hữu 內nội 身thân 外ngoại 物vật 。 今kim 直trực 令linh 觀quán 行hành 求cầu 撿kiểm 。 無vô 從tùng 便tiện 得đắc 悟ngộ 道đạo 也dã 。 次thứ 申thân 小Tiểu 乘Thừa 亦diệc 為vi 四tứ 緣duyên 。 一nhất 為vi 學học 小Tiểu 乘Thừa 失thất 小tiểu 故cố 破phá 小tiểu 申thân 小tiểu 。 即tức 小Tiểu 乘Thừa 因nhân 緣duyên 品phẩm 是thị 。 二nhị 為vi 破phá 外ngoại 道đạo 障chướng 於ư 少thiểu 乘thừa 令linh 迴hồi 邪tà 入nhập 正chánh 。 前tiền 令linh 迴hồi 失thất 從tùng 得đắc 。 今kim 便tiện 迴hồi 邪tà 入nhập 正chánh 。 即tức 邪tà 見kiến 品phẩm 是thị 。 三tam 為vi 大Đại 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 。 申thân 於ư 小tiểu 教giáo 。 自tự 有hữu 菩Bồ 薩Tát 解giải 大đại 而nhi 未vị 通thông 小tiểu 。 如như 法Pháp 華hoa 藥dược 草thảo 喻dụ 品phẩm 有hữu 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 今kim 令linh 菩Bồ 薩Tát 解giải 大đại 解giải 小tiểu 即tức 悟ngộ 於ư 權quyền 實thật 二nhị 智trí 。 二nhị 十thập 五ngũ 品phẩm 破phá 大đại 申thân 大đại 令linh 菩Bồ 薩Tát 悟ngộ 實thật 智trí 。 次thứ 兩lưỡng 品phẩm 令linh 菩Bồ 薩Tát 悟ngộ 權quyền 智trí 。 便tiện 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 。 得đắc 成thành 法Pháp 身thân 。 十thập 方phương 三tam 世thế 佛Phật 。 出xuất 世thế 大đại 意ý 既ký 爾nhĩ 。 四tứ 依y 菩Bồ 薩Tát 出xuất 世thế 大đại 意ý 亦diệc 爾nhĩ 。 四tứ 依y 菩Bồ 薩Tát 出xuất 世thế 大đại 意ý 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 四tứ 依y 如như 佛Phật 亦diệc 。 即tức 是thị 佛Phật 也dã 。 四tứ 為vi 未vị 曾tằng 學học 大đại 小tiểu 內nội 外ngoại 。 之chi 人nhân 直trực 為vi 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 。 令linh 其kỳ 悟ngộ 小Tiểu 乘Thừa 道Đạo 果Quả 也dã 。 又hựu 總tổng 判phán 四tứ 種chủng 障chướng 障chướng 於ư 大Đại 乘Thừa 。 一nhất 外ngoại 道đạo 障chướng 中trung 之chi 重trọng 障chướng 中trung 之chi 遠viễn 。 二nhị 小Tiểu 乘Thừa 障chướng 中trung 之chi 次thứ 。 三tam 有hữu 所sở 得đắc 大Đại 乘Thừa 障chướng 無vô 所sở 得đắc 。 四tứ 無vô 明minh 都đô 不bất 識thức 大đại 小tiểu 。 而nhi 昔tích 本bổn 有hữu 大Đại 乘Thừa 根căn 。 性tánh 菩Bồ 薩Tát 為vi 之chi 說thuyết 大đại 。 令linh 破phá 此thử 四tứ 迷mê 又hựu 令linh 此thử 四tứ 人nhân 悟ngộ 入nhập 大đại 也dã 。 小tiểu 亦diệc 有hữu 四tứ 種chủng 障chướng 。 一nhất 外ngoại 道đạo 。 二nhị 有hữu 所sở 得đắc 小tiểu 。 三tam 偏thiên 執chấp 大đại 以dĩ 大đại 斥xích 小tiểu 。 如như 法Pháp 華hoa 論luận 偏thiên 執chấp 一Nhất 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 。 四tứ 無vô 明minh 都đô 不bất 識thức 大đại 小tiểu 。 今kim 亦diệc 令linh 此thử 四tứ 人nhân 悟ngộ 入nhập 小tiểu 也dã 。 問vấn 十thập 二nhị 門môn 與dữ 中trung 論luận 申thân 破phá 何hà 異dị 。 答đáp 中trung 論luận 破phá 四tứ 迷mê 申thân 大đại 小tiểu 二nhị 教giáo 。 十thập 二nhị 門môn 亦diệc 破phá 四tứ 迷mê 而nhi 獨độc 申thân 大đại 教giáo 。 第đệ 三tam 重trọng/trùng 明minh 大Đại 乘Thừa 觀quán 行hành 推thôi 功công 歸quy 佛Phật 者giả 凡phàm 有hữu 十thập 義nghĩa 。 一nhất 者giả 欲dục 示thị 小Tiểu 乘Thừa 破phá 邪tà 見kiến 不bất 盡tận 。 顯hiển 大Đại 乘Thừa 破phá 邪tà 見kiến 盡tận 。 故cố 重trọng/trùng 明minh 大Đại 乘Thừa 破phá 邪tà 見kiến 。 二nhị 者giả 前tiền 明minh 從tùng 大đại 生sanh 小tiểu 。 後hậu 辨biện 攝nhiếp 小tiểu 歸quy 大đại 。 故cố 重trọng/trùng 明minh 大đại 。 如như 法Pháp 華hoa 經kinh 總tổng 序tự 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 及cập 釋Thích 迦Ca 一nhất 化hóa 。 凡phàm 有hữu 三tam 輪luân 。 一nhất 根căn 本bổn 法Pháp 輪luân 。 謂vị 一Nhất 乘Thừa 教giáo 也dã 。 二nhị 枝chi 末Mạt 法Pháp 輪luân 之chi 教giáo 。 眾chúng 生sanh 不bất 堪kham 聞văn 一nhất 故cố 於ư 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 分phân 別biệt 說thuyết 三tam 。 三tam 從tùng 一nhất 起khởi 故cố 稱xưng 枝chi 末mạt 也dã 。 三tam 攝nhiếp 末mạt 歸quy 本bổn 。 會hội 彼bỉ 三tam 乘thừa 同đồng 歸quy 一nhất 極cực 。 此thử 之chi 三tam 門môn 無vô 教giáo 不bất 收thu 無vô 理lý 不bất 攝nhiếp 。 如như 空không 之chi 含hàm 萬vạn 像tượng 若nhược 海hải 之chi 納nạp 百bách 川xuyên 。 今kim 論luận 三tam 段đoạn 還hoàn 申thân 佛Phật 三tam 經kinh 。 初sơ 二nhị 十thập 五ngũ 品phẩm 申thân 一Nhất 乘Thừa 根căn 本bổn 之chi 教giáo 。 次thứ 兩lưỡng 品phẩm 申thân 佛Phật 枝chi 末mạt 之chi 教giáo 。 後hậu 重trọng/trùng 明minh 大Đại 乘Thừa 申thân 攝nhiếp 末mạt 歸quy 本bổn 。 是thị 故cố 有hữu 三tam 段đoạn 之chi 文văn 破phá 此thử 三tam 迷mê 申thân 茲tư 三tam 教giáo 。 並tịnh 是thị 佛Phật 功công 。 故cố 最tối 後hậu 推thôi 功công 歸quy 佛Phật 。 三tam 輪luân 之chi 經kinh 既ký 無vô 教giáo 不bất 攝nhiếp 。 申thân 三tam 輪luân 之chi 論luận 亦diệc 無vô 教giáo 不bất 收thu 。 是thị 故cố 斯tư 論luận 窮cùng 深thâm 極cực 廣quảng 也dã 。 三tam 者giả 初sơ 申thân 大Đại 乘Thừa 。 次thứ 申thân 小Tiểu 乘Thừa 。 則tắc 似tự 成thành 大đại 小Tiểu 乘Thừa 論luận 不bất 專chuyên 名danh 大đại 論luận 。 以dĩ 其kỳ 中trung 間gian 雖tuy 復phục 明minh 小tiểu 以dĩ 初sơ 後hậu 並tịnh 大đại 故cố 名danh 大đại 論luận 。 四tứ 者giả 示thị 小tiểu 不bất 苞bao 大đại 大đại 能năng 含hàm 小tiểu 。 由do 具cụ 明minh 一nhất 化hóa 始thỉ 終chung 大đại 小tiểu 諸chư 教giáo 然nhiên 後hậu 始thỉ 名danh 大Đại 乘Thừa 論luận 。 是thị 故cố 第đệ 三tam 。 重trọng/trùng 論luận 大Đại 乘Thừa 。 至chí 論luận 未vị 曾tằng 大đại 小tiểu 耳nhĩ 。 五ngũ 者giả 申thân 大đại 有hữu 其kỳ 二nhị 門môn 。 一nhất 者giả 就tựu 大đại 申thân 大đại 。 二nhị 者giả 舉cử 小tiểu 顯hiển 大đại 。 二nhị 十thập 五ngũ 品phẩm 即tức 是thị 就tựu 大đại 申thân 大đại 。 後hậu 之chi 兩lưỡng 品phẩm 舉cử 小tiểu 顯hiển 大đại 。 六lục 者giả 前tiền 但đãn 為vi 大đại 緣duyên 申thân 明minh 大đại 法pháp 。 後hậu 但đãn 為vi 小tiểu 緣duyên 不bất 堪kham 受thọ 大đại 故cố 請thỉnh 說thuyết 於ư 小tiểu 。 所sở 以dĩ 明minh 小tiểu 。 七thất 者giả 此thử 論luận 正chánh 明minh 中trung 道đạo 。 欲dục 辨biện 觀quán 中trung 道đạo 者giả 凡phàm 有hữu 四tứ 人nhân 。 下hạ 智trí 觀quán 故cố 得đắc 。 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 提Đề 。 乃nãi 至chí 上thượng 智trí 觀quán 故cố 得đắc 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 前tiền 二nhị 十thập 五ngũ 品phẩm 已dĩ 明minh 上thượng 智trí 及cập 上thượng 上thượng 智trí 觀quán 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 後hậu 之chi 兩lưỡng 品phẩm 次thứ 辨biện 中trung 下hạ 二nhị 智trí 得đắc 菩Bồ 提Đề 義nghĩa 。 故cố 此thử 論luận 文văn 云vân 。 上thượng 已dĩ 聞văn 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 今kim 欲dục 聞văn 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 即tức 中trung 道đạo 。 故cố 知tri 。 中trung 道đạo 無vô 二nhị 入nhập 者giả 投đầu 法pháp 不bất 同đồng 即tức 其kỳ 證chứng 也dã 。 八bát 者giả 初sơ 明minh 大đại 次thứ 辨biện 小tiểu 。 惑hoặc 者giả 便tiện 起khởi 大đại 小tiểu 二nhị 見kiến 。 是thị 故cố 最tối 後hậu 俱câu 泯mẫn 二nhị 見kiến 明minh 正Chánh 道Đạo 未vị 曾tằng 大đại 小tiểu 。 九cửu 者giả 申thân 大Đại 乘Thừa 有hữu 二nhị 門môn 。 一nhất 者giả 前tiền 略lược 後hậu 廣quảng 。 二nhị 者giả 前tiền 廣quảng 後hậu 略lược 。 初sơ 七thất 品phẩm 略lược 明minh 大Đại 乘Thừa 觀quán 行hành 。 次thứ 作tác 者giả 品phẩm 已dĩ 去khứ 廣quảng 明minh 大Đại 乘Thừa 觀quán 行hành 。 此thử 是thị 為vi 解giải 義nghĩa 故cố 。 二nhị 者giả 二nhị 十thập 五ngũ 品phẩm 廣quảng 明minh 大Đại 乘Thừa 觀quán 行hành 。 後hậu 一nhất 偈kệ 略lược 明minh 大Đại 乘Thừa 觀quán 行hành 。 為vi 易dị 持trì 故cố 也dã 。 十thập 者giả 二nhị 十thập 七thất 品phẩm 雙song 破phá 大đại 小tiểu 二nhị 邪tà 。 俱câu 申thân 二nhị 正chánh 。 惑hoặc 者giả 便tiện 起khởi 邪tà 正chánh 二nhị 心tâm 。 是thị 故cố 最tối 後hậu 雙song 泯mẫn 二nhị 見kiến 。 道đạo 門môn 未vị 曾tằng 邪tà 正chánh 故cố 後hậu 長trường/trưởng 行hành 云vân 。 無vô 人nhân 無vô 法pháp 不bất 應ưng 生sanh 邪tà 見kiến 正chánh 見kiến 。 體thể 用dụng 權quyền 實thật 亦diệc 爾nhĩ 。 初sơ 大đại 次thứ 小tiểu 。 從tùng 體thể 起khởi 用dụng 從tùng 實thật 起khởi 權quyền 。 次thứ 攝nhiếp 用dụng 歸quy 體thể 收thu 權quyền 入nhập 實thật 。 入nhập 實thật 則tắc 無vô 復phục 有hữu 權quyền 。 亦diệc 未vị 曾tằng 有hữu 實thật 。 如như 是thị 五ngũ 句cú 故cố 云vân 佛Phật 不bất 能năng 行hành 不bất 能năng 到đáo 。 是thị 法Pháp 不bất 可khả 示thị 。 言ngôn 辭từ 相tướng 寂tịch 滅diệt 。 不bất 知tri 何hà 以dĩ 目mục 之chi 約ước 此thử 論luận 則tắc 稱xưng 為vi 中trung 。 經kinh 則tắc 名danh 為vi 妙diệu 法Pháp 法Pháp 身thân 佛Phật 性tánh 波Ba 若Nhã 。 問vấn 依y 經kinh 明minh 佛Phật 前tiền 。 說thuyết 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。 後hậu 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 。 論luận 主chủ 應ưng 前tiền 申thân 小tiểu 教giáo 後hậu 論luận 大Đại 乘Thừa 。 何hà 故cố 前tiền 大đại 後hậu 小tiểu 耶da 。 答đáp 經kinh 乃nãi 前tiền 小tiểu 後hậu 大đại 。 但đãn 此thử 論luận 正chánh 申thân 大Đại 乘Thừa 傍bàng 申thân 小tiểu 教giáo 。 故cố 前tiền 申thân 於ư 大đại 後hậu 申thân 於ư 小tiểu 也dã 。 又hựu 佛Phật 雖tuy 說thuyết 小tiểu 意ý 在tại 於ư 大đại 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 但đãn 為vì 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 今kim 欲dục 申thân 佛Phật 本bổn 意ý 故cố 初sơ 明minh 大đại 也dã 。 又hựu 佛Phật 經Kinh 亦diệc 前tiền 說thuyết 於ư 大đại 後hậu 明minh 於ư 小tiểu 。 如như 初sơ 在tại 道đạo 樹thụ 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 之chi 教giáo 。 後hậu 趣thú 鹿lộc 苑uyển 轉chuyển 小Tiểu 乘Thừa 法Pháp 輪luân 。 今kim 亦diệc 依y 佛Phật 此thử 旨chỉ 故cố 前tiền 大đại 後hậu 小tiểu 。 就tựu 二nhị 十thập 五ngũ 品phẩm 舊cựu 開khai 為vi 二nhị 。 初sơ 二nhị 十thập 一nhất 品phẩm 破phá 世thế 間gian 人nhân 法pháp 明minh 大Đại 乘Thừa 觀quán 行hành 。 後hậu 四tứ 品phẩm 破phá 出xuất 世thế 人nhân 法pháp 明minh 大Đại 乘Thừa 觀quán 行hành 。 所sở 以dĩ 世thế 出xuất 世thế 俱câu 破phá 者giả 。 稟bẩm 教giáo 之chi 流lưu 謂vị 世thế 出xuất 世thế 為vi 二nhị 。 故cố 成thành 二nhị 見kiến 。 故cố 大đại 品phẩm 云vân 。 諸chư 有hữu 二nhị 者giả 無vô 道đạo 無vô 果quả 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 明minh 無vô 明minh 愚ngu 者giả 謂vị 二nhị 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 迷mê 惑hoặc 賢hiền 聖thánh 道Đạo 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 謂vị 二nhị 。 法pháp 華hoa 云vân 。 如Như 來Lai 如như 實thật 知tri 見kiến 。 三tam 界giới 之chi 相tướng 。 天thiên 親thân 釋thích 云vân 。 眾chúng 生sanh 界giới 與dữ 涅Niết 槃Bàn 界giới 不bất 離ly 。 眾chúng 生sanh 有hữu 如Như 來Lai 藏tạng 故cố 。 淨tịnh 名danh 云vân 。 悟ngộ 不bất 二nhị 故cố 得đắc 無vô 生sanh 忍nhẫn 。 今kim 欲dục 破phá 如như 此thử 二nhị 見kiến 申thân 。 無vô 二nhị 之chi 道Đạo 。 故cố 前tiền 破phá 世thế 間gian 後hậu 破phá 出xuất 世thế 。 今kim 明minh 求cầu 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 即tức 是thị 非phi 世thế 非phi 出xuất 世thế 乃nãi 名danh 中trung 道đạo 。 所sở 以dĩ 前tiền 破phá 世thế 間gian 後hậu 破phá 出xuất 世thế 者giả 。 蓋cái 是thị 從tùng 易dị 至chí 難nạn/nan 為vi 次thứ 第đệ 故cố 也dã 。 就tựu 二nhị 十thập 一nhất 品phẩm 又hựu 開khai 為vi 三tam 。 初sơ 至chí 觀quán 業nghiệp 有hữu 十thập 七thất 品phẩm 。 破phá 稟bẩm 教giáo 邪tà 迷mê 顯hiển 中trung 道đạo 實thật 相tướng 。 第đệ 二nhị 觀quán 法pháp 一nhất 品phẩm 次thứ 明minh 得đắc 益ích 。 第đệ 三tam 時thời 因nhân 果quả 成thành 壞hoại 有hữu 三tam 品phẩm 。 重trọng/trùng 破phá 邪tà 迷mê 重trọng/trùng 明minh 中trung 道đạo 實thật 相tướng 。 所sở 以dĩ 開khai 此thử 三tam 者giả 依y 智Trí 度Độ 論luận 釋thích 習tập 應ưng 品phẩm 。 初sơ 正chánh 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 習tập 應ưng 波Ba 若Nhã 。 第đệ 二nhị 明minh 於ư 得đắc 益ích 。 謂vị 重trọng 罪tội 消tiêu 滅diệt 。 諸chư 天thiên 守thủ 護hộ 。 三tam 重trọng/trùng 明minh 習tập 應ưng 。 諸chư 佛Phật 說thuyết 經Kinh 。 既ký 其kỳ 有hữu 三tam 。 菩Bồ 薩Tát 造tạo 論luận 義nghĩa 亦diệc 如như 是thị 。 以dĩ 邪tà 教giáo 覆phú 正chánh 經kinh 其kỳ 義nghĩa 不bất 明minh 照chiếu 。 故cố 破phá 於ư 偏thiên 邪tà 顯hiển 中trung 道đạo 之chi 實thật 相tướng 。 中trung 道đạo 之chi 實thật 相tướng 既ký 顯hiển 三tam 乘thừa 賢hiền 聖thánh 。 由do 之chi 而nhi 成thành 。 故cố 次thứ 明minh 得đắc 益ích 。 睿# 師sư 序tự 云vân 。 其kỳ 實thật 既ký 宣tuyên 其kỳ 言ngôn 既ký 明minh 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 之chi 行hạnh 。 道Đạo 場Tràng 之chi 照chiếu 朗lãng 然nhiên 懸huyền 解giải 矣hĩ 。 但đãn 略lược 說thuyết 未vị 周chu 兼kiêm 鈍độn 根căn 難nan 悟ngộ 。 故cố 重trọng/trùng 破phá 邪tà 迷mê 重trùng 說thuyết 實thật 相tướng 也dã 。 就tựu 初sơ 十thập 七thất 品phẩm 又hựu 開khai 為vi 二nhị 。 初sơ 有hữu 七thất 品phẩm 。 略lược 破phá 人nhân 法pháp 明minh 大Đại 乘Thừa 觀quán 行hành 。 次thứ 十thập 品phẩm 。 廣quảng 破phá 人nhân 法pháp 辨biện 大Đại 乘Thừa 觀quán 行hành 。 初sơ 略lược 後hậu 廣quảng 為vì 解giải 義nghĩa 故cố 。 又hựu 利lợi 根căn 易dị 悟ngộ 。 略lược 釋thích 便tiện 解giải 。 鈍độn 根căn 難nan 了liễu 廣quảng 開khai 乃nãi 悟ngộ 。 就tựu 七thất 品phẩm 即tức 為vi 七thất 段đoạn 。 就tựu 因nhân 緣duyên 品phẩm 中trung 自tự 開khai 為vi 二nhị 。 第đệ 一nhất 牒điệp 八bát 不bất 享hưởng 造tạo 論luận 意ý 。 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 牒điệp 八bát 不phủ 。 而nhi 解giải 釋thích 之chi 。 就tựu 第đệ 一nhất 又hựu 二nhị 。 初sơ 牒điệp 八bát 不bất 第đệ 二nhị 序tự 造tạo 論luận 意ý 。 就tựu 牒điệp 八bát 不bất 分phân 為vi 三tam 別biệt 。 第đệ 一nhất 正chánh 牒điệp 八bát 不bất 明minh 所sở 申thân 教giáo 體thể 。 第đệ 二nhị 半bán 偈kệ 歎thán 八bát 不bất 之chi 用dụng 。 第đệ 三tam 半bán 偈kệ 敬kính 人nhân 美mỹ 法pháp 。 初sơ 明minh 教giáo 體thể 。 即tức 是thị 二nhị 諦đế 。 次thứ 明minh 教giáo 用dụng 。 即tức 是thị 二nhị 智trí 。 所sở 以dĩ 先tiên 明minh 二nhị 諦đế 次thứ 明minh 二nhị 智trí 者giả 。 然nhiên 諦đế 智trí 未vị 曾tằng 一nhất 二nhị 。 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 。 故cố 諦đế 智trí 方phương 便tiện 約ước 緣duyên 不bất 同đồng 。 非phi 諦đế 無vô 以dĩ 悟ngộ 智trí 。 非phi 智trí 無vô 以dĩ 明minh 諦đế 。 如Như 來Lai 內nội 智trí 明minh 了liễu 外ngoại 照chiếu 根căn 緣duyên 。 故cố 說thuyết 二nhị 諦đế 言ngôn 教giáo 。 內nội 有hữu 二nhị 智trí 外ngoại 說thuyết 名danh 諦đế 。 即tức 是thị 智trí 能năng 諦đế 所sở 。 諦đế 不bất 說thuyết 諦đế 諦đế 還hoàn 說thuyết 智trí 。 即tức 是thị 諦đế 能năng 智trí 所sở 。 欲dục 明minh 諦đế 智trí 行hành 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 今kim 正chánh 赴phó 緣duyên 說thuyết 教giáo 。 故cố 先tiên 明minh 於ư 諦đế 次thứ 辨biện 於ư 智trí 也dã 。 又hựu 先tiên 明minh 二nhị 諦đế 後hậu 明minh 二nhị 智trí 者giả 。 前tiền 正chánh 明minh 說thuyết 教giáo 後hậu 明minh 教giáo 意ý 。 所sở 以dĩ 說thuyết 八bát 不bất 二nhị 諦đế 者giả 。 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 發phát 生sanh 二nhị 智trí 故cố 也dã 。 望vọng 佛Phật 從tùng 本bổn 至chí 末mạt 。 望vọng 緣duyên 即tức 是thị 因nhân 教giáo 發phát 智trí 也dã 。 又hựu 此thử 論luận 正chánh 申thân 二nhị 諦đế 傍bàng 明minh 二nhị 智trí 義nghĩa 。 故cố 先tiên 說thuyết 諦đế 而nhi 後hậu 智trí 。 百bách 論luận 正chánh 明minh 二nhị 智trí 傍bàng 明minh 二nhị 諦đế 。 故cố 先tiên 智trí 而nhi 後hậu 諦đế 也dã 。 問vấn 何hà 故cố 標tiêu 八bát 不bất 有hữu 論luận 初sơ 也dã 。 答đáp 略lược 明minh 十thập 義nghĩa 。 一nhất 者giả 為vi 欲dục 辨biện 經kinh 論luận 資tư 申thân 之chi 義nghĩa 。 八bát 不bất 即tức 是thị 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 方Phương 等Đẳng 要yếu 經kinh 。 論luận 主chủ 稟bẩm 經kinh 發phát 生sanh 二nhị 智trí 然nhiên 後hậu 為vi 物vật 造tạo 論luận 。 此thử 即tức 是thị 經Kinh 資tư 於ư 論luận 。 後hậu 解giải 釋thích 八bát 不bất 破phá 外ngoại 道đạo 迷mê 失thất 。 謂vị 論luận 申thân 於ư 經kinh 也dã 。 所sở 以dĩ 須tu 牒điệp 經kinh 者giả 。 恐khủng 小Tiểu 乘Thừa 之chi 流lưu 不bất 生sanh 信tín 受thọ 。 故cố 命mạng 初sơ 標tiêu 經kinh 八bát 不bất 即tức 明minh 勸khuyến 信tín 意ý 也dã 。 二nhị 者giả 題đề 標tiêu 中trung 論luận 。 今kim 解giải 釋thích 之chi 。 初sơ 標tiêu 八bát 不bất 即tức 是thị 中trung 道đạo 。 後hậu 解giải 釋thích 八bát 不bất 即tức 是thị 明minh 論luận 。 是thị 以dĩ 題đề 文văn 稱xưng 中trung 論luận 也dã 。 三tam 者giả 序tự 眾chúng 生sanh 失thất 本bổn 。 故cố 牒điệp 八bát 不bất 在tại 論luận 初sơ 。 問vấn 失thất 八bát 不phủ 。 為vi 有hữu 幾kỷ 人nhân 。 答đáp 略lược 有hữu 四tứ 人nhân 。 一nhất 者giả 迷mê 失thất 八bát 不bất 故cố 有hữu 六lục 道đạo 紛phân 然nhiên 。 如như 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 是thị 一nhất 味vị 藥dược 。 隨tùy 其kỳ 流lưu 處xứ 有hữu 六lục 種chủng 味vị 。 即tức 是thị 失thất 中trung 道đạo 佛Phật 性tánh 成thành 六lục 道đạo 味vị 。 八bát 不bất 即tức 是thị 中trung 道đạo 佛Phật 性tánh 也dã 。 二nhị 者giả 諸chư 外ngoại 道đạo 等đẳng 。 求cầu 此thử 一nhất 道đạo 。 而nhi 不bất 能năng 得đắc 。 故cố 成thành 九cửu 十thập 六lục 種chủng 。 如như 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 凡phàm 夫phu 之chi 人nhân 。 雖tuy 加gia 功công 苦khổ 不bất 得đắc 是thị 藥dược 。 三tam 者giả 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 封phong 執chấp 諸chư 法pháp 決quyết 定định 有hữu 生sanh 。 聞văn 說thuyết 無vô 生sanh 。 心tâm 不bất 信tín 受thọ 。 如như 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 有hữu 五ngũ 百bách 部bộ 。 聞văn 畢tất 竟cánh 空không 如như 刀đao 傷thương 心tâm 。 四tứ 者giả 學học 大Đại 乘Thừa 人nhân 。 聞văn 畢tất 竟cánh 空không 。 遂toại 成thành 斷đoạn 見kiến 失thất 於ư 罪tội 福phước 。 又hựu 無vô 二nhị 諦đế 。 如như 此thử 四tứ 人nhân 並tịnh 失thất 八bát 不phủ 。 今kim 欲dục 題đề 其kỳ 失thất 本bổn 以dĩ 顯hiển 曉hiểu 示thị 之chi 。 令linh 知tri 所sở 失thất 故cố 在tại 論luận 初sơ 。 四tứ 者giả 示thị 眾chúng 聖thánh 得đắc 原nguyên 故cố 標tiêu 在tại 論luận 初sơ 。 得đắc 此thử 八bát 不bất 亦diệc 有hữu 四tứ 人nhân 。 如như 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 觀quán 中trung 道đạo 者giả 。 凡phàm 有hữu 四tứ 種chủng 。 下hạ 智trí 觀quán 故cố 得đắc 。 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 提Đề 。 中trung 智trí 觀quán 故cố 得đắc 。 緣Duyên 覺Giác 菩Bồ 提Đề 。 上thượng 智trí 觀quán 故cố 得đắc 。 菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 提Đề 。 上thượng 上thượng 智trí 觀quán 故cố 得đắc 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 為vi 欲dục 明minh 眾chúng 聖thánh 得đắc 本bổn 故cố 題đề 之chi 在tại 首thủ 。 五ngũ 者giả 此thử 論luận 以dĩ 二nhị 諦đế 為vi 宗tông 。 八bát 不bất 正chánh 明minh 二nhị 諦đế 故cố 標tiêu 之chi 在tại 初sơ 。 六lục 者giả 欲dục 示thị 學học 教giáo 人nhân 所sở 表biểu 。 如Như 來Lai 說thuyết 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 因nhân 果quả 等đẳng 法pháp 者giả 。 為vi 表biểu 不bất 生sanh 死tử 不bất 涅Niết 槃Bàn 不bất 因nhân 果quả 之chi 正Chánh 道Đạo 也dã 。 七thất 者giả 欲dục 明minh 八bát 不bất 言ngôn 約ước 意ý 包bao 總tổng 攝nhiếp 眾chúng 教giáo 。 故cố 標tiêu 在tại 初sơ 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 四tứ 悉tất 檀đàn 攝nhiếp 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 八bát 萬vạn 法Pháp 藏tạng 。 三tam 悉tất 檀đàn 可khả 破phá 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 不bất 可khả 破phá 。 雖tuy 說thuyết 三tam 悉tất 檀đàn 為vi 顯hiển 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 是thị 八bát 不phủ 。 今kim 欲dục 明minh 八bát 不bất 攝nhiếp 四tứ 悉tất 檀đàn 及cập 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 八bát 萬vạn 法Pháp 藏tạng 。 故cố 標tiêu 在tại 初sơ 。 問vấn 何hà 以dĩ 知tri 八bát 不bất 即tức 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。 答đáp 智Trí 度Độ 論luận 引dẫn 中trung 論luận 八bát 不bất 釋thích 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。 故cố 知tri 。 八bát 不bất 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 也dã 。 八bát 者giả 欲dục 明minh 此thử 論luận 是thị 折chiết 中trung 之chi 說thuyết 。 前tiền 無vô 序tự 分phần/phân 。 後hậu 略lược 餘dư 勢thế 。 命mạng 初sơ 即tức 標tiêu 中trung 道đạo 。 九cửu 者giả 初sơ 標tiêu 中trung 觀quán 論luận 是thị 標tiêu 章chương 門môn 。 次thứ 題đề 觀quán 因nhân 緣duyên 品phẩm 謂vị 釋thích 章chương 門môn 。 明minh 八bát 不bất 是thị 釋thích 因nhân 緣duyên 。 是thị 故cố 偈kệ 云vân 能năng 說thuyết 是thị 因nhân 緣duyên 。 善thiện 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 也dã 。 問vấn 八bát 不bất 即tức 是thị 因nhân 緣duyên 。 論luận 破phá 因nhân 緣duyên 應ưng 破phá 八bát 不phủ 。 答đáp 了liễu 因nhân 緣duyên 即tức 是thị 八bát 不bất 則tắc 申thân 而nhi 不bất 破phá 。 迷mê 因nhân 緣duyên 即tức 是thị 不bất 八bát 即tức 破phá 而nhi 不bất 申thân 。 故cố 標tiêu 八bát 不bất 因nhân 緣duyên 滅diệt 不bất 八bát 戲hí 論luận 。 此thử 即tức 釋thích 因nhân 緣duyên 品phẩm 在tại 論luận 初sơ 意ý 。 八bát 不bất 則tắc 是thị 因nhân 緣duyên 八bát 不bất 既ký 在tại 論luận 初sơ 。 因nhân 緣duyên 即tức 居cư 眾chúng 品phẩm 之chi 首thủ 。 十thập 者giả 欲dục 分phần/phân 大đại 小tiểu 二nhị 論luận 不bất 同đồng 。 故cố 初sơ 標tiêu 八bát 不phủ 。 小Tiểu 乘Thừa 論luận 則tắc 是thị 生sanh 滅diệt 之chi 論luận 。 故cố 有hữu 生sanh 滅diệt 觀quán 。 大Đại 乘Thừa 論luận 是thị 無vô 生sanh 滅diệt 論luận 。 故cố 初sơ 明minh 無vô 生sanh 滅diệt 觀quán 。 問vấn 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 答đáp 法pháp 華hoa 曰viết 。 昔tích 於ư 波ba 羅la 㮈nại 。 轉chuyển 四Tứ 諦Đế 法Pháp 輪luân 。 分phân 別biệt 說thuyết 諸chư 法pháp 。 五ngũ 眾chúng 之chi 生sanh 滅diệt 。 小Tiểu 乘Thừa 四Tứ 諦Đế 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 皆giai 是thị 生sanh 滅diệt 。 苦khổ 集tập 即tức 是thị 相tương 生sanh 故cố 名danh 為vi 生sanh 。 滅diệt 道đạo 為vi 明minh 還hoàn 滅diệt 故cố 是thị 滅diệt 義nghĩa 。 三tam 諦đế 並tịnh 是thị 有hữu 為vi 故cố 入nhập 無vô 餘dư 。

時thời 悉tất 捨xả 故cố 是thị 斷đoạn 。 滅Diệt 諦Đế 是thị 無vô 為vi 稱xưng 之chi 為vi 常thường 。 三tam 諦đế 有hữu 差sai 別biệt 名danh 之chi 為vi 異dị 。 滅Diệt 諦Đế 無vô 差sai 別biệt 故cố 稱xưng 為vi 一nhất 。 苦khổ 集tập 是thị 生sanh 死tử 法pháp 。 故cố 名danh 為vi 來lai 。 滅diệt 道đạo 為vi 欲dục 反phản 原nguyên 稱xưng 之chi 為vi 出xuất 。 故cố 滅Diệt 諦Đế 名danh 滅diệt 止chỉ 妙diệu 出xuất 。 四Tứ 諦Đế 既ký 爾nhĩ 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 亦diệc 然nhiên 。 十thập 二nhị 相tương 生sanh 為vi 生sanh 。 十thập 二nhị 還hoàn 滅diệt 為vi 滅diệt 。 滅diệt 十thập 二nhị 為vi 斷đoạn 。 得đắc 無vô 為vi 曰viết 常thường 。 十thập 二nhị 三tam 世thế 因nhân 果quả 。 不bất 同đồng 名danh 之chi 為vi 異dị 。 滅diệt 十thập 二nhị 無vô 三tam 世thế 因nhân 果quả 。 名danh 之chi 為vi 一nhất 。 七thất 果quả 從tùng 五ngũ 因nhân 而nhi 來lai 目mục 之chi 為vi 來lai 。 滅diệt 十thập 二nhị 出xuất 生sanh 死tử 故cố 。 稱xưng 之chi 為vi 出xuất 。 則tắc 知tri 。 為vi 二Nhị 乘Thừa 明minh 生sanh 滅diệt 法pháp 。 故cố 是thị 生sanh 滅diệt 觀quán 。 成thành 實thật 雖tuy 有hữu 五ngũ 聚tụ 明minh 義nghĩa 四Tứ 諦Đế 為vi 其kỳ 正chánh 宗tông 。 毘tỳ 曇đàm 之chi 流lưu 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 今kim 欲dục 簡giản 異dị 小Tiểu 乘Thừa 生sanh 滅diệt 論luận 明minh 大Đại 乘Thừa 無vô 生sanh 滅diệt 論luận 。 諸chư 法pháp 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 故cố 非phi 苦khổ 非phi 集tập 今kim 亦diệc 無vô 滅diệt 。 故cố 非phi 道đạo 本bổn 自tự 無vô 生sanh 。 豈khởi 有hữu 苦khổ 集tập 可khả 斷đoạn 。 今kim 亦diệc 無vô 滅diệt 豈khởi 有hữu 無vô 為vi 之chi 常thường 。 下hạ 例lệ 可khả 知tri 。 問vấn 何hà 以dĩ 知tri 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 明minh 無vô 四Tứ 諦Đế 耶da 。 答đáp 下hạ 四Tứ 諦Đế 品phẩm 外ngoại 人nhân 難nạn/nan 論luận 主chủ 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 空không 無vô 生sanh 亦diệc 無vô 滅diệt 。 如như 是thị 即tức 無vô 有hữu 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 之chi 法pháp 。 即tức 良lương 證chứng 也dã 。 問vấn 生sanh 滅diệt 論luận 既ký 名danh 四Tứ 諦Đế 無vô 生sanh 滅diệt 論luận 是thị 何hà 諦đế 耶da 。 答đáp 即tức 是thị 一nhất 實thật 諦đế 。 如như 勝thắng 鬘man 明minh 一nhất 實thật 諦đế 是thị 究cứu 竟cánh 圓viên 極cực 之chi 性tánh 。 即tức 顯hiển 斯tư 論luận 是thị 究cứu 竟cánh 圓viên 極cực 滿mãn 字tự 論luận 也dã 。 此thử 即tức 是thị 一nhất 種chủng 正chánh 意ý 釋thích 八bát 不phủ 也dã 。 問vấn 法pháp 華hoa 信tín 解giải 品phẩm 云vân 。 四tứ 大đại 聲Thanh 聞Văn 說thuyết 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 無vô 。 生sanh 無vô 滅diệt 無vô 大đại 無vô 小tiểu 。 小Tiểu 乘Thừa 亦diệc 有hữu 八bát 不phủ 。 與dữ 大Đại 乘Thừa 何hà 異dị 。 答đáp 五ngũ 義nghĩa 不bất 同đồng 。 一nhất 者giả 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 但đãn 得đắc 眾chúng 生sanh 空không 。 故cố 得đắc 眾chúng 生sanh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 未vị 得đắc 法Pháp 空không 未vị 得đắc 法Pháp 無vô 生sanh 滅diệt 。 大Đại 乘Thừa 則tắc 人nhân 法pháp 俱câu 無vô 生sanh 滅diệt 也dã 。 二nhị 者giả 設thiết 如như 成thành 實thật 論luận 及cập 智Trí 度Độ 論luận 。 明minh 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 具cụ 得đắc 二nhị 空không 俱câu 。 無vô 生sanh 滅diệt 者giả 。 但đãn 是thị 拆# 法pháp 明minh 無vô 生sanh 。 未vị 得đắc 本bổn 性tánh 無vô 生sanh 。 大Đại 乘Thừa 則tắc 明minh 本bổn 性tánh 無vô 生sanh 也dã 。 三tam 者giả 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 滅diệt 生sanh 滅diệt 方phương 得đắc 無vô 生sanh 滅diệt 。 此thử 猶do 是thị 生sanh 滅diệt 。 有hữu 生sanh 滅diệt 故cố 是thị 生sanh 也dã 。 滅diệt 於ư 生sanh 滅diệt 故cố 是thị 滅diệt 。 故cố 小Tiểu 乘Thừa 無vô 生sanh 滅diệt 猶do 是thị 生sanh 滅diệt 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 名danh 有hữu 所sở 得đắc 也dã 。 四tứ 者giả 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 但đãn 得đắc 三tam 界giới 內nội 人nhân 法pháp 無vô 生sanh 。 大Đại 乘Thừa 人nhân 具cụ 得đắc 內nội 外ngoại 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 生sanh 。 五ngũ 者giả 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 但đãn 見kiến 虛hư 妄vọng 無vô 生sanh 。 不bất 見kiến 中trung 道đạo 佛Phật 性tánh 無vô 生sanh 。 故cố 但đãn 見kiến 空không 不bất 見kiến 不bất 空không 不bất 行hành 中trung 道đạo 。 大Đại 乘Thừa 則tắc 異dị 之chi 。 見kiến 虛hư 妄vọng 無vô 生sanh 又hựu 見kiến 中trung 道đạo 佛Phật 性tánh 無vô 生sanh 也dã 。 然nhiên 八bát 不bất 文văn 約ước 義nghĩa 豐phong 。 意ý 深thâm 理lý 遠viễn 。 自tự 攝nhiếp 嶺lĩnh 興hưng 皇hoàng 隨tùy 經kinh 傍bàng 論luận 破phá 病bệnh 顯hiển 道đạo 。 釋thích 此thử 八bát 不bất 變biến 文văn 易dị 體thể 方phương 言ngôn 甚thậm 多đa 。 今kim 略lược 撰soạn 始thỉ 終chung 以dĩ 二nhị 條điều 解giải 釋thích 。 一nhất 者giả 就tựu 初sơ 牒điệp 八bát 不bất 略lược 釋thích 解giải 之chi 。 後hậu 重trọng/trùng 牒điệp 八bát 不bất 廣quảng 料liệu 簡giản 也dã 。 就tựu 初sơ 牒điệp 八bát 不bất 述thuật 師sư 三tam 種chủng 方phương 言ngôn 。 第đệ 一nhất 云vân 。 所sở 以dĩ 牒điệp 八bát 不bất 在tại 初sơ 者giả 。 為vi 欲dục 洗tẩy 淨tịnh 一nhất 切thiết 。 有hữu 所sở 得đắc 心tâm 。 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 有hữu 所sở 得đắc 之chi 徒đồ 所sở 行hành 所sở 學học 無vô 不bất 墮đọa 此thử 八bát 計kế 之chi 中trung 。 如như 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 謂vị 有hữu 解giải 之chi 可khả 生sanh 有hữu 惑hoặc 之chi 可khả 滅diệt 。 生sanh 死tử 無vô 常thường 為vi 斷đoạn 。 佛Phật 果Quả 凝ngưng 然nhiên 是thị 常thường 。 真Chân 諦Đế 無vô 差sai 別biệt 故cố 一nhất 。 俗tục 諦đế 方phương 有hữu 差sai 別biệt 不phủ 同đồng 故cố 異dị 。 眾chúng 生sanh 從tùng 無vô 明minh 地địa 流lưu 轉chuyển 故cố 來lai 。 反phản 本bổn 還hoàn 原nguyên 故cố 出xuất 。 今kim 二nhị 十thập 七thất 品phẩm 橫hoạnh/hoành 破phá 八bát 迷mê 。 竪thụ 窮cùng 五ngũ 句cú 。 以dĩ 求cầu 彼bỉ 生sanh 滅diệt 不bất 得đắc 故cố 云vân 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 生sanh 滅diệt 既ký 去khứ 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 亦diệc 生sanh 滅diệt 。 亦diệc 不bất 生sanh 滅diệt 。 非phi 生sanh 滅diệt 。 非phi 不bất 生sanh 滅diệt 五ngũ 句cú 自tự 崩băng 。 是thị 故cố 論luận 末mạt 偈kệ 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 故cố 。 世thế 間gian 常thường 等đẳng 見kiến 何hà 處xứ 於ư 何hà 時thời 誰thùy 起khởi 是thị 諸chư 見kiến 。 次thứ 偈kệ 推thôi 功công 歸quy 佛Phật 云vân 。 瞿Cù 曇Đàm 大đại 聖Thánh 主Chủ 憐lân 愍mẫn 說thuyết 是thị 法pháp 悉tất 斷đoạn 一nhất 切thiết 見kiến 。 我ngã 今kim 稽khể 首thủ 禮lễ 。 故cố 此thử 論luận 一nhất 部bộ 橫hoạnh/hoành 破phá 八bát 迷mê 。 竪thụ 窮cùng 五ngũ 句cú 洗tẩy 顛điên 倒đảo 之chi 病bệnh 。 令linh 畢tất 竟cánh 無vô 遺di 。 即tức 是thị 中trung 實thật 故cố 云vân 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 乃nãi 至chí 不bất 常thường 不bất 斷đoạn 也dã 。 然nhiên 非phi 生sanh 非phi 不bất 生sanh 。 既ký 是thị 中trung 道đạo 。 而nhi 生sanh 而nhi 不bất 生sanh 即tức 是thị 假giả 名danh 。 此thử 假giả 生sanh 假giả 不bất 生sanh 即tức 是thị 二nhị 諦đế 。 故cố 以dĩ 無vô 生sanh 滅diệt 。 生sanh 滅diệt 以dĩ 為vi 世thế 諦đế 。 以dĩ 生sanh 滅diệt 無vô 生sanh 滅diệt 為vi 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 然nhiên 假giả 生sanh 不bất 可khả 言ngôn 生sanh 不bất 可khả 言ngôn 不bất 生sanh 。 即tức 是thị 世thế 諦đế 中trung 道đạo 。 假giả 不bất 生sanh 不bất 可khả 言ngôn 不bất 生sanh 不bất 可khả 言ngôn 非phi 不bất 生sanh 。 名danh 為vi 真Chân 諦Đế 中trung 道đạo 。 此thử 是thị 二nhị 諦đế 各các 論luận 中trung 道đạo 。 然nhiên 世thế 諦đế 生sanh 滅diệt 是thị 無vô 生sanh 滅diệt 生sanh 滅diệt 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 無vô 生sanh 滅diệt 是thị 生sanh 滅diệt 無vô 生sanh 滅diệt 。 然nhiên 無vô 生sanh 滅diệt 生sanh 滅diệt 。 豈khởi 是thị 生sanh 滅diệt 。 生sanh 滅diệt 無vô 生sanh 滅diệt 。 豈khởi 是thị 無vô 生sanh 滅diệt 。 故cố 非phi 生sanh 滅diệt 非phi 無vô 生sanh 滅diệt 。 名danh 二nhị 諦đế 合hợp 明minh 中trung 道đạo 也dã 。 師sư 又hựu 一nhất 時thời 方phương 言ngôn 云vân 。 所sở 以dĩ 就tựu 八bát 不bất 明minh 三tam 種chủng 中trung 道đạo 者giả 凡phàm 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 為vi 顯hiển 如Như 來Lai 從tùng 得đắc 道Đạo 夜dạ 至chí 涅Niết 槃Bàn 夜dạ 常thường 說thuyết 中trung 道đạo 。 中trung 道đạo 雖tuy 復phục 無vô 窮cùng 略lược 明minh 三tam 種chủng 。 則tắc 該cai 羅la 一nhất 切thiết 故cố 就tựu 此thử 偈kệ 辨biện 於ư 三tam 中trung 。 總tổng 申thân 佛Phật 一nhất 切thiết 教giáo 。 二nhị 者giả 此thử 論luận 既ký 稱xưng 中trung 論luận 。 故cố 就tựu 八bát 不bất 明minh 於ư 中trung 道đạo 。 中trung 道đạo 雖tuy 多đa 不bất 出xuất 三tam 種chủng 。 故cố 就tựu 此thử 偈kệ 辨biện 於ư 三tam 中trung 。 三tam 者giả 為vi 學học 佛Phật 教giáo 人nhân 作tác 三tam 中trung 不bất 成thành 故cố 墮đọa 在tại 偏thiên 病bệnh 。 今kim 對đối 彼bỉ 中trung 義nghĩa 不bất 成thành 欲dục 成thành 中trung 義nghĩa 故cố 辨biện 三tam 種chủng 中trung 也dã 。 問vấn 云vân 何hà 學học 佛Phật 教giáo 人nhân 三tam 中trung 不bất 成thành 。 答đáp 他tha 云vân 。 實thật 法pháp 滅diệt 故cố 不bất 常thường 。 假giả 名danh 相tướng 續tục 故cố 不bất 斷đoạn 。 不bất 常thường 不bất 斷đoạn 。 名danh 世thế 諦đế 中trung 道đạo 。 今kim 謂vị 不bất 常thường 猶do 是thị 斷đoạn 。 不bất 斷đoạn 猶do 是thị 常thường 。 唯duy 見kiến 斷đoạn 常thường 何hà 中trung 之chi 有hữu 。 又hựu 言ngôn 。 因nhân 中trung 未vị 有hữu 果quả 事sự 故cố 言ngôn 非phi 有hữu 。 有hữu 得đắc 果quả 之chi 理lý 故cố 言ngôn 非phi 無vô 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 為vi 世thế 諦đế 中trung 道đạo 。 考khảo 而nhi 論luận 之chi 非phi 有hữu 猶do 是thị 無vô 。 非phi 無vô 猶do 是thị 有hữu 。 亦diệc 無vô 中trung 矣hĩ 。 又hựu 云vân 。 真Chân 諦Đế 四tứ 絕tuyệt 故cố 名danh 為vi 中trung 。 今kim 請thỉnh 問vấn 之chi 。 為vi 有hữu 四tứ 絕tuyệt 之chi 理lý 為vi 無vô 此thử 理lý 耶da 。 若nhược 有hữu 四tứ 絕tuyệt 之chi 理lý 則tắc 名danh 為vi 有hữu 。 不bất 得đắc 稱xưng 中trung 。 若nhược 無vô 四tứ 絕tuyệt 之chi 理lý 則tắc 無vô 真Chân 諦Đế 。 亦diệc 非phi 中trung 矣hĩ 。 又hựu 真Chân 諦Đế 定định 絕tuyệt 不bất 可khả 不bất 絕tuyệt 此thử 乃nãi 是thị 偏thiên 。 何hà 謂vị 中Trung 道Đạo 耶da 。 又hựu 中trung 是thị 無vô 礙ngại 。 真Chân 諦Đế 定định 絕tuyệt 遂toại 不bất 得đắc 不bất 絕tuyệt 。 既ký 其kỳ 有hữu 礙ngại 云vân 何hà 名danh 中trung 。 又hựu 真Chân 諦Đế 四tứ 絕tuyệt 絕tuyệt 除trừ 四tứ 句cú 。 則tắc 是thị 無vô 於ư 四tứ 句cú 。 故cố 名danh 為vi 斷đoạn 。 有hữu 此thử 四tứ 絕tuyệt 之chi 理lý 則tắc 名danh 為vi 有hữu 。 故cố 是thị 常thường 見kiến 。 故cố 成thành 壞hoại 品phẩm 云vân 。 若nhược 有hữu 所sở 受thọ 。 法pháp 則tắc 墮đọa 於ư 斷đoạn 常thường 。 當đương 知tri 所sở 受thọ 法pháp 若nhược 常thường 若nhược 無vô 常thường 。 彼bỉ 二nhị 諦đế 合hợp 明minh 中trung 道đạo 者giả 。 謂vị 非phi 真chân 非phi 俗tục 。 名danh 為vi 中Trung 道Đạo 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 非phi 真chân 猶do 是thị 俗tục 。 非phi 俗tục 猶do 是thị 真chân 。 還hoàn 是thị 二nhị 諦đế 。 更cánh 無vô 別biệt 中trung 。 以dĩ 此thử 推thôi 之chi 。 三tam 中trung 不bất 成thành 。 為vi 對đối 此thử 三tam 種chủng 中trung 不bất 成thành 故cố 今kim 明minh 三tam 種chủng 中trung 道đạo 。 問vấn 云vân 何hà 辨biện 三tam 種chủng 中trung 耶da 。 答đáp 他tha 有hữu 有hữu 可khả 有hữu 則tắc 有hữu 生sanh 可khả 生sanh 。 則tắc 有hữu 生sanh 可khả 生sanh 則tắc 有hữu 滅diệt 可khả 滅diệt 。 有hữu 生sanh 可khả 生sanh 生sanh 不bất 由do 滅diệt 。 有hữu 滅diệt 可khả 滅diệt 滅diệt 不bất 由do 生sanh 。 生sanh 不bất 由do 滅diệt 生sanh 非phi 滅diệt 生sanh 。 滅diệt 不bất 由do 生sanh 滅diệt 非phi 生sanh 滅diệt 。 生sanh 非phi 滅diệt 生sanh 故cố 生sanh 是thị 自tự 生sanh 。 滅diệt 非phi 生sanh 滅diệt 故cố 滅diệt 是thị 自tự 滅diệt 。 自tự 生sanh 則tắc 是thị 實thật 生sanh 。 自tự 滅diệt 則tắc 是thị 實thật 滅diệt 。 實thật 生sanh 實thật 滅diệt 則tắc 是thị 二nhị 邊biên 。 故cố 非phi 中trung 道đạo 。 今kim 明minh 無vô 有hữu 可khả 有hữu 以dĩ 空không 故cố 有hữu 。 則tắc 無vô 生sanh 可khả 生sanh 亦diệc 無vô 滅diệt 可khả 滅diệt 。 無vô 生sanh 可khả 生sanh 由do 滅diệt 故cố 生sanh 。 無vô 滅diệt 可khả 滅diệt 由do 生sanh 故cố 滅diệt 。 由do 滅diệt 故cố 生sanh 生sanh 是thị 滅diệt 生sanh 。 由do 生sanh 故cố 滅diệt 。 滅diệt 是thị 生sanh 滅diệt 。 生sanh 是thị 滅diệt 生sanh 生sanh 不bất 自tự 生sanh 。 滅diệt 是thị 生sanh 滅diệt 。 滅diệt 不bất 自tự 滅diệt 。 生sanh 非phi 自tự 生sanh 但đãn 世thế 諦đế 故cố 假giả 說thuyết 生sanh 。 滅diệt 非phi 自tự 滅diệt 但đãn 世thế 諦đế 故cố 假giả 說thuyết 滅diệt 。 假giả 生sanh 不bất 生sanh 假giả 滅diệt 不bất 滅diệt 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 名danh 世thế 諦đế 中trung 道đạo 。 對đối 世thế 諦đế 生sanh 滅diệt 明minh 真Chân 諦Đế 不bất 生sanh 滅diệt 。 以dĩ 空không 有hữu 為vi 世thế 諦đế 世thế 諦đế 假giả 生sanh 假giả 滅diệt 。 有hữu 空không 為vi 真Chân 諦Đế 真Chân 諦Đế 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 此thử 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 非phi 自tự 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 待đãi 世thế 諦đế 假giả 生sanh 明minh 真Chân 諦Đế 假giả 不bất 生sanh 。 待đãi 世thế 諦đế 假giả 滅diệt 明minh 真Chân 諦Đế 假giả 不bất 滅diệt 。 非phi 不bất 生sanh 非phi 不bất 滅diệt 為vi 真Chân 諦Đế 中trung 道đạo 。 二nhị 諦đế 合hợp 明minh 中trung 道đạo 者giả 無vô 生sanh 滅diệt 生sanh 滅diệt 為vi 世thế 諦đế 。 生sanh 滅diệt 無vô 生sanh 滅diệt 為vi 真Chân 諦Đế 。 無vô 生sanh 滅diệt 生sanh 滅diệt 。 豈khởi 是thị 生sanh 滅diệt 。 生sanh 滅diệt 無vô 生sanh 滅diệt 。 豈khởi 是thị 無vô 生sanh 滅diệt 。 故cố 非phi 生sanh 滅diệt 非phi 無vô 生sanh 滅diệt 名danh 二nhị 諦đế 合hợp 明minh 中trung 道đạo 。 問vấn 後hậu 明minh 三tam 中trung 與dữ 前tiền 何hà 異dị 。 答đáp 前tiền 明minh 二nhị 諦đế 中trung 道đạo 。 是thị 因nhân 緣duyên 假giả 名danh 破phá 自tự 性tánh 二nhị 諦đế 。 故cố 名danh 為vi 中trung 。 第đệ 三tam 雙song 泯mẫn 二nhị 假giả 稱xưng 為vi 體thể 中trung 。 故cố 前tiền 語ngữ 有hữu 四tứ 重trọng/trùng 階giai 級cấp 。 一nhất 者giả 求cầu 性tánh 有hữu 無vô 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 云vân 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 名danh 為vi 中Trung 道Đạo 。 外ngoại 人nhân 既ký 聞văn 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 即tức 謂vị 無vô 復phục 真chân 俗tục 二nhị 諦đế 便tiện 起khởi 斷đoạn 見kiến 。 是thị 故cố 次thứ 說thuyết 而nhi 有hữu 而nhi 無vô 。 以dĩ 為vi 二nhị 諦đế 接tiếp 其kỳ 斷đoạn 心tâm 。 次thứ 欲dục 顯hiển 而nhi 有hữu 而nhi 無vô 明minh 其kỳ 是thị 中trung 道đạo 有hữu 無vô 。 不bất 同đồng 性tánh 有hữu 無vô 義nghĩa 。 故cố 次thứ 明minh 二nhị 諦đế 用dụng 中trung 雙song 彈đàn 兩lưỡng 性tánh 。 次thứ 欲dục 轉chuyển 假giả 有hữu 無vô 二nhị 明minh 中trung 道đạo 不bất 二nhị 故cố 明minh 體thể 中trung 。 此thử 是thị 攝nhiếp 嶺lĩnh 興hưng 皇hoàng 始thỉ 末mạt 。 對đối 由do 來lai 義nghĩa 有hữu 此thử 四tứ 重trọng/trùng 階giai 級cấp 。 得đắc 此thử 意ý 者giả 解giải 一nhất 師sư 立lập 中trung 假giả 體thể 用dụng 意ý 也dã 。 又hựu 初sơ 非phi 性tánh 有hữu 無vô 以dĩ 為vi 中trung 者giả 此thử 是thị 假giả 前tiền 中trung 義nghĩa 。 次thứ 而nhi 有hữu 而nhi 無vô 名danh 為vi 二nhị 諦đế 是thị 中trung 後hậu 假giả 義nghĩa 。 次thứ 假giả 有hữu 非phi 有hữu 假giả 無vô 非phi 無vô 二nhị 諦đế 合hợp 明minh 中trung 道đạo 者giả 此thử 是thị 假giả 後hậu 中trung 義nghĩa 。 問vấn 破phá 性tánh 中trung 此thử 是thị 假giả 前tiền 中trung 。 二nhị 諦đế 表biểu 中trung 道đạo 是thị 假giả 後hậu 中trung 。 云vân 何hà 是thị 中trung 。 前tiền 假giả 中trung 後hậu 假giả 耶da 。 答đáp 中trung 前tiền 假giả 者giả 未vị 說thuyết 體thể 中trung 。 而nhi 前tiền 明minh 於ư 假giả 。 則tắc 上thượng 而nhi 有hữu 而nhi 無vô 是thị 也dã 。 中trung 後hậu 假giả 者giả 說thuyết 體thể 中trung 。 竟cánh 方phương 說thuyết 而nhi 有hữu 而nhi 無vô 是thị 也dã 。 又hựu 中trung 前tiền 假giả 即tức 從tùng 有hữu 無vô 入nhập 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 從tùng 用dụng 入nhập 體thể 。 中trung 後hậu 假giả 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 假giả 說thuyết 有hữu 無vô 。 從tùng 體thể 起khởi 用dụng 也dã 。 中trung 假giả 義nghĩa 內nội 具cụ 足túc 明minh 之chi 。 今kim 略lược 示thị 大đại 宗tông 也dã 。 後hậu 意ý 明minh 漸tiệm 捨xả 義nghĩa 。 則tắc 世thế 諦đế 破phá 性tánh 生sanh 滅diệt 。 以dĩ 辨biện 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 明minh 於ư 中trung 道đạo 。 真Chân 諦Đế 破phá 假giả 生sanh 滅diệt 。 以dĩ 辨biện 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 明minh 於ư 中trung 道đạo 。 二nhị 諦đế 合hợp 明minh 中trung 則tắc 雙song 泯mẫn 假giả 性tánh 。 欲dục 同đồng 明minh 二nhị 諦đế 俱câu 無vô 生sanh 義nghĩa 故cố 與dữ 前tiền 異dị 也dã 。 問vấn 世thế 諦đế 不bất 性tánh 生sanh 云vân 不bất 生sanh 。 真Chân 諦Đế 不bất 假giả 生sanh 明minh 不bất 生sanh 。 此thử 是thị 釋thích 八bát 不phủ 。 今kim 二nhị 諦đế 合hợp 明minh 中trung 道đạo 則tắc 云vân 非phi 生sanh 滅diệt 非phi 不bất 生sanh 滅diệt 。 即tức 是thị 非phi 八bát 不phủ 。 非phi 非phi 八bát 不bất 云vân 何hà 是thị 釋thích 八bát 不bất 義nghĩa 。 答đáp 八bát 不bất 言ngôn 約ước 意ý 包bao 。 若nhược 有hữu 生sanh 滅diệt 。 無vô 生sanh 滅diệt 猶do 是thị 生sanh 滅diệt 義nghĩa 。 非phi 生sanh 滅diệt 非phi 不bất 生sanh 滅diệt 乃nãi 是thị 無vô 生sanh 滅diệt 義nghĩa 。 故cố 二nhị 諦đế 理lý 雖tuy 泯mẫn 生sanh 無vô 生sanh 猶do 是thị 釋thích 八bát 不bất 義nghĩa 也dã 。 師sư 又hựu 一nhất 時thời 方phương 言ngôn 云vân 。 世thế 諦đế 即tức 假giả 生sanh 假giả 滅diệt 。 假giả 生sanh 不bất 生sanh 。 假giả 滅diệt 不bất 滅diệt 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 為vi 世thế 諦đế 中trung 道đạo 。 非phi 不bất 生sanh 非phi 不bất 滅diệt 為vi 真Chân 諦Đế 中trung 道đạo 。 二nhị 諦đế 合hợp 明minh 中trung 道Đạo 者giả 非phi 生sanh 。 滅diệt 非phi 不bất 生sanh 滅diệt 。 則tắc 是thị 合hợp 明minh 中trung 道đạo 也dã 。 問vấn 此thử 與dữ 上thượng 何hà 異dị 耶da 。 答đáp 此thử 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 則tắc 世thế 諦đế 生sanh 是thị 不bất 生sanh 。 如như 色sắc 即tức 是thị 空không 。 故cố 不bất 生sanh 即tức 是thị 世thế 諦đế 也dã 。 真Chân 諦Đế 亦diệc 不bất 生sanh 者giả 此thử 則tắc 明minh 相tướng 因nhân 義nghĩa 。 因nhân 世thế 諦đế 生sanh 故cố 明minh 真Chân 諦Đế 不bất 生sanh 。 云vân 此thử 是thị 師sư 正chánh 意ý 也dã 。 二nhị 者giả 欲dục 示thị 階giai 漸tiệm 明minh 義nghĩa 者giả 世thế 諦đế 中trung 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 即tức 是thị 真Chân 諦Đế 之chi 假giả 。 非phi 是thị 破phá 性tánh 明minh 中trung 。 乃nãi 明minh 世thế 諦đế 假giả 生sanh 雖tuy 生sanh 不bất 起khởi 。 世thế 諦đế 假giả 滅diệt 雖tuy 滅diệt 不bất 失thất 。 故cố 生sanh 滅diệt 宛uyển 然nhiên 而nhi 未vị 曾tằng 生sanh 滅diệt 。 故cố 世thế 諦đế 之chi 中trung 即tức 是thị 真Chân 諦Đế 之chi 假giả 。 真Chân 諦Đế 假giả 不bất 生sanh 滅diệt 此thử 是thị 生sanh 滅diệt 無vô 生sanh 滅diệt 。 故cố 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 宛uyển 然nhiên 而nhi 未vị 曾tằng 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 故cố 是thị 二nhị 諦đế 合hợp 明minh 雙song 泯mẫn 二nhị 諦đế 。 大đại 意ý 如như 前tiền 。 問vấn 云vân 何hà 乃nãi 取thủ 真Chân 諦Đế 之chi 假giả 為vi 世thế 諦đế 中trung 耶da 。 答đáp 師sư 云vân 。 方Phương 等Đẳng 大đại 意ý 言ngôn 以dĩ 不bất 住trụ 為vi 端đoan 。 心tâm 以dĩ 無vô 得đắc 為vi 主chủ 。 故cố 說thuyết 世thế 諦đế 為vi 令linh 悟ngộ 真chân 。 故cố 以dĩ 真Chân 諦Đế 假giả 為vi 世thế 諦đế 之chi 中trung 。 如như 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 深thâm 識thức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 故cố 說thuyết 世thế 諦đế 。 又hựu 云vân 五ngũ 受thọ 陰ấm 空không 名danh 為vi 苦khổ 義nghĩa 。 說thuyết 苦khổ 為vi 令linh 捨xả 樂nhạo/nhạc/lạc 亦diệc 不bất 住trụ 苦khổ 故cố 以dĩ 空không 為vi 苦khổ 義nghĩa 。 說thuyết 俗tục 不bất 令linh 住trụ 俗tục 乃nãi 令linh 因nhân 俗tục 悟ngộ 不bất 俗tục 。 故cố 以dĩ 真Chân 諦Đế 為vi 俗tục 義nghĩa 。 真Chân 諦Đế 之chi 中trung 亦diệc 爾nhĩ 。 說thuyết 不bất 生sanh 為vi 明minh 。 非phi 生sanh 非phi 不bất 生sanh 。 故cố 非phi 生sanh 非phi 不bất 生sanh 。 是thị 不bất 生sanh 義nghĩa 。 乃nãi 至chí 說thuyết 真chân 俗tục 二nhị 令linh 悟ngộ 不bất 二nhị 。 故cố 不bất 二nhị 以dĩ 為vi 二nhị 義nghĩa 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 一nhất 切thiết 有hữu 無vô 法pháp 了liễu 達đạt 非phi 有hữu 無vô 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。 方phương 言ngôn 甚thậm 多đa 略lược 明minh 三tam 種chủng 。 至chí 後hậu 重trọng/trùng 牒điệp 八bát 不bất 廣quảng 料liệu 簡giản 之chi 。 能năng 說thuyết 是thị 因nhân 緣duyên 。 善thiện 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 。 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 教giáo 用dụng 。 即tức 是thị 辨biện 二nhị 智trí 中trung 道đạo 。 以dĩ 佛Phật 智trí 能năng 說thuyết 八bát 不bất 中trung 道đạo 。 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 。 即tức 是thị 教giáo 之chi 用dụng 也dã 。 又hựu 初sơ 一nhất 偈kệ 正chánh 說thuyết 八bát 不phủ 。 此thử 偈kệ 明minh 說thuyết 八bát 不bất 意ý 。 所sở 以dĩ 說thuyết 八bát 不bất 者giả 有hữu 二nhị 種chủng 意ý 。 一nhất 為vi 顯hiển 三tam 種chủng 中trung 道đạo 。 二nhị 為vi 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 。 佛Phật 說thuyết 八bát 不bất 既ký 有hữu 二nhị 意ý 。 今kim 標tiêu 在tại 論luận 初sơ 申thân 八bát 不bất 者giả 亦diệc 有hữu 二nhị 意ý 。 故cố 摩ma 耶da 經Kinh 云vân 。 龍long 樹thụ 燃nhiên 正Chánh 法Pháp 炬cự 滅diệt 邪tà 見kiến 幢tràng 。 楞lăng 伽già 云vân 。 為vi 人nhân 說thuyết 大Đại 乘Thừa 能năng 破phá 有hữu 無vô 見kiến 也dã 。 既ký 是thị 佛Phật 智trí 能năng 說thuyết 故cố 須tu 明minh 於ư 二nhị 智trí 。 此thử 二nhị 智trí 由do 二nhị 諦đế 中trung 道đạo 而nhi 生sanh 。 二nhị 諦đế 既ký 是thị 中trung 道đạo 。 故cố 二nhị 智trí 亦diệc 是thị 中trung 道đạo 。 二nhị 智trí 謂vị 方phương 便tiện 及cập 以dĩ 實thật 智trí 。 亦diệc 具cụ 三tam 種chủng 中trung 道đạo 。 實thật 方phương 便tiện 不bất 可khả 定định 言ngôn 方phương 便tiện 。 不bất 可khả 定định 言ngôn 不bất 方phương 便tiện 。 謂vị 方phương 便tiện 慧tuệ 中trung 道đạo 。 方phương 便tiện 實thật 不bất 可khả 定định 言ngôn 實thật 。 不bất 可khả 定định 言ngôn 不bất 實thật 。 名danh 為vi 實thật 智trí 中trung 道đạo 。 此thử 是thị 二nhị 慧tuệ 各các 明minh 中trung 道đạo 。 實thật 方phương 便tiện 則tắc 非phi 方phương 便tiện 。 方phương 便tiện 實thật 即tức 非phi 實thật 。 非phi 實thật 非phi 方phương 便tiện 謂vị 二nhị 智trí 合hợp 明minh 中trung 道đạo 。 非phi 實thật 非phi 方phương 便tiện 名danh 一nhất 正chánh 觀quán 。 非phi 真chân 非phi 俗tục 名danh 一nhất 正chánh 境cảnh 。 境cảnh 智trí 是thị 因nhân 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 既ký 稱xưng 境cảnh 智trí 是thị 則tắc 非phi 智trí 。 既ký 稱xưng 智trí 境cảnh 是thị 則tắc 非phi 境cảnh 。 非phi 智trí 非phi 境cảnh 泯mẫn 然nhiên 無vô 際tế 。 前tiền 雖tuy 開khai 境cảnh 智trí 竟cánh 無vô 所sở 開khai 。 後hậu 雖tuy 合hợp 境cảnh 智trí 亦diệc 未vị 曾tằng 合hợp 。 若nhược 遊du 此thử 玄huyền 門môn 則tắc 戲hí 論luận 斯tư 寂tịch 。 故cố 龍long 樹thụ 致trí 敬kính 。 問vấn 二nhị 智trí 二nhị 諦đế 皆giai 是thị 中trung 道đạo 顯hiển 正chánh 性tánh 不bất 答đáp 亦diệc 得đắc 也dã 。 問vấn 與dữ 涅Niết 槃Bàn 五ngũ 性tánh 何hà 異dị 也dã 。 答đáp 此thử 中trung 明minh 二nhị 智trí 與dữ 二nhị 諦đế 。 則tắc 二nhị 智trí 是thị 果quả 性tánh 。 以dĩ 明minh 佛Phật 二nhị 智trí 故cố 也dã 。 二nhị 諦đế 是thị 佛Phật 所sở 照chiếu 之chi 境cảnh 。 但đãn 有hữu 此thử 兩lưỡng 性tánh 。 此thử 境cảnh 智trí 皆giai 開khai 發phát 正chánh 性tánh 。 非phi 境cảnh 非phi 智trí 亦diệc 有hữu 正chánh 性tánh 義nghĩa 也dã 。 問vấn 何hà 故cố 彼bỉ 明minh 五ngũ 性tánh 今kim 明minh 兩lưỡng 性tánh 。 答đáp 正chánh 明minh 二nhị 智trí 之chi 能năng 說thuyết 二nhị 諦đế 之chi 所sở 說thuyết 。 不bất 正chánh 明minh 因nhân 果quả 。 故cố 但đãn 有hữu 二nhị 性tánh 。 彼bỉ 經kinh 正chánh 明minh 因nhân 果quả 開khai 發phát 正chánh 性tánh 。 故cố 明minh 五ngũ 性tánh 義nghĩa 也dã 。 若nhược 就tựu 論luận 主chủ 悟ngộ 二nhị 諦đế 發phát 生sanh 二nhị 智trí 。 亦diệc 是thị 因nhân 因nhân 。 開khai 發phát 正chánh 性tánh 故cố 亦diệc 得đắc 具cụ 五ngũ 性tánh 也dã 。 師sư 又hựu 釋thích 。 能năng 說thuyết 是thị 因nhân 緣duyên 。 開khai 為vi 二nhị 雙song 。 上thượng 半bán 破phá 邪tà 顯hiển 正chánh 。 下hạ 半bán 敬kính 人nhân 歎thán 法Pháp 。 能năng 說thuyết 是thị 因nhân 緣duyên 。 者giả 歎thán 佛Phật 智trí 能năng 說thuyết 三tam 種chủng 中trung 道đạo 因nhân 緣duyên 。 即tức 顯hiển 正chánh 也dã 。 善thiện 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 。 者giả 第đệ 二nhị 破phá 邪tà 也dã 。 謂vị 能năng 說thuyết 八bát 不bất 因nhân 緣duyên 滅diệt 不bất 八bát 戲hí 論luận 。 不bất 八bát 戲hí 論luận 者giả 即tức 二Nhị 乘Thừa 人nhân 是thị 也dã 。 令linh 二Nhị 乘Thừa 人nhân 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 也dã 。 又hựu 破phá 菩Bồ 薩Tát 有hữu 所sở 得đắc 生sanh 滅diệt 心tâm 。 令linh 菩Bồ 薩Tát 悟ngộ 入nhập 於ư 大đại 。 即tức 知tri 。 說thuyết 八bát 不bất 因nhân 緣duyên 破phá 三tam 乘thừa 人nhân 戲hí 論luận 。 令linh 三tam 乘thừa 人nhân 皆giai 悟ngộ 入nhập 大Đại 乘Thừa 也dã 。 又hựu 就tựu 觀quán 法pháp 品phẩm 明minh 戲hí 論luận 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 愛ái 論luận 。 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 法pháp 有hữu 取thủ 著trước 心tâm 。 二nhị 者giả 見kiến 論luận 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 作tác 決quyết 定định 解giải 。 又hựu 利lợi 根căn 者giả 起khởi 見kiến 論luận 。 鈍độn 根căn 人nhân 起khởi 愛ái 論luận 。 又hựu 在tại 家gia 人nhân 起khởi 愛ái 論luận 。 出xuất 家gia 人nhân 起khởi 見kiến 論luận 。 又hựu 天thiên 魔ma 起khởi 愛ái 論luận 。 外ngoại 道đạo 起khởi 見kiến 論luận 。 又hựu 凡phàm 夫phu 起khởi 愛ái 論luận 。 二Nhị 乘Thừa 起khởi 見kiến 論luận 。 今kim 說thuyết 此thử 八bát 不bất 滅diệt 二nhị 種chủng 戲hí 論luận 也dã 。 師sư 又hựu 約ước 漸tiệm 捨xả 義nghĩa 明minh 五ngũ 種chủng 戲hí 論luận 。 一nhất 者giả 佛Phật 有hữu 誡giới 勸khuyến 二nhị 門môn 。 諸chư 惡ác 莫mạc 作tác 。 名danh 為vi 誡giới 門môn 。 諸chư 善thiện 奉phụng 行hành 。 名danh 為vi 勸khuyến 門môn 。 惡ác 有hữu 乖quai 理lý 㾈# 墜trụy 。 損tổn 他tha 感cảm 苦khổ 故cố 名danh 戲hí 論luận 。 善thiện 是thị 符phù 理lý 清thanh 昇thăng 。 利lợi 他tha 招chiêu 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 非phi 戲hí 論luận 。 二nhị 者giả 善thiện 有hữu 二nhị 門môn 。 有hữu 所sở 得đắc 善thiện 不bất 動động 不bất 出xuất 。 名danh 為vi 戲hí 論luận 。 無vô 所sở 得đắc 善thiện 能năng 動động 能năng 出xuất 故cố 非phi 戲hí 論luận 。 三tam 者giả 得đắc 無vô 得đắc 二nhị 名danh 為vi 戲hí 論luận 。 如như 云vân 明minh 與dữ 無vô 明minh 。 愚ngu 者giả 謂vị 二nhị 。 諸chư 有hữu 二nhị 者giả 無vô 道đạo 無vô 果quả 。 若nhược 有hữu 得đắc 無vô 得đắc 平bình 等đẳng 不bất 二nhị 者giả 名danh 不bất 戲hí 論luận 。 智trí 者giả 了liễu 達đạt 。 其kỳ 性tánh 無vô 二nhị 。 無vô 二nhị 之chi 性tánh 。 即tức 是thị 實thật 性tánh 。 第đệ 四tứ 明minh 二nhị 與dữ 不bất 二nhị 是thị 二nhị 邊biên 並tịnh 是thị 戲hí 論luận 。 若nhược 能năng 非phi 二nhị 不bất 二nhị 中trung 道đạo 。 則tắc 無vô 戲hí 論luận 。 次thứ 二nhị 不bất 二nhị 非phi 二nhị 非phi 不bất 二nhị 。 並tịnh 是thị 名danh 相tướng 皆giai 是thị 戲hí 論luận 。 言ngôn 亡vong 慮lự 絕tuyệt 則tắc 非phi 戲hí 論luận 。 第đệ 五ngũ 若nhược 有hữu 戲hí 論luận 若nhược 有hữu 不bất 戲hí 論luận 並tịnh 是thị 戲hí 論luận 。 若nhược 無vô 戲hí 論luận 。 無vô 不bất 戲hí 論luận 方phương 是thị 不bất 戲hí 論luận 也dã 。 問vấn 何hà 故cố 就tựu 戲hí 論luận 不bất 戲hí 論luận 明minh 二nhị 智trí 中trung 道đạo 。 答đáp 戲hí 論luận 破phá 慧tuệ 眼nhãn 是thị 皆giai 不bất 見kiến 佛Phật 。 故cố 名danh 戲hí 論luận 。 無vô 戲hí 論luận 者giả 。 即tức 是thị 慧tuệ 眼nhãn 故cố 名danh 為vi 中trung 也dã 。 我ngã 稽khể 首thủ 禮lễ 佛Phật 者giả 。 此thử 第đệ 三tam 推thôi 功công 歸quy 佛Phật 論luận 主chủ 致trí 敬kính 。 明minh 向hướng 能năng 說thuyết 是thị 因nhân 緣duyên 。 善thiện 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 者giả 。 此thử 是thị 佛Phật 說thuyết 。 非phi 是thị 我ngã 說thuyết 也dã 。 又hựu 稽khể 首thủ 者giả 欲dục 請thỉnh 佛Phật 加gia 護hộ 。 敢cảm 佛Phật 弟đệ 子tử 有hữu 所sở 說thuyết 法Pháp 。 無vô 不bất 承thừa 於ư 佛Phật 力lực 。 今kim 欲dục 申thân 佛Phật 無vô 生sanh 二nhị 諦đế 破phá 於ư 眾chúng 邪tà 。 故cố 請thỉnh 佛Phật 加gia 護hộ 。 又hựu 龍long 樹thụ 未vị 悟ngộ 無vô 生sanh 。 欲dục 自tự 樹thụ 為vi 佛Phật 從tùng 。 託thác 迹tích 海hải 宮cung 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 方phương 以dĩ 佛Phật 為vi 師sư 己kỷ 為vi 弟đệ 子tử 。 是thị 故cố 禮lễ 也dã 。 又hựu 論luận 主chủ 因nhân 佛Phật 悟ngộ 無vô 生sanh 。 今kim 報báo 佛Phật 恩ân 。 是thị 故cố 禮lễ 佛Phật 。 又hựu 禮lễ 佛Phật 者giả 欲dục 令linh 後hậu 人nhân 於ư 論luận 生sanh 信tín 。 明minh 八bát 不bất 者giả 。 此thử 是thị 佛Phật 說thuyết 。 非phi 天thiên 魔ma 外ngoại 道đạo 。 調Điều 達Đạt 等đẳng 說thuyết 。 亦diệc 非phi 我ngã 說thuyết 。 此thử 是thị 佛Phật 說thuyết 。 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 不bất 信tín 一nhất 切thiết 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 。 如như 刀đao 傷thương 心tâm 故cố 推thôi 功công 歸quy 佛Phật 也dã 。 問vấn 云vân 何hà 名danh 諸chư 說thuyết 中trung 第đệ 一nhất 。 答đáp 九cửu 十thập 六lục 種chủng 術thuật 。 名danh 為vi 邪tà 說thuyết 。 非phi 是thị 第đệ 一nhất 。 諸chư 佛Phật 正Chánh 法Pháp 。 名danh 為vi 第đệ 一nhất 。 就tựu 佛Phật 說thuyết 中trung 有hữu 大Đại 乘Thừa 小Tiểu 乘Thừa 。 小Tiểu 乘Thừa 不bất 了liễu 不bất 名danh 第đệ 一nhất 。 大Đại 乘Thừa 了liễu 義nghĩa 名danh 為vi 第đệ 一nhất 。 就tựu 大Đại 乘Thừa 中trung 此thử 之chi 八bát 不bất 是thị 方Phương 等Đẳng 中trung 心tâm 諸chư 佛Phật 要yếu 觀quán 。 是thị 第đệ 一nhất 中trung 之chi 第đệ 一nhất 也dã 。 問vấn 何hà 故cố 作tác 此thử 歎thán 耶da 。 答đáp 欲dục 明minh 佛Phật 略lược 說thuyết 於ư 前tiền 。 龍long 樹thụ 廣quảng 敷phu 於ư 後hậu 。 說thuyết 之chi 於ư 前tiền 既ký 是thị 第đệ 一nhất 之chi 經kinh 。 敷phu 之chi 於ư 後hậu 即tức 是thị 第đệ 一nhất 之chi 論luận 。 學học 此thử 論luận 者giả 蓋cái 是thị 第đệ 一nhất 之chi 人nhân 矣hĩ 。 又hựu 欲dục 勸khuyến 信tín 故cố 作tác 此thử 言ngôn 。 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 云vân 。 生sanh 滅diệt 亦diệc 是thị 佛Phật 說thuyết 。 無vô 生sanh 滅diệt 亦diệc 是thị 佛Phật 說thuyết 。 云vân 何hà 說thuyết 無vô 生sanh 以dĩ 破phá 生sanh 耶da 。 是thị 故cố 明minh 生sanh 滅diệt 是thị 方phương 便tiện 非phi 。 第đệ 一nhất 之chi 說thuyết 。 無vô 生sanh 是thị 真chân 實thật 名danh 第đệ 一nhất 之chi 說thuyết 也dã 。

中Trung 觀Quán 論Luận 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 一nhất (# 本bổn 畢tất )#

中Trung 觀Quán 論Luận 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 一nhất (# 末mạt )#

釋thích 吉cát 藏tạng 撰soạn

問vấn 曰viết 何hà 故cố 造tạo 斯tư 論luận 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 造tạo 論luận 意ý 。 龍long 樹thụ 造tạo 論luận 唯duy 有hữu 偈kệ 本bổn 。 自tự 下hạ 長trường/trưởng 行hành 皆giai 是thị 青thanh 目mục 所sở 釋thích 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 問vấn 二nhị 答đáp 。 問vấn 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 因nhân 上thượng 生sanh 。 二nhị 者giả 孤cô 起khởi 。 因nhân 上thượng 生sanh 者giả 上thượng 云vân 能năng 說thuyết 是thị 因nhân 緣duyên 。 善thiện 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 。 既ký 歎thán 佛Phật 能năng 開khai 中trung 道đạo 善thiện 。 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 。 若nhược 爾nhĩ 佛Phật 已dĩ 顯hiển 中trung 道đạo 。 已dĩ 滅diệt 戲hí 論luận 。 汝nhữ 今kim 何hà 故cố 。 更cánh 復phục 造tạo 論luận 。 若nhược 更cánh 復phục 造tạo 論luận 則tắc 佛Phật 未vị 顯hiển 中trung 道đạo 。 未vị 滅diệt 戲hí 論luận 。 第đệ 二nhị 孤cô 起khởi 問vấn 者giả 凡phàm 有hữu 八bát 意ý 。 一nhất 者giả 佛Phật 經Kinh 既ký 無vô 量lượng 。 眾chúng 生sanh 尋tầm 讀đọc 。 猶do 尚thượng 不bất 盡tận 。 汝nhữ 今kim 何hà 故cố 。 更cánh 復phục 造tạo 論luận 。 若nhược 更cánh 造tạo 者giả 將tương 非phi 屏bính 於ư 佛Phật 經Kinh 開khai 顯hiển 汝nhữ 論luận 。 二nhị 者giả 佛Phật 言ngôn 巧xảo 智trí 深thâm 。 眾chúng 生sanh 尋tầm 讀đọc 猶do 不bất 能năng 解giải 。 汝nhữ 言ngôn 不bất 及cập 佛Phật 言ngôn 。 智trí 淺thiển 於ư 佛Phật 智trí 。 尋tầm 讀đọc 汝nhữ 論luận 豈khởi 得đắc 悟ngộ 耶da 。 若nhược 尋tầm 讀đọc 汝nhữ 論luận 遂toại 得đắc 解giải 者giả 則tắc 言ngôn 智trí 勝thắng 佛Phật 。 三tam 者giả 如như 成thành 實thật 論luận 立lập 論luận 品phẩm 云vân 。 問vấn 曰viết 。 不bất 應ưng 造tạo 論luận 論luận 佛Phật 語ngữ 也dã 。 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 意ý 趣thú 難nan 解giải 。 若nhược 佛Phật 自tự 論luận 可khả 名danh 為vi 論luận 。 若nhược 佛Phật 不bất 論luận 餘dư 人nhân 不bất 能năng 論luận 。 龍long 樹thụ 既ký 未vị 齊tề 佛Phật 。 何hà 能năng 論luận 佛Phật 意ý 耶da 。 四tứ 者giả 諸chư 佛Phật 明minh 見kiến 未vị 來lai 根căn 性tánh 在tại 世thế 說thuyết 經Kinh 。 預dự 杜đỗ 其kỳ 迷mê 逆nghịch 開khai 其kỳ 解giải 。 斯tư 事sự 已dĩ 足túc 。 汝nhữ 今kim 何hà 故cố 。 更cánh 復phục 造tạo 論luận 耶da 。 五ngũ 者giả 馬mã 鳴minh 等đẳng 已dĩ 造tạo 論luận 竟cánh 。 汝nhữ 今kim 何hà 故cố 。 更cánh 復phục 造tạo 論luận 耶da 。 六lục 者giả 汝nhữ 已dĩ 造tạo 大đại 無vô 畏úy 論luận 。 廣quảng 明minh 中trung 實thật 廣quảng 滅diệt 戲hí 論luận 。 中trung 觀quán 已dĩ 在tại 其kỳ 內nội 。 汝nhữ 今kim 何hà 故cố 。 更cánh 復phục 造tạo 耶da 。 七thất 者giả 凡phàm 造tạo 論luận 者giả 多đa 有hữu 過quá 失thất 。 顯hiển 他tha 之chi 短đoản 明minh 己kỷ 之chi 長trường/trưởng 。 假giả 使sử 內nội 無vô 是thị 非phi 外ngoại 觀quán 多đa 過quá 失thất 故cố 不bất 應ưng 造tạo 論luận 。 八bát 者giả 龍long 樹thụ 出xuất 世thế 如như 佛Phật 重trọng/trùng 興hưng 。 外ngoại 人nhân 不bất 敢cảm 遮già 於ư 造tạo 論luận 。 但đãn 未vị 解giải 造tạo 論luận 所sở 由do 故cố 請thỉnh 陳trần 其kỳ 意ý 。 是thị 故cố 問vấn 耳nhĩ 。 答đáp 曰viết 下hạ 第đệ 二nhị 論luận 文văn 既ký 長trường/trưởng 今kim 懸huyền 答đáp 之chi 。 答đáp 第đệ 一nhất 問vấn 云vân 。 佛Phật 經Kinh 已dĩ 開khai 中trung 實thật 已dĩ 滅diệt 戲hí 論luận 。 此thử 但đãn 化hóa 益ích 當đương 時thời 。 末mạt 世thế 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 更cánh 起khởi 戲hí 論luận 覆phú 障chướng 中trung 道đạo 。 是thị 故cố 我ngã 今kim 。 更cánh 須tu 造tạo 論luận 。 答đáp 第đệ 二nhị 問vấn 云vân 。 正chánh 為vi 佛Phật 經Kinh 文văn 言ngôn 浩hạo 博bác 難nan 可khả 尋tầm 究cứu 。 是thị 故cố 我ngã 今kim 。 略lược 撮toát 方Phương 等Đẳng 中trung 心tâm 諸chư 佛Phật 要yếu 觀quán 名danh 為vi 八bát 不phủ 。 則tắc 眾chúng 生sanh 悟ngộ 之chi 為vi 易dị 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 諸chư 法pháp 雖tuy 無vô 量lượng 略lược 說thuyết 八bát 事sự 。 則tắc 為vi 總tổng 破phá 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 又hựu 佛Phật 在tại 世thế 時thời 。 眾chúng 生sanh 利lợi 根căn 聞văn 佛Phật 略lược 說thuyết 則tắc 悟ngộ 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 眾chúng 生sanh 鈍độn 根căn 待đãi 論luận 主chủ 廣quảng 敷phu 乃nãi 解giải 。 如như 佛Phật 直trực 說thuyết 無vô 生sanh 。 龍long 樹thụ 以dĩ 種chủng 種chủng 門môn 。 釋thích 於ư 無vô 生sanh 也dã 。 又hựu 佛Phật 隨tùy 機cơ 散tán 說thuyết 。 論luận 主chủ 隨tùy 義nghĩa 束thúc 說thuyết 。 為vì 是thị 因nhân 緣duyên 。 應ưng 須tu 造tạo 論luận 。 答đáp 第đệ 三tam 問vấn 云vân 。 佛Phật 雖tuy 智trí 深thâm 言ngôn 巧xảo 但đãn 末mạt 代đại 根căn 緣duyên 屬thuộc 在tại 於ư 我ngã 。 是thị 故cố 經Kinh 云vân 。 若nhược 緣duyên 不bất 屬thuộc 佛Phật 佛Phật 不bất 能năng 度độ 。 今kim 緣duyên 屬thuộc 四tứ 依y 。 故cố 四tứ 依y 度độ 之chi 。 如như 阿A 難Nan 度độ 須tu 跋bạt 陀đà 事sự 經Kinh 云vân 。 答đáp 第đệ 四tứ 問vấn 。 龍long 樹thụ 雖tuy 未vị 齊tề 佛Phật 少thiểu 見kiến 佛Phật 意ý 隨tùy 力lực 解giải 釋thích 。 是thị 故cố 無vô 過quá 。 故cố 成thành 實thật 論luận 云vân 。 解giải 者giả 造tạo 論luận 不bất 解giải 者giả 止chỉ 。 答đáp 第đệ 五ngũ 問vấn 。 如như 經Kinh 云vân 。 所sở 應ưng 度độ 者giả 。 皆giai 已dĩ 度độ 竟cánh 。 餘dư 未vị 度độ 者giả 為vi 作tác 。 得đắc 度độ 因nhân 緣duyên 。 則tắc 未vị 來lai 度độ 之chi 正chánh 在tại 四tứ 依y 非phi 佛Phật 所sở 化hóa 。 故cố 須tu 造tạo 論luận 也dã 。 答đáp 第đệ 六lục 問vấn 。 馬mã 鳴minh 造tạo 論luận 自tự 為vi 馬mã 鳴minh 之chi 緣duyên 。 龍long 樹thụ 造tạo 論luận 自tự 為vi 龍long 樹thụ 之chi 緣duyên 。 不bất 應ưng 責trách 也dã 。 答đáp 第đệ 七thất 問vấn 云vân 。 無vô 畏úy 之chi 廣quảng 自tự 為vi 廣quảng 緣duyên 。 此thử 論luận 之chi 略lược 自tự 為vi 略lược 緣duyên 。 不bất 應ưng 難nạn/nan 也dã 。 答đáp 第đệ 八bát 問vấn 云vân 。 今kim 造tạo 論luận 者giả 不bất 為vi 破phá 他tha 顯hiển 己kỷ 。 但đãn 以dĩ 慈từ 悲bi 。 所sở 以dĩ 造tạo 論luận 。 如như 有hữu 目mục 人nhân 見kiến 無vô 目mục 者giả 入nhập 深thâm 水thủy 火hỏa 境cảnh 若nhược 不bất 悟ngộ 之chi 便tiện 非phi 菩Bồ 薩Tát 。 今kim 造tạo 論luận 破phá 邪tà 顯hiển 正chánh 。 意ý 亦diệc 如như 是thị 。 答đáp 第đệ 九cửu 問vấn 云vân 。 如Như 來Lai 在tại 世thế 。 說thuyết 經Kinh 有hữu 益ích 。 我ngã 今kim 造tạo 論luận 亦diệc 有hữu 深thâm 利lợi 益ích 。 答đáp 前tiền 孤cô 起khởi 及cập 因nhân 上thượng 生sanh 故cố 有hữu 九cửu 問vấn 答đáp 也dã 。 就tựu 答đáp 開khai 為vi 二nhị 章chương 。 第đệ 一nhất 序tự 佛Phật 出xuất 世thế 說thuyết 經Kinh 意ý 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 下hạ 第đệ 二nhị 序tự 龍long 樹thụ 出xuất 世thế 作tác 論luận 意ý 也dã 。 問vấn 外ngoại 人nhân 但đãn 問vấn 造tạo 論luận 不bất 問vấn 說thuyết 經Kinh 。 今kim 但đãn 應ưng 答đáp 其kỳ 造tạo 論luận 。 何hà 故cố 答đáp 說thuyết 經Kinh 耶da 。 答đáp 解giải 有hữu 五ngũ 義nghĩa 。 第đệ 一nhất 明minh 雖tuy 復phục 答đáp 其kỳ 說thuyết 經Kinh 即tức 是thị 解giải 造tạo 論luận 所sở 由do 。 以dĩ 經kinh 是thị 所sở 論luận 論luận 是thị 能năng 論luận 。 若nhược 無vô 所sở 論luận 則tắc 無vô 能năng 論luận 。 能năng 論luận 所sở 論luận 具cụ 足túc 方phương 名danh 為vi 論luận 。 二nhị 者giả 先tiên 序tự 佛Phật 說thuyết 經kinh 意ý 。 即tức 是thị 佛Phật 說thuyết 中trung 經kinh 。 後hậu 明minh 造tạo 論luận 意ý 即tức 是thị 明minh 論luận 中trung 義nghĩa 。 故cố 秤xứng 中trung 論luận 。 此thử 是thị 論luận 中trung 經kinh 故cố 名danh 中trung 論luận 。 三tam 者giả 論luận 主chủ 引dẫn 佛Phật 說thuyết 經kinh 以dĩ 並tịnh 外ngoại 人nhân 問vấn 。 汝nhữ 若nhược 遮già 我ngã 不bất 聽thính 造tạo 論luận 亦diệc 應ưng 遮già 佛Phật 不bất 聽thính 說thuyết 經Kinh 。 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 有hữu 佛Phật 必tất 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 經kinh 必tất 有hữu 論luận 。 如như 白bạch 日nhật 潛tiềm 光quang 明minh 月nguyệt 接tiếp 曜diệu 。 如Như 來Lai 戢tập 影ảnh 菩Bồ 薩Tát 舒thư 暉huy 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 遮già 造tạo 論luận 也dã 。 四tứ 者giả 前tiền 序tự 說thuyết 經Kinh 意ý 。 是thị 經Kinh 生sanh 於ư 論luận 。 後hậu 序tự 造tạo 論luận 意ý 。 即tức 是thị 論luận 生sanh 於ư 經kinh 。 經kinh 生sanh 於ư 論luận 者giả 龍long 樹thụ 稟bẩm 於ư 佛Phật 經Kinh 發phát 生sanh 二nhị 智trí 。 有hữu 二nhị 智trí 方phương 得đắc 作tác 論luận 。 故cố 經Kinh 云vân 。 從tùng 佛Phật 口khẩu 生sanh 。 從tùng 正Chánh 法Pháp 化hóa 生sanh 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。 云vân 何hà 論luận 生sanh 於ư 經kinh 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 邪tà 義nghĩa 障chướng 經kinh 亦diệc 令linh 不bất 復phục 現hiện 。 今kim 破phá 病bệnh 申thân 經kinh 即tức 是thị 論luận 生sanh 經kinh 也dã 。 五ngũ 者giả 初sơ 序tự 說thuyết 經Kinh 意ý 。 明minh 眾chúng 生sanh 所sở 迷mê 。 後hậu 序tự 造tạo 論luận 意ý 。 即tức 辨biện 破phá 能năng 迷mê 。 若nhược 不bất 辨biện 經kinh 是thị 所sở 迷mê 則tắc 不bất 得đắc 明minh 於ư 能năng 迷mê 。 既ký 不bất 得đắc 明minh 於ư 能năng 迷mê 則tắc 不bất 得đắc 辨biện 於ư 能năng 破phá 。 便tiện 無vô 有hữu 論luận 也dã 。 就tựu 第đệ 一nhất 序tự 佛Phật 說thuyết 經kinh 意ý 中trung 又hựu 二nhị 。 第đệ 一nhất 明minh 佛Phật 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 經kinh 意ý 。 又hựu 第đệ 二nhị 明minh 佛Phật 說thuyết 大Đại 乘Thừa 經Kinh 意ý 。 然nhiên 至chí 道đạo 未vị 曾tằng 大đại 小tiểu 。 但đãn 赴phó 大đại 小tiểu 兩lưỡng 緣duyên 故cố 明minh 大đại 小tiểu 兩lưỡng 教giáo 。 今kim 因nhân 此thử 大đại 小tiểu 以dĩ 悟ngộ 。 非phi 大đại 非phi 小tiểu 。 所sở 以dĩ 前tiền 小tiểu 後hậu 大đại 者giả 欲dục 示thị 一nhất 途đồ 次thứ 第đệ 。 若nhược 就tựu 三tam 輪luân 初sơ 明minh 大đại 教giáo 。 次thứ 辨biện 於ư 小tiểu 。 後hậu 攝nhiếp 小tiểu 歸quy 大đại 。 今kim 欲dục 示thị 從tùng 淺thiển 至chí 深thâm 。 故cố 自tự 小tiểu 之chi 至chí 大đại 。 問vấn 前tiền 釋thích 云vân 初sơ 序tự 佛Phật 說thuyết 中trung 經kinh 。 後hậu 明minh 立lập 論luận 意ý 。 若nhược 爾nhĩ 但đãn 應ưng 明minh 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 何hà 故cố 辨biện 小Tiểu 乘Thừa 耶da 。 答đáp 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 欲dục 舉cử 小tiểu 對đối 大đại 。 如như 法Pháp 華hoa 將tương 欲dục 歎thán 今kim 大đại 先tiên 明minh 昔tích 小tiểu 教giáo 。 故cố 云vân 分phân 別biệt 說thuyết 諸chư 法pháp 。 五ngũ 眾chúng 之chi 生sanh 滅diệt 。 大đại 品phẩm 見kiến 第đệ 二nhị 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 十thập 三tam 卷quyển 明minh 今kim 昔tích 二nhị 法Pháp 輪luân 皆giai 舉cử 小tiểu 對đối 大đại 。 二nhị 者giả 此thử 論luận 具cụ 申thân 大đại 小tiểu 。 是thị 故cố 雙song 牒điệp 佛Phật 說thuyết 大đại 小tiểu 也dã 。 就tựu 說thuyết 小tiểu 中trung 又hựu 開khai 為vi 二nhị 。 一nhất 辨biện 邪tà 興hưng 。 二nhị 明minh 說thuyết 正chánh 。 前tiền 亦diệc 是thị 感cảm 後hậu 復phục 亦diệc 是thị 名danh 應ưng 。 就tựu 說thuyết 邪tà 興hưng 為vi 二nhị 。 初sơ 別biệt 列liệt 八bát 計kế 。 後hậu 總tổng 結kết 過quá 患hoạn 。 問vấn 眾chúng 計kế 非phi 一nhất 何hà 故cố 止chỉ 列liệt 八bát 計kế 。 答đáp 有hữu 五ngũ 義nghĩa 。 一nhất 者giả 雖tuy 有hữu 九cửu 十thập 六lục 。 種chủng 略lược 說thuyết 八bát 計kế 。 如như 部bộ 雖tuy 有hữu 二nhị 十thập 略lược 明minh 五ngũ 部bộ 。 二nhị 者giả 此thử 八bát 計kế 是thị 眾chúng 計kế 中trung 大đại 。 列liệt 大đại 則tắc 小tiểu 可khả 知tri 。 三tam 者giả 八bát 計kế 之chi 中trung 前tiền 二nhị 計kế 人nhân 。 後hậu 六lục 執chấp 法pháp 。 舉cử 法pháp 人nhân 則tắc 總tổng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 四tứ 者giả 前tiền 計kế 二nhị 天thiên 所sở 說thuyết 。 後hậu 六lục 計kế 人nhân 所sở 說thuyết 。 人nhân 天thiên 該cai 羅la 眾chúng 異dị 。 五ngũ 者giả 八bát 計kế 之chi 中trung 七thất 為vi 有hữu 因nhân 。 一nhất 為vi 無vô 因nhân 。 有hữu 因nhân 無vô 因nhân 具cụ 攝nhiếp 收thu 萬vạn 執chấp 。 問vấn 八bát 謬mậu 何hà 故cố 偏thiên 列liệt 計kế 生sanh 。 答đáp 凡phàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 生sanh 為vi 萬vạn 化hóa 之chi 根căn 。 若nhược 伐phạt 其kỳ 根căn 則tắc 枝chi 條điều 自tự 壞hoại 。 二nhị 者giả 上thượng 列liệt 八bát 不bất 則tắc 明minh 於ư 藥dược 。 今kim 敘tự 八bát 生sanh 次thứ 陳trần 其kỳ 病bệnh 。 若nhược 無vô 八bát 生sanh 之chi 病bệnh 則tắc 無vô 八bát 不bất 之chi 藥dược 。 良lương 以dĩ 諸chư 法pháp 未vị 曾tằng 生sanh 與dữ 無vô 生sanh 。 問vấn 若nhược 唯duy 破phá 生sanh 明minh 無vô 生sanh 即tức 但đãn 有hữu 破phá 性tánh 。 明minh 空không 無vô 本bổn 性tánh 空không 也dã 。 答đáp 為vi 破phá 性tánh 本bổn 不bất 空không 故cố 言ngôn 本bổn 性tánh 空không 耳nhĩ 。 窮cùng 考khảo 法pháp 實thật 。 非phi 空không 非phi 不bất 空không 。 何hà 破phá 不bất 破phá 。 又hựu 所sở 以dĩ 明minh 八bát 計kế 生sanh 者giả 。 以dĩ 失thất 諸chư 法pháp 無vô 生sanh 故cố 。 橫hoạnh/hoành 計kế 八bát 生sanh 。 上thượng 標tiêu 八bát 不bất 題đề 其kỳ 所sở 失thất 。 今kim 敘tự 八bát 生sanh 正chánh 陳trần 其kỳ 失thất 。 問vấn 下hạ 文văn 乃nãi 明minh 破phá 八bát 計kế 生sanh 辨biện 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 生sanh 。 此thử 是thị 破phá 生sanh 說thuyết 生sanh 。 豈khởi 關quan 破phá 生sanh 明minh 無vô 生sanh 耶da 。 答đáp 後hậu 說thuyết 因nhân 緣duyên 生sanh 凡phàm 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 破phá 外ngoại 道đạo 生sanh 。 即tức 應ưng 為vi 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 本bổn 性tánh 無vô 生sanh 。 但đãn 為vi 倒đảo 情tình 既ký 重trọng/trùng 不bất 堪kham 聞văn 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 本bổn 自tự 無vô 生sanh 。 故cố 權quyền 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 因nhân 緣duyên 生sanh 義nghĩa 。 此thử 是thị 以dĩ 輕khinh 倒đảo 用dụng 奪đoạt 重trọng/trùng 倒đảo 。 以dĩ 㨝# 出xuất 㨝# 義nghĩa 也dã 。 二nhị 者giả 欲dục 顯hiển 外ngoại 道đạo 具cụ 有hữu 二nhị 迷mê 。 一nhất 迷mê 大Đại 乘Thừa 本bổn 自tự 無vô 生sanh 。 二nhị 迷mê 小Tiểu 乘Thừa 因nhân 緣duyên 生sanh 義nghĩa 。 三tam 者giả 顯hiển 外ngoại 道đạo 復phục 有hữu 二nhị 迷mê 。 一nhất 迷mê 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 本bổn 自tự 無vô 生sanh 。 二nhị 迷mê 世thế 諦đế 因nhân 緣duyên 假giả 生sanh 。 自tự 在tại 天thiên 生sanh 者giả 此thử 中trung 列liệt 計kế 具cụ 足túc 三Tam 寶Bảo 。 有hữu 人nhân 言ngôn 即tức 僧Tăng 寶bảo 也dã 。 自tự 在tại 天thiên 謂vị 佛Phật 寶bảo 也dã 。 萬vạn 物vật 從tùng 自tự 在tại 天thiên 生sanh 。 作tác 此thử 說thuyết 之chi 即tức 是thị 法Pháp 寶bảo 也dã 。 問vấn 三tam 論luận 列liệt 彼bỉ 二nhị 天thiên 有hữu 何hà 異dị 耶da 。 答đáp 此thử 中trung 所sở 列liệt 是thị 佛Phật 所sở 破phá 緣duyên 。 百bách 論luận 所sở 列liệt 是thị 提đề 婆bà 所sở 破phá 緣duyên 。 十thập 二nhị 門môn 論luận 所sở 列liệt 是thị 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 所sở 破phá 緣duyên 。 是thị 故cố 異dị 也dã 。 又hựu 此thử 中trung 論luận 所sở 列liệt 為vi 明minh 法pháp 義nghĩa 。 百bách 論luận 所sở 列liệt 為vi 明minh 人nhân 義nghĩa 。 十thập 二nhị 門môn 論luận 所sở 列liệt 通thông 為vi 明minh 人nhân 法pháp 義nghĩa 。 以dĩ 自tự 在tại 天thiên 能năng 造tạo 作tác 萬vạn 物vật 即tức 是thị 作tác 者giả 名danh 為vi 人nhân 義nghĩa 。 六lục 道đạo 之chi 苦khổ 是thị 自tự 在tại 天thiên 所sở 作tác 。 名danh 為vi 法pháp 義nghĩa 。 故cố 十thập 二nhị 門môn 論luận 破phá 作tác 者giả 門môn 具cụ 破phá 人nhân 法pháp 。 問vấn 云vân 何hà 名danh 從tùng 自tự 在tại 天thiên 生sanh 。 答đáp 如như 十thập 二nhị 門môn 論luận 說thuyết 。 自tự 在tại 天thiên 變biến 化hóa 造tạo 作tác 萬vạn 法pháp 。 萬vạn 法pháp 若nhược 滅diệt 還hoàn 歸quy 彼bỉ 天thiên 。 自tự 在tại 天thiên 三tam 品phẩm 苦khổ 行hạnh 。 下hạ 品phẩm 苦khổ 行hạnh 生sanh 腹phúc 行hành 虫trùng 。 中trung 品phẩm 苦khổ 行hạnh 生sanh 飛phi 鳥điểu 。 上thượng 品phẩm 苦khổ 行hạnh 生sanh 人nhân 天thiên 。 故cố 生sanh 六lục 道đạo 故cố 有hữu 三tam 種chủng 苦khổ 行hạnh 。 此thử 天thiên 面diện 有hữu 三tam 目mục 。 騎kỵ 白bạch 牛ngưu 手thủ 執chấp 白bạch 拂phất 。 又hựu 言ngôn 。 頭đầu 戴đái 日nhật 月nguyệt 手thủ 執chấp 髑độc 髏lâu 。 並tịnh 出xuất 他tha 經kinh 。 涅Niết 槃Bàn 明minh 。 第đệ 五ngũ 迦ca 羅la 鳩cưu 馱đà 計kế 自Tự 在Tại 天Thiên 生sanh 義nghĩa 。 韋vi 紐nữu 天thiên 者giả 影ảnh 師sư 云vân 。 前tiền 天thiên 色sắc 界giới 之chi 頂đảnh 。 此thử 天thiên 是thị 欲dục 界giới 之chi 極cực 。 問vấn 自tự 在tại 天thiên 三tam 品phẩm 苦khổ 行hạnh 生sanh 六lục 道đạo 。 今kim 云vân 何hà 生sanh 耶da 。 答đáp 劫kiếp 初sơ 之chi 時thời 。 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 有hữu 大đại 水thủy 聚tụ 。 十thập 方phương 風phong 起khởi 能năng 令linh 波ba 。 波ba 相tương 次thứ 風phong 風phong 相tương/tướng 持trì 。 水thủy 上thượng 有hữu 一nhất 人nhân 。 千thiên 頭đầu 二nhị 千thiên 手thủ 足túc 。 化hóa 從tùng 水thủy 生sanh 。 名danh 曰viết 韋vi 紐nữu 天thiên 。 此thử 天thiên 齊tề 中trung 有hữu 一nhất 。 千thiên 葉diệp 蓮liên 華hoa 。 中trung 有hữu 光quang 如như 萬vạn 日nhật 俱câu 照chiếu 。 有hữu 一nhất 梵Phạm 王Vương 。 因nhân 此thử 華hoa 生sanh 。 亦diệc 放phóng 光quang 明minh 。 如như 萬vạn 日nhật 俱câu 照chiếu 。 梵Phạm 王Vương 作tác 念niệm 。 此thử 處xứ 何hà 故cố 空không 無vô 眾chúng 生sanh 。 作tác 是thị 念niệm 時thời 。 光Quang 音Âm 天thiên 子tử 。 命mạng 盡tận 之chi 者giả 應ưng 生sanh 此thử 土thổ/độ 。 有hữu 八bát 天thiên 子tử 。 一nhất 時thời 化hóa 生sanh 。 此thử 八bát 天thiên 子tử 心tâm 念niệm 。 我ngã 從tùng 梵Phạm 王Vương 生sanh 。 梵Phạm 王Vương 亦diệc 念niệm 。 我ngã 生sanh 此thử 八bát 天thiên 子tử 。 從tùng 八bát 天thiên 子tử 生sanh 天thiên 地địa 人nhân 民dân 萬vạn 物vật 。 八bát 天thiên 子tử 是thị 眾chúng 生sanh 之chi 父phụ 。 梵Phạm 王Vương 是thị 八bát 天thiên 子tử 之chi 父phụ 。 韋vi 紐nữu 是thị 梵Phạm 王Vương 之chi 父phụ 。 韋vi 紐nữu 手thủ 執chấp 輪luân 戟kích 。 有hữu 大đại 威uy 勢thế 。 故cố 云vân 萬vạn 物vật 從tùng 其kỳ 生sanh 也dã 。 問vấn 智Trí 度Độ 論luận 列liệt 三tam 天thiên 。 二nhị 天thiên 如như 上thượng 列liệt 。 第đệ 三tam 名danh 鳩cưu 摩ma 羅la 伽già 天thiên 。 鳩cưu 摩ma 羅la 伽già 者giả 此thử 言ngôn 童đồng 子tử 。 天thiên 以dĩ 其kỳ 是thị 。 初sơ 禪thiền 梵Phạm 王Vương 。 顏nhan 如như 童đồng 子tử 故cố 以dĩ 為vi 名danh 。 亦diệc 那Na 羅La 延Diên 天Thiên 。 那Na 羅La 延Diên 此thử 云vân 生sanh 本bổn 。 以dĩ 其kỳ 是thị 眾chúng 生sanh 之chi 本bổn 故cố 也dã 。 中trung 百bách 二nhị 論luận 何hà 故cố 但đãn 列liệt 二nhị 天thiên 。 答đáp 凡phàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 外ngoại 道đạo 明minh 有hữu 三tam 天thiên 者giả 。 即tức 是thị 彼bỉ 家gia 三Tam 身Thân 。 自tự 在tại 天thiên 為vi 本bổn 。 如như 內nội 法Pháp 身thân 佛Phật 。 應ưng 為vi 韋vi 紐nữu 。 如như 內nội 應ưng 身thân 佛Phật 。 韋vi 紐nữu 齊tề 中trung 化hóa 為vi 梵Phạm 王Vương 。 如như 內nội 化hóa 身thân 佛Phật 也dã 。 智Trí 度Độ 論luận 具cụ 明minh 三Tam 身Thân 義nghĩa 。 所sở 以dĩ 列liệt 三tam 天thiên 也dã 。 彼bỉ 家gia 復phục 有hữu 真chân 應ưng 兩lưỡng 身thân 義nghĩa 。 故cố 中trung 百bách 二nhị 論luận 但đãn 列liệt 二nhị 天thiên 。 二nhị 者giả 列liệt 二nhị 天thiên 攝nhiếp 得đắc 三tam 天thiên 。 以dĩ 韋vi 紐nữu 齊tề 中trung 即tức 有hữu 梵Phạm 王Vương 。 故cố 不bất 須tu 列liệt 第đệ 三tam 天thiên 也dã 。 從tùng 和hòa 合hợp 生sanh 者giả 凡phàm 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 者giả 其kỳ 人nhân 推thôi 求cầu 諸chư 法pháp 。 不bất 應ưng 從tùng 二nhị 天thiên 生sanh 。 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 若nhược 萬vạn 物vật 從tùng 二nhị 天thiên 生sanh 者giả 。 二nhị 天thiên 復phục 從tùng 誰thùy 生sanh 耶da 。 故cố 現hiện 見kiến 四tứ 大đại 和hòa 合hợp 。 有hữu 外ngoại 物vật 生sanh 。 父phụ 母mẫu 和hòa 合hợp 。 生sanh 於ư 眾chúng 生sanh 。 所sở 以dĩ 言ngôn 此thử 執chấp 為vi 謬mậu 者giả 以dĩ 其kỳ 但đãn 見kiến 緣duyên 因nhân 不bất 識thức 正chánh 因nhân 。 正chánh 因nhân 謂vị 遠viễn 由do 業nghiệp 行hành 。 蓋cái 是thị 見kiến 近cận 不bất 見kiến 遠viễn 是thị 故cố 為vi 謬mậu 。 二nhị 者giả 諸chư 法pháp 從tùng 眾chúng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 無vô 有hữu 從tùng 一nhất 因nhân 生sanh 義nghĩa 。 上thượng 計kế 從tùng 二nhị 天thiên 生sanh 者giả 。 是thị 從tùng 一nhất 因nhân 而nhi 生sanh 故cố 不bất 同đồng 上thượng 說thuyết 也dã 。 三tam 者giả 諸chư 法pháp 從tùng 平bình 等đẳng 因nhân 生sanh 。 平bình 等đẳng 因nhân 者giả 謂vị 。 因nhân 能năng 生sanh 果quả 。 因nhân 復phục 從tùng 因nhân 。 故cố 名danh 平bình 等đẳng 。 自tự 在tại 天thiên 等đẳng 但đãn 能năng 生sanh 他tha 。 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。 故cố 非phi 平bình 等đẳng 因nhân 。 四tứ 者giả 提đề 婆bà 論luận 中trung 明minh 。 有hữu 一nhất 外ngoại 道đạo 計kế 。 未vị 有hữu 天thiên 地địa 。 本bổn 有hữu 一nhất 男nam 一nhất 女nữ 。 從tùng 此thử 男nam 女nữ 生sanh 一nhất 切thiết 人nhân 物vật 。 故cố 云vân 和hòa 合hợp 生sanh 也dã 。 從tùng 時thời 生sanh 智Trí 度Độ 論luận 明minh 。

時thời 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 時thời 體thể 是thị 常thường 。 但đãn 為vi 萬vạn 法pháp 作tác 於ư 了liễu 因nhân 不bất 作tác 生sanh 因nhân 。 是thị 故cố 此thử 時thời 名danh 不bất 變biến 因nhân 。 不bất 變biến 因nhân 者giả 謂vị 常thường 相tương/tướng 因nhân 也dã 。 二nhị 者giả 謂vị 別biệt 有hữu 時thời 體thể 。 能năng 生sanh 萬vạn 物vật 。 故cố 為vi 萬vạn 物vật 作tác 生sanh 殺sát 因nhân 。 如như 偈kệ 云vân 。

時thời 來lai 眾chúng 生sanh 熟thục 時thời 去khứ 即tức 摧tồi 朽hủ 。

時thời 轉chuyển 如như 車xa 輪luân 。 是thị 故cố 時thời 為vi 因nhân 。 開khai 善thiện 謂vị 。 三tam 相tương/tướng 是thị 時thời 。 能năng 生sanh 萬vạn 法pháp 。 與dữ 此thử 大đại 同đồng 。 從tùng 世thế 性tánh 生sanh 者giả 即tức 是thị 冥minh 初sơ 外ngoại 道đạo 。 以dĩ 神thần 通thông 力lực 。 見kiến 八bát 萬vạn 劫kiếp 事sự 。 自tự 爾nhĩ 之chi 前tiền 冥minh 然nhiên 不bất 知tri 。 謂vị 此thử 一nhất 冥minh 為vi 諸chư 法pháp 始thỉ 。 故cố 云vân 冥minh 初sơ 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 以dĩ 為vi 本bổn 性tánh 。 名danh 為vi 世thế 性tánh 。 成thành 論luận 師sư 辨biện 無vô 明minh 流lưu 來lai 。 地địa 論luận 者giả 執chấp 乖quai 真chân 起khởi 妄vọng 與dữ 此thử 相tương 似tự 。 從tùng 變biến 生sanh 者giả 。 變biến 生sanh 者giả 變biến 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 神thần 通thông 變biến 如như 變biến 石thạch 為vi 玉ngọc 。 二nhị 性tánh 自tự 變biến 如như 少thiểu 變biến 為vi 老lão 。 三tam 遇ngộ 緣duyên 變biến 如như 水thủy 遇ngộ 寒hàn 則tắc 變biến 為vi 氷băng 。 四tứ 者giả 外ngoại 道đạo 謂vị 別biệt 有hữu 變biến 法pháp 能năng 變biến 生sanh 萬vạn 法pháp 。 如như 阿a 毘tỳ 曇đàm 種chủng 類loại 以dĩ 類loại 於ư 眾chúng 生sanh 。 若nhược 執chấp 虎hổ 變biến 成thành 人nhân 鹿lộc 變biến 成thành 佛Phật 亦diệc 猶do 此thử 執chấp 之chi 例lệ 。 然nhiên 將tương 外ngoại 道đạo 難nạn/nan 。 數số 論luận 亦diệc 難nạn/nan 。 何hà 故cố 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 別biệt 有hữu 種chủng 類loại 。 而nhi 萬vạn 法pháp 無vô 耶da 。 又hựu 若nhược 眾chúng 生sanh 。 別biệt 有hữu 種chủng 類loại 萬vạn 法pháp 無vô 者giả 。 亦diệc 眾chúng 生sanh 別biệt 有hữu 生sanh 法pháp 萬vạn 物vật 應ưng 無vô 生sanh 。 又hựu 眾chúng 生sanh 自tự 有hữu 變biến 異dị 法pháp 不bất 須tu 變biến 法pháp 變biến 之chi 。 亦diệc 應ưng 自tự 有hữu 生sanh 不bất 須tu 別biệt 有hữu 生sanh 法pháp 生sanh 之chi 義nghĩa 。 若nhược 答đáp 云vân 四tứ 相tương/tướng 中trung 已dĩ 有hữu 異dị 相tướng 。 相tương/tướng 即tức 是thị 變biến 法pháp 者giả 。 與dữ 外ngoại 道đạo 別biệt 有hữu 變biến 法pháp 變biến 於ư 一nhất 切thiết 。 有hữu 何hà 異dị 耶da 。 從tùng 自tự 然nhiên 生sanh 者giả 。 外ngoại 道đạo 推thôi 求cầu 諸chư 法pháp 。 因nhân 義nghĩa 不bất 成thành 故cố 謂vị 萬vạn 法pháp 。 自tự 然nhiên 而nhi 生sanh 。 但đãn 解giải 自tự 然nhiên 有hữu 二nhị 家gia 。 若nhược 如như 莊trang 周chu 所sở 論luận 明minh 有hữu 之chi 已dĩ 生sanh 則tắc 不bất 須tu 生sanh 。 無vô 之chi 未vị 生sanh 復phục 何hà 能năng 生sanh 。 今kim 言ngôn 生sanh 者giả 自tự 然nhiên 爾nhĩ 耳nhĩ 。 蓋cái 是thị 不bất 知tri 其kỳ 所sở 以dĩ 然nhiên 。 謂vị 之chi 自tự 然nhiên 。 此thử 明minh 自tự 然nhiên 有hữu 因nhân 自tự 然nhiên 無vô 因nhân 。 二nhị 者giả 外ngoại 道đạo 謂vị 諸chư 法pháp 無vô 因nhân 而nhi 生sanh 。 名danh 為vi 自Tự 然Nhiên 。 故cố 經Kinh 云vân 。 䓶# 頭đầu 自tự 尖tiêm 飛phi 鳥điểu 異dị 色sắc 。 誰thùy 之chi 所sở 作tác 。 自tự 然nhiên 爾nhĩ 耳nhĩ 。 成thành 實thật 者giả 謂vị 。 無vô 明minh 元nguyên 品phẩm 之chi 惑hoặc 託thác 空không 而nhi 生sanh 。 皆giai 無vô 因nhân 之chi 類loại 也dã 。 微vi 塵trần 生sanh 者giả 外ngoại 道đạo 計kế 。 至chí 妙diệu 之chi 色sắc 圓viên 而nhi 且thả 常thường 。 聚tụ 則tắc 成thành 身thân 散tán 則tắc 歸quy 本bổn 。 天thiên 人nhân 六lục 道đạo 莫mạc 不bất 由do 之chi 生sanh 。 數số 論luận 師sư 云vân 。 以dĩ 細tế 色sắc 成thành 麁thô 色sắc 。 而nhi 隣lân 虛hư 最tối 小tiểu 。 與dữ 此thử 執chấp 略lược 同đồng 。 羅la 什thập 師sư 云vân 。 佛Phật 不bất 說thuyết 有hữu 極cực 微vi 。 若nhược 說thuyết 極cực 微vi 即tức 墮đọa 邊biên 見kiến 。 但đãn 說thuyết 一nhất 切thiết 色sắc 若nhược 麁thô 若nhược 細tế 。 皆giai 是thị 無vô 常thường 。 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 令linh 人nhân 得đắc 道Đạo 。 以dĩ 諸chư 論luận 義nghĩa 師sư 自tự 說thuyết 有hữu 極cực 微vi 色sắc 耳nhĩ 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 。 謬mậu 下hạ 第đệ 二nhị 總tổng 結kết 過quá 患hoạn 。 所sở 以dĩ 須tu 總tổng 結kết 者giả 凡phàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 略lược 上thượng 雖tuy 列liệt 八bát 計kế 未vị 辨biện 邪tà 正chánh 。 今kim 欲dục 明minh 此thử 八bát 計kế 是thị 邪tà 非phi 正chánh 。 故cố 須tu 總tổng 結kết 之chi 。 二nhị 者giả 為vi 欲dục 攝nhiếp 法pháp 。 上thượng 略lược 明minh 八bát 計kế 則tắc 是thị 總tổng 攝nhiếp 眾chúng 邪tà 。 故cố 須tu 結kết 也dã 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 。 謬mậu 者giả 有hữu 二nhị 。 一nhất 不bất 識thức 實thật 相tướng 無vô 生sanh 而nhi 計kế 有hữu 生sanh 。 是thị 故cố 為vi 謬mậu 。 二nhị 者giả 不bất 識thức 諸chư 法pháp 從tùng 因nhân 緣duyên 而nhi 生sanh 。 謂vị 從tùng 八bát 種chủng 而nhi 生sanh 。 故cố 名danh 為vi 謬mậu 。 然nhiên 有hữu 此thử 身thân 心tâm 。 已dĩ 是thị 顛điên 倒đảo 。 於ư 中trung 更cánh 復phục 起khởi 邪tà 。 既ký 是thị 倒đảo 中trung 之chi 倒đảo 。 所sở 以dĩ 秤xứng 謬mậu 。 墮đọa 於ư 無vô 因nhân 邪tà 因nhân 者giả 凡phàm 就tựu 此thử 文văn 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 若nhược 就tựu 正chánh 義nghĩa 無vô 如như 此thử 因nhân 故cố 名danh 無vô 因nhân 。 於ư 彼bỉ 邪tà 心tâm 謂vị 有hữu 名danh 為vi 邪tà 因nhân 。 此thử 迷mê 悟ngộ 合hợp 名danh 也dã 。 二nhị 者giả 即tức 邪tà 因nhân 之chi 計kế 具cụ 邪tà 因nhân 無vô 因nhân 。 萬vạn 物vật 從tùng 自tự 在tại 天thiên 生sanh 。 是thị 邪tà 因nhân 。 而nhi 自tự 在tại 天thiên 。 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。 是thị 無vô 因nhân 義nghĩa 。 三tam 者giả 前tiền 六lục 後hậu 一nhất 名danh 為vi 邪tà 因nhân 。 自tự 然nhiên 一nhất 計kế 謂vị 無vô 因nhân 也dã 。 問vấn 何hà 故cố 八bát 計kế 之chi 中trung 不bất 以dĩ 邪tà 因nhân 為vi 一nhất 類loại 。 無vô 因nhân 為vi 一nhất 類loại 。 而nhi 前tiền 列liệt 六lục 計kế 邪tà 因nhân 。 次thứ 列liệt 第đệ 七thất 無vô 因nhân 。 後hậu 列liệt 第đệ 八bát 邪tà 因nhân 也dã 。 答đáp 示thị 外ngoại 道đạo 所sở 計kế 虛hư 妄vọng 。 初sơ 立lập 有hữu 因nhân 推thôi 因nhân 義nghĩa 不bất 成thành 。 次thứ 執chấp 無vô 因nhân 推thôi 無vô 因nhân 不bất 成thành 。 還hoàn 執chấp 有hữu 因nhân 。 是thị 故cố 前tiền 後hậu 相tương/tướng 間gian 列liệt 也dã 。 斷đoạn 常thường 者giả 有hữu 因nhân 是thị 有hữu 故cố 名danh 為vi 常thường 。 無vô 因nhân 是thị 無vô 故cố 所sở 以dĩ 名danh 斷đoạn 。 又hựu 從tùng 因nhân 生sanh 果quả 即tức 是thị 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 必tất 已dĩ 有hữu 還hoàn 無vô 故cố 名danh 為vi 斷đoạn 。 無vô 因nhân 有hữu 果quả 此thử 則tắc 為vi 常thường 。 初sơ 義nghĩa 就tựu 因nhân 明minh 斷đoạn 常thường 。 後hậu 義nghĩa 就tựu 果quả 明minh 斷đoạn 常thường 。 三tam 者giả 邪tà 因nhân 是thị 常thường 而nhi 果quả 無vô 常thường 。 故cố 是thị 斷đoạn 常thường 。 無vô 因nhân 是thị 無vô 故cố 斷đoạn 。 有hữu 果quả 是thị 有hữu 故cố 常thường 亦diệc 具cụ 斷đoạn 常thường 。 邪tà 見kiến 者giả 邪tà 見kiến 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 別biệt 邪tà 見kiến 。 謂vị 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 非phi 此thử 中trung 所sở 明minh 。 二nhị 通thông 邪tà 見kiến 。 以dĩ 其kỳ 所sở 見kiến 。 不bất 正chánh 故cố 名danh 為vi 邪tà 。 即tức 今kim 文văn 是thị 也dã 。 問vấn 無vô 因nhân 邪tà 因nhân 五ngũ 見kiến 中trung 何hà 見kiến 所sở 攝nhiếp 。 答đáp 身thân 見kiến 者giả 計kế 有hữu 於ư 我ngã 。 邊biên 見kiến 者giả 執chấp 我ngã 斷đoạn 常thường 。 見kiến 取thủ 是thị 正chánh 諸chư 見kiến 。 戒giới 取thủ 謂vị 非phi 道đạo 為vi 道đạo 。 邪tà 見kiến 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 此thử 無vô 因nhân 邪tà 因nhân 非phi 四tứ 見kiến 所sở 攝nhiếp 。 四tứ 見kiến 所sở 不bất 攝nhiếp 者giả 。 屬thuộc 通thông 邪tà 見kiến 。 又hựu 有hữu 數số 論luận 師sư 云vân 。 邪tà 因nhân 屬thuộc 戒giới 取thủ 攝nhiếp 。 即tức 苦Khổ 諦Đế 下hạ 戒giới 取thủ 。 然nhiên 戒giới 取thủ 雖tuy 明minh 非phi 道đạo 為vi 道đạo 。 但đãn 此thử 是thị 略lược 舉cử 其kỳ 一nhất 。 非phi 因nhân 計kế 因nhân 通thông 屬thuộc 戒giới 取thủ 。 無vô 因nhân 是thị 集Tập 諦Đế 下hạ 邪tà 見kiến 所sở 攝nhiếp 。 以dĩ 撥bát 無vô 集Tập 諦Đế 因nhân 故cố 也dã 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 非phi 因nhân 計kế 因nhân 如như 計kế 微vi 塵trần 為vi 因nhân 。 此thử 是thị 執chấp 果quả 為vi 因nhân 即tức 是thị 迷mê 果quả 。 如như 計kế 杌ngột 為vi 人nhân 正chánh 是thị 迷mê 杌ngột 故cố 屬thuộc 苦Khổ 諦Đế 下hạ 通thông 邪tà 見kiến 攝nhiếp 。 實thật 有hữu 集tập 因nhân 而nhi 撥bát 言ngôn 無vô 因nhân 。 是thị 集Tập 諦Đế 下hạ 別biệt 邪tà 見kiến 所sở 攝nhiếp 。 種chủng 種chủng 說thuyết 我ngã 我ngã 所sở 者giả 。 外ngoại 道đạo 有hữu 二nhị 迷mê 。 一nhất 者giả 迷mê 法pháp 無vô 生sanh 。 二nhị 者giả 迷mê 人nhân 無vô 生sanh 。 上thượng 來lai 明minh 不bất 知tri 諸chư 法pháp 無vô 生sanh 。 橫hoạnh/hoành 計kế 有hữu 生sanh 。 故cố 是thị 迷mê 法pháp 無vô 生sanh 。 今kim 是thị 迷mê 人nhân 無vô 生sanh 也dã 。 迷mê 法pháp 無vô 生sanh 墮đọa 無vô 因nhân 邪tà 因nhân 。 迷mê 人nhân 無vô 生sanh 墮đọa 即tức 陰ấm 離ly 陰ấm 。 又hựu 有hữu 外ngoại 道đạo 。 非phi 但đãn 迷mê 我ngã 無vô 我ngã 。 亦diệc 迷mê 無vô 我ngã 我ngã 。 以dĩ 迷mê 二nhị 無vô 我ngã 謂vị 迷mê 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 迷mê 於ư 二nhị 我ngã 謂vị 迷mê 世thế 諦đế 也dã 。 不bất 知tri 正Chánh 法Pháp 。 者giả 自tự 上thượng 以dĩ 來lai 敘tự 其kỳ 能năng 迷mê 。 此thử 之chi 一nhất 句cú 明minh 其kỳ 所sở 迷mê 。 所sở 以dĩ 計kế 人nhân 及cập 法pháp 者giả 以dĩ 不bất 知tri 正Chánh 法Pháp 故cố 也dã 。 佛Phật 欲dục 斷đoạn 如như 是thị 等đẳng 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 佛Phật 出xuất 世thế 破phá 邪tà 顯hiển 正chánh 。 即tức 是thị 辨biện 應ưng 義nghĩa 也dã 。 問vấn 前tiền 既ký 是thị 邪tà 即tức 應ưng 障chướng 佛Phật 。 云vân 何hà 感cảm 佛Phật 。 答đáp 有hữu 二nhị 種chủng 邪tà 。 一nhất 者giả 若nhược 邪tà 定định 不bất 可khả 改cải 便tiện 障chướng 於ư 佛Phật 不bất 得đắc 感cảm 佛Phật 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 入nhập 邪tà 見kiến 稠trù 林lâm 。 於ư 千thiên 萬vạn 億ức 劫kiếp 。 不bất 聞văn 佛Phật 名danh 字tự 。 亦diệc 不bất 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 二nhị 者giả 本bổn 習tập 正chánh 教giáo 。 中trung 途đồ 逢phùng 邪tà 緣duyên 起khởi 於ư 邪tà 迷mê 。 此thử 邪tà 將tương 滅diệt 。 正chánh 觀quán 將tương 生sanh 。 是thị 故cố 感cảm 佛Phật 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 惡ác 將tương 滅diệt 善thiện 將tương 生sanh 。 是thị 時thời 見kiến 佛Phật 聞văn 法Pháp 也dã 。 江giang 南nam 廣quảng 明minh 有hữu 三tam 種chủng 感cảm 。 一nhất 者giả 未vị 來lai 感cảm 佛Phật 如như 上thượng 。 二nhị 過quá 去khứ 感cảm 佛Phật 引dẫn 法pháp 華hoa 云vân 。 我ngã 等đẳng 宿túc 福phước 慶khánh 。 今kim 得đắc 值trị 世Thế 尊Tôn 。 三tam 現hiện 在tại 感cảm 佛Phật 如như 勝thắng 鬘man 云vân 。 即tức 生sanh 此thử 念niệm 時thời 。 佛Phật 於ư 空không 中trung 現hiện 也dã 。 問vấn 他tha 亦diệc 云vân 惡ác 將tương 滅diệt 善thiện 將tương 生sanh 。 與dữ 今kim 何hà 異dị 。 答đáp 此thử 是thị 龍long 樹thụ 舊cựu 義nghĩa 他tha 取thủ 用dụng 之chi 。 故cố 非phi 他tha 義nghĩa 也dã 。 又hựu 他tha 言ngôn 。 有hữu 惡ác 之chi 可khả 滅diệt 。 有hữu 善thiện 之chi 可khả 生sanh 。 今kim 明minh 。 諸chư 法pháp 本bổn 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 未vị 曾tằng 善thiện 惡ác 。 亦diệc 非phi 生sanh 滅diệt 。 但đãn 約ước 倒đảo 情tình 虛hư 妄vọng 故cố 有hữu 惡ác 生sanh 。 倒đảo 情tình 若nhược 歇hiết 秤xứng 之chi 為vi 滅diệt 耳nhĩ 。 實thật 非phi 定định 有hữu 生sanh 滅diệt 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 明minh 說thuyết 教giáo 意ý 。 二nhị 正chánh 明minh 說thuyết 教giáo 。 就tựu 說thuyết 教giáo 意ý 中trung 凡phàm 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 破phá 邪tà 。 二nhị 者giả 顯hiển 正chánh 。 佛Phật 欲dục 斷đoạn 如như 此thử 等đẳng 諸chư 邪tà 見kiến 即tức 破phá 邪tà 也dã 。 令linh 知tri 佛Phật 法Pháp 故cố 謂vị 顯hiển 正chánh 也dã 。 此thử 是thị 對đối 邪tà 所sở 以dĩ 說thuyết 正chánh 在tại 邪tà 若nhược 去khứ 正chánh 亦diệc 不bất 留lưu 。 至chí 論luận 道đạo 門môn 未vị 曾tằng 邪tà 正chánh 。 先tiên 於ư 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 。 下hạ 第đệ 二nhị 正chánh 明minh 說thuyết 教giáo 。 前tiền 說thuyết 教giáo 意ý 。 謂vị 內nội 智trí 察sát 緣duyên 即tức 。 知tri 病bệnh 識thức 藥dược 。 今kim 外ngoại 吐thổ 言ngôn 教giáo 謂vị 。 應ứng 病bệnh 授thọ 藥dược 。 問vấn 前tiền 云vân 佛Phật 欲dục 斷đoạn 邪tà 見kiến 令linh 知tri 佛Phật 法Pháp 。 今kim 云vân 何hà 乃nãi 言ngôn 於ư 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 。 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 答đáp 凡phàm 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 是thị 內nội 外ngoại 相tướng 對đối 。 前tiền 明minh 諸chư 外ngoại 道đạo 法pháp 。 今kim 總tổng 辨biện 五ngũ 乘thừa 之chi 教giáo 。 悉tất 名danh 佛Phật 法Pháp 。 所sở 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 教giáo 亦diệc 名danh 佛Phật 法Pháp 也dã 。 二nhị 者giả 前tiền 云vân 令linh 知tri 佛Phật 法Pháp 者giả 此thử 就tựu 佛Phật 本bổn 意ý 。 諸chư 佛Phật 本bổn 意ý 但đãn 為vi 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。 明minh 於ư 佛Phật 道Đạo 。 今kim 為vi 鈍độn 根căn 之chi 流lưu 不bất 堪kham 受thọ 佛Phật 道Đạo 。 故cố 於ư 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 權quyền 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 。 故cố 前tiền 據cứ 於ư 本bổn 實thật 。 今kim 約ước 於ư 末mạt 權quyền 。 不bất 相tương 違vi 也dã 。 依y 此thử 義nghĩa 即tức 具cụ 三tam 輪luân 。 令linh 知tri 佛Phật 法Pháp 即tức 根căn 本bổn 法Pháp 輪luân 。 先tiên 於ư 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 。 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 謂vị 枝chi 末Mạt 法Pháp 輪luân 。 後hậu 為vi 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 是thị 攝nhiếp 末mạt 歸quy 本bổn 教giáo 也dã 。 以dĩ 經kinh 具cụ 三tam 輪luân 。 論luận 申thân 於ư 經kinh 亦diệc 具cụ 三tam 輪luân 矣hĩ 。 聲Thanh 聞Văn 有hữu 四tứ 種chủng 。 如như 法Pháp 華hoa 論luận 說thuyết 。 一nhất 決quyết 定định 聲Thanh 聞Văn 。 謂vị 本bổn 習tập 小Tiểu 乘Thừa 證chứng 於ư 小tiểu 果quả 。 二nhị 退thoái 菩Bồ 提Đề 心tâm 聲Thanh 聞Văn 。 本bổn 發phát 大đại 心tâm 退thoái 大đại 取thủ 小tiểu 。 三tam 增tăng 上thượng 慢mạn 聲Thanh 聞Văn 。 未vị 得đắc 小tiểu 果quả 謂vị 得đắc 小tiểu 果quả 。 四tứ 應ứng 化hóa 聲Thanh 聞Văn 。 方phương 便tiện 示thị 現hiện 。 總tổng 此thử 四tứ 種chủng 名danh 為vi 聲Thanh 聞Văn 也dã 。 又hựu 所sở 以dĩ 名danh 聲Thanh 聞Văn 法pháp 者giả 。 此thử 欲dục 明minh 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 。 兩lưỡng 藏tạng 相tương 對đối 小Tiểu 乘Thừa 名danh 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 。 故cố 云vân 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。 大Đại 乘Thừa 名danh 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 。 故cố 名danh 菩Bồ 薩Tát 法pháp 。 問vấn 小Tiểu 乘Thừa 有hữu 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 二nhị 人nhân 。 何hà 故cố 偏thiên 名danh 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。 大Đại 乘Thừa 中trung 有hữu 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 云vân 何hà 獨độc 名danh 菩Bồ 薩Tát 法pháp 耶da 。 答đáp 立lập 二nhị 藏tạng 名danh 者giả 此thử 是thị 立lập 教giáo 名danh 也dã 。 夫phu 立lập 教giáo 之chi 意ý 正chánh 為vi 稟bẩm 教giáo 之chi 人nhân 。 緣Duyên 覺Giác 不bất 稟bẩm 教giáo 。 聲Thanh 聞Văn 稟bẩm 教giáo 。 故cố 名danh 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 。 菩Bồ 薩Tát 稟bẩm 教giáo 佛Phật 不bất 稟bẩm 教giáo 。 故cố 名danh 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 。 問vấn 法pháp 華hoa 經kinh 言ngôn 為vi 聲Thanh 聞Văn 說thuyết 四Tứ 諦Đế 。 今kim 云vân 何hà 乃nãi 。 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 答đáp 經kinh 有hữu 通thông 教giáo 別biệt 教giáo 。 法pháp 華hoa 明minh 其kỳ 別biệt 教giáo 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 十thập 二nhị 緣duyên 河hà 三tam 聖thánh 俱câu 度độ 。 此thử 是thị 通thông 教giáo 。 此thử 論luận 正chánh 辨biện 其kỳ 正chánh 意ý 。 俱câu 度độ 之chi 義nghĩa 。 所sở 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 。 聲Thanh 聞Văn 同đồng 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 也dã 。 又hựu 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 即tức 是thị 四Tứ 諦Đế 。 略lược 因nhân 緣duyên 為vi 四Tứ 諦Đế 。 廣quảng 四Tứ 諦Đế 為vi 因nhân 緣duyên 。 故cố 十thập 二nhị 相tương 生sanh 名danh 為vi 苦khổ 集tập 。 還hoàn 滅diệt 之chi 義nghĩa 名danh 為vi 滅diệt 道đạo 。 問vấn 乃nãi 知tri 。 教giáo 為vi 通thông 別biệt 。 今kim 何hà 故cố 就tựu 通thông 不bất 取thủ 別biệt 。 乃nãi 知tri 。 因nhân 緣duyên 即tức 四Tứ 諦Đế 何hà 故cố 辨biện 因nhân 緣duyên 不bất 辨biện 四Tứ 諦Đế 耶da 。 答đáp 夫phu 論luận 設thiết 教giáo 因nhân 病bệnh 而nhi 起khởi 。 經Kinh 云vân 。 眾chúng 生sanh 病bệnh 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 貪tham 欲dục 病bệnh 。 教giáo 不bất 淨tịnh 觀quán 。 二nhị 瞋sân 恚khuể 病bệnh 。 教giáo 慈từ 悲bi 觀quán 。 三tam 愚ngu 癡si 病bệnh 。 教giáo 因nhân 緣duyên 觀quán 。 今kim 此thử 八bát 計kế 正chánh 是thị 愚ngu 癡si 。 故cố 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 若nhược 說thuyết 四Tứ 諦Đế 者giả 此thử 是thị 藥dược 廣quảng 而nhi 病bệnh 狹hiệp 。 以dĩ 四Tứ 諦Đế 遍biến 破phá 三tam 毒độc 故cố 則tắc 藥dược 病bệnh 不bất 得đắc 相tương/tướng 秤xứng 。 是thị 故cố 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 問vấn 經Kinh 云vân 。 因nhân 緣duyên 甚thậm 深thâm 。 愚ngu 人nhân 云vân 何hà 能năng 解giải 。 答đáp 此thử 非phi 牛ngưu 羊dương 等đẳng 癡si 。 乃nãi 是thị 世thế 智trí 辨biện 聰thông 邪tà 推thôi 僻tích 執chấp 計kế 無vô 因nhân 邪tà 因nhân 。 故cố 名danh 癡si 耳nhĩ 。 問vấn 青thanh 目mục 自tự 作tác 此thử 釋thích 為vi 有hữu 所sở 承thừa 。 答đáp 智Trí 度Độ 論luận 釋thích 般Bát 若Nhã 無vô 盡tận 品phẩm 云vân 。 為vi 破phá 世thế 間gian 無vô 因nhân 邪tà 因nhân 故cố 。 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 青thanh 目mục 引dẫn 彼bỉ 釋thích 此thử 也dã 。 問vấn 云vân 何hà 十thập 二nhị 。 因nhân 緣duyên 治trị 上thượng 諸chư 計kế 耶da 。 答đáp 上thượng 來lai 諸chư 計kế 凡phàm 有hữu 五ngũ 句cú 。 今kim 次thứ 第đệ 治trị 之chi 。 以dĩ 不bất 識thức 因nhân 緣duyên 故cố 名danh 為vi 謬mậu 。 若nhược 識thức 因nhân 緣duyên 不bất 名danh 謬mậu 也dã 。 過quá 去khứ 二nhị 因nhân 生sanh 現hiện 在tại 五ngũ 果quả 。 現hiện 在tại 三tam 因nhân 生sanh 未vị 來lai 兩lưỡng 果quả 。 治trị 無vô 因nhân 也dã 。 此thử 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 名danh 為vi 正chánh 因nhân 。 即tức 破phá 微vi 塵trần 自tự 在tại 之chi 邪tà 因nhân 也dã 。 十thập 二nhị 相tương 生sanh 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 以dĩ 因nhân 壞hoại 故cố 不bất 常thường 。 果quả 續tục 故cố 不bất 斷đoạn 。 即tức 破phá 斷đoạn 常thường 也dã 。 若nhược 見kiến 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 名danh 為vi 正chánh 見kiến 。 故cố 四Tứ 諦Đế 品phẩm 云vân 。 若nhược 見kiến 因nhân 緣duyên 。 法pháp 是thị 人nhân 能năng 見kiến 佛Phật 。 見kiến 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 則tắc 破phá 邪tà 見kiến 也dã 。 但đãn 有hữu 十thập 二nhị 不bất 同đồng 無vô 有hữu 一nhất 我ngã 。 若nhược 有hữu 我ngã 者giả 。 應ưng 有hữu 十thập 三tam 。 既ký 無vô 有hữu 我ngã 。 亦diệc 無vô 我ngã 所sở 。 故cố 說thuyết 十thập 二nhị 破phá 我ngã 我ngã 所sở 也dã 。 又hựu 為vi 已dĩ 習tập 行hành 有hữu 大đại 心tâm 者giả 。 下hạ 此thử 第đệ 二nhị 明minh 佛Phật 說thuyết 大Đại 乘Thừa 教giáo 意ý 。 即tức 是thị 說thuyết 八bát 不phủ 。 意ý 明minh 說thuyết 八bát 不phủ 。 為vì 大Đại 乘Thừa 人nhân 。 不bất 為vi 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 。 八bát 不bất 是thị 大Đại 乘Thừa 教giáo 非phi 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 辨biện 教giáo 緣duyên 。 即tức 是thị 感cảm 。 次thứ 辨biện 緣duyên 教giáo 。 即tức 是thị 應ưng 。 問vấn 前tiền 感cảm 應ứng 與dữ 此thử 何hà 異dị 。 答đáp 前tiền 明minh 邪tà 感cảm 正chánh 應ưng 。 此thử 是thị 小Tiểu 乘Thừa 感cảm 應ứng 。 亦diệc 是thị 遠viễn 感cảm 應ứng 也dã 。 今kim 是thị 習tập 無vô 生sanh 之chi 緣duyên 感cảm 無vô 生sanh 之chi 教giáo 。 是thị 大Đại 乘Thừa 感cảm 應ứng 。 亦diệc 是thị 近cận 感cảm 應ứng 也dã 。 問vấn 此thử 猶do 是thị 前tiền 小tiểu 緣duyên 轉chuyển 悟ngộ 入nhập 大Đại 乘Thừa 。 別biệt 有hữu 大đại 緣duyên 耶da 。 答đáp 具cụ 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 別biệt 有hữu 兩lưỡng 緣duyên 。 前tiền 赴phó 小tiểu 緣duyên 而nhi 說thuyết 小tiểu 法pháp 。 今kim 為vi 大đại 緣duyên 而nhi 演diễn 大Đại 乘Thừa 。 二nhị 者giả 猶do 是thị 前tiền 人nhân 初sơ 即tức 從tùng 邪tà 入nhập 正chánh 。 今kim 即tức 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 。 故cố 望vọng 法pháp 華hoa 經kinh 意ý 者giả 有hữu 二nhị 種chủng 菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 直trực 往vãng 菩Bồ 薩Tát 。 二nhị 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 之chi 人nhân 。 即tức 此thử 事sự 也dã 。 已dĩ 習tập 行hành 者giả 無vô 量lượng 劫kiếp 來lai 。 習tập 無vô 生sanh 觀quán 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 有hữu 佛Phật 子tử 心tâm 淨tịnh 。 柔nhu 軟nhuyễn 亦diệc 利lợi 根căn 。 無vô 量lượng 諸chư 佛Phật 所sở 。 而nhi 行hành 深thâm 妙diệu 道Đạo 也dã 。 有hữu 大đại 心tâm 者giả 前tiền 明minh 過quá 去khứ 久cửu 習tập 。 此thử 明minh 現hiện 在tại 大đại 心tâm 。 又hựu 向hướng 雖tuy 言ngôn 久cửu 習tập 或hoặc 可khả 習tập 小tiểu 。 故cố 今kim 簡giản 之chi 明minh 有hữu 大đại 心tâm 也dã 。 堪kham 受thọ 深thâm 法Pháp 。 者giả 雖tuy 發phát 大đại 心tâm 。 或hoặc 未vị 能năng 堪kham 受thọ 深thâm 法Pháp 。 故cố 大đại 品phẩm 如như 化hóa 品phẩm 云vân 。 為vì 新tân 發phát 意ý 。 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 生sanh 滅diệt 如như 化hóa 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 不bất 如như 化hóa 。 為vi 久cửu 行hành 大Đại 士Sĩ 辨biện 生sanh 滅diệt 不bất 生sanh 滅diệt 。 一nhất 切thiết 如như 化hóa 。 即tức 如như 今kim 辨biện 一nhất 切thiết 無vô 生sanh 也dã 。 以dĩ 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 說thuyết 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 下hạ 此thử 第đệ 二nhị 明minh 緣duyên 教giáo 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 正chánh 辨biện 教giáo 。 次thứ 引dẫn 經kinh 證chứng 。 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 生sanh 。 者giả 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 云vân 。 無vô 為vi 無vô 生sanh 有hữu 為vi 有hữu 生sanh 。 非phi 一nhất 切thiết 無vô 生sanh 。 今kim 明minh 。 有hữu 為vi 與dữ 無vô 為vi 一nhất 切thiết 不bất 生sanh 也dã 。 故cố 大đại 品phẩm 經Kinh 云vân 。 雖tuy 生sanh 死tử 道đạo 長trường/trưởng 眾chúng 生sanh 性tánh 多đa 。 菩Bồ 薩Tát 應ưng 如như 是thị 正chánh 憶ức 念niệm 。 生sanh 死tử 邊biên 如như 虛hư 空không 。 眾chúng 生sanh 性tánh 邊biên 。 亦diệc 如như 虛hư 空không 。 是thị 中trung 無vô 生sanh 死tử 往vãng 來lai 。 亦diệc 無vô 解giải 脫thoát 者giả 。 以dĩ 生sanh 死tử 本bổn 。 自tự 不bất 生sanh 故cố 無vô 往vãng 來lai 。 既ký 無vô 生sanh 死tử 之chi 往vãng 來lai 生sanh 何hà 所sở 滅diệt 。 故cố 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 無vô 解giải 脫thoát 。 所sở 以dĩ 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 畢tất 竟cánh 皆giai 空không 。 故cố 一nhất 切thiết 無vô 生sanh 。 又hựu 涅Niết 槃Bàn 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 生sanh 死tử 亦diệc 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 故cố 名danh 一nhất 切thiết 不bất 生sanh 。 畢tất 竟cánh 空không 者giả 若nhược 有hữu 生sanh 有hữu 不bất 生sanh 則tắc 非phi 畢tất 竟cánh 空không 。 以dĩ 一nhất 切thiết 無vô 生sanh 名danh 畢tất 竟cánh 空không 。 問vấn 何hà 故cố 言ngôn 畢tất 竟cánh 空không 耶da 。 答đáp 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 猶do 如như 香hương 象tượng 。 徹triệt 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 河hà 底để 。 所sở 言ngôn 底để 者giả 名danh 為vi 空không 相tướng 。 今kim 欲dục 簡giản 異dị 兔thố 馬mã 故cố 有hữu 此thử 言ngôn 。 如như 般Bát 若Nhã 中trung 說thuyết 下hạ 第đệ 二nhị 引dẫn 大đại 品phẩm 無vô 盡tận 品phẩm 證chứng 也dã 。 問vấn 此thử 論luận 遍biến 申thân 眾chúng 經kinh 。 何hà 故cố 偏thiên 引dẫn 般Bát 若Nhã 。 答đáp 有hữu 六lục 義nghĩa 。 一nhất 者giả 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 三tam 藏tạng 中trung 未vị 。 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 般Bát 若Nhã 中trung 正chánh 明minh 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 即tức 波Ba 若Nhã 是thị 大Đại 乘Thừa 之chi 初sơ 。 正chánh 對đối 小Tiểu 乘Thừa 故cố 偏thiên 引dẫn 其kỳ 初sơ 也dã 。 二nhị 者giả 般Bát 若Nhã 明minh 於ư 二nhị 道đạo 。 一nhất 般ban 若nhược 道đạo 。 二nhị 方phương 便tiện 道đạo 。 蓋cái 是thị 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 法Pháp 身thân 父phụ 母mẫu 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 於ư 一nhất 切thiết 大Đại 乘Thừa 。 經kinh 中trung 最tối 為vi 深thâm 大đại 。 故cố 偏thiên 引dẫn 之chi 。 三tam 者giả 又hựu 般Bát 若Nhã 正chánh 顯hiển 實thật 相tướng 破phá 洗tẩy 顛điên 倒đảo 有hữu 所sở 得đắc 。 開khai 發phát 正chánh 觀quán 滅diệt 諸chư 重trọng 罪tội 。 入nhập 道đạo 為vi 要yếu 。 故cố 偏thiên 引dẫn 之chi 。 四tứ 者giả 昔tích 江giang 南nam 大đại 令linh 般Bát 若Nhã 師sư 云vân 。 般Bát 若Nhã 名danh 為vi 得đắc 道Đạo 經kinh 。 以dĩ 其kỳ 得đắc 道Đạo 正chánh 由do 實thật 相tướng 故cố 也dã 。 五ngũ 者giả 山sơn 中trung 大đại 師sư 云vân 。 智Trí 度Độ 論luận 雖tuy 廣quảng 釋thích 般Bát 若Nhã 。 而nhi 中trung 論luận 正chánh 解giải 般Bát 若Nhã 之chi 中trung 心tâm 。 故cố 偏thiên 引dẫn 般Bát 若Nhã 。 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 中trung 論luận 正chánh 明minh 實thật 相tướng 中trung 道đạo 。 令linh 識thức 於ư 中trung 道đạo 發phát 生sanh 正chánh 觀quán 。 大đại 品phẩm 亦diệc 正chánh 明minh 實thật 相tướng 。 因nhân 實thật 相tướng 發phát 生sanh 般Bát 若Nhã 。 以dĩ 明minh 義nghĩa 正chánh 同đồng 故cố 偏thiên 引dẫn 之chi 。 六lục 者giả 又hựu 蓋cái 是thị 趣thú 引dẫn 一nhất 文văn 不bất 應ưng 難nạn/nan 也dã 。 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 如như 虛hư 空không 不bất 可khả 盡tận 者giả 。 此thử 中trung 具cụ 明minh 五ngũ 性tánh 及cập 三tam 種chủng 般Bát 若Nhã 。 品phẩm 初sơ 已dĩ 解giải 釋thích 竟cánh 。 言ngôn 不bất 可khả 盡tận 者giả 。 凡phàm 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 如như 虛hư 空không 。 虛hư 空không 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 由do 觀quán 實thật 相tướng 發phát 生sanh 正chánh 觀quán 。 故cố 有hữu 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 過quá 去khứ 佛Phật 觀quán 實thật 相tướng 發phát 生sanh 正chánh 觀quán 。 實thật 相tướng 不bất 可khả 盡tận 。 餘dư 二nhị 世thế 佛Phật 亦diệc 然nhiên 。 故cố 無vô 盡tận 品phẩm 云vân 。 過quá 去khứ 佛Phật 學học 是thị 般Bát 若Nhã 得đắc 成thành 佛Phật 。 而nhi 般Bát 若Nhã 不bất 可khả 盡tận 。 二nhị 世thế 佛Phật 亦diệc 然nhiên 。 二nhị 者giả 實thật 相tướng 若nhược 是thị 有hữu 無vô 四tứ 句cú 此thử 即tức 有hữu 盡tận 極cực 處xứ 。 名danh 為vi 有hữu 盡tận 。 以dĩ 實thật 相tướng 絕tuyệt 有hữu 無vô 四tứ 句cú 無vô 盡tận 極cực 處xứ 。 故cố 名danh 不bất 盡tận 。 三tam 者giả 二Nhị 乘Thừa 滅diệt 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 即tức 是thị 盡tận 義nghĩa 。 以dĩ 二Nhị 乘Thừa 滅diệt 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 則tắc 是thị 但đãn 見kiến 於ư 空không 。 不bất 見kiến 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 即tức 是thị 中trung 道đạo 佛Phật 性tánh 。 今kim 正chánh 對đối 二Nhị 乘Thừa 明minh 菩Bồ 薩Tát 。 知tri 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 今kim 亦diệc 無vô 滅diệt 。 故cố 言ngôn 不bất 盡tận 。 即tức 此thử 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 是thị 佛Phật 性tánh 。 故cố 菩Bồ 薩Tát 坐tọa 道Đạo 場Tràng 時thời 。 即tức 見kiến 佛Phật 性tánh 也dã 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 下hạ 第đệ 二nhị 序tự 龍long 樹thụ 作tác 論luận 意ý 。 分phân 為vi 四tứ 別biệt 。 第đệ 一nhất 明minh 時thời 節tiết 。 第đệ 二nhị 明minh 鈍độn 根căn 。 第đệ 三Tam 明Minh 迷mê 教giáo 。 第đệ 四tứ 明minh 作tác 論luận 破phá 迷mê 。 解giải 佛Phật 滅diệt 後hậu 不bất 同đồng 。 部bộ 執chấp 論luận 云vân 。 一nhất 百bách 一nhất 十thập 六lục 年niên 分phân 為vi 兩lưỡng 部bộ 。 一nhất 上thượng 坐tọa 部bộ 。 謂vị 佛Phật 畢Tất 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 小Tiểu 乘Thừa 執chấp 也dã 。 二nhị 大đại 眾chúng 部bộ 。 謂vị 佛Phật 雖tuy 般bát 涅Niết 槃Bàn 而nhi 不bất 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 般bát 之chi 言ngôn 入nhập 。 涅Niết 槃Bàn 言ngôn 滅diệt 。 此thử 明minh 應ưng 身thân 雖tuy 滅diệt 。 法Pháp 身thân 常thường 存tồn 。 宋tống 代đại 二nhị 師sư 同đồng 兩lưỡng 部bộ 義nghĩa 。 彭# 城thành 竺trúc 僧Tăng 弼bật 作tác 丈trượng 六lục 即tức 真chân 論luận 云vân 。 如như 月nguyệt 在tại 高cao 天thiên 影ảnh 現hiện 百bách 水thủy 。 水thủy 清thanh 則tắc 像tượng 現hiện 。 水thủy 濁trược 即tức 像tượng 隱ẩn 。 緣duyên 見kiến 有hữu 生sanh 滅diệt 。 佛Phật 實thật 無vô 去khứ 來lai 。 此thử 略lược 同đồng 大đại 眾chúng 部bộ 義nghĩa 也dã 。 次thứ 彭# 城thành 嵩tung 法Pháp 師sư 云vân 。 雙song 林lâm 滅diệt 度độ 此thử 為vi 實thật 說thuyết 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 乃nãi 為vi 權quyền 說thuyết 。 故cố 信tín 大đại 品phẩm 而nhi 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 略lược 同đồng 上thượng 座tòa 部bộ 義nghĩa 。 後hậu 得đắc 病bệnh 舌thiệt 爛lạn 口khẩu 中trung 。 因nhân 改cải 此thử 迷mê 。 引dẫn 懸huyền 鏡kính 高cao 堂đường 為ví 喻dụ 。 像tượng 雖tuy 去khứ 來lai 鏡kính 無vô 生sanh 滅diệt 。 然nhiên 境cảnh 雖tuy 起khởi 謝tạ 而nhi 智trí 體thể 凝ngưng 然nhiên 。 問vấn 佛Phật 為vi 有hữu 應ưng 法pháp 起khởi 息tức 應ưng 名danh 滅diệt 。 為vi 無vô 應ưng 法pháp 起khởi 而nhi 云vân 滅diệt 耶da 。 答đáp 自tự 古cổ 爰viên 今kim 凡phàm 有hữu 三tam 種chủng 釋thích 。 開khai 善thiện 藏tạng 師sư 用dụng 弼bật 公công 義nghĩa 。 眾chúng 生sanh 於ư 佛Phật 法Pháp 。 身thân 上thượng 見kiến 有hữu 生sanh 滅diệt 。 佛Phật 實thật 無vô 生sanh 滅diệt 。 故cố 經Kinh 云vân 。 慈từ 善thiện 根căn 力lực 。 令linh 彼bỉ 見kiến 之chi 。 五ngũ 指chỉ 實thật 無vô 師sư 子tử 。 莊trang 嚴nghiêm 旻# 法Pháp 師sư 云vân 。 別biệt 有hữu 應ưng 法pháp 起khởi 。 故cố 以dĩ 本bổn 垂thùy 迹tích 為vi 生sanh 。 息tức 迹tích 歸quy 本bổn 秤xứng 滅diệt 。 如như 經Kinh 云vân 金kim 翅sí 鳥điểu 王vương 。 上thượng 昇thăng 虛hư 空không 。 高cao 無vô 量lượng 由do 旬tuần 。 觀quán 彼bỉ 水thủy 性tánh 及cập 見kiến 己kỷ 影ảnh 。 即tức 其kỳ 證chứng 也dã 。 招chiêu 提đề 琰diêm 法Pháp 師sư 云vân 。 具cụ 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 今kim 明minh 正chánh 為vi 異dị 論luận 紛phân 綸luân 。 或hoặc 言ngôn 實thật 滅diệt 。 或hoặc 言ngôn 不bất 滅diệt 。 或hoặc 言ngôn 有hữu 應ưng 法pháp 起khởi 。 或hoặc 言ngôn 無vô 起khởi 。 並tịnh 是thị 諍tranh 論luận 。 是thị 故cố 龍long 樹thụ 出xuất 世thế 破phá 之chi 。 諸chư 見kiến 若nhược 息tức 然nhiên 後hậu 乃nãi 識thức 因nhân 緣duyên 假giả 名danh 。 無vô 方phương 大đại 用dụng 非phi 起khởi 非phi 不bất 起khởi 。 非phi 亦diệc 起khởi 亦diệc 不bất 起khởi 。 非phi 非phi 起khởi 非phi 非phi 不bất 起khởi 。 適thích 緣duyên 而nhi 用dụng 。 具cụ 諸chư 善thiện 根căn 。 雖tuy 具cụ 諸chư 義nghĩa 亦diệc 不bất 同đồng 他tha 說thuyết 。 蓋cái 是thị 起khởi 無vô 所sở 起khởi 。 名danh 為vi 不bất 起khởi 。 不bất 起khởi 而nhi 起khởi 名danh 之chi 為vi 起khởi 。 不bất 可khả 聞văn 起khởi 定định 為vi 起khởi 解giải 。 聞văn 不bất 起khởi 定định 作tác 不bất 起khởi 解giải 也dã 。 問vấn 由do 佛Phật 滅diệt 度độ 故cố 。 眾chúng 生sanh 起khởi 迷mê 。 佛Phật 若nhược 不bất 滅diệt 則tắc 不bất 起khởi 迷mê 。 即tức 咎cữu 在tại 於ư 佛Phật 。 答đáp 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 佛Phật 有hữu 三tam 時thời 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 一nhất 為vi 菩Bồ 薩Tát 時thời 。 二nhị 得đắc 佛Phật 時thời 。 三tam 滅diệt 度độ 時thời 。 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 生sanh 歡hoan 喜hỷ 善thiện 故cố 現hiện 王vương 宮cung 生sanh 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 生sanh 戀luyến 慕mộ 善thiện 故cố 示thị 雙song 林lâm 滅diệt 。 既ký 云vân 三tam 時thời 利lợi 益ích 物vật 。 故cố 知tri 。 緣duyên 自tự 起khởi 迷mê 佛Phật 無vô 過quá 也dã 。 後hậu 五ngũ 百bách 歲tuế 。 者giả 問vấn 釋Thích 迦Ca 佛Phật 法Pháp 凡phàm 有hữu 幾kỷ 年niên 。 答đáp 出xuất 處xứ 不bất 同đồng 。 今kim 略lược 引dẫn 六lục 處xứ 從tùng 小tiểu 至chí 多đa 。 一nhất 者giả 俱câu 舍xá 論luận 引dẫn 經Kinh 云vân 。 釋Thích 迦Ca 佛Phật 法Pháp 住trụ 世thế 千thiên 年niên 。 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 釋Thích 迦Ca 過quá 去khứ 世thế 為vi 瓦ngõa 師sư 。 值trị 過quá 去khứ 釋Thích 迦Ca 佛Phật 。 而nhi 過quá 去khứ 釋Thích 迦Ca 佛Phật 法Pháp 住trụ 世thế 千thiên 年niên 。 因nhân 是thị 發phát 願nguyện 。 未vị 來lai 作tác 佛Phật 亦diệc 名danh 釋Thích 迦Ca 。 佛Phật 法Pháp 亦diệc 得đắc 千thiên 年niên 。 此thử 言ngôn 千thiên 年niên 者giả 但đãn 說thuyết 正Chánh 法Pháp 不bất 論luận 像tượng 法pháp 。 二nhị 者giả 摩ma 耶da 經Kinh 云vân 。 正Chánh 法Pháp 五ngũ 百bách 年niên 。 像tượng 法pháp 一nhất 千thiên 年niên 。 合hợp 一nhất 千thiên 五ngũ 百bách 年niên 。 三tam 者giả 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 引dẫn 毘tỳ 婆bà 沙sa 云vân 。 七thất 佛Phật 法Pháp 住trụ 世thế 。 久cửu 近cận 不bất 同đồng 。 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 法Pháp 住trụ 世thế 七thất 日nhật 。 𤘽# 那na 含hàm 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 法Pháp 住trụ 世thế 六lục 十thập 年niên 。 𤘽# 留lưu 村thôn 馱đà 佛Phật 法Pháp 住trụ 世thế 十thập 二nhị 年niên 。 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 。 精tinh 進tấn 力lực 故cố 。 法pháp 住trụ 世thế 二nhị 千thiên 年niên 。 問vấn 若nhược 住trụ 二nhị 千thiên 年niên 何hà 故cố 摩ma 耶da 經Kinh 云vân 一nhất 千thiên 五ngũ 百bách 年niên 。 答đáp 不bất 相tương 違vi 也dã 。 二nhị 千thiên 年niên 者giả 此thử 據cứ 其kỳ 本bổn 。 一nhất 千thiên 五ngũ 百bách 此thử 約ước 其kỳ 末mạt 。 佛Phật 法Pháp 本bổn 應ưng 二nhị 千thiên 年niên 。 為vi 度độ 女nữ 人nhân 出xuất 家gia 損tổn 正Chánh 法Pháp 五ngũ 百bách 年niên 。 故cố 唯duy 有hữu 一nhất 千thiên 五ngũ 百bách 年niên 。 問vấn 損tổn 五ngũ 百bách 年niên 。 為vi 迫bách 失thất 為vi 不bất 失thất 耶da 。 答đáp 凡phàm 有hữu 三tam 釋thích 。 一nhất 云vân 。 迫bách 失thất 即tức 是thị 引dẫn 摩ma 耶da 經kinh 為vi 證chứng 。 二nhị 解giải 云vân 。 此thử 五ngũ 百bách 流lưu 入nhập 像tượng 法pháp 。 此thử 解giải 無vô 所sở 出xuất 。 三tam 釋thích 云vân 。 尼ni 修tu 八bát 敬kính 。 故cố 還hoàn 復phục 千thiên 年niên 。 出xuất 十thập 誦tụng 律luật 文văn 。 四tứ 者giả 大đại 集tập 經kinh 明minh 六lục 種chủng 堅kiên 固cố 。 初sơ 五ngũ 百bách 年niên 得đắc 道Đạo 堅kiên 固cố 。 次thứ 五ngũ 百bách 年niên 多đa 聞văn 堅kiên 固cố 。 次thứ 五ngũ 百bách 年niên 三tam 昧muội 堅kiên 固cố 。 次thứ 五ngũ 百bách 年niên 塔tháp 寺tự 堅kiên 固cố 。 次thứ 五ngũ 百bách 年niên 鬪đấu 諍tranh 堅kiên 固cố 。 次thứ 五ngũ 百bách 年niên 愚ngu 癡si 堅kiên 固cố 。 此thử 即tức 三tam 千thiên 年niên 也dã 。 更cánh 撿kiểm 彼bỉ 經kinh 取thủ 定định 。 五ngũ 者giả 善thiện 見kiến 毘tỳ 婆bà 沙sa 二nhị 十thập 二nhị 卷quyển 云vân 。 初sơ 千thiên 年niên 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 具cụ 三Tam 明Minh 。 次thứ 千thiên 年niên 但đãn 得đắc 羅La 漢Hán 不bất 得đắc 三Tam 明Minh 。 次thứ 千thiên 年niên 得đắc 阿A 那Na 含Hàm 。 次thứ 千thiên 年niên 得đắc 二nhị 果quả 。 次thứ 千thiên 年niên 得đắc 初sơ 果quả 。 五ngũ 千thiên 年niên 已dĩ 後hậu 但đãn 剃thế 髮phát 著trước 袈ca 裟sa 而nhi 已dĩ 。 更cánh 不bất 得đắc 道Đạo 。 六lục 者giả 外ngoại 國quốc 祇Kỳ 洹Hoàn 精Tinh 舍Xá 。 銘minh 出xuất 在tại 古cổ 涅Niết 槃Bàn 經kinh 後hậu 載tái 之chi 。 云vân 佛Phật 正Chánh 法Pháp 千thiên 年niên 。 像tượng 法pháp 千thiên 年niên 。 末Mạt 法Pháp 萬vạn 年niên 。 天Thiên 竺Trúc 朝triêu 夕tịch 眾chúng 中trung 恆hằng 唱xướng 此thử 事sự 云vân 。 佛Phật 法Pháp 若nhược 千thiên 年niên 已dĩ 過quá 。 佛Phật 法Pháp 欲dục 滅diệt 。 老lão 死tử 至chí 近cận 宜nghi 須tu 精tinh 進tấn 。 此thử 即tức 佛Phật 法Pháp 一nhất 萬vạn 二nhị 千thiên 年niên 也dã 。 後hậu 五ngũ 百bách 歲tuế 。 者giả 此thử 是thị 五ngũ 百bách 歲tuế 後hậu 耳nhĩ 。 智Trí 度Độ 論luận 釋thích 信tín 毀hủy 品phẩm 云vân 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 五ngũ 百bách 歲tuế 後hậu 有hữu 五ngũ 百bách 部bộ 。 則tắc 其kỳ 證chứng 也dã 。 像tượng 法pháp 中trung 者giả 初sơ 五ngũ 百bách 為vi 正Chánh 法Pháp 。 後hậu 五ngũ 百bách 歲tuế 。 即tức 屬thuộc 像tượng 法pháp 。 問vấn 佛Phật 二nhị 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 般bát 涅Niết 槃Bàn 。 四tứ 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。 結kết 集tập 三tam 藏tạng 。 界giới 內nội 有hữu 千thiên 人nhân 。 名danh 上thượng 坐tọa 部bộ 。 界giới 外ngoại 萬vạn 餘dư 人nhân 。 名danh 大đại 眾chúng 部bộ 。

爾nhĩ 時thời 但đãn 有hữu 二nhị 部bộ 名danh 字tự 。 以dĩ 執chấp 義nghĩa 未vị 異dị 故cố 至chí 一nhất 百bách 十thập 六lục 年niên 分phần/phân 成thành 二nhị 部bộ 。 乃nãi 至chí 三tam 百bách 年niên 有hữu 二nhị 十thập 部bộ 。 既ký 有hữu 諸chư 部bộ 異dị 計kế 。 云vân 何hà 名danh 正Chánh 法Pháp 。 答đáp 睿# 師sư 作tác 喻dụ 疑nghi 論luận 云vân 。 前tiền 五ngũ 百bách 年niên 得đắc 道Đạo 者giả 多đa 。 不bất 得đắc 道Đạo 者giả 少thiểu 。 無vô 相tướng 是thị 非phi 。 故cố 名danh 正Chánh 法Pháp 。 後hậu 五ngũ 百bách 年niên 不bất 得đắc 道Đạo 者giả 多đa 。 得đắc 道Đạo 者giả 少thiểu 。 但đãn 相tương/tướng 是thị 非phi 執chấp 競cạnh 盈doanh 路lộ 。 故cố 名danh 像tượng 法pháp 。 此thử 釋thích 從tùng 人nhân 以dĩ 分phần/phân 像tượng 正chánh 也dã 。 次thứ 慧tuệ 義nghĩa 法Pháp 師sư 雜tạp 門môn 論luận 云vân 。 前tiền 五ngũ 百bách 年niên 多đa 。 說thuyết 無vô 相tướng 法pháp 。 少thiểu 說thuyết 有hữu 相tướng 法Pháp 。 故cố 名danh 正Chánh 法Pháp 。 後hậu 五ngũ 百bách 年niên 多đa 說thuyết 有hữu 相tương/tướng 。 少thiểu 說thuyết 無vô 相tướng 。 故cố 名danh 像tượng 法pháp 。 此thử 從tùng 法pháp 以dĩ 分phân 之chi 也dã 。 以dĩ 此thử 釋thích 望vọng 即tức 時thời 講giảng 說thuyết 人nhân 多đa 有hữu 分phân 別biệt 。 作tác 有hữu 所sở 得đắc 學học 。 不bất 專chuyên 心tâm 學học 無vô 所sở 得đắc 觀quán 者giả 。 蓋cái 是thị 時thời 節tiết 數số 之chi 然nhiên 矣hĩ 。 問vấn 龍long 樹thụ 於ư 像Tượng 法Pháp 中trung 。 何hà 時thời 出xuất 耶da 。 答đáp 睿# 師sư 成thành 實thật 論luận 序tự 述thuật 羅la 什thập 語ngữ 云vân 。 馬mã 鳴minh 是thị 三tam 百bách 五ngũ 十thập 年niên 出xuất 。 龍long 樹thụ 是thị 五ngũ 百bách 三tam 十thập 年niên 出xuất 。 摩ma 耶da 經Kinh 云vân 七thất 百bách 年niên 出xuất 。 匡khuông 山sơn 惠huệ 遠viễn 法Pháp 師sư 云vân 。 接tiếp 九cửu 百bách 年niên 之chi 運vận 則tắc 九cửu 百bách 年niên 出xuất 。 具cụ 如như 玄huyền 義nghĩa 中trung 釋thích 。 問vấn 經kinh 中trung 何hà 故cố 正Chánh 法Pháp 時thời 少thiểu 。 像tượng 法pháp 時thời 多đa 。 答đáp 正Chánh 法Pháp 是thị 好hảo/hiếu 時thời 。 像tượng 法pháp 是thị 惡ác 時thời 。 眾chúng 生sanh 薄bạc 福phước 。 好hảo/hiếu 時thời 則tắc 少thiểu 。 惡ác 時thời 即tức 多đa 。 問vấn 法pháp 華hoa 經Kinh 云vân 舍Xá 利Lợi 弗Phất 成thành 佛Phật 時thời 何hà 故cố 像tượng 正chánh 時thời 等đẳng 耶da 。 答đáp 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 是thị 淨tịnh 土độ 中trung 成thành 佛Phật 。 故cố 好hảo/hiếu 時thời 則tắc 多đa 。 得đắc 像tượng 與dữ 正chánh 等đẳng 。 人nhân 根căn 轉chuyển 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 失thất 教giáo 之chi 意ý 。 所sở 以dĩ 失thất 教giáo 者giả 正chánh 為vi 人nhân 根căn 鈍độn 故cố 也dã 。 問vấn 何hà 根căn 鈍độn 耶da 。 答đáp 正chánh 是thị 慧tuệ 根căn 鈍độn 也dã 。 亦diệc 得đắc 云vân 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 俱câu 鈍độn 。 又hựu 二nhị 十thập 二nhị 根căn 並tịnh 鈍độn 。 故cố 名danh 鈍độn 也dã 。 佛Phật 在tại 世thế 時thời 。 有hữu 利lợi 有hữu 鈍độn 。 總tổng 名danh 利lợi 根căn 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 雖tuy 有hữu 利lợi 鈍độn 總tổng 名danh 鈍độn 根căn 也dã 。 就tựu 鈍độn 根căn 中trung 前tiền 五ngũ 百bách 年niên 既ký 是thị 正Chánh 法Pháp 。 即tức 是thị 鈍độn 中trung 之chi 利lợi 。 後hậu 五ngũ 百bách 年niên 名danh 為vi 像tượng 法pháp 。 是thị 鈍độn 中trung 之chi 鈍độn 。 故cố 名danh 轉chuyển 鈍độn 。 深thâm 著trước 諸chư 法pháp 下hạ 第đệ 三tam 正chánh 明minh 迷mê 教giáo 。 即tức 釋thích 上thượng 鈍độn 根căn 義nghĩa 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 明minh 迷mê 小tiểu 。 次thứ 明minh 迷mê 大đại 。 佛Phật 在tại 世thế 時thời 。 雙song 說thuyết 大đại 小tiểu 。 眾chúng 生sanh 根căn 利lợi 聞văn 並tịnh 得đắc 悟ngộ 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 以dĩ 根căn 鈍độn 故cố 雙song 迷mê 大đại 小tiểu 。 是thị 故cố 龍long 樹thụ 霍hoắc 破phá 二nhị 迷mê 俱câu 申thân 兩lưỡng 教giáo 。 所sở 言ngôn 深thâm 著trước 者giả 以dĩ 其kỳ 埋mai 著trước 諸chư 見kiến 根căn 深thâm 故cố 言ngôn 深thâm 著trước 也dã 。 求cầu 五ngũ 陰ấm 十thập 二nhị 入nhập 。 十thập 八bát 界giới 者giả 。 問vấn 小Tiểu 乘Thừa 有hữu 幾kỷ 失thất 耶da 。 答đáp 總tổng 判phán 諸chư 部bộ 有hữu 三tam 種chủng 失thất 。 一nhất 者giả 同đồng 失thất 。 如như 同đồng 計kế 有hữu 五ngũ 陰ấm 謂vị 決quyết 定định 有hữu 。 佛Phật 說thuyết 五ngũ 陰ấm 。 意ý 在tại 破phá 我ngã 。 不bất 在tại 於ư 法pháp 。 而nhi 諸chư 部bộ 不bất 領lãnh 無vô 我ngã 而nhi 取thủ 著trước 於ư 法pháp 。 與dữ 佛Phật 意ý 乖quai 也dã 。 二nhị 者giả 異dị 失thất 諸chư 部bộ 。 執chấp 五ngũ 陰ấm 不bất 同đồng 。 互hỗ 相tương 是thị 非phi 。 起khởi 於ư 諍tranh 論luận 。 是thị 故cố 為vi 失thất 。 或hoặc 言ngôn 色sắc 有hữu 十thập 一nhất 。 或hoặc 言ngôn 色sắc 有hữu 十thập 四tứ 。 或hoặc 有hữu 無vô 作tác 色sắc 。 或hoặc 言ngôn 無vô 無vô 作tác 色sắc 。 或hoặc 言ngôn 四tứ 心tâm 一nhất 時thời 。 或hoặc 言ngôn 四tứ 心tâm 前tiền 後hậu 。 或hoặc 言ngôn 別biệt 有hữu 心tâm 數số 。 或hoặc 言ngôn 無vô 別biệt 心tâm 數số 。 遂toại 成thành 諍tranh 論luận 。 以dĩ 諍tranh 論luận 。 故cố 便tiện 是thị 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 。 即tức 便tiện 起khởi 業nghiệp 。 以dĩ 業nghiệp 因nhân 緣duyên 。 即tức 有hữu 生sanh 死tử 憂ưu 悲bi 苦khổ 惱não 。 三tam 者giả 佛Phật 教giáo 所sở 無vô 穿xuyên 鑿tạc 橫hoạnh/hoành 造tạo 。 是thị 故cố 為vi 失thất 。 若nhược 體thể 佛Phật 意ý 我ngã 妄vọng 不bất 存tồn 法pháp 。 心tâm 無vô 所sở 依y 。 便tiện 得đắc 解giải 脫thoát 。 陰ấm 門môn 既ký 爾nhĩ 。 界giới 入nhập 亦diệc 然nhiên 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 者giả 。 佛Phật 欲dục 借tá 妄vọng 止chỉ 妄vọng 。 故cố 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 生sanh 。 外ngoại 道đạo 計kế 無vô 因nhân 邪tà 因nhân 生sanh 。 是thị 妄vọng 中trung 之chi 妄vọng 。 今kim 借tá 輕khinh 妄vọng 止chỉ 其kỳ 重trọng/trùng 妄vọng 。 明minh 諸chư 法pháp 從tùng 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 生sanh 。 重trọng/trùng 妄vọng 既ký 息tức 輕khinh 妄vọng 亦diệc 去khứ 。 意ý 令linh 悟ngộ 諸chư 法pháp 本bổn 自tự 無vô 生sanh 。 而nhi 諸chư 部bộ 不bất 體thể 斯tư 意ý 。 謂vị 決quyết 定định 言ngôn 有hữu 。 十Thập 二Nhị 緣Duyên 生Sanh 。 又hựu 既ký 決quyết 定định 謂vị 有hữu 於ư 中trung 。 更cánh 復phục 種chủng 種chủng 推thôi 斥xích 。 如như 薩tát 婆bà 多đa 之chi 流lưu 執chấp 於ư 因nhân 緣duyên 定định 是thị 有hữu 為vi 。 毘tỳ 婆bà 闍xà 婆bà 提đề 等đẳng 定định 執chấp 無vô 為vi 。 遂toại 成thành 諍tranh 論luận 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 以dĩ 是thị 諍tranh 論luận 名danh 為vi 執chấp 著trước 。 如như 是thị 執chấp 著trước 。 名danh 為vi 能năng 斷đoạn 善thiện 根căn 。 又hựu 破phá 外ngoại 道đạo 自tự 性tánh 故cố 。 明minh 諸chư 法pháp 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 假giả 諸chư 因nhân 緣duyên 。 然nhiên 性tánh 病bệnh 若nhược 去khứ 因nhân 緣duyên 亦diệc 捨xả 。 然nhiên 性tánh 病bệnh 雖tuy 去khứ 實thật 無vô 所sở 去khứ 。 雖tuy 捨xả 因nhân 緣duyên 。 亦diệc 無vô 所sở 捨xả 。 心tâm 無vô 依y 寄ký 即tức 便tiện 得đắc 道Đạo 。 而nhi 觀quán 諸chư 部bộ 有hữu 性tánh 之chi 可khả 捨xả 。 有hữu 因nhân 緣duyên 之chi 可khả 立lập 。 即tức 是thị 取thủ 捨xả 成thành 斷đoạn 常thường 見kiến 不bất 體thể 佛Phật 意ý 也dã 。 問vấn 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 俱câu 迷mê 人nhân 法pháp 。 何hà 故cố 但đãn 說thuyết 執chấp 於ư 法pháp 耶da 。 答đáp 今kim 就tựu 此thử 文văn 始thỉ 末mạt 大đại 判phán 三tam 計kế 。 階giai 級cấp 不bất 同đồng 。 外ngoại 道đạo 執chấp 我ngã 。 小Tiểu 乘Thừa 計kế 法pháp 。 大Đại 乘Thừa 著trước 空không 也dã 。 又hựu 就tựu 小Tiểu 乘Thừa 中trung 自tự 有hữu 三tam 執chấp 。 一nhất 計kế 人nhân 法pháp 俱câu 有hữu 。 即tức 犢độc 子tử 是thị 也dã 。 二nhị 迷mê 法pháp 不bất 計kế 人nhân 。 薩tát 婆bà 多đa 等đẳng 是thị 也dã 。 三tam 俱câu 不bất 執chấp 人nhân 法pháp 。 即tức 成thành 論luận 是thị 也dã 。 但đãn 小Tiểu 乘Thừa 中trung 少thiểu 計kế 人nhân 多đa 執chấp 法pháp 。 是thị 故cố 此thử 中trung 。 偏thiên 敘tự 計kế 法pháp 耳nhĩ 。 如như 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 五ngũ 百bách 歲tuế 。 五ngũ 百bách 部bộ 皆giai 執chấp 諸chư 法pháp 。 有hữu 決quyết 定định 相tướng 。 聞văn 畢tất 竟cánh 空không 如như 刀đao 傷thương 心tâm 。 以dĩ 此thử 推thôi 之chi 。 故cố 知tri 。 多đa 執chấp 於ư 法pháp 盛thịnh 行hành 天thiên 下hạ 。 故cố 偏thiên 敘tự 之chi 。 問vấn 小Tiểu 乘Thừa 中trung 三tam 部bộ 何hà 者giả 得đắc 失thất 。 答đáp 望vọng 文Văn 殊Thù 問vấn 經kinh 明minh 十thập 八bát 部bộ 及cập 本bổn 二nhị 皆giai 從tùng 大Đại 乘Thừa 出xuất 。 及cập 大đại 集tập 經Kinh 云vân 。 雖tuy 有hữu 五ngũ 部bộ 不bất 妨phương 法Pháp 界Giới 。 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 三tam 部bộ 之chi 言ngôn 皆giai 是thị 如Như 來Lai 方phương 便tiện 。 能năng 開khai 道đạo 利lợi 人nhân 無vô 淺thiển 深thâm 也dã 。 若nhược 封phong 執chấp 定định 相tương/tướng 俱câu 是thị 顛điên 倒đảo 。 不bất 知tri 佛Phật 意ý 也dã 。 但đãn 今kim 望vọng 大Đại 乘Thừa 實thật 相tướng 言ngôn 亡vong 慮lự 絕tuyệt 。 則tắc 計kế 人nhân 法pháp 俱câu 有hữu 為vi 下hạ 品phẩm 。 無vô 人nhân 有hữu 法pháp 為vi 中trung 品phẩm 。 人nhân 法pháp 俱câu 空không 為vi 上thượng 品phẩm 。 如như 玄huyền 義nghĩa 中trung 敘tự 之chi 也dã 。 聞văn 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 中trung 說thuyết 畢tất 竟cánh 空không 下hạ 第đệ 二nhị 次thứ 明minh 迷mê 大đại 。 又hựu 亦diệc 得đắc 云vân 前tiền 文văn 著trước 有hữu 。 此thử 文văn 滯trệ 空không 即tức 是thị 迷mê 於ư 二nhị 諦đế 。 故cố 前tiền 敘tự 序tự 云vân 。 覩đổ 空không 教giáo 則tắc 謂vị 罪tội 福phước 俱câu 泯mẫn 。 聞văn 說thuyết 有hữu 則tắc 封phong 執chấp 定định 性tánh 。 探thám 此thử 文văn 作tác 之chi 。 就tựu 文văn 為vi 四tứ 。 一nhất 則tắc 明minh 聞văn 教giáo 。 二nhị 不bất 識thức 教giáo 意ý 。 三Tam 明Minh 起khởi 迷mê 。 四tứ 結kết 過quá 失thất 。 聞văn 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 說thuyết 畢tất 竟cánh 空không 者giả 此thử 聞văn 教giáo 也dã 。 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 中trung 不bất 說thuyết 畢tất 竟cánh 空không 。 唯duy 大Đại 乘Thừa 法Pháp 有hữu 畢tất 竟cánh 空không 。 故cố 言ngôn 聞văn 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 說thuyết 畢tất 竟cánh 空không 也dã 。 不bất 知tri 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 空không 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 不bất 識thức 教giáo 意ý 。 經kinh 中trung 所sở 以dĩ 說thuyết 畢tất 竟cánh 空không 者giả 凡phàm 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 為vi 對đối 破phá 有hữu 病bệnh 。 所sở 以dĩ 說thuyết 空không 。 有hữu 病bệnh 既ký 息tức 。 空không 樂nhạo/nhạc/lạc 亦diệc 除trừ 。 乃nãi 至chí 五ngũ 句cú 。 無vô 所sở 依y 止chỉ 。 而nhi 捨xả 有hữu 著trước 空không 。 故cố 不bất 識thức 佛Phật 意ý 。 故cố 行hành 品phẩm 云vân 。 大đại 聖thánh 說thuyết 空không 法pháp 為vi 離ly 諸chư 見kiến 故cố 。 若nhược 復phục 見kiến 有hữu 空không 諸chư 佛Phật 所sở 不bất 化hóa 。 第đệ 二nhị 經kinh 說thuyết 畢tất 竟cánh 空không 者giả 此thử 明minh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 畢tất 竟cánh 空không 。 不bất 明minh 世thế 諦đế 畢tất 竟cánh 空không 。 而nhi 方Phương 廣Quảng 之chi 流lưu 謬mậu 取thủ 佛Phật 意ý 。 謂vị 世thế 諦đế 亦diệc 畢tất 竟cánh 空không 。 故cố 不bất 知tri 說thuyết 空không 因nhân 緣duyên 。 如như 智Trí 度Độ 論luận 初sơ 卷quyển 云vân 。 明minh 人nhân 等đẳng 世thế 諦đế 故cố 有hữu 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 故cố 無vô 。 如như 實thật 際tế 等đẳng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 故cố 有hữu 。 世thế 諦đế 故cố 無vô 。 即tức 其kỳ 證chứng 也dã 。 三tam 者giả 道đạo 門môn 非phi 空không 非phi 不bất 空không 無vô 名danh 相tướng 。 中trung 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 假giả 名danh 相tướng 說thuyết 。 稱xưng 之chi 為vi 空không 。 非phi 空không 非phi 不bất 空không 。 即tức 是thị 中trung 道đạo 。 空không 不bất 空không 即tức 是thị 假giả 名danh 。 而nhi 學học 教giáo 之chi 流lưu 不bất 識thức 中trung 假giả 。 謂vị 實thật 有hữu 空không 。 故cố 不bất 知tri 說thuyết 空không 因nhân 緣duyên 。 故cố 四Tứ 諦Đế 品phẩm 云vân 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。 亦diệc 為vi 是thị 假giả 名danh 。 亦diệc 是thị 中trung 道đạo 義nghĩa 。 長trường/trưởng 行hành 釋thích 云vân 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 空không 。 空không 亦diệc 復phục 空không 。 但đãn 為vì 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 故cố 假giả 名danh 說thuyết 。 即tức 其kỳ 證chứng 也dã 。 四tứ 者giả 因nhân 緣duyên 有hữu 宛uyển 然nhiên 即tức 畢tất 竟cánh 空không 。 雖tuy 畢tất 竟cánh 空không 宛uyển 然nhiên 因nhân 緣duyên 有hữu 。 即tức 是thị 不bất 壞hoại 假giả 名danh 而nhi 說thuyết 實thật 相tướng 。 不bất 動động 真chân 際tế 。 建kiến 立lập 諸chư 法pháp 。 而nhi 稟bẩm 教giáo 之chi 流lưu 聞văn 因nhân 緣duyên 有hữu 即tức 失thất 畢tất 竟cánh 空không 。 聞văn 畢tất 竟cánh 空không 即tức 失thất 因nhân 緣duyên 有hữu 。 故cố 不bất 知tri 說thuyết 空không 意ý 也dã 。 即tức 生sanh 疑nghi 見kiến 下hạ 第đệ 三tam 正chánh 辨biện 起khởi 迷mê 。 功công 學học 畢tất 竟cánh 空không 即tức 發phát 生sanh 二nhị 慧tuệ 。 無vô 方phương 便tiện 學học 畢tất 竟cánh 空không 即tức 生sanh 見kiến 疑nghi 。 如như 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 或hoặc 有hữu 服phục 甘cam 露lộ 壽thọ 命mạng 得đắc 長trường 存tồn 。 或hoặc 有hữu 服phục 甘cam 露lộ 。 傷thương 命mạng 而nhi 早tảo 夭yểu 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 列liệt 見kiến 疑nghi 二nhị 章chương 門môn 。 次thứ 釋thích 二nhị 章chương 門môn 。 偏thiên 執chấp 一nhất 理lý 名danh 見kiến 。 猶do 預dự 二nhị 途đồ 秤xứng 疑nghi 也dã 。 若nhược 都đô 畢tất 竟cánh 空không 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 二nhị 章chương 門môn 也dã 。 前tiền 釋thích 於ư 疑nghi 後hậu 釋thích 於ư 見kiến 。 迷mê 教giáo 之chi 心tâm 必tất 先tiên 疑nghi 後hậu 見kiến 。 故cố 前tiền 釋thích 疑nghi 後hậu 釋thích 見kiến 也dã 。 然nhiên 空không 有hữu 具cụ 得đắc 二nhị 疑nghi 。 一nhất 者giả 以dĩ 空không 疑nghi 有hữu 。 若nhược 實thật 畢tất 竟cánh 空không 即tức 不bất 應ưng 有hữu 罪tội 福phước 二nhị 者giả 以dĩ 有hữu 疑nghi 空không 。 若nhược 實thật 有hữu 罪tội 福phước 則tắc 不bất 應ưng 都đô 畢tất 竟cánh 空không 。 今kim 此thử 文văn 是thị 學học 大Đại 乘Thừa 人nhân 。 謂vị 畢tất 竟cánh 空không 為vi 實thật 。 故cố 信tín 畢tất 竟cánh 空không 而nhi 疑nghi 於ư 罪tội 福phước 。 正chánh 是thị 以dĩ 空không 疑nghi 有hữu 也dã 。 如như 是thị 則tắc 無vô 世thế 諦đế 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 上thượng 見kiến 義nghĩa 也dã 。 既ký 是thị 學học 大Đại 乘Thừa 人nhân 。 即tức 信tín 大đại 畢tất 竟cánh 空không 是thị 盡tận 理lý 之chi 說thuyết 。 故cố 無vô 有hữu 罪tội 福phước 。 既ký 無vô 罪tội 福phước 故cố 即tức 無vô 世thế 諦đế 。 因nhân 世thế 諦đế 故cố 有hữu 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 既ký 無vô 世thế 諦đế 亦diệc 無vô 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 作tác 此thử 牽khiên 文văn 出xuất 智Trí 度Độ 論luận 。 問vấn 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 聞văn 畢tất 竟cánh 空không 云vân 何hà 耶da 。 答đáp 大Đại 乘Thừa 執chấp 畢tất 竟cánh 空không 排bài 撥bát 有hữu 法pháp 。 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 執chấp 決quyết 定định 有hữu 斥xích 畢tất 竟cánh 空không 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 五ngũ 百bách 部bộ 聞văn 畢tất 竟cánh 空không 如như 刀đao 傷thương 心tâm 。 即tức 其kỳ 證chứng 也dã 。 問vấn 上thượng 執chấp 有hữu 中trung 云vân 。 但đãn 著trước 文văn 字tự 。 何hà 故cố 不bất 生sanh 疑nghi 耶da 。 答đáp 有hữu 則tắc 符phù 情tình 。 故cố 直trực 起khởi 見kiến 。 空không 既ký 反phản 情tình 所sở 以dĩ 生sanh 疑nghi 。 問vấn 前tiền 執chấp 有hữu 亦diệc 失thất 二nhị 諦đế 不phủ 。 答đáp 亦diệc 失thất 執chấp 性tánh 有hữu 乖quai 假giả 有hữu 。 失thất 世thế 諦đế 尚thượng 失thất 世thế 諦đế 。 何hà 況huống 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 耶da 。 取thủ 是thị 空không 相tướng 而nhi 起khởi 貪tham 著trước 下hạ 第đệ 四tứ 總tổng 結kết 過quá 失thất 。 前tiền 明minh 於ư 空không 生sanh 見kiến 。 此thử 辨biện 於ư 空không 起khởi 愛ái 見kiến 。 愛ái 見kiến 是thị 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 即tức 有hữu 業nghiệp 苦khổ 也dã 。 於ư 畢tất 竟cánh 空không 生sanh 種chủng 種chủng 過quá 者giả 初sơ 生sanh 疑nghi 。 次thứ 起khởi 見kiến 。 後hậu 從tùng 見kiến 起khởi 愛ái 。 故cố 名danh 種chủng 種chủng 過quá 也dã 。 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 為vì 是thị 等đẳng 故cố 。 下hạ 第đệ 四tứ 明minh 論luận 主chủ 出xuất 世thế 造tạo 論luận 。 可khả 具cụ 三tam 意ý 。 一nhất 者giả 總tổng 對đối 前tiền 大đại 小tiểu 二nhị 人nhân 。 破phá 先tiên 計kế 有hữu 令linh 有hữu 不bất 有hữu 故cố 令linh 有hữu 見kiến 息tức 。 破phá 前tiền 執chấp 空không 令linh 空không 不bất 空không 故cố 空không 見kiến 便tiện 息tức 。 即tức 是thị 中trung 道đạo 。 問vấn 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 是thị 愚ngu 癡si 論luận 。 云vân 何hà 是thị 中trung 道đạo 。 答đáp 不bất 取thủ 非phi 有hữu 非phi 無vô 為vi 中trung 。 乃nãi 明minh 離ly 有hữu 無vô 見kiến 乃nãi 名danh 為vi 中trung 耳nhĩ 。 若nhược 離ly 有hữu 無vô 而nhi 著trước 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 者giả 即tức 非phi 中trung 也dã 。 二nhị 者giả 別biệt 對đối 上thượng 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 。 一nhất 往vãng 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 計kế 諸chư 法pháp 有hữu 。 得đắc 於ư 世thế 諦đế 不phủ 。 知tri 諸chư 法pháp 空không 。 即tức 失thất 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 然nhiên 既ký 不bất 識thức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 亦diệc 不bất 識thức 世thế 諦đế 。 故cố 俱câu 失thất 二nhị 諦đế 。 今kim 申thân 二nhị 諦đế 中trung 道đạo 令linh 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 識thức 二nhị 諦đế 中trung 道đạo 。 發phát 生sanh 正chánh 觀quán 戲hí 論luận 斯tư 滅diệt 。 故cố 龍long 樹thụ 造tạo 此thử 中trung 論luận 也dã 。 三tam 者giả 對đối 上thượng 。 學học 大Đại 乘Thừa 人nhân 。 一nhất 往vãng 大Đại 乘Thừa 人nhân 得đắc 。 諸chư 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 。 得đắc 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 失thất 於ư 世thế 諦đế 。 然nhiên 既ký 不bất 識thức 世thế 諦đế 。 亦diệc 不bất 識thức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 雖tuy 畢tất 竟cánh 空không 宛uyển 然nhiên 而nhi 有hữu 。 故cố 不bất 滯trệ 空không 。 雖tuy 因nhân 緣duyên 有hữu 常thường 畢tất 竟cánh 空không 。 故cố 不bất 著trước 於ư 有hữu 。 即tức 是thị 二nhị 諦đế 中trung 道đạo 。 今kim 為vi 破phá 斷đoạn 常thường 二nhị 邊biên 。 申thân 於ư 二nhị 諦đế 。 令linh 學học 大Đại 乘Thừa 人nhân 識thức 。 人nhân 識thức 中trung 道đạo 發phát 生sanh 正chánh 觀quán 。 故cố 言ngôn 為vì 是thị 等đẳng 故cố 。 造tạo 此thử 中trung 論luận 。

中Trung 觀Quán 論Luận 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 一nhất (# 末mạt 畢tất )#